Embed Size (px)
Citation preview
ปท 1 ฉบบท 2 มถนายน 2558วารสารรายเดอนเพอเชดชเกยรต และรวมรำ ลกในโอกาส 100 ปชาตกาล ดร.ปวย องภากรณ
สบสานปณธานอาจารยปวยผานบทเพลงชด
อาจารยปวยในความทรงจำ ของ ดร.อรญ ธรรมโนศาสตราจารยพเศษ นรนต เศรษฐบตร รำ ลกถงปวย
ปลายปากกาปญญาชนสยาม : วนชาต
“จตวญญาณอภวฒน”
Cover-puay2 june.indd 1 24/5/2558 23:44:31
บทบรรณาธการ
สารบญ / CONTENTS
24 มถนายน 2475 คณะราษฎรเปลยนแปลงการปกครองของประเทศสยาม/ไทย จาก
ระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตย ท “อ�านาจสงสดของประเทศนนเปนของราษฎรทงหลาย”
แมนจะผานมา 83 ปแลวกตาม แตการสถาปนาระบอบประชาธปไตยในประเทศนกยงลมลกคลกคลานตลอดมา ซง
ไมเปนธรรมนกทจะกลาวโทษแตคณะราษฎร โดยไมพจารณาถงการรฐประหาร 2490 และขบวนการรฐประหารหลงจาก
นนเปนตนมา
27 มถนายน 2477 สถาปนามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง โดยมมนสมองของคณะราษฎรเปน
ผประศาสนการ เพอผลตคนเขาสระบอบใหม ตามหลก 6 ประการของคณะราษฎร อาจารยปวย องภากรณ เปนนกศกษา
รนแรกของมหาวทยาลยแหงน และเปนศษยเกาธรรมศาสตรคนแรกทไดมาเปนอธการบด นาเสยดายททานตองพนจาก
ต�าแหนงไปเพราะเหตการณ 6 ตลาคม 2519 อนนาเศรา ไมตางจากททานผประศาสนการตองจากประเทศไทยไปหลง
การรฐประหาร 2490 อยางแทบเอาชวตไมรอด
อยางไรกด งานททงสองทานไดกอสรางไวดแลวยอมไมสญหาย ยงคงเปนแรงบนดาลใจใหคนรนหลงเสมอมา
ดงท สารปวย ไดพยายามน�าเรองเหลานมาเสนอ แมจะเปนเรองของ “คนดทเมองไทยไมตองการ” กตาม
กษดศ อนนทนาธร
ขอเขยนตางๆ ในวารสารเลมน เปนความคดเหนสวนบคคลของผเขยน เจาของและบรรณาธการไมจ�าเปนตองเหนพองดวยเสมอไป
เจาของ: คณะกรรมการเตรยมงาน 100 ป ชาตกาล ศ.ดร.ปวย องภากรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ทปรกษา: ศ.ดร.สมคด เลศไพฑรย สลกษณ ศวรกษ บญสม อครธรรมกล บรรณาธการ: กษดศ อนนทนาธร กองบรรณาธการ: มนธร กรก�าแหง
วนฟาใหม เทพจนทร ปยะดา รตนกล ศลปกรรม: ธดาพร วงษส�าราญ แยกส/พมพ: บรษทฐานการพมพ จ�ากด ส�านกงานตดตอ: ส�านกงาน
เลขานการคณะกรรมการเตรยมงาน 100 ป ชาตกาล ศ.ดร.ปวย องภากรณ เลขท 2 ถนนพระจนทร เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200 โทรศพท
0-2613-3777 โทรสาร 0-2613-2043 E-mail: [email protected] http:// www.alumni.tu.ac.th www.facebook.com/ส 100 ปชาตกาล
ปวย องภากรณ
ปฏทนกจกรรม 1
สบสานปวย 3โครงการจดทา puey-ungphakorn.org แรงบนดาลใจ
จากอาจารยปวยสเวบไซตและ e-library เพอคนรนใหม
ปลายปากกาปญญาชนสยาม 5วนชาต
ปาฐกถา 100 ป คณะเศรษฐศาสตร 8กาเนดและอวสานของเศรษฐศาสตรการเมอง :
จากสหรฐฯ ถงสยามไทย
เรองจากปก 11สบสานปณธานอาจารยปวย ผานบทเพลงชด
“จตวญญาณอภวฒน”
มองปวย 17อาจารยปวยในความทรงจาของ ดร.อรญ ธรรมโน
บทความพเศษ 21คณลลตา พนมยงค
กวนพนธ 25
รายงานพเศษ 26เสวนาบนทกรางวลสนตประชาธรรม
บนทกราลกปวย 28ราลกถงอาจารยทชอ “ปวย องภากรณ” คนดของ
แผนดน
ลกผชายชอ “ปวย” 30
ปฏทนกจกรรม
1 ส า ร ป ว ย
วนพธท 24 มถนายน 2558 ณ สถาบนปรด พนมยงค (ใกล BTS ทองหลอ)
ถนนสขมวท 55
กาหนดการ
13.30 น. ลงทะเบยน
14.00 น. ปาฐกถาปรด พนมยงค ในหวขอ “ผหญงกอน-หลง การอภวฒน
24 มถนายน 2475” โดย ดร.ไทเรล ฮาเบอรคอรน
อาจารยประจาภาควชา Political & Social Change มหาวทยาลยแหงชาตออสเตรย
15.00 น. การอภปรายในหวขอ “ปรด พนมยงค กบ รฐธรรมนญ 3 ฉบบ ททานเกยวของ”
โดย ศ.ดร.ธเนศ อาภรณสวรรณ วทยาลยนานาชาตปรด พนมยงค มธ.
รศ.ดร.วรเจตน ภาครตน คณะนตศาสตร มธ.
อ.เกอ เจรญราษฎร คณะนตศาสตร มธ. ศนยลาปาง
ดาเนนรายการโดย เจนวทย เชอสาวะถ ผสอขาว VoiceTV
ปาฐกถาปรด พนมยงค ประจาป 2558
วนเสารท 11 กรกฎาคม 2558 ณ สถาบนปรด พนมยงค (ใกล BTS ทองหลอ)
ถนนสขมวท 55
กาหนดการ
12.30 น. ลงทะเบยน
13.00 น. การปาฐกถาในหวขอ “อาน ภราดรภาพนยมของปรด พนมยงค
ผานหนงสอ ภราดรภาพนยมของปรด พนมยงค
(ฉบบขยายความ)” โดย ดร.ฐาปนนท นพฏฐกล อาจารยประจาคณะนตศาสตร
มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยลาปาง
14.00 น. รวมเสวนาแลกเปลยน
โดย ดร.วรรณภา ตระสงขะ คณะรฐศาสตร มธ.
ดร.ธร ปตดล คณะเศรษฐศาสตร มธ.
ผศ.อรรถพล อนนตวรสกล คณะครศาสตร จฬาฯ
อ.สทธธรรม โรหตสข วทยาลยโพธวชชาลย มศว.
ดาเนนรายการโดย สนธสวสด ยอดบางเตย
งานเปดตวหนงสอ “ภราดรภาพนยมของปรด พนมยงค (ฉบบขยายความ)”
ส า ร ป ว ย 2
ตงแตป 2554 ทผานมา มลนธโครงการ
ต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตรไดจดท�าโครงการ
จดท�าเวบไซต (website) และอ-ไลบราร (e-library)
ศ.ดร.ปวย องภากรณ ขนเพอสรางแรงบนดาลใจใหกบ
คนรนหลง ส�าหรบการท�างานเพออดมคตตามแนวทาง
ทอาจารยไดปฏบตเปนตนแบบไว ผานการเปนแหลง
สารสนเทศอเลกทรอนกสทสมบรณทสดของอาจารย
ปวย กลาวคอนอกจากจะมประวตของอาจารยปวย
แลว ยงมงานเขยนทกชนของทาน รปภาพ ไฟลเสยง
จดหมายเหต ลายมอ และหนงสอทกเลมทเกยวของ
กบทาน รวมทงรายงานกจกรรมทเกยวเนองกบ
อาจารยปวย เชน หนงสอประจ�างานปาฐกถาปวย
องภากรณ ทจดขนทกสองป โดยคณะเศรษฐศาสตร
มหาวทยาลยธรรมศาสตร เปนตน
ไมเกนความจรงนกทจะกลาววา ตลอดระยะ
เวลากวา 83 ป แหงชวตของอาจารยปวย (9 มนาคม
2459 - 28 กรกฎาคม 2542) มหลากหลายมตทม
ผ นยามใหทาน จวบจนปจจบนแมอาจารยปวยได
สนอายขยไปเปนเวลากวาทศวรรษแลวกตาม แต
เรองราวของชวต ผลงาน ตลอดจนแรงบนดาลใจของ
ทานตอสงคมไทยกมไดจางหายลงไปแตอยางใด
มลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและมนษย-
โครงการจดทา puey-ungphakorn.org
แรงบนดาลใจจากอาจารยปวยสเวบไซตและ e-library เพอคนรนใหม
สบสานปวย
กษดศ อนนทนาธร
3 ส า ร ป ว ย
ศาสตรมก�าเนดมาจากโครงการต�าราสงคมศาสตรและ
มนษยศาสตรของสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย
ในป 2509 ดวยความตระหนกถงความส�าคญในการ
ผลตต�าราดานสงคมศาสตรและมนษยศาสตรทมการ
แปลหรอเขยนขนมาใหม อาจารยปวยซงขณะนน
ด�ารงต�าแหนงคณบดคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย
ธรรมศาสตร และผวาการธนาคารแหงประเทศไทย
ถอเปนผ ทมส วนส�าคญอยางยงในการผลกดนให
โครงการต�าราฯ ไดลงหลกปกฐานในสงคมวชาการ
ไทยมาจนปจจบน จนกลาวไดวามลนธโครงการ
ต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร คอมรดกหนงท
อาจารยปวยไดมอบไวใหแกสงคมไทย
ปจจบนสออนเทอรเนตเปนเครองมอสอสารท
สามารถรวบรวมสอไดหลายชนด ไมวาจะเปนเนอหา
ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง รวมทงการสรางชมชน
ในการสอสารระหวางกนไดอยางรวดเรวและมพลง
อยางไรขอบเขต โครงการจดท�าเวบไซตและอ-ไลบราร
ศ.ดร.ปวย องภากรณ จงเปนความพยายามหนงในการ
เผยแพรชวตและผลงานของอาจารยปวย ต�าราทผลต
โดยมลนธโครงการต�าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร
รวมทงองคความรตางๆ ทอาจารยปวยไดสรางไวเพอ
เผยแพรและสอสารคณปการเหลานใหสงคมไทยได
รบรและตระหนกตลอดไป โดยเฉพาะอยางยงในวาระ
100 ปชาตกาลของทานทจะมาถงในป 2559
มคนหลายคนออกปากวาศรทธาอาจารยปวย
แตคนเหลานลวนถกตงค�าถามวาสงทเขาปฏบตอยนน
เปนสงทสอดคลองกบแนวทางของอาจารยปวยหรอไม
ผมเหนวาไมใชหนาทซงพวกเราจะไปตดสนเขา
เหลานนดวยอคต โดยไปโกรธเขาเกลยดเขา หาก
กาลเวลานนเองจะเปนผวนจฉย และถงอยางไรอาจารย
ปวยกยงคงเปนอาจารยปวย ฉะนน หากอยากรจก
อาจารยปวยจรงๆ กควรอยางยงทจะฟงสงทอาจารย
ปวยพด อานทอาจารยปวยเขยน และพยายามท�าตาม
แนวทางทอาจารยปวยเคยท�าไวใหดเปนตวอยาง
สดทายน อยาลมแวะเขาไปเยยมชมเวบไซต
puey-ungphakorn.org กนนะครบ n
ส า ร ป ว ย 4
วนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 เปนวนเปลยนแปลงการปกครอง ทสนสดความเปนสมบรณาญาสทธราชย
ทพระมหากษตรยหมดความเปนเจาชวตและเจาแผนดน ยงรฐธรรมนญฉบบวนท 27 มถนายน พ.ศ.2475
ดวยแลว ประกาศไวชดเจนวา อ�านาจสงสดของประเทศเปนของราษฎร นนบวาเปนการพลกแผนดนเอาเลย
ทเดยว เพราะกอนหนานนอ�านาจสงสดเปนของพระมหากษตรย ซงเมอในหลวงรชกาลท 7 ทรงอานธรรมนญ
การปกครองฉบบนแลว กทรงถงกบตกพระทย แตในเมอทรงสญพระราช-
อ�านาจไปหมดแลว จงทรงยอมลงพระปรมาภไธย โดยทรงขอ
ไกลเกลยใหเรยกรฐธรรมนญฉบบนวาเปนฉบบ “ชวคราว”
ซงคณะราษฎรผยดอ�านาจไดแตวนท 24 มถนายน ก
รอมชอมกบพระองค เพอใหรางรฐธรรมนญขนใหม
จนเปนทพอพระราชหฤทย ใหประกาศใชไดอยาง
เปนถาวรเมอวนท 10 ธนวาคมศกเดยวกนนน
พระยาพหลพลพยหเสนา หวหนาคณะ
ราษฎร ไดทลเสนอใหพระเจาแผนดนทกพระองค
ทรงปฏญาณพระองคกอนขนครองราชยวาจะทรง
ด�ารงรกษารฐธรรมนญไวใหเปนกฎหมายสงสดของ
ประเทศ ซงไมมใครทจะลางผลาญหรอท�าลายได
วนชาต
จากปลายปากกาปญญาชนสยาม
ส. ศวรกษ
อ�านาจไปหมดแลว จงทรงยอมลงพระปรมาภไธย โดยทรงขอ
ไกลเกลยใหเรยกรฐธรรมนญฉบบนวาเปนฉบบ
ซงคณะราษฎรผยดอ�านาจไดแตวนท 24 มถนายน ก
ประเทศ ซงไมมใครทจะลางผลาญหรอท�าลายได
5 ส า ร ป ว ย
มพระราชกระแสวาพระเจาแผนดนไมจ�าตอง
ทรงปฏญาณวาจะคมครองรฐธรรมนญไว เพราะ
พระองคทานทรงตงสจวาจาเปนพระราชปณธานไวแลว
พระเจาแผนดนทกๆ พระองคยอมตองทรงรกษาไว
ซงรฐธรรมนญ โดยยอมลดพระองคลงอยใตกฎหมาย
สงสดดงกลาว คอใหคนไทยทกคนมสถานะเทาเทยม
กนทางกฎหมาย
ทเกดรฐประหารขนแตละครง แลวพระเจา-
แผนดนทรงยอมใหคณะทหารฉกรฐธรรมนญเพอ
รางรฐธรรมนญใหม แสดงวาพระราชกระแสของ
ในหลวงรชกาลท 7 เปนหมนไป
โดยเราต องไม ลมว าร ฐธรรมนญฉบบ
วนท 27 มถนายน พ.ศ. 2475 เปนวนแรกของ
ประวตศาสตรชาตไทย ทยนยนวาอ�านาจสงสดเปน
ของราษฎรชาวสยาม และวนท 24 มถนายน เปนการ
เรมตนศกราชใหมทใหราษฎรเปนเจาของประเทศ ไม
ไดเปนไพรบานพลเมองอกตอไป เพราะค�าวา ราษฎร
ในภาษาสนสกฤต กบค�าวา รฐ ในภาษาบาล เปนค�า
เดยวกน กลาวคอ รฐยอมตองเปนของราษฎร
อาจารยปรด พนมยงค ซงเปนมนสมองของ
คณะราษฎร ตองการใหใครๆ ไดศกษาหาความรโดย
เขาใจการเมองอยางถกตอง ตามครรลองของระบอบ
ประชาธปไตยไทย ทานจงตงมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตร
และการเมองขน โดยเลอกเอาวนท 27 มถนายน
เปนวนเรมสถาบนการศกษาแหงใหมน ซงเปดโอกาส
ใหทกๆ คนไดเรยนรธรรมศาสตร ซงกคอสาระของการ
ปกครอง โดยใหนกศกษาไดเขาไปมบทบาททางการ
เมอง สมกบชอของสถาบนการศกษาใหมแหงน
ตอเมอถง พ.ศ. 2482 แลว รฐบาลถงได
ประกาศเอาวนท 24 มถนายน เปนวนชาต เพราะ
วนนนเปนวนทชาตไทยไดเอกราชสมบรณ หลงจาก
ทอาจารยปรด พนมยงค เปนบคคลส�าคญในฐานะ
รฐมนตรว าการกระทรวงการตางประเทศทแกไข
สนธสญญาตางๆ กบประเทศมหาอ�านาจ จนเรา
ลมเลกสทธสภาพนอกอาณาเขตได ดงเราไดยอมรบ
สถานภาพทวานนมาแตรชกาลท 4 เพอรกษาเอกราช
นาเศราทเราไดเอกราชอนสมบรณมาจากมหาอานาจ
แตภายในประเทศ ความเปนประชาธปไตยของเรา กถกเผดจการเบยดเบยนบฑา
ส า ร ป ว ย 6
พระยาพหลพลพยหเสนา หวหนาคณะราษฎร นายปรด พนมยงค มนสมองของคณะราษฎร
ไวในทางการเมอง โดยยอมเสยอสรภาพทางศาลไป
และยอมเสยเสรภาพทางเศรษฐกจไปดวย
นาเศราทเราไดเอกราชอนสมบรณมาจาก
มหาอ�านาจ แตภายในประเทศ ความเปนประชาธปไตย
ของเรา กถกเผดจการเบยดเบยนบฑาจนเกดค�า
วา Thailand ขนแทนสยามรฐราชสมาอาณาเขต
แลวมหน�าเรายงยอมใหญป นยกพลเขามายดครอง
ประเทศไทยไวอกดวย โดยนายกรฐมนตรไทยกได
ท�าตวเปนอยางฮตเลอรและมสโสลนยงๆ ขนทกท
แตอยางนอยรฐสภายงเปนใหญอย และสถาบน
พระมหากษตรยกอยเหนออ�านาจของเผดจการ
ครนเกดรฐประหารขนเมอวนท 8 พฤศจกายน
พ.ศ. 2490 นน สาระทางประชาธปไตยถกท�าลายไป
อยางนาเสยดาย แมจะยงคงมรฐสภาอยกตาม จนกระทง
เมอ ส. ธนะรชต ยดอ�านาจการเมองการปกครองได
ในนามของค�าวา ปฏวต นนแหละ แมรปแบบในทาง
ความเปนประชาธปไตยกปลาสนาการไป ลทธเทวราช
เขามาแทนทสมมตเทพ วนท 24 มถนายน กลายเปน
สญลกษณของความแยงชงพระราชอ�านาจ เพราะ
โฆษณาชวนเชอวาในหลวงรชกาลท 7 ทรงพรอมจะ
พระราชทานรฐธรรมนญอยแลว ทงๆ ทนเปนความเทจ
ส. ธนะรชต กเปลยนวนชาตจากวนท 24
มถนายน มาใชวนพระราชสมภพแทน โดยอางวาเอาอยาง
องกฤษ ซงไมมรฐธรรมนญเขยนไวใหปรากฏ จะ
อยางไรกตาม คนสวนใหญกยงคงไมเขาใจอยนนเอง
วาวนชาตควรเปนวนของมวลมหาประชาชน ไมใช
วนของคนใดคนหนง สมดงค�าของพระราชาธบดแหง
ราชอาณาจกรภฏาน ซงมพระราชด�ารสวา “ขาพเจา
แสดงใหไวอยางชดเจนวา ราษฎรส�าคญกวาพระราชา
เราจะให อนาคตของประเทศชาตอย ในมอของ
คนๆเดยวทไดรบเลอกเขามาสต�าแหนงโดยชาตวฒ
อยางปราศจากคณวฒนนไมได”
โดยทพระราชาองคนไดทรงสละราชสมบต
แตเมอพระชนมยงไมถง 60 เพอใหพระราชโอรส
เสวยราชยแทน ทงยงทรงน�าประชาธปไตยมาพระราชทาน
เปนของขวญส�าหรบราษฎรทงหลายอกดวย นอกเหนอ
ไปจากททรงแนะน�าใหผคนเหนกนวา Gross National
Happiness ส�าคญกวา Gross National Products
พระมตนเปนทยอมรบกนไปทวโลกแลว
บางทเรานาจะมองไปทประเทศเพอนบาน
แทนเดนตามฝรงไปอยางเซองๆ บางละกระมง n
7 ส า ร ป ว ย
ปาฐกถา 100 ป ปวย องภากรณ ทจดโดยคณะ
เศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงจะมขนทก
เดอนจนถงเดอนมกราคม 2559 ณ หองประชมชน 5
คณะเศรษฐศาสตร มหวขอทนาสนใจมากมาย ส�าหรบ
หวขอปาฐกถาประจ�าเดอนพฤษภาคมทผานมานนคอ
“ก�าเนดและอวสานของเศรษฐศาสตรการเมอง: จาก
สหรฐฯ ถงสยามไทย” โดย ศ.ดร.ธเนศ อาภรณสวรรณ
ธรรมศาสตราภธาน วทยาลยนานาชาตปรด พนมยงค
มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซ งท านได วพากษ
เศรษฐศาสตรการเมองไดอยางนาสนใจทเดยว
เศรษฐศาสตรการเมองสศาสตรแหงสงคม
อาจารยธเนศกลาวถงกระบวนการพฒนาของ
ระบบเศรษฐกจการเมองสมยใหม กบการก�าเนดทฤษฎ
วเคราะหสงคมอยางเปนองครวมและครอบคลมมต
กาเนดและอวสานของเศรษฐศาสตรการเมอง: จากสหรฐฯ ถงสยามไทย
ปาฐกถา 100 ป ปวย องภากรณ
มนธร กรกาแหง / กษดศ อนนทนาธร
ปจจยทงหลายในสงคมเขาไวดวยกนนนคอ ทฤษฎ
ลทธมารกซ โดยไดวพากษถงทฤษฎลทธมารกซ วาได
สรางคณปการทางวชาการทหลากหลาย ตงแต (1) การ
คนพบก�าเนดมลคาสวนเกน (2) การพบวาลกษณะ
ขดแยงกนของทนกบกรรมกรนนน�าไปสความแปลกแยก
และ (3) การน�าเสนอภาวะสงเคราะหอนเปนผลรวม
สดทายของความขดแยงทงหลาย คอการบรรลความ
เปนมนษยของปจเจกบคคล ปลดปลอยจากพนธนาการ
ของระบบทนอตสาหกรรม ซงคณปการของการก�าเนด
เศรษฐศาสตรการเมองวพากษกคอ การใหก�าเนด
“ศาสตรแหงสงคม” (science of society) ทสามารถ
อธบายสงคมไดอยางเปนระบบ เปนวทยาศาสตร
หลากหลายมต โดยมองถงองครวมทงหมด และไม
ละเลยความเปนมนษยของสงคมและการเมอง
ศ.ดร.สกนธ วรญวฒนา คณบดคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร กลาวแนะน�าปาฐก
ส า ร ป ว ย 8
พฒนาการของระบบทนในสหรฐอเมรกา
เศรษฐศาสตรการเมองยงน�าไปสการศกษา
เกยวกบพฒนาการของระบบทนนยม ซงในสหรฐอเมรกา
ชวงกอนจะเกดสงครามกลางเมองนน ทนนยมแผขยาย
ไปอยางเตมท ดวยยงคงมระบบทาสและแรงงานทาสใน
ภาคใต ในขณะททางภาคเหนอกลายเปนทนทเปลยน
เปนอตสาหกรรมมากขน และไมยอมรบระบบทาส
จงเกดเปนความขดแยงเนองจากภาคเหนอตองการรกษา
ปจเจกชนเสรเปนฐานของเศรษฐกจโดยปราศจากความ
ขดแยงทางชนชน แตภาคใตกลบตองการรกษาระบบ
ทาสไวเปนหลกประกนของการมสงคมเสถยรภาพ
ขอทนาสนใจซงจะมาปรบใชเปนบทเรยนของ
สงคมไทย คอ การทปญหาทาสซงเปนปญหาในระดบ
ชาตถกบดเบอนและยกระดบใหเปนความขดแยงทาง
อดมการณทแตกตางกนออกไป ซงในหวงทศวรรษท
ผานมา เมองไทยกอยในภาวะทมตความเหนตางกน
ทางเศรษฐกจสงคม จนยกระดบความขดแยงสทาง
อดมการณมากขนเรอยๆ …ทสหรฐฯจบลงดวย
สงครามกลางเมองระหวางฝายเหนอฝายใต แตความ
ขดแยงในเมองไทยไมรวาจะจบลงเชนใด?
เศรษฐศาสตรการเมองในสยาม
เศรษฐศาสตรการเมองไทยเรมตนดวยความร
ทเปนการลอกเลยนแบบมาจากยโรปโดยชนชนอ�านาจ
และปญญาชนของสยามเอง ประกอบกบไทยไมเคย
เปนประเทศอาณานคม ท�าใหเปนการพฒนาจาก
ภายในมากกวาถกน�าเขาจากเจาอาณานคม หรอกลาว
ไดวาชนชนน�าไทยในเวลานน มความสามารถในการ
แปลงความคดทฤษฎตะวนตกมาเปนเรองไทยๆ ได
อยางกลมกลนกบสงคมไทย แมวาจะท�าใหพลงของ
ค�าอธบายแบบตะวนตกแผวก�าลงลงไปกตาม เชน
บทนพนธเรอง “วาดวยทนและแรง” ของสมเดจ
กรมพระยาด�ารงราชานภาพ ซงอธบายเรองน หลงการ
ปฏรปของรชกาลท 5 ซงขณะนนวชาการวาดวย
เศรษฐศาสตรยงไมเกดขน จงเปนการสรางความร
โดยพนฐานท เป นรปธรรมยงไมม แนวคดเรอง
เศรษฐศาสตรการเมองกลายเปนความขดแยงและ
หวาดกลว แมจะยงไมมการน�าไปใชแตกถกแบนออก
ไปกอนแลว ตวอยางทเหนไดชดในเรองนกคอ หนงสอ
เรอง ทรพยศาสตร ของพระยาสรยานวตร ทไดแนวคด
มาจากต�าราเศรษฐศาสตรการเมองของจอหน สจวต
มลล ซงรชกาลท 6 ทรงวจารณวายงไมควรมการ
ศกษาลทธทเรยกวาทรพยศาสตรในประเทศไทย และ
ในสมยรชกาลท 7 กมการออกกฎหมายอาญา หาม
สอนลทธเศรษฐกจในโรงเรยนขาราชการพลเรอน
เปนตน แตหลงเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475
จงไดมการยกเลกการเผยแพรลทธเศรษฐกจ วชาลทธ
เศรษฐกจจงกลายมาเปนวชาส�าคญส�าหรบนกศกษาใน
มหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง
ตอมาไดเกดความขดแยงทางการเมองครง
ส�าคญหลงการปฏวต 2475 ทบนทอนคณะราษฎรและ
ระบอบการปกครองใหมเปนอยางมากจาก เคาโครง
การเศรษฐกจ ของอาจารยปรด พนมยงค ซงน�าเสนอ
แนวคดทไดรบอทธพลมาจากลทธโซลดาลสม แตม
9 ส า ร ป ว ย
การตความหมายและหลกการทอาจารยปรดน�าเสนอ
เกนความจรงไปจนท�าใหเกดความไมเขาใจกน จน
ดร.สมศกด เจยมธรสกล วจารณวาการเสนอ เคาโครง
การเศรษฐกจ เปนความผดพลาดทางประวตศาสตร
ของอาจารยปรดเอาเลยทเดยว
อาจารยธเนศ ยงพดถงหนงสอทสะทอนถง
พฒนาการของเศรษฐศาสตรการเมองไทยอกหลายเลม
หนงในนนคอ หลกเศรษฐศาสตรของรสโส ซงแปลโดย
คณะยวสาร ทมการเผยแพรในป 2478 วาเปนหนงสอ
เศรษฐศาสตรการเมอง ฉบบภาษาไทยจรงๆ ทให
ความรกบสงคม แตทนาสนใจกวาคอ จดยนของผแปล
และความคดทจะเผยแพรหนงสอเลมนกลบตรงขาม
กบหลกเศรษฐศาสตรการเมองทแทจรง จงท�าให
ชนชนกลางในสงคมยอมรบไมได
อาจารยธเนศ ยงวพากษอกวา จดส�าคญของ
ประวตศาสตรกคอ เศรษฐศาสตรการเมองนนไมได
เปนสวนหนงของการปฏวต เชน ความลมเหลวของ
เคาโครงการเศรษฐกจ ของอาจารยปรด ทไมไดรบ
การตอบรบ ทงททานเคยปรารภวา “การเปลยนแปลง
การปกครองคราวน ไมใช coup d’ etat เปน revo-
lution ทางเศรษฐกจ ไมมในทางปกครองซงเปลยน
จากพระเจาแผนดนองคเดยวมาเปนหลายคนเทานน”
รวมถงการวจารณวาเศรษฐศาสตรการเมองของไทยจง
ดเหมอนไมเคยกาวหนาไปไหนเลย ทงในแงของการ
ศกษาและในแงของทนนยม ซงทนนยมของไทยกไมม
ความเปนสมยใหมแบบทนนยมตะวนตก
ขอคดทนาสนใจจากอาจารยธเนศคอ “ปญหา
การพฒนาของประเทศไทยกคอ อะไรทด ๆ เราไมท�า
ไมกลาท�า”
ปดทายดวยเศรษฐศาสตรการเมองยคสดทาย
คอในชวงป 2517-2524 ทเกดกลมเศรษฐศาสตร
การเมอง คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ภายใตการน�าของ ศ.ดร.ฉตรทพย นาถสภา ซงเปน
กลมทเกดขนเพอศกษาเศรษฐศาสตรการเมองจรงๆ
นบเปนชวงฟนคนชพของเศรษฐศาสตรการเมองไทย
ผลงานทโดดเดนของกลมเศรษฐศาสตรการเมองรนแรก
นกคอ งานวจยตนก�าเนดชนนายทนในประเทศไทย
สวนงานศกษาเศรษฐกจการเมองยคปจจบนคอนบแต
สมยรฐบาลพลเอกเปรม ตณสลานนท ในป 2523
เปนตนมา พบวาแทบไมมการศกษาอยางเปนระบบและ
จรงจงเลย สวนใหญเปนการศกษาในเฉพาะประเดน
เฉพาะเรอง ไมมการศกษาอยางเปนองครวม จน
อาจกลาวไดวาเปนอวสานของเศรษฐศาสตรการเมอง
วพากษ อนเนองมาจากการขาดการศกษาทาง
ประวตศาสตร ขาดการเมองทเปนรปธรรม และขาด
วสยทศนทวพากษในอนาคตของระบบทนนยม
นคอบทสรปจากบทวพากษของ ศ.ดร.ธเนศ
อาภรณสวรรณ ตอเรองเศรษฐศาสตรการเมองของ
ไทยและสหรฐอเมรกา ซงไมจ�าเปนตองเหนดวย
แตกนาจะหยบยกประเดนตางๆ ขนมาอภปรายอยาง
สรางสรรคตอไป ผ สนใจสามารถเขาไปชมบนทก
งานเสวนาได โดยดลงคจากเพจ 100 ป อาจารยปวย
- คณะเศรษฐศาสตร ธรรมศาสตร
ปาฐกถาครงตอไปเปนหวขอ “สงแวดลอมไทย
กบการกระจายอ�านาจ” โดย ศ.ดร.มงสรรพ ขาวสะอาด
ประธานมลนธสถาบนศกษานโยบายสาธารณะ ใน
วนจนทรท 22 มถนายน 2558 เวลา 13.30-15.30 น.
ณ หองประชมชน 5 คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย
ธรรมศาสตร ทาพระจนทร n
ศ.ดร.ธเนศ อาภรณสวรรณ ธรรมศาสตราภธาน
วทยาลยนานาชาตปรด พนมยงค มหาวทยาลยธรรมศาสตร
ส า ร ป ว ย 10
วนท 9 มนาคม 2559 จะเปนวนครบรอบ
วนเกดของทานอาจารยปวย องภากรณ บคคลส�าคญ
อนทรงคณคาในหนาหนงของประวตศาสตรการเมอง
และเศรษฐศาสตรของไทย ทานเปนผ กลาหาญท
กลายนหยดลงมอท�าในสงทถกตองและเปนธรรมตอ
ประเทศชาต เปนผทมความซอสตยสจรตโดยแท ทง
ตอตนเองและตอผอน ตอประเทศชาตและประชาชน
เปนผทเปยมดวยเมตตา มน�าใจ มคณธรรม ออนนอม
ถอมตน เขาใจและเหนแกผดอยโอกาสเสมอ และยง
เปนคนเกงทหาตวจบยาก เพยบพรอมดวยความร
ความสามารถและความอตสาหะมงมน ทานยงเปน
ผ วางรากฐานเศรษฐกจของไทยไวอยางเขมแขง
มาจนทกวนน และยงเป นทยอมรบของบรรดา
นกเศรษฐศาสตร นกเศรษฐกจทงในประเทศและ
ตางประเทศอกดวย
อาจารยปวยยงเปนครผประเสรฐทเหนเรอง
เรองจากปก
ปยะดา รตนกล / มนธร กรกาแหง
การศกษาส�าคญกวาสงใด เพราะทานมองเหนคณคา
ในคนทกคน สงส�าคญคอ การททานเปนเพยงสามญชน
คนธรรมดาในสงคม แตสามารถสรางคณปการและ
ความดงามอนยงใหญจนเปนทประจกษชด และเปน
แบบอยางของพลเมองทสงคมพงปรารถนา
คราใดทประเทศไทยเกดวกฤตเศรษฐกจ
นกเศรษฐกจในประเทศนจะคดถงอาจารยปวย คราใด
ทเราตองการหาทางแกปญหาความยากจนอยางยงยน
ผคนตางคดถงอาจารยปวย คราใดทเราอยากเหนการ
ศกษาของชาตกาวหนาพฒนา ครอาจารยจ�านวนมาก
กคดถงอาจารยปวย จวบจนทกวนน…เมอประเทศชาต
เดนทางมาถงจดทเรยกวา ตองมการปฏรปในแทบ
ทกดาน เพราะสงคมมปญหาทสะสมมากมาย…
หลายตอหลายคนกคดถงอาจารยปวย
ในวาระครบรอบ 100 ป ชาตกาล ศ.ดร.ปวย
องภากรณ กลมธรรมศาสตรอภวฒนประเทศไทย ซง
สบสานปณธานอาจารยปวย
ผานบทเพลงชด “จตวญญาณอภวฒน”
11 ส า ร ป ว ย
ประกอบดวยศษยเกาธรรมศาสตรอดตคนท�ากจกรรม
จงไดรวมกนจดท�า ‘โครงการบทเพลง 100 ป ชาตกาล
อาจารยปวย องภากรณ’ ชดจตวญญาณอภวฒน ขน
เพอเปนสวนหนงของการร�าลกถงอาจารยปวย และ
จะมอบรายไดจากการจ�าหนายใหแกมหาวทยาลยฯ
โดยไดศษยเกาอยาง ปราณ เภกะนนทน มาเปน
ผ จดการโครงการ และไดโปรดวเซอรมอดอยาง
ศรชย เบญจปฐมรงค (ส) เจาของนามปากกา ๔ ลาน
โพธ มาควบคมการผลตและแตงเพลง พรอมดวย
ศลปนรบเชญอกหลายชวตทเคารพและศรทธาในทาน
อาจารยปวยมารวมขบรอง รวมดวยนกดนตรและ
นกรองกลมธรรมศาสตรอภวฒนคอรส
ศรชย เบญจปฐมรงค หรอ ส ศษยเกา
ธรรมศาสตรผมองเหนความเปนธรรมศาสตรผานยค
สมยหลง 6 ตลาคม 2519 และรบอาสาเปนโปรดวเซอร
ในอลบมน เลาถงทมาของการท�าเพลงชดนวา เรมตน
จากการไดพบกบ บญสม อครธรรมกล อดตนายก
อมธ. ป 2524 (ปจจบนเปนผชวยอธการบดฝายศษย
เกาสมพนธ) และไดรบการชกชวนใหรวมท�ากจกรรม
ในวาระ 100 ป ชาตกาลอาจารยปวย เขาจงบอกไปวา
อยากจะท�าเพลงทงทวน
“จดหมายคอสวนตวคดวาอลบมชดนเปน
การทงทวนตวเอง หมายถงฝไมลายมอทบมเพาะ
ประสบการณมารวม
30 ป จะปลอยของให
หมด โดยมเจตนารมณ
ว าเมอเสรจงานนจะ
เลกท�าเพลงภาษาไทย
และ เพลงภาษาอ น
แต จะท�าเพลงภาษา
ธรรมะ เพลงบรรเลง
วปสสนาในแบบเพลง
world music จะเดน
ตามรอยทานพทธทาส
และจะใชชวตทเหลอ
อยกบลก ถอเปนการท�างานทงทวนใหกบมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร และนาจะเปนครงสดทาย”
ศรชยยงเลาถงทมาของชอชด จตวญญาณ
อภวฒน วามาจากเหตการณสมยหลง 6 ตลาคม 2519
ทนกศกษาถกสงหารหม และเปนชวงทอาจารยปวย
เปนอธการบด ไลเรยงมาจนถงธรรมศาสตรในยค
ปจจบน บทเพลงในชดนจงเรมตงแตเพลงธรรมศาสตร
ในยคนนไลมาจนถงปจจบน
“อลบมชดนเกดจากการทผมสงสมบทเพลง
ทผมท�าและเกบๆ ไวจากการทเคยท�างานหองบนทก
เสยง และมองวาสกวนหนงเราจะปลอยของเมอถง
เวลาประจวบเหมาะ ซงในวาระ 100 ป อาจารยปวย
กถงเวลาทเราตองเตรยมตวคนแผนดนไดแลว ความ
เปนจตวญญาณอภวฒนนนมาจากการทผมไดเหน
นกศกษาธรรมศาสตร ในปจจบน…ทแวบแรกท�าให
ผมรสกเหมอนธรรมศาสตรตายไปแลว ตายไปจาก
ประชาชน แลวกเกดค�าถามในใจวา ธรรมศาสตรตาย
ไปจากประชาชนแลวหรอ? ดานหนงผมรสกวามนนา
หดห มนนาเสยใจ ประวตศาสตรธรรมศาสตรก�าลงจะ
หายไปแลว แตอกมมหนงมนกเปนการสะทอนใหเหน
วาคนในปจจบนนถกเลยงมาในอกแบบหนงในเรอง
ของวตถนยม จงตองแกงแยงแขงขนกน แตเมอผม
ไดคลกคลกบนกศกษาธรรมศาสตรอกครงหนงในการ
จดคายอาสา ผมกไดค�าตอบวา ธรรมศาสตรยงไมตายศรชย เบญจปฐมรงค
ส า ร ป ว ย 12
หรอก เพยงแตเราจะตอง ‘ปลก’ จตส�านกใหมขนมา
ย�าเตอนเอาบทเรยนของประวตศาสตรมาเปนบทเรยน
เอาแบบอยางทดของอาจารยปวย แบบอยางทดของ
อาจารยปรดมาเปนบทเรยน อยาใหเกดเหตการณซ�า
ขนมาอก กเลยเขยนเปนเพลงใหมคอเพลงจตวญญาณ
อภวฒน”
ค�าวา อภวฒน คอการเปลยนแปลงไปสสงทด
เปนค�าทอาจารยปรด พนมยงค ใชในชวงเปลยนแปลง
ระบอบการปกครอง พ.ศ. 2475 เพลงจตวญญาณ
อภวฒนถอเปนเพลงเอกของอลบมทศรชยตงใจอยาง
แรงกลาทจะใหเปนเพลงใหมประจ�ามหาวทยาลย ซงใน
อลบมชดนมทงหมด 26 เพลง และม 2 เพลง ทตงใจ
จะท�าใหเปนเพลงประจ�ามหาวทยาลย อกเพลงหนง
กคอ เพลงโดมด�าเนนธรรม
“อยางในเพลงเมอกอนครงนน ‘ปลกยงทองไว
เคยงโดม’ ในเพลงจตวญญาณอภวฒนกจะเปนวา ‘ดง
ยงทองชกานใบสงางาม’ หมายถงวา ไดแตกกงกาน
สาขาไปทรงสตดวย ทพทยา ทล�าปาง จนทกททวแผนดน
ประเทศไทย ‘…ใหทกแดนแควนแผนดนมเหลอง แดง’
เหลองในทน คอ ธรรม และแดง คอ โลหต”
การท�าอลบมชดนเรยกไดวาเปนการท�างาน
แบบจตอาสาเพอร�าลกถงอาจารยปวยลวนๆ ซงศรชย
บอกวาทกคนตองลงทนดวย ‘ใจ’ จรงๆ
“งานนไมมคาจาง ตองเอาฝมอตวเองมาจดการ
และตองมจตอาสามาเพมเตม ซงกไดคณปราณมาเปน
ผจดการโครงการฯ มาชวยประสานนกศกษารนใหม
ประสานคนนนคนนมารวมรองเพลงกน การท�าเพลง
ชดนผมเรมจากโจทยทเรยกไดวาฉกต�าราบโทเฟน
ฉกทฤษฎทงหลายเลย คอไมใชวาเราไมเคารพ แต
เราเขาใจจนขอปดต�าราไปดกวา ปกตการท�าเพลงจะ
ตองท�าดนตรกอน นกรองตองผานการฝกฝนมากอน
แตการท�างานชดน…ไม ตองเอาจตวญญาณมาเปน
จตอาสาเพอธรรมศาสตร ตองคดเหนอเงน เรองเงน
ไมตองมาคด ผมกนกถงค�าสอนของทานพทธทาส
ทว า “อย อยางต�ากระท�าอยางสง” เราจงฝกรอง
เพลงอย างเร งรด
เอาอาสาสมครท ม
จตใจอยากรองเพลง
ในบทเพลงใหมๆ จะ
เป นเสยงร องของ
นกศกษารนใหมโดย
เฉพาะนกศกษาท
ศนยรงสต ซงกได
นกศกษามาจ�านวน
หนง ไมมากแตผม
ตองท�าใหฟ งเสยง
แล วเหมอนมร วม
200 เสยง เฉพาะ
เพลงจตวญญาณอภวฒนซงเปนการขบรองประสาน
เสยง กใชวธการรองประสานเสยงอยางการรองเพลง
ในโบสถ คอผมดงใหเดกรองดวยศรทธา มความเชอ
และศรทธาตอมหาวทยาลยฯ ตออาจารยปวย เพลง
ใหมในอลบมนผมใชเวลา 3-4 เดอน แตถาทกเพลง
ในอลบมนเรยกไดวาเกบสะสมมารวม 20 ป”
“ชวงทเราท�าโครงการน สเองอยากจะปลอย
ของ โครงการทเราท�าใชชอวา โครงการสอนนองรอง
เพลง ซงโครงการนเราไปเรมท�าทธรรมศาสตรศนย
รงสต และเรากขอความรวมมอจากนองๆ โดยเรม
จากเดกทมาจากกลม TU spirit หลงจากนนเรากหา
เดกนกศกษากลมตางๆ ในมหาวทยาลย โดยเรมจาก
การรบสมคร กไดเปนคณะนกรองรนใหมของอลบมน
ขนมา” ปราณ เภกะนนทน ผจดการโครงการฯ กลาว
เสรม
ส�าหรบอลบมเพลงชดจตวญญาณอภวฒนน
จะม 2 แผน เปนการรอยเรยงเพลงตามประวตศาสตร
ธรรมศาสตร บทเพลงจงมหลายอารมณความรสก
ในชวงแรกจะเปนการร�าลกถงอาจารยปรด พนมยงค
และอาจารยปวย องภากรณ ตามดวยแนวคดอาจารย
ปวยในเพลงสนตประชาธรรม ซงประพนธค�ารองโดย
เนาวรตน พงษไพบลย ศลปนแหงชาต และยงไดรบ
ปราณ เภกะนนทน
13 ส า ร ป ว ย
เกยรตจากศลปนแหงชาตอก 3 ทาน คอ ครดษฎ
พนมยงค หงา คาราวาน และเพญศร พมชศร มารวม
ขบรอง สวนแนวดนตรในอลบมนกคอนขางหลากหลาย
จงนาจะเขาถงผฟงไดงายทกกลม เพราะมทงแนว
ฟวชนแจส โฟลคซอง โฟลครอค จาไมกา ลาตน แนว
ประสานเสยง หรอบางเพลงกเปนแนวดสโก เชน เพลง
รอบฐานอาจารยปวย ซงจะมแรพบางสวนดวย
“บทเพลงมหลากหลายแนว ถาเปนการประสาน
เสยงจะฟงแลวเหมอนมรวม 200 เสยง แตจรงๆ เราใช
เสยงประมาณ 20-30 คน โดยรองหลายเทป หลายจด
หลายต�าแหนง เพอใหเกดมตของเสยง อลบมนเรยกวา
เดนทกเพลง และยงมเพลงของพจน กรรมาชน เพลง
ทโดนกลาวหาวาเปนคอมมวนสตของจตร ภมศกด
คอเพลงแสงดาวแหงศรทธา ในเวอรชนประสานเสยง
ดวย และมเพลงเกยวกบธรรมศาสตรในยคปจจบน
อยางเพลงรอบฐานอาจารยปวย กจะเปนลกษณะการ
รองเพลงเตนร�ารอบๆ อนสาวรยอาจารยปวย ซงจะ
ออกเปนแนวแดนซมวสก การฟงเพลงอลบมนอยาก
ใหฟงลกษณะเรยงรอยเปนเพลงโยงใยกนมา แตถาให
เลอกเพลงเดนๆ ผมวาทเบยดหญงลตกเวทไดเลยก
ตองเพลงบานนอกคอกนา ผมวาโดนแน เพราะเพลงน
เปนเพลงของจตอาสาจากส�านกบณฑตอาสาสมคร
เรามาท�าดนตรแบบสามชาคาราบาว ตองรองหมและ
ตองมหวใจจตอาสาเทานน เอาไปประกวดไมได แต
เพลงน…ไมไดโมนะ เบยดหญงลตกเวทแนนอน”
ศรชยกลาวชวนใหลองฟงเพลงในอลบมน และ
ไดพดถงอาจารยปวยเปนการทงทายวา
“พอพดถงอาจารยปวย ผมสะเทอนใจทกครง
ผลงานทานไมตองพดถง เพราะเรยกไดวาเปนเลศ
เปนทรพยากรมนษยอนล�าคาของประเทศดวยซ�า แต
ทนาเวทนาคอท�าไมประเทศนถงย�ายทาน กลาวหา
ทาน ทานมความเปนครยงกวาคร ทานมความเปน
เสรชนยงกวาเสรชนปากคาบคมภร สงส�าคญคอคน
ทเปนอธการบดและก�าลงใกลวยเกษยณ การใชชวต
บนปลายประเทศควรจะเลยงดทาน แตทานกลบถกขบ
ออกนอกประเทศ โดยถกกลาวหาวาเปนคอมมวนสต
เปนเรองทท�ารายจตใจทานเปนอยางมาก บานผมเองก
ถกกลาวหาวาเปนคอมมวนสต ยคนนเปนอะไรทกลาว
หากนงายมาก ประเทศนจะเจรญขนนะถาไมกลาวหา
กน ส�าหรบผม…อาจารยปวยคอแรงบนดาลใจ พอมา
ท�าเพลงกเหมอนไดศกษาความคด ศกษาผลงานทาน
ไปในตว ผมรสกวาเปนอะไรทมากกวาทผมนบถอ เปน
อะไรทผมรสกสะเทอนใจมากกวา…มากกวาททาน
สะเทอนใจ คดดวาคนทเสนโลหตในสมองแตก และ
เขยนหนงสอดวยมอซาย หรออยางเชนวลอาจารยปวย
วา ‘ไปดสงทเคาม แลวเตมสงทเคาขาด’ เรยกวาตรงๆ
แตลกซงแบบพอเพยง”
อลบมเพลงชด จตวญญาณอภวฒน จะเปดตว
และจ�าหนายในงานรวมพลคนกจกรรมและผองเพอน
ครงท 2 วนท 6 มถนายน 2558 ทธรรมศาสตร
ทาพระจนทรเปนการประเดม และจะวางจ�าหนายตาม
รานหนงสอชนน�า และทศนยหนงสอมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร ราคาชดละ 350 บาทพรอมปกหม
สวยงาม
ในฐานะคนท�างานและเปนหวใจหลกทขบ
เคลอนโครงการและอลบมชดน ทงปราณ ผจดการ
โครงการฯ และศรชย โปรดวเซอรและผแตงเพลง
ตางแอบหวงเลกๆ ในใจวา อลบมเพลงชดนจะมสวน
สรางแรงบนดาลใจใหคนไทยไดกาวตามรอยอาจารย
ปวย องภากรณ…สกหนงคนกยงด n
ส า ร ป ว ย 14
Cover story
Piyada Ratanakul
March 9, 2016 will mark Professor Puey Ungpakorn’s 100th birthday anni-versary. Ajarn Puey was a role-model citizen of Thailand, a man who led Thailand through revolutionary change in various aspects: history, society, economy, politics, and education. He maintained strong ethics in fighting for
Follow Ajarn Puey’s vision
through the album, “The Spirit of Revolution”
the right paths for the betterment of Thailand. He was honest, humble, kind to everyone and happy to help out those in need. He was well-known, both in Thailand and internationally, for his excellent knowledge and technical skill in economics. Thailand’s economic system even today benefits from the solid
15 ส า ร ป ว ย
foundation he helped construct years ago. He was an outstanding educator who valued education in each individual. He represented a regular man who could achieve so many great things for the public at large. Whenever Thailand faced trouble, people sought his assistance. Thus, in the auspicious 100-year anniversary of Ajarn Puey’s birth, the �ammasat Revolution for �ailand group, consisting of many Thammasat (TU) alumni, has produced a music album, “�e Spirit of Revolution”, to celebrate Ajarn Puey’s legacy and to raise funds for TU. For this album, prominent alumnus Khun Srichai Benjpathomwong (Khun See) will be the producer, and alumnus Khun Pranee Pakanunt will be the project manager. Khun See vows to
deliver a career-best performance by creating touching songs in a variety of genres, sung by both guest artists and the current students of the “TU Revolu-tion” choral group. He assures us that he will make this album a perfect celebration of both Ajarn Puey’s legacy and TU’s spirit. This album comes in 2 CDs, and the songs will be in the order of TU’s historical timeline. Some song lyrics will be written by Thai national artists such as Ajarn Naowarat Pongpaiboon, Ajarn Dusadee Panomyong, and Khun Ngah Caravan. Khun Pensri Pumchusri will also be a guest singer. The album will go on sale June 6, 2015 at the launch event, and at the TU Book Center and other major bookstores. n
ส า ร ป ว ย 16
กบอาจารยปวย ในหองท�างานปลดกระทรวงการคลง
แมเวลาจะลวงผานมานานหลายสบป แต
ส�าหรบผคนทเคยใกลชดและไดรจกตวตนของอาจารย
ปวย องภากรณ ภาพความประทบใจและความทรงจ�า
เกยวกบทานกยงคงกระจางชดเจนทกครงทมการร�าลก
และพดคยถง
ดร.อรญ ธรรมโน หนงในศษยกนกฏทมโอกาส
ไดใกลชด คอไดเรยนหนงสอ ไดชวยงาน และไดรบ
ความกรณาจากทานอาจารยปวยเปนอยางมาก แมจะ
ยอนเวลาไปนาน หากแตความทรงจ�าเกยวกบอาจารย
ปวยในหวงค�านงของอาจารยอรญกลบยงคงฉายชด
ทกถอยค�าททานไดกรณาเลาใหเราฟงถงอาจารยปวย
นน ชวนใหเราเหนภาพและเรองราวในวนเวลานนได
อยางชดเจน ราวกบก�าลงนงชมภาพยนตรสารคดชวต
ของอาจารยปวยทผ สรางเลาเรองไดอยางแยบคาย
นาสนใจ ชวนใหตดตาม…
อาจารยปวยในความทรงจาของ ดร.อรญ ธรรมโน
ตอนท 1
มองปวย
กษดศ อนนทนาธร / ปยะดา รตนกล
กบอาจารยปวย ในหองท�างานปลดกระทรวงการคลง
17 ส า ร ป ว ย
รจก ‘ปวย’ เพราะเปนศษยอาจารยปวย
“ผมร จกอาจารยปวยในลกษณะทเปนศษย
ผมเขามาเรยนเศรษฐศาสตร ธรรมศาสตร ในป 2495
และไดเรยนวชาการคลงกบอาจารยปวย ประมาณเดอน
มถนายน 2496 ตอนนนอาจารยปวยสอนวชาการคลง
ผมไดยนชออาจารยมากอนแตเพงจะเหนตอนมาเรยน
บรรยากาศการเรยนสมยกอนทธรรมศาสตร
คนทมาเรยนกท�างานไปดวยเรยนไปดวย คนเรยน
อาจจะไมคอยมาก แตชวโมงของอาจารยปวยนคนจะ
เรยนหนาแนนมาก ผดปกตหนอย บางทกจะม 20
-30 คนในหอง ทกคนมาเพราะอาจารยปวยมชอ
คนกอยากฟง อนนเปนเรองทชดเจน เราไมคอยไดเจอ
คนทจบปรญญาเอกเศรษฐศาสตร อาจารยปวยเปน
คนทจบปรญญาเอกเศรษฐศาสตรจากองกฤษคนแรก
ทผมเคยเหน นอกนนกเคยเหนคนจบจากฝรงเศส เวลา
มาสอนอาจารยปวยกมาแบบธรรมดา แตงตวงายๆ
มาสอนหนงสอกจะถอเสอนอกมาตวหนง แตจะไมได
ใสเพราะหองเรยนสมยกอนรอนมาก มาถงกจะแขวน
เสอนอกไวทเกาอ ทานกจะนงอยบนโตะสอนหนงสอ
อาจารยปวยจะสอนแบบเขาใจงาย สวนมากนกศกษา
กมความศรทธาอยแลว อาจารยสอนอะไรกรสกวาม
ความเขาใจหมด แคนนเอง บางทอาจารยปวยอาจจะ
สอนไมดเทาไหรกได (หวเราะ) ทานเปนคนสอนงาย
มากๆ และการสอนกไมคอยใชภาษาองกฤษ สวนมาก
ใชภาษาไทย อาจารยปวยเปนคนทใชภาษาไทยได
เพราะมาก เพราะฉะนนเรากเรยนและเปนครงแรกท
ไดเจอทาน”
แรงกระตนจากอาจารยปวย
อาจารยอรญเลาวา ในตอนแรกกไมไดสนท
กบทานอาจารยปวย แตไดมาสนทกนในเวลาตอมา
คอชวงประมาณเดอนมนาคม 2497 อาจารยอรญ
สอบไดปท 3 ทคณะเศรษฐศาสตร (ขณะนนเทยบเทา
อนปรญญา) จงมคณสมบตสามารถสมครสอบเปน
ขาราชการพลเรอนสามญชนตรขนตนได จงไดไปขอ
พบ ดร.ปวย องภากรณ ซงขณะนนด�ารงต�าแหนง
ทปรกษากระทรวงการคลงเพอขอค�าแนะน�า และจาก
ค�าแนะน�าสนๆ ของ ดร.ปวย นนเองทอาจารยอรญ
บอกวา เปนค�าแนะน�าทดทสดทไดรบในชวต จงอยาก
น�ามาเลาใหฟง เพราะค�าแนะน�านเหมาะส�าหรบคน
ทชอบตโพยตพายไปกอนเหตการณจะเกดขน โดย
ไมไดมองตวเองเสยกอนวาท�าอะไรไดบาง ซงถอ
เปนการดถกความสามารถของตวเอง
“ตอนนนผมสอบปท 3 ได ปนนกเลยมสทธ
ทจะสมครสอบเขารบราชการเปนประจ�าแผนก เมอกอน
ประจ�าแผนกคอขาราชการสญญาบตร เปนครงแรก
ทได ไมทราบวาจะไปปรกษาใคร อาจารย
ปวยเคยบอกไว มอะไรตองไปหานะ เราก
ไปหาทานทกระทรวงการคลง ตอนนนทาน
เปนผเชยวชาญการคลง ในตอนนนการสอบ
กมคนในรอบสอบอยตง 7 คนแลว คาสอบ
ก 40 บาทในสมยนนถอวามคา เทยบกบ
คาเรยนธรรมศาสตรเทอมหนงก 40 บาท
ผมกไปปรกษาอาจารยปวย คดวานาจะไมม
หวง แตอาจารยปวยกลบบอกผมวา “ท�าไม
ไมสอบใหไดท 1 ละ เคาม 7 คน ถาเราสอบ
ไดท 1 ยงไงเรากได” นคอค�าแนะน�าทดทสด
ทไดรบในชวต”ส�านกงานปลดกระทรวงการคลง สมยป 2497ส�านกงานปลดกระทรวงการคลง สมยป 2497
ส า ร ป ว ย 18
เมอป 2537 ตอนท ดร.อรญ เปนปลดกระทรวงการคลง
อาจารยปวยมาหาถงทกระทรวงฯ
การสอบชนตรในสมยนนนบวา
มความส�าคญมาก ขาราชการพลเรอน
สามญชนตรกเทยบเทาขาราชการทหาร
หรอต�ารวจชนสญญาบตร เปนการเรมตน
กระบวนการทจะพฒนาเปนหวหนางาน ม
ผทมคณสมบตมาสมครสอบมากมาย ทง
ผมการศกษาระดบปรญญาตร อนปรญญา
และผทเคยเปนขาราชการชนจตวามาเกน
5 ป
“ผมท�าตามค�าแนะน�าของอาจารย
ปวยอยางเครงครด สอบแขงขนไดเปนท 1
ไดรบการบรรจเปนประจ�าแผนก กอง
เศรษฐกจการคลง ส�านกงานปลดกระทรวง
การคลง ม ม.ล.สาย สนทวงศ เปนหวหนากอง”
เปนผเตรยมงานใหอาจารยปวย
เมอเขามาท�างานทกระทรวงการคลง และ
เปนผใตบงคบบญชาของอาจารยปวย อาจารยอรญ
กมโอกาสไดใกลชดกบอาจารยปวยมากขน เพราะได
รบมอบหมายใหท�าหนาททเรยกไดวาเกอบจะเปนเลขา
ของทานอาจารยปวยเลยทเดยว
“ตอนนนท�าหนาทเกอบเหมอนเปนเลขาอาจารย
ปวย เหมอนเปนเลขาสวนตว จะเปนคนชวยเตรยม
อะไรใหทาน บางททานไปไหนกจะเอาไปดวย ทาน
ไปประชมส�าคญๆ กเอาตดไปบาง ระยะนนเองททาน
มอบหมายใหผมเปนเลขานการคณะกรรมการปรบปรง
สถตกรมศลกากร เมอกอนกรมศลกากรเปนกรมท
เกบรายไดส�าคญทสดของประเทศ แตสถตออกมาชา
มากเลยท�าใหเราพยากรณเศรษฐกจปหนาไมได คณะ
กรรมการชดนมอาจารยปวยเปนประธาน ตอนนนผมก
เปนผนอยอยมาก อายแค 19 ป กไดชวยทานท�างาน
แตหลงจากนนผมกสอบปรญญาตรไดกไป
ท�างานอยทสภาเศรษฐกจไดอยระยะหนง และกมการ
สอบชงทก ก.พ. ไปเรยนตอตางประเทศ กเลอกของ
กระทรวงการคลง และไดกลบมารบใชอาจารยปวยอก
ครงหนงเมอป พ.ศ. 2504 กอนไปเรยนตอตางประเทศ
ผมกไปลาอาจารยปวย อาจารยปวยกบอกผมวา
ไมตองรบเรยนนะ เรยนใหชาๆ ใหไดความร ผมคนเรยน
เรว แตไมคอยมความร เพราะผมเรยนปรญญาตร
ทเศรษฐศาสตรผมเรยนจบแค 2 ป อาจารยปวยกร
วาผมเปนคนทสอบเกง กบอกผมวาไมตองเรยนเรว
เรยนใหไดความรแลวคอยกลบมา ทนมคนท�างานเยอะ
ไมตองหวง
ผมกลบมาเจอทานอกครงหนงตอนป 2504
ตอนนกมโอกาสไดท�างานใกลชดทานมากขน เพราะ
ตอนนทานคอนขางยง เพราะทานรบต�าแหนงหลายแหง
เปนทงผวาการแบงกชาต เปนทงกรรมการสภาพฒนา
เปนทงผอ�านวยการส�านกงบประมาณ ทานกจะมอบให
ผมท�าเรองภาษซะเปนสวนใหญ”
(โปรดตดตามตอในฉบบหนา)
19 ส า ร ป ว ย
Ajarn Puey as remembered by Dr. Aran Thammano
Looking back at Puey
Kasidit Anantanatorn / Piyada Rattanakul
Though many years have passed, those who were part of the close circle of Ajarn Puey can still remember him clearly. Dr. Aran �ammano was one of Ajarn Puey’s students, and received many kind advices from him. Ajarn Aran can recall every word of teaching and encouragement from Ajarn Puey, and vividly described some of them to us.
Knowing “Puey” as his student “I knew Ajarn Puey from being in his �nance class at the Faculty of Economics, �ammasat University (TU) in June 1953. He was famous as the �rst �ai who graduated with a Ph.D in economics from the UK. His class was a lot more crowded than most classes as everyone wanted to learn from him. He o�en carried a suit jacket but would leave it on the lecturing desk as the classroom was always hot. He would sit on the lecturing desk and talk in a polite �ai tone, and explain things in simple way. Everyone always understood his lessons, due to their high attention and high faith in him”.
Ajarn Puey’s encouragement At first, Ajarn Aran was not close to Ajarn Puey, but he recalled that Ajarn Puey had asked him to stop by if he needed any advice, so Ajarn Aran did. In March 1954, Ajarn Aran passed the exam to become a third-year student at the Faculty of Economics. This meant that
Ajarn Aran could apply and take an exam to become a first-rank civil servant. However, the application fee was substantial, so Ajarn Aran hesitated at first. However, he later paid a visit to Ajarn Puey, who at that time was an advisor to the Thai Ministry of Finance. Ajarn Puey gave him the best advice of his life, saying that he should enter this exam and must try to be the top score among the seven applicants. Ajarn Aran was amazed at the confidence that Ajarn Puey had in him. He prepared his best and took the exam, and got the position to start his career at the Office of the Ministry of Finance. Ajarn Aran had learned a profound lesson to not look down on himself and thus miss out on an opportunity.
Helping Ajarn Puey prepare his work Once Ajarn Aran started his job at the Ministry of Finance, he became Ajarn Puey’s assistant. He got to prepare documents for Ajarn Puey and follow Ajarn Puey in his daily work. Ajarn Aran later passed another scholarship exam to study abroad and come back to continue working for the Ministry of Finance. Ajarn Puey advised him not to rush his studies. Upon his return, Ajarn Aran got to work for Ajarn Puey again, in the tax department.
(to be continued in the next issue)
Part 1
ส า ร ป ว ย 20
บทความพเศษ
กษดศ อนนทนาธร
I คณลลตา พนมยงค เปนบตรคนแรกของ
นายปรดกบทานผหญงพนศข พนมยงค ก�าเนดเมอ
วนท 5 มนาคม พ.ศ.24721 หลงจากทคณพอกบ
คณแมแตงงานกนได 1 ป กบ 4 เดอน
ทานทงสองสมรสกนในวนท 16 พฤศจกายน
พ.ศ.2471 ในเวลาตอมาคณหญงเพง มารดาทาน
ผหญงพนศข น�าทานทงสองเฝาสมเดจพระพนวสสา
อยยกาเจา พระองคไดพระราชทานเขมเงนลงยา
“เจรญสข” และสมเดจพระราชปตฉาเจาฟา วไลยอลงกรณ
กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร ประทานปลอกผาเชดมอ
ถมเงน โดยทกอนหนานน ยงประทานบหงาเปน
ของช�ารวยในงานมงคลสมรสอกดวย2
คณลลตา พนมยงค
1 สมยนนขนปใหมวนท 1 เมษายน ฉะนน ถานบแบบปจจบนทขนปใหมวนท 1 มกราคมกจะเปนวนท 5 มนาคม พ.ศ.2473 2 โปรดด พนศข พนมยงค, “เมอขาพเจาเฝาสมเดจพระศรพชรนทรา บรมราชนนาถ พระบรมราชชนนพนปหลวง
และสมเดจพระศรสวรนทรา บรมราชเทว พระพนวสสาอยยกาเจา” ใน ไมขอรบเกยรตยศใด ๆ ทงสน 95 ป 4 เดอน 9 วน พนศข พนมยงค (กรงเทพฯ: สขภาพใจ, 2551),หนา 56.
21 ส า ร ป ว ย
และในกรมพระองคน เปนผ ประทานนาม
“ลลตา” พรอมประทานเหรยญหอยคอทองลงยา
มพระนามยอ “วอ” มขอความในใบประทานชอดงน
วไลย
ขอใหนามบตรหลวงประดษฐ
มนธรรม (ปรดพนมยงค) กบพนสข
พนมยงค ซงเกดณวน ๔ฯ๖๔
ปมะเสง ตรงกบวนท ๕ มนาคม
พระพทธศกราช ๒๔๗๒ วา
“ลลตา”
จงเจรญดวยอาย วรรณะ สขะ พละ
สวนสนนทา
พระราชวงดสต
วนท ๒๔ สงหาคม พ.ศ.๒๔๗๓
3 “ทานผหญงพนศข พนมยงค ในบทบาทแม” ใน เรองเดยวกน, หนา 387.
พนศขอมปาล ปรดอมลลตา
II แมคณลลตา จะมปญหาดานสขภาพ ดงท
ทานผหญงพนศขเคยใหสมภาษณวา “ลกฉนทง 6 คน
เวนคนโต ซงสมองไมพฒนา ทกคนมการมงานทเปน
ประโยชนตอตวเองและตอสงคม แคนส�าหรบผเปนแม
กพอใจแลว” 3 แตคณลลตากเปนผทมจตใจโอบออม
อาร มอารมณขน ไมเคยวารายใคร ทงยงมลายมอ
สวย ครนเมอถงวาระสดทายของชวต กไปอยางสงบ
และดวยปญหาดานสขภาพของคณลลตา
นเอง ทสามารถพลกวกฤตใหเปนโอกาสไดในยามท
บานเมองตกอยในภาวะหนาสวหนาขวาน กลาวคอ
เมอคณลลตาเปนเดก คณพอคณแมไดน�าไปเขาเรยน
ทโรงเรยนดรโณทยานของคณจ�ากดและคณฉลบชลยย
พลางกร ซงเวลานนอย ทสะพานเฉลมหลา 56
(สะพานหวชาง) ในชวงสงครามโลกครงทสอง คณจ�ากด
น�าคณะก ชาตของเขา เขาเปนแกนกลางทส�าคญ
ของขบวนการเสรไทยภายในประเทศ รบหนาทเปน
เลขาธการ การเดนทางมาพบนายปรดทท�าเนยบ
ทาชางแตละครง ตองกระท�าดวยความระมดระวง
ส า ร ป ว ย 22
ลลตานงขางๆ พนศขทอมสดาอยบนตก
ปาล - พนศข อมสดา - ลลตา
ศขปรดา - สดา - ลลตา - ปาล - วาณ - ดษฎศขปรดา - สดา - ลลตา - ปาล - วาณ - ดษฎ
ภาพครอบครว “ปรด - พนศข” พรอมหนากน 8 คน
(ปรด - พนศข - ลลตา - ปาล - สดา - ศขปรดา - ดษฎ - วาณ) จนถงปจจบน คนพบเพยง 2 รปนเทานน
ถายทท�าเนยบทาชาง พ.ศ. 2485 และ 2489 ตามล�าดบ
23 ส า ร ป ว ย
ไมใหญปนเคลอบแคลงสงสย คณจ�ากดจงใชวธพา
คณลลตากลบไปเยยมคณพอคณแมทบาน เพอจะได
พดคยเรองขบวนการเสรไทยกบหวหนาไดโดยไมท�าให
ฝายญปนสงสย
กลาวไดวา คณลลตาเปนผรบใชชาตผหนง
ในขบวนการเสรไทยเชนกน แมจะเปนทางออมผาน
การเปน “เครองอ�าพราง” พวกญปนกตาม
III วนท 2 พฤษภาคม พ.ศ.2526 นายปรด พนมยงค
ถงแกพราลย ณ บานอองโตน กรงปารส ประเทศ
ฝรงเศส โดยทไมไดกลบสมาตภมอก หลงจากความ
พายแพของขบวนการประชาธปไตย 26 กมภาพนธ
ในป พ.ศ.2492 และดวยเหตทคณลลตากลวการ
นงเครองบน ท�าใหไมมโอกาสไดพบคณพอของเธอ
อกเลย หลงจากทานตองหนออกจากท�าเนยบทาชาง
เพอเอาชวตรอด ภายหลงจากทรถถงยงใสถงทพ�านก
แลวลภยออกนอกประเทศตงแตเกดรฐประหารครงแรก
ในรชกาลปจจบนเมอวนท 8 พฤศจกายน พ.ศ.2490
ในระหวางทครอบครวของรฐบรษอาวโสพ�านก
อยในตางประเทศ คณลลตาไดอาศยอยกบคณอมพา
สวรรณศร4 โชคดทเมอทานผหญงพนศขกลบมาพ�านก
ในประเทศไทย คณลลตายงไดใชชวตอยกบคณแม
อกครงตราบจนทานผหญงพนศขจากพวกเราไปใน
วนท 12 พฤษภาคม พ.ศ.2550 ดงเพลง แมจา ทม
วรรคหนงวา “ถงพอจะพลดจะพรากจากไป หากยงม
แมดแลไมหางไกล บานกคงไว และหวใจกคงอย
แมอมชประสานใจ”
วนท 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2558 คณลลตา
จากโลกนไปอยางสงบ ในวย 85 ป นองๆ ทงสามคอ
คณสดา พนมยงค คณดษฎ บญทศนกล และคณวาณ
สายประดษฐ ไดรวมกนจดงานศพใหอยางเรยบงาย
มการสวดพระอภธรรม 1 คน ทศาลา 11 และฌาปนกจ
ทวดนนเมอวนท 7 พฤษภาคมทผานมา คงเหลอกแต
สงทจะอยในความทรงจ�าของผทคนเคยใกลชด และ
เรองเลาทเปนสวนหนงในชวตครอบครวของรฐบรษ
อาวโสปรด พนมยงค อยางหลกเลยงไมได
“ธรรมะยอมรกษาผประพฤตธรรม” และ “ผล
ของการทกอสรางไวดแลว ยอมไมสญหาย” n
4 คณอมพาเปนนองสาวทานผหญงพนศข เปนคณแมของคณประพาพมพ ศกนตาภย และเปนคณยายของคณพมพเพญ เวชชาชวะ
ดษฎ - พนศข- ลลตา - ศขปรดา - สดา - วาณ
ส า ร ป ว ย 24
เพลงขลยของชายเลยงวว
โพลเพลพลบพรอยคลอยยาคา โลกจดมดดากลาสแสง
ตนฟาตกฟากฝงลบแลแลง แดงแดดดบลบดวงแดดแดง
ชายเลยงววรวแซใสเนอวว สองสามตวผลดพลานซานสแหลง
ดมดมเดนเพลนถดลดทงแปลง ตวผแซงตวเมยแทรกแบกตะพาย
เขตเถอนขามทงเขาถนบาน เยอนสยานชมชนคนหลวงหลาย
ตนคนตนววเกลอกฝนกลาย เทยวเรยงเคยงรายขางสายทาง
ดงเอดองขงดาเรอนปาแชม กบลงแยมยวเถยงทาเสยงกราง
บานทดดดขาวเขาฆาอาพราง ยายบางอยลานบานหวานขาวไก
เดกเดกเรอนอผงยงวงเลน กระโดนโลดเตนกระตายไล
เสยงยาดาหลานราคาญใจ เดกและแกตางวยไมตางดง
ววและคนพนผานถงบานเกา เรอนลาเนารมลานาปรมฝง
ควนไฟลอยฟงขนรงรง จากผกอฟนตงแตตาคอย
เปดไมลอมคอกขบววเขา มดไวกบหลกเสาทเชาปลอย
เทยบววทงสามเขารองรอย จงชกไมไผลอยเขาขดลา
ชายผนนหนหลงมานงนง และเอนองพงซบในพลบคา
ใตตนฉาฉาทาทอดกระทา วางมอกาแซไมทไลวว
สะดดหลงกงขาความอควาน ไปพบขลยเหนบนานผานมาทว
ตงสตไตรตามอารมณตว แอบยมหวกบตวของตวเอง
จงปอนขลยใสปากฝากลมเปา จากแผวเบาเปนกงวานหวานเปลง
ลอยฟงขนฟากฟาฝาวงเวง เปนบทเพลงอสระแหงตว
เสยงขลยเขาลอมและพรอมผาน ไปทกยานใกลไกลไฟสลว
มไดตดอยแตในคอกวว ทลอมตวคนไวในภาระ
กวนพนธ
วนฟาใหม เทพจนทร
25 ส า ร ป ว ย
นอกจากกจกรรมปวยทอลค ครงท 2 นแลว ในวนและสถานทเดยวกนในชวงเยน ยงมกจกรรม
งานเสวนาบนทกสนตประชาธรรม ของผทไดรบรางวลสนตประชาธรรมทง 3 คน คอ
คณพงษจรส รวยร�า นกสทธมนษยชนชายแดนใต
คณสมลกษณ หตานวตร นกเคลอนไหวดานพลงงานและสงแวดลอม
คณประยงค ดอกล�าไย นกเคลอนไหวดานการปฏรปทดน
เปดวงเสวนาดวยค�าถามทวารางวลสนตประชาธรรมนชวยสงเสรมการท�างานอยางไรบาง โดย
คณสมลกษณ หตานวตร กลาววา รางวลสนตประชาธรรมกเหมอนใบสงงาน รสกวาเพอนๆ กบอาจารยสงงานตอ
และรสกวาเปนน�ามนหลอลน เพราะไดรบรางวลในปทน�ามนรวทระยอง กไดเงนกอนนมาท�างาน นอกจากน
ยงเลาถงประสบการณทลงไปท�างานในทองถนอนหลากหลายอกวา ทางภาคอสานกเดอดรอน การไดเชอม
เสวนาบนทกรางวลสนตประชาธรรม
รายงานพเศษ
วนฟาใหม เทพจนทร
ใบพด นบนอม - สมลกษณ - พงษจรส - ประยงค
ส า ร ป ว ย 26
พนองชาวบานใหรเหนถงปญหาของกนและกน เชน
เรองน�ามนบนบกทางภาคอสาน กบน�ามนในทะเล
พรอมทงบอกถงปญหา วถชวตของการท�างานดาน
อนรกษ การชวยเหลอชาวบาน
ดานของคณพงษจรส รวยร�า ไดกลาวถง
เหตการณทางภาคใต ทเกดเหตวสามญเดกสคน
ทไปกนน�าตมจากใบกระทอม ซงถอเปนการกระท�าท
ไมเปนธรรมและเกนกวาเหตไปมาก นอกจากนยง
กลาวตอวา การท�างานแบบนรฐตองเยยวยาครงแลว
ครงเลา และไมร ว าเหตอยางนมนเกดจากอะไร
ปญหามนเกดจากสายขาว หรอความไมรอบคอบของ
เจาหนาท เราในฐานะทเชอในหลกสนตประชาธรรม
ผมเชอวาความรทเจาหนาทไดรบนนนอยมาก
สวนคณประยงค ดอกล�าไย ไดกลาวถง
ประสบการณในการท�างานดานทดน โดยพดถงความ
แตกตางความเหลอมล�าของความไมเทาเทยมกนใน
การถอครองทดน โดยบอกวาคนทมฐานะร�ารวยนน
ครองทดนมากกวาคนจนทมจ�านวนมากกวาแตกลบ
มทดนนอย กลาวถงปญหาของชาวบานทถกด�าเนน
คดในเรองการบกรกทดนท�ากน และกฎหมายท
คมครองชาวบานนนไดถกยกเลกเมอมการประกาศ
กฎอยการศกในปทผานมา สรปกคออยากจะเหนการ
กระจายการถอครองทดน และควรเกบภาษทเปนธรรม
ปดทายท ส.ศวรกษ กลาวปดงานในครงน
โดยแจงวา ทผานมามลนธเสฐยรโกเศศ - นาคะประทป
ท�าหนาทเป นผ คดสรรและหาทนเพอรางวลสนต
ประชาธรรม และตอไปมหาวทยาลยธรรมศาสตรจะ
รบผดชอบเปนเจาภาพตอไป และหวงวาผทไดรบ
รางวลทกคน จะท�าหนาทเปนเกยรตแกรางวลสนต
ประชาธรรมเชนนตอไป
สวนรางวลสนตประชาธรรมส�าหรบบคคล
ทอทศตนเพอสงคมตามแนวทางของอาจารยปวย
องภากรณ ในปนจะจดขนในวนสนตภาพไทย คอ
วนท 16 สงหาคม 2558 ณ หอประชมศรบรพา
มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร โดยม คณ
สดา พนมยงค ทายาทหวหนาขบวนการเสรไทย เปน
ผมอบรางวลเชนเดยวกบทกปทผานมา n
ส. ศวรกษ กลาวปดงาน
27 ส า ร ป ว ย
ยามทมหาวทยาลยธรรมศาสตร ม เรอง
เดอดเนอรอนใจ อนเนองมาจากความผนผวนและ
วกฤตการณทางการเมองของบานเมอง ทมผลกระทบ
มาถงมหาวทยาลยหลายครง ท�าใหอดนกไมไดวาท�าไม
เราจงถกเลนงานและกลนแกลงถงเพยงนน ทงๆ ทเรา
มไดท�าผดคดรายตอแผนดน
แต ท งๆ ท เ ราถก เล นงานหลายอย าง
มหาวทยาลยเคยถกปดดวยอ�านาจทไมถกตอง ถก
รกรานดวยก�าลงอยางรนแรง ผมมานกดแลว บางอยาง
ทเรามกตองถอวาเปนความโชคดของมหาวทยาลย
ธรรมศาสตรดวย
นนกคอมหาวทยาลยธรรมศาสตร ได ม
อาจารยสอนศษยและอธการบดอยาง ทานอาจารย
ปวย องภากรณ อยดวย
ผมเองแมจะมไดเปนนกศกษาเรยนกบทาน
โดยตรงกตาม แตกไดอาศยหลกการท�างานของ
ทานเปนแนวทาง ตอนปลายสมยททานอาจารยปวย
องภากรณ เปนอธการบด ในป พ.ศ. 2519 ไดมเรอง
ความไมเขาใจกนของนกศกษา ทานอธการบดปวย
องภากรณ ไดตงผมเปนประธานคณะกรรมการ
ประสานงานกบนกศกษา แตท�างานใหทานไดไมทนไร
กเกดเหตการณ 6 ตลาคม พ.ศ. 2519
ความเปนครของอาจารยปวยนน ใครทเคยเปน
ศษยจะรและจะรกทาน นอกเหนอไปจากความเคารพ
นบถอ เพราะอาจารเปนบคคลทควรแกการเคารพรก
คนทรกนบถอทานอาจารยปวย องภากรณ นน กมใชจะ
มอยเฉพาะศษยทเรยนจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร
เทานน ผคนทวไปขางนอกมหาวทยาลยกม
ผมยงจ�าไดวา เมอประมาณ 13 ปทแลว
ราลกถงอาจารยทชอ
“ปวย องภากรณ”คนดของแผนดน
บนทกราลกปวย
นรนต เศรษฐบตร
ส า ร ป ว ย 28
ตอนททางมหาวทยาลยธรรมศาสตร สงผมไปเปน
รองอธการบดศนยรงสตเปนคนแรก ขณะทศนยรงสต
ยงไมเจรญ มตกไมกหลงนน ไดมผทเคารพนบถอทาน
อาจารยปวย องภากรณ ทานหนง ซงผมจ�าไมไดแลว
วาเปนใคร เพราะทานดจะไมไดเนนในเรองทจะท�าอะไร
เปนทางการ หากเพยงตองการเอารปวาดขนาดใหญ
ของทานอาจารยปวย องภากรณ ทวาดดวยสฝนหรอ
สชอลกมามอบใหผม เพอใหตดตงไว ภาพทขณะนกยง
อยทศนยศกษาการพฒนาประชาธปไตย มหาวทยาลย
ธรรมศาสตร และจะอยกบมหาวทยาลยตลอดไป
สงทอาจารยปวยสอนและท�า เสมอนน�าทาง
ศษยนนไดเปนตวอยางทด เปนมาตรฐานทคนใน
ธรรมศาสตรรและเหน ทงไดตงเปนขอก�าหนดไดในใจ
วานนเปนความด ทตองมงหวง
แนวทางในการบรหาร ไมวาจะเปนเรองความ
โปรงใส หรอเรองการมสวนรวมของคนทงหลายในงาน
หรอการตรวจสอบความรบผดชอบได ทเวลานพดกน
มากวาเปนการปกครองทดนน ดเหมอนวาเราไดเคย
เหนรปรางมาแลวจากการท�างานของทานอาจารยปวย
องภากรณ ทหลายคนอยากท�าตาม
ฉะนนจงเปนโชคของธรรมศาสตร แตกนา
เสยดาย ทานอาจารยปวย องภากรณ ด�ารงต�าแหนง
อธการบดมหาวทยาลยธรรมศาสตร ในระยะเวลาทสน
มาก เพยงปกวาเทานนเอง นอกจากจะเปนระยะเวลา
ทสนมากแลวยงเปนเวลาทบานเมองไมปกต การเมอง
ภายนอกมหาวทยาลยไดเขามาท�าความเสยหายภายใน
มหาวทยาลย
ท เ ส ย ด า ยก เ พ ร า ะ เ ม อ มห า ว ท ย า ล ย
ธรรมศาสตรโชคดไดอาจารยปวย องภากรณ มาเปน
อาจารยและอธการบดแลว ถาอาจารยปวยทานเปน
อธการบดนาน ไดน�าทางมหาวทยาลยไปตามแนวทาง
ททานวางไวและบรหารจดการตามททานคด ปานน
มหาวทยาลยธรรมศาสตรคงไดพฒนาไปยงกวาท
พฒนามาดงทเหนในบดน
โชคดทไดทานมาเปนอธการบด
แตนาเสยดายททานเปนอธการบดไดเพยง
ระยะเวลาอนสน เพราะเหตการณร ายทเลนงาน
มหาวทยาลย
การจากไปของทานอาจารยปวย องภากรณ
นน แมเราจะทราบดวาชวตเปนอนจจง ทกคนเมอถง
เวลากตองไป แตเราไมอยากใหเวลานนมาถงเรว เมอ
กอนนนพอถงเวลาททานอาจารยเดนทางมาเมองไทย
เรากคอยเวลาททานจะแวะมาทมหาวทยาลย อาจารย
ขาราชการ เจาหนาท และนกศกษาพากนมาตอนรบ
มาพบทาน เหนทานแขงแรงและสขภาพด พวกเรา
ทรกเคารพทานกสบายใจ
ผมเองเมอครงสดทายทไดไปพบกราบทาน
อาจารยทบานทาน ณ ประเทศองกฤษ ตอนเดอน
พฤษภาคม พ.ศ. 2541 กในโอกาสททางสภามหาวทยาลย
ไดมอบหมายใหทานนายกสภามหาวทยาลย คณหญง
นงเยาว ชยเสร และผมผซงเปนอธการบด น�าปรญญา
ดษฎบณฑตกตตมศกด ไปมอบใหแกทาน ตอนนน
กยงดใจวาแมทานอาจารยจะเดนไมสะดวกเลย แตด
หนาตาทาทางทานอาจารยกสบายด
ทานอาจารยครบ สงททานอาจารยท�าไวใน
แผนดนน คนธรรมศาสตรและคนไทยอกมากมาย
ไมมวนทจะลม ทานอาจารยมใชจะเปนเพยงคนด
ศรธรรมศาสตรเทานน ทานอาจารยเปนคนดของ
แผนดนทเราภมใจดวย nคดลอกจากหนงสอ อาจารยปวยกบธรรมศาสตร (2542) หนา 57-58
29 ส า ร ป ว ย
24599 มนาคม 2459เกดทบาน ตลาดนอย กรงเทพฯ เปนบตรคนท 4 ของนางเซาะเซง แซเตยว และนายซา แซอง
2476เปนมาสเตอร
สอนวชาค�านวณและภาษาฝรงเศส
โรงเรยนอสสมชญ
2477เปนนกศกษารนแรกของมหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมอง
24572457 - 2461
สงครามโลกครงท 1
2467เขาโรงเรยน
โรงเรยนอสสมชญ บางรก
2480ส�าเรจการศกษาเปนธรรมศาสตรบณฑต
2481สอบไดทนไปเรยนท LSE
มหาวทยาลยลอนดอน
2475คณะราษฎรเปลยนแปลงการปกครอง
2477นายปรด พนมยงค กอตงมหาวทยาลย
วชาธรรมศาสตรและการเมอง และดารง
ตาแหนงผประศาสนการ
2482จอมพล ป.
เรมนโยบายรฐนยม
ลกผชายชอ “ปวย”
ส า ร ป ว ย 30
2485รวมกอตงคณะเสรไทยขนในองกฤษ ไดชอจดตงวา
นายเขม เยนยง
2484นายปรด พนมยงค และคณะ กอตงขบวนการเสรไทยเพราะไมเหนดวยกบการประกาศสงคราม
ของรฐบาลจอมพล ป.พบลสงคราม
2487กระโดดรมลกลอบเขาประเทศไทยเพอปฏบตงานลบของเสรไทย
2489แตงงานกบมารเกรท สมท เรยนตอปรญญาเอกทมหาวทยาลยลอนดอน
24842484 - 2488
สถานการณ
สงครามโลก ครงท 2
ในภมภาคเอเชย
แปซฟค
2488 กลบไปเจรจากบรฐบาลองกฤษใหยอมรบขบวนการเสรไทย ไดรบยศพนตรแหงกองทพบกองกฤษ
14 สงหาคม 2488
ญปนประกาศยอมแพสงคราม
16 สงหาคม 2488
นายปรด พนมยงค ลงนามประกาศสนตภาพ
ในพระปรมาภไธยสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล
คาวา “ปวย” แปลตรงตวไดวา “พนดนทโคนตนไม”แตมความหมายกวางขวางออกไปอก คอ “บารง” “หลอเลยง” “เพาะเลยง’ และ “เสรมกาลง”
ปวย องภากรณ (2512)
2484จบปรญญาตรสาขาวชาเศรษฐศาสตร
และการคลง ผลการเรยนสงสด
เปนอนดบหนง ในบรรดาเกยรตนยม
2490รฐประหารโดย
พลโทผน ชณหวณ
31 ส า ร ป ว ย
2491จบปรญญาเอกดวยวทยานพนธเรอง เศรษฐศาสตรวาดวยการควบคมดบก
2492กลบเมองไทยเขารบราชการต�าแหนงเศรษฐกร กรมบญชกลาง กระทรวงการคลง
2496เปนรองผวาการธนาคารแหงประเทศไทย
2501ผอ�านวยการส�านกงบประมาณ ส�านกนายกรฐมนตร
2500จอมพลสฤษด ธนะรชต ยดอานาจ
รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม
2494เปลยนชอมหาวทยาลย
วชาธรรมศาสตรและการเมอง
เปนมหาวทยาลยธรรมศาสตร
มจอมพล ป. พบลสงคราม
เปนอธการบดคนแรก
2504เรมใชแผนพฒนาเศรษฐกจและ
สงคมแหงชาตฉบบท 1
2492นายปรด พนมยงค
และขบวนการ
ประชาธปไตย
26 กมภาพนธ
ซงตองการฟนฟ
การปกครองใหเปน
ประชาธปไตย
ประสบความลมเหลว
2495ไดรบแตงตงเปนผชวยฝายวชาการ ของปลดกระทรวงการคลงและกรรมการธนาคารแหงประเทศไทย
2499เปนทปรกษาทางเศรษฐกจการคลง ประจ�าสถานเอกอครราชทตไทยในองกฤษ
2502ผวาการธนาคารแหงประเทศไทย
“การยอมรบความชวนนเปนความชวอยในตว (toleration of evil is evil itself)”
ปวย องภากรณ (2511)
ส า ร ป ว ย 32
2515กมภาพนธ 2515 เกดจดหมาย
เปดผนกของนายเขม เยนยง ถงพทาน เกยรตกอง แหงหมบานไทยเจรญ แสดงจดยน สนบสนน
ใหใชระบอบประชาธปไตยในการแกปญหาของประเทศ
2513ลาพกไปสอนท ม.ปรนชตน สหรฐอเมรกา
2519ลภยการเมองออกนอกประเทศ
2520เดอนกนยายน ลมปวยดวยอาการเสนโลหตในสมองแตก ใชชวตอยางเรยบงายทประเทศองกฤษ
2514ลาออกจากตาแหนงผวาการธนาคารแหงประเทศไทย
2518ไดรบการเสนอชอและไดรบเลอกใหเปนอธการบดมหาวทยาลยธรรมศาสตรคนท 10
2516เหตการณ 14 ตลาคม
2519เหตการณ 6 ตลาคม
2530เดนทางกลบมาเยยมบานเกดทเมองไทยครงแรก
254228 กรกฎาคม ถงแกกรรมอยางสงบ
ทบาน ณ กรงลอนดอน รวมอายได 83 ปเศษ
2510ทปรกษากระทรวงการคลง รวมกอตงมลนธบรณะชนบท
แหงประเทศไทย
2508ไดรบรางวลแมกไซไซสาขาบรการสาธารณะ
2506จอมพลสฤษด ธนะรชต ถงแกอสญกรรม
จอมพลถนอม กตตขจร ขนเปนนายกรฐมนตร
“ประชาธปไตยนนตองอาศยหลกการปกครองดวยกฎหมาย (rule of law)
ไมใชการปกครองดวยอารมณหรอดวยกลมบคคลจะมเครองแบบหรอไมกตาม”
ปวย องภากรณ (2514)
ฐานคตแหงการดาเนนชวตของอาจารยปวย
“Íѹ¤ÇÒÁÂÑèÇÂǹÁÒÂÒáË‹§âÅ¡àÃÒ¹ÕéáËÅзÕè·íÒãËŒàÃÒà¡Ô´¤ÇÒÁ¨íÒ໚¹Í‹ҧÂÔ觷Õè¨ÐµŒÍ§ÁÕ¼ÙŒà¤Ã‹§ã¹¡ÒÃàÃÕ¹໚¹ÊÁ³ÐáË‹§ÇÔ·ÂÒ áÅмٌÃÑ¡àÃÕ¹¹Ñè¹àͧ¡çÁÕ˹ŒÒ·ÕèáÅÐÊÔ· Ô·Õè¨ÐºÑ§¤ÑºâÅ¡ãËŒà´Ô¹µÒÁµ¹ ÁÔ㪋µ¹à´Ô¹µÒÁâÅ¡ ¨§¹ŒÍÁÃѺàÍÒÃʸÃÃÁÍѹ¢¨ÒµźÍÂÙ‹áÅŒÇ㹢ͧ·Ø¡ÊÔ觷Õè»ÃСͺ¢Öé¹à»š¹¸ÃÃÁªÒµÔ ¨§ª‹ÇÂ໚¹ÅÔé¹ãËŒ¸ÃÃÁªÒµÔä´Œ¡Å‹ÒÇÁ¸ØÃÊ¡Å‹ÍÁã¨Á¹ØÉÂ� áÅШ§áÊ´§ãËŒâÅ¡Íѹ⧋à¢ÅÒàÅç§àËç¹àÊÕ·ÕÇ‹Ò ÇÔªÒ¤ÇÒÁÃÙŒ¹Õé»ÃÐàÊÃÔ°à¾Õ§㴠àÁ×èÍàÃÒàËç¹ÍÂÙ‹µíÒµÒáÅŒÇÇ‹Ò ¡ÒÅÊÁÑ¢ͧàÃÒ¹ÕéÁÕºÒ»ÍÂً˹Òṋ¹ áÅкŒÒ¹àÁ×ͧ¢Í§àÃÒ¹ÕéÁÕ¤ÇÒÁà·ç¨¤ÇÒÁªÑèÇ´ÒÉ´×è¹ÍÂÙ‹ ¡ç¢ÍãËŒàÃÒ·Ñé§ËÅÒ¨§à¢ŒÒÊÙ ‹¤ÇÒÁËÁàÂç¹áË‹§ÇÔªÒ áÅÐáÊǧËÒ¤ÇÒÁÃÙŒ«Öè§ã¤Ãæ à¢Òä´ŒÅÐàÅÂàÊÕÂáÅŒÇ ¶Ö§áʧáË‹§ÇÔªÒ¹Ñ鹨ÐÃÔºËÃÕè ¡ç¨§¾Íã¨à¶Ô´ à¾ÃÒÐáÁŒ¨Ð໚¹ÊÔè§àÅ硹ŒÍ¡çÂѧ໚¹¢Í§¢Í§àÃÒ¨ÃÔ§æ ¨§ÁØ‹§Ë¹ŒÒ¤Œ¹áŌǤŒ¹ÍÕ¡µ‹Íä» Í‹Òä´Œ·ŒÍ¶Í Í‹Òä´Œ·Ð¹§¨¹¶Ö§¡ÑºÇÒ§Á×ͨҡ¡Ò䌹¤ÇŒÒËÒ¤ÇÒÁÃÙŒ Í‹Òàª×èͶ×Í㹤ÇÒÁ¤Ô´¢Í§·‹Ò¹¨¹§Á§Ò áÅСçÍ‹ÒËŧÅ×Á¼ÙŒÍ×è¹â´ÂäÁ‹¾Ô¨ÒóҶ֧à˵ؼŠ·‹Ò¹ÁÕÊÔ·¸Ô·Õè¨Ðà Ô¹·Ò§¢ŒÒÁ·ÐàÅ·ÃÒÂä»ÊÙ ‹ÇÔªÒ ¶Ö§¨Ð໚¹·ÐàÅ·ÃÒ·Øáѹ´Òà ¡çÁմǧ´ÒÃÒʋͧáʧÍÂÙ‹á¾ÃǾÃÒÇ áÅÐà˵Ø䩹àÅ‹Ò·‹Ò¹¨Ö§¨ÐÊÅÐÊÔ·¸Ô좌͹Õé¢Í§·‹Ò¹àÊÕ 仪ԧÊØ¡¡‹Í¹Ë‹ÒÁâ´ÂàËç¹á¡‹¤ÇÒÁÊíÒÃÒÞ ·Õè Ô¹ÊÑ¡á»Å§ ºŒÒ¹ÊÑ¡ËÅѧ˹Öè§ áÅÐÂØŒ§¢ŒÒÇÊѡ˹Öè§ÂØŒ§ ÇÔªÒàͧ¡çÁÕËÅѧ¤Ò ÁÕ¿Ù¡ ÁÕ·Õè¹Í¹ ÁÕÍÒËÒÃäÇŒµŒÍ¹ÃѺ·‹Ò¹ ¨§ºíÒà¾çÞµ¹ãˌ໚¹¼Ù Œ¨íÒ໚¹á¡‹âÅ¡ Á¹Øɪҵԡç¨Ð¹íÒÍÒËÒÃÁÒÊÙ ‹·‹Ò¹àͧ áÁŒ¨ÐãËŒäÁ‹¶Ö§ÂØŒ§¶Ö§©Ò§ ᵋ¡ç໚¹ºíÒà˹稪¹Ô´·ÕèäÁ‹ÅºÅŒÒ§ºØޤس¢Í§·‹Ò¹·Õè·íÒänjᡋÁ¹ØÉÂªÒµÔ äÁ‹ÅºÅŒÒ§¤ÇÒÁÃÑ¡ã¤Ã‹¹ÔÂÁ¢Í§¤¹·Ñé§ËÅÒ áÅÐäÁ‹ÅºÅŒÒ§ÊÔ·¸Ô¢Í§·‹Ò¹·ÕèÁÕÍÂÙ‹µ‹ÍÈÔŻРµ‹Í¸ÃÃÁªÒµÔ áÅе‹Í¤ÇÒÁËÇѧ¢Í§Á¹ØÉÂ�”
â´Â ÃÒÅ�¿ ÇÑÅâ´ àÍàÁÍÊѹ¶Í´¤ÇÒÁâ´Â ´Ã.»‰Ç ÍÖê§Àҡó�
äÁ‹ÅºÅŒÒ§¤ÇÒÁÃÑ¡ã¤Ã‹¹ÔÂÁ¢Í§¤¹·Ñé§ËÅÒ áÅÐäÁ‹ÅºÅŒÒ§ÊÔ·¸Ô¢Í§·‹Ò¹·ÕèÁÕÍÂÙ‹µ‹Í
สบสานปณธานอาจารยปวยผานบทเพลงชด “จตวญญาณอภวฒน”
ปท 1 ฉบบท 2 มถนายน 2558วารสารรายเดอนเพอเชดชเกยรต และรวมรำ ลกในโอกาส 100 ปชาตกาล ศ.ดร.ปวย องภากรณ
สารปวย
