Embed Size (px)
Citation preview
IV Sesja Parlamentu Hanzeatyckiego
14-16.06.2007, Hamburg
INNOWACYJNE REGIONY
KREATYWNE METROPOLIE
Dr hab. inŜ Tomasz Parteka
INNOVATIO (Łac.) - odnowienie
CREATIO (Łac.) - tworzenie
Innowacja (definicja współczesna)
to nowy lub znacząco ulepszony produkt, usługa, proces, działanie marketingowe lub rozwiązanie organizacyjne
Rys. 1. Linearny model czasoprzestrzeni.
Źródło: opracowanie własne.
Rys. 1. Projektowanie zmiany wg. kryterium efektów (Parteka 2004).
STAN AKTUALNY
KRYTYKA
POSTĘP
ZAPOTRZEBOWANIE NA NOWĄ WIEDZĘ
(POPYT)
MOśLIWOŚCI WYTWORZENIA NOWEJ WIEDZY
(PODAś)
ANALIZYSYNTEZY
NOWA WIEDZA
ZMIANA REALNEJ RZECZYWISTOŚCI
EFEKT DODATKOWY(WARTOŚĆ DODANA)
Rys. 2. Projektowanie zmian wg. kryterium efektów.
Źródło: opracowanie własne.
• Strategia lizbońska
(zmodyfikowana) – wyzwaniem
i zobowiązaniem
• Strategiczna tematyka miejska
UE – szansą i warunkiem
konkurencyjności i wysokiej
jakości Ŝycia
Konkurencyjność:STAN:• trwała przewaga podmiotu (np. MŚP) lub produktu
PROCES: • tworzenie warunków dla osiągnięcia stanu
konkurencyjności
• rywalizowanie o korzyści, np.:
– dostęp do środków finansowych,
– ściągnięcie zewnętrznych inwestorów,
– utrzymanie kapitału w regionie,
– lokalizacja agend i instytucji rządowych,
– lokalizacja i organizowanie imprez międzynarodowych
Czynniki konkurencyjności regionów i metropolii
• Sprawność i przepustowość układu
komunikacyjnego, nowoczesność komunikacji
zbiorowej, połączenia międzynarodowe i krajowe
• PołoŜenie komunikacyjne
• Stabilizacja centrum - aktywność peryferii• Aktywność centrum, pasywność peryferii
• Wielość, elastyczność i zmienność specjalizacji,
mobilność zawodowa
• Utrwalone specjalizacje
• Grupy wirtualnych sojuszy (cluster) małych i
średnich przedsiębiorstw
• Struktura przemysłu oparta o duŜe przedsiębiorstwa
produkcyjne kooperujące z podwykonawcami
• Gotowość do szybkich zmian• Stabilność rozwoju wiodących sektorów gospodarki
• Zdolność do mobilizacji kapitału własnego i obcego• Kapitał finansowy
• Jakość przestrzeni i środowiska przyrodniczego• Koncentracja urbanistyczna
• Marketingowe wykorzystanie wartości kulturowych
środowiska
• Tradycja historyczna miasta
• Uczestniczenie w międzynarodowej sieci twórczej• Tradycja i potencjał ośrodka naukowego
• Zdolność do generowania i „tłoczenia” innowacji
oraz jej absorbowanie
• Wielkość ośrodka naukowego
• Część zasobów ludzkich zdolna do produkcji i usług
trwale obecnych na rynku
• Ogólne zasoby ludzkie
NOWEDAWNE
KAPITAŁSPOŁECZNY
KAPITAŁWIEDZY
KAPITAŁFIZYCZNY
KAPITAŁLUDZKI
PRZESTRZEŃ METROPOLITALNA
Na podstawie: R. Domański, 2005 r.
Składniki kapitału całkowitego
w interaktywnym rozwoju metropolii
KREATYWNA METROPOLIA
Indeks kreatywności:
3 x T: Talent
Technologie
Tolerancja
Kierunki kreatywności metropolii:
• DuŜe koncentracje (efekt skali)
• RóŜnorodność (np. umiejętności)
• Niestabilność (np. stany napięć, nowe wydarzenia)
Typy kreatywnych metropolii
• technologiczno – innowacyjne
(Detroit, Monachium)
• kulturowo – intelektualne
(Ateny, Florencja, Wiedeń)
• kulturowo – technologiczne
(Hollywood, Mediolan)
• technologiczno – usługowe
(Londyn - Dockland, Hamburg – Hafencity)
Typologia (wg D. F. Battena, 1995 r.)
• Miasta monocentryczne (np. Londyn, Hamburg, Warszawa)
• Miasta korytarzowe (np.. Londyn – Cambridge, Glasgow – Edynburg, Helsinki – Turku, Sztokholm –Uppsala)
• Miasta sieciowe (np. Randstadt Holland, Osaka Kobe)
Model Osaka: 4 porty zatoki Osaka:
– port morski,
– port lotniczy,
– port telekomunikacyjny,
– port wiedzy.
Kreatywna Metropolia Wiedzy
POJĘCIE METROPOLII I FUNKCJI METROPOLITALNYCH
- doskonałości usług, instytucji i wyposaŜenia,
- potencjału innowacyjnego w zakresie technicznym, ekonomicznym, społecznym, politycznym i kulturalnym,
- skupiska instytucji naukowych, kształcenia na poziomie wyŜszym,
- wyjątkowości i specyfiki miejsca,
- skupienia funkcji kierowniczych instytucji administracji,
- doskonałe powiązania transportowe (np. lotnisko),
- uczestnictwa w międzynarodowych kontaktach, wydarzeniach w skali europejskiej.
*wg M. Bassand (1997, Métropolisation et inégalités sociales, Presses polytechniques et
universitaires romandes, Lausanne, s.45); za: B. Jałowiecki (1999, Metropolie, WyŜsza
Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, s. 33)
Metropolia* to aglomeracja miejska licząca ponad pół miliona mieszkańców, spełniająca dodatkowo kryteria:
NajwaŜniejsze czynniki kształtujące metropolie
- sieciowość,
- funkcje metropolitalne(wielkomiejskie, wyspecjalizowane wyŜszego rzędu),
- potencjał gospodarczy, kulturalny
- rozwój Gospodarki Opartej na Wiedzy (knowledge economy)
- dobre rządzenie (governance) i mądre przywództwo
POJĘCIE METROPOLII I FUNKCJI METROPOLITALNYCH
Część cech metropolii ma charakter przepływów lub odznacza sięoddziaływaniem cywilizacyjnym - ma ono istotny związek z przestrzenią, lecz nie wymaga konkretnej lokalizacji, a raczej stwierdzenia, Ŝe istnieje w metropolii.
Niektóre rodzaje działalności znajdują w metropolii konkretne lokalizacje - są silnie powiązane z określonymi cechami przestrzeni (np. dostępność, atrakcyjność, pojemność).
Istotą jest zdefiniowanie w strukturze przestrzennej metropolii obszarów, które pełnią funkcje metropolitalne oraz posiadająpredyspozycje do ich pełnienia.
POJĘCIE METROPOLII I FUNKCJI METROPOLITALNYCH
Metropolie w strukturze przestrzennej kraju
Il. 19. Istniejące i potencjalne obszary metropolitalne.
Źródło: oprac. M.Smętkowski
TRÓJMIEJSKI OBSZAR METROPOLITARNY
METROPOLIA WIEDZY
Metropolia Wiedzy –
skupisko instytucji,
przedsiębiorców i
inwestorów
nastawionych na
funkcjonowanie w
ramach Gospodarki
Opartej na Wiedzy
samorząd
uczelnie&
instytuty badawcze
firmy
Rząd / Unia
Europejska
CECHY METROPOLII WIEDZY• efektywna praca parków naukowych,
technologicznych, naukowo-technologicznych, …;
• rozwinięty system pre-inkubatorów, inkubatorów przedsiębiorczości
• instytucje badań (JBR, PAN,…);
• instytucje badań i kształcenia (uczelnie wyŜsze..,);
• uczestnictwo w sieci miast innowacyjnych;
• dobre powiązania transportowe;
• wysoka jakość środowiska;
• strategia i programy ukierunkowane na GOW
• polityka lokalizacyjna preferująca wysoką wartośćdodaną wynikającą z GOW, rezerwy terenowe atrakcyjne dla inwestorów GOW
Siły (forces) metropolii gospodarki wiedzy
• IT technologie
• Hi-tech elektronika
• automatyka, motoryzacja
• usługi finansowe
• nauki Ŝycia (Ŝywność, medycyna,
farmaceutyka)
• wyposaŜenie gospodarstw domowych
(kuchnia, lodówki, roboty)
• media
• inteligentna infrastruktura techniczna
(energetyka, sterowanie transportem, budynki)
WARUNKI ROZWOJU METROPOLII WIEDZY(1/3)
PROGRAMOWE
– Zmodyfikowana Strategia Lizbońska;
– Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego;
– Strategia Rozwoju Innowacji dla Województwa
Pomorskiego;
– Strategie rozwoju miast;
– Regionalny Program Operacyjny dla Województwa
Pomorskiego na lata 2007-2013;
WARUNKI ROZWOJU METROPOLII WIEDZY(2/3)
PLANISTYCZNE
– Miejska Strategia Tematyczna Unii Europejskiej
– wizja przestrzenna regionu;
– plan zagospodarowania przestrzennego
województwa (w tym metropolii);
– miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
miast i gmin wchodzących w skład metropolii;
– racjonalna gospodarka terenami - tworzenie
strategicznych rezerw terenowych miasta pod
lokalizację GOW;
WARUNKI ROZWOJU METROPOLII WIEDZY(3/3)
ORGANIZACYJNE
– przywództwo eksponujące znaczenie innowacji i
GOW;
– integracja środowisk i podmiotów GOW;
– silne organizacje skupiające przedsiębiorców.
Przykłady Metropolii Wiedzy
• Wielka Brytania – Newcastle
• Niemcy – Berlin
• Finlandia – Helsiniki
• Finlandia – Turku
• Finlandia – Biocity
Newcastle
Newcastle
Wielka Brytania - Newcastle
ZałoŜenia rozwojowe Science City do 2010 r.:
• 100 nowych opartych na wysokiej technologii
przedsiębiorstw;
• 5 000 nowych miejsc pracy w sferze B+R w
dziedzinach związanych z wysoką technologią;
• zwiększenie finansowania badań prowadzonych
na Uniwersytecie przez przedsiębiorstwa (50-
60% przychodu powinno pochodzić z biznesu),
• wzrost liczby studentów o 50% (w dziedzinach
związanych z wysokimi technologiami).
Berlin - Adlershof
Berlin Berlin Berlin Berlin ---- AdlershofAdlershofAdlershofAdlershof
Berlin – Adlershof
•Trzy inkubatory róŜnej wielkości:
� Oferty promocyjne dla małych firm
innowacyjnych (typu start-up)
� ceny 6,5-10 €/m2
� Kolejka oczekujących – wykorzystanie
powierzchni blisko 100%
� Uzyskanie poziomu samofinansowania
po 5-7 latach działalności
� Istotny wpływ na rozwój gospodarczy regionu i
rozwój południowo-wschodniej części Berlina
(obszar byłej NRD)
Finlandia - HelsinikiGłówne dane statystyczne
Metropolii:
• Ludność – ok. 1 000 000,
• Liczba przedsiębiorstw: 50 000,
• Zatrudnienie w sferze badawczej:
31 500
• w przedsiębiorstwach: 16 000
• w sektorze publicznym: 6 500
• na uczelniach: 9 000
• 9 uniwersytetów,
• 8 politechnik,
• 90 000 studentów.
Finlandia - Otaniemi
• największa w Skandynawii koncentracja
jednostek badawczych, szkoleniowych i firm w
zakresie wysokich technologii, (15 min od centrum Helsinek)
• Jednostki naukowo-badawcze współpracujące z inkubatorem:
• Kampus Politechniki
• Fińskie Centrum Badań Technologicznych
(VTT)
• Instytut Badania Masy Włóknistej i Papieru
• Kompleks Innopoli o powierzchni 22 000 m2:
• siedziba innowacyjnych firm
• zapewnia pakiet usług biznesowych
oraz pełen zakres usług rekreacyjnych
Kompleks Innopoli razem z budynkiem
Inkubatora zapewnia powierzchnię, synergię
i bieŜącą pomoc ponad 200 firmom
technologicznym
Finlandia - BioCity
Potencjał rozwoju metropolii wiedzy w Gdańsku dzielnice wiedzy
Potencjał rozwoju metropolii wiedzy w Gdańsku gdańska „dolinka krzemowa”
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni
Innowacyjność a tradycje
Studium przypadku:
Inkubator ginących zawodóww Załakowie w województwie
pomorskim
Koncepcja ogólna
Stworzenie róŜnorodnej oferty usług edukacyjno-turystycznych w ramach Wioski Ginących Zawodów:
– Kształcenie w tradycyjnych (ginących) zawodach rzemieślniczych• Nauka zawodu z uzyskaniem dyplomu czeladnika lub mistrza
• Kołodziej, rymarz, bednarz, kowalstwo artystyczne, garncarz, hafciarz i wikliniarz, zawody zw. z budownictwem tradycyjnym: ciesielstwo, dekarstwo z gontów, trzciny i słomy
– Kształcenie praktyczne osób zainteresowanych wybranymi zawodami (warsztaty dla turystów, hobbystów i młodzieŜy)
• Reorientacja zawodowa oraz kursy zawodowe dokształcające
– Działalność edukacyjna dla młodzieŜy gimnazjalnej i licealnej (np. zielona szkoła)
– Organizowanie konferencji, szkoleń i kursów związanych z rzemiosłem, ekologią i kulturą kaszubską
– Bogata oferta agroturystyczna (pobyt rekreacyjny powiązany ze zwiedzaniem Wioski Rzemiosł)
– Organizowanie okazjonalnych imprez
Oddziaływanie
• Rozwój społeczno-ekonomiczny gminy– Pobudzenie rynku turystycznego i kulturowego - źródło nowych miejsc pracy
oraz dodatkowych korzyści ekonomicznych
– Kultywowanie i popularyzowanie tradycji rzemieślniczej
– Przedstawianie tradycji technologicznej w kontekście regionalnym, ekonomicznym i społeczno-kulturowym
– SprzedaŜ produktów z certyfikatem (stworzenie marki)
• Innowacyjne rozwiązanie w skali regionu– Rozwój tradycyjnych rzemiosł w formie atrakcyjnej dla turystów
– Realizacja misji edukacyjnej w przestrzeni rekreacyjnej
– Promocja produktów regionalnych (moŜliwość degustacji regionalnej kuchni oraz zakup rękodzieł artystycznych)
• Ochrona i zachowanie zasobów naturalnych i dziedzictwa kulturowego– Warsztaty rzemieślnicze: tradycyjna architektura regionalna oraz rękodzieła
artystyczne
Nadbałtyckie centra rozwoju
Metropolitalne ośrodki wzrostu (MEGAs)
Funkcjonalne Obszary miejskie (FUAs)
Sieci ponadregionalnej kooperacji
Sieć
metropoliiSieć
Triple Helix
- NajwyŜsza wartość dodana
Triple Helix Model
• wiedza, badania,
• produkcja, biznes
• Społeczeństwo + władza
(governance)
Prezentacja przygotowana w
Departamencie Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego
(T. Parteka, P. Kasprzak)
Tel.: + (48) 58 32 33 684
Innowacyjne podziękowania ;-)
