index pages - blog.vyoma.net

(i)Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

dü+bÕ<ä≈£eT+&É*

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#·Ts¡D, ôV’≤<äsêu≤<é

ª<˚X¯uÛ≤wü\+<äT ‘Ó\T>∑T …dü‡μ

‘Ó\T>∑T yê#·ø£+ (Á|ü<∏äeTuÛ≤wü)

|ü<√ ‘·s¡>∑‹

$<ä e\¢ m<ä>±* #·≤º\qT >ös¡$+#·+&ç

$qj·T+‘√ yÓT\>±* Vü≤≈£îÿ\qT bı+<ä+&ç

‘Ó\T>∑T ~yÓ«\T ` 2

&Üˆˆ b˛s¡+øÏ <äøÏåD≤eT÷]Ô , $ÁXÊ+‘· ñ|üdü+#ê\≈£î\T, ‘Ó\T>∑T nø±&É$T, ôV’≤<äsêu≤<é.

&Üˆˆ &ç.#·+Á<äX‚Ks¡¬s&ç¶, $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´\T, Ä+Á<ÛäkÕs¡dü«‘· |ü]wü‘·TÔ ÁbÕ#· ø£fi≤XÊ\ ôV’≤<äsêu≤<é.

&Üˆˆ <äVü≤>±+ kÕ+ãeT÷]Ô , $ÁXÊ+‘· Á|ü<ÛëHê#ês¡T´\T, ñbÕ<Ûë´j·T $<ë´ø£fi≤XÊ\, es¡+>∑ Ÿ.

&Üˆˆ ã÷<ëÏ y˚+ø£fÒX¯«s¡T¢, ‘Ó\T>∑T$uÛ≤>±~Û|ü‹, Á<ä$&É $X«$<ë´\j·T+, ≈£î|üŒ+, ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢.

bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ n_Ûeè~∆, Á|ü#·Ts¡D dü$T‹

l õ. >√bÕ Ÿ ¬s&ç¶ &Üˆˆ mHé. ñù|+<äsY ¬s&ç¶ l _. düT<Ûëø£sY

dü+#ê\≈£î\T, Ábıô|òdüsY, $<ë´Á|üD≤[ø£, dü+#ê\≈£î\T,

sêh $<ä , |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD dü+düú, bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ $uÛ≤>∑+, Á|üuÛÑT‘·« bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ eTTÁ<äD≤\j·T+

Ä+.Á|ü., ôV’≤<äsêu≤<é. sêh $<ä , |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD dü+düú, Ä+.Á|ü., ôV’≤<äsêu≤<é.

Ä+.Á|ü., ôV’≤<äsêu≤<é.

l düTes¡í $Hêj·Tø, ø√`Ä]¶H≥sY,

mdt.dæ.Ç.ÄsY.Ï., ôV’≤<äsêu≤<é.

$wüj·Tì|ü⁄DT\T

&Üˆˆ sê#·bÕfiË+ #·+Á<äX‚Ks¡ ¬s&ç¶,

yeTq $X«$<ë´\j·T+, yÓ’.j·Tdt.ÄsY., õ˝≤¢ ø£&É|ü.

&Üˆˆ ÄXÊyê~ Á|üø±X sêe⁄, $ÁXÊ+‘· ñ|üHê´dü≈£î\T,

Á|üuÛÑT‘·« &çÁ^ø£fi≤XÊ\, ô|qT>=+&É, nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢.

&Üˆˆ H√] sêCÒX¯«s¡ sêe⁄, ñ|üHê´dü≈£î\T,

l K+&Ée*¢ \ø°Îs¡+»q+ ÁbÕ#· ø£fi≤XÊ\, ôV’≤<äsêu≤<é.

düeTq«j·Tø£s¡Ô\T

l y= Csa

\ Xs¡‘Y u≤ãT, ‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘·T\T, Á|ü.ñ.bÕ.(u≤\Ts¡ u≤*ø£\), d”‘ê|òü ŸeT+&ç, ôV’≤<äsêu≤<é.

&Üˆˆ j·Tdt.s¡|òüTT, ndæôdº+Ÿ Ábıô|òdüsY, ‘Ó\T>∑TXÊK, ñkÕàìj·÷ $X«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.

l |ü …¢s¡¢ sêeTyÓ÷Vü≤q sêe⁄, j·Tdt.m.`‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., yeTT\, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY.

∫Á‘ê\T, eTTK∫Á‘·+ : l ≈£L¬sfi¢ lìyêdt, Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT&ÉT, õ.|ü.ñ.bÕ. ≈£î¬sà&É, q\¢>=+&É õ˝≤¢.

(ii) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

© Government of Andhra Pradesh, Hyderabad

New Edition

First Published 2014

All rights reserved

No part of this publication may be reproduced,stored in a retrieval system, or transmitted, in anyform or by any means without the prior permission inwriting of the publisher, nor be otherwise circulated inany form of binding or cover other than that in whichit is published and without a similar condition includingthis condition being imposed on the subsequentpurchaser.

The copy right holder of this book is the Director ofSchool Education, Hyderabad, Andhra Pradesh.

This Book has been printed on 70 G.S.M. SS MaplithoTitle Page 200 G.S.M. White Art Card

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD°

Printed in Indiaat the Andhra Pradesh Govt.Text Book Press,

Mint Compound, Hyderabad,Andhra Pradesh.

(iii)Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

eTT+<äTe÷≥bÕsƒ¡XÊ\ $<ä ˝À |ü<√‘·s¡>∑‹ ∫e]~. Ä˝À∫+#·&É+, e´ø°Ôø£]+#·&É+, nH Á|ü<Ûëq ñ<›X+‘√ ÁbÕ<∏ä$Tø£kÕúsTT

qT+&ç uÛ≤cÕyê#·ø±\ s¡÷|üø£\Œq »]–+~. 10e ‘·s¡>∑‹ |üPs¡Ôj˚Tdü]øÏ |æ\¢˝À¢ $qï<ëìï >∑T]+∫, #·~$q<ëìï

>∑T]+∫ $eTs¡ÙHê‘·àø£+>± Ä˝À∫+∫ $#·ø£åD‘√ $X‚¢wæ+#˚ kÕeTsêú´\T eè~∆#Ó+<ë*. eéVü‰s¡+˝À ñqï eTÚœø£,

*œ‘·, uÛ≤cÕs¡÷bÕ\qT / Á|üÁøÏj·T\qT ns¡ú+#düTø=ì dü+<äs√“¤∫‘·+>± $ìjÓ÷–+#·>∑\>±*. kÕVæ≤‘· |üsƒ¡q+<ë«sê

uÛ≤cÕ kÂ+<äsê´ìï, XË’*ì, ø£e⁄\qT, s¡#·sTT‘·\qT Á|üX¯+dæ+#·>∑\>±*. $eTs¡ÙHê‘·àø£ <äèø£Œ<∏ä+‘√ $X‚¢wæ+∫ $$<Ûä

s¡#·q\˝Àì uÛ≤yêsêú\qT, n+‘·sêsêú\qT Äø£[+|ü⁄ #düTø√yê*. düeTø±©q n+XÊ\‘√ nq«sTT+#·>∑\>±*. |üsƒ¡q+

ˇø£ n\yê≥T>± e÷s¡TÃø=ì ñqï‘· e´øÏÔ‘ê«ìï, yÓ’Ks¡T\qT ô|+bı+~+#·Tø√yê*. ‘·eT C≤„q|ü]~Ûì $düÔ è‘·

|üs¡#·Tø√yê*. Ç+<äTø√dü+ $$<Ûä $wüj·÷\ >∑T]+∫ n<äq|ü⁄ |üsƒ¡q kÕeTÁ–ì, ñ|üj·TTø£ÔÁ>∑+<∏ë\qT #·<äe&É+,

$wüj·Tì|ü⁄DT\‘√, uÛ≤cÕy˚‘·Ô\‘√ #·]Ã+#·&É+ n\es¡#·Tø√yê*. e÷‘·èuÛ≤wü ø£≥Tºu≤≥T¢, ìj·Te÷\T, dü÷Á‘ê\

Ä<Ûës¡+>± nqúÛ≤wü\qT ns¡ú+#˚düTø√>∑\>±*.

ô|’q ‘Ó*|æq n+XÊ\qT kÕ~Û+#·&ÜìøÏ M\T>± ªª‘Ó\T>∑T ~yÓ«\T`2μμ nH ù|s¡T‘√ |ü<√ ‘·s¡>∑‹ Á|ü<∏äeTuÛ≤wü≈£î

‘Ó\T>∑T yê#·ø±ìï s¡÷bı+~+#ês¡T. ‘=$Tà<√ ‘·s¡>∑‹ es¡≈£î |æ\¢\T bı+~q uÛ≤cÕkÕeTsêú´\T, düè»Hê‘·àø£‘·\T

eT]+‘· ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ M\T>± Bìï s¡÷bı+~+#ês¡T. Bì <ë«sê |æ\¢ À¢ ne>±Vü≤q #düTø=ì Á|ü‹düŒ+~+#

kÕeTsêú \T, d”«j·T s¡#·HêXøÏÔ‘√bÕ≥T kÕe÷õø£ düŒ èVü≤, e÷qe‘ê$\Te\T, e÷qe dü+ã+<Ûë\T, Åd”Ô\|ü≥¢ >ös¡e+,

ÁX¯eTqT >ös¡$+#·&É+ e+Ï$ ô|+bı+<˚˝≤ bÕsƒê´+XÊ\qT ÁbÕNq, Ä<ÛäTìø£ kÕVæ≤‘ê´\ qT+&ç m+|æø£#˚kÕs¡T.

Á|üø£è‹ es¡íq, $\Te\T, dü÷Œ¤]Ô, $eTs¡Ù, dü+düÿ è‹, Åd”Ô\|ü≥¢>ös¡e+, e÷qedü«uÛ≤e+, XÊÅd”Ôj·T |ü]o\q,

kÕe÷õø£ùde, Åd”Ô kÕ~Ûø±s¡‘· Vü‰dü + yÓTT<ä …’q Ç‹eè‘êÔ\ Ä<Ûës¡+>± bÕsƒê´+XÊ\qT m+|æø£#˚XÊs¡T. bÕsƒê´+XÊ\T

|ü<ä +, ø£<∏ä, ÒK, n_Ûq+<äq yê´dü+, HêÏø£, ~«|ü<ä, |”]ƒø£, e#·q ø£$‘·, nqTyê<äø£<∏ä, ø£<∏ëìø£ yÓTT<ä …’q Á|üÁøÏj·T˝À¢

ñHêïsTT. $kÕÔs¡|üsƒ¡Hêì¬ø’ uÛ≤s¡rj·T Ç‹Vü‰düyÓTÆq sêe÷j·TD≤ìï ñ|üyê#·ø£+>± ô|≤ºs¡T. Ç~ uÛ≤s¡rj·T dü+düÿ è‹,

$\Te\T ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ, Ç‹Vü‰kÕ\|ü≥¢ n_Ûs¡T∫ ø£*–+#·&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

Á|ü‹ bÕsƒ¡+˝À kÕeTsêú´\ kÕ<Ûäqø£qT>∑TD+>± ªªÇ$ #˚j·T+&çμμ o]¸ø£‘√ nuÛ≤´kÕ\THêïsTT. Ä˝À∫+#·&É+,

Á|ü‹düŒ+~+#·&É+, n_ÛÁbÕj·÷\T #Ó|üŒ&É+, ãVüQø√D≤˝À¢ $X‚¢wæ+#·&É+, $_Ûqï ø√D≤˝À¢ Ä˝À∫+#·&É+, düø±s¡D+>±

$e]+#·&É+, nq«sTT+#·&É+, düè»Hê‘·àø£+>±, Á|üX¯+kÕ‘·àø£+>± e´ø°Ôø£]+#·&É+ MÏ dü«uÛ≤e+. |æ\¢\T bÕsƒ¡´|ü⁄düÔø£

|ü]~Ûì <ëÏ Hs¡TÃø√e&ÜìøÏ M\T>± ÁbÕC…≈£îº|üqT\ e+Ï$ #sêÃs¡T. Ç$ dü«j·T+ n<Ûä j·THêìï, n<äq|ü⁄ / |üsêeTs¡Ù

Á>∑+<∏ë\qT dü+Á|ü~+#·&Üìï Áb˛‘·‡Væ≤+#˚˝≤ ñHêïsTT. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï ne>±Vü≤q #˚düTø√&ÜìøÏ M\T>±

dü+<äs√“¤∫‘· nsêú\qT |ü<ä$C≤„q+ ù|s¡T‘√ |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ #sêÃs¡T.

ñbÕ<Ûë´j·TT\T k˛bÕqÁø£eT+ Á|üø±s¡+ bÕsƒ¡ uÀ<Ûäq »s¡|ü&ÜìøÏ M\T>± bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷\qT neTsêÃs¡T.

>∑<ä´, |ü<ä´ bÕsƒê\qT y˚πs«s¡T>± Çe«≈£î+&Ü bÕsƒê\ dü«uÛ≤e+, ì&ç$ Ä<Ûës¡+>± es¡Tdü Áø£eT+˝À neTsêÃs¡T.

yê´ø£s¡D dü÷Á‘ê\qT düT\uÛÑ+>± Äø£[+|ü⁄ #düT≈£îH˝≤ ñ<ëVü≤s¡D\T bı+<äT|ü]#ês¡T. uÛ≤c˛bÕ<Ûë´j·TT\T bÕsƒ¡+˝Àì

$wüj·÷ìï H˚s¡T>± uÀ~Û+#·≈£î+&Ü bÕsƒê´+X¯+ eTT+<äTqï n+XÊ\‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫ ‘·sê«‘· bÕsƒê´+XÊìï #·s¡Ã\T,

Á|ü‹#·s¡Ã\ <ë«sê ne>±Vü≤q ø£*Œ+∫ nuÛ≤´kÕ\ô|’ kÕ<Ûäq #sTT+#ê*. bÕsƒê´+X+˝Àì C≤rj·÷\T, |ü<äã+<Ûë\T,

eTTKýÓTÆq dü+<˚XÊ‘·àø£ yêø±´\T, dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ ˝À‘Ó’q #·s¡Ã<ë«sê ne>±Vü≤q, $eTs¡ÙHê‘·àø£ <äèø£Œ<∏ëìï

ô|+bı+~+|ü CÒj·÷*. uÛ≤cÕkÕeTsêú \ kÕ<Ûäq˝À bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ ñbÕ<Ûë´j·TT&çøÏ ˇø£ düVü≤ø±] e÷Á‘·y˚T. |üsêeTs¡Ù

Á>∑+<∏ë\qT, bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï ‘êqT $ìjÓ÷–+#·T≈£î+≥÷ |æ\¢\T $ìjÓ÷–+#·T≈£îH˚ ≤ uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï

ø£*Œ+#ê*.

á yê#·ø£ s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqï dü+bÕ<äø£ eT+&É* düuÛÑT´\T, $wüj·T ì|ü⁄DT\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\T, ∫Á‘·ø±s¡T\T,

dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T n+<äCÒdæq yês¡+<ä]ø° <Ûäqýê<ë\T. á yê#·ø£+ |æ\¢˝À¢ uÛ≤cÕ_Ûs¡T∫, kÕVæ≤‘ê´_Û˝≤wü,

uÛ≤cÕkÕeTsêú \ kÕ<Ûäq≈£î <√Vü≤<ä|ü&ç ñ‘·ÔeT yÓ’Ks¡T\T ø£*Zq e´≈£îÔ\T>± m<ä>∑&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äì Ä•düTÔHêï+.

õ. >√bÕ Ÿ ¬s&ç¶

‘˚~ : 30`11`2013 dü+#ê\≈£î\T

düú\+ : ôV’≤<äsêu≤<é. sêh $<ä , |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åDdü+düú, Ä+.Á|ü., ôV’≤<äsêu≤<é.

(iv) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

♦ á yê#·ø±ìï düeTs¡ú+>± $ìjÓ÷–+#·&ÜìøÏ ªªeTT+<äTe÷≥, bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú μμ\qT

‘·|üŒìdü]>± #·<äyê*.

♦ ªª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·qμμ\qT eTT+<äT>± MTs¡T #·<äe+&ç. yêÏì MT |æ\¢\‘√ #·~$+#·+&ç. yê]øÏ n$ ns¡úyÓTÆHêjÓ÷

Ò<√ |ü]o*+#·+&ç.

♦ á yê#·ø±ìï 180 ø±˝≤+XÊ\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì s¡÷bı+~+#ês¡T. MÏ À 168 ø±˝≤+XÊ\T bÕsƒê´+XÊ\

uÀ<Ûäq≈£î, $T>∑‘ê ø±˝≤+XÊ\qT ñ|üyê#·ø£+˝Àì n+XÊ\qT #·]Ã+#·&ÜìøÏ $ìjÓ÷–+#ê*.

♦ ñ|üyê#·ø±ìï ˇø=ÿø£ÿ ≥sYàøÏ ¬s+&ÉT ø±+&É\ #=|üq |üP]Ô#j·÷*.

♦ ñ|üyê#·ø±ìï |æ\¢\‘√ ‘·|üŒø£ #·~$+#ê*. eTTU≤´+XÊ\ô|’q e÷≤¢&ç+#ê*. |üsƒ¡Hêe>±Vü≤q≈£î dü+ã+~Û+∫q

nuÛ≤´kÕ\qT s¡÷bı+~+∫ ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ dü>∑≥Tq ˇø=ÿø£ÿ bÕsƒêìøÏ 12 ø±˝≤+XÊ\T nedüs¡eTe⁄‘êsTT.

♦ MÏ À ªª#·<äe+&ç Ä˝À∫+#·+&ç, H|ü<∏ä + / ñ<›X+, ø£$|ü]#·j·T+, $<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q˝À¢μμ Ç∫Ãq ns¡údü+Á>∑Vü≤D

ø£è‘ê´\≈£î ø£*|æ ¬s+&ÉT ø±˝≤+XÊ\qT $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*.

♦ bÕsƒê´+X $wüj·T+ô|’ #·]Ã+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ ì&ç$ì ãÏº ¬s+&ÉT qT+&ç Hê\T>∑T

ø±˝≤+XÊ\ es¡≈£î πø≤sTT+#·Tø√yê*. Ç+<äTø£qT>∑TD+>± bÕsƒêìï $uÛÑõ+∫ s√eTHé n+¬ø˝À¢ dü÷∫+#ês¡T.

♦ ªªÇ$#j·T+&çμμ˝À Ç∫Ãq nuÛ≤´kÕ\≈£î $T>∑‘ê 7ø±˝≤+XÊ\qT $ìjÓ÷–+#ê*. ªªne>±Vü≤q`Á|ü‹düŒ+<äqμμ nuÛ≤´kÕ\≈£î

2 ø±˝≤+XÊ\T, ªªe´ø°Ôø£s¡D`düè»Hê‘·àø£‘·μμ≈£î 2 ø±˝≤+XÊ\T, uÛ≤cÕ+XÊ\˝À Ç∫Ãq ªª|ü<äC≤\+, yê´ø£s¡D≤+XÊμμ\≈£î

ø£*|æ 2 ø±˝≤+XÊ\T, ªªÁbÕC…≈£îº|üìμμì Á|ü<ä]Ù+|üCÒdæ #·]Ã+#·&ÜìøÏ 1 ø±˝≤+XÊìï πø≤sTT+#·Tø√yê*.

♦ bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À Ç∫Ãq ªª#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμμ nH n+XÊ\T ñqTàFø£s¡D≈£î dü+ã+~Û+∫q$.

MÏì |üP]Ô ‘·s¡>∑‹ ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ bÕsƒê´+X+ ñ<›X+ / H|ü<∏ä +, bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ $esê\T, ø£$|ü]#·j·T+˝Àì n+XÊ\qT |æ\¢\‘√ #·~$+∫ #·]Ã+#ê*.

♦ ªª$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\Tμμ˝Àì ns¡ú dü+Á>∑Vü≤D ø£è‘ê´\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘ê´\T>± ìs¡«Væ≤+#ê*. Ç+<äTø√dü+ ‘·s¡>∑‹

>∑~˝À ‘·|üŒìdü]>± ì|òüT+≥Te⁄\qT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·T+ |ü≥¢ |æ\¢\≈£î ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&ÜìøÏ #·sêÃ|ü<ä∆‹, Á|üXÀï‘·Ôs¡ |ü<ä∆‹, ø£<∏ëø£<∏äq+, Á|ü<äs¡ÙHê

|ü<ä∆‹, Hê≥ø°ø£s¡D e+Ï |ü<ä∆‘·T\qT Äj·÷bÕsƒê\ dü«uÛ≤yêìï ãÏº ñ|üjÓ÷–+#ê*. bÕsƒ¡+ eT<Ûä´˝À

ªÄ˝À∫+#·+&ç #Ó|üŒ+&çμ nH ù|s¡T‘√ >∑&ç À Á|üXï\THêïsTT. MÏì bÕsƒ¡+ uÀ~Û+# düeTj·T+˝À n&É>±*. Ä˝À∫+∫

»yêãT\T #Ó|üŒeTHê*.

♦ bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#·&ÉeT+fÒ $wüj·÷ìï $e]+#·&É+ e÷Á‘·yT ø±<äT. <ë+À¢ì $\Te\qT, ø£$ Vü≤è<äj·÷ìï, n+‘·sêsêúìï

|æ\¢\T ns¡ú+ #˚düT≈£îH˚ ≤ #·÷&Ü*. Ç+<äTø√dü+ Ä˝À∫+|üCÒùd Á|üX¯ï\T n&É>±*. |ü<äã+<Ûë\T, C≤rj·÷\T,

Ä˝À#·Hê‘·àø£, dü+<XÊ‘·àø£ yêø±´\|ü≥¢ #·s¡Ã<ë«sê, Á|ü•ï+#·&É+ <ë«sê |æ\¢ Ò ne>±Vü≤q bı+<˝≤ #j·÷*. |æ\¢\

n_ÛÁbÕj·÷\qT #Ó|æŒ+#·&É+, düeTø±©q n+XÊ\‘√ nq«sTT+#·&É+, ãVüQø√D≤˝À¢ $X‚¢wæ+#·&É+e+Ï$ »s¡>±*.

♦ ªªÇ$#j·T+&çμμ˝Àì nuÛ≤´kÕ\T |æ\¢\ uÛ≤cÕ kÕeTsêú \qT ô|+bı+~+#·&ÜìøÏ ñ<›•+∫q$. MÏì |æ\¢ Ò kı+‘·+>±

sêùd˝≤ #·÷&Ü*.

♦ ˇø=ÿø£ÿ nuÛ≤´kÕìøÏ ˇø£ ø±˝≤+X+ #=|üq πø≤sTT+#ês¡T. ø±ãÏº Äj·÷ ø±˝≤+XÊ\˝À |æ\¢\T yêÏì m˝≤

sêj·÷˝À ne>±Vü≤q ø£*Œ+#ê*. |æ\¢\T sêdæq n+XÊ\qT |ü]o*+∫ dü]~<ë›*.

♦ |ü<√ ‘·s¡>∑‹ yê]¸ø£ |üØø£å\T uÀs¡T¶ |üØø£å ø±ãÏº |æ\¢\T kı+‘·+>± sêj·T&Üìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. mÏº |ü]dæú‘·T˝À¢

¬>’fiófl, düº&ûyÓT°]j·Tfiófl, Á|üXï\ u≤´+≈£î\T e+Ï$ #·÷dæ sêj·T&Üìï |üP]Ô>± ìùw~Û+#ê*. m+<äTø£+fÒ uÀs¡T¶

|üØø£å À |ü⁄düÔø£+˝Àì Á|üXï\T ñqï$ ñqï≥T¢>±H sêe⁄. Ç˝≤+Ï dü«uÛ≤e+ ø£*–q Á|üXï\T ekÕÔsTT. bÕsƒ¡+˝Àì

nuÛ≤´kÕ\qT kı+‘·+>± sêj·T>∑*Zq |æ\¢\T e÷Á‘·yT MÏøÏ düe÷<ÛëHê\T sêj·T>∑\TZ‘ês¡T.

♦ ªªne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äqμμ nuÛ≤´dü+˝À Ç∫Ãq $q&É+ ` e÷≤¢&É&ÜìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|üXï\qT |üP]Ô ‘·s¡>∑‹

ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*. ªª#·<äe&É+ ns¡ú+ #düTø√e&ÜμμìøÏ ñ<›•+∫q nuÛ≤´kÕ\qT e´øÏÔ>∑‘· ø£è‘· +>± ìs¡«Væ≤+#ê*.

bÕsƒ¡+ #·~$ »yêãT\T sêj·÷*‡q Á|üXï\qT Ç+Ï|üì>± Çyê«*.

ñbÕ<Ûë´j·TT\≈£î dü÷#·q\T

(v)Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

♦ ªªe´ø°Ôø£s¡D ` düè»Hê‘·àø£‘·μμ nuÛ≤´dü+˝Àì Á|üX¯ï\T d”«j·Ts¡#·q, düè»Hê‘·àø£‘·, Á|üX¯+dü kÕeTsêú´\≈£î

dü+ã+~Û+∫q$. MÏ À \|òüTTdüe÷<Ûëq Á|üXï\qT bÕsƒ¡+ uÀ~Û+#≥|ü& Ç+Ï|üì>± Çyê«*. yê´düs¡÷|ü

düe÷<Ûëq Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T&ÜìøÏ |üP]Ô ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À #·s¡Ã ìs¡«Væ≤+#ê*. Ä ‘·sê«‘· e´øÏÔ>∑‘·+>±

sêsTT+#ê*. yêÏì #·~$+#ê*. |æ\¢\T sêdæq n+XÊ\qT uÛ≤yê‘·àø£+>± yêø±´\T, |ü<ë\T, nø£ås¡<√cÕ\

|üs¡+>± dü]#j·÷*.

♦ düè»Hê‘·àø£‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q Á|üXï\≈£î |æ\¢\T düe÷<ÛëHê\T sêj·T&ÜìøÏ ‘·–q ñ<ëVü≤s¡D*∫Ã ne>±Vü≤q

ø£*Œ+#ê*. »≥¢ À sêj·TeTHê*. MÏì Á|ü<ä]Ù+|üCÒdæ #·s¡Ã<ë«sê dü]~<ë›*. Ä ‘·s¡yê‘· MÏì e´øÏÔ>∑‘·+>±

sêj·TeTHê*.

♦ ÁbÕC…≈£îº |üqT\qT ≈£L&Ü Ç<$<Ûä+>± ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ bÕsƒ¡+ |üP]Ô ø±e&ÉeT+fÒ ªª#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&çμμ nH ñqTàFø£s¡D n+X+‘√ yÓTT<ä\Tø=ì bÕsƒ¡+˝À

∫es¡ Ç∫Ãq dü÷øÏÔes¡≈£î nìï n+XÊ\qT Á|üD≤[ø±ã<ä∆+>± ìs¡«Væ≤+∫ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·&É+. Ç+<äTø£qT>∑TD+>±

ñbÕ<Ûë´j·TT\T ‘·j·÷s¡Tø±yê*.

♦ Ç+<äTø√dü+ ñbÕ<Ûë´j·TT\T yê]¸ø£, bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

♦ yê]¸ø£ Á|üD≤[ø£ À øÏ+~ n+XÊ\T+≤sTT.

1) ‘·s¡>∑‹ 2) düu…®≈£îº 3) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´

4) $<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡ÔjT´dü]øÏ kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T

5) e÷düyêØ>± bÕsƒê\ $uÛÑ»q

e÷dü+

ù|s¡T

uÀ~Û+#

bÕsƒ¡+

nedüs¡yÓTÆq

ø±˝≤+XÊ\T

uÀ<ÛäHê

eP´Vü‰\T

nedüs¡yÓTÆq

eqs¡T\T / kÕeTÁ–]e÷s¡Tÿ\T

ø±˝≤+X+ dü+K´ uÀ<ÛäHê+X+ uÀ<Ûäq eP´Vü≤+ kÕeTÁ–

6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T 7) Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TTì dü\Vü‰\T dü÷#·q\T

♦ ˇø£ bÕsƒêìï <äèwæº À ô|≥Tº≈£îì bÕsƒ¡ Á|üD≤[ø£qT øÏ+~ $<Ûä+>± s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

1) bÕsƒ¡+ ù|s¡T 2) nedüs¡yÓTÆq ø±˝≤+XÊ\ dü+K´ 3) bÕsƒ¡+ <ë«sê kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T

4) ø±˝≤+XÊ\ yêØ>± $uÛÑ»q

5) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç ‘·j·÷Ø, n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡ùdø£s¡D 6) ñbÕ<Ûë´j·TT&ç Á|ü‹düŒ+<äq\T

♦ Á|ü‹ø±˝≤+X+˝À uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT øÏ+~ k˛bÕHê\ Á|üø±s¡+ ìs¡«Væ≤+#ê*. n$`

I. ñb˛<ëÈ‘·+ : |ü\ø£]+|ü⁄, ñqTàFø£s¡D, o]¸ø± Á|üø£≥q, ñ<›X+, ø£$|ü]#·j·T+ Ò<ë |ü\ø£]+|ü⁄, |ü⁄qXÃs¡D.

II. bÕsƒê´+XuÀ<Ûäq #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q : $<ë´s¡Tú\ Á|üø±X |üsƒ¡q+, ñbÕ<Ûë´j·TT\ Ä<äs¡Ù |üsƒ¡q+, eTÚq|üsƒ¡q+,

ns¡údü+Á>∑Vü≤D+, bÕsƒê´+X $wüj·T+ô|’ #·s¡Ã ` ne>±Vü≤q, kÕeTsêú \ kÕ<Ûäq.

III. |æ\¢\ ne>±Vü≤q ` |ü]o\q— IV. Ç+Ï|üì.

♦ uÛ≤cÕuÀ<ÛäqqT bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø±\πø |ü]$T‘·+ #j·Tsê<äT. bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·÷ìï, n+‘·sê® ≤ìï (Ç+≥¬sïŸ), yT>∑C…’Hé\T,

yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, u≤\kÕVæ≤‘· + e+Ï$ ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˝≤ #·÷&Ü*.

♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À |æ\¢\T ùd«#·Ã¤>± e÷≤¢&É&É+, Á|ü•ï+# yê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#ê*.

♦ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À uÛ≤cÕyê‘êes¡D≤ìï ø£*Œ+#·&ÜìøÏ nedüs¡yÓTÆq ì|òüT+≥Te⁄\T, ø£e⁄\ J$‘· #·]Á‘·\T, <äèX´ÁXeD

kÕeTÁ– e+Ï$ düeT≈£Ls¡TÃø=ì $ìjÓ÷–+#ê*.

♦ bÕsƒ¡XÊ\˝À uÛ≤cÕ_Ûeè~∆øÏ <√Vü≤<ä|ü& ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T, uÛ≤cÕyTfi≤\T, uÛ≤c˛‘·‡yê\T, u≤\ø£$düyTàfiHê\T, eø£Ô è‘·«,

yê´düs¡#·q b˛°\T, yê]¸ø√‘·‡yê\T e+Ï$ ìs¡«Væ≤+#ê*.

♦ |æ\¢\T sêdæq düè»Hê‘·àø£ n+XÊ\qT dü+ø£\q+ #dæ ‘·s¡>∑‹ >∑~˝À Á|ü<ä]Ù+#ê*.

(vi) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

e+<˚e÷‘·s¡+

- ã+øÏ+#·+Á<ä #Û·≥Ø®

e+<e÷‘·s¡+, e+<e÷‘·s¡+

düT»˝≤+ düT|òü ≤+ eT\j·T» o‘· ≤+

düdü XÊéT˝≤+ e÷‘·s¡+— e+<e÷‘·s¡+

XóÁuÛÑCÀ´‘ê‡ ï |ü⁄\øÏ‘· j·÷$T˙+

|òü⁄\¢ ≈£îdüT$T‘· Á<äTeT<äfi XÀ_Û +

düTVü‰dæ + düTeT<ÛäTs¡ uÛ≤wæD°+

düTK<ë+ es¡<ë+ e÷‘·s¡+ e+<e÷‘·s¡+.

e÷ ‘Ó\T>∑T ‘·*¢

- X+ø£s¡+u≤&ç düT+<äsê#ê]

e÷ ‘Ó\T>∑T ‘·*¢øÏ eT …¢|üP<ä+&É

e÷ ø£qï‘·*¢øÏ eT+>∑fi≤s¡‘·T\T

ø£&ÉT|ü⁄˝À ã+>±s¡T ø£qT#·÷|ü⁄˝À ø£s¡TD

∫s¡Tqe⁄«˝À dæs¡T\T <=s¡*+#·T e÷ ‘·*¢

>∑\>∑ ≤ >√<ë] ø£~*b˛‘·T+fÒqT

_s¡_sê ø£èwüíeTà |üs¡T>∑T*&ÉT‘·T+fÒqT

ã+>±s¡T |ü+≥ Ò |ü+&ÉT‘ês≠

e≠]bÕ\ e≠‘ê´\T <=s¡\T‘ês≠

neTsêer q>∑s¡ n|ü⁄s¡÷|ü •˝≤Œ\T

‘ê´>∑j·T´ >=+‘·T˝À ‘êsê&ÉT Hê<ë\T

‹ø£ÿj·T´ ø£\e≠˝À ‹j·T´+<äHê\T

ì‘· yÓTÆ, ìœ\yÓTÆ ì*∫j·≠+&<ëø£

s¡TÁ<äeTà uÛÑT»XøÏÔ eT\¢eTà |ü‹uÛÑøÏÔ

‹eTàs¡TdüT BÛj·≠øÏÔ ø£èwüísêj·T\ ø°]Ô

e÷ #Óe⁄\ ]+>∑TeTì e÷s¡TÁyÓ÷π><ëø£

˙ Ä≥ Ò Ä&ÉT‘ê+ - ˙ bÕ≥ Ò bÕ&ÉT‘ê+

C…’ ‘Ó\T>∑T ‘·©¢ ! C…’ ‘Ó\T>∑T ‘·©¢ ! C…’ ‘Ó\T>∑T ‘·©¢ !

(vii)Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

C≤rj·T ^‘·+

- s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY

»q>∑DeTq n~ÛHêj·Tø£ »j·TùV≤ !

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑ $<Ûë‘ê !

|ü+C≤ã dæ+<Ûé >∑T»sê‘· eTsêsƒê,

Á<ë$&É ñ‘·ÿfi e+>± !

$+<Ûä Væ≤e÷#·\ j·Te≠Hê >∑+>±,

ñ#·Ã\ »\~Û ‘·s¡+>± !

‘·e XóuÛÑHêyT C≤π> !

‘·e XóuÛÑ Ä•wü e÷π> !

>±ùV≤ ‘·e »j·T >±<∏ë !

»q>∑D eT+>∑fi<ëj·Tø£ »j·TùV≤ !

uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑ $<Ûë‘ê !

»j·TùV≤ ! »j·TùV≤ ! »j·TùV≤ !

»j·T »j·T »j·T »j·TùV≤ !

Á|ü‹»„

uÛ≤s¡‘·<X+ Hê e÷‘·èuÛÑ÷$T.

uÛ≤s¡rj·≠\+<äs¡÷ Hê düVü≤À<äs¡T\T.

HqT Hê <XÊìï Áù|$TdüTÔHêïqT.

düTdü+|üqïyÓTÆq, ãVüQ$<ÛäyÓTÆq Hê <X yês¡dü‘·« dü+|ü<ä Hê≈£î >∑s¡«ø±s¡D+.

BìøÏ ns¡Ω‘· bı+<ä&ÜìøÏ düs¡«<ë HqT ø£èwæ #kÕÔqT.

Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT*ï, ñbÕ<Ûë´j·TT*ï, ô|<ä›\+<ä]ï >ös¡$kÕÔqT.

Á|ü‹yê]‘√qT eTsê´<ä>± q&ÉT#·Tø=+≤qT.

»+‘·Te⁄\|ü≥¢ <äj·T‘√ ñ+≤qT.

Hê <X+|ü¢, Hê Á|ü»\|ü¢, ùdyêìs¡‹ ø£*– ñ+≤qì Á|ü‹»„ #düTÔHêïqT.

yê] ÁX‚jÓ÷_Ûeè<äT∆ Ò Hê Äq+<ëìøÏ e∂\+.

(viii) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

s¡÷|üø£\Œq˝À bÕ˝§Zqïyês¡T

Áo düTes¡í $Hêj·Tø˘, ø√`Ä]¶H≥sY,

$<ë´Á|üD≤[ø£, bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£ $uÛ≤>∑+,

sêh $<ä , |ü]XÀ<Ûäq, •ø£åD dü+düú, Ä+.Á|ü., ôV’≤<äsêu≤<é.

l |ü …¢s¡¢ sêeTyÓ÷Vü≤q sêe⁄, dü÷ÿ Ÿ ndæôdº+Ÿ (‘Ó),

õ.|ü.ñ.bÕ., yeTT\, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.

l $. #Óqïj·T´, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

õ.|ü.ñ.bÕ., »>∑~Z] q>∑sY, s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢.

&Üˆˆ <√HÓ|üP&ç qπsX¯ó u≤ãT, ‘Ó\T>∑T|ü+&ç‘·T\T,

õ.|ü.ñ.bÕ., >√kÕŒ&ÉT, ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢.

l eTTe«\ sê+u≤ãT, dü÷ÿ Ÿ ndæôdº+Ÿ (‘Ó\T>∑T),

õ.|ü.ñ.bÕ., e÷ø£es¡bÕ …+, $XÊK|ü≥ºD+ õ˝≤¢.

leT‹ |ü*¢ e÷<Ûä$, ‘Ó\T>∑T|ü+&ç‘·T\T,

uÛ≤s¡rj·T $<ëúÛÑeHé, Ä‘·à≈£L] sêe÷sêe⁄ bÕsƒ¡XÊ\,

p_¢Væ≤ Ÿ‡, ôV’≤<äsêu≤<é.

&ç.Ï.|æ., Ò W≥T &çC…’ì+>¥ : Á|ü‹eT bÕ‘·÷], ôV’≤<äsêu≤<é.

s¡÷|üø£\Œq˝À düVü≤ø£]+∫qyês¡T

leT‹ õ.ø£qø£yêDÏ,

Ábıô|òdüsY, ◊.m.j·Tdt.Ç.,

ôV’≤<äsêu≤<é.

l $.»Hês¡›q ¬s&ç¶,

ñ|üHê´dü≈£î\T, õ˝≤¢ $<ë´•ø£åD dü+düú,

ø£s¡÷ï\T.

leT‹ j·TT.ãT>∑ZeTà

‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘·T\T,

j·TT.|æ.mdt., ;Ûe÷s¡+,

eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢.

l ‘·˝≤¢y=»®\ eTùV≤XŸu≤ãT

ñ|üHê´dü≈£î\T,

õ˝≤¢ $<ë´•ø£åD dü+düú,

ìC≤e÷u≤<é.

l nj·T´>±] lìyêdü sêe⁄,

dü÷ÿ Ÿ ndæôdº+Ÿ (‘Ó\T>∑T),

õ.|ü.ñ.bÕ., ø√Hê&É,

$»j·Tq>∑s¡+ õ˝≤¢.

&Üˆˆ mdt. s¡|òüTT, ndæôdº+Ÿ Ábıô|òdüsY,

‘Ó\T>∑TXÊK, ñkÕàìj·÷ $X«$<ë´\j·T+, ôV’≤<äsêu≤<é.

l y=Csa

\ Xs¡‘Y u≤ãT, ‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘·T\T,

Á|ü.ñ.bÕ.(u≤\Ts¡ u≤*ø£\), d”‘ê|òü ŸeT+&ç,

ôV’≤<äsêu≤<é.

l ne⁄düT\ uÛ≤qTÁ|üø±XŸ, dü÷ÿ Ÿ ndæôdº+Ÿ (‘Ó\T>∑T),

õ.|ü.ñ.bÕ., ˝Àìø£ ≤Hé, yÓT<äø õ˝≤¢.

l #Ói≈£L] y˚+ø£≥ dü÷s¡ Hêsêj·TD X¯s¡à,

dü÷ÿ.n., ‘Ó\T>∑T, õ.|ü.ñ.bÕ., eT>∑≥|ü*¢, ‘·÷.>√. õ˝≤¢.

l ø£≤º lìyêdü sêe⁄, dü÷ÿ Ÿ ndæôdº+Ÿ (‘Ó\T>∑T),

õ.|ü.ñ.bÕ., ‘ê&ÉTyêsTT, |ü.>√. õ˝≤¢.

l Ä≈£î\ y˚+ø£≥sêeTT\T, j·Tdt.m., ‘Ó\T>∑T,

õ.|ü.ñ.bÕ., ø√≥>∑*¢ (X+ø£sYuÛÑeHé), ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢.

leT‹ >∑÷&É düTã“\øÏÎ,

‘Ó\T>∑T |ü+&ç‘·T\T,

õ.|ü.ñ.bÕ., |üP&ç|ü]Ô,

HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢.

(ix)Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

$wüj·Tdü÷∫ø£

dü÷#·q\T

dü+düÿ è‘·+ ø±+b˛õŸ ø√s¡T‡>± #·~yyês¡T ª_Ûø£å, e÷DÏø£ MD, C≤q|ü<äTìC≤ãT,

<ÛäqT´&ÉTμ bÕsƒê\T #·<äTee\dæq nedüs¡+ Ò<äT.

|ü⁄e⁄« >∑Ts¡TÔ>∑\ |ü<ë´\T ø£+sƒ¡düÔ+ #j·÷*.(ix)

Áø£.dü+. bÕsƒ¡+ ù|s¡T ø£$/s¡#·sTT‘· Ç‹eè‘·Ô+ Á|üÁøÏj·T e÷dü+ |ü⁄≥

1. yÓHÓï\ mi¿q Á|üø£è‹ es¡íq |ü<ä + (ÁbÕNq+) pHé 1

2. <ÛäqT´&ÉT ∫qïj·Tdü÷] $\Te\T ø£<∏ä p …’ 13

3. e÷‘·èuÛ≤eq >∑&çj·÷s¡+ y+ø£≥X‚wüXÊÅdæÔ Åd”Ô\|ü≥¢ >ös¡e+ |ü<ä + (Ä<ÛäTìø£+) p …’ 22

4. C≤q|ü<äTì C≤ãT uÀsTT ;ÛeTqï ÁXeT|ü≥¢ >ös¡e+ ÒK Ä>∑wüßº 34

5. X‘·ø£ eT<ÛäT]eT X‘·ø£ ø£e⁄\T HÓ’‹ø£$\Te\T |ü<ä + Ä>∑wüßº 45

6. HHÓ]–q ã÷s¡TZ\ |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ dü÷Œ¤]Ô n_Ûq+<äq yê´dü+ ôdô|º+ãsY 58

7. q>∑s¡ ‘·+ n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY kÕe÷õø£ düŒ èVü≤ e#·qø£$‘· ôdô|º+ãsY 71

8. j·T≈£åî&ç n|ü $X«qHê<∏ä dü‘· Hêsêj·TD Vü‰dü + HêÏø£ nø√ºãsY 80

9. ãdüyX«s¡ |ü]Dj·T+ bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<∏äT&ÉT dü+düÿ è‹ ~«|ü<ä qe+ãsY 96

10. e÷ Á|üj·T‘·ï+ z˝≤Z, edü+‘·, ø£\Œq Åd”ÔkÕ~Ûø±s¡‘· |”]ƒø£ qe+ãsY 106

11. e÷DÏø£ MD $<ë«Hé $X«+ kÕe÷õø£düŒ èVü≤ e#·qø£$‘· &çôd+ãsY 117

12. >√s¡+‘·BbÕ\T |ü⁄*ø£+Ï ø£ècÕí¬s&ç¶ e÷qedü+ã+<Ûë\T ø£<∏ä &çôd+ãsY 127

kÕe÷õø£ùde

13. _Ûø£å lHê<∏äT&ÉT e÷qedü«uÛ≤e+ |ü<ä + (ÁbÕNq+) »qe] 143

14. ∫Á‘·Áê+ <Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ® XÊÅd”Ôj·T|ü]o\q nqTyê<äø£<∏ä |òæÁãe] 155

ñ|üyê#·ø£+

sêe÷j·TD+ yê©àøÏ sêe÷j·TD≤ìøÏ dü+düÿ è‹, $\Te\T Ç‹Vü‰dü ø£<∏ä p …’ ` 170

dü+øÏå|üÔ e#·qs¡÷|ü+ |òæÁãe]

|ü<ä$C≤„q+ 207

bÕsƒê´+XÊ\T

(p …’ ` ôdô|º+ãsY : u≤\ø±+&É+, njÓ÷<Ûë´ø±+&É+, nø√ºãsY ` &çôd+ãsY : ns¡D´ø±+&É+, øÏwæÿ+<Ûëø±+&É+,

»qe] ` |òæÁãe] : düT+<äs¡ø±+&É+, j·TT<ä∆ø±+&É+.)

(x) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°

I. ne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äq

B+À¢ ªª$q&É+ ` e÷≤¢&É&É+, <Ûësêfi¯+>± #·~$, ns¡ú+#˚düTø=ì, e´ø°Ôø£]+#·&É+μμ nH kÕeTsêú \T+≤sTT. MÏ À |æ\¢\T

øÏ+~ n+XÊ\qT #˚j·T>∑\>±*.

$qï, #·~$q n+XÊ\T ns¡ú+ #düTø√yê*. ‘·eT n_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£Ô|üs¡#ê*.

düeT]údü÷Ô Ò<ë $uÛÒ~dü÷Ô e÷≤¢&É>∑\>±*, ø±s¡D≤\T $e]+#·>∑\>±*.

q∫Ãq dü+<äsê“¤ìï nqTuÛÑ÷‘·T\qT e]í+#·>∑\>±*.

|ü<ä uÛ≤yê\T, bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ kÕsê+XÊ\T, ø£<∏ä\T, ø£<∏ëìø£\qT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\>±*.

eø£Ô è‘·« b˛° À¢ bÕ˝§Zì e÷≤¢&É>∑\>±*. dü<√úÛ≤wüD+ #j·T>∑\>±*. (Ç∫Ãq n+X+ >∑T]+∫ n|üŒÏø£|ü& e÷≤¢&É&É+).

bÕsƒ¡+ #·~$ C≤rj·÷\T, kÕyÓT‘·\T >∑T]Ô+#·>∑\>±*.

mes¡T me]‘√ nHêïs¡T? @ dü+<äs¡“¤+˝À nHêïs¡T? >∑T]Ô+#·>∑\>±*.

bÕÁ‘·\ dü«uÛ≤yêìï |üÏºø£s¡÷|ü+˝À ‘·j·÷s¡T#˚j·T>∑\>±*.

uÛ≤yê\≈£î ‘·–q |ü<ä´bÕ<ë\qT, π>j·TbÕ<ë\qT >∑T]Ô+#ê*.

$esê\ ø£qT>∑TD+>± |üÏºø£\T ‘·j·÷s¡T#˚j·T>∑\>±*.

#·~$q n+X¯+˝Àì ø°\ø±+XÊ\T, ø°\ø£|ü<ë\T sêj·T>∑\>±*.

ù|sê\≈£î o]¸ø£\T ô|≥º&É+, o]¸ø£\ø£qT>∑TD+>± ù|sê\qT >∑T]Ô+#·&É+ #˚j·T>∑\>±*.

n|ü]∫‘· >∑<ä + Ò<ë |ü<ë´\T #·~$ Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·÷*. Á|üXï\T ≈£L&Ü ‘·j·÷s¡T#j·T>∑\>±*.

bÕsƒ¡+˝À #·Tø£ÿ>∑Ts¡TÔqï |ü<ë´\qT #·~$, ns¡ú+ #düTø=ì Á|ü‹|ü<ës¡ú+ ` sêj·T>∑\>±*.

II. e´ø°Ôø£s¡D ` düè»Hê‘·àø£‘·

B+À¢ ªªd”«j·Ts¡#·q, düè»Hê‘·àø£‘·, Á|üX¯+düμμ kÕeTsêú \T+≤sTT. MÏ À |æ\¢\T øÏ+~$ #j·T>∑\>±*.

ø±s¡D≤\T sêj·T>∑\>±*. $e]dü÷Ô sêj·T>∑\>±*.

n_ÛÁbÕj·÷\T sêj·T>∑\>±*. ÇcÕºsTTcÕº\T sêj·T>∑\>±*.

s¡#·sTT‘· n_ÛÁbÕj·÷ìï Á>∑Væ≤+∫ $e]+#·>∑\>±*.

düeT]údü÷Ô Ò<ë $uÛÒ~dü÷Ô sêj·T>∑\>±*.

Á|üø£è‹ <äèXÊ´\qT e]í+∫ sêj·T>∑\>±*.

s¡#·HêXË’*ì n_Ûq+~dü÷Ô sêj·T&É+, n_Ûq+<äq yê´dü+, ø£s¡|üÁ‘ê\T ‘·j·÷s¡T#j·T&É+, Ç+≥s¡÷« ´ ø√dü+ Á|üXÊïe[

‘·j·÷s¡T#j·T&É+, ø£$‘·\T sêj·T>∑\Z&É+, düHêàq|üÁ‘·+ ‘·j·÷s¡T#j·T>∑\>∑&É+, |üÁ‹ø£\≈£î ÒK Ò<ë kÕVæ≤‘· yê´kÕ\T

sêj·T&É+, dü+uÛ≤wüD\T sêj·T&É+ e+Ï$ #˚j·T>∑\>±*. düè»Hê‘·àø£‘· dü+uÛ≤wüD\T, ø£<∏äHê\T sêj·T>∑\>±*.

III. uÛ≤cÕ+XÊ\T

Ç~ ªª|ü<äC≤\+, yê´ø£s¡D≤+XÊμμ\≈£î dü+ã+~Û+∫q~. øÏ+~ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ Hs¡TÃ≈£îqïyêÏ‘√bÕ≥T |æ\¢\T øÏ+~$ #j·T>∑\>±*.

|ü<ë\≈£î nsêú\T, e⁄´‘·Œ‘·Ô´sêú\T, HêHêsêú\T, |üsê´j·T |ü<ë\T sêj·T>∑\>±*.

Ç∫Ãq |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T>∑\>±*. C≤rj·÷\qT düeTs¡ú+‘·+>± yêø±´˝À¢ ñ|üjÓ÷–+#ê*.

Á|üø£è‹øÏ $ø£è‘·T\qT, $ø£è‹øÏ Á|üø£è‹ |ü<ë\T sêj·T>∑\>±*.

<Ó’q+~q J$‘·+˝À dü+<äs√“¤∫‘·+>± dü¬s’q |ü<ë\T C≤rj·÷\T, kÕyÓT‘·\T $ìjÓ÷–+#·>∑\>±*.

Ä≥yÓ\~, d”dü+, ~«|ü<ä \ø£åD≤\T ns¡ú+ #düTø√yê*. Äj·÷ #Û·+<ë\qT >∑T]Ô+#·>∑\>±*.

|ü⁄+bÕ«<˚X¯dü+~Û, $düs¡Zdü+~Û, qT>±>∑eT dü+~Û, ÁbÕ‘ê~dü+~Û. X¯óÃ‘·«dü+<ÛäT\qT ns¡ú+ #˚düTø=ì Äj·÷ dü+<ÛäT\

>∑T]+∫ $e]+∫ sêj·T>∑\>±*.

ne´sT÷uÛ≤edüe÷kÕìï ne>±Vü≤q #˚düTø=ì ñ<ëVü≤s¡D\T Çe«>∑\>±*.

eTTø£Ô |ü<äÁ>∑düÔ, ˝≤≤qTÁbÕdü, n‹XjÓ÷øÏÔ, nsêú+‘·s¡Hê´dü n\+ø±sê\T ne>±Vü≤q #düTø=ì >∑T]Ô+#·>∑\>±*.

IV. ÁbÕC…≈£îº|üqT\T

Ç$ $$<Ûä kÕeTsêú \ düe÷Vü‰s¡+, $$<Ûä kÕeTsêú \qT dü+<äs√“¤∫‘·+>± $ìjÓ÷–+# XøÏÔì |æ\¢\≈£î ø£*–kÕÔsTT. ø£<∏ä\T,

ø£$‘·\T, s¡#·sTT‘·\ $esê\T, düe÷»ùde˝À bÕ˝§Zqïyê] $esê\T, Jeq $<ÛëHê\ $esê\T, düMTø£å yê´kÕ\T yÓTT<ä …’q$

ùdø£]+∫ ìy~ø£\T sêdæ Á|ü<ä]Ù+#ê*.

$<ë´dü+e‘·‡s¡+ |üPs¡Ôj˚T´dü]øÏ kÕ~Û+#ê*‡q kÕeTsêú \T

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD° 1

á ø£$‘· #·<äe+&ç

ø=+&Éø√q˝À¢

qe⁄«‘·÷, ‘·Tfiófl‘·÷ |üs¡T¬>&ÉT‘·Tqï

ôd\jTs¡T

ø±\TC≤] Àj·T˝À |ü&çb˛sTT+~.

n~#·÷dæ

Ä≈£î\T #ê≥T#düTø=ì,

yÓTT>∑Z\T ãT>∑Z\T H=≈£îÿ≈£îHêïsTT.

Ç<ä+‘ê #·÷düTÔqï dü÷Ø&ÉT

bı≥º #Óø£ÿ\jT´˝≤ qe⁄«‘·÷

|ü&ÉeTÏ ø=+&É\ yÓqøÏÿ

|ü&çb˛j·÷&ÉT.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á ø£$‘· <ìï e]ídüTÔqï~?

2. dü÷Ø&ÉT |ü&ÉeTÏ ø=+&É\ yÓqøÏÿ

|ü&çb˛e&ÉeT+fÒ @$TÏ?

3. ôd\jTs¡T ø=+&Éø√q\ MT<ä qe⁄«‘·÷ ‘·Tfiófl‘·÷

|üs¡T¬>‘·Ô&É+ n+fÒ MTπøeTì ns¡úeTsTT´+~?

4. es¡íHê‘·àø£yÓTÆq ø£$‘·«+ #·<äe&É+e\¢ ø£*π>

Á|üjÓ÷»Hê Ò$?

Á|üX¯ï\T:

Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT eq$Vü‰s¡+ #dæq dü+<äs¡“¤+˝À edü+‘· ãTT‘·Te⁄qT, kÕj·T+ düeTj·÷ìï,

#·+Á<√<äj·÷ìï ø£$ e]í+#ê&ÉT. s√»+‘ê rÁeyÓTÆq m+&ÉqT Á|üdü]+|üCÒdæq dü÷s¡T´&ÉT, Ç+ø±

ñwüí‘êbÕìï ô|+∫‘ ndüTs¡Hêj·T≈£î&Ó’q Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT düVæ≤+|ü&yÓ÷ nqï≥T¢ HÓeTà~>± |üø£ÿ≈£î

‘=\– b˛j·÷&ÉT. ‘·<äq+‘·s¡+ Á|üø£è‹˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ\qT s¡eTD°j·T+>± e]í+∫q Ø‹ì

‘Ó*j·TCÒj·T&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.

bÕsƒê´+X ñ<›X+ / H|ü<∏ä +

` mi≤¿Áô|>∑Z&É (mi¿q)

yÓHÓï\1

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]# ñ∫‘· |ü+|æD°2

$<ë´s¡Tú\≈£î dü÷#·q\T

bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝Àì Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï Væ≤+#·+&ç.

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· j·T+&ç.

yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À #·÷dæ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ ‘Ó\T‡ø√+&ç.

bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ $esê\T

á bÕsƒ¡+ ø±e´ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. ø±e´+

es¡íq Á|ü<Ûëq+>± kÕ>∑T‘·T+~. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒê´+X+

mi¿q qèdæ+Vü≤|ü⁄sêD+ ‘·èrj·÷XÊ«dü+ ˝Àì~.

(Vü‰∫Á‘·+)

ø£$ |ü]#·j·T+

ø£$Á‘·j·T+˝À eT÷&Ée yê&ÉT mi¿q. 14e X‘êã›|ü⁄ Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À J$+∫q mi¿q

‘·*¢<ä+Á&ÉT\T b˛‘·e÷+_ø£, dü÷s¡Hês¡T´\T. áj·Tq >∑Ts¡Te⁄ X+ø£s¡kÕ«$T. n<ä›+øÏì sê»<Ûëì>±

#düTø=ì bÕ*+∫q Áb˛\j·T ye÷¬s&ç¶ ÄkÕúqø£$. Ä+Á<ÛäeTVü‰uÛ≤s¡‘·+˝Àì ns¡D´|üs¡«X‚wüeTT,

qèdæ+Vü≤|ü⁄sêDeTT, sêe÷j·TDeTT, Vü≤]e+XeTT yÓTTˆˆ Á>∑+<∏ë\qT mi¿q s¡∫+#ê&ÉT.

MÏ À sêe÷j·TD+ n\uÛÑ +. ‘·q sêe÷j·TD, Vü≤]e+XÊ\qT ye÷¬s&ç¶øÏ n+øÏ‘·+ #dæq

mi¿q, uÛ≤s¡‘êìï sê»sê»qπs+Á<äTìøÏ, qèdæ+Vü≤|ü⁄sêD≤ìï n¨ã\ qèdæ+Vü≤kÕ«$TøÏ

n+øÏ‘·$T#êÃ&ÉT. mi¿q s¡#·q˝À es¡íq\T n~Ûø£+>± ñ+≤sTT. ‘·<äq+‘·s¡ ø±\+˝Àì ø£e⁄\ es¡íq≈£î mi¿q

es¡íq Ò Áù|s¡Dì#êÃsTT. Á|üã+<ä \ø£åDyÓTÆq ncÕº<äX es¡íq˝À¢ Ç+#·T$T+#·T>± nìï es¡íq\÷ qèdæ+Vü≤|ü⁄sêD+˝À

ø£ì|ækÕÔsTT. mi¿qqT ªÁ|üã+<Ûä |üs¡yTX«s¡Tμ &É+≤s¡T. Ç‘·ì •euÛÑøÏÔ bÕs¡e÷´ìï nqTdü]+∫ ªX+uÛÑT<ëdüTμ&Éì ù|s¡T

>±+#ês¡T. mi¿q s¡#·Hê Á|üuÛ≤e+ b˛‘·q MT<ä ñqï<äì $eTs¡Ù≈£î\T uÛ≤$düTÔHêïs¡T.


I

#·. ÇqT qdüe÷q‘E ~eùd+Á<äT" >∑qT+>=qTe÷&çÿ" p&É">±"

»q <=s¡T q\Œ‘E qqT #ê&ÉTŒq" »+#·\uÛÑè+>∑‘ês¡ø±

|òüTq eqC≤‘· À#·qeTT Á>∑≈£îÿq MT\q yÓTT+<ä"CÒôd" ã

~àì |ü‹uÛÑøÏÔ dü‘·Ô «eTTq yT*$TøÏ+ >∑TiÏ <ëqbıeTàqHé. 1

#·. düTs¡T∫s¡‘ês¡ø±≈£îdüTeTXÀ_Û quÛÀ+>∑DuÛÑ÷$T" >±\eT

qZs¡Te|ü⁄dü÷Á‘·<Ûë] »‘·q+ãTq ~ø£Œ‹ø√Ï eTT+<ä≥Hé

düs¡düeTT>± qÏ+|ü">∑ ìXÊdü‹ ¬ø‹Ôq Áø=‘·Ô‘√"|ü⁄"u…+

<Ós¡ j·Tq H=ô|Œ kÕ+<Ûä qeB~Û‹ |ü•ÃeT~ø£Ô≥+ãTqHé. 2

‘. bı<ä* jÓTT+&=+&É ~$j·TTqT uÛÑT$j·TT ~X\T"

u§~$ø=ìj·TT+&ÉT N"ø£ÏÁb˛e⁄ e\q

$T≈£îÿ≥+ãT>∑" >±≥Tø£ Á>∑TøÏÿqÏº

ø£s¡e≥+ãq »>∑<ä+&ÉK+&É eTeT¬s. 3

e. n+‘·, 4

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ dü÷s¡T´&çøÏ, ø£eT˝≤\≈£î eT<Ûä ñqï nqTã+<Ûëìï uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ ã+<Ûä+‘√ b˛˝≤Ã&ÉTø£<ë! Ç<

$<Ûä+>± Á|üø£è‹˝Àì Ç+ø± yÏì b˛\Ãe#·TÃ?

♦ ¬s+&√ |ü<ä +˝À ø£$ <ìì <ì‘√ b˛˝≤Ã&ÉT? m+<äT≈£î?

♦ Äø±XÊìï ø£$ @eTì e]í+#ê&ÉT? sêÁ‹yfi #·Tø£ÿ\‘√ ≈£L&çq Äø±XÊìï #·÷ùdÔ MT¬ø˝≤ nìŒdüTÔ+~?

Á|üy•ø£

Äu≤\>√bÕ˝≤ìøÏ Äràj·T ã+<ÛäTe⁄ #·+<äe÷eT. #·+<äe÷eT qT+&ç C≤\Tyêπs neTè‘·+

yÓHÓï\. n+<äyÓTÆq #·+<äe÷eTqT #·÷|ædü÷Ô ª#·+<äe÷eT sêy! C≤_*¢ sêy!μ n+≥÷ ø£eTàì

bÕ≥qT $ì|ædü÷Ô neTà >√s¡TeTT<ä›\T ‹ì|æ+#·&É+ eTq+<ä]ø° nqTuÛÑe+˝Àì $wüj·TyT.

∫qï |æ\¢\≈£î yÓHÓï\ n+fÒ m+‘√ Çwüº+. lsêeT#·+Á<äTì n+‘·Ïyê& u≤\´+˝À

#·+<äe÷eT ø±yê\ì b˛s¡Tô|≤º&É+fÒ, #·+Á<ä_+ã+ m+‘· Äø£s¡D°j·TyÓ÷ ‘Ó\TdüTÔ+~.

n≥Te+Ï #·+<äe÷eT yÓ\T¬>’q ` yÓHÓï\qT eTqø£e⁄\T ø±yê´˝À¢ m+‘√ n<äT“¤‘·+>±

e]í+#ês¡T, Ç|üŒÏø° e]ídü÷ÔH ñHêïs¡T. neTè‘·øÏs¡DTì Ä neT÷\´ dü+|ü<äqT m+‘√

s¡eTD°j·T+>± e]í+#ê&ÉT qèdæ+Vü≤ |ü⁄sêD+˝À mi¿q. Äj·Tq es¡íHêkÕeTsêú ìï ÄkÕ«~<ë›+.


II

#·. <Ódü\qT ø=eTà ˝§j·T´ q‹Bs¡ÈeTT …’q ø£s¡+ãT\Hé Á_j·T+

u…dü">∑">∑ q÷"~ ìøÏÿ s¡»˙X«s¡T" &ÉTqï‘·©\" uÒs¡TÃ Hê

ø£dü eTqT ù|] uÛÑ÷s¡TVü≤eTT ø±+‘·ìs¡+‘·s¡ ‘ês¡ø± \dü

‘·TÿdüTeT #·j·T+ãT >√j·TT≥ø=ø√ j·Tq" Áu≤"¬ø düeTT‘·T‡ø±ø£è‹Hé. 5

ñ. yÓHÓï\yÓ*¢ bÕ\ÿ&É* Áy"ø£<äq+ãTq" uÒ]Ã ~≈£îÿ\THé

$TqTïqT eTT+|ü q+<äT s¡»˙ø£s¡_+ãeTT ≈£î+&É© uÛÑe

‘·Œqï>∑‘·\Œø£\ŒqeTT uÛÑ+–" <äq¬sÃ" <ä<ä+‘·s¡+ãTqHé

yÓqTïìuÛÑ+–" p&ÉTÿ\≈£î y&ÉÿjÓTTq¬sÃ" >∑\+ø£ eT‘·ÔiÏHé. 6

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ªª#·+Á<√<äj·÷ìïμμ #·÷düTÔqï|ü&ÉT m˝≤ nì|ædüTÔ+~?

♦ ì+&ÉT |ü⁄qï$THê&ÉT #·+Á<ä_+u≤ìï #·÷ùdÔ @yT$T ñqï≥T¢>± nqTuÛÑ÷‹#Ó+<äT‘êeTT?

♦ bÂs¡í$THêÏ ø£\Te\qT #·÷düTÔ+fÒ ø£*π> Äq+<ä+ m˝≤ ñ+≥T+~?

♦ ªs¡»˙ø£s¡ _+ã+μμ nì ø£$ <ì >∑T]+∫ nHêï&ÉT?


III

#·. e&ç>=ì iÒ≈£î\T|üŒ‹\ yê*q πødüs¡eTT Ÿ <ä*s¡Œ" ãT

bıŒ&ç <ä\yÓTøÏÿ ‘ìj·T\T bı+– ‘·s¡+>∑\T">±" C…\+– ô|’"

ã&ÉT HÓ\<"Ï<ë"≥T\≈£î" ã+&ÉTe⁄ …’ qekÂs¡uÛÑ+ãT \T

>∑Z&ÉTe⁄>∑ qT\¢ dæ …¢ |òüTq¬ø’s¡ewü+&ÉeTT ì+&ÉTyÓHÓï\Hé. 7

d”. ø£s¡"¬>&ÉT qe#·+Á<äø±+‘√|ü\+ãT\

‘·i#·T k˛q\" >∑&ÉT <ä\eTTø=qT#·T"

»≥T\ #·ø√s¡dü+#·j·TeTT\ jÓTiø£\

>∑s¡«+|ü⁄<ë"≥T\" >∑&É\Tø=qT#·T

$]j·TT ¬ø’s¡eeTT\ $|ü⁄\ s¡+Á<ÛäeTT\ô|’"

BÁe+ãT>±" Á>∑$Tà Á‹|üø=qT#·T"

>±$T˙»qeTT\ ø£eT˙j·T$ÁuÛÑeT

dæà‘·ø±+‹\Vü≤s¡T\ yÓT+&ÉTø=qT#·T"

ÄˆˆyÓ ˆ u§<ä*bı<ä* #·<ä\" u§+>±] bı+>±]

$T+∫ $T+∫ ~X\T eTT+∫eTT+∫

j·T_ÛqT‘+<äT #·+Á~ø±+uÛÀ~Û j·Tœ\+ãT

˙≥ ì≥º\eTT>∑ ì≥ºy=&ç#Ó. 8

e. Ç≥¢‹eTH√Vü≤s¡ >∑+;Ûs¡BÛs¡+u…’q düT<Ûëø£s¡ø±+‹|üPs¡+ãT sêÁ‹ j·TqT ‘·\+|ü⁄ <√"|ü ø£ ‘·eT+ãqT

HêeT+ãTqT $q˙ø£ j·Te´ø£Ôj·TqT X+ø£ q+≈£î]+|ü ø£ ˝À#·q+ãT\≈£î qeTè‘·ùd#·q+ãTqT,

XØs¡+ãTq≈£î" »+<äHê kÕs¡+ãTqT, q+‘·s¡+>∑+ãTq≈£î Hêq+<ä‘·s¡+>∑+ãTqT q>∑T#·T

$»è+_Û+∫q düeTj·T+ãTq 9

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ yÓHÓï\qT #·÷dæq ø£\Te\T m˝≤ Á|ü‹düŒ+~+#êsTT?

♦ #·+Á<äT&ÉT ‘·q yÓHÓï\‘√ Á|ü|ü+#êìøÏ ÄVü‰¢<ëìï m˝≤ ø£*–+#ê&ÉT?

♦ ªªbı<ä*bı<ä* #·<ä\" u§+>±] bı+>±] $T+∫ $T+∫ ~X\T eTT+∫ eTT+∫μμ nH bÕ<ä+˝Àì |ü<ä

kÂ+<äs¡ + >∑T]+∫ #Ó|üŒ+&ç.

♦ ªeTH√Vü≤s¡>∑+;Ûs¡ BÛs¡+u…’q düT<Ûëø£s¡ ø±+‹ |üPs¡+ãTμμ Bì uÛ≤e+ @$TÏ?


1) ndüe÷qyÓTÆq ø±+‹‘√ Á|üø±•+# dü÷s¡T´DÏí #·÷dæq≥T¢ ‘·≈£îÿe ø±+‹‘√ Á|üø±•+#yê]ì #·÷&É&ÜìøÏ Çwüº|ü&Éqqï≥T¢

$TDT≈£î $TDT≈£î eT+≥Tqï #·Tø£ÿ\qT #·÷&Éø£ |ü<äà+ >∑ãT≈£îÿq ø£fiófleT÷düT≈£î+~. (n+fÒ dü÷sê´düÔeTj·T+

ø±>±H |ü<äà+ eTT&ÉT#·T≈£îqï~ nì ns¡ú+) |ü‹uÛÑøÏÔøÏ ‘êH Ä<äs¡ÙeTqï≥T¢qï~ |ü<äà+.

dü÷s¡T´ì øÏs¡D≤\‘√ |ü<ëà\T $#·TÃ≈£î+≤sTT. dü÷s¡T´DÏí ø£eT\Á|æj·TT&ÉT, ø£eT\u≤+<Ûäe⁄&ÉT nì n+≤s¡T.

ø£eT˝≤\≈£î, dü÷s¡T´ìøÏ eT<Ûä >∑\ dü+ã+<Ûëìï uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ nqTã+<Ûä+>± mi¿q ∫Á‹+#ê&ÉT.

2) Á|üø±•+# #·Tø£ÿ\ |üP\‘√ n\+ø£]+|üã&çq Äø±XeTH s¡+>∑düú\+ MT<ä, ø±\eTH dü÷Á‘·<Ûë] Á|üj·T‘·ï+ e\¢

~ø±Œ\ø£düeT÷Vü≤+ eTT+<äT, ìXÊdü‹ (sêÁ‹ nH Åd”Ô) düs¡dü+>± qÏdü÷Ô ñ+~. Ä düeTj·T+˝À |ü•ÃeT~XÊ

rs¡+˝Àì ø=‘·Ôø±+‹ ÄyÓT≈£î n&ÉT¶>± m‹Ôq ˇø£$<ÛäyÓTÆq mÁs¡ì‘Ós¡ ≤>± n\sês¡T‘·÷ ñ+~. (|üPs¡«+ Hê≥ø£

Á|ü<äs¡Ùq˝À¢ eTT+<äT dü÷Á‘·<Ûë] Á|üy•+#yê&ÉT. ‘·sê«‘· ‘Ós¡#ê≥TqT+&ç qÏ Á|üy•+#~. Ä dü+Á|ü<ëj·÷ìï

ø£$ Çø£ÿ&É #·ø£ÿ>± Ä$wüÿ]+#ê&ÉT.)

3) n~Ûø£yÓTÆq Nø£Ï ø±s¡D+>± ~≈£îÿ\T, Äø±X+, uÛÑ÷$T ˇø£ <ëì˝À ˇø£Ï ø£*dæb˛sTT, u≤>± ø±≥Tø£ ì+|æq

ã]D… ≤>± $X«eT+‘ê q\¢>± ø£ì|æ+∫+~.

4) n+‘· À

5) ~≈£îÿ\H ø=eTà\‘√, yÓ\T>∑T©H #·Tø£ÿ\H |üPe⁄\‘√ ô|<ä› #Ó≥Tº ≤>± ø£ì|ædüTÔqï~ Äø±X+. ‘·q bı&ÉyÓ’q

#‘·T\‘√ Ä |üPe⁄\qT n+<äT≈£îH+<äTø± nqï≥T¢ #·+Á<äT&ÉT $»è+_Û+#ê&ÉT.

(#·+Á<äTì ø±+‹ Äø±XeT+‘ê yê´|æ+∫+~ nì ns¡ú+.)

6) bÕ\ø£&É* >∑s¡“¤+ qT+∫ |ü⁄Ïºq yÓHÓï\ ñô|Œq˝≤ $»è+_Û+∫ ~≈£îÿ\˙ï eTT+#Ó‹Ô+~. n|ü&ÉT #·+Á<ä_+ã+

Ä~X‚wüßì bÕqT|ü⁄˝≤>± ø£ì|ædü÷Ô ñ+~. n+<äT˝Àì eT#·Ã ø£qTï\≈£î $wüßíe⁄˝≤>± ø£ì|ædü÷Ô n\]düTÔqï~.

(ø£$ uÛ≤eHê$düÔ è‹ m+‘· >=|üŒ>± ñ+<√ á |ü<ä + ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô ñ+~.)

7) Ä ì+&ÉT yÓHÓï\˝À ø£\Te|üP\ düeT÷Vü≤|ü⁄ πs≈£î\T y>∑+>± $#·TÃ≈£îHêïsTT. yê&çb˛sTTq πødüsê\T ∫>∑T]+#êsTT.

|ü⁄bıŒ&çô|’ ‘HÓ\T bı+– ‘·s¡+>±˝≤¢ $»è+_Û+∫, ‘·eTô|’øÏ edüTÔqï ‘·TyÓTà<ä\ ãè+<ëìøÏ |ü+&ÉT>∑ #XÊsTT. Ä

ì+&ÉT yÓHÓï\˝À ø=‘·Ô |ü]eTfi≤\‘√ |ü]düsê\qT ø£\Te\T dü+‘√wüuÛÑ]‘·+ #XÊsTT.

8) Á|üX+düe÷qT&Ó’q #·+Á<äT&ÉT ‘·q yÓHÓï\ es¡+‘√ yÓT‘·Ôì #·+Á<äø±+‘·•\\qT ø£]–dü÷Ô— $Vü≤]düTÔqï #·ø√s¡

|ü≈£åî\ ¬sø£ÿ\qT düŒ è•dü÷Ô (<ë≥T‘·÷)— $#·TÃ≈£î+≥Tqï ø£\Te|üP\ s¡+Á<Ûë\qT ì+|æ, ‘·qyÓ’|ü⁄ ‹|ü≈£î+≥÷—

n+<äyÓTÆq Åd”Ô\ n<äT“¤‘·yÓTÆq ∫s¡Tqe⁄«\ ‘Ó\¢ì ø±+‹‘·s¡+>±\qT ô|+|ü⁄#dü÷Ô— n+‘·ø£+‘·≈£L n~Ûø£yÓTÆ, bı+–,

bı+–, ~X\˙ï eTT+#Ó‘·TÔ‘·÷, düeTkÕÔ ï Ä yÓHÓï\ nH düeTTÁ<ä|ü⁄ Ï‘√ ì+|ü⁄‘·÷ ì+&ÉT>± Ä$s¡“¤$+#ê&ÉT.

9) á $<Ûä+>± #ê˝≤ n+<ä+>±, >∑+;Ûs¡+>±, düeTTqï‘·+>± $düÔ]+∫+~ yÓHÓï\. n~ sêÁ‹ nH Ä˝À#·q

sê˙j·Tø£, Nø£Ï nH ù|s¡TqT $q˙j·Tø£, ne´ø£eTT nH nqTe÷Hêìï ‘· …‘·Ô j·Tø£, ø£fifl≈£î neTè‘·|ü⁄ »\T¢ ≤,

XØsêìøÏ eT+∫>∑+<Ûä+˝≤, eTqdüT≈£î Äq+<ä ‘·s¡+>∑+˝≤ $»è+_Û+∫+~.

uÛ≤yê\T


1. bÕsƒ¡+˝À yÓHÓï\qT e]í+#·&É+ >∑eTì+#ês¡T ø£<ë! Á|üø£è‹˝Àì $$<Ûä dü+<äsê“¤\qT e]í+#·&É+ e\¢ MT≈£î

ø£*π> nqTuÛÑ÷‘·T\qT ‘·s¡>∑‹˝À #·]Ã+#·+&ç.

2. MT≈£î q∫Ãq ø£ dü+<äsê“¤ìï e]í+#·+&ç.

3. mi¿q sêdæq øÏ+~ |ü<ä + #·<äe+&ç...

d” ˆ ø£\"&ÉT yT~ì j·T+<äT" >∑\" &ÉT<äø£+ãT\"

>∑\"&ÉT yêj·TTe⁄q+<äT" >∑\"&ÉT eVæ≤ï"

>∑\"&ÉT uÛ≤qTì j·T+<äT" >∑\"&ÉT k˛eTTì j·T+<äT"

>∑\" &É+ãs¡+ãTq" >∑\"&ÉT ~X\"

>∑\"&ÉT #·s¡+ãT\" >∑\" &É#·s¡+ãT\"

>∑\"&ÉT u≤Vü≤´+ãTq >∑\"&ÉT ˝Àq

>∑\"&ÉT kÕs¡+ãT\" >∑\"&ÉT ø±\+ãT\"

>∑\"&ÉT <Ûäs¡à+ãT\" >∑\"&ÉT ÁøÏj·T\"

‘ˆˆ^ˆˆ>∑\"&ÉT ø£\"yêì j·T+<äTqT, >∑\"&ÉT Òì

yêì j·T+<äTqT, >∑\"&Ó\¢yêì j·T+<äT

ì+ø£ yj·TTqT H\ düπs«X«s¡T+&ÉT

ø£\"&ÉT ˙j·T+<äT Hêj·T+<äT" >∑\"&ÉT ø£\"&ÉT

(qèdæ+Vü≤|ü⁄sêD+ ` |ü+#·e÷XÊ«dü+ ` 78)

n) ô|’ |ü<ä +˝À #ê˝≤ kÕs¡T¢ |ü⁄qs¡Tø£ÔyÓTÆq |ü<äyT~?

Ä) |ü⁄qs¡Tø£ÔyÓTÆq |ü<ä+ |ü\T≈£î‘·Tqï|ü&ÉT, $+≥Tqï|ü&ÉT MT≈£î ø£*Zq nqTuÛÑ÷‹ì #Ó|üŒ+&ç.

Ç) ^‘· ^dæq e÷≥\ nsêú\T ‘Ó\TdüTø√+&ç.

Ç|ü&ÉT b˛‘·q sêdæq øÏ+~ |ü<ä + #·<äe+&ç...

eTˆˆ ø£\"&É+uÀ~Û" >∑\+&ÉT >±*" >∑\" &Üø±X+ãTqHé ≈£î+_ÛìHé

>∑\" &É–ïHé ~X\+ ã>∑fifl ìX\Hé K<√´‘· #·+Á<ë‘·à\Hé

>∑\" &√+ø±s¡eTTq+ Á~eT÷s¡TÔ\" Á~*+>∑e´≈£îÔ\+ <ä+‘·≥Hé

>∑\" &ûXó+&ÉT >∑\+&ÉT ‘·+Á&ç! yÓ<äø£+>± H\ ˙j·÷jÓT&ÉHé.

(leT<ë+Á<Ûä eTVü‰uÛ≤>∑e‘·+ ` dü|üÔeTdüÿ+<Ûä+ ` 78)

Ç$ #j·T+&ç

ne>±Vü≤q ` Á|ü‹düŒ+<äqI.


n) mi¿q |ü<ä +˝À MTs¡T >∑T]Ô+∫q |ü<ë\≈£î á |ü<ä +˝À ñqï düe÷Hês¡úø± Ò$?

Ä) ¬s+&ÉT |ü<ë´\qT b˛*Ã #·÷&É+&ç.

4. |ü⁄e⁄« >∑Ts¡TÔ>∑\ |ü<ë´\qT uÛ≤ek˛Œ¤s¡ø£+>± #·<äe+&ç.

5. ¬s+&√ |ü<ë´ìøÏ Á|ü‹|ü<ës¡ú+ á øÏ+<ä ñqï~. Ç< $<Ûä+>± 8, 10 dü+K´>∑\ |ü<ë´\≈£î Á|ü‹|ü<ësêú\T

sêj·T+&ç.

düTs¡T∫s¡ R #ê˝≤ n+<äyÓTÆq

‘ês¡ø± R #·Tø£ÿ\

≈£îdüTeT R |üP\ (#)

XÀ_Û R n\+ø£]+|üã&çq

quÛÑ'G R Äø±X¯eTHÓ

n+>∑DuÛÑ÷$THé R s¡+>∑düú\+ (y~ø£) ô|’

ø±\eTT G nHé R ø±\+ nH

>∑s¡Te|ü⁄ R >=|üŒ

dü÷Á‘·<Ûë] R dü÷Á‘·<Ûë] (<äs¡Ù≈£î&ÉT)

»‘·q+ãTq R Á|üj·T‘·ï|üPs¡«ø£+>±

~ø£Œ‹ø√Ï R ~ø±Œ\≈£î\ düeT÷Vü≤+

eTT+<ä≥Hé R eTT+<äT (m<äT≥)

düs¡düeTT>± R #·ø£ÿ>± (j·TTø£Ô+>±)

qÏ+|ü>∑ R Hê≥´+ #j·T&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&çq

ìXÊdü‹øÏ R sêÁ‹ nHÓ Åd”ÔøÏ

m‹Ôq R ì*|æq (|üÏºq)

Áø=‘·Ô R ø=‘·Ô<Ó’q

‘√"|ü⁄Hé R mÁs¡ì

ô|Hé G ‘Ós¡ R ô|<ä› ‘Ós¡

nqHé R nqï≥T¢>±

|ü•ÃeT ~ø G ‘·≥+ãTqHé R |ü&ÉeTÏ rs¡+˝Àì (|ü&ÉeTÏ ~≈£îÿq)

kÕ+<Ûä R dü+<Ûä ≈£î dü+ã+~Û+∫q (dü+<Ûë´ø±\|ü⁄)

qe B~Û‹ R ø=‘·Ô yÓ\T>∑T

ô|ŒHé R Á|üø±•+∫+~


1. øÏ+~ Á|üXï\≈£î ◊<dæ yêø±´˝À¢ düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

n) ªªø±≥Tø£ Á>∑TøÏÿqÏº ø£s¡e≥+ãq »>∑<ä+&ÉK+&É eTeT¬sμ á e÷≥\T ø£$ @ dü+<äs¡“¤+˝À ù|s=ÿHêï&√

$e]+#·+&ç.

Ä) á bÕsƒ¡+˝À ø£$ yÓHÓï\qT e]í+#·&ÜìøÏ @jT n+XÊ\ HÓqTï≈£îHêï&√ ‘Ó\Œ+&ç.

Ç) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± Äø±X+˝Àì s¡+>∑T\T @ @ düeTj·÷˝À¢ m≤¢ e÷s¡TŒ #Ó+<ëjÓ÷ ‘Ó\Œ+&ç.

2. øÏ+~ Á|üXï\≈£î |ü<dæ yêø±´˝À¢ düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

n) |ü<ä uÛ≤yê\qT Ä<Ûës¡+>± #düTø=ì bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ kÕsê+XÊìï Çs¡yÓ’ yêø±´\≈£î ≈£î~+∫ sêj·T+&ç.

3. øÏ+~ n+XÊ\ >∑T]+∫ düè»Hê‘·àø£+>± / Á|üX+dædü÷Ô sêj·T+&ç.

n) á bÕsƒ¡+˝Àì es¡íq˝≤¢π> MT≈£î q∫Ãq ˇø£ Á|üø£è‹ <äèXÊ´ìï>±ì, düìïyXÊìï>±ì, düeTj·÷ìï>±˙

e]ídü÷Ô sêj·T+&ç. ñ<ë: dü÷s√´<äj·T+ / dü÷sê´düÔeTj·T+.

Ä) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± mi¿q s¡#·HêXË’* >∑T]+∫ 10 yêø±´\T sêj·T+&ç.

e´ø°Ôø£s¡D ` düè»Hê‘·àø£‘·II.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ‘· dæq e÷≥\ nsêúìï Á>∑Væ≤+∫, yêÏì ns¡úe+‘·+>± kı+‘·yêø±´˝À¢ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç.

n) uÛÑs¡‘·e÷‘· eT+<ädæà‘·ø±+‹ n+<ä]˙ Äø£≥Tº≈£îqï~.

Ä) yT|òüT+ ~$ qT+&ç uÛÑT$øÏ sê*Ãq ∫qT≈£î|üP Ò á es¡+.

Ç) ø£cÕº\T $T≈£îÿ≥yÓTÆ ¬s’‘·T\T Á|üuÛÑT‘·« düVü‰j·T+ ø√dü+ m<äTs¡T #·÷düTÔHêïs¡T.

á) s¡»˙ø£s¡_+ã+ sêÁ‹ì |ü>∑\T>± e÷s¡TdüTÔqï~.

2. ì|òüT+≥Te⁄ kÕj·T+‘√ øÏ+~ |ü<ë\≈£î HêHêsêú\T yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

n) yÓ*¢ :

Ä) ≈£î+&É* :

Ç) ì≥ºy=&ÉT#·T :

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.


3. øÏ+~ e÷≥\≈£î |üsê´j·T|ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) #ê&ÉTŒ :

Ä) yÓ*¢ :

Ç) ¬ø’s¡e+ :

á) øöeTT~ :

ñ) #·+Á<äT&ÉT :

) ‘·eTdüT‡ / ‘·eT+ :

4. øÏ+~ Á|üø£è‹ |ü<ë\≈£î $ø£è‹ |ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) dü+<Ûä :

Ä) ~X¯ :

Ç) <Ûäs¡àeTT :

á) sêÁ‹ :

ñ) ìX :

5. øÏ+~ $ø£è‹ |ü<ë\≈£î Á|üø£è‹ |ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) >∑s¡TeeTT :

Ä) »‘·qeTT :

Ç) <Ódü :

á) #·+<äTs¡T&ÉT :

yê´ø£s¡D≤+XÊ\T

1. øÏ+~ dü+<ÛäT\≈£î dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\T á bÕsƒ¡+˝À >∑T]Ô+∫, yêÏì $&ÉBdæ dü÷Á‘ê\T sêj·T+&ç.

n) dües¡íBs¡È dü+~Û

Ä) >∑TD dü+~Û

Ç) ñ‘·« dü+~Û


2. øÏ+~ |ü<ë\T $&ÉBdæ, dü+<ÛäT\qT >∑T]Ô+∫ dü÷Á‘ê\T sêj·T+&ç.

n) n‘· +‘· R G

Ä) e+≤eTT<äeTT R G

Ç) @eTì] R G

á) n$«<Ûä+ãTq R G

3. øÏ+~ |ü<ë\≈£î $Á>∑Vü≤yêø±´\T sêdæ, n$ @ düe÷kÕ˝À >∑T]Ô+#·+&ç.

n) q\T<Ódü\T

Ä) dü÷s¡ #·+Á<äT\T

4. øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë˝À¢ì n\+ø±sêìï >∑T]Ô+#·+&ç. düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

n) ≈£îeTT~˙sê>∑ s¡düã<ä∆ >∑T[ø£j·Tq>∑"

»+Á<äT"&ÉT<äsTT+#Ó" >±+‹ ìdüÔ+Á<äT"&É>∑T#·T.

5. bÕsƒ¡+˝Àì ‘≥^‹ |ü<ë´ìï >∑T]Ô+∫ \ø£åD≤\‘√ düeTq«j·T+ #dæ #·÷&É+&ç.

øÏ+~ ‘·s¡>∑‹˝À ‘˚≥^‹ \ø£åD≤\T ns¡ú+#˚düT≈£îHêïs¡T >∑<ë! Ç|ü&ÉT Ä≥yÓ\~ |ü<ä´+ >∑T]+∫

‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

ñ<ëˆˆ

yπs«s¡T>± ñ+≤sTT.

I I I I I I I I I U U I U U Iq q q ‘· ‘·

U I U I I I I U I U IVü≤ Vü≤ q Vü≤ Vü≤

ô|’ |ü<ë´bÕ<ë˝À¢ Á|ü‹bÕ<ëìøÏ ◊<äT >∑D≤\T+≤sTT. ø±ì,

1e bÕ<ä+˝À 5 >∑D≤\T (3 dü÷s¡ G 2 Ç+Á<ä)

2e bÕ<ä+˝À 5 >∑D≤\T (5 dü÷s¡ )

(* ªVü≤μ >∑D≤Hï ª>∑\+μ nq&É+ yê&ÉTø£ À ñqï~, ªeμ >∑D≤ìï ª\>∑+μ nqï≥T¢.)

1. bı<ä* bı<ä* #·<ä\" u§+>±] bı+>±]

2. $T+∫ $T+∫ ~X\T eTT+∫ eTT+∫


dü÷øÏÔ

eTq#·T≥÷º ñqï #Ó≥÷¢ #eT\T q<äT\T Çe˙ï

Á|üø£è‹˝À uÛ≤>∑yT. n$ eTq≈£î JeHê<Ûës¡yÓTÆ, s¡ø£åD

ø£e#·yÓTÆ ì\TdüTÔHêïsTT. yêÏì ø±bÕ&ÉTø√e&É+ eTq

<Ûäs¡à+. Á|üø£è‹øÏ Vü‰ì ø£*–+#·&É+ n+fÒ eTq+

≈£Ls¡TÃqï ø=eTàqT eTqyT qs¡Tø√ÿe&ÉeTe⁄‘·T+~.

♦ $T>∑‘ê j·T‹, ÁbÕdü ìj·Te÷\T ‘≥^‹øÏ dü+ã+~Û+∫qy Bìø° e]ÔkÕÔsTT. |ü]o*+#·+&ç.

1. Ç~ ñ|üC≤‹ |ü<ä +. BìøÏ 4 bÕ<ë\T+≤sTT.

2. 1, 3 bÕ<ë˝À¢ es¡Tdü>± eT÷&ÉT dü÷s¡ >∑D≤\T, ¬s+&ÉT Ç+Á<ä>∑D≤\T ñ+≤sTT.

3. 2, 4 bÕ<ë˝À¢ ◊<ä÷ dü÷s¡ >∑D≤ Ò ñ+≤sTT.

4. Á|ü‹bÕ<ä+˝À 4e >∑D+˝Àì yÓTT<äÏ nø£ås¡+ j·T‹. j·T‹ Òì #√≥ ÁbÕdüj·T‹ #Ó\T¢‘·T+~.

5. ÁbÕdü ìj·TeT+ bÕÏ+#·qedüs¡+ Ò<äT.

* u§<ä* bı<ä*........ nH |ü<ä +˝Àì ¬s+&ÉT bÕ<ë\T |ü]o*+∫ \ø£åD düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

Áø£.dü+ Á>∑+<∏ä+ ù|s¡T Á|üÁøÏj·T ø£$ ø±\+

uÛ≤cÕø±s¡ ø£ ≤bÕ\T / ÁbÕC…≈£îº |üì

♦ ªqs¡dæ+Vü≤ kÕ«$T ø£<∏äμ H|ü<∏ä +‘√ e∫Ãq Á>∑+<∏ë\T, $esê\qT á øÏ+~ |üÏºø£ À sêj·T+&ç.


` |üs¡edüTÔ ∫qïj·Tdü÷]

<ÛäqT´&ÉT2

\|òüTT|ü‘·q≈£î+&ÉT eT+<∏äs¡Tì‘√

ì≥¢ìjÓT. #Ó*ø±"&Ü! sT÷ eT÷wæø£

sêEqT ˙e⁄ $TøÏÿ* düe÷àì+|ü⁄eTT.

Ç‘·"&ÉT |ü⁄D´ø£s¡Tà\˝À|ü\ <ÛäTØDT"&ÉT,

>∑TDs¡‘êïø£s¡T"&ÉT, Væ≤s¡D´≈£î"&ÉqTyê"&ÉT.

á‘·ì >∑TDeTT\T X‚wüß"&ÉT düVæ≤‘·eTT

e]í+|üC≤\"&ÉT. H HbÕÏyê&É"qT nì

|ü*øÏ yÓTT<äÏ qT+&ç Væ≤s¡D´≈£îì

eè‘êÔ+‘·eTT düs¡«eTT $ì|æ+#ÓqT. n+‘·≥

eT+<∏ äs ¡T"&ÉT ªVæ≤s¡D´≈£îì $TøÏÿ*

düe÷àì+∫ sTT≥¢ìjÓT ªªVæ≤s¡D´ø±! e⁄

ìs¡®q eqeTTq+<äT yêdüeTT #j·TT≥≈£î

ì$T‘·ÔyT$T? #Ó|üeTTμμ nì j·T&ç¬>qT.

Væ≤s¡D´≈£î"&ç≥¢ìjÓT.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. Ç˝≤+Ï XË’*˝À ñqï bÕsƒê\qT #·~yêsê?

Ò<ë? (á s¡÷|ü+˝À ñqï MT≈£î ‘Ó*dæq

|ü⁄düÔø±\ ù|s¡T¢ #Ó|üŒ+&ç.)

2. eT+<∏äs¡T&ÉT me] eè‘êÔ+‘êìï $ì|æ+#ê&ÉT?

3. Væ≤s¡D´≈£îì ìyêdüyÓTø£ÿ&É?

4. Væ≤s¡D´≈£î&ÉT ‘·q ìyêdü+ >∑T]+∫ @+ #Ó|æŒ

ñ+≤&ÉT?

Á|üX¯ï\T:

eT+∫$TÁ‘·T\ ø£\sTTø£ eTq J$‘êìï z eT\T|ü⁄ ‹|ü‘·T+~. n+<äTπø m|ü&É÷

düìàÁ‘·T\qT bı+<ë\ì ô|<ä›yêfiófl #ÓãT‘·T+≤s¡T. dü»®q kÕ+>∑‘· + m|üŒÏø° eT+∫<äì

#Ó|üŒ&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.

ñ<˚›X¯+



bÕsƒ¡+˝Àì ns¡ú+>±ì |ü<ë\qT |ü<ä$C≤„q+ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄ <ë«sê ‘Ó\TdüTø√+&ç.

bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+_Û+#·&ÜìøÏ eTT+<äTqï Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. <ëì <ë«sê bÕsƒ¡+˝À @eTT+<√

Væ≤+#·+&ç.


á bÕsƒê´+X+ ø£<∏ë Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. dü+düÿ è‘·+˝Àì $wüßíXs¡à |ü+#·‘·+Á‘·+

$X«$U≤´‹>±+∫+~. <ëìï nqTdü]+∫ nHø£ Á>∑+<∏ë\T e#êÃsTT. yêÏ À \ø°ÎHêsêj·TD

|ü+&ç‘·T&ç ªVæ≤‘√|ü<X+μ ˇø£Ï. <ëì Ä<Ûës¡+>± ∫qïj·Tdü÷] ˙‹#·+Á~ø£qT ‘Ó\T>∑T˝À

s¡∫+#ê&ÉT. Ç~ Á>±+~∏ø£ e#·q+˝À kÕ>∑T‘·T+~. |üXó|üøå±´<äT Ò bÕÁ‘·\T>± ˝Àø£Ø‹ì,

˙‹ì Á|üuÀ~Ûdü÷Ô ø£<∏äHê\T kÕ>∑T‘êsTT. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒê´+X+ ª˙‹#·+Á~ø£μ˝Àì

$TÁ‘· ≤uÛÑ+ qT+&ç Á>∑Væ≤+∫+~.

s¡#·sTT‘· |ü]#·j·T+

|üs¡edüTÔ ∫qïj·Tdü÷] ‘·$TfiHê&ÉT˝Àì #Ó+>∑ Ÿ|ü≥Tº õ˝≤¢ Àì lô|s¡+ãT<ä÷s¡T˝À

»ìà+#ê&ÉT. eTÁ<ëdüT˝Àì |ü#·Ãj·T´|üŒø£fi≤XÊ\˝À ‘Ó\T>∑T|ü+&ç‘·T&ÉT>± |üì#XÊ&ÉT.

ªdü÷]μ nH~ áj·Tq _s¡T<äT. dü÷] n+fÒ |ü+&ç‘·T&ÉT nì ns¡ú+. ‘Ó\T>∑T, ‘·$Tfi,

dü+düÿ è‘ê+>∑¢ uÛ≤wü\˝À ∫qïj·Tdü÷] eT+∫ |ü+&ç‘·T&ÉT.

∫qïj·Tdü÷] nø£ ås ¡>∑T#·Ã ¤eTT, Ä+Á<Û ä ø±<ä+ã], |ü<ë´+Á<Û ä yê´ø£s¡DeTT,

dü÷Á‘ê+Á<Ûäyê´ø£s¡DeTT, Xã›\ø£åDdü+Á>∑Vü≤eTT, u≤\yê´ø£s¡DeTT, ‹#·+Á~ø£ yÓTT<ä …’q Á>∑+<∏ë\T

sêXÊ&ÉT. áj·Tq s¡#·HêXË’* bÕsƒ¡≈£î&çì Äø£≥Tºø=H˝≤ ÁbÕNq ø±e´ uÛ≤wü À ñ+≥T+~. áj·Tq sêdæq

u≤\yê´ø£s¡DeTT HÏø° ÁbÕe÷DÏø£ Á>∑+<∏ä+>± ñ+~. ‹#·+Á~ø£ u≤\yê´ø£s¡D≤\T \ø£å ´ \ø£åD Á>∑+<∏ë\T>±

Á|üdæ~∆ bı+<ësTT.

(1809`1862)


I

Væ≤s¡D´≈£îì |üPs¡« eè‘êÔ+‘·+

#·+|üø£e‹ j·TqT |ü≥ºDeTT >∑\<äT. n+<äT düHêï´düT\T ô|ø£ÿ+Á&ÉT yêdüeTT #j·TT#·T+&ÉT<äTs¡T. n+<äT" p&Üø£s¡Tí+&ÉqT

|ü]Áyê»≈£î"&ÉT >∑\"&ÉT. n‘·"&ÉT ‘êqT uÛÀ»qeTT #dæ $T–*q e+≥ø£eTT _Ûøå±bÕÁ‘· À" u…Ïº ∫\Tø£ ø=j·T´ MT"<ä

qT+∫ ìÁ<äb˛e⁄qT. HqT dü<äT›#j·Tø£ <ëìMT"~¬ø–] Á|ü‹~q e÷e+≥ø£eTT uÛÑøÏå+∫ b˛e⁄#·T+<äTqT. ˇø£Hê"&ÉT

#·÷&Üø£s¡Tí&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·T"&ÉT MD≤ø£s¡Tí"&ÉqT düHêï ´dæ‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·T+&É e÷Ïe÷ÏøÏ MT"~e+ø£ #·÷∫ ‘·q

–\Tø£ø£i¿‘√ H\MT"<ä >=Ïº qqTï yÓi|æ+#·T#·T e#ÓÃqT. n|ü&ÉT MD≤ø£s¡Tí"&ÉT ªª#·÷&Üø£s¡Tí"&Ü! jTeT~ MT"<äT

#·÷∫ H\ ø£i¿‘√" <ä≥Tº#·THêï"&Éμμeì j·T&ÉT>∑">±" p&Üø£s¡Tí" &ç≥¢ìjÓT— ªªˇø£ m\Tø£ Á|ü‹~qeTT ∫\Tø£ø=j·T´

MT~ bÕÁ‘·eTTq+<äTqï j·TqïeTT uÛÑøÏå+∫b˛e⁄#·Tqï~. Hê≈£î Bì j·TT|üÁ<äeeTT ô|<ä›~>± qTqï~μμj·Tì #Óô|ŒqT.

Äe÷≥\T MD≤ø£s¡Tí"&ÉT $ì ªªjÓTø£ÿ&ç jÓT\Tø£? jÓTø£ÿ&ç ∫\Tø£ø=j·T´?

sTT+‘· j·T\Œ»+‘·Te⁄q øÏ+‘· bı&Ée⁄q ¬ø>∑Ts¡T ã\ yÓTø£ÿ&çqT+&ç e#ÓÃqT?

Bì πøeTsTTqqT ì$T‘·ÔeTT Òø£e÷q<äT. á eT÷wæø£eTTqøÏ+‘· ã*$Tj·TT

ìø£ÿ&ç dü<ëyêdüeTTqT, ì$T‘·ÔeTT Òø£ dü+uÛÑ$+|üe⁄μμ.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ mø£ÿ&ç m\Tø£? mø£ÿ&ç ∫\Tø£ø=j·T´?

nq&É+˝À n+‘·sês¡ú+ @yÓTÆ ñ+≥T+~?

e÷qe J$‘·+˝À ‹ nH~ #ê˝≤ eTTKýÓTÆq $wüj·T+. Á|ü‹ eTìwæøÏ dü+bÕ<äq

m+‘· eTTKýÓ÷ |üs√|üø±s¡+ ≈£L&Ü n+‘ eTTK´+. ÀuÛÑ+ nH~ ñ+&É≈£L&É<äT. ÀuÛÑ‘·«+

e\¢ ‘·q≈£î ø±ì, Ç‘·s¡T\≈£î ø±ì Á|üjÓ÷»q+ ñ+&É<äT. ª|æ*¢øÏ _#·Ã+ ô|≥ºìyê&ÉTμ nH

kÕyÓT‘· À_Ûì <äèwæº À ô|≥Tºø=ì e∫Ã+<. eTq+ ÀuÛÑ+ Ò≈£î+&Ü eTq $TÁ‘·T\≈£î düVü‰j·T+

#j·÷*. BìøÏ dü+ã+~Û+∫q ø£<∏äqT #·<äTe⁄<ë+. á ø£<∏ä\T ñ‘·ÔeT|ü⁄s¡Twü ø£<∏äq+˝À

ñ+≤sTT.

Á|üy•ø£


nì MD≤ø£s¡Tí"&ÉT #Ó|üŒ">± $ì #·÷&Üø£s¡Tí"&ÉT ªª‘·&Ée⁄\"ãÏº sT÷ jÓT\Tø£ sTTø£ÿ&É H=ø£ ˝≤">∑ ‘êe⁄ #dæø=ì

$&ÉTeø£ yêdüeTT #j·TT#·Tqï~. Ç≥T¢ edæ+#·T≥≈£î ì$T‘·ÔeTT ‘Ó*dæq~ ø±<äT. Á‘·$« #·÷#Ó<ä">±ø£μμ j·Tì #Ó|æŒ jÓTTø£

>∑T<ä›*‘√ HqT edæ+#·T $es¡eTT Á‘·$« ∫s¡ø±˝ÀbÕ]®‘·yÓTÆq Hê<ÛäqeTT düs¡«eTT Á>∑Væ≤+#ÓqT. ‘·sê«‘· dü‘√Ô«‘ê‡Vü≤eTT\T

Òø£ HêHê"&ÜVü‰s¡eTT düVæ≤‘·eTT dü+bÕ~+#·Tø=q"C≤\ø£ ~>∑T\T|ü&ç ø£è•+∫, yÓT\¢ yÓT\¢">∑ dü+#·]+#·T#·T+&É">±"

p∫ #·÷&Üø£s¡Tí" &ç≥¢ìjÓT : ªª<ÛäqeTT >∑\yê"&Ó ã\e+‘·T"&ÉT. <ÛäqeTT >∑\yê"&Ó |ü+&ç‘·T"&ÉT. <ÛäqeTT düs¡«ÁX‚j·TeTT\≈£î

ì<ëqeTT, <ÛäqeTT Òìyêì JeqyT\? á eT÷wæø£eTT ‘·q <ÛäqeTT ø√\Tb˛sTT ø£<ë ‘=+Ï »edü‘·Ô «eTT\T&ç"–

dü«C≤‹kÕeTéTTqT u§+<ÓqT. ns¡ú|ü]V”≤qTq≈£î ìs¡+‘·s¡eTT UÒ<äeTT dü+uÛÑ$+#·TqT. ìs¡+‘·s¡ UÒ<äeTT e\q ãT~∆V”≤q‘·«eTT

ÁbÕ|æÔ+#·TqT. ãT~∆V”≤q‘·e\q düeTdüÔø±s¡ eTT\T ì<ë|òüTqB|üPs¡eTT \≥T¢ $HêXeTT H=+<äTqT, <Ûäqe+‘·Tqπø bÂs¡TwüeTTqT,

yT<Ûëdü+|ü‹Ôj·TT, ã+<ÛäT$TÁ‘·T\TqT ø£\T>∑T<äTs¡T. |ü⁄Å‘·Ô$TÁ‘·$s¡Væ≤‘·Tì

>∑èVü≤eTTqT, eT÷s¡Tâì ∫‘·ÔeTTqT XSqéTT\T. <ë]Á<ä eTT düs¡«XSqéTT.

<ë]Á<ä eTT ø£+f… eTs¡DeTT yT\T. eTs¡D e÷bÕ‘·j·÷‘·HêeVü≤eTT.

<ë]Á<ä eTT j·÷eJ®eeTT rÁe y<äHêø£s¡eTT. Ç+Á~j·TeTT\ HêeTeTTq

ãT~∆ì e#√<Û√s¡DÏì ãTs¡Twüß"&ÉT ‘=+Ïyê"&Éj·TT´ <ÛäqeTTqT u≤dæq

ø£åDeTTqH ≤"‹yê"&É>∑TqT. Ç~ eTVü‰∫Á‘·eTTμμ nì j·÷ |ü]Áyê»≈£î"&ÉT

#Ó|üŒ" >±$ì $TøÏÿ* œqTï"&ÉqsTT sTT≥T¢ ∫+‹+∫‹ì.

II

Ç"ø£ Hê øÏø£ÿ&É edæ+|ü" <ä>∑<äT. Ç|ü&ÉT Hê eè‘êÔ+‘·eTT |üs¡T\‘√" C…|æŒø√\TqT j·TTø£ÔeTT >±<äT. ns¡úHêXeTT,

eTqkÕÔ|üeTT >∑èVü≤eT+<ä* <äTXÃ]‘·eTT, e+#·qeTT, |üsêuÛÑeeTTqT Á|üø±•+|ü" CÒj·T"<ä>∑<äì ô|<ä›\T #Ó|ü<äTs¡T.

<Ó’yêqT≈£L\éTT Òø£ bÂs¡TwüeTT #Ó&çq|ü&ÉT e÷qe+‘·TìøÏ eqyêdüeTT ø£+f… düTKeTT Ò<äT. ≈£îdüTeTdüÔãø£eTT e …

e÷qe+‘·T"&ÉT düs¡«»qT\ eT÷s¡∆eTT MT"<äqsTTq qT+&Ée …. Ò<ë eqeT+<äT düeTdæb˛e …. Çø£ÿ&ÉH yêdüeTT

#düTø=ì j·÷#·q‘√ J$+#Ó<ä q+ÏHê <ëìø£+f… >∑]Ω‘·eTT Ò<äT. ˇø£ ÁeTTø£ÿ&çì j·÷∫+#·Tø£+f… ì|ü˝À"ã&ç

X¯Øs¡eTT ‘=i">∑T≥y˚T\T. nqè‘·e÷&ÉT≥ø£+f… eTÚqeTTy˚T\T. |üs¡<ÛäHê|üVü≤s¡DeTTø£+f…" ~]j·TT≥ eT+∫~.

$yø£V”≤qT"&ÉsTTq Á|üuÛÑTe⁄qT ùd$+#·T≥ø£+f… eqyêdü eTT‘·ÔeTeTT. j·÷∫+#·Tø=ì Áã‘·T≈£î≥ø£+f… eTs¡DeTT ÁX‚j·TeTT,

ùdyêeè‹Ô e÷qeTTqTe …, j·÷#·Hêeè‹Ô düeTdüÔ >ös¡eeTTqT Vü≤]+#·TqT. ˇø£] sTT\T¢ ø±∫, yê] ô|≥Tºy√"‘·\≈£î

<√dæ*jÓTT–Z j·TTìøÏj·TT $TøÏÿ* ì+<ä eTTμμ nì HêHê$<ÛäeTT\ $#ê]+∫j·TT ˝ÀuÛÑeTT Á‹|ü\≈£î ˝ÀqsTT eTs¡\

qs¡údü+Á>∑Vü≤eTT #j·Te … qì ‘·\"∫ j·T#√Ã≥H ì*∫‹ì. ˝ÀuÛÑeTT yÓ÷Vü≤eTTqT ãTÏº+#·TqT. yÓ÷Vü≤eTT <äT'KeTT

qT‘êŒ~+#·TqT, <äT'KeTT »«\qeTT e … kÕ«ÁXj·TeTTq≈£î HêXeTT |ü⁄Ïº+#·TqT ø±"ãÏº ÀuÛÑeTTq≈£î ãT~∆eT+‘·T"&ÉT

˝À|ü&É"&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· Hqø£ÿ&É e<ä\≈£î+≥ #·÷∫ #·÷&Üø£s¡Tí"&ÉT qqTï" >∑i¿‘√ $dü]ÁyôdqT. Ä Áy≥T <Ó’eeXeTT

e\q" <ä|æŒb˛sTTq~, ‘·–*j·TT+&ÓHê sTT+‘·≈£î j·TeT˝Àø£eTT˝À u≤"‘·ø±"|üqsTT j·TT+&ÉHê? nq+‘·s¡ $T≥T¢

∫+‹+∫‹ì, ÄVü‰! <Ûäq˝ÀuÛÑeTT düsê«|ü<ä\≈£î eT÷\eTT >∑<ë! ‘·<ä«s¡®qeTTø£+f… Àø£eT+<äT düTKyT~j·TT Ò<äT. ÄX

~>∑Hê&çqyê"& dü‘·TŒs¡Twüß"&ÉT. yê"& düs¡«XÊgeTT\T #·~$qyê"&ÉT. yê"& düs¡«<Ûäs¡àeTT ≤#·]+∫qyê"&ÉT. ñ<äs¡eTTø£sTT

|üs¡T\>√"»ø£ ÁbÕ|üÔ ≤uÛÑeTTq≈£î dü+‘√wæ+#·Tyê"&=ø£ÿ&ÉT Àø£eT+<äT <ÛäqT´"&ÉT. yê"& düTœ. ‘·‘·Ô‘·ÿsêàqTs¡÷|üeTT>±

<Væ≤øÏ <äT'KeTT\≥T¢ düTKeTT\T ø√s¡ø£jT ÁbÕ|æÔ+#·T#·Tqï$. n+<äT\ø£sTT Á|üj·÷dübÕ≥T ìs¡s¡úø£eTT.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ª<ÛäqeTT düs¡«ÁX‚j·TeTT\≈£î ì<ëqeTTμ

MT n_ÛÁbÕj·T+ #Ó|üŒ+&ç.

♦ ª<ë]Á<äéTT düs¡«X¯SqéTTμ nH˚

e÷≥qT ãÏº MTπøeTs¡úeTsTT+~?


1. #·÷&Üø£s¡Tíì e÷≥\qT ãÏº MTø£s¡úyÓTÆq $wüj·TyT$T? <ëìô|’ MT n_ÛÁbÕj·TyT$TÀ #Ó|üŒ+&ç.

2. ªÄVü‰! <Ûäq˝ÀuÛÑeTT düs¡«j·÷|ü<ä\≈£î eT÷\eTT ø£<ë!μ á $wüj·÷ìï düeT]údü÷Ô, e´‹πsøÏdü÷Ô MT n_ÛÁbÕj·÷\T

#Ó|üŒ+&ç.

3. á bÕsƒêìøÏ ô|Ïºq o]¸ø£qT $X‚¢wædü÷Ô #Ó|üŒ+&ç.

Ç$ #j·T+&ç

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ÄX ~>∑Hê&çqyê& dü‘·TŒs¡Twüß&ÉT. m≥T¢?

♦ <ÛäqV”≤qT&Ó’ q\T>∑T]˝À qT+&Ésê<äT.

m+<äT≈£î?

♦ ªeTqdüT>∑Ïº |üs¡#·Tø√e≥+μ n+fÒ

@$TÏ?

♦ ª#·∫Ãq ‘·eT yÓ+≥ sêuÀ<äTμ nq&É+˝À

MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?

á ‘êe⁄ ‘ê‘·eTT‘êÔ‘·\T dü+bÕ~+∫q ø±D≤∫>±<äT. uÛÑ÷eT+&É\eTT˝À ì+ø£" <ëe⁄ <=s¡ø£<ë! Çø£ÿ&É qT+&ÉH\?

á #Ó&É>∑s¡|ü⁄uÀ&É ø£i¿yÓ÷"<äT\T e&ç ÁbÕDeTT\T >√\Tb˛H\? Ç+ø£ HÓø£ÿ&ÉHÓ’q H=ø£ÿ $»qÁ|ü<XeTT #] ø±\eTT

|ü⁄#·TÃ≥ eT+∫~. •˝≤+‘·sêfieT+<ä* ø£|üŒqT uÛÑ]+#·T <äj·÷eTj·TT"&ÉsTTq sT÷X«s¡T"&ÉT qqTï" >±bÕ&É≈£î+&ÉTHê?

nì ∫+‹+∫, eTqdüT >∑Ïº|üi#·Tø=ì, j·T#√Ã≥T $&ç∫ sT÷ìs¡®qeqeTT #]‹ì. eqeTT˝À" >±j·T>∑düTs¡T\T uÛÑøÏå+∫

|ü&çj·T˙s¡T Á‘ê–, jÓTTø£ #Ó≥Tº &É À edæ+∫ ø±\eTT |ü⁄#·TÃ≥ eT+∫~ >±ì, <ÛäqV”≤qT"&ÉqsTT q\T>∑T]˝À qT+&Ésê<äT.

nq+‘·s¡eTT Hê|ü⁄DéTT e\q Hê ø°$TÁ‘·T"&ÉT \_Û+#ÓqT. Hê eTVü‰uÛ≤>∑ eTT e\qH sTT|ü⁄&ÉT ˙ j·÷ÁXj·TeTqT

dü«s¡ZeTT <=]øÏq~. dü‘·‡+>∑‹ø£+f… Àø£eT+<äT yT Ò~j·TT Ò<äT. dü+kÕs¡ $wü eèø£åeTTq≈£î ¬s+&ÉT |òü\eTT \eTè‘·‘·T\éTT\T—

ø±yêéTè‘·s¡dübÕq yÓTTø£ÿÏ— dü»®qdü+>∑‹ jÓTTø£Ï.μμ

nìq $ì eT+<∏äs¡T"&ç≥¢ìjÓT.

ns¡úeTT\T ì‘· eTT\T>±e⁄. j·TÚeqeTT s¡aØy>∑‘·T\éTT. JeqeTT ãT<äT“<äÁbÕj·TeTT. ø±"ãÏº ãT~∆eT+‘·T"&ÉT

dü‘·«s¡eTT>± <Ûäs¡àeTT düe÷#·]+|üe …qT. düe÷#·]+|üìyê"&ÉT |üXÊÃ‘êÔ|üeTT"u§+~ XÀø±–ï dü+‘·|ü⁄Ô"&É>∑TqT. e‹

dü+#·j·TeTT #dæ‹$. <ëì <√wü$T~. ø±"ãÏº j·T‹ dü+#·jT#·Ã¤‘·>∑<äT.

ˇs¡T\øÏ∫Ã ‘êqT uÛÑTõ+∫q< ‘·qkı‘·TÔ. |üs¡T\ ø°ø£ ‘êqT >∑T&ÉTeø£

≈£L&É"u…Ïºq Á<äeéTT #·∫Ãq‘·iÏ yÓ+≥sê"uÀ<äT, nì #Ó|æŒ ≈£Ls¡àeTT

eTiÏj·TT ì≥¢ìjÓT.

JeHês¡úeTT $TøÏÿ* j·÷j·÷dü+bÕ≥T düsTT‘·eTT e´s¡úeTT. ˙e⁄

düø£\ <Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæqyê"&Ée⁄. ˙≈£î $düÔ]+∫ #Ó|üŒ"ãì Ò<äT. ˙≈£î

\|òüTT|ü‘·q≈£î"&=ø£"&ÉT H H=ø£"&ÉqT>±eTT. eTq\qT eT÷e⁄s¡qT <Ó’e

yÓTTø£ÿ#√"CÒ¬sÃqT. <=]øÏq+‘·Ï‘√" >±\eTT >∑&ÉT|ü⁄ø=ì düTKeTT>±

J$+‘·eTT, nìq Væ≤s¡D´≈£î"&ÉT $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫ sTT≥¢ìjÓT.

eT+<∏ äsê! ˙e#·HêeTè‘·eTT e]¸+∫ Hê <äTs¡+‘·‘ê|üeTT

ìyê]+∫‹$. HqT <ÛäqT´"&ÉqsTT‹ì. ªª$TÁ‘· ≤uÛÑeTqT ≤uÛÑdü+|ü<äμμj·TqT e#·qeTT H"&ÉT Hê≈£î \ø£å ´düeTì«‘·eTjÓT´qT.




uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

4. øÏ+~ yêø±´\T mes¡T, me]‘√ nHêïs√ >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

n) nqè‘· e÷&ÉT≥ø£+f… eTÚqeTT yT\T.

Ä) Bì πøyÓTÆqqT ì$T‘·ÔeTT Òø£ e÷q<äT.

Ç) dü‘·‡+>∑‹ ø£+f… ˝Àø£eT+<äT yT Ò~j·TT Ò<äT.

5. øÏ+~ |ü<ë´ìï #·~$ uÛ≤yêìï |üP]+#·+&ç.

ˇø£ÿ"&Ó #ê\T ìXÃ\ ã˝Àqï‘·T" &Ó+‘·Ï ø±s¡ yÓTÆq <ë"

»ø£ÿ H=qs¡TÃ" >ös¡e⁄ \dü+KT´\T |üÏºq <ÛqTø√≥T\+

õø£ÿ>∑ ˙ø£ ‘·Á‘·Œã\ùdq qHø£ •©eTTK+ãT\Hé

yÓTTø£ÿe&É+>∑ CÒdæ ‘·T<äeTT≥º"&Ó jÓTTø£ÿ øÏØÏ uÛ≤düÿsê!

uÛ≤e+ : m+‘·Ï |üì ◊Hê

Äe⁄\eT+<äqT ‘·q u≤D≤\‘√

Ä ã\yÓTÆq ns¡T®qT& ø£<ë!

6. #·÷&Üø£s¡TíìøÏ, MD≤ø£s¡TíìøÏ eT<Ûä »]–q dü+uÛ≤wüDqT sêj·T+&ç.

1. ªdü+kÕs¡ $wüeèø£åeTTq≈£î ¬s+&ÉT |òü\eTT \eTè‘·‘·T\éTT\Tμ bÕsƒêìï Ä<Ûës¡+>± #düTø=ì Bì >∑T]+∫

$e]+#·+&ç.

2. ªns¡úHêX+, eTqkÕÔ|ü+, >∑èVü≤eT+<ä* <äTXÃ]‘·+, e+#·q+ |üsêuÛÑe+μ á |ü<ë\ >∑T]+∫ MT πss¡ø£+>±

ns¡ú+ #düT≈£îHêïs√ k˛<ëVü≤s¡D+>± sêj·T+&ç.

3. ª$yø£V”≤qT&Ó’q Á|üuÛÑTe⁄qT ùd$+#·T≥ ø£+f… eqyêdü eTT‘·ÔeT+μ Bì W∫‘ê´ìï >∑T]+∫ #·]Ã+#·+&ç.

4. á bÕsƒ¡+˝Àì ø£<∏äq$<ÛëHêìï, s¡#·sTT‘· s¡#·Hê$<ÛëHêìï Á|üX+dædü÷Ô sêj·T+&ç.

5. á ø£<∏äqT z ∫qï HêÏø£>± eT\#·+&ç.

6. eT+<∏äs¡Tì e÷≥\qT MTs¡T düeT]úkÕÔsê? m+<äT≈£î?

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ yêø±´\≈£î nsêúìï MT kı+‘· |ü<ë˝À¢ sêj·T+&ç.

n) ãT~∆V”≤q‘· e\q düeTdüÔø±s¡ eTT\T ì<ë|òüT qB|üPs¡eTT\≥T¢ $HêXeTT H=+<äTqT.

Ä) <ÛäqeTTqT u≤dæq ø£åDeTTqH ˝≤‹yê"&É>∑TqT.

Ç) |üs¡<ÛäHê|üVü≤s¡DeTT ø£+f… ~]j·TT≥ eT+∫~.

á) ñ<äs¡eTTqø£sTT |üs¡T\ >√»ø£ ÁbÕ|üÔ ≤uÛÑeTTq≈£î dü+‘√wæ+#·T yê"&=ø£ÿ&ÉT ˝Àø£eT+<äT <ÛäqT´"&ÉT.


2. øÏ+~ |ü<ë\≈£î Á|üø£è‹ $ø£è‘·T\qT bÕsƒ¡+ qT+&ç yÓ‹øÏ Ä yêø±´\qT sêj·T+&ç.

n) uÀq+ Ä) Xã›+ Ç) ø£s¡®+ á) êTT

ñ) >±s¡e+ ) #·≥º+ ãTT) <äeTàeTT ãT÷) dü+‘·dü+

3. øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. e⁄´‘·Ô Œ‘·TÔ ´\≈£î ‘·–q |ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) |ü⁄HêïeT qs¡ø£eTT qT+∫ s¡øÏå+#·Tyê&ÉT.

Ä) <Vü‰ìï <Ûä]+∫qyê&ÉT.

Ç) ◊X«s¡ + ñqïyê&ÉT.


1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ì dü+~Û |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫, yêÏì $&ÉBj·T+&ç. n$ @ dü+<ÛäT˝À dü÷Á‘·j·TTø£Ô+>± ‘Ó\Œ+&ç.

n) n+<äT" p&Üø£s¡Tí"&ÉqT |ü]Áyê»≈£î"&ÉT >∑\&ÉT.

Ä) ‘·&Ée⁄\" ãÏº á jÓT\Tø£ $&ÉTeø£ yêdüeTT #j·TT#·Tqï~.

ô|’ yêø±´˝À¢ düs¡fi≤<X, >∑dü&É<äyê<X, ñ‘·« dü+<ÛäT\T, j·T&Ü>∑eTeTT ñ+&É≤ìï >∑eTì+#ês¡T ø£<ë!

á bÕsƒ¡+˝À düs¡fi≤<X, >∑dü&É<äyê<X dü+~Û|ü<ë\T Ç+ø± @yTeTTHêïjÓ÷ >∑T]Ô+∫, dü+~Û dü÷Á‘ê\qT

sêj·T+&ç.

2. øÏ+~ |ü<ë\≈£î $Á>∑Vü≤yêø±´\T sêdæ, düe÷kÕ\qT ù|s=ÿq+&ç.

n) #·+|üø£e‹ |ü≥ºDeTT

Ä) eTVü‰uÛ≤>∑ eTT

Ç) ùdyêeè‹Ô

á) |ü<ëã®eTT\T

ñ) ø£\Teø£qTï\T

) e÷$T&ç>∑Tqï

m) eTè<äTeT<ÛäTs¡eTT

ñ<ëˆˆ #·+|üø£e‹ |ü≥ºDeTT ` #·+|üø£e‹ nH ù|s¡T >∑\ |ü≥ºD+.

dü+uÛ≤eHê |üPs¡«|ü<ä ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷dü+.

3. ª|ü⁄+bÕ«<Xdü+~Ûμ

* øÏ+~ |ü<ë\T $&ÉBj·T+&ç. e÷s¡TŒqT >∑eTì+#·+&ç.

ñ<ëˆˆ n#·Ã|ü⁄ |üP\‘√≥ R n#·ÃeTT G |üP\‘√≥


n) ˙\|ü⁄ >∑+&ÉT¢ R

Ä) eTT‘ÓÔ|ü⁄ düs¡T\T R

Ç) düs¡dü|ü⁄e÷≥ R

* ô|’q ù|s=ÿqï yêÏ À ¬s+&ÉT e÷s¡TŒ\qT >∑eTì+#·e#·TÃ.

n) yÓTT<äÏ|ü<ë\∫es¡q ªeTTμ es¡í+ ˝À|æ+∫+~. eTT es¡í+ kÕúHêìï |ü⁄ es¡í+ ÄÁø£$T+∫+~.

Ä) Á|ü‹ dü+~Û Àq÷ yÓTT<äÏ|ü<ä+ >∑TD≤\qT ‘Ó\TŒ‘·T+~. Ç$ $X‚wüD≤\T.

* yÓTT<äÏ|ü<ä+ $X‚wüD+ nsTT‘ Ä düe÷kÕ\qT ª$X‚wüD |üPs¡«|ü<ä ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷dü+μ n+≤s¡ì

MT≈£î ‘Ó\TdüT. n+fÒ á dü+~Û ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷kÕ˝À¢ @s¡Œ&ÉT‘·T+<äì ‘Ó\TdüTÔ+~. n+fÒ...

* ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷kÕ˝À¢ eTTesêíìøÏ ã<äT\T |ü⁄, +|ü⁄\T Ä<˚X¯+>±eùdÔ <ëìï |ü⁄+bÕ«<˚X¯dü+~Û

n+≤s¡T. (ªeTTμ es¡í+ kÕúHêìï |ü⁄ ª|ü⁄μ +|ü⁄ es¡í+ ÄÁø£$TdüTÔ+~. BHï yê´ø£s¡D |ü]uÛ≤wü À ªÄ<X+μ

n+≤s¡T.)

♦ øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBdæ dü+~Ûdü÷Á‘êìï dü]#·÷&É+&ç.

n) dæ+>∑|ü⁄ø=<äeT

Ä) eTT‘· |ü⁄∫|üŒ

Ç) ø=+#Ó|ü⁄qs¡T&ÉT

4. e#·q+˝À XË’©uÛÒ<ä+

* øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. uÛÒ<ë\T >∑eTì+#·+&ç.

n) Ä |ü]Áyê»≈£î&ÉT ôd|üŒ>± $ì $TøÏÿ* œqTï&ÉqsTT‹ì.

Ä) Ä düHê´dæ #Ó|üŒ>± $ì #ê˝≤ u≤<Ûä|ü&Ü¶qT.

Ç) Ä düHê´dæ C…|æŒ+~ sTTì XÊHê <äTø£ÿyÓTT∫Ã+~.

* yÓTT<äÏ yêø£ + ÁbÕNq XË’*ì ‘Ó\T|ü⁄‘·Tqï~.

¬s+&√ yêø£ + •wüºeéVü‰s¡ XË’*ì nqTdü]+∫ ñ+~.

eT÷&√ yêø£ + e÷+&É*ø£ |ü<ä∆‹øÏ ˝Àã&ç ñ+~.

* ø±˝≤qïqTdü]+∫, ÁbÕ+‘êqïqTdü]+∫, dü+<äsê“¤ìï ãÏº uÛ≤wüqT ñ|üjÓ÷–+# $<Ûëq+˝À e÷s¡TŒ

ñ+≥T+~. Ç~ uÛ≤wü À yÓ’$<Ûä yT>±ì, >=|üŒ, ‘·≈£îÿe nH dü+≈£î∫‘·<äèwæº≈£L&É<äT.

* øÏ+~ yêø±´\qT Ä<ÛäTìø£ eéVü‰s¡XË’*˝ÀøÏ, kÕúìø£ e÷+&É*ø£XË’*˝ÀøÏ e÷s¡Ã+&ç.

[á e÷s¡TŒ\T #ùd≥|ü&ÉT ªeTTμ esêí\T, _+<äT|üPs¡«ø£ ªãTμ ø±sê\T (+ãT), j·T&Ü>∑e÷\T,

ÁøÏj·÷s¡÷bÕ\T (#j·TTqT, »s¡T>∑TqT, #·÷&ÉTeTT... e+Ï$) e÷s¡&Üìï >∑eTì+#·+&ç.]

n) $yø£V”≤qT&ÉsTTq Á|üuÛÑTe⁄qT ùd$+#·T≥ø£+f… eqyêdü eTT‘·ÔeTeTT.

Ä) m\Tø£ Á|ü‹~qeTT ∫\Tø£ø=j·T´ MT"~ ¬ø–] bÕÁ‘·eTTq+<äTqï j·TqïeTT uÛÑøÏå+∫b˛e⁄#·Tqï~.

Ç) ãT~∆V”≤q‘·e\q düeTdüÔø±s¡ eTT\T ì<ë|òüTqB|üPs¡eTT\≥T¢ $HêXeTT H=+<äTqT.


dü÷øÏÔ

Hê´j·T+>± dü+bÕ~+∫q <Ûäq+‘√H ‘·qqT

b˛wæ+#·Tø√yê*. nHê´j·T+>±

dü+bÕ~+∫q <Ûäq+‘√ mes¡T J$düTÔ+≤s√

yês¡T düs¡« ø£s¡à ãVæ≤wüÿ è‘·T\T

ne⁄‘·THêïs¡T.

` |üsêXs¡düà è‹

♦ bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·T+˝À |ü+#·‘·+Á‘· ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø£+˝Àì ø£<∏ä\qT #·<äe+&ç. MT≈£î q∫Ãq ø£<∏äqT MT

kı+‘·e÷≥˝À¢ sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.


uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ ø£<∏ëkÕVæ≤‘ê´ìøÏ Á|üdæ~∆bı+~+~. ÁbÕNqø±\+qT+&˚

uÛ≤s¡rj·T kÕVæ≤‘· +˝À ÁbÕ#·Ts¡ + bı+~q ø£<∏ä\T mH√ï ñHêïsTT. $wüßíXs¡à

nH |ü+&ç‘·T&ÉT neTs¡XøÏÔ nH sêE ø=&ÉT≈£î\qT $yø£e+‘·T\qT #j·T&ÜìøÏ

|ü+#·‘·+Á‘· ø£<∏ä\qT uÀ~ÛkÕÔ&ÉT. ny ø£<∏ë s¡÷|ü+˝À yê´|æÔ #Ó+<ësTT. MÏì

<ë<ë|ü⁄ 200 uÛ≤wü À¢øÏ nqTe~+#ês¡T. á |ü+#·‘·+Á‘· ø£<∏ä\T $TÁ‘· ≤uÛÑ+,

$TÁ‘·uÛÒ<ä+, ø±ø√\÷ø°j·T+ (dü+~Û, $Á>∑Vü≤+), \ã∆Á|üD≤X+, n|üØøÏå‘·ø±s¡ø£+

(ndü+Áù|ø£å ´ø±]‘·«+) nH˚ uÛ≤>±\T>± ñHêïsTT. MÏì ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ

nqTe~+∫qyê]˝À eTTKT´\T ∫qïj·Tdü÷]‘√ bÕ≥T ø£+<äT≈£L] MπsX*+>∑+. MπsX*+>∑+ |ü+‘·T\T

dü+~Û, $Á>∑Vü≤+ nH˚ uÛ≤>±\qT ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+#ê&ÉT. áj·Tq MÏ‘√bÕ≥T sê»X‚Ks¡ #·]Á‘·,

Ä+Á<Ûäø£e⁄\ #·]Á‘·, nuÛ≤>√´bÕU≤´q+ yÓTT<ä …’q Á>∑+<∏ë\qT, X‘·ø±\qT, Hê≥ø±\qT sêdæ >∑<ä ‹ø£ÿq>±

Á|üdæ~∆¬øø±ÿ&ÉT. Åd”Ô$<ëýê´|æÔøÏ ø£èwæ#XÊ&ÉT. dü+|òüTdü+düÿs¡Ô>± ù|s¡T bı+<ë&ÉT.

#·<äe+&ç ` ‘Ó\TdüTø√+&ç

ø£+<äT≈£L] MπsX*+>∑+

(1848`1919)


‘. düs¡«rsêú+ãTe⁄\ø£+f… düeT~Ûø£+ãT

bÕeq+u…’q »qsTTÁ‹ bÕ<ä»\eTT

es¡‘·q÷Eq ø£œ\<e‘·\ ø£+f…

»qì jÓT≈£îÿ&ÉT düqTï‘ê#ês¡ìs¡‘·

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. ªªbÕeq+u…’q »qsTTÁ‹ bÕ<ä»\eTTμμ n+fÒ @$TÏ?

2. ‘·*¢ bÕ<ä»\+ <ìø£+fÒ >=|üŒ<äì ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T? m+<äT≈£î?

3. ≈£îe÷s¡TìøÏ nìï+Ïø£+fÒ @~ $Tqï? m+<äT≈£î?

4. á |ü<ä + <ë«sê ‘·*¢øÏ>∑\ kÕúqyT$Tì Á>∑Væ≤+#ês¡T?

5. ªªÁ|ü‹ Åd”ÔeT÷]Ô eTq≈£î ‘·*¢‘√ düe÷q+μμ nì m+<äTø£+≤s¡T?

Á|üX¯ï\T:

yÓTT<äÏ <ä+&Éj·÷Á‘· À ªø£fi≤´DÏμ <äTs¡Z+ »sTT+∫q ‘·s¡Tyê‘· nu≤“Jk˛Hé<e⁄&ÉT, $»jÓ÷‘ê‡Vü≤+‘√

•yêJ e<ä›≈£î ekÕÔ&ÉT. n|ü&ÉT k˛Hé<e⁄&ÉT •yêJ‘√ ªª<yê MT Ä»„ Á|üø±s¡+ ø£fi≤´DÏì »sTT+∫ <ëì

düsê›s¡T\qT |üÏº ã+~Û+∫, düs¡«kÕ«˙ï, sêDÏyêdü Åd”Ô\qT ã+B\T>± ‘Ó#êÃqTμμ nì eTq$ #XÊ&ÉT. Ç~ $qï

•yêJ |üs¡Åd”Ô\T ‘·\T¢\‘√ düe÷q+ nì #Ó|æŒ, ÄyÓT≈£î n>ös¡e+ ø£*Z+∫q+<äT≈£î ∫+‹dü÷Ô, Ç˝≤ #j·T&É+

‘·>∑<äì Væ≤‘·e⁄ |ü*øÏq dü+<äs¡“¤+˝ÀìB bÕsƒê´+X+.

H˚|ü<∏ä´+

` &Üˆˆ >∑&çj·÷s¡eTT y+ø£≥X‚wüXÊÅdæÔ

e÷‘·èuÛ≤eq3



bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï Væ≤+#·+&ç.

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.

yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À #·÷dæ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√+&ç.


á bÕsƒ¡+ #ê]Á‘·ø£ ø±e´ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~.

#·]Á‘· Ä<Ûës¡+>± s¡∫+∫q ø±e´+ #ê]Á‘·ø£ø±e´+.

Ç~ &Üˆˆ >∑&çj·÷s¡+ y+ø£≥X‚wü XÊÅdæÔ s¡∫+∫q

ªl•euÛ≤s¡‘·eTTμ ‘·èrj·÷XÊ«dü+ ˝Àì~.

ø£$ |ü]#·j·T+

Ä<ÛäTìø±+Á<Ûä ø£e⁄˝À¢ Á|üeTTKT\T, X‘êe<Ûëì &Üˆˆ >∑&çj·÷s¡+ y+ø£≥X‚wüXÊÅdæÔ. áj·Tq

‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ` qs¡düe÷+ã, sêeTj·T´\T. ø£&É|üõ˝≤¢, »eTà\eT&ÉT>∑T ‘ê\÷ø± HÓeTfifl

~HÓï Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT.

áj·Tq <äTsê“¤ø£ sê»X‚Ks¡ X¯‘êe<Ûëì‘√ ø£\dæ ø=ìï ø±e´Hê≥ø±\T sêXÊ&ÉT.

>∑&çj·÷s¡+ yê] ù|s¡T #Ó|üŒ>±H ªªl•euÛ≤s¡‘·eTTμμ ø±e´+ >∑Ts¡TÔ≈£î edüTÔ+~. bÕs¡‘·+Á‘ê´ìï

ìs¡dæ+∫ kÕ«‘·+Á‘· ø±+ø£åqT nDTeDTe⁄Hê s¡>∑T˝§ÿ*Œq eTVü‰ø±e´+ Ç~. ªeTTsê]μ, ª|ü⁄wüŒu≤D

$˝≤düeTTμ, ªs¡|òüTTHêB∏j·TeTTμ, ªeT*¢ø±e÷s¡T‘·eTTμ yÓTT<ä …’q ø±yê´\T, ªyêdüTÔ »+Á‹μ (neTTÁ~‘·

e#·q s¡#·q), ªlHê<∏ä ø£$‘ê kÕÁe÷»éTTμ ($eTs¡Ù) áj·Tq Òœì qT+&ç yÓ\Te&Ü¶sTT. ªø£$‘êe‘·+düμ,

ªø£$dæ+Vü≤μ, ªne<Ûëq |ü+#êqqμ nH _s¡T<äT\qT n+<äT≈£îHêï&ÉT.

(1901`1981)


I

XÊ. ªªÄ`jTMT? jÓTTø£ sêDÏyêdüeTTqT ãTD≤ýêdüeTTHé <Ó∫ÃHê

yê? jTôV’≤+<äe⁄"&Ó’q ˙ >∑‹ qeTsê´<äHé Áãe]Ô+#·TH?

e÷ j·÷»„Hé >∑eTì+|üy√? »j·T eT<√Hêà<ä+ãTqHé πs"–, ˙

j·÷j·TTdü÷‡Á‘·eTT ©e Á‘·T+#·Tø=HÓ<√? j·TÚ<ä∆‘· yÓ÷s¡«Hé EMTμμ 1

eT. nqT#·THé CÒe⁄iTMTiT ø£qTï">∑e‘√ HêdüŒ+<ä<√wü+ãT‘√

|òüTq VüQ+ø±s¡eTT‘√ q≥Á<äT“¤≈£îÏ‘√ >∑]®\T¢ Hê uÛÀHédü Ò

Xóì" p&ÉHé ãTsTT˝À&Ó" >=\T«— •e⁄"&ûdüTHé >∑T‘·TÔø£Hé Á$T+–, uÀ

s¡q qyê«s¡\ ã+<Ûä eT÷&çÃ >=ì‘s¡Hé ã+#Ó k˛Hé<e⁄ìHé 2

eT. ‘·«]‘·T+&Ó’ j·T‘·" &É≥Tº Ò dü*|æ ªª<yê! qqTï eTìï+|ü⁄— MT

düs¡<ës¡THé >=ì ‘Ó#·TÃ#√ düs¡uÛÑk˛‘ê‡Vü≤+ãT ø£qZô|Œ— <äT

XÃ]‘ê˝À#·q Ò<äT, Ò<äT uÛÑe<ëC≤„ \+|òüTH√<ä« è‹Ô— MT

#·s¡D<ä«+<ä«eTT ˝≤qμμ j·T+#·T $ì|æ+#·Hé, düT+‘· XÊ+‹+#·T#·THé 3

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ª$»j·T>∑s¡«+‘√ ˙e⁄ #dæq |üì dü]ø±<äìμ nH e÷≥\qTãÏº •yêJ m˝≤+Ïyê&Éì uÛ≤$düTÔHêïs¡T?

♦ Åd”Ô\|ü≥¢ eTsê´<ä>± Á|üe]Ô+#·&É+ n+fÒ @$TÏ?

♦ •yêJ ø√bÕìøÏ ø±s¡DyT$TÏ? ø√|ü+˝À •yêJ m˝≤ ñHêï&ÉT?

♦ ªªdüs¡uÛÑk˛‘ê‡Vü≤+ãT ø£qZô|Œμμ n+fÒ MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?

C≤‹ Jeq$<ÛëHêìï Á|ü‹_+_+#~ dü+düÿ è‹. uÛ≤s¡rj·Tdü+düÿ è‹ Åd”Ô\≈£î >=|üŒ

kÕúHêìï∫Ã+~. |üs¡Åd”Ô\qT ‘·\T¢\T>±, |üs¡<ÛäHêìï >∑&ç¶|üs¡ø£‘√ düe÷q+>± uÛ≤$+#·T eTì

#Ó|æŒ+~. n≥Te+Ï ñ<ë‘·ÔyÓTÆq uÛ≤eq\qT JeqXË’*>± eT\#·Tø=ì |ü]bÕ\q kÕ–+∫q

BÛs√<ë‘·Ô #·Áø£e]Ô #Û·Á‘·|ü‹ •yêJ.

•yêJ J$‘·+˝Àì ø£ dü+|òüT≥q e÷‘·èuÛ≤eq≈£î n<ä›+ |ü&ÉT‘·Tqï~. <ëìï >∑&çj·÷s¡+

y+ø£≥X‚wüXÊÅdæÔ r]Ã~~›q rs¡T Á|üX+dü j·T+. düVü≤è<äj·T‘·≈£î, eT‘·kÕeTs¡kÕ´ìøÏ Á|ürø£>±

ì*∫q Ä düìïyXÊìï á bÕsƒ¡+˝À #·<äTe⁄≈£î+<ë+...

Á|üy•ø£


II

eT. •esê »+‘·≥ yT\TàdüT+>∑T" <Ós¡ À ` dæï>±∆+ãT<ä#êÃ¤j·T˝À

qekÂ<ë$Tì" uÀ\T Hê j·Teqø±+‘ês¡‘·ïeTTHé uÛÑøÏÔ >ö

s¡eeTT Ÿ yêi">∑" p∫ |ü …ÿ ªªeì‘ês¡‘·ï+ãT © uÛÑe´ôV’≤+

<äeuÛÑ÷»+>∑eT |ü⁄D´<e‘·\T— e÷‘ê! ‘·|ü ôd’]+|ü⁄MT!μμ 4

d”. Vü≤] Vü≤s¡ ÁãVü≤à\" ãT]Ï_&É¶\" CÒdæ

CÀ\"u≤&çq |ü⁄s¡+ÁBÛ\˝≤eT,

j·TeT<Ûäs¡àsêEbÕXeTT" Á<äT+∫ j·T<ä*+∫

|ü‹_Ûø£å >=qï bÕeq#·]Á‘·,

<Ûä>∑<Ûä>∑ <äZVü≤qeT<Ûä eTT |üP\sêdæ>±

$Vü≤]+∫j·TTqï kÕBÛ«eT‘·*¢,

|ü‹ ì$T‘·ÔeTT dü÷s¡ uÛÑ>∑yêqTqT <äj·T+ãT

q]ø£Ïº ì\T|ü⁄ |ü⁄DéTT\|ü+≥,

‘. nÏº jÓT+<äiÀ uÛÑs¡‘ê+ã j·÷"&ÉT_&É¶

\eT\ |ü‹<e‘ê‘·« uÛ≤>∑ eTT\T y√dæ

|ü⁄Ïºì\T yÓTÏºì\T" u…+#·T |ü⁄D´dü‘·T\T

>∑\s¡T, uÛ≤s¡‘êeì uÛ≤>∑ ø£\Œ\‘·\T 5

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ Åd” Ô\qT me]‘√ b˛˝≤Ãs¡T?

m+<äT≈£î?

♦ Åd”Ô\ |ü≥¢ düe÷»+˝À m˝≤+Ï

n_ÛÁbÕj·÷\T ñHêïsTT? Bìô|’

MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\Œ+&ç.

♦ Åd”Ô\ e\¢ uÛ≤s¡‘· ø°]Ô Á|ü‹wü\T

ô|s¡T>∑T‘·THêïj·Tq&ÜìøÏ

ñ<ëVü≤s¡D\T ‘Ó\Œ+&ç.

♦ ªªnq\CÀ´‘·T\.............

kÕ>∑TH?μμ nH |ü<ä + <ë«sê


eT. nq\CÀ´‘·T\ ˙ |ü‹Áe‘·\" u≤bÕ#ês¡T …’ &Üj·TT uÛÑ÷

»qT …\¢Hé ì»dü+|ü<ä Ÿ <=i"– j·TdüÔ<Ûä«düTÔ …’ b ¬s? $

‘·ÔqyT ì\TÃHÓ? eTT HÓïiT+>∑yÓT |ü⁄\düÔ ´ÁãVü≤àdü+‘êq? yÓ÷

»q˙! ôV’≤+<äe uÛÑ÷$T ˙ |ü–~ <äTXÊÃ]Á‘·eTT Ÿ kÕ>∑TH? 6


III

‘. j·Teq |ü⁄D≤´+>∑HêeTDÏ e>∑T<äT>±ø£

ôV’≤+<äe⁄\|üP» ‘·*¢j·T≥¢+<äsê<Ó?

˙<äTs¡÷|üeTT Hêj·T+<äT Ò<ä jÓÆTq"

>∑qì ‘·*¢$>± ìqTï >±s¡$+‘·T 7

XÊ. e÷ düsê›s¡T"&ÉT ‘=+<äs¡Hé ã&ç j·TdüHêàs¡Z+ãTqHé uÀjÓT, ˙

<√dü+ãTHé >∑ì H=#·TÃø√≈£î, ìqT" CÒs¡TÔHé ˙ >∑èVü≤+ _|ü&,

Hê ôd’q´+ãTqT <√&ÉT>±" ãì#Ó<äHé, Hê‘·*¢>±" <√&ÉT>±

<√dæfi¢Hé q&ç|æ+‘·T— ˙ ø£qT\j·T+<äTHé <ë*à kÕ]+|ü⁄MT!μμ 8

eT. nì ø=+&Ü&ç, |ü‹Áe‘ê Væ≤‘· dü|üsê´<ÛäTs¡T´"&Ü‘·+&ÉT j·÷

eq ø±+‘êeTDÏ ø£s¡Ωdü‘·ÿ è‘·T ˝§qs¡ŒHé CÒdæ, #ùd‘·" õ

øÏÿq düsê›s¡Tì >±s¡$+∫ Væ≤‘·dü÷øÏÔHé ã*ÿ, ;C≤|ü⁄s¡+

ãTq≈£îHé uÀ$&Ó ` yê]‘√" <äqã\+ãT Ÿ >=ìï ‘√&É+|ü⁄#·THé 9

eT. •esê »+‘·≥ k˛q<e⁄yÓTT>∑yÓTÆ ªªÅd”Ôs¡‘·ïeTT Ÿ |üP»´, Ò

j·Tee÷q+ãT |òüTÏ+|üsê, ~~ eTBj·÷<äs¡Ù eTdüà#·ÃeT÷

<Ûäe⁄ ©j·÷»„ qeX´ yÓ÷eTe …— ˙‘ê‘·Œs¡ eTTHé p∫, ˝À

≈£îe #≈£Ls¡$T HÓ+∫, ˙jÓT&É <=dü+>∑T Ò¢$T uÛ≤$+∫‹Héμμ [nì yêÁ≈£î#ÓÃqT.] 10

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ‘·*¢>± >ös¡$+#·&É+ n+fÒ @$TÏ? Ä Á|ües¡Ôq m˝≤ ñ+≥T+~?

♦ düHêàs¡Z+˝À q&Ée&É+ n+fÒ @$TÏ? $<ë´s¡Tú\T>± MTs¡T #j·÷*‡q ø=ìï |üqT\qT ‘Ó\Œ+&ç.

♦ ªªÅd”Ôs¡‘·ïeTT Ÿ |üP»´, Ò j·Tee÷q+ãT |òüTÏ+|üsê<äT,μμ n+fÒ @$TÏ?

♦ ªªVæ≤‘·dü÷øÏÔHé ã*ÿμμ n+fÒ @$TÏ?

1. Ä..... @$TÏ? |ü⁄D≤´ìøÏ ì\j·TyÓTÆq ˇø£ sêDÏyêkÕìï ã+B>± ‘Ó#êÃyê? @ ôV’≤+<äe⁄&Ó’Hê á $<Ûä+>±

eTsê´<ä ‘·|æŒ Á|üe]ÔkÕÔ&Ü? Hê Ä»„qT ˙e⁄ >∑eTì+#· Ò<ë? $»j·T>∑s¡«+ eT‘·TÔ À #Ó\πs– ˙ ÁbÕD≤ìøÏ ˙y

Ä|ü<ä ‘Ó#·TÃø=+≤yê? ˙e⁄ #dæq á |üìì HqT düVæ≤+#·qT.

2. n+≥÷ mÁs¡ã&çq ø£qTï\‘√, n~]|ü& ô|’ ô|<ä$‘√, >=|üŒ VüQ+ø±s¡eTT‘√, ø£<ä ≤& ø£qTu§eTà eTT&ç‘√

>∑]®dü÷Ôqï uÛÀ+dü ÒXóì #·÷dæ düuÛÑ+‘ê ìX‚Ãwæº‘·yÓTÆ+~. •yêJ ‘·q ø√bÕqï+‘ê ~>∑$T+– ªªyÓ[fl yê] ã+<ÛäHê\T

‘=\–+∫ Çø£ÿ&É≈£î rdüT≈£îs¡+&çμμ nì k˛Hé<e⁄ì |ü+|æ+#ê&ÉT.

3. k˛Hé<e⁄&ÉT ‘·«s¡‘·«s¡>± •yêJ ÄC„qT bÕÏ+∫ ªª<yê! qqTï eTìï+#·+&ç. á düsê›s¡TqT |üÏº ‘Ó#Ã ñ‘ê‡Vü≤

rÁe‘· Hê ø£fiflqT ø£ù|Œdæ+~. n+‘>±ì Ç+<äT˝À m≥Te+Ï #Ó&ÉT Ä˝À#·q Hê≈£î Ò<äT. MT Ä»„qT MT]

Á|üe]Ô+#ê\H ñ<›X+ ≈£L&Ü Ò<äT. MT bÕ<ë\ MT<ä ˇ≥Tºμμ nì eTq$ #j·T>±, •yêJ ø=+‘· XÊ+‹dü÷Ô

uÛ≤yê\T


1. øÏ+~ n+XÊ\ >∑T]+∫ #·]Ã+#·+&ç.

n) ªªÁ|üdüTÔ‘·+ Åd”Ô\ô|’ »]π> <ë&ÉT\≈£î ø±s¡D≤\T ` ìyês¡D√bÕj·÷\Tμμ

Ä) ªª≈£î≥T+ã+ ` düe÷»+ n_Ûeè~∆ À Åd”Ô\ bÕÁ‘·μμ

Ç$ #j·T+&ç

4. n+‘· ÀH yT*eTTdüT>∑T ‘Ós¡ À <ä≥ºyÓTÆq *yT|òüT+ e÷≥Tq ñqï yÓTs¡T|ü⁄r>∑ ≤+Ï j·TeqÅd”Ôì uÛÑøÏÔ >ös¡yê\‘√

#·÷dü÷Ô Ç˝≤ nHêï&ÉT ªªÅd”Ô\T XóuÛÑÁ|ü<äyÓTÆq á ôV’≤+<äeuÛÑ÷$Tô|’ dü+#·]+# |ü⁄D´<e‘·\T. ne÷à á ‘·|üqT

eTìï+#·T.μμ

5. Á‹eT÷s¡TÔ\qT (ÁãVü≤à $wüßí eTùV≤X«s¡T\T) ‘·q bÕ‹Áe‘· +‘√ #·+Ï_&É¶\T>± #dæ yê]øÏ CÀ\bÕ&çq eTVü≤˙j·TTsê\T

(nqdü÷j·T). j·TeT<Ûäs¡àsêE bÕXÊìï m~]+∫ ‘·q uÛÑs¡Ô ÁbÕD≤ìï s¡øÏå+#·T≈£îqï bÕeq #·]‘· (kÕ$Á‹). uÛÑ>∑uÛÑ>∑

eT+& n–ï >∑T+&É+˝À ≈£L&Ü |üP\sêdæ À ‹]–q≥Tº ‹s¡T>±&ç ãj·T≥≈£îe∫Ãq |ü‹Áe‘· (d”‘·). uÛÑs¡Ôø√dü+

dü÷s¡ uÛÑ>∑yêqTì ñ<äsTT+#·≈£î+&Ü ì*|æq |ü⁄D´Åd”Ô (düTeT‹). Ç˝≤ uÛ≤s¡rj·T Åd”Ô\T m+<äs√ ‘·eT bÕ‹Áe‘· +‘√

|ü⁄Ïºì+Ïø° yÓTÏºì+Ïø° ø°]Ôì ô|+∫q yês¡T ñHêïs¡T. yês¡T uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ n<äèwüºø£\Œ\‘·\T.

6. z ‘·©¢! n–ïC≤«\\ e+Ï |ü‹Áe‘·\|ü≥¢ n|ü#ês¡+ #ùdyês¡T ‘·eTdü+|ü<ä\T ø√˝ÀŒsTT HêXqyÓTÆ b˛sê? ndü\T

e+X+ ì\TdüTÔ+<ë? |ü⁄\düÔ ÁãVü≤à dü+‘êqyÓTÆq sêeD≤düTs¡Tì |ü‘·q+ >∑T]+∫ eTq≈£î ‘Ó*j·T<ë? uÛ≤s¡‘·uÛÑ÷$Tô|’

Ç≥Te+Ï <äTXÃs¡ \T kÕ>∑T‘êj·÷? kÕ>∑e⁄.

7. ˙e⁄ j·Teq <X |ü⁄D´Åd”Ô$ ø±e#·TÃ. nsTTHê ôV’≤+<äe⁄\ |üP»qT d”«ø£]+#·T. ˙ s¡÷|ü+ Hê˝À Òø£b˛sTTHê

qqTï ø£qì ‘·*¢$ ˙e⁄. ìqTï Hê ‘·*¢>±H >ös¡$kÕÔqT.

8. e÷ düsê›s¡T ‘=+<äs¡bÕ≥T e\¢ »]–q á <√cÕìøÏ u≤<Ûä|ü&É≈£î. ìqTï Ç|ü& Ç+ÏøÏ #s¡TkÕÔqT. Hê ôd’Hê´ìï

‘√&ÉT>± |ü+|ækÕÔqT. Hê ‘·*¢>± uÛ≤$+∫ ìqTï <√dæfiflô|’ q&ç|ækÕÔqT. ˙ ø£qTï˝À¢ düVü≤q+ |üPqT+.

9. nì düTÔ‹+∫ |ü‹Áe‘ê Åd”Ô\ eT+∫ì ø√s¡T≈£îH •yêJ j·Teq Åd”ÔøÏ ‘·–q dü‘êÿsê\T »]|æ+∫, ‘·q #‹øÏ ∫øÏÿq

düsê›sYqT >ös¡$+∫ yê]‘√ eT+∫ e÷≥\T |ü*øÏ yê]øÏ ‘√&ÉT>± ‘·q ã\>±\qT ;C≤|ü⁄sêìøÏ |ü+|æ+#ê&ÉT.

10. ‘·s¡Tyê‘· •yêJ k˛Hé<e⁄ì yÓ’|ü⁄ ‹]– ªªÅd”Ô\T |üPõ+|ü <ä–qyês¡T. yê]øÏ @ nee÷q+ #j·T>∑÷&É<äT. Ç~ Hê

Ä<äs¡Ù+. Hê ôd’Hê´~Û|ü‘·T\+<äs¡÷ á Ä»„qT ‘·|üŒì dü]>± Ä#·]+#ê*. ˙ ñ<›X+ #·÷dæ, ˝À|ü+ Ò<äì ‘·\∫

˙ ‘·ù|ŒMT Ò<äì uÛ≤$+#êqTμμ nì nHêï&ÉT.



2. * >∑Ts¡TÔ>∑\ |ü<ë´\≈£î Á|ü‹|ü<ësêú\T sêj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ ªªÄ`jTMT? jÓTTø£ sêDÏyêdüeTTqT ãTD≤ýêdüeTTHé <Ó∫ÃHê

yê? jT ôV’≤+<äe⁄" &Ó’q ˙>∑‹qeTsê´<äHé Áãe]Ô+#·TH

e÷ j·÷»„Hé >∑eTì+|üy√? »j·T eT<√Hêà<ä+ãTqHé πs"–, ˙

j·÷j·TTdü÷‡Á‘·eTT ©e Á‘·T+#·Tø=HÓ<√? j·TÚ<ä∆‘· yÓ÷s¡«Hé EMT.

Á|ü‹|ü<ësêú\T:

Ä ` jT$T R (ÄXÃs¡ +, ø√|ü+ ø£*|æ) Ä @$TÏ?

|ü⁄D´ G ÄyêdüeTTHé R |ü⁄D≤´ìøÏ ì\j·TyÓTÆq

ˇø£ R ˇø£

sêDÏyêdüeTTqT R sêDÏyêkÕìï

‘Ó∫ÃHêyê R ã+B>± rdüTø=#êÃyê?

@ ôV’≤+<äe⁄"&ÉT G ◊qq÷ R ôV’≤+<äe⁄&ÉT me&Ó’Hê

á >∑‹Hé R á $<Ûä+>±

neTsê´<äHé R eTsê´<ä ‘·|æŒ (eTsê´<ä Ò≈£î+&Ü)

Á|üe]Ô+#·TqT G @ R Á|üe]ÔkÕÔ&Ü?

e÷ G Ä»„Hé R Hê Ä»„qT

>∑eTì+|üe⁄ G z R >∑eTì+#· Ò<ë? (|üÏº+#·Tø√ Ò<ë?)

»j·T R (j·TT<ä∆+˝À) $»j·T+ bı+~q

eT<ä G ñHêà<ä+ãTqHé R >∑s¡«+ eT‘·TÔ À

πs"– R n‹XsTT+∫

˙ R ˙jÓTTø£ÿ

Äj·TT' G dü÷Á‘·eTT\T R ÁbÕD≤\H dü÷Á‘ê\T (<ësê\T)

áe R ˙y

Á‘·T+#·Tø=HÓ<äT G z R ‘Ó+#·T≈£î+≤yê?

W<ä∆‘· eTT R á ‘Ó–+|ü⁄qT (@|ü⁄)

zs¡«Hé G düTMT R düVæ≤+#·qT düTe÷!


3. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) •yêJ ø=\Te⁄˝Àì yês¡+‘ê ìX‚Ãwüßº\e&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$TÏ?

Ä) k˛Hé<e⁄&ÉT •yêJì m˝≤ XÊ+‘·|ü]#ê&ÉT?

Ç) uÛ≤s¡‘·<X uÛ≤>∑ ø£\Œ\‘·\ì •yêJ me]ì, m˝≤ ø°]Ô+#ê&ÉT?

á) •yêJ j·Teq ø±+‘· |ü≥¢ #·÷|æq Ä<äsê_Ûe÷Hê\T m≥Te+Ï$?



n) k˛Hé<e⁄ì eTqdüÔ‘ê«ìï >∑T]+∫ bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

Ä) •yêJ sêC…’ ñ+&û ‘·q e<ä›≈£î ã+B>± ‘Ó∫Ãq j·Teq ø±+‘·‘√

ªªe÷‘ê! ‘·|ü ôd’]+|ü⁄MT!μμ nHêï&ÉT. Bì MT<ä MT n_ÛÁbÕj·÷ Ò$TÏ?

Ç) ªª•yêJ Ä<äs¡Ù+μμ ˝Àì >=|üŒ‘·Hêìï kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

á) MT ‘√Ï u≤*ø£\qT MT¬s˝≤ >ös¡$kÕÔs¡T?


n) MT bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± •yêJ e´øÏÔ‘ê«ìï $X‚¢wæ+#·+&ç.

Ä) ªªÅd”Ôs¡‘·ïeTT\T |üP»´\Tμμ nqï •yêJ e÷≥\qT MT kı+‘· nqTuÛÑyê\ Ä<Ûës¡+>± düeT]ú+#·+&ç.


n) bÕsƒê´+XÊìï ªª@ø±+øÏø£μμ s¡÷|ü+˝À sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

Ä) á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± Åd”Ô\ |ü≥¢ eTq+ m˝≤ Á|üe]Ô+#ê˝À, eTq u≤<Ûä ‘·\T @$TÀ ‘Ó*ù|˝≤

ìHê<ë\T / dü÷≈£îÔ\T sêj·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ |üsê´j·T |ü<ë\≈£î dü+ã+~Û+∫q |ü<ëìï bÕsƒ¡+˝À >∑T]Ô+∫ >∑&ç À sêj·T+&ç.

n) ` Ä<XeTT, Äq, ñ‘·Ôs¡Te⁄, ìπs›XeTT.

Ä) ` nøÏå, #·≈£åîe⁄, HÁ‘·eTT, qj·TqeTT.


Ç) ` n–ï, ì|ü, eVæ≤ï, »«\qeTT.

á) ` eT>∑Te, ø=eTà, Ç+‹, |ü&É‹.

2. øÏ+~ Ä<Ûësê\qT ãÏº >∑fiflqT |üP]+#·+&ç.

1 2 3 4

5

6 7

8 9

10 11 12 13

14

n&É¶+ : ì\Te⁄ :

1. d”‘·≈£î n–ï>∑T+&É+ ≈£L&Ü Ç˝≤ ñ+≥T+~ (4) 2. k˛Hé<e⁄&ÉT Bìì ã+~Û+#ê&ÉH •yêJ ø√|æ+∫+~(4)

4. ªn+ãT<ä+μ BHï Ç˝≤ ≈£L&Ü n+≤s¡T (2) 3. •yêJ >ös¡$+∫q ø±+‘· e+X+ (3)

5. kÕ$Á‹ #·]Á‘· $X‚wüD+ (3) 6. sêeDTì ‘ê‘· (4)

6. bÕ|ü+ ø±<äT |ü⁄D≤´ìøÏ ì\j·T+ (4) 7. j·Teq ø±+‘· dü«düú\+ (4)

9. ≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+&ç d”‘·≈£î eTs√ ù|s¡T (3) 8. k˛Hé<e⁄ì eT<√Hêà<ëìøÏ ø±s¡D+ (2)

10.≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+&ç •yêJ ø√|æ+∫q ùdHêì (4) 11.•yêJì k˛Hé<e⁄&ÉT |æ*∫q≥Tº MTs¡÷ |æ\e+&ç (2)

12.á bÕsƒ¡+ ø£$ Ç+Ï ù|s¡T (4) 13.osê¸düq+ ydæq ‘·«]‘·+, y>∑+ (2)

14.bÕsƒ¡+˝À •yêJ ‘=*|ü\T≈£î (1)

3. øÏ+~ Á|üø£è‘·T\≈£î dü¬s’q $ø£è‘·T\qT »‘·|üs¡#·+&ç.

Á|üø£è‹ $ø£è‹

n) sêõ„ ( ) 1) Äq

Ä) Ä»„ ( ) 2) s¡‘·qeTT

Ç) #Ûêj·T ( ) 3) ã‹Ô

á) s¡‘·ïeTT ( ) 4) sêDÏ

ñ) uÛÑøÏÔ ( ) 5) #êj·T


4. øÏ+~ |ü<ë˝À¢ì Á|üø£è‹ $ø£è‹ |ü<ë\qT ys¡T#dæ sêj·T+&ç.

>ös¡eeTT ãeTà |ü⁄DéTT ÁãVü≤à CÀ‹ |ü⁄HÓï+

sêdæ êTT CÀ´‹ <√wüeTT >∑èVü≤eTT n+ã

neTà uÛ≤>∑ eTT <√düeTT >±s¡eeTT sê• u≤¬>ZeTT


1. øÏ+~ |ü<ë\T |ü]o*+#·+&ç. yêÏ À dües¡íBs¡È, >∑TD, eè~∆ dü+<ÛäT\THêïsTT. >∑T]Ô+∫, $&ÉBdæ dü÷Á‘ê\T

sêj·T+&ç.

n) |ü⁄D≤ýêdüeTT Ä) eT<√Hêà<äeTT Ç) dæï>±∆+ãT<ä

á) düs¡uÛÑk˛‘ê‡Vü≤+ ñ) >∑TDÖ<ä∆‘· + ) s¡ôd’ø£ dæú‹

2. øÏ+~ |ü<ë˝À¢ ñ‘·«, Á‹ø£, s¡T>±>∑eT, \T\q\ dü+<ÛäT\THêïsTT. |ü<ë\T $&ÉBdæ, dü+~Û »]–q rs¡TqT

#·]Ã+#·+&ç.

n) ã+<ÛäeT÷&çÃ Ä) nyê«s¡\ Ç) uÛÑ≈£îÔsê\T

á) u≤ …+‘·sê\T ñ) >∑TDe+‘·Tsê\T ) <˚XÊ\˝À

ãTT) |ü⁄düÔø±\T ãT÷) düeTj·÷q

3. øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë˝À¢ì n\+ø±sêìï >∑T]Ô+#·+&ç. \ø£åD≤\qT dü]#·÷düTø√+&ç.

n) nqT#·THé CÒe⁄iTMTiT ø£qTï">∑e‘√, HêdüŒ+<ä<√wü+ãT‘√ |òüTq VüQ+ø±s¡eTT‘√ q≥Á<äT“¤≈£îÏ‘√,

>∑]®\T¢Hê uÛÀHédü ÒXóì p&ÉHé ......

4. øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë\≈£î >∑Ts¡T\|òüTTe⁄\qT >∑T]Ô+∫, >∑D$uÛÑ»q#dæ, n$ @ |ü<ë´\≈£î dü+ã+~Û+∫qy√ ìs¡ísTT+#·+&ç.

\ø£åD≤\qT #·]Ã+#·+&ç.

n) Ä ` jTMT jÓTTø£sêDÏyêdüeTTqT ãTD≤ýêdüeTTHé <Ó∫ÃHê

Ä) nq\CÀ´‘·T\ ˙ |ü‹Áe‘·\" u≤bÕ#ês¡T …’&Üj·TT uÛÑ÷

Á|üø£è‹ $ø£è‹


5. * øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBj·T+&ç.

n) yêvàj·T+

Ä) sêDàùV≤+Á<äes¡+

Ç) »>∑Hêï<∏äT&ÉT

yêÏ $dü+~Ûs¡÷bÕ\T øÏ+<ä ù|s=ÿqïfÒ¢ ñHêïj·÷? dü]#·÷düTø√+&ç. dü+~Û»]–q rs¡T >∑eTì+#·+&ç.

n) yêø G eTj·T+ R yêvàj·T+ R ªøμ kÕúq+˝À ªvμ e∫Ã+~.

Ä) sêŸ G eTùV≤+Á<äes¡+ R sêDàùV≤+Á<äes¡+ R ªŸμ kÕúq+˝À ªDμ e∫Ã+~.

Ç) »>∑‘Y G Hê<∏äT&ÉT R »>∑Hêï<∏äT&ÉT R ª‘Yμ kÕúq+˝À ªqμ e∫Ã+~.

• ô|’ eT÷&ÉT dü+<äsê“¤ À¢ |üPs¡«|ü<ë+‘·+˝À es¡Tdü>± ø£, ≥, ‘· \THêïsTT.

• yêÏøÏ ªeTμ >±ì, ªqμ >±ì |üs¡eTsTTHêsTT `

• n|ü&ÉT |ü<ë+‘·+˝Àì ªø£μ ø±s¡+ ø£es¡Z nqTHêdæø£yÓTÆq ªvμ (ø£ K >∑ |òüT ªvμ) >±qT— ª≥μ ø±s¡+ <ëì

nqTHêdæø£yÓTÆq ªDμ (≥, sƒ¡, &É, &ÛÉ, ªDμ)>±qT— ª‘·μø±s¡+ <ëì nqTHêdæø£yÓTÆq ªqμ (‘· <∏ä <ä <Ûä ªqμ)

>±qT e÷sêsTT. BqïqTdü]+∫`

• es¡ZÁ|ü<∏äe÷ø£åsê\≈£î (ø£, #·, ≥, ‘·, |ü \≈£î) ªqμ >±ì, ªeTμ >±ì |üs¡yÓTÆq|ü&ÉT n<es¡Z nqTHêdæø±\T

Ä<XeTe⁄‘êsTT. BHï ªnqTHêdæø£ dü+~Ûμ n+≤s¡T.

* øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBdæ, nqTHêdæø£ dü+~Û dü÷Á‘·+‘√ nq«sTT+∫ #·÷&É+&ç.

n) ‘·qàj·TeTT Ä) sêDàDÏ Ç) eTs¡Tqï+<äqT&ÉT

6. ñ|üC≤‹|ü<ë´˝À¢ ‘≥^‹, Ä≥yÓ\~ |ü<ë´\ \ø£åD≤\qT ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! Ç|ü&ÉT d”dü|ü<ä \ø£åD≤\qT

|ü]o*<ë›+.

♦ d”dü|ü<ä +˝À Á|ü‹bÕ<ä+ ¬s+&ÉT uÛ≤>±\T>± ñ+≥T+~. Á|ü‹uÛ≤>∑+˝À Hê ÒZdæ >∑D≤\ #=|üq ø=ÿø£ÿ

bÕ<ä+˝À mì$T~ >∑D≤\T+≤sTT. á 8 >∑D≤˝À¢ yÓTT<äÏ Äs¡T Ç+Á<ä>∑D≤\T. ∫e] ¬s+&ÉT

dü÷s¡ >∑D≤\T. (bÕ<ä+ yÓTT<äÏ uÛ≤>∑+˝À 4 Ç+Á<ä>∑D≤\T, 2e uÛ≤>∑+˝À es¡Tdü>± ¬s+&ÉT Ç+Á<ä>∑D≤\T,

¬s+&ÉT dü÷s¡ >∑D≤\T+≤sTT.)

I I I I U I I I I I U I I U I q>∑ uÛÑ q>∑ dü\

ˇø£ bÕ<ä+

ñ<ëˆˆ Vü≤]Vü≤s¡ ÁãVü≤à\" ãT]Ï _ &É¶\"CÒdæ ` yÓTT<äÏuÛ≤>∑+

Ç+Á<ä Ç+Á<ä Ç+Á<ä Ç+Á<ä

U I U I I I U U I U I s¡ q>∑ Vü≤ Vü≤

CÀ\" u≤ &çq |ü⁄s¡+ ÁBÛ\ ˝≤eT ` ¬s+&ÉeuÛ≤>∑+

Ç+Á<ä Ç+Á<ä dü÷s¡ dü÷s¡


dü÷øÏÔj·TÁ‘·Hês¡ düTÔ |üP»´+‘˚, s¡eT+‘˚ ‘·Á‘·<˚e‘ê'

j·TÅ‘Ó’‘êdüTÔ q|üP»´+‘˚, düsê«düÔÁ‘ê- |òü ≤'ÁøÏj·÷'

Åd”Ô\qT |üPõ+##√≥H <e‘·\T Äq+~kÕÔs¡T. Åd”Ô\qT

>ös¡$+#·ì#√≥ »]π> düs¡«ÁøÏj·T\÷ ìwüŒ\eTT Ò.

♦ Åd”Ô\ nuÛÑT´qï‹øÏ ø£èwæ #dæq dü+düÿs¡Ô\ $esê\T ùdø£]+∫ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

( Ò<ë)

$$<Ûä s¡+>±\˝À Á|üdæ~∆>±+∫q Åd”Ô\ $esê\qT ùdø£]+∫ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.


|ü⁄\düÔ ÁãVü≤à dü+‘êq+ : ÁãVü≤à e÷qdü|ü⁄Á‘·T&ÉT |ü⁄\düTÔ &ÉT. |ü⁄\düTÔ ì ≈£îe÷s¡T&Ó’q $ÁXedüTìøÏ ¬ø’ø£dæ

nH uÛ≤s¡ e\¢ sêeD, ≈£î+uÛÑø£s¡í, $;ÛwüD, XSs¡ŒDK\T »ìà+#ês¡T.


♦ j·T‹ Á|ü‹bÕ<ä+˝Àq÷ 3e>∑D+ yÓTT<äÏ nø£ås¡+‘√ dü]b˛‘·T+~. j·T‹ Òì #√≥ ÁbÕdüj·T‹ #Ó\T¢‘·T+~.

ô|’ bÕ<ä+˝À ÁbÕdüj·T‹ì >∑eTì+#ês¡T ø£<ë!

♦ ÁbÕdüìj·TeT+ Ò<äT.

♦ d”dü|ü<ä + Hê\TZbÕ<ë\ ‘·sê«‘· ‘≥^‹>±ì, Ä≥yÓ\~>±ì ‘·|üŒìdü]>± ñ+≥T+~.

á øÏ+~ |ü<ä bÕ<ëìï >∑D $uÛÑ»q #dæ \ø£åD düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

• <Ûä>∑<Ûä>∑<äZVü≤q eT<Ûä eTT |üP\sêdæ>±

$Vü≤]+∫j·TTqï kÕBÛ«eT‘·*¢.

♦ MT bÕsƒ¡+˝Àì 5e |ü<ä + d”dü+. Ä |ü<ä + \ø£åD≤\qT dü]#·÷&É+&ç.



Á|üdüTÔ‘· bÕsƒê´+X+ ÒU≤

s¡÷|ü+˝À ñ+~. ªªC≤q|ü<äTì

C≤ãT\Tμμ ù|s¡T‘√

&Üˆˆ uÀsTT ;ÛeTqï sêdæq ÒK\

dü+|ü⁄Ï qT+&ç bÕsƒêìï m+|æø£#XÊs¡T.

‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢ j·÷dü À á

ÒU≤ s¡#·q kÕ–+~.

Á|æj·TdüU≤!

˙ ÒK n+~+~. |ü≥ï+ J$‘·+ m˝≤ ñ+≥T+<√ n+<äT˝À e]í+#êe⁄.

|ü …¢≥÷] J$‘êìï ∫Á‹dü÷Ô ñ‘·Ôs¡+ sêj·TeTHêïe⁄. ~ ñ‘·ÔeTyÓTÆq yê+#Û·.

ˇø£#√Ï J$‘· $<Ûëq+‘√ eTs=ø£#√Ï J$‘· $<ÛëHêìï ì‘·éT÷

b˛*Ã‘Ó*dæø=+≥÷ ñ+&Ü*. eT+∫ #Ó&É¶\T, ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ\T, @yÓTÆHê ñ+fÒ dü]

#düTø√yê*. á yê+#Û· ≈£î ø£*Zq+<äT≈£î n_Ûq+~düTÔHêïqT. |ü≥ï J$‘·+

` Hê |ü …¢≥÷] J$‘·+‘√ b˛*ùdÔ |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆+>± ñ+≥T+~. Hê J$‘·

$<ÛëHêìï >∑T]+∫ sêj·T&ÉeT+fÒ |ü˝…¢≥÷fi¯fl J$‘· $<ÛëHêìï >∑T]+∫

sêj·T&ÉeTqïe÷≥. |ü …¢≥÷fiófl, nø£ÿ&ç yêfiflJ$‘ê\T m˝≤ ñ+≤jÓ÷ ≈£î

‘Ó\TkÕ? $<äT´B›bÕ\‘√, |ü+U≤\T ñqï yT&É\˝À Vü‰sTT>± düTœ+# ≈£î @$T

‘Ó\TdüTÔ+~. ≈£î e÷ Á>±eTJ$‘·+ ns¡ú+ ø±yê\+fÒ e÷ Ç+ÏøÏ ø£kÕ] sê!

á |üP]>∑T&çôd˝À ø£ÿs√E ñ+&ÉT.

Ç≥T¢

˙ $TÁ‘·T&ÉT

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. ñ‘·Ôsêìï mes¡T, me]øÏ

sêdæ ñ+≤s¡T?

2. <ì >∑T]+∫ sêXÊ&ÉT?

3. ˝ÒKqT #·~yês¡T ø£<ë?

MTs¡T @+ Á>∑Væ≤+#ês¡T?

4. |ü˝ … ¢≥÷fi¯fl, |ü≥ºD≤\

J$‘ê\T | üs ¡d ü Œs ¡

$s¡T<ä∆+>± ñ+≤j·Tì

m+<äTø£Hêïs¡T?

5. |ü …¢≥÷fifl >∑T]+∫ MT≈£î

‘Ó*‡+~ #Ó|üŒ+&ç.

Á|üX¯ï\T:

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ eékÕj·T Á|ü<ÛëqyÓTÆq <˚X¯+. n+<äTe\¢H˚

uÛ≤s¡‘·<X+ Á>±e÷˝À¢ ìedæk Ô+~ n+≤s¡T. ªªÁ>±eT+˝Àì Á|ü‹

Ç\T¢ $<ë´>∑+<Ûä+‘√ >∑Tu≤[+∫, n_Ûeè~∆ #Ó+~‘˚H˚ eTq<˚X¯+

düTdü+|üqï+>±, düdü XÊéT\+>± ñ+≥T+~μμ nì eTVü‰‘êà>±+BÛ

nHêïs¡T. ◊‘˚ Á>±e÷\T m˝≤ ñHêïsTT? yê] J$‘ê\T m˝≤

ñ+≤sTT? nH $wüj·÷\qT $e]dü÷Ô, Á>±e÷˝À¢ì <ä[‘·T\T, ù|<ä\

J$‘ê\qT ∫Á‹dü÷Ô ªª|ü˝…¢≥÷] ˝ÒK\Tμμ nH˚ ù|s¡T‘√ 1932˝À

ª»qyêDÏμ |üÁ‹ø£ Àq÷, 1933˝À ªC≤q|ü<äTì C≤ãT\Tμ nH ù|s¡T‘√

ªÁ|üC≤$TÁ‘·μ˝Àq÷ uÀsTT ;ÛeTqï Á|ü#·T]+#ê&ÉT. #·<äTe⁄ø=ì,

;<ä‘·q+e\¢ #·<äTe⁄ ø=qkÕ–+#· Òø£ dü«Á>±eT+ b˛sTT |ü …¢≥÷]

|üqT˝À¢ eTTì–b˛sTTq ªC≤q|ü<äT&ÉTμ |ü≥ï+˝Àì leT+‘·T&Ó’q ‘·q

$TÁ‘·TìøÏ ‘·q nedüú\qT, Á>±e÷˝À¢ì |ü]dæú‘·T\qT ª ÒK\μ s¡÷|ü+˝À

sêkÕÔ&ÉT. Á>±eT|ü]dæú‘·T\ >∑÷]Ã ‘Ó\|ü&ÉyT á bÕsƒ¡ uÛ≤>∑ ñ<›X+.


&Üˆˆ uÀsTT ;ÛeTqï

C≤q|ü<äTì C≤ãT4




bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.

yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ªª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À #·÷dæ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ ‘Ó\T‡ø√+&ç.

bÕsƒ¡+ eT<Ûä ˝À ñqï Á|üXï\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·+&ç. MT ‘·s¡>∑‹˝À s¡∫Ã+#·+&ç.

ø£$ |ü]#·j·T+

ªªÁ|ü‹uÛÑqT ‘· …‘·Ôìe«s¡T |ü+&ç‘·T\T

bÕ+&ç‘ê´ìï ‘· …‘·Ôìe«s¡T bÕeTs¡T\Tμμ

ªªáHê&ÉT kÕVæ≤‘· eT+fÒ ≈£î\+, eT‘·+, es¡Z+, eTTsƒêμμ nì <ÛÓ’s¡ +>± ‘·q eTqdüT‡˝Àì

e÷≥qT ø£\+ <ë«sê, >∑fi+ <ë«sê yÓ*ãT∫Ãq ø£$ uÀsTT ;ÛeTqï. ‘·q<Ó’q XË’*‘√, $$<Ûä

kÕVæ≤r Á|üÁøÏj·T\‘√ ã&ÉT>∑T\ J$‘ê\ >∑T]+∫, <ä[‘·T\ J$‘ê\ >∑T]+∫ s¡#·q\T

#|üÏºq #Ó’‘·qó*.

‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢ e÷$T&ç≈£î<äTs¡T Á>±eT+˝À ù|<ä <ä[‘· ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ê&ÉT. ndüŒ èX´‘· Á|üã\+>±

ñqï HêÏ ø±\+˝À mH√ï e´j·TÁ|üj·÷dü\ø√]Ã $<ä quÛÑ dæ+#ê&ÉT. eTVü‰‘êà>±+BÛ, &Üˆˆ u≤u≤kÕôV≤uŸ n+uÒ<äÿsY

uÀ<Ûäq\‘√ Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’ ndüŒ èX´‘·qT ‘·q ø£\+ <ë«sê s¡÷|ü⁄e÷bÕ\ì ‘·\∫q yT<Ûë$. kÕ«‘·+Á‘√´<ä eT

düeTj·T+˝À øÏ«Ÿ Ç+&çj·÷ ñ<ä eT+˝À bÕ\T|ü+#·Tø=Hêï&ÉT. ø=+‘·ø±\+ »s¡ï*düTº>± |üì#kÕ&ÉT. 1940`45

eT<Ûä ø±\+˝À ñbÕ<Ûë´j·Teè‹Ôì #|ü≤º&ÉT. Ms¡T 1978 qT+&ç 1984 es¡≈£î sêh XÊdüq eT+&É* düuÛÑT´ì>±

ñHêï&ÉT.

áj·Tq 11e @≥ qT+& s¡#·q\T #XÊ&ÉT. áj·Tq sêdæq ªbÕ Òs¡Tμ m+‘√ eT+~ ù|<ä\T, <ä[‘·

≈£î≥T+u≤\˝À yÓ\T>∑T\T ì+|æ+~. #ê˝≤ eT+~ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ‘·eT |æ\¢\qT bÕ Òs¡T‘·q+ e÷ìŒ+∫ bÕsƒ¡XÊ\˝À¢

#sêÃs¡T. ªbÕ Òs¡Tμ Hê≥ø£+ dü÷Œ¤]Ô‘√ $<ä quÛÑ dæ+∫ ñqï‘· |ü<äe⁄\T n~Ûwæº+∫q ù|<ä\T, <ä[‘·T\T m+‘√ eT+~

ñHêïs¡T. >∑T&çôd\Tø±*b˛‘·THêïjYT, ñXÊs¡T\T, C≤q|ü<äTì C≤ãT\T, sê>∑yÓ’XÊœ, |æ©¢X‘·ø£+, <Ûäs¡à+ø√dü+ b˛sê≥+

yÓTT<ä …’q s¡#·q\T #XÊ&ÉT.

Ç‘·ì >∑T&çôd\T ø±*b˛‘·THêïjYTμμ s¡#·q≈£î 1975˝À kÕVæ≤‘· nø±&É$T nyês¡T¶ \_Û+∫+~. Ä+Á<Ûä $X«

$<ë´\j·T+ yê] ø£fi≤Á|ü|üPs¡í nH _s¡T<äT s¡÷|ü+˝À >ös¡e &Üø£ºπs≥TqT bı+<ë&ÉT. uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ áj·TqqT

1973˝À |ü<äàl, 2001˝À |ü<äàuÛÑ÷wüDY\‘√ düHêàì+∫+~.

(1911`2005)


I

HÓ#ÓÃ©!

ø£å$TkÕÔeH nqTø=+≥THêïqT. ÒK Ä\dü yÓTÆ+~. Ä\kÕ´ìøÏ ø±s¡D+ Òø£b˛ Ò<äT. MT |ü≤ï˝À¢ ≤>∑ ø±\+

ø£s¡ø£≥Tº>± q&Ée<äT e÷ |ü …¢ À¢. áyfi ìs¡T<√´>∑+ nsTT‘ πs|ü⁄ r]ø£ Òì |üì ` eT∞fl Ä eTs¡THê&ÉT |üì eT+<ä+

` á $<Ûä+>± ñ+≥T+~ dæú‹. n+<äT#‘· dæús¡+>± á yfi Ç~ #j·÷* ` Äyfi n~ #j·÷* ` nì ø±s¡ Áø£eT+

‘·j·÷s¡T #dæø=q&ÜìøÏ @MT neø±X+ ñ+&É<äT.

Á>±e÷˝À¢ kÕ<Ûës¡D+>± ñ+& á ndæús¡uÛ≤eyT ˙≈£î ÒK Áyêj·TT≥ Ä\dü + #sTT+∫+~. ø±\+ #ê˝≤

$\TyÓ’+~. Á>±e÷\T á $\Te Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ ÇÏº ndæús¡ dü«uÛ≤e+ ‘=\>±*.

yÓTTqïH ˙≈£î ÒK sêj·÷\ì nqTø=HêïqT. ø±ì, Ä yfi n+‘ê |üì. ˇø£ÿ ø£åDyÓTÆHê rs¡Tã&ç nsTT+~ ø±<äT.

Ä sêÁ‹ sêj·÷\ì ø£\eT÷, ø±–‘·eT÷ |ü≥Tºø=ì B|ü+ãT&ç¶ <ä–Zs¡ ≈£Ls¡TÃHêïqT.

ªøÏs¡düHêsTT\T bı>∑ ø£fifl˝À |ü&ÉT‘√+~. ø£fiófl »ãT“ #kÕÔsTTμ nì e÷j·TeTà nqï~.

ªÁbı<ä›düÔe÷qeT÷ |üì #XÊe⁄, |ü&ÉTø√≈£L&É<ë!μ nHêï&ÉT e÷eTj·T´.

ªnH√ïjYT! á …ø£ÿ #Ó|æŒ |ü&ÉTø√μ n+≥÷ |ü\ø£ rdæø=ì e∫Ã+~ e÷ #Ó*¢.

n~ s¡÷bÕsTT\ >∑TDø±s¡+ …ø£ÿ , …ø£ÿ #Ó|ü‘·THêïqT. ªs¡÷bÕj·T*ï nD≤\T #j·÷\+fÒ @$T #j·÷*?μ

nHêïqT.

e÷ #Ó*¢ Ä˝À∫k Ô+~.

ª<äTø±D+ MT~øÏ rdüT≈£îyÓ[fl e÷sêÃ*μ nHêï&ÉT e÷ ‘·eTTà&ÉT.

ªø±<äT, |ü<äVü‰s¡T ô|Ïº >∑TDÏ+#ê*μ nqï~ e÷ #Ó*¢.

e÷j·TeTà e÷ ‘·eTTà&ç |üø£å+ nsTT+~.

ªnsTT‘ á s¡÷bÕsTTì >∑TDÏ+∫ nD≤\T #sTTμ n+≥÷ ˇø£ s¡÷bÕsTTì <=]¢+∫+~ e÷ #Ó*¢ <ä>∑Z]øÏ.

Hê≈£î ÄXÃs¡ + ø£*–+~.

Á|üy•ø£

|ü+≥qT ¬ø’\T#dæ, <Ûëq´+ sêdüT\T b˛dæ, ‘·eT ø£&ÉT|ü⁄\T ø±\T‘·÷e⁄Hêï, ø£ ïfiófl

ø±s¡T‘·÷ ñHêï, ÇHê+<ës¡T\≈£î |òü*‘·+ n+‘ê n|üŒ–+∫ eÏº#‘·T\T q\T|ü⁄ø=+≥÷

Ç+&É¢≈£î b˛sTT |üdüTÔ\T |ü& ¬s’‘·T\ Bq>∑‹ me] Vü≤è<äj·T+ ø£]–+#·<äT? á e÷≥\T

#ÓãT‘·Tqï~ mes¡T? @ dü+<äs¡“¤+˝À #ÓãT‘·THêï&√ ‘Ó\T‡ø√e&ÜìøÏ bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç.


n#·Ã≥ ø£*–q #·eT‘êÿsêìøÏ ø±<äT Hê≈£î ÄXÃs¡ + ø£\T>∑T‘·.

Ç≥Te+Ï #·eT‘êÿsê˝…H√ï ì‘·éT÷ #·÷dü÷Ô ñ+≤+

Á>±e÷˝À¢.

e÷j·TeTà e÷ ‘·eTTà&ç |üø£å+ ne\+_+∫q+<äT≈£î

ø±<äT Hê≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£\T>∑T‘·. $H√<ä+ ø√dü+, _&É¶\

kÕìï<Ûë´ìï ‘·\T¢\T nqTuÛÑ$+# Äq+<ëìï nqTuÛÑ$+#·&É+

ø√dü+ Ä$&É ˇø£ |üø£å+ eVæ≤+∫ e÷‘√ ‘·sêÿìøÏ ~–+~.

e÷j·TeTà≈£î Ä s¡÷bÕsTT mø£ÿ&çqT+∫ e∫Ã+~ nì ø±<äT

Hê≈£î ÄXÃs¡ + ø£\T>∑T‘·. |ü~s√E\T ø£wüº|ü&ç |üì#ùdÔ e∫Ãq

≈£L* Ä s¡÷bÕsTT.

s¡÷bÕsTT ø£+ÏøÏ ø£q|ü&ç‘ m+‘√ Äq+<ä+. n+<äTø£H ∫\¢s¡

rdüTø=qø£ $Tq|ü≈£î&ÉT+ e+Ï s¡÷bÕsTT rdüTø=Hêï&ÉT e÷ nj·T´.

Ä s¡÷bÕsTTì n+<äs¡÷ ‘·\ø=ø£ ø±düÔùd|üP <ä>∑Zs¡ ô|≥Tºø=ì Ä&ÉTø=Hêïs¡T

<ëì‘√.

ø±ì Hê≈£î ÄXÃs¡ + ø£*–+∫+~ ys=ø£ $wüj·T+. eTq+ nuÛÑ dæ+# $<ä ≈£L,

J$‘·+˝À #j·TuÀjT |üìøÏ ñqï n+‘·s¡+ Vü≤sƒê‘·TÔ>± Hê eTqdüT‡≈£î ‘·Ïº+~.

eTq+ Hs¡TÃø=qï~, Hs¡TÃø=+≥Tqï~, s¡÷bÕsTTì |ü<äVü‰s¡T‘√

>∑TDÏ+∫ nD≤\T #j·T&ÉyT.

ø±ì #j·Te\dæq |üì s¡÷bÕsTTì <äTø±D+ <ä–Zs¡≈£î

rdüTø=ì yÓ[fl ÁyÓ÷–+∫ #·÷|æ |ü<äVü‰s¡T nD≤\q÷ …ø£ÿ ô|≥Tºø=ì

Ç+ÏøÏ sêe&É+. n+‘· ñ+~ n+‘·s¡+!

ª#·÷XÊyê? #·<äTe⁄\T #·<äTe⁄‘·THêï+. |ü≤ï˝À¢ ˇø£

s¡÷bÕsTT ˇø£ <ä$Tà&û ≤>∑ Ks¡TÃ ô|&É‘ê+.μ

#·<äTe⁄ |üP]Ô ne>±H ñ<√´>±\≈£î <e⁄fi≤fl≥ yÓTT<ä\T

ô|&É‘ê+. n+<ä] ø±fiSfl |ü≥Tºø=+≤+.

düU≤! Çìï Á‹|üŒ\÷ m+<äT≈£î? Áã‘·ø£&ÜìøÏ! Áã‹øÏ

m+<äT≈£î? eTq kÕ«sêúìï ì+|ü⁄ø√e&ÜìøÏ! n+‘>±?

dü+|òüT+ @yÓTÆb˛sTTHê düπs, eTq‘√ yês¡T mìï ø£≥ºfiófl

ø£&ÉTdüTÔHêï düπs, <X+ n<Û√>∑‹øÏ ~+#·Tø=ì b˛‘·THêï düπs

eTq≈£î NeT ≈£îÏºq #·+<ä+ nsTTHê ñ+&É<äT.


Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ÒK\T m|ü&Ó|ü&ÉT sêkÕÔs¡T? m+<äT≈£î?

♦ ªndæús¡uÛ≤e+μ n+fÒ MTπø$T ns¡úyÓTÆ+~?

♦ eTq #·<äTe⁄\T <Ó’q+~q J$‘·+˝À

ñ|üjÓ÷>∑|ü&É‘êj·Tì uÛ≤$düTÔHêïsê?

m˝≤?

♦ MTs¡T #·<äTe⁄ |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘· @+ #kÕÔs¡T?

@+ ø±yê\qTø=+≥THêïs¡T?

♦ á s√E˝À¢ eTqTwüß˝À¢ kÕ«s¡ú+ m+<äT≈£î

ô|s¡T>∑T‘·T+~?

eTq õ˝≤¢ ø±<äT, eTq ‘ê\÷ø± ø±<äT, eTq Á>±eT+ ø±<äT, eTq Ç\T¢ ñ+&ç, ‘·øÏÿq Á|ü|ü+#·+ n+‘ê

eTTì–b˛‘·THêï düπs, eTq+ …ø£â#j·T+. n+‘.

$TÁ‘·e÷! #·<äTe⁄ø=qïyêfifl+‘ê ‘·eT ø£wüº|òü ≤ìï ‹+≥÷ |ü≤ï\˝À kÂU≤´\T nqTuÛÑ$dü÷Ô, ≈£î\T≈£î‘·÷ ñ+&É&É+

#·÷∫ |ü …¢≥÷fiófl ø£ ïs¡T $&ÉTdüTÔqï$.

Á>±yÓ÷<ä∆s¡D+ n+≥÷ |üÁ‹ø£˝À¢ sêdüTø=+fÒ |üì ø±<äT.

ñ|üHê´kÕ*ùdÔ |üì ø±<äT. s√&É¢ yÓ+≥ yÓ÷≤s¡T ø±s¡¢ À Hê\T>∑TkÕs¡T¢

‹]– Hê\T>∑T e+<ä\T uÛÑ‘ê´\T ø=&ç‘ |üì ø±<äT. ne˙ï s¡÷bÕsTTì

|ü<äVü‰s¡T #‘· >∑TDÏ+∫qfÒ¢ e´sêú\T. ø±–‘·+ MT<ä ø√≥T¢ ø√≥T¢ dü+K´\T

ydüTø=ì ªÇ+‘· <Ûäq+ ñ+~ Hê≈£îμ nì dü+‘√wæ+#·&É+ mÀ¢, ne˙ï

nfÒ¢.

á Vü≤ Ä ø£åD+˝À ‘·Ïº+~ Hê≈£î. ÄXÃs¡ + ø£*–+~.

Á|üC≤düeTT<ëj·T+ ø√πs Á|ü‘· ø£å|òü\+ Ä&É+ãs¡+ ø±<äT.

n+‘·À¢πø ªe]≈£î|üŒ#˚ À ˙s¡T|ü&É¶~, ˙e⁄ sêyê*μ n+≥÷

e#êÃ&ÉT, ˇø£ ¬s’‘·T ø√≥j·T´. Äyfi ˙≈£î ÒK sêj·T&ÜìøÏ M Ò

∫ø£ÿ Ò<äT.

II

Ä sêÁ‹ n+‘ê bı˝≤\˝À C≤>±s¡+ #XÊ+.

ø√‘·\T nsTTq$. ø=+<äs¡T ø√‘·\T ø√j·T>±H q÷]Ã ydüTø=+≤s¡T. ø=+<äs¡T ≈£î|üŒ\T ydæø=ì ydü$ ø±\+

‘·\dü÷|ü>±H #Ó’Á‘ês¡+uÛÑ+˝À q÷s¡TÃø=+≤s¡T.

≈£î|üŒ\T #\˝ÀH ykÕÔs¡T. ≈£î|üŒ\ #·T≥÷º ô|’s¡T\T #·ø£ÿ>± ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+≤sTT.

˙Ï uÀ<Ó≈£î <ä>∑Zs¡>± ñqï #˝À ø√≥j·T´ ≈£î|üŒ yXÊ&ÉT.

ø±\Te Ç+ø± m+&çb˛ Ò<äT. uÀ<Ó ø£qï+ ‘Ó– ≈£î|üŒ#˝À ˙s¡T |ü&ç+~.

uÀ<Ó ø£qï+ ø£Ïºydæ #˝À |ü&É¶ s¡T b˛jT˝≤>∑Tq |æ\¢uÀ<Ó\T rdæ ø£ >∑≥Tº MT<ä ≈£Ls¡TÃHêï+ ø√≥j·÷´, Hq÷.

Vü‰sTT>± qø£åÁ‘ê\T yÓTs¡TdüTÔHêïsTT. >∑TãTs¡T >∑TãTs¡T>± jÓT<äT>∑T‘·÷, #·\¢ì >±*øÏ ªCÀs¡Tμ eT+≥÷ ô|’s¡T#\T

m+‘√ Äq+<ëìï ≈£Ls¡TdüTÔHêïsTT.

ª|ü …¢≥÷] J$‘·+ m+‘√ eTH√Vü≤s¡yÓTÆ+~!μ nì nqT≈£îHêïqT. ø±ì, ª|üdüTÔ\T |ü&Ü*, ø£cÕº\≈£î zs¡TÃø√yê*. á

¬s+&É÷ ‘·|æŒ‘ |ü …¢≥÷πs Á|üXÊ+‘· J$‘· kÂU≤´ìøÏ |ü⁄Ïº\T¢.μ

ª≈£î|üŒ |ü ≤¢ìï |ü&É¶~. Ä yÓTs¡ø£ #˝À y<ë›+ nqTø=HêïqTμ nHêï&ÉT ø√≥j·T´. ªn+‘·πs«~ yÓfifl>±H q÷πsÃj·÷*.μ

ªn+‘· ‘=+<äs¡ @$T e∫Ã+~? dü+e‘·‡sê~øÏ q÷s¡TÃø√e#·TÃμ nHêïqT.


ªnuÒ“, |üqTï\T e∫Ã ‘·\ MT<ä ‘·qTï‘êsTT. Ç+À¢ ø£ |æ+>±D°∫|üŒ nsTTHê Ò<äT neTà&ÜìøÏ. n˙ï eTÏºeT÷≈£îfi‚flμ

nHêï&ÉT.

düU≤! ø£wüº+ y=ø£fifl~, |òü*‘·+ eTs=ø£fifl~.

ù|<ä\ H√fiófl ø=Ïº, ø£&ÉT|ü⁄\T e÷&çÃ, ñqï<ä+‘ê &ÉTÃø£b˛sTT @$T #kÕÔs√ ‘Ó\TkÕ? uÒ+≈£î\˝Àq÷, ÇqT|ü

ô|f…º\˝Àq÷ ≈£î|üŒ\T b˛dæø=ì ≈£Ls¡TÃì nqTuÛÑ$kÕÔs¡T düs¡«uÛÀ>±\÷qT.

m|ü&ÉT ‘=\ø£]kÕÔ~ nì ø£fiófl $|æŒ ø£ì ô|≥Tºø=ì ñ+&ç `

m|ü&ÉT ø±\Te≈£î ˙s¡T y=kÕÔ~ nì sêÁ‹+ãefiófl eTqq+ #dæ `

eT+<äTìï, $‘·ÔHê\T #·*¢ ` ˙Ï ø=s¡≈£L ` ≈£L* ø=s¡≈£L Ç‘·s¡T\‘√ b˛°\T |ü&ç `

Ä≈£îeTfiófl |üXóe⁄\T ‘=øÏÿ‹ìyj·T≈£î+&Ü sêÁ‹+ãefiófl bı˝≤\˝ÀH, eÏº H\H |ü+&ÉTø=ì ø±|ü ≤ ø±∫ `

≈£îfÒº C…Á]\≈£L, bı&ç# ‘fifl≈£L, ø£]# bÕeTT\≈£L XØsêìï n]Œdü÷Ô `

$düT>∑÷ $sêeTeT÷ Ò≈£î+&Ü bı˝≤\≈£î ˙s¡T ô|Ïº, <äTìï, &çÃ `

es¡+ nqø£, u≤&çã+<ä\T nqø£ ` ô|’s¡T*ï ` ì‘· eT÷ #·÷dü÷Ô, ø±dü÷Ô `

ms¡Te⁄\T ydæ, ø£\T|ü⁄\T Bdæ, |ü+≥ |ü+&ç+∫ `

|ü+≥qT m\Tø£\T, ∫\Tø£\T ‹ìyj·T≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô #dæ `

|ü+≥qT ¬ø’\T #dæ ` <Ûëq´+ sêdüT\T b˛dæ ` ‘·eT ø£&ÉT|ü⁄\T ø±\T‘·÷e⁄Hêï, ø£ ïfiófl ø±s¡T‘·÷ ñHêï `

$TÁ‘·e÷! ÇHê+<ës¡T\≈£î |òü*‘·+ n+‘ê n|üŒ–+∫ eÏº#‘·T\T q\T|ü⁄ø=+≥÷ Ç+&É¢≈£î b˛sTT |üdüTÔ\T |ü&

¬s’‘·T\ Bq>∑‹ me]øÏ Vü≤è<äj·T+ ø£]–+#·<äT?

#ê˝≤ø±\+ >∑&ç∫b˛sTT+~ Hê≈£î á Vü≤ ˝ÀH, ø√≥j·T´ @$T Ä˝À∫düTÔHêï&√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. Ç<ä›s¡eT÷

‘Ó*y=+~ #·÷#·Tø=Hdü]øÏ eT+#·T#‘· e÷ ‘·\\T Hêìb˛sTTHÓ’. b˛<ë+ |ü<ä nì Ò#ê&ÉT ø√≥j·T´.

sêÁ‹ n+‘ê Hê≈£î ì<ä›s¡ |ü≥º Ò<äT. ô|’>± n$T‘·yÓTÆq #·* ≈£L&ÜqT. #·*eT+≥\T ydüTø=+≥÷ ø£ãTs¡T¢ #Ó|üø=+≥÷

Ä sêÁ‹ >∑&çbÕ+.

Ä eTsêï&ÉT ì<äT›s¡ ã<ä∆ø£+ #‘· (@MT |üì Òø£b˛e&ÉyT ã<ä∆ø±ìøÏ ø±s¡D+) ˙≈£î ÒK sêj·T Òø£b˛j·÷qT.

Ä sêÁ‹ nqï+ ‹q≈£î+&ÜH ìÁ<ä b˛j·÷q≥, e÷j·TeTà nHêïìøÏ m+‘· Ò|æHê Ò#êqT ø±q≥.

πs|ü+‘ê |üì ñ+~. yÓT≥º<äT≈£îÿ\T e#êÃsTT. ‘√≥˝À¢ ns¡ø£\T ø£≤º*. πs|ü⁄ eT÷]Ô>±] Ç+ÏøÏ yÓfi≤fl*

nqTø=+≥THêïqT. m˝≤ ñ+≥T+<√.

Ç+‘·es¡≈£L Hê ÒK m+<äT≈£î Ä\dü eTsTT+<√ sêXÊqT. ndü\T ≈£î sêj·÷* nqTø=qï dü+>∑‹ sêj·TH Ò<äT.

ÁøÏdüºeTdüT edü÷Ô+~. ÁøÏdüºeTdüT≈£L, dü+Áø±+‹ø° ø£*|æ ø± ÒJøÏ ôd\e⁄\T ÇkÕÔs¡T. HqT á @&ÉT #·<äTe⁄ kÕ–ùdÔ

ìqTï e÷ s¡T rdüTø=ì sêyê* nqTø=HêïqT. ø±ì |ü⁄]Ï ÀH dü+~Û ø=Ïº+~ Hê #·<äTe⁄≈£î.


1. |ü …¢ >=|üŒ<ë? |ü≥ï+ >=|üŒ<ë? MT¬s’‘ <ìï düeT]údü÷Ô e÷≤¢&É‘ês¡T? m+<äT≈£î?

2. >∑‘·+‘√ b˛*ùdÔ H&ÉT eékÕj·T+ #ùdyê] dü+K´ Áø£yTD≤ ‘·>∑TZ‘√+~. BìøÏ ø±s¡D≤\T @yÓTÆ ñ+≤sTT?

‘Ó\T‡ø=ì #·s¡Ã˝À bÕ˝§Zq+&ç.

3. øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. MÏì @ dü+<äs¡“¤+˝À mes¡T nHêïs¡T?

n) nHêïjYT! á …ø£ÿ #Ó|æŒ |ü&ÉTø√≈£L&É<ë!

Ä) ªªnsTT‘ sT÷ s¡÷bÕsTTì >∑TDÏ+∫ nD≤\T #sTTμμ.

Ç) ªªe]#˝À ˙s¡T|ü&É¶~, ˙e⁄ sêyê*μμ.

Ç$ #j·T+&ç

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ªª|ü˝…¢≥÷] J$‘·+ m+‘√ eTH√Vü≤s¡yÓTÆ+~. Bìô|’ MT

n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\Œ+&ç.

♦ ªªø£wüº+ y=ø£fi¯fl~, |òü*‘·+ eTs=ø£fi¯fl~μμ n+fÒ MTπø$T

ns¡úyÓTÆ+~? Bìï @ @ dü+<äsê“¤\˝À ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T?

♦ #·*eT+≥\T ydüT≈£î+≥÷, ¬s’‘·T\T ø£ãTs¡T¢ #Ó|üø=+≤s¡T

ø£<ë! yês¡T @ @ $wüj·÷\ >∑T]+∫ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü≈£î+≤s¡T.

Væ≤+#·+&ç.

♦ ª|ü …¢≥÷fifl≈£î yÓ[‘ eTq+ @ @ $wüj·÷\T ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ?

&ÉãT“ Òì #·<äTe⁄ Çã“+<äT\ #˚≥T. e#˚Ã

@&Ó’Hê #·<äTe⁄‘êH√ #·<äeH√, ø±\+ »]–b˛jT

ø=\B ùdïVü‰\T bÕ‘·ã&çb˛‘·÷ ñ+≤sTT. ø=‘·Ô

|ü]#·j·÷\T ø£*π> ø=\B bÕ‘· |ü]#·j·÷\T n&ÉT>∑Tq

|ü&çb˛‘·÷ ñ+≤sTT. Ç~ Á|ü|ü+#· dü«uÛ≤e+.

ø£qTø£ á ôd\e⁄\≈£î e÷ s¡T ekÕÔeH˚

nqTø=+≥THêïqT.

˙e+Ï ÄÅs¡›Vü≤è<äj·TT&ÉT |ü˝…¢≥÷fi¯ófl e∫Ã

Ç#·Ã≥ Á|ü»\T |ü& ø£cÕº©ï ` ø£cÕº\T ‘=\–b˛‘

|ü …¢≥÷fiófl e÷qedü+|òü÷ìøÏ áj·T>∑\ Äq+<ë˙ï

` #·÷ùdÔ m|üŒÏ¬ø’Hê eT+∫~.

@ $wüj·TeT÷ yÓ+≥H ‘Ó\bÕ*. Hê]+»|üfiSfl, yÓ\>∑|üfiSfl, ø=ã“] ≈£î]&û\÷ C≤Á>∑‘·Ô#dæ ñ+#·T‘êqT. ‘·|üŒ≈£î+&Ü

sêyê*. ôd\e⁄.




4. (uÀsTT ;ÛeTqï sêdæq <Ûäs¡à+ ø√dü+ b˛sê≥+˝Àì) øÏ+~ ù|sê #·<äe+&ç. ù|sê˝Àì ø°\ø£yÓTÆq ◊<äT |ü<ë\qT

>∑T]Ô+#·+&ç.

|üì#dü÷Ô ñ+fÒ nqTuÛÑe+ ø£\T>∑T‘·÷ ñ+≥T+~. nqTuÛÑyêìï eT∞fl Ä#·s¡D˝À ô|&ç‘, |üì eT]+‘· #·ø£ÿ>±

kÕ>∑T‘·T+~. n|ü&ÉT nqTuÛÑyêìøÏ eT]+‘· |ü<äTq÷, ø±+‹ \_ÛdüTÔ+~. yêdüÔe C≤„q düeTTbÕs¡®q |ü<ä∆‹

Ç~. yêdüÔe C≤„qyT dü]jÓÆTq C≤„q+. yêdüÔe C≤„q+ m&É‘Ó>∑ì |üì <ë«sê, |ü]o\q <ë«sê \_ÛdüTÔ+~.

yêdüÔe C≤„q+ <X ø±\ ÁbÕ+‘êqT>∑TDyÓTÆ ñ+≥T+~. <X ø±\ ÁbÕ+‘êqT>∑TD+>± e÷s¡T‘·T+~. eTq

eg<Ûës¡D, $yêVü‰\T, |ü]bÕ\q $<ÛëHê\T á $<Ûä+>± $_Ûqï $wüj·÷*ï rdüTø=ì eTq+ |ü]o*+∫Hê,

á dü‘· + ø£ì|ædüTÔ+~. eT+∫#Ó&É¶\T, Ä#ês¡eéVü‰sê\T, $~Û$<ÛëHê\T n˙ï <Xø±\ ÁbÕ+‘êqT>∑TD+>±

m˝≤ e÷]b˛‘·THêïjÓ÷ düŒwüºeTe⁄‘·T+~. e÷s¡TŒ≈£î nr‘·yÓTÆ+~ @B á ˝Àø£+˝À Ò<äT.

ô|’ ù|sê Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ yêø±´\˝À @$ dü¬s’qy√ () <ë«sê >∑T]Ô+#·+&ç.

n) nqTuÛÑe+ e\¢ eTq |üìrs¡T yÓTs¡T>∑T|ü&ÉT‘·T+~. ( )

Ä) ªC≤„q+μ nH~ #·~$‘, $+fÒ \_Û+#~. ( )

Ç) yêdüÔeC≤„q+ dæús¡+>± ñ+&É<äT. n~ ø±˝≤qT>∑TD+>± e÷s¡T‘·T+≥T+~. ( )

á) nqTuÛÑe+, |ü]o\q e\¢ yêdüÔe C≤„q+ dæ~∆düTÔ+~. ( )

ñ) eTq Ä#ês¡eéVü‰sê\T, $~Û$<ÛëHê\T m|ü&É÷ dæús¡+>± ñ+≤sTT. ( )


n) C≤q|ü<äTì ÒK˝À ø£$ @ @ $wüj·÷\qT >∑T]+∫ sêkÕ&ÉT?

Ä) eékÕj·T<ës¡T\ ø£cÕºìï ø£$ @eTì $e]+#ê&ÉT?

Ç) #·<äTe⁄ø=qïyêfifl >∑T]+∫, |ü≥ºDyêdüT\ >∑T]+∫ ø£$ @eTì Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT?

á) C≤q|ü<äT&ÉT ‘·q |ü≥ºD+$TÁ‘·TDÏí |ü …¢≥÷s¡T≈£î m+<äT≈£î s¡eTàì ÄVü‰«ì+#ê&ÉT?

ñ) uÀsTT ;ÛeTqï >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

1. øÏ+~ Á|üXï\≈£î Ä˝À∫+∫ ◊<dæ yêø±´˝À¢ düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

n) ªª@MT |üì Òø£b˛e&ÉyT ã<ä∆ø±ìøÏ ø±s¡D+μμ Bìô|’ MT n_ÛÁbÕj·T+ ‘Ó\Œ+&ç.

Ä) ªªø±\+ #ê˝≤ $\TyÓ’+~μμ m+<äT≈£î?

Ç) #·<äTe⁄≈£îqïyêfifl+‘ê ‘·eT ø£wüº|òü ≤ìï ‹+≥÷ |ü≤ï\˝À kÂU≤´\T nqTuÛÑ$dü÷ÔHêïs¡qï s¡#·sTT‘·

n_ÛÁbÕj·T+‘√ MTs¡T @ø°uÛÑ$kÕÔsê? m+<äT≈£î?

á) ªªø£wüº+ ˇø£fifl~ |òü*‘·+ eTs=ø£fifl~μμ nì nq&É+˝À s¡#·sTT‘· ñ<›X+ @yÓTÆ ñ+≥T+~?

ñ) ªª|ü …¢≥÷fiófl e÷qe dü+|òü÷ìøÏ áj·T>∑\ Äq+<ëìï #·÷ùd ‘Ó\TdüTø√yê*μμ nì m+<äTø£Hêïs¡T?

) ªª|ü …¢≥÷fiófl ø£ ïfiófl ô|&ÉT‘·Tqï$μμ Bìï $e]dü÷Ô sêj·T+&ç.


uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

2. øÏ+~ Á|üXï\≈£î Ä˝À∫+∫ |ü<dæ yêø±´˝À¢ düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

n) |ü …¢≥÷fiófl düT_Ûø£å+>± ñ+fÒH <X+ düT_Ûø£å+>± ñ+≥T+~. n˝≤+Ï |ü …¢≥÷fiófl s√Es√E≈£L

‘·eT ñìøÏì, dü+düÿ è‹ì, Ä‘·àqT ø√˝ÀŒ‘·THêïsTT. Ç+<äT≈£î>∑\ ø±s¡D≤\T @yÓTÆ ñ+≤sTT? Ç$

ø£fiø£fi˝≤&Ü\+fÒ eTq+ @+ #j·÷*?

Ä) ªª|ü …¢≥÷fiófl Á|üXÊ+‘· J$‘· kÂU≤´ìøÏ |ü⁄Ïºfióflμμ Bìï düeT]údü÷Ô düe÷<Ûëq+ sêj·T+&ç.


n) MTs¡T #·÷dæq |ü …¢≥÷s¡T˝Àì eTqTwüß\ eT<Ûä dü+ã+<Ûë\T, nø£ÿ&ç Á|üø£è‹ <äèXÊ´\qT e]ídü÷Ô MT

$TÁ‘·T&çøÏ ÒKsêj·T+&ç.

Ä) á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± ø=ìï ìHê<ë\T, dü÷≈£îÔ\T sêj·T+&ç.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ |ü<ë\T #·÷&É+&ç. yêÏøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\‘√ ø£\|ü+&ç.

ñ<ëˆˆ ¬s’ Ò«ùdºwüqT, , , #s¡Tø√e&É+

¬s’ Ò«ùdºwüqT, Ï¬øÿ≥T, Á|üj·÷D+, #s¡Tø√e&É+.

n) esê¸ø±\+, , , <Ûëq´+.

Ä) eT&ç<äTqï&É+, , , |ü+≥.

Ç) bÕsƒ¡XÊ\, , , J$‘·+˝À dæús¡|ü&É&É+.

á) ÒK, , , #s¡&É+.

ñ) |üì#j·T&É+, , , Äq+<ä+>± J$+#·&É+.

2. øÏ+~ |ü<ë\qT ñ|üjÓ÷–+∫ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) bı<ä›düÔe÷q+

Ä) #·eT‘êÿs¡+

Ç) kÕìï<Ûä +

á) ø£wüº|òü\+

ñ) ø£&ÉT|ü⁄\T e÷&ÉTÃø=qT

) n&ÉT>∑Tq |ü&çb˛e⁄

3. øÏ+~ |ü<ë\T / yêø±´\qT $e]+∫ sêj·T+&ç.

n) |ü⁄]Ï ÀH dü+~Û ø=≥º&É+


Ä) ø£\T|ü⁄Bj·T&É+

Ç) Á>±yÓ÷<ä∆s¡D+

á) ñqï<ä+‘ê &ÉTÃø£b˛e&É+


1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ì dü+<ÛäT\qT $&ÉBdæ, dü+~Û dü÷Á‘·+‘√ düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

n) ÄVü‰Vü‰! m+‘· yÓ’|üØ‘· eTT!

Ä) »+‘·TÁ|ü<äs¡ÙqXÊ\˝À @yT$T #·÷XÊe⁄?

Ç) nø£ÿ&Éø£ÿ&É ø=ìï düeTdü \T ‘· …‘·Ôe#·TÃ.

á) yÓHÓï\ |ü≥º|ü>∑\TqT ‘·\|ædüTÔqï~.

2. øÏ+~ yêø±´\qT dü+•¢wüºyêø±´\T>± e÷s¡Ã+&ç.

n) sêeTT bÕsƒ¡+ #·~yê&ÉT. sêeTT bÕsƒ¡+ ns¡ú+ #düT≈£îHêï&ÉT.

Ä) yÓ’<äT´&ÉT Á|ü<∏äeT ∫øÏ‘·‡ #kÕÔ&ÉT. yÓ’<äT´&ÉT eT+<äT\T ÇkÕÔ&ÉT.

Ç) nø£ÿ °M #·÷düTÔqï~. nø£ÿ qè‘· + #düTÔqï~.

3. øÏ+~ yêø±´\qT dü+j·TTø£Ôyêø±´\T>± e÷s¡Ã+&ç.

n) sêeTø£èwüßí&ÉT >∑Ts¡Te⁄. $yø±q+<äT&ÉT •wüß´&ÉT.

Ä) d”‘· dü+^‘·+ Hs¡TÃ≈£î+≥Tqï~. d”‘· qè‘· + Hs¡TÃ≈£î+≥Tqï~.

Ç) s¡+>±sêe⁄≈£î bÕ&É≥eT+fÒ ÄdüøÏÔ. s¡+>±sêe⁄≈£î $q&ÉeT+fÒ $s¡øÏÔ.

á) lqT ã&çøÏe#êÃ&ÉT. C≤Hé¬s&ç¶ ã&çøÏ e#êÃ&ÉT. Vü≤düà‘Y ã&çøÏ e#êÃ&ÉT.

ñ) Äj·Tqø£$. Äj·Tq >±j·T≈£î&ÉT. Äj·Tq $<ëý‘·Ô.

ÁbÕ‘ê~dü+~Û

4. øÏ+<ä ‘· dæq |ü<ë\qT $&ÉBj·T+&ç. e÷s¡TŒ\T >∑eTì+#·+&ç.

n) |üP¬seTà n+<ä+>± ñqï~.

Ä) >∑Ts¡T•wüß´\T |üP"<√≥≈£î yÓfi≤fls¡T.

Ç) s¡$øÏ bÕ\MT">∑&É n+fÒ #ê˝≤ Çwüº+.

á) ø=\qT˝À ¬ø+<ëeTs¡\T ø=‘·Ô XÀuÛÑqT yÓ<ä»\T¢‘·THêïsTT.


• dü+~Û »]–q rs¡TqT >∑eTì+#·+&ç.

|üPe⁄ G ¬seTà

|üPe⁄ G ‘√≥

MT<äT G ø£&É

¬ø+|ü⁄ G ‘êeTs¡\T

ÁbÕ‘· G Ç\T¢

ÁbÕ G Ç\T¢ ` j·T&Ü>∑eT+ »]– ªÁbÕsTT\T¢μ nqTs¡÷|ü+ @s¡Œ&ç+~.

|üP G ‘√≥

MT G ø£&É

¬ø G ‘êeTs¡\T

dü÷øÏÔ

\ø£å\eT+~ ù|<ä]ø£+˝À, nC≤„q+˝À eT–Zb˛‘·Tqï+‘·

ø±\+ yê] ø£cÕº]®‘·+‘√ $<ëé+‘·T …’, yê]ì ø£ dü+

|üÏº+#·Tø√e&É+ e÷ìydæq Á|ü‹e´øÏÔì HqT

e+#·≈£î&ç>±H uÛ≤$kÕÔqT. |”&ç‘·T …’ #ÓeTÀ&Ã

\ø£å\eT+~ ù|<ä\ Vü≤è<äj·÷]Ô‘√ $<ëé+‘·T …’

düTU≤˝À¢ eTTì–‘\T‘·÷, yê] >∑T]+∫ ø£ dü+

Ä˝À∫+#·ìyê]ì HqT qj·Te+#·≈£î\H n+≤qT.

` $yø±q+<ä

♦ n+<äyÓTÆq |ü …¢≥÷s¡T m˝≤ ñ+≥T+<√ Væ≤+#·+&ç. Á|üø£è‹ XÀuÛÑ\‘√ n\sêπs n˝≤+Ï Á>±eT d”eT

∫Á‘êìï ùdø£]+#·+&ç. <ëìï e]ídü÷Ô, $esê\qT sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç. MT $TÁ‘·T\T ≈£L&Ü Ç˝≤π> sêkÕÔs¡T

ø£<ë! MÏ‘√ ªªn+<äyÓTÆq Á>±eT d”eT\Tμμ nH |ü⁄düÔø£ dü+ø£\q+ #j·T+&ç. <ëìøÏ eTTK∫Á‘·+ ≈£L&Ü

^j·T+&ç. $wüj·Tdü÷∫ø£, eTT+<äTe÷≥ sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.


á eT÷&ç+ÏøÏ düs¡fi≤<Xdü+~Û dü÷Á‘ê\qqTdü]+∫ e÷s¡TŒ\T »]–

|üP"<√≥, MT">∑&É, ¬ø+<ëeTs¡\T ` nH s¡÷bÕ\T @s¡Œ&Ü¶j·Tì

‘Ó\TdüTø√+&ç.

◊<äT dü+<äsê“¤ À¢q÷ yÓTT<äÏ |ü<ä+˝Àì yÓTT<äÏ n#·TÃ ‘·sê«‘· ñqï

nø£åsê\T ˝À|æ+#êsTT ø£<ë!

dü÷ˆˆ ÁbÕ‘ê<äT\ ‘=*j·T#·TÃ MT~ es¡í+ãT\ ¬ø\¢ ˝À|ü+ãT

ãVüQfi¯+ãT>±q>∑T.

• ÁbÕ‘ê<äT\q>± ÁbÕ‘·, Ò‘· Áø=‘·Ô, ÁøÏ+<ä, ¬ø+|ü⁄, #ÓqTï yÓTTˆˆq$.


X¯‘·ø£ eT<ÛäT]eT5

sêCÒXŸ : s¡M! u≤>∑THêïyê!

s¡$ : u≤>∑THêïqT sêCÒXŸ. qTy«+#düTÔHêïe⁄? eTq ∫qïHêÏ $TÁ‘·T\T me¬s’Hê ø£\TdüTÔHêïsê?

sêCÒXŸ : Ä! Ä! n+<äs¡÷ ø£\TdüTÔHêïs¡T. dü+‘√wt ˝≤j·T¬s’Hê&ÉT. uÛ≤qT °#·¬s’Hê&ÉT. eT<ÛäT yê´bÕs¡+

#düTÔHêï&ÉT. düTuÛ≤wt sê»ø°j·TH‘·>± m~>±&ÉT. Ç˝≤ n+<äs¡÷ ø√ÿs¡+>∑+˝À ‹ ìC≤sTTr\‘√

sêDÏdüTÔHêïs¡T.

s¡$ : ∫qï|ü&ÉT eTq+ #·~$q #·<äTe⁄, Hs¡TÃ≈£îqï C≤„q+ ]πøb˛‘·T+<ë? Ä #·<äTe⁄\ |òü*‘·+,

>∑Ts¡Te⁄\ ByÓq\T n˙ï ø£*ùdÔH eTq n_Ûeè~∆.

sêCÒXŸ : WHÍqT! eTTK´+>± X‘·ø£ |ü<ë´˝À¢ì ‘·T\T eTqe´øÏÔ‘ê«ìøÏ u≤≥\T yXÊsTT. Ä‘·à$XÊ«kÕìï

ì+bÕsTT ø£<ä÷!

s¡$ : u≤>± #ÓbÕŒe⁄ sêCÒXŸ! X‘·ø£ |ü<ë´\T HÏø° e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T MT|æ\¢\≈£î ≈£L&Ü H]Œ+#·T u≤>±!

sêCÒXŸ : Hs¡TŒ‘·THêïqT. düπs s¡M! ãdüT‡ e∫Ã+~. eT∞fl ø£\T<ë›+.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

X‘·ø±\T HÓ’‹ø£ $\Te\qT ô|+bı+~+|üCÒkÕÔsTT. uÛ≤$J$‘êìï r]Ã~<äT›‘êsTT. X‘·ø£ |ü<ë´˝À¢ì

HÓ’‹ø£ $\Te\qT ‘Ó\Œ&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.


1. dü+uÛ≤wüDqT ãÏº yês¡T mes¡ì uÛ≤$düTÔHêïs¡T?

2. yê] n_Ûeè~∆øÏ ø±s¡D≤ Ò$?

3. e´øÏÔ‘ê«ìï @$ r]Ã~<äT›‘êsTT?

4. @$ HÏ‘·sêìøÏ e÷s¡Z<äs¡Ùø±\ì s¡$ #ÓbÕŒ&ÉT?

Á|üX¯ï\T:

` X‘·ø£ ø£e⁄\T




bÕsƒ¡+˝Àì |ü<ë´\qT sê>∑+‘√, uÛ≤e+‘√ #·<äe+&ç.

bÕsƒ¡+ #·~$ ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.

ns¡ú+ø±ì |ü<ë\≈£î nsêú\qT ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ #·÷dæ>±ì Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ>±ì ‘Ó\T‡ø√+&ç.

Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. $TÁ‘·T\‘√ #·]Ã+#·+&ç.

X‘·ø£ |ü<ë´\˝À eT≈£î≥+ Á|ü<ÛëqyÓTÆ+~. á |ü<ë´˝À¢ Á|ü‹ |ü<ä + ∫es¡

eT≈£î≥+ ñ+≥T+~. Ç$ eTTø£Ôø±\T, n+fÒ @ |ü<ë´ìø£< dü«‘·+Á‘· uÛ≤e+‘√

ñ+≥T+~. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡+˝Àì |ü<ë´\T eT\¢uÛÑ÷bÕ©j·T+, ∫‘·Ô X‘·ø£+,

‘·]>=+&É qèdæ+Vü≤ X‘·ø£+, uÛÑø£Ô ∫+‘êeTDÏ X‘·ø£+, ñ‘·Œ\e÷\,

$X«Hê<∏X«s¡ X‘·ø£+, ì+ã–] qs¡dæ+Vü≤ X‘·ø£+, ˝§+ø£sêyTX«s¡ X‘·ø£+ nH

˙‹ X‘·ø±\˝À$.

ø£esTTÁ‹ / ø£e⁄\ |ü]#·j·T+

1. eT\¢uÛÑ÷bÕ©j·T+ ˙‹X‘·ø£ ø£s¡Ô ` m\≈£L∫ u≤\düs¡dü«‹ :

Áø°.X.1600 ÁbÕ+‘·+yê&ÉT. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ »≥Áb˛\T dü+kÕúq+˝À düTs¡_Ûe÷<Ûäesêj·T\ ÄkÕúqø£$.

‘Ó\T>∑T˝À ‘=* Á‘· ]úø±eýÓTÆq ªsê|òüTe j·÷<äe bÕ+&ÉMj·T+μ ø£s¡Ô. Ä+Á<ÛäXã›∫+‘êeTDÏ yêÚ≤´‘·. <ë<ë|ü⁄

|üHÓï+&ÉT Á>∑+<∏ë\T s¡∫+#ê&ÉT. uÛÑs¡Ô èVü≤] düTuÛ≤wæ‘· Á‹X‹ì ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+∫q yê]˝À yÓTT<äÏyê&ÉT.

bÕ+&ç‘· k˛Œ¤s¡ø£+>±, <ÛësêfiyÓTÆq XË’*˝À áj·Tq s¡#·q kÕ>∑T‘·T+~.

2. ∫‘·ÔX‘·ø£ ø£s¡Ô ` l|ü‹ uÛ≤düÿs¡ø£$ :

17e X‘ê_›øÏ #Ó+~qyê&ÉT. XË’e |ü+&ç‘· Á‘·j·T+˝Àì l|ü‹ |ü+&ç‘·Tì e+oj·TT\ì |ü]XÀ<Ûä≈£î\ uÛ≤eq.

3. ‘·]>=+&É qèdæ+Vü≤ X‘·ø£ ø£Å]Ô ` ‘·]>=+&É yÓ+>∑e÷+ã :

18e X‘ê_›øÏ #Ó+~q ø£esTTÁ‹. ∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ ‘·]>=+&É Á>±eT ìyêdæì. u≤\´+

qT+#˚ uÛÑ>∑e<ä“¤≈£îÔsê\T. ‘·]>=+&É qèdæ+Vü≤X¯‘·ø£+‘√ bÕ≥T •eHê≥ø£+,

Hês¡dæ+Vü≤$˝≤düø£<∏ä nH j·Tø£å>±Hê\T, sê»jÓ÷>±eTè‘·+ nH ~«|ü<ä ø±e´+,

ly+ø£≤#·\ e÷Vü‰‘·à ´+, ncÕº+>∑ jÓ÷>∑kÕs¡+, yê•wü sêe÷j·TDeTH |ü<ä ø±yê´\T

s¡∫+∫ Á|üdæ~∆¬øøÏÿ+~.(Vü‰∫Á‘·+)


4. uÛÑø£Ô ∫+‘êeTDÏ X‘·ø£+ ` e&Ü¶~ düTu≤“sêj·Tø£$ :

ªedüTsêj·Tø£$μ>± Á|üdæ~∆ bı+~q e&Ü¶~ düTu≤“sêj·Tø£$ 20e X¯‘êu≤›ìøÏ #Ó+~qyês¡T. áj·Tq

sê»eTùV≤+Á<äes¡+˝Àì <=s¡‘·q+yê] |òüdtºÁπ>&é ø£fi≤XÊ\˝À Ä+Á<Û√|üHê´dü≈£î\T>± |üì#˚XÊ&ÉT. ªVæ≤+<ä÷

»qdü+kÕÿ]DÏμ nH |üÁ‹ø£ À ªuÛÑø£Ô∫+‘êeTDÏμ ù|s¡ mquÛ…’ |ü<ë´\T sêXÊ&ÉT. ‘·s¡yê‘· <ëìï uÛÑø£Ô∫+‘êeTDÏ

X‘·ø£+>± |üP]Ô#XÊ&ÉT. M] ªyD°dü+Vü‰s¡+μ nH Hê≥ø£+ #ê˝≤ Á|üdæ~∆bı+~+~. ªÁ|üuÀ<Ûä #·+Á<√<äj·T+μ nH

Hê≥ø£+, ªq+<äq+<äq X‘·ø£+μ, uÛÑ>∑erÿs¡Ôq\T nH$ áj·Tq Ç‘·s¡ s¡#·q\T.

5. ñ‘·Œ\e÷\ X‘·ø£ ø£s¡Ô ñ‘·Œ\ dü‘· Hêsêj·TD#ês¡ :

Ms¡T KeTà+ õ˝≤¢ Àì ∫+‘·ø±ì ÁbÕ+‘·+yê&ÉT. s¡dü<Ûä«ì, á »+≥ q>∑sê\T `

ùV≤eT+‘· ••sê\T, >∑CÒ+Á<äyÓ÷ø£å+, ÁuÛÑeTs¡ ‘·+, lø£èwüí #·+Á<√<äj·T+, yÓTT<ä …’q

|ü⁄düÔø±\T sêXÊ&ÉT. M]ì 2003˝À πø+Á<ä kÕVæ≤‘· nø±&É$T nyês¡T¶ e]+∫+~.

áj·Tq XË’* \*‘·eT<ÛäTs¡+>±, düs¡fi+>±, düTìï‘·yÓTÆq Vü‰dü +‘√ ≈£L&ç ñ+≥T+~.

6. $X«Hê<∏X«s¡ X‘·ø£ ø£s¡Ô ` >∑TeTàqï>±] \ø°Îqs¡dæ+Vü≤ Xs¡à :

yÓT<äø˘ õ˝≤¢ b˛‘ê¬s&ç¶ ù|≥˝À »ìà+#ê&ÉT. ø£$‘êø£fi≤´DÏ, ne<Ûëq düs¡dü«‹,

yê^X«s¡düTÔ‹, Ä<ä e÷‘·èø£, |ü<√´<ë´qeTT Á>∑+<∏ë\qT s¡∫+#ês¡T. eT÷&ÉTe+<ä\≈£î

ô|’>± ne<ÛëHê\T #dæ ªne<Ûëq XXÊ+ø£μ, ªÄXóø£$X‚Ks¡μ nH _s¡T<äT\T bı+<ë&ÉT.

7, ì+ã–] qs¡dæ+Vü≤ X‘·ø£ ø£s¡Ô ` n+<Óy+ø£≥sê»+ :

ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ ø√s¡T≥¢ À »ìà+∫q áj·Tq qy√<äj·T+, eTDÏeT+pwü, ø£fi≤‘·|üdæ«ì

nH |ü<ä ø±yê´\T, uÛ≤s¡‘·sêDÏ HêÏø£\ dü+|ü⁄Ïì s¡∫+#ê&ÉT. ì+ã–] X‘·ø£+,

áX«s¡ X‘·ø±\‘√bÕ≥T, yêqe÷eT …’ es¡<ë#ês¡T´\ ø£è‘·T\T ` nqTo\q nH

dæ<ë∆+‘·Á>∑+<∏ëìï sêXÊ&ÉT. ªø£$•s√eTDÏμ, ªne<Ûëq j·TTeπødü]μ, ªne<Ûëq

#·‘·Tsêqqμ _s¡T<ë+øÏ‘·T\T.

8. l ˝§+ø£ sêyTX«s¡ X‘·ø£ ø£s¡Ô q+_ l<Ûäs¡sêe⁄ :

Ms¡T ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢ ;Û+>∑ Ÿ ìyêdæ. ªø£$sêEμ _s¡T<ë+øÏ‘·T&ÉT.

leTìï+u≤#·\ e÷Vü‰‘·à ´+, leTìï+ã–]qs¡dæ+Vü≤X‘·ø£+, XÊs¡<ë>∑DÏ‘·+, l˝§+ø£

sêyTX«s¡ X‘·ø£+ áj·Tq Ç‘·s¡ s¡#·q\T.

(1923` 2007)

(1934 ` 2011)

(1934 ` 2000)

(1933 ` 2006)


Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ªdü+|ü<ä Ò≈£îHêï |ü+&ç‘·T&ÉT XÀ_ÛkÕÔ&ÉTμ

nì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\e⁄?

♦ ;<ä\≈£î @$Tyê«*?

♦ eT+∫ \ø£åD≤ Ò$?

♦ ªyÓTÆÁ‹μ nH |ü<ëìøÏ |üsê´j·T|ü<ë\T

#Ó|üŒ+&ç.

I

eTˆˆ dæ] Ò¬ø’q $uÛÑ÷wæ‘·T+&Ó j·TsTT uÛ≤dæ\T¢Hé ãT<ÛäT+&Í<ä\Hé

>∑Ts¡TbÕ<ëq‹ πø\˙– #Óe⁄\+<äT ì«ìÿ eÁø£Ô+ãTqHé

dæús¡dü‘√´øÏÔ uÛÑT»+ãT\ì«»j·TeTTì®‘·Ô+ ãTqq‡qàH√

Vü≤s¡ kÂ»qéTT >∑*Zq qT‡s¡_ÛeT˝≤¢! ˙‹yê#·düŒr! 1

` m\≈£L∫ u≤\ düs¡dü«‹

ñˆ ;<ä\ø£qï egeTT\T ù|]àH=dü+>∑TeTT ‘·T#·Ã¤kÂK´dü+

bÕ<äq¬ø’ j·Tã<ä∆eTT\ ã\ÿ≈£î, yê<äeTT˝≤&ÉuÀ≈£î, eT

sê´<äq‹Áø£$T+|ü≈£î, |üs¡düŒs¡yÓTÆÁ‹ yÓT\+>∑T, $TÏºyÍ

y<äeTT\+#Ós¡T+>∑TeTT, $yø£<Ûäq+_~qeTTà∫‘·Ôe÷! 2

` l|ü‹ uÛ≤düÿs¡ ø£$

II

ñˆ |ü≥Tº>∑ X«s¡T+&ÉT ‘·q bÕ*≥ qT+&ç|ü⁄&ç∫Ãq+‘· À"

~≥ºø£ Bq<VüQ\qT ‘≥>∑ ˝≤\qCÒdæ, j·TqïeTTHé

ô|≥Tº $yøÏ e÷qdüeTT" u…+bıq]+#·T#·T q÷s¡≈£î+&çqHé

>∑T≥Tº>∑ \øÏåà"u§+<äT"— <ä]>=+&Éqèdæ+Vü≤! <äj·÷|üjÓ÷ìBÛ! 3

` ‘·]>=+&É yÓ+>∑e÷+ã

eTˆˆ ‘·q<X+ãT dü«uÛ≤wü HÓ’»eT‘·eTTHé ndüà‘·‡<ë#ês¡eTT Ÿ

‘·q<Vü‰‘·à\ HÓ‘ÓÔi+>∑Tq dü<ë‘êq≥T¢ Áù|$T+∫, ‘·

<äÈq‘ê yê|æÔøÏ kÕ<Ûäq+ãT\>∑T dü‘êÿs¡ eTTà\Hé CÒj·T">±

nqTyÍãT~∆ jÓTTdü+>∑TMT Á|ü»≈£î <yê! uÛÑø£Ô ∫+‘êeTD°! 4

` e&Ü¶~ düTã“sêj·Tø£$

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ me]ì Ä<ä]+#ê*? \øÏÎ m|ü&ÉT

e∫Ã #s¡T‘·T+~?

♦ eT+∫ |üqT\≈£î nedüs¡yÓTÆq ãT~∆ nq>±

@$TÀ $e]+#·+&ç.

$•wüºyÓTÆq kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T˝À¢ |ü<ä + ø£Ï. |ü<ä + #Û·+<√ã<ä›yÓTÆ+~. \j·÷‘·àø£+>±

>±qjÓ÷>∑ +>± ñ+≥T+~. <Ûës¡D≈£î nqTe⁄>± ñ+≥T+~. n+<äTπø eTq ÁbÕNq ø£e⁄\T

düTÔ‘·T\T, XÊg$wüj·÷\T, HÓ’‹ø£ $wüj·÷*ï |ü<ë´˝À¢ #=|æŒ+∫ n+~+#ês¡T. |ü<ä

Á|üÁøÏj·T˝À ªX‘·ø£+μ ø£ $uÛ≤>∑+. yT*eTT‘ê´˝≤¢+Ï X‘·ø£ |ü<ë´\qT+&ç ø=ìï+Ïì á

bÕsƒ¡+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+! |ü<ä´ s¡kÕqTuÛÑ÷‹ì ÄkÕ«~dü÷Ô HÓ’‹ø£ $\Te*ï

ô|+bı+~+#·T≈£î+<ë+....

Á|üy•ø£


III

#· ˆ nqj·TeTT <√wüyT |üs¡T\j·T+<äT ø£qT+>=ì |ü\TÿqÏº j·÷

»qTì ø=–Hé >∑TDÁ>∑Vü≤DXøÏÔ q•+#·TqT— eT+∫ e÷Á‘·yT

»qeTT\˝Àq #·÷&É>∑\ #·ø£ÿì #·÷|ü⁄\T |ü\TÿHê\ÿ Hê

¬øqj·T>∑ìeTTà y+ø£≥|ür! nœ˝≤+&É|ür! Á•j·T:|ür! 5

` ñ‘·Œ\ dü‘· Hêsêj·TD≤#ês¡

eTˆˆ Ç‹Vü‰kÕeTè‘· s¡TÁø£ŒuÛ≤ <Ûäe[‘·+; uÛ≤s¡‘·+ u≤s¡dü+

düÿ è‹ Je‘·‡]<ä+ãT ùd$‘·eTT— kÕVæ≤‘· dü«sêq+<ä B

|æ‘·eTTHé bÕeq uÛ≤eHêeVü≤eTVü‰yX+u… C≤rj·T‘ê

Áe‘·eTÚ <Ûäs¡à|üsêj·TD]¸ |ü]yêsê! $X«Hê<∏X«sê! 6

` >∑TeTàqï>±] \ø°Îqs¡dæ+Vü≤Xs¡à

IV

d” ˆ >∑TD$T+‘· ≈£î<äTs¡ø£ >∑Tfiófl ‹s¡T>∑T≥jT\?

dü+kÕÿs¡eTã“ì #·<äTe⁄ Ò\?

∫‘·Ô+ãT ì\Teì •e|üP»\$jT\?

XÊ+‹>∑÷s¡Ãì jÓ÷>∑kÕ<ÛäH\?

eT+∫ì ô|+#·ì eT*qeT‘·eTT Ò\?

Væ≤‘·ãT~∆ >∑\T>∑ì Áe‘·eTT Ò\?

nuÛÑT´<äj·TeTT >±ì Ä#ês¡‘·‹jT\?

‘·>∑Ts¡ø£å ùdj·Tì <Ûäs¡àyT\?

‘ ˆ <äeTeTT XeTeTT ≈£L&Éì »|ü‘·|üeTT Ò\?

kÕ«$T! ˙uÛÑøÏÔ ø£\T>∑ì »qàyT\?

es¡XóuÛÑ $˝≤dü! lì+ã–] ìyêdü!

uÛÑe´>∑TD<ÛëeT! qs¡dæ+Vü≤! ~e´HêeT!! 7

` n+<Ó y+ø£≥sê»+

XÊˆˆ Ç˝≤¢*+ÏøÏ B|üeTÚqq>∑ V”≤V”≤j·T+#·T eT+<äT Ÿ eTVü‰

uÛÑ\÷¢ø±ø£è‹ <√|ü qe⁄«<äTs¡T, Be´<√«éT>∑+>∑Hé »≤

e*¢Hé ˙e⁄ <Ûä]+#·T≥Hé $qs=, jÓTyê«¬s’q eTsê´<ä e

]∆\¢Hé ø±+‘·\ p&É≈£îqï Væ≤‘·e÷? l˝§+ø£ sêyTX«sê! 8

` q+_ l<Ûäs¡sêe⁄

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ Ç‘·s¡T\˝À #·÷&Ée\dæ+<$T?

♦ ñ‘·Œ\yês¡T @+ ø√s¡Tø=+≥THêïs¡T?

♦ uÛ≤s¡‘·<X+ >=|üŒ‘·q+ @$T?

♦ ªC≤rj·T‘êÁe‘·+μ n+fÒ

MTπseTqT≈£î+≥THêïs¡T?

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ dü+kÕÿs¡+ Òì #·<äTe⁄ n+fÒ @$TÏ?

♦ Ç+ÏøÏ B|ü+ Ç˝≤¢\ì m+<äTø£+≤s¡T?

♦ ø£$ ªeè<∏ëμ nì yÏì ù|s=ÿHêï&ÉT?

Bìô|’ MT n_ÛÁbÕj·TyT$TÏ?


1. ‹˝À ãèVü≤düŒ‹ n+‘·Ï yê&ÉyÓ’q z düTs¡_ÛeT˝≤¢! •s¡düT‡e+∫ >∑Ts¡Te⁄\ bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#yê&ÉT, <ëq>∑TD+

ø£*–qyê&ÉT, #Óù|Œ $wüj·÷ìï ÁX<ä∆>± $q>∑*–qyê&ÉT, dü‘· Áe‘·T&Ó’qyê&ÉT, uÛÑT»ã\+‘√ $»j·÷\qT bı+<yê&ÉT,

eTqdüTì+&Ü <äj·T>∑\yê&Ó’q |ü+&ç‘·T&ÉT dü+|ü<ä Ò≈£îHêï Á|üø±•kÕÔ&ÉT.

2. ∫‘·Ôe÷! ù|<äyê]øÏ nqï<ëq+, eg<ëq+ n~Ûø£+>± #j·TTeTT. #·yÓTÆq düTU≤\ø√dü+ nã<ë∆ ≤&É≈£î. nqedüs¡+>±

me]‘√q÷ yê<äq≈£î ~>∑≈£î. eTsê´<äMT], Vü≤<äT›MT] Á|üe]Ô+#·≈£î. n+<ä]‘√ düK´‘·‘√ yÓT\>∑T. á dü÷Á‘ê\H

y<ë\T>± uÛ≤$+#·T. $y≈£î\≈£î á \ø£åD≤ Ò dü+|ü<ä>± uÛ≤dæ\T¢‘êsTT.

3. <äj·÷düeTTÁ<äT&Ü! ‘·]>=+&É qèdæ+Vü≤<yê! $yøÏ nsTTqyê&ÉT ‘·q≈£î uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Á|ükÕ~+∫q <ëì˝À `

nHê<∏ä\qT ìs¡Tù|<ä\qT ø£düs¡Tø√ø£ ÄbÕ´j·T‘·‘√ ˝≤*dü÷Ô nqï+ô|&É‘ê&ÉT. n˝≤+Ï düVü≤è<äj·TTDÏí dü+|ü<ä\≈£î

n~Û<e‘· nsTTq \øÏÎ >∑T≥Tº#·|ü&ÉT ø±≈£î+&Ü e∫Ã e]düTÔ+~. BqT\≈£î #ùd nqï<ëHêìøÏ Ç+‘·Ï ÁbÕXdü Ô ´+

ñ+<äì ‘ê‘·Œs¡ +.

4. uÛÑ≈£îÔ\ bÕ*≥ ∫+‘êeTDÏjÓÆTq zkÕ«MT! me¬s’Hê ‘·q XØsêìï Ä‘·àqT m≤¢ n_Ûe÷ìkÕÔ&√, n˝≤π> ‘·q <XÊìï,

‘·q uÛ≤wüqT, eT‘êìï, Ä#êsêìï ≈£L&Ü n_Ûe÷ì+#≥≥T¢, yêÏ Wqï‘ê´ìøÏ kÕ<ÛäHê …’q eT+∫ |üqT\qT

#ùd≥≥T¢ ‘·–q ãT~∆ì Á|ü»\≈£î Á|ükÕ~+#·T.

5. nœ˝≤+&ÉHêj·Tø±! \ø°Îe\¢uÛ≤! y+ø£≥|ür! Ç‘·s¡T˝À¢ m\¢|ü&É÷ ‘·|ü\T yÓ‹πøyêìøÏ eT+∫ì Á>∑Væ≤+#XøÏÔ

düqï–\T¢‘·T+~. n+<ä]˝Àq÷ eT+∫ì <ä]Ù+# #·÷|ü⁄\T, n+<ä]‘√ eT+∫>± e÷≤¢& Hê\Tø£ HêøÏe⁄«‘·+Á&û!

(e´øÏÔ‘·« $ø±düdü÷Á‘·+ Ç+<äT˝À <ë–ñ+~. düø±sê‘·àø£ Ä˝À#·q, düeT´ø<äèwæº nH ÁX‚wü uÛ≤eq n‘· +‘êeX´ø£+.)

6. <Ûäs¡à|üsêj·TDT …’q eTVü≤s¡T¸\qT |ü]yês¡+>± ø£*–q z $X«Hê<∏X«sê! uÛ≤s¡‘· <X+ y<ë\ XÀuÛÑ‘√ Ç‹Vü‰kÕ\H

neTè‘·+‘√, n\sês¡T‘·Tqï~. Äs¡ dü+düÿ è‹ nH Jeq~ ˙Ï# ùd$‘·eTÚ‘·Tqï~. kÕVæ≤‘· dü«sêq+<ä+#‘·

XÀ_Û\T¢‘·Tqï~. |ü$Á‘·yÓTÆq Ä˝À#·q\qT rÁe+>± ÄyêVü≤q #düTø√e&ÉyT uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ C≤rj·TÁe‘·+.

7. ì+ã–]˝À yÓ\dæq<yê! ÁX‚wüyÓTÆq XóuÛ≤\‘√ n\sêπsyê&Ü! n‘·T´‘·ÔeT >∑TD≤\T ø£\yê&Ü! qs¡dæ+Vü≤<yê! eT+∫

dü«uÛ≤e+ Ò≈£î+&Ü mìïø±sê´\T #dæHê @+˝≤uÛÑ+? düÁ‘·Œes¡Ôq Ò≈£î+&Ü Ä\j·÷\T ‹s¡>∑&É+ eè<∏ë. dü+kÕÿs¡+

Hs¡Œì #·<äTe⁄, #ê+#·\´ eTqdüT‘√ #ùd •e|üP» ≈£L&Ü e´s¡úyT! XÊ+‹ìe«ì jÓ÷>∑kÕ<Ûäq, eT+∫ìô|+#·ì

eT‘·+, yT\Tø√s¡ì Áe‘·+, #Ó’‘·q´+ ø£*Z+#·ì Ä#êsê\T, ˝Àø£s¡ø£åD#j·Tì <Ûäs¡à+ e\¢ Á|üjÓ÷»q+ XSq´+.

z kÕ«MT! u≤Vü≤´, n+‘·]+Á~j·T ìÁ>∑Vü≤+ Òì »|ü‘·bÕ\T, ˙MT<ä uÛÑøÏÔ Òì »qà e´s¡úyT ø£<ë!

8. z sêyTX«sê ! ªÇ˝≤¢ Ò Ç+ÏøÏ B|ü+μ nH e÷≥ $+fÒH n\ŒC≤„qT\T m\T>∑Tã+≥¢ ≤>± $s¡>∑ã&ç qe⁄«‘ês¡T.

ø±˙ |ü$Á‘·yÓTÆq Äø±X>∑+>∑qT e⁄ ‘·\ô|’ <ë*Ãq $wüj·T+ yê]øÏ ‘Ó*j·T<yÓ÷! me¬s’Hê Åd”Ôì >ös¡$+#·ø£b˛e&É+

eT+∫~ ø±<äT ø£<ë!

uÛ≤yê\T


1. øÏ+~ n+XÊ\ >∑÷]Ã e÷≤¢&É+&ç.

n) dü+kÕÿs¡+

Ä) Áe‘ê\T

Ç) Ä#êsê\T

á) <ëq>∑TD+

2. bÕsƒ¡+˝Àì |ü<ë´\ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ yêø±´\≈£î ‘·–q |ü<ä bÕ<ä+ >∑T]Ô+#·+&ç.

n) m\¢|ü&ÉT Ç‘·s¡T\ <√cÕ\qT #·÷&É≥+.

Ä) ù|<äyê]øÏ ÄVü‰s¡+, ã≥º\T <ëq+ #j·T&É+.

Ç) dü+|ü<ä s¡Vü≤dü +>± e∫Ã #s¡T‘·T+~.

3. øÏ+~ |ü<ë´\qT bÕ<äuÛÑ+>∑+ Ò≈£î+&Ü |üP]+#·+&ç.

n) Ç˝≤¢*+ÏøÏ .......................... sêy˚TX¯«sê!

Ä) dæ]˝Ò¬ø’q ........................ yê#·düŒr!

4. øÏ+~ |ü<ë´ìï #·<äe+&ç. Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

dü‘· dü÷øÏÔ |òüTÏ+#·T, BÛ»&çeT e÷qTÃ

>ös¡eyÓTTdü+>∑T, »qT\≈£î">∑\TwüeT&É#·T

ø°]ÔÁ|üø£Ï+#·T, ∫‘·Ô $dü÷Œ¤]Ô CÒj·TT

kÕ<ÛäTdü+>∑+ãT düø£ ≤s¡ú kÕ<Ûäø£+ãT.

♦ Á|üXï\T

n) dü÷øÏÔ n+fÒ @$TÏ?

Ä) ø°]Ô m˝≤ edüTÔ+~?

Ç) kÕ<ÛäTdü+>∑+ e\¢ @+ »s¡T>∑T‘·T+~?

á) á |ü<ë´ìøÏ o]¸ø£ dü÷∫+#·+&ç.

Ç$ #j·T+&ç



1. øÏ+~ Á|üXï\≈£î Ä˝À∫+∫ ◊<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) $yøÏ \ø£åD≤ Ò$?

Ä) dü+|ü<ä me] e<ä›≈£î e∫Ã #s¡T‘·T+~?

Ç) <XuÛ≤wü\ Wqï‘ê´ìï ô|+#·&ÉeT+fÒ @+Ï?

á) ªªÇ‹Vü‰kÕeTè‘·...μμ nH |ü<ä uÛ≤yêìï MT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

2. øÏ+~ Á|üXï\≈£î Ä˝À∫+∫ |ü<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) dü»®q \ø£åD≤\T ù|s=ÿq+&ç.

Ä) HÓ’‹ø£ $\Te\+fÒ @$TÏ? MTs¡T >∑eTì+∫q $\Te*ï ù|s=ÿq+&ç.

3. øÏ+~ Á|üXï\≈£î düè»Hê‘·àø£+>± / Á|üX+dædü÷Ô sêj·T+&ç.

m<äTÏ yê]˝À ‘·|ü\T yÓ‘·ø£≥+ ø£Hêï yê] qT+&ç eT+∫ì d”«ø£]+#·≥+ yT\T nì ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô

$TÁ‘·T&çøÏ ÒK sêj·T+&ç.

(˝Ò<ë)

bÕsƒ¡XÊ\˝À »]π> uÛ≤c˛‘·‡yêìï ‹\øÏ+#·&ÜìøÏ Á|üeTTK X¯‘·ø£ ø£e⁄\T e#êÃs¡T. yê] <ë«sê

X‘·ø±\ >∑T]+∫, yê] s¡#·q\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ |æ\¢\T Ç+≥s¡÷« ´ #j·÷\qT≈£îHêïs¡T.

MT¬s’‘ @eTì Ç+≥s¡÷«´ #kÕÔs¡T? Ç+≥s¡÷« ´≈£î nedüs¡yÓTÆq Á|üXÊïe[ì s¡÷bı+~+#·+&ç.


uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ |ü<ë\≈£î nsêú\T sêdæ yêÏ‘√ kı+‘· yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ ãT<ÛäT&ÉT R |ü+&ç‘·T&ÉT

ãT<ÛäT\‘√ ø£*dæ ñ+&É&É+ e\¢ C≤„q+ ô|s¡T>∑T‘·T+~.

n) nqj·T+ R


Ä) XeT+ R

Ç) yÓTÆÁ‹ R

á) kÂ»q´+ R

2. øÏ+~ |ü<ë\≈£î e⁄´‘·Œ‹Ô nsê∆\T sêj·T+&ç.

n) $X«Hê<∏äT&ÉT Ä) •e⁄&ÉT Ç) Á•j·T:|ü‹

3. øÏ+~ |ü<ë\≈£î |üsê´j·T |ü<ë\T sêdæ, yêÏ‘√ yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ë ˆˆ >∑+>∑ ` uÛ≤^s¡~∏, C≤Vü≤ï$

uÛ≤^s¡~∏ rs¡+˝À ãTTwüß\T ‘·|üdüT‡ #düTÔHêïs¡T. |üs¡eT bÕeì>± C≤Vü≤ï$ ù|s¡T >±+∫+~.

n) •e⁄&ÉT `

Ä) yÓTÆÁ‹ `

Ç) ø±+‘· `

á) >∑T&ç `

4. øÏ+~ yêø±´\qT >∑eTì+#·+&ç. Äj·÷ yêø±´˝À¢ì Á|üø£è‹ $ø£è‘·T*ï >∑T]Ô+∫ |üÏºø£>± ≈£Ls¡Ã+&ç.

n) uÛ≤s¡rj·T <Ûäs¡à+ düs√«‘·ÿ èwüºyÓTÆ+~. ãT<äT∆&ÉT <äe÷àìï uÀ~Û+#ê&ÉT.

Ä) z kÕ$T! ≈£î&çyÓ’|ü⁄>± yÓfi‚Ô kÕ«$T yê] >∑T&çedüTÔ+<ë?

Ç) dæ]ì ≈£î]|æ+∫ \ø°Î<$ leT+‘·T*ï #düTÔ+~.

á) Ä˝À#·q\T dæús¡+>± ñ+&Ü*. ‹s¡yÓTÆq ãT~∆ $y≈£î\ \ø£åD+.


1. øÏ+~ dü+<äsê“¤\˝À |ü⁄qs¡Tø£ÔeTsTTq Vü≤\T¢\qT |ü]o*+#·+&ç. n$ eè‘·Ô´qTÁbÕdü n\+ø±sê\e⁄H√ ø±<√

#·]Ã+#·+&ç.

n) ˙ ø£s¡TD≤ø£≤ø£å Mø£åDeTT\¬ø’ ìØøÏå+#·T#·THêïs¡eTT.

Ä) n&ç¬><äqì ø£&ÉTe&ç"»qT

q&ç–q"<äqT eT>∑T&ÉqT&ÉT>∑&Éì q&Éj·TT&ÉT>∑THé.

Ç) eTø£s¡+<ä _+<äT ãè+<ä s¡düdü +<äq eT+<äs¡eT>∑T e÷‘·èuÛ≤wüjT.

á) #·÷s¡T≈£î, ‘s¡T≈£î, jTs¡T≈£î, Hês¡≈£î, <ës¡Te⁄qT yê&ÉT qs¡es¡T*\˝ÀHé.


$düs¡Zdü+~Û :

2. dü+düÿ è‘· |ü<ë\ eT<Ûä $düs¡Z MT<ä ‘·s¡#·T dü+~Û »s¡T>∑T‘·÷+≥T+~. n~ yπs«s¡T s¡÷bÕ\T>± ñ+&É≥+

>∑eTì<ë›+. øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\T $&ÉBdæ #·÷&É+&ç.

n) qyÓ÷qeT'

Ä) eTH√Vü≤s¡+

Ç) |üjÓ÷ì~Û

á) e#√ì#·j·T+

• ô|’ |ü<ë\qT $&ÉBùdÔ ` á øÏ+<ä $<ÛäyÓTÆq e÷s¡TŒ\T »]>±j·÷?

n) qeT' G qeT'

Ä) eTq' G Vü≤s¡+

Ç) |üj·T' G ì~Û

á) e#·' G ì#·j·T+

• øÏ+~ |ü<ë\T ø£*|æ, e÷s¡TŒqT >∑eTì+#·+&ç.

n) eTq' G XÊ+‹

Ä) #·‘·T' G wüwæº

Ç) quÛÑ' G düTeT+

• |ü<ë\qT ø£\T|ü>± es¡Tdü>± eTqXÊÙ+‹, #·‘·Twüwæº, quÛÑdüT‡eT+ nH s¡÷bÕ\T @s¡Œ&Ü¶sTT ø£<ë!

($düs¡ZMT<ä X, wü, dü \T ~«‘ê«\T>± e÷s¡&É+ >∑eTì+#·+&ç.)

• øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBj·T+&ç.

n) ÁbÕ‘·'ø±\eTT

Ä) ‘·|ü'|òü\eTT

• ªdüμ ø±s¡+ (dt) $düs¡Zs¡÷|ü+>± Á|üjÓ÷–+|üã&ÉT‘·T+~. n+<äTπø qeTkÕÿs¡eTT, ÁX‚j·Tdüÿs¡eTT, eqdüŒ‹

yÓTT<ä\>∑T dü+<äsê“¤ À¢ e÷s¡TŒ Ò<äT.

• øÏ+~ |ü<ë\qT ø£*|æ, e÷s¡TŒqT >∑eTì+#·+&ç.

ñ<ëˆˆ n+‘·' G Ä‘·à R n+‘·sê‘·à

n) <äT' G n_Ûe÷q+ R

Ä) #·‘·T' G ~X\T R

Ç) Äo' G yê<äeTT R

á) |ü⁄q' G Ä>∑eTq+ R

ñ) n+‘·' G eT<∏äq+ R

nø±sê+‘· |ü<ë\ $düs¡Z≈£î X, wü, dü \T, es¡Z Á|ü<∏äeT, ~«rj·÷ø£åsê\T

(ø£, K, #·, #Û·, ≥, sƒ¡, ‘·, <∏ä, |ü, |òü \T) >±ø£ $T>∑‘ê nø£åsê\T ø£*ùdÔ `

nø±sê+‘· |ü<ë\ MT<äTqï $düs¡Z À|æ+∫, nø±s¡+ ªzμø±s¡+>± e÷]+~.

n+‘·', <äT', #·‘·T', Äo', |ü⁄q' yÓTT<ä …’q

|ü<ë\≈£î es¡ZÁ|ü<∏äeT, ~«rj·÷ø£åsê\T,

X¯, wü, dü\T >±ø£ $T>∑‘ê nø£åsê\T

ø£*ùdÔ $düs¡Z πs|òü (sY) >± e÷s¡&É+

>∑eTì+#·+&ç.


• øÏ+~ |ü<ë\T $&ÉBj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ <ÛäqTc˛ÿÏ R <ÛäqT' G ø√Ï ( <ÛäqTdt G ø√Ï )

n) ìwüŒ¤\eTT R ( )

Ä) <äTwüÿs¡eTT R ( )

• øÏ+~ |ü<ë\T $&ÉBj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ ìùdÔ»eTT R ì' G ‘»eTT

n) <äTX‚Ãwæº‘·eTT R G

Ä) <ÛäqTwüº+ø±s¡eTT R G

Ç) eTqkÕÔ|üeTT R G

• ô|’ ñ<ëVü≤s¡D\˙ï |ü]o*+∫q MT<ä≥ $düs¡Z dü+~Û Äs¡T $<Ûë\T>∑ @s¡Œ&ÉT‘·Tqï<äì ‘Ó\TdüTÔqï~.

i) nø±sê+‘· |ü<ë\ $düs¡Z≈£î es¡Z Á|ü<∏äeT ~«rj·÷ø£åsê\T (ø£, #·, ≥, ‘·, |ü— K, #Û·, sƒ¡, <∏ä, |òüü), X, wü,

dü \T >±ø£ $T>∑‘ê nø£åsê\T |üs¡yÓTÆq|ü&ÉT $düs¡Z À|æ+∫ ªnμø±s¡+ ªzμ ø±s¡+>± e÷s¡T‘·T+~.

ii) $düs¡Z≈£î X, wü, dü \T |üs¡yÓTÆq|ü&ÉT X, wü, dü \T ~«‘ê«\T>± e÷s¡T‘êsTT.

iii) $düs¡ZMT<ä ø£, K, |ü, |òü \T eùdÔ, e÷s¡TŒsê<äT (dü+~Û @s¡Œ&É<äT).

iv) n+‘·', <ä', #·‘·T', Äo', |ü⁄q' yÓTT<ä …’q |ü<ë\ $düs¡Z πs|òü (sY) >± e÷s¡T‘·T+~.

v) Çdt, ñdt\ $düs¡Z≈£î ø£, K— |ü, |òü \T |üs¡yÓTÆ‘ $düs¡Z ªwüμ ø±s¡+>± e÷s¡T‘·T+~.

vi) $düs¡Z≈£î, #·, #Û· \T |üs¡yÓTÆ‘ ªXμ ø±s¡+— ≥, sƒ¡ \T |üs¡yÓTÆ‘ ªwüμ ø±s¡+— ‘·, <∏ä \T |üs¡yÓTÆ‘ ªdüμ ø±s¡+

ekÕÔsTT.

Çdt, (Ç'), ñdt (ñ')\

$düs¡Z≈£î ø£, K, |ü, |òü \T

|üs¡yÓTÆq|ü&ÉT $düs¡Z (dt) ªwüμ

ø±s¡+>± e÷s¡T‘·T+~.

$düs¡Z≈£î #·, #Û· \T |üs¡yÓTÆ‘ ªXμ

≥, sƒ¡ \T |üs¡yÓTÆ‘˚ ªwüμ

‘·, <∏ä \T |üs¡yÓTÆ‘˚ ªdüμ

edüTÔ+~.

dü÷øÏÔC≤„q+ ô|ìï~Û e+Ï~.

n~ C≤„‘·T\T e+∫+∫ rdüTø√&ÜìøÏ M\T Òì~.

<=+>∑\T n|üVü≤]+#· Òì~.

<ëq+ #dæHê ‘·s¡>∑ì~.

n~ z nqs¡È s¡‘·ï+.

` #êDø£ ˙‹

♦ bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·T+˝À X‘·ø£ |ü<ë´\Tqï |ü⁄düÔø±\T rdüTø=ì #·<äe+&ç. yêÏ À @yÓ’Hê ◊<äT X‘·ø£

|ü<ë´\qT yêÏ uÛ≤yê\qT sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



dü‘· + :

Á|ü|ü+#êìøÏ uÀ~Û+#·≤ìøÏ Hê e<ä› ø=‘·Ô @MT Ò<äT. dü‘ê´Væ≤+dü\T |üs¡«‘ê\+‘·Ï ÁbÕNqyÓTÆq$.

dü‘ê´Væ≤+dü Ò Hê eT‘·+. dü‘· + Hê uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT. Äj·TqqT Á|üdüqï+ #düTø√e≤ìøÏ nVæ≤+dü e÷s¡Z+.

dü‘· eTH~, ˙e⁄ m+‘· m≈£îÿe>± b˛wæùdÔ n+‘· m≈£îÿe>± |òü ≤*#Ã $XÊ\ eèø£å+ e+Ï~. dü‘· eTH

>∑ì˝À m+‘· À‘·T>± nH˚«wæùdÔ nø£ÿ&É ìøÏå|üÔyÓTÆe⁄+&ç <=]πø eÁ»+ n+‘· $\TyÓ’q~>± e⁄+≥T+~. Ç‘√~Ûø£

ùdyê e÷sêZ\≈£î <ës¡T\T ø£ì|æ+#·e#·TÃ.

Hê J$‘·eT+‘·≤, dü‘· +ô|’ <Ûäè&ÛÉ+>± ì\ã&É≥+ sêJjÓTTø£ÿ kÂ+<äsê´ìï yÓT#·TÃø√e≥+ Hê≈£î H]Œ+~.

á uÛ≤eq dü‘ê´Á>∑Vü≤+ (nVæ≤+kÕ Á|ü‹|òüT≥q)˝À ‘·|üŒìdü] uÛ≤>∑eTì ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡ J$‘·+˝À HqT #·÷&É>∑*>±qT.

ì\ø£&Ée⁄qï e´øÏÔ>± ø£ì|æ+#˚+<äT≈£î H˚HÓ|ü&É÷ ÁX¯<ä∆#·÷|ü˝Ò<äT. Hê dü‘ê´H˚«wüD Á|üj·T‘·ï+˝À nH˚ø£

uÛ≤yê\qT $&ÉHê&ÜqT. nH˚ø£ ø=‘·Ô $wüj·÷\T H˚s¡TÃ≈£îHêïqT. Hê ejÓ÷uÛ≤s¡+ ô|]π> ø=\~ Hê n+‘·s¡Z‘·

eè~∆ Ä–b˛‘·T+<äì >±ì ˝Ò<ë e÷+dü+ ø£]–b˛e≥+‘√ Hê eè~∆ Ä–b˛‘·T+<äH˚ uÛ≤eq>±ì Hê≈£î ˝Ò<äT.

HqT Ä˝À∫düTÔqï<ä ≤¢ dü‘· +. Hê uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£åDø£åD≤ìøÏ sTT#Ã |æ\T|ü⁄qT •s¡kÕeVæ≤+#+<äT≈£î Hê dü+dæ<ä∆‘·

>∑÷πsÃ.

dü‘·´+ dü«uÛ≤eØ‘ê´ dü«j·T+ Á|ü<ä]Ù‘·+. <ëìì ÄeVæ≤+∫e⁄qï nC≤„qeTH˚ kÕ˝…>∑÷fi¯flqT ˙e⁄

‘=\–+#·>∑*–‘˚ n~ düŒwüº+>± Á|üø±•düTÔ+~.

nVæ≤+dü :

H˚qT Hê˝À ñqï≥T¢ #Ó|ü≈£îH˚ @¬ø’ø£ düT>∑TD+ dü‘·´+, nVæ≤+dü. e÷qyêr‘· X¯≈£îÔ\Tqï≥T¢ H˚qT

#Ó|üø√C≤\qT. n≥Te+ÏyêÏì H˚qT ø√s¡Tø√qT. Hê‘√Ï e÷qe⁄\˝À <äTs¡“\Tì X¯Øs¡eTT≈£îqï

<äTwüºe÷+düK+&ÉeTT˝Ò Hê X¯Øs¡eTTq≈£L ñqï$. n+<äTe\¢ n+<ä]˝≤π> H˚q÷ ‘·|ü #˚j·Te#·TÃqT. Hê

ùde\≈£î nH˚ø£ |ü]$T‘·T\Tqï$.

nVæ≤+dü e÷qyê[øÏ n+<äTu≤≥T˝À ñqï >=|üŒ XøÏÔ. nVæ≤+dü s¡÷|ü⁄~<äT›ø√e\dæq Ò<ë bÕÏ+#·eTì

Ä<˚•+#·e\dæq >∑TD+ ø±<äT. n~ n+‘·s¡Z‘·+>± eè~∆#Ó+<˚~. ˇø£ e´øÏÔ #˚ùd rÁeyÓTÆq Á|üj·T‘·ï+ô|’ <ëì

eTqT>∑&É Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~.

eTq dü÷Á‘ê\qT Ç‘·s¡T\T >ös¡$+#ê\ì eTq+ m˝≤ Ä•kÕÔyÓ÷ ‘·eT dü÷Á‘ê\ |ü≥¢ n< |ü]>∑Dq≈£î

Á|ü‘· ]ú≈£L&Ü bÕÁ‘·T&ÉT. Á|ü‘·T´s¡Tú\qT ¬>\T#·Tø√e≤ìøÏ eTq+ Á|ü‹ neø±XÊ˙ï ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\ì nVæ≤+dü

ø√s¡T‘·T+~.

Áø£eT•ø£åD ` $~Û ìs¡«Vü≤D :

J$‘· eTTK´ Á|üjÓ÷»q+ düÁø£eT+>± J$+#·&É+, düÁø£eT+>± Ä˝À∫+#·&É+, düÁø£eT+>± eéVü≤]+#·&É+.

eTq+ @<Ó’Hê >=|üŒ<Ó’q, XÊX«‘·yÓTÆq<ëìì kÕ~Û+# eTT+<äT ø£]ƒqyÓTÆq, ñ≈£îÿ Áø£eT•ø£åD ñ+&ç rsê*.

Ä Áø£eT•ø£åD πøe\+ $<ë´dü+ã+<ÛäyÓTÆq yê<äq qT+&ç, ùV≤‘·Te⁄≈£î, ‘·sêÿìøÏ $»„|æÔ #j·T≥+ <ë«sê sê<äT.

Áø£eT•ø£åDqT Á|ü‹≈£L\‘· nH bÕsƒ¡XÊ\˝ÀH Hs¡TÃø√yê*.

dü+‘·è|æÔ Á|üj·T‘·ï+˝À e⁄+≥T+~ >±ì kÕ~Û+#·≥+˝À e⁄+&É<äT. dü+|üPs¡í ø£èwæ dü+|üPs¡í $»j·÷ìïdüTÔ+~.

ìs¡+‘·s¡ n_Ûeè~∆ J$‘· dü÷Á‘·+. ì\ø£&É>± e⁄qï≥T¢ ø£ì|æ+#˚ ì$T‘· Ô+ ‘·q |æ&çyê<ë\qT

ø±bÕ&ÉT≈£îH+<äT≈£î m\¢|ü&É÷ Á|üj·T‹ï+# eTìwæ ‘·qqT ‘êqT ã÷≥ø£|ü⁄ dæú‹˝ÀøÏ HÓ≥Tº≈£î+≥THêï&ÉT.

#·<äe+&

ç`‘Ó\TdüTø√+&ç

eTVü‰‘êà>±+BÛ uÀ<Ûäq\T


Vü≤≈£îÿ\≈£î dædü …’q eT÷\+ $~Û. eTq+<äs¡+ >∑qTø£ eTq $<ÛäT\qT ìs¡«]Ô+∫q≥¢sTT‘ Vü≤≈£îÿqT bı+<ä≥+

<ä÷s¡+ ø±C≤\<äT. $<ÛäT\T ìs¡«]Ô+#·≈£î+&Ü Vü≤≈£îÿ\ yÓ+≥ eTq+ |üs¡T¬>&ç‘˚ n$ n>∑eT´ >√#·s¡+>± eTq

qT+&ç ‘·|æŒ+#·T≈£î+≤sTT. eTq+ m+‘·>± yêÏ yÓ+≥ |ü&ç‘ n$ n+‘·>± <ä÷s¡+ m–]b˛‘êsTT.

‘·q $<ÛäT\T düe´+>± ìs¡«]Ô+# e´øÏÔøÏ Vü≤≈£îÿ\T yê≥+‘·≥ ny düeT≈£Ls¡T‘êsTT.

<ÛÓ’s¡ + ` <äè&ÛÉ $XÊ«dü+ :

<ÛÓ ’s¡´+ nH˚~ ≈£+&És¡ dü+ã+<ÛäyÓTÆq |ü<ës¡ú+>± me«s¡÷ mqï&É÷ #Ó|üŒ˝Ò<äT, n~ Vü≤è<äj·÷ìøÏ

dü+ã+~Û+∫+~. n‹ >∑Ïº ø£+&És¡+ ≈£L&Ü Vü‰»ì‘·yÓTÆq uÛÑj·T+ eTT+<äT eDÏøÏb˛‘·T+<äì eTq≈£î ‘Ó\TdüT.

ø£+&Ésêìï eDÏøÏ+#˚~ Vü≤è<äj·T+.

XÊØs¡ø£ <ës¡T&ÛÉ + qT+&ç ã\+ #≈£Ls¡<äT. n~ yÓTTø£ÿy√ì dü+ø£\Œ+ qT+&ç edüTÔ+~.

ã˝≤ìøÏ dü+j·TeTHêìï, eTsê´<äqT »‘· #dæq|ü⁄&ÉT n~ Á|üã\eTe⁄‘·T+~.

Á|ü|ü+#·+˝À #·÷&Ü\ì ˙e⁄ ø√s¡T≈£î+≥Tqï e÷s¡TŒ ˙˝À sêyê*.

qÁeT‘· :

nVæ≤+kÕ dü÷Œ¤]Ô $~Û>± qÁeT‘·≈£î <ë] rdüTÔ+~.

qÁeT‘· nH~ Á|ü‘´øÏ+∫ bÕÏ+#≥≥Te+Ï~ ø±<äT. m+<äTø£+fÒ, n~ ñ<›X|üPs¡«ø£+>± Ä#·]+#·≤ìøÏ

ñ<›•+∫+~ ø±<äT. nsTT‘ n~ ªnVæ≤+düμ≈£î ‘·|üŒìdü] |üØø£å. me]˝ÀHÓ’‘ ªnVæ≤+düμ e⁄+≥T+<√ $qj·T+

n‘·ì dü«uÛ≤e+˝À uÛ≤>∑eTe⁄‘·T+~.

‘·|ü\T #˚j·Tìyês¡T mes¡÷ e⁄+&És¡T ` <Ó’yê+X¯ dü+uÛÑ÷‘·T˝…’Hê düπs. ‘·|æŒ<ë\T ˝Òø£b˛e≥+ e\¢

yês¡T <Ó’yê+X¯dü+uÛÑ÷‘·T\T ø±˝Ò<äT. ‘·eT ‘·|ü\qT ‘êeTT ‘Ó\TdüTø√e≥+ e\q, yêÏì ~<äT›ø√e≤ìøÏ

ø£èwæ#j·T≥+ e\q, yêÏì <ë#·Tø√ø£ b˛e≥+ e\q, ‘·eTqT ‘êeTT ~<äT›ø√e≤ìøÏ m\¢|ü&É÷ dü+dæ<äT∆\T>±

e⁄+&É≥+ e\q yês¡T <Ó’yê+X dü+uÛÑ÷‘·T …’Hês¡T.

eTs√ e´øÏÔ Ä˝À#·q\T #Ó&É¶eì, eTq$ e÷Á‘·yT eT+∫ Ä˝À#·q\ì #Ó|üŒ≥+, eTq n_ÛÁbÕj·÷\≈£î

_ÛqïyÓTÆq yêÏì ø£*– e⁄qïyês¡T <XÊìøÏ XÁ‘·Te⁄\ì #Ó|üŒ&É+ <äTs¡\yê≥T.

düVü≤qo\‘· ` ndüŒ èX¯ ‘· :

ndüVü≤q+ nH~ ≈£L&Ü ˇø£ Væ≤+kÕs¡÷|ü+. ì»yÓTÆq Á|üC≤kÕ«$Tø£ uÛ≤eq eè~∆#Ó+<ä≤ìøÏ Á|ü‹ã+<Ûäø£+.

eTq+ ì»yÓTÆq Á|üC≤kÕ«$Tø£ dü÷Œ¤]Ôì n\es¡#·Tø√yê\+fÒ eTq+ ndüVü≤q |üs¡T\T>± e⁄+&É≈£L&É<äT. ndüVü≤q+

ˇø£ì \ø£å +˝À>∑\ $XÊ«dü yê+#Û·qT <Óã“rdüTÔ+~.

Ç‘·s¡T\T eTq\qT #·÷düTÔqï≥T¢>± eTq*ï eTq+ #·÷düTø√e≥+ eT+∫~. eTq+ Á|üj·T‹ï+∫Hê,

eTq*ï eTq+ dü+|üPs¡í+>± mqï&É÷ ‘Ó\TdüTø√ ÒeTT. eTTK´+>± eTq˝Àì <äTwüºbÕsêÙ«ìï ndü\T ‘Ó\TdüTø√ ÒeTT.

eTq\qT $eT]Ù+#yê]|ü≥¢ ÄÁ>∑Vü≤+ #Ó+<ä≈£î+&Ü e⁄qï|ü&ÉT Ä |üì eTq+ #j·T>∑\T>∑T‘êeTT. yês¡T @$T

#Ó|æŒq|üŒÏø° düVü≤è<äj·T+‘√ d”«ø£]+#ê*.

ùd«#·Ã¤ ` Á|üC≤kÕ«eT´+ :

n+‘·s¡Z‘· Á|üe÷<ë\T ˝Òq≥Te+Ï e÷qe eédüú e⁄+&É<äT. eédüú m+‘· ô|<ä›<Ó’‘˚ <äT]«ìjÓ÷>∑

neø±XÊ\T n+‘· ôV≤#·TÃ>± e⁄+≤sTT. Á|üC≤kÕ«eT´+ >=|üŒ eédüú. n+<äTe\¢ n~ m≈£îÿe>± <äT]«ìjÓ÷>±ìøÏ

>∑T] njT´ neø±XeTT+~. ø£qTø£ <ëìøÏ |ü]cÕÿs¡+ Á|üC≤kÕ«e÷´ìï ‘·|æŒ+#·≥+ ø±<äT, <äT]«ìjÓ÷>∑ neø±XÊìï

ø£˙dükÕúsTTøÏ ‘·–Z+#·≥y˚T.

Á|üC≤kÕ«eT´+ kÕsê+X¯+ @eT+fÒ, n+<ä] dü$Twæº Á|üjÓ÷»HêìøÏ ùde#˚j·T≥+˝À nìï $uÛ≤>±\

Á|ü»\ j·÷e‘Y uÛÖ‹ø£, Ä]úø£, Ä<Ûë´‹àø£ eqs¡T\qT düMTø£]+# ø£fi, XÊg+ nì ns¡ú+.


düVü≤qeTTà, dü‘· eTTà, XÊ+‘·>∑+;Ûs¡eTTà,

Ä‘·à$XÊ«düeTTà, qVü≤s¡Vü≤s¡eTT

kÕ<Ûäq, <äø£å‘·, kÕ<ÛäTuÛ≤wüDeTTqT,

dü~«y#·qeTTqT, dü<äZeTqeTT,

<ëqeTTà, <ÛÓ’s¡ eTTà, ‘ê´>∑eTTà, düTì•‘·

ãT~∆, yT˝≤Z+#·T≥, |ü⁄D´>∑TDeTT,

ø£s¡TD, ø£åeT, |üs√|üø±s¡ãT~∆j·THÓ&ç

j·÷˝À#·HêØ‘·T \eT]j·TT+&ÉT

eTqTE …|ü⁄&ÉTqT e÷qT´\T, eT+>∑fidü«

s¡÷|ü⁄\T, eT¨qï‘·T\T, $sêÁ&É÷|üXÀ_Û

‘·T\T, düTø°]Ôø±+‘·es¡|ü‘·T\T, düTeT‘·T\T,

»>∑‹>∑‹ $s¡∫‘·T\T, dü»®qT\Tyês¡T.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á |ü<ä´+ <˚ìï >∑T]+∫

#ÓãT‘·Tqï~?

2. á |ü<ä + <ë«sê >∑T]Ô+∫q

\ø£åD≤˝Ò$?

3. eT+∫ \ø£ åD≤\T ø£*–q

yê]HeT+≤s¡T?

4. n˝≤+Ïyê] >∑T]+∫ m+<äT≈£î

‘ Ó\Td ü Tø√yê*? yê]‘√

m+<äT≈£î kÕ+>∑‘· + #j·÷*?

Á|üX¯ï\T:

düe÷»+˝À ø=~›eT+< Á|üuÛ≤eXøÏÔ dü+|üqTï\T ñ+≤s¡T. áj·Tq kÕ+>∑‘· +bı+~Hê, áj·Tq >∑T]+∫

‘Ó\TdüT≈£îHêï, dü÷Œ¤]Ô ø£\T>∑T‘·T+~. eT+∫e÷s¡Z+˝À q&Ée&ÜìøÏ neø±X+ ø£\T>∑T‘·T+~. Ç˝≤ dü÷Œ¤]Ô<ëj·T≈£î …’q

yê]˝À ã÷s¡TZ\ sêeTø£ècÕísêe⁄ ˇø£s¡T. áj·Tq ôV’≤<äsêu≤<äT sêÅcÕºìøÏ ‘=* eTTKéT+Á‹>± |üì#dæ,

sê»˙‹E„\T>±, ãVüQuÛ≤cÕy‘·Ô>±, |ü]bÕ\Hê<ä≈£åî\T>± ù|¬sìïø£>∑Hêï&ÉT. áj·Tq eT¨qï‘· e´øÏÔ‘ê«ìï

Ä$wüÿ]+#˝≤ |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ yê´dü+ sêXÊ&ÉT. eT¨qï‘· e´øÏÔ‘ê«\ qT+&ç dü÷Œ¤]Ô bı+<ä&ÉyT á

bÕsƒê´+X ñ<›X+.

bÕsƒê´+X ñ<›X+

` |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄

H˚HÓ]–q ã÷s¡TZ\6


n_Ûq+<äq yê´dü+ : >=|üŒyê] J$‘êìï, yê] eT¨qï‘· e´øÏÔ‘ê«ìï $X‚¢wædü÷Ô Á|üX+dædü÷Ô

sêdæq yê´düyT n_Ûq+<äq yê´dü+.

bÕsƒ¡ |ü]#·j·T+ : á yê´dü+ ªÄ+Á<ÛäÁ|ü<XŸ e÷dü |üÁ‹ø£μ (&çôd+ãsY, 1972) ˝Àì~.

.





yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡Tqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À yÓ‘·ø£+&ç. Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄qT #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

s¡#·sTT‘· |ü]#·j·T+

uÛ≤s¡‘· Á|ü<Ûëì>±, ãVüQuÛ≤cÕy‘·Ô>±, uÛ≤s¡‘·<X Ä]úø£ dü+düÿs¡D\ |æ‘êeTVüQ\T>±

ù|s=+~q |æ.$.|üP]Ôù|s¡T bÕeTT\|ü]Ô y+ø£≥ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄. es¡+>∑\T¢ õ˝≤¢ qs¡‡+ù|≥

eT+&É\+˝Àì \πøï|ü*¢ Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT. ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ ;ÛeT<es¡|ü*¢ eT+&É\+˝Àì

e+>∑s¡ Á>±eTdüTú\T s¡TøÏàDeTà, s¡+>±sêe⁄>±s¡\≈£î <ä‘·Ô|ü⁄Á‘·T&ÉT. kÕ«$T sêe÷q+<ä rs¡ú

|æ.$.øÏ sê»ø°j·T >∑Ts¡Te⁄. ã÷s¡TZ\yês¡T >∑Ts¡T‘·T\T´\T.

$<ë´]ú<äX˝ÀH ôV’≤Á<ëu≤<é $eTTøÏÔ bısê≥+˝À bÕ˝§Zì ñkÕàìj·÷ $X«$<ë´\j·T+

qT+∫ ãVæ≤wüÿs¡D≈£î >∑T¬s’Hê&ÉT. 1938˝À ôV’≤Á<ëu≤<é sêhø±+Á¬>dt À #] sê»ø°j·T J$‘êìï Äs¡+_Û+#ê&ÉT.

sêh, πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«\˝À ãVüQø±\+ eT+Á‹>±qT, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ eTTKéT+Á‹>±qT, uÛ≤s¡‘·Á|ü<Ûëì>±qT

$•wüºyÓTÆq ùde\+~+#ê&ÉT. #·‘·Ts¡‘·‘√ uÛ≤s¡‘· sê»ø°j·Tj·Teìø£ô|’ ˇø£ yÓ\T>∑T yÓ*–q sê»˙‹E„\T.

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü‘√ düVü‰ Væ≤+B, ñs¡÷›, Ä+>∑¢+, eTsêØƒ yÓTT<ä\>∑T 17 uÛ≤wü À¢ nqs¡Zfi+>±

e÷≤¢&É>∑*–q ãVüQuÛ≤cÕy‘·Ô. ‘Ó\T>∑T˝À ªø±ø£rj·Tμ nH |üÁ‹ø£qT q&ç|æ+#ê&ÉT. $X«Hê<∏ä ªysTT|ü&É>∑\Tμ

qe\qT Væ≤+B˝ÀøÏ ªªdüVü≤Ádü|òüDYμμ nH ù|s¡T‘√ nqTe~+#ê&ÉT. BìøÏ πø+Á<äkÕVæ≤‘· nø±&ÉMT ãVüQeT‹

\_Û+∫+~. áj·Tq Ä‘·àø£<∏ä>± Á|üdæ~∆¬øøÏÿq ª~ ÇHéôd’&ÉsYμ nH˚ø£ uÛ≤wü˝À¢ nqTe~+#·ã&ç+~.

ª|üHé\ø£å‘Yø=Hé|òüT‘√μ nH eTsê]ƒ |ü⁄düÔø±ìï ‘Ó\T>∑T˝À ªnã˝≤ J$‘·+μ>± áj·Tq nqTe~+#ê&ÉT.

ìsê&É+ãs¡J$‘·+, ìC≤sTTr, <XuÛÑøÏÔ ø£*–q |æ. $. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ J$‘· |üs¡ +‘·+ ì+&ÉT≈£î+&É ≤

dæú‘·Á|üE„&ç>± yÓ*>±&ÉT.

(1921 ` 2004)


I

dü«ØZj·T &Ü.ã÷s¡TZ\ sêeTø£ècÕísêe⁄ >±] 5e es¡∆+‹

dü+<äs¡“¤+˝À yê]ì >∑T]+∫ yê´düyT<Ó’Hê sTTe«e\dæ+~>±

$TÁ‘·T\T ø=+<äs¡T qqTï ø√sês¡T. &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄ >±]

ù|s¡T $q>±H >∑‘· düà è‘·T …H√ï eTT|æŒ]>=ì uÛ≤y√Á<ø£+‘√ Hê

eTqdüT‡ ñøÏÿ]_øÏÿ¬s’b˛‘·÷ ñ+≥T+~. Hê uÛ≤yê\ìï+Ïì sT÷

yê´dü+˝À $e]+#·&É+ m˝≤>∑? ne˙ï ÁyêùdÔ ø£ ô|<ä› Á>∑+<∏äyT

ne⁄‘·T+~. n+<äTø£ì πsU≤e÷Á‘·+>± Hê uÛ≤yê\qT sTTø£ÿ&É

bı+<äT|üs¡TkÕÔqT.

ø°.X‚.&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]ì >∑T]+∫ #·]Á‘·ø±s¡T\T

@$T ÁyêkÕÔs√ eTq+ ‘*ø£>±H Væ≤+#·Tø√e#·TÃ. ªª&Üø£ºs¡T

sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T |òü ≤q ‘Bq |òü ≤q Á>±eT+˝À |ü⁄≤ºs¡T.

|üPHê˝Àì ô|òs¡÷ZdüHé ø± Òõ qT+&ç |ü]¸j·THé uÛ≤wü ◊∫Ã¤ø£

$wüj·T+>± rdüTø=ì |ü≥ºuÛÑÁ<äT\j·÷´s¡T. |ü]¸j·THé ≥÷´≥s¡T>∑

ø=+‘·ø±\+ |üì#XÊs¡T. ‘·s¡Tyê‘· Hê´j·Tyê<ä |ü≤º bı+~

|òü ≤Hê dü+e‘·‡s¡+˝À Hê´j·Tyê~>± qyÓ÷<äT nj·÷´s¡T. Çìï

dü+e‘·‡sê\T Hê´j·Tyê~>± |üì#˚kÕs¡T. Çìï Á|üC≤

ñ<ä e÷\˝À ÇìïkÕs¡T¢ dü‘ê´Á>∑Vü≤+ »]|æ C…’\T≈£î yÓfi≤fls¡T.

ôV’≤<äsêu≤<äT ùdº≥T ø±+Á¬>düT˝À yês=ø£ Á|üeTTK Hêj·T≈£î\T.

eT+Á‹>±qT, eTTKéT+Á‹>±qT, ¬s+&ÉT sêÅcÕº\≈£î >∑es¡ïs¡T>±qT

|üì #XÊs¡T. ø=+‘·ø±\+ sê»´düuÛÑ düuÛÑT´\T>± ñHêïs¡T. nHø£&Üˆˆ ã÷s¡TZ\ sêeTø£ècÕísêe⁄

Á|üy•ø£

Á|ü‹ e÷qe⁄ì˝Àq÷ kÕ<Ûës¡D+>± ñqï<ëìø£+fÒ ‘·qqT >∑T]+∫ |òüTq+>± ∫Á‹+#·Tø=H

dü«uÛ≤e+ ñ+≥÷ ñ+≥T+~. Ç+<äT≈£î _Ûqï+>± Á|üe]Ô+#yês¡T ãVüQ ns¡T<äT>± ñ+≤s¡T.

s¡ø£s¡ø±\ &ç<äT&ÉT≈£î\qT m<äTs=ÿHêï, $|ü‘·ÿs¡ |ü]dæú‘·T\T ùdHêyêVæ≤ì˝≤ #·T≥TºeTTÏºHê

#·*+#·ø£b˛e&É+, eTq'ôdúÌsê´ìï, düeT∫‘êÔìï $&ÉHê&Éø£ b˛e&É+ >=|üŒyê]πø kÕ<Ûä eTÚ‘·T+~.

»j·÷|ü»j·÷\qT düe÷q+>± d”«ø£]+#·&É+, $TÁ‘·T\Tôd’‘·+ Á<√Vü≤+ ‘·\ô|ÏºHê, Á|ü‘· s¡Tú\T

<ä÷wæ+∫Hê ªªdüπs! Çe˙ï Ä≥˝À uÛ≤>∑yT>±!μμ nì dæú‘·Á|ü»„‘·qT Á|ü<ä]Ù+#·&É+ n+<ä]ø°

kÕ<Ûä eTÚ‘·T+<ë? eT] Ç≥Te+Ï e´øÏÔ‘·«+ ø£*–q yês¡T mes¡T? á bÕsƒ¡+ <ë«sê



Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ uÛ≤y√<«>∑+‘√ ñøÏÿ] _øÏÿ]ø±e≥eT+fÒ

@$TÏ?

♦ e´øÏÔ‘·«+ ne>∑‘·+ ø±e≥eT+fÒ @$TÏ?

MT e´øÏÔ‘·«+ >∑T]+∫ e÷≤¢&É+&ç.

♦ n+‘·sê‘·à uÀ~Û+#·&É+ n+fÒ @$TÏ?

MT≈£î m|ü&Ó’Hê Ç˝≤+Ï nqTuÛÑe+

m<äT¬s’+<ë? m|ü&ÉT?

♦ Ç‘·s¡T\ø£+fÒ ‘êqT n~Û≈£î&Éqì`

|æ+#·Tø√yê\H ñã˝≤≥+. ô|qT>∑T˝≤≥

Á|ü‹ì‘·´+ ñ+≥÷H˚ ñ+≥T+~. á

yêø£ + <ë«sê MTπs$T Á>∑Væ≤+#ês¡T?

♦ dü‘· <ä÷s¡yÓTÆq $wüj·T+ n+fÒ @$TÏ?

Bìï @@ dü+<äsê“¤\˝À yê&É‘ês¡T?

ø£$T°\≈£î, ø£MTwüq¢≈£î n<Ûä ≈£åî\T>± ñHêïs¡T. >∑T+&Ób˛≥T e\q 1967 ôdô|º+ãs¡T 14e ‘Bq ø£qTïeT÷XÊs¡Tμμ

yÓTT<ä\sTTq n+XÊ\T ÁyêkÕÔs¡T. #ê]Á‹ø£+>±qT, ø±\Áø£eT Á|üø±s¡+>±qT n~ n+‘ê ì»yT. ø±ì, n+‘·e÷Á‘·+ #‘·

&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] ndü\T e´øÏÔ‘·«+ eTq≈£î ne>∑‘·+ ø±<äT.

Á|ü‹ e÷qe⁄ì˝ÀqT kÕ<Ûës¡D+>± ñqï<ëìø£+fÒ |òüTq+>± ‘·qqT >∑T]+∫ ∫Á‹+#·Tø=H dü«uÛ≤e+ ñ+≥÷

ñ+≥T+~. <ëìì >∑T]+∫ yêì n+‘·sê‘·à uÀ~Ûdü÷ÔH ñ+≥T+~. nsTTq|üŒÏø° ‘êqT ∫Á‹+#·Tø=qï Ä ø£èÁ‹eT

|òüTq‘·qT Ç‘·s¡T\ eTT+<äT Á|ü<ä]Ù+∫ Ç‘·s¡T\ø£+fÒ ‘êqT n~Û≈£î&Éqì|æ+#·Tø√yê\H ñã˝≤≥+, ô|qT>∑T˝≤≥ Á|ü‹ì‘· +

ñ+≥÷H ñ+~. ‘·‘·Œ¤*‘·+>± ˇø£]H=ø£s¡T øÏ+#·|üs¡T#·Tø=+≥÷ ‘·eT XøÏÔ kÕeTsêú \qT, neT÷\´ düeTj·÷ìï

e´s¡ú|üs¡T#·Tø=+≥÷ ñ+&É&É+ eTq+ #·÷dü÷ÔH ñHêï+. ø±ì sTT+<äT≈£î &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T e÷Á‘·+ ns¡T<äT>±

ø£qe#Ã ø£ #·ø£ÿì $TqVü‰sTT+|ü⁄ nì #Ó|üŒe#·TÃ. yê¬s\¢|ü&ÉT nìï $wüj·÷\T ÄK]øÏ ‘·eT˝Àì ÀbÕ\qT ≈£L&Ü

ñqï$ ñqï≥T¢>± #Ó|ü⁄‘·÷ e⁄+&yês¡T. m+‘· ñ+fÒ n+‘. Mdü+ m‘·TÔ m≈£îÿyê Ò<äT, Mdü+ m‘·TÔ ‘·≈£îÿyê Ò<äT.

yê] bıÏº‘·q+ ø=+‘·es¡≈£î yê]ì eTs¡T>∑T|üs¡Tdü÷Ô ñ+&<äì

ø=+‘·eT+~ n+≤s¡T. ø±ì n+‘·ø£+fÒ dü‘· <ä÷s¡yÓTÆq $wüj·T+ eTs=ø£Ï

Ò<äì Hê uÛ≤eq. ìC≤ìøÏ ˇ&É÷¶ bı&ÉT>∑÷ ñqï #ê˝≤eT+~ø£+fÒ

≈£L&É yês¡T n‹ #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+|üã&ÉT‘·÷ ñ+&yês¡T. ‘·eT yêeTq

s¡÷bÕìï >∑T]+∫ ùdïVü≤|üP]‘·yÓTÆq mH√ï |ü]Vü‰kÕ\qT yêπs dü«j·T+>±

#·ø£ÿÏ uÛ≤eì]¢|üÔ‘·‘√ #Ó|üPÔ ñ+&yês¡T. À>∑&É eTq <X+˝À nyÓT]ø±

sêj·Tu≤]>± |üì#dæq Ábıô|òdüsY >± ŸÁu…’‘Y nkÕ<Ûës¡D bı&É>∑]‘·q+

ø£+f… &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄ >±] bıÏ º‘·q+ yê]ì @e÷Á‘·+

eTs¡T>∑T|üs¡#· Ò<äT. |üPs¡«|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<äT dü+kÕúq eTTKéT+Á‹>± ñ+≥Tqï

s√E\˝À &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄ >±s¡T uÒ>∑+ù|≥ $e÷HêÁX¯j·T+˝À

nπs_j·÷sêE ÇãHécÕñ<éqT |ü⁄wüŒe÷˝≤\+ø£è‘·Tì>± #dæq dü+<äs¡“¤+>±

n‹~∏ Ä‹<∏j·TT*s¡T«s¡T |üs¡düŒs¡ kÂ»q´ kÂVü‰Åsê›\‘√ m≥Te+Ï |ò”≥T

#j·Te\dæ e∫Ã+<√ Ä $H√<äø£s¡ <äèX´+ sTT|üŒÏø° #ê˝≤ eT+~øÏ

C≤„|üø£eTT+& ñ+≥T+~. n˝≤π> ø£ $+<äT dü+<äs¡“¤+˝À Ábı.>± ŸÁu…’‘Y,

&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄ >±s¡¢ bòıÀ ‹j·T´&É+ bòıÀÁ>±|òüs¡¢ ø£fi≤HÓ’|ü⁄D≤´ìø=ø£

^≥TsêsTT nsTT Ä dü+<äsê“¤ìø=ø£ #·ø£ÿì $H√<ëìï #≈£L]Ã+~.

II

nedüs¡yÓTÆ‘ $sêŸ s¡÷|ü+....

yês¡T >∑T]Ô+#·ã&É&ÜìøÏ, >∑T]Ô+#·ã&Éø£b˛e&ÜìøÏ yê] XØsêø£è‹ ø±s¡D+ ø±H Ò<äT. n+‘·ø£qï >∑Vü≤qyÓTÆq

<<√ yê] e´øÏÔ‘·«+˝À e⁄+&ç ñ+&Ü*. @<√ ì‘· HÓ’$T‹Ôø£+>± (routine) yês¡T >∑T]Ô+#·ã&É&É+ø±ì, >∑T]Ô+#·ã&Éø£b˛e&É+

>±ì »s¡T>∑ Ò<äT. nedüs¡+ e∫Ãq|ü&ÉT yês¡T n\HêÏ yêeTqeT÷]Ôe … Ç+‹+‘Ó’ eTT˝À¢ø±\T ÄÁø£$T+∫ ‘·eT

$sêŸ s¡÷bÕìï Á|ü<ä]Ù+#yês¡T. |üì |üP]Ô nsTTq yÓ+≥H ‹]– ‘·eT yêeTq s¡÷|ü+˝À Ç$T&çb˛‘·÷ ñ+&yês¡T,


eTs=ø£ nedüs¡+ e#Ães¡≈£î. n+<äT#‘· yês¡T ø±yê\ì ìsê&É+ãs¡+>± ‘Ós¡eTs¡T>∑Tq ñ+&É&É+ »s¡T>∑ Ò<äT. ndü\T

s¡Vü≤dü + @$T≥+fÒ ∫qï eT÷]Ô À sTT$T&ç ñqï yê] ãVüQeTTK Á|ü‹uÛ≤j·TT‘· eT÷]ÔeT‘·Ô«+ nedüs¡+ e∫Ãq|ü&ÉT

‘·eT eT¨qï‘· s¡÷|ü+˝À Á|ü<ä]Ù‘·+ ø±e&É+, nedüs¡+ rs¡>±H ‹]– dü«dü«s¡÷|ü+˝À sTT$T&çb˛e&É+ nH~ yê]

dü«uÛ≤e+˝ÀH ñ+~. $∫Á‘·+ @$T≥+fÒ &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] e´øÏÔ‘·«|ü⁄ eT¨qï‘· •Ksê\T <ëì n>±<Ûä|ü⁄

˝À‘·T\˝ÀH |ü]\øÏå‘·eTÚ‘·÷ ñ+&$.

Hê´j·Tyê~>±

Hê´j·Tyê~>± yê]øÏ ø=ìï Á|ü‘´ø£ \ø£åD≤\T+&$. yê] ÁbÕø°ºdüT roaring practice (ø£åD+ r]ø£ Òì~)

nì #Ó|üŒ&ÜìøÏ M\T Ò<äT. n˝≤ nì yê]øÏ πødüT\ ø=s¡‘· m|ü&É÷ ñ+&~ø±<äT. ø±ì yêÏ À m≈£îÿe πødüT\T

sê»ø°j·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫qÏº$. |ò”E ÒqÏºMqT. Á|üC≤Væ≤‘· J$‘·+ ø=+<äs¡T Hê´j·Tyê<äT\≈£î ô|ò’\T ô|s¡>∑&ÜìøÏ,

<Ûäqdü+bÕ<äq≈£î ñ|üø£]ùdÔ, &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] $wüj·T+˝À e÷Á‘·+ n~ ‘ês¡Te÷¬s’+~. yê] e<ä›≈£î e#Ã

ø£¢sTT+≥¢ À #ê˝≤eT+~øÏ ø£ s¡ø£yÓTÆq $TÁ•‘· uÛ≤e+ ñ+≥÷ ñ+&~. &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] XøÏÔkÕeTsêú \T, Á|üC≤„

ÁbÕuÛÑyê\˝À dü+|üPs¡í $XÊ«kÕìøÏ ‘√&ÉT yês¡T sê»ø°j·T e´Á>∑‘·e\q πødüT\MT<ä m≈£îÿe <Ûë´qeTT+#· ÒπsyÓ÷ nqï

nqTe÷q+≈£L&Ü Ä ø£¢sTT+≥¢ eTqdüT‡\˝À ñ+≥÷ ñ+&~. ìC≤ìøÏ sêeTø£ècÕísêe⁄>±]øÏ πødüTqT ≈£åîDí+>± #·~$

‘·j·÷s¡e&ÜìøÏ neø±XyT ñ+&~ø±<äT. πødüT #|üfÒº≥|ü& yês¡T $wüj·TeT+‘ê ÁX<ä∆>± $ì Ä πødüT ‘ê\÷≈£î ô|ò’\T

jÓTTø£ÿ yÓqTø£ ndüŒwüºyÓTÆq H√≥T\qT ø=ìïπsU≤e÷Á‘·+>± Áyêdæô|≥Tºø=H yês¡T n+‘. ìC≤ìøÏ yêÏì πødüT≈£î ‘·j·÷Ø

nq&ÜìøÏ M\T Ò<äT. ø±ì ø√s¡Tº À Ä πsU≤e÷Á‘·|ü⁄ H√fÒ‡ &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] C≤»®«\é÷qyÓTÆq Á|ü‹uÛ≤ $X‚wü‘·‘√

m<äTÏ Hê´j·Tyê<äT\ yê<äHê|òü÷‘·eTT\≈£î <äTπs“¤<ä yÓTÆq ø£+#·T>√&É\T>± ì\e&É+ HqT dü«j·T+>± #·÷#êqT. Hê´j·Tyê<ä

eè‹Ô À ìcÕí‘·yÓTÆq düTì•‘· yT<Ûëdü+|ü‹Ôì yês¡T Á|ü<ä]ÙdüTÔHêïsê nqï≥T¢>± ñ+&~ yê] nqqýÓTÆq yê<äHê |üÏeT.

Áb˛‘ê‡Vü≤+

d”ìj·TsY Hê´j·Tyê~>± yê]<=ø£ Á|ü‘´ø£ ‘·s¡Vü‰. HqT yê]e<ä› n+<ä]ø£+f… pìj·TsY>± ñ+&yê&çì. ø±ì

‘·*¢øÏ ‘·q ø£&É>=≥Tº _&É¶ô|’ m≥Te+Ï $X‚wüeTeTø±s¡+ ñ+≥T+<√ n≥Te+Ï eTeTø±s¡yT &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]øÏ

HêMT<ä ñ+≥÷ ñ+&~. #=s¡e‘√qT, ìsê|òü÷≥+>±qT, HqT yê] Ä|ò”düTqT ˇø£ Hê´j·Tyê<ä ø±|ò” bÕqXÊ\>±

|ü]>∑DÏ+∫ Hê≈£î ø±e\dæq πødüT\qT eTTK´+>± pìj·Ts¡¢≈£î ø=s¡T≈£î&ÉT|ü&Éì ∫≈£îÿ πødüT\qT dü«j·T+>± @s¡Tø=ì

#·<äTe⁄‘·÷ ñ+&yê&çì. Hê sT÷ #=s¡e yê] d”ìj·TsY >∑Te÷kÕÔ≈£î ø√|üø±s¡DyÓTÆ Äj·Tq HêMT<ä ø±sê\T $T]j·÷\T

q÷s¡T‘·÷ ñ+&yê&ÉT. ˇø£kÕ] &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T <ëìì >∑eTì+∫ Hê #wüºô|’ ‘·eT ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä yÓj·T´&É+,

n+‘·Ï‘√ ø±sê\ $T]j·÷\ Á|üø£s¡D+ eTT–j·T&É+ »]–+~. n|üŒÏqT+&ç e÷ sTTs¡Te⁄] eT<Ûä d”ìj·TsY, pìj·TsY

dü+ã+<Ûä+b˛sTT ìcÕÿ|ü≥´+‘√ ≈£L&çq düe÷qkÕúsTT #·sêÃdü+ã+<Ûä+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. HqT n+#·Hê ydüTø=qï <ëìø£+fÒ

m≈£îÿe>±H Hê˝À XøÏÔkÕeTsêú \THêïj·Tì, dü«j·T+>± >∑T]Ô+#·>∑*π>˝≤ qqTï s¡÷bı+~+∫q &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]

$X‚wü HÓ’|ü⁄D≤´ìøÏ HqT m\¢|ü⁄&É÷ CÀVü‰s¡T \]Œdü÷ÔH ñ+≤qT. yês¡T Hê˝À |üP]+∫q Ä Ä‘·à$XÊ«düyT Hê≈£î

XÊdüqdüuÛÑ\˝ÀqT, sTT‘·s¡ #√≥¢qT ≈£L&É lsêeTs¡ø£å>± ñ+≥÷ edü÷Ô+~. ÁbÕ‘·'düàs¡D°j·TT˝…’q Hê d”ìj·TsY

sêeTø£ècÕísêe⁄>±] $•wüºe´øÏÔ‘·« eTÏº~.


sê»ø°j·÷\˝À yê] düeT´ø <äèwæºø√D+ dü+≈£î∫‘· ôd’<ë∆+‹ø£ ns¡\≈£î ‘ê$e« Ò<äT. yês¡T |ü⁄Ïº+~ C≤^sY<ëØ

≈£î≥T+ã+˝À nsTTq|üŒÏøÏ yês¡T |üPs¡«|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<é dü+kÕúq+˝À ‘·s¡‘·sê\ qT+&û edü÷Ôñqï C≤^sY<ëØ eédüúqT

s¡÷|ü⁄e÷|ü&ÜìøÏ yÓqTø±&É Ò<äT. yê] ùdïVü≤ø√Ï À ô|<ä› ô|<ä› uÛÑ÷kÕ«eTT\T #ê˝≤eT+~ ñ+&yês¡T. nsTTq|üŒÏøÏ

yês¡T |üPs¡«|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<é sêh+˝À <äTHïyêìøÏ uÛÑ÷$TVü≤≈£îÿ ì#Ã øö\T<ëØ#·≤ºìï ‘·j·÷s¡T#dæ, <X+˝À kÕeTýê<ä

eédüú≈£î e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î …’Hês¡T. Ä #·≤ºìï neT\T |üs¡#·&ÜìøÏ yês¡T m+|æø£ #dæq õ˝≤¢ À¢ m≈£îÿe>± qwüºb˛sTTq

uÛÑ÷U≤eT+<äT\T yê] ã+<ÛäTe⁄\÷, sê»ø°j·T düVü≤#·s¡T Ò.

|üPs¡«|ü⁄ ôV’≤<äsêu≤<é dü+kÕúq$∫Ã¤‹Ô ‘·q sê»ø°j·T

ÁbÕã˝≤´ìøÏ dü«dæÔyê#·ø£+ |ü\T≈£î‘·T+<äì yê]øÏ eTT+<

‘Ó\TdüT. nsTTq|üŒÏø° ‘·q≈£î qwüº+ Ç‘·s¡T\≈£î yT\T

#˚≈£LπsÃ ìs¡íj·÷\T rdüTø=+≥÷ ‘·q sê»ø°j·T

J$‘êqï+‘ê Ä‘·à|ü]‘ê´>±ìø°, ∫es¡≈£î düÁøÏj·T

sê»ø°j·÷\qT+&ç ‘·q ìÁwüÿeTD≈£î <ë]rùd |ü]dæú‘·T\≈£î

M]e … n+øÏ‘·+ #düTø=H sê»˙‹ $XÊs¡<äT\T ãVüQ

ns¡T<äT. &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T @ ìs¡íj·T+ rdüTø=Hêï

<ëìì nìï $<Ûë …’q C≤Á>∑‘·Ô\‘√qT, eT+∫ eéVü‰s¡

< äø £ å‘ ·‘√qT rdüTø=H˚yês¡T. ˇø£kÕ] ìs¡ íj·T+

rdüTø=Hêïs¡+fÒ Äs¡Tq÷¬s’Hê <ëìMT<ä dæús¡+>± ì ÒÃyês¡T.

ÇB &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] dü+øÏå|üÔ sê»ø°j·T#·]Á‘·.

III

kÂ»Hê´ìøÏ e÷s¡Tù|s¡T :

yê] $•wüºe´øÏÔ‘ê«ìøÏ dü+ã+~Û+∫q eTs√ eTTU≤´+X+ ñ+~. >∑‘· ‘·s¡+˝Àì nìï düT>∑TD≤\ eT÷]ÔeT‘·«yT

lsêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T. Xsê|òü‘Y n+fÒ kÂ»Hê´ìøÏ e÷s¡Tù|πs yês¡T. eT‘·<äTs¡_Ûe÷Hêìï ô|+bı+~dü÷Ô sê»ýT\T‘·Tqï

HêÏ ìC≤+≈£î ã<ä∆e´‹πsøÏ nsTTq|üŒÏøÏ sêh+˝Àì eTTdü ≤àqT\+<ä]ø° yês¡T |üs¡eT$TÁ‘·T\T, Ä|ü⁄Ô\÷qT! n‹

ìsê&É+ãs¡eTT>± yês¡T eT‘êr‘·dæú‹ì bÕÏ+#yês¡T. yê] Á&ÜsTT+>∑T s¡÷+ ˇø£ dü+düÿ èr Á|ü<äs¡ÙqXÊ\˝≤ ñ+&~.

HêÏ ôV’≤<äsêu≤<é Á|üuÛÑT‘·« ô|<ä›\T, ≈£î#·TÃÀ|”\ eTÚ©«\T, >∑&Ü¶\ eTT˝≤¢\T, ‘·\bÕ>±\ |ü+&ç‘·T\T,

eTVü‰eT¨bÕ<Ûë´j·TT\T, >±+BÛ À|”\yês¡T, K<ä›s¡T<Ûës¡T\T, n<ÛäTHê‘·q f…]*Hé j·TTe≈£î\T ` ˇø£πs$TÏ, nìï

s¡ø±\yês¡T, yê]ì ÄVü‰«ì+#·&ÜìøÏ nø£ÿ&É Vü‰»s¡T njTyês¡T. ˇø£ÿe÷˝À #ÓbÕŒ\+fÒ &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T

eT÷&ÉT $_Ûqï‘·sê\ ∫e] yês¡~Û ≤ ø£ìŒ+#yês¡T. Ç+‘·Ï $XÊ\e´øÏÔ‘·«+‘√ yês¡T ÄHêÏ Á|üC≤J$‘êìï r]Ã~<ë›s¡T.

HêÏ ôV’≤<äsêu≤<é sêh XÊdüqdüuÛÑ À XÊdüqdüuÛ≤ Hêj·T≈£î\T>± yês¡T düTì•‘·yT<Ûä, |ü]e÷]®‘·uÛ≤wü, eéVü‰s¡

<äø£å‘·\qT yTfi$+∫ @s¡Œs¡∫q ñqï‘·Á|üe÷D≤\qT, HÏøÏ eTTK´+>± sT÷ s√E\˝À m+‘√ >ös¡e+‘√ #ê˝≤eT+~

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ me¬s’Hê >∑T]Ô+|ü⁄bı+<ä&ÜìøÏ XØsêø£è‹ ø±s¡D+ ø±<äì

‘Ó\T‡ø=Hêïs¡T ø£<ë! Bìï MT¬s˝≤ düeT]úkÕÔs¡T?

♦ nqqýÓTÆq yê<äHê|üÏeT n+fÒ @$TÏ? Ç~ me]øÏ

nedüs¡+? m+<äT≈£î?

♦ düTì•‘· y˚T<Ûëdü+|ü‹Ô n+fÒ @$TÏ? BìøÏ ø=ìï


♦ ªªø=s¡T≈£î&ÉT |ü&Éø£b˛e&É+μμ n+fÒ @$TÏ? Bìï @@

dü+<äsê“¤\˝À yê&É‘ês¡T?

♦ ªª<äTHïyê]πø uÛÑ÷$Tμμ nH øö\T<ëØ #·≤ºìï me]øÏ

yT\T »s¡>±\ì s¡÷bı+~+∫ ñ+≤s¡T? m+<äT≈£î?


düà]+#·Tø=+≥÷ ñ+≤s¡T. nedüs¡yÓTÆq|ü⁄&ÉT yês¡T Á|ü‘· s¡Tú\qT N*Ã #Ó+&Ü&yês¡T. ø±ì n˝≤ #j·T&É+˝À Á|ü‘· s¡Tú\

qT+&ç s¡ø£Ô|ü⁄u§≥Tºe÷≥ n˝≤ ñ+∫, ø£ÿ ø£ ïs¡Tu§≥Tº |ü&É&É+>±ì, yê] Vü≤è<äj·÷\≈£î s¡e«+‘· H=|æŒ ‘·>∑\&É+>±ì

»]π>~ø±<äT. bÕs¡¢yÓT+fÒ]j·THé>± &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±] n~«rj·T ø£fi≤øöX\eTÏº~.

ãVüQuÛ≤cÕy‘·Ô :

yês¡T #ê˝≤ Á|ü‹uÛ≤e+‘·T …’q uÛ≤cÕy‘·Ô\H $wüj·T+ n+<ä]ø° ‘Ó*dæq<. yês¡T #·<äTe⁄≈£îqï #ê˝≤ uÛ≤wü\T

yêÏj·T+<ä* n_Ûs¡T#·T\# Á|üsTTy≥T>± #·<äTe⁄ø=qïy. eTTKéT+Á‹>± ñ+≥Tqï s√E\˝À &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T

Á|ü‹s√p ns¡∆sêÁ‹es¡≈£î Ä|ò”düTô|ò’fiófl #·÷#·Tø=ì, Ä ‘·sê«‘· qeTàXø£ +>±ì ñ‘ê‡Vü≤+‘√ dü+düÿ è‘· ÁbÕNq ø±yê´\T

#·<äe&É+˝À m˝≤ eTTì– b˛jTyês√ HêøÏ|üŒÏø° düŒwüº+>± C≤„|üø£+ ñ+~. ãVüQeTTK Á|ü‹uÛ≤e+‘·T …’q|üŒÏø°,

&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T Á|ü<Ûëq+>± kÕVæ≤r»>∑‘·TÔ≈£î #Ó+~qyês¡ì Hê qeTàø£+. Ç~ #ê˝ $+‘·>±H ‘√#·e#·TÃ.

m+<äTø£+fÒ yê] kÕVæ≤‘· yê´dü+>∑+ »s¡T>∑e\dæq+‘· m≈£îÿe>± »s¡T>∑ Ò<äT.

ãVüQeTTKÁ|ü»„‘√ e∫Ãq ∫πøÿ Ç~. &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±s¡T eTT≥ºì, ô|+bı+~+#·ì πøåÁ‘·+ @B Ò<ä+fÒ

n+<äT˝À n‹XjÓ÷øÏÔ m+‘·e÷Á‘·+ Ò<äT. ø±ì @+ ≤uÛÑ+? @ kÕVæ≤‘· πøåÁ‘êì¬ø’‘ yê] düTì•‘· yT<Ûëdü+|ü‹Ô m≈£îÿe

nqT≈£L\+>± ñ+&<√, Ä kÕVæ≤‘· πøåÁ‘·+˝À #Ó|üø√<ä>∑Z s¡#·q\T #j·T&Üìπø yê]øÏ neø±X+ ø£\T>∑ Ò<äT. sê»ø°j·Ty‘·Ô>±

≈£L&É yês¡T ‘·eT ø±\+HêÏ n+fÒ <X#·]Á‘· À #ê\ Á|ü<ÛëqyÓTÆq, ñ‘Ô»ø£s¡yÓTÆq <äXÊu≤›\≈£î dü+ã+~Û+∫q düà è‘·T\qT

Á>∑+<∏ädüú+ #dæ ñ+&Ée\dæ+~. HêuÀÏ Væ≤‘Ó’wüß …+‘· #Ó|æŒq|üŒÏø° yê sê|üqT\T #j·T Òø£b˛j·÷s¡T. Ä$<Ûä+>± yês¡T

‘·eT J$‘·ø±\+˝À m+‘√ $\TyÓ’q |üqT\T #dæq|üŒÏø°, #j·T≈£î+&Ü e~*ydæ+~ ≈£L&Ü n+‘·ø£qï m≈£îÿe $\TyÓ’q<

nì Hê n_ÛÁbÕj·T+. m+<äTø£+fÒ Ä |üqT\T #j·T&ÜìøÏ Ç‘·s¡T …e]ø£+f… ≈£L&É yêπs $TøÏÿ* düeTs¡Tú\T. Ç+<äT≈£î

Hq÷, Hê˝≤π> Ç‘·s¡T\T #ê˝≤eT+~ ≈£L&Ü m|ü&É÷ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷H ñHêï+.

yê] W<ës¡ +, ñ|üø±s¡ãT~∆ m+‘·es¡≈£î ñ+&<ä+fÒ, ˇø=ÿø£ÿ|ü⁄&É~ ˇø£ <√wü+>± |ü]D$T+#~. nkÕ<Ûä yÓTÆq

ø√]ø£\T ø√]q|ü&ÉT ≈£L&É yês¡T HÓeTà~>± q#·Ã#Ó|üPÔ z|æø£>± #ê˝ùd|ü⁄ ≈£Ls=ÃHyês¡T. n|ü&ÉT yê] kÕúq+˝À

eTs=ø£¬se¬s’Hê ñ+&çñ+fÒ ˇø£ÿ N<ä]+|ü⁄‘√ <ëìì yÓ+≥H |ü]wüÿ]+∫ ñ+&yês¡T. ø±ì &Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]

W<ës¡ + n˝≤ #j·Tì#Ã~ ø±<äT. yê] ñ<ës¡ Á|üeè‹Ô e\¢ Hê´j·TeTT>± m≈£îÿe <Ûë´qeTT+#·e\dæq |üqT\ø£+fÒ,

XøÏÔì, düeTj·÷ìï e´s¡ú|ü]# |üqT\≈£î n|ü&É|ü&ÉT yês¡T ÁbÕ<Ûëq´$Te«&É+ »s¡T>∑T‘·T+&~. @yÓTÆ‘H$T? yêsê$<Ûä+>±

eT\#·ã&Ü¶s¡T. n~ n+‘.

ñ|üø±s¡o*

&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]~ ô|<ä›≈£î≥T+ã+. Ä ≈£î≥T+u≤ìøÏ yês=ø£ Äràj·TT …’q ‘·+Á&ç. Ä ≈£î≥T+u≤ìπø

ø±<äT, Á|ü‹#√≤ Äràj·TT&Ó’q ‘·+Á&ç>±H ñ+≥÷ ñ+&yês¡T. yês¡T mø£ÿ&Ó’Hê ãj·T\T<]‘ <ë]˝À yê]ì me¬s’Hê

mø£ÿ&Ó’Hê Ä|æ ø£wüºdüTU≤\T #Ó|üø√e#·TÃ. n+<äT#‘· yês¡T Á|ü‹<ëìøÏ Ä\dü +>± sêe&ÜìøÏ ù|s¡Tã&Ü¶s¡T. nsTTq|üŒÏø°

$TÁ‘·T\T, düVü≤#·s¡T\T, Á|ü»\T≈£L&É m+‘√ Áù|eT‘√qT, z]à‘√qT, >∑+≥\ ‘·s¡ã&ç y∫ñ+≥÷ ñ+&É&É+, yês¡T sê>±H

ªªk˛<äs¡ k˛<äØeTDT˝≤sê— HqT n\yê≥T Á|üø±s¡+ H&ÉT ≈£L&É Ä\dü +>±H e#êÃqTμμ n+≥÷ ñ+&É&É+ |ü]bÕÏ

nsTTb˛sTT+~.


Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ Á|ü‘· s¡Tú\qT N*Ã#Ó+&Ü&É&É eT+fÒ @$TÏ? Bìï @@


♦ ªªbÕs¡ ¢yÓT+fÒ]j·THé>± ã÷s¡T Z\yês¡T n~«rj·T

ø£fi≤øöX\+ ø£*–qyês¡Tμμ á yêø£ +<ë«sê MTπø$T

ns¡úyÓTÆ+~?

♦ >=|üŒyês¡T ‘·eT J$‘êqTuÛÑyê\qT Á>∑+<∏ädüú+m+<äT≈£î

#j·÷*?

♦ MTs¡T yÓ∫Ã+# düeTj·T+ <ìøÏ m≈£îÿe>± ñ+À+~?

MT≈£î|üjÓ÷>∑|ü&yêÏø±? Òø£ Ç‘·s¡|üqT\ø±?

♦ sêeTø£ècÕísêe⁄>±]ì |æ.$.>±s¡T ÁbÕ‘·'düàs¡D°j·TT\T

nì ù|s=ÿHêïs¡Tμø£<ë! HÏ sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T ≈£L&Ü

sêeTø£ècÕísêe⁄>±]˝≤ >=|üŒù|s¡T dü+bÕ~+#·Tø√yê\+fÒ

m˝≤ ñ+&Ü*? @yT+ #j·÷*?

yê] kÕe÷õø£j·÷Á‘· m|ü&É÷ kÕ|ò ”>±

»s¡T>∑˝Ò<äT. s¡ø£s¡ø±˝… ’q ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\qT yês¡T

m<äTs=ÿqe\dæe#˚Ã~. #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À $|ü‘·ÿs¡

|ü]dæ ú‘·T\T ùdHêyêVæ≤ì˝≤ e∫Ã #·T≥TºeTTfÒ º$.

nsTTq|üŒÏø° yês¡T #·*+#yês¡T ø±<äT. eTqôd‡úÌsê´ìï

düeT∫‘·Ô‘·qT yês¡T mqï&É÷ $&ÉHê&˚yês¡T ø±<äT.

$»j·÷\T \_Û+∫q|ü&ÉT dü+‘√wü+‘√ ñbıŒ+>∑q÷

Ò<äT, ø£cÕº\T dü+uÛÑ$+∫q|ü&ÉT n<ÛÓ’s¡ +‘√ Á≈£î+–b˛q÷

Ò<äT. ùdïVæ≤‘·T\T Á<√Vü≤+ ‘·\ô|Ïºq|ü&ÉT ø±ì, Á|ü‘· s¡Tú\T

<ä÷wæ+∫q|ü&ÉT>±ì yês¡H<ä ≤¢ ø£fÒ ªªdüπs ne˙ï

Ä≥˝À ñ+&y>±μμ nì.

&Ü.sêeTø£ècÕísêe⁄>±]ì >∑T]+∫ m+‘Ó’Hê

Áyêj·Te#·TÃ. ˇø£ ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ yês ¡T

|üPs¡í|ü⁄s¡Twüß\T.

1. øÏ+~ n+X+ >∑T]+∫ e÷≤¢&É+&ç.

Ç‘·s¡T\ ø£+fÒ ‘êqT n~Û≈£î&Éqì|æ+#·Tø√yê\H ñã˝≤≥+, ô|qT>∑T˝≤≥ Á|ü‹ì‘· + ñ+≥÷H ñ+≥T+~.

Bì >∑T]+∫ MT n_ÛÁbÕj·÷\qT ‘Ó\|ü+&ç.

2. øÏ+~ $wüj·÷\T bÕsƒ¡+˝À @jT ù|sê˝À¢ ñHêïsTT.

yêÏøÏ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\qT |üÏºø£ À sêj·T+&ç.

Ç$ #j·T+&ç


eT¨qï‘· e´øÏÔ‘·«+

$•wüº e´øÏÔ‘·«+

$XÊ\ e´øÏÔ‘·«+

e´øÏÔ‘·«+ ù|sê dü+K´ dü+ã+~Û+∫q n+XÊ\T


3. bÕsƒ¡+ yÓTT‘êÔìï #·<äe+&ç bÕsƒ¡+˝À ñqï C≤rj·÷\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

4. øÏ+~ >∑<ë´ìï #·<äe+&ç.

øÏ¢wüº|ü]dæú‘·T˝À¢ sêC≤´~Ûø±s¡+ #˚|üÏºq s¡TÁ<äeT ìs¡+‘·s¡+ j·TT<ë∆ À¢ ìeT>∑ïyÓTÆHê, |ü]bÕ\Hê

ìs¡«Vü≤D˝À eT+∫ düeTs¡Túsê\T>± ù|s=+~+~. Åd”Ô\T sêC≤´~Ûø±s¡+ #|ü≥º&É+ ns¡T<Ó’q Ä ø±\+˝À

s¡TÁ<äe÷+ã ‘·q ‘·+Á&ç ‘·qô|’ ñ+∫q qeTàø±ìï eeTTà#j·Tø£ Ms¡Hê]>± #·]Á‘· À ì*∫+~. Åd”Ô

nsTTq|üŒÏøÏ |ü⁄s¡Twüywü+, |ü⁄s¡TwüHêeT+ <Ûä]+∫ düeTø±©q sêE\+<ä]ø£+fÒ $Tqï>± sêC≤´ìï |ü]bÕ*+∫

kÕVü≤düe+‘·yÓTÆq J$‘êìï >∑&ç|æ+~. Á>±e÷\qT <ëq+#dæ yêÏMT<ä Ä<ëj·T+‘√ $<ë´s¡Tú\≈£î bÕsƒ¡XÊ\\T,

ñ∫‘· edü‹ >∑èVü‰\T HÓ\ø=*Œ+~. Äs√>∑ XÊ\\T, Á|üdü÷‹XÊ\\T @sêŒ≥T #dæ+~. ˇø£ $<ë´|”sƒ¡+

kÕú|æ+∫ n+<äT˝À y<ë\qT, kÕVæ≤‘ê´ìï, Ä>∑eTyêÚ≤´Hê\qT uÀ~Û+|ü#ùd~. bÕsƒ¡XÊ\˝À¢ ñbÕ<Ûë´j·TT\qT,

Á>±e÷˝À¢ ø£s¡D≤\qT ìj·T$T+∫ yê]øÏ edüTÔyêVü≤Hê\qT, <ÛëHê´ìï düeT≈£LπsÃ~. e÷s√ÿb˛˝À nH

$<oj·T j·÷Á‹≈£î&ÉT áyÓT |ü]bÕ\Hê <äø£å‘·, kÕVæ≤‘· ùde, •\Œø£fi\T, eTVü≤<Ó’X«s¡ + >∑T]+∫ Á|üX+dædü÷Ô

‘·q &Ó’Ø˝À sêdüT≈£îHêï&ÉT. nB s¡TÁ<äeT<$ |òüTq‘·.

♦. øÏ+~ Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) s¡TÁ<äe÷+ãô|’ ÄyÓT ‘·+Á&ç ñ+∫q qeTàø£yT$TÏ?

Ä) s¡TÁ<äe÷+ã #dæq dü‘êÿsê´ Ò$?

Ç) e÷s√ÿb˛˝À @jT n+XÊ˝À¢ s¡TÁ<äeT<$ì bı–&Ü&ÉT?

á) s¡TÁ<äeT<$ düeTs¡ú‘· jT$TÏ?

ñ) á >∑<ä + <ë«sê s¡TÁ<äeT<$ e´øÏÔ‘ê«ìï ˇø£ yêø£ +˝À sêj·T+&ç.


n) ã÷s¡TZ\yês¡T eT‘êr‘·e´≈£îÔ\T ` nì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?

Ä) ã÷s¡TZ\yê]ì >∑T]+∫ #·]Á‘·ø±s¡T\T @jT $wüj·÷\T bı+<äT|üs¡∫ ñ+≤s¡ì #ÓbÕŒs¡T?

Ç) ã÷s¡TZ\yê] yê<äHê|üÏeT >∑T]+∫ ‘Ó\Œ+&ç.

á) bÕsƒê´+X s¡#·sTT‘· |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ >±] >=|üŒ‘·q+ >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü+&ç.

ñ) sêeTø£ècÕísêe⁄ >±] $•wüº e´øÏÔ‘·«+ >∑T]+∫ |æ.$.>±s¡T @eTì ‘Ó*bÕs¡T?



n) ã÷s¡TZ\ ` |æ.$.>±s¡¢ dü+ã+<Ûä+ >∑Ts¡T•wü dü+ã+<Ûä+ ˝≤+Ï~. Bìï düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.

Ä) ªdüπs`ne˙ï Ä≥˝À ñ+&y>±μ nì ã÷s¡TZ\yês¡T nHyês¡T ø£<ë! @ dü+<äs¡“¤+˝À m+<äTø£Hyês√

<ëìøÏ>∑\ ø±s¡D≤\qT sêj·T+&ç.

Ç) ã÷s¡TZ\yê]ì ÁbÕ‘·'düàs¡D°j·TT\ì |æ.$.qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T ù|s=ÿq&Üìï düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.



n) ã÷s¡TZ\ e´øÏÔ‘·«+˝Àì eT¨qï‘·\ø£åD≤\ >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

Ä) á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± ªª>=|üŒyê] kÕ+>∑‘· +e\¢ ø£*π>dü÷Œ¤]Ô >=|üŒ>± ñ+≥T+~μμ nH n+X+

>∑T]+∫ düeT]údü÷Ô sêj·T+&ç.


n) bÕsƒ¡+˝Àì |ü<äC≤\+, $•wüº\ø£åD≤\ Ä<Ûës¡+>± ˇø£ ø£$‘· sêj·T+&ç.

Ä) á bÕsƒ¡+ z n_Ûq+<äq |üÁ‘·+>± ñ+~ ø£<ä÷! Bì Ä<Ûës¡+>± MT≈£î q∫Ãq ñbÕ<Ûë´j·TT&çì

Á|üX+dædü÷Ô düHêàq |üÁ‘êìï sêj·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ C≤rj·÷\qT MT kı+‘· yêø±´\˝À Á|üjÓ÷–+#·+&ç.

n) lsêeTs¡ø£å Ä) ^≥TsêsTT Ç) s¡÷|ü⁄e÷|ü&É+

á) ø±sê\T$T]j·÷\T q÷s¡&É+ ñ) dü«dæÔyê#·ø£+

2. øÏ+~ ª$ø£è‹μ |ü<ë\≈£î bÕsƒ¡+˝À ñqï ªÁ|üø£è‹μ |ü<ë\qT yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

n) <äe⁄« Ä) >±s¡e+ Ç) |ü¬>Z / |ü–Zj·T

á) <√dü+ ñ) sê‹] ) u≤dü

3. Á|ü‹ eè‹ÔøÏ ø=ìï Á|ü‘´ø£ \ø£åD≤\T+≤j·Tì bÕsƒ¡+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T ø£<ë! MT≈£î ‘Ó*dæq ø=ìï eè‘·TÔ\T,

yêÏ≈£îqï Á|ü‘´ø£ \ø£åD≤\≈£î dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\qT |üÏºø£ s¡÷|ü+˝À sêj·T+&ç.

eè‹Ô e´øÏÔ‘·«+ / Á|ü‘˚ ø£ \ø£åD+

ñ<ë : ñbÕ<Ûë´j·T ìs¡+‘·s¡ n<Ûä j·Tq+,

$<ë´s¡Tú\ |ü]o\q+


1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ‘· dæq |ü<ë\qT $&ÉBdæ, dü+<ÛäT\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n) |ü …¢≥÷fiófl bÕ&ç|ü+≥\≈£î ì\j·÷\T.

Ä) Äj·Tq n‹ ìsê&É+ãs¡+>± J$+#yês¡T.


Ç) n_Ûe÷q+ eT+∫<. <äTs¡_Ûe÷q+ ø°&ÉT ø£*–düTÔ+~.

á) ‘HÓ°>∑ ‘HÓqT ùdø£]düTÔ+~.

ñ) <äTπs“¤<ä yÓTÆq dæ+Vü≤|òüT&éø√≥qT ‘êHêJ kÕ~Û+#ê&ÉT.

) áHêÏ eTqTwüß\T ì•Ã+‘·>± J$+#· Òø£b˛‘·THêïs¡T.

ãTT) $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT >=|üŒ ‘·b˛<ÛäqT&ÉT.

ãT÷)e÷ Ç+À¢ ì\Te⁄≥<ä›+ ñ+~.

2. øÏ+~ düe÷dü |ü<ë˝À¢ì ‘·‘·TŒs¡TwüuÛÒ<ë\qT >∑T]Ô+∫, $Á>∑Vü≤yêø±´\T sêj·T+&ç. düe÷dü ìs¡íj·T+ #j·T+&ç.

ñ<ëˆˆ dü‘· <ä÷s¡eTT ` dü‘· eTTq≈£î <ä÷s¡eTT wüw”‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

n) nyÓT]ø± sêj·Tu≤] `

Ä) yê<äHê|üÏeT `

Ç) nkÕ<Ûä + `

á) HÓ\‘ê\TŒ `

ñ) >∑Ts¡T<äøÏåD `

) ejÓ÷eè<äT∆&ÉT `

ãTT) <=+>∑uÛÑj·TeTT `

3. ªø£s¡Ôμ Ä<Ûës¡+>± s¡÷bı+~q yêø±´\T ø£s¡Ô] yêø±´\ì, ªø£s¡àμ Á|ü<Ûëq+>± s¡÷bı+~+∫q yêø±´\qT ø£s¡àDÏ

yêø±´\+≤s¡ì MT≈£î ‘Ó\TdüT. øÏ+~ yêø±´\˝À @$ ø£s¡Ô] yêø±´˝À, ø£s¡àDÏ yêø±´ Òy√ >∑T]Ô+#·+&ç. ø±s¡D≤\‘√

düeTq«sTT+#·+&ç.

ñ<ëˆˆ sêeTø£ècÕísêe⁄ ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä yXÊs¡T. ` ø£s¡Ô] yêø£ +.

sêeTø£ècÕísêe⁄# ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä yj·Tã&ç+~.` ø£s¡àDÏ yêø£ +.

(ÄyÓ÷<äeTTÁ<äyj·T&É+ ` ø£s¡Ô≈£î dü+ã+~Û+∫q ÁøÏj·T.

ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä yj·Tã&É≥+ ` ø£s¡à≈£î dü+ã+~Û+∫q ÁøÏj·T.)

n) <äTHïyêìøÏ uÛÑ÷$Tì#Ã Vü≤≈£îÿ ‘·j·÷s¡sTT´+~.

Ä) ã÷s¡TZ\yês¡T eT+∫ìs¡íj·÷\T rdüT≈£îHêïs¡T.

Ç) yê] Hê´j·Tyê<ä|üÏeT Ç‘·s¡T\qT nãT“s¡|üs¡∫+~.

á) πsU≤e÷Á‘·+>± Hê uÛ≤yê\T Çø£ÿ&É bı+<äT|üs¡#·ã&Ü¶sTT.

ñ) |ü]¸j·THé ≥÷´≥sY>± Äj·Tq ø=+‘·ø±\+ |üì#XÊs¡T.

) Äj·Tq ø£qTïeT÷dæq $wüj·T+ |üÁ‹ø£ À ÁyêXÊs¡T.

````````````````


qT>±>∑eTdü+~Û :

4. øÏ+<ä |ü<ë\qT $&ÉBj·T+&ç. e÷s¡TŒqT >∑eTì+#·+&ç.

n) #j·TTq‘·&ÉT.

Ä) e#·TÃq|ü&ÉT.

ô|’ |ü<ë\qT $&ÉBùdÔ `

n) #j·TT G n‘·&ÉT

Ä) e#·TÃ G n|ü&ÉT

• #j·TT, e#·TÃ ÁøÏj·T\≈£î ∫es¡ ªñ‘·TÔμ ñ+≥T+~. MÏøÏ n#·TÃ ø£*dæ+~. (ªnμ‘·&ÉT, ªnμ|ü&ÉT).

n|ü&ÉT ¬s+&ÉT |ü<ë˝À¢q÷ Òì ªHéμ nH Vü≤\T¢ ø=‘·Ô>± e∫Ã #] #j·TT n‘·&ÉT nH~ #j·TTªqμ‘·&ÉT

>±qT, e#·TÃ n|ü&ÉT e#·TÃ ªqμ|ü&ÉT >±q÷ e÷]b˛sTT+~. á dü+<äsê“¤ À¢ ªHéμ ø=‘·Ô>± e∫Ã

#]+~. ªHéμ Ä>∑eT+ ø±ãÏº Ç≤¢ @s¡Œ&É≤ìï ªqT>±>∑eT dü+~Ûμ n+≤s¡T.

øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\T $&ÉBdæ, \ø£åD≤\T dü]#·÷&É+&ç `

1) b˛e⁄q≥T¢

2) ø£\T>∑Tq|ü&ÉT

5. ô|’ dü+<äs¡“¤+˝ÀH >±ø£ eT]ø=ìï #√≥¢ ªqT>±>∑eT+μ edüTÔ+~. øÏ+~ |ü<ë\qT |ü]o*+#·+&ç.

n) ‘·fió≈£î G >∑C…®\T

Ä) ñqï‘·+|ü⁄ G >=&ÉT>∑T

øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\T |ü]o*+∫ \ø£åD≤\T dü]#·÷&É+&ç.

1) ∫>∑Ts¡T+>∑sTT<äTe⁄ `

2) düs¡dü|ü⁄"<äqeTT `

‘·fió≈£î" >∑C…®\T

‘·fió≈£î qZ C…®\T

‘·fió≈£î+ >∑C…®\T

ñqï‘·+|ü⁄ >=&ÉT&ÉT

ñqï‘·+|ü⁄ H=Z&ÉT>∑T

ñqï‘·+|ü⁄+>=&ÉT>∑T

ô|’q Ç∫Ãq |ü<ë\T

1. ñ‘·TÔ ∫es¡>∑\ Åd”Ôdüe÷\T nsTTq+<äTe\q

qT>±>∑eT+ e∫Ã+~.

2. qT>±> ∑e÷ìø Ï d üs ¡fi≤\T, d æ úsê\T

(eTVü‰ÁbÕD≤ø£åsê\T, j·T s¡ \ e X wü dü

Vü≤ \T) |üs¡yÓTÆ‘˚ ªqTμøÏ ˝À|ü+ ø±ì,

dü+X‚¢wüø±ì »s¡T>∑T‘·T+~.

3. eTVü‰ÁbÕD≤ø£åsê\T, düs¡fi≤\T |üs¡yÓTÆ‘ ø=ìï

#√≥¢ ªqTμ≈£î |üPs¡í_+<äTe⁄ edüTÔ+~.


dü÷øÏÔÁ|üC≤ø±s¡ + ‘·T ‘·‘êÿs¡ +, Á|üC≤kÂK´+ ‘·T ‘·‘·T‡K+,

Á|üC≤Á|æj·T' Á|æj·TdüÔdü , dü«Væ≤‘·+ ‘·T Á|üC≤Væ≤‘·yéT.

` eTVü‰uÛ≤s¡‘·+

Á|üC≤ø±s¡ yT bÕ\≈£îì ø±s¡ +. Á|ü»\ düTKyT

bÕ\≈£îì düTK+. Á|ü»\ Á|æj·TyT bÕ\≈£îì Á|æj·T+.

Á|ü»\ Væ≤‘·yT bÕ\≈£îì Væ≤‘·+.

6. Ç+ø± ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢q÷ qT>±>∑eT+ edüTÔ+~.

øÏ+~ |ü<ë\qT $&ÉBdæ, |ü]o*+#·+&ç.

n) $<Ûë‘·èHêq‹ ` ($<Ûë‘· jÓTTø£ÿ Äq‹) R $<Ûë‘·è G Äq‹.

Ä) sêEHê»„ ` (sêE jÓTTø£ÿ Ä»„) R sêE G Ä»„.

♦ $Á>∑Vü≤yêø±´\qqTdü]+∫ ô|’ dü+~Û |ü<ë\T wüw”‘·‘·TŒs¡TcÕìøÏ dü+ã+~Û+∫qeì ‘Ó\TdüTÔqï~.

• |üPs¡«dü«s¡+ kÕúq+˝À ªãTTμø±s¡+, ñ‘·TÔ ñHêïsTT. MÏøÏ n#·TÃ|üs¡yÓTÆq|ü&ÉT qT>±>∑eT+ e∫Ã+~.

n+fÒ wüw”‘·‘·TŒs¡TcÕ˝À¢ ñø±sêìøÏ, ãTTø±sêìøÏ n#·TÃ|üs¡yÓTÆq|ü&ÉT qT>±>∑eT+ edüTÔ+~.

♦ eT¨qï‘· e´øÏÔ‘·«+‘√ |ü]bÕ\Hê<äø£å‘·‘√ ùde#dæq yê] $esê\T ùdø£]+#·+&ç. ˇø£ dü+ø£\Hêìï

s¡÷bı+~+#·+&ç. ‘·s¡>∑‹˝À Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



` n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY

q>∑s¡^‘·+7

#ê≥Te÷≥T>± nsê∆+– #≥˝À ø£ ïfió¢ #Ós¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT

dü+kÕs¡+ ãs¡TyÓ+‘√ düMTøÏå+#·>∑*–qyêDÏí

Ä≈£î|ü#·Ãì #Ó≥Tº, ÄVü‰¢<äuÛÑ]‘·yÓTÆq yê‘êes¡DyT$T Ò≈£î+&ÜH

|ü>∑\÷sêÁ‹ Äôd“kÕºdt πs≈£î\øÏ+<ä |ü&ç m+‘· y&ÓøÏÿHê

e÷&çb˛≈£î+&Ü ñ+&É>∑*Zq e÷qyêr‘·TDÏí

qs¡ø£ÁbÕj·TyÓTÆq q>∑s¡Hê>∑]ø£‘·qT qs¡qsêHê J]í+#·T≈£îqïyêDÏí

s√Eø√ ¬s+&ÉT ø£$‘ê yêø±´*ï sêj·T ÒHê...

n~ eTq≈£î ô|qTï‘√ ô|Ïºq $<ä ... n|òtø√s¡T‡...

ø£$‘·«+ m+‘· ì‘· q÷‘·q+>± yÓ*øÏ e∫ÃHê

sêdæq Á|ü‹B ÄDÏeTT‘· + ø±<äì n+<ä]øÏ ‘Ó\TdüT

` n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. ªª#ê≥Te÷≥T>± nsê∆+– #˚≥˝À

ø£˙ïfi¯ófl #Ós¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉTμμ yêø£´+

<ë«sê MTπs$T Á>∑Væ≤+#ês¡T?

2. ø£$ ìyêdü+ m˝≤ ñ+~?

3. q>∑s¡ Hê>∑]ø£‘·qT qs¡ø£ÁbÕj·TeTì ø£$

m+<äTø£ì ñ+≤&ÉT? <ëìô|’ MT

n_ÛÁbÕj·÷\T #Ó|üŒ+&ç.

4. ø£$‘ê‘·àø£ yêø±´\T #·~yês¡T ø£<ë!

á ø£$ >∑T]+∫ MT πø$T ns¡úyÓTÆ+~?

Á|üX¯ï\T:

Ä<ÛäTìø£ ø±\+˝À eTqTwüß\+‘ê q>∑sê˝À¢ J$+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. eTs√yÓ’|ü⁄ |ü …¢ À¢ ñbÕ~Û

neø±XÊ\T ‘·>∑Z&É+‘√ ã‘·T≈£î‘Ós¡Te⁄ø√dü+ q>∑sê\≈£î e\dü\T ô|]–b˛j·÷sTT. q>∑s¡+˝Àì nqT≈£L˝≤+XÊ\ìï+Ïì

$ìjÓ÷–+#·Tø√yê\H ø√]ø£‘√ eTqTwüß\T q>∑s¡+˝À ñ+&É&ÜìøÏ ‘ê|üÁ‘·j·T|ü&ÉT‘·THêïs¡T. Bì‘√ nHø£ q>∑sê\T

n‘· ~Ûø£ »HêuÛ≤‘√ øÏøÏÿ]dæb˛‘·THêïsTT. #ê˝≤ düeTdü \T ô|]–b˛j·÷sTT. Á|ü|ü+Nø£s¡D Á|üuÛ≤e+‘√ q>∑s¡+

Xs¡y>∑+>± ‘·q s¡÷|ü+ e÷s¡TÃ≈£î+≥T+~. kÕe÷qT´&çøÏ n+<äq+‘· <ä÷s¡+>± ø£~*b˛‘·T+~ q>∑s¡+. eT<Ûä ‘·s¡>∑‹øÏ

n+‘·T∫ø£ÿì ÁbÕ+‘·+>± e÷]b˛sTT+~ q>∑s¡+. eTìwæ j·÷+Á‹ø£ dæú‹˝ÀøÏ e÷]b˛‘·THêï&ÉT. ‘·q≈£î‘êH˚

|üsêsT÷ø£s¡D≈£î >∑Ts¡e⁄‘·THêï&ÉT. á H|ü<∏ä +˝À q>∑s¡J$‘·+˝Àì j·T<∏ës¡ú<äèXÊ´*ï eTq ø£fifl eTT+<äT ì\T|ü⁄‘·÷,

q>∑s¡|ü⁄ eTs√ bÕsêÙ «ìï #·÷|ü⁄‘·÷, yêdüÔyê*ï ø£]ƒq+>± ìs¡«∫+∫q $<Ûëìï ‘Ó*j·TC…|üŒ&É+ á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.






yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À #·÷dæ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√+&ç.


á bÕsƒ¡+ ªª$T˙ ø£$‘·μμ nH Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. @<Ó’Hê ˇø£ n+XÊìï

ø=düyÓTs¡T|ü⁄‘√H√, e´+>∑ +‘√H√, #·Ts¡ø£‘√H√ ‘·≈£îÿe |ü+≈£îÔ À¢ #Ó|üŒ&ÉyT $T˙

ø£$‘·. ªn*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY ø£$‘·μ nH Á>∑+<∏ä+˝Àì ªdæ° …’|òtμ $T˙ ø£$‘·\˝À

ø=ìïÏì ªq>∑s¡ ‘·+μ>± ≈£Ls¡Ã&ÉyÓTÆ+~.

ø£$ |ü]#·j·T+

ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ »–‘ê´\ »qàdüú\+. yÓTT<ä≥ ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT>± J$‘·+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À |üÁ‹ø£\≈£î |ü+&É>∑\T, Á|üø£è‹, dæ q≥T\ u§eTà\T yùdyê&ÉT. ‘·s¡yê‘· »–‘ê´\˝À

ªkÕVæ≤r $TÁ‘· B|æÔμ dü+düú |ü]#·j·T+‘√ ø£$‘·«s¡+>∑+˝ÀøÏ Á|üy•+#ê&ÉT. 1974˝À Ä+Á<Ûädü∫Á‘·

yês¡|üÁ‹ø£ À e∫Ãq ª|ü]cÕÿs¡+μ n#·ÃsTTq yÓTT<äÏ ø£$‘·. »–‘ê´\˝À ªdü÷º&çjÓ÷ |üP]íeTμ

(1976), ø£Ø+q>∑sY À ªdü÷º&çjÓ÷ •*Œμ (1979) ôV’≤<äsêu≤<é À ªdü÷º&çjÓ÷ ∫Á‘· ÒKμ

(1983) @sêŒ≥T #düTø=ì J$ø£ø√dü+ bò ÀÁ>±|òüsY>±, J$‘· b˛sê≥+˝À ø£$>± m~>±&ÉT. @Hê&É÷ dü+bÕ<äq

ø√dü+ Äsê≥|ü&É Ò<äT. ‘·q ø£fi Á|ü»\ ø√düyT nì ∫e]es¡≈£î qe÷à&ÉT. mÁs¡ bÕe⁄sê\T (1978) yÓTT<äÏ ø£$‘ê

dü+ø£\q+. eT+≥\ C…+&Ü\T, #·Ts¡ø£\T (1979), s¡ø£ÔπsK (1985), mìïø£\ m+&Ée÷$ (1989), dü+øå√uÛÑ ‘·+

(1990), dæ° …’|òt (1992) n#·ÃsTTq ø£$‘·« dü+ø£\Hê\T. Ä+Á<ÛäCÀ´‹ ~q|üÁ‹ø£ À ÄπsfiflbÕ≥T d”]j·T Ÿ>±

ªªdæ° …’|òtμμ ù|s¡T‘√ ôV’≤<äsêu≤<äT q>∑s¡+ô|’ sêdæq $T˙ ø£$‘·\‘√ Á|üU≤´‹bı+<ë&ÉT. ‘·q ø£$‘·«+‘√ bÕsƒ¡≈£î˝À¢

Ä˝À#·Hê<äèø£Œ<∏ëìï, kÕe÷õø£ #Ó’‘·Hê´ìï ô|+bı+~+∫q ø£$ n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY.

(1954 ` 1993)


I

q>±sê yÓ÷–+<ë

qj·÷>∑sê <äT$TøÏ+<ë

Hê\T>∑Ts√&É¢ ≈£L&É*˝À @eT~?

n<, q>∑sês¡D´¨s¡T

qs¡T&ç Jeq|òüTÀwü

‘·*¢ &çe+Ï

|ü …¢d”eT˝§ï~*

‘·s¡*e∫Ãq ù|<ä¬s’‘·T\÷

Çqô|Œf…º ≤¢+Ï

á |ü≥ºD≤˝À¢

|æsê&Éì MT ã‘·T≈£î\÷

q>∑s¡+˝À Á|ü‹eTìwæ

|üsƒ¡ j·T Á>∑+<∏äyT

eT] ˙ ã‘·T≈£î

ù|J\T ‹s¡π>ùd<Óes√!

ñ<äj·TyT

ãdüT‡˝À¢ ]øå±˝À¢

ù|yéyÓT+≥¢ô|’ $s¡ã÷dæq

ø±HÓ«+≥T |ü⁄e⁄«\ dü+<ä&ç

sê Ò #·<äTe⁄\ |ü⁄bıŒ&ç!

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ |ü˝… ¢d”eT*ï ø£$ ‘·*¢ˇ&ç‘√

m+<äT≈£î b˛˝≤Ã&ÉT?

♦ |ü≥ºD≤\qT Çqô|Œf…º\T nì

nq&É+˝À ø£$ ñ<˚›X¯+ @yÓTÆ

ñ+≥T+~?

♦ ªªq>∑s¡+˝À Á|ü‹ eTìwæ |üsƒ¡ j·T

Á>∑+<∏äyTμμ nH yêø£ + >∑T]+∫

MTπø$T ns¡úyÓTÆ+~?

♦ ª ª ª ù|yéyÓT+≥¢ ô|’ $s¡ã÷dæq

ø±HÓ«+≥T |ü⁄e⁄«\ dü+<ä&çμμ nì

ø£$ me] >∑T]+∫ nHêï&ÉT?

Bì >∑T]+∫ MT n_ÛÁbÕj·T+

‘Ó\Œ+&ç.

<äèwæºì ãÏº düèwæº >√#·]düTÔ+~.

ø=+<ä]ì ø=ìï düìïyXÊ\T $X‚wü+>± Äø£]¸kÕÔsTT.

düVü≤è<äj·TT&ÉT Á|ü‹ ø£<ä*ø£ qT+N Áù|s¡D bı+<äT‘ê&ÉT.

n‘·ìøÏ uÛ≤wü Äj·TT<ÛäyÓTÆ‘, uÛ≤e+ ø£$‘ês¡÷|ü+ dü+‘·]+#·T≈£î+≥T+~.

q>∑s¡+˝Àì eT÷\\qT, eT÷˝≤\q÷ z ø£$ Vü≤è<äj·T+ m≤¢ <ä]Ù+∫+<√ ªn*XËÏºμ

$T˙ ø£$‘·(\T) eTq ø£fi¯fl≈£î >∑&ÉT‘·T+~. eTqdüT øÏÏø° ‘Ó]∫ #·÷ùdÔ nø£åsê\ yÓqTø£

nq+‘· <äèXÊ´\T ø£ì|ækÕÔsTT...

Á|üy•ø£


II

dæ° n+fÒ n˙ï

ã÷´° _*¶+>¥\T ø±e⁄

n≥T uÛÑe+‘·T\÷ Ç≥T |üP]fiSfl

<ë]Á<ä +, kÂuÛ≤>∑ + düe÷+‘·s¡ πsK\T!

Ç~ yÓ¬s’° düeTdü \ eTqTwüß´\

düyTàfiq ø√˝≤Vü≤\+!

m+‘·#dæHê me]ø°

r]ø£ <äø£ÿ<äT ø√]ø£ ∫ø£ÿ<äT

yÓTs¡÷ÿ ´Ø qe⁄«\T, bÕ<äs¡dü+ q&Éø£\T

ø=+<ä]øÏ ¬s+&ÉT ø±fiófl

]øå±yêfifløÏ eT÷&ÉTø±fiófl

ñqïyêfifløÏ Hê\Tø±ÿfiófl!

q>∑s¡+˝À nìï|üø£ÿ˝≤

kÕ]+#ê* eTq #·÷|ü⁄\T

eTVü‰q>∑sê\ s√&É¢øÏ

eTs¡D+ Hê\T>∑TyÓ’|ü⁄\T!

q>∑s¡+ eTVü‰eèø£å+MT<ä

me]øÏ yêπs @ø±øÏ!

q>∑s¡+ ns¡ú+ø±ì s¡kÕj·TqXÊ\!

q>∑s¡+ ∫≈£îÿM&Éì |ü<äàeP´Vü≤+!!

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ªªdæ° n+fÒ n˙ï ã÷´° _*¶+>¥\T ø±e⁄!μμ Ç~

yêdüÔeyTHê? m+<äT≈£î?

♦ ¬s+&ÉT ø±fiófl, eT÷&ÉT ø±fiófl, Hê\T>∑T ø±fiófl nì ø£$

nq&É+˝À ñ<›X+ @$TÏ?

♦ ªªeTVü‰q>∑sê\ s√&É¢øÏ eTs¡D+ Hê\T>∑TyÓ’|ü⁄\Tμμ n+fÒ

@$TÏ?

♦ q>∑sêìï s¡kÕj·TqXÊ\ n˙, |ü<äàeP´Vü≤+ n˙ ø£$

nq&É+˝À ñ<›X+ @yÓTÆ ñ+≥T+~?


nHø£ yêVü≤Hê\ Xu≤›\T, eTqTwüß\ e÷≥\T, ∫s¡Tyê´bÕs¡T\ ns¡T|ü⁄\‘√ q>∑s¡+˝Àì Hê\T>∑T s√&É¢ ≈£L&É*˝À

$ì|æ+# s¡D>=D <Ûä«qT\T >∑T+&Ó\~]b˛jT˝≤ yÓ÷–düTÔqï &ÛÉ+ø±Hê<ä+˝≤, ñ<Ûäè‘·yÓTÆq y>∑+‘√ <ä÷πø qj·÷>±sê

»\bÕ‘·+ s¡T˝≤ nì|ædüTÔ+~. ìC≤ìø£~ ns¡D´+˝≤+Ï q>∑s¡+ #düTÔqï <Ûä«ì˝≤, q>∑s¡J$ ã‘·T≈£îb˛sê≥+˝À+∫

e∫Ãq ñiTeTT˝≤+Ï Xã›+˝≤ ñHêïj·Tì ø£$ e]ídüTÔHêï&ÉT.

neTàˇ&ç ≤+Ï |ü⁄Ïºq]ì e~* ñbÕ~Ûø√dü+ q>∑s¡+ ‘·s¡*e∫Ãq yê]øÏ Ç+‘· ô|<ä›|ü≥ï+˝À ‘·\<ë#·Tø√e&ÜìøÏ

ø±dæ+‘· düú\+ ≈£L&Ü <=s¡ø£<äT. ù|<ä¬s’‘·T\T Çqô|Œf…º ≤¢+Ï Çs¡TøÏs¡T≈£î eTT]øÏ Á|ü<X+˝À |æsê&Éì dæú‹ì nqTuÛÑ$dü÷Ô

ã‘·T≈£î‘·T+≤s¡T.

q>∑s¡+˝À Á|ü‹eTìw” #·<äee\dæq ø£ |ü⁄düÔø£+ ≤+Ïyê&ÉT. nsTT‘ mes¡÷ n‘·ì ã‘·T≈£î |ü⁄düÔø£+˝Àì ù|J\qT

#·~yyêπs ñ+&És¡T. q>∑s¡+˝Àì eTìwæyÓqø£ nHø£ ÄdüøÏÔø£s¡yÓTÆq Äq+<ä, $cÕ<ä>±<∏ä \T+≤sTT. ˇø£ÿ¬s’Hê n‘·ì

u≤>√>∑T\T |üÏº+#·T≈£îHyêπs ñ+&És¡H #<äTìC≤ìï #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT ø£$.

q>∑s¡+˝À ñ<äj·÷Hï dæ°ãdüT‡˝À¢, ÄÀ˝À¢, ù|yéyÓT+≥¢ô|’ $s¡ã÷dæq |ü⁄e⁄«˝≤¢+Ï dü÷ÿ Ÿ|æ\¢\T dü+<ä&ç#düTÔ+≤s¡T.

yê] e÷≥˝À¢+∫ #·<äTe⁄\ |ü⁄bıŒ&ç sê\T‘·T+~.

q>∑s¡+ ì+&Ü nìïyÓ’|ü⁄˝≤ n+<äyÓTÆq m‘ÓÔÌq uÛÑeHê\T ñ+≤j·TqTø√e<äT›. ø£yÓ’|ü⁄ KØ<Ó’q uÛÑe+‘·T\ |üø£ÿH ∫qï

∫qï |üP]bÕø£\÷ ñ+≤sTT. Çø£ÿ&É ◊X«s¡ + <ë]Á<ä + |üø£ÿ|üø£ÿH düe÷+‘·s¡ πsK\T>± ø£ì|ækÕÔsTT. q>∑s¡+ yÓ’$<Ûä yÓTÆq

düeTdü \‘√, $_ÛqïeTqdüÔ‘ê«\‘√ ø£\dæb˛sTT ø£\ø£\+‘√ ì+&ç ñ+≥T+~. m+‘· ìs¡+‘·sêj·T+>± |üì#dæHê q>∑s¡+˝Àì

eTìwæøÏ $ÁXÊ+‹ rdüTø√e&ÜìøÏ nqTyÓ’q düeTj·T+ <=s¡ø£<äT. dü+bÕ~+∫q <Ûäq+‘√ ø√]ø£qT rs¡TÃ≈£îH r]ø£

<=s¡ø£<äT. ø£èÁ‹eTyÓTÆq yÓ\T>∑T˝≤¢+Ï ndüVü≤»|ü⁄ qe⁄«\‘√, dæús¡‘·«+ Òì Vü≤&Üe⁄&ç q&Éø£\‘√ yÓfi‚flyês¡T ÄÀ]øå±˝À¢

‹]π>yêfiófl, ø±s¡¢ À Á|üj·÷DÏ+# <Ûäqe+‘·T\÷ ñ+≤s¡T.

q>∑s¡+˝À ìs¡+‘·s¡+ nÁ|üeT‘·Ô+>± ñ+&Ü*. nø£ÿ&É nìïyÓ’|ü⁄˝≤ Á|üe÷<ë\T bı+∫ ñ+≤sTT, Hê\T>∑T~≈£îÿ˝À¢ì

s√&É¢ À eTè‘·Té⁄ bı+∫ ñ+≥T+<äì ø£$ ôV≤#·Ã]düTÔHêï&ÉT.

eèøå±\MT<ä ñ+& |ü≈£åî\T |üs¡düŒs¡+ ø£*dæb˛sTT ø£*$&ç>± ñ+≤sTT. q>∑s¡eTH eTVü‰eèø£å+MT<ä ìedæ+# á

eTqTwüß\T kÕÏeTìwæ‘√ m≥Te+Ï Äràj·TyÓTÆq |ü\ø£]+|ü⁄\T Ò≈£î+&Ü Çs¡T>∑÷bıs¡T>∑H uÛ≤eq ≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü

me]øÏ yêπs @ø±øÏ>± ã‘·T≈£î‘·T+≤s¡T. á j·÷+Á‹ø£ e÷qdæø£dæú‹ì ìs¡dædüTÔHêï&ÉT ø£$.

Á|üjÓ÷>∑XÊ\˝À @yy√ s¡kÕj·Tq Á<äyê\T, Äe÷¢\T ñ+≤sTT. yêÏ #·s¡ \T n+<ä]ø° ns¡ú+ ø±e⁄. q>∑s¡+

n+‘·ø£+fÒ ns¡ú+ø±ì s¡kÕj·TqXÊ\˝≤ ñ+≥T+~. q>∑s¡+˝À ã‘·T≈£î<ëeTì e∫Ãqyês¡T, ñbÕ~Û <=s¡ø£ø£b˛sTTHê

@<√ ˇø£s√E <=s¡T≈£î‘·T+<äì ÄX>± y∫#·÷dü÷Ô+≤s¡T. Çø£ÿ&ç kÂø£sê´\T, $˝≤kÕ\T, $H√<ë\T ô|’ô|’ yÓTs¡T>∑T\T

ã\+>± Äø£]¸kÕÔsTT. eTs√yÓ’|ü⁄ ìs¡T<√´>∑+, Jeqe´j·T+ uÛÑj·Tô|&ÉT‘·THêï q>∑s¡+ $&ç∫ yÓfiflãT~∆ø±<äT. ø±\Twü +

ø£\es¡ô|ÏºHê, Á≤|òæø C≤yéT˝À J$‘·+ Çs¡T≈£îÿb˛sTTHê q>∑s¡+ $&ç∫ Á|üXÊ+‘·+>± eTq |ü …¢\≈£î yÓfiflìe«ì,

∫≈£îÿeTT&ç $&ÉBj·T Òì |ü<äàeP´Vü≤+ ˝≤+Ï~ q>∑s¡+.

uÛ≤yê\T


1. øÏ+~ n+XÊ\ >∑T]+∫ #·]Ã+#·+&ç.

n) MTs¡T Ç|üŒÏes¡≈£î @@ q>∑sê\qT #·÷XÊs¡T? MTs¡T #·÷dæq q>∑sê˝À¢ MT≈£î q∫Ãq, q#·Ãì n+XÊ\T

‘Ó\|ü+&ç?

Ä) MT ] qT+&ç me¬s’Hê q>∑sê\≈£î e\dü yÓfi≤flsê? m+<äT≈£î yÓfifle\dæ e∫Ã+~? yêfiófl nø£ÿ&É @+

#düTÔHêïs¡T?

2. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ ø£$‘ê |ü+≈£îÔ À¢ <ë–q n+‘·sêsêúìï >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

n) q>∑s¡+˝À Á|ü‹ eTìwæ |üsƒ¡ j·T Á>∑+<∏äyT.

Ä) q>∑s¡+ eTVü‰eèø£å+ MT<ä me]øÏ yêπs @ø±øÏ.

Ç) eTVü‰q>∑sê\ s√&É¢øÏ eTs¡D+ Hê\T>∑T yÓ’|ü⁄\T.

3. øÏ+~ ù|sê #·~$ Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

≈£î+<äT]Ô Ä+»Hj·TT\T s¡∫+∫q e#·q |ü<ä K+&çø£ ªq>∑s¡+˝À yêqμ ø£$‘·«+˝≤ yÓTT<ä …’ sê»ø°j·T

XÊdüq+‘√ n+‘·+ ne⁄‘·T+~. n+<äs¡÷ yêdüÔ$ø£‘· qT+∫ e´+>±´ìï |ü⁄ÏºùdÔ, Ç+<äT˝À ø£$ e´+>∑ + qT+∫

yêdüÔ$ø£‘·qT düèwæºkÕÔ&ÉT. Á|üãs<Ûäø£$ nj·T´\sêE sêeTuÛÑÁ<äT&ÉT es¡<Ûës¡ qT+∫ ø£$‘ê<Ûës¡qT X‚¢wæ+#ê&ÉT.

n~ πøe\+ Xã›>∑‘·yÓTÆq X‚¢wüe÷Á‘·yT. Ç+<äT˝À uÛ≤edü+|òüTs¡D qT+∫ yÓ\Te&çq e´+>∑ + >∑Tu≤[düTÔ+~.

ø£$ uÛ≤e⁄ø£‘· e´+>∑ <ÛäqTe⁄qT m≈£îÿô|&ç‘, dü+kÕÿs¡+ yêdüÔ$ø£‘· uÛ≤>±ìï >∑T+&Ó\≈£î >∑T]ô|Ïº ø=&ÉT‘·Tqï~.

Ä <Óã“ ‘·|üŒ<äT. n~ m+‘· düTìï‘·+>± ‘ê≈£î‘·T+<√ n+‘· >±&ÛÉ+>± eTTÁ<äydüTÔ+~. e#·q|ü<ä + m+‘·

düVü≤»yÓTÆq<√, á K+&çø£ Àì s¡#·q ≈£L&Ü n+‘· düVü≤»+>± s¡÷|ü⁄ ~<äT›ø=qï~. ≈£î+<äT]Ô yêq ≈£î]dæ+~

q>∑s¡+˝ÀH nsTTHê, Ä yêq˝À ‘·&çdæ+~ e÷Á‘·+ kÕe÷qT´&ç JeqyT! Ç+<äT˝À yêq πøe\+ πøHê«düT

e÷Á‘·yT. <ëìï Ä<Ûës¡+ #düT≈£îì ø£$ ∫Á‹+∫q yêdüÔ$ø£<äèXÊ´\T eTq*ï ì\u…Ïº Ä˝À∫+|üCÒkÕÔsTT.

n) ø£e⁄\T kÕe÷q´+>± e´+>±´ìï m˝≤ düèwæºkÕÔs¡T?

Ä) nj·T´\sêE sêeTuÛÑÁ<äT&ç ø£$‘ê<Ûës¡qT $X‚¢wæ+#·+&ç.

Ç) ≈£î+<äT]Ô q>∑s¡+˝Àyêq ø£$‘·qT @ XË’*˝À sêXÊ&ÉT?

Ç) q>∑s¡+˝À yêq ø£$‘· Àì Á|ü<ÛëHê+X+ @$TÏ?

á) ≈£î+<äT]Ô yêdüÔ$ø£‘· m˝≤+Ï~?

Ç$ #j·T+&ç



uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.


n) n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY ø£$‘ê<äèø£Œ<∏ä+ @$TÏ?

Ä) ªq>∑s¡ ‘·+μ sêj·T&ÜìøÏ >∑\ H|ü<∏ë´ìï $e]+#·+&ç.

Ç) qs¡T&ç Jeq|òüTÀwü ø£$øÏ m˝≤ $ì|æ+∫+~?

á) q>∑s¡+˝À <ë]Á<ä +, kÂuÛ≤>∑ + @ $<Ûä+>± ø£ì|ækÕÔsTT?

ñ) n*XËÏº Á|üuÛ≤ø£sY ªdæ° …’|òtμ ø£$‘·\ Á|ü‘´ø£‘· @$TÏ?



n) q>∑s¡+ n+fÒ @$TÏ? |ü …¢≈£î ` q>∑sêìøÏ >∑\ Á|ü<Ûëq e´‘ê´dü+ ‘Ó\|ü+&ç.

Ä) ªq>∑s¡J$øÏ r]ø£ <äø£ÿ<äT ø√]ø£ ∫ø£ÿ<äμH |ü+≈£îÔ À¢ì yêdüÔyêìï $e]+#·+&ç.

Ç) á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± q>∑s¡+ m˝≤ ñ+fÒ ø£$øÏ q#·TÃ‘·T+<√ ‘Ó\|ü+&ç.

á) q>∑s¡J$‘·+˝Àì Á|ü‹≈£L\ n+XÊ*ï Ç+‘· ø£]ƒq+>± e]í+#·&É+˝À ø£$ Ä+‘·s¡ + @$TÏ?

ñ) q>∑s¡+˝À eTìwæ Jeq$<ÛëHêìï bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± $e]+#·+&ç.

) n+<äs¡÷ q>∑sê˝À¢ J$+#ê\ì m+<äT≈£î nqT≈£î+≥THêïs¡T?


n) ªq>∑s¡ ‘·+μ kÕsê+XÊìï MT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

Ä) H&ÉT q>∑s¡Jeq+ m+<äT≈£î dü+øÏ¢wüº+>± e÷]+<√ $X‚¢wæ+#·+&ç.

Ç) q>∑sêìï s¡kÕj·TqXÊ\>±, |ü<äàeP´Vü≤+>± e]í+#·&É+˝Àì ìC≤ìC≤\ >∑T]+∫ #·]Ã+#·+&ç.


n) q>∑s¡ ‘·+ ø£$‘·≈£î eTs√ bÕs¡Ù «+>± q>∑s¡ Jeq+˝Àì nqT≈£L\ n+XÊ\ô|’ ø£ yê´dü+ sêj·T+&ç.

Ä) Á|üXÊ+‘·‘·≈£î, |ü#·Ã<äHêìøÏ ì\j·TyÓTÆq |ü …¢\ >=|üŒ<äHêìï e]ídü÷Ô ˇø£ e#·q ø£$‘·qT sêj·T+&ç.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ |ü<ë\≈£î nsêú\qT ª|ü<ä$C≤„q+μ˝À yÓ‹øÏ Ä ns¡ú+‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ @ø±øÏ R ˇ+≥]

n_ÛeTqT´&ÉT |ü<äàeP´Vü≤+˝À @ø±øÏ nsTTHê&ÉT.

n) q>±sê Ä) s¡T Ç) |òüTÀwü á) |æsê&Éì ñ) |üsƒ¡ j·T Á>∑+<∏ä+


2. øÏ+~ |ü<ë\≈£î |üsê´j·T|ü<ë\T sêdæ yêÏ‘√ yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ |ü …¢ ` Á>±eT+, »q|ü<ä+

|ü …¢ Ò <XÊìøÏ |ü≥Tº>=eTà\T nì Á>±eTdü«sê»´+ø√dü+ >±+BÛJ ø£\\T ø£Hêïs¡T. »q|ü<ëìï u≤>∑T|üs¡#·&ÉyT

<X kÂuÛ≤>∑ +>± ‘·\#ês¡T.

n) qs¡T&ÉT Ä) ns¡D´+ Ç) ¬s’‘·T á) |ü⁄e⁄« ñ) eTs¡D+

) yê+#Û· m) eèø£å+


1. øÏ+~ ø£$‘ê uÛ≤>±˝À¢ì n\+ø±sêìï >∑T]Ô+#·+&ç.

n) q>±sê yÓ÷–+<ë

qj·÷>∑sê <äT$TøÏ+<ë

Ä) s¡+>∑<äsê‹uÛÑ+>∑— K>∑sê»‘·Ts¡+>∑— $|ü‘·Œs¡+|üs√

‘·TÔ+>∑ ‘·eT'|ü‘·+>∑— |ü]‘√wæ‘·s¡+>∑— <äj·÷+‘·s¡+>∑— dü

‘·‡+>∑— <Ûäsê‘·àC≤ Vü≤è<äj·T kÕs¡dü uÛÑè+>∑— ìXÊ#·sêã® e÷

‘·+>∑— X¯óuÛ≤+>∑! ..............

Ç) ø=+<ä]øÏ ¬s+&ÉT ø±fiófl

]øå±yêfifløÏ eT÷&ÉT ø±fiófl

ñqïyêfifløÏ Hê\Tø±ÿfiófl

* Xu≤›\+ø±sê˝À¢ eè‘·Ô ´qTÁbÕdü, n+‘ê´qTÁbÕdü ≤+Ïy eT]ø=ìï ñHêïsTT. yêÏì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

1. eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔ+

øÏ+~ |ü<ë´ìï |ü]o*+#·+&ç. Á|ü‘´ø£‘·qT >∑T]Ô+#·+&ç.

ø£+. eTq yÏøÏ q÷‘·qe÷!

‘·q e÷ìì" ÁuÒeT" <äq≈£î" <äøÏÿ‹qqTe÷

qqT e÷qø£ <äj·T <äqs¡+

<äqs¡+‘·T\T e÷ì qs¡dü<Ûäe⁄ s¡eTàqy.

* ô|’ |ü<ä +˝Àì Á|ü‘´ø£‘·qT >∑eTì+#ês¡T ø£<ë!

ˇø£ |ü<ä bÕ<ä+>±ì, yêø£ +>±˙ @ |ü<ä+‘√ |üPs¡Ôe⁄‘·T+<√ n< |ü<ä+‘√ ‘·sê«‘· bÕ<ä+ / yêø£ +

yÓTT<ä\e⁄‘·Tqï~. BHï eTTø£Ô|ü<äÁ>∑düÔ n\+ø±s¡+ n+≤s¡T.


2. j·TeTø£eTT

øÏ+~ yêø±´\T |ü]o*+#·+&ç. Á|ü‘´ø£‘·qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n) Òe÷! <äqTE\ ¬>\Te">∑ Òe÷

( ÒeT R Åd”Ô— ¬>\Te>∑ ÒyÓ÷ R ¬>\Te&ÜìøÏ yT$Tø£ÿ&É Òe÷ (ñHêï+ ø£<ë!) )

Ä) Ä ‘√s¡D+ XÁ‘·Te⁄\‘√ s¡D≤ìøÏ ø±s¡DyÓTÆ+~.

(‘√s¡D+ R <ë«sêìøÏ ø£fÒº n\+ø±s¡+— s¡D+ R j·TT<ä∆+)

* ô|’ ¬s+&ÉT dü+<äsê“¤\˝À¢q÷ πø |ü<ä+ ns¡úuÛÒ<ä+‘√ Á|üjÓ÷–+#·&É+ »]–+~. BìH ªj·TeTø±\+ø±s¡+μ

n+≤s¡T.

3. ˝≤≤qTÁbÕdü

øÏ+~ ø£$‘ê uÛ≤>±\qT / yêø±´\qT #·<äe+&ç. Á|ü‘´ø£‘·qT >∑eTì+#·+&ç.

n) Vü≤] uÛÑõsTT+#·T Vü≤düÔeTT\T Vü≤düÔeTT\T... (#‘·T Ò, ì»yÓTÆq#‘·T\T)

Ä) ∫‘·ÔXó~∆‘= CÒôd&ç ùde ùde. (ùdejT ì»yÓTÆq ùde)

* ô|’ ¬s+&ÉT dü+<äsê“¤ À¢q÷ πø |ü<ä+ ns¡ú+˝À ‘&Ü Ò≈£îHêï uÛ≤e+˝À ‘&Ü ñ+&≥≥T¢ Á|üjÓ÷–+#ês¡T. á

$<Ûä+>± πø |ü<ëìï, ns¡ú+ ˇø£fÒ nsTTHê ‘ê‘·Œs¡ uÛÒ<ä+‘√ Á|üjÓ÷–+#·&Üìï ª˝≤≤qTÁbÕkÕ\+ø±s¡+μ

n+≤s¡T.

dü÷øÏÔXÊ+‹‘·T\´+ ‘·b˛HêïdæÔ, qdü+‘√cÕ<ä«s¡+ düTK+

q‘·ècÕíj·÷' |üs√yê´~Û' q #· <Ûäsêà <äj·÷düeT'

uÛ≤e+ : XÊ+‘·eTTe+Ï ‘·|üdüT‡, dü+‘√wü+ ø£+fÒ

düTK+, ‘·èwüíqT $T+∫q yê´~Û, <äj·TqT uÀ*q

<Ûäs¡à+ ˝Àø£+˝À Òe⁄.

` Äs¡ <Ûäs¡à+

♦ uÛ≤s¡‘·<X+˝Àì Á|ü<Ûëqq>∑sê\ $esê\T yêÏ Á|ü‘´ø£‘·\T, Jeq $<ÛëHê\ yÓ’$<Ûë´ìï ùdø£]+∫ ˇø£

|üÏºø£>± s¡÷bı+~+∫ ª_Ûqï‘·«+˝À @ø£‘ê«ìïμ ìs¡÷|æ+#˝≤ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



` $X«Hê<∏ä dü‘· Hêsêj·TD

j·T≈£åî&ç n|ü8

–] : @$Tsê Vü≤Ø, Hê≈£î Hê≥ø±\T #·÷|ækÕÔqHêïyé. ã Òyê&Ée⁄. M~∏ Hê≥ø±\T

#·÷|æ+#êe⁄ : n$ j·Tø£å>±Hê\Hêïe⁄ : ny Hê≥ø±\Hêïe⁄.

Vü≤] : ‘·+C≤ePs¡T˝À ny« Hê≥ø±\Hyêfiófl.

–] : n~ø±<√jYT Ç|ü&ÉT dü+düÿ è‘·+˝À ø±[<ëdüT, uÛÑeuÛÑ÷‹, eTTsê]

Hê≥ø±\T ÁyêXÊs¡T. n˝≤¢+Ï Hê≥ø±\T ‘Ó\T>∑T˝À Òyê?

Vü≤] : m+<äT≈£î Òe⁄. ñqï$.

–] : mø£ÿ&É ñqï$? n˙ï Á|üã+<Ûë˝Ò. j·Tø£å>±Hê˝§ø£Ï Hê≥ø±\ì

#·÷|æ+#êe⁄.

Vü≤] : Çyê«fi Hê≥ø√‘·‡e+ »s¡T>∑T‘·Tqï~. nìï Hê≥ø±\÷ ˇø£ÿs√Eq

#·÷dæy<äT›e⁄>±ì.

–] : nìï Hê≥ø±\T ø£ÿ s√Eq m≤¢ #·÷kÕÔeTT?

Vü≤] : m≤¢ #·÷kÕÔeTT? >=|üŒ $+<äT≈£î |æ*#ês¡qTø√. Hê\T>∑T ≈£Ls¡\T

|æ+&çe+≥\T #XÊs¡T. ‘· ≤ø±kÕÔ q+Eø√e&ÉyT.

–] : düπs>±ì. qTM«Hê≥ø±\T m+<äT≈£î #·÷|ædüTÔqï≥Tº nu≤“jYT!

Vü≤] : ˙e⁄ Hê≥ø±\T Hê≥ø±\ì >√\¬ø‘·TÔ‘·THêïe⁄>∑<ë. nBø±ø£ ø£èwüí<esêj·T\

HêÏes¡≈£L |ü⁄sêD≤+ÁBÛø£s¡D j·TT>∑+. sêj·T\Hê&ÉT Á|üã+<Ûäj·TT>∑+.

‘·+C≤ePs¡T j·Tø£å>±qj·TT>∑+. ‘·s¡Tyê‘· Hê≥ø£j·TT>∑+ n+≤qT.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

kÕVæ≤‘· +˝À mH√ï Á|üÁøÏj·T\T ñHêïsTT. yêÏ À ªHê≥ø£+μ ø£Ï. Ç~ ø£ $•wüºyÓTÆq Á|üÁøÏj·T. n+<äTπø

ªø±y´wüßHê≥ø£+ s¡eT´+μ nì ø°]Ô+#ês¡T. n+<äTπø HêÏø£ Á|üÁøÏj·TqT |ü]#·j·T+#dü÷Ô, ø±\Œìø£Vü‰dü Hê≥ø£

<ë«sê uÛ≤cÕ_Ûs¡T∫ì ô|+bı+~+#·&ÉyT Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+ ñ<›X+.


1. Hê≥ø±\T sêdæq yê]

ù|s¡T¢ ‘Ó\|ü+&ç.

2. Hê≥ø√‘·‡yê\T n+fÒ

@+Ï?

3. |ü⁄sêD≤+ÁBÛø£s¡Dj·TT>∑+,

Á|üã+<Ûäj·TT>∑+,

j·Tø£å>±qj·TT>∑+,

Hê≥ø£j·TT>∑+ n+fÒ


4. MT¬s|ü&Ó’Hê Hê≥ø±\T

#·÷XÊsê? yêÏ >∑T]+∫

e÷≤¢&É+&ç.

Á|üX¯ï\T:



á bÕsƒ¡+ HêÏø£ Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. ø£$‘·«+, dü+^‘·+, qè‘· +,

∫Á‘· ÒKq+, •\Œ+ nqï \*‘· ø£fi\ düe÷Vü‰s¡ s¡÷|ü+ Hê≥ø£+. Á|üdæ<ä∆ø£<∏äqT

rdüTø=ì sêdæq Hê≥ø±ìï Á|üU≤´‘·eTì, ø£*Œ+∫ Ò<ë Væ≤+∫ sêùd Hê≥ø±ìï

ñ‘êŒ<ä + nì n+≤s¡T. Á|üU≤´‘·+, ñ‘êŒ<ä + ø£*dæ ñ+fÒ $TÁXeT+. Hê≥ø£+

<äèX´ÁXe´ø±e´+. Áù|ø£å≈£î\ô|’, bÕsƒ¡≈£î\ô|’ ã\yÓTÆq eTTÁ<äydüTÔ+~. Hê≥ø£+, HêÏø£

¬s+&ç+Ï düe÷Hês¡úø±\T>± yê&ÉT‘·Tqï|üŒÏø° ì&ç$ <äècÕº HêÏø£ ∫qï~. Á|üdüTÔ‘·

bÕsƒêìï $X«Hê<∏ä dü‘· Hêsêj·TD>±] ªªndü+ø£*‘· kÕVæ≤‘· +`4 ` s¡÷|üø±\T

dü+bÕ<äø°j·÷\Tμμ nH Á>∑+<∏ä+ qT+∫ d”«ø£]+#ês¡T.

ø£$ |ü]#·j·T+

(1895 ` 1976)


bÕsƒêìøÏ eTT+<äT ªÁ|üy•ø£μ #·<äe+&ç. HêÏø£ m˝≤ ñ+≥T+<√ Væ≤+∫ #Ó|üŒ+&ç.

ªHêÏø£μqT #·<äe+&ç. kÕsê+XÊìï kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ+&ç.

ªHêÏø£μqT Hê≥ø°ø£s¡D #j·T+&ç.

‘Ó\T>∑T˝À C≤„q|”sƒ¡ nyês¡T¶bı+~q Á|ü<∏äeTe´øÏÔ ø£$düÁe÷Ÿ $X«Hê<∏ä dü‘· Hêsêj·TD.

áj·Tq ø£ècÕíõ˝≤¢ q+<äeT÷s¡T Á>±eT+˝À »ìà+#ê&ÉT. ‘·+Á&ç XÀuÛÑHêÁ~, ‘·*¢ bÕs¡«‘·eTà.

#Ófi¢|æfifl y+ø£≥XÊÅdæÔ áj·Tq≈£î >∑Ts¡Te⁄. dü+düÿ è‘·+, Ä+>∑¢ uÛ≤wü\ô|’ |ü≥TºkÕ~Û+#ê&ÉT.

áj·Tq Hwüq Ÿ, Væ≤+<ä÷, m.dæ.ø£fi≤XÊ\˝À¢ Á|æì‡bÕ Ÿ>± |üì#XÊ&ÉT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ kÕVæ≤‘·

nø±&ÉMT ñbÕ<Ûä ≈£åî\T>±, XÊdüqeT+&É* düuÛÑT´\T>± |üì#XÊ&ÉT.. ø±e´+, π>j·T+, qe\,

ø£<∏ä, yê´dü+, Hê≥ø£+, $eTs¡Ù, X‘·ø£+ e+Ï $_Ûqï Á|üÁøÏj·T˝À¢ s¡#·q\T #XÊ&ÉT. |ü\TÁ>∑+<∏ë\≈£î

|”]ƒø£\T sêXÊ&ÉT. áj·TqqT πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ ªª|ü<äàuÛÑ÷wüDYμμ _s¡T<äT‘√ dü‘·ÿ]+∫+~. Ä+Á<Ûä

$X«$<ë´\j·T+ ªªø£fi≤Á|ü|üPs¡íμμ _s¡T<äT‘√, l y+ø£fÒX«s¡ $X«$<ë´\j·T+ ªª>ös¡e &Üø£ºπs≥Tμμ‘√ düHêàì+∫+~.

áj·Tq s¡#·q˝À¢ Á|ü‘´ø£+>± #Ó|üø√e\dæq$ Ä+Á<ÛäbÂs¡Twü+, Ä+Á<ÛäÁ|üXdæÔ, leTÁ<ëe÷j·TD ø£\Œeèø£å+,

ysTT|ü&É>∑\T, $X«Hê<∏ä eT<Ûë´ø£ÿs¡\T, e÷kÕ«$T, øÏHÓïs¡kÕìbÕ≥\T yÓTT<ä …’q$. MÏ À leTÁ<ëe÷j·TD

ø£\Œeèøå±ìøÏ C≤„q|”sƒ¡ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, $X«Hê<∏äeT<Ûë´ø£ÿs¡\≈£î πø+Á<ä kÕVæ≤‘· nø±&ÉMT ãVüQeT‹ \_Û+∫+~.

áj·Tq≈£î ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü nHêï, ‘Ó\T>∑T ‘·q+ nHêï e\¢e÷*q n_Ûe÷q+.


bÕÁ‘·\T :` πøXe<ëdüT, sêeT–], ø£qø±sêe⁄, sêeT+ (πøXe<ëdüT ø=&ÉT≈£î), |üPC≤].

I

1

sêeT+ : Hêqï, mes√ ìqTï #·÷&É≤ìøÏ e#êÃs¡T.

<ëdüT : qqTï #·÷kÕÔ&É÷? ø£qTï eTT≈£îÿ #Óe⁄\T n+<ä]øÏ eT Ò¢H ñHêïsTT ø£<äsê Hê≈£Lq÷. qqTï #·÷dæ

@+#kÕÔ&ÉT? ô|[¢ dü+ã+<ÛëìøÏ e#êÃ&Ü? HqT MT neTàì ô|+&ç¢ #dæø=ì #ê˝≤ s√E\sTT+~. eùdÔ

ìqTï #·÷&É≤ìøÏ sêyê*. me&Ó’Hê ø£ |ü~y\T ø£≥ï+ øÏùdÔ dü+kÕs¡+ >∑&ÉT|ü⁄<ëeTqTø=+≥THêïqT.

˙≈£î ñ<√´>∑+ Ò<äT. nqï≥T¢ qTe⁄« bÕdüsTT+~ @$TÏ?

sêeT+ : n<$TÏ HêHêï, n≤¢ n+≤e⁄.HqT _.m. bÕdüsTTHêqT.

<ëdüT : _.m. n+fÒ @$TÁ≤? _.j·Tdt.dæ. nHêï _.ø±yéT. nHêï @<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. _.m. n+fÒ @+ ‘Ó\TdüTÔ+~.

sêeT+ : m n+fÒ ÄsYº‡.

<ëdüT : ÄsYº‡ n+fÒ ∫Á‘·ø£fi Ò>±. ˙≈£î @$T ∫Á‘· ø£fi\T e#·TÃ? ø£$‘·«+ sê<äT, dü+^‘·+ sê<äT, ∫Á‘· ÒKq+

sê<äT. #‹ |üqT\T @M sêe⁄, ˙e⁄ _.m. @$TÏ?

sêeT+ : n<$TÏ Hêqï, yê[¢#êÃs¡T HqT rdüT≈£îHêïqT.

<ëdüT : ˇø£ Væ≤düº], ˝≤õø, Ç˝≤Ïy ø£<äsê ˙e⁄ #·~$+~. Ç$ @M ÄsYº‡ ø±e⁄.

sêeT+ : düπs yêøÏÀ¢ mes√ e∫Ã ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.

<ëdüT : yêøÏÀ¢ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT? n+fÒ es¡+&Ü˝ÀHê, M~∏ yêøÏÀ¢Hê? HqT ø£<ä Ò¢qTsê u≤ã÷, Äj·Tq ù|s¡&ç–sê.

sêeT+ : Äj·Tq #Ó|üŒq+≥THêï&ÉT.

<ëdüT : ndü\T ù|s¡T e⁄+&ç #Ó|üŒ&É+ Ò<ë Òø£ Hê≈£î #Ó|üŒ&É+ Çwüº+ Ò<ë. ˙≈£î #Ó|üŒì yê&ÉT Hê¬ø+<äT≈£î

#Ó|ü⁄‘ê&ÉT? Hê >=|üŒ @$TÏ?

n|üÇ#Ãyêfiófl &ÉãT“ ÄX≈£î ÇkÕÔs¡T. rdüT≈£îHyêfiófl ‘·eT nedüsê\ ø√dü+

rdüT≈£î+≤s¡T. n|æŒ∫Ãqyêfiófl &ÉãT“ edü÷\T #j·T≤ìøÏ HêHê Á|üj·T‘êï\T #dü÷Ô+≤s¡T.

nsTTq|üŒÏø° ø=+‘·eT+~ <ä>∑Zs¡ Ä &ÉãT“qT sêã≥Tºø√ Òø£ HêHê j·÷‘·q\T |ü&ÉT‘·÷+≤s¡T.

ˇø£ j·T≈£åî&çøÏ n|æŒ∫Ã ‹]– edü÷\T #düTø√ Òø£ HêHê nedüú\≈£î >∑T¬s’qyê&ÉT

sêeT–]. Ç+‘·≈£L... Ä j·T≈£åî&Óes¡T? Ä sêeT–] mes¡T? j·T≈£åî&ç qT+&ç ‘·q n|üqT

sêã≥Tºø√e&ÜìøÏ sêeT–] |ü&çq bÕ≥T¢ @$TÏ?... ∫es¡≈£î @+ »]–+~? á bÕsƒ¡+

#·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

Á|üy•ø£


sêeT+ : HêHêï, ekÕÔyê, Äj·Tqì yÓ[¢ bıeTà+≤yê?

<ëdüT : yÓfi¢eT+f… yÓfi‚¢≥≥T¢Hêï&Ü? ø=+|üBdæ uÛÀ»HêìøÏ e#êÃ&yÓ÷? eTì+À¢ #≥ _j·T´+ n|ü ‘Ó#êÃ+.

Ç+À¢ ≈£Lsê Ò<äT Hêsê Ò<äT. yêfi¢ <äT+|ü …Ô>∑. dü]>± uÛÀ»q+ yfi≈£î yÓ<Ûäe yÓTTVü‰\T ydüTø=ì

‘·j·÷s¡e⁄‘ês¡T. uÀ …&ÉT ¨≥ Ÿ‡ e⁄HêïsTT. yêfió¢ ¨≥ Ÿ‡˝À uÛÀ+#Ój·T´s¡T.

sêeT+ : Hêqï, Äj·Tq mes√ ô|<ä› eTìwü Ò¢ ñHêï&ÉT.

<ëdüT : ô|<ä› eTìwü Ò¢ ñHêï&ÉT. Ç|ü⁄&ÉT |ü∫Ã ‘ê≤≈£î\T mø£ÿ&É<=s¡T≈£î‘êsTTsê? n~ düπs, Äø±s¡+ m≤¢

ñ+≤&ÉT.

sêeT+ : ø=+#Ó+ ˝≤e⁄>± m‘·TÔ>± e⁄Hêï&ÉT.

<ëdüT : Hêø£Hêï m‘êÔ?

sêeT+ : Ä ø=+#Ó+.

<ëdüT : |ü<ä #·÷<ë›+.

II

2

<ëdüT : nj·÷´ qeTkÕÿs¡+. ≈£Ls=Ã+&ç. ‘·eT]<ePs¡T?

sêeT : HqT, Hê ù|s¡T, e÷ePs¡T n+‘ê ˇø£f…. sêeT–].

<ëdüT : #ê˝≤ u≤>∑T+~.

sêeT : ø£Ø+q>∑sY <ä>∑Zs¡ yeTT\yê&É yÓfi‚¢<ë]˝À eT<Ûä ø=+&É\Tqï$. n< sêeT–]. n< HqT.

<ëdüT : #·#êÃyT. MTs¡T ˇø£ |üs¡«‘·+ nqïe÷≥. eTìwæ m≤¢ nsTTHês¡T?

sêeT : n<$T≥+&ç. #·<äTe⁄≈£îqïyês¡T MTs¡T n˝≤π> n+≤s¡T! ø±[<ëdüT ≈£îe÷s¡ dü+uÛÑe+˝À yÓTT<äÏ XÀ¢ø£+˝À

@eTHêï&ÉT. ªª<e‘ê‘·à nsTTq Væ≤eT–] ñ‘·Ôs¡ ~≈£îÿq+<äTHêï&ÉTμμ nHêï&ÉT. Äj·Tq≈£î ≈£L‘·Tfió¢, ô|fi≤¢eTT.

ÇVü≤ m+<äT≈£î eTìwæ ø±&ÉT. n≤¢π> HqTq÷ï.

<ëdüT : yT|òüTdü+<X+˝À ‘·eT]ì >∑T]+∫ ñqï~. MT ÁbÕ+‘ê\˝ÀH j·T≈£åî&ÉT ìyêdü+ #XÊ&É≥. ªÄj·Tq

»qø£ ‘·qj·÷ kÕïq|ü⁄D√´<äø£eTT\T ø£\yê&ÉTμ nì ≈£L&Ü nHêï&ÉT. Ä j·T≈£åî&ÉT m+‘· |ü⁄D≤´‘·Tà&√ HqT

n+‘· |ü⁄D≤´‘·Tàì e … e⁄HêïqT.

sêeT : Ä j·T≈£åî&+ |ü⁄D≤´‘·Tà&ÉT ø±&ÉT. n|ü\T m>∑>=fÒºyê&ÉT. Hê ø=+|ü rkÕ&ÉT. MTs¡T yT|òüTdü+<X+

#·~yês¡T ø£<ë. Ä j·T≈£åî&ç Ç\T¢ #·÷&É+&ç. m+‘· uÛÀ>∑eTT, s¡‘êï\T, e÷DÏø±´\T, yê&ç ~>∑T&ÉT

u≤$yÓT≥T¢ eTs¡ø£‘ê\T. m+<ä] &ÉãT“ m>∑ø=Ïº n≤¢ nsTTHê&√! ≈£îuÒs¡T&ÉT yêDÏí X|æ+#ê&ÉT. Hê <ä–Zs¡

@&Ü~ e⁄Hêï&ÉT. |üHÓï+&ÉT \ø£å\T n|æŒ#êÃqT yê&çøÏ. ô|fi≤flìøÏ VüQ+&û\T |ü+|æ+#ê&ÉT. Ç+‘·eT≥T≈£î

ô|’kÕ #Ó*¢+#· Ò<äT.

<ëdüT : nsTT<äT, Äs¡T e+<ä\ @+&É¢sTT+<äqTø=+≤qT.

sêeT : n~ MT Ç+ ¢wüß yêfi¢ …ø£ÿ. ø±[<ëdüT $Áø£e÷s¡ÿ #·Áø£e]Ô ÄkÕúqø£$ >∑<ë. $Áø£e÷s¡ÿ #·Áø£e]Ô Áø°düTÔ

|üPs¡«eTT yê&ÉT. Äj·Tq Áyêdæq ø£<∏ä n+‘·≈£î |üPsê«ì~ ø£<ä÷.


<ëdüT : eT] mìï y\ @+&É¢sTT+~ MT n|ü rdüTø=ì?

sêeT : ‘·øÏÿq<ä+‘ê ‘·>∑\u…≥º+&ç. á ¬s+&ÉT y\ @+&É¢¬ø’Hê e&ç¶ Çyê«* ø£<ë.

<ëdüT : ø=+|üBdæ Ä e&ç¶ qìïeTà+≤ πs$TÏ? ñs¡TeTT\T e⁄]$T eT+>∑\+ MT<ä |ü&É¶≥Tº.

sêeT : ø±<äT u≤ãT, MTs=ø£ÿ ∫qï düVü‰j·T+ #j·÷*.

<ëdüT : HHê? ˇÏº e÷qe⁄DÏí. MTs=ø£ |üs¡«‘·eTT.

sêeT : n~ ø±<äT u≤ã÷, HqT $TeTà*ï >∑T]+∫ ø£ e÷≥ $HêïqT. MTs¡T ø£$ >∑<ë! MTπs<√ ô|<ä› Á>∑+<∏äeTT

Áyêdæ •e⁄&çøÏ n+øÏ‘·$T#êÃs¡T≥. MTsê •e⁄&çøÏ ø£ dæbòÕs¡T‡ #ùdÔ Äj·Tq ≈£îuÒs¡TDÏí Nyê≥T¢ ô|&É‘ê&ÉT.

≈£îuÒs¡T&ÉT j·T≈£åîDÏí Çe«eT+≤&ÉT. M&ÉT <äøÏÿdüTÔ ÇkÕÔ&ÉT.

<ëdüT : HHê? •e⁄&çøÏ dæbòÕsê‡? •e⁄&ç yÓTTVü≤+ ≈£L&Ü ms¡T>∑H HqT.

sêeT : •e⁄&çøÏ yÓTTVü≤eTT+fÒ ø£<ë MT≈£î ‘Ó*j·T≤ìøÏ. n~ y=Ïº •e*+>∑eTT. MTs¡T MT ePfiÀfl •e*+>±ìøÏ

dæbòÕsY‡ #dæHê #ê\T.

<ëdüT : u≤uÀ! m+<äT≈£î Hê ÁbÕD≤\T rkÕÔe⁄. á <XeTT˝À yT|òüTdü+<XeTT ‘·s¡T®e÷#dæq yêfió¢ y\≈£î y\T

ñHêïs¡T. HHê |üì m|ü&É÷ #j·T Ò<äT. MTs¡T Hêj·T+<äT <äj·Te⁄+∫ yêfi¢ À me] e<ä›¬ø’Hê yÓfi¢e\dæ+~.

sêeT : #Ûê, #Ûê, MT≈£î <e⁄&ÉT Á|ü‘· ø£åeTT.

<ëdüT : Äj·Tq Hê¬ø|ü&É÷ ø£ìŒ+#· Ò<.

sêeT : MT≈£î ‘Ó*j·T<äT. yeTT\yê&É À #Ó|ü≈£î+≥THêïs¡T.

<ëdüT : nqï≥T¢ yeTT\yê&É À •e*+>∑eTT+~ ø£<ä÷. Äj·Tq #‘· #Ó|æŒ+#· Òø£ b˛sTTHêsê?

sêeT : Ä e÷Á‘·+ jÓ÷>∑ ‘· e⁄+fÒ MT <ä–Zs¡ ¬ø+<äTø=kÕÔqT? Ä yeTT\yê&É À •e⁄&çø° Hê≈£L |ü&É<äT.

<ëdüT : nsTT‘ mø£ÿ&É •e⁄&çøÏ, MT≈£î |ü&É<äT.

sêeT : ø±<äT u≤uÀsTT. nø£ÿ&Ü uÛÒ<äeTT\THêïsTT. eT] MT eP] •e⁄&ÉT ¬ø’ ≤düeTT yÓ[¢ #Ó|æ‘ ‹s¡T>∑T Ò<äT.

<ëdüT : u≤uÀ! HqT e÷ ePs¡T yÓfi≤¢\+fÒ, yê´~ÛÁ>∑düTÔDÏí, rsê ‘·|üŒø£ eùdÔ ˇø£ ≤øÏ‡ MT<ä yÓfi≤fl*.

sêeT : HqT ≤øÏ‡ rdæø=kÕÔ >∑<ë!

<ëdüT : nj·T´ u≤uÀjYT, MTs¡T n+<äT˝À mø£ÿs¡T >∑<ë?

sêeT : HHÓø£ÿH¢ej·÷´! HqT møÏÿ‘ Ä ≤øÏ‡ @+ ì\TdüTÔ+~. Hê <ë]q HqT ekÕÔqT.

<ëdüT : u≤ã÷ á eT<Ûä q e⁄qï ePfi¢ìï @+ ø±yê*?

sêeT : HqT nø£ÿ&ç qT+&ç Çø£ÿ&Éø=#êÃ >∑<ë. ePfi¢ìï @eTsTTHêsTT?

<ëdüT : ≤øÏ‡øÏ #ê\ &ÉãT“ ne⁄‘·T+<ä+&ç.

sêeT : HqT ô|≥Tºø=+≤q+≥THêïqT >∑<ë!

<ëdüT : Hê≈£î |ü~ y\ n|ü e⁄qï~. n~ r]Ãô|&É‘êsê?

sêeT : MTs¡T #ê˝≤ eT+~øÏ ñ|üø±sê\T #kÕs¡≥. Hêø° ñ|üø±s¡+ #dæ ô|≥º+&ç.

<ëdüT : #kÕqT >∑qø£H n|ü\sTTHêsTT. Òø£b˛‘ e&ç¶øÏ Çe«+&ç |ü~y\T. Áø£eT+>± rs¡TÃø=+≤qT.


sêeT : ˇø£ ø£$ me&ç >∑T]+#√ ÁyêùdÔ yê&ç ø£|æŒùdÔH ‘\ Ò< Ç+‘· es¡≈£L. Á|ü‘· ø£å+>± ø£$πø Çe«eT+≤yê?

ÇùdÔ n~ edüTÔ+<ë? #Û·düTÔ+<ë?

<ëdüT : HqT n≥Te+Ï yêDÏí ø±<äT. <ä$Tà&ç‘√ düVü‰ #Ó*¢kÕÔqT.

sêeT : @$T #Ó*¢kÕÔej·÷´? Hê e&ç¶ HÓ\≈£î e+<ä≈£î @&ÉT s¡÷bÕj·T\T. @ HÓ\ e&ç¶ Ä HÓ\ sTT∫ÃHê J‘·eTT

dü]b˛<äT. ô|’>± ø£ dü+e‘·‡s¡eTT e&ç¶ $TqVü‰sTT+∫ >±ì ≈£î sTTe«qT. Ä e&ç¶ b˛>± ≈£î |ü~ y\T

edüÔ$. nq>± ‘=$Tà~ y\ eT÷&ÉT e+<ä Ò edüÔ$.

<ëdüT : u≤uÀsTT! |ü<äø=+&ÉT y*sTT´. Hê #‹˝À |ü~y\T |ü&Ü*.

sêeT : u≤uÀ! HqT MT e+Ï yêfi¢øÏe«qT. Hê≈£î ø£e⁄\+fÒ ø=+‘· n_Ûe÷qeTT+~. Ä j·T≈£åî&ç n|ü Hê≈£î

Ç|æŒ+∫ ô|≥Tº. ˙≈£î |ü~ y\ s¡÷bÕj·T\T eP]πø ÇkÕÔqT.

<ëdüT : Ç+‘· ø£s√ÿ≥≈£î&Ée⁄. n|ü&ÉT ˙ e÷≥ MT<ä ì\ã&É‘êeì qeTàø£+ @$TÏ?

sêeT : ø±e*ùdÔ •e⁄&ç <ä>∑Zs¡ ˇ|üŒ+<ä+ #kÕÔqT.

<ëdüT : e÷ ePs¡T yÓ[¢ #ê˝≤ s√E …’+~. e÷ #·T≤º\+‘ê nø£ÿ& e⁄Hêïs¡T. yê]ì #·÷∫q≥¢e⁄‘·T+~. ≤øÏ‡

rdæø=ì sê. Ç|ü⁄& #ÓãT‘·THêïqu≤“sTT. qqTï eT∞¢ rdüTø=ì e∫Ã Çø£ÿ&É ~+|æ rsê*.

sêeT : ø±<äj·÷´ u≤ãT! nø£ÿ&É n+<äs¡T #·T≤º\+≥THêïyé. e÷ sTT+À¢ e⁄+&ÉT, e÷ sTT+À¢ e⁄+&ÉeTì MT

ã+<ÛäTe⁄\+‘ê ã\e+‘·+ #ùdÔ ˙e⁄ e⁄+≤e⁄. á ø±s¡T yê&çøÏ HqT Ç#·TÃø√yê*.

<ëdüT : |üs¡yê Ò<äT. nø£ÿ&É e⁄qï #·T≤º\+‘ê Hê n+‘· &ÉãT“ >∑\yês¡T. _j·T´+, |ü|ü, <=s¡ø£ì s√E˝À¢ yêfió¢

e⁄+&ÉeTqs¡T. ˙ø± uÛÑj·TeTT nø£ÿπs¢<äT.

sêeT : eT>∑yêfió¢ e⁄+&ÉeTqs¡j·÷´. ñ+&ÉeTH~ Ä&Éyêfió¢. yêfi¢≈£î n~ |üÏº+~. á |üP≥ e⁄+&çb˛ nø£ÿj·÷´

Hê\T>∑T yÓT‘·T≈£î\T ‹ìb˛ n‘·Ôj·÷´, mìï Hêfi¢sTT+~sê qTe⁄« e÷sTT+ÏøÏ e∫Ã. nqï+ ‹q≈£î+&Ü

yÓfi‘êyê nì #·+|ü⁄‘ês¡T. eT>∑yê&ÉT dü+bÕ~+#· Òø£ #·düTÔHêï&ÉT yêfiflπø+ ‘Ó\TdüT? e÷ sTT+À¢ H˙

Çã“+~ |ü&ÉT‘·÷ e⁄HêïqT.

<ëdüT : ˙ uÛ≤s¡ e⁄qï<äqïe÷≥. z] u≤uÀjYT nø£ÿ&É ¬s+&ÉT |üs¡«‘ê\THêïj·÷?

sêeT : ∫qï ∫qï |üs¡«‘ê\T Ç+ø±¬s+&ÉTHêïsTT. m≤¢! e÷ |æ\¢\T.

<ëdüT : düπs>±ì u≤ã÷ ‘Ó©ø£ n&ÉT>∑T‘·THêïqT. Ä Væ≤eTe‘·Œs¡«‘·eTT ô|fi≤fleTT yTqø£. ≈£L‘·Tfiófl >∑+>±,

bÕs¡«‹— ô|fi≤fleTT, ≈£L‘·Tfiófl e÷ eTqTwüß´\e+Ïyês¡T nì |ü⁄düÔø±\e\¢ ‘Ó\TdüTÔ+~. eT] ˙ uÛ≤s¡

sêsTT. ˙|æ\¢\T sêfi‚¢. Ç<+ ø£s¡àeTT.

sêeT : ˙e⁄ qqTï >∑÷]Ã ˇø£ |ü⁄düÔø£+ ÁyêsTT. Hê ô|fi≤¢+ _&É¶\T ≈£L&Ü eTqTwüß´\ Ò¢ e⁄+≤s¡T.

<ëdüT : u≤ã÷! ˙ |üs¡«‘ê\øÏ, ˙ dü+kÕsêìøÏ, ˇø£ qeTkÕÿs¡eTT.

sêeT : ≤øÏ‡ rdæø=ì s¡eTà+≤sê?

<ëdüT : ‘·|üŒ≈£î+&Ü rdæø=ìsê.

sêeT : nø£ÿ&É MT ã+<ÛäTe⁄\ sTT+&É¢ À e⁄+&É≈£L&É<äT.

<ëdüT : Ç<$T nHê´j·TeTj·÷´!


sêeT : qqTï #·÷|æ+∫ Hê‘√ ns¡®+≥T>±|üì e⁄qï<äì #Ó|ü. HH<√ ˙≈£î &ÉãT“ ÇkÕÔqì #Ó|ü. yêfió¢

e~*ô|&É‘ês¡T.

<ëdüT : ˙e⁄ Çe«qHêïe⁄ >∑<ë &ÉãT“.

sêeT : j·T≈£åî&ÉT ÇùdÔ ÇkÕÔqHêïqT >∑<ë.

<ëdüT : >±*˝À B|üeTT ô|Ïº <e⁄&Ü ˙ eTVæ≤eT.

III

3

(•yê\j·TeTT˝À >∑+≥ ÁyÓ÷>∑TqT. Vü≤s¡Vü≤s¡ eTVü≤<yê nqïe÷≥ $q|ü&ÉTqT.)

<ëdüT : Ç&ÉT>√qj·÷´ e÷kÕ«$T. HqT |æ*ùdÔ |ü\T≈£î‘ê&É+Ï$>±. kÕ«$T! •yê! HqT|æ\TdüTÔHêïqT |ü\ø£+&ç.

(ø=+#ÓeTT Ä–) @eTj·÷´ sêeT–] |ü\ø£&+?

sêeT : |ü\ø£&É yÓT+<äTø£+&ç! MTs¡T @<Ó’Hê #Ó_‘ $+≤&ÉT.

<ëdüT : $+≥THêï&Éì qeTàø£yT$TÏ?

sêeT : eTq≈£î |üì »s¡>∑≥yT.

|üPC≤] : HqT |üPC≤]ì. s√E ns¡Ãq #düTÔHêïqT. Hêe÷fÒ $q&ÉT. MT e÷fÒ+$+≤&ÉT?

<ëdüT : $+≥THêïe⁄ >∑<äj·÷´ sêeT–].

sêeT : @eTj·÷´ |üPC≤]! ˙ ¬ø+‘·eT+~ |æ\¢\T?

|üPC≤] : q\T>∑Ts¡T. Ç<ä›s¡T ø=&ÉT≈£î\T. Ç<ä›s¡T ≈£L‘·Tfiófl.

sêeT : á >∑T&çMT<ä ¬ø+‘· edüTÔ+~?

|üPC≤] : Äs¡T|ü⁄≥T¢ edüTÔ+~.

sêeT : n+<äs¡T ≈£î˝≤kÕ>± ñHêïsê.

|üPC≤] : kÕ«$T<äj·Te\¢ e⁄Hêïs¡T.

sêeT : ]πø #sTT#·÷|æ+∫q+<äT≈£î ìqTï ˙ dü+kÕsêìï s¡øÏådü÷Ôe⁄+fÒ |ü\ø£≥+ Ò<ä+≤y+.

|üPC≤] : ‘·eT¬ses√ ø±ì u≤ã÷! ø£å$T+#·+&ç. kÕ«$T |ü\T≈£î‘·THêï&ÉT.

sêeT : n+fÒ $+≥THêï&Éqïe÷≥. nj·÷´ <ëdüT>±s¡÷! #Ó|üŒ+&ç. kÕ«$T $+≤s¡T.

<ëdüT : nj·÷´! sêeT–]! yyÓ÷ kÕe÷qT´&ç eqTø=HêïqT. kÕ«$T! |üs¡eT•yê! áj·Tq ù|s¡T sêeT–]. MT

yeTT\yê&É ÁbÕ+‘·eTT˝À e⁄qïsêeT–]. ªsêeT–sê´ÁXyTwüßμ nì yT|òüTdü+<XeTT˝À ø±[<ëdüT ÁyêXÊ&,

Ä sêeT–]. Ä j·T≈£åî&ÉT @&Ü~ áj·Tq <ä>∑Zs¡ e⁄+&ç |üHÓï+&ÉT \ø£å\T n|ürdüTø=Hêï&ÉT. ysTT

jT+&É¢≈£î ô|’q nsTT+~ >∑<ë! e&ç¶ ≈£L&Ü Çe« Ò<ä≥. ‘·eTs¡T ≈£îuÒs¡T&ç‘√ #Ó|æ‘ Äj·Tq j·T≈£åîDÏí

Nyê≥T¢ ô|&ÉT‘ê&ÉT. Ä j·T≈£åî&ç πøyÓTÆq s√>∑e÷! Ä ø±[<ëdüT Á|üø±s¡eTT Ä ø=+&É n+‘ê eTDT\T,

s¡‘êï\T, e÷DÏø±´\T. MT≈£î qqTï dæbòÕsY‡ #Ój·TéTì sêeT–] Hê ÁbÕD≤\T rdüTÔHêï&ÉT. z •yê!

HêMT<ä <äj·Te⁄+∫ áj·Tq dü+>∑‹ Ä ≈£îuÒs¡T&ç‘√ #Ó|üŒe\dæq~. @eTj·÷´ sêeT–]! ˙|üì

nsTTb˛sTT+<ë?


4

sêeT : πøXe <ëdüT>±s¡÷! MTsTT+ÏøÏ e#êÃeTT n+fÒ eT∞¢ ø±s¡T MT<äH rdæø=∫Ã $TeTà*ï MT Ç+Ïe<ä›

~+#êqqïe÷≥.

<ëdüT : s¡øÏå+#ês¡T. Ç+ø£ yÓfi‘êsê!

sêeT : HHê! HHÓ≤¢ yÓ&É‘êq+&ç. $wüj·T+ ‘\TÃø√≈£î+&Ü!

<ëdüT : n+fÒ Hê ø£s¡ú+ ø±e&É+ Ò<äT. kÕ«$T‘√ #Ó|üŒeTHêïs¡T #ÓbÕŒqT. Ç+ø£ ‘·eT n<äèwüº+.

sêeT : mHêïfifl+&û, kÕ«$Tyês¡T ≈£îuÒs¡T&ç‘√ #Ó|ü⁄‘ês¡T. ≈£îuÒs¡T&ÉT j·T≈£åîDÏí ∫yê≥T¢ ô|&É‘ê&ÉT. n‘·&ÉT Hê &ÉãT“

rdæø=∫Ã HêøÏkÕÔ&ÉT. eéVü‰s¡+ n+‘êπs|ü⁄ m\T¢+&ç À ‘*b˛‘·T+~.

<ëdüT : ‘\˙, eTTq>∑ , Òø£b˛‘ n<Ûä'bÕ‘ê˝≤ìøÏ b˛˙, ˙e⁄ MTePs¡T b˛‘êyê b˛yê?

sêeT : á ¬s+&ÉT s√E\T MT sTT+À¢HÓ e⁄+≤qT.

<ëdüT : e÷ sTT+À¢ e⁄+≤eP! HH$T \øå±~Ûø±]qqT≈£î+≥THêïyê? |üs¡«‘êì$, ø=ø£ÿ|üP≥ ≈£L&ÉT ô|fÒº≥|üŒÏøÏ

HqT ~yê˝≤ nsTTb˛‘êqT. Hê\T>∑T |üP≥˝À¢ @eTe⁄‘êqT.

sêeT : @<√ yê˝≤ ne⁄‘êe⁄.

<ëdüT : Äe÷≥ n≤¢e⁄+∫ HqT ô|≥º Òqj·÷´. e⁄ b˛sTT ≥˝À¢ ‹+fÒ á ePfiÀ¢ e⁄+&ÉT. Hê ø£uÛÑ +‘·s¡+ Ò<äT.

nø£ÿ&É sTTwüº+ e∫Ãq+‘· ‹qT. e÷ sTT+À¢ |ü&ÉTø√≤ìøÏ M\T Ò<äT. e÷ sTT+À¢ e⁄qïy eT÷&ÉT

eT+#ê\T. ¬s+&ÉT eT+#ê\T ≈£LkÕ\T $]–qsTT. qT\ø£≈£L&Ü ø±<äT. qyê«s¡T. |ü≤º\T ˝≤>±e÷,

\T+>∑|ü&çb˛‘·T+~. eT∞¢b˛sTT •e⁄&ç‘√ #Ó|üø√yê*. Ä ≈£îuÒs¡T&ÉT #Ój·T´ Ò&ÉT, •e⁄&É÷ #Ój·T´ Ò&ÉT.

sêeT : j·T≈£åî&ÉT #kÕÔ&ÉT. me]ø√dü+ #kÕÔ&ÉT.

<ëdüT : zsTT, u≤ã÷, yê&É÷ ‘·≈£îÿe ‹q Ò<äT. yê&ÉT e∫Ã qyê«s¡T \T+>∑ rdæ ≈£LkÕ\T _–+∫ eT∞¢ ykÕ&Ü,

˙ |üHÓï+&ÉT \ø£å\˝À ø£ \ø£å sêe÷s¡ŒD+. ø£ s¡÷bÕsTT ÇùdÔ mes√ #dæ ô|fÒº<ëìøÏ \ø£å s¡÷bÕj·T\T

b˛>=≥Tº≈£î+≤yê?

(ø£qø±sêe⁄ Á|üyX+)

sêeT : Ç+¬øes√ e#êÃπs. yTeTT #ê\ø£ ‘·eT¬ses¡+&ç!

ø£qø±sêe⁄: Hê ù|s¡T ø£qø±sêe⁄. <ëdüT>±s¡T HqT ùdïVæ≤‘·T\eTT. yê]ì #·÷<ë›eTì e#êÃqT. ‘·eT¬ses¡T?

sêeT : Hêù|s¡T <ä]Á<äsêe⁄. |üHÓï+&ÉT \ø£å\T b˛>=≥Tºø=ì yÓsTT´ @+&É¢ MT<ä e&ç¶ Ò≈£î+&Ü #·düTÔHêïqT. MT

<ëdüT>±]ì ÄÁXsTT+#êqT.

<ëdüT : z sêeT–]! n‘·&ÉT ø£qø£+. yê&ç qHêï |ü≥Tºø√ø£ m+<äT≈£î |üìøÏ sêì yê&çï qqTï |ü≥Tºø=Hêïy$TÏ?

ø£qø±sêe⁄: @$TÏ <ëdüT á >√\+‘ê?

<ëdüT : #ê\ ñ+~ u≤ãT. sêeT–] >±s¡T! e÷yê&çì ø=+#Ó+ ãj·T≥≈£î rdæ¬ø[¢ MT ø£<∏ä+‘ê n‘·ì‘√ #Ó|üŒ+&ç.

HqT á˝À|ü⁄>± ø=+|ü ÀøÏb˛sTT ñ|ü, |ü|ü, ≈£LsêHês¡ e⁄+<yÓTT #·÷#·Tø=+≤qT. nqï≥T¢ ‘·eT]øÏ

mìï >=≤º\ _j·T´+ bıj·TéT+≤s¡T?


sêeT : ø£qø±sêe⁄ >±s¡T ≈£L&Ü eTìÏ+øÏ uÛÀ»HêìøÏ ekÕÔ&ÉT. @eT+&ç ø£qø±sêe⁄>±s¡÷.

ø£qø±sêe⁄: ù|s¡T e÷Á‘·y˚T ø£qø±sêe⁄ eTVü‰Á|üuÛÀ. ˇø£|üP≥ nqï+ <=]øÏ+<ë, ˇø£|üP≥ Äj·TTsê›j·T+

ô|]–+<äqïe÷≥.

<ëdüT : _j·T´+ e÷≥j·÷´.

sêeT : HqT áj·Tq‘√ n+‘ê e÷≤¢&Ü*. nsTTHê, á <X+˝À n‹~∏ nHyêDÏí Ç≤¢ nHyêDÏí $TeTà*ï‘·|üŒ

eT¬se«]ï #·÷&É Ò<äT.

<ëdüT : HqT Ç+‘·Ï n uÛ≤s¡rj·TT&çï. Ç≥Te+Ï <Ísê“¤>∑T´&çe÷≥ •e⁄&ÉT$+≤&É÷!

sêeT : $q&ÉT. ˙≈£î Hê ø£qï+ô|≥º&É+ ‘·|üŒ<äT.

<ëdüT : Ç|ü⁄&ÉT ‘Ó*dæ+~. ˙e⁄ sêeT–] ø±<äT, X‚wü–] ø±<äT. @|üPf…≤¢ >∑&ÉTdüTÔ+<ë nì @&ç# u≤|ü‘·T.

IV

5

ø£qø± : ˙yÓes¡e⁄?

|üPC≤] : πøXe<ëdüT>±s¡T <Ûäs¡àø£s¡Ô>±e⁄qï <yê\j·T|üPC≤]ì.

<ëdüT : z sT÷ |üPC≤] eT\¢j·T´! Ms¡T eTVü‰sê»sê»l ô|<ë›|ü⁄s¡+ ø£qø±sêe⁄ |ü+‘·T\T>±s¡T. Ms¡T _.m.

Hê\T>∑TkÕs¡T¢ ‘·bÕŒs¡T.

ø£qø± : <ëdü÷! ˙ ø£+f…qj·T+ ø£<äj·÷´! ˙e⁄ Ç+≥Øà&çj·TŸ ≈£L&Ü bÕ´dt ø± Ò<äT>±.

<ëdüT : Hê≈£î ñ<√´>∑eTT+~.

ø£qø± : n+fÒ HqT ˙MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç e⁄Hêïq+≤yê?

<ëdüT : Ä<Ûës¡yÓ÷ <Ûës¡yÓ÷ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT nu≤“sTT! ≈£î Ç\T¢ yêøÏ* Ò<äT. ‘·*¢, ‘·+Á&ç Òs¡T. Ä ùdïVæ≤‘·Tì

Ç+À¢ á ùdïVæ≤‘·Tì Ç+À¢ ‹+≤e⁄. |ü&ÉT≈£î+≤e⁄. ˙≈£î ˇø£ÿ|üP≥ uÛÀ»q+ ô|≥º&ÉeT+fÒ...

ø£qø± : n+fÒ nì Ä>∑T‘êy$TÏ?

<ëdüT : yÓqø£Ï ø=ø±j·Tq |üP≥ ≈£L[fl+Ï¬ø[fl q\T>∑Ts¡+ uÛÀ»HêìøÏ ekÕÔeTT nHêï&É≥. |üP≥ ≈£Lfi≤fl$&É

q\T>∑T]øÏ e+≥ #dæ+~. rsê M&=ø£&yÓfi≤fl&ÉT. n<$T≥j·÷´! MTs¡T q\T>∑Ts¡T ekÕÔeTHêïs¡T>±

ˇø£ÿ&çy e#êÃy+ nqï~. yê&ÉT ‘·q bı≥º#·÷|æ+∫ q\T>∑Ts¡T Çø£ÿ& e⁄Hêïs¡T nHêï&É≥.

ø£qø± : HqT Ä C≤‹yêDÏí n+≤e⁄.

<ëdüT : HqT nq≥+ Ò<äT. yTeTT _j·T´+ b˛düTø=H &Éu≤“ #Ó|ü⁄‘√+~.

ø£qø± : ˇø£ |üP≥ nqï+ ô|Ïº kÕ~ÛdüTÔHêïy! Hê ø£qï+ ô|Ïºq |òü*‘·+ ≈£L&Ü Ò<äT˙≈£î.

<ëdüT : n&ÉT>√ sêeT–].

sêeT : nj·÷´ <ëdüT>±s¡T! MT#·\Te e\¢ ø=+‘· jÓ÷–+∫+~.

ø£qø± : ø=+‘· &ÉãT“ #‹˝À |ü&É¶<ë?


sêeT : zsTT u≤uÀ! <ëdüT ø£+f… MT j·T+<äT m≈£îÿe ø£è‘·E„&çï.

ø£qø± : m+<äT πø$TÏ?

sêeT : á j·T≈£åî&ÉT á ø±–‘ê\ &ÉãT“ Hê yÓTT>±q ≈£îeTà]+∫...

<ëdüT : n+‘ê sTT#êÃ&Ü?

sêeT : ø=+‘· sTT#êÃ&É+&ç. n<ä+‘ê e&ç¶ øÏ+<ä …ø£ÿø£≥Tº ø√eTHêï&ÉT.

ø£qø± : e÷ <ëdüT ‘·ìï‘ b˛sTT >±¬s\ ãT≥º À |ü&Ü¶e⁄.

ÄdüT : e&ç¶ÁøÏ+<ä m+‹#êÃ&ÉT?

sêeT : |üHÓï+&ÉT \ø£å *#êÃ&ÉT.

|üPC≤] : z] u≤uÀjYT! |üHÓï+&ÉT \ø£å Ò.

ø£qø± : |üHÓï+&ÉT \ø£å*#êÃ&É÷? ndü\≤¢π>e⁄+~. ù|&É‹+fÒ u…\¢eTe⁄‘·T+~.

<ëdüT : &ÉãT“ @~?

sêeT : HqT ˇø£ ‘Ó*$ ‘·≈£îÿe |üì #XÊqT. mø±møÏ MT <ä>∑Zs¡≈£î eùdÔ dü]b˛jT~. Ç+Ï ¬ø[fl Hê ô|fi≤fl+‘√

#Ó|ü⁄<ë+. dü+‘√wædüTÔ+~ nì yÓfi≤flqT.

ø£qø± : Ä$&É ª&Éã“+‘ê rdæ ø=ì <ë#·Tμ nì+~. n+‘Hê?

sêeT : MTs¡T eTVü‰ $y≈£î\T. MT≈£î ‘Ó*j·Tì~ @eTT+~?

<ëdüT : Hê≈£î |ü~y*kÕÔqHêïe⁄>±.

ø£qø± : ˙≈£î ndü\T eùdÔ ÇkÕÔqHêï&ÉT. e&û¶ À Çe«e\dæq nedüs¡+ Ò<!

<ëdüT : ndü\T m|ü&çkÕÔqHêï&ÉT?

|üPC≤] : Ç~ ‹s¡T|ü‹ y+ø£fÒX«s¡ kÕ«$T n|ü˝≤ e⁄+<! ‘Ó\T>∑T<X+ n|ü #Ó*¢dü÷ÔH e⁄+≥T+~. HÓ\≈£î

2 \ø£å\T, 3 \ø£å\T. Ä kÕ«$T yê] ãTTD+ rs¡<ëjT.

ø£qø± : ˙yyÓ÷ •e⁄&ç |üPC≤]$. y+ø£fÒX«s¡ kÕ«$T MT<ä m+‘· uÛÑøÏÔ.

|üPC≤] : <ëdüT >±s¡÷! MT nu≤“sTT edüTÔHêï&ÉT.

sêeT+ : Hêqï >±s¡÷!

<ëdüT : (yÓøÏÿ]+|ü⁄>±) @$T Hêqï >±s¡÷!

sêeT+ : Çyêfi Ç+À¢ _j·T´+ Òe⁄. |üPC≤] e#êÃ&ÉT. ø£qø± sêe⁄ >±s¡T e⁄Hêï&ÉT. ø=+&É+‘· eTìwæ áj·Tq

e⁄Hêï&ÉT. neTà #Ó|üŒeTqï~.

<ëdüT : πs sêeT+! eTì+À¢ ô|<ä› ‘·≥º e⁄+~ #·÷&ÉT. Mfifl+<ä]ï Ä ‘·≥º À ≈£Ls√ÃeTì Ä ‘·≥º HêHÓ‹Ôq ô|≥Tº.

sêeT+ : Mfifl+<äs¡÷ ≈£Ls¡TÃqï Ä ‘·≥º yÓTTj·T´ >∑\yê HêHêï?

ø£qø± : n~ ø±<äj·÷´! yTeTT ≈£Ls¡TÃ+≤+. sêeT–]ì ô|≥ºeTqT.

sêeT–] : kÕ«$T! MT e\¢ e⁄|üø±s¡+ bı+~ Hq+‘· |üì #Ój·T´ ÒqT. MTs¡T ≈£L*b˛‘ês¡T.


1. HêÏø£ À Vü‰dü + ø£*–+# dü+|òüT≥q\T @yT$T ñHêïjÓ÷ #Ó|üŒ+&ç.

2. øÏ+~ e÷≥\T mes¡T me]‘√ nHêïs¡T? @ dü+<äs¡“¤+˝À nHêïs¡T?

n) HqT, Hêù|s¡T, e÷ePs¡T n+‘ê ˇø£Ï. sêeT–].

Ä) z] u≤u≤jYT nø£ÿ&É ¬s+&ÉT |üs¡«‘ê\THêïj·÷?

Ç) á |ü~>=≤º\ nqï+ @+ #Ój·TéT+≤ej·÷´!

á) n+fÒ HqT MTMT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç e⁄Hêïq+≤yê?

ñ) Ä >√\+‘ê <ìø£j·÷´. e÷ neTà≈£î @$T #Ó|üŒeT+≤e⁄?

Ç$ #j·T+&ç


<ëdüT : ≈£L*¬ø’Hê b˛ ÒqT. ≈£L*b˛‘H eT+∫~.

ø£qø± : @eTj·÷´ sêeT–]! MT Ä$&Éq&ç– ø£ |ü~y\T ø£ dü+ ø£ÿ yÓsTT´ s¡÷bÕj·T\T rdæø=∫Ã e÷ <ëdüT

øÏe« Òyê?

sêeT : zsTT u≤uÀsTT! e÷ sTT+À¢ N|ü⁄s¡T ø£≥º\T #ê˝≤ düeTè~∆>± e⁄HêïsTT.

ø£qø± : <ëdü÷! á eTVü‰ <Ûäqe+‘·T\+‘ê Ç+‘. Mfifl+<ä] <ä>∑Zs¡ \ø£å\T e⁄+≤sTT. ô|fi≤fl\ <ä–Zs¡ ã&ç

‘=‘·TÔ\T.

sêeT+ : Ä >√\+‘ê <ìø£j·÷´. e÷ neTà≈£î @$T #Ó|üŒeT+≤e⁄?

sêeT–] : MT Hêqï>±s¡T ô|<ä› eéVü‰s¡+˝À e⁄Hêïs¡T. yTyÓTe«s¡+ Çø£ÿ&É uÛÀ»HêìøÏ e⁄+&ÉeTT. á |üP≥≈£î

mø£ÿ&Ó’Hê #≥ n|ü rdæø=ì s¡eTàqT.

sêeT+ : Ç+À¢ #≥ ñ+fÒ >∑<ë! e÷ neTà me¬s’Hê bıs¡T–+Ï yês¡T _j·T´+ ÇùdÔ ø=+>∑T˝À b˛düTø=ì

edüTÔ+~. Ä ø=+>∑T n+‘ê ∫\T¢\T dü>∑+ _j·T´+ C≤]b˛‘êsTT.

sêeT–] : @eTj·÷´ |üPC≤]! ˙e⁄ yêfifl áHê+ ‹+≥THêïe⁄. M] dæú‘yÓ÷ Ç˝≤ e⁄+B?

|üPC≤] : ˙e⁄ Äj·Tq #‘· |üì #sTT+#·Tø=ì |üHÓï+&ÉT \ø£å\T ‘Ó#êÃe⁄. Äj·Tq≈£î <ä$Tà&ç Çe« ÒeP!

<ëdüT : Hê≈£î mes¡÷ Çe«qø£ÿs¡ Ò<äT. •e⁄& e⁄Hêï&ÉT.

(ˇø£ XÀ¢ø£+ #·<äTe⁄qT)




n) ªª>±*˝À B|üeTTô|Ïº <e⁄&Ü ˙eTVæ≤eTμμ nH kÕyÓT‘·qT <ëdüT m+<äT≈£î nHêï&ÉT?

Ä) <ëdüT, ø£qø±sêe⁄\ ùdïVü≤+ m˝≤+Ï~?

Ç) ªª≈£L*¬ø’Hêb˛ ÒqT. ≈£L*b˛‘H eT+∫~μμ nqï e÷≥\qT ãÏº <ëdüT >∑T]+∫ MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?


n) πøXe<ëdüT |üs√|üø±]j·T˙, Ä‘êà_Ûe÷q+ ø£\yê&É m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?

Ä) á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± n|ü Ç#Ãyê] dü«uÛ≤e+ m˝≤ ñ+≥T+<√ $X‚¢wædü÷Ô sêj·T+&ç.


n) ªj·T≈£åî&ç n|üμ HêÏø£qT ø£<∏ës¡÷|ü+˝À sêj·T+&ç.

Ä) sêeT–] Ç∫Ãq e÷≥ Á|üø±s¡+ <ëdüT≈£î |ü~y\ s¡÷bÕj·T\T Ç#Ã≥≥T¢ Vü‰dü + ø£*–+#˝≤ HêÏø£qT

bı&ç–+∫ sêj·T+&ç.

HêÏø£ Àì bÕÁ‘·\T

πøX¯e<ëdüT

sêeT–]

ø£qø±sêe⁄

4. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± ‘·bıŒ|ü\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n) <ëdüT Ä]úø£+>± Çã“+<äT˝À¢ ñHêï&ÉT. ( )

Ä) ø£qø±sêe⁄ |üs√|üø±]. ( )

Ç) sêeT–] ‘·qT Ç∫Ãq e÷≥≈£î ø£≥Tºã&Ü¶&ÉT. ( )

á) <ëdüT #dæq dæbòÕsüdüT |òü*+#· Ò<äT. ( )

ñ) Ç‘·s¡T\≈£î kÕj·T+ #ùd <ëdüT n|ü\bÕ …’Hê&ÉT. ( )

5. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) sêeT–] mes¡T? Äj·Tq <ëdüT<ä>∑Z]øÏ m+<äT≈£î e#êÃ&ÉT?

Ä) <ëdüT ‘·q ]˝Àì •e⁄&çøÏ me] >∑T]+∫, @eTì dæbòÕs¡T‡ #XÊ&ÉT?

Ç) sêeT–] <ëdüT≈£î |ü~y\T m+<äT≈£î #Ó*¢+#· Ò<äT?

3. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± bÕÁ‘·\ dü«uÛ≤yêìï øÏ+~ |üÏºø£ À sêj·T+&ç.

dü«uÛ≤e+


uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ e÷≥\qT $e]+∫ sêj·T+&ç.

n) ªe÷≥ $q&É+μ n+fÒ

Ä) ªÄ e÷≥ n≤¢ ñ+#·Tμ n+fÒ

Ç) ªnqïe÷≥μ n+fÒ

2. nqïe÷≥, $qïe÷≥, e÷≥ ‘·|üŒ&É+, e÷≥ MT<ä ì\ã&É&É+... Ç˝≤ ªe÷≥μqT s¡ø£s¡ø±\T>± yê&ÉT‘·T+≤+

ø£<ë! Ç+ø± @ jT s¡ø±\T>± yê&ÉT‘·THêïyÓ÷ sêj·T+&ç. ñ<ë:` e÷≥ Ò¢e⁄.

3. øÏ+~ yêø±´ìï #·<äe+&ç. ‘· dæq |ü<ë\qT|üjÓ÷–+∫ eT]ø=ìï yêø±´\T sêj·T+&ç.

n‘·&ÉT m+‘· ‹+&çb˛‘√ n+‘·Ï eTVü‰ ‘Ó*$>∑\yê&ÉT.

4. øÏ+~ |ü<ë\‘√ kı+‘· yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) dæbòÕs¡T‡ Ä) &ÉãT“ >∑T+»&É+ Ç) ∫yê≥T¢ ô|≥º&É+ á) e÷≥MT<ä ì\ã&É&É+

5. øÏ+~ |ü<ë\≈£î |üsê´j·T |ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) ô|+&ç¢ Ä) nqï+ Ç) uÛÀ»q+


1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ñqï ªnqTHêdæø£μ, ª|ü&Ü«~μ dü+<ÛäT\ |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ $&ÉBj·T+&ç. dü÷Á‘·+ sêj·T+&ç.

n) mø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃqï~ eTs¡∫b˛sTT ‘·qàj·TT\yÓTÆ #·÷ùdyêfifl+.

Ä) ˙e⁄ dü+<Vü≤|ü&Éqedüs¡+ Ò<äT.

Ç) |ü⁄sêD yêvàj·T+ #·÷dæ uÛÑj·T|ü&É≈£î. #·~$ Äq+<ä|ü&ÉT.

á) düqTï‹ #sTT.

ñ) sêDàDÏ j·TT<ä∆+˝À uÛÑ+>∑|ü&É&ÉT.

2. øÏ+~ yêø±´\qT Á|ü‘· ø£å, |üs√ø£å ø£<∏äq+˝ÀøÏ e÷s¡Ã+&ç.

n) HqT HÏ dæìe÷\qT #·÷&É Òø£b˛‘·THêïqT nì neTà‘√ nHêïqT.

Ä) ˙øÏyê«*‡+~ @MT Ò<äT nì Hê‘√ n‘·&ÉHêï&ÉT.


Ç) düT+<äs¡ø±+&É #·<äeeTì Hê≈£î ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT.

á) yêfifleTà #Ó|æŒ+~ uÛ≤qTÁ|üø±XŸ ]¬øfi≤fl&Éì.

ñ) Á|ü»„ |ü<ë´\T u≤>±bÕ&ç+<äì n+<äs¡qT≈£î+≥THêïs¡T.

3. nsêú\+ø±sê˝À¢ì eTs=ø£ n\+ø±sêìï ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

ñ<ëˆˆ i) e÷ #Ó …¢\T ‘êÏ #Ó≥º+‘· bı&Ée⁄+~.

ii) <yê\j·T >√|ü⁄sê\T Äø±XÊìø£+≥T‘·THêïsTT.

ô|’ yêø±´˝À¢ #Ó …¢ m‘·TÔqT, >√|ü⁄sê\ m‘·TÔ\qT ñqï m‘·TÔ ø£+f… m≈£îÿe#dæ #Ó|üŒ&É+ »]–+~ ø£<ë!

n+fÒ n‹Xj·T+>± #Ó|üŒ&É+ nqïe÷≥. Ç˝≤ #Ó|üŒ≤ìï n‹XjÓ÷øÏÔ n+≤s¡T.

♦ \ø£åD+ : $wüj·÷ìï ñqï<ëìø£+f… m≈£îÿe#dæ #Ó|üŒ&É+.

øÏ+~ \øå±´\qT |ü]o*+#·+&ç. n\+ø±s¡+ >∑T]Ô+#·+&ç.

(øÏ+~ |ü<ä + d”‘· nXÀø£eq+˝À Vü≤qTeT+‘·Tì $sêÁ&É÷|ü+ #·÷dæq dü+<äs¡“¤+˝Àì~.)

n) ø£+. #·Tø£ÿ\T ‘·\ |üPe⁄\T>±

nø£ÿ»eTT>∑ yTqTô|+∫ j·T+ãs¡ M~ÛHé

yÓø£ÿdüyÓTÆ #·÷|üÏºq

nø√ÿeT* eTT<äeTT H=+<Ó Ä‘·àdæú‹˝ÀHé

Ä) e÷ bı\+˝À ã+>±s¡+ |ü+&ç+~.

dü÷øÏÔ

nj·TyTe |üs√ <Ûäs¡à', Çj·TyTe $<ä>∑∆‘ê,

Ç<ä yTe Væ≤ bÕ+&ç‘· +, j·T<ëj·÷Hêï~ø√ e´j·T'

uÛ≤e+: Ä<ëj·÷ìï $T+∫ Ks¡TÃ #j·T≈£L&É<äT. Ç<

|üs¡eT <Ûäs¡à+, bÕ+&ç‘· +, C≤„q+ ≈£L&ÜqT. Bìï

bÕÏ+∫qyê&ÉT J$‘·+˝À <äT'U≤ìï bı+<ä&ÉT.

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À >∑Ts¡C≤&É nbÕŒsêe⁄ sêdæq ªø£Hê´Xó\ÿ+μ Hê≥ø£+ #ê˝≤ ù|s¡Tbı+~+~. <ëìï>±˙ Ò<ë @<Ó’Hê

Ç‘·s¡ Hê≥ø£+ / HêÏø£qT ùdø£]+#·+&ç. #·<äe+&ç. <ë+À¢ì $wüj·÷ìï ‘Ó\|ü+&ç.



|ü<ä´Hê≥ø±\T

‘Ó\T>∑T˝À e∫Ãq Hê≥ø±\qT edüTÔe⁄ (n+X+) <äèwæº‘√ bÂsêDÏø£, #ê]Á‘·ø£, kÕ+|òæTø±\T>±

$uÛÑõ+|üe#·TÃ. s¡÷bÕìï ãÏº |ü<ä Hê≥ø£+, e#·q Hê≥ø£+>± #Ó|üŒe#·TÃ. |ü<ä Hê≥ø±\T Áù|ø£å≈£î\

eTqdüTqT m≈£îÿe>± <√#·T≈£îHêïsTT. bÕÁ‘·\ dü+uÛ≤wüD\eT<Ûä ˝À dü+<äsê“¤qT>∑TD+>± |ü<ë´\T

≈£L&Ü ñ+≤sTT. Vü‰s√àìj·T+ düVü≤ø±s¡+‘√ sê>±˝≤|üq kÕ>∑T‘·T+~. B+‘√ Hê≥ø£+ s¡düs¡eT´+>±

s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+≥T+~. Hê≥ø£Á|ü<äs¡Ùq ‘Ó\¢yêπses¡≈£î ø=qkÕπ>~ #ê˝≤ dü+<äsê“¤\˝À. #·T≥TºeTT≥÷ºfiflyês¡T

ø±*q&Éø£q, ã+&É¢ô|’ e#Ãyês¡T. $H√<ä, $C≤„Hê\+~dü÷Ô Á|üC≤<äs¡D #·÷s¡>=qï Á|üÁøÏj·T |ü<ä Hê≥ø£+.

|ü< ä´Hê≥ø£ s ¡# ·sTT‘·\˝À Á|ü‘ ˚´ø £kÕ úHêìï

n+<äT≈£îqïyês¡T ‹s¡T|ü‹ y+ø£≥ø£e⁄\T (~yêø£s¡¢ ‹s¡T|ü‹

XÊÅdæÔ, #Ófifl|æfi¢ y+ø£≥ XÊÅdæÔ). Ms¡T X‘êe<ÛëqT\T. ‘·eT

ne<ÛëHê\‘√ Ä+Á<Ûä<˚X¯eT+‘ê |üs¡´Ï+∫ kÕVæ≤‘·´

Á|ü|ü+#·+˝À q÷‘·H√‘˚ ÔC≤ìï ø£*–+#ês¡T. M]

ne<ÛëHê\‘√ dü÷Œ¤]Ôbı+~q m+<äs√ kÕVæ≤‘· s¡+>∑+˝À

n&ÉT–&ç ø£èwæ#˚XÊs¡T. Ä<ÛäTìø±+Á<Ûä kÕVæ≤‘·´+˝À

\ã∆Á|ü‹wüß …’q m+<äs√ M] •wüß´\T. ‹s¡T|ü‹ y+ø£≥ø£e⁄\T

s¡∫+∫q bÕ+&Éy√<√´>∑ bÕ+&Ée$»j·T Hê≥ø±\≈£î

\_Û+∫q Á|üdæ~∆ Ç+‹+‘·qsêì~. e+<ä dü+e‘·‡sê …’Hê

MÏ eHÓï‘·s¡T>∑ Ò<äT. |üdüT\ø±|ü] qT+&ç |ü+&ç‘·Tì es¡≈£î...

n+<ä] Hê\ÿ\ô|’ Hê≥é÷&ÉT‘·THêïsTT á |ü<ë´\T.

MÏ À ø=ìï |ü<ë´\qT Ç|ü&ÉT #·÷<ë›+.

eT. n~>√ <ë«s¡ø£! j·÷\eT+<ä \$>√! q+<ä+<äT">√sê&ÉT q

j·T´~jT ø√≥! j·T< j·T>∑&ÉÔ! j·TyÓs¡<∏ä Ÿ! yês¡ Ò j·÷<äe⁄ Ÿ

j·T<äTdæ+VüQ+&ÉT edæ+#·T yT&É j·T~>√! Hê˝≤q <ä+‘êefi≤

uÛÑT´<äj·T+u…’ es¡eT+<äTsê+‘·s¡‘·Ts¡+>√#·Ã+&ÉyÓTÆ |ü¬s«&ÉTHé.

ñ. mø£ÿ&É? qT+&ç sêø£sTT≥? ¬ø\¢s¡TqTHé düTKT Òø£<ë? j·TXÀ

uÛ≤≈£îÿ\T ˙<äTqqï\TqT uÛÑeéTqdüTÿ\T ˙<äT ‘·eTTà\THé

»ø£ÿ>∑ qTqïyê¬s? uÛÑT»XÊ* eèø√<äs¡T" &ÉÁ>∑C≤»„≈£îHé

<äø£ÿ>∑ ì*Ã XÊ+‘·T>∑‹" <ëqT »]+#·THÓ ‘Ó\TŒ eTs¡T®Hê?

#·<äe+&


‹s¡T|ü‹ y+ø£≥ø£e⁄\T


XÊ. u≤yê! jÓT|ü&ÉT e∫Ãre⁄? düTKT Ò ÁuÛ≤‘·\T‡‘·T\TÃ≥ºeTT Ÿ?

˙ yê\¢uÛÑ eTT|ü≥Tº ø£s¡Tí"&ÉTqT eT˙ï\THé düTUÀù|‘·T Ò?

MT e+XÀqï‹>√s¡T ;Ûwüßà"&ÉTqT MT yT˝ÀZs¡T Á<√D≤~ uÛÑ÷

<e⁄ Ÿ ùdeTeTTyÓTÆ jÓTdü+>∑T<äT¬s? ˙ ‘»+ãT ôV≤∫Ã+#·T#·THé.

ñ. øös¡e bÕ+&Ée⁄ Ÿ ô|q">∑Tø±\eTT #s¡Te j·TjÓT´— e÷≈£î q

yê«]øÏ">∑÷&É HÓ≈£îÿ&É>∑T ã+<ÛäTdüeTTÁ<äT"&É Me⁄ >±q, ˙

#]ø£ e÷≈£î ìs¡T«s¡≈£î ùdeTeTT >∑÷¬sÃ&ç<Í≥, kÕj·TeTTHé

>√s¡">∑ H>∑T <Ó+∫‹$T >√|ü≈£î …’ø£ •s√$uÛÑ÷wüD≤!

ñ. eTT+<äT>∑ e∫Ãre⁄ eTTqTeTT+<äT>∑ qs¡T®qT HqT p∫‹Hé

ã+<äT>∑T\qï j·T+X eT~ bÕj·Tø£ ì …Ã düVü‰j·T $Ts¡T«s¡THé

C…+<äT≥ bÕ&ç— MT≈£î qsTT #ôd<ä ôd’q´$uÛ≤>∑— eT+<äT MT

≈£î+ <ä>∑T<ëì"¬>’ø=qT&ÉT, ø√s¡T≥ u≤\Tì ø=|ü eTTqTï>∑Hé

ñ. Äj·TT<ÛäeTTHé <Ûä]+|ü qì ø£>∑ZeTT>± H=ø£|ü≥¢ q÷s¡πø

kÕj·TeTT ùdj·TTyê"&É— u…\T#· qïqT" _eTà≥ HÓ>∑TZ ˝≤&çqHé

<√sTT* jÓTT>∑TZ<äTHé— ì»eTT ‘=\Ô e∫+∫‹" >√]ø=eTTà ˙

πøj·T~ sTTwüºyÓ÷— ø£&ÉeT sT÷‘·ì bÕ\>∑T" u≤+&ÉTq+<äHê!

ñ. #Ó*¢jÓTT #Ó\¢ø√ ‘·eT≈£î" CÒdæq jÓT>∑TZ\T ôd’∫ s¡+<äiT+

<=*¢ >∑‹+#Ó, H"&ÉT qqT <ä÷‘·>∑" ã+|æ] dü+~Ûùdj·T, ˙

|æ\¢\T bÕ|ü\T+ Áã»\T ô|+|ü⁄ eVæ≤+|ü">∑" u§+<äT ùdôd<√!

jÓT*¢ s¡D+ãT >∑÷¬sÃ<äy=! jTs¡Œ&É" C…|üeTT øös¡yX«sê!

#·. n\T>∑T≥jT jÓTiT+>∑ì eTVü‰eTVæ≤‘ê‘·Tà" &ÉC≤‘·XÁ‘·T"&

j·T*–qHê"&ÉT kÕ>∑s¡eTT \ìïj·TT Hø£eTT >±ø£b˛e⁄, ø£

s¡Tí\T |ü~ye⁄¬s’q qì H=‘·TÔs¡T #·‘·TÔs¡T sê»sê»! Hê

|ü\T≈£î\T $X«dæ+|ü⁄eTT $|üqTï\ ˝À≈£î\">±e⁄ yÓT\¢s¡Hé.

XÊ. C…+&Üô|’ ø£|æsêE eTT+<äT dæ‘·yêõÁX‚DÏj·TT+ >∑÷]Ã H

<ä+&É+ãT+>=ì ‘√\Tdü +<äqeTTMT"<ä Hêï] kÕ]+#·T#·T+

>±+&ûeeTTà <Ûä]+∫ |òü\TZqT"&ÉT eT÷"ø£+ C…+&ÉT#·Tqï|ü&=

ø£ÿ+&ÉT ˙ï yÓTTi Hê\øÏ+|ü"&ÉT ≈£îs¡Tøå±àHê<∏ä dü+~Û+|ü">∑Hé.


Ä sêeT#·+Á<äT˝≤ ø±fióflø£&ç ‘êqT ø£q´<ÛësêuÀôdqT

ø±+‘· ≤ q\T>∑T]˙ »q≈£L&ÉT <ÛësêuÀd” sTT#ÓÃqT

‘Ós¡Ns¡rdæ‘ lsêeTT˝≤ p∫ <$ ‘êqTbıŒ+¬>qT

eT+>∑fi≤dü÷Á‘·eTTà\÷ sêeT#·+Á<äT\÷ y&ÉTø£‘√

qe⁄«#·÷ lsêeT#·+Á<äT\÷ ‘êqT d”‘· yÓT&É >∑f…ºqT

ÄDÏeTT‘· |ü⁄ ‘·\+Áu≤\÷ ÄsêeT#·+Á<ä÷\÷ y&ÉTø£‘√

qe⁄«#·÷ lsêeT#·+Á<ä÷\÷ ‘êqT d”‘· •s¡düTq uÀôdqT

∫Ï¬øq Áy\÷ |ü≥÷ºø=ì d”‘·‘√ lsêeTT\÷

yÓ’yêVæ≤ø£|ü⁄ y~ø£≈£î #·qT<Ó+∫ <$‘√ >∑÷s¡TÃ+&ÓqT

dü|üÔbÕ<äeTT\|ü&É÷ ‘=øÏÿ+∫ ns¡T+<Ûä‹ì #·÷|æ+∫Ø

` Åd”Ô\ sêe÷j·TD|ü⁄ bÕ≥\T (sê|òüTe ø£ ≤´D+)

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á bÕ≥ <ìï >∑T]+∫

‘Ó*j·TCÒdüTÔqï~?

2. d”‘êsêeTT\ ø£ ≤´D+ Ç|üŒÏø°

eTqsêh+˝À yÓ’uÛÑe+>± mø£ÿ&É

»s¡T>∑T‘·T+~?

3. ªø £˝≤´D+μ˝À bÕ Ï+# ˚

dü+Á|ü<ëj·÷\ >∑T]+∫ MT≈£î

‘Ó*dæq dü+>∑‘·T\T #Ó|üŒ+&ç.

4. ªø£˝≤´D≤ìøÏμ ` |üsê´j·T

|ü<ë\T #Ó|üŒ+&ç.

Á|üX¯ï\T:

|üs¡eT•e⁄DÏí Äsê~Û+#yêfifl+‘ê ø£fÒ eT‘·eTì, ≈£î\, C≤‹, es¡Z, es¡í uÛÒ<ë\ ø£r‘·yÓTÆq düeT düe÷»

kÕú|üq≈£î ø£èwæ#dæq eTVü‰‘·Tà&ÉT ãdüyX«s¡T&ÉT. ªø±sTTø£y(yT) ¬ø’ ≤düμ (ÁXeT JeqyT ÁX‚wü) eTì #êÏq

#Ó’‘·qéT÷]Ô. Ç‘·&ÉT ø£sêí≥ø£ Àì Væ≤+>∑Tfi‚X«s¡ uÛ≤>∑yêÏ nH nÁ>∑Vü‰s¡+˝À e÷<ë+ã, e÷~sêE <ä+|ü‘·T\≈£î

1160˝À »ìà+#ê&ÉT. e÷<ë+ã k˛<äs¡T&ÉT ã\<e⁄&ÉT ø£fi≤´Dø£≥ø£sê»sTTq _»®\T&ç <ä>∑Zs¡ ø√XÊ~Ûø±].

ã\<e⁄&ÉT ‘·q ≈£L‘·Ts¡T >∑+>±+ãqT ãdüyX«s¡T&çøÏ∫Ã $yêVü≤+ »]|æ+#ê&ÉT. ÄHêÏ $yêVü≤ dü+düÿ è‹ì

‘Ó*j·TCÒj·T&É+ á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.


` bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<∏äT&ÉT

ãdüy˚X¯«s¡ |ü]Dj·T+9



bÕsƒ¡+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝Àì Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï Væ≤+#·+&ç.

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\≈£î øÏ+<ä ^‘·\T ^j·T+&ç.

yêÏ nsêú\qT ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À >±ì Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ>±ì ‘Ó\T‡ø√+&ç.


á bÕsƒ¡+ ~«|ü<ä Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. ø±yê´ìï

~«|ü<ä #Û·+<ädüT‡˝À sêùdÔ <ëìï ~«|ü<ä ø±e´+ n+≤s¡T.

á bÕsƒ¡+ ªãdüe|ü⁄sêD+μ Á|ü<∏äe÷XÊ«dü+˝Àì~.

ø£$ |ü]#·j·T+

(1160`1240)

(Vü‰∫Á‘·+)

<˚oj·T dü+Á|ü<ëj·T+˝À s¡#·q\T #˚dæq yÓTT≥ºyÓTT<äÏ ø£$ bÕ\Tÿ]øÏ

k˛eTHê<∏äT&ÉT. ãdüe|ü⁄sêD+ s¡∫+∫ ãdüyX«s¡Tì #·]Á‘·qT |ü⁄sêD+>± ì]à+∫,

~«|ü<ä≈£î ø±e´ >ös¡yêìï ø£*–+∫q XË’e ø£$, zs¡T>∑\T¢ düMTbÕq >∑\ bÕ\≈£î]Ô

(bÕ\≈£î]øÏ / bÕ\Tÿ]øÏ) k˛eTq »qàdüú\+. ‘·*¢ Á•j·÷<$, ‘·+Á&ç $wüßísê$T<e⁄&ÉT.

k˛eTq Ms¡e÷ùV≤X«sê#ês¡ Áe‘·T&ÉT.

ãdüyX«s¡TìMT<ä n#·+#·\ uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\qT ô|+#·Tø=ì, Ä eTVü‰‘·Tàì J$‘·+,

uÀ<Ûäq\ Ä<Ûës¡+>± nHø£ s¡#·q\T #XÊ&ÉT. ãdüe |ü⁄sêDeTT, nqTuÛÑekÕs¡eTT,

ãdüy√<ëVü≤s¡DeTT, eècÕ~Û|ü X‘·ø£eTT, #·‘·Tπs«<äkÕs¡eTT, #ÓqïeT\T¢ d”düeTT\T,

|ü+&ç‘êsê<Ûä #·]Á‘·eTT yÓTT<ä …’q$ k˛eTq ø£è‘·T\T. s¡>∑&É, >∑<ä , |ü+#·ø£+, nwüºø£+,

~«|ü<ä, X‘·ø£+, yÓTTˆˆ kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T\≈£î áj·Tq Ä<äT´&ÉT. dü+düÿ è‘·+, ‘·$Tfi,

ø£qï&É, eTsêØƒ uÛ≤cÕ |ü<ë\qT j·T<∏#·Ã¤>± ‘·q s¡#·q˝À ñ|üjÓ÷–+∫q ãVüQuÛ≤cÕ

ø√$<äT&ÉT. ‘Ó\T>∑T˝À eTDÏÁ|üyêfiXË’*ì yê&çq ‘=*ø£$.


I

eTø£s¡ ‘√s¡DeTT\T eTDÏ ‘√s¡DeTT\T

eTT≈£îs¡ ‘√s¡DeTT\T eTTqT>∑≥º" ãì∫

ªªø£\j·T+>∑ M<∏äT\">∑dü÷Ô] j·T\T≈£î"

&Ó\$T eTTø±Ô|òü\+ãT\ ÁeTT>∑TZ *&ÉT"&ÉT

s¡+&ÉT uÛÑ≈£îÔ\" _\Te⁄+&ÉT MT ¬s<äTs¡T

y=+&ÉT! y>∑eT ‘√&ç ‘Ó+&ÉT ‘Ó+&ÉqT#·T

ì≥e#·TÃqj·T´\ ¬ø<äTs¡T e#·TÃ#·TqT

q≥e#·TÃqj·T´\ ø£]ú ÁyÓTT≈£îÿ#·TqT

j·T$s¡fi qe´ |ü⁄cÕŒ+»\T *∫Ã

Á|ü$eT\ <Ûä÷|ü B|ü+ãT˝§q]Ã

j·TeTàVü‰‘·Tà\≈£î kÕcÕº+>∑T&Ó’ j·Tø£å

DeTà $uÛÑ÷‹ M&É eTTà \]Œ+∫

ø√˝≤≥eTTqT u≤Á‘· >=+&ç¢ ù|]DÏj·TT"

π>[ø£ CÀø£j·TT ©\ qÏ+|ü"

u≤j·Tø£ ªª#ê+>∑T! uÛÑfi≤μμ j·TqT Xã›

e÷j·T‹ Hêø£dü+ã+~ |òüT÷]í\¢

Á|üy•ø£

uÛ≤s¡rj·T dü+Á|ü<ëj·T+˝À $yêVü‰ìøÏ $X‚wüyÓTÆq ÁbÕ<Ûëq´+ ñ+~. BìøÏ ø£ ≤´D+

nì eTs=ø£ù|s¡T. n+fÒ XóuÛÑø£s¡yÓTÆ+~ nì ns¡ú+. Ç~ eT‘ê\qT, ø±˝≤\qT, bÕ\≈£î\qT

nqTdü]+∫ $$<Ûä s¡÷bÕ\qT dü+‘·]+#·T≈£î+~. $yêVü≤ã+<Ûä+ πøe\+ Ç<ä›s¡T eTqTwüß\qT

ø£*ù|~ e÷Á‘·y˚T ø±<äT, ¬s+&ÉT e+XÊ\qT Á|üuÛ≤$‘·+#˚dü÷Ô ‘·s¡‘·sê\qT ‘·]+|üCÒùd

dü+Á|ü<ëj·T+.

|ü<äeT÷&√ X‘êã›+˝À, Ms¡XË’e eT‘·+ $X‚wü Á|ü#ês¡+˝À ñqï|ü&ÉT ø£ ≤´D XÀuÛÑ

m≤¢ ñ+&<√ á bÕsƒ¡+ <ë«sê Á>∑Væ≤<ë›+.


q*πs– yDT MD≤ yê<ä $‘·‘·T

\T*j·TT#·T ©\‘√ H=ø£ÿ≥ ÁyÓ÷j·T

Hêq+<ä ^‘·+ãT \–Z+#·Tyês¡T—

|üPì X+ø£s¡ ‘·eTT\T yê&ÉT yês¡T—

»‹ ^‘·eTT\ MT<ä" »|üŒ≥ *&ÉT#·T

q‹Xj·T •euÛÑøÏÔ Hê&Ó&ÉTyês¡T—

Hê~ |ü⁄sê‘·HêbÕ~‘· düTÔ‘·T\T

y<ës¡úeTT\T >±">∑ $e]+#·Tyês¡T—

HÓiÏ •eeTs¡T\Tq >∑TiÏ Òì y&Éÿ

qiÏeTTiÏ $Tqï+~ j·÷&Ó&ÉTyês¡T—

ÁyÓTTøÏÿ •yêq+<äeTTq" <äeTTà eTi∫

ìø£ÿ|ü⁄ düTKeTTq ìÁ~+#·T yês¡T

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ á ~«|ü<äqT #·~yês¡T ø£<ë! B+À¢ $qkı+|ü⁄>± ñqï

|ü<ë\T @$?

♦ ªª$uÛÑ÷‹M&É eTTà\]Œ+∫μμ nì ñ+~ø£<ë! Bì uÛ≤e+

@$TÏ?

♦ ãdüyX«s¡Tì ô|+&ç¢øÏ @jT qè‘ê´\T #XÊs¡T? @jT

dü+^‘· |ü]ø£sê\T ñ|üjÓ÷–+#ês¡T? BìïãÏº HêÏ

$yêVü‰\˝À dü+^‘·, qè‘ê´\≈£î >∑\ ÁbÕ<Ûëq´+

e÷≤¢&É+&ç.


II

ìœ\ e÷ùV≤X«s¡ ìø£s¡+ãTì≥T¢

düTK©\" >=\Te⁄qï#√ ãdüej·T´

j·TbÕŒ<ä»\eTT\ q_Ûwæ≈£îÔ" &É>∑T#·T

H=|æŒ ~yê´+ãs¡ j·TT>∑à+ãT kÕ‹

uÛÑdæ‘·+|ü⁄ HÓi|üP‘· |ü\T#·>±" ã÷dæ

H=dü\" Á~|ü⁄+Á&É yÓTTô|Œdü">∑ <Ûä]+∫

eTÚ[" ÁãkÕ<ä düTeT+ãT\T <äTiÏ$T

b˛\">∑ s¡TÁ<ëø£å uÛÑ÷wü\T <ë*Ã

kÕs¡yÓTÆ *+>∑|ükÕsTT‘·+uHÓ&ÉT

ù|s¡qT >∑\TZ ø£sƒês¡+ãT >∑Ïº

j·÷q+<ä u≤wüŒ+ãT \\T>∑T\T yêi

yTqT s√e÷+#· dü$Tà[‘·yÓTÆ ‘·qs¡

uÛÑøÏÔ Xè+>±s¡yTs¡Œ&É" C≤i>=qï

uÛÑøÏÔ ø£fi≤s¡í|ü⁄ ãdüej·T´" p∫

ªªsTTÏº <ÛäqT´"&É HÍ<äTH sTT|üμμ &ÉqT#·T

<ä≥Tº"&ÉT ã\<e <ä+&ÉHêj·T≈£î&ÉT

‘·q ≈£L"‘·T" >±$T˙»q‹\ø£+ãT

qqT|üeT Xè+>±s¡eq~Û >∑+>±+ã"

<√&ÓÔ∫Ãj·T≥¢ uÛÑ≈£îÔ\≈£î ÁyÓTTøÏÿ+∫

jT&Ôs¡ XóuÛÑ#wüº …<äTs¡Tø=q+>∑

•euÛÑø£Ô eì‘·\T ùddü\T dü\¢

•e ã\+ã>∑Z*+∫q eTTVüAs¡ÔeTTq

y<√ø£Ô •e<Ûäs¡à $~Û ãdüeìøÏ

>±~* düT‘·" u…+&ç¢ >±$+#Ó q+‘·...

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ãdüy˚X¯«s¡TDÏí $yêVü‰ìøÏ m˝≤

n\+ø£]+#ês¡T? Ç˝≤ m+<äT≈£î #˚dæ

ñ+≤s¡T?

♦ n\+ø£s¡D\≈£î dü+düÿ è‹øÏ >∑\ dü+ã+<Ûä+

@$TÏ?

♦ ã\<e⁄&ÉT ãdüeDÏí #·÷dæ ‘·q J$‘·+

<ÛäqýÓTÆ+<äì m+<äT≈£î uÛ≤$+∫ ñ+≤&ÉT?

♦ $yêVü≤+ #˚j·T&ÜìøÏ e<ÛäTe⁄

‘·*¢<ä+Á&ÉT\T es¡T&ÉT m˝≤ ñ+&Ü\ì

ø√s¡Tø=+≤s¡T? m+<äT≈£î?


ãdüyX«s¡T&ÉT ô|+&ç¢øÏ n+^ø£]+#·>±H ã\<e <ä+&ÉHêj·T≈£î&ÉT |ü≥ºDeT+‘ê eTø£s¡‘√s¡D≤\T, eTDÏ‘√s¡D≤\T,

eT …¢|üP\ ‘√s¡D≤\T ø£fÒº+<äT≈£î ÄC≤„|æ+#ê&ÉT. ªªM<∏äT\+‘ê ø£dü÷Ô]‘√ n*øÏ eTT>∑TZ\T ô|≥º+&ç. uÛÑ≈£îÔ\+<ä]˙ |æ\e+&ç.

ãdüyX«s¡Tì rdüTø=ì s¡+&çμμ nì #Ó|üPÔ, »+>∑eT<es¡\+<ä]˙ |ü⁄cÕŒ+»\T\‘√ <Ûä÷|üBbÕ\‘√ ÄVü‰«ì+∫, kÕcÕº+>∑

qeTkÕÿsê\T #dæ, $uÛÑ÷‹ j·TTø£ÔyÓTÆq ‘ê+ã÷˝≤\qT düeT]Œ+#ê&ÉT.

Ä dü+<äs¡“¤+>± ø√˝≤≥+, ãVüQs¡÷|ü⁄\T, >=+&ç¢, ù|]DÏ, πø[ø£ yÓTT<ä …’q qè‘ê´\T #dü÷Ô, ª#Ûê+>∑T uÛÑfi≤!μ nH

Xu≤›\T Äø±XÊqï+fÒ $<Ûä+>± e÷s√à>∑T‘·T+&É>±, yDTe⁄, MD≤yê<ä ‘·+Á‘·T\˙ï yÓ÷>∑T‘·T+&É>± ø=+<äs¡T Äq+<ä

^‘·T\T bÕ&Üs¡T— X+ø£s¡Tì düTÔ‹+#ês¡T eT]ø=+<äs¡T— Ä »‘·T\≈£î ‘ê\≈£î nqT>∑TD+>± #·|üŒ≥T¢ ø=&É÷Ô n‹XsTT+∫q

•euÛÑøÏÔ‘√ Ç+ø=+<äs¡T q]Ô+#ês¡T— ÁbÕNqø±\+ qT+&û |üs¡yTX«s¡T&çï düTÔ‹+# $<ÛëHêìï ø=+<äs¡T $e]+#ês¡T—

nbÕs¡yÓTÆq •euÛÑøÏÔ bÕs¡eX´+‘√ eT] ø=+<äs¡T ñ‘ê‡Vü≤+‘√ >∑+‘·T ÒXÊs¡T— Ç+ø± ø=+‘·eT+~ •yêq+<ä+˝À ©qyÓTÆ

düTKìÁ<ä À eTTì–b˛j·÷s¡T.

Ä $<Ûä+>± »+>∑eTj·T´\+‘ê dü+‘·Twüßº …’j·TT+&É>± yê] bÕ<ä»\+‘√ n_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q ãdüyX«s¡T&ÉT ~eýÓTÆq

eÁkÕÔ\qT <Ûä]+∫, uÛÑkÕàìï ì+&ÉT>± n\eTTø=ì, qT<äT≥ $uÛÑ÷‹πsK\T <Ûä]+∫, yê] |üPC≤|ü⁄cÕŒ\qT dæ>∑ À

‘·Ts¡TeTTø=ì, s¡TÁ<ëø£åe÷\\T ydüTø=ì, *+>∑|ükÕsTT‘·eTH K&ÜZìï q&ÉTeTT≈£î ø£≥Tºø=ì, Äq+<äu≤cÕŒ\Tsê\>±,

s√e÷+∫‘·yÓTÆq XØs¡+‘√, uÛÑøÏÔ kÂ+<äs¡ + ñÏº|ü&ÉT‘·T+&É>± e#êÃ&ÉT.

ãdüyX«s¡Tì #·÷dæ ã\<e⁄&ÉT ‘·q J$‘·+ <ÛäqýÓTÆ+<äì nqT≈£îHêï&ÉT. kÂ+<äs¡ e‹, ÁX‚wüßsê …’q ‘·q ≈£L‘·Ts¡T

>∑+>±+ãqT |æ*|æ+#ê&ÉT. uÛÑ≈£îÔ\+<ä]ø° yÓTTøÏÿ+∫, •e uÛÑ≈£îÔsê+Á&É+‘ê nø£å‘·\T #·\T¢‘·÷+&É>± •eã\+ n‹XsTT+∫q

eTTVüAsêÔq y<√ø£Ô+>± •e<ÛäsêàqïqTdü]+∫ Á|æj·TyÓTÆq ‘·q ≈£L‘·Ts¡TqT ãdüyX«s¡Tì øÏ∫Ã ô|+&ç¢ >±$+#ê&ÉT.

kÕsê+X¯+

1) $uÛÑ÷‹ M&É eTT : M&É eTT n+fÒ $&çj·T+ Ò<ë ‘ê+ã÷\+. Ms¡XË’yê#ês¡+˝À $uÛÑ÷‹‘√ ø£*|æ

‘ê+ã÷\+ Ç∫Ã »+>∑eT<es¡\qT, >∑Ts¡Te⁄\qT, |”sƒê~Û|ü‘·T\qT ÄVü‰«ì+#≥|ü&ÉT

düeT]Œ+#~ $uÛÑ÷‹ M&É +. ‘Ó\¢ì eg+˝À $uÛÑ÷‹‘√bÕ≥T ‘·eT\bÕ≈£î\T, eø£ÿ\T,

Ks¡÷®s¡|ü+&ÉT¢ ô|Ïº ÇkÕÔs¡T.

2) ù|]DÏ : j·TT<ä∆ düqï<äT∆\qT #j·T&ÜìøÏ, Ms¡uÛÑøÏÔì Á|üø£Ï+#·&ÜìøÏ |ü⁄s¡Twüß\T #ùd Ms¡Hê≥´+.

3) >=+&ç¢ : ÇB ø√˝≤≥+ e+Ï<. qs¡Ô≈£î\T eè‘êÔø±s¡+˝À ì\ã&ç ‘êfi \j·÷qT>∑TD+>±

qè‘· + #kÕÔs¡T.

4) bÕÁ‘· : s¡ø£s¡ø±\ ycÕ\T <Ûä]+∫ Á|ü<ä]Ù+# Ä≥.

5) πø[ø£ : ÇB ˇø£ Hê≥´ $X‚wü+.

6) »‹ : dü+^‘· qè‘ê´˝À¢ \j·÷qT>∑TDyÓTÆq dü«s¡ $Hê´dü+.



1. ô|[fly&ÉTø£ À bÕÏ+# dü+Á|ü<ëj·÷\T @yT+ ñ+≤sTT? ‘Ó\|ü+&ç.

2. á bÕsƒêìï sê>∑+‘√, uÛ≤e+‘√ #·<äe+&ç.

3. øÏ+~ |ü<ë´ìï #·<äe+&ç. <ëì øÏ+<ä Ç∫Ãq Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç...

#·. düTs¡es¡ |üP»´! |üP»´>∑TDXÀ_Û‘·! XÀ_Û‘·s¡÷|ü! s¡÷|ü$

düTŒ¤s¡‘·s¡o\! o\>∑TD|ü⁄+>∑e! |ü⁄+>∑edü‘·Ô «! dü‘·« dü+

Vü≤s¡ |üs¡yê<ä! yê<äuÛÑj·Te]®‘· bÕ|ü$#ês¡#ês¡! á

X«s¡düeT ˙yÓ~≈£îÿ ` ãdüyê! ãdüyê! ãdüyê! eècÕ~ÛbÕ!

Á|üXï\T :

n) k˛eTHê<∏äø£$ s¡∫+∫q á |ü<ä + ªeT≈£î≤μ qïqTdü]+∫ @ X‘·ø£+˝À~ ‘Ó\Œ+&ç.

Ä) á |ü<ä + #Û·+<ädüT‡qT >∑eTì+∫, @ eè‘·ÔyÓ÷ >∑T]Ô+#·+&ç.

Ç) á |ü<ä +˝Àì n\+ø±s¡yT~? m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?

á) á |ü<ä + <ë«sê ø£$ me]ì düTÔ‹düTÔHêï&ÉT?

4. øÏ+~ Á|üXï\≈£î bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) k˛eTHê<∏äTì >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

Ä) ªªÇÏº <ÛäqT´&É HÍ<äTH sTT|üμμ&Éì mes¡T, me]‘√, @ dü+<äs¡“¤+˝À nHêïs√ yêÚ≤´ì+#·+&ç.

Ç) ãdüyX«s¡Tì ô|+&ç¢ dü+<äs¡“¤+>± ø£$ ù|s=ÿqï Ä≥bÕ≥\T @$?

á) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± HêÏ dü+düÿ è‹, dü+Á|ü<ëj·÷\ >∑T]+∫ @yT$T ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T?

Ç$ #j·T+&ç



1. øÏ+~ Á|üXï\≈£î ◊<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) n\+ø±s¡+ n≤¢ ñ+&É≤ìøÏ ø±s¡D≤ Ò$?

Ä) HÏ $yêVü‰˝À¢ e<Ûä÷es¡T\ n\+ø£s¡D … ≤ ñ+≤jÓ÷ sêj·T+&ç.

Ç) ãdüyX«s¡Tì >∑T]+∫ sêj·T+&ç.


2. øÏ+~ Á|üXï\≈£î |ü<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) á bÕsƒ¡+ kÕsê+XÊìï MT e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

Ä) ÁbÕNq ø±yê´\≈£î dü+ã+~Û+∫q bÕsƒê\T #·<äe&É+e\¢ ø£*π> Á|üjÓ÷»Hê\qT $e]+#·+&ç.


n) ~«|ü<ä s¡÷|ü+˝Àì á bÕsƒ¡ uÛ≤>±ìï π>j·T+>± >±ì, e#·q ø£$‘·>± >±ì eT\#·+&ç.

Ä) HêÏ‘√ b˛*ùdÔ, HÏ $yêVü≤|ü⁄y&ÉTø£ À¢ e∫Ãq e÷s¡TŒ\T @$TÏ? MÏ >∑T]+∫ $eTs¡ÙHê‘·àø£+>±

MT ùdïVæ≤‘·TìøÏ ˇø£ ÒK sêj·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ e÷≥\T dü+<äsê“¤qïqTdü]+∫ m˝≤ ñ|üjÓ÷–+#ês√ Á>∑Væ≤+∫, Ç+ø=ø£ yêø£ + sêj·T+&ç.

n) ‘√&ÓÔ#·TÃ : sê<Ûä ‘·q ùdïVæ≤‘·Tsê*¬ø<äTπs– ‘√&ÓÔ∫Ã+~.

Ä) n\T>∑T\Tyês¡T : d”‘· <ä÷s¡yÓTÆq|ü&ÉT sêeTT&ÉT ø£ ïs¡T n\T>∑T\T yês¡>± @&ÜÃ&ÉT.

Ç) s√e÷+∫‘·+ : ‘êHÓ+‘·>±H√ n_Ûe÷ì+# >∑Ts¡Te⁄>±s¡T Vü≤sƒê‘·TÔ>± ø£ì|æ+#·>±H •ej·T´

yTqT Äq+<ä+‘√ s√e÷+∫‘·yÓTÆ+~.

á) <Ûäs¡à$~Û : <Ûäs¡à$~ÛqqTdü]+∫ ø±sê´\T ìs¡«Væ≤+#·&É+ dü+düÿ è‹˝À ˇø£ uÛ≤>∑+.

2. ì|òüT+≥Te⁄ kÕj·T+‘√ øÏ+~ |ü<ë\≈£î HêHêsêú\T yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

n) n]ú :

Ä) |òüT÷]í\T¢ :

Ç) eTT≈£îs¡eTT :

3. øÏ+~ |ü<ë\≈£î düe÷Hêsêú\ì#Ã eT] ¬s+&ÉT |ü<ë\qT ‘Ó*|æ, yêÏ‘√ ø=ÿø£ÿ yêø£ + sêj·T+&ç.

n) ≈£sƒês¡eTT :

Ä) ìø£ÿeTT :

Ç) $‘·‹ :

4. øÏ+~ |ü<ë\˝À Á|üø£è‘·T Òy√, $ø£è‘·T Òy√ >∑T]Ô+∫, dü+ã+~Û‘· |ü<ë\qT m<äT¬s<äTs¡T>± sêj·T+&ç.

|ü⁄wüŒeTT ã–‹ nj·T´ dæ+>±s¡eTT

düTKeTT Xè+>±s¡eTT Äs¡ uÛÑøÏÔ

|ü⁄e⁄« düTø£eTT



1. øÏ+~ U≤∞\qT |üP]+#·+&ç.

$dü+~Û dü+~Û|ü<ä+ dü+~Ûù|s¡T

n) Ä G eTVü‰‘·Tà\T R

Ä) G R |ü⁄sê‘·HêbÕ~‘·

Ç) y<ä G ñø£ÔeTT R

á) R ô|+&ç¢>±$+#Ó

ñ) G R |ü\T#·>±"ã÷dæ

2. MT bÕsƒê´+X+˝Àì øÏ+~ düe÷dü |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ $Á>∑Vü≤yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) <ä«+<ä« düe÷dü+ Ä) dü+uÛ≤eq |üPs¡«|ü<ä ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷dü+

Ç) dü|üÔMT ‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

3. øÏ+~ yêø±´˝À¢ì n\+ø±sêìï >∑T]Ô+#·+&ç.

n) z sêC≤! ˙ j·TXXÃ+Á~ø£\T ~>∑+‘ê\≈£î yê´|æ+#êsTT.

Ä) nC≤„Hê+<Ûäø±s¡+˝À ≈£Ls√Ã≈£î+&Ü $C≤„qM<∏äT˝À¢ $Vü≤]+#ê*.

4. øÏ+~ bÕ<ë\qT, yêÏ >∑D $uÛÑ»qqT |ü]o*+#·+&ç. @+ >∑eTì+#ês√ #Ó|üŒ+&ç.

• n $s¡fi qe´ |ü⁄ cÕŒ+»\T *∫ÃI I I I U I U U I I U I

q\ s¡ uÛÑ Vü≤

Á|ü$eT\ <Ûä÷|ü B |ü+ãT ˝§ q]ÃI I I I U I U U I I U I q\ s¡ uÛÑ Vü≤

• |üPì X+ ø£s¡ ^‘· eTT\T yê&ÉT yês¡TU I U I I U I I I U I U I

s¡ dü\ dü\ Vü≤

• Hê q+<ä ^‘·+ãT \–Z+#·T yês¡TU U I U U I U U I U I

‘· ‘· ‘· Vü≤

Á|ü‹ bÕ<ä+˝ÀqT yÓTT<ä≥ eT÷&ÉT Ç+Á<ä>∑D≤\T ˇø£ dü÷s¡ >∑D+ e#êÃsTT ø£<ë!

Á|ü‹ |ü<ä +˝À ¬s+&ÉT bÕ<ë\THêïsTT ø£<ë!

Ç˝≤ ¬s+&ÉT bÕ<ë\Tqï |ü<ë´Hï ~«|ü<ä n+≤s¡T. Ç~ C≤‹ |ü<ä +.


dü÷øÏÔ

XÊ+‹‘·T\´ ‘·b˛HêdæÔ, q dü+‘√cÕ‘·Œs¡+ düTK+

q ‘·ècÕíj·÷' |üs√yê´~Û', q #· <Ûäs√à <äj·÷düeT'

` Äs¡ <Ûäs¡à

XÊ+‘·+ e+Ï ‘·|üdüT‡, dü+‘√wü+ ø£+fÒ düTK+,

ø√]ø£qT $T+∫q yê´~Û, <äj·TqT uÀ*q <Ûäs¡à+

˝Àø£+˝À Òe⁄.



~«|ü<ä \ø£åD+ :

* ~«|ü<ä C≤‹|ü<ä +

♦ Ç+<äT˝À Á|ü‹ |ü<ä +˝À ¬s+&ÉT bÕ<ë\T+≤sTT.

♦ Á|ü‹bÕ<ä+˝À es¡dü>± eT÷&ÉT Ç+Á<ä>∑D≤\T, ˇø£ dü÷s¡ >∑D+ ñ+≤sTT.

♦ eT÷&Ée >∑D+ yÓTT<äÏ nø£ås¡+ j·T‹. j·T‹ Òì #√≥ ÁbÕdüj·T‹ #Ó\T¢‘·T+~.

♦ ÁbÕdü ìj·TeT+ ñ+≥T+~.

* ÁbÕdüìj·TeT+ Òì ~«|ü<äqT eT+»Ø~«|ü<ä n+≤s¡T.

* ~«|ü<ä Á|üÁøÏj·T˝À s¡#·q #dæqyês¡T : bÕ\Tÿ]øÏ k˛eTHê<∏äT&ÉT, >√qãT<ë∆¬s&ç¶, >ös¡q, lHê<∏äT&ÉT,

‘êfiflbÕø£ ‹eTàø£ÿ, ‘êfiflbÕø£ ∫qïqï, ‘·]>=+&É yÓ+>∑e÷+ã yÓTT<ä …’qyês¡T.

♦ ~«|ü<ä s¡÷|ü+˝À ñqï @yÓ’Hê s¡#·q\T / |ü⁄düÔø£+˝Àì ø=+‘· uÛ≤>±ìï ùdø£]+#·+&ç. <ëìï sêdæ #·~$

$ì|æ+#·+&ç. (ñ<ëˆˆ düTuÛÑÁ<ë ø£ ≤´D+, s¡e÷|ü]Dj·T+, |ü ≤ïÏ Ms¡#·]Á‘·, s¡+>∑Hê<∏ä sêe÷j·TD+

yÓTT<ä …’q$).

5. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡+ ~«|ü<äs¡÷|ü+˝À ñ+~ ø£<ë! á bÕsƒ¡+˝Àì @yÓ’Hê ¬s+&ÉT bÕ<ë\≈£î >∑D$uÛÑ»q #j·T+&ç

~«|ü<ä \ø£åD≤\‘√ b˛\Ã+&ç.


á X‘ê_› Hê< nì dü>∑s¡«+>± Á|üø£Ï+#·T≈£îqï eTVü‰ø£$

ll. yê] eTVü‰Á|ükÕúq+ Ä<ÛäTìø£ ‘Ó\T>∑TkÕVæ≤‘·´+˝À

B|üdüÔ+uÛÑ+>± ì\ã&ç+~. n≥Te+Ï Á|üdæ<ä∆ ø£$‘êdü+|ü⁄ÏøÏ

Á|üU≤´‘·s¡#·sTT‘· #·\+ ªjÓ÷>∑ ‘ê|üÁ‘·+μ nH ù|s¡T‘√ >=|üŒ

eTT+<äTe÷≥ sêXÊ&ÉT. Ä |”]ƒø£˝Àì Á|ü‹yêø£´+ kÕVæ≤r

n_Ûe÷qT\ Hê\Tø£\ MT<ä Hê≥´+ #dæ+~. n+<äT˝Àì ø=ìï

yêø±´\qT #·÷&É+&ç!

ªª‘·q ø£$‘ê«ìøÏ eTT+<äTe÷≥ sêj·TeTì ll n&ç–‘,

ø£$‘ê«ìï ‘·÷#sêfiófl ‘·q <ä>∑Zs¡ ÒeHêï&ÉT #·\+.μμ

ªªHÓ‘·TÔs¡÷, ø£ ïfiSfl ø£*|æ ø=‘·Ô≤ìø ‘·j·÷s¡T#XÊ&ÉT

ll á eè<ä∆ Á|ü|ü+#êìøÏμμ

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. ô|’ ù|sê @ $wüj·÷ìï >∑T]+∫

‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~?

2. ll | ü ⁄d ü Ôø±ìø Ï mes ¡ T

ªeTT+<äTe÷≥μ sêXÊs¡T?

3. eTT+<äTe÷≥ m+<äT≈£î sêkÕÔs¡T?

4. ª#·\+μ ll >∑T]+∫ sêdæq

yêø±´\T #·~yês¡T ø£<ë! Bìï ãÏº

ll ø£$‘·«+ m˝≤ ñ+≥T+<äì

uÛ≤$düTÔHêïs¡T?

Á|üX¯ï\T:

ˇø£ |ü⁄düÔø£+ ‘ê‹«ø£‘·qT, n+‘·kÕ‡sêìï, ÄX¯j·÷*ï, ÁX¯eTqT ‘Ó*j·TCÒùd<˚

eTT+<äTe÷≥. eTT+<äTe÷≥ e\¢ |ü⁄düÔø±ìï #·<äyê\H ÄdüøÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~. eT+∫ |ü⁄düÔø±ìï

m˝≤ m+|æø£ #düTø√yê˝À ‘Ó\TdüTÔ+~. n˝≤+Ï ªeTT+<äTe÷≥μqT |ü]#·j·T+ #j·T&ÉyT

á bÕsƒê´+X ñ<›X+.


` z˝≤Z , edü+‘· ø£qï_sêHé, ø£\Œq ø£qï_sêHé

e÷ Á|üj·T‘·ï+10



bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy•ø£ #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+˝À $wüj·T+ @eTT+≥T+<√ Væ≤+#·+&ç.


yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À yÓ‘·ø£+&ç. Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄ #·÷&É+&ç.


ˇø£ Á>∑+<∏ëìï, Ä Á>∑+<∏ä H|ü<∏ë´˙ï, \øå±´\qT |ü]#·j·T+ #dü÷Ô

Ä Á>∑+<∏ä s¡#·sTT‘·>±ì, yπs s¡#·sTT‘·, $eTs¡Ù≈£î&ÉT>±ì sêùd

|ü]o\Hê‘·àø£ |ü]#·j·T yêø±´\qT |”]ƒø£ n+≤s¡T. BìøÏ

eTT+<äTe÷≥, Á|ükÕÔeq, ‘=*|ü\T≈£î, eTTqTï&ç, ÄeTTK+ yÓTT<ä …’q

ù|¬s¢H√ï ñHêïsTT. ªeTVæ≤fi≤es¡D+μ nH |ü⁄düÔø£+˝Àì eTT+<äTe÷≥

Á|üdüTÔ‘· bÕsƒê´+X+.

1. z˝≤Z : Á|üeTTK s¡#·sTTÁ‹. mH√ï |ü⁄düÔø±\≈£î dü+bÕ<äø£‘·«+ ìs¡«Væ≤+∫q Ms¡T |ü\T

|ü⁄s¡kÕÿsê\qT, nyês¡T¶\qT n+<äT≈£îHêïs¡T. M] ªùd«#·Ã¤μ qe\ Á|üdæ~∆bı+~+~.

|”]ƒø£ s¡#·sTTÁ‘·T\T

2. edü+‘· ø£qï_sêHé : Ms¡T e÷qe Vü≤≈£îÿ\T, Åd”Ô düe÷q‘·«+ ø√dü+ ø£èwæ #düTÔHêïs¡T. Hwüq Ÿ

n\jÓTHé‡ Ä|òt ñyÓTHé, Ç+&çj·THé Hwüq Ÿ k˛wü Ÿ j·÷ø£åHé bò s¡+˝À |üì#düTÔHêïs¡T.

3. ø£\Œq ø£qï_sêHé : ªôd+≥sY|òüsY Hwüq Ÿ &Óe\|tyÓT+Ÿμ (ôV’≤Á<ëu≤<é) dü+#ê\≈£î\T>±

|üì#düTÔHêïs¡T. C…+&ÉsY düº&ûdt, ÁøÏ$Tq Ÿ ≤ À $düÔ è‘· n<Ûä j·Tq+ |ü]XÀ<Ûäq\T #XÊs¡T.


I

ø=‘·Ô düVü≤ÁkÕã›+˝Àø°, X‘êã›+˝Àø° n&ÉT>∑Tô|&ÉT‘·Tqï dü+<äs¡“¤+˝À >∑&ç∫q ø±˝≤ìï |üsêeT]Ù+#·Tø√e≥+, Ä

nqTuÛÑyê\qT düà]+#·Tø√e≥+, uÛÑ$wü ‘·TÔ MT<ä ø£ n+#·Hê‘√ ÄXqT ô|+#·Tø√e≥+ me¬s’Hê kÕe÷q´+>± #j·÷\qT≈£îH

|üH. Ä |üì #dü÷Ô á X‘êã›|ü⁄ kÕe÷õø±_Ûeè~∆ À, kÕe÷õø£ e÷s¡TŒ\˝À Åd”Ô\ uÛ≤>∑kÕ«e÷´ìï >∑T]+∫ Ä˝À∫+∫q|ü&ÉT

mH√ï $wüj·÷\T e÷ eTT+<äT≈£î e#êÃsTT. >∑&ç∫q X‘êu≤›ìï Åd”Ô\ X‘êã›+>± #Ó|üŒe#·Ãì|æ+∫+~. >∑‘· X‘êã›|ü⁄

#·]Á‘· ìsêà‘·\T>± yê]~ ‹s¡T>∑T Òì kÕúqeTì|æ+∫+~. ◊‘ Bìì kÕ~Ûø±s¡+>±, k˛<ëVü≤s¡D+>± ìs¡÷|æ+#·≤ìøÏ

m+‘√ n<Ûä j·TqeT÷, eT¬s+‘√ düeTj·TeT÷ |ü&ÉT‘·T+~. Ä |üì #j·÷\qT≈£î+≥÷H eTT+<äT>± á X‘êã›+˝À

_Ûqïs¡+>±\˝À, ø°\ø£ kÕúHê\˝À, ø°\ø£ düeTj·÷\˝À |üì#dæ nø£ÿ&É ‘·eT eTTÁ<äydæq e+<äeT+~ Åd”Ô\ bò À\‘√,

yê] >∑T]+∫q eTTK´ $esê\‘√ ø£ |ü⁄düÔø£+ rdüT≈£î sêyê\qT≈£îHêï+. ø=‘·Ô X‘êã›+˝À Åd”Ô\+<äs¡+ ø£*dæ #düT≈£îH

ñ‘·‡e+>± á |ü⁄düÔø±ìï rdüT≈£îsêyê\qT≈£îHêï+. bò À\T Á|ü#·T]+#ê\H ìs¡íj·T+ #ê˝≤ Ä˝À∫+# rdüT≈£îHêï+.

e´≈£îÔ\qT #·÷dü÷Ô, yê] >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e≤ìø°, eTTKyÓTÆHê ‘Ó*j·Tì e´≈£îÔ\ >∑T]+∫ #·<äe≤ìø° á ‘·s¡+yês¡T

#·÷ù| ÄdüøÏÔ À ‘&Ü ñ+≥T+~. á ‘·s¡+ j·TTe‘·≈£î >∑‘· #·]Á‘·qT |ü]#·j·T+ #ùd≥|ü&ÉT yê] eTqdüT\ô|’ eTTÁ<ä

yj·T≤ìøÏ bò À\T nedüs¡eTì|æ+∫+~. Ä s¡ø£+>± yêfifl C≤„|üø±\T eTq˝À m≈£îÿe ø±\+ ñ+≤j·Tì e÷

ñ<›X+. e+<ä dü+e‘·‡sê\T>± Åd”Ô\T #dæq b˛sê≤\qT >∑Ts¡TÔ#düT≈£î+≥÷ »s¡T|ü⁄≈£îH $»jÓ÷‘·‡e+>± á |ü⁄düÔø£+

ì\ã&ÉT‘·T+<äqT≈£îHêï+.

>∑&ç∫q X‘êã›+˝À Åd”Ô\T #dæq b˛sê≤\÷, uÛ≤>∑yÓTÆq ñ<ä e÷\÷, sêDÏ+∫q s¡+>±\÷ mH√ï ñHêïsTT.

yÓTT<äÏkÕ] #·<äTe⁄≈£îqï kÕe÷q´ Åd”Ô\T, yÓTT<äÏ>± $‘·+‘·T $yêVü≤+ #düT≈£îH kÕVü≤dü+ #dæq Åd”Ô\T, Åd”Ô $<ä ø√dü+

ñ<ä $T+∫q Åd”Ô\÷, ñ<ä e÷\˝À #] C…’\TøÏ yÓfi‚fl+<äT≈£î ‘Ó–+∫q Åd”Ô\T, Hê≥ø£+, dæìe÷, πs&çjÓ÷ e+Ï s¡+>±\˝ÀøÏ

yÓTT<äÏkÕ] n&ÉT–&çq Åd”Ô\÷ yÓTT<äÏ ‘·s¡|ü⁄ &Üø£ºs¡T¢, XÊgy‘·Ô\÷, dü+^‘·ø±s¡T\÷ qè‘· ø£fi≤ø±]DT\T, $<ë´~Û≈£î\T

` ‘·\T#·Tø√>±H˚ ˇfi¯ófl |ü⁄\ø£]+#˚ kÕVü≤düeT÷s¡TÔ˝…+<äs√. yêfi¯fl+<ä]˙ ˇø£#√≥ ô|≥º≥eTH˚ Ä˝À#·H˚ m+‘√

ñ‘ê‡Vü‰ìï∫Ã+~. ø£] ‘·sê«‘· ø£s¡T @ ø£ÿ |ü⁄düÔø£+˝Àq÷ ÇeT&Éq+‘·eT+~ e÷≈£î ‘·\|ü⁄ø=#êÃs¡T. <ë+‘√ #·]Á‘·

ìsêà‘·\T>± Åd”Ô\T Á|ü<Ûëq+>± ñHêïs¡H uÛ≤eq eTs=ø£kÕ] ã\+>± ø£*– m+‘√ >∑s¡«eTì|æ+∫+~.

Á|üy•ø£

ªªyêfifl nqTuÛÑyê\T $+≥T+fÒ ñ<«>∑+ ø£*π>~. #·]Á‘·qT e÷ ø£fifl eTT+<äT |ü]∫q

yê] J$‘ê\qT $q≥+ á |üì˝À e÷≈£î nìïÏø£+fÒ Äq+<ëìï∫Ãq $wüj·T+...

dü+düÿs¡D√<ä eT s¡<∏ä#·Áø±\ øÏ+<ä q*–q m+<äs√ Åd”Ô\T e÷ ø£fifleTT+<äT yÓT~* ø£ ïs¡T

ø±sêÃs¡T. Åd”Ô ÒeT+≥THêïs√ $q≈£î+&Ü, Åd”Ô Ò+ ø±yê\qT≈£î+≥THêïs√ |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü

kÕ–q mH√ï ñ<ä e÷\T, yêÏ À |òüTs¡D|ü&ç ì>∑TZ<* ø=‘·Ô #·]Á‘·qT düèwæº+∫q Åd”Ô\÷`Mfifl+<ä]

nqTuÛÑyê\‘√ #·]Á‘· ø=‘·Ô>± |ü]#·j·TeTsTTq≥¢ì|æ+∫+~μμ á $esê\ >∑T]+∫

‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç.


kÕe÷q´+>± #·]Á‘· ìsêà‘·\T>± Åd”Ô\≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ <=s¡ø£<äT. dü+Á|ü<ëj·T #·]Á‘·ø±s¡T\T Åd”Ô\qT #·]Á‘· À

nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü bÂ&ÉsY n~›q≥T¢ n<äT›‘·T+≤s¡T. <ëìì Åd”Ô\ ñ<ä eT+ Á|ü•ïdü÷ÔH ñ+~. <X+ø√dü+, ‘·eTø√dü+ ˇø£

düeT÷Vü≤+>± Åd”Ô\T #dæq b˛sê≤\≈£L, |ü&çq dü+|òüTs¡D\≈£L, kÕ~Û+∫q $»j·÷\≈£L >∑T]Ô+|ü⁄ <=s¡ø£<äT. #·]Á‘·

nH »>∑Hêï<∏ä s¡<∏ä#·Áø±\ øÏ+<ä yêfifl kÕeT÷Væ≤ø£ ñìøÏ ‘·THê‘·Tqø£ …’b˛‘·T+~. <ëì‘√ ø=ìï $»j·÷\T kÕ~Û+∫q

Åd”Ô\qT ˇø=ÿø£ÿs¡T>± ‘·\TÃ≈£îì yêfifl XøÏÔøÏ ÄXÃs¡ |ü&É‘ês¡T. n≤¢+Ï XøÏÔeT+‘·T\T ns¡T<äT>± ñ+≤s¡ì, yê]ì

nkÕe÷q´ ñ<ëVü≤s¡D\T>± e÷Á‘·yT >∑Ts¡TÔ+#·T≈£î+≤s¡T. yÓTT‘·Ô+ kÕe÷õø±_Ûeè~∆ Áø£eT+˝À $&ÉBj·T Òì uÛ≤>∑+>±

yê]ì #·÷&É≈£î+&Ü yê] J$‘·ø£<∏ä\qT $&ç>± #·<äTe⁄‘ês¡T. Ç˝≤+Ï Åd”Ô\T ≈£L&Ü yfiflMT<ä …ø£ÿu…≥º >∑*–q+‘·eT+~

≈£L&Ü eTq #·]Á‘· |ü⁄düÔø±\˝À ø£ì|æ+#·s¡T. Ç|üŒÏøÏ eTT|üŒjYT dü+e‘·‡sê\qT+N Åd”Ô\≈£î #·]Á‘· À kÕúq+ Ò<ä , ñqï

#·]Á‘· Åd”Ô\ ÁbÕ‹ì<Ûë´ìï Á|ü‹_+_+# #·]Á‘· ø±<äH $eTs¡Ù Åd”Ô\ ñ<ä eT+ ô|&ÉT‘·THêï, <ëìì yTeTT m+‘· ns¡ú+

#düT≈£îHêï, Ç+‘·eT+~ Åd”Ô\qT ˇø£ es¡dü À #·÷&É≥+ e\¢ e÷≈£î ø£*–q ø£qT$|ü >=|üŒ~. eTq sêh #·]Á‘·+‘ê

ø=‘·Ô>± ‘Ó*dæq≥¢ì|æ+∫+~. ø£ #Ó’‘·q´ düeT÷Vü≤ Á|üyêVü≤+>± Åd”Ô\qT yTeTT #·÷&É>∑*>±+. Ç+‘·≈£î eTT+<äT $&ç>±

@ ˇø£ ñ<ä eT+˝ÀH√, s¡+>∑+˝ÀH√ |üì#dæq Åd”Ô\ >∑T]+∫ #·~$q|ü&ÉT ø£*–q nqTuÛÑ÷‹ø°, |ü\Ts¡+>±\˝À

|üì#dæq e+<ä\eT+~ Åd”Ô\qT, yês¡T kÕ~Û+∫q $»j·÷\‘√ düVü‰ #·÷&É≥+e\¢ ø£*–q nqTuÛÑ÷‹ø° b˛*πø Ò<äT.

Åd”Ô\ #Ó’‘·q´ Á|üyêVü≤|ü⁄ y˚>∑+, Je+, Ä Á|üyêVü≤Áø£eT+˝Àì e÷s¡TŒ\÷ n˙ï ˇø£ ø=‘·Ô $wüj·÷ìï e÷≈£î

#ÓãT‘·Tqï≥¢ì|æ+∫+~. kÕeT÷Væ≤ø£yÓTÆq ñìøÏ, #Ó’‘·q´+ sTTy #·]Á‘·qT s¡÷|ü⁄~<äT›‘êj·TH $wüj·T+ düŒwüºyÓTÆ+~. Ç+‘·

eT+∫ kÕ+|òæTø£, sê»ø°j·T kÕ+düÿ è‹ø£ yês¡dü‘·«+ eTq≈£î+<äì bı+–b˛j·÷+. á Åd”Ô\+<äs¡÷ á #·]Á‘·qT ì]à+#+<äT≈£î

m+‘· eT÷\´+ #Ó*¢+#ês√ ‘·\T#·T≈£î+fÒ e÷ >∑T+&Ó\T ãs¡TyÓø±ÿsTT. yêdüÔe J$‘· Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T\‘√ ‘·\|ü&ÉT‘·÷

yês¡T ø=‘·Ô ø£\\T ø£q≤ìø°, ø=‘·Ô J$‘· $<ÛëHê\qT ø£qT>=q≤ìø° mìï ø£]ƒq |üØø£å\≈£î >∑Ts¡j·÷´s√ ‘·\TÃ≈£î+fÒ Ä

kÕe÷qT´\ kÕVü≤dü+ nkÕe÷qéTì|æ+∫+~. düe÷»+˝À Á|ü‹<ë˙ï e÷s¡Ã≤ìøÏ düe÷j·T‘·ÔyÓTÆq Åd”Ô\ düeT÷Vü≤+

e÷≈£î >=|üŒ Áù|s¡D ì∫Ã+~.


Ä Áù|s¡D‘√, ñ‘ê‡Vü≤+‘√ á |üì yÓTT<ä\Tô|≤º+. Vü≤\≈£L,

Ä˝À#·q\≈£L Òì |ü]$T‘·T\T |üì˝À mH√ï ñHêïsTT. eTT+<äT düú\

ø±˝≤\≈£L dü+K´≈£L mH√ï |ü]<ÛäT\÷, |ü]$T‘·T\÷ @s¡Œ&ç ñHêïsTT.

Ä+Á<Ûä<XÊìøÏ #Ó+~q Åd”Ô\T nqï|ü&ÉT Ä+Á<Ûä<X+ >∑‘·+˝À Ç|üŒÏ

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ e … Ò<äT. uÛÑ$wü ‘·TÔ À Ç≤¢π> ñ+≥T+<ä Ò<äT. eTÁ<ëdüT

Áô|dæ&Óì‡, HÓ’C≤+ sê»´+, Á|üdüTÔ‘· ø£sêí≥ø£, eTVü‰sêÁcÕº, ˇ]kÕ‡\˝À

ø=ìï ÁbÕ+‘ê\T Çe˙ï Ä+Á<ÛäT\ kÕ+düÿ è‹ø£ sê»ø°j·T #·]Á‘· À ñHêïsTT.

yêÏì ≈£L&Ü e÷ |ü]~Û ÀøÏ rdüT≈£îHêï+. ‘Ó\T>∑T nqï |ü<ëìï yê&É≈£î+&Ü

Ä+Á<Ûä nqï |ü<ä+ yê&É≤ìøÏ ø±s¡D+ Ä+Á<Ûä<X+ nqï |ü<ä+‘√ Á|üdüTÔ‘·+

@ sê»ø°j·T bÕØº Òø£b˛e≥y˚T. n+<äTe\¢ Ä+Á<Ûä#·]Á‘·, Ä+Á<Ûä<˚X¯

#·]Á‘· nì nqï|ü&ÉT |ü+<=$Tà<äe X‘êã›+˝À ‘Ó\T>∑T Á|ü»\ sê»ø°j·T

kÕ+düÿ è‹ø£ JeHêìøÏ πø+Á<ë\T>± ñqï ÁbÕ+‘ê\q÷, Ç|üŒÏ

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ , ¬s+&ç+Ï <äèwæº À ô|≥Tºø√yê*.

II

Çø£ ø±˝≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫ Ä˝À∫+∫q|ü&ÉT kÕe÷õø£+>± Åd”Ô\T ‘Ó∫Ãq ô|<ä› e÷s¡TŒ\T á X‘êã›+˝À

Á|üeTTK+>± ñHêïsTT >±ãÏº á X‘êu≤›qï+‘ê rdüTø√yê\qT≈£îHêï+. M …’q+‘· es¡≈£L nìï s¡+>±\q÷ <äèwæº ÀøÏ

rdüT≈£îsêyê\qT≈£îHêï+. Çø£ dü+K´ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ @<√ ø£ dü+K´≈£î ø£≥Tºã&Éø£ ‘·|üŒ<äT. |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D˝À ñ+&

Ä]úø£ |ü]$T‘·T\ <äècÕº e+<äeT+~ì á |ü⁄düÔø£+˝À ñ+#ê\qT≈£îHêï+. ø±˙ Ä dü+K´‘√ @MT ‘·è|æÔ Ò<äT. Ä]úø£+>±

m+‘· ø£wüºeTì|æ+∫Hê eT] ø=+‘·eT+~ì #s¡Ãø£ ‘·|üŒ Ò<äT. m+|æø£ #ê˝≤ ø£wüºeTq≥+˝À dü+<Vü≤+ Ò<äT. Á|ü‹

s¡+>∑+˝À ‘·eT<ä+≥÷ ˇø£ eTTÁ<ä ydæq yê]ì m+#·Tø√yê*. n+fÒ Ä s¡+>±\˝À ìcÕí‘·T …’q Ç|üŒÏ yê]ì

dü+Á|ü~+#ê*. ø±\<Ûäs¡à+ #Ó+~q yê] $esê\T ùdø£]+#ê*. es¡Ôe÷q+˝À ñqï Åd”Ô\qT ø£\TdüTø√yê*, e÷≤¢&Ü*.

yêfifl >∑T]+∫ m≤¢ sêj·÷\H<ëìï >∑T]+∫ m+‘√ Ä˝À∫+#ê+. Ç+≥s¡÷« ´\T #dæ yês¡T e÷≤¢&çq~ sêj·T≥eT+fÒ,

Ç|ü&ÉT Òì yê]‘√ n~ ≈£î<äs¡<äT. n+<ä]ø° ø£ |ü<ä∆‹ bÕÏ+#·≥yT u≤>∑T+≥T+~. |ü⁄düÔø£+˝À $|ü⁄\yÓTÆq Ç+≥s¡÷«´\≈£î

#√≥T #ê\<äT. Ç+≥s¡÷«´\T rdüT≈£îì ‘·T+#·≥eT÷ dü]ø±<äT. n+<äTe\¢ Ä |ü<ä∆‹ ˇ<ä›qT≈£îHêï+. yê] J$‘·

$X‚cÕ\q÷, yêfiófl #dæq b˛sê≤\q÷, kÕ~Û+∫q $»j·÷\q÷ ≈£î¢|üÔ+>± #Ó|üŒ≥+ ‘·|üŒ eTs√ e÷s¡Z+ ø£ì|æ+#· Ò<äT.

n~ ø=+‘· ìsêX ø£*Z+∫Hê ˇø£ düeT÷Vü≤+>± kÕ–e#Ã Åd”Ô eT÷s¡TÔ\T e÷ ñ‘ê‡Vü‰ìï @e÷Á‘·+ ˙s¡Tø±s¡ìe« Ò<äT.

á |üì˝À m+<äs√ Åd”Ô\qT ø£*XÊ+. yêfifl‘√ e÷≤¢&É≥yT ô|<ä› ñ‘ê‡Vü≤+>± ñ+&~. yêfifl nqTuÛÑyê\T

$+≥T+fÒ ñ<«>∑+ ø£*π>~. #·]Á‘·qT e÷ ø£fifleTT+<äT |üs¡∫q yê] J$‘ê\qT $q≥+ á |üì˝À e÷≈£î nìïÏø£+fÒ

Äq+<ëìï∫Ãq $wüj·T+. dü]<Ó e÷DÏø±´+ã>±s¡T ªªn|ü&ÉT e÷ ≈£î\+ yê]ì Ä&Ée<ä›Hêïs¡T. ‘·sê«‘· nìï ≈£î˝≤\yê]˙

Ä&Ée#·ÃHêïs¡T. e÷ eè‹Ô, bı˝≤\T, Jeq+ n˙ï rùddüT≈£îHêïs¡T. Ç|ü&ÉT Ç< JeH√bÕ~Û>± nìï ≈£î˝≤\ yêfiófl

ã‘·T≈£î‘·THêïs¡Tμμ nqï|ü&ÉT dü+düÿs¡D√<ä eT s¡<∏ä #·Áø±\ øÏ+<ä q*–q m+<äs√ Åd”Ô\T e÷ ø£fifleTT+<äT yÓT~* ø£ ïs¡T

ø±sêÃs¡T. Åd”Ô ÒeT+≥THêïs√ $q≈£î+&Ü, Åd”Ô Ò+ ø±yê\qT≈£î+≥THêïs√ |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü kÕ–q mH√ï ñ<ä e÷\T,

yêÏ˝À |òüTs¡¸D|ü&ç ì>∑TZ<˚* ø=‘·Ô #·]Á‘·qT düèwæº+∫q Åd”Ô\÷ ` Mfi¯fl+<ä] nqTuÛÑyê\‘√ #·]Á‘· ø=‘·Ô>±

|ü]#·j·TeTsTTq≥¢ì|æ+∫+~.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ø±˝≤ìï |üsêeT]Ù+#·&É+ n+fÒ

@$TÏ?

♦ >∑&ç∫q X‘êu≤›ìï Åd”Ô\ X‘êã›+>± m˝≤

#Ó|üø√e#·TÃ?

♦ #·]Á‘· m˝≤ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+≥T+~?

♦ eT÷\´+ #Ó*¢+#·&ÉeT+fÒ ns¡ú+ @$TÏ?

♦ ªªkÕe÷qT´\ kÕVü≤dü+ nkÕe÷q´

eTì|æ+∫+~μμ nì s¡#·sTTÁ‘·T\T

nq&ÜìøÏ ø±s¡D≤\T @$TÏ?


Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ eTTÁ<ä yj·T&É+ n+fÒ @$TÏ?

♦ dü+düÿs¡D√<äéT s¡<∏ä#·Áø±\ øÏ+<ä

q\>∑&ÉeT+fÒ @$TÏ?

♦ ªªÁ|ü‹yêfiSfl Á|ü•ï+#ês¡T #·]Á‘·qT

e÷s¡Ã≤ìøÏμμ nì Åd”Ô\ >∑T]+∫

s¡#·sTTÁ‘·T\T m+<äTø£Hêïs¡T?

♦ ø=‘·Ô nsêú\T, yÓ\T>∑T\ düèwæº m˝≤

kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~?

Á|ü‹yêfiSfl Á|ü•ï+#ês¡T #·]Á‘· kÕ–q Áø£e÷ìï.

Á|ü‹yêfiSfl Á|üj·T‹ï+#ês¡T #·]Á‘·qT e÷s¡Ã≤ìøÏ.

n|üŒÏ ø£+<äT≈£L] sê»´\øÏÎ qT+∫ yTø£|t s¡+>∑+˝À Ä&Éyêfifl≈£î m+<äT≈£î kÕúq+ Ò<äì b˛sê&çq XÀuÛ≤\‘·

es¡≈£L Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ø=‘·Ô e÷πsŒ<√ rdüT≈£îsêyê\˙, ‘·eT J$‘ê\˝À kÕe÷õø£ Jeq s¡+>∑+˝À ø=‘·Ô nsêú\q÷,

yÓ\T>∑T˝q÷ düèwæº+#ê\˙ ‘ê|üÁ‘·j·T |ü&çqyêπs.

ªªHê≥ø£s¡+>∑+˝ÀøÏ ≈£î≥T+ã Åd”Ô\T sêyê\+≤s¡T ` yTeT+‘ê ≈£î≥T+ã Åd”Ô\+ ø±e÷ ` Ä e÷≥ mes¡T

e÷≤¢&çHê Hê≈£î ø√|ü+ edüTÔ+~. @ Åd”ÔjÓÆTHê ≈£î≥T+ã+˝À+∫ sê≈£î+&Ü mø£ÿ&É qT+&ç edüTÔ+~μμ nì bÕe˝≤

XÊéT\>±s¡T ø√|ü+>± n&ç–q Á|üXï\‘√, á |æ‘·èkÕ«eT´ düe÷»+ Åd”Ô\qT XÊX«‘·+>± $&ÉBdæ, eTsê´<ä neTsê´<ä

|ü]<ÛäT\˝À yêfiflqT ø£<ä\≈£î+&Ü ã+~Û+∫, ‘·qø£qT≈£L\+>± e÷Á‘·yT yêfifl ø£<ä*ø£\qT ìj·T+Á‹+# $<ÛëqeT+‘ê

ø£fifl≈£î ø£Ïº+~.

cÕe⁄ø±s¡T C≤qøÏ>±s¡T ø£ Ç+≥s¡÷«´˝À n+≤s¡T. ªªXÊ\÷´≥¢ ï V”≤s√\πø, V”≤s√sTTqT¢ Ä ‘·sê«‘... ÇB eTq

düe÷» $<Ûëq+. ∫es¡≈£î $T– Ò~ V”≤s√ >=|üŒ‘·qyTμμ nì. #·]Á‘· À ≈£L&Ü n+‘. Ä düe÷» $<ÛëHêìï e÷s¡Ã≥+

‘*ø£ ø±<äT >±˙ Á|üj·T‘êï\T ÁbÕs¡+_Û+#·≤ìø°, Åd”Ô\qT #·]Á‘· ìsêà‘·\T>± ns¡ú+ #düT≈£î+≥÷ #·]Á‘·qT ‹]–

sêj·T≤ìø° Ç~ nqTyÓ’q düeTj·TeTì|æk Ô+~.

yT+ á |ü⁄düÔø£+˝À q÷≥ |ü<Ó›ì$T~ eT+~ì e÷Á‘·yT m+#·T≈£îqï~ e÷ |ü]$T‘·T\ Ø‘ê´H. eT]+‘· Ä]úø£

yÓdüT\Tu≤≥T ñ+fÒ Ç+‘ ÁbÕeTTK´‘·>∑\ eTs√ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT e+<ä\ eT+~ á |ü⁄düÔø£+˝À ñ+&yês¡T. Ç~ yÓTT<äÏ

|ü⁄düÔø£yT. ‘·s¡Tyê‹ |ü⁄düÔø±\˝À yêfiSfl ø£ Áø£eT+˝À |ü]#·j·TeTe⁄‘ês¡T. M]H m+<äT≈£î m+#·T≈£îHêïs¡H <ëìøÏ n~

e÷ m+|æø£ nq≥+ ø£+fÒ düe÷<Ûëq+ @eTT+≥T+~? Äj·÷ s¡+>±\˝À yêfiófl #dæq ø£èwæ, yêfiófl ydæq eTTÁ<ä,

yÓTT≥ºyÓTT<äÏ>± ø£ Á|ü‘´ø£ s¡+>∑+˝À n&ÉT>∑Tô|Ïºq|ü&ÉT yêfiËfl<äTs=ÿqï dü+øÏ¢wüº

dü+<äsê“¤\T, Á|ü»\˝À yê]≈£îqï kÕúq+, M≥ìïÏ |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£îHêï+.

á Åd”Ô\qT @ es¡Tdü À ñ+#ê\H Á|üXï≈£î ø±\Áø£eTyT dü¬s’+<äì|æ+∫+~.

πø düeTj·T+˝À |ü\T s¡+>±\˝À |üì#dæq Åd”Ô\qT ˇø£ es¡dü À ñ+#·≥+

e\¢ ˇø£ düeTÁ>∑‘· edüTÔ+<äì|æ+∫+~. πø ø±\+˝À _Ûqï s¡+>±\˝À n+fÒ

yÓTT‘·Ô+ düe÷»+˝À »]–q e÷s¡TŒ\≈£î Åd”Ô\T #dæ+<$TÏ, yê] uÛ≤>∑kÕ«eT´+

@$TÏ nH~ #·÷&Ü\qT≈£îqï|ü&ÉT ø±\Áø£eT+ bÕÏ+#·≥yT dü¬s’+<äqT≈£îHêï+.

eTT+<äTe÷≥ >∑T]+∫ ˇø£ ìs¡íj·T+ rdüT≈£îHêï+. ‘Ó\T>∑T˝À Ç≥Te+Ï

Á|üj·T‘·ï+ yÓTT<äÏ~ ø£qTø±, á |ü⁄düÔø£+ Ä+Á<Ûä<X #·]Á‘·≈£î dü+ã+~Û+∫q~

>±ã°º ‘Ó\T>∑T˝À $es¡yÓTÆq eTT+<äTe÷≥ ñ+&Ü\qT≈£îHêï+. Ç+ ¢wüß˝À

<ëìì dü+øÏå|üÔ+ #XÊ+.


1. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ n+XÊ\ô|’ e÷≤¢&É+&ç.

n) Çs¡ejÓ÷´ X‘êu≤›ìï Åd”Ô\ X‘êã›+>± >∑T]Ô+#·e#êÃ? #·]Ã+#·+&ç.

Ä) eTVæ≤fi≤ ~H√‘·‡e+ dü+<äs¡“¤+>± bÕsƒ¡XÊ\˝À øÏ+~ yêÏ À @ n+X+ô|’ @yT+ e÷≤¢&É‘ês¡T?

1) u≤*ø± $<ä ` ÄeX´ø£‘· 2) ˙≈£î q∫Ãq eTVæ≤fi ` >∑TD>∑D≤\T

3) eTVæ≤fi\ kÕ~Ûø±s¡‘· ` kÕ«e\+ãq 4) |ü⁄s¡Twüß\‘√ B≥T>± eTVæ≤fi\ Á|ü>∑‹ ì»yTHê?

Ç$ #j·T+&ç

á |ü⁄düÔø±ìøÏ Åd”Ô\qT m+|æø£ #j·T≤ìøÏ e÷≈£î m+<äs√ düVü≤ø£]+#ês¡T. m+<ä]H√ dü+Á|ü~+#ê+. yês¡+<ä]ø°

e÷ ø£è‘·»„‘·\T. bò À\T rj·T≤ìøÏ uÛÑs¡‘YuÛÑ÷wüDYì m+#·T≈£îHêï+. Äj·Tq á |üì >∑T]+∫ m+‘√ ñ‘ê‡Vü≤+

#·÷|æ+#ês¡T. nHês√>±´ìï |üø£ÿq ô|Ïº á |üì#XÊs¡T. á |üì˝À Äj·Tq bı+~q dü+‘√wü+ ≈£L&Ü e÷≈£î ‘·è|æÔ

ì∫Ã+~. Ç|ü&ÉT J$+∫ Òìyê] bò À\T ùdø£]+#·≥+˝À m+<äs√ düVü‰j·T|ü&Ü¶s¡T. yês¡+<ä]ø° e÷ ø£è‘·»„‘·\T.

yTMT Á|üj·T‘·ï+ ‘·\ô|&ÉTÔHêïeTì #Ó|æŒq eTs¡Tø£åD+ qT+∫ <ëìì >∑T]+∫ e÷ø£+fÒ d”]j·Tdt>± Ä˝À∫+∫,

eTeTà*ï Á|ü‹ dü+<äs¡“¤+˝Àq÷ ‘·s¡∫ ‘·s¡∫ Á|ü•ï+∫, yTeTT m+#·T≈£îqï yê]ì >∑T]+∫ m+<äT≈£î m+#·T≈£îHêïs¡ ,

m+#·Tø√ì yê]ì m+<äT≈£î e~˝≤s¡ , Á|ü•ï+∫ m+‘√ $\TyÓ’q dü\Vü‰*∫Ãq e´≈£îÔ\T Ç<ä›s¡T. ø£s¡T mdt.ÄsY.X+ø£s¡Hé,

¬s+&Éeyês¡T nøÏÿHì ≈£î≥T+ãsêe⁄. á |ü⁄düÔø±ìøÏ ª>√¢düØμ ‘·j·÷s¡T#ùd u≤<Ûä ‘· rdüT≈£îì, #dæ e÷≈£î düVü‰j·T|ü&ç+~

Hê>±s¡T®q. á|ü⁄düÔø±ìøÏ dü+ã+~Û+∫q uÛ≤cÕ $wüj·T+˝À ‘·eT neT÷\ýÓTÆq dü\Vü‰*∫Ã+~ #≈£L] sêe÷sêe⁄>±s¡T.

Çø£ á |ü⁄düÔø£+ m˝≤ ñ+&Ü*, ˝À|ü* $wüj·÷ìøÏ ‘·–q≥T¢>± m+‘· n+<ä+>±, VüQ+<ë>±, >∑+;Ûs¡+>± n<

düeTj·T+˝À Äø£s¡D°j·T+>± m≤¢ |ü⁄düÔø±ìï r]Ã~<ë›\ì ‘·|üq|ü&ç, Ç+‘· #·ø£ÿì s¡÷|ü+˝À e÷ #‘·T\ ø£+~+∫q

e´øÏÔ sêCŸyÓ÷Vü≤Hé ‘fifl. &çC…’Hé À, ÄsYº esYÿ˝À ˇø£ |ü]|üPs¡í‘· kÕ~Û+#·≤ìøÏ Äj·Tq #ê˝≤ ÁXeT|ü&Ü¶s¡T. |ü⁄düÔø£+

nqT≈£îqï düeTj·T+˝À sêe≤ìøÏ e÷ø£+fÒ m≈£îÿe ø£wüº|ü&ç+~ sêCŸyÓ÷Vü≤Hé.

ndæà‘· À Á|ü<Ûëq+>± á u≤<Ûä ‘· rdüT≈£îì |üì #dæ+~ ˙Hê C≤<äyé, ø£+#· s¡e÷<$. uÛÑs¡‘YuÛÑ÷wüDY‘√ bÕ≥T

yÓfifl≥+ J$‘· $X‚cÕ\T ùdø£]+#·≥+, nìï+Ï ø£ |ü<ä∆‹˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·≥+ yÓTT<ä …’q |üqT\ u≤<Ûä ‘· Ms¡T rdüT≈£îHêïs¡T.

|ü~àì, düTC≤‘·, düTã“\ø°Î Ç+ ¢wüß˝À |ü⁄düÔø±qï+‘ê ø£+|üP´≥sY MT<ä ø£+b˛CŸ #XÊs¡T. dü+e‘·‡s¡+ bÕ≥T »]–q á

|üì #j·T≤ìøÏ M\T>± ndæà‘· s√EyêØ |üqT\ qT+&ç e÷≈£î düeTj·T+ ø£*Œ+∫, Ä |üqT\T ≈£L&Ü ;Hê ìs¡«Væ≤+#·≥+e\¢

e÷ |üì ø=+‘· ‘*ø£sTT+~. á |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D≈£î düVü≤ø£]+∫q yês¡+<ä]ø° e÷ ø£è‘·»„‘·\T.



2. øÏ+~ yêø±´\T bÕsƒê´+X+˝À mø£ÿ&É e#êÃjÓ÷ >∑T]Ô+∫ yêÏ dü+<äsê“¤*ï $e]+#·+&ç.

n) dü+Á|ü<ëj·T #·]Á‘·ø±s¡T\T Åd”Ô\qT #·]Á‘· À nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü bÂ&ÉsY n~›q≥T¢ n<äT›‘·T+≤s¡T.

Ä) Vü≤\≈£L, Ä˝À#·q\≈£L Òì |ü]$T‘·T\T |üì˝À ñHêïsTT.

Ç) XÊ\÷´≥¢ ï V”≤s√\πø, V”≤s√sTTqT¢ Ä ‘·sê«‘... ÇB eTq düe÷» $<Ûëq+.

3. øÏ+~ >∑<ä + #·<äe+&ç. Á|üXï\≈£î düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

50e <äXø£|ü⁄ ¬s+&ÉeuÛ≤>∑+ qT+N &Óu…“¤Ìj·Te <äXÊã›+ es¡≈£L s¡#·sTTÁ‘·T\T ø£ yÓ\T¢e˝≤ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘ê´ìï

eTT+#Ó‘êÔs¡T. Ä#·+≥ XÊs¡<ë<$, Ç*¢+<ä\ düs¡dü«r<$, e÷\r #·+<ä÷sY, \‘·, l<$, yêdæ¬s&ç¶ d”‘ê<$,

s¡+>∑Hêj·T≈£eTà, ~«y<äT\ $XÊ˝≤øÏå, j·T<ä›q|üP&ç düT˝À#·HêsêDÏ, Äq+<ësêeT+, &ç.ø±yTX«], ;Hê<$

yÓTT<ä …’q s¡#·sTTÁ‘·T\ ù|s¡T¢ Ç+Ï+≤ $ì|æ+# ù|s¡¢j·÷´sTT. s¡#·sTTÁ‘·T\ qe\\‘√ qe˝≤ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ

‘Ó\T>∑T˝À $düÔ è‘·yÓTÆq e÷¬sÿŸ @s¡Œ&ç+~. s¡#·sTT‘·\T Ä&Éyê] ù|s¡¢‘√ ‘·eT s¡#·q\qT Á|ü#·T]+#·Tø√yê*‡q

|ü]dæú‹ e∫Ã+~. 1980e <äXø£+ ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· +˝À Åd”Ô\ <äXÊã›+>± #Ó|üŒe#·TÃ. qe˝≤ kÕVæ≤‘· +˝À

ns¡ej·Té <äXÊã›+˝À ‹s¡T>∑T Òì kÕúq+ dü+bÕ~+#·T≈£îqï s¡#·sTTÁ‘·T\T 80e <äXÊã›+˝À ø£$‘·«+˝À

ø£<∏ä\˝À ‘·eT eTTÁ<ä yXÊs¡T. n+‘·es¡≈£î ø£$‘·«+ ‘·eT<äqT≈£îH |ü⁄s¡Twüß\ ÁuÛÑeT\qT ã<ä›\T ø=≤ºs¡T.

ø£$‘·«+ sêj·T&ÉyTø±<äT. n+‘·es¡≈£î ø£$‘·«+˝ÀøÏ sêì Åd”Ô\ nD∫y‘· Àì |ü\Tø√D≤\qT ‘·eT ø£$‘êedüTÔe⁄>±

d”«ø£]+#ês¡T. á X‘êã›+˝À e∫Ãq ¬s+&Ée ñ‘·ÔeT ø£$‘ê dü+ø£\q+>± ª˙*yT|òü÷\Tμ Åd”Ôyê<ä ø£$‘ê

dü+ø£\Hêìï Á|ü#·T]+#ês¡T. z˝≤Z ªsê»ø°j·Tø£<∏ä\Tμ, ªùd«#·Ã¤μ qe\ Åd”Ô\ XØs¡ sê»ø°j·÷\q÷, ≈£î≥T+ã

nD∫y‘·q÷ ø=‘·Ô |ü<ä∆‹˝À |ü]#·j·T+ #XÊsTT. »j·TÁ|üuÛÑ, ø=+&|üP&ç ìs¡à\, bÕÏã+&É¢ s¡»ì, |æ.dü‘· e‹,

dæ.düTC≤‘·, eTèD≤[ì, ¬ø.es¡\øÏÎ, ¬ø.^‘·, ≈£î|æŒ* |ü<äà, C≤qø°u≤\, »j·T e+Ï Åd”Ôyê<ä s¡#·sTTÁ‘·T\T

‘Ó\T>∑TkÕVæ≤‘· +˝À Åd”Ôyê<ëìï dæús¡|ü]#ês¡T.

n) ‘Ó\T>∑T kÕVæ≤‘· +˝À s¡#·sTTÁ‘·T\T @ ø±\+˝À yÓ\T¢e˝≤ e#êÃs¡T?

Ä) 80e <äXø£+ Åd”Ô\ <äXÊã›eTì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\e⁄?

Ç) Åd”Ôyê<ä ø£esTTÁ‘·T\T kÕ~Û+∫q $Cj·÷\T @$TÏ?

á) Åd”Ôyê<ä kÕVæ≤‘· +˝À @ edüTÔe⁄\T ÁbÕ<Ûëq´+ eVæ≤+#êsTT?

ñ) ô|’ ù|sê≈£î ns¡úe+‘·yÓTÆq o]¸ø£qT ô|≥º+&ç.

4. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üXï\≈£î düe÷<ÛëHê\T sêj·T+&ç.

n) dü+bÕ<ä≈£î\T eTVæ≤fi≤es¡D+ |ü⁄düÔø±ìï m+<äT≈£î rdüT≈£îsêyê\qT≈£îHêïs¡T?

Ä) eTVæ≤fi≤es¡D+ s¡#·sTTÁ‘·T\T @ @ s¡+>±\≈£î #Ó+~q Åd”Ô\ $esê\T ùdø£]+#ê\qT≈£îHêïs¡T?


Ç) eT¨qï‘·T …’q Åd”Ô\ $X‚cÕ\T ùdø£]düTÔqï dü+<äs¡“¤+˝À dü+bÕ<ä≈£î\T bı+~q nqTuÛÑ÷‘·T\T @+Ï?

á) eTVæ≤fi≤es¡D+ |ü⁄düÔø£+˝ÀøÏ m+‘√ eT+~ Åd”Ô\qT rdüTø√yê\ì ñHêï ø=~›eT+~ì e÷Á‘·yT m+|æø£

#düTø√e&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\T @$TÏ?

ñ) eTVæ≤fi≤es¡D+ |ü⁄düÔø£ Á|ü#·Ts¡D˝À dü+bÕ<ä≈£î\≈£î düVü‰j·T|ü&çq yê¬ses¡T?



n) ªªkÕe÷q´+>± #·]Á‘· ìsêà‘·\T>± Åd”Ô\≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ <=s¡ø£<äTμμ B+‘√ MTs¡T @ø°uÛÑ$kÕÔsê? m+<äT≈£î?

Ä) s¡#·sTTÁ‘·T\T dü+ø£\q+ #dæq |ü⁄düÔø±ìøÏ ªªeTVæ≤fi≤es¡D+μμ nH ù|s¡T dü]b˛sTT+<äì uÛ≤$düTÔHêïsê?

m+<äT≈£î?

Ç) ªªÁ|ü‹yêfiSfl Á|ü•ï+#ês¡T #·]Á‘· kÕ–qÁø£e÷˙ï!μμ nì Åd”Ô\ >∑T]+∫ s¡#·sTTÁ‘·T\T m+<äT≈£î ù|s=ÿHêïs¡T?


n) #·]Á‘· ìsêà‘·\T>± Åd”Ô\T Á|ü<Ûëq+>± ñHêïs¡H uÛ≤eq dü+bÕ<ä≈£î\≈£î ø£\>∑&ÜìøÏ >∑\ ø±s¡D≤\qT

$e]+#·+&ç.

Ä) ªªá Åd”Ô\+<äs¡T á #·]Á‘·qT ì]à+#+<äT≈£î m+‘· eT÷\´+ #Ó*¢+#ês√ ‘·\#·T≈£î+fÒ e÷ >∑T+&Ó\T

ãs¡TyÓø±ÿsTTμμ nq&É+˝À |”]ƒø±ø£s¡Ô\ Ä+‘·s¡ + @$TÏ?


n) ˇø£ Á|üeTTK Åd”Ôyê<ä s¡#·sTTÁ‹ MT bÕsƒ¡XÊ\ yê]¸ø√‘·‡e+˝À eTTK´ n‹~∏>± bÕ˝§Zq&ÜìøÏ edüTÔHêïs¡T.

yê]ì MTs¡T @$T Á|ü•ï+#·<ä\#·T≈£îHêïs√ Ä Á|üXï\ C≤_‘ê sêj·T+&ç.

Ä) eTVæ≤fi\ |ü≥¢ #·÷|ü⁄‘·Tqï $eø£å\qT, yê] MT<ä »s¡T>∑T‘·Tqï <ë&ÉT\qT K+&çdü÷Ô, eTVæ≤fi\+<äs¡÷

<ÛÓ’s¡ +‘√ yÓT\>±\ì ‘Ó*j·TCÒùd˝≤ ˇø£ ø£s¡|üÁ‘·+ ‘·j·÷s¡T#j·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ yêø±´\˝À ‘· dæq |ü<ë\≈£î |üsê´j·T|ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) kÕe÷q´+>± #·]Á‘· ìsêà‘·\T>± Åd”Ô\≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ <=s¡ø£<äT. ( , , )

Ä) n+<ä]ø° ˇø£ |ü<ä∆‹ bÕÏ+#·&ÉyT u≤>∑T+≥T+~. ( , , )

Ç) mH√ï nqTuÛÑyê\T düàs¡D˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃ≈£îHêïqT. ( , , )


2. á bÕsƒ¡+˝À Xu≤›\+ø±s¡+ ñqï yêø±´\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

ñ<ë:ªªn|ü&ÉT e÷ ≈£î\+ yê]ì Ä&Ée<ä›Hêïs¡T.

‘·sê«‘· nìï ≈£î˝≤\yê]ì Ä&Ée#·ÃHêïs¡T.μμ

3. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ C≤rj·÷\T @ dü+<äsê“¤\˝À yê&É‘ês√ $e]+#·+&ç.

n) >∑T+&Ó\T ãs¡TyÓø£ÿ&É+ Ä) ˙s¡Tø±]b˛e&É+ Ç) ø£qT$|ü

á) ø±\<Ûäs¡à+ #Ó+<ä&É+ ñ) ‘·THê‘·Tqø£\T

4. øÏ+~ |ü<ë\qT >∑T]+∫ $e]+#·+&ç.

n) kÕe÷õø£ e÷s¡TŒ :

Ä) $»jÓ÷‘·‡e+ :

Ç) kÕe÷õø±_Ûeè~∆ :

á) kÕ+düÿ è‹ø£ yês¡dü‘·«+ :

ñ) nÁ>∑‘ê+ã÷\+ :


1. øÏ+~ yêø±´\T @s¡ø£yÓTÆq yêø±´˝À >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

ñ<ë : MTs¡T sêe<äT› ` ìùw<Ûës¡úø£ yêø£ +.

n) <äj·T#dæ qqTï ø±bÕ&ÉT.

Ä) MTs¡T sêe#·TÃ.

Ç) yês¡+<ä]øÏ @yÓTÆ+~?

á) HqT ‘·|üŒø£ ekÕÔqT.

ñ) ÄVü‰! m+‘· u≤>∑T+B!

) yês¡T yÓfifle#êÃ?

2. øÏ+<ä Ç∫Ãq dü+<ÛäT\T |ü<ë\ eT<Ûä dü+ã+<Ûëìï >∑T]Ô+∫ yêÏì »‘·#dæ, dü÷Á‘ê\T sêj·T+&ç.

Ç‘·«dü+~Û, >∑TDdü+~Û, dües¡íBs¡Èdü+~Û, ñ‘·«dü+~Û, $düs¡Zdü+~Û

düVü≤ÁkÕã›+, ìsêX¯, JeH√bÕ~Û, yTeT+‘ê, Äq+<ëìï∫Ãq

3. øÏ+<ä Ç∫Ãq düe÷kÕ\T |ü<ë\T yÏøÏ @$ e]ÔkÕÔjÓ÷ >∑T]Ô+∫ Äj·÷ |ü<ë\≈£î dü+ã+~Û+∫q düe÷kÕ\qT,

$Á>∑Vü≤yêø±´\T sêj·T+&ç.

n+‘ê´qTÁbÕdü.

‘·èrj·÷ ‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

dü+uÛ≤eHê |üPs¡«|ü<ä ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷dü+

wüw” ‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

~«>∑T düe÷dü+

<ä«+<ä« düe÷dü+

düe÷dü+ ù|s¡T düe÷dü |ü<ä+

$‘·+‘·T $yêVü≤+

$<ë´~Û≈£î\T

>∑+>±q~

eTT|üŒsTTdü+e‘·‡sê\T

Åd”Ô|ü⁄s¡Twüß\T

uÛ≤s¡‘·<X+


4. øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\T @jT n\+ø±sê\≈£î #Ó+~qy√ >∑T]Ô+#·+&ç. düeTq«j·T+ sêj·T+&ç.

n) düT<är q÷‘·q eT<äHê!

eT<äHê>∑‘·Ts¡+>∑ |üPs¡íeTDÏeTj·Tdü<äHê!

dü<äHêeTj·T >∑» s¡<äHê!

s¡<äHêπ>+Á<ä ìuÛÑø°]Ô s¡dü qs¡dæ+Vü‰!

Ä) e÷qyê! ˙ Á|üj·T‘·ï+ e÷qyê?

Ç) ‘·+Á&ç! Vü≤] CÒs¡TeTìjÓT&ç ‘·+Á&ç ‘·+Á&ç.

5. øÏ+~ düe÷dü |ü<ë\qT yêÏ $Á>∑Vü≤ yêø±´\qT |ü]o*+#·+&ç.

n) Á|ü‹ ~qeTT ~qeTT ~qeTT

Ä) j·T<∏ëX¯øÏÔ X¯øÏÔ m+‘√ n+‘· (XøÏÔqqTdü]+∫)

Ç) Äu≤\>√bÕ\+ u≤\T&ç qT+&ç >√bÕ\Tì es¡≈£î

á) eT<Ûë´Vü≤ï+ nVü≤ï+ eT<Ûä uÛ≤>∑+

ñ) nqTes¡+ es¡eTTqqTdü]+∫

M≥ìï+Ï ÀqT |üPs¡«|ü<ë\T>± ne´j·÷\T ñHêïsTT ø£<ä÷! n+fÒ á düe÷kÕ˝À¢ |üPs¡«|ü<ä ÁbÕ<Ûëq´+

ñ+≥T+~. |üPs¡«|ü<ë\T *+>∑, e#·q, $uÛÑøÏÔ XSq´+>± ñ+≤sTT. Ç˝≤+Ï uÛ≤e+‘√ ñqï, düe÷kÕìï

ªne´sT÷uÛ≤edüe÷dü+μ nì n+≤+.

6. øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\≈£î $Á>∑Vü≤yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) nqT≈£L\+ Ä) j·T<∏ëeT÷\+ Ç) Á|ü‹e÷dü+

dü÷øÏÔ|ü⁄s¡Twüß&ÉT nHø£ ‘·sê\T>± @<√ˇø£$<Ûä+>± Åd”Ôô|’

Ä~Û|ü‘· + eVæ≤düTÔHêï&ÉT. <ëì‘√ Åd”Ô

Ä‘·àq÷´q‘êuÛ≤yêìï ô|+#·T≈£îqï~. Åd”Ô |ü⁄s¡Twüßì jÓTTø£ÿ

düVü≤#·]. ÄyÓT≈£î ≈£L&Ü nyÓ÷|òüTyÓTÆq XøÏÔkÕeTsêú \T

ñHêïsTT. |ü⁄s¡Twüß\‘√ düe÷qyÓTÆq ùd«#êÃ¤kÕ«‘·+Á‘ê´\T

düe÷qVü≤≈£îÿ\T ñHêïsTT.

` >±+BÛJ

♦ $$<Ûä s¡+>±\˝À Á|üdæ<äT∆ …’q eTVæ≤fi\ bò À\qT, J$‘· $X‚cÕ\qT ùdø£]+∫ ø£ yÓ÷&É Ÿ eTVæ≤fi≤es¡D+

|ü⁄düÔø±ìï ‘·j·÷s¡T#j·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



` $<ë«Hé $X«+

e÷DÏø£ MD11

ªªkÂ+<äs¡ + Äsê~Û+#yê&Ü!

ø£$‘· À, •\Œ+˝À

|ü⁄s¡T>∑T˝À, |ü⁄wüŒ+˝À

yÓTs¡T|ü⁄˝À, yT|òüT+˝À

kÂ+<äs¡ + Äsê~Û+#yê&Ü!

J$+#yê&Ü!

düTœ+#yê&Ü! <äT'œ+#yê&Ü!

$Vü≤«\T&Ü! Ms¡T&Ü!

Áù|$T+#yê&Ü!

$jÓ÷^! jÓ÷^! uÛÀ^! ‘ê´^!

Ä˝À#·q\T b˛jTyê&Ü!

nqTì‘· + nH«wæ+#yê&Ü!

#Ó≥÷º, #Ós¡TeP, >∑≥÷º, |ü⁄≤º

Äø£dü+˝À düeTTÁ<ä+˝À

nH«wæ+#yê&Ü!μμ

` ll

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á ø£$‘· me]ì >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~?

2. ø£$‘· À ù|s=ÿqï e÷qe⁄ì Á|ü‘´ø£ \ø£åD≤ Ò$?

3. e÷qe⁄DÏ í mìï ø√D≤˝À¢ á ø£$‘·˝À

<ä]Ù+#·e#·TÃ?

4. e÷qe⁄ìøÏ $$<Ûä \ø£åD≤\T m˝≤ dü+Áø£$T+∫

ñ+&Ée#·TÃ?

5. MT <äèwæº À e÷qe⁄&Ó ≤+Ïyê&ÉT?

Á|üX¯ï\T:

Ä+Á<ÛäÁ|üuÛÑ yês¡|üÁ‹ø£ À $<ë«Hé $X¯«+ ªªe÷DÏø£ MDμμ o]¸ø£q yê´kÕ\T, ø£$‘·\T s¡∫+#ês¡T.

e÷DÏø£´MD˝À Ms¡T d”«ø£]+#·ì n+X¯+ ˝Ò<äì #Ó|üŒe#·TÃ. e÷qeJeq Á|ükÕúq+‘√ ø£fi¯, ø£$‘·«+

ô|qydüT≈£îHêïj·Tì, eTìwæ ìs¡+‘·s¡ C≤„HêH«wæ nì á ø£$‘· ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~. e÷DÏø£ MDqT MTÏ, e÷qMj·T

sê>±*ï |ü*øÏ+∫q á ø£$‘· #ê]Á‘·ø£ |òüT≤º*ï ‘·s¡∫ #·÷|æ eTìwæ XÊX«‘·‘ê«ìï ‘Ó\T|ü⁄‘·T+~.

kÕ+πø‹ø£s¡+>∑+˝Àì n_Ûeè~∆ì e÷Á‘·yT n_Ûeè~∆ nqT≈£î+≥÷ ø£fi\qT kÕVæ≤‘ê´ìï ñù|øÏådü÷Ô+~.

HÏ‘·s¡+. e÷qeJ$‘·+‘√ eTT&çydüT≈£îqï ø£fi\T, kÕVæ≤‘· + nHê~>± dü+Áø£$T+∫q ÄdæÔ nì ‘Ó\T|ü⁄‘·÷,

$C≤„qe÷s¡Z+˝À Á|üj·÷DÏ+∫ dü+düÿ è‹ì >ös¡$ùdÔH eTìwæ XÊX«‘·T&Ée⁄‘ê&Éì ‘Ó\|ü&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.

bÕsƒê´+X H|ü<∏ä + / ñ<›X+



bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\T >∑T]Ô+#·+&ç.

yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À #·÷dæ Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄˝À #·÷dæ ‘Ó\T‡ø√+&ç.

bÕsƒ¡+ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. Bì Ä<Ûës¡+>± ø£$‘· kÕsê+XÊìï Væ≤+#·+&ç.


á bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+ ªe#·q ø£$‘·μ nH kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T, |ü<ä , π>j·÷˝À¢ ñ+&

#Û·+<ädüT‡‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü, yêéVü‰]ø£ uÛ≤wü À sêùd ø£$‘·qT e#·q ø£$‘·

n+≥THêï+. ∫qï ∫qï |ü<ë\T, yêø±´\‘√ <Ûä«ì >∑]“¤‘·+>± ñ+& ø£$‘·

e#·q ø£$‘·. á bÕsƒ¡+ $<ë«Hé $X«+ s¡#·Hê dü+|ü⁄Ï À~.

ø£$ |ü]#·j·T+

(1915 1987)

Ç+‘· eT+∫ ô|qï‘·*¢

m+<äTøÏ≥T¢ e÷¬sH√?

Ç+‘· eT+~ ø£qï‘·*¢

m+<äT¬ø+&ç b˛jÓTH√?

nì Äy<äq‘√ ªô|HïÏbÕ≥μqT düèõ+∫q e÷qMj·T ø£$ $<ë«Hé $X«+.

kÕVæ≤ry˚‘·Ô>±, sê»ø°j·T Hêj·T≈£îì>±, |üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈£îì>± ãVüQeTTFq

<äs¡Ùq$T∫Ãq $X«+ ndü\T ù|s¡T MTdüs¡>∑+&É $X«s¡÷bÕ#ê]. nq+‘·|ü⁄s¡+ õ˝≤¢

‘·]yÓT\ Á>±eT+˝À \ø£ÎeTà, sêeTj·T´ <ä+|ü‘·T\≈£î »ìà+∫q $X¯«+,

dü+düÿ è‘ê+Á<Ûë+>∑¢ uÛ≤wü À¢ |ü+&ç‘·T&ÉT. MTC≤Hé, Á|üC≤XøÏÔ, Ä+Á<ÛäÁ|üuÛÑ, Ä+Á<ÛäCÀ´‹

|üÁ‹ø£ À¢ $$<Ûä <ë˝À¢ |üì#dü÷ÔH dü+düÿ è‘· uÛ≤wü Àì |ü\TÁ>∑+<∏ë*ï ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ

nqTe~+#ê&ÉT. |üÁ‹ø± dü+bÕ<ä≈£îì>± ªn$ Ç$μ, ª‘Ó\T|ü⁄ q\T|ü⁄μ, ªe÷DÏø£ MDμ

e+Ï o]¸ø£\qT uÛ≤wü, kÕVæ≤‘· +, düe÷»+, HÓ’‹ø£ $\Te\T ‘·~‘·s¡ n+XÊ\ô|’

dü+bÕ<äø°j·÷\T, ªÁù|$T+#êqTμ nH qe\, ªˇø£Hê&ÉTμ, ªô|HïÏbÕ≥μ nH ø±yê´\T

$<ë«Hé $X«+ ø£\+ qT+&ç C≤\Tyê]q s¡#·q\T. ‘·q kÕVæ≤‘· ùde≈£î ø£fi≤Á|ü|üPs¡í,

&ç.*Ÿ. |ü≤º\q+<äT≈£îHêï&ÉT.


I

eT+Á‘ê\‘√ ∫+‘·ø±j·T\T

sê\q|ü&ÉT |ü<ä

dü+Á‘êdü+‘√ ∫+‘·\T

bÕ]b˛‘êj·÷?

j·T+Á‘ê\‘√ »ãT“\T

qj·T+ ø±q|ü&ÉT

‘·+Á‘ê\‘√ düe÷»s¡T>∑à‘·\T

<ë]øÏ ekÕÔj·÷?

n+fÒ nqe#·TÃ,

Wqì ø=+<äi‘√

nì|æ+#·q÷ e#·TÃ.

bı≥º Àì |ü⁄≥º≈£îs¡T|ü⁄‘√ dü+|òüT+

ø£f…º<äT≥ ø£fiefi|ü&ç b˛‘·T+fÒ

ì≥ºì\Te⁄q s√<ädæ ÀìøÏ

ø£≥º\T ø£≥Tºø=ì <ä÷düTø=ìb˛sTT

ø£≥Tºø=ì b˛jT<$Tì

n+fÒ nqq÷e#·TÃ.

Wqì ø=+<äi‘√

nì|æ+#·q÷e#·TÃ.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ á ø£$‘· À ÁbÕdü |ü<ë\T @eTTHêïsTT?

♦ ªªn+fÒ nqe#·TÃ, Wqì ø=+<äi‘√ nì|æ+#·q÷e#·TÃμμ nH yêø±´\ <ë«sê MTπs$TÁ>∑Væ≤+#ês¡T?

♦ düe÷» s¡T>∑à‘·\T n+fÒ @$TÏ? ø=ìï ñ<ëVü≤s¡D\T #Ó|üŒ+&ç.

♦ ªªbı≥º Àì |ü⁄≥º≈£îs¡T|ü⁄‘√ dü+|òüT+ ø£f…º<äT≥ ø£fiefi|ü&çb˛e&É+μμ n+fÒ @$TÏ?

Á|üy•ø£

Ä<ÛäTìø£j·TT>∑+˝À e#·q ø£$‘· ø£ eTTKýÓTÆq kÕVæ≤‘· Á|üÁøÏj·T. Ç~ #Û·+<√ã<ä∆‘·

Òì ø£$‘ê Á|üÁøÏj·T.

düs¡fiyÓTÆq |ü<ë\‘√, düVü≤»yÓTÆq yê&ÉTø£ uÛ≤wü À, dü÷Ï>± uÛ≤yêìï e´ø£Ô+#ùd e#·q

ø£$‘· <ë«sê m+<äs√ ø£e⁄\T À‘Ó’q uÛ≤yê\qT ‘*ø£>± n+~+#ês¡T.

e÷qe |ü]D≤eT+˝Àì kÂ+<äsê´ìï, ø£èwæì, kÕ<Ûäqdü+|ü‹Ôì, ‘ê‹Ô«ø£‘·qT $<ë«Hé

$X«+ m+‘· Vü≤è<ä +>± #ÓbÕŒs√... #·÷<ë›e÷!


II

eTìwæ ≈£qT$∫Ãq|ü&

yêì n+<ä#·+<ë\T #·$>=Hêï&ÉT.

ÄHê& Á|üø£è‹ì

nBÛq+ #düTø√e&Üìø°

n+<ä* s¡+>∑T\q÷ s¡e[˙

nqTø£]+#·&Üìø° ≈£L&Ü Äj·T‘·ÔeTsTTHê&ÉT.

>∑TVü≤\˝À ìedæ+#yê&

>√&É\ô|’ >∑TÁsê\÷, õ+ø£\÷ ^düT≈£îHêï&ÉT...

ø±&ÉT M&Éq|ü&

yÓ÷&ÉT\T ∫e⁄]+#˝≤

bÕ&É&É+ Äs¡+_Û+∫Hê&ÉT

>∑T\ø£i≤\ eTT\T≈£îMT<

>=ãT“q ø±*øÏ >∑C…® ø£ÏºHê&ÉT.

~≈£îÿ\T |æø£ÿÏ Ò¢ ≤

|ò”T+ø£]+#·TfÒ ø±<äT

yÓTTø£ÿ\T ìøÏÿ #·÷#˝≤

#·ø£ÿì H=≈£îÿ\‘√

∫ø£ÿì |ü<ë\T bÕ&ÉTø=Hêï&ÉT.

#·Áø£+ ø£qT≈£îÿqï s√C…+‘·

#·]Á‘· À Á|üeTTK ~qyÓ÷

#·s¡#·sê Hê\T>∑T ^‘·\‘√ z Äø±s¡+

$s¡∫+∫q s√E n+‘ Á|üeTTK+

ì|üqT ø£qT≈£îÿqï Hê&Ó+‘· XóuÛÑ~qyÓ÷

‘·|üŒ≥&ÉT>∑T\T e÷ì

‘ê+&Ée+ #dæq Hê&ÉT n+‘ XóuÛÑ~q+.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ Á|üø£è‹ø° eTìwæøÏ ñ+& dü+ã+<Ûä+ @$TÏ?

♦ á ø£$‘· À |ü<äkÂ+<äs¡ +‘√ $qkı+|ü⁄>± ñqï |ü<ë\T @$?

♦ #·Áø£+ ø£qT>=q&É+, ì|üqT ø£qT>=q&É+ #·]Á‘· À n‹ eTTKýÓTÆqeì

m+<äTø£+≤s¡T?

♦ ªª‘·|üŒ≥&ÉT>∑T\T e÷ì ‘ê+&Ée+ #dæqHê&ÉT XóuÛÑ~q+μμ n+fÒ @$TÏ?


III

øÏ\øÏ\\T e÷ì ø£\uÛ≤wü\T Hs¡TÃ≈£îqï s√E

n\‹ e÷≥\‘√ |ü<ë\\T¢≈£îqï s√E

ø£\eT <Ûëq´+ |ü+&ç+#·T≈£îqï s√E

ø£fi\qT |ü+&ç+#·T≈£îqï s√E

n˙ï >=|üŒ s√E Ò

e÷qe #·]Á‘· À

n˙ï nkÕ<Ûës¡D |üs¡«~Hê Ò

n˝≤ n˝≤ ø£\>∑*|æ

ô|qydüTø=ì

ø£fi\÷ ø£$‘·\÷

$C≤„q+ Á|üC≤„q+

‘·fi‘·fi\‘√ ‘·qTï q&ç|æ+|ü>±

$TqTï\T |ü&É¶ #√≥TqT+&ç

‹qï>± m~– $Tqï+<äT≈£î+≥Tqï

∫qïyê&ÉT e÷qe⁄&ÉT

∫s¡+J$ e÷qe⁄&ÉT

∫s¡+‘·qT&ÉT e÷qe⁄&ÉT

nHê~>± q&ÉTdüTÔqï á

eTVü‰Á|ükÕúq+˝À

n‘·>±ìì e<ä\ì

»‘·\T ø£fi≤ ø£$‘ê

C≤„q+ $C≤„q+

yêì‘√ q&ç#M

yêìì q&ç|æ+#M ny`

ny ø£fi≤ ø£$‘ê

C≤„q+ $C≤„q+

Á|üC≤„q+.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ø£$ yÏì >=|üŒ s√E\Hêï&ÉT? m+<äT≈£î?

♦ MT <äèwæº À @$ >=|üŒ s√E\T? m+<äT≈£î?

♦ ªªø£fi\÷, ø£$‘·\÷ ô|qydüTø√e&É+μμ nH yêø±´ìï düeT]údü÷Ô e÷≤¢&É+&ç.

♦ ªª$Tqï+<äT≈£î+≥Tqï ∫qïyê&ÉTμμ nì m+<äTø£Hêï&ÉT ø£$?

♦ ªø£fi≤, ø£$‘êC≤„q+, $C≤„q+μ n+fÒ @$TÏ?


eT+Á‘ê\‘√ ∫+‘·ø±j·T\T sê\qfÒº |ü<ä +<ÛëÏøÏ ∫+‘·\T <ä÷s¡+ø±e⁄. j·T+Á‘ê\‘√ »ãT“\T qj·T+ø±qfÒº

e÷j·Te÷≥\‘√ kÕe÷õø£düeTdü \T ‘=\–b˛e⁄. á e÷≥qT ø=+<äs¡T ÄyÓ÷~kÕÔs¡T. ø=+<äs¡T ÄyÓ÷~+∫q≥Tº

qÏkÕÔs¡T. yêdüÔeyÓTÆq ø±sê´#·s¡D, ìã<ä∆‘·, n+øÏ‘·uÛ≤e+‘√H kÕe÷õø£ düeTdü \T |ü]cÕÿs¡eTÚ‘êsTT.

ˇø£yÓ’|ü⁄ ø£&ÉT|ü⁄˝Àì uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆqyê´~Û (ÁeD+)˝≤ kÕe÷õø£ ndüe÷q‘·\H s√>±\T ø£fifleTT+<äT ø£ì|ædü÷Ô

ø£\es¡ô|&ÉT‘·THêïsTT. eTs√yÓ’|ü⁄ n+‘·]ø£åÁ|üj·÷D≤˝À¢ n_Ûeè~∆ì kÕ~Û+#·&É+e\¢ ˇ]–+<˚eTì ø=+<äs¡qe#·TÃ.

Ç+ø=+<ä]‘√ ˇ|æŒ+#·q÷e#·TÃ. XÊg kÕ+πø‹ø£ Á|ü>∑‹‘√ düe÷q+>± kÕe÷õø£JeqXË’* m<ä>∑&É+ Ò<äì, dü>∑≥TJ$

Jeq+ Ç+ø± bÕ‘êfi+˝ÀH ñ+<äì ø£$uÛ≤eq.

eTìwæ ø£fiófl ‘Ós¡e>±H ‘·q#·T≥÷ºñqï Á|üø£è‹ n+<ë*ï #·÷dæ |üs¡e•+#ê&ÉT. n|üŒÏ qT+&ç Á|üø£è‹ì ‘·q

ø£qTdüqï˝À¢ ñ+# Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT. Á|üø£è‹˝Àì nìï s¡+>∑T©ï, s¡ø£s¡ø±\ <Ûä«qT©ï nqTø£]+# Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT.

|üP]Ô>± Á|üø£è‹‘√ ‘ê<ë‘·à ´+ #Ó+<ë&ÉT. >∑TVü≤˝À¢ J$+∫q Ä~e÷qe⁄& >∑TÁsê©ï õ+ø£©ï dü÷Ô ∫Á‘· ÒKq HÓ’|ü⁄D≤´ìï

yÓTs¡T>∑T|üs¡T#·T≈£îHêï&ÉT. Ä≥$ø£Jeq <äX˝ÀH ‘·q >±qe÷<ÛäTs¡ +‘√ m+&çq yÓ÷&ÉT*ï ∫>∑T]+|üCÒXÊ&ÉT. bÕ≥≈£î

nqT>∑TD+>± ø£]ƒqyÓTÆq sê‹H\ô|’ ø±*øÏ >∑C…®ø£Ïº ∫+<äT ÒXÊ&ÉT. dü«sê\ düT≈£îe÷s¡|ü⁄ H=≈£îÿ\‘√ Vü≤‘·TÔ≈£îH bÕ≥\T

bÕ&Ü&ÉT eTìwæ. ø£fiófl ‘Ó]∫qHêÏ qT+∫ Á|üø£è‹ì Äsê~Û+#·&É+ Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Á|üø£è‹ì #·÷dæ ‘·qqT ‘êqT yÓTÆeTs¡∫

bÕ≥\T bÕ&ÉT‘·÷, q]Ôdü÷Ô, Äq+<ä&√*ø£ À¢ ‘*b˛j·÷&ÉT. ø£fi\qT J$‘·+˝À n+‘·sê“¤>∑+ #düT≈£îHêï&ÉT. ÁbÕø£Ôq

e÷qe⁄&ÉT Á|üø£è‹ ˇ&çì bÕsƒ¡XÊ\>± #düT≈£îì ø£fi≤_Ûs¡T∫ì ô|+bı+~+#·T≈£îHêï&ÉT.

#·Áø±ìï ø£qTø=ÿqïs√E #·]Á‘· À m+‘· Á|üeTTKyÓTÆq<√, #·ø£#·ø± Hê\T>∑T ‘·\‘√ *|æì ø£qTø=ÿqï s√E n+‘·

ø£+fÒ $X‚wüyÓTÆq~. #·Áø£+ e÷qe#·\HêìøÏ <√Vü≤<ä|ü&ç‘, *|æ uÛ≤edü+#·\HêìøÏ y~¬ø’ düè»Hê‘·àø£ Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ

<ë]#·÷|æ+~. ì|üqT ø£qTø=ÿqï s√C…+‘· >=|üŒ<√ ‘·|üŒ≥&ÉT>∑T\ ∫+<äT\ qT+∫ ñqï‘· qè‘ê´\T #dæq s√p n+‘

>=|üŒ~. sê‹j·TT>∑|ü⁄ Nø£Ïì N\TÃ≈£î+≥÷ qMq $C≤„q|ü⁄ yÓ\T‘·Ts¡T˝ÀøÏ Á|üy•+∫q >=|üŒ s√E\T>± yêÏì ø£$

uÛ≤$+#ê&ÉT.

ns¡T|ü⁄\ qT+∫ ns¡úe+‘·yÓTÆq e÷≥\T H]Ãqs√E, Ä e÷≥\‘√ C≤q|ü<ë \*¢q s√E, kÕs¡e+‘·yÓTÆq uÛÑ÷$T

qT+∫ uÛÑTøÏÔì |ü+&ç+#·T≈£îqïs√E, e÷qdæø√˝≤¢dü+ ø£*–+# ø£fi Ä$wüÿs¡D »]–q s√E... Ç˝≤ ˇø£fÒ$TÏ, n˙ï

>=|üŒs√E Ò! e÷qe Jeq |ü]D≤eT #·]Á‘· À ì*∫q nkÕ<Ûës¡D dü+|òüT≥q\T »]–q Á|ü‹~qeT÷ XóuÛÑ~qyT!

Ç˝≤ ø£$‘·\÷, ø£fi\÷, $C≤„q+, Á|üC≤„q+ ø£\>∑*dæb˛sTT e÷qeJ$‘·+˝À ô|qydüTø=HêïsTT. Ä~eT <äX qT+&ç,

Ä<ÛäTìø£<äX es¡≈£L eTìwæ #dæq Á|üj·÷D+˝À Á|ü‹ n+XeT÷ m+‘· n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq<√>∑<ë! nì ø£$ ÄXÃs¡ |ü&Ü¶&ÉT.

ã‘·T≈£î‘√ eTT&ç ydüT≈£îqï ø£fi\, XÊÁkÕÔ\ >=|üŒ<äHêìï düà]+#·T≈£îHêï&ÉT.

ø£fi\T, $C≤„q ø±+‘·T\‘√ JeqÁ|üj·÷D+˝À H\qT+∫ ì+–¬ø–]q ∫qï e÷qe⁄& XÊX«‘·T&Éj·÷´&ÉT. nq+‘·yÓTÆq

ø±\+ <ë]˝À n\Tô|s¡T>∑ø£ kÕ>∑T‘·Tqï JeqÁ|ükÕúq+˝À e÷qe⁄DÏí e<ä\ì$ ø£fi\T, ø£$‘·\T, C≤„q$C≤„Hê\T. ‘·q

Jeqj·÷q+˝À m<äTs¡jT´ n\dü≥qT, j·÷+Á‹ø£‘·qT <ä÷s¡+ #j·T&ÜìøÏ ø£fi*ï ø£$‘·*ï Ä\+ãq>± #düT≈£îHêï&ÉT.

$C≤„qe÷s¡Z+˝À Á|üj·÷DÏ+#ê&ÉT. MÏ‘√H q&ç#ê&ÉT. MÏ‘√ q&ç|æ+#ê&ÉT≈£L&Ü. eTìwæ ø±\>∑s¡“¤+˝À ø£*dæHê n‘·ì

yT<Ûä À+∫ Ä$wüÿ è‘·yÓTÆq ø£fi, ø£$‘·«+, $C≤„q+ düø£\e÷qyê[ø° ~XÊìπs›X+ #kÕÔsTT. e÷qe⁄DÏí XÊX«‘·TDÏí #düTÔHêïsTT.

kÕsê+X¯+


1. e÷DÏø£ MD o]¸ø£q ñqï ø£$‘· $qï‘·sê«‘· MT≈£î m˝≤+Ï nqTuÛÑ÷‹ ø£*–+<√ #Ó|üŒ+&ç.

2. ªe÷DÏø£ MDμ e#·q ø£$‘·qT uÛ≤ej·TTø£Ô+>± #·<äe+&ç. Bì uÛ≤yêìï kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ+&ç.

3. bı≥¢|ü*¢ sêe÷sêe⁄ sêdæq øÏ+~ ø£$‘·qT #·~$ Á|üXï\≈£î »yêãT*e«+&ç.

mìï ~qeTT\T ˙e⁄

Ç\ >∑&ç|æqqT @$T?

mìï »Hêà*+ø£

m~] #·÷∫q @$T?

mHêïfi¢¬ø’q ˙

Wqï‘· eTTqT yÓ

kÕ~Û+#· e …H√sTT

XÀ~Û+#· e …H√sTT!

˙˝Àq yÓ\T>=+<äT

˙dü«XøÏÔì eTs¡∫

|üs¡T\ |ü+#·\ p&É

|òü\yT$T ø£\<√sTT!

n) ô|’ ø£$‘·≈£î ù|s¡T ô|≥º+&ç.

Ä) Wqï‘· + bı+<ä&ÜìøÏ ø£$ @+ #j·÷\ì #Ó|ü⁄ÔHêï&ÉT?

Ç) dü«XøÏÔøÏ, Ç‘·s¡T\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É&ÜìøÏ >∑\ ‘&Ü @$TÏ?

Ç) ªª|üs¡T\|ü+#·μμ nH |ü<ä+‘√ kı+‘·yêø±´ìï sêj·T+&ç.

4. á bÕsƒ¡+˝Àì n+‘· ÁbÕdü\Tqï |ü<ë\T yÓ‘·ø£+&ç. n˝≤+Ïy eT]ø=ìï |ü<ë\qT sêj·T+&ç.

5. øÏ+~ Á|üXï\≈£î bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) ªªeT+Á‘ê\‘√ ∫+‘·ø±j·T\T...μμ nì ø£$ yÏ‘√ b˛˝≤Ã&ÉT?

Ä) ø£$ yÏì XóuÛÑ~Hê\ì e]í+#ê&ÉT?

Ç) e÷qe⁄DÏí XÊX«‘·+>± ì ÒŒ$ @$?

á) $<ë«Hé $X«+ >∑T]+∫, Äj·Tq ø£$‘êXË’*ì >∑T]+∫ ◊<äT yêø±´\T sêj·T+&ç.

Ç$ #j·T+&ç



1. øÏ+~ Á|üXï\≈£î ◊<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) #·]Á‘· À yÓTÆ\Tsêfiófl>± ì*Ãq n+XÊ Ò$? Ç$ <ìøÏ Á|ürø£>± uÛ≤$düTÔHêïe⁄?

Ä) ªª$TqTï\T |ü&É¶ #√Ï qT+∫... ‹qï>± m~– $Tqï+<äT≈£î+≥Tqï ∫qïyê&ÉT e÷qe⁄&ÉTμμ nì ø£$

e]í+#ê&ÉT. á yêø±´\MT<ä ˙ n_ÛÁbÕj·TyT$TÏ?

Ç) e÷qe#·]Á‘· À n˙ï nkÕ<Ûës¡D |üs¡«~Hê Ò nq&É+˝À Ä+‘·s¡ + @yÓTÆ ñ+≥T+~?

2. øÏ+~ Á|üXï\≈£î |ü<dæ yêø±´˝À¢ »yêãT\T sêj·T+&ç.

n) e÷qe Á|ükÕúq+˝À ø£fi, ø£$‘·, $C≤„q+ ‘√&ÉTHêïj·Tì ø£$ e]í+#ê&ÉT >∑<ë! BìHÓ ≤ düeT]úkÕÔe⁄?

Ä) e÷DÏø£ MD ø£$‘ê kÕsê+XÊìï kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.


n) ˙ #·T≥÷ºñqï |ü]düsê˝À¢, e÷qe J$‘·+˝À ø£*–q e÷s¡TŒ\qT, n_Ûeè~∆ì e]ídü÷Ô |ü~ |ü+≈£îÔ\≈£î

‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü ˇø£ ø£$‘·qT sêj·T+&ç.

Ä) $<ë«Hé $X«+ ø£$‘ê •˝≤Œìï Á|üX+dædü÷Ô $TÁ‘·TìøÏ ÒK sêj·T+&ç.


uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ yêø±´\T #·~$ ‘· dæq |ü<ë\≈£î ns¡ú+ sêj·T+&ç. |ü<ë\‘√ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) s√<ädæ ÀøÏ <ä÷düT¬ø[flq eTs√ ñ|üÁ>∑Vü≤+.

Ä) $<ë´s¡Tú\+‘ê |üØø£å\≈£î Äj·T‘·ÔeTe⁄‘·THêïs¡T.

Ç) s¡T>∑à‘· ñqï á düe÷C≤ìøÏ e÷qMj·T $\Te\‘√ ∫øÏ‘·‡ nedüs¡+.

á) ø£fiefi|ü&É≥ yÓT+<äT≈£î? HÓeTà~>± CyêãT #Ó|ü.

2. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ yêø±´\≈£î düe÷qyÓTÆq |ü<ë*ï yÓ‹øÏ sêj·T+&ç.

ˇø£]ì #·÷dæ eTs=ø£s¡T #j·T&É+

|üì#j·T&ÜìøÏ dæ<ä∆eTe&É+

n<äT“¤‘·+>± Hê≥é÷&É&É+

|üìì yÓTT<ä\Tô|≥º&É+


3. øÏ+~ C≤rj·÷\qT @jT dü+<äsê“¤ À¢ Á|üjÓ÷–kÕÔs√ ‘Ó*|æ kı+‘·yêø±´˝À¢ ñ|üjÓ÷–+#·+&ç.

n) eT+Á‘ê\≈£î ∫+‘·ø±j·T\T sê\&É+

Ä) $Tqï+<äTø√e&É+

Ç) >∑C…®ø£≥º&É+

4. øÏ+~ |ü<ë\≈£î n< ns¡ú+ e#Ã eT] ¬s+&ÉT |ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) $TqTï : Äø±X+ ì+–

Ä) ‘ê+&Ée+ :

Ç) s¡T>∑à‘· :

á) C≤„q+ :

5. øÏ+~ yêø±´˝À¢ì $ø£è‹|ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± Á|üø£è‹ |ü<ë\T #]Ã ‹]– yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) neTà u≤dü ÀH HqT e÷≤¢&É‘êqT.

Ä) eTq ø£e⁄\T sêdæq ¬ø’‘·\T uÛ≤s¡‹ yÓT&É À n\+ø£]+∫q Vü‰sê\T.

Ç) $HêïDeTT ô|+#·Tø√ø£b˛‘ uÛÑ$wü ‘·TÔ n+<Ûäø±s¡eTe⁄‘·T+~.

á) dæ+Vü‰\T >=ã˝À¢ ìÁ~düTÔHêïsTT.


1. øÏ+~ |ü<ë˝À¢ qT>±>∑eT dü+~Û |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫ $&ÉBdæ dü÷Á‘·+ sêj·T+&ç.

ì≥ºì\Te⁄, ‘Ó\¢+<äqeTT, b˛j˚T<˚$T, ‘·fió≈£î+>∑C…®\T,

eT¨|üø±s¡+, düs¡dü|ü⁄"<äqeTT, sêEHê»„

2. øÏ+~ yêÏì »‘·|üs¡#·+&ç.

düe÷dü|ü<ä+ $Á>∑Vü≤yêø£´+ düe÷dü+

1. Á|üeTTK~q+ ( ) ø£) e÷qe⁄\ jÓTTø£ÿ #·]Á‘· ( ) >∑) qxŸ ‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

2. Hê\T>∑T^‘·\T ( ) #·) kÕ<Ûës¡D+ ø±ì~ ( ) ») $X‚wüD |üPs¡«|ü<ä

ø£s¡à<Ûës¡j·T düe÷dü+

3. nkÕ<Ûës¡D+ ( ) ≥) Hê\T>∑T dü+K´>∑\ ^‘·\T ( ) &É) wüw”‘·‘·TŒs¡Twü düe÷dü+

4. e÷qe#·]Á‘· ( ) ‘·) Á|üeTTKyÓTÆq ~q+ ( ) <ä) ~«>∑T düe÷dü+

3. øÏ+~ yêø±´\qT |ü]o*+#·+&ç.

n) $TeTTà e÷<Ûäe⁄&ÉT s¡øÏå+#·T>±ø£!

ns¡ú+ 1. $TeTTà e÷<Ûäe⁄&ÉT ($wüßíe⁄) s¡øÏå+#·T>±ø£!

2. $TeTTà ñe÷<Ûäe⁄&ÉT (•e⁄&ÉT) s¡øÏå+#·T>±ø£!


Ä) e÷qe Jeq+ düT≈£îe÷s¡+.

ns¡ú+ 1. e÷ qe (Ä<ÛäTìø£) J$‘·+ düT≈£îe÷s¡yÓTÆq~.

2. e÷qe (eTìwæ) J$‘·+ düT≈£îe÷s¡yÓTÆq~.

ô|’ nsêú\qT >∑eTì+#ês¡T ø£<ë! πø Xã›+ ¬s+&ÉT yπs«s¡T nsêú\q+~düTÔqï~. n+fÒ $_Ûqï nsêú\T

ÄÁXsTT+∫ ñHêïsTT. Ç˝≤ ñ+fÒ yêÏì ªX‚¢cÕ\+ø±s¡+μ nì n+≤s¡T.

\ø£åD+ : HêHêsêú\qT ø£*–ñ+& n\+ø±s¡+ X‚¢wü.

øÏ+~ \øå±´\˝À ñqï n\+ø±sêìï >∑T]Ô+∫ düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

1. sêE ≈£îe\j·÷q+<äø£s¡T&ÉT.

2. ˙y\ e#ÓÃ<äe⁄.

♦ ~q, yês¡ |üÁ‹ø£\ Ä<Ûës¡+>± MT≈£î q∫Ãq ¬s+&ÉT e#·q ø£$‘·*ï ùdø£]+∫, n+XÊ\ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~

|üÏºø£qT |üP]+#·+&ç.


Áø£.dü+. ø£$‘êo]¸ø£ ø£$‘· À MT≈£î u≤>± q∫Ãq |ü+≈£îÔ\T|üÁ‹ø£ ‘~ø£$‘· À MTs¡T >∑T]Ô+∫q Á|ü‘´ø£

n+XÊ\T

dü÷øÏÔ

$<ë´<ä<ë‹ $qj·T+

$qj·÷<ë´‹ bÕÁ‘·‘êyéT

bÕÁ‘ê‘ê«s¡∆ee÷b˛ï‹

<ÛäHê<ä∆s¡à+ ‘·‘·'düTKyéT.

` Væ≤‘√|ü<X+

$<ä´ e\¢ $qj·T+, $qj·T+ e\¢ jÓ÷>∑´‘·,

jÓ÷>∑ ‘·e\¢ <Ûäq+, <Ûäq+ e\¢ <ëq+, <ëq+ e\¢

düTK+ \_ÛkÕÔsTT.


` |ü⁄*ø£+Ï ø£ècÕí¬s&ç¶

>√s¡+‘· BbÕ\T12

_&É¶ Äø£* neTàøÏ ‘Ó\TdüTÔ+~. á

‘·\T¢\≈£î ‘·eT Äø£ Òø±<äT, nHê<∏ä\ ≈£åî<ë“<Ûë

‘Ó\TdüT. Ç+‘· ‘Ó*dæq Ms¡+‘ê >=|üŒ

dæú‹eT+‘·T Ò+ ø±<äT. n˝≤+≥|ü&ÉT Òìyê]øÏ

>∑Tô|Œ&ÉT yÓT‘·T≈£î\T |ü+#<Ó ≤? Ä˝À∫+#·>±

Ä˝À∫+#·>± <ë] <=]øÏ+~. s√p |æ&ç¬ø&ÉT

–+»\T <ë#ê\qï Vü≤ ø£*–+~. |æ&çøÏ*

_–ùdÔ ñ<ä eT+ ne⁄‘·T+~. Ä fiÀ¢ »q+

|æ&çøÏ* ‘Ó]#ês¡T. ‘·eT <ä>∑Zs¡Tqï –+»\ qT+∫

Á|ü‹s√p |æ&ç¬ø&ÉT |ü+#·&É+ HsêÃs¡T. Çe«&É+

kÕj·T+. |ü+#·&É+ e÷qe‘·«+. kÕÏ eTqTwüß\

Äø£* rs¡Ã&É+ <Ó’e‘·«+.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á ù|sê<ë«sê MTπs+ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T?

2. e÷qe‘·«+‘√ #ùd |üqT\T @$?

3. düVü‰j·T|ü& >∑TD+, e÷qe‘·«+ ø£*–q yê]

e\¢ düe÷C≤ìøÏ ø£*π> yT\T @$TÏ?

4. MTs¡T Ç‘·s¡T\≈£î m|ü&Ó’Hê kÕj·T+ #XÊsê?

m|ü&ÉT? m+<äT≈£î?

Á|üX¯ï\T:

düe÷»+˝À m+‘√eT+~ nHê<∏ä u≤\\qT eTq+ #·÷dü÷Ô ñ+≤+. Ç≥Te+Ï |æ\¢\T ø£ dü nedüsê …’q

‹+&ç, ã≥º, #·<äTe⁄ yÓTT<ä …’q yêÏøÏ H√#·Tø√≈£î+&Ü ñ+≤s¡T. nHê<∏äu≤\\qT #s¡Bdæ yê] Äø£* r]Ã

$<ë´ãT<äT∆\T #Ó|æŒùdÔ Ms¡T ≈£L&Ü eTÏº À e÷DÏø±´˝≤¢>± yÓ\T>=+<äT‘ês¡T. düe÷C≤ìøÏ ùde#ùd >=|üŒ

eTqdüTqï e´≈£îÔ\T, ‘·eT ÄdæÔbÕdüTÔ\‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&Ü nHê<∏ä\qT #s¡Bdæ #·~$+#yês¡T ≈£L&Ü

m+‘√ eT+~ ñHêïs¡T. n≥Te+Ï ˇø£ e´øÏÔ #dæq |üH á ø£<∏ä.

¬s’\T Á|üj·÷D+˝À ‘·≥düú|ü&çq z u≤\TDÏí #s¡Bdæ $<ë´ãT<äT∆\T #Ó|æŒùdÔ, m~–q Ä e´øÏÔ #·÷ù|

ø£è‘·»„‘êuÛ≤e+, yêfifl eT<Ûä ñ+& e÷qedü+ã+<Ûë\qT ‘Ó*j·TC…|üŒ&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.




á bÕsƒ¡ uÛ≤>∑+ ø£<∏ëÁ|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. Ç~ e÷qe dü+ã+<Ûë\T, kÕe÷õø£ ùde

Ç‹eè‘·Ô+‘√ ø£fifl≈£î ø£Ïºq≥T¢>± eTH√uÛ≤yê\qT |ü*øÏ+#˝≤ ñ+≥T+~.

á bÕsƒ¡+ |ü⁄*ø£+Ïyê] ªø£<∏ë yêVæ≤ìμ ˝Àì~.


bÕsƒ¡+ eTT+<äTqï Á|üy•ø£ #·<äe+&ç, bÕsƒ¡+˝Àì n+XÊìï Væ≤+#·+&ç.


yêÏ nsêú\qT ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£qT Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄qT #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

s¡#·sTT‘· |ü]#·j·T+

(1931`2007)

»qJeHêìï ø£fifl≈£î ø£Ïºq≥Tº s¡#·q\T #dæq ø£<∏ës¡#·sTT‘·, q≥T&ÉT, C≤q|ü<ä

ø£fi≤ø±s¡T&ÉT, ø£$, Hê≥ø£ s¡#·sTT‘·, ãTÁs¡ø£<∏ä≈£î&ÉT l|ü⁄*ø£+Ï ø£ècÕí¬s&ç¶.

∫‘·÷Ôs¡T õ˝≤¢ yÓ<äTs¡T ≈£î|üŒ+ eT+&É\+ »ø£ÿ<äqï Á>±eT+˝À eékÕj·TyT

Á|ü<Ûëq eè‹Ô>± ø£*–q ˇø£ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ ≈£î≥T+ã+˝À »ìà+#ê&ÉT. |ü⁄*ø£+Ï

bÕ|üeTà, >√$+<ä¬s&ç¶ áj·Tq ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T. u…\¢+ø=+&É sêeT<ëdüT s¡∫+∫q ªª|ü⁄qs¡®qàμμ

Hê≥ø£+˝À eè<äT∆ì bÕÁ‘· <Ûä]+#·&É+‘√ Äj·Tq q≥J$‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. ˇø£

Á|üø£ÿ q≥Tì>± Á|üX+dü\+<äT≈£î+≥÷H eTs√|üø£ÿ s¡#·Hê yê´dü+>∑+ |ü≥¢ yÓTT>∑TZ#·÷|æ

` eTTK´+>± ø£<∏ë kÕVæ≤‘· +ô|’ <äèwæº kÕ]+#ê&ÉT. 1960˝À Ä+Á<Ûä|üÁ‹ø£ À Á|ü#·T]‘·yÓTÆq

ªª>∑÷&ÉTø√dü+ >∑Te«\Tμ Äj·Tq yÓTT<äÏ ø£<∏ä. düTe÷s¡T 150 ø£<∏ä\T sêXÊ&ÉT. ªHê\T>±Zfifl

eT+&É|ü+μ nH~ áj·Tq eTs√s¡#·q.

|ü⁄*ø£+Ï ãTÁs¡ø£<∏ä≈£îì>± ≈£î≥T+ã dü+πøåeTs, yê‘êes¡D ø±\Twü + bı<äT|ü⁄

‘·~‘·s¡ n+XÊ\MT<ä düTe÷s¡T e+<ä ãTÁs¡ø£<∏ä\qT s¡∫+∫ ‘êH Á|ü<äs¡Ùq*#êÃ&ÉT.


I

y|ü#Ó≥Tº!

‘·*¢ Áù|eT˝≤+Ï #·\¢ì ˙&Éì#Ã y|ü#Ó≥Tº!!`

<ä]Á<äT&ç >∑T+&Ó À¢qT+&ç |ü⁄Ïºq n+‘·T Òì ÄX˝≤¢ Ä #Ó≥TºuÀ<Ó qT+&ç |ü⁄Ïºq ø=eTà\T Hê\T>∑T ~≈£îÿ˝≤

yê´|æ+#·>∑*–q+‘· yTs¡ yê´|æ+#êsTT. ø£*–q yê&çøÏ u≤>± ø£+&É|üÏºq≥T¢ Ä ø=eTà\T |üP‘ê|æ+<Ó ÀÔ ì+&ÉT>±

ñHêïsTT.

Ä #Ó≥Tº ø=eTà≈£î y˝≤&ÉBdæq Hê\T>∑T ÇqT|ü >=\TdüT\T... Ä ÇqT|ü >=\TdüT\≈£î ‘·–*+∫q z ô|<ä› |”≥...

n~ ñj·÷´\ |”≥!

Ä |”≥MT<ä n‘·&ÉT ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT!

>∑‘êìï HÓeTπsdü÷Ô es¡Ôe÷Hêìï ‘·\b˛dü÷Ô uÛÑ$wü ‘·TÔqT Væ≤düTÔqï≥T¢qï n‘·&ÉT z eTVü‰jÓ÷–˝≤ ø£ì|ædüTÔHêï&ÉT.

n‘·ìeTT+<äT z ≈£îÁs¡yê&ÉT ì\ã&ç ñHêï&ÉT.

Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ì\ã&ç ñ+&É&É+˝À $qj·T+ ñÏº|ü&ÉT‘·÷ ñ+~. ywü+˝À dü+kÕÿs¡+ ñ+~. n‘·ì eTTK+

Äq+<ä+‘√ yÓ*–b˛‘·÷ ñ+~.

Äj·Tq ìMT*‘· HÁ‘·T&Ó’ #jÓT‹Ô Äos¡«~düTÔHêï&ÉT. Ç<ä›] ø£qTø=\≈£î˝À¢ ì*∫q fiófl dü+»yÓ\T>∑T˝À eTT‘ê´˝≤¢

yÓTs¡TdüTÔHêïsTT. nìs¡«#· j·TyÓTÆq ø£è‘·C„‘ê uÛ≤e+ Ä Ç<ä›] yÓTT>±˝À¢ <√ã÷#·T˝≤&ÉT‘·÷ ñ+~. nqTuÛÑ÷‹˝À ‘·&ÉTdü÷Ô

yêfiófl eT÷>∑uÀj·÷s¡T.

Ä eT<ÛäTs¡ düìïyXÊìï yÓTÆ\|üs¡#·&É+ Hê≈£î Çwüº+ Òø£b˛sTT+~. n˝≤>∑ì Ä Hê\T>∑T u≤s¡\ <ä÷s¡+˝À n˝≤H

Ä–b˛e&ÜìøÏ eTqdüÿ]+#· Ò<äT, á ‘·≥düúdæú‹˝À n&ÉT>∑T eTT+<äT≈£î |ü&É Ò<äT.

‘·ì$Bs¡q≥T¢ eT∞fl ø£kÕ] Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT n‘·ì bÕ<ë*ï &çdæ |ü≥Tºø=Hêï&ÉT. bÕ<ë\ MT<ä ‘·\qT Äì+#ê&ÉT.

ø£ ïÏ‘√H n‘·ì bÕ<ë*ï ø£&ÉT>∑T‘·THêï&yÓ÷ eT]!`

Á|üy•ø£

ªªÁ|üj·T‹ï+∫ |òü*‘êìï kÕ~Û+#·&É+˝À ø=+<ä]øÏ Äq+<ä+. ndü\T Á|üj·T‘êï\

Á|üyTj·TyT Ò≈£î+&Ü J$‘êìï ø=qkÕ–+#ê\qï~ ø=+<ä] ø√]ø£. Hê J$‘·eT+‘ê Ç˝≤+Ï

Á|üj·T‘êï\‘√H ø=qkÕ>∑T‘·÷ñ+~. n+<äTπø Ä ≈£îÁs¡yê&ç ã‘·T≈£îMT<ä ≈£L&Ü z Á|üj·T‘·ï+

#j·÷\ì dü+ø£*Œ+#êqT. n+≥÷ ø±ùd|ü⁄ Ä>±s¡T. Ä ≈£îÁs¡yêDÏí |üØøÏå+#·&ÜìøÏ Hê

Á|üj·T‘·ï+>± HqT C≤s¡$&ç∫q ø±–‘·eT~. Ç+‘·≈£L Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT mes¡T? Äj·Tq mes¡T?

Äj·Tq #dæq Á|üj·T‘·ïyT$TÏ? ªª>√s¡+‘·BbÕ\Tμμ ø£<∏ëìø£ bÕsƒ¡+ #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.


Äj·Tq mÀ #·÷düTÔHêï&ÉT.

Äos ¡ «~+#·&Üìø Ï m‹ Ôq # ˚sTT

m‹Ôq≥T¢>±H ñ+~. #s¡&dæ #Ó+|ü\MT<ä qT+&ç

C≤\Tyês¡T‘·Tqï ø£˙ïfi¯ófl Ä ≈£îÁs¡yê&ç ‘·\MT<ä

|ü&ÉT‘·THêïsTT eTT‘ê´˝≤¢!

ø£ ïÏ eTT‘ê´\‘√ Äosê«<ä+ n+<äTø=+≥Tqï Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT m+‘·

<ÛäqT´&√?!

meØ ≈£îÁs¡yê&ÉT?... @$TÀ M[fl<ä›] eT<Ûä´ dü+ã+<Ûä+?... eTVü‰

yTs¡Te⁄˝≤+Ï Ä eTìwæì ø£~*+∫q Ä ≈£îÁs¡yê&Ó+‘·Ï n<äèwüºe+‘·T&ÉT? nì

Ä˝À∫dü÷Ô ì\ã&Ü¶qT.

<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉTeT÷&ÉT #·<äs¡|ü⁄ yÓTÆfifl $d”Ôs¡í+ ø£*–q Ä Äes¡D˝À á

y|ü#Ó≥Tº ø£+fÒ ô|<ä›yÓ’q sê–#Ó≥T¢HêïsTT. eTÁ] e÷qT\THêïsTT. E$«#Ó≥T¢HêïsTT.

s¡ø£s¡ø±\ |üP\ bÕ<äT\THêïsTT. ≈£Ls¡\ ‘√≥\THêïsTT. ã+>±s¡T ø£]–+∫

b˛dæq≥T¢qï Ä dü+» yÓ\T>∑T‘√ ‘·&çdæeTT<ä›e⁄‘·THêïsTT nø£ÿ&ç #Ó≥÷¢ #eT\T!

b˛°|ü&É¶≥Tº>± yê[fl<ä›s¡÷ nqTuÛÑ÷‹‘√ ‘·&çdæ eTT<ä›e⁄‘·THêïs¡T. á nqTuÛÑ÷‹ì

Äø£[+|ü⁄ #düTø=qï≥T¢>± #Ó≥¢MT~ bÕ\|æ≥º\T |üs¡eX+‘√ bÕ&ÉT‘·THêïsTT.

ø=ìï ìeTTcÕ\T e÷Á‘·yT ø=qkÕ–+B |ü]dæú‹!

Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT ô|’øÏ Ò#ê&ÉT. ø£ ïÏ‘√ ì+&çq ø£+&É¢qT CÒãTs¡Te÷\T‘√

e‘·TÔ≈£îHêï&ÉT. eT∞fl ˇø£kÕ] ¬s+&ÉT #‘·T\T CÀ&ç+#ê&ÉT. CÀ&ç+∫q #‘·T\T

CÀ&ç+∫qfÒ¢ ñ+#·Tø=ì n˝≤H Hê\T>∑&ÉT>∑T\T yÓq≈£îÿ yXÊ&ÉT. nø£ÿ&É ì\ã&ç

eT∞fl ø£kÕ] •s¡düT‡ e+∫ qeTdüÿ]+#ê&ÉT. –s¡≈£îÿq yÓq≈£îÿ‹]– VüQ+<ë>±

eTT+<äT≈£î kÕ– b˛‘·THêï&ÉT.

Ä ñj·÷´\|”≥ MT<ä VüQ+<ë>± ≈£Ls¡TÃqï Ä eTVü‰eT˙wæ

≈£Ls¡TÃqï≥T¢>±H ñ+&çb˛j·÷&ÉT yÓ[flb˛‘·Tqï Ä ≈£îÁs¡yê&çyÓ’|ü⁄ ‘·<ø£+>±

#·÷dü÷Ô!

Ä Äes¡D˝À u≤\u≤*ø £\≈ £ î ed ü‹

>∑èVü‰\THêïsTT. n‹<∏äT\≈£î Á|ü‘´ø£ dü<äTbÕj·÷\‘√

>∑<äT\THêïsTT. ejÓ÷eè<äT∆\≈£î edü‘·T\THêïsTT.

# ·< ä Te⁄ø√e&Üìø Ï Á> ∑+< ∏ ë\j·T+ ñ+~.

kÕj·T+düeTj·÷˝À¢ |üP»≈£î ÁbÕs¡úHê\j·T+ ñ+~.

n~ $<ë´q>∑s¡+!

Ä q> ∑s ¡+˝À n‘·& É T eT≈ £ î≥+˝Òì

eTVü‰sêE! Á|ü‹s√E n< düeTj·÷ìøÏ Äj·Tq


nø£ÿ&çøÏ ekÕÔs¡T. Ä |”≥MT<ä ≈£Ls¡TÃ+≤s¡T. Äj·Tq nø£ÿ&É ñqï+‘·ùd|ü⁄ ndü Ò Á|üXÊ+‘·‘·≈£î e÷s¡Tù|s¡sTTq Ä Á|ü<X+

eT]+‘· Á|üXÊ+‘·+>± ñ+≥T+~. me] |üqT˝À¢ yêfiófl+≤s¡T. eTTK´+>± u≤\u≤*ø£\T #·<äTe⁄ø=+≥÷H√ sêdüTø=+≥÷H√

‘·eT‘·eT |üqT˝À¢ ‘êeTT ©qeTsTT ñ+≤s¡T. ‘·eT |üqT*ï ‘êeTT ìs¡«]Ô+#·Tø=+≥Tqï eTqTwüß*ï... ÁX<ä∆>± #·<äTe⁄ø=+≥Tqï

|æ\¢*ï #·÷dü÷Ô... Ä >√s¡+‘· BbÕ˝À¢ ø=+&É+‘· yÓ\T>∑T*ï Ä•dü÷Ô... Äj·Tq Äq+<ëqTuÛÑ÷‹˝À ‘*b˛‘·T+≤s¡T!

sêÁ‹ @&ÉT>∑+≥\ ÁbÕ+‘·+˝À >∑+≥ ø=&É‘ês¡T. >∑+≥ Xã›+ #Ó$ì |ü&É&É+‘√ |æ\¢\+<äs¡T _\_˝≤ e∫Ã

>∑T$T>∑÷&ÉT‘ês¡T. ˇø=ÿø£ÿ&ç #‹˝À z ø£+#·+, eT+∫˙fifl≈£î ˝À≤ ñ+≤sTT. n+<äs¡T nø£ÿ&É #πsdü]øÏ Äj·Tq

ñj·÷´\|”≥MT<ä qT+&ç Ò∫ ì\ã&É‘ês¡T. Äj·Tq ì\ã&Ô |æ\¢\+<äs¡T es¡dü>± ì\ã&É‘ês¡T. n+<äs¡T ø£*dæ >=+‘Ó‹Ô

bÕ&ÉTø=+≥÷ eTT+<äT≈£î ø£<äT\T‘ês¡T. ø=ÿø£ÿs¡T>± eTT+<äT≈£î q&ÉTdü÷Ô+fÒ z #√≥ ø£+#·+˝À nqï+ ykÕÔs¡T. eTs√#√≥

|ü⁄\TdüT b˛kÕÔs¡T. Ç+ø=ø£ #√≥ eTõ®>∑ nqï+ e&ç¶kÕÔs¡T. #Óe⁄\ øÏ+|ü⁄>± bÕ&ÉTø=+≥÷ Ä |æ\¢\+<äs¡T nqï+

e&ç¶+#·Tø=H <äèX´+ ` ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄>± ñ+≥T+~.

‘Ó–q >±*|ü≤*ï ‘ê&ÉT $&ç∫q u§+>∑sê*ï z #√≥ #]Ã >√s¡+‘· BbÕ\≈£î ø=+&É+‘· yÓ\T>∑T #≈£LsêÃ\ì ø£èwæ

#düTÔqï Ä eTVü‰eT˙wæì #·÷ùdÔ #‘·T …‹Ô qeTdüÿ]+#ê\ì|ædüTÔ+~. n+<äTπø n|ü&É|ü&ÉT Äj·Tq‘√ ø±\πøå|ü+ #j·T&ÜìøÏ

n\yê≥T|ü&Ü¶qT.

Äj·Tq e÷≤¢&É‘ê&ÉT. n$ e÷≥\T>±e⁄. J$‘êqTuÛÑe+ qT+&ç yÓ\Te&çq nø£ås¡dü‘ê´\T.

Äj·Tq n|ü&É|ü&ÉT >∑‘·düà è‘·T\‘√ qe⁄«‘ê&ÉT. n~ qe⁄«>±<äT. J$‘êqTuÛÑeeTH e&É<Óã“≈£î q*–q |ü⁄e⁄«!

` nsTTHê yê&çb˛ Ò<äT.

Äj·Tq ø£cÕº*ï uÛÑ]+#ê&ÉT. ø±≈£î\ ns¡T|ü⁄*ï $ì ˝Àø£yT ø±≈£î\qTø=Hêï&ÉT. Äj·Tq zs¡TŒ eVæ≤+#ê&ÉT. ‘·q

<Û j·÷ìï n+<äTø√e&É+˝À Hs¡TŒ #·÷|æ+#ê&ÉT. Ä |òü*‘·+>± m|ü&√ n≥Tu≤¬s&ÉT Ç≥Tu≤¬s&ÉT $T+#·ì >∑T&çôd˝À

ãT&û¶B|ü+ >∑T&ç¶yÓ\T>∑T˝À z ≈£îÁs¡yê&ÉT zqe÷\T ~<äT›≈£îHêï&ÉT.

ãT&û¶B|ü+ n+~+# >√s¡+‘· yÓ\T>∑T˝À Ä ≈£îÁs¡yê&ç uÛÑ$wü J®$‘·+˝À ø=+&É+‘· yÓ\T>∑Tø√dü+ Äj·Tq Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT.

Ç~ eTTô|Œ¤Ì @fiflHêÏ e÷≥!

eT] Ç|ü&ÉT?

Ç|ü&Ü? n˝≤+Ï ≈£îÁs¡yêfiófl ˇø£ÿsê? Ç<ä›sê? y˝≤~eT+~. á y˝≤~ >√s¡+‘· BbÕ\≈£î ø=+&É+‘· yÓ\T>∑T

Çyê«\ì nVü≤s¡Vü≤+ ø£èwæ#düTÔqï ñbÕ<Ûë´j·TT\T e+<ä\eT+~. n+<äs¡T Äj·Tq #‹#·\Te‘√ ã‘·T≈£î‘·Tqïyêfi‚fl!

m|ü&ÉsTTHê`

ªª@"e+&û! ªÄj·THeTT+~? |üs¡Væ≤‘ês¡ú+ù|s¡T‘√ kÕ«s¡ú+ ô|+#·Tø=+≥Tqï eTìwæ. H√s¡T Òì |æ\¢yêfiflqT ns¡∆ø£&ÉT|ü⁄\‘√

H√fiófl >=&ÉT‘·Tqï eTìwæμ ` nì s¡ø£s¡ø±\T>± á ˝Àø£+ Ä&çb˛düTø=ì+~ >∑<ë? eT] n˝≤+Ï e÷*ï MT¬s˝≤

uÛÑ]+#·>∑*>±s¡T?μμ nì n&ç–‘ `

ªªu≤ã÷! ñ|üH√ ø±s¡+bı&çH√ z eTìwæMT<ä #·*¢#·÷&ÉT. n‘·ì ˇ+ÏMT<ä |ü⁄+&ÉT¢+fÒH eT+≥u…&ÉT‘·T+~.

Ò≈£î+fÒ sê* b˛‘·T+~. n+‘ u≤ã÷! eTìwæ À≈£L&Ü ‘·|ü\T+fÒH nìqe÷≥ ‘·>∑T\T‘·T+~. Ò≈£î+fÒ >±*˝À

ø£*dæb˛‘·T+~. á e÷Á‘·+ ne>±Vü≤q XøÏÔ Ò≈£î+&Ü <Û j·÷ìï e~*ô|&ç‘ n~ |æ∫Ã‘·q+ u≤ã÷! ø±≈£î+fÒ #‘·

>±ì‘·q+!!μμ nì qy«yês¡T.


J$‘êìï ø±∫ e&Éb˛dæq |üs¡eTdü‘· +!

n+<äTπø n|ü&É|ü&ÉT Äj·Tq e<ä›≈£î yÓfi‚flyê&çì. Ä ñj·÷´\

|”≥MT<ä Äj·Tq≈£î m<äTs¡T>± ≈£Ls¡TÃ+fÒ Ç<ä›] ãs¡Te⁄‘√ Ä #Ó≥Tºø=eTà

e+>∑T‘·÷ Òdü÷Ô >±*yê≥+>± ≈£<äT\T‘·÷ ñ+fÒ ` n<=ø£ ∫Á‘·yÓTÆq

nqTuÛÑ÷‹. Äj·Tq J$‘êqTuÛÑyê*ï $+≥÷ uÛÑ$wü ‘·TÔqT r]Ã~<äT›ø√yê\ì

Ä•+#·&É+˝À Äq+<ä+! Ä ñj·÷´\ |”≥MT<ä Äj·Tq m<äTs¡T>±H ø±<äT

` Äj·Tq >∑T+&Ó À¢ ≈£L&Ü ø±düÔ #√≥T dü+bÕ~+#·Tø=HêïqT. n+<äTπø

Äj·Tq ÄbÕ´j·T+>± <ä>∑Zs¡ #sêÃs¡T.

Ä s√E ≈£L&Ü yÓfi≤flqT. HqT ø£ì|æ+#·>±H ÄbÕ´j·T+>± ªsê

u≤ã÷! sê!μ nì qe⁄«‘·÷ ÄVü‰«ì+# eTìwæ Ä s√E Hê sêø£qT >∑eTì+#

dæú‹˝À Òs¡T.

n‘·ì m<äTs¡T>± ì\ã&Ü¶qT!

Ä Äq+<ëqTuÛÑ÷‹ qT+&ç Äj·Tq ‘s¡Tø√ Ò<äT. Ä nqTuÛÑ÷‹ì

#Ó]ù|j·T&ÜìøÏ HqT kÕVü≤dæ+#· Ò<äT. n˝≤H eTs√ Hê\T>∑sTT<äT ìeTTcÕ\T

<=]¢b˛j·÷sTT. Hê≈£î ‘Ó*j·Tø£H Hê˝À zs¡TŒ q•+∫+<äq&ÜìøÏ ì<äs¡Ùq+>±

z bı&ç<ä>∑TZ >=+‘·TqT yÓT\¢>± |üsêeT]Ù+∫+~.

Äj·Tq @ø±Á>∑‘·≈£î uÛÑ+>∑+ ø£*–+~. n|ü&ÉT ns¡yÓ÷&ÉTŒ ø£qTï\‘√

qqTï #·÷dü÷Ô ªm|ü&=#êÃe⁄ u≤ã÷!μ nì n&ç>±s¡T.

ªªÄbÕ´j·T‘· m˝≤ ñ+≥T+~?μμ nì n&ç–‘ n~ Äj·Tq |æ\T|ü⁄˝≤ ñ+≥T+<äì #Ó|üŒ#·TÃ.

ªªn<äèwüºe+‘·T&çøÏ ø£ ïÏ‘√ n_Ûùwø£+ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT!μμ

II

Hê e÷≥ #Ó$ì |ü&É&É+‘√ Äj·Tq ô|<äe⁄\T n+<äeTsTTq e+|ü⁄*ï dü+‘·]+#·Tø=HêïsTT. Ä e+|ü⁄\ dü+<äT˝À¢

∫s¡Tqe⁄« ∫Á‘·+>± Çs¡Tø=ÿì+~.

ªªne⁄qT u≤ã÷! ì»+>± n‘·&ÉT n<äèwüºe+‘·T&!μμ

nqTuÛÑ÷‹øÏ |üsêø±wü ‘·è|æÔ. Ä e÷≥+≥T+fÒ n‘·ì yÓTT>∑+ ‘·è|æÔ‘√ yÓ*–b˛‘·÷ ñ+~. ≈£î‘·÷Vü≤\+‘√ n‘·ìï

#·÷dü÷Ô ì\ã&Ü¶qT.

ªª≈£Ls√Ã u≤ã÷! ≈£Ls√Ã. Ä n<äèwüºe+‘·T&ç ø£<∏ä #ÓbÕŒ\ì mH√ïkÕs¡T¢ nqTø=HêïH ø±˙ m+<äTø√ m|üŒÏø£|ü&ÉT

yêsTT<ë|ü&ÉT‘·÷ e∫Ã+~ ` <ìø£sTTHê düeTj·T+ dü+<äs¡“¤+ ø£*dæ sêyê*. e∫Ã+~ >∑<ë? $qTu≤ã÷!μμ

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ‘·* ¢ Á ù|eT m˝≤ ñ+≥T+~?

$e]+#·+&ç.

♦ $qj·T+‘√ ì\ã&É&É+, y˚wü+˝À

dü+kÕÿs¡+ n+fÒ MTπøeTs¡úyÓTÆ+~?

♦ nìs¡«#·˙j·TyÓTÆq ø£è‘·»„‘êuÛ≤yêìï

me]|ü≥¢, m+<äT≈£î Á|ü<ä]ÙkÕÔs¡T?

♦ MT ã&ç, MT Ç\T¢ Á|üXÊ+‘·‘·≈£î

e÷s ¡T ù|s ¡ T>± ñ+&Ü\+fÒ @+

#j·÷*? @+ #j·T≈£L&É<äT?

♦ $<ë´\j·T+Äes¡D+ ø £qT\

|ü+&ÉTe⁄>± ñ+~ø£<ë? MT ø£+ÏøÏ

ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄>± @yT$T >√#·]kÕÔsTT?

♦ ô|<ä›\ e÷≥\T, J$‘êqTuÛÑyê\T,

nø£ås¡dü‘ê´\T m+<äTø√ $e]+#·+&ç.


>∑‘êìï HÓeTπsdü÷Ô uÛÑ$wü ‘Y dü+<äs¡Ùq+‘√ nqTuÛÑ÷‹ì bı+<äT‘·÷ z eTVü‰eTÚì |ü⁄+>∑e⁄&ç ≤ z uÛÑ+–eT˝À

≈£Ls¡TÃqï Äj·Tq eT∞fl e÷eT÷\T dæú‹øÏ e#êÃ&ÉT. ø£<∏ä #Ó|üŒ&ÜìøÏ ‘·\|ü+&çq ‘ê‘·j·T´qT ‘·\|æ+|ü#düTÔHêïs¡T.

|ü&ÉeTÏ ø=+&É ø=qø=eTTà MT<ä ã+‹˝≤ yÓ*–b˛‘·THêï&ÉT dü÷s¡T´&ÉT. eT] ø±ùd|üÏ À ø±\|ü⁄s¡Twüß&ç ø±*‘·qTï‘√

ø=+&Éø±e\ |ü&ç ˝Àø±ìï ì+&ÉT Nø£Ï‘√ ì+ù|yê&ÉT ` #êe⁄‘Ó*$ nqï≥T¢>± eTãT“‘·Tqø£\≈£î #·T≥÷º »Øn+#·T

#·T≤º&ÉT. eTT>∑∆eTH√Vü≤s¡+>± ñ+~ |ü&ÉeTÏ~X. n|ü&É|ü& nø£ÿ&ç #Ó≥¢MT<ä #s¡T‘·Tqï |ü≈£åî\T ns¡TdüTÔHêïsTT.

ÁbÕs¡úHê\j·T+˝ÀHyÓ÷ ‘·+ãTs¡ ÁXó‹ düe]+|ü⁄ düqï>± $ì|ædü÷Ô ñ+~. Äj·Tq #ÓãT‘·THêï&ÉT. HqT $+≥THêïqT.

ªªu≤ã÷! Çs¡yÓ’jT+&É¢ øÏ+<äÏe÷≥. mø£ÿ&ç qT+&ç edüTÔHêïH√ nø£ÿ&çøÏ m+<äT≈£î yÓfi≤flH√ Ç|ü&ÉsTT‘ eT‹øÏ

sêe≥+ Ò<äTø±˙ Ç+ÏøÏ edüTÔHêïqT ¬s’ À¢. <ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT s√E\ Á|üj·÷D+. mìï edü‘·T\T+&çHê ¬s’ À¢ ¬s+&ÉT

s√E\ Á|üj·÷DeT+fÒ bı<äT›b˛e&É+ ø±düÔ ø£wüºyT! |üø£ÿqTqï Á|üj·÷DÏ≈£î\T ø£\T|ü⁄>√\T‘·q+ ø£\yêfiflsTT‘ |òüs¡yê Ò<äT

ø±˙ eT÷‹_–+∫ ≈£Ls¡TÃH s¡ø± …’‘ eTØ Çã“+~. Ç˝≤+Ï Çã“+<äT˝À¢ qT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ n˝≤+Ï düeTj·÷˝À¢

|ü⁄düÔø± Ò eTq HkÕÔ\T. @eT+≤yé?μμ

Ç+<äT˝À nq&ÜìπøeTT+~? Äj·Tq #Ó|ü⁄Ôqï~ nø£ås¡dü‘· +. n+<äTπø nq&ÉyÓT+<äTø£ì $q&Üìπø dæ<ä∆|ü&ç u≤>±

düs¡T›ø=ì ≈£Ls¡TÃHêïqT.

Äj·Tq eT‹πø$T e∫Ã+<√ @yÓ÷ ‘Ó*j·T<äT. ñqï≥T¢+&ç z |æ∫Ãyê&ç ≤ qe⁄«‘·THêïs¡T. HqT ÄXÃs¡ |ü&Ü¶qT

nq&É+ ø£+fÒ n~]|ü&Ü¶qq&É+ düeT+»dü+. Ä dæú‹ qT+&ç HqT ‘s¡Tø=qø£eTT+< Äj·Tq eT∞fl >∑+;Ûs¡+>± e÷]b˛j·÷s¡T.

á e÷s¡TŒ≈£î rs¡TŒ≈£î<äs¡ø£ HqT ìyÓ«s¡|ü&ç #·÷dü÷Ô ñ+&çb˛j·÷qT.

ªªHê≈£î ‘Ó\TdüTu≤ã÷? qTe⁄« ÄXÃs¡ |ü&ÉT‘·THêïeì. ø±s¡D+ @MT Ò<äT. eTq ‘Ó\T>∑Tyêfiófl eTqdüT˝À yÓT~˝≤s¡T.

n+‘!μμ

‘Ó\T>∑Tyêfiófl eTqdüT˝À yÓT<ä\&ÜìøÏ Äj·Tq qe⁄«≈£î eTT&çô|≥Tºø√ Òø£ Hê ≈£qTu§eT eTT&ç|ü&ç+~. Äj·Tq

Á>∑Væ≤+#ês¡T.

ªª‘Ó\T>∑Tyêfifl≈£î ‘Ó\T>∑+fÒ uÀ …&É+‘· n_Ûe÷q+ u≤ã÷!μμ n+≥÷ eT∞fl ø±ùd|ü⁄ $s¡>∑ã&ç qyê«s¡T.

Äj·Tq qe⁄« Ä|ü⁄ø=H es¡≈£î HqT H√s¡T ‘Ós¡e≈£î+&Ü Äj·THï #·÷dü÷Ô ñ+&çb˛j·÷qT. Äj·Tq qe⁄« Ä|ü>±H`

ªªme]uÛ≤wüMT<ä yêfifl≈£î n_Ûe÷q+ ñ+≥T+~ >∑<ä+&û! n+<äT˝À ‘·|ü≈£L&Ü Ò<äTμμ.

ªªn< u≤ã÷ n<? HqHB n<!!` Ä ‘Ó\T>∑TMT~ n_Ûe÷q+ ñ+~ #·÷XÊeP? |üø£ÿqTqïyê&ç #‹˝À ‘Ó\T>∑T

|ü⁄düÔø£+ ø±˙ Ò<ë z yêsêÔ|üÁ‹ø£ ø±˙ ø£+≥|ü&ç‘ #ê\T!` <ëì <äT+|ü<Ó>∑! ` Ä n_Ûe÷q+ eTØ m≈£îÿyÓ’b˛‘·T+~.μμ

‘Ó\T>∑Tyê&çì ìsê›øÏåD´+>± ø=Ïºq <Óã“ Hê≈£L ‘·–*+~. <Óã“ ‘·>∑T\T‘·THêï eTTø°ÿeT÷\>∑sêì <Óã“ n~.

n+<äTπø Äj·Tq‘√ ø£*dæ Hq÷ ø±ùd|ü⁄ Vü‰sTT>± qe⁄«ø=HêïqT ` @&Ée Òø£ q$«q≥T¢!

ªªHqT ≈£L&É ‘Ó\T>∑Tyê&çH ø£<ë u≤ã÷! |üø£ÿqTqï Á|üj·÷DÏ≈£î&ç #‹˝À z |üÁ‹ø£ ø£+≥|ü&dü]øÏ yÓTT<ä≥ e+–

e+– #·÷XÊqT n~ ‘Ó\T>∑T |üÁ‹ø£ ne⁄H√? ø±<√? ‘Ó\TdüTø=+<ëeTì! z ‘Ó\T>∑T yês¡|üÁ‹ø£ nì ‘Ó*ùddü]øÏ n‘·&ÉT

#·<äTe⁄‘·Tqï ù|J˝À¢øÏ ìøÏÿìøÏÿ #·÷XÊqT. Hê nedüúqT >∑eTì+∫q Ä ô|<ä›eTìwæ n<√s¡ø£eTsTTq #·÷|ü⁄qT $dæπsdü]øÏ

|üs¡<Ûë´q+>± mÀ #·÷düTÔqï≥T¢ qÏ+#êqT. m+‘·ùd|ü⁄? ø±ùd|ü⁄. n+‘· ÀH eT∞fl yÓTT<äÏπø e∫Ã+~ |ü]dæú‹. Hê≈£î

‘Ó*j·Tø£H Hê #·÷|ü⁄\T Ä |üÁ‹ø£ yÓ’|ü⁄ eTfi≤flsTT. Ç<ä+‘ê >∑eTì+∫q Ä ô|<ä›eTìwæ ` bÕ|ü+! eT+∫ eTìwæ ≤


ñHêï&ÉT. Ä yês¡|üÁ‹ø£qT Hê #‹ø£+~+∫ n+‘·ø£+fÒ eT+∫|üì n|üŒÏøÏ Òq≥T¢ ‘·q |ü&Éø£MT<ä eTTdüT>∑T‘·ìï

|ü&ÉTø=Hêï&ÉT. HqT Ä |üÁ‹ø£qT ÄbÕ´j·T+>± n+<äTø=HêïqT m+‘·sTTHê ‘Ó\T>∑TyêDÏí ø£<ë u≤ã÷!μμ nì #Ó≥TºMT<ä

#]q |æ≥º\T m–]b˛jT≥+‘· >∑Ïº>± qe⁄« n+<äTø=Hêïs¡T.

n+‘· À z q&çej·TdüT‡ eTìwæ nø£ÿ&çøÏ sêe&É+‘√ ø£<∏ë>∑eTq+ ≈£î+≥T|ü&ç+~. z ˝≤e⁄bÕÏ |ü⁄düÔø±ìï ¬s+&ÉT

#‘·T\‘√ bı~$ |ü≥Tºø=ì ì\ã&ç ñHêï&É‘·&ÉT. ãVüQXÊ n<<äsTTHê z ∫≤º|ü⁄düÔø£+ ø±e#·TÃ. Ä e´øÏÔì #·÷dü÷ÔH

` ªsêej·÷´! sê?μ n+≥÷ |æ*#êsêj·Tq. n‘·&ÉT #·÷|æq #√≥+‘ê dü+‘·ø±\T ô|&ÉT‘·÷ ªªô|≥ºeTqï #√≥+‘ê ø£+&ÉT¢

eT÷düTø=ì dü+‘·ø±\T ô|&ÉT‘·THêïqT. nHê<∏ä\sTTq |æ\¢\T, yêfifl n<Û√>∑‹øÏ <ë]rùdÔ |ü⁄≥º>∑‘·T\T+&Ée⁄. Ç~ e÷Á‘·+

eTqdüT˝À ô|≥Tºø√+&ç!μμ nì n+≥÷ |ü⁄düÔø±ìï n‘·ì #‹ ø£+~+#ês¡T. Ä #Óe⁄\≈£î á e÷≥\≈£î u≤>± bı+‘·Hê\T

≈£î~]q≥T¢+~. n‘·&ÉT H√s¡T ø£<ä|ü Ò<äT ø±˙ e+– qeTdüÿ]+∫ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

ªªHê ‘Ó\T>∑T‘·Hêìï >∑T]+∫ #ÓãT‘·÷ Ä–b˛j·÷qTø£<ä u≤ã÷! <X+ø±ì <X+˝À yfiø±ìyfi z ‘Ó\T>∑T

yês¡|üÁ‹ø£ #‹ø£+<ä&É+‘√ >∑&ç∫q Á|üj·÷D+ø£+fÒ >∑&Éyê*‡q Á|üj·÷D+ ø±düÔ Vü‰sTT>± ñ+≥T+<äqï qeTàø£+ ≈£î~]+~.

ù|J\T ‹|ü‘·÷ z#√≥ Ä–b˛j·÷qT!μμ

Ä e÷≥+≥÷ Äj·Tq Ä–b˛j·÷s¡T!

n˝≤ #·÷ùddü]øÏ Hê\T>∑sTT<äT u≤s¡\ <ä÷s¡+˝À q\T>∑Ts¡sTT<äT>∑Ts¡T |æ\¢\T. >√fiófl –\T¢ø=+≥÷ ì\ã&Ü¶s¡T.

Äj·TqyÓ’|ü⁄ Bq+>± #·÷dü÷ÔHêïs¡T. Äj·Tq <äèwæº yêfiflMT<ä |ü&dü]øÏ nÁ|üj·T‘·ï+>± yêfifl ‘·\\T yê*b˛‘·THêïsTT.

Ä |æ\¢yêfifl uÛ≤eq ns¡úeTsTT+<äqï≥T¢>± Äj·Tq Ò∫ yêfifl<ä>∑Z]øÏ yÓfi≤fls¡T. yêfi‚fl<√ #ÓbÕŒs¡T. Äj·Tq ≈£L&Ü

yêfi¯flπø<√ #ÓãT‘·÷ ˇø£&ç uÛÑT»+‘·Ïº

eTs=ø£&ç ãT>∑Z\T –*¢ Ç+ø=ø£&ç ‘·\

ì$Tsê&ÉT. n+‘! |üs¡T>√ |üs¡T>∑T. Ä |æ\¢\T

Äq+<ëì πø ø±fi ¯ ó fl e∫Ãq≥T ¢>±

|üs¡T>∑+<äTø=Hêïs¡T. n˝≤ yÓ&ÉT‘·Tqï Ä

|æ\¢*ï n˝≤H #·÷dü÷Ô ì\ã&Ü¶s¡T ø±ùd|ü⁄.

Ä ‘·s¡Tyê‘· ‘·q˝À ‘êqT qe⁄«ø=+≥÷

e∫Ã ñj·÷´\|”≥ MT<ä ≈£Ls¡TÃHêïs¡T.

ªªu≤ã÷! ˇø£|üŒÏ‘√ b˛*Ã#·÷ùdÔ

‘Ó\T>∑T˝À #ê˝≤ |üÁ‹ø£\T edüTÔHêïsTT.

Ç|ü&ÉT #ê˝≤ #ê˝≤ ø£<∏ä*ï ≈£L&Ü

Á|ü#·T]düTÔHêïsTT. Á|ü#·T]+∫q Á|ü‹ø£<∏ä≈£î

z u§eTàqT ≈£L&Ü ysTTdüTÔHêïs¡T. nsTT‘

u§eTàqT #·÷dæ ø£<∏äqT #·<äyê\qï ø√]ø£ ø£*π> rs¡T˝À u§eTà\T #ê˝≤ ns¡T<äT>± ø£ì|ædüTÔ+≤sTT. @eT+≤yé?μμ

rs¡ì |üqT˝À¢ ‘·\ eTTqø£\e⁄‘·Tqï Ä eTìwæøÏ Ç+‘· |üØø£å#ùd r]ø£ m˝≤ <=]øÏ+~? ` nì ÄXÃs¡ |ü&ÉT‘·÷

ªì»yTq+&û!μ nHêïqT.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ düeTj·T+, dü+<äs¡“¤+ ø£*dæsêe&ÉeT+fÒ @$TÏ? ø=ìï ñ<ëVü≤s¡D\T

‘Ó\|ü+&ç.

♦ ªª‘Ó\T>∑Tyê]øÏ ‘Ó\T>∑+fÒ uÀ …&É+‘· n_Ûe÷q+μμ Bìï >∑T]+∫ MT

n_ÛÁbÕj·÷\T #Ó|üŒ+&ç.

♦ |æ\¢\T m+<äTø√dü+ e∫Ã ñ+≤s¡T? Äj·Tq yê]‘√ @+ e÷≤¢&ç

ñ+≤s¡T? Væ≤+#·+&ç.

♦ ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø±\T Ò<ë Ç‘·s¡ |ü⁄düÔø±˝À¢ u§eTà\T m+<äT≈£î ykÕÔs¡T?

♦ eè<äT∆&çì Äø£≥Tºø=qï u§eTà @$TÏ? Ä u§eTàqT #·÷dæ m˝≤+Ï

nqTuÛÑ÷‹ì bı+<ë&ÉT?

♦ yês¡|üÁ‹ø£ Àì eè<äT∆&ÉT #·~$q ø£<∏ä @yÓTÆ ñ+≥T+~?


ªªÇ+‘·≈£î eTTqTù| nHêïqT >∑<ä u≤ã÷! Ä yês¡Ô|üÁ‹ø£ ù|J\T ‹|ü‘·÷ z#√≥ Ä–b˛j·÷qì! Ä |üÁ‹ø£ À

n˝≤+Ï u§eTà ø£+≥|ü&ç+~. n+<äTπø Ä–b˛j·÷qTμμ Ä u§eTà ø£*–+∫q nqTuÛÑ÷‹ eTs¡ ≤ eTqdüT˝À yÓT~*+<yÓ÷?

Äj·Tq ø±ùd|ü⁄ ns¡yÓ÷&ÉTŒ ø£qTï\‘√ n˝≤H ñ+&çb˛j·÷s¡T.

ªªn~ z ¬s’\Tô|f…º. Ä ô|f…º À z ≈£îÁs¡yê&ÉT n&ÉTø=ÿ+≥÷Hêï&ÉT. yê&ÉT #sTT #ê|æ ì\ã&çq rs¡T... yê&ç#·÷|ü⁄˝À¢

ø=§º∫Ãq≥T¢qï CÀs¡T... qqTï Äø£≥Tºø=HêïsTT. n+<äTπø Ä ø£<∏äqT ÄdüøÏÔ>± #·~yêqT.μμ

Äj·Tq #·÷|ü⁄*ï Äø£≥Tºø=qï Ä u§eTà... Ä u§eTà yÓqø£ ø£<∏äqT $+<ëeTqï ≈£î‘·÷Vü≤˝≤ìï Äj·Tq |üdæ>∑≤º&ÉT.

III

ªªqTe⁄« #·÷dü÷ÔH ñ+≤e⁄ u≤ã÷! ¬s’fifl˝À¢ Á|üj·÷D+ #ùd≥|ü&ÉT |ü≥TºeTì |ü<+&ÉT¢ ì+&Éì ≈£îÁs¡yêfiófl. Ä

ô|f…ºqT á ø£&ÉqT+&ç Ä ø£&É<ëø± ‘·T&ÉTkÕÔs¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· Ä ô|f…º Àì ø=ÿø£ÿ] eTT+<äT ì\ã&ç #sTT#êkÕÔs¡T. ‘√∫q

yê&ÉT ‘√∫q+‘· ÇùdÔ <ë+‘√ |üP≥ >∑&ÉT|ü⁄ø=+≤s¡T. Ä |æ\¢yê&ÉT ≈£L&Ü n˝≤+Ï ø√e≈£î #Ó+~qyê&!μμ Ä e÷≥+≥T+fÒ

Äj·Tq >=+‘·T ‘·&Éã&ç+~ ` ãVüQXÊ á <X+˝À Ç˝≤+Ï ìø£èwüº J$‘ê\≈£î m+<äs¡T ã* ne⁄‘·THêïs√ nì.

ªªÄ |ü<+&É¢ ãT&É‘·&ÉT Äô|f…ºqT á ∫e] qT+&ç Ä ∫e]<ëø± ‘·T&ÉTkÕÔ&ÉT. Äô|’ ˇø=ÿø£ÿ] eTT+<äT #sTT

#êdü÷Ô... Ç∫Ãqyê&çøÏ z qeTkÕÿs¡+ |ü&dü÷Ô... Ò<äqï yêfiflyÓ’|ü⁄ Bq+>± #·÷dü÷Ô... z e´øÏÔ eTT+<äT ì\ã&É‘ê&ÉT.

ì\ã&ç e÷eT÷\T>± #sTT#êkÕÔ&ÉT. Ä e´øÏÔ yêDÏí <ä>∑Z]øÏ |æ\TkÕÔ&ÉT. Ä |æ\T|ü⁄˝Àì ÄbÕ´j·T‘· m+‘√ ÄXqT

πs¬ø‹ÔdüTÔ+~. ≈£îÁs¡yê&ÉT Ä e´øÏÔ <ä>∑Z]øÏ yÓfi‘ê&ÉT. ª˙ ù|πs$TÏ u≤ã÷!μ nì Äs¡+_ÛkÕÔ&ÉT. ô|’dü*#Ã Á|üj·T‘·ï+

#j·T≈£î+&Ü! Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT @eTqTø=Hêï&√ @yÓ÷? z ìs¡¢ø£å ýÓTÆq #·÷|ü⁄ $dæπsdæ ªHêù|s¡T <=¬s’sêCŸ!μμ nì n+≥÷

#‹˝Àì ô|’dü*ï n˝≤ m>∑πsdüTø=+≥÷ <äsê®>± yÓ[flb˛‘ê&ÉT. n˝≤ yÓ[flb˛‘·Tqï ≈£îÁs¡yê&ç <Û√s¡DÏøÏ yÓTT<ä≥ ÄXÃs¡ |ü&ç

Ä ‘·s¡Tyê‘· Ä˝À#·q˝À |ü&É‘ê&Ü e´øÏÔ! ÇB ø£<∏ä!!μμ nì ‘êqT #·~$q ø£<∏äqT ≈£î¢|üÔ+>± #Ó|æŒ`

ªªu≤ã÷! Hq÷ ≈£L&Ü Ä˝À#·q˝À |ü&Ü¶qT. ì»yT>∑<ë? m+<äs√ yê&ç á&ÉT |æ\¢\T CÒãT\T ø=&ÉT‘·THêïs¡T.

Á|üj·÷D≤˝À¢ @eTs¡TbÕ≥T>± ñ+fÒ #‹ø£+~q kÕe÷qT¢ |ü≥Tºø=ì ñ&ÜsTTdüTÔHêïs¡T. eT]ø=+‘·eT+~ ìø£èwüßº\T

ø£\yêfifl #‘·T˝À¢ ‘√\Tu§eTà\e⁄‘·THêïs¡T. Ç+ø=+‘·eT+~ Ç+&É¢eTT+<äT ì\ã&ç ø£&ÉT|ü⁄eT+≥*ï ø£+Ï#·÷|ü⁄˝À¢

ì\T|ü⁄‘·THêïs¡T. n˝≤+≥|ü&ÉT n+‘√ Ç+‘√ |üì#dæ bı≥º >∑&ÉT|ü⁄ø√yê\qTø√e&É+ >=|üŒ dü+>∑‘ø£<ä u≤ã÷?`

ì»+>± yê&ÉT <=¬s’sêCÒ!μμ

u≤ã÷! Hê Ä˝À#·q˝À¢ HqT+fÒ dü]>±Z Ç˝≤+Ï dü+|òüT≥H Hê ø£+≥|ü&ç+~. Ä ¬s’\Tô|f…º À!!

á ø£<∏ä MT<ä ø£<∏äqT $Hê\qï ≈£î‘·÷Vü≤\+ ô|]–+~ Hê˝À!

ªªu≤ã÷! –õ>±&ç>∑÷&ÉT ñ+≥T+~ #·÷XÊe⁄ >∑<ä÷? <ëìï |”#·T>± |”øÏ ‘·\MT<ä n‹øÏ+∫q≥T¢+~ ã÷&ç<äs¡+>∑T

‹]–q yÓ+Á≥Tø£*ï #·÷düTÔ+fÒ! q\¢ì q÷HÓ À ‘·&çd” ‘·&Éeø£ eTT+< |æ+&ç ‘=&ÉTø=ÿqï≥T¢HêïsTT n+B n+<äì ìø£ÿs¡T

#=ø±ÿ! ndü\T +Ïs¡+>∑T eT+∫<äsTTHê <äTeTTà eTs¡ø£\Tø£Ïº q\T|ü⁄ ‘Ó\T|ü⁄ ø£*dæq ã÷&ç<äs¡+>∑T ‘*+~ fifl+‘ê

bı&É\T bı&É\T>±! nsTTHê ø£fifl˝À¢ ÄX #êe Ò<äT. #düTÔqï |üì˝À ÁX<ä∆ ‘·>∑Z Ò<äT. |ü≥TºeTì |ü<fiflsTTHê ì+&Éì


yê&çyÓ’|ü⁄ #·÷XÊqT. Ä ‘·s¡Tyê‘· #·÷|ü⁄ eTs¡\TÃø=HêïqT. nsTTHê yê&ÉT ø£fifl˝À¢H yÓT<äT\T‘·THêï&ÉT. #·~$q ø£<∏ä

eTqdüT‡qT ‘=\Tdü÷Ô ñ+~. Hê˝À z Ä˝À#·q ‘·fió≈£îÿq yÓT]dæ+~. Ä˝À#·qqT Ä#·s¡D˝À ô|≤º\qï ‘·\+|ü⁄‘√

n˝≤π> |ü&ÉTø=HêïqT |ü&Éø£ MT<ä! ø£fiófl eT÷düTø=qï≥T¢HêïH ø±˙ #·÷&É>∑\T>∑T‘·THêïqT. $|æŒq |üÁ‹ø£ m<äMT<ä

$düÔ]+∫ |ü&ÉTø=ì >∑T+&Ó #·|ü&ÉT $+≥÷ ñ+~!μμ

n+‘· À ª≥|tμ eTqï Xã›+ $ì|æ+∫+~. e÷ Ç<ä›] #·÷|ü⁄ n≥T eT[fl+~. z |æ≥º ¬s≥º$&ç∫+~. n~ Ä

ñj·÷´\ |”≥MT<ä Ç<ä›] eT<Ûä >± |ü&ç+~. |üø£ÿq |ü&ç ñqï z bÕ‘· ø±–‘êìï n+<äTø=ì HHê ¬s≥ºqT ‘·T&ÉTdüTÔ+fÒ

n<√s¡ø£+>± qyê«sêj·Tq.

ªªu≤ã÷! |æ≥º ¬s≥ºydæ+~ ø£<ë? m+<äT≈£î yÓj·÷´*? n+fÒ @eTì #Ó|üŒ>∑\+? n~ <ëì dü«uÛ≤e+. n+‘!

eTqTwüß\ dü«uÛ≤yê\T ≈£L&É n˝≤H ñ+≤sTT. Á|üj·T‹ï+∫ |òü*‘êìï kÕ~Û+#·&É+˝À ø=+<ä]øÏ Äq+<ä+. ndü\T

Á|üj·T‘êï\ Á|üyTj·TyT Ò≈£î+&Ü J$‘êìï ø=qkÕ–+#ê\qï~ ø=+<ä] ø√]ø£. Hê J$‘·eT+‘ê Ç˝≤+Ï Á|üj·T‘êï\‘√H

ø=qkÕ>∑T‘·÷ ñ+~. n+<äTπø Ä ≈£îÁs¡yê&ç ã‘·T≈£î MT<ä ≈£L&Ü z Á|üj·T‘·ï+ #j·÷\ì dü+ø£*Œ+#êqTμμ ` n+≥÷

ø±ùd|ü⁄ Ä>±s¡T.

Ä ‘·s¡Tyê‘·

ªªÄ"! ¬s’\T ô|f…º À ≈£îÁs¡yê&çì >∑T]+∫ #Ó|üPÔ, e#êÃqT ø£<ä÷! ne⁄qT. eTs√ Hê\T>∑sTT<äT ìeTTcÕ˝À¢ HqT

|ü&ÉTø=ì ñqï #√≥Tes¡≈£î &ÉTÃø=+≥÷ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&É ø±ùd|ü⁄ Ä>±&ÉT. Ä– ìÁ<äb˛‘·Tqï≥T¢qï qqTï ` Ä

ø±–‘êìï e÷]Ã e÷]Ã #·÷XÊ&ÉT. Ä ‘·s¡Tyê‘· qqTï Ò|ü&ÜìøÏ yÓT\¢>± ‘·≤º&ÉT.

HHyÓ÷ n|üŒÏøÏ eTVü‰ìÁ<äb˛‘·Tqï≥T¢>± Ä$*dü÷Ô Ò∫ ã<ä∆ø£+>± fiófl $s¡T#·Tø=qï≥T¢>± qÏ+∫ Ä ‘·s¡Tyê‘·

ø£+&ÉT¢ ‘Ós¡∫ #·÷XÊqT Ä ≈£îÁs¡yêDÏí. ˇ~– ì\ã&ç $qj·T+>± yê&ÉT Hê #‹ø£+~+#ê&Ü ø±–‘êìï! n~ ø±–‘·yT!

ø±˙ ` ˝Àø£+ <äèwæº À <ëì $\Te nsTT<äT s¡÷bÕj·T\T!!

Ä ≈£îÁs¡yêDÏí |üØøÏå+#·&ÜìøÏ Hê Á|üj·T‘·ï+>± HqT C≤s¡ $&ç∫q ø±–‘·eT~!

e÷s¡T e÷≤¢&É≈£î+&Ü yê&ç #‹˝À z bÕe˝≤ ø±düT ô|≤ºqT. e÷≥˝À¢øÏ ~+|æ‘ ø£<∏ä À ≈£îÁs¡yê&ç e÷~]

e÷≤¢&É≈£î+&Ü yÓ[¢b˛‘ê&yÓ÷? nì dü+<Vü≤+. Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT bÕe˝≤ &ÉãT“\+<äTø=ì ¬s+&ÉT #‘·T\T CÀ&ç+∫

qeTdüÿ]+#ê&ÉT. Ä ‘·s¡Tyê‘· ‘·q |üì˝À ‘êqT ©qeTj·÷´&ÉT.

ªªu≤ã÷!μμ nbÕ´j·T+>± |æ*#êqT.

e÷≥ #Ó$ì |ü&É&É+‘√ Ä ≈£îÁs¡yê&ÉT Ò∫ Hê m<äTs¡T>± ì\ã&Ü¶&ÉT.

ªªqT$«|ü&ÉT ∫qï |æ\¢yê&ç$. á |üì #dæ ã‘·>∑Z\T>∑T‘êe⁄. u≤>±H ñ+~. nsTT‘ Ç+ø=Hêïfifl≈£î ô|<ä›yê&çee⁄‘êe⁄.

n|ü&û |üì #j·T Òe⁄. #dæHê n+<äs¡÷ ìqTï ‘·|ü|ü&É‘ês¡T. n|ü&Ó ≤ ã‘·T≈£î‘êe⁄ u≤ã÷?μμ

Hê e÷≥\T yê&çøÏ njÓ÷eTj·T+>± $ì|æ+∫q≥T¢+~. ne÷j·Tø£+>± #·÷dü÷Ô ì\ã&Ü¶&ÉT.

ªªn+<äTπø u≤ã÷! á ej·TdüT˝À #·<äTe⁄ø=+fÒ ` Ä ej·TdüT˝À dü+bÕ~+#·Tø√e#·TÃ.μμ


Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ¬s’\T ô|f…º À ‘·T&ÉTdüTÔqï u≤\T&çì

#·÷dæ, Ç˝≤+Ï ìø£èwüº J$‘ê\≈£î

m+‘·eT+~ ã* ne⁄‘·THêïs√ nì

eè<äT∆&ÉT uÛ≤$+#·&É+ dü¬s’+<˚Hê?

m+<äT≈£î?

♦ ªªÁ|üj·T‘·ï+ #dæ |òü*‘ê\T kÕ~ÛùdÔ

Äq+<ä+ ø£\TZ‘·T+~μμ B+‘√ MTs¡T

@ø°uÛÑ$kÕÔsê?

♦ n+<äs¡T |æ\¢\÷ ‘·|üŒìdü]>± ã&çøÏ

yÓ[fl #·<äTe⁄ø√yê* ø£<ë! eT] n˝≤

m+<äT≈£î »s¡>∑&É+ Ò<äT?

♦ ª ª> ∑ T+& Ó˝À ¢ì Äq+<ä+ ø £]–

eTT‘ê´˝≤¢ ø£ ïÏ s¡÷|ü+˝À sêe&É+μμ

n+fÒ MTπø$T ns¡úyÓTÆ+~? Ç~ @ @

dü+<äsê“¤\˝À »s¡T>∑T‘·T+~? MT

nqTuÛÑyê\T ‘Ó\Œ+&ç.

♦ ªªˇø£ e´øÏÔ u≤<Ûä ‘·*ï d”«ø£]+# dæú‹øÏ

düe÷»+ m|ü&ÉT #s¡T‘·T+<√?μμ nH

Äy<äq dü¬s’+<Hê? m+<äT≈£î?

ªª‘·≤\Tq ¬s’\T |ü≤º\T ‘·|æŒHê n+‘· ÄXÃs¡ |ü&yê&ÉT ø±<yÓ÷ Ä

≈£îÁs¡yê&ÉT, n+‘·≈£î $T+∫q ÄX¯Ãsê´ìï |ü⁄\TeTTø=Hêï&ÉT yÓTT>∑+˝À

ªqHÓïe«Ø˝Àø£+˝À #·~$+# yêfiflqï≥Tº>±. n~ Á>∑Væ≤+#êqT. n+<äTπø.μμ

ªªHê‘√ e#ÃkÕÔyê u≤ã÷μμ

‘·\ e+#ê&ÉT!

ªªÄ ≈£îÁs¡yê& á ≈£îÁs¡yê&ÉT u≤ã÷!μμ

ns¡∆ >∑+≥≈£î eTTqT|ü⁄ Äj·Tq bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+∫q ≈£îÁs¡yê&ÉT

ø£qT\ eTT+<äT ø£~* Ç<ä›]eT<Ûä dü+ã+<Ûä+ eTqdüT‡˝ÀyÓT~* ` n≥÷

Ç≥÷ ø£<ä\ Ò≈£î+&Ü ≈£Ls¡TÃHêïqT.

ªª@eTT+~ u≤ã÷? |ü~eT+~˝À yê&É÷ ˇø£ÿ&Éj·÷´&ÉT. nsTT‘˚

|ü≥Tº<ä\‘√ #·<äTe⁄ø=Hêï&ÉT. ø£èwæøÏ ‘·–q |òü*‘·+. eT+∫ ñ<√´>∑yT e∫Ã+~.

Ä ‘·s¡Tyê‘· z Ç+Ïyê&çì #XÊqT. ñ<√´>∑+‘√ s¡Te~*b˛‘·÷ ªªu≤ãj·÷´!

HHÓ|ü&ÉT |ü⁄≤ºH√ Hê≈£î ‘Ó*j·T<äT. me]øÏ |ü⁄≤ºH√ ≈£L&Ü ms¡>∑qT. m+<äT≈£î

|ü⁄≤ºH√ Ä˝À∫+#·e\dæq nedüs¡+ Òø£b˛sTT+~. nsTT‘ ` HqT |ü⁄Ïºq

s√E e÷Á‘·+ á $<ë´q>∑s¡+˝À n&ÉT>∑Tô|Ïºq s√E. Ä s√E H˙ J$‘·+˝À

eTs¡e ÒqT. n+<äTπø Ä s√Eq MT ¬sø£ÿ&ÉTHêï H HÓø£ÿ&ÉTHêï ‘·eT bÕ<ë\≈£î

Á|üD$T Ò¢ neø±XÊìï eTVü‰ n<äèwüº+>± uÛ≤$kÕÔqT. á J$‘· ø±\eT+‘ê

n˝≤+Ï n<äèwüº+ \_Û+# ˝≤>∑Tq Äos¡«~+#·+&ç.μμ n+≥÷ bÕ<ë\MT<ä

|ü&Ü¶&ÉT.

Äj·Tq >=+‘·T >±<äZ~ø£yÓTÆ b˛sTT+~. e÷≥\T |üP&ÉTø£b˛‘·THêïsTT.

>∑T+&Ó À¢ì Äq+<ä+ ø£fifl˝À¢ ø£]– eTT‘ê´\T>± e÷] sê\T‘·THêïsTT!

ªªdü]>±Z á s√CÒu≤ã÷! ` u≤ãT $<ë´q>∑s¡+˝À n&ÉT>∑Tô|Ïºq s√E. n< u≤ãT |ü⁄Ïºq s√E!μμ

Ä ø£qTø=\≈£î˝À¢ ø£ ïfiófl ì*#êsTT. m+<äTø£ì n&ç–‘ @eTì #Óù|Œ~?

ªªu≤ã÷! Ç~ y|ü#Ó≥Tº. düVü≤»+>± ªy|ü#Ó≥Tºμ nì #Ó$ì|ü&É&É+‘√ ª#<äTμ nqïuÛ≤eq eTqdüT˝À yÓT<äT\T‘·T+~.

nsTT‘ Ä y|ü #Ó≥TºqT ÄÁXsTTùdÔ &ÉìdüTÔ+~. ~qeT÷ z ø±j·T q$T* $T+>∑>∑*–‘ Bs¡Èyê´<ÛäT Òï qj·T+ #düTÔ+~.

|ü+Ï|ü⁄\¢>± H√Ï»ãT“*ï b˛>=&ÉT‘·T+~. n˝≤π> u≤ã÷! ªn&Éø£ÿ ‹Hyêfiófl nìμ |üÏº+#·Tø√≈£î+fÒ Ä ã‘·Tπøÿ n+øÏ‘·yÓTÆb˛sTT.

nHêeT≈£î …’b˛‘ês¡T. ˇø£ $<Ûä+>± #ÓbÕŒ\+fÒ yêfiófl ø=&ç>∑Ïºq BbÕ\T. ø±dü+‘· kÕqTuÛÑ÷‹, z|æø£qT s¡+>∑]+∫,

ø=&çq˝≤ ‘·fÒºdæ ‘·–q+‘· #·eTTs¡Tb˛dæ e‹Ôì m>∑<√ùdÔ ` n$ >√s¡+‘· BbÕ Ò ø±e#·TÃ. @HêÏø√ ˇø£HêÏøÏ n$

ø=+&É+‘· yÓ\T>∑TìkÕÔsTT!μμ

πø ˇø£ e´øÏÔ Ä˝À#·q Ä#·s¡D>± e÷]‘ ˇø£ eTVü‰dü+düú mìï ø=&ç>∑Ïºq BbÕ\≈£î ÄÁXj·T$T∫Ã+~? `

ˇø£e´øÏÔ u≤<Ûä ‘·*ï d”«ø£]+# dæú‹øÏ düe÷»+ m~π>~ m|ü&√? düe÷<Ûëq+ <=s¡ø£ì Á|üXï qqTï dü‘·eT‘·+ #düTÔ+fÒ

` #<äT ìC≤ìï ‹j·T´>± |ü*øÏdüTÔ+fÒ Ä eTVü‰eT˙wæøÏ eTqdüT‡≈£î #‘·T˝§ùdÔ qeTdüÿ]+#~!


1. ªª>√s¡+‘· BbÕ\Tμμ nH o]¸ø£ á bÕsƒêìøÏ ‘·–q $<Ûä+>± ñ+<ë? m+<äT≈£î? düø±s¡D+>± #·]Ã+#·+&ç.

2. bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ªy|ü#Ó≥Tºμ >∑T]+∫ $e]+∫q, e]í+∫q yêø±´\T @yT$T ñHêïsTT? yêÏì >∑T]Ô+∫

#·<äe+&ç.

3. bÕsƒ¡+˝Àì øÏ+~ ù|sê\T #·<äe+&ç. Ä ù|sê\˝À yÏ >∑T]+∫ $e]+#ês√ ‘Ó\Œ+&ç, Ä ù|sê˝À¢ì $es¡D /

es¡íq≈£î dü+ã+~Û+∫q ø°\ø£ |ü<ë\qT sêj·T+&ç.

Ç$ #j·T+&ç

Äj·Tq ìMT*‘· ..................

............... eT÷>∑uÀj·÷s¡T.

<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT .................

|üs¡eX+‘√ bÕ&ÉT‘·THêïs¡T.

Ä q>∑s¡+˝À n‘·&ÉT ..................

‘*b˛‘·T+≤s¡T.

sêÁ‹ @&ÉT >∑+≥\ ..................

ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄>± ñ+≥T+~.

|ü&ÉeTÏ ø=+&É ø√q ø=eTà ..................

............... $+≥THêïqT.

ù|sê$es¡D / es¡íq≈£î #Ó+~q

ø°\ø£ |ü<ë\T

<ì >∑T]+∫ $es¡D /

es¡íq ñ+~

4. øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. mes¡T, me]‘√, @ dü+<äs¡“¤+˝À nHêïs¡T?

n) ne⁄qT u≤ã÷! ì»+>± n‘·&ÉT n<äèwüºe+‘·T&!

Ä) ªªô|≥ºeTqï#√≥+‘ê ø£+&ÉT¢ eT÷düTø=ì dü+‘·ø±\T ô|&ÉT‘·THêïqT. nHê<∏ä\sTTq |æ\¢\T, yêfifl n<Û√>∑‹øÏ

<ë]rùdÔ |ü⁄≥º>∑‘·T\T+&Ée⁄μμ Ç~ e÷Á‘·+ eTqdüT˝À ô|≥Tºø√+&ç!μμ

Ç) ªªn<äèwüºe+‘·T&çøÏ ø£ ïÏ‘√ n_Ûùwø£+ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT!μμ

á) MT¬sø£ÿ&ÉTHêï, HHÓø£ÿ&ÉTHêï ‘·eT bÕ<ë\≈£î Á|üD$T Ò¢ neø±XÊìï eTVü‰ n<äèwüº+>± uÛ≤$kÕÔqT.

ñ) n$ >√s¡+‘· BbÕ Ò ø±e#·TÃ. @HêÏø√ ˇø£ HêÏøÏ n$ ø=+&É+‘· yÓ\T>∑TìkÕÔsTT.



5. ù|sê #·~$, Á|üXï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

ã‘·ø£&ÜìøÏ ñ<√´>∑+ yÓ‘·T≈£îÿ+≤s¡T ø=+<äs¡T. J$‘êìøÏ ns¡ú+ yÓ‘·T≈£îÿ+≤s¡T eT]ø=+<äs¡T ....

\ø°Îø±+‘·+ ¬s+&√ ø√e≈£î #Ó+<äT‘ês¡T. ø£ _&É¶ ø£ ïs¡T ‘·T&Ée&ÉyT uÛ≤>∑ +. ø£ _&É¶≈£î ‘·*¢ ø±e&É+ Ç+ø±

uÛ≤>∑ +. n˝≤+Ï~ \ø°Îø±+‘·+ ns¡yÓ’ mì$T~ eT+~ nHê<∏ä\≈£î neTà˝≤ e÷sês¡T. yêfifl≈£î ø£+Ï bÕ|ü

nj·÷´s¡T. ô|’ô|’q #ùdÔ ñ<√´>∑+ ne⁄‘·T+~. Vü≤è<äj·T+˝À qT+∫ #ùdÔ e÷qe‘·«+ ne⁄‘·T+~. \ø°Îø±+‘·+

e÷qMj·T eT÷]Ô. M~∏ u≤\\T>± eTTÁ<ä|ü&çq nHê<∏ä\≈£î $XÊK yêøÏ≥ H&=ø£ neTè‘·Vü≤düÔ+ <=]øÏ+~.

ø£qï‘·*¢ &ç <äøÏÿq≥ºsTT+~. Mfifl J$‘ê\≈£î n+&É>± HqT+≤q+≥÷ b˛&É÷] \ø°Îø±+‘·+ eTT+<äT≈£î

e∫Ã+~. e÷≥\T ø±<äT ` >∑‘· |ü<fiófl>± ÄbÕ´j·T‘êqTsê>±\qT #‘· À¢ #·÷|ü⁄‘√+~. ns¡yÓ’ mì$T~

eT+~ M~∏ u≤\\ (Åd”ºŸ ∫Å\¶Hé) ≈£î neTà>± ne‘·]+∫+~. ø£qï_&É¶\ ø£+fÒ M~∏u≤\\H m≈£îÿe>±

#·÷düT≈£î+~.

Á|üXï\T

n) ô|’ ù|sê <ì >∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒdüTÔ+~?

Ä) ô|’ ù|sê˝Àì ø°\ø£|ü<ë\qT @] sêj·T+&ç.

Ç) ªneTè‘· Vü≤düÔ+μ nH |ü<ëìøÏ ns¡úyT$TÏ?


n) s¡#·sTT‘· á ø£<∏ëìø£ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À yÏì >∑T]+∫, @eTì e]í+#ê&ÉT?

Ä) eè<äT∆&ç e<ä›≈£î e∫Ãq ª≈£îÁsê&ÉT Á|üe]Ô+∫q rs¡T m˝≤ ñ+~? s¡#·sTT‘· n‘·&ç Á|ües¡ÔqqT @ @

yêø±´\‘√ $e]+#ê&ÉT?

Ç) $<ë´q>∑s¡+ ˇø£ $<ë´\j·T+ ø£<ë! <ëì Äes¡D, yê‘êes¡D+ m˝≤ ñ+~?

á) eè<äT∆&ÉT #düTÔqï ùdyêø±s¡ Áø£eT+ >∑T]+∫ ˝Àø£+ @eTqT≈£îH~? <ëìøÏ eè<äT∆&ç Á|ü‹düŒ+<äq m˝≤

ñ+~?

ñ) eè<äT∆&ÉT yês¡|üÁ‹ø£ À #·~$q ø£<∏ä @$TÏ?

) ¬s’\T ô|f…º À &ÉTdüTÔqï u≤\T&ç >∑T]+∫ eè<äT∆&ÉT @+ #XÊ&ÉT?



n) ªª>√s¡+‘· B|ü+μμ ø£<∏ëìø£ <ë«sê MTs¡T Á>∑Væ≤+∫q eTTKýÓTÆq ◊<äT $wüj·÷\T sêj·T+&ç.

Ä) ªªÄ ≈£îÁs¡yê&ç ã‘·T≈£îMT<ä ≈£L&Ü z Á|üj·T‘·ï+ #j·÷\ì dü+ø£*Œ+#êqT.μμ nqï eè<äT∆&ÉT @+

Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT? <ëì |òü*‘·+ m˝≤ ñ+~?


Ç) ªªu≤ã÷! á ej·TdüT‡˝À #·<äTe⁄ø=+fÒ, Ä ej·TdüT‡˝À dü+bÕ~+#·Tø√e#·TÃμμ á yêø£ + >∑T]+∫ MT

n_ÛÁbÕj·÷*ï sêj·T+&ç.

á) ˇ+≥]>± ñqï|ü&ÉT |ü⁄düÔø± Ò eTq HkÕÔ\Tμμ nH yêø£ +‘√ MTs¡T @ø°uÛÑ$kÕÔsê? m+<äT≈£î?


n) ø£<∏ëìø£ Àì eè<äT∆ì bÕÁ‘· dü«uÛ≤yêìï, >=|üŒ<äHêìï kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

Ä) eè<äT∆&ÉT, Á|üjÓ÷»≈£î&Ó’q j·TTe≈£îì eT<Ûä ñqï dü+ã+<Ûä+ m˝≤+Ï~? yê] eT<Ûä ñqï dü+ã+<Ûëìï,

nqTsê>±ìï MT kı+‘· e÷≥˝À¢ $e]+#·+&ç.


n) ª$<ë´\j·T+μ Äes¡D m˝≤ ñ+<√ bÕsƒ¡+˝À e]í+∫q $<Ûëq+ #·~yês¡T ø£<ë! Bì Ä<Ûës¡+>±

MTs¡T MT bÕsƒ¡XÊ\ >∑T]+∫ Ò<ë ˇø£ |üsê´≥ø£ πøåÁ‘êìï >∑T]+∫ e]í+∫ sêj·T+&ç.

Ä) bÕsƒ¡+˝À ª<ë<ë|ü⁄ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT ........... |üs¡eX+‘√ bÕ&ÉT‘·THêïs¡Tμ ù|sê #·<äe+&ç. BìøÏ

dü+ã+~Û+∫q ∫Á‘·+ ^j·T+&ç. s¡+>∑T\T yj·T+&ç. ø£$‘· sêj·T+&ç.

Ä) eè<äT∆&ç ¬s’\T Á|üj·÷D+˝Àì yês¡|üÁ‹ø£ |üsƒ¡q+ $wüj·T+ Ä<Ûës¡+>± eè<äT∆&ÉT, ô|<ä›eTìwæ eT<Ûä Vü‰dü

dü+uÛ≤wüD sêj·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. á øÏ+<ä Ç∫Ãq ¬s+&dæ |ü<ë\T ø£*|æ kı+‘· yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) $qj·T+ ` $<Ûj·T‘·

Ä) sêE ` eT≈£î≥+

Ç) Á|ü<X+ ` Á|üXÊ+‘·‘·

á) >∑T&çôd ` B|ü+

ñ) Á|üj·÷D+ ` kÂø£s¡ +

2. øÏ+~ yêø±´\˝À ‘· dæq |ü<ë\≈£î nsêú\T sêj·T+&ç.

ñ<ëˆˆ dü+»yÓ\T>∑T ˝À ‘·≤ø£+˝Àì ˙s¡T ø=‘·Ôn+<ä+ dü+‘·]+#·T≈£î+~.

dü+»yÓ\T>∑T R dü+<Ûë´ düeTj·T+˝À yÓ\Te& ø±+‹.

n) Hê |ü⁄Ïºq s√Eq e÷ Hêqï>±] Äosê«<ä+ rdüT≈£îHêïqT.

Ä) sêE Á|üø£è‹ n+<ë*ï ‘·<ø£+>± #·÷dü÷Ô ì\ã&Ü¶&ÉT.


Ç) •e |ü⁄düÔø±\‘√ ø±\πøå|ü+ #dü÷Ô ñ+≤&ÉT.

á) sêDÏ eTTK+ ì+&Ü |üdüT|ü⁄ |ü⁄\TeTT ≈£î+~.

ñ) \‘· bÕsƒêìï #·ø£ÿ>± Äø£[+|ü⁄ #düT≈£î+~.

3. á øÏ+~ yêÏì #·<äe+&ç. yêÏøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ëìï sêj·T+&ç.

n) Vü‰dü dü+|òüT≥q #·÷dæq|ü&ÉT edüTÔ+~.

Ä) #·<äTe⁄ e\¢ edüTÔ+~.

Ç) u≤<Ûä e\¢ edüTÔ+~.

á) ÁXeT e\¢ edüTÔ+~.

ñ) yê´j·÷eT+ e\¢ edüTÔ+~.

4. nHê<Ûä\qT #s¡Bùd dü+düú\qT nHê<∏ä Xs¡D≤\j·÷\T n+≤s¡T ø£<ë! Ç˝≤+Ïy eT]ø=ìï ñHêïsTT. øÏ+<ä

Ç∫Ãq düe÷#ês¡+ Ä<Ûës¡+>± yêÏì sêj·T+&ç.

n) |ü≈£åî\qT s¡øÏå+# dü+düú :

Ä) »+‘·Te⁄\qT s¡øÏå+# dü+düú :

Ç) eè<äT∆\qT #s¡Bùd dü+düú :

á) eTH√yÓ’ø£\´+ >∑\ yêfiófl #j·T÷‘·ì#Ã dü+düú :

ñ) ≈£îwüßs√>∑T\ |ü⁄qsêyêdüπø+Á<ä+ :


1. øÏ+~ |ü<ë˝À¢ì |ü⁄+bÕ«<X dü+~Û, ≥T>±>∑eT dü+~Û, n‘·« dü+~Û, ~«s¡Tø£Ô≥ø±s¡ dü+<ÛäT\ |ü<ë\qT >∑T]Ô+∫

$&ÉBdæ dü÷Á‘ê\qT sêj·T+&ç.

düs¡dü+|ü⁄e÷≥, ø£f…º<äT≥, ∫+‘ê≈£î, ‘·÷>∑T≥TjT´\, q≥º&É$,

eTT<äT›≥T+>∑s¡eTT, eT<ÛäTs¡+|ü⁄ø±e´+, |ü …¢≥÷s¡T, sêeTj·T´

X¯óÃ‘·«dü+~Û

2. øÏ+~ ñ<ëVü≤s¡D\qT |ü]o*+#·+&ç.

Ä) ìdt G ∫+‘· → ì•Ã+‘·

dü‘Y G #ÛêÁ‘·T&ÉT → dü#êÃ¤Á‘·T&ÉT

Xs¡‘Y G #·+Á~ø£\T → Xs¡#·Ã+Á~ø£\T

»>∑‘Y G »qì → »>∑»®qì

XÊ]vZHé G »j·T' → XÊ]

vZx®j·T'

düø±s¡

‘· es¡Z+

Xø±s¡

#· es¡Z+

dü X¯

‘· #·

<∏ä #Û·

<ä »

<Ûä s¡a

q x


ô|’ |ü<ë˝À¢ ªdüμ ø±s¡ ª‘·μ es¡Z\T |üPs¡«|ü<ë+‘·+>± ñHêïsTT. ªXμ ø±s¡, ª#·μ es¡Z (#· #Û· » s¡a x) \T

|üs¡yÓTÆHêsTT. n˝≤ ◊q|ü&ÉT eT∞fl ªXμ ø±s¡ ª#·μ esêZ Ò e#êÃsTT.

n+fÒ ` dt G ∫ → •Ã— ‘Y G #ê → #êÃ— ‘Y G #· → #·Ã—

‘Y G » → »®— Hé G » → x®

Ç˝≤ ªdüμ ø±s¡ ª‘·μ es¡Z (‘· <∏ä <ä <Ûä q) \≈£î es¡Tdü>± ªXμ ø±s¡, ª#·μ es¡Z (#· #Û· » s¡a x)\T |üs¡yÓTÆ‘

ªXμ ø±s¡ ª#·μ es¡Z Ò Ä<XeTÚ‘êsTT.

♦ MT bÕsƒ¡XÊ\ Á>∑+<∏ë\j·T+˝Àì @<Ó’Hê ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø£+ qT+&ç >±ì Ò<ë @<Ó’Hê |üÁ‹ø£ qT+&ç >±ì kÕe÷õø£

ùde, e÷qedü+ã+<Ûë\T, >∑Ts¡T•wü dü+ã+<Ûä+ yÓTT<ä …’q $wüj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q eT+∫ ø£<∏äqT #·~$

m+|æø£ #j·T+&ç. <ëìï sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç. n~ MT≈£î m+<äT≈£î q∫Ã+<√, <ë+À¢ì >=|üŒ‘·qyT$TÀ

ìy~ø£ sêj·T+&ç.


dü÷øÏÔ

nj·T+ ì»'|üs√y‹

$ø£ ÀŒ \|òüTT#‘·kÕyéT

ñ<ës¡ #·]‘êHê‘·T

edüT<ÛÓ’ø£ ≈£î≥T+ãø£yéTˆˆ

` |ü+#·‘·+Á‘·

uÛ≤e+ : Ç‘·&ÉT eTqyê&ÉT n‘·&ÉT |üsêsTTyê&ÉT nH

$#·ø£ åD n\Œ eTqdüTÿ\≈£î ø£\T>∑T‘·T+~. ñ<ës¡

Vü≤è<äj·TT\T ˝Àø£eT+‘ê πø ≈£î≥T+ã+>± uÛ≤$kÕÔs¡T.

dt G #· → XÃ ‘Y G #· → #·Ã <é G #· → #·Ã

dt G » → X® ‘Y G » → »® <é G » → »®

Hé G #· → xÃ

Hé G » → x®

Ç˝≤ ô|’q #Ó|æŒq @ nø£åsêì¬ø’Hê Ä<X+ #Ó\T¢‘·T+~.

øÏ+~ dü+<ÛäT\T $&ÉBj·T+&ç. dü÷Á‘·+‘√ dü]#·÷&É+&ç.

1. dü»®qT&ÉT

2. dü#·Ã]Á‘·eTT


` lHê<∏äT&ÉT

_Ûø£å13

ø£+. ‘·qø√|üyÓT ‘·q XÁ‘·Te⁄

‘·q XÊ+‘·yÓT ‘·q≈£î s¡ø£å <äj·T#·T≥º+uÖ"

<äqdü+‘√wüyÓT dü«s¡ZeTT

‘·q<äT'KyÓT qs¡ø£eT+Á&ÉT ‘·<∏ä eTT düTeTr.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. á |ü<ä +˝À XÁ‘·Te⁄>± <ìì ù|s=ÿHêï&ÉT? m+<äT≈£î?

2. XÊ+‹ s¡ø£å>± ñ+≥T+<äq&É+˝À ø£$ ñ<›XyT$TÏ?

3. dü+‘√cÕìï dü«s¡Z+>± ø£$ m+<äT≈£î uÛ≤$düTÔHêï&ÉT?

4. ø√|ü+e\¢ ø£*π> nqsêú\qT >∑T]+∫q dü+|òüT≥q\T MTπøyÓTÆHê ‘Ó\TkÕ? #Ó|üŒ+&ç.

Á|üX¯ï\T:

y<ä$uÛÑ»q #dæ, |ü+#·eTy<ä+>± ù|s¡Tqï eTVü‰uÛ≤s¡‘êìï s¡∫+∫, ncÕº<äX(18) |ü⁄sêD≤\qT s¡∫+∫q

ÁãVü≤àC≤„ì y<äyê´düT&ÉT. |üs¡eT |ü$Á‘·+, |üs¡yTX«s¡TìøÏ Á|”‹bÕÁ‘·+ nsTTq ø±•˝À yê´düT&ÉT ‘·q |ü~y\eT+~

•wüß´\‘√ ø=+‘·ø±\+ ìedæ+#ê&ÉT. Áu≤V”≤àeTTVüAs¡Ô+˝À ìÁ<ä Ò∫, ÁbÕ‘·sêà<Ûë´Væ≤ïø£ $<ÛäT\qT |üP]Ô>±$+∫

•wüß´\‘√≈£L&Ü ø±oq>∑s¡+˝À _Ûøå±≥q+ #ùdyê&ÉT. •wüß´\T, ‘êq÷ yπsys¡T>± ‘Ó∫Ãq _Ûø£å À dü>∑+ n‹~∏

nuÛ≤´>∑‘·T\≈£î düeT]Œ+∫, $T–*q~ uÛÑTõ+#yês¡T. ˇø£s√Eq ø±o $X«Hê<∏äT&çøÏ yê´düTDÏí |üØøÏå+#ê\qï

dü+ø£\Œ+ ø£*–+~. Ä dü+<äs¡“¤+>± »]–q dü+|òüT≥H á bÕsƒê´+X+.

bÕsƒê´+X H|ü<∏ä +





yêÏ nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£ À yÓ‘·ø£+&ç. Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄ #·÷dæ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

ø£$ |ü]#·j·T+

(Vü‰∫Á‘·+)

(1380`1470)


á bÕsƒê´+X+ ø±e´Á|üÁøÏj·T≈£î #Ó+~+~. Ç~ ªø±oK+&ÉeTTμ

dü|üÔe÷XÊ«dü+ ˝Àì~.

Ä+Á<Ûäyêvàj·T+˝À ù|¬sìïø£>∑qï ø£$ lHê<∏äT&ÉT. áj·Tq ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T

e÷s¡j·T, ;Ûe÷+ã. ø=+&ÉMÏì |ü]bÕ*+∫q ô|<äø√eTÏ ye÷¬s&ç¶ ÄkÕúq+˝À

$<ë´~Ûø±]. $»j·Tq>∑s¡ ÁbÂ&ÛÉ<˚esêj·T\ ÄkÕúq+˝À ª>ö&É&ç+&çeTuÛÑ≥TºμqT

z&ç+∫ ø£qø±_Ûùwø±ìï, ø£$kÕs¡«uÛÖeT _s¡T<äTqT bı+<ë&ÉT.

eTs¡T‘·Ôsê≥Ã]Á‘·, XÊ*yêVü≤q dü|üÔX‹, |ü+&ç‘êsê<Ûä #·]Á‘·, Xè+>±s¡HÓ’wü<Ûä+,

;ÛeTK+&É+, ø±oK+&É+, Vü≤s¡$˝≤dü+, <Ûäq+»j·T$»j·T+, Áø°&Ü_ÛsêeT+,

•esêÁ‹e÷Vü‰‘·à ´+, |ü ≤ïÏ Ms¡#·]Á‘·, q+<äq+<äq #·]Á‘·\T lHê<∏äTì s¡#·q\T.

lHê<∏äTì #·eT‘êÿsêìøÏ, Àø±qTo\q≈£î, s¡dü»„‘·≈£î J$‘·$<ÛëHêìøÏ n<ä›+|üfÒº

#ê≥Te⁄\T #ê˝≤ ñHêïsTT.

ñ<ä∆+&É ©\, ñuÛÑj·T yêÁøöŒ&Ûç, s¡kÕuÛÑT´∫‘·ã+<Ûä+, dü÷øÏÔ yÓ’∫Á‹ ‘·q

ø£$‘ê\ø£åD≤\ì #Ó|ü≈£îqï lHê<∏äT&ÉT d”dü|ü<ë´\≈£î Á|üdæ~∆.

lHê<∏äTì J$‘·#·]Á‘·H 15e X‘ê_› Ä+Á<Ûä<X #·]Á‘·>± uÛ≤$kÕÔs¡T.


I

‘ˆˆ^ˆˆ HÓ≥Tºø=ì ø±j·T ;i…+&É |ü≥º|ü>∑\T

‘êqT •wüß´\T ì*¢\T¢ <ä|üŒ≈£î+&É"

>±•ø± $Á|ü>∑èVü≤ yêÏø£\ H=qs¡TÃ

qœ\ $<ë´>∑Ts¡T+&ÉT _Ûøå±≥q+ãT. 1

‘ˆˆ^ˆˆ e+&ÉT#·THêïs¡eTqT H=ø£ÿ eq»HÁ‘·

‹]– s¡eTàqT H=ø£ÿ Ò"B"¬> uÀ"&ç

<eø±s¡ +ãT H"&ÉqT" <Óie jÓ÷s¡TÔ

<ë«' ø£yê≥+ãT" <Óie<äT eì‘· jÓTTø£‘Ó 2

d” ˆ eTT+–≥ >√eTj·T+ãTq >√eTTKeTT B]Ã

ø£&É\T Hê\TZ>∑ ÁeTT>∑TZø£i¿ yÓÏº,

j·T‹~∏ q#√Ãì*Œ j·Ts¡È ´bÕ<ä eTT *∫Ã

|ü⁄wüŒ>∑+<Ûä+ãT\" ã÷»ùddæ,

Á|üøå±[‘·+u…’q |üdæ"&ç #·≥TºeeTTq

qqï+ãTMT"<ä HÓj·T´_Û|òüT]+∫,

|òü\bÕj·TkÕ|üP|ü ãVüQ|ü<ës¡úeTT\‘√

uÛÑøÏÔ$XÊ«dü ‘ê‘·Œs¡ >∑]eT"

‘ˆˆ^ˆˆ u…≥Tº<äTs¡T e÷<ÛäTø£s¡_Ûø£å _Û≈£åî≈£î\≈£î"

>∑+ø£D+ãT\‘√ dü÷&ç>∑eTT\T sêj·T"

>∑ÁeTø£s¡eTT\ Áu≤Vü≤àD≤+>∑q\T ø±•

qqï|üPs¡í uÛÑyêì ø£≥ºqT">∑T" C…\T\T 3

Á|üy•ø£

áHê&ÉT ª_Ûø£å+μ nH e÷≥ πøe\+ ªn&ÉT≈£îÿ‹q&É+μ nH n˝≤ŒsêúìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆ+~

ø±ì, ˇø£|ü&ÉT ª_Ûø£åμ nH˚~ |üs¡eT|ü$Á‘·yÓTÆq Áe‘·+. •e⁄&ÉT _ÛπøåX¯«s¡T&ÉT>± Á|üdæ~∆.

>∑Ts¡Te⁄\T •wüß´\≈£î ªC≤„q_Ûø£åμ ô|fÒºyêfiófl. ãT<äT∆&ÉT _Ûøå±eè‹Ô‘√H Jeq+ kÕ–+#yê&ÉT—

uÖ<äT∆\+<ä]ø° n< Jeqdü÷Á‘·+>± ñ+&~. >∑Ts¡T≈£î\+˝À #·<äTe⁄≈£îH sê»≈£îe÷s¡T …’Hê

_Ûøå±≥q+‘√ $<ë´]úJeq+ >∑&çù|yês¡T. _Ûø£åô|fÒºyêfiófl≈£L&Ü n~ eTVü‰|ü⁄D´ø±s¡ +>±

uÛ≤$+∫, ‘·eT Ç+ÏøÏ e∫Ãq yê]ì ªn‹~∏<y√uÛÑe!μ nì qeTdüÿ]+∫, |üPõ+∫, _Ûø£å

düeT]Œ+#yêfiófl. n≥Te+Ï _Ûøå±Áe‘·+‘√ J$+∫q y<äyê´düeTVü≤]¸ ø±oq>∑s¡+˝À bı+~q

ˇø£ nqTuÛÑeyT+À á bÕsƒ¡+ #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ n‹~∏ <y√uÛÑe n+fÒ @$TÏ?

♦ ÁbÕNqø±\+˝À _Ûøå±≥Hêìï

| ü$Á‘ ·ø±s ¡ ´+>± m+<äT≈ £ î

uÛ≤$+#yês¡T?

♦ _Ûø£å düeT]Œ+#≥|ü&ÉT HêÏøÏ

HÏøÏ ñqï ‘&Ü Ò$TÏ?


ø£+ˆˆ Ä |üs¡eT |ü⁄s¡+Á<ÛäT\j·T+

< |ü⁄D≤´+>∑qj·TT _Ûø£å sTT&É<äjÓT´" >∑≤!

πsbÕ&ç yT\Tø£ì jT

H bÕbÕ‘·Tàì eTTK+ãT ˙øÏå+∫‹H√? 4

‘ˆˆ^ˆˆ ñ|üedæ+‘·TeTT>±ø£ H"&ÉT&ç– eT&ç"–

j·TdüÔ$T+#·T#·T qTqïyê" &ÉVæ≤eT uÛ≤qT"

&Ó*¢ bÕs¡D¬ø’q Ò<Ó≥T¢ eTq≈£î?

e÷<ÛäTø£s¡_Ûø£å Áu≤Vü≤àD eT+~s¡eTT\ 5

II

eˆˆ nì j·÷sêÁ‹ >∑&É|æ eTiTHê"&ÉT eT<Ûë´Vü≤ïø±\+ãTq •wüß´\T+ <ëqT

yiTyiT y<äyê´düT+&ÉT $Á|üuÛÑeq yêÏø£\ _Ûøå±≥q+u§qs¡Œ+uÀsTT,

‘=\THê"Ïj·T≥¢ eTTø£ÿ+Ïe÷j·T H eT#ÓÃø£+Ïj·TT e+≥ø£+ãT

ô|≥º≈£îqï" >∑≥ø£≥+ã&ç _Ûøå±bÕÁ‘·+ãT q≥ºq&ÉTM~∏+ ã>∑T\yÓ’∫ ø√bÕyX+ãTq ` 6

‘ˆˆ^ˆˆ <ÛäqeTT Ò≈£î+&Ó<äs¡T eT÷"&ÉT ‘·s¡eTT\+<äT

eT÷"&ÉT ‘·s¡eTT\" C…&ÉT">±ø£ yÓ÷ø£å\øÏÎ

$<ä j·TTqT eT÷"&ÉT ‘·s¡eTT\ yÓ&É\e\j·TT"

ã+#·»qT\≈£î" >±•ø±|ü≥ºDeTTq 7

eˆˆ nì bÕsêXs¡T´+&ÉT ≈£åî‹ŒbÕkÕ |üs¡eXó+&Ó’ X|æsTT+|ü+ <ä\+#·T

qedüs¡+ãTq H=ø£ÿ $Á|üuÛÑeq+ãT yê"øÏ≥+ u≤s¡«‹ ÁbÕø£è‘· ywü+ãTq 8

ñˆ y<ä|ü⁄sêDXÊg |ü<äM q<äMj·TdæjÓÆTq ô|<ä›eTT

‘ÓÔÌ<äTe ø±•ø±q>∑s¡ Vü‰≥ø£|”sƒ¡ •U≤~Ûs¡÷&ÛÉ j·T

j·÷´~eT XøÏÔ, dü+j·T$Tesê! sTT≥T s¡eTàì|æ …Ã Vü≤düÔdü+

C≤„<äs¡©\ s¡‘·ïK∫‘êuÛÑs¡D+ãT\T |òüT\T¢ |òüT\¢qHé 9


XÊˆˆ Äø£+sƒ¡+ãT>∑ ì|ü⁄¶ e÷<ÛäTø£s¡ _Ûøå±qï+ãT uÛÑøÏå+|ü">±

Ò≈£îqï+ >∑&ÉT q+>∑ ≤¬sÃ<äe⁄ yT Ò? …dü‡! XÊ+‘·T+&Éy!

˙ ø£+f…Hé eT‹V”≤qT Ò ø£≥ø£≤! ˙yês¡ eTTwæº+|ü#·T Ÿ

XÊø±Vü‰s¡T\T" >∑+<äuÛÀE\T, •˝À+#Û·Á|üÁø£eTT Ÿ ‘ê|üdüT Ÿ! 10

‘ˆˆ^ˆˆ z eTT˙X«s¡! $qej·T´ j·TTqï j·T÷s¡T"

>∑qï‘·*¢j·TT H=ø£ÿ s¡÷|üqï Ø‹

j·T≥T $X‚wæ+∫ •e⁄ì j·Tsê∆+>∑\øÏÎ

ø±•— sTTM«Ï MT"<ä HêÁ>∑Vü≤eTT <ä>∑THÓ? 11

eˆˆ ÇÏº ø±•ø±q>∑s¡+ãTMT<ä _Ûø£å Ò≈£î+&ÉT≥ ø±s¡D+ãT>± ˙j·T+‘· yê&ÉT ø£≥ø£≥+ã&ç

X|æsTT+|ü+<ä\+#·TH? $X‚wæ+∫ j·÷"ø=qï yê"&Ée⁄ >±e⁄q ˙ j·Tedüs¡+ãTq ìqTï ôV≤#·TÃ

>∑T+<ë&ÉT≥ eTeTT uÀ"Ï >∑èVæ≤DT\≈£î yÓT#·TÃ>±<äT. e÷ sTT+ÏøÏ+ >∑T&ÉTe s¡eTTà! ≈£î&ç∫

≈£Ls¡TÃqï |æeTà≥+ >=ìïe÷≥\T ˙‘√ Hê&É">∑\qìq qeTàVü‰kÕ~Û«+>∑ì,

bÕsêXs¡T´+&ç≥Tº\ìjÓT ` 12

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ _Ûø£å <=s¡ø£ì yê´düT&ÉT ø√|ü–+#ê&ÉT ø£<ë! Bìô|’q MT n_ÛÁbÕj·TyT$TÏ?

♦ ªªø√|ü+ eTìwæì $#·ø£åD ø√˝ÀŒjT˝≤ #düTÔ+~μμ Bìï >∑T]+∫ e÷≤¢&É+&ç.

♦ ñqï s¡TqT ø£qï‘·*¢‘√ düe÷qeTì m+<äT≈£î n+≤s¡T?


III

‘ˆˆ^ˆˆ ndüÔ$T+|ü>∑" CÒdæHê" &ÉVæ≤eTø£s¡T&ÉT

•wüß´ Ò">±ø£ j·Tj·TT‘·+ãT ∫>∑Ts¡TuÀ"&ç

Áe‘·eTT ‘·|æŒ uÛÑTõ+|ü+>∑ e\qT>±<äT

H"&ÉT ìqïÏ eTiTHê"&ÉT ì≈£îÿe+ãT 13

#· ˆ nqe⁄&ÉT q\¢q$« ø£eT˝≤qq sTT≥¢qT, …dü‡>±ø£, jÓ÷

eTTìes¡! ˙e⁄ •wü >∑DeTT+>=ì #·j·T´q s¡eTTà $X«Hê

<∏äTìø£è|ü ù|]à HÓ+<äi‹<∏äT Ÿ #·qT<Ó+∫q" >±eT<ÛqTe⁄+

ãì >=qTq≥T¢ ô|≥Tº<äT qbÕs¡eTT …’q j·T;Û|æ‡‘êqïeTT Ÿ 14

eˆˆ nìq q≥¢ø±ø£ eTVü‰Á|ükÕ<ä+ãì y<äyê´düT+&ÉT

•wüß´\+>∑÷s¡TÃø=ì uÛ≤^s¡~∏øÏ+ »ì j·TT|üdüŒs¡Ù+u≤#·]+∫

jT‘Ó+∫q 15

‘ˆˆ^ˆˆ >=&ÉT>∑T bÕ>∑\ –\ø£\T >∑T\ø£]+|ü

ì+<äT_+u≤dü jÓT<äTs¡T>± H>∑T <Ó+∫

#ÛêÁ‘· düVæ≤‘·+ãT>±" ãsêXs¡‘·q÷E

ã+‹kÕ–+#Ó uÛÑTøÏÔXÊ˝≤+‘·s¡eTTq 16

uÛ≤yê\T

1. $<ë´>∑Ts¡T&Ó’q yê´düeTVü≤]¸ •wüß´\‘√ ≈£L&ç |ü≥º|ü>∑\T, eT+&ÉTf…+&É À ø±oq>∑s¡+˝Àì Áu≤Vü≤àDM~∏ À

_Ûø£åø√dü+ Ç*¢\÷¢ ‹s¡T>∑kÕ>±&ÉT.

2. ˇø£ Ç˝≤¢\T ªe+&ÉT‘·THêï+μ n+≥T+~— eTs=ø£ Åd”Ô ªeT∞fl s¡+&çμ n+≥T+~— Ç+ø=ø±$&É ás√E Áe‘·+

(<eø±s¡ +) nì #ÓãT‘·T+~— ys=ø±$&Ó’‘ ndü\T ‘·\T|ü⁄ Ò ‘Ós¡e&É+ Ò<äT.

3. ø±oq>∑s¡+˝Àì >∑èVæ≤DT\T nqï|üPs¡íuÛÑyêìøÏ Á|æj·TyÓTÆq #Ó\T\T>± ù|s¡T>±+∫qyês¡T. yêfiófl _Ûøå±s¡úyÓTÆ e∫Ãq

yêfiflqT kÕøå±‘·TÔ •e⁄&ç>± uÛ≤$+∫, n|ü⁄s¡÷|ü+>± Ä<ä]kÕÔs¡T. yêøÏÀ¢ Äe⁄ù|&É‘√ #·ø£ÿ>± n*øÏ, Hê\T>∑+#·T\÷

ø£*ùd≥≥T¢ eTT>∑TZô|Ïº, e∫Ãq n‹~∏ì <ëì eT<Ûä ˝À ì\u…Ïº, ø±fifl≈£L, #‘·T\≈£L ˙[fl∫Ã, |üPe⁄\‘√,

>∑+<Ûä+‘√ yê]ì n]Ã+∫, XóÁuÛÑ+>± ø£&ç–q ã+>±s¡T|üfiËfl+˝À nqï+ô|Ïº, MT<ä HÓsTT´ n_Û|òüT]+∫(ydæ),

|ü+&ÉT¢, |üs¡e÷qï+, |æ+&çe+≥\T #]Ã, uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\T ñÏº|ü&ÉT‘·T+&É>± _Ûø£å düeT]ŒkÕÔs¡T. (ªn‹~∏<y√uÛÑe!μ

nH uÛ≤s¡rj·T dü+Á|ü<ëj·÷ìï á |ü<ä +˝À e]í+#ê&ÉT ø£$)

4. ªn≥Te+Ï |ü⁄D´Åd”Ô\Tqï áH\˝À ø£ÿ¬s’Hê _Ûø£å düeT]Œ+#·&É+ Ò<ä+fÒ ÄXÃs¡ +>± ñqï~. ás√E ñ<äj·TyT

Ò∫, @ bÕ|æwæºyêì eTTK+ #·÷XÊH√μ nqT≈£îHêï&ÉT yê´düT&ÉT.

5. düπs, Çø£ _Ûøå±≥q+ e÷ì á s√E≈£î ñ|üyêdüyT #<ë›+. dü÷s¡T´&ÉT ndüÔ$TdüTÔHêï&ÉT. πsô|’Hê eTq≈£î á

Áu≤Vü≤àD yêÏø£ À ñ|üyêkÕ+‘· uÛÀ»HêìøÏ dü]|ü&É _Ûø£å <=s¡ø£ø£ b˛<äT.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ uÛÀ»HêìøÏ ÄVü‰«ì+∫q >∑èVæ≤DÏ‘√

yê´düT&ÉT |ü*øÏq e÷≥\qT ãÏº

MTπø$T ns¡úeTsTT+~?

♦ á bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± HêÏ >∑Ts¡T•wü

dü+ã+<Ûä+ >∑T]+∫ $e]+#·+&ç.


6. nì yê´düT&ÉT •wüß´\‘√ Ä sêÁ‹ eTsƒ¡+˝À >∑&ç|æ, eTs¡THê&ÉT j·T<∏ë$~∏>± eT<Ûë´Vü≤ï düeTj·÷ìøÏ •wüß´\T,

‘êqT ys¡Tys¡T>± $Á|üyêÏø£ À¢ _Ûøå±≥q+ #j·TkÕ>±s¡T. ø±ì yÓTT<äÏ s√E˝≤>±H $X«Hê<∏äTì e÷j·Te\¢ @

Ç˝≤¢\÷ _Ûø£å ô|≥º Ò<äT. <ë+‘√ u≤<Ûä|ü&ç ø√|ü+‘√ _Ûøå±bÕÁ‘·qT eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\jT´≥≥T¢ q≥ºq&ç M~∏ À

$dæ]ø=Ïº ÄyX+‘√`

7. ªá ø±o |ü≥ºD+˝À ìedæ+# eTqTwüß\≈£î eT÷&ÉT ‘·sê\ <ëø± <Ûäq+, $<ä , yÓ÷ø£å+ Ò≈£î+&ÉT>±ø£!μ

8. nì Äø£*<ä|ü\# u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï yê´düT&ÉT X|æ+#·uÀsTTq düeTj·T+˝À ˇø£ Áu≤Vü≤àDeT+~s¡|ü⁄ yêøÏ≥

bÕs¡«r<$kÕe÷q´ Åd”Ô ywü+˝À

9. y<ä|ü⁄sêD XÊÁkÕÔ\T ìπs›•+# C≤„q dü«s¡÷|æDÏ Ä eTT‘ÓÔÌ<äTe. ø±oq>∑s¡+ nH dü«s¡í|”sƒ¡ •Ksêìï n~Ûs√Væ≤+∫

ñqï ÄyÓT #‹øÏ <Ûä]+∫q s¡‘·ïø£+ø£D≤\T |òüT\T¢ |òüT\T¢eTH≥T¢ #ÓsTT´ |ü⁄‘·÷ z dü+j·T$Tesê! Ç≥Tsê nì

|æ*Ã+~. (ˇø£ÿs√E Äø£*πø ‘·≥Tºø√ Òì yê&çøÏ πø+ dü+j·TeTq+ ñ+<äj·÷´! nì uÛÑ +>∑ +‘·s¡+>± / e´+>∑ +>±

n&É>∑&Üìπø dü+j·T$Tesê! nì dü+uÀ~Û+∫+~ Ä eTT‘ÓÔÌ<äTe).

10. >=+‘·T<ëø± ‹q&ÜìøÏ _Ûø£å<=s¡ø£ Ò<äì Ç+‘·>± ∫+<äT\TydüTÔHêïe⁄ ø£<ë! Ç~ ˙≈£î eT+∫<ë? u≤>∑Tqï~.

ì»+>± ˙e⁄ XÊ+‘·dü«uÛ≤e⁄&Éyê? |æ&ç¬ø&ÉT e]–+»\‘√ ø±\+ yÓfiflãT#Ãyês¡T, XÊø±Vü‰s¡+‘√, <äT+|ü\‘√

dü]ô|≥Tº≈£îHyêfiófl, <äT+|ü\T‹ì ã‹πøyêfiófl, s√fifle<ä› #Ó~]|ü&É¶ _j·T´+ @s¡Tø=ì Jeq+ kÕ–+# eTTqT\T

˙ø£+fÒ ‘Ó*$‘·≈£îÿeyêfi≤fl?

11. ªñqïs¡T ø£qï‘·*¢‘√ düe÷q+μ nH ˙‹ ˙≈£î ‘Ó*j·T<ë? n+‘·ø£+f… $X‚wæ+∫ •e⁄ì nsê∆+>∑\øÏÎjÓÆTq á

ø±oq>∑]MT<ä ˙$+‘· ø√|ü+ #·÷|æ+#·&É+ ‘·>∑THê? nì eT+<ä*+∫+~ bÕs¡«r<$.

12. πøe\+ _Ûø£å <=s¡ø£ Ò<äH HÓ|ü+‘√ u≤<Ûä|ü&ç ˝≤+Ï ñ‘·ÔeTT&ÉT $•wüºyÓTÆq ø±oq>∑sêìï X|æ+#ê\qT≈£î+≤&Ü?

#ê˝≤ Äø£*‘√ñHêïe⁄. ø±ãÏº á düeTj·T+˝À ìqTï m≈£îÿe>± u≤<Ûäô|≥º&É+ e÷e+Ï >∑èVæ≤DT\≈£î eT+∫~ø±<äT.

e÷sTT+ÏøÏ uÛÀ»HêìøÏsê! ‹ì ≈£Ls¡TÃqï ‘·sê«‘· ˙‘√ ø=ìï e÷≥\T e÷≤¢&ÉT‘êqTμ nqï Ä eTVü‰kÕ~Û«ì

#·÷dæ, yê´düT&ç≤¢ nHêï&ÉT `

13. ‘·©¢! dü÷s¡T´&ÉdüÔ$TdüTÔHêï&ÉT. HH ø±<äT, Hê‘√bÕ≥T •wüß´\÷ ñHêïs¡T. •wüß´\‘√ ø£\dæ uÛÑTõ+#ê\H Hê Áe‘·+

$&ç∫ô|Ïº MT Ç+≥ HH=ø£ÿ&çH uÛÑTõ+#· ÒqT. ás√E ìqïÏøÏ eTs¡THê&ø£<ë! (n+fÒ ìqïÏ ≤π> ás√E

≈£L&Ü ñ|üyêdü+ ‘·|üŒ<äì n+‘·sês¡ú+)

14. nì y<äyê´düT&ÉT |ü\Tø£>± ø=+#Ó+ q$« |ü<äàeTTœjÓÆTq Ä Ç˝≤¢\T ªdüπs Ò! eTT˙+Á<ë! $X«Hê<∏äTì <äj·Te\¢

m+‘·eT+~ n‹<∏äT\T e∫ÃHê ø±eT<ÛqTe⁄e … ø√]q |ü<ësêú\˙ï nq+‘·+>± HqT @sêŒ≥T #j·T>∑\qT.

˙ •wü >∑D≤ìï rdüTø=ì yÓ+≥H sê!μ nqï~.

15. nq>±, ªdüπs! eTVü‰Á|ükÕ<ä+μ nì, y<äyê´düT&ÉT •wüß´\qT rdüTø=ì >∑+>±q~øÏ yÓ[fl, kÕïq, Ä#·eTHê<äT\T

|üP]Ô >±$+#·Tø=ì sê>±`

16. >=&ÉT>∑T bÕe⁄ø√fifl (>=&ÉT>∑T Äø±s¡+˝Àì ãT&çô|\Tqï bÕe⁄ø√fiófl) –\ø£\T yÓ÷>∑T‘·T+&É>± #·+Á<äeTTœ nsTTTq

Ä Ç˝≤¢\T yêfifl≈£î m<äTs¡TyÓ[fl ÄVü‰«ì+∫+~. •wüß´\‘√ yê´düT&ÉT uÛÀ»qXÊ\˝À ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. n|ü&ÜyÓT

e&É¶q kÕ–+∫+~.


1. øÏ+~ |ü<ä + #·<äe+&ç. lHê<∏äT&ÉT ‘·q >∑T]+∫ ‘êqT @eTì #Ó|üø=Hêï&√ ‘Ó\Œ+&ç.

d” ˆ e∫sTT+‘·T yeTT\yê&É ;ÛeTq uÛÑ+–

qT<ä›+&É ©\ H=ø=ÿø£ÿe÷≥T

uÛ≤wæ+‘·T qqïj·TuÛÑ≥Tº e÷s¡Z+ãTq

qTuÛÑj·T yêÁøöŒ&Ûç H=ø=ÿø£ÿ e÷≥T

yêø£Œ‘·TÔ ‹ø£ÿj·T»« Á|üø±s¡eTT s¡kÕ

uÛÑT´∫‘· ã+<ÛäeTTq H=ø=ÿø£ÿe÷≥T

|ü]&ÛÉ$+‘·T Á|üã+<Ûä |üs¡yTX«s¡Tì <e

dü÷øÏÔyÓ’∫Á‘· H=ø=ÿø£ÿe÷≥T

rˆˆ^ˆˆ HÓ’wü<Ûë~ eTVü‰Á|üã+<ÛäeTT\T ô|≈£îÿ

#Ó|æŒHê&Ée⁄ e÷≈£î HêÁ•‘·T&É eq|òüT

Ç|ü⁄&ÉT #Ó|üŒ<=&É+–q sT÷ Á|üã+<Ûä

eT+øÏ‘·eTTùdj·TT Ms¡uÛÑÁ<äj·T´ù|s¡ (ø±o 1`18)

2. ªnìï <ëHê˝À¢ø° nqï<ëq+ $Tqïμ nH n+X+ô|’ ‘·s¡>∑‹˝À #·]Ã+#·+&ç.

3. lHê<∏äø£$ >∑T]+∫ $e]+#·+&ç.

4. ªÄø£+sƒ¡+ãT>∑.................•˝À+#Û·Á|üÁø£eTT Ÿ ‘ê|üdüT Ÿ!μ |ü<ë´ìøÏ Á|ü‹|ü<ës¡ú+ sêj·T+&ç.

Ç$ #j·T+&ç




n) bÕsƒ¡+˝Àì ø£<∏äqT dü+øÏå|üÔ+>± sêj·T+&ç.

Ä) ø√|ü+ ø±s¡D+>± yê´düT&ÉT ø±oq>∑sêHï X|æ+#ê\qT≈£îHêï&ÉT ø£<ë! ªø√|ü+ ` eTìwæ $#·ø£åDqT

q•+|üCÒdüTÔ+~.μ nH n+X+ >∑T]+∫ sêj·T+&ç.



n) yê´düTì bÕÁ‘· dü«uÛ≤yêìï $e]+#·+&ç.

Ä) ªH&ÉT ìqïÏøÏ eTiTHê"&ÉT ì≈£îÿe+ãTμ á e÷≥\T mes¡T me]‘√ @dü+<äs¡“¤+˝À nHêïs¡T? MÏ

n+‘·sês¡∆yT$TÏ?


n) ªø√|ü+ ‘·–Z+#·Tø√e&É+ eT+∫~!μ nH n+XÊìï uÀ~Ûdü÷Ô $TÁ‘·TìøÏ ÒK sêj·T+&ç.

Ä) _Ûø£å, s¡ø£å, |üØø£å, düMTø£å, $eø£å...... e+Ï |ü<ë\‘√ ø£ #·ø£ÿì uÛ≤yêìï Á|üø£Ï+# ø£$‘· sêj·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ yêø±´˝À¢ ‘· dæq |ü<ë\≈£î |üsê´j·T|ü<ë\T sêj·T+&ç.

n) <ë«'ø£yê≥+ãT <Óie<äT eì‘· jÓTTø£‘Ó.

Ä) Á|üøå±[‘·+u…’q |üdæ"&ç #·≥TºeeTT.

Ç) bÕsêXs¡T´+&ÉT ≈£åî‹ŒbÕkÕ |üs¡eXó+&Ó’ X|æsTT+|ü"<ä\+#ÓqT.

á) ÇM«ÏMT<ä HêÁ>∑Vü≤eTT ‘·>∑THÓ?

á) ndüÔ$T+|ü>∑ CÒdæHê&ÉT nVæ≤eTø£s¡T&ÉT.

2. øÏ+~ |ü<ë\qT kı+‘·yêø±´˝À¢ ñ|üjÓ÷–+∫ sêj·T+&ç.

n) <ë«'ø£yê≥eTT Ä) MøÏå+#·T Ç) n+>∑q

á) eT#ÓÃø£+Ï ñ) ≈£î+<ë&ÉT≥ ) uÛÑTøÏÔXÊ\

3. øÏ+~ yêø±´\˝Àì HêHêsê∆\qT >∑T]Ô+∫ sêj·T+&ç.

n) M&ÉT @ M&ÉTyê&√>±ì <äTcÕÿs¡ eTT\qT M&ÉT#·THêï&ÉT.

Ä) <XuÛ≤wü\+<äT ‘Ó\T>∑T …dü‡j·Tì sêj·T\T …dü‡>± ã*¬øqT.

Ç) >∑Ts¡Tì e÷≥\T $qï Ç+Á<äT&ÉT ø£s¡Tíì >∑Ts¡T&Ó’q dü÷s¡T´ì >∑*dæ >∑Ts¡TjÓ÷»q #j·TkÕ–Hê&ÉT.


4. øÏ+~ Á|üø£è‹ |ü<ë\≈£î dü¬s’q $ø£è‹ |ü<ë\qT m+|æø£ #j·T+&ç.

n) $<ä´ ( )

ø£) $~j·T #·) $»® ≥) $<Ó› ‘·) $<Ûä

Ä) _Ûø£åeTT ( )

ø£) ã‘ÓÔeTT #·) ã#·Ã ≥) _#·Ã ‘·) _#·ÃeTT

Ç) j·÷Á‘· ( )

ø£) j·T‘·s¡ #·) C≤‘·s¡ ≥) C…’Á‘· ‘·) j·T‘·qeTT

á) eT‘·‡ éTT ( )

ø£) eTNÃ¤ #·) eT‹Ôj·TeTT ≥) eT#ÓÃeTT ‘·) eT‘·ÔeTT

ñ) s¡‘·ïeTT ( )

ø£) s¡‘·qeTT #·) s¡#·Ã ≥) s¡#·ÃeTT ‘·) s¡‘·ÔeTT

) |ü+øÏÔ ( )

ø£) |ü+‘·T\T #·) |ü‹Ô ≥) ã+‹ ‘·) |ü+≈£î


1. øÏ+~ bÕ<ë˝À¢ì dü+<ÛäT\qT >∑T]Ô+∫ dü+~Û dü÷Á‘ê\qT sêj·T+&ç.

n) |ü⁄D≤´+>∑qj·TT _Ûø£å sTT&É<äjÓT´" >∑≤!

Ä) ø±•— sTTM«Ï MT<ä HêÁ>∑Vü≤eTT <ä>∑THÓ.

Ç) z eTT˙X«s¡! $qej·T´ j·TTqïj·T÷s¡T.

2. øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë˝À¢ @jT #Û·+<ë\THêïjÓ÷ >∑T]Ô+∫ düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

n) eTTìes¡! ˙e⁄ •wü >∑DeTT+>=ì #·j·T´qs¡eTTà $X«Hê

Ä) j·÷´~eT XøÏÔ : dü+j·T$Tesê! sTT≥Ts¡eTàì |æ …Ã Vü≤düÔ dü+

Ç) y<√ø£Ô •e<Ûäs¡à $~Û ãdüeìøÏ

3. øÏ+~ yêø±´\qT #·<äe+&ç.

n) •yêJ ø£fi≤´DÏ <äTsêZìï kÕ~Û+#ê&ÉT.

Ms¡T\≈£î kÕ<Ûä eTT ø±ì~ Ò<äT ø£<ë!

Ä) >=|üŒyê]‘√ ñqï kÕe÷qT´\q÷ >ös¡$kÕÔs¡T.

|üPe⁄\‘√bÕ≥T <ësêìï >∑÷&Ü dæ>∑HÓøÏÿkÕÔs¡T.

á ¬s+&ÉT yêø±´˝À¢ ˇø£ $wüj·÷ìï eTs√ $wüj·T+‘√ düeT]údüTÔHêï+ ø£<ä÷!


yÓTT<äÏ yêø£ +˝À

•yêJ ø£fi≤´DÏ <äTsêZìï kÕ~Û+#·&É+ ` $X‚wü $wüj·T+.

Ms¡T\≈£î kÕ<Ûä + ø±ì~ Ò<äT ø£<ë! ` kÕe÷q´ $wüj·T+.

n+fÒ $X‚wü $wüj·÷ìï kÕe÷q´ $wüj·T+‘√ düeT]ú+#ê+.

Çø£ ¬s+&Ée yêø£ +˝À

>=|üŒyê]‘√ñqï kÕe÷qT´\qT >ös¡$+#·&É+ ` kÕe÷q´ $wüj·T+.

|üPe⁄\‘√bÕ≥T <ës¡+ dæ>∑HÓø£ÿ≥+ ` $X‚wü $wüj·T+.

n+fÒ B+À¢ kÕe÷q´ $wüj·÷ìï $X‚wü $wüj·T+‘√ düeT]ú+#ê+.

\ø£åD+: $X‚wü $wüj·÷ìï kÕe÷q´ $wüj·T+‘√>±ì, kÕe÷q´ $wüj·÷ìï $X‚wü $wüj·T+‘√>±ì düeT]ú+∫

#Ó|üŒ&ÉyT nsêú+‘·s¡Hê´kÕ\+ø±s¡+.

øÏ+~ \øå±´\≈£î düeTq«j·T+ sêj·T+&ç.

n) Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<ëìï \+|òæT+#ê&ÉT.

eTVü‰‘·Tà\≈£î kÕ<Ûä + ø±ì~ Ò<äT ø£<ë!

Ä) yT|òüTT&É+ãT~ÛøÏ b˛sTT »\+ãT ‘Ó∫Ã ÇkÕÔ&ÉT.

˝Àø√|üø£s¡Ô\øÏ~ düVü≤»>∑TDeTT.

dü÷øÏÔyT<Ûë$ mìïø£cÕº\T|ü&Ü¶, Xó<ä∆yÓTÆq

q&Ée&çì, JeHêìï e<ä\&ÉT. <ëìe\¢H

n‘·&ÉT Á|ü‹wüqT, ñ‘·ÔeT >∑‘·T\q÷

bı+<äT‘ê&ÉT.

` eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ ñ<√´>∑|üs¡«+

♦ lHê<∏äT&ÉT d”dü|ü<ä s¡#·q≈£î Á|üdæ~∆. lHê<∏äT&ÉT s¡∫+∫q @yÓ’Hê 5 |ü<ë´\T yπs«s¡T Á>∑+<Ûë\ qT+&ç)

ùdø£]+#·+&ç. yêÏì sêj·T+&ç. ‘·s¡>∑‹˝À #·~$ $ì|æ+#·+&ç. >√&É |üÁ‹ø£ À Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



#·<äe+&


eTqdüT˝Àì uÛ≤yêìï m<äTÏyê]øÏ ‘Ó*j·TCÒùd e÷<ÛäéT+ e÷≥. e÷≥≈£îqï X¯øÏÔ >=|üŒ~. n~

ne‘·*yê]ì yÓT|æŒ+#·>∑\<äT, H=|æŒ+#·>∑\<äT, Ä|ü<ä\qT+&ç ‘·|æŒ+#·>∑\<äT. e÷≤¢&É≥+ ˇø£ ø£fi. Xã›XøÏÔ

‘Ó*dæq yêìπø á ø£fi ø£s¡‘· ≤eT\ø£eTe⁄‘·T+~.

ˇø±j·Tq yÓT≥T¢~>∑T‘·THêï&ÉT. n< düeTj·T+˝À eTs=ø±j·Tq yÓT≥T¢ m≈£îÿ‘·THêï&ÉT. <ë] Çs¡T≈£î>±

ñ+~. Ç<ä›s¡÷ eT<Ûä ˝À m<äTs¡T|ü&Ü¶s¡T. øÏ+<ä qT+&ç edüTÔqï n‘·ìøÏ ø√|üyÓT≈£îÿe. ô|’qT+&ç ~>∑T‘·Tqï

yêì‘√ ªHqT eT÷s¡Tâ\≈£î <ë]e«qTμ nHêï&ÉT. yÓ+≥H m<äTÏyê&ÉT @e÷Á‘·+ ‘·&ÉTeTTø√≈£î+&Ü ª|üs¡yê Ò<äT

HìkÕÔqTμ nHêï&ÉT. Ç|ü&ÉT me&ÉT eT÷s¡Tâ&Éj·÷´&ÉT?

ˇø±$&É Ç+ø=ø±$&É‘√ ù|N ô|≥Tº≈£îqï~. ø√|ü+‘√ ¬s∫Ãb˛sTT ªNÛ ≈£îø±ÿμ nHdæ+~. ne‘· ≤$&É

ª@eTø±ÿ?μ nqï~. á eTTø£ÿ‘√ yÓTT<ä≤$&É ‹ø£ÿ≈£î~]+~.

‘ê+ã÷\+ y˚düTø√e&ÜìøÏ yÓfi≤fl&√ ô|<ä›eTìwæ. ‘·eT\bÕ≈£î\T ø£fÒºyêì‘√ ª@jYT, Ä≈£î˝ÀdüTqï+

‘·≈£îÿey˚sTT, <äe&É|ü>∑T\T‘·T+~μ n+≥÷ |üø£ÿH˚e⁄qï ns¡Ï|ü+&É¢ ¬>\≈£î #˚sTT Äì+∫ ì\ã&Ü¶&ÉT.

neø±X+ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTÔqï ‘·eT\bÕ≈£î\yê&ÉT ª@eTjÓ÷´jYT, #ÓsTT´‹sTT´, |ü+&ÉT¢sê\T‘êsTTμ nHêï&ÉT.

e÷≥≈£î e÷≥, <Óã“≈£î <Óã“.

kÕVæ≤‘ê´_Û ≤wæjÓÆTq ˇø£&ÉT ø£$ì ø£*XÊ&ÉT. m+‘√ø±\+ qT+&ç ‘·q eTqdüT˝À <ë#·T≈£îqï ÄXqT

ãj·T≥ô|≤º&ÉT. ªnj·÷´, Hê≈£î @<Ó’Hê HêÏø£qT sêdæe«+&çμ nq&ç>±&ÉT. <ëìøÏ ã<äT*dü÷Ô Ä ø£$

ªz! <ëìπøeTT+~ @HêÏ¬ø’Hê sêkÕÔqTμ nì nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT.

ˇø£ ô|+&ç¢y&ÉTø£ À ø=+<äs¡T ≈£Ls¡TÃì e÷≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. ˇø£ ô|<ë›j·TqqT ªMTej·Tôd+‘·+&ûμ

nq&ç>±s¡T. <ëìø± ô|<ä›eTìwæ ª@&fióflμ nHêï&ÉT. n+<äs¡÷ eTT≈£îÿq y ÒdüT≈£îHêïs¡T. m+‘· ô|<ä›eTìôw’‘

e÷Á‘·+ Ç+‘·>± |ü]Vü‰düe÷&ÉT‘êsê nì ì\BXÊs¡T. n‘·qHêï&ÉT ªHqT ì»yT #ÓbÕŒqT Hê≈£î @&fiófl

(7 I 7 R 49) nHêï&ÉT. ndü\T $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îì n+<äs¡÷ >=\T¢q qy«XÊs¡T.

ãC≤s¡T˝À yÓfió‘·Tqï ˇø£‘·ìøÏ $TÁ‘·T&ÉT ‘ês¡dü|ü&Ü¶&ÉT. #ê˝≤ø±\yÓTÆ+~ yêfiófl ø£\TdüTø=ì. $TÁ‘·T&ÉT

#Ó|ü\T Ò≈£î+&Ü ñ+&É&É+#·÷dæ $wüj·TyT$T≥ì Á|ü•ï+#ê&ÉT. <ëìøÏ ã<äT*dü÷Ô ª#Ó|üø=qT≥πøeTTqï<äμì

ô|<ä$ $]#ê&Ü$TÁ‘·T&ÉT.

‘·qT rj·TuÀjT dæìe÷ $wüj·T+˝À ìsêà‘· ø£ ø£$ <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi≤¢&ÉT. ªHê dæìe÷ø=ø£ bÕ≥ sêkÕÔsê?μ

nì nuÛÑ ]ú+#ê&ÉT. <ëìøÏ ø£$ ªsêkÕÔsêμ nHêï&ÉT. m+‘· ø£$jÓÆT‘ e÷Á‘·+ Ç+‘· nVü≤+ø±s¡+>± ‘·qqT

ªsêμ n+≤&Ü nqT≈£îHêï&ÉT ìsêà‘·. n‘·ì Ä+‘·s¡´+ Á>∑Væ≤+∫q ø£$ nj·÷´, qqTï ‘·|ü>±

nqT≈£î+≥Tqï≥T¢Hêïs¡T Hqqï~ ªsêkÕÔ, sêμ nì. Vü≤eTàj·T´ nqT≈£îHêï&ÉT ìsêà‘·.

Ç˝≤ e÷≥\˝À $s¡T|ü⁄\T yÓTs¡T|ü⁄\qT düèwæºkÕÔsTT. e´+>∑ + –*–+‘·\T ô|&ÉT‘·T+~.

e÷≤¢&É&ÉeT÷ ˇø£ ø£fi‚


` <Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ®

∫Á‘·Áê+14

s¡ø±Ô\T z&ÉT‘√qï e÷ sêôd‡ Ÿ<ësY >∑ã>∑u≤ @<√ sêdæ Ä

ø±–‘êìï Hê ø±*øÏ ø£≤ºs¡T. ø£Ïº qqTï |ü+»s¡+ À+∫ e<ä*ô|≤ºs¡T.

n‘·ì ø£fi¢ À¢ ø£ì|æ+∫q Ä+<√fiqqT ãÏº yêfifl+‘ê rÁeyÓTÆq

Ä|ü<ä˝À ñHêïs¡˙, eTTK´kÕúes¡+ qT+∫ dü‘·«s¡düVü‰j·T+

Ä•düTÔHêïs¡ ns¡úeTsTT+~. yÓ+≥H ø±*øÏ ø£Ïºq düe÷#ês¡ |üÁ‘·+‘√

düVü‰ >±*˝ÀøÏ m–sêqT. m˝≤¬>’Hêdüπs |òüTÀ+&é y∫ñ+& Á|ü<Ûëq

kÕúes¡+ <ä>∑Zs¡≈£î #s¡Tø=ì rsê\qï ‘·|üq. ª#sê*μ, ª#] rsê*μ.

nì eTqdüT˝À |ü<|ü< nqTø=HêïqT. |ü*øÏq Á|ürkÕØ Ä e÷≥\T

~eéT+Á‘ê˝≤¢ HêeTqdüT˝À u≤>± Hê≥Tø=ìb˛sTT Hê≈£î q÷‘·q

»edü‘êÔ «\qT n+~+#·kÕ>±sTT. n|üŒÏπø u≤>±ô|’øÏ #s¡Tø=HêïqT

ø±ãÏº ø£ÿkÕ] Hê\T>∑T~≈£îÿ ≤ ø£\j·Tpdæ |ü&ÉeT≥~XqT >∑Ts¡TÔ|üÏº

Ä ~X>± m>∑s¡ Hês¡+_Û+#êqT. e+ø£s¡ Ï+ø£s¡ e÷sêZ À¢ |æ∫Ã>±

m–] ∫≥º∫es¡≈£î >∑eT´+ #] |òüTÀ+&é #‹MT<ä yê˝≤qT. s¡ôd‡ Ÿ<ësY

n+~+∫q Ä düe÷#êsêìï |òüTÀ+&é >∑ã>∑u≤ #·~$ dü+‘√wü+‘√

<äTøÏÿf…<äT› ≤ s¡+¬ø ô|≤ºs¡T. Áù|eT>± Hê ‘·\ ì$Tsês¡T.

#·<äe+&ç ` Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ+&ç.

1. áù|sê˝Àì e÷≥\T mes¡T

#ÓãT‘·THêïs¡T?

2. düe÷#êsêìï me] <ä>∑Z] qT+∫

me]øÏ #sêÃs¡T?

3. düe÷#êsêìï #s¡yj·T&ÜìøÏ @ |üøÏåì

ñ|üjÓ÷–+∫ ñ+≤s¡T? m+<äT≈£î?

4. düe÷#êsêìï #s¡ydæq |üøÏå Àì >=|üŒ

\ø£åD≤\T @$?

Á|üX¯ï\T:

eTq <X+˝À eèø£ådü+|ü<ä, |üøÏådü+|ü<ä nbÕs¡+. ◊‘ MÏì >∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒùd eT+∫ |ü⁄düÔø±\T

ns¡T<äT>± ñHêïsTT. |üPs¡«ø±\+˝À düe÷#êsêìï #s¡yj·T&ÜìøÏ bÕe⁄sê\qT ñ|üjÓ÷–+#yês¡T. bÕe⁄sê\

|ü⁄≥Tºø£,yêÏ Jeq$esê\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø£<∏äHê\‘√ ≈£L&çq |ü⁄düÔø£+ ∫Á‘·Áê+. ø£\ø£‘êÔ À z ô|+|ü⁄&ÉT

bÕe⁄s¡+, <ëìï ô|+# z u≤\T&É÷, yêfi¢ ø£<∏äqT eTqdüT≈£î Vü≤‘·TÔ≈£îb˛jT˝≤ #Ó|æŒq |ü⁄düÔø£+ ∫Á‘·Áê+.

∫Á‘·Áê+ |æ\¢\ø√dü+ sêdæq |ü⁄düÔø£yT ◊Hê BìøÏ Á|üø£è‹ |ü]o\≈£î\qT ≈£L&Ü n\]+# XøÏÔ ñ+~.

bÕe⁄sê\ JeHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q n‹dü÷ø£Î$esê\T ‘Ó*j·TC…|üŒ&ÉyT á bÕsƒ¡+ ñ<›X+.





bÕsƒêìøÏ eTT+<äT Á|üy•ø£ À ñqï n+XÊìï #·<äe+&ç @+ Á>∑Væ≤+#ês√ #Ó|üŒ+&ç.

bÕsƒêìøÏ dü+ã+~Û+∫q ∫Á‘ê\qT #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+˝Àì $wüj·÷ìï Væ≤+#·+&ç.


yêÏ nsêú\qT bÕsƒ¡ |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï ª|ü<ä$C≤„q+μ |üÏºø£qT Ò<ë ì|òüT+≥Te⁄qT>±ì #·÷dæ


ø£$ |ü]#·j·T+

$•wüº s¡#·sTT‘· <Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ® ù|s¡T n‹ ø=~›eT+~ uÛ≤s¡rj·TT Ò $ì ñ+≤s¡T.

Äj·Tq sêdæq $\ø£åD |ü⁄düÔø£+ ª∫Á‘·Á e+μ. á |ü⁄düÔø£+ 1928˝À ªq÷´ u…Ø yÓT&É ŸμqT ¬>\T#·T≈£î+~.

u≤\kÕVæ≤‘· +˝À $X‚wüø£èwæ #dæqyê]øÏ ªnyÓT]ø£Hé …’ÁãØ nk˛dæjTwüHéμ yês¡T Ç#Ã $•wüº

|ü⁄s¡kÕÿs¡+ ªªq÷ú…ØyÓT&É£ Ÿμμ. á ãVüQeT‹ ¬>\TÃø=qï πøˇø£ uÛ≤s¡rj·T s¡#·sTT‘· ªª<Ûäq>√bÕ Ÿ

eTTKØ®μμ.

eTTKØ® ≈£î≥T+ã+ ø√ Ÿø£‘ê≈£î <ä>∑Zs¡ À ñqï z eT+~s¡+˝À |üPC≤s¡T\T>± ñ+&~.

uÛ≤s¡‘·<X+˝À ‘·q u≤\´+ >∑&ç|æq <Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ® |ü+<=$Tà<fi¢ ej·TdüT‡˝À nyÓT]ø±

yÓfi≤fl&ÉT. ø±*bò ]ïj·÷, kÕºHébò sY¶ $X«$<ë´\j·÷˝À¢ #·<äTe⁄≈£îHêï&ÉT. ‘·qJ$‘·eT+‘ê nø£ÿ&

>∑&çbÕ&ÉT. s¡#·q\T #j·T&É+, ñ|üHê´kÕ\T Çe«&É+ Çy Äj·Tq eTTK´ yê´|üø±\T. »+‘·Te⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q

|æ\¢\ |ü⁄düÔø±\T ‘=$Tà~ sêXÊ&ÉT. MÏ À 1922˝À sêdæq ªªø£] ~ m*ô|ò+Ÿμμ, 1928˝À sêdæq ªª>√+&é ~

Vü≤+≥sYμμ, 1924˝À sêdæq ªªVü≤]XÊ ~ »+– Ÿ ˝≤´&éμμ |ü⁄düÔø±\T #ê˝≤ ÁbÕ#·Ts¡ + bı+<ësTT.

$<X+˝À ñHêï @Hê&É÷ Äj·Tq uÛ≤s¡‘·<XÊ˙ï, uÛ≤s¡rj·TeT÷˝≤\qT eT]∫b˛ Ò<äT. uÛ≤s¡‘·<XÊìï >∑T]+∫,

Çø£ÿ&ç ø£<∏ä\ >∑T]+∫ ≈£L&Ü s¡#·q\T #XÊ&ÉT.

á bÕsƒ¡+ ø£<∏ë Á|üÁøÏj·T≈£î dü+ã+~Û+∫+~. Ç~ nqTyê<ä ø£<∏ä. Á|üdüTÔ‘· bÕsƒ¡ uÛ≤>±ìï

<Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ® sêdæq ªª∫Á‘·Áê+ ` z bÕe⁄s¡+ ø£<∏äμμ nH |ü⁄düÔø£+˝À qT+∫

d”«ø£]+#ês¡T. Bìï ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ nqTe~+∫qyês¡T <ëdü] neTπs+Á<ä. Bìï Hwüq Ÿ

ãTøÁ≥dtº, Ç+&çj·÷ dü+düú Á|ü#·T]+∫+~. ª∫Á‘·Áê+μ nH~ ˇø£ ô|+|ü⁄&ÉT bÕe⁄s¡+ ù|s¡T.

á bÕsƒ¡+ |ü≈£åî\≈£î dü+ã+~Û+∫q XÊÅd”Ôj·T $C≤„Hêìï n+~düTÔ+~.

(1890`1936)


I

|ü⁄≥Tºø£

|ü~ \ø£å\ »HêuÛ≤ ñ+<äì eTq+ #Ó|ü≈£îH ø√ Ÿø£‘ê eTVü‰q>∑s¡+˝À

ø£ dü+ Çs¡yÓ’ \ø£å\ bÕe⁄sê\T ñ+≤sTT. Á|ür eT÷&√ ≈£îÁsê&ç <ä>∑Zs¡

ø£ dü+ ˇø£ &É»qT yês¡Ô\T yÓ÷ùd bÕe⁄sê\T, –]ø\ bÕe⁄sê\÷, |æ–*

|æ≥º\÷, ã+‹ bÕe⁄sê\÷ ñ+&É≥+ ø£<äT›. bÕe⁄sê\qT eT∫Ãø£ #Ój·T´&É+

nqï ø£fi y˝≤~ dü+e‘·‡sê\T>± uÛ≤s¡‘·<X+˝À ø=qkÕ>∑T‘√+~. Ä ø£fi

|ü⁄Dé÷ nì |ü≈£åî\qT Áù|$T+#yê]ì n\]+# |æ–*|æ≥º, ã+‹ bÕe⁄s¡+

nqï ¬s+&ÉT $•wüºyÓTÆq bÕe⁄sê\ C≤‘·T\qT uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Á|ü|ü+#êìøÏ

n+~+∫+~. mH√ï X‘êu≤›\qT+N sêE\÷, j·TTesêE\÷, sêDT\÷,

j·TTesêDT\÷ ‘·eT‘·eT #·\Tesê‹ eT+~sê\˝Àq÷ kÕe÷qT´\÷,

ìs¡Tù|<ä\÷ ‘·eT ‘·eT Çfi¯Sfl, |üP]fi¯fl˝Àq÷`bÕe⁄sê\ MT<ä Áù|eT,

ÄbÕ´j·T‘·\qT ≈£î]|ædü÷ÔH ñHêïs¡T. ÁX<ë∆dü≈£îÔ\qT #·÷|ædü÷ÔH ñHêïs¡T.

>=|üŒyêfifl |üP<√≥\÷, bòÂ+f…q÷¢ >±ìe«+&ç, kÕe÷qT´\ |üP\eT&ÉT\÷,

|üfifl #Ó≥÷¢ >±ìe«+&ç ` ne˙ï s¡ø£s¡ø±\ s¡+>∑T s¡+>∑T\ bÕe⁄sê\‘√q÷, ˙*ø£fifl‘√ ≈£îe≈£îe˝≤& >∑Te«\‘√q÷

ì+&ç ñ+&É&É+ ø£<äT›.

á HêÏø° $<oj·TT …e¬s’Hê eTq eTVü‰q>∑sê\≈£î e∫Ãq≥ºsTT‘ yêfifl≈£î ñ˝≤¢düø£s¡yÓTÆq #·\¢ì>±*˝À –]ø°\T

ø=fÒº bÕe⁄sê\ ãè+<ë\T ø£ì|ækÕÔsTT. Ä ô|+|ü⁄&ÉT bÕe⁄sê\≈£î ‘·eT ‘·eT &Üu≤ ÇfiflMT<ä ì\ã&ç ‘Ó\¢C…+&Ü\T

|ü⁄‘·÷ dü+πø‘ê\T n+~+# ndü+U≤´ø£yÓTÆq ≈£îÁsêfiófl ø£qã&É‘ês¡T. Ä ˙˝≤ø±X+˝À bÕe⁄sê\ >∑T+|ü⁄\T ô|qT

yT|òü÷\˝≤>± kÕ–b˛e&É+ ø£ì|ædüTÔ+~. yÓTT<ä≥ n$ ∫qï ∫qï ãè+<ë\T>± @s¡Œ&ç ‘·eT ‘·eT j·T»e÷qT\ Çfifl

MT<ä z Çs¡yÓ’ ì$TcÕ\bÕ≥T #Óø£ÿs¡T¢ ø=&É‘êsTT. Ä ‘·sê«‘· n$ Áø£eTÁø£eT+>± ô|’ô|’øÏ kÕ–b˛‘êsTT. $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\

qT+∫ yÓ\Te&çq ys¡T ys¡T ãè+<ë\˙ï yÓT\¢>± ø£\>∑*dæb˛‘êsTT. ˇø£ ãèVü≤‘·Ôs¡ düeT÷Vü≤+>± s¡÷bı+<äT‘êsTT.

ø£qT#·÷|ü⁄≈£î n+<äq+‘· m‘·TÔ≈£î m–dæb˛‘êsTT. n˝≤ ø£\>∑*dæ, m>∑dæ >∑+≥\ ‘·s¡ã&ç m–sêø£ ‹]– n˙ï $&ç$&ç>±

‘·eT ‘·eT j·T»e÷qT\ Çfifl≈£î #s¡Tø=+≤sTT. q>∑s¡+˝Àì Çfiófl >∑T˝≤;, |üdüT|üP, ‘Ó\T|üP <ë˝≤¢+Ï s¡ø£s¡ø±\

s¡+>∑T˝˝À ñHêï, dü÷ú\+>± yêÏ ô|’ø£|ü\T πø |ü]e÷D+˝À, πø Äø£è‹˝À ñ+≤sTT. nsTTHê eT] Ä y˝≤~

bÕe⁄sê\T mHÓïH√ï <ä÷sê\T ø£*dæyÓT*dæ m–]Hêø£, ‹]– ø£∫Ã‘·+>± ‘·eT ‘·eT Çfi¯fl≈£L, >∑÷fi¯fl≈£L m˝≤

Á|üy•ø£

|üøÏå Á|ü|ü+#·+˝À ¬s+&ÉT <äèXÊ´\T n‹eTH√Vü≤s¡yÓTÆq$. >∑T&ÉT¶ã<ä›\T ø=Ïº ‘·*¢|üøÏå

|æ\¢|üøÏåì á Á|ü|ü+#·|ü⁄ yÓ\T>∑T yÓ\T¢e˝ÀøÏ rdüTø=ìsêe&É+ n+<äT˝À yÓTT<äÏ~. n˝≤

e∫Ãq |æ\¢|üøÏå H√ÏøÏ ÄVü‰s¡+ n+~dü÷Ô ‘·*¢ |üøÏå ô|+|üø£+ ø=qkÕ–+#·&É+ ¬s+&Ée~.

∫Á‘·Áê+ ô|+|üø£+ m+‘√ nqTsê>∑+‘√ kÕ–+~. Ç+‘·≈£L ª∫Á‘·Áê+μ mes¡T? <ëì

ô|+|üø£+ m˝≤ kÕ–+~? n~ m˝≤ m>∑s¡&É+ Hs¡TÃø=+~? bÕsƒ¡+ #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.


#s¡Tø√>∑\T>∑T‘·THêïsT÷ nqï~ ÄXÃs¡ + ø£*–+# $wüj·TyT. ìC≤ìøÏ bÕe⁄sê\≈£î n<äT“¤‘·yÓTÆq ~XÊ|ü]C≤„q+ ñ+~.

@qT>∑T\÷, bÕe⁄sê\ø£Hêï ‘·eT ‘·eT j·T»e÷qT\|ü≥¢ m≈£îÿe $XÊ«dü+ Á|ü<ä]Ù+# ÁbÕDT\qT Hì+‘·es¡≈£L

#·÷&É Ò<äT. á ¬s+&çÏ‘√q÷ Hê≈£î düìïVæ≤‘· |ü]#·j·T+ ñ+~. eqd”eT˝Àì >∑»sêE\T>±ìe«+&ç. q>∑s¡ d”eT\˝Àì

bÕe⁄sê\T >±ìe«+&ç, n$ ‘·eT j·T»e÷qT\+fÒ ÁbÕD+ ô|&É‘êsTT. s√»+‘ê mø£ÿ&Óø£ÿ&É ‹]–Hê, @ >∑>∑q d”eT˝À¢

m–]Hê ∫es¡øÏ n$ ‘·eT≈£îqï n<äT“¤‘·yÓTÆq n+‘·' Áù|s¡D≤ã\+‘√ ‘·eT

$TÁ‘·T&É÷, düVü≤#·s¡T&É÷ nsTTq e÷qe⁄&ç |ü+#·≈£î #s¡T≈£î+≤sTT.

Hê ô|+|ü⁄&ÉT @qT>∑T ù|s¡T ªø£]μ, Hêø√ ô|+|ü⁄&ÉT bÕe⁄s¡+ ≈£L&Ü

ñ+~. <ëì ù|s¡T ª∫Á‘·Áê+μ ª∫Á‘·μ n+fÒ ñ˝≤¢düuÛÑ]‘·yÓTÆq s¡+>∑T\‘√

ì+&çq nì ns¡ú+. ªÁê+μ n+fÒ ø£+sƒ¡+. Hê bÕe⁄s¡+ yÓT&É ∫Á‘· $∫Á‘·

es¡íuÛÑ]‘·+ nqï e÷≥. n|ü&É|ü&ÉT n+<äTπø e÷ bÕe⁄sêìï ªVü≤]$\T¢

yÓT&É>±&ÉTμ nì eTT<äT›>± |æ\Tdü÷Ô ñ+≤qT.

ìC≤ìøÏ ∫Á‘·Áê+ |ü⁄≥Tºø£‘√H Vü≤]$\T¢ yÓT&É‘√ ñÏº|ü&É Ò<äT.

>∑T&ÉT¶ ˝À+∫ ãj·T≥|ü&É¶|ü&ÉT @ s¡+>∑T\÷ Òe⁄. yÓT\¢>± s√E\÷,

yêsê\÷ >∑&ç#ø=B› <ëìøÏ áø£\T ô|]>±sTT. nsTTHê eT÷&√HÓ\ e#Ã<ëø±

<ëì eHÓï∫HÓï\ >∑T]+∫q Ä#·÷ø°jT e÷≈£î ‘Ó*dæsê Ò<äT. ø±˙ ø£kÕ]

ì+&ÉT>± áø£\T ô|]>±ø£, Ä áø£\T n‹düT+<äs¡yÓTÆq s¡+>∑T\‘√ ì+&Üø£,

` ÇVü≤ n+<ä+˝À <ëìøÏ kÕÏsê>∑\ bÕe⁄s¡+ e÷ fiÀfl ˝Ò<äì

düŒwüºeTsTT+~. e÷ fiÀfl <ë<ë|ü⁄ q\uÛ…’y\ ô|+|ü⁄&ÉT bÕe⁄sê\T ñHêïj·Tqï

dü+>∑‹ eTq+ eT]∫b˛≈£L&É<äT. nìï y\ bÕe⁄sê\˝Àq÷ n‹ düT+<äs¡yÓTÆq<äqï e÷≥ e÷ ∫Á‘·Áê+.

II

∫Á‘·Áê+ ø£<∏äqT HqT yÓTT≥ºyÓTT<äÏï+N yÓTT<ä …&É‘êqT. eTT+<äT <ëì ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ >∑T]+∫ #Ó|üø=+<ë+.

<ëì ‘·+Á&ç|üøÏå z –]ø°\ yÓTTq>±&ÉT. ‘·*¢|üøÏå z yês¡Ô\ bÕe⁄s¡+. Ä s√E˝À¢ n~ n‹ düT+<äs¡yÓTÆq ≈£î©q e+XÊìøÏ

#Ó+~q bÕe⁄s¡+. Ä ¬s+&ÉT $•wüºyÓTÆq bÕe⁄sê\÷ »‘·>∑≤ºsTT. >∑T&ÉT¢ ô|≤ºsTT. yêÏøÏ |ü⁄Ïºq ∫Á‘·Áê+ n+<äTe\¢H

‘·sê«‹s√E˝À¢ j·TT<ä∆s¡+>±˝À¢q÷ XÊ+‹ düeTj·÷˝À¢q÷ nyÓ÷|òüT+>± |üì#Ój·T´>∑\ yêsêÔVü≤]jÓÆTq bÕe⁄s¡+>±

s¡÷bı+~+~. ‘·*¢|üøÏå qT+&ç ‘Ó*$‘≥\T dü+bÕ~+#·T≈£î+~. ‘·+Á&ç|üøÏå qT+&ç y>∑+, #·Ts¡T≈£î<äq+, kÕVü≤dü+

dü+‘·]+#·T≈£î+~. n˝≤ düeT≈£Ls¡TÃ≈£îqï XøÏÔj·TT≈£îÔ\ |ü⁄Dé÷ nì n~ mH√ïkÕs¡T¢ XÁ‘·Te⁄\ <ë&ç qT+∫ ÄK]ø£åD+˝À

` Ä <ë&ç #düTÔqï &>∑\ ‘·\\MT<ä qT+# –]ø°\T ø=Ïº ‘·|æŒ+#·Tø√>∑*–+~. Ä eTT#·Ã≥T¢ düeTj·TeT÷ dü+<äs¡“¤eT÷

dü]≈£L&çq|ü&ÉT eTs√kÕ] #Ó|üø=+<ë+.

Ç+ø± >∑T&ÉT¶ À ñqï|ü& ∫Á‘·Áê+ z Á|üe÷<ä+ ˝À+∫ ‘·èÏ À m˝≤ ‘·|æŒ+#·T≈£î+<√ eTT+<äT #Ó|ü⁄‘êqT. Ä

s√EqT HqT m|üŒÏø° eTs¡∫b˛ ÒqT. ‘·*¢ bÕe⁄s¡+ ô|Ïºq ¬s+&ÉT>∑T&É¢ À ø£<ëìï bıs¡bÕ≥Tq C≤s¡$&ç∫ |ü>∑\>=Ïºq

s√»~. Ä ‘Ó*$e÷*q |üìøÏ HqT áHêÏø° dæ>∑TZ|ü&ÉT‘·÷ ñ+≤qT. u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷ ñ+≤qT. HqT |ü>∑\>=Ïºq Ä

¬s+&√ >∑T&ÉT¶ À Á|ü|ü+#·+˝À¬ø˝≤¢ n‹ $•wüºyÓTÆq bÕe⁄s¡+ ñ+&<yÓ÷ me]øÏ ‘Ó\TdüT! Ä <äTs¡È≥q Ç˝≤ »]–+~.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ø√˝Ÿø£‘ê q>∑s¡+˝Àì |æ\¢\T |ü≈£åî\

Áù|$T≈£î\ì m˝≤ #Ó|üŒ>∑\s¡T?

♦ MT ÁbÕ+‘·+˝À @ @ |ü≈£åî\T m≈£îÿe>±

ñ+≤sTT? yêÏ ø√d ü+ MT πs+

#düTÔHêïs¡T?

♦ bÕe⁄sê\ >∑T]+∫ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*Z+#˚

$wüj·÷ìï ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡Tø£<ë! nfÒ¢

$T>∑‘ê |ü≈£åî˝À¢ ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚

$wüj·÷\T @eTTHêïsTT?

♦ $XÊ«dü+ Á|ü<ä]Ù+#·&É+ n+fÒ @$TÏ?

♦ n+‘·' Áù|s¡D≤ã\+ n+fÒ @$TÏ?

Bìe\¢ eTq+ @+ #j·T>∑\+?


e÷~ Hê\T>∑+‘·düTÔ\ yT&É. Ä yT&É MT<ä bÕe⁄sê\ >∑÷fiófl ñ+&$. ‘·*¢bÕe⁄s¡+ >∑T&É¢qT

bı<äT>∑T‘√qï >∑÷Ïì HqT z s√E XóÁuÛÑ+ #<ë›eTì yÓfi≤flqT. ‘·*¢|æ≥ºqT eTè<äTe⁄>± Ò|æ rdæ z

|üø£ÿq ñ+#êqT. ‘·sê«‘· ø√ÿ >∑T&ÉT¶H C≤Á>∑‘·Ô>± rdæ |üø£ÿ>∑÷À¢ ñ+#êqT.

Ä Á|üø£ÿ >∑÷Ï À >∑ÏºbÕÏ #Óø£ÿ ‘·|üŒ n&ÉT>∑Tq |”#·÷

Ä≈£î n\eTT˝≤¢+Ï yÓT‘·ÔÏ |ü<ësêú\T Òe⁄. >∑T&É¢qT

|üø£ÿ>∑÷Ï À ñ+#êø£ yÓTT<äÏ>∑÷Ï Àì #Ó‘êÔ #Ó<ësêìï

rdæbÕπsùd |üì˝À |ü&Ü¶qT. Ä |üì eTT–kÕø£ ø£ >∑T&ÉT¶qT

rdüTø=∫Ã <ëì j·T<∏ëkÕúq+˝À ñ+#êqT. ¬s+&√ >∑T&ÉT¶

MT<ä yÓT\¢>± <äè&ÛÉ+>± H #‹ì ñ+∫q ø£åD+˝À »]–+<ë

Á|üe÷<ä+. H˚Hê >∑T&É¢ e÷]Œ&ç˝À ñqï|ü&ÉT ` Ç+Ï

ô|’ø£|üqT ‘·TbòÕqT m>∑Ts¡>=Ïºq≥Tº>± Hê yÓTTVü‰ìï @<√

ã\+>± ‘êøÏ+~. rsê #·÷ùdÔ n~ ‘·+Á&çbÕe⁄s¡+. ¬sø£ÿ\‘√

ã\+>± Hê yÓTTVü‰ìï yÓ÷<äT‘√+~. Ç+ø± <ës¡TD+ @eT+fÒ

Hê eTT≈£îÿ MT<ä ‘·q >√fiflqT ≈£L&Ü ~>∑ydæ+<ä~. Ä H=|”Œ

Ä >∑>∑TsêŒ≥÷ yêÏ |ü⁄Dé÷ nì ¬s+&√ >∑T&ÉT¶qT Hê≈£î

‘Ó*j·T≈£î+&ÜH m|ü&ÉT e~ ÒkÕH√ e~ ÒXÊqT. n‹ø£wüº+

MT<ä Ä ‘·+Á&ç|üøÏåì <ä÷s¡+>± ‘·]yTj·T>∑*>±qT. á À|ü\

»s¡>∑e\dæq Á|üe÷<ä+ »s¡>∑H »]–+~. ¬s+&√ >∑T&ÉT¶

|ü–* ∫ÛHêï_ÛqïyÓTÆ Hê ø±fifl <ä>∑Zs¡ |ü&ç ñ+~. Hê MT<ë,

Ä ~≈£îÿe÷*q ‘·+Á&ç|üøÏå MT<ë Hê≈£î fiófl ‘Ó*j·Tì ø√|ü+

e∫Ã+~. Hê MT<ä Hê¬ø+<äT≈£î ø√|ü+ e∫Ã+B n+≤sê

‘·+Á&ç bÕe⁄s¡+ qT+∫ n˝≤+Ï <ë&ç »s¡>∑e#·Ãì HqT

Væ≤+∫ ñ+&Ü*>∑<ë... C≤Á>∑‘·Ô|ü&ç ñ+&Ü*>∑<ë. HH<√

>∑T&É¢ì dü+Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ e#êÃqqTø=+<ë ‘·+Á&ç|üøÏå. Ä

nC≤„q+‘√ n~ ÁbÕD≤\≈£î ‘Ó–+∫ eTØ Hê MT<ä <ë&ç

#˚dæ+~. >∑T&É¢qT m‘·TÔ≈£î b˛≈£î+&Ü Ä|ü⁄<ëeTqTø=+~.

bı<äT>∑T\ ø±\+˝À >∑÷fiflqT XóÁuÛÑ|üs¡#≥|ü&ÉT nìï

s¡ø±\ dü+|òüT≥q\≈£L, <ë&ÉT\≈£L eTq+ dæ<ä∆|ü&ç ñ+&Ü*.

düπs ` eTfi≤fl eTq ø£<∏ä <ä>∑Zs¡≈£î e<ë›+. >∑T&ÉT¶ ô|’

ô|+≈£îqT eTT≈£îÿ‘√ bı&ç∫ |æ\¢|üøÏåì á Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ

m|ü&ÉT rdüT≈£îsêyê˝À ‘·*¢|üøÏåøÏ ø£∫Ã‘·+>± ‘Ó\TdüT.

‘·+Á&ç|üøÏ å ≈£L&Ü n&ÉbÕ<ä&ÉbÕ >∑T&É ¢MT<ä ≈£Ls=Ãì

bı~π>e÷≥ ì»yT>±ì bı<ä>∑≥+ nqï |üìì eT÷&ç+≥

¬s+&ÉTe+‘·T\T ìs¡«Væ≤+#˚~ ‘·*¢|ü πøå. Ä $T–*q


eT÷&√e+‘·T bı~π>~ ‘·+Á&ç|üπøå nsTTHê |æ\¢|ü≈£åî*ï Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ m|ü&ÉT rdüT≈£îsêyê* nqï $wüj·T+ <ëìøÏ

‘Ó*j·T<äT. Ä |ü]C≤„q+ ‘·*¢|üøÏå kı‘·TÔ. >∑T&ÉT¶ Àì |ü#·ÃkıHê, ‘Ó\¢kıHê ø£\>∑\dæ ÁbÕD+ b˛düTø=ì |æ\¢|üøÏå>±

s¡÷bı+~ Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|≥º≤ìøÏ dü+dæ<ä∆eTjT´ XóuÛÑeTTVüAs¡Ô+ e∫Ã+<äì ‘·*¢|üøÏåøÏ n+‘· ø£∫Ã‘·+>± m˝≤

‘Ó\TdüTÔ+B nqï~ eTq Vü≤ø£+<äì $wüj·T+. n˝≤π> ô|’ô|+≈£î MT<ä @ #√≥Tq m+‘· ã\+‘√ eTT≈£îÿ‘√ ‘êø±˝À

≈£L&Ü ‘·*¢|üøÏåøÏ ≈£åîDí+>± ‘Ó\TdüT. |æ\¢|üøÏåøÏ @ >±j·TeT÷ ‘·>∑\≈£î+&Ü dü¬s’q Á|ü<X+˝À dü¬s’q düeTj·T+˝À eTT≈£îÿ‘√

>∑T&ÉT¶qT ã<ä›\T>=≥º&É+, |æ\¢|üøÏåì Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ ÄVü‰«ì+#·&É+ ` Çe˙ï Hê≈£î n<äT“¤‘· eTì|ækÕÔsTT.

∫Á‘·Áê+ |ü⁄≥º≥+ ≈£L&Ü dü]>±Z H˚qT ô|’q $e]+∫q≥Tº>±H˚ »]–+~. >∑T&É¢qT bı<ä>∑≥+ yÓTT<ä …Ïºq

Çs¡ejÓ÷´ s√Eq ‘·*¢|üøÏå >∑T&ÉT¶ MT<ä ≈£Ls√Ãe&É+ e÷Hdæ |üø£ÿ |üø£ÿq ‘êsê&É≥+ >∑eTì+#êqT. ‘·+Á&ç|üøÏå yT&ÉMT~

|æ≥º>√&ÉMT+∫ ~–e∫Ã >∑T&ÉT¶qT bı<ä>∑&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+∫q Á|ü‹kÕØ ‘·*¢|üøÏå Ä ‘·+Á&ç|üøÏåì eTT≈£îÿ‘√ bı&ç∫ <ä÷s¡+>±

‘·]yTùd~. ªªqHÓï+<äTøÏ ≤ ‘·]yTdüTÔHêïyé?μμ nqï≥Tº>± Ä ‘·+Á&ç|üøÏå ≈£îe≈£îe˝≤&~. ªªyÓfiflej·÷´ yÓfiófl. m+‘√

eTTKýÓTÆq |üì˝À ñHêïqT. Çã“+~ ô|≥º≈£î+&Ü |üø£ÿ≈£î yÓfióflμμ nqï≥Tº>± ‘·*¢|üøÏå ‘·+Á&ç|üøÏåì eT]ø±düÔ <ä÷s¡+>±

HÓfÒºùd~. ∫e]øÏ ‘·+Á&ç|üøÏåøÏ nø£ÿ&ÉTï+∫ yÓfiflø£ ‘·|üŒ Ò<äT.

n<ä+‘ê #·÷dæ Hê≈£î ø£+>±s¡T yÓTT<ä\sTT+~. >∑T&ÉT¢ bı<ä>∑&É+ |üPs¡Ôyê«\˙, |æ\¢ |üøÏå ÁbÕD+ b˛düTø=ì

>∑T&ÉT¶ À+∫ ãj·T≥|ü&ç‘ #·÷&Ü\˙ Hê≈£î eTVü‰ ÄÁ‘·+>± ñ+~. eT] ‘·*¢|üøÏå Á|ües¡Ôq #·÷ùdÔ $∫Á‘·+>± ñ+<ëjT!

Ä+<√fiq‘√, ÄdüøÏÔ‘√, ÄÁ‘·+>± >∑÷Ïπødæ #·÷&ÉkÕ>±qT. z >∑+≥ >∑&ç∫+~. |ü]dæú‹˝À e÷s¡TŒ Ò<äT. eTs√ eTTbÕŒe⁄>∑+≥

>∑&ç#êø£ ‘·*¢|üøÏå yÓT&É n≥÷ Ç≥÷ ‹|ü‘·÷ ÁX<ä∆>± @<√ $qkÕ–+~. ãVüQXÊ >∑T&ÉT¶ À|ü\ ø£<ä*ø£\ Xu≤›\sTT

ñ+&Ü\$. yÓT\¢>± ‘·*¢|üøÏå XØs¡+˝À düŒ+<äq yÓTT<ä\sTT+~.

<ëì X¯Øs¡eT+‘ê @<√ rÁe Á|üø£+|üq bÕ≈£î‘√+<ë

nì|æ+∫+~. ‘·*¢|üøÏå À @<√ ~e´ dü+ø£\Œ+ #√≥T#düT≈£îqï≥Tº

nì|æ+∫+~. ‘·\ ìøÏÿ+∫ >∑T]#·÷dæ+~. ¬s+&˚ ¬s+&ÉT

eTT≈£îÿb˛≥¢‘√ >∑T&ÉT¶qT |ü>∑\>=Ïº+~. |æ\¢|üøÏå ãj·T≥|ü&ç+~.

ˇfi¢+‘ê eTT≈£îÿ... ∫qï bÕÏ XØs¡+. dü«\Œ+>± ø£+|ædüTÔqï

X¯Øs¡+. ªÇHêïfi¯Sfl ‘êqT ÁX¯eT|ü&ç+B, m<äTs¡T#·÷düTÔqïB

Ç˝≤+Ï ã\V”≤qyÓTÆq ìdü‡Vü‰j·TyÓTÆq ns¡“¤ø£yÓTÆq |æ\¢|üøÏå

ø√düe÷?μ nì ‘·*¢|üøÏå ÄXÃs¡ |ü&çq≥T¢ nì|æ+∫+~. nsTTHê

|æ\¢|üøÏå ìdü‡Vü‰j·T‘·qT >∑eTì+∫q eTs¡Tø£åD+ ‘·*¢|üøÏå <ëìì

‘·q s=eTTà˝Àì ˙* áø£\e÷≥Tq bı<äe⁄ø=+~.

III

∫Á‘·Áê+ #·<äTe⁄

|üøÏå Á|ü|ü+#·+˝À ¬s+&ÉT <äèXÊ´\T n‹ eTH√Vü≤s¡yÓTÆq$. >∑T&ÉT¶ ã<ä›\T>=Ïº ‘·*¢|üøÏå |æ\¢|üøÏåì á Á|ü|ü+#·|ü⁄

yÓ\T>∑T˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe&É+ n+<äT˝À yÓTT<äÏ~. n˝≤ e∫Ãq |æ\¢|üøÏå H√ÏøÏ ÄVü‰s¡+ n+~dü÷Ô ‘·*¢|üøÏå ô|+|üø£+

ø=qkÕ–+#·&É+ ¬s+&√~. ∫Á‘·Áê+ ô|+|üø£+ m+‘√ nqTsê>∑+‘√ kÕ–+~. eTq+ ∫qï |æ\¢*ï m‘·TÔø=ì ˝≤*ùdÔ Ä

|æ\¢\≈£î m˝≤+Ï Vü‰sT÷ kÂKéT÷ \_ÛkÕÔjÓ÷ ∫Á‘·Á^yêìøÏ ‘·q ‘·+Á&ç|üøÏå, ‘·*¢|ü≈£åî\qT+∫ n˝≤+Ï yÓ#·Ã<äq+

\_Û+∫+~.

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ MTs¡T m|üŒÏø° eTs¡∫b˛ Òì s√E @~? m+<äT≈£î?

♦ ‘Ó*$e÷*q |üqT\T n+fÒ @$TÏ?

♦ MTMT<ä MTπø m|ü&Ó ’Hê ø√|ü+ e∫Ã+<ë?

m+<äT≈£î?

♦ bÕe⁄s¡+ >∑÷&ÉT m˝≤ ñ+<√ ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T ø£<ë!

MT≈£î ‘Ó*dæq |üøÏå >∑÷fiófl m˝≤ ñ+≤jÓ÷ #Ó|üŒ+&ç.

|üøÏå >∑÷fifl˙ï πø˝≤ ñ+≤j·÷?

♦ ~e´ dü+ø£\Œ+ #√≥T #düTø√e&É+ n+fÒ @$TÏ?


#·+Ï|ü≈£åî\T m~– e#Ã düeTj·T+˝À yêÏ >∑÷fifl˝À eTØ m≈£îÿe>± yÓT‘·ÔÏ <ä÷B, |”#·T ˝≤+Ï |ü<ësêú\qT

ñ+#·>∑÷&É<äT. yêÏì ‘·>∑T yÓ÷‘ê<äT˝ÀH ñ+#ê*. Òø£b˛‘ >∑÷&ÉT eTØ yÓ#·ÃHÓ’b˛‘·T+~. ns¡ø=s¡ C≤„q|ü⁄ bÕe⁄sê\

ô|+|üø£+<ës¡T\T |æ\¢|ü≈£åî\T m~π> düeTj·T+˝À ‘·eT XØs¡+qT+# #ê˝≤ yÓ÷‘ê<äT˝À yÓ#·Ã<äHêìï $&ÉT<ä\ #kÕÔj·Tqï

$wüj·T+ Á>∑Væ≤+#·s¡T. á düeTj·T+˝À bÕe⁄sê\ >∑÷fiflqT eTØ ‘·s¡#·T>± XóÁuÛÑ+ #Ój·T´≥+ ≈£L&Ü eT+∫~>±<äT.

‘·*¢|üøÏå, ‘·+Á&ç|üøÏå Ä∫ ‘·÷∫ >∑÷Ï À ñ+# Á|ü‹ edüTÔeP |æ\¢|üøÏå düTKkÂø£sê´\≈£î <√Vü≤<ä+ #kÕÔsTT.

|ü⁄Ïºq ¬s+&√HêÏ qT+# ∫Á‘·Áê+ ‘·q ‘· À¢ ‘·+Á&√ >∑÷ÏøÏ e∫Ãq Á|ü‹kÕØ ‘·q eTT≈£îÿ ‘Ós¡∫ ‘·q >∑T˝≤;s¡+>∑T

ˇ+Ïì ã+‹˝≤ ñ_“+#·&É+ Hê≈£î düŒwüº+>± >∑Ts¡TÔ+~. u≤sê¢ ‘Ós¡∫q |æ\¢|ü≈£åî\ H√fifl˝À¢ ô|<ä› |ü≈£åî\T ‘êeTT dü+bÕ~+∫q

<Ûëq´|ü⁄–+»\ qT+∫ ñ‘·Œ‹Ô #dæq bÕ\qT b˛kÕÔsTT. n˝≤ b˛dæq Ä |ü<ës¡ú+ m+‘√ yÓT‘·Ô>± ñ+≥T+~. ô|<ä›|ü≈£åî\T

eTT+<ädüTÔ>± ‘êeTT dü+bÕ~+∫q –+»©ï $‘·ÔHê©ï ‘·eT ø£+sƒ¡+˝À ø±ùd|ü⁄ Hêqì∫Ã yÓT‘·Ôãs¡TkÕÔsTT. Ä ‘·sê«‘ Ä

ÄVü‰sêìï |æ\¢\≈£î n+~kÕÔsTT. |æ\¢|ü≈£åî\≈£î HÓ\s√E\ ej·TdüT e∫Ãq|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü ô|<ä› |ü≈£åî\T ‹qï>± –+»*ï

n+~+#·e⁄. eTT+<äT ‘·eT ø£+sƒ¡+˝À yÓT‘·Ôã]#êπø n+~kÕÔsTT.

e÷ ∫Á‘·Á^yêìøÏ Äø£* m≈£îÿe. ˇø£ ô|<ä›|üøÏå ‘·q <ä>∑Zπs ñ+&ç ˝≤*dü÷Ô ‘·q u≤>√>∑T\T #·÷dü÷Ôñ+&É>±, ¬s+&√

|üøÏå ‘·q ø√dü+ ÄVü‰s¡ùdø£s¡D˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ñ+&˝≤ #ùd~ ∫Á‘·Áê+. ‘·*¢‘√ dü]düe÷q+>± ‘·+Á&ç ≈£L&Ü ∫Á‘·Áê+

u≤>√>∑T\T dü]#·÷&É&É+˝Àq÷, ÄVü‰s¡+ n+~+#·&É+˝Àq÷ bÕ\T|ü+#·Tø=+<äì Hê n+#·Hê. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ÁXe÷,

ÁX<ë∆ |ü⁄Dé÷ nì ∫Á‘·Áê+ eTVü‰ @|ü⁄>± m~–+~. >∑T˝≤;s¡+>∑T e÷] |üdüT|ü⁄ ø£*dæq ‘Ó\T|ü⁄s¡+>∑T e∫Ã+~.áø£\T

sêqTHêïj·Tq&ÜìøÏ á s¡+>∑T e÷s¡TŒ yÓTT<äÏ dü÷#·q. ‘·sê«‘· ∫qï ∫qï u§&çô|˝≤¢ eTTfi¢|ü+~ eTTfi¢ ≤+Ï áø£\T

e#êÃsTT. <ëì ø£fifl <ä>∑Zsê, H√Ï <ä>∑Zsê n|üŒÏ<ëø± y˝≤&ÉT‘·÷ ñqï |üdüT|ü⁄|ü#·Ãì #·sêà\T sê*b˛j·÷sTT.

bı&ÉyêÏ, >∑Ïº, dü÷~˝≤+Ï eTT≈£îÿ s¡÷|ü⁄ ~<äT›≈£î+~. m+‘·ã\yÓTÆq eTTø√ÿ... z dü+|òüT≥q #Ó|ü⁄‘êqT.

∫Á‘·Á^yêìøÏ eT÷&ÉTyêsê\ ej·Tdü|ü&ÉT <ëì >∑÷Ï ÀøÏ ˇø£ NeT bÕøÏ+~. >∑÷Ï n+#·Tq ≈£Ls=Ãì ñqï

∫Á‘·Áê+ me] ñ|ü<XeT÷ Ò≈£î+&ÜH Ä NeTqT ≥≈£îÿq ‘·q eTT≈£îÿ‘√ bı&ç∫+~. n|üŒÏ<ëø± @ø£K+&É+>± kÕ–q

Ä NeT ø£ÿ <Óã“‘√ ¬s+&ÉT eTTø£ÿ …’b˛sTT+~. ‘·q eTT≈£îÿ‘√ Ä NeT ‘·Tqø£\qT ø£~|æ #·÷dæ ‘êqT #dæq |òüTqø±s¡ +

@$TÀ ns¡ú+ #düT≈£îH Á|üj·T‘·ï+ #dæ+~ ∫Á‘·Áê+. n~ @<√ ‹H edüTÔe⁄ nqTø=ì ‘·eT bÕe⁄sê\ C≤‹øÏ $TÁ‘·T&Ó’q

Ä ne÷sTTø£|ü⁄ q\¢NeTqT ∫Á‘·Áê+ bı&ç∫ #·+|æ+<äq&É+˝À dü+<Vü≤+ Ò<äT. ‘êqT #dæq |üì #·÷dæ ∫Á‘·Áê+

|üXÊÃ‘êÔ|ü|ü&ç+<ä eTq+ nqTø√e#·TÃ. @<yÓTÆHê ∫Á‘·Áê+ eTfi≤fl m|ü&É÷ ‘·q J$‘·+˝À eTs√kÕ] NeTqT

#·+|ü Ò<äT.

|ü⁄Ïºq ◊<√ yêsêìø£ ≤¢ ∫Á‘·Áê+ ‘·qT |ü⁄Ïºq >∑÷ÏqT+∫ u…’≥≈£î ¬>+‹ bÕe⁄sêfifl >∑÷fifl <ä>∑Zs¡ ñ+∫q eTÏº

eT÷≈£îfifl˝À+∫ eT+∫˙fiófl ‘êπ> kÕúsTTøÏ #s¡T≈£î+~. s√p kı+‘·+>± ÄVü‰s¡+ dü+bÕ~+#·T≈£îH Á|üj·T‘êï\T

#düTÔqï|üŒÏø° ∫Á‘·Áê+ dü÷ú\+>± ‘·q ÄVü‰s¡+ø√dü+ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ MT< Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+~. Hê eTT+CÒ‹ MT<ä ≈£Ls=Ãì

ns¡#‹˝À –+»*ï ˇø=ÿø£ÿÏ>± bı&ÉT#·T≈£î ‹H~. >±s¡&ûyê&ÉT #·eT‘êÿs¡+>± ã+‘·T\qT >±*˝ÀøÏ m>∑πsdæ |ü≥Tºø=H

$<Ûä+>± ∫Á‘·Áê+ –+»\qT ‘·q >=+‘·T˝À ô|’ø° øÏ+<äø° Ä&ç+∫ Ä ‘·sê«‘· ≥≈£îÿq $T+π>~. n˝≤ $T+–q Á|ü‹kÕØ

Hêπødæ #·÷dæ ªuÛÑ Ò u≤>± #düTÔHêïqT >∑<ä÷! e÷ neTà Hêqï ô|’ø£|üMT<ä #·*ø±>∑T‘·THêïs¡T >∑<ë... yêfiófl ~–e#êÃø£

HHÓ+‘· #·Ts¡T¬ø’q <ëH√ï yêfifl≈£î #Ó|ü⁄‘êe⁄>∑<ä÷!μ nqï≥Tº>± Hêπødæ #·÷ùd~. ø±˙ @e÷≥ø±e÷≥ #Ó|üø=+<ë+.

XøÏÔj·TT≈£îÔ\T ô|+bı+~+#·Tø√e&É+˝À Hê <ä>∑Zs¡ ñqï bÕe⁄sê\T nìïÀ¢øÏ ∫Á‘·ÁêyT eT+<äø=&ç.


Ä s√E˝À¢H˚ H˚H√ $wüj·T+ ø£ìô|≤ºqT. >±*

<äTe÷sê˝À¢, ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îb˛j˚T <äTeT÷à Çdüø£˝À¢

bÕe⁄sê\T ìsê≥+ø£+>± m˝≤ m>∑s¡>∑\T>∑T‘êjÓ÷ Hê≈£î

n|üŒÏ<ëø± ‘Ó*j·T<äT. s√Es√Eø° ô|]– ô|<ä›<äe⁄‘·Tqï

∫Á‘·Á^yêìï <ä>∑Zs¡ qT+&ç >∑eTì+# Áø£eT+˝À z s√E <ëì

ø£fifl MT<ä≈£î düqïbÕÏ #·s¡à|ü⁄ bıs¡ kÕ– sêe&É+ >∑eTì+#êqT.

<ëì ø£+Ï #·÷|ü⁄>±˙ b˛e&É+ Ò<äT>∑<ë nì uÛÑj·T|ü&ç eT]ø±düÔ

|üØø£å>± #·÷&É≥+ø√dü+ ∫Á‘·Á^yêìï Hê yÓTTVü≤+ <ä>∑Zs¡≈£î

˝≤≈£îÿHêïqT. n˝≤ ≤>∑>±H ∫Á‘·Áê+ ‘·q ã+>±s¡T s¡+>∑T

ø£fiófl $bÕŒ]Ã >∑÷Ï À yÓq≈£îÿ yÓq≈£îÿ yÓ[flb˛sTT+~. nsTTHê

#ÓsTTĆ≤∫ |ü≥Tºø=ì yT&ÉMT<ä≈£î rdüT¬øfi≤flqT. Ä yT HÓ\

eT+&ÉTf…+&É À <ëì ø£qT¬s|üŒ*ï |ü]o*+#êqT. n|ü&ÉT

ø£ì|æ+∫+<ä~: <ëì ø£qT¬s|üŒ\≈£î nqTã+<Ûä+>± eTs√ |ü\Ãì

#·s¡à|ü⁄bıs¡ ñ+~. HqT <ëì yÓTTVü‰ìï dü÷s¡T´ìπødæ ‹|æŒq

Á|ü‹kÕØ ∫Á‘·Áê+ ‘·q ã+>±s¡T ø£fiflMT<ä≈£î Ä #·s¡à|ü⁄ bıs¡qT kÕ>∑ ≤π>~. n~ ø£fifl≈£î s¡ø£åD ø£*–+# #·s¡à|ü⁄bıs¡

n˙, <ëì kÕj·T+‘√ bÕe⁄sê\T >±*<äTe÷sê˝À¢>±˙, ‹qï>± dü÷s¡T´ì ~X>± >±˙ @ Çã“+B Ò≈£î+&Ü m>∑s¡>∑\e˙

uÀ<Ûä|ü&ç+~.

eTs√ ¬s+&ÉT yêsê\T >∑&ç#dü]ø£ ≤¢ ∫Á‘·Áê+ m>∑s¡&É+ Hs¡TÃ≈£î+~. |ü⁄Ïº+~ |üøÏå |ü⁄≥Tºπø nsTTHê Ä m>∑s¡&É+

Hs¡«&É+ nqï~ n+‘· düT\uÛÑ+>± »s¡>∑ Ò<äT. eTq |æ\¢>±fifl≈£î ˙fifl+fÒ ÇwüºyT>±e#·TÃ. ø±˙ á‘· Hs¡TÃø√yê\+fÒ

eTTì– ‘\&ÉeT÷ ˙fiófl $T+>∑&ÉeT÷ ‘·|üŒe⁄ >∑<ë... n˝≤π> |æ\¢ bÕe⁄sê\T ≈£L&Ü m+‘√ ø£wüº|ü&ç‘>±˙ m>∑s¡&É+

Hs¡TÃø√ Òe⁄. ∫Á‘·Á^yêìøÏ ‘·q ¬sø£ÿ\T $|üŒ&É+ $wüj·T+˝À @<√ dü+ø√#·+ ñqï≥Tº+~. >∑+≥\ ‘·s¡ã&ç yT&É MT<ä

u≤>± >±* e#Ã#√≥ ≈£Ls¡TÃHêï ¬sø£ÿ\T $|æŒ m>∑s¡&É+ $wüj·T+˝À e÷Á‘·+ <ëì <Û√s¡DÏ ìeTà≈£î ¬s‹Ôq≥Tº ñ+&~.

á dü+>∑‹ düŒwüº+ ne&É+ø√dü+ MT≈£î e÷ yT&É m˝≤ ñ+≥T+<√ #Ó|ü⁄‘êqT. e÷~ Hê\T>∑+‘·düTú\ Ç\T¢. yT&ÉMT<ä

#·T≥÷º |ü<ëï\Tπ>fifl |æ ≤¢&É+‘· m‘ÓÔÌq ã*wüyÓTÆq ø±+Áø°≥T |æ≥º>√&É. ydü$ø±\+˝À sêÁ‹|üP≥ yTeT+‘ê yT&ÉMT<

|ü&ÉT≈£îHyêfifl+. n˝≤+Ï düeTj·÷˝À¢ me¬s’Hê bıs¡bÕ≥Tq ìÁ<ä À q&ÉT#·T≈£î+≥÷ yÓ[flHê yT&ÉMT+∫ yêfiófl ne÷+‘·+>±

|ü&çb˛≈£î+&Ü n&ÉT¶ø=H+‘· m‘·TÔ ñqï |æ≥º>√&É n~.

IV

∫Á‘·Á^yêìï s√E rdüT¬ø[fl Ä |æ≥º>√&É MT<ä e~ Òyê&çì. nø£ÿ&É Ä >±\T˝À¢ n~ n˝≤ >∑+≥\ ‘·s¡ã&ç

≈£Ls=Ãì ñ+&~. n+‘ ‘·|üŒ m>∑s¡&É+ –>∑s¡&É+ nqï |üqT ÒM ô|≥Tºø=H~ >±<äT. Ç˝≤ ø±<äì ø£s√E |æ≥º>√&É øÏ+<ä

ø±dæì XËq>∑–+»\T b˛kÕqT. øÏ+<äøÏ ~–e∫Ã Ä –+»*ï ‹ì bıeTàì ∫Á‘·Á^yêìï |æ*#êqT. ª@$° dü+>∑‹?μ

nqï≥Tº>± ø±ùd|ü⁄ #·÷dæ+~. HqT rdüT≈£îyÓ[fl ‘·q≈£î Ä –+»*ï ‹ì|æ+#·uÀe&É+ Ò<äì düŒwüºeTj·÷´ø£ n~ |æ≥º>√&ÉMT<

n≥÷ Ç≥÷ |ü#ês¡T¢ #Ój·T´&É+ yÓTT<ä\Tô|Ïº+~. n&ÉbÕ<ä&ÉbÕ yÓT&ÉìøÏÿ+∫ Hê\T>∑&ÉT>∑T\T øÏ+<äqTqï –+»*ï

#·÷&É≥+ e÷Á‘·+ e÷q Ò<äT. n˝≤ Ä ìsêXÊuÛÑ]‘·yÓTÆq Hê≥ø£+ z bÕe⁄>∑+≥ <ëø± ø=qkÕ–+~. ∫≥º∫es¡≈£î n~

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ |æ\¢|üøÏåì <ëì‘·*¢ m˝≤ ô|+∫+<√ ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T

ø£<ë! eT] $TeTà*ï mes¡T, m˝≤ ô|+#ês√ #Ó|üŒ+&ç.

♦ ªª|òüTqø±s¡ + #j·T&É+μμ nH yêø£ + qT+&ç MTπs+

Á>∑Væ≤+#ês¡T? Ç˝≤ Bìï Ç+ø± @ jT dü+<äsê“¤\˝À

yê&É‘ês¡T?

♦ ªª@ e÷≥ø±e÷fÒ nì @ j˚T dü+<äsê“¤\˝À

ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T?

♦ ªbÕe⁄s¡+μ ø£+Ï Àì Á|ü‘´ø£‘·qT >∑T]Ô+#ês¡Tø£<ë!

Ç+ø± Ç‘·s¡ »+‘·Te⁄\ / |ü≈£åî\≈£î dü+ã+~Û+∫q

Á|ü‘´ø£‘·\T @eTTHêïsTT?


dü+ø√#êìï n~Û>∑$T+∫ |æ≥º>√&ÉMT+∫ øÏ+<ä≈£î <ä÷ø£H <ä÷øÏ+~. <ëì ø±fiófl H\qT ‘êπø düeTj·T+˝À n|üŒÏ<ëø±

@Hê&É÷ ‘Ós¡#·Tø=ì ñ+&Éì <ëì ¬sø£ÿ\T ` n~ –+»\MT<ä yê* u≤ …qT‡ #düT≈£îH Á|üÁøÏj·T˝À nÁ|üj·T‘·ï+>±

Vü≤sƒê‘·TÔ>± #·ø£ÿ>± $|ü≈£îHêïsTT. m+‘·Ï |òüTq $»j·T+!

Ä s√E˝À¢H <ëì áø£\ s¡+>∑T e÷s¡&É+ >∑eTì+#êqT. n+‘·>± Äø£≥Tºø√ Òì ã÷&ç<äs¡+>∑T ø£\dæq ˙*es¡í|ü⁄

áø£\≈£î ã<äT\T>± <ëì fi¢+‘ê düeTTÁ<ä|ü⁄ *s¡+>∑T áø£\‘√ <Ûä>∑<Ûä>± yÓTs¡ekÕ–+~. <ëì yÓT&ÉÁbÕ+‘·+ dü÷s¡ ø±+‹˝À

Ç+Á<Ûä<ÛäqTdüT‡ esêí\ |üPdü\>=\TdüT˝≤ XÀ_Û\¢kÕ–+~.

m>∑s¡&É+ nqï eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq |òüT≤ºìøÏ #s¡T≈£î+~ ∫Á‘·Áê+. <ëì ‘·©¢, ‘·+Á&û, ∫Á‘·Á^yêìøÏ m>∑s¡&É+ H]ŒkÕÔj·Tì

m<äTs¡T#·÷XÊqT. á ˝À|ü\ Hê≈£î #‘·qsTTq Ø‹˝À Hê e+‘·T Á|üj·T‘·ï+ #kÕqT. s√p ∫Á‘·Á^yêìï eTDÏø£≥Tº

MT<ä ñ+#·Tø=ì ø=~› ì$TcÕ\bÕ≥T #‹ì ô|’ø° øÏ+<äø° |ü< |ü< ø£~ù|yê&çì. n˝≤ ø£~|æq|ü&ÉT ∫Á‘·Áê+ u≤ …qT‡

ì\<=≈£îÿø√e&É+ ø√dü+ ¬sø£ÿ\T $|üŒ&É+ eTT&Ée&É+ #ùd~. n˝≤ <ëìøÏ ¬sø£ÿ\T eTT&Ée&É+ $|üŒ&É+ n\yê≥sTT+~.

ø±˙ m>∑s¡&É+ n+fÒ Ç+ø± #ê˝≤ ‘·‘·+>∑+ ñ+~ ø£<ë... Ä $T–*q bÕsƒê\T Hs¡Œ&É+ Hê |ü]~Û À Ò<äT >∑<ë...

ndü\T m+<äTø° ÄÁ‘·+ nì MTs¡T nqTø√e#·TÃ. ‘√Ï bÕe⁄sê\‘√ b˛*ùdÔ ∫Á‘·Áê+ m>∑s¡&É+ $wüj·T+˝À yÓqø£ã&ç

ñ+&É≥+ <ëìøÏ ø£ ø±s¡D+. nB ø±≈£î+&Ü pHéHÓ\ e#Ãdæ+<ä+fÒ esê¸\T n+<äTø=+≤sTT. esê¸\T yÓTT<ä\j·÷´sTT

n+fÒ |ü≈£åî\≈£î <ä÷sê\T m>∑s¡&É+ nkÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. n+#‘· esê¸ø±\+ eTT+#·Tø=#ÃeTT+<äT>±H ∫Á‘·Á^yêìøÏ

m>∑s¡&É+ HπsŒj·÷* nqTø=HêïqT.

yT HÓ\ Ç+ø± ø=~› s√E˝À¢H eTT>∑TdüTÔ+~ nq>± ‘·+Á&ç|üøÏå ∫Á‘·Á^yêìøÏ m>∑s¡&É+ HπsŒ |üì #|üÏº+~. Ä s√E

n|üŒÏ<ëø± ã\+>± M∫ s¡TqT #·\¢ãs¡∫q ñ‘·Ôs¡|ü⁄ >±* düqï–*¢ eT+Á<ä+>± kÕ>∑T‘√+~. Äø±X+ ø£&ç–q

˙*eTT‘· +˝≤ ìs¡à\+>± ñ+~. <äTeTTà <Ûä÷∞ Ò≈£î+&Ü yê‘êes¡D+ dü«#·Ã¤+>± ñ+~. fiÀflì Çfifl ô|’ø£|ü\÷,

<ä÷sêq ñqï |ü+≥bı˝≤\÷ ` n˙ï düŒwüº+>± ø£ì|ædüTÔHêïsTT. eT<Ûë´Vü≤ï+ eT÷&ÉT >∑+≥\yfi. ∫Á‘·Áê+ yT&É

|æ≥º>√&ÉMT<ä ≈£Ls¡TÃì ñ+~. n|üŒÏ<ëø± #·T≥Tº|üø£ÿ\ –]ø°\T ø=&ÉT‘·Tqï ‘·+Á&ç |üøÏå e∫Ã m+&Éø±>∑T‘·Tqï ∫Á‘·Áê+

|üø£ÿq yê*+~. yê* ∫Á‘·Áê+ πødæ z #·÷|ü⁄ #·÷dæ+~. ªª@+ yêjYT ã&ÉT<ë∆jYT. eT÷&ÉT HÓ\\T ì+&ÜsTT. Ç+ø±

m–πs Á|üj·T‘êï Ò+ Òyê? uÛÑj·Te÷? ndü\T qTe⁄« bÕe⁄sêìyê, yêqbÕeTTyê?μμ nqï≥Tº>± ∫Á‘·Áê+ πødæ #·÷dæ+~.

∫Á‘·Áê+ ñ\T≈£L |ü\T≈£L ˝Ò≈£î+&Ü

>∑+;Ûs¡+>± ñ+&çb˛sTT+~. ‘·+Á&ç |üøÏåøÏ

∫Á¬s‘·TÔø=∫Ã+~ >±uÀ\T bÕe⁄sê\ |òüø°ÿ˝À

≈£îe≈£îyê ≈£Ldü÷Ô ∫Á‘·Á^yêìï >∑~›+#·

kÕ–+~. Ä >∑~›+|ü⁄\ »&çyêqqT+∫

‘·|æŒ+#·T≈£î+<ëeTì ∫Á‘·Áê+ |üø£ÿ|üø£ÿ≈£î

»s¡>∑kÕ–+~. ‘·+Á&ç|üøÏå |ü≥Tº $&Ée≈£î+&Ü

≈£L‘·\T ô|&ÉT‘·÷ ¬sø£ÿ\T ≥|ü≥|ü ≤&çdü÷Ô

‘·q÷ »s¡>∑kÕ–+~. ∫Á‘·Áê+ Ç+ø± Ç+ø±

»]–+~. ‘·+Á&ç|üø°å »s¡>∑≥+

ø=qkÕ–+∫+~. ∫≥º∫e]øÏ ∫Á‘·Áê+



1. ªªeTqTwüß˝≤¢π> |ü≈£åî\≈£î, »+‘·Te⁄\≈£î ≈£L&Ü ‘·eT |æ\¢\qT ô|+#·&É+ m˝≤>√ ‘Ó\TdüTμμ BìMT<ä MT n_ÛÁbÕj·÷ìï

‘Ó\T|ü+&ç. ø±s¡D≤\qT $e]dü÷Ô e÷≤¢&É+&ç.

2. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ |üÏºø£qT |üP]+#·+&ç.

Ç$ #j·T+&ç

ù|sê dü+U´ ù|sê˝À $e]+∫q eTTKýÓTÆq $wüj·÷\T ù|sê≈£î ‘·–q o]¸ø£

1e ù|sê

2e ù|sê

10e ù|sê

15e ù|sê

16e ù|sê

Ä˝À∫+#·+&ç`#Ó|üŒ+&ç

♦ ªªìeTà≈£î ¬s‘·Ô&É+μμ nì @ @


♦ ªeTVü≤‘·Ôs¡ |òüT≤ºìøÏ #s¡Tø√e&É+μ

n+fÒ @$TÏ? BìøÏ ø=ìï


♦ y˚T H Ó\ ∫e] s√E˝À ¢

yê‘êes ¡D+ m˝≤ ñ+<√

‘ Ó\Td ü Tø=Hêïs ¡ T ø £<ë!

# ·*ø±\+˝À yê‘êes ¡D+

m˝≤ ñ+≥T+<√ MT e÷≥˝À¢

e]í+#·+&ç.

♦ ª∫Á‘·Áê+ m>∑s¡&ÜìøÏ <ëì

‘·+Á&ç|üøÏå @+ #dæ+~? ‘·*¢|üøÏå

@+ #dæ+~? n≤¢π> ∫qï |æ\¢\T

q& Éø £ H ˚s ¡ T Ãø√e& É+ m˝≤

»s¡T>∑T‘·T+<√ #Ó|üŒ+&ç.

|æ≥º>√&É n+#·T≈£î #]+~. Ç+ø±düÔ »]–‘ øÏ+<ä|ü& dæú‹øÏ #s¡T≈£î+~. ñqï≥Tº+&ç

‘·+Á&ç |üøÏå ‘·q uÛ≤sêqï+‘ê ∫Á‘·Áê+ MT<ä yÓ÷ùddæ+~. ∫Á‘·Áê+ >√&ÉMT<ä

qT+∫ C≤s¡H C≤]+~. n˝≤ ˇø£ n&ÉT>∑T C≤]+<√ Ò<√ d”«j·Ts¡ø£åDø√dü+

ndü+ø£*Œ‘·+>± ¬sø£ÿ\T $bÕŒ]Ã >±*˝À ‘*+~. e÷ dü+‘√cÕìøÏ ne<ÛäT\T

Òe⁄. n|üŒÏ<ëø± øÏ+<ä n+‘·düTÔ Àì ˙fifl ≈£î+&û\˝À »\ø±˝≤&ÉT‘·Tqï ‘·*¢

|üøÏå yÓT≥¢MT<äT>± yT&ÉMT~øÏ #s¡T≈£îì ‘·q÷ ∫Á‘·Á^yêìøÏ kÕj·T+>± m>∑s¡kÕ–+~.

n˝≤ n$ ¬s+&É÷ m+‘· Ò<äHêï |ü~ ì$TcÕ\bÕ≥T m–sêsTT. Äø±X+˝À

–]ø°\T ø=Ïº e∫Ã øÏ+<ä≈£î yê˝≤sTT. n˝≤ yê Ò≥|ü&ÉT ‘·*¢|üøÏå ¬sø£ÿ\T eTT&ç∫

j·T<∏ë˝≤|ü+>± ‘êqT yê\<ä\∫q Á|ü<X+˝À XóÁuÛÑ+>± yê*+~. ∫Á‘·Áê+

e÷Á‘·+ HêHê bÕ≥T¢ |ü&ç+~. ø£fÒ ø£+>±s¡T. fifl+‘ê eDT≈£î. yê Ò ø£åD+˝À

<ëì ø±fiófl H\qT sêdüT≈£î+≥÷ b˛j·÷sTT. n˝≤ H\qT sêdüT≈£î+≥÷ yÓfió

‘·÷, ¬sø£ÿ*ï ø£+>±s¡T ø£+>±s¡T>± ≥|ü≥|ü˝≤&çdü÷Ô, ‘·qqT ‘êqT u≤˝…qT‡

#düT≈£î+≥÷ u≤>± eTT+<äT≈£î kÕ– Ä–+~. n˝≤ Ä–q|ü&ÉT <ëì s=eTTà

>√&ÉqT ‘êøÏ+~. >∑ãT≈£îÿq ¬sø£ÿ\T eTT&ç#dæ+~. m˝≤¬>’‘H+ πøåeT+>± yê*

Ä–+~ ø£<ë ` ∫Á‘·Áê+ ñ‘Ô»+‘√ s=|üŒkÕ–+~. ‘·*¢|üøÏå <ëì|üø£ÿ≈£î #]

eTT≈£îÿ‘√ ì$T]+~. <ëì s=eTTà≈£î ‘·q s=eTTà ‘êøÏ+∫+~. ∫qï |æ ≤¢&çì

˝≤*+∫q≥Tº>± ≤*+∫+~. ‘êqT #|üÏºq ø±s¡ + $»j·Te+‘·+>± eTT–j·T≥+

>∑eTì+∫q ‘·+Á&ç|üøÏå »\ø±˝≤&É≥+ ø√dü+ øÏ+~ n+‘·düTÔ Àì ˙fifl≈£î+&û\

<ä>∑Zs¡≈£î #·ø±ÿ m–]b˛sTT+~.




n) ∫Á‘·Áê+ @ ej·TdüT‡˝À @yT+ #j·T>∑*Z+<√ sêj·T+&ç.

Ä) ∫Á‘·Á^yêìøÏ <ëì ‘·*¢|üøÏå, ‘·+Á&ç|üøÏå qT+&ç @yT$T dü+Áø£$T+#êsTT?

Ç) ∫Á‘·Áê+ >∑T]+∫ $e]dü÷Ô n~ düT+<äs¡yÓTÆq<äì, eT+<äø=&ç<äì, @|ü⁄>± m~–+<äì s¡#·sTT‘·

m+<äTø£Hêï&ÉT?

á) ∫Á‘·Áê+ >∑T]+∫ eTq≈£î $e]düTÔqï~ mes¡T? ‘êqT #dæq |üìøÏe÷*q |üì nì <ìï >∑T]+∫

#ÓbÕŒ&ÉT?

ñ) |æ\¢|üøÏå ìdü‡Vü‰j·T+>± ñqï|ü&ÉT, >±uÛÑsê|ü&çq|ü&ÉT ‘·*¢|üøÏå @+ #dæ+~?

) <Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ® #dæq kÕVæ≤rùde @$TÏ?

4. øÏ+~ ù|sê #·<äe+&ç. dü¬s’q $es¡D‘√ U≤∞\T |üP]+#·+&ç.

#ê‘·ø£|ü≈£åî\ eTT≈£îÿ\T #ê˝≤ ∫qï$. ‘êeTT m>∑Ts¡T‘·÷H >±*˝Àì ø°≥ø±\qT |ü≥Tºø√>∑\e⁄. H√s¡T

u≤sê¢ ‘Ós¡∫ ‘·eTyÓ’|ü⁄≈£î e#Ã #ê‘·ø£|ü≈£åî\ u≤]qT+&ç ø°≥ø±\T ‘·|æŒ+#·Tø√e&É+ <ë<ë|ü⁄ nkÕ<Ûä +.

#ê‘·ø£|ü≈£åî\T |ü]e÷D+˝À #ê˝≤ ∫qï$. yêÏøÏ ãs¡Te⁄ …‘Ô kÕeTs¡ú + ≈£L&Ü ‘·≈£îÿy! n+<äTπø n$ yêÏ

>∑÷fifl ìsêàD+˝À >∑&û¶>±<ä+, |”#·÷|ü‹Ô, düqïbÕÏ #Ó≥Tº¬seTà\T... e+Ï ‘*ø£bÕÏ edüTÔe⁄\H yê&É‘êsTT.

yêÏ ø±fiófl bıÏº>± ñ+≤sTT. bı&ÉyêÏ ø±fióflqï |ü≈£åî˝À¢ ñ+& #·Ts¡T≈£î<äq+ MÏ ø±fifl˝À¢ ø£ì|æ+#·<äT.

n+<äTø£ì Ç$ ¬>+‘·&É+, <ä;ÛeTì <ä÷ø£&É+ e+Ï |üqT\T #Ój·T´ Òe⁄. ◊‘ yêÏ ø=πøÿ˝≤¢+Ï ø±*yfifl

|ü⁄Dé÷nì n$ ‘·eT >√fifl‘√ m˝≤+Ï C≤s¡T&ÉT Á|ü<XÊ˝À¢HÓ’Hê n‘·T≈£îÿb˛sTT ñ+&çb˛>∑\e⁄. ø±ãÏº n$

nì‘·s¡kÕ<Ûä yÓTÆq HÓ’|ü⁄D´+‘√, ≈£îX\‘·‘√ bÕ\sê‹ e+Ï qTqïÏ >√&É*ï, Á|ü<XÊ\qT |ü≥Tºø=ì yÓfifl>∑\e⁄.

‘·eT >∑÷fiflqT ì]à+#·Tø√e&ÜìøÏ Çfifl #·÷s¡T\ ~>∑Teq >√&É À¢ì ‘=Ás¡\qT mqTïø=+≤sTT. sê*q

Ä≈£î©ï, >±*˝À m>∑sê& >∑&ç¶b˛#·*ï eTT≈£îÿq ø£s¡#·Tø=ì >∑÷À¢øÏ #s¡TkÕÔsTT. yêÏì ‘·eT ˝≤˝≤»˝≤ìï

õ>∑Ts¡T˝≤ yê&ç >∑÷Ï ñ|ü]‘·\+ MT<ä n‹øÏkÕÔsTT. yêÏ ˝≤˝≤»\+ z n<äT“¤‘· |ü<ës¡ú+. n~ m+&ç

>∑Ïº|ü&ç+<ä+fÒ e÷eT÷\T>± yê& @ õ>∑Ts¡÷ <ëìøÏ kÕÏsê<äT. ÇB #ê‘·ø£|ü≈£åî\ yêdüTÔø£fi≤HÓ’|ü⁄D´+.

n) #ê‘·ø£|ü≈£åî\T ‘*ø£bÕÏ edüTÔe⁄\‘√ >∑÷fiflqT ì]à+#·T≈£î+≤sTT. m+<äTø£+fÒ

Ä) #ê‘·ø£|ü≈£åî\T <ä;ÛeTì <ä÷ø£&É+, ¬>+‘·&É+ #Ój·T´ Òe⁄. m+<äTø£+fÒ

Ç) qTqïÏ >√&É\T, Á|ü<XÊ˝À¢ ≈£L&Ü #ê‘·ø£|ü≈£åî\T C≤s¡≈£î+&Ü ñ+&É&ÜìøÏ ø±s¡D+

á) #ê‘·ø£|ü≈£åî\ ≤˝≤»\+ yêÏ >∑÷Ï ìsêàD+˝À m+‘√ eTTKýÓTÆ+~. m+<äTø£+fÒ

ñ) yêdüTÔø£fi≤ HÓ’|ü⁄D´+ n+fÒ


n) ∫Á‘·Á^yêìï >∑T]+∫ MT≈£î ÄXÃs¡ + ø£*–+∫q $wüj·÷\T @$?


Ä) e÷qe⁄\qT bÕe⁄sê\≈£î $TÁ‘·T\÷, düVü≤#·s¡T\ì s¡#·sTT‘· m+<äT≈£î nHêï&ÉT?

Ç) ∫Á‘·Áê+ ‘·+Á&ç|üøÏå >∑T]+∫ sêj·T+&ç.


n) ∫Á‘·Á^yêìï >∑T]+∫ MT kı+‘· e÷≥˝À¢ e]í+#·+&ç.

Ä) •Xóe⁄\ ô|+|üø£+˝À |ü≈£åî\≈£î, e÷qe⁄\≈£î eT<Ûä ñqï kÕe÷´\qT sêj·T+&ç.

3. düè»Hê‘·àø£+>± / Á|üX+dædü÷Ô sêj·T+&ç.

n) ª∫Á‘·Áê+μ nH bÕe⁄s¡+|æ\¢ m˝≤ |ü⁄Ïº+B m˝≤ m>∑s¡&É+ Hs¡TÃø=qïB ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T ø£<ë! n≤¢π>

MT≈£î ‘Ó*dæq Ò<ë MT |ü]düsê˝À¢ì @<Ó’Hê |üøÏå / »+‘·Te⁄ >∑T]+∫ MTs¡T ≈£L&Ü ˇø£ ø£<∏äHêìï

sêj·T+&ç. (á bÕsƒ¡+˝≤>±)

Ä) á eT<Ûä ø±\+˝À ôd Ÿbò Hé ≥es¡¢ qT+&ç e#Ã y&ç$TøÏ ø=ìï |üøÏåC≤‘·T\T n+‘·]+∫ b˛‘·THêïsTT.

n˝≤π> m+&Üø±\+˝À rÁeyÓTÆq y&çøÏ ‘êfi Òø£, ‘ê>∑&ÜìøÏ ˙s¡T n+<ä¡ø£ eTè‘·Týê‘·|ü&ÉT‘·THêïsTT.

|ü≈£åî\T Ç+<äTø√dü+ ‘·eTqT ø±bÕ&É&ÜìøÏ ‘·–q #·s¡ \T #|ü≥ºeTì ‘·eT ‘√≈£î e∫Ãq |æ\¢\‘√

dü+uÛ≤wæ+#êsTT nqTø√+&ç. Ä |æ\¢\≈£L, |ü≈£åî\≈£L eT<Ûä »]π> dü+uÛ≤wüDqT Væ≤+∫ sêj·T+&ç.

uÛ≤cÕ+XÊ\TIII.

|ü<äC≤\+

1. øÏ+~ |ü<äã+<Ûë\qT ñ|üjÓ÷–+∫ kı+‘·yêø±´\T sêj·T+&ç.

n) ÁX<ë∆dü≈£îÔ\T Ä) Áù|eT ÄbÕ´j·T‘·\T Ç) eHÓï∫HÓï\T

á) düeTj·Tdü+<äsê“¤\T ñ) Vü‰sTTkÂU≤´\T

2. øÏ+~ |ü<ë\qT $e]+∫ sêj·T+&ç.

n) $»j·Te+‘·+ ø±e&É+ n+fÒ

Ä) ñ\T≈£L |ü\T≈£L Ò≈£b˛e&É+ n+fÒ

3. øÏ+<ä ‘Ó*|æq yêÏì >∑T]+∫ bÕsƒ¡+˝À @ @ |ü<ë\‘√ e]í+#ês¡T?

n) >∑~›+|ü⁄\T :

Ä) bÕe⁄sê\T :

Ç) >∑Te«\T :


á) bÕe⁄sê\ >∑T+|ü⁄ :

ñ) bÕe⁄s¡+ yÓT&É :

) |ü⁄Ïºq |æ\¢|üøÏå :

ãTT) ∫Á‘·Áê+ eTT≈£îÿ :

m) ∫Á‘·Áê+ ˇfiófl :

@) ∫Á‘·Áê+ yÓT&É ÁbÕ+‘·+:


1. øÏ+~ n\+ø±sê\ \ø£åD≤\T sêj·T+&ç.

n) X‚¢wü Ä) nsêú+‘·s¡Hê´dü+

2. øÏ+~ #Û·+<√Ø‘·T\ \ø£åD≤\T sêj·T+&ç.

n) d”dü+ Ä) Ä≥yÓ\~ Ç) ‘˚≥^‹

3. øÏ+~ yêø±´˝À¢ì n\+ø±sê\qT >∑T]Ô+#·+&ç.

n) leT+‘Y #=ø±ÿ eT …¢|üPe⁄˝≤ ‘Ó\¢>± ñ+~.

4. øÏ+~ |ü<ä bÕ<ë\T |ü]o*+#·+&ç.

Ä |üs¡ eT |ü⁄s¡+ Á<ÛäT\ j·T+

U I I I I U I I UuÛÑ dü dü

< |ü⁄ D≤´+>∑q j·TT _Ûø£å sTT&É<ä jÓT´" >∑≤!

U U U I I I UI I I U I I U>∑>∑ uÛÑ » dü dü

πsbÕ &ç yT\T ø£ì jT

UU I U I I I U>∑>∑ » dü

H bÕ bÕ‘·Tàì eTTK+ãT ˙øÏå+ ∫‹H√?

U U U I I I U I UU I I U>∑>∑ uÛÑ » >∑>∑ dü

B+À¢ >∑>∑, uÛÑ, », dü nH >∑D≤\T yê&Üs¡T ø£<ä÷!

ˇø£≥e bÕ<ä+, eT÷&Ée bÕ<ä+˝À >∑D≤\ dü+K´ ¬s+&Ée, Hê\Ze bÕ<ë˝À¢ì >∑D≤\ dü+K´ πø

s¡ø£+>± ñ+~ ø£<ä÷!


Äs¡e >∑D+ ª»μ>∑D+ e÷Á‘·yT ñ+~ ø£<ä÷!

¬s+&ÉT Hê\T>∑T bÕ<ë˝À¢ì ∫e] nø£ås¡+ >∑Ts¡Ty ø£<ë!

Ç˝≤+Ï \ø£åD≤\T ø£*– ñ+& |ü<ä + @+À ‘Ó\TkÕ? n< ø£+<ä |ü<ä +.

i) >∑>∑ (>±), uÛÑ, », dü, q\ nH >∑D≤\T+≤sTT.

ii) yÓTT<äÏ bÕ<ä+ \|òüTTe⁄‘√ yÓTT<ä …’‘ n˙ï bÕ<ë˝À¢ yÓTT<äÏ nø£ås¡+ \|òüTTe⁄>±qT, >∑Ts¡Te⁄‘√ yÓTT<ä …’‘

nìï bÕ<ë˝À¢ yÓTT<äÏ nø£ås¡+ >∑Ts¡Te⁄>±qT ñ+≥T+~.

iii) ¬s+&Ée, Hê\T>∑e bÕ<ë˝À¢ì ∫e] nø£ås¡+ >∑Ts¡Te⁄>±H ñ+≥T+~.

iv) 1, 2 bÕ<ë˝À¢ (3 G 5) 8 >∑D≤\T, 3, 4 bÕ<ë˝À¢ (3 G 5) 8 >∑D≤\T ñ+≤sTT. Äs¡e >∑D+ ªª»μμ>∑D+

>±ì, ªªq\+μμ >±ì e÷Á‘·yT ñ+&Ü*.

v) Hê\T>∑e >∑D+ yÓTT<äÏ nø£åsêìøÏ @&Ée >∑D+ ‘=* nø£åsêìøÏ j·T‹ #Ó\T¢‘·T+~.

vi) ÁbÕdü ìj·TeT+ ñ+≥T+~.

vii) ª»μ>∑D+ uÒdæ >∑D+ ø±sê<äT.

ª$q<ä>∑THÓe«s¡TC…|æŒq .....................μ nH |ü<ë´ìøÏ \ø£åD düeTq«j·T+ #j·T+&ç.

dü÷øÏÔdüVü≤kÕ $<äBÛ‘· qÁøÏj·÷

eT$yø£' |üs¡e÷|ü <ë+|ü<ä+

qèD‘Væ≤$eTèX´ ø±]D+

>∑TD\Tu≤›' dü«j·T yTq dü+|ü<ä'

` øÏsê‘ês¡T® j·T+

uÛ≤e+ : @|üì˙ ‘=+<äs¡|ü&ç #j·T≈£L&É<äT. ‘=+<äs¡bÕ≥T,

n$y˚ø£y˚T nìï Ä|ü<ä\≈£î eT÷\+. dü$eTs¡ÙeTT>±

eT+∫#Ó&É¶˝≤˝À∫+∫ |üì#˚ùdyêDÏí >∑TD\Tã›jÓÆT\øÏÎ

dü«j·TeTT>∑H ø√] e]+#·TqT>∑<ë!

1. ªª<Ûäq>√bÕ Ÿ eTTKØ®μμ sêdæq ªª∫Á‘·Áê+ z bÕe⁄s¡+ ø£<∏äμμ nH |ü⁄düÔø±ìï Ò<ë |ü≈£åî\ >∑T]+∫ ‘Ó*ù| @<Ó’Hê

ˇø£ |ü⁄düÔø±ìï Á>∑+<∏ë\j·T+ qT+&ç #·<äe+&ç. MTs¡T ‘Ó\TdüTø=qï $yêsê\T sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç ( Ò<ë)

n+‘·sê®\+ <ë«sê @yÓ’Hê ¬s+&ÉT |ü≈£åî\ $esê\T, yêÏ ∫Á‘ê\T ùdø£]+∫ sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

2. ªª∫Á‘·Áê+μμ nH |üøÏå ù|s¡T |ü+#·‘·+Á‘· ø£<∏ä À¢ ≈£L&Ü ñ+~. |ü+#·‘·+Á‘·+ ø£<∏ä\ |ü⁄düÔø£+ #·<äe+&ç. MTs¡T

#·<ä$q ø£<∏ä >∑T]+∫ sêdæ Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.



#·<äe+&


kÕVæ≤‘· düè»q˝À n+‘·sê®rj·T ø°]Ôq+<äTø=qï eTVü‰ø£$ s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY. ø£$>±,

s¡#·sTT‘·>±, ‘·‘·Ô«y‘·Ô>±, dü+^‘·E„&ç>±, ∫Á‘·ø±s¡T&ç>± ãVüQeTTK Á|ü»„qT Á|ü<ä]Ù+#ês¡T.

M]ù|s¡T $q>±H #·|üq düTŒ¤]+#$ ªª»q>∑DeTqμμ ‘·+, ªª^‘ê+»*μμ. ªª»q>∑DeTqμμ ‘·+

uÛ≤s¡‘· C≤rj·T ^‘·+>± >∑T]Ô+|üã&ç+~. ã+>±¢<XŸ C≤rj·T ^‘·+ ≈£L&Ü M] Òœì qT+&ç

yÓ\Te&çq<. Ç˝≤ ¬s+&ÉT C≤rj·T^‘ê\q+~+∫q ø£$>± n|üPs¡« #·]Á‘·qT düèwæº+#ês¡T.

ªªXÊ+‹ìπø‘·Héμμ ù|s¡Tq Ä<äs¡Ù$<ë´\j·÷ìï kÕú|æ+∫ ªª>∑Ts¡T<e⁄&ÉTμμ>± ø°]Ô+|üã&Ü¶s¡T. á

dü+düú<ë«sê dü+kÕÿs¡j·TTø£ÔyÓTÆq $<ä q+~+#ês¡T.

ø£$>± M]øÏ Á|ü|ü+#·yê´|üÔ >∑T]Ô+|ü⁄qT ‘Ó∫Ãq s¡#·q ªª^‘ê+»*μμ. 1913˝À BìøÏ ªªH√u… Ÿ

kÕVæ≤‘· |ü⁄s¡kÕÿs¡+μμ <äøÏÿ+~. H√u… Ÿ ãVüQeT‹ì n+<äT≈£îqï ‘=* uÛ≤s¡rj·TT&ç>± sƒê>∑÷sY

ns¡T<Ó’q >ös¡yêìï bı+<ës¡T. ªª^‘ê+»*μμ uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü˝À¢øÏ e÷Á‘·y˚Tø±ø£ $<˚oj·T

uÛ≤wü˝…ìï+Ï˝Àø√ nqTe~+|üã&ç+~. ˇø£ÿ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝ÀH˚ <ë<ë|ü⁄ 50 <ëø±

nqTyê<ë˝§#êÃj·T+fÒ Bì >=|üŒ<äqyT$TÀ Væ≤+#·e#·TÃ. ‘ê‹Ô«ø£, kÕe÷õø£ n+XÊ\qT

düŒ è•dü÷Ô kÕ–q á s¡#·q bÕsƒ¡≈£îì Vü≤è<äj·÷ìï ø£~*düTÔ+~.

ªª^‘ê+»*μμ˝Àì ¬s+&ÉT nqTyê<ä ø£$‘ê K+&çø£\qT Ç|ü&ÉT #·÷<ë›+.

2. Hê Vü≤è<äj·T+˝Àì ù|<ä]ø±ìï düeT÷\+>± ‘=\–+#·T Á|üuÛÑ÷ ` Ç< Hê ÁbÕs¡úq.

Hê düTK<äT'U≤\qT ‘*ø£>± uÛÑ]+#· >∑*π> XøÏÔì Hê≈£î Á|ükÕ~+#·T.

ùde˝ÀH Hê Áù|eTqT |òü*+|üCÒdüTø=H XøÏÔì n+<äCÒsTT.

ù|<ä\qT ø±<äq≈£î+&Ü, n~Ûø±s¡<äsêŒìøÏ <ëk˛Vü≤eTq≈£î+&Ü ñ+& XøÏÔì Á|ükÕ~+#·T.

<Ó’q+~q n\Œ$wüj·÷\≈£î nr‘·+>± ãT~∆ì ì\T|ü⁄ø√>∑\ XøÏÔì Á|ükÕ~+#·T.

˙ n;ÛcÕºìøÏ Áù|eT‘√ Hê XøÏÔì n]Œ+#·Tø√>∑*π> XøÏÔ ìe⁄«.

` &Üˆˆ C…. uÛ≤>∑ \øÏÎ

1. mø£ÿ&É eTqdüT ìs¡“¤j·T+>± ñ+≥T+<√

mø£ÿ&É eTqTwüß\T ‘· …‹Ô ‹s¡T>∑T‘ês√

mø£ÿ&É C≤„q+ $]$>± yÓ\TdüTÔ+<√

dü+kÕs¡|ü⁄ >√&É\eT<Ûä mø£ÿ&É uÛ≤>±\ øÏ+<ä Á|ü|ü+#·+ $&çb˛ Ò<√

mø£ÿ&É dü‘ê´+‘·sêfi+˝À+∫ |ü\T≈£î\T u…’\T yÓ&É\‘êjÓ÷

mø£ÿ&É n\dü≥HÓs¡>∑ì ÁXeT ‘·q u≤VüQe⁄*ï |ü]|üPs¡í‘·yÓ’|ü⁄ C≤düTÔ+<√

mø£ÿ&É ìØ®eyÓTÆq Ä#ês¡|üf…&Ü]˝À dü«#·Ã¤yÓTÆq ãT~∆Á|üyêVü≤+ Ç+øÏb˛≈£î+&Ü ñ+≥T+<√

mø£ÿ&É eTqdüT ìs¡+‘·s¡+ $ø£dæ+# uÛ≤yê\˝Àø°, ø±sê´\˝Àø° ˙# q&É|üã&ÉT‘·T+<√

Ä ùd«#êÃ¤ dü«sêZìøÏ, ‘·+Á&û, Hê <XÊìï yT˝§ÿ\T|ü⁄.

` #·\+

$X¯«ø£$ ªª^‘ê+»*μμ


eTq Ç‹Vü‰dü+

sêe÷j·TD+(yê©àøÏ sêe÷j·TD≤ìøÏ dü+øÏå|üÔ e#·qs¡÷|ü+)

ñ|üyê#·ø£+


sêe÷j·TD≤ìï m+<äT≈£î #·<äyê\+fÒ...

e÷qe J$‘êìï dü+düÿ]+#·>∑\ eTVü‰ø±e´+ sêe÷j·TD+.

e÷qe Vü≤è<äj·÷\ qT+&ç m|üŒÏø° #Ós¡>∑ì ø£<∏ä. ªne÷àHêqï\

nqTsê>∑+, |ü⁄Á‘·T\ n_Ûe÷q+ ` nqï<äeTTà\ nqTã+<Ûä+,

uÛ≤sêúÛÑs¡Ô\ dü+ã+<Ûä+ ` >∑Ts¡TuÛÑøÏÔ, •cÕ´qTs¡øÏÔ ` ùdïVü≤|òü\+,

<Û äs¡àã\+ ` $qj·T+‘√ ˇ<ä>∑&É+, $y˚ø£+‘√ m<ä>∑&É+

` Jeø±s ¡ TDú Û ≤eq, Á| üø £ è‹˝≤\qμ ` Ç˝≤ J$‘·

bÕsêÙ«\HÓìï+ÏH√ |üÏº #·÷|ædüTÔ+~ sêe÷j·TD+. sêe÷j·TD≤ìï

#·<äe&ÉeT+fÒ J$‘êìï #·<äe&Éy˚T. sêe÷j·TD+ bÕsêj·TD

Á>∑+<∏ä+ø±<äT, Ä#·s¡D Á|ü<Ûëq Á>∑+<∏ä+. ñ‘·ÔeT <Ûäsêà\qT Ä#·]ùdÔ

eTìwæ eT˙wæ>± m˝≤ m<ä>∑>∑\&√ Hs¡TŒ‘·T+~. ∫qï ∫qï bÕÁ‘·\

<ë«sê düeTTqï‘· dü+<XÊqï+~düTÔ+~. ªªsêyÓ÷ $Á>∑Vü≤yêHé<Ûäs¡à'

dü‘· <Ûäs¡à |üsêÁø£eT'μμ nqï eTVæ≤‘√øÏÔì e÷Ø#·Tì H√ÏqT+&ç

eTVü≤]¸ |ü*øÏ+#ê&ÉT. sêeTTìe+Ï Ä<äs¡ÙeT÷]Ô, sêe÷j·TD+

e+Ï Ä<äs¡Ùø±e´+ ªquÛÑ÷‘√ quÛÑ$wü ‹!μ eTìwæ ñqï+‘·ø±\+

sêe÷j·TD+ ñ+≥T+~.

Á|ü|ü+#· kÕVæ≤‘· +˝ÀH˚ Ä~ø±e´+ sêe÷j·TD+. yê©àøÏ

eTVü≤]¸ Bìì s¡∫+∫ ªÄ~ø£$μ>± ø°]Ôbı+<ë&ÉT. ªsêe÷j·TD+,

bÂ\düÔé<Ûä, d”‘êj·÷X¯Ã]‘·+ eTVü≤‘Yμ nH˚ eT÷&ÉT ù|s¡T¢

Bì≈£îHêïsTT. Äs¡T ø±+&É\ ($uÛ≤>∑+) ‘√, Çs¡yÓ’ Hê\T>∑T y\

XÀ¢ø±\‘√, dü+düÿ è‘· uÛ≤wü À kÕ–q s¡#·q Ç~. ‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À

mH√ï sêe÷j·TD≤\T e#êÃsTT. eTq <X+˝ÀH ø±<äT Á|ü|ü+#·+˝Àì

|ü\T<XÊ˝À¢ á sêe÷j·TD ø£<∏ä eTq≈£î ø£ì|ædüTÔ+~. yê] yê]

Á|ü‹uÛÑqqTdü]+∫ yê©àøÏ ø£<∏ä≈£î CÀ&ç+|ü⁄\T #dæq ø£e⁄\÷ ñHêïs¡T.

ny ì»+ nqï+‘·>± Á|ü#ês¡+ bı+<ësTT ø=ìï dü+|òüT≥q\T.

yê©àøÏ sêe÷j·TD ø£<∏äqT dü+øÏå|üÔ+>± n+~+# Á|üj·T‘·ï+

Ç~. düeTTqï‘· düe÷C≤ìï ì]à+#·&Éy˚T \ø£å´+>± eTT+<äT

‘·sê\yê]øÏ dü÷Œ¤]Ô ø√dü+ #dæq s¡#·q Ç~.


u≤\ø±+&É+

leTHêïsêj·TDTì ìs¡+‘·s¡+ düà]+# Hês¡<äeTVü≤]¸ ˇø£Hê&ÉT eTTìÁX‚wüß&Ó’q yê©àøÏ ÄÁXe÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. Hês¡<äT&ÉT

‘·|üdæ«, yêø£Ã‘·Ts¡T˝À¢ ÁX‚wüß&ÉT. yê©àøÏ õC≤„dü‘√ Hês¡<äT\ yê]q&ç>±&ÉT (õC≤„ùd $C≤„HêìøÏ eT÷\+). ªz eTVü≤Ø¸! n˙ï

eT+∫ >∑TD≤\T ø£\yê&ÉT, m˝≤Ï Ä|ü<ä\T #·T≥TºeTTÏºHê ‘=Dø£ìyê&ÉT, <Ûäs¡à+‘Ó*dæqyê&ÉT, ÄÁXsTT+∫qyê]ì Ä<äT≈£îHyê&ÉT,

e÷≥‘·|üŒìyê&ÉT, düø£\ ÁbÕDT\≈£î yT\T#ùdyê&ÉT, Ms¡T&ÉT, BÛs¡T&ÉT, ndü÷j·T Òìyê&ÉT, n+<äeTTqïyê&ÉT... Ç˝≤+Ï

XóuÛÑ\ø£åD≤\T ø£\yê&ÉT me¬s’Hê á ˝Àø£+˝À ñHêï&Ü?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. Hês¡<äT&ÉT ∫s¡Tqe⁄«‘√ düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT.

ªeTVü‰eTT˙! Çìï \ø£åD≤\T πø e´øÏÔ À ≈£î<äTs¡Tø√e&É+ kÕ<Ûës¡D+>± »s¡>∑<äT. ø±˙, ˙e⁄ ‘Ó*|æq $•wüº >∑TD≤\˙ï

eT÷ØÔuÛÑ$+∫qyê&ÉT lsêeTT&Éμì ‘Ó*bÕ&ÉT. sêe÷j·TD>±<∏äqT dü+øÏå|üÔ+>± yê©àøÏøÏ $ì|æ+#ê&ÉT Hês¡<äT&ÉT. nø£ÿ&ç qT+∫

ÁãVü≤à˝Àø±ìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT.

sêeTø£<∏ä yê©àøÏ eTqdüT˝À Hê≥T≈£îb˛sTT+~. Hês¡<äTì e÷≥\T Ç+ø± #Ó$˝À Ç\T¢ ø£≥Tº≈£îì b˛s¡T‘·THêïsTT.

>∑+>±qB düMTbÕq>∑\ ‘·eTkÕq~øÏ kÕïq+ #j·T&ÜìøÏ ãj·T Ò›sê&ÉT. uÛÑs¡<ë«C≤~ •wüß´\T yÓ+≥ q&ÉTdüTÔHêïs¡T. ‘·eTkÕq~

eT+∫yêì eTqdüTe … dü«#·Ã¤+>± ñ+~.

kÕïHêìøÏ q~˝ÀøÏ ~–q yê©àøÏ #·T≥÷ºe⁄qï Á|üø£è‹ n+<ë\≈£î |üs¡e•düTÔHêï&ÉT. düMT|ü+˝À ˇø£ ø=eTàô|’q Áøö+#·

|ü≈£åî\ »+≥qT #·÷XÊ&ÉT. yêÏ nqTsê>∑+ eTT#·Ã≥>=\T|ü⁄‘·Tqï~. yêÏ eT<ÛäTs¡<Ûä«qT\T MqT\$+<äT #düTÔHêïsTT. Ç+‘· À

ˇø£ y≥>±&ÉT Á≈£Ls¡u≤D+‘√ eT>∑|üøÏåì H\≈£L˝≤Ã&ÉT. n~ HÓ‘·TÔs√&ÉT‘·÷ $\$\˝≤&ÉT‘·÷ ÁbÕD≤\qT $&É∫+~. Ä m&Éu≤≥TqT

‘·≥Tºø√ Òì Ä&É|üøÏå ‘·\¢&ç*¢b˛sTT+~. Vü≤è<äj·T $<ës¡ø£yÓTÆq á <äèXÊ´ìï #·÷XÊ&ÉT yê©àøÏ. ø£s¡TDs¡dü+ C≤\Tyê]+~.

<ÛäsêàyX+ ø£≥º\T ‘Ó+#·T≈£î+~. yÓ+≥H H√Ï yÓ+≥ nÁ|üj·T‘·ï+>±...

e÷ìcÕ<ä Á|ü‹cÕ+‘·«

eT>∑eT' XÊX«r' düe÷'ˆ

j·T‘Y Áøö+#·$T<∏äTHê<ø£yéT

neBÛ' ø±eTyÓ÷Væ≤‘·yéTˆˆ

(z øÏsê‘·T&Ü! Áøö+#·|üøÏå »+≥˝À |üs¡eXyÓTÆj·TTqï ˇø£ |üøÏåì #·+|æq ˙e⁄ XÊX«‘·+>± n|üø°]Ô bÕ˝e⁄‘êe⁄) nqï

e÷≥\T e#êÃsTT.

nqHÓ’‘ nHêï&ÉT ø±˙ ‘·s¡yê‘· n‘·ìπø ÄXÃs¡ +ydæ+~. á e÷≥\T düe÷Hêø£åsê\T>∑\ Hê\T>∑T bÕ<ë\‘√ \j·Tã<ä∆+>±

e#êÃsTT. Ç~ #Û·+<√ã<ä∆yÓTÆq XÀ¢ø£yTqì ìsê∆]+#·T≈£îHêï&ÉT. XÀø£+ qT+∫ XÀ¢ø£+ |ü⁄Ïº+~. ÄÁXe÷ìøÏ ‹]–e#êÃs¡+<äs¡÷.

ø±ì Áøö+#·|üøÏå <ës¡TD <äèX´+ e÷Á‘·+ yê©àøÏ eTqdüTqT+∫ yÓqT~s¡>∑&É+ Ò<äT. n< Ä˝À#·q. n< Äy<äq. Ç+‘· À

düèwæºø£s¡Ô nsTTq ÁãVü≤à yê©àøÏì #·÷&É&ÜìøÏ ÄÁXe÷ìøÏe#êÃ&ÉT. n‘·ìøÏ XÊÁk Ôø£Ô ñ|ü#êsê\˙ï #XÊ&ÉT yê©àøÏ. ÁãVü≤à


yê©àøÏì ≈£Ls√ÃeTHêï&ÉT. ÁãVü≤à Ädüq+ø£Hêï ø=+#Ó+ ‘·≈£îÿe m‘·TÔ>∑\ Ädüq+ô|’q ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT yê©àøÏ. Ç~ ô|<ä›\|ü≥¢

Á|üe]Ô+#·e\dæq rs¡T. ÁãVü≤à m<äTs¡T>± ñHêï Áøö+#·|üøÏå u≤<Ûä yê©àøÏì e<ä\&É+ Ò<äT. eTqdüT˝À ªe÷ìcÕ<äμ XÀ¢ø£yT eT∞fl

<Ûä«ì+∫+~. n˙ï ‘Ó*dæq ÁãVü≤à ∫s¡Tqe⁄«qT ∫+~dü÷Ô ªz ãTTw”X«sê! ˙e⁄ |ü*øÏq~ XÀ¢ø£yT. n~ Hê dü+ø£\Œ Á|üuÛ≤e+.

á #Û·+<ädüT‡ (nqTwüßº|t) ÀH lsêeT#·]Á‘·qT sêj·TeTì Ä<•+#ê&ÉT. Hês¡<äT&ÉT düŒwüº+>± $e]+|üì sêeTø£<∏ë s¡Vü≤kÕ´\T

≈£L&Ü düTŒ¤]kÕÔj·Tì nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT. á uÛÑ÷eT+&É\+˝À |üs¡«‘ê\T, q<äT\T ñqï+‘·ø±\+ sêe÷j·TD>±<∏äqT »qT\T

ø°]Ôdü÷ÔH ñ+≤s¡μì Äos¡«~+#ê&ÉT. ÁãVü≤à Ä<XÊqTkÕs¡+ sêe÷j·TDs¡#·q≈£î lø±s¡+ #·T≤º&ÉT yê©àøÏ eTVü≤]¸.

njÓ÷<Ûë´ q>∑s¡+ :

düs¡j·T÷qBrs¡+˝À ªø√dü\μ nH düTÁ|üdæ<ä∆ <XeTT+~. n+<äT˝Àì< ªnjÓ÷<Ûë´μ nH eTVü‰q>∑s¡+. ªnjÓ÷<Ûë´μ n+fÒ

jÓ÷<ÛäT\≈£î »sTT+#·&ÜìøÏXø£ +ø±ì~. eTqTe⁄ Bìï ì]à+#ê&ÉT. ø√dü\ <XÊìï <äXs¡<∏äeTVü‰sêE |ü]bÕ*düTÔHêï&ÉT. n‘·&ÉT

dü÷s¡ e+X+ yê&ÉT. eTVü‰Ms¡T&ÉT. <e‘·\ |üøå±q sêø£ådüT\‘√ mH√ïe÷s¡T¢ j·TT<ä∆+ #dæqyê&ÉT. <Ûäs¡à|üsêj·TDT&ÉT. Á|ü»\qT

ø£qï_&É¶\e … #·÷düT≈£îHyê&ÉT. e•wü, yêeT<e⁄\T n‘·ì Á|ü<Ûëq|ü⁄s√Væ≤‘·T\T. düTeT+Á‘·T&ÉT yÓTT<ä\T>±>∑\ mì$T~ eT+~

eT+Á‘·T\T. Ç‘·ì bÕ\q˝À ø√dü\ <X+ uÛÀ>∑uÛ≤>±´\‘√ $\dæ*¢+~. Á|ü»\T <Ûäs¡àes¡ÔqT …’ düTKdü+‘√cÕ\‘√ ñHêïs¡T.

ªj·T<∏ësêC≤ ‘·<∏ë Á|üC≤'μ ` sêE m˝≤ ñ+fÒ Á|ü»\÷ n˝≤π> ñ+≤s¡T.

mìï ñHêï dü+‘êq+ Ò<äqï ∫+‘· <äXs¡<∏äTDÏí ≈£î+>∑Bdæ+~. dü+‘êqÁbÕ|æÔ ø√dü+ nX«yT<Ûäj·÷>∑+ #j·÷\qï Ä˝À#·q

ø£*–+~. yÓ+≥H |ü⁄s√Væ≤‘·T\T, >∑Ts¡Te⁄\‘√ düe÷yXeTj·÷´&ÉT. eTqdüT˝Àì e÷≥ #ÓbÕŒ&ÉT. yês¡T ‘·<∏ëdüTÔ nHêïs¡T.

düs¡j·T÷q~øÏ ñ‘·Ôs¡ rs¡+˝À j·T»„y~ø£ dæ<ä∆yÓTÆ+~. eT+Ár kÕs¡B∏ nsTTq düTeT+Á‘·T&ÉT á j·÷>±ìøÏ ãTTwü Xè+>∑ eTVü≤]¸ì

ÄVü‰«ìùdÔ |òü\e+‘·eTÚ‘·T+<äì dü÷∫+#ê&ÉT. ãTTwü Xè+>∑T&ÉT $uÛ≤+&Éø£ eTVü≤]¸ ≈£îe÷s¡T&ÉT. ìcÕ>∑]wüß&ÉT. n‘·&ÉT mø£ÿ&É

ñ+fÒ nø£ÿ&É yêq\T u≤>± ≈£îs¡TkÕÔsTT. <äXs¡<∏äTì Ä»„yTs¡≈£î ãTTwü Xè+>∑TDÏí dü>ös¡e+>± ‘√&=ÿìe#êÃs¡T. eT÷&ÉT s√E\bÕ≥T

nX«yT<Ûäj·÷>∑+ XÊÁk Ôø£Ô+>± ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

‘·s¡yê‘· <äX¯s¡<∏äT&ÉT ãTTwü´X¯è+>∑Tì‘√ |ü⁄Á‘·ÁbÕ|æÔø√dü+ #˚j·Te\dæq Áø£‘·Te⁄qT >∑T]+∫ n&ç>±&ÉT. Ä uÛ≤sêìï

ãTTwü Xè+>∑Tìô|’H ñ+#ê&ÉT. <äXs¡<∏äTì nuÛÑ s¡úqqT eTìï+∫q ãTTwü Xè+>∑T&ÉT ª|ü⁄Á‘·ø±yTwæºμ nH j·÷>±ìï ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT.

Vü≤$düT‡\+<äTø√e&ÜìøÏ ÁãVü‰à~<e‘·\T, >∑+<Ûäs¡T«\T, dæ<äT∆\T, eTVü≤s¡T¸\T j·T»„XÊ\˝À Á|ü‘· ø£åeTj·÷´s¡T.

n< düeTj·T+˝À <e‘·\+<äs¡÷ ÁãVü≤àqT #] ‘·eT>√&ÉT yÓfifluÀdüT≈£îHêïs¡T. sêeD≤düTs¡T&ÉT ÁãVü≤à es¡Á|üuÛ≤e+#‘·

$Ás¡M>∑T‘·÷ ‘·eTqT ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T]#düTÔHêïs¡Hêïs¡T. eTT˝À¢ø±\qT u≤~Û+#·&ÉyT>±ø£ Ç+Á<äTDÏíôd’‘·+ sê»´ÁuÛÑwüßºDÏí #j·T&ÜìøÏ

|üPqTø=Hêï&Éì ‘Ó*bÕs¡T. n‘·ì <äT+&É>±\≈£î n+‘ Ò<äHêïs¡T. ãTTwüß\, j·Tø£å>∑+<Ûäs¡T«\ e÷≥ n≥T+∫ n‘·ì uÛÑj·T+‘√

dü÷s¡T´&ÉT, düeTTÁ<äT&ÉT, yêj·TTe⁄ ≈£L&Ü ‘·eT düVü≤»dæú‹ì Á|üø£Ï+#· Òø£b˛‘·THêïs¡ì yêb˛j·÷s¡T. n‘·ì |”&É $s¡>∑&ÉjT´

Ä˝À#·qqT ÁãVü≤àH #Ó|üŒeTì y&ÉT≈£îHêïs¡T.

ÁãVü≤à <e‘·\‘√ ªsêeDT&ÉT >∑+<Ûäs¡«, j·Tø£å, <e, <ëqe⁄\# eTs¡D+ Ò≈£î+&Ü qqTï es¡+ ø√sê&ÉT. e÷qe⁄\ |ü≥¢

n‘·ìøÏ #·T\ø£quÛ≤e+. n+<äTπø yê] >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#· Ò<äT. ø£qTø£ e÷qe⁄ì #‹˝ÀH sêeDTìøÏ eTs¡D+ ñ+<äμì

nHêï&ÉT.

Ç+‘· À leTVü‰$wüßíe⁄ X+K#·Áø£>∑<ë<Ûë] nsTT e#êÃ&ÉT. <e‘·\T Ä <e<e⁄DÏí nHø£ $<Ûë\T>± düTÔ‹+#ês¡T.

es¡>∑s¡«+#‘· ø£q÷ï$Tq÷ï>±qø£ Á|üe]ÔdüTÔqï sêeDTDÏí dü+Vü≤]+#·&ÜìøÏ e÷qe⁄&ç>± ne‘·]+#·eTì nuÛÑ ]ú+#ês¡T. <äXs¡<∏ä

eTVü‰sêE>±] eTT>∑TZs¡T uÛ≤s¡ \≈£î Hê\T>∑T s¡÷bÕ\˝À |ü⁄Á‘·T&Ée⁄ ø£eTàì ÁbÕ<Ûj·T|ü&Ü¶s¡T. nuÛÑj·T$T#êÃ&ÉT ÄÁ•‘·e‘·‡\T&ÉT.

n+<ä] |üP»\+<äTø=ì n+‘·sêúqeTj·÷´&ÉT.


<äXs¡<∏äT&ÉT |ü⁄Á‘·ø±yTwæº #dæq|ü&ÉT j·T»„≈£î+&É+qT+∫ >=|üŒ ‘»düT‡‘√ ≈£L&çq ˇø£ ~e´|ü⁄s¡Twüß&ÉT Ä$s¡“¤$+#ê&ÉT.

n‘·&ÉT ÁãVü≤à|ü+|ü>± e∫Ãqyê&ÉT. #˚‹˝À ã+>±s¡TbÕÁ‘· yÓ+&çeT÷‘·‘√. n+<äT˝À ~e´bÕj·TdüeTT+~. <ëìï

<äX¯s¡<∏äTqø£+~+#ê&ÉT. ªá bÕj·Tdü+ dü+|ü<ä\ìdüTÔ+~ Äs√>±´ìï ô|+bı+~düTÔ+~. nìïÏ˙ $T+∫ dü+‘êHêìï

Á|ükÕ~düTÔ+<äμHêï&ÉT. ù|<äyêìøÏ ô|ìï~Û <=]øÏqf…¢Ì+~ <äXs¡<∏äTìøÏ. n‘·ì eTqdüT‡ Äq+<ä‘ê+&Ée+ #dæ+~.

~e´bÕj·TkÕìï ‘·q uÛ≤s¡ …’q øödü\´, düT$TÁ‘·, ¬ø’πøsTT\≈£î |ü+#ê&ÉT. dü+e‘·‡s¡ø±\+ >∑&ç∫+~. #Ó’Á‘·Xó<ä∆qe$THê&ÉT

øödü\´≈£î lsêeTT&ÉT »ìà+#ê&ÉT. <äX$THê&ÉT ¬ø’πøsTTøÏ uÛÑs¡‘·T&ÉT, düT$TÁ‘·≈£î \ø£ÎD, XÁ‘·T|òüTTï\T »ìà+#ês¡T. á yês¡Ô

$qï njÓ÷<Ûä Äq+<ädü+Á<äyÓTÆ+~.

sêeT\ø£ÎD uÛÑs¡‘· XÁ‘·T|òüTTï\T Xóø£¢|üø£å #·+Á<äTì˝≤ ô|s¡T>∑T‘·THêïs¡T. y<äXÊÁkÕÔ\quÛÑ dæ+#ês¡T. <ÛäqT]«<ä ˝À HÓ’|ü⁄D´+

dü+bÕ~+#ês¡T. $C≤„qKqT\j·÷´s¡T. dü<äTZD≤\≈£î Ä≥|üf…ºÌHês¡T. ñ‘·ÔeT $<ë´s¡Tú\≈£î ñ+&Ée\dæq \ø£åD≤*$. sêeTT&ÉT

m|ü&É÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ùde˝À ìeT>∑ïeTjTýê&ÉT. ∫qïHêÏ qT+N nqïùdy $Tqï>± uÛ≤$+#yê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. Ç‘·&ÉT

sêeTT&çøÏ ãVæ≤'ÁbÕD+. uÛÑs¡‘·XÁ‘·T|òüTTï\T nH√´q´ Áù|e÷_Ûe÷Hê\T ø£\yês¡T.

ø±\#·Áø£+ ‹s¡T>∑T‘·Tqï~. ˇø£Hê&ÉT <äXs¡<∏äT&ÉT ‘·q eT+Á‘·T\T |ü⁄s√Væ≤‘·T\T yÓTT<ä …’qyê]‘√ düe÷yXeTj·÷´&ÉT.

‘·q ≈£îe÷s¡T\ $yêVü≤ Á|ükÕÔeq #düTÔHêï&ÉT. dü]>±Z n< düeTj·T+˝À nø£ÿ&É n&ÉT>∑Tô|≤º&ÉT eTVü‰‘»XÊÙ*jÓÆTq $XÊ«$TÁ‘·

eTVü≤]¸ . düèwæºøÏ Á|ü‹düèwæº #j·T>∑\ düeTs¡Tú&É‘·&ÉT. <äXs¡<∏äT&ÉT m<äTπs– kÕ<äs¡+>± kÕ«>∑‹+#ê&ÉT. n‹~∏<y√uÛÑe ` n‹~∏

eTq≈£î <e⁄&ç‘√ düe÷q+. Ç~ ‘Ó*dæq <äXs¡<∏äT&ÉT $XÊ«$TÁ‘·Tq≈£î düeTT∫‘·Ø‹q eTsê´<ä\T >±$+#ê&ÉT. $qj·T|üPs¡«ø£+>±

#‘·T\T CÀ&ç+∫ $XÊ«$TÁ‘·Tì sêø£≈£î ø±s¡D≤ìï n&ç>±&ÉT. ‘·qô|’q ø±s¡ uÛ≤s¡+ ô|&ç‘ HÓs¡ys¡TkÕÔqHêï&ÉT. <äXs¡<∏äTì

$qj·÷ìøÏ eTT]dæb˛j·÷&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. ªe•wüßì ñ|ü<XÊ\qT bı+~qyê&ç$. e⁄ Ç˝≤π> Á|üe]ÔkÕÔeμì yÓT#·TÃø=Hêï&ÉT.

$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT <äXs¡<∏äTì‘√ ‘êqT e∫Ãq |üìì ‘Ó\T|ü⁄‘êqHêï&ÉT. <ëìì Ä#·]+#·eTHêï&ÉT. Ä&çqe÷≥ ‘·|üŒe<ä›Hêï&ÉT.

ndü\T $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. ªz sêC≤! HH=ø£ j·TC≤„ìï dü+ø£*Œ+#êqT. ø±ì e÷Ø#·, düTu≤VüQ\H sêø£ådüT\T Ä j·TC≤„ìøÏ

$|òü÷ï\T ø£*–düTÔHêïs¡T. yê]ì ø√|æ+#·&ÜìøÏ, X|æ+#·&ÜìøÏ XøÏÔ ñHêï j·T»„Bø£å À ñHêïqT ø±ãÏº n~ Hê≈£î ‘·>∑ì|üì

ñ∫‘êqT∫‘ê\T Á>∑Væ≤+#·≈£î+&Ü XøÏÔì <äT]«ìjÓ÷>∑|üs¡#·>∑÷&É<äT. n+<äT≈£î dü‘· |üsêÁø£eTT&ÉT, XSs¡T&ÉT nsTTq lsêeTTDÏí

|ü~~Hê\bÕ≥T Hê yÓ+≥ |ü+|ü⁄. n‘·& Ä sêø£ådüT\qT #·+|ü>∑\ düeTs¡Tú&ÉT. Hê yÓ+≥ e∫Ã j·÷>∑dü+s¡ø£åD #j·T&É+e\¢

lsêeTT&çøÏ nHø£ ÁX‚j·TdüT‡\T ø£\T>∑T‘êsTT. lsêeTT&ç |üsêÁø£eTyÓT˝≤+Ï<√ Hê≈£î u≤>± ‘Ó\TdüT. Hêπø ø±<äT e•wüß\yê]øÏ,

yêeT<yê~ eTVü≤s¡T¸\≈£L ‘Ó\TdüT. yês¡+‘ê n+^ø£]+∫q ‘·sê«‘ sêeTTDÏí Hê‘√ |ü+|üeTμì nHêï&ÉT.

á e÷≥\T $+≥÷+fÒ <äXs¡<∏äTì >∑T+&Ó À sêsTT|ü&É¶~. #‘·T\T CÀ&ç+∫ ªeTVü≤Ø¸! Hê sêeTT&ÉT |ü<äVü‰πs+&ÉT¢ ≈£L&Ü

ì+&Éìyê&ÉT. <ÛäqT]«<ä Ç+ø± |üP]Ôø± Ò<äT. j·TT<ä∆$wüj·÷\‘√ ‘·–q |ü]#·j·T+ Òìyê&ÉT. ø£qTø£ <äj·T#dæ Hê sêeTTDÏí

ø√s¡ø£+&ç. n+‘·>± ø±yê\+fÒ <ÛäqTsê“DbÕDÏHÓ’ HqT MT yÓ+≥ekÕÔqT. MT j·÷>±ìï dü+s¡øÏå+# u≤<Ûä ‘· Hê~. Çe˙ï m≤¢

ñHêï sêeTTDÏí e<ä* HqT ø£ÿ ø£åDyÓTÆHê ã‘·ø£ ÒqT. e÷ H√eTT\ |ü+≥ sêeTT&ÉT. Ç+‘·≈£L Ä sêø£ådüT\T me] n+&É‘√ á

<äT+&É>±ìøÏ ˇ&ç>∑≤ºs¡μì n&ç>±&ÉT.

$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT düe÷<Ûëq$Tdü÷Ô ªbÂ\düÔ é+XE&Ó’q $ÁXedüT&ÉH eTTì ≈£îe÷s¡T&ÉT sêeD≤düTs¡T&ÉT. n‘·&ÉT ≈£îuÒs¡Tì

k˛<äs¡T&ÉT. nHø£ sêø£ådü ã˝≤\T ø£\yê&ÉT. ÁãVü≤à Ç∫Ãq nkÕ<Ûës¡D esê\e\¢ n‘·ì >∑s¡«+ Çã“&çeTTã“&Ó’+~. eTT˝À¢ø±\q÷

n\¢ø£ À¢\+ #düTÔHêï&ÉT. n≥Te+Ïyê&çøÏ j·T»„+ uÛÑ>∑ï+#j·T&ÉeTH~ n\Œ+>± ‘√düTÔqï~. n+<äTπø Ç≥Te+Ï |üqT\˝À


bÕ˝§Zq&ÉT. e÷Ø#·, düTu≤VüQ\T Ç‘·ì#‘· Áù|]‘·T …’ j·TC≤„\≈£î $|òü÷ï\qT ø£*–düTÔHêïs¡μq>±H <äXs¡<∏äT&ÉT eT]+‘· uÛÑj·T|ü&Ü¶&ÉT.

ªj·TT<ä∆+˝À j·TeTTì‘√ düe÷qT …’q yê] HÓ<äTs√ÿe&ÜìøÏ Hê ∫ìïbÕ|üDÏí |ü+|üqT. HqT ≈£L&Ü j·TT<ä∆ $wüj·T+˝À nX≈£îÔ&Éμqì

|ü*ø±&ÉT.

<äXs¡<∏äTì e÷≥\≈£î $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT n–ZMT<ä >∑T–Z\yÓTÆHê&ÉT. ªÇ∫Ãqe÷≥ ‘·|üŒ≥+ MT Ç+≤ e+≤ Ò<äT. e+<äT≈£î

dæ<ä∆|ü&ç‘ ]ø£ÔVü≤kÕÔ\‘√ ‹]– yÓfi‘êqT. MTs¡T düTK+>± ñ+&É+&çμ nHêï&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. |ü]dæú‹ rÁe‘·qT >∑eTì+#ê&ÉT

e•wüeTVü≤]¸. Ç∫Ãq e÷≥ ì\u…≥Tºø√eTì <äXs¡<∏äTìøÏ Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±&ÉT. e÷≥ ì\u…≥Tºø√ì yêìøÏ <Ûäs¡àø±sê´\Hê#·]+∫q

|òü\+ q•düTÔ+<äì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. $$<Ûëg Á|üjÓ÷>∑<ä≈£åî&Ó’q $XÊ«$TÁ‘·T&ç yÓ+≥ sêeTTDÏí |ü+|ü&É+˝À dü+X¯j·÷ìøÏ

‘êe⁄+&É>∑÷&É<äHêï&ÉT. sêeTTDÏí |ü+|æ‘ yT\T »s¡T>∑T‘·T+<äì düT‹yÓT‘·Ô>± dü÷∫+#ê&ÉT.

e•wüßì Væ≤‘·e#·Hê\≈£î <äXs¡<∏äT&ÉT ‘· §>±Z&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\qT |æ*|æ+#ê&ÉT. øödü\´‘√ ø£*dæ Äos¡«~+#ê&ÉT.

Á|üXÊ+‘·yÓTÆq eTqdüT‡‘√ $XÊ«$TÁ‘·T&çøÏ n|üŒ–+#ê&ÉT.

$XÊ«$TÁ‘·Tì yÓ+≥ <Û äqTsê ∆] nsTT sêeTT&ÉT

q&ÉTdüTÔHêï&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT nqTdü]düTÔHêï&ÉT. düs¡j·T÷qB rs¡+

yÓ+ã&ç #ê˝≤ <ä÷s¡+ Á|üj·÷DÏ+#ês¡T eTT>∑TZs¡÷. ‘·s¡yê‘·

sêeT\ø£ÎDT\≈£î ªã\μ ªn‹ã\μ $<ä´\qT|ü<˚•+#ê&ÉT

$XÊ«$T Á‘ · eTV ü ≤] ¸ . MÏ Á| üu Û ≤e+e\¢ n\dü≥,

Äø£*<ä|ü\T+&Ée⁄. s¡÷|üø±+‘·T\T ‘·>∑Ze⁄. ìÁ<ä˝À ñHêï,

@eTs¡TbÕ≥T‘√ ñHêï sêø£ådüT˝ÒMT #˚j·T˝Òs¡T. eTT˝À¢ø±˝À¢

m<äTs=&ç¶ ì\#yês¡T+&És¡T.

sêeTT&ÉT >∑Ts¡Tùde˝À ìeT>∑Tï&Éj·÷´&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·Tì

bÕ<ë˝§‘êÔ&ÉT. ùde\T #XÊ&ÉT. >∑Ts¡Tùde $X‚wü |òü*‘êìïdüTÔ+~.

düs¡j·T÷qB rs¡+˝ÀH yêfiófl Ä sêÁ‹ ìÁ~+#ês¡T.

‘Ó\¢yês¡T‘√+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT sêeT\ø£ÎDT\≈£î

yT˝§ÿ\T|ü⁄ |ü*ø±&ÉT.

øödü ≤´ düTÁ|üC≤sêeT |üPsê«dü+<Ûë´ Á|ües¡Ô‘

ñ‹Ôwü qs¡XÊs¡÷›\ ø£s¡Ôe´+ <Ó’ee÷Væ≤ïø£yéT.

ªøödü ≤´<$ dü‘·‡+‘êqyÓTÆq z sêe÷! ‘·÷s¡TŒq ñwü'ø±+‘·T\T Á|üdü]düTÔHêïsTT. ìÁ<ä Ò∫ ì‘· ø£s¡à\qT Ä#·]+#·μeTHêï&ÉT.

>∑Ts¡Tyêø£ + •s¡kÕeVæ≤+#ê&ÉT sêeTT&ÉT, \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ. eT∞fl Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+~. düs¡j·T÷ >∑+>±q<äT\ dü+>∑eT

Á|ü<XÊìï #s¡T≈£îHêïs¡T. nø£ÿ&ç $X‚cÕ\qT >∑Ts¡TeTTK‘·' ‘Ó\TdüT≈£îHêïs¡T. C≤„Hêìï bı+<ä&É+˝À ìs¡+‘·s¡+ nÁ|üeT‘·TÔ …’

ñ+&É&É+ ñ‘·ÔeT $<ë´s¡Tú\ \ø£åD+.

Á|üj·÷D+ kÕ>∑T‘·Tqï~. ªeT\<äμ, ªø£s¡÷Xμ nH »q|ü<ë\≈£î #s¡T≈£îHêïs¡T. Ç+Á<äTì nqTÁ>∑Vü≤ $X‚wü+#‘· á ÁbÕ+‘ê\T

<Ûäq<ÛëHê´\düeTè~∆ì ø£*– ñ+&$. ø±ì ª‘ê≥ø£μ nH j·TøÏåDÏ á ÁbÕ+‘ê\≈£î e∫Ã $<Ûä«+kÕìï düèwæº+∫+~. |ü⁄≥Tºø£‘√H

ysTT @qT>∑T\ ã\+ ø£*–q áyÓTqT mes¡÷ m~]+#· Òø£b˛‘·THêïs¡T. ªn–ïøÏ Ä»´+‘√&Ó’q≥T¢μ áyÓT‘√u≤≥T áyÓT ≈£îe÷s¡T&ÉT

ªe÷Ø#·T&ÉTμ $s¡T#·Tø£|ü&ÉT‘·÷ á »q|ü<ë\qT n‘· ≤≈£î‘·\+ #düTÔHêï&ÉT. <äTwüßºsê …’q ‘ê≥ø£qT e~Û+#·eTì sêeTT&ç‘√


nHêï&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. ˇø£ÿø£åD+ sêeTT&ÉT eTÚqeTTÁ<ä <ë˝≤Ã&ÉT. sêeTT&ç uÛ≤e+ Á>∑Væ≤+#ê&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. ªÅd”Ôì m˝≤

#·+bÕ\H dü+Xj·T+ e<äT›. n<Ûäs¡à|üsêj·TD nsTTq ‘ê≥ø£qT #·+|æ‘ <√wü+ sê<äμì ø£s¡ÔeéTT|ü<•+#ê&ÉT. yÓ+≥H sêeTT&ÉT

<äè&ÛÉìXÃj·TT&Ó’ n+»* |òüTÏ+#ê&ÉT. ªMTs¡T #Ó|æŒq≥T¢>± q&É#·Tø=eTàì e÷ Hêqï>±s¡T qqTï Ä<•+#ês¡T. yê] Ä»„ Hê≈£î

•s√<Ûës¡ eTμì |æ‘·èyêø£ |ü]bÕ\HêdüøÏÔì #ê≤&ÉT. n˝≤π> >∑Ts¡Te⁄ Ä»„qT bÕ*+#·&É+ •wüß´ì>± ‘·q ø£s¡ÔeéTì uÛ≤$+∫

‘ê≥ø£e<Ûä≈£î ñ<äT´≈£îÔ&Ó’Hê&ÉT.

$ø£è‘êø±s¡+‘√ $s¡T#·T≈£î|ü&ÉT‘·Tqï ‘ê≥ø£ #‘·T\qT ‘·q ì•‘· u≤D≤\‘√ K+&ç+#ê&ÉT sêeTT&ÉT. nsTTHê ÄyX+‘√

MT~øÏ edüTÔqï ‘ê≥ø£ eTT≈£îÿ #Óe⁄\qT ø√dæyXÊ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. ‘ê≥ø£ ÄyX+ ¬s+&ç+‘· …’+~. ‘êqT ø£qã&É≈£î+&Ü yêfiflô|’

sêfifl yêq≈£î]|ædüTÔqï~. Ç<ä+‘ê >∑eTìdüTÔHêï&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. dü+<Ûë´ø±\+ düMT|ædüTÔqï~. á˝Àù| ‘ê≥ø£qT |üs¡ Àø±ìøÏ

|ü+|üeTì |ü⁄s¡e÷sTT+#ê&ÉT. ndüTs¡dü+<Ûë´ø±\+˝À sêø£ådüT\T eTVü‰ã˝≤ìï bı+<äT‘ês¡T. m<äTs√ÿe&É+ ø£wüº+. Çø£ @

e÷Á‘·+ Ä\dü + #j·T≈£î+&Ü sêeTT&ÉT Xã›y~Û $<ä qT Á|ü<ä]Ùdü÷Ô u≤DÁ|üjÓ÷>∑+ #XÊ&ÉT. ø£åDø±\+˝À ‘ê≥ø£ H\ô|’ã&ç

ÁbÕD≤\qT e~*+~. ‘ê≥ø£ e<Ûä‘√ <äTwüº dü+Vü‰sêìøÏ |üPqTø=Hêï&ÉT sêeTT&ÉT. Ç+Á<ë~ <e‘·\T sêeTTDÏí düTÔ‹+#ês¡T.

dü+‘·Twüßº&Ó’q $XÊ«$TÁ‘· eTVü≤]¸ sêeTTq≈£î mH√ï ~yê´ÁkÕÔ\qT nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT. >∑Ts¡Te⁄ nqTÁ>∑Væ≤ùdÔ Çe« Òì<$TÏ?

•wüß´&ÉT bı+<ä Òì<$TÏ?

sêeT\ø£ÎD düVæ≤‘·T&ÉsTT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªdæ<ë∆ÁXeT+μ #s¡T≈£îHêï&ÉT. n< n‘·ì j·T»„uÛÑ÷$T. sêeT\ø£ÎDT\T $qj·T+>±

#‘·T\T CÀ&ç+∫ >∑Ts¡Te⁄>±]ì j·T»„Bø£åqT d”«ø£]+#·eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T. eTìï+#ê&ÉT eTVü≤]¸. j·T»„BøÏå‘·T&Éj·÷´&ÉT. eTs¡THê&

j·T»„+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Äs¡T s√E\bÕ≥T kÕπ> á j·T»„ $wüj·T+˝À n‘· +‘· C≤>∑s¡÷≈£î …’ ñ+&ÉeTì sêeT\ø£ÎDT\≈£î

dü÷∫+#ês¡T eTTqT\T. ◊<äTs√E …’+~. ø£+ÏMT<ä ≈£îqT≈£î Ò≈£î+&Ü j·TC≤„ìï ø±bÕ&ÉT‘·THêïs¡T sêeT\ø£ÎDT\T. ø£s¡Ôyê´ìï

HÓs¡ys¡Ã&É+˝À Ç+‘· ìwü ñ+&Ü*. ∫e]s√E ñqï≥Tº+&ç ˇø£ÿkÕ]>± j·T»„≈£î+&É+qT+&ç C≤«\\T m>∑dæ|ü&Ü¶sTT. Ç~

sêø£ådüT\ sêø£≈£î dü÷#·q.

e÷Ø#·, düTu≤VüQ\T nqT#·s¡T\‘√ e#êÃs¡T. j·T»„y~ø£ |ü]düsê\T s¡ø£Ôes¡+‘√ ‘·&çdæ eTT<ä›j·÷´sTT. sêeTT&ÉT ªo‘wüße⁄μ

nqï e÷qyêÁkÕÔìï e÷Ø#·T&çô|’øÏ Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. <ëì <Óã“≈£î e÷Ø#·T&ÉT q÷s¡T jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+ m–] düeTTÁ<ä+˝À

|ü&çb˛j·÷&ÉT. düŒ èVü≤ø√˝ÀŒsTT –s¡–sê ‹s¡T>∑T‘·÷ ø=≥Tº≈£îb˛‘·THêï&ÉT. eTs¡T ìeTTwü+˝À ªÄπ>ïj·÷g+μ‘√ düTu≤VüQì

eø£ådüú ≤ìï Áeø£ÿ\T #XÊ&ÉT. ªyêj·Tyê´g+μ‘√ $T>∑‘ê sêø£ådüT\ uÛÑs¡‘·+|ü≤º&ÉT. sêø£ådüu≤<Ûä ‘=\–+~. j·T»„+ ì]«|òüTï+>±

»]–+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT dü+‘√wæ+#ê&ÉT. düeTs¡Tú …’q •wüß´\qT #·÷dæ @ >∑Ts¡Te⁄ dü+‘√wæ+#·&ÉT?

eTs¡THê&ÉT ñ<äj·÷H˚ï sêeT\ø£ÎDT\T $XÊ«$TÁ‘·Tì m<äT≥ $qj·T+‘√ ì*#ês¡T. Ç+ø± @$T #˚j·÷˝À

ÄC≤„|æ+#·eTHêïs¡T. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªz sêe÷! $T~∏ ≤q>∑s¡ Á|üuÛÑTe⁄, |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q »qø£ eTVü‰sêE ˇø£ j·TC≤„ìï #j·T

dü+ø£*Œ+#ê&ÉT. eTq+ nø£ÿ&ÉøÏ yÓfi<ë+. nø£ÿ&É n<äT“¤‘·yÓTÆq ø£ eTVü‰<ÛäqTdüT‡+~. e⁄ #·÷&Ée#·TÃqHêï&ÉT. dü+dæ<äT∆\j·÷´s¡T

sêeT\ø£ÎDT\T. eTTìqqTdü]dü÷Ô $T~∏\yÓ’|ü⁄>± eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·THêïs¡T.

n&ÉT>∑T\‘√bÕ≥T e÷≥\÷ kÕ>∑T‘·THêïsTT. sêeTTì ø√]ø£ yTs¡≈£î ‘·eT e+X |ü⁄≥Tº |üPs√«‘·Ôsê\qT $e]+#ê&ÉT

$XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. Ä sêÁ‹ XÀD≤qB rs¡+˝À $ÁX$T+#ês¡T. eTs¡THê&ÉT |ü$Á‘· >∑+>±q~ì <ä]Ù+#ês¡T. kÕïHê˝≤#·]+∫

$<ÛäT´ø£Ô <Ûäsêà\qT HÓs¡ysêÃs¡T. >∑+>±eè‘êÔ+‘êìï $q>√s¡T‘·THêïqì $qj·T+>± n&ç>±&ÉT sêeTT&ÉT. $ì|æ+#ê&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.

õC≤„düTe⁄ …’q •wüß´\T, $C≤„ì nsTTq >∑Ts¡Te⁄ ` Çø£ C≤„q Á|ükÕsêìøÏ n&ÉT¶+≥T+<ë?

bÕ‘êfi+˝À ã÷&ç<ä≈£î|üŒ …’ |ü&çe⁄qï ‘·q |æ‘·s¡T …’q dü>∑s¡ |ü⁄Á‘·T\≈£î ñ‘·ÔeT>∑‘·T\T ø£*Œ+#·&ÜìøÏ dü+ø£*Œ+#ê&ÉT

uÛÑ s¡<∏äT&ÉT. n+<äT≈£î ˇø£fÒ e÷s¡Z+ ñ+~. düTs¡>∑+>∑qT yê] ã÷&ç<ä≈£î|üŒ\ô|’ Á|üeVæ≤+|üCÒj·T&É+. ø±ì Äø±X+˝Àì

>∑+>∑qT bÕ‘êfi≤ìøÏ ~+|ü&É+ ø£ |ü≤ºq »]π> |üHHê? nsTTHê <äè&ÛÉdü+ø£ ≤ŒìøÏ nkÕ<Ûä yÓTÆq~ Ò<äT. uÛÑ s¡<∏äT&ÉT rÁeyÓTÆq


‘·|üdüT‡#XÊ&ÉT. ÁãVü≤àqT, •e⁄DÏí yÓT|æŒ+#ê&ÉT. mìï n&É¶+≈£î\T m<äT¬s’Hê dü+ø£\Œ+ qT+∫ |üø£ÿ≈£î ‘·|üø√ Ò<äT. >∑+>∑qT

bÕ‘êfi+<ëø± rdüT≈£îyÓfifl&É+˝À dü|òü\ eTH√s¡<∏äT&Éj·÷´&ÉT. n+<äTπø |ü≥Tº<ä\ $wüj·T+˝À ªuÛÑ s¡<∏ä Á|üj·T‘·ï+μ nqï C≤rj·T+

@s¡Œ&ç+~. uÛÑ s¡<∏äTì e+X+˝Àì yê& sêeTT&ÉT.

>∑+>±e‘·s¡D≤ìï >∑T]+∫ $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT sêeTT&çøÏ #Ó|üŒ&É+˝À ˇø£ Ä+‘·s¡ eTT+~. ‘·q |üP]«≈£î\T m+‘·>=|üŒyês√

‘Ó\TdüT≈£îì <ëìø£qT>∑TD+>± q&Ée&É+. |æ‘·s¡T\|ü≥¢ m+‘· uÛÑøÏÔ Á|ü|ü‘·TÔ\T+&Ü˝À ‘Ó\|ü&É+. |üÏºq |üì |òü\e+‘·eTjTés¡≈£î

|ü≥Tº<ä\ m˝≤ e⁄+&Ü˝À #Ó|üŒ&É+. nsTT‘ Çe˙ï Hs¡T>± #Ó|üŒ Ò<äT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. nsTTHê Ä+‘·sê´ìï Á>∑Væ≤+#ê&ÉT

sêeTT&ÉT. Ç< ñ‘·ÔeT >∑Ts¡T•wüß´\ eéVü‰s¡+.

$T~∏ ≤q>∑s¡ düMTbÕìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T $XÊ«$TÁ‘· sêeT\ø£ÎDT\T. nø£ÿ&É ˇø£ ÄÁXe÷ìï #·÷XÊ&ÉT sêeTT&ÉT. n~

bÕ‘·<Ó’Hê n+<ä+>± n>∑T|ædüTÔqï~. ø±ì »qdü+#ês¡yT Ò<äT. ª@$T° ∫Á‘·μeTì n&ç>±&ÉT sêeTT&ÉT. n~ >ö‘·eT eTVü≤]¸

ÄÁXeTeTì, Ä ø£<∏äq+‘ê $e]+#ê&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT. ªeTVü‰‘·|üdü‡+|üqTï&Ó’q >ö‘·eT eTVü≤]¸ ‘·q uÛ≤s¡ nsTTq nVü≤\´‘√

á ÄÁXeT+˝À ñ+&yê&ÉT. ˇø=H=ø£ dü+<äs¡“¤+˝À nVü≤\´ n|üsê<Ûä+ #dæ+<äì uÛ≤$+∫ ÄÁ>∑ <äÁ>∑T&Éj·÷´&ÉT >ö‘·eTT&ÉT.

y\ dü+e‘·‡sê\T nqïbÕHê<äT\T Òø£ yêj·TTe⁄H ÄVü‰s¡+>± rdüT≈£î+≥÷ á ÄÁXeT+˝ÀH ã÷&ç<ä À |ü&ç ñ+&ÉeTì

ÄyÓTqT X|æ+#ê&ÉT. me«]ø° ø£qã&É≈£î+&Ü ñ+≤eHêï&ÉT. sêeTTì sêø£‘√ XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£*– ì»s¡÷bÕìï bı+<äT‘êμeHêï&ÉT.

ªsêe÷! >ö‘·e÷ÁXeT+˝À ø±\TyÓ÷|æ nVü≤\´≈£î XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£*–+#·Tμ nì $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ÄC≤„|æ+#ê&ÉT.

#·T≥÷º ã÷&ç<ä Äe]+∫ ñ+&ç ø£sƒ√s¡Bø£å À ñqï nVü≤\´ bı>∑ø£eTTàø=qï n–ï ‘»düT‡˝≤ ñ+~. Ä eTVü‰‘·Tàsê*ì

sêeTT&ÉT #·÷XÊ&ÉT. sêeTT&ç <äs¡Ùq+‘√ ÄyÓT≈£î XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£*–+~. nVü≤˝≤´ >ö‘·eTT\T sêeTTDÏí j·T<∏ë$~Û>± >ös¡$+#ês¡T.

yê] dü‘êÿsê\+<äTø=ì sêeTT&ÉT $XÊ«$TÁ‘·Tì yÓ+≥ \ø£ÎD düVæ≤‘·T&Ó’ $T~∏ ≤ q>∑sêìøÏ ãj·T\T<sê&ÉT.

$T~∏ ≤q>∑s¡+˝À Á|üuÛÑTyÓ’q »qø£eTVü‰sêE M]ì düeTT∫‘·+>± düe÷<ä]+#ê&ÉT. $T~∏\˝À nVü≤˝≤´ >ö‘·eTT\ ô|<ä›

≈£îe÷s¡T&Ó’q X¯‘êq+<äT&ÉT sêeT<äs¡Ùq+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. ‘·q ‘·*¢qT<ä∆]+∫q+<äT\≈£î ø£è‘·»„‘ê+»\T\T düeT]Œ+#ê&ÉT.

eTVü‰‘·|üXÊÙ*jÓÆTq $XÊ«$TÁ‘·Tì nqTÁ>∑Vü≤+ bı+<ä>∑\>∑&É+ #ê˝≤ $X‚wüeTì sêeTTDÏí yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. $XÊ«$TÁ‘· eTVü≤]¸

nkÕ<ÛëD XøÏÔkÕeTsêú \qT $e]+#ê&ÉT X‘êq+<äT&ÉT.

eTs¡THê&ÉT ÁbÕ‘·'ø±\+˝À »q≈£î&ÉT $XÊ«$TÁ‘· sêeT\ø£ÎDT\qT ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. ø£s¡Ôy√´|ü<X+ #j·Te\dæ+~>±

$XÊ«$TÁ‘·TDÏí ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. n|ü&ÉT Á|ü‘·T´‘·Ôs¡$Tdü÷Ô $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ªMs¡T <äXs¡<∏äeTVü‰sêE ≈£îe÷s¡T\T. »>∑Á‘·Œdæ<äT∆ …’q

Ms¡T\T. MT <ä>∑Zs¡ ñqï <ÛäqTdüT‡qT #·÷&Ü\qT≈£î+≥THêïs¡T. <ëìï #·÷|æ+#·+&ç. XóuÛÑ+ »s¡T>∑T‘·T+~. yêfifl eTT#·Ã≤

rs¡T‘·T+μ<äHêï&ÉT. n|ü&ÉT »q≈£î&ÉT ‘·q<ä>∑Zs¡Tqï ª•e<ÛäqTdüT‡μ #·]Á‘·qT $e]+#ê&ÉT. j·÷>∑+ ø√dü+ uÛÑ÷$Tì <äTqTï‘·T+&É>±

ˇø£ bÕ|ü <=]øÏ+<äì, Hê>∑Ï#ê\Tq <=]øÏq+<äTe\¢ áyÓT≈£î ªd”‘·μ nH˚ ù|s¡T e∫Ã+<ä˙ #Ó|ü⁄‘·÷ ÄyÓTqT >=|üŒ

|üsêÁø£eTe+‘·T&çøÏyê«\qï ‘·q n_ÛeT‘êìï yÓ*ãT#êÃ&ÉT. •e<ÛäqTdüT‡qT

m≈£îÿô|≥º>∑\yê& d”‘·≈£î ‘·–q uÛÑs¡Ô nHêï&ÉT. >∑‘·+˝À m+<äs√ sêE\T

e∫Ã •e<ÛäqTdüT‡ m≈£îÿô|≥º&ÜìøÏ $|òü\Á|üj·T‘·ï+ #˚XÊs¡ì,

m≈£îÿô|≥º&É+ e÷≥ m˝≤ ñHêï ø£ dü+ ø£<ä*+#· Òø£b˛j·÷s¡Hêï&ÉT.

Ç<ä+‘ê $ì •e<ÛäqTdüT‡qT ‘Ó|æŒ+#·eTHêï&ÉT $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT.

düπsqHêï&ÉT »q≈£î&ÉT. ã*wüß\T, Bs¡Èø±j·TT …’q ◊<äTy\ eT+~

n‹ø£wüº+ MT<ä •e<ÛäqTdüT‡‘√ ≈£L&çq ù|Ïø£qT rdüT≈£îe#êÃs¡T.


$XÊ«$TÁ‘· eTVü≤]¸ nqTeT‹‘√ <ÛäqTdüT‡ eT<Ûä uÛ≤>±ìï ne©\>± |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT sêeTT&ÉT. <ÛäqT]«<ä j·T+<äT Ä]‘]q

sêeTTì #sTT k˛øÏq+‘·H Ä <ÛäqTdüT‡ e+–+~. $+ÏHê]ì dü+~Û+#ê&ÉT. y\ø=\~ dü<ädüT´\T ÄXÃs¡ +˝À eTTì–b˛j·÷s¡T.

n …¢‘ê&ÉTqT Äø£sêí+‘·+>± ≤>±&ÉT sêeTT&ÉT. |æ&ÉT>∑TbÕ≥T˝≤ uÛÑj·T+ø£s¡Xu≤›ìï #dü÷Ô $\T¢ ô|òfióflq $]–+~. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT,

»q≈£î&ÉT, sêeT\ø£ÎDT\T ‘·|üŒ $T>∑‘êyês¡+‘ê eT÷s¡Ã¤y√j·÷s¡T.

Ç∫Ãqe÷≥ Á|üø±s¡+ »q≈£î&ÉT d”‘êsêeTT\ $yêVü≤+ »s¡|ü&ÜìøÏ dü+dæ<äT∆&Éj·÷´&ÉT. <äXs¡<∏äeTVü‰sêE≈£î es¡Ôe÷q+

|ü+bÕ&ÉT. njÓ÷<Ûä qT+∫ n+<äs¡÷ ‘·s¡*e#êÃs¡T. »q≈£î&ÉT ‘·q ≈£îe÷¬sÔ …’q d”‘·qT, ]àfi\qT sêeT\ø£ÎDT\≈£î, ‘·q

‘·eTTà&ÉT ≈£îX<Ûä«Eì ≈£îe÷¬sÔ …’q e÷+&É$ì, ÁXó‘·ø°s¡TÔ\qT uÛÑs¡‘·XÁ‘·T|òüTTï\≈£î Ç∫Ã $yêVü≤+ »]|æ+#ê&ÉT. n+>∑s¡+>∑yÓ’uÛÑe+>±

»]>±sTT ø£ ≤´D≤\T.

eTs¡THê&ÉT $XÊ«$TÁ‘· eTVü≤]¸ ø=‘· Ô

< ä+| ü‘ · T\qT Äos ¡ «~+∫, < äX ¯s ¡< ∏ ä

»qø£eTVü‰sêE\qT M&=ÿì Væ≤e÷\j·T|üs¡«‘êìøÏ

yÓfi≤fl&ÉT. ‘·s¡yê‘· ã+<ÛäT$TÁ‘· düyT‘·+>± <äXs¡<∏äT&ÉT

njÓ÷<Ûä ≈£î ãj·T\T<sê&ÉT.

<ë]˝À Mfi¯fl≈£î |üs¡X¯ósêeTT&ÉT m<äTs¡T>±

e#êÃ&ÉT. n‘·&ÉT Á|üfij·Tø±\ s¡TÁ<äT&ç ≤ ñHêï&ÉT.

>∑+Á&É>=&É¶*ì, <ÛäqTsê“D≤\qT <Ûä]+#ê&ÉT. Á|ü»®«] Ò¢

n–ï˝≤ uÛÑj·T+ø£s¡+>± ñHêï&ÉT. ø£åÁ‹j·TT\+fÒ

Ç‘·ìøÏ d ü]|ü& É& ÉT. | üPs ¡«+ ø £ å Á‹j·TT& Ó ’q

ø±s¡ÔMsê´s¡T®qT&ÉT Ç‘·ì ‘·+Á&ç nsTTq »eT<ä–ïì

#·+bÕ&ÉT. n|üŒÏ qT+&ç ø£åÁ‹j·T ìs¡÷à\HêìøÏ

ø £+ø £D+ ø£≥T º≈ £îHêï&ÉT. Çs¡y Ó ’ ˇø£ÿkÕs¡T ¢

uÛÑ÷Á|ü<äøÏåD+ #dæ m+‘√eT+~ ø£åÁ‹j·TT\qT ‘·q

>∑+Á&É>=&É¶*øÏ ã*#XÊ&ÉT.

|üs¡X¯ósêeTT&ÉT lsêeTTì‘√ ‘·q<ä>∑Zs¡Tqï

yÓ’wüíe <ÛäqTdüT‡HÓ≈£îÿô|≥ºeTì düyê\T $dæsê&ÉT.

dü πsqì sê|òüTe⁄&ÉT ne©\>± m≈£îÿô|≤º&ÉT.

z≥$Tq+^ø£]+∫q |üs¡X¯ósêeTT&ÉT ‘·ø£ åDy˚T

eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘êìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT

<äXs¡<∏äT&ÉT dü|ü]yês¡+>± njÓ÷<Ûä ≈£î #s¡T≈£îHêï&ÉT. uÛÑs¡‘·T&ÉT XÁ‘·T|òüTTïì‘√ yTqe÷eT yÓ+≥ ‘ê‘·>±]+ÏøÏ yÓfi≤fl&ÉT.

sêeT\ø£ÎDT\T ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ùde˝À, >∑Ts¡Te⁄\ ùde˝À ‘·]dü÷Ô njÓ÷<Ûä ˝ÀH ñ+&çb˛j·÷s¡T.


njÓ÷<Ûë´ ø±+&É+

<äXs¡<∏äTìøÏ |ü⁄Á‘·T\MT<ä m+‘√ Áù|eT. ‘·q XØs¡+ qT+&ç |ü⁄Ïºq Hê\T>∑T #‘·T\˝≤>∑ uÛ≤$+#ê&ÉT. á q\T>∑Ts¡T

≈£îe÷s¡T\˝À uÛÑs¡‘·, XÁ‘·T|òüTTï\T <XÊ+‘·s¡+˝À ñ+&É&É+e\¢ u…+>∑ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. yêfiflqT eT∞fleT∞fl ‘·\#·T≈£î+≥THêï&ÉT.

<äXs¡<∏äTìøÏ lsêeTTìMT<ä eT≈£îÿe m≈£îÿe. <ëìøÏ ø±s¡D+ lsêeTT&ÉT dü<äTZDsê• ø±e&ÉyT. s¡÷|ü+˝Àq÷ >∑TD+˝Àq÷

ÁX‚wüß&ÉT. eTVü‰Ms¡T&ÉT. eTè<äTe⁄>± e÷≤¢&É‘ê&ÉT. Xs¡Dqïyê]ì ø±bÕ&É‘ê&ÉT. ø√|ü+, >∑s¡«+ Òìyê&ÉT. dü‘· + |ü*πøyê&ÉT.

|üs¡T\ dü+|ü<äqT Ä•+#·ìyê&ÉT. BqT\qT Ä<äTø=Hyê&ÉT. ø±˝≤ìï eè<∏ë#j·T≈£î+&Ü C≤„qT\‘√, dü»®qT\‘√ $$<Ûä $wüj·÷\qT

#·]Ã+#yê&ÉT. $qj·To*. ‘·*¢<ä+Á&ÉT\|ü≤¢, >∑Ts¡Te⁄\|ü≤¢ ìXÃ\uÛÑøÏÔ ø£\yê&ÉT. k˛eT]‘·q+, @eTs¡TbÕ≥T Òìyê&ÉT,

ø£fi\˝À Ä]‘]qyê&ÉT, ndü÷j·T, e÷‘·‡s¡ + Òìyê&ÉT. Á|ü»\|ü≥¢ yê‘·‡\´+ ø£\yê&ÉT... Çìï eT+∫>∑TD≤\≈£î bÕ<Ó’q

lsêeTT&É+fÒ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\πø ø±<äT, Á|ü»\+<ä]ø° |üs¡eT Á|”‹.

düø£\ >∑TD≤_ÛsêeTT&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·eT≈£î Á|üuÛÑTe⁄ ø±yê\ì Á|ü»\ ø√]ø£ ` BìøÏ ‘√&ÉT ªHqT J$+∫ ñqï|ü&

lsêeTT&ÉT sêC…’‘ m+‘· u≤>∑T+≥T+~? HHÓ+‘·>± dü+‘√wækÕÔH√?μ nì ñ$«fiSfls¡T‘·THêï&ÉT <äXs¡<∏äT&ÉT. eT+Á‘·T\‘√

Ä˝À∫+∫ lsêeTTDÏí j·TTesêEqT #˚j·T&ÜìøÏ ìX¯ÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT. sê»´+˝Àì Á|üeTTKT\qT, C≤q|ü<äT\qT,

kÕeT+‘·sêE\qT, Á|ü»\qT |æ*|æ+#ê&ÉT. lsêeTT&ç j·TTesê» |ü≤º_Ûùwø£ $wüj·÷ìï yÓ\¢&ç+#ê&ÉT. Ç~ n+<äs¡≈£î

q∫Ãqf…¢Ì‘˚H˚ nqTeT‹ìe«eTHêï&ÉT. Bìø£Hêï Á|ü»\≈£î y˚T\Tø£*–+#˚~ @<Ó’Hê ñHêï Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒeTHêï&ÉT.

Á|üC≤qTs¡+»ø£bÕ\q n+fÒ Ç<. düuÛÑ Àìyês¡+‘ê lsêeT |ü≤º_Ûùwø±Hï düeT]údü÷Ô Vü≤s¡<Ûë«Hê\T #XÊs¡T.

sêC≤»„yTs¡≈£î e•wüß&ÉT eT+Á‘·T\qT, n~Ûø±s¡T\qT j·TÚesê»´|ü≤º_Ûùwø£eT¨‘·‡yêìøÏ @sêŒ≥¢qT #j·Te\dæ+<äì

Ä<•+#ê&ÉT. <äXs¡<∏äT&ÉT lsêeTTDÏí |æ*|æ+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT e∫Ã ‘·+Á&çøÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #XÊ&ÉT. <äXs¡<∏äT&ÉT lsêeTTDÏí

n≈£îÿq CÒs¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ã+>±s¡T dæ+Vü‰düq+MT<ä ≈£Ls√Ãu…≤º&ÉT. ∫s¡Tqe⁄«\T ∫+~dü÷Ô ªsêe÷! ˙ düT>∑TD≤\‘√ Á|ü»\qT

yÓT|æŒ+#êe⁄. ø£qTø£ ˙e⁄ j·TTesê» |ü≤º_Ûùwø£+ #düTø√yê*. ˙ u≤<Ûä ‘· ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. eT]+‘· $qj·Te+‘·T&ç$ ø±yê*.

õ‘+Á~j·TT&ç$ ø±yê*...μ n+≥÷ sê»<Ûäsêà\qT q÷]b˛XÊ&ÉT. ‘·+Á&çe<ä› ôd\e⁄rdüTø=ì ‘·*¢ nsTTq øödü\´ <ä>∑Z]øÏ

e#êÃ&ÉT lsêeTT&ÉT. ÄyÓT ÄodüT‡\+<äT≈£îHêï&ÉT. e•wüßì Ä<X+ yTs¡≈£î |ü≤º_Ûùwø±ìøÏ nqTe⁄>± d”‘êsêeTT\T ñ|üyêdü

Bø£åqT ¬>’ø=Hêïs¡T.

lsêeT |ü≤º_Ûùwø£ eT¨‘·‡e+ø√dü+ njÓ÷<Ûä´ ‘·qqT‘êqT n\+ø£]+#·T≈£î+~. q>∑s¡eT+‘ê Äq+<äXÀuÛÑ

‘ê+&É$düTÔqï~. Ç~ #·÷dæq eT+<∏äs¡ ø£fifl˝À ì|ü\T b˛düT≈£îqï~. ¬ø’πøsTT n‘·Ôyê]+ÏøÏ e∫Ãq|ü&ÉT yÓ+≥e∫Ãq ns¡D|ü⁄<ëdæ

eT+<∏äs¡. |üs¡T>∑T |üs¡T>∑Tq ¬ø’πøsTT <ä>∑Zs¡øÏ yÓ[fl |ü≤º_Ûùwø£ $wüj·T+ #Ó|æŒ+~. ¬ø’πøsTT #ê˝≤ Äq+~+∫, yês¡Ô #Ó|æŒq+<äT≈£î

eT+<∏äs¡≈£î $\TyÓ’q ãVüQe÷Hêqï+~+∫+~. ìX‚Ãwüßºsê …’+~ eT+<∏äs¡. <äT'œ+#·e\dæq düeTj·T+˝À m+<äT≈£î dü+‘√wædüTÔHêïeì


ì\Bdæ+~ ¬ø’πøsTTì. ªHê≈£î sêeTT&ÉT, uÛÑs¡‘·T&ÉT Ç<ä›s¡÷ düe÷qyT. sêeTT&ÉT |ü≤º_Ûwæ≈£îÔ&ÉT ne⁄‘·THêï&É+fÒ n+‘·ø£Hêï

Hê≈£î Äq+<äyTeTT+≥T+μ<äqï~ ¬ø’πøsTT.

¬ø’πøsTT e÷≥\T $ì eTT≈£îÿq y ÒdüT≈£î+~ eT+<∏äs¡. ªsêeTT&ÉT sêC…’‘ øödü\´ sê»e÷‘· ne⁄‘·T+~. n|ü&ÉT e÷‘√bÕ≥T

˙e⁄ ≈£L&Ü ÄyÓT≈£î <ëdæee⁄‘êe⁄. sêeTTìøÏ ˙ ø=&ÉT≈£î <ëdü + #j·÷*‡edüTÔ+~. sêeTT&ç dü+‘êHêìπø ‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À

sêC≤´~Ûø±s¡+ edüTÔ+~. ø±ì uÛÑs¡‘·Tì dü+‘êHêìøÏ sêe&É+ XSq´+. ø£qTø£ uÛÑs¡‘·TìøÏ sêC≤´~Ûø±s¡+ <äπøÿ≥≥T¢, sêeTT&ÉT

n&Ée⁄\ bÕ\jT´≥≥T¢ #·÷&ÉμeTì <äTs√“<Ûä #dæ+~. ¬ø’πøsTT eTqdüT e÷]+~. #Ó|ü&ÉT e÷≥\T #≥T≈£î ø±s¡D+. ‘·–q

ñbÕj·÷ìï #Ó|üŒeTì eT+<∏äs¡qT ø√]+~ ¬ø’πøsTT. >∑‘·+˝À <äXs¡<∏äT&ÉT Ç∫Ãq ¬s+&ÉT esê\qT Ç|ü&ÉT|üjÓ÷–+#·Tø=eTàì

dü÷∫+∫+~ eT+<∏äs¡. á dü÷#·q yTs¡≈£î <äXs¡<∏äTì e\q esê\T bı+<ä&ÜìøÏ ø√|ü>∑èVü≤+˝ÀøÏ Á|üy•+∫+~ ¬ø’πøsTT.

<äXs¡<∏äT&ÉT lsêeT |ü≤º_Ûùwø£ yês¡ÔqT ‘Ó\|ü&ÜìøÏ ¬ø’πøsTTe<ä›≈£î e#êÃ&ÉT. ø£Ïø£H\ô|’ ñqï~ ¬ø’πøsTT. rÁeyÓTÆq

n\ø£‘√ ñqï~. <äXs¡<∏äT&ÉT z<ës¡Ã&ÜìøÏ |üPqT≈£îHêï&ÉT. ø±ì n‘·ì Á|üj·T‘·ïeT+‘ê ã÷&ç<ä À b˛dæq |ü ï¬s’+~. @+

#j·÷˝À bÕ\Tb˛ Ò<äT. $wüj·TeT&ç>±&ÉT. n< n<äqT>± uÛ≤$+∫+~ ¬ø’πøsTT. ªHêø=ø£ ø√]ø£ ñ+~. <ëìï MTπs rsêÃ*. n˝≤

rs¡TkÕÔqì e÷≥ Çyê«μ\qï~. ÁbÕD≤ìøÏ ÁbÕDyÓTÆq lsêeTT&ç MT<ä ˇ≥Tº ô|Ïº düπsqHêï&ÉT <äXs¡<∏äT&ÉT. Ç+πø+ eTqdüT˝Àì

e÷≥qT #Óù|Œdæ+~. >∑‘·+˝À MT]∫Ãq ¬s+&ÉT esê\qT Ç|ü&ÉT ø√s¡T≈£î+≥THêïqT. lsêeTT&ç ø√dü+ @sêŒ≥T#dæq düHêïVü‰\‘√

uÛÑs¡‘·T&çøÏ |ü≤º_Ûùwø£+ #j·÷*. lsêeTT&ÉT Hês¡N¬s\T, õ+ø£#·s¡à+ <Ûä]+∫, »≤<Ûë] nsTT <ä+&Éø±s¡D≤´ìøÏ yÓ[fl ‘ê|üdüeè‹Ô À

|ü<äTHê\TZ dü+e‘·‡sê\T ñ+&Ü*. lsêeTT&ÉT Ç|ü&, HqT #·÷düTÔ+&É>±H ãj·T\T<sê*μ nì ø√]+~.

¬ø’πøsTT e÷≥\≈£î düŒ èVü≤ø√˝ÀŒj·÷&ÉT <äXs¡<∏äT&ÉT. ø=+‘·ùd|üÏøÏ ‘s¡T≈£îHêï&ÉT. ‘·qTïø=ì edüTÔqï <äT'K+‘√ ª¬ø’ø±!

sêeTT&ÉT πø+ n|üø±s¡+ #XÊ&ÉT? uÛÑs¡‘·T&çø£Hêï m≈£îÿe>± ìqTï ùd$+#ê&ÉT. n≥Te+ÏyêDÏí n&Ée⁄\ bÕ Ò®j·TeTì n&É>∑&ÜìøÏ

˙≈£î H√¬s˝≤ e∫Ã+~? Hê sêeTTDÏí $&ç∫ HqT ˇø£ÿ ø£åDyÓTÆHê ã‘·ø£ ÒqT. #‘·T\T CÀ&çdüTÔHêï. ˙ bÕ<ë\T |ü≥Tºø=+≤...

sêeTTDÏí e÷Á‘·+ Hê≈£î <ä÷s¡+ #j·Te<ä›μì ã‹e÷˝≤&ÉT. ø£]ƒq•\ ø£ ïÏøÏ ø£s¡T>∑T‘·T+<ë? ¬ø’πøsTT e÷s¡ Ò<äT.

lsêeTTDÏí ‘√&=ÿì sêe\dæ+~>± ¬ø’πøsTT düTeT+Á‘·TDÏí ÄC≤„|æ+∫+~. sêC≤»„ ø±yê\Hêï&ÉT düTeT+Á‘·T&ÉT. ªlsêeTTDÏí

#·÷&Ü\ì ñ+~ yÓ+≥H rdüT≈£îs¡eTàμHêï&ÉT <äXs¡<∏äT&ÉT. sêC≤»„qT bÕÏ+#ê&ÉT düTeT+Á‘·T&ÉT. lsêeTT&ÉT e∫Ã, <äXs¡<∏äT&çøÏ,

¬ø’πøsTTøÏ bÕ<ë_Ûe+<äHê\T #XÊ&ÉT. <äXs¡<∏äTìøÏ e÷≥ sêe&É+ Ò<äT ø£ ïfiófl ‘·|üŒ. ‘·+Á&ç u≤<Ûä≈£î ø±s¡DyT$TÀ ‘Ó*j·Tø£

dü‘·eT‘·eTe⁄‘·THêï&ÉT <ëXs¡~∏. ¬ø’πøsTTì n&ç>±&ÉT. ª>∑‘·+˝À HêøÏ∫Ãq ¬s+&ÉT esê\qT n&ç>±qT. ìqTï <äèwæº À ñ+#·Tø=ì

yêÏì ñ\¢+|òæT+#+<äT≈£î #·÷düTÔHêïs¡T. yêÏì qTe⁄« bÕÏkÕÔqì Á|üe÷D+#ùdÔ #Ó|ü⁄‘êqTμ nqï~ ¬ø’πøsTT.

sêeTT&ÉT ø£åD+ ≈£L&Ü Ä˝À∫+#· Ò<äT ªHê ‘·+Á& Hê≈£î >∑Ts¡Te⁄, bÕ\≈£î&ÉT, Væ≤‘·T&ÉT. Äj·Tq Ä<•+#ê Ò ø±ì $cÕìï

‘ê>∑&Üì¬ø’Hê, düeTTÁ<ä+˝À <ä÷ø£&Üì¬ø’Hê dæ<ä∆yT. ‘·+Á&ç >±] ø√]ø£ @$TÀ #Ó|æ‘ ‘·|üŒø£ bÕÏkÕÔqT. sêeTT&ÉT Ä&çqe÷≥

‘·|üŒμ&Éì |ü*ø±&ÉT. lsêeTTì |æ‘·èuÛÑøÏÔ, dü‘ê´qTs¡øÏÔ n˝≤+Ï~.

¬ø’πøsTT ¬s+&ÉT esê\qT >∑T]+∫ #Ó|æŒ+~. sêeTT&ç eTTK+˝À m˝≤+Ï e÷s¡TŒ Ò<äT. dü+‘√cÕ\≈£î bı+>∑ø£b˛e&É+,

u≤<Ûä\≈£î ≈£î+>∑ø£b˛e&É+ dæú‘·Á|üE„ì \ø£åD+. ªne÷à! ˙e⁄ #Ó|æŒqfÒ¢ #kÕÔ. uÛÑs¡‘·T&É+fÒ Hê≈£î ÁbÕD+. n‘·ì |ü≤º_Ûùwø±ìï

>∑÷]Ã Hêqï>±s¡T Hê≈£î #Ó|æ‘ ø±<ä+≤Hê? Äj·Tq e÷≥\qT bÕÏ+#·≈£î+&Ü ñ+&É>∑\Hê? Hê≈£î sê»´ø±+ø£å Ò<äT.

‘·+Á&çøÏ ùde#j·T&É+, Äj·Tq Ä»„\qT bÕÏ+#·&É+ø£Hêï $T+∫q <Ûäsêà#·s¡D+ e÷qe⁄\≈£î Ç+ø=ø£Ï ÒH Ò<äT. Hêqï>±s¡T

qqTï dü«j·T+>± Ä<•+#·≈£îHêï MTs¡T #ÓbÕŒs¡T ø£<ë! n~ #ê\T. Hì|ü& <ä+&Éø±s¡D≤´ìøÏ ãj·T\T<s¡T‘êμqHêï&ÉT lsêeTT&ÉT.


lsêeTTì e÷≥\T $qï <äXs¡<∏äT&ÉT XÀø£uÛ≤s¡+‘√ düŒ èVü≤ø√˝ÀŒj·÷&ÉT. lsêeTT&ÉT ‘·+Á&ç bÕ<ë\≈£î Á|üD$T˝≤¢&ÉT.

¬ø’πøsTT bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT. n+‘·'|ü⁄s¡+ qT+&ç ãj·T≥≈£î e#êÃ&ÉT. \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ øödü ≤é÷‘·qT <ä]Ù+#·T≈£îHêï&ÉT.

‘·q ns¡Dýêdü $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. Ä e÷≥\T $+≥÷H øödü\´ >∑+Á&É>=&É¶*#‘· q]øÏq eT~›#Ó≥Tº ≤ H\ MT<ä |ü&çb˛sTT+~.

n+‘·T Òì Äy<äq≈£î ˝ÀHÓ’+~. eqyêkÕìøÏ yÓfifle<ä›ì øödü ≤´ \ø£ÎDT\T |ü]|ü]$<Ûë\ lsêeTT&çøÏ q#·ÃC…|üŒpXÊs¡T.

ø±ì lsêeTT&ÉT ‘·+Á&ç e÷≥πø ‘· §>±Z&ÉT. yÓfiflø£ ‘·|üŒ<äHêï&ÉT. ¬ø’πøsTT|ü≥¢ ‘·q≈£î @e÷Á‘·+ nHê<äs¡uÛ≤e+ Ò<äHêï&ÉT. ‘·q

|ü≤º_Ûùwø£+ Ä–b˛e&ÜìøÏ ¬ø’πøsTT ø±s¡D+ ø±<äì, $~Û Áù|s¡D# ÄyÓT n≤¢ e÷≤¢&ç+<äì düeT]ú+#ê&ÉT. ‘·q≈£î sê»ýÓTÆHê

eqyêdüyÓTÆHê düe÷qyTqì Á|üø£Ï+#ê&ÉT.

|ü⁄Á‘· yêýÓ÷Vü≤+‘√ øödü\´ lsêeTTì yÓ+≥ eqyêkÕìøÏ dæ<ä∆|ü&ç+~. ø±ì uÛÑs¡ÔqT e<ä*sêe&É+ <Ûäs¡à+ø±<äHêï&ÉT

lsêeTT&ÉT. m˝≤>√ eTqdüTqT dæÔ$T‘·|üs¡#·Tø=ì øödü\´ lsêeTTDÏí B$+∫+~. ªsêe÷! dü‘·TŒs¡Twüß\ u≤≥˝À q&ÉTe⁄. ˙

<Ûäs¡àyT ≈£îs¡ø£å. qTe⁄« #dæq ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ùde, dü‘· ã\+ ≈£î s¡ø£å>± ñ+≤sTT. ≈£î m˝≤+Ï u≤<Ûä\T ø£\T>∑≈£î+&ÉT>±ø£μ

nì XóuÛ≤odüT‡\+~+∫+~.

nø£ÿ&ç qT+&ç d”‘êeT+~sêìøÏ yÓfi≤fl&ÉT lsêeTT&ÉT. ‘·q eqyêdü $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. njÓ÷<Ûä ˝À m˝≤ eTdü\Tø√yê˝À

d”‘·≈£î ‘Ó*bÕ&ÉT. ø±ì d”‘· sêeTTìyÓ+fÒ eqyêkÕìøÏ yÓfifl&ÜìøÏ ìXÃsTT+#·T≈£î+~. Ä e÷fÒ lsêeTTì‘√ #Ó|æŒ+~. ªMTs¡T

Ò≈£î+&Ü dü«s¡ZdüTU≤\T \_Û+∫Hê Çwüº|ü&ÉqT. |ü‹ì nqTdü]+#·&ÉyT dü‹øÏ <Ûäs¡à+, düTKÁ|ü<ä+, XóuÛÑÁ|ü<äμeTì ‘Ó*|æ+~.

lsêeTT&ÉT n+^ø£]+#·ø£ ‘·|üŒ Ò<äT. ‘·qqT ≈£L&Ü yÓ+≥ rdüT¬øfifleTì \ø£ÎDT&ÉT lsêeTTDÏí ÁbÕ<Ûj·T|ü&Ü¶&ÉT. lsêeTT&ç

ùdyêuÛ≤>∑ + eTT+<äT Á‹˝Àø±~Û|ü‘· + ≈£L&Ü ∫qï<qì, düø£ À|ü#êsê\T #ùd neø±X+ ‘·qøÏeTàì nuÛÑ ]ú+#ê&ÉT. düπsqHêï&ÉT

lsêeTT&ÉT. ‘·*¢ nsTTq düT$TÁ‘·≈£î, Äràj·TT\≈£î á $wüj·T+ ‘Ó*|æ yê] ÄyÓ÷<ëìï bı+<äeTHêï&ÉT.

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T <äX¯s¡<∏äTì <ä]Ù+#·&ÜìøÏ ãj·T\T<˚sês¡T. ø±*q&Éø£q edüTÔqï lsêeTTDÏí #·÷dæ Á|ü»\T

u≤e⁄s¡TeTHêïs¡T. \ø£ÎDTì˝≤>∑ ‘êeT+<äs¡÷ sêeTTì yÓ+≥ yÓfi≤¢\qTø=Hêïs¡T. sêeTT&ÉT ñ+fÒ #ê\T n~ n&É$jÓÆTHê ‘·eT

bÕ*Ï njÓ÷<Û˚ qqT≈£îHêïs¡T. d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T <äXs¡<∏äTì eT+~sêìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. <äXs¡<∏äT&ÉT sêDT\+<ä]˙ s¡|æŒ+#ê&ÉT.

n+<äs¡÷ $\|ædüTÔHêïs¡T ¬ø’πøsTT ‘·|üŒ. <äXs¡<∏äTì eT+~s¡+ ø£ ïÏXÊ\ nsTT+~.

¬ø’ πøsTT dü«j·T+>± ‘Ó∫Ã

Ç∫Ãq Hês ¡ Ns ¡\qT

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T <Ûä]+#ês¡T.

‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î qeTdüÿ]+#ês¡T.

düT$TÁ‘· \ø£ÎDTì‘√ ªHêj·THê,

lsêeTTDÏí ˙ ‘·+Á&ç nsTTq

<äX¯s ¡<∏ ä T\yê]˝≤>±, d”‘·qT

qqTï>± uÛ≤$+#·T. n&É$ì

njÓ÷<Ûä nqTø√. düTK+>± yÓ[fl

s¡μeTàì B$+∫+~. düTeT+Á‘·T&ÉT

s ¡< ∏ ëìï d æ< ä ∆+# ˚XÊ& É T .

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T s¡<∏ëìï

mø±ÿs¡T. s¡<∏ä+ y>∑+>± eTT+<äT≈£î


kÕ>∑T‘·Tqï~. lsêeTTDÏí $&Ée Òø£ ø=+<äs¡T bÂs¡T\T Ä s¡<∏ëìøÏ ¬s+&ÉTyÓ’|ü⁄˝≤, yÓqTø£ uÛ≤>∑+˝À y˝≤&Üs¡T. eT+>∑fi yê<ä |òüTÀwü‘√

e÷s√à>∑e\dæq njÓ÷<Ûä Äs¡ÔHê<ë\‘√ ì+&çb˛sTT+~. <äXs¡<∏äT&ÉT rÁeyÓTÆq u≤<Ûä‘√ øödü ≤éT+~sêìøÏ e#êÃ&ÉT. øödü ≤´<$

XÀø£eT÷]Ô ≤ ñ+~. düT$TÁ‘ê<$ ÄyÓTqT z<ë]Ã+~.

lsêeTTì s¡<∏ëìï &É ≤ nqTdü]düTÔHêïs¡T Á|ü»\T. njÓ÷<Ûä ≈£î eT[flbı+&Éì yêfifl≈£î lsêeTT&ÉT m+‘·>±H√ #Ó|ü⁄‘·THêï&ÉT.

ªMTπs njÓ÷<Ûä ≈£î s¡+&ç Ò<ë yTeTT MT yÓ+≥ sêe&ÜìøÏ nqTeT‹+#·+&çμ nì y&ÉT≈£î+≥THêïs¡T Á|ü»\T. s¡<∏ä+ ‘·eTkÕqB

rsêìøÏ #]+~. Ä sêÁ‹ n+<äs¡÷ nø£ÿ& $&ç~ #XÊs¡T. ‘Ó\¢yês¡T‘·Tqï~. n\dü≥#‘· bÂs¡T\+<äs¡÷ >±&ÛÉìÁ<ä À ñHêïs¡T.

Ç+ø± yêfiflqT ÁXeTô|≥º&É+ lsêeTTq≈£î Çwüº+ Ò<äT. n+<äTø£ì yêfiófl ìÁ<ä Ò#˝Àù| nø£ÿ&ç qT+&ç yÓfi≤fl\ì \ø£ÎDTì‘√

nHêï&ÉT. düTeT+Á‘·Tì kÕs¡<∏ä´+˝À d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T nø£ÿ&çqT+∫ ãj·T\T<˚sês¡T. ìÁ<ä˝Ò∫q bÂs¡T\T lsêeTT&ÉT

ø£qã&Éø£b˛e&É+‘√ ‹ø£eTø£|ü&Ü¶s¡T. ‘·eT yÓTT<äT›ìÁ<äqT ‘êyT ì+~+#·T≈£îHêïs¡T. #ùd~ Òø£ njÓ÷<Ûä ≈£î ‹s¡T>∑TeTTK+

|ü≤ºs¡T.

s¡<∏ä+ y<äÁXó‹, >√eTr, düq+~ø± q<äT\qT <ëÏ+~. ø√dü\ <X|ü⁄ bı*yTs¡\≈£î #s¡T≈£î+~. nø£ÿ&ç qT+&ç njÓ÷<Ûä yÓ’|ü⁄>±

‹]– lsêeTT&ÉT qeTdüÿ]+#ê&ÉT. eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘·÷ >∑+>±rsêìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. Ä rs¡+˝À Xè+–uÒs¡|ü⁄s¡eTTqï~.

ª>∑TVüQ&ÉTμ Ä Á|ü<XÊìøÏ sêE. n‘·&ÉT lsêeTuÛÑ≈£îÔ&ÉT. lsêeTT&ÉT e#êÃ&Éqï yês¡Ô $ì ‘·qyê]‘√ lsêeTTì <ä>∑Zs¡≈£î

ãj·T Ò›sê&ÉT. >∑TVüQDÏí #·÷dæ sêeTT&ÉT \ø£ÎDT&ç‘√bÕ≥T m<äTs¡TyÓ[fl ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. Ä sêÁ‹ >∑TVüQ&ç Ä‹<∏ä + rdüT≈£îHêï&ÉT.

eTs¡THê&ÉT lsêeTTì Ä<X+ yTs¡≈£î >∑TVüQ&ÉT HêeqT dæ<ä∆+ #XÊ&ÉT. ªlsêeTT&ÉT eTÁ]bÕ\qT ‘Ó|æŒ+#ê&ÉT. yêÏ‘√

‘·q≈£î \ø£ÎDTq≈£î »&É\qT dæ<ä∆|üs¡#ê&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\T »≤<Ûës¡T\j·÷´s¡T. d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T |ü&Ée mø±ÿs¡T. ne‘·*

rsêìøÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl\ì Hê$≈£î\≈£î dü÷∫+#ê&ÉT >∑TVüQ&ÉT. lsêeTT&ÉT düTeT+Á‘·TìøÏ, >∑TVüQìøÏ yÓfifl&ÜìøÏ nqTeT‹ì#êÃ&ÉT.

HêeqT eTT+<äT≈£î kÕ–+#·e\dæ+~>± Hê$≈£î\qT Ä<•+#ê&ÉT.

q~ eT<Ûä ˝À Hêe kÕ>∑T‘·Tqï~. d”‘· >∑+>∑qT ÁbÕ]ú+∫+~. Hêe <äøÏåD rsêìøÏ #]+~. Hêe~–q lsêeTT&ÉT d”‘ê

\ø£ÎD düyT‘·T&Ó’ eHê\≈£î ãj·T\T<sê&ÉT. lsêeTTì Ä<X+ yTs¡≈£î eTT+<äT \ø£ÎDT&ÉT yÓqø£ d”‘·, ÄyÓT yÓqø£ lsêeTT&ÉT

q&ÉTdüTÔHêïs¡T. kÕj·T+ø±˝≤ìø£ ≤¢ uÛÑs¡<ë«C≤ÁXe÷ìøÏ #sês¡T. Ç~ >∑+>± j·TeTTq dü+>∑eT Á|ü<X+˝À ñ+~. eTTì yêfifl≈£î

n‹~∏dü‘êÿsê\T #XÊ&ÉT. eqyêdüø±˝≤ìï Ä ÁbÕ+‘·+˝ÀH >∑&É|üeTì ø√sê&ÉT. ø±ì sêeTT&ÉT düT‹yÓT‘·Ô>± ‹s¡düÿ]+#ê&ÉT.

»qT\≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+&Éì, ÄÁXeTyêkÕìøÏ nqTyÓ’q Á|ü<XyT<Ó’Hê dü÷∫+#·eTì lsêeTT&ÉT ø√sê&ÉT. |ü~

ø√düT\ <ä÷s¡+˝À ª∫Á‘·≈£L≥+μ nH |ü$Á‘·yÓTÆq |üs¡«‘· Á|ü<X+ ñ+<äì, eTVü≤s¡T¸\ ìyêdükÕúqyÓTÆq n< ‘·–q #√≥ì

uÛÑs¡<ë«E&ÉHêï&ÉT. eTVü≤]¸ dü÷#·qqqTdü]+∫ j·TeTTHêq~ì <ëÏ ∫Á‘·≈£L≥+ #s¡T≈£îHêïs¡T d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T. nqï

Ä<X+ Á|üø±s¡+ nø£ÿ&É Hπs&ÉT ø£Ás¡\‘√ ≈£î°sêìï ì]à+#ê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. düXÊÅd”Ôj·T+>± n+<äT˝ÀøÏ Á|üy•+#ês¡T.

á $wüj·÷qï+‘ê >∑÷&ÛÉ#ês¡T\ <ë«sê >∑TVüQ&ÉT ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. >∑TVüQì <ë«sê düTeT+Á‘·T&ÉT Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. düTeT+Á‘·T&ÉT

>∑TVüQ&ç <ä>∑Zs¡ ôd\e⁄ rdüTø=ì njÓ÷<Ûä ≈£î yÓfi≤fl&ÉT. <äXs¡<∏äT&ÉT düTeT+Á‘·T&ç <ë«sê sêeTT&ç $wüj·÷\qT ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT.

øödü ≤´<äXs¡<∏äT\ Äy<äq≈£î n+‘·T Ò<äT. <äXs¡<∏äT&ÉT >∑‘·+˝À ‘êqT eTTìu≤\≈£îDÏí bıs¡u≤≥T>± #·+|æq dü+|òüT≥qqT,

n‘·ì ‘·*¢<ä+Á&ÉT*∫Ãq XÊbÕìï >∑Ts¡TÔ#düT≈£îHêï&ÉT. n< |ü⁄Á‘·$jÓ÷>±ìøÏ ø±s¡DeTHêï&ÉT. lsêeTTì m&Éu≤≥T≈£î eTqdüT

ø£ø±$ø£\yÓTÆ+~, <äXs¡<∏äTìøÏ. <äT'U≤–ïøÏ ‘·≥Tºø√ Òø£ >∑T+&Ó #·\¢ã&ç+~. ns¡úsêÁ‹ ‘·s¡Tyê‘· <äXs¡<∏äT&ÉT ÁbÕD≤\T $&ç#ê&ÉT.

n+<äs¡÷ u≤e⁄s¡TeTHêïs¡T.


<äXs¡<∏äTì <Vü‰ìï ˇø£ ‘Ó’\Á<√DÏ À uÛÑÁ<ä|üs¡#ês¡T. edæwüß&ç Ä»„yTs¡≈£î <ä÷‘·\T uÛÑs¡‘· XÁ‘·T|òüTTï\qT rdüT≈£îsêe&ÜìøÏ

yÓfi≤fls¡T. @&ÉTs√E\T Á|üj·÷D+ #dæ mì$T<äeHê&ÉT njÓ÷<Ûä ≈£î #s¡T≈£îHêïs¡T uÛÑs¡‘· XÁ‘·T|òüTTï\T. ‘·+Á&ç eTs¡D≤ìøÏ

‘·\¢&ç ≤¢&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. ‘·+Á&ç n+‘· ÁøÏj·T\qT uÛÑs¡‘·T&ÉT ìs¡«]Ô+#ê&ÉT.

lsêeT eqyêdü $wüj·T+˝À ‘·*¢ì ‘·|üã≤º&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. eT+<∏äs¡qT #·+|ü&ÜìøÏ ñ<äT´≈£îÔ&Ó’q XÁ‘·T|òüTTï&ÉT uÛÑs¡‘·Tì

e÷≥ $ì $s¡$T+#·T≈£îHêï&ÉT. eT+Á‘·T\T uÛÑs¡‘·TDÏí sêC≤´~Ûø±s¡+ #|ü≥ºeTHêïs¡T. ø±ì uÛÑs¡‘·T&ÉT n+^ø£]+#· Ò<äT. ªô|<ä›yê&Ó’q

lsêeTT& sêE ø±yê*. Äj·Tq≈£î ã<äT\T HqT |ü<äTHê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T eqyêdü+ #kÕÔqT. #·‘·Ts¡+>∑ ã˝≤\qT

dæ<ä∆|üs¡#·+&ç. HqT yÓ[fl lsêeTTDÏí njÓ÷<Ûä ≈£î rdüT≈£îekÕÔqTμ nì ‘Ó*bÕ&ÉT.

uÛÑs¡‘·T&ÉT njÓ÷<ÛëýêdüT\‘√ ≈£L&ç ãj·T\T<sê&ÉT. Xè+–uÒs¡|ü⁄s¡+ #sê&ÉT. >∑TVüQ&ÉT uÛÑs¡‘·Tì Ä+‘·s¡ + ‘Ó*j·Tø£

j·TT<ä∆düqï<äT∆&Éj·÷&ÉT. rsê $wüj·T+ ‘Ó*XÊø£ m<äTs¡TyÓ[fl uÛÑs¡‘·TDÏí ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. >∑TVüQì düVü≤ø±s¡+‘√ uÛÑs¡<ë«C≤ÁXeT+

#s¡T≈£îHêï&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. eTVü≤]¸ dü‘êÿsê\q+~ ∫Á‘·≈£L≥+ yÓ’|ü⁄ Á|üj·÷DÏ+#ês¡+<äs¡T.

n&É$˝À eTè>±\ n\»&ç yÓTT<ä …’+~. ø±s¡DyT$TÀ #·÷&ÉeTHêï&ÉT \ø£ÎDTì‘√ lsêeTT&ÉT. yÓ+≥H \ø£ÎDT&ÉT ø£

ô|<ä› eT~› #Óf…ºø±ÿ&ÉT. $wüj·T+ ns¡úyÓTÆ+~. #Ó≥Tº ~– lsêeTTì e<ä›≈£î e#êÃ&ÉT. ªuÛÑs¡‘·T&ÉT <äTs¡T“~∆‘√ düôd’q´+>± edüTÔHêï&ÉT.

eTq <ÛäqTsê“D≤\qT dæ<ä∆+#düT≈£î+<ëμeTHêï&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì Ä˝À#·q˝À bıs¡bÕ≥T ñ+<äì #ÓbÕŒ&ÉT.

uÛÑs¡‘·T&É˝≤+Ïyê&ÉT ø±<äHêï&ÉT. ª\ø£ÎD≤! ˇø£y˚fi¯ ˙≈£î sê»´ø±+ø£å ñ+fÒ #Ó|ü uÛÑs¡‘·TìøÏ #Ó|æŒ Ä sêC≤´ìï ˙πø

Ç|æŒkÕÔμqqHêï&ÉT. Ç+‘· À uÛÑs¡‘·T&ÉT |üs¡íXÊ\≈£î #s¡T≈£îHêï&ÉT. lsêeTTDÏí #·÷&É>±H <äT'U≤ìï Ä|ü⁄ø√ Òø£b˛j·÷&ÉT. XÁ‘·T|òüTTï&ÉT

lsêeTT&ç bÕ<ë\ MT<ä ã&Ü¶&ÉT. lsêeTTì ø£fi¯fl qT+∫

nÁXó<Ûës¡\T ≈£î]XÊsTT. ø=+‘·ùd|üÏøÏ ‘s¡T≈£îHêï&ÉT. uÛÑs¡‘·TDÏí

≈£îX¯\ Á|üX¯ï\T y˚XÊ&ÉT. Á|üdü+>∑eXÊ‘·TÔ sê»˙‹ <Ûäsêà\qT

uÀ~Û+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT ‘·+Á&ç eTs¡Dyês¡Ô $ì $\|æ+#ê&ÉT.

lsêeTTDÏí njÓ÷<Ûä´≈£î s¡eTàì, sêEe⁄ø£eTàì dü$qj·T+>±

ÁbÕ]ú+#ê&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT. ø±ì ‘·+Á&çe÷fÒ •s√<Ûës¡ eTì lsêeTT&ÉT

n+^ø£]+#· Ò<äT. lsêeTTì HêdæÔø£yê<ä+‘√ ˇ|æŒ+|üp#ê&ÉT

C≤u≤*. Ç‘·&ÉT <äXs¡<∏äTì |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT. ø±ì C≤u≤* yê<ëìï

lsêeTT&ÉT K+&ç+#ê&ÉT.

uÛ Ñs¡‘·Tì nuÛÑ´s¡ úq y˚Ts¡≈£î lsêeTT&ÉT bÕ<äTø£\qT

nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT. n|ü&ÉT uÛÑs¡‘·T&ÉT ªnHêï! á bÕ<äTø£\MT<äH

sê»´bÕ\HêuÛ≤sêìï ñ+#·T‘êqT. á |ü<äTHê\T>∑T dü+e‘·‡sê\T

H˚qT≈£L&Ü »≥\qT <Ûä]+∫, Hês¡Ns¡\T ø£Ï º, eqyêdü

ìj·Te÷\‘√, q>∑s¡+ yÓ\T|ü\ ñ+≤qT. |ü<äTHê\Ze dü+e‘·‡s¡+

ø±>±H˚ ˙ <äs¡Ùq+ ø±≈£î+fÒ n–ï Á|üy˚X¯+ #˚kÕÔμqHêï&ÉT.

düπsqHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. Ä<äs¡Ù k˛<äs¡uÛ≤eeT+fÒ Ç~. uÛÑs¡‘·T&ÉT

q+~Á>±eT+ #s¡Tø=ì, bÕ<äTø£\≈£î |ü≤º_Ûùwø£+ #XÊ&ÉT.

lsêeTT&ÉT d”‘ê \ø£ÎD düyT‘·+>± nÁ‹eTVü≤]¸ ÄÁXe÷ìøÏ

yÓfi≤fl&ÉT. nÁ‹ nqdü÷j·T\T M]øÏ düeTT∫‘· eTsê´<ä\T #˚XÊs¡T. eTVü‰|ü‹Áe‘· nsTTq nqdü÷j·÷<˚$ d”‘·≈£î

~eéÁkÕÔuÛÑs¡D≤\ì∫Ã+~. eTT˙X«s¡T\ ÄodüT‡\T rdüTø=ì d”‘ê sêeT \ø£ÎDT\T <ä+&Éø±s¡D´+˝ÀøÏ Á|üy•+#ês¡T.


ns¡D´ ø±+&É+

<ä+&Éø±s¡D´+ |ü$Á‘· Á|ü<X+. Á|üXÊ+‘· Á|ü<X+. nø£ÿ&É eTTqT\ ÄÁXe÷\T mH√ï ñHêïsTT. |ü≈£åî\T, eTè>±\T `

düø£\ ÁbÕDT\≈£î düTs¡øÏå‘·yÓTÆq ÁbÕ+‘·+ n~. nø£ÿ&É Àø£πøåeT+ ø√dü+ j·T»„j·÷>±\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. ÄÁXeT düeTT<ëj·÷ìï

#·÷&É>±H n …¢‘ê&ÉTqT <ÛäqTdüT‡qT+&ç ys¡T#XÊ&ÉT lsêeTT&ÉT. nø£ÿ&É $qj·÷ìøÏ ‘·|üŒ Ms¡‘ê«ìøÏ neø±X+ Ò<äT. mø£ÿ&É

m≤¢ Á|üe]Ô+#ê˝À ‘Ó\TdüTø√e&ÉyT ñ∫‘·»„‘·. Ç~ lsêeTTì˝À dü+|üPs¡í+>± ñ+~.

d”‘ê sêeT \ø£ÎDT\≈£î eTVü≤s¡T¸\T kÕ<äs¡ kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±s¡T. Ä düeTT<ëj·T+˝Àì ø£ |üs¡íXÊ\˝À $&ç~ @sêŒ≥T#XÊs¡T.

eTs¡THê&ÉT ñ<äj·T+ ì‘√´∫‘· ø£s¡à\qT eTT–+#·Tø=ì eTVü≤s¡T¸\≈£î M&√ÿ\T |ü*øÏ d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T Á|üj·÷D≤ìï

ø=qkÕ–+#ês¡T.

eq+ eT<Ûä ≈£î #s¡T≈£îHêïs¡T. Ç+‘· À $ø£è‘êø±s¡+˝À ñqï $sê<ÛäT&ÉH sêø£ådüT&ÉT ne÷+‘·+>± d”‘êsêeT\ø£ÎDT\

ô|’øÏ $s¡T#·T≈£î|ü&Ü¶&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\qT ‘·q uÛÑTC≤\ô|’ ydüTø=ì rdüT≈£îb˛kÕ>±&ÉT. d”‘· >∑>√Z\T ô|&ÉT‘·Tqï~. sêeT\ø£ÎDT\T

$sê<∏äTì ¬s+&ÉT uÛÑTC≤\qT q]øÏy˚XÊs¡T. H˚\ô|’ ≈£î|üŒ≈£L˝≤&ÉT $sê<∏äT&ÉT. eTTwæº|òü÷‘ê\‘√, yÓ÷ø±fi¯fl‘√ <ë&ç#˚XÊs¡T

sêeT\ø£ÎDT\T. m+‘·≈£L #êeì $sê<∏äTDÏí >√‹˝À bÕ‹ô|≥º&ÜìøÏ dü+dæ<äT∆\j·÷´s¡T. yÓ+≥H $sê<∏äT&ÉT ‘·q |üPs¡«ø£<∏äqT

$e]+#ê&ÉT. ‘·T+ãTs¡T&ÉH >∑+<Ûäs¡T«&Ó’q ‘êqT ≈£îuÒs¡Tì XÊ|ü+# sêø£ådüT&ç>± e÷]q $wüj·T+ ‘Ó*bÕ&ÉT. lsêeTTì e\¢

XÊ|ü$eTTøÏÔ ø£\T>∑T‘·T+<äqï ≈£îuÒs¡Tì e÷≥\qT C≤„|üø£+ #düT≈£îHêï&ÉT. <ä>∑Zs¡ ÀH ñqï Xs¡uÛÑ+>∑ eTVü≤]¸ì <ä]Ù+#·Tø=eTàì,

XóuÛÑ+ »s¡T>∑T‘·T+<äì lsêeTTìøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·qqT >√‹˝À |üP&ÉÃeTHêï&ÉT. n˝≤π> #XÊs¡T sêeT\ø£ÎDT\T.

$sê<∏äTì e÷≥ Á|üø±s¡+ Xs¡uÛÑ+>∑ eTVü≤]¸ <äs¡ÙHêìøÏ ãj·T Ò›sês¡T. Xs¡uÛÑ+>∑T&ÉT eTVü‰‘·|üdæ«. <Ó’ekÕøå±‘êÿs¡+ bı+~qyê&ÉT.

lsêeTTì #·÷dæ lsêeT <äs¡Ùq+ ø√düyT ‘êqT y∫e⁄HêïqHêï&ÉT. ‘·q ‘·|ü'|òü ≤qï+‘ê lsêeTTìøÏ <Ûës¡y√kÕ&ÉT. uÛÑ$wü ‘·TÔ À

lsêeTT&ÉT #˚j·Te\dæq sêeDdü+Vü‰sêìøÏ Ç~ ≈£L&Ü ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. ˇø£ eTVü‰ø±s¡´ kÕ<Ûäq˝À me]e+‘·T yês¡T

düVü≤ø±s¡eT+~+#ê*‡+<. nø£ÿ&çøÏ #s¡Te˝ÀH ñqï ªdüTrø£åíμ eTVü≤]¸ì <ä]Ù+#·eTì lsêeTTq≈£î dü÷∫+#ê&ÉT Xs¡uÛÑ+>∑eTVü≤]¸.

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T #·÷düTÔ+&É>±H ‘·q <Vü‰ìï $&É∫ n–ï‘»düT‡‘√ ÁãVü≤à˝Àø£+ #sê&ÉT.

nø£ÿ&ç eTTqT\+<äs¡÷ lsêeTTì e<ä›≈£î e∫Ã ‘·eT>√&ÉTqT yÓfifluÀdüT≈£îHêïs¡T. sêø£ådüT\T eTTqT\ô|’ #ùd nø£è‘ê´\qT

@ø£s¡Te⁄ô|≤ºs¡T. sêø£ådüT\ #‹˝À ã …’q eTTqT\ ø£fi‚ãsê\qT #·÷|æ+#ês¡T. sêø£ådüT\ u≤] qT+&ç s¡øÏå+#·eTì ÁbÕ]ú+#ês¡T.

yê]‘√ lsêeTT&ÉT ªeTVü‰‘·Tà˝≤sê! MTs¡T qqTï ÁbÕ]ú+#·&É+ ‘·>∑<äT. ÄC≤„|æ+#ê*. MT Ä»„\qT HqT •s¡kÕeVæ≤kÕÔμqHêï&ÉT.

nVü≤+ø£]+#·≈£î+&Ü ‘·q u≤<Ûä ‘·qT >∑T]Ô+#·&É+˝ÀH >=|üŒ<äqeTT+~.

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T düTrø£åí eTVü≤]¸ ÄÁXeT+ #s¡T≈£îHêïs¡T. lsêeT <äs¡Ùq+ ø√düyT düTrø£åí eTVü≤]¸ <Vü≤+ $&ÉTe≈£î+&Ü

ñHêï&ÉT. ‘·q ‘·|üXÙøÏÔq+‘ê lsêeTTq≈£î <Ûësê<ä‘·Ô+ #XÊ&ÉT. eTs¡THê&ÉT yês¡T eTVü≤]¸ nqTeT‹ rdüTø=ì ãj·T\T<sês¡T.


<ä+&Éø±s¡D´+˝Àì eTTqT\ ÄÁX¯e÷\qT dü+<ä]Ùdü÷Ôb˛‘·THêïs¡T d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T. nø£ÿ&Éø£ÿ&É ø=+‘·ø±\+

ñ+≥THêïs¡T. Ç˝≤ |ü~ dü+e‘·‡sê\T >∑&ç∫+~. eT∞fl düTrø£åí eTVü≤]¸ e<ä›≈£î e#êÃs¡T. n‘·ì‘√ n>∑düÔ ´ eTVü≤]¸ì

<ä]Ù+#·Tø√yê\qï ‘·eT Äø±+ø£åqT yÓ*ãT#êÃs¡T. düTrø£åí eTVü≤]¸ e÷sêZìï #ÓbÕŒ&ÉT. ‘·q ÄÁXe÷ìøÏ <äøÏåD+>± Hê\TZjÓ÷»Hê\

<ä÷s¡+˝À n>∑düÔ ´ k˛<äs¡Tì ÄÁXeT+, nø£ÿ&çøÏ jÓ÷»q<ä÷s¡+˝À n>∑kÕÔ ´ÁXeT+ ñ+<äì ‘Ó*bÕ&ÉT. eTVü≤]¸e<ä› ôd\e⁄

rdüTø=ì ãj·T\T<sês¡T d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T.

kÕj·T+ø±˝≤ìøÏ n>∑düÔ ´k˛<äs¡Tì ÄÁXe÷ìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. Çø£ÿ&√ $wüj·T+ #Ó|üø√yê*. n>∑düÔ ´k˛<äs¡Tì ù|πsyÓ÷

#Ó|üŒã&É Ò<äT. mø£ÿ&É dü+<äs¡“¤+ e∫ÃHê n>∑düÔ ´ÁuÛ≤‘· (k˛<äs¡T&ÉT) nH #ÓbÕŒs¡T. n+<äTπø ù|s¡T ‘Ó*j·Tì yê]ì ªn>∑düÔ ´ÁuÛ≤‘·μ

n+≥T+≤s¡T. á |ü<äã+<Ûä+ C≤rj·T+>± dæús¡|ü&ç+~. n>∑düÔ k˛<äs¡Tì Ä‹<∏ä +˝À ÄsêÁ‹ >∑&çbÕs¡T d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T.

ñ<äj·÷Hï n>∑kÕÔ ´ÁXeT+ yÓ’|ü⁄>± n&ÉT>∑T\T yXÊs¡T.

n>∑düTÔ ´&ÉT ‘·|üXÙøÏÔ dü+|üqTï&ÉT. Äø±XÊìï ‘êøÏq $+<Ûä |üs¡«‘· >∑sê«ìï nD∫qyê&ÉT. ªn>∑yéT düÔ+uÛÑj·Tr‹ n>∑düÔ ´'μ

|üs¡«‘êìï düÔ+_Û+|üCÒdæqyê&ÉT ø£qTø£ n>∑düTÔ ´&Éj·÷´&ÉT.

lsêeTT&ç sêø£qT >∑eTì+∫ n>∑düTÔ &ÉT •wü düyT‘·+>± m<äTs¡TyÓfi≤fl&ÉT. n‹~∏ì >ös¡$+# dü+Á|ü<ëj·TeT~. lsêeTT&ÉT

d”‘ê\ø£ÎD düyT‘·T&Ó’ eTVü≤]¸øÏ bÕ<ë_Ûe+<äq+ #XÊ&ÉT. n>∑düTÔ &ÉT lsêeTTq≈£î ~e´<ÛäqTdüT‡, nø£åj·T‘·÷D°sê\T, nyÓ÷|òüTyÓTÆq

K&ÜZìï ãVüAø£]+#ê&ÉT. »j·T+ ø£\T>∑T‘·T+<äì Äos¡«~+#ê&ÉT. ø£cÕº\‘√ ≈£L&çq eqyêkÕìøÏ d”‘· ø√]sêe&É+ kÕVü≤düeTì

n_Ûq+~+#ê&ÉT. ÄyÓT≈£î>∑\ uÛÑs¡Ô èÁù|eTqT yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT.

lsêeTT&ÉT ‘êeTT ìedæ+#·&ÜìøÏ nqTyÓ’q ÁbÕ+‘êìï dü÷∫+#·eTì n>∑düTÔ ´DÏí nuÛÑ´]ú+#ê&ÉT. ˇø£ÿ ø£åD+

<Ûë´qeT>∑Tï&Ó’Hê&ÉT eTVü≤]¸. ‘·s¡Tyê‘· lsêeTTì‘√ ªÇø£ÿ&çøÏ ¬s+&ÉT jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+˝À ª|ü+#·eÏμ nH Á|ü<X+ ñ+~.

nø£ÿ&É |òü ≤\≈£î, »˝≤ìøÏ ø=<äTe Ò<äT >√<ëeØqB rs¡+˝À ñqï Ä ÁbÕ+‘·+˝À »qdü+#ês¡+ ñ+&É<äT. Á|üXÊ+‘·+>±

ñ+≥T+<äμì ‘Ó*bÕ&ÉT. n>∑düTÔ ´&ç <ä>∑Zs¡ ôd\e⁄ rdüTø=ì |ü+#·eÏøÏ Á|üj·÷DeTj·÷´s¡T d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T.

<ë]˝À ã*wüyÓTÆq ˇø£ ô|<ä› >∑<ä›qT #·÷XÊs¡T. |üøÏås¡÷|ü+˝À ñ+& sêø£ådüT&yÓ÷qqT≈£îHêïs¡T. ªqTyÓ«e]μeì n&ç>±s¡T.

‘·qù|s¡T ª»≤j·TTe⁄μ n˙ <äXs¡<∏äT&ç $TÁ‘·T&çq˙ #Ó|üø=Hêï&ÉT. ‘·q e+X#·]Á‘·q÷ XøÏÔkÕeTsêú \qT $e]+#ê&ÉT »≤j·TTe⁄.

‘·q ‘·+Á&çøÏ Äràj·TT&Ó’q »≤j·TTe⁄q≈£î d”‘·s¡ø£åD u≤<Ûä ‘·qT n|üŒ–+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. lsêeTTì Ä»„yTs¡≈£î |ü+#·eÏ À

|üs¡íXÊ\ ìsêàD+ #XÊ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT.

|ü+#·eÏ À Jeq+ Á|üXÊ+‘·+>± >∑&ÉTdüTÔqï~. ˇø£Hê&ÉT lsêeTT&ÉT |ü⁄sêDø£<∏ë Á|üdü+>∑+˝À ñHêï&ÉT. Ç+‘· À

ªXSs¡ŒDKμ nH sêø£ådæ nø£ÿ&çøÏ e∫Ã+~. áyÓT sêeD≤düTs¡T&ç #Ó …¢\T. lsêeTT&ç kÂ+<äsê´ìøÏ eTT>∑T∆sê …’+~. ‘·qqT

#|ü≥ºeTqï~. ‘·eT eT<Ûä n&ÉT¶>± ñqï d”‘ê\ø£ÎDT\qT #·+|æ‹+≤qqï~. lsêeTT&ÉT |ü]Vü‰dü+>± \ø£ÎDTì e<ä›≈£î

yÓfifleTHêï&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT ‘êqT nqï≈£î <ëdüT&Éqì ‘·q‘√ ñ+fÒ XSs¡ŒDK ≈£L&Ü <ëdü + #j·÷*‡edüTÔ+<äì, n+<äTπø

lsêeTTDÏí #s¡&ÉyT düããì düe÷<Ûëq$T#êÃ&ÉT. lsêeTT&çyÓ’|ü⁄ ‹]–+~ XSs¡ŒDK. d”‘· ñ+&É&É+e Ò¢ ‘·qqT ìsêø£]düTÔHêï&Éì

n≥Tº&çøÏb˛sTT+~. d”‘ê<$ n&ÉT¶ ‘=\–+#·Tø√yê\ì ÄyÓTô|’ <ë&çøÏ ~–+~.

Á≈£Ls¡T˝…’q <äTwüßº\‘√ |ü]Vü‰dü+ |üìøÏsê<äT. n~ m+‘√ Á|üe÷<äø£s¡+. Ä\dü´+ #˚j·T≈£î+&Ü X¯Ss¡ŒDKqT

$s¡÷|æì#j·TeTHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. nqï ÄCÒ„ Ä\dü + ` XSs¡ŒDK eTT≈£îÿ #Óe⁄\T ‘Ó–|ü&Ü¶sTT \ø£ÎDTì ø£‹Ô<Óã“≈£î.

\uÀ~uÀeTì yÓTT‘·TÔø=+≥÷ k˛<äs¡T&Ó’q Ks¡T&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl+~ XSs¡ŒDK. Ks¡T&ÉT |ü<ëï\T>∑TeT+~ jÓ÷<ÛäT\qT |ü+bÕ&ÉT.

yêfifl+‘ê lsêeTTì #‹˝À eTÏº>∑s¡#ês¡T. Ç~ #·÷dæq XSs¡ŒDK Ks¡Tì e<ä›≈£î yÓ[fl #Ó|æŒ+~. Ks¡<ä÷wüDT\T |ü<ëï\T>∑Ty\

eT+~ sêø£ådüT\‘√ sêeTT&çMT<ä≈£î <ä+&Ó‘êÔs¡T. eT÷&ÉT >∑&çj·T˝À¢ yêfifl+<ä]˙ j·TeT|ü⁄]øÏ |ü+|æ+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT.


á yês¡Ô nø£+|üqT&ç <ë«sê y>∑+>± \+ø£≈£î#]+~. nø£+|üqT&ÉT sêeD≤düTs¡T&ç >∑÷&ÛÉ#ês¡T˝À¢ ˇø£&ÉT. á $wüj·÷ìï

düVæ≤+#·Tø√ Òì sêeDT&ÉT lsêeTTDÏí Vü≤‘·e÷s¡TkÕÔqì ÄyX|ü&Ü¶&ÉT. nø£+|üqT&ÉT, ndüVü‰j·TXSs¡T&Ó’q lsêeTTDÏí e~Û+#·&É+

<yêdüTs¡T\≈£î ≈£L&Ü kÕ<Ûä +ø±<äì ‘ ÒÃXÊ&ÉT. ø±ì n+<äT≈£î ‘·–q ˇø£ ñbÕj·÷ìï #ÓbÕŒ&ÉT. ªlsêeTT&ç uÛ≤s¡ d”‘·

n+<ë\ sê•. lsêeTT&çøÏ ÁbÕD+. m˝≤¬>’Hê ÄyÓTqT n|üVü≤]ùdÔ #ê\T ` Ä m&Éu≤≥TqT ‘·≥Tºø√ Òø£ sêeTT&ÉT J$‘êìï

#ê*kÕÔ&ÉTμ nì. Ç~ sêeDTìøÏ m+‘·>±H√ q∫Ã+~.

eTs¡THê&ÉT<äj·TyT s¡<∏ä+MT<ä Äø±X+˝À Á|üj·÷DÏdü÷Ô e÷Ø#·T&ç ÄÁXe÷ìøÏ #s¡T≈£îHêï&ÉT. d”‘· n|üVü≤s¡D $wüj·T+

‘Ó*bÕ&ÉT. á |üì˝À ‘·q≈£î düVü‰j·T|ü&ÉeTHêï&ÉT. e÷Ø#·T&ÉT eT+&ç|ü&Ü¶&ÉT. ªz sêø£åùd+Á<ë! á Ä˝À#·q ¬øe&ÉT #ÓbÕŒ&ÉT?

ì»+>± n‘·&ÉT ˙≈£î $TÁ‘·T&ç s¡÷|ü+˝À ñqï XÁ‘·Te⁄. lsêeTT&ÉT dæ+Vü≤+e+Ïyê&ÉT. dæ+Vü≤+<ä>∑Z]øÏ yÓfifl&É+ m+‘·

Á|üe÷<ä+? ô|’>± Ç‘·s¡T\≈£î Vü‰ì #j·÷\H Ä˝À#·q Ò≈£î+&Ü Á|üXÊ+‘·+>± ñqï sêeTTDÏí ø£$«+#·&É+ ø=]$‘√ ‘·\

>√ø√ÿe&ÉyT. XÊ+‹+∫, á Ä˝À#·q $s¡$T+∫ düTœ+#·μeTì dü<äT|ü<X+ #XÊ&ÉT. sêeDT&ç ÄyX+ ‹s¡T>∑T eTTK+

|üÏº+~. sêeDT&É÷ ‹s¡T>∑TeTTK+ |ü≤º&ÉT, \+ø£≈£î.

Ks¡<ä÷wüD Á‹Xs¡T\T, |ü<ëï\T>∑T y\eT+~ sêø£ådüMs¡T\T sêeTT&ç<ÛëÏøÏ ì\Te Òø£ j·TeTT&ç Ç+ÏøÏ b˛e&Üìï

uÛÑ]+#· Òø£b˛sTT+~ XSs¡ŒDK. \+ø£≈£î |üs¡T>∑TBdæ+~. eT+Á‘·T\‘√ ø=\Te⁄B]q sêeDTì düuÛÑ ÀøÏ yÓ[fl+~. $ø£è‘·s¡÷|ü+‘√

e∫Ãq #Ó …¢* BHêedüúqT #·÷dæ≈£L&Ü #·*+#· Ò<äT sêeDT&ÉT. XSs¡ŒDK ÄyX+ ø£≥º\T ‘Ó+#·T≈£î+~. sêeDT&ç eT÷s¡â‘ê«ìï

‹Ïºb˛dæ+~. lsêeTT&çe\¢ \+ø£≈£î eTT|üyêÏ\¢>∑\<äì ôV≤#·Ã]+∫+~. ªkÂ+<äs¡ e‹ nsTTq d”‘·≈£î ‘·–q uÛÑs¡Ôe⁄ ˙yμqì

sêeDT&ç À ø=‘·Ô ÄX\qT πs¬ø‹Ô+∫+~.

ˇø£yÓ’|ü⁄ e÷Ø#·T&ç e÷≥\T, eTs=ø£yÓ’|ü⁄ XSs¡ŒDK |ü\T≈£î\T \+πøXóì eTqdüTqT ≈£î~ù|düTÔHêïsTT. njÓ÷eTj·T+˝À

|ü&Ü¶&ÉT. d”‘ê|üVü≤s¡D+˝Àì eT+∫#Ó&ÉT\qT Ä˝À∫+#ê&ÉT. lsêeTTì ã\+‘√ ‘·q ã˝≤ìï b˛\TÃ≈£îHêï&ÉT. ∫es¡≈£î d”‘·qT

n|üVü≤]+#·&Üìπø ìXÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT.

sêeDT&ÉT eT∞¢ e÷Ø#·Tìe<ä›≈£î yÓfi≤fl&ÉT. d”‘ê|üVü≤s¡D≈£î

ã+>±s¡T˝Ò&ç>± e÷] düVü≤ø£]+#·eTHêï&ÉT. Ä Ä˝À#·qqT

$s¡$T+#·Tø√eTì \+πøX¯óìøÏ |ü]|ü]$<Ûë\ q#·ÃC…|üŒpXÊ&ÉT

e÷Ø#·T&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·Tì j·÷>∑ dü+s¡ø£åD dü+<äs¡“¤+˝À sêeTu≤D+

s¡T∫ @$TÀ ‘êqT ‘Ó\TdüT≈£îHêïqHêï&ÉT. e÷Ø#·T&ç e÷≥\qT

ô|&É#Ó$q ô|≤º&ÉT sêeDT&ÉT. eT÷s¡Tâ\≈£î Væ≤‘·uÀ<Ûä\T #Ó$¬øø£ÿe⁄.

ªHqT #Ó|æŒq≥T¢ #j·T≈£î+fÒ Hê #‹˝À ˙≈£î #êe⁄ ‘·|üŒμ<äì

ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT sêeDT&ÉT. ÄÁXe÷ìøÏ yÓfi‚Ô lsêeTT&ÉT #·+|ü⁄‘ê&ÉT.

yÓfifl≈£î+fÒ sêeDT&ÉT #·+|ü⁄‘ê&ÉT. ªeTT+<äT qTsTT´ yÓqø£ >=sTT´μ˝≤

ñ+~ e÷Ø#·Tì dæú‹. ∫es¡ø=ø£ ìXÃj·÷ìøÏ e#êÃ&ÉT. sêeDTì‘√

ª˙ #‹˝À #êe&É+ ø£Hêï lsêeTT&ç #‹˝À #êe&ÉyT qj·T+. Hê

»qà ‘·]düTÔ+μ<äì ‘*Ã#ÓbÕŒ&ÉT.

e÷Ø#·T&ÉT ã+>±s¡T Ò&ç>± e÷] lsêeTTì ÄÁXeT ÁbÕ+‘·+˝À

‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. |üP\T ø√j·T&ÜìøÏ e∫Ãq d”‘ê<$ Ä õ+ø£qT

#·÷dæ ÄXÃs¡ |ü&ç+~. sêeT\ø£ÎDT\qT |æ*∫+~. yês¡T Ä eTè>±ìï

#·÷XÊs¡T. \ø£ÎDT&ÉT n~ e÷j·÷eTè>∑y˚Tqì ìdü‡+X¯j·T+>±

|ü*ø±&ÉT. e÷Ø#·T& á s¡÷|ü+˝À e∫Ã ñ+≤&ÉHêï&ÉT. y≥≈£î

e#Ã sêE\qT e÷j·÷eTè>∑s¡÷|ü+˝À #·+|ü&É+ e÷Ø#·T&çøÏ ø=‘·Ô<MT


ø±q<äHêï&ÉT. Ç˝≤+Ï Ò&ç Á|ü|ü+#·+˝À ñ+&É<äì nqTe÷Hêìï yÓ*ãT#êÃ&ÉT. d”‘· e÷Á‘·+ |ü≥Tº e<ä\ Ò<äT. ‘·q≈£î

n<Ó+‘√ q∫Ã+<äì, rdüT≈£îsêyê\ì ø√]+~. ‘ÓùdÔ ÄÁXeT+˝À Áø°&Ü eTè>∑+>± ñ+≥T+<äì, njÓ÷<Ûä #sêø£ n+‘·'|ü⁄sêìπø

n\+ø±s¡eTÚ‘·T+<äì Ä•+∫+~.

d”‘· ÇcÕºìï ‘√dæyj·T Òø£ Ä e÷j·T Ò&çì #·+|æ nsTTHê düπs ‘e&ÜìøÏ dü+dæ<äT∆&Éj·÷´&ÉT lsêeTT&ÉT. d”‘ê<$ s¡ø£åD

$wüj·T+˝À »≤j·TTe⁄ düVü‰j·T+‘√ nÁ|üeT‘·Ô+>± ñ+&ÉeTì \ø£ÎDTDÏí Ä<•+#ê&ÉT. e÷j·T Ò&çì |ü≥Tºø√e&ÜìøÏ ãj·T Ò›sê&ÉT.

eTè>±ìï ÁbÕD+‘√ |ü≥Tºø√yê\ì X‘·$<Ûë˝ Á|üj·T‹ï+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. n+~qfÒº n+~ n+<ä≈£î+&Ü |üs¡T>∑TBdüTÔqï<ë

eTè>∑+. Çø£ ˝≤uÛÑ+ Ò<äqTø=ì u≤D≤ìï dü+~Û+#ê&ÉT, Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. u≤D|ü⁄ <Óã“≈£î ‘êÏ #Ó≥º+‘· m‘·TÔ m–]

uÛÑj·T+ø£s¡+>± ns¡Tdü÷Ô |ü&çb˛j·÷&ÉT e÷Ø#·T&ÉT ì» dü«s¡÷|ü+‘√. sêeTTì ø£+sƒ¡<Ûä«ìì nqTø£]dü÷Ô ªnjÓ÷´ d”‘ê! njÓ÷´

\ø£ÎD≤!μ nì _>∑Zs¡>± ns¡Tdü÷Ô ÁbÕD≤\T $&ç#ê&ÉT. á e÷≥\≈£î d”‘ê\ø£ÎDT\T m+‘· ø£\es¡|ü&É‘ês√qì uÛÑj·T|ü&çHê&ÉT

lsêeTT&ÉT.

e÷Ø#·Tì ø£+sƒ¡<Ûä«ìì sêeTTì~>± uÛ≤$+∫ d”‘· Ä+<√fiq#Ó+~+~. lsêeTT&ÉT @<√ Ä|ü<ä À ∫≈£îÿ≈£îHêï&Éì

‘·\∫+~. Ä<äTø√e&ÜìøÏ yÓ+≥H yÓfifleTì \ø£ÎDTDÏí |ü⁄s¡e÷sTT+∫+~. \ø£ÎDT&ÉT #·*+#· Ò<äT. Ç~ lsêeTTì dü«s¡+

ø±<äHêï&ÉT. e÷Ø#·T&ç e÷j·÷C≤\eTHêï&ÉT. ªne÷à! ˙ s¡ø£åD uÛ≤s¡+ lsêeTT&ÉT Hêø£|üŒ–+#ê&ÉT. ìqTï Ç˝≤ ˇ+≥]>±

e<ä*yÓfi¯fl˝Òμqì düŒwüº+ #˚XÊ&ÉT. d”‘· Äy˚X¯+ ¬s+&ç+‘·˝…’+~. eTqdüT˝À @<√ <äTcÕº˝À#·q‘√ Ç˝≤ Á|üe]ÔdüTÔHêïeì

ìwüßs√≈£îÔ ≤&ç+~. #ùd~ Òø£ \ø£ÎDT&ÉT ãj·T\T<s¡&ÜìøÏ dü+dæ<äT∆&Éj·÷´&ÉT. ªne÷à! ˙≈£î uÛÑÁ<äeT>∑T>±ø£. eq<e‘·\T

ìqTï s¡øÏå+‘·Ts¡T>±ø£. Hê≈£î n|üX≈£îHê\T ‘√düTÔHêïsTT. eT∞fl qTe⁄« e÷ nqï‘√ ø£*dæ ñ+&É>± #·÷ùd uÛ≤>∑ + ø£\T>∑T‘·T+<√,

Ò<√?μ nì yêb˛j·÷&ÉT. d”‘· eTÚq+>± ñqï~. nø£ÿ&ç qT+∫ yÓfifl&ÜìøÏ @e÷Á‘·+ eTqdüÿ]+#·≈£îHêï d”‘·≈£î qeTdüÿ]+∫

lsêeTT&ÉT yÓ[flq ~X>± q&ç#ê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT.

\ø£ÎDT&ÉT yÓfifl&Üìï >∑eTì+#ê&ÉT sêeDT&ÉT. n< n<äqT>± düHêï ´dæ ywü+˝À d”‘· düeTøå±ìøÏ e#êÃ&ÉT. j·T‹

s¡÷|ü+˝À e∫Ãq sêeDTDÏí Ädüq+MT<ä ≈£Ls¡TÃ+&Éu…Ïº düeTT∫‘·+>± n‹~∏ eTsê´<ä\T #dæ+~ d”‘·. eT<Ûä eT<Ûä ˝À sêeT\ø£ÎDT\

ø√dü+ yêøÏ*yÓ’|ü⁄ #·÷düTÔqï d”‘·≈£î ìsêX‚ $T>∑T\T‘·Tqï~. sêeDT&ÉT d”‘·qT >∑T]+∫q $esê\T n&ç>±&ÉT. ‘Ó*|æ+~.

düHêï´dæ $esê\qT ø√]+~. ‘êqT sêø£ådüsêE \+πøX«s¡T&Éqì Á|üø£Ï+#ê&ÉT. ‘·qqT |ü‹>± d”«ø£]+#·eTì n&ç>±&ÉT. n˝≤

#ùdÔ n+‘·T Òì uÛÀ>∑uÛ≤>±´\‘√ $\dæ\T¢‘êeì ÄX #·÷bÕ&ÉT. Ä e÷≥\≈£î d”‘· eT+&ç|ü&ç+~. sêeDTDÏí ‘·èD°ø£]+∫

e÷≤¢&ç+~. lsêeTT&ç |üsêÁø£e÷ìï Á|ükÕÔ$+∫+~. ªqqTï n|üVü≤]+∫ #êe⁄qT y ø=ì‘Ó#·TÃø√≈£îμ nì ôV≤#·Ã]+∫+~.

sêeDT&ç ø£qTï\T ì|ü\T #Ós¡T>∑T‘·THêïsTT. düHêï´dæ ycÕìï e~* |ü~‘·\\‘√ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq ì»dü«s¡÷|ü+‘√ d”‘·

m<äT≥ ì*#ê&ÉT. ã\e+‘·+>± d”‘·qT ‘·q s¡<∏ä+˝À \+ø£≈£î ‘·s¡*düTÔHêï&ÉT. d”‘· ªsêe÷! sêe÷!μ n+≥÷ Äs¡ÔHê<ë\qT

#düTÔqï~. ÄyÓT y<äq ns¡D´s√<äqsTT+~.

n|ü&É|ü& ìÁ<ä≈£î|üÁø£$TdüTÔqï »≤j·TTe⁄≈£î d”‘ê<$ Äs¡ÔHê<ë\T $qã&Ü¶sTT. #·÷ùd dü]ø£ ≤¢ d”‘·qT n|üVü≤]+#·T≈£î

b˛‘·Tqï sêeDT&ÉT ø£+≥ã&Ü¶&ÉT. »≤j·TTe⁄ sêeDTDÏí m~]+#ê&ÉT. Ç<ä›] eT<Ûä b˛s¡T ¨sê¨Ø>± kÕ–+~. ∫es¡≈£î

sêeDT&ÉT K&ÉZ+‘√ »≤j·TTe⁄ ¬sø£ÿ\qT, ø±fiflqT q]øÏykÕ&ÉT. H\ô|’ ≈£L˝≤&ÉT »≤j·TTe⁄. s¡ø£Ô+‘√ ‘·&Édæ eTT<ä›sTTq

n‘·DÏí #·÷dæ Ä‘·àã+<ÛäTe⁄qT b˛>=≥Tº≈£îqï≥T¢ d”‘· ÄÁø£+~+∫+~.

sêeDT&ÉT d”‘ê<$ì rdüTø=ì Äø±Xe÷s¡Z+ |ü≤º&ÉT. BqTsê …’q d”‘· V”≤qT&Ó’q sêeDTDÏí |ü] |ü] $<Ûë\ <ä÷wæ+∫+~.

Ç+‘· À ˇø£ |üs¡«‘· •Ks¡+MT<ä ◊<äT>∑Ts¡T yêqs¡eTTKT´\qT d”‘· #·÷dæ+~. ñ‘·ÔØj·T|ü⁄ ø=+>∑T˝À ‘·q ÄuÛÑs¡D≤\qT

ø=ìï+Ïì eT÷≥>∑Ïº yê] eT<Ûä |ü&≥≥T¢ e<ä*+~. ˇø£yfi n≥TyÓ’|ü⁄>± lsêeTT&ÉTeùdÔ ‘·qqT >∑T]+∫ yêqs¡T\T n‘·ìøÏ

‘Ó*j·TCÒkÕÔs¡H ∫qï ÄX.


sêeDT&ÉT d”‘·‘√ \+ø£≈£î #sê&ÉT. ‘·q n+‘·'|ü⁄s¡+˝À d”‘·qT+#ê&ÉT. ‘·q yÓ’uÛÑeeT+‘ê #·÷|æ+#ê&ÉT. <ëìï ‘·èDÁbÕj·T+>±

uÛ≤$+∫+~ d”‘·. ø£ìø£]+#·eTì ø±fiflô|’ã&Ü¶&ÉT. ìsêø£]+∫+<ë eTVü‰kÕ~Û«. uÛÑ]+#· Òø£b˛j·÷&ÉT <äXø£+sƒ¡T&ÉT. ÄyX+‘√,

ªyÓTÆ~∏©! ≈£î |üHÓï+&ÉT HÓ\\ >∑&ÉT$düTÔHêïqT. á˝À|ü⁄q qTe⁄« <ë]øÏ sê≈£b˛‘ eTs¡THê& ÁbÕ‘·'ø±\ uÛÀ»HêìøÏ e+≥yêfiófl

ìqTï dæ<ä∆+#kÕÔμs¡ì u…~]+#ê&ÉT. nø£ÿ&ç sêø£ådüT\‘√, ªáyÓTqT nXÀø£eHêìøÏ rdüT≈£îbı+&ç. eq+ eT<Ûä ˇø£ s¡Vü≤dü

Á|ü<X+˝À ñ+∫ #·T≥÷º ø±|ü ≤>± ñ+&É+&ç m˝≤>√ ˇø£ ≤>∑ áyÓTqT ˇ|æŒ+#·+&çμ nì ÄC≤„|æ+∫ s¡Tdüs¡Tdü ≤&ÉT‘·÷

yÓfi≤fl&ÉT. Ä&É|ü⁄\\ eT<Ûä õ+ø£ ≤>∑ sêø£ådü Åd”Ô\ eT<Ûä d”‘· _≈£îÿ_≈£îÿeT+≥÷ ø±˝≤ìï >∑&ÉT|ü⁄‘·Tqï~.

e÷Ø#·TDÏí e~Û+∫ lsêeTT&ÉT yÓqT~]>±&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT m<äTs¡jT´dü]øÏ ìX‚Ãwüßº&Éj·÷´&ÉT. d”‘·qT ˇ+≥]>± e<ä*

m+<äT≈£î e#êÃeì ì\BXÊ&ÉT. »]–q $wüj·÷\T |üPdü>∑T∫Ãq≥T¢ #ÓbÕŒ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. Ç<ä›s¡÷ ÄÁXe÷ìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T.

d”‘ê<$ C≤&É ø£ì|æ+#· Ò<äT. eqeT+‘ê yÓ‹ø±s¡T. d”‘· C≤&É ø£ì|æ+#· Ò<äT. d”‘· C≤&É #Ó|üŒeTì Á|üø£è‹ì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT

lsêeTT&ÉT. ÄyÓT m&Éu≤≥TqT ‘·≥Tºø√ Òø£ ø£ ïs¡T eTT˙ïs¡T>± $\|æ+#ê&ÉT. Äy<äq ÄyX+>± e÷]+~. ˝Àø±\qT <Ûä«+dü+

#j·T&ÜìøÏ lsêeTT&ÉT dæ<ä∆|ü&Ü¶&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT z<ës¡TŒ yêø±´\‘√ nqïqT XÊ+‘·|ü]#ê&ÉT.

ns¡D´+˝À d”‘·qT yÓ<äT≈£î‘·÷ yÓfió‘·Tqï sêeT\ø£ÎDT\≈£î »≤j·TTe⁄ ø£ì|æ+#ê&ÉT. s¡ø£Ô+‘√ ‘·&çdæq n‘·ìì >∑T]Ô+#· Ò<äT

lsêeTT&ÉT. MT<äT $TøÏÿ* n‘·&ÉT >∑<ä›s¡÷|ü+˝À ñqï sêø£ådüT&Éì d”‘·q‘·& uÛÑøÏå+∫ ñ+≤&É ÁuÛÑeT|ü&Ü¶&ÉT. u≤D+‘√

#·+|ü&ÜìøÏ |üPqT≈£îHêï&ÉT. Ç+‘· À »≤j·TTe⁄ »]–q $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. sêeDT&ÉT d”‘·qT n|üVü≤]+#ê&Éì, m~]+∫q

‘·qø°>∑‹ |üÏº+#ê&Éì $e]+#ê&ÉT. n|üVü≤s¡D≈£î >∑T¬s’q d”‘·, nekÕq<äX˝À ñqï Äràj·TT&ÉT sêeTT&ç <äT'K+ ¬s+&ç+‘· …’+~.

‘·q ‘·+Á&çøÏ Äràj·TT&Ó’q »≤j·TTe⁄ |ü≥¢ |æ‘·èuÛÑøÏÔì Á|ü<ä]Ùdü÷Ô n‘·ì XØsêìï ì$Tsê&ÉT. »≤j·TTe⁄ ø£qTïeT÷XÊ&ÉT.

lsêeTT&ÉT »≤j·TTe⁄≈£î <äVü≤q dü+kÕÿsê\T #XÊ&ÉT. n‘·ìøÏ ñ‘·ÔeT>∑‘·T\T ø£\>±\ì >√<ëe]˝À »\‘·s¡ŒD≤\T #XÊ&ÉT.

sêeT\ø£ÎDT\T <ä+&Éø±s¡D´+qT+∫ Áøö+#ês¡D≤´ìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. nø£ÿ&ç eq+˝À uÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q ˇø£ sêø£ådüTDÏí

#·÷XÊs¡T. n‘·ì ‘·\, yÓT&É ø£qã&É&É+ Ò<äT. ø£&ÉT|ü⁄ uÛ≤>∑+˝À eTTKeTT+~. s=eTTàMT<ä πø ø£qTï ñ+~. jÓ÷»q+ bı&Ée⁄

yê´|æ+∫q #‘·T\T. Ä #‘·T\˝À |ü≈£åî\qT, eTè>±\qT |üÏº‹+≤&ÉT. n‘·ìù|s¡T ªø£ã+<ÛäT&ÉTμ. ‘·q düMT|ü+˝ÀøÏ e∫Ãq

sêeT\ø£ÎDT\qT ne÷+‘·+>± ¬s+&ÉT #‘·T\‘√ |ü≥Tº≈£îHêï&ÉT. n‘·ì #‘·T˝À¢ ∫øÏÿ‘ ‘·|æŒ+#·Tø√e&É+ me]‘·s¡+ø±<äT.

n+<äTπø ªø£ã+<Ûä Vü≤kÕÔ\Tμ nqï C≤rj·T+ |ü⁄≥Tº≈£îe∫Ã+~. ø£ã+<ÛäT&ÉT sêeT\ø£ÎDT\qT uÛÑøÏå+#·&ÜìøÏ H√s¡T‘Ós¡#ê&ÉT.

nqï<äeTTà*<ä›s¡÷ ‘·eT K&ÜZ\‘√ nHêj·÷dü+>± yê&ç uÛÑTC≤\qT qs¡øÏyXÊs¡T. ø£ã+<ÛäT&ÉT ≈£î|üŒ≈£L˝≤&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\

>∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. ‘·q >∑T]+∫ #Ó|ü≈£îHêï&ÉT. XÊ|üø±s¡D+>± ‘·qø° $ø£è‘·s¡÷|ü+ ÁbÕ|æÔ+∫+<äHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT

ø£ã+<ÛäTì‘√μ. ªe÷≈£î sêeDTì ù|s¡T e÷Á‘·yT ‘Ó*dæ+~. n‘·ì s¡÷|ü+, ñ+&#√≥T, XøÏÔkÕeTsêú \T ‘Ó*j·Te⁄. yêÏì

#Ó|üŒe\dæ+<äμì n&ç>±&ÉT. düe÷<Ûëq+>± ø£ã+<ÛäT&ÉT ªlsêe÷! HêøÏ|ü&ÉT ~eĆ≤„q+ Ò<äT. Hê XØsêìï <äVæ≤ùdÔ Hê ì»s¡÷|ü+

edüTÔ+~. n|ü&ÉT #Ó|üŒ>∑\μqHêï&ÉT. ø£ã+<ÛäT&ç XØsêìøÏ n–ïdü+kÕÿs¡+#XÊs¡T sêeT\ø£ÎDT\T. Ä C≤«\\ qT+∫ ~e´<Vü≤+‘√

ãj·TÏøÏ e#êÃ&ÉT ø£ã+<ÛäT&ÉT. d”‘ê<˚$ <=]πø ñbÕj·÷ìï lsêeTT&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+<äT≈£î düTÁê⁄&ç yÓTÆÁ‹ u≤>±

‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äHêï&ÉT. yê*düTÁê⁄\ ø£<∏äqT $e]+#ê&ÉT. düTÁê⁄DÏí #πs <ë]ì #ÓbÕŒ&ÉT. lsêeTT&ç nqTeT‹ì rdüTø=ì

ø£ã+<ÛäT&ÉT dü«sêZìøÏ yÓfi≤¢&ÉT.

ø£ã+<ÛäT&ÉT dü÷∫+∫q e÷s¡Z+˝À Á|üj·÷DÏdü÷Ô |ü+bÕdüs¡düT‡qï ÁbÕ+‘êìøÏ #sês¡T sêeT\ø£ÎDT\T. Ä rs¡+˝À ñqï

Xã] ÄÁXe÷ìøÏ yÓfi≤fls¡T. Xã] ‘·|üdæ‡<äT∆sê\T, C≤„qejÓ÷eè<äT∆sê\T. lsêeT<äs¡Ùq+‘√ ÄyÓT ‘·qTe⁄ |ü⁄\øÏ+∫+~.

|ü+bÕrs¡+˝À <=]πø |ü+&É¢qT kÕ«$TøÏ düeT]Œ+∫+~. ‘·q »qà <ÛäqýÓTÆq≥T¢ uÛ≤$+∫+~. lsêeTT&ç nqTeT‹ìbı+~ ‘·q

<Vü‰ìï n–ïøÏ ÄVüQ‹ #dæ n–ïø±+‹‘√ s¡∆ «˝Àø±\≈£î yÓ[fl+~.

nø£ÿ&çqT+∫ ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘êìøÏ Á|üj·÷De÷j·÷´s¡T sêeT\ø£ÎDT\T. <ë]˝À |ü+bÕdüs√esêìï <ä]Ù+#ês¡T.


øÏwæÿ+<Ûë ø±+&É+

|ü+bÕdüs√es¡ ÁbÕ+‘·+ |üs¡eT s¡eTD°j·T+>± ñ+~. Á|üø£è‹ ‘·q n+<ë\qT Á|ü<ä]ÙdüTÔqï≥T¢>± ñ+~. ø±ì lsêeTT&ç

eTqdüTqT @e÷Á‘·+ dü+‘√wüô|≥º Òø£b˛sTT+~. ô|’>± d”‘· m&Éu≤≥T Äy<äq nH n–ïøÏ Ä»´+ b˛dæq≥T¢>± lsêeTT&ç

u≤<ÛäqT eT]+‘·ô|+∫+~. \ø£ÎDT&ÉT s¡&ç+#ê&ÉT. ªnHêï á <Ó’Hê´ìï e<äT\T. n< eTq≈£î yT\T#düTÔ+~. #dæq Á|üj·T‘·ï+

$|òü\yÓTÆq|ü&ÉT, dü+|ü<ä\qT b˛>=≥Tº≈£îqï|ü&ÉT n<ÛÓ’s¡ |ü&É≈£î+&Ü Á|üj·T‘·ï+#ùdÔ eT+∫ |òü*‘·eTT+≥T+~. ñ‘ê‡Vü≤yT

ã\+. ñ‘ê‡Vü≤eTTqïyêìøÏ nkÕ<Ûä eTH~ Ò<äT. yêfiófl m≥Te+Ï ø£cÕº\Te∫ÃHê yÓqø£&ÉT>∑Tyj·Ts¡T. eTq Á|üj·T‘êïìï

ø=qkÕ–<ë›+. e~HÓ>±s¡T ‘·|üŒ≈£î+&Ü \_ÛdüTÔ+~μ nì <ÛÓ’s¡ + #ÓbÕŒ&ÉT.

ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘·+ qT+∫ sêeT\ø£ÎDT\qT #·÷XÊ&ÉT düTÁê⁄&ÉT. >∑T+&Ó À sêsTT|ü&É¶≥ºsTT+~. Ä Ç<ä›s¡T Ms¡T\T

‘·q nqï nsTTq yê*|ü+|ü>± e#êÃπsyÓ÷qì uÛÑj·T+‘√ eDøÏb˛‘·THêï&ÉT. <ÛäqTsê“D≤\T <Ûä]+∫q yêfiËfles√ e÷s¡Tywü+˝ÀyÓ[fl

ø£qTø√ÿeTì Ä+CHj·TTDÏí Ä<•+#ê&ÉT.

düTÁê⁄ì Äq‹MT<ä sêeT\ø£ÎDT\Tqï #√ÏøÏ ˇø£ÿ >∑+‘·TyXÊ&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. düHêï´dæ s¡÷|ü+˝À yê] <ä>∑Z]øÏ

yÓfi≤fl&ÉT. yê] s¡÷bÕìï bı–&Ü&ÉT. yê] |ü]#·j·T+ n&ç>±&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\T eTÚqeTTÁ<äqT<ë˝≤Ãs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

yê]‘√ yêqs¡sêE düTÁê⁄&ÉT <Ûäsêà‘·Tà&ÉT, eTVü‰Ms¡T&ÉT. n‘·DÏí Äj·Tq nqï yê* e+∫+#ê&ÉT. s¡ø£åDø√dü+ C≤Á>∑‘·Ô‘√

‹s¡T>∑T‘·THêï&ÉT. HqT düTÁê⁄&ç eT+Á‹ì. qqTï ªVü≤qTeT+‘·Tμ&É+≤s¡T. HqT yêj·TT|ü⁄Á‘·TDÏí. mø£ÿ&ç¬ø’Hê yÓ[flsê>∑\ XøÏÔ

>∑\yêDÏí. düTÁê⁄&ÉT |ü+|ü>± á s¡÷|ü+˝À MT<ä>∑Zs¡øÏ e#êÃqT. düTÁê⁄&ÉT MT‘√ ùdïVü‰ìï ø√s¡T‘·THêï&ÉTμ nì #êø£#·ø£ +>±

e÷≤¢&Ü&ÉT. $wüj·÷ìï #Óù|Œ|ü<ä∆‹˝À m+‘√ Hs¡TŒqT Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·Tì e÷≥rs¡T lsêeTTDÏí Äø£≥Tº≈£î+~.

\ø£ÎDT&ç‘√ ªÇ‘·&ÉT y<ë\qT, yê´ø£s¡D≤ìï ≈£åîDí+>± #·~yê&Éqï~ ìXÃj·T+. Ò≈£b˛‘ e÷≥˝À¢ Ç+‘· düŒwüº‘· ñ+&É<äT.

‘·&Éu≤≥T, ‘=+<äs¡bÕ≥T Ò≈£î+&Ü, ‘·|ü\T |ü\ø£≈£î+&Ü, dü¬s’q dü«s¡+‘√ #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îqï $wüj·÷ìï eTqdüT≈£î Vü≤‘·TÔ≈£îH≥≥T¢

#ÓbÕŒ&ÉT. áj·Tq e÷≤¢& rs¡T#·÷ùdÔ #·+|ü&ÜìøÏ ø£‹Ô m‹Ôq XÁ‘·Te⁄≈£î ≈£L&Ü #‘·T\T sêe⁄μ nì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT. e÷≥≈£îqï

XøÏÔ n≥Te+Ï~.

Vü≤qTeT+‘·T&ç‘√ \ø£ÎDT&çH e÷≤¢&ÉeTHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ç n_ÛÁbÕj·÷\≈£î düeTà‹ ‘Ó\T|ü⁄‘·÷. ‘·eT

eè‘êÔ+‘êìï $e]+#ê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. ‘·eT≈£î düTÁê⁄&ç düVü‰j·T+ m+‘√ ‘·–q<äHêï&ÉT. düHêï´dæs¡÷|ü+ e<ä* sêeT\ø£ÎDT\qT

uÛÑTC≤\ô|’ møÏÿ+#·Tø=ì ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘êìøÏ #s¡T≈£îHêï&ÉT Vü≤qTeT. n+‘·≈£î eTT+< uÛÑj·T+‘√ eT\j·T–]øÏ #]q

düTÁê⁄DÏí sêeT\ø£ÎDT\ e<ä›≈£î rdüT≈£îe#êÃ&ÉT Ä+»Hj·TT&ÉT.

lsêeT düTÁê⁄\T n–ïkÕøÏå>± $TÁ‘·T …’Hês¡T. düTÁê⁄&ÉT ªsêe÷! áHê&ÉT ˙e⁄ Hê≈£î ÁbÕD$TÁ‘·T&çyÓ’Hêe⁄. Ç|üŒÏ

qT+∫ düTK<äT'U≤\˝À eTq+ ø£ÿÏ>±H ñ+<ë+. yê* uÛÑj·T+ qqTï e<ä\&É+ Ò<äT. nuÛÑj·T+ ø±yê*μ nì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.


lsêeTT&ÉT eT+<äVü‰kÕìï ∫+~dü÷Ôμ düTÁ^yê! Ä|ü<ä À Ä<äT≈£îHyê& >∑<ë $TÁ‘·T&ÉT. ˙ uÛ≤s¡ qT n|üVü≤]+∫q yê*ì

‘·|üŒø£ e~ÛkÕÔqμì e÷Ç#êÃ&ÉT. düTÁê⁄&ç eTqdüT≈£î<äT≥|ü&ç+~.

lsêeTdüTÁê⁄\T ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>± e÷≤¢&ÉT≈£î+≥TqïdüeTj·T+˝ÀH d”‘ê<$øÏ, yê*øÏ, sêeD≤düTs¡TìøÏ m&ÉeTø£qTï

ˇø£ÿkÕ]>± n~]+~.

düTÁê⁄&ÉT >∑‘·+˝À ‘êqT q\T>∑Ts¡T eT+Á‘·T\‘√ ø=+&ÉMT<ä ñqï|ü&ÉT ø£ sêø£ådüT&ÉT Åd”Ôì ã\e+‘·+>± rdüT≈£îb˛e&É+

#·÷XÊeTHêï&ÉT. ÄyÓT ªsêe÷!μ ª\ø£ÎD≤!μ nì _>∑Zs¡>± ns¡e&É+ $HêïeTHêï&ÉT. ‘·eTqT #·÷dæ ˇø£ q>∑\ eT÷≥qT

C≤s¡$&É∫+<äì #Ó|æŒ, Ä ÄuÛÑs¡D≤\qT ‘Ó∫Ã #·÷|æ+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT yêÏì #·÷dæ ø£ ïÏ dü+Á<äeTj·÷´&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT

ªnHêï! á πøj·T÷sê\qT, ≈£î+&É ≤\qT HqT >∑Ts¡TÔ|ü≥º ÒqT. ø±ì ø±* n+<Ó\T e÷Á‘·+ e÷ e~HÓ>±]y. ÄyÓT≈£î ì‘· +

bÕ<ë_Ûe+<äq+ #j·T&É+e\¢ HqT MÏì >∑Ts¡TÔ|ü≤ºqμHêï&ÉT.

lsêeTT&ç XÀø±ìï b˛>=fÒº Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT düTÁê⁄&ÉT. d”‘ê<$ì rdüT≈£îsêe&É+˝À ‘êqT ‘·–q Á|üj·T‘·ï+ #kÕÔqHêï&ÉT.

dü|ü]yês¡+>± sêeDTDÏí Vü≤‘·e÷πsÃ+<äT≈£î ‘·q XøÏÔj·TT≈£îÔ\ìï+Ï $ìjÓ÷–kÕÔqHêï&ÉT. <äT'K+ nqs¡ú<ëj·Tø£+ ø£qTø£

m|ü&É÷ <äT'œ+#·e<ä›Hêï&ÉT. m\¢|ü&É÷ <äT'œ+#yê]øÏ düTKeTT+&É<äT. ‘»düT‡ ø°åDÏdüTÔ+~. ø=ÿø£ÿ|ü&ÉT ÁbÕD≤\T ì\e&ÉyT

ø£wüº+>± ñ+≥T+~. ø£qTø£ <äT'Kdæú‹qT+∫ ãj·T≥ |ü&ÉeTì <ÛÓ’s¡ e#·Hê\qT #ÓbÕŒ&ÉT.

ªz sêe÷! ì»yÓTÆq $TÁ‘·T&ÉT ‘·q ùdïVæ≤‘·T&çø√dü+ dü+|ü<ä\qT, düTU≤\qT, ∫es¡≈£î ‘·q ÁbÕD≤\qT ≈£L&Ü $&Ée&ÜìøÏ

dæ<ä∆|ü&É‘ê&ÉT. ÁbÕD$TÁ‘·T\yÓTÆq eTq+ ùdïVü≤<Ûäsêàìï #·ø£ÿ>± bÕÏ<ë›μeTHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT n+<äT≈£î n+^ø£]dü÷Ô ªñ|üø±s¡+

»s¡>∑&ÉyT $TÁ‘·Tìe\¢ |òü\+ ` n|üø±s¡+ #j·T&É+ XÁ‘·Te⁄ \ø£åD+. ˙ uÛ≤s¡ q|üVü≤]+∫q yê*ì ás√CÒ #·+|ü⁄‘êμqHêï&ÉT.

yê*‘√ yÓ’s¡yÓT+<äT≈£î e∫Ã+<√ ‘Ó\|üeTHêï&ÉT düTÁê⁄DÏí. >∑‘·ø£<∏äqT lsêeTT&ç #Ó$q yXÊ&ÉT düTÁê⁄&ÉT.

ªe÷ nqï yê* eTVü‰ã\XÊ*. ô|<ä›yê&ÉT ø£qTø£ e÷ ‘·+Á&ç ‘·s¡yê‘· øÏwæÿ+<Ûä≈£î sêC…’Hê&ÉT. e÷j·÷$ nH yê&çøÏ e÷

nqï‘√ yÓ’s¡+. ˇø£HêÏ ns¡∆sêÁ‹ e÷j·÷$ øÏwæÿ+<Ûä≈£î e∫Ã yê*ì j·TT<ë∆ìøÏ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. yTyÓT+‘·>± yê]+∫Hê yê*

$q≈£î+&Ü yêì‘√ b˛s¡T≈£î dæ<ä∆eTj·÷´&ÉT. eTeTTà\qT #·÷&É>±H e÷j·÷$ uÛÑj·T+‘√ yÓqT~]– |æø£ÿã\+#·÷bÕ&ÉT. yTeTT

yÓ+ã&ç+#ê+. n‘·&ÉT ø£ ô|<ä› uÛÑ÷>∑èVü≤+˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. yê* ÄyX+‘√ –b˛‘·THêï&ÉT. qqTï _\<ë«s¡+ <ä>∑Zπs ñ+&ÉeTHêï&ÉT.

e÷j·÷$ì #·+|æ ekÕÔqì yÓfi≤¢&ÉT. dü+e‘·‡s¡yÓTÆ+~. nqïC≤& Ò<äT. Hê ÄX\T n&ÉT>∑+≤sTT. Ä+<√fiq m≈£îÿyÓ’+~.

Ç+‘· À qTs¡T>∑T‘√≈£L&çq s¡ø£Ô+ >∑TVü≤˝À qT+∫ ãj·T≥≈£î edüTÔqï~. À|ü\ sêø£ådüTì$, nqï>±] ns¡T|ü⁄\T $ì|ædüTÔHêïsTT.

e÷j·÷$#‹˝À e÷ nqï #·ìb˛j·÷&ÉqT≈£îHêïqT. sêø£ådüT&ÉT ãj·T≥≈£î ekÕÔ&yÓ÷qì ø=+&É+‘· ã+&É‘√ _\<ë«sêìï

eT÷ùdXÊqT. eTÚq+>± øÏwæÿ+<Ûä≈£î e#êÃqT. eT+Á‘·T\T Hê <ë«sê düe÷#êsêìï sêã≤ºs¡T. ã\e+‘·+>± qqTï sêEqT

#XÊs¡T. ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ yê* e#êÃ&ÉT. qqTï sêEqT #j·T&É+ #·÷dæ ø£qT …Ás¡CÒXÊ&ÉT, Hê ≈£îe÷s¡T\qT #Ós¡kÕ\˝À ã+~Û+#ê&ÉT.

m+‘· ã‹e÷*Hê ø£å$T+#· Ò<äT. dü]ø£<ë qqTï sê»´ÁuÛÑwüßºDÏí #j·T&ÉyTø±<äT. Hê uÛ≤s¡ s¡TeTqT n|üVü≤]+#ê&ÉT. ÁbÕD;Û‹‘√

|üs¡T>∑T\TrXÊqT. düeTdüÔ uÛÑ÷eT+&É\+ ‹]>±qT. ∫es¡≈£î á ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘êìï #s¡T≈£îHêïqT. eT‘·+>∑eTTì XÊ|ü+

ø±s¡D+>± yê* Çø£ÿ&É≈£î sê Ò&ÉT. yê* <äT+<äT_Û nH sêø£ådüTDÏí #·+|æ $dü]ydæq|ü&ÉT Ä sêø£ådüT&ç H√ÏqT+&ç s¡ø£Ô

_+<äTe⁄\T eT‘·+>±ÁXeT+ MT<ä |ü&Ü¶sTT. n+<äT≈£î ø√|æ+∫q eTTì ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘·+ MT<ä ø±\Tô|&ç‘ yê* eTs¡DÏkÕÔ&Éì

X|æ+#ê&ÉTμ n+≥÷ düTÁê⁄&ÉT ‘·q ø£<∏äq+‘ê #ÓbÕŒ&ÉT.


lsêeTTì ã\yÓT˝≤+Ï<√ ‘Ó\TdüTø√yê\qT≈£îHêï&ÉT düTÁê⁄&ÉT. <ëìøÏ »yêãT>± lsêeTT&ÉT ø±* u§≥qy*‘√

nø£ÿ&É |ü&çe⁄qï <äT+<äT_Û ndæú|ü+»sêìï |ü~jÓ÷»Hê\ <ä÷s¡+ |ü&≥≥T¢ ∫$TàyXÊ&ÉT. πø u≤D+‘√ @&ÉT eT~›#Ó≥¢qT

N˝≤Ã&ÉT. dü+‘√wæ+#ê&ÉT düTÁê⁄&ÉT.

yê* e<Ûä≈£î Çø£ @ e÷Á‘·+ Ä\dü + e<ä›ì lsêeTTDÏí ‘=+<äs¡ô|≤º&ÉT. n+<äs¡÷ øÏwæÿ+<Ûä≈£î yÓfi≤fls¡T. düTÁê⁄&ÉT

uÛÑj·T+ø£s¡+>± >∑]®dü÷Ô yê*ì j·TT<ë∆ìøÏ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. eTVü‰ã\XÊ* nsTTq yê* ø£åD≤\˝À nø£ÿ&É yê˝≤&ÉT. Ç<ä›]

j·TT<ä∆+ nø£ÿ&É uÛÑj·÷qø£ yê‘êes¡D≤ìï düèwæº+∫+~. yê*düTÁê⁄\T πø b˛*ø£‘√ ñHêïs¡T. n+<äTπø lsêeTT&ÉT yê*ì

düŒwüº+>± >∑T]Ô+#· Òø£b˛j·÷&ÉT. yê* $»è+uÛÑD≈£î ‘·≥Tºø√ Òø£b˛j·÷&ÉT düTÁê⁄&ÉT. lsêeTT&ç ø=s¡≈£î #·÷XÊ&ÉT. ø£ì|æ+#· Ò<äT.

>∑T+&Ó>∑TuÛÒ\TeT+~. ÁbÕDuÛÑj·T+‘√ ãTTwü eT÷ø±ìøÏ |üs¡T>∑T\TrXÊ&ÉT düTÁê⁄&ÉT. nø£ÿ&É≈£î yÓfi¯fl Òì yê* düTÁê⁄&ç‘√

ªã‹ø±e⁄ b˛μ nì eTs¡*b˛j·÷&ÉT.

\ø£ÎD Vü≤qTeT+‘·T\‘√ ≈£L&ç lsêeTT&ÉT düTÁê⁄&ç <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT. düTÁê⁄&ÉT dæ>∑TZ‘√ ‘·\ ~+#·T≈£îHêï&ÉT. ª˙

dü÷#·q bÕÏ+∫q+<äT≈£î |òü*‘·$T<Hê?μ nì Á|ü•ï+#ê&ÉT. lsêeTT&ÉT ndü\T $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. düTÁê⁄DÏí >∑T]Ô+#·&ÜìøÏ

M\T>± ªHê>∑πødüs¡|ü⁄\‘·μqT yÓT&É À yj·TeTì \ø£ÎDT&çøÏ #ÓbÕŒ&ÉT. nqï Ä»„qT yÓ+≥H neT\T#XÊ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. |üP\‘√

ì+&çq Ä \‘·qT <Ûä]+∫ düTÁê⁄&ÉT ‹]– j·TT<ë∆ìøÏ düqï<ä∆eTj·÷´&ÉT.

øÏwæÿ+<Ûä≈£î Á|üj·÷DeTj·÷´s¡+<äs¡÷. düTÁê⁄&ÉT yê*ì eT∞fl j·TT<ë∆ìøÏ ÄVü‰«ì+#ê&ÉT. yê* n&ÉT>∑TeTT+<äT≈£î yXÊ&ÉT.

ø±ì n‘·ì uÛ≤s¡ ‘ês¡ n&ÉT¶|ü&ç+~. ˇø£kÕ] z&çb˛sTT <Óã“\T ‹qï düTÁê⁄&ÉT eT∞¢ ÄVü‰«ì+#·&É+ yÓqTø£ @<√ Ä+‘·s¡ +

ñ+<äì n_ÛÁbÕj·T|ü&ç+~. düTÁê⁄&çøÏ lsêeTT&ÉT n+&É>± ñHêï&Éqï $wüj·÷ìï Á|ükÕÔ$+∫+~. j·TT<ë∆ìøÏ yÓfifl&É+ πøåeT+ø±<äì

yê]+∫+~. ‘ês¡e÷≥\qT ô|&É#Ó$q ô|≤º&ÉT yê*. j·TT<ä∆~X>± n&ÉT>∑T\T yXÊ&ÉT.

yê*düTÁê⁄\ b˛s¡T rÁe+>± kÕ>∑T‘·Tqï~. s¡ø£Ô+ ø±s¡T‘·THêï |üÏº+#·T≈£îH dæú‹˝À Òs¡T yê[fl<ä›s¡÷. yÓT\¢yÓT\¢>±

düTÁê⁄ì XøÏÔ düqï–\T¢‘·Tqï~. e÷Ïe÷ÏøÏ ~≈£îÿ\T #·÷düTÔHêï&ÉT. n‘·ì Ä+‘·s¡ + ns¡úyÓTÆ+~ lsêeTT&çøÏ. $wüdüs¡Œ+‘√

düe÷qyÓTÆq u≤D≤ìï n‘·&ÉT yê*MT<ä≈£î e~˝≤&ÉT. n~ ø£åD≤\˝À yê* eø£å'düú\+˝À Hê≥T≈£îqï~. yê* H˚\MT~øÏ

yê*b˛j·÷&ÉT. düŒ èVü≤ø√˝ÀŒj·÷&ÉT. s¡ø£Ô|ü⁄eT&ÉT>∑T˝À |ü&çe⁄qï yê* ø=+‘·ùd|üÏøÏ ‘s¡T≈£îHêï&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\qT #·÷XÊ&ÉT.

lsêeTTì‘√ ªñ‘·ÔeTT&Éì ù|s¡Tbı+~q ˙e⁄ Ç+‘· n<Ûäs¡à+>± m+<äT≈£î Á|üe]Ô+#êe⁄? ˙≈£î ˙ <XÊìøÏ HHÓqï&É÷ n|üø±s¡+

#˚j·T‘·\ô|≥º˝Ò<äT. n˝≤+≥|ü&ÉT qHÓï+<äT≈£î #·+|üe\dæe∫Ã+~. ìqTï m~]+∫ j·TT<ä∆y˚T #˚j·T˝Ò<äT. y˚s=ø£]‘√

b˛s¡T‘·Tqï|ü&ÉT m+<äT≈£î <=+>∑<Óã“ rXÊμeì ì\BXÊ&ÉT. d”‘ê<$ ø=s¡≈£î düTÁê⁄DÏí ÄÁXsTT+#·&É+ø£Hêï ‘·qqT ø√]e⁄+fÒ

u≤>∑T+&<äHêï&ÉT. ˇø£ÿs√E˝À d”‘ê<$ì ‘Ó∫Ã n|üŒC…ù|Œ yê&Éqì |ü*ø±&ÉT. sêeDTDÏí j·TT<ä∆+˝À ã+~Û+∫ ‘Ó∫Ã ˙

eTT+<äT+# yê&çqì ‘Ó*bÕ&ÉT.

lsêeTT&ÉT yê* n_ÛÁbÕj·÷\qT ‘√ùdXÊ&ÉT. ‘·eTTà&ç uÛ≤s¡ qT #Ós¡ã≥º&É+ e+Ï n<Ûäsêà\≈£î ˇ&ç>∑Ïºq+<äTe\¢ HqT

˙≈£î eTs¡D<ä+&Éq $~Û+#êqHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. yêqs¡T&ç$ ø£qTø£ #ê≥T>± ñ+&ç #·+|ü&É+˝À ‘·|ü Ò<äHêï&ÉT.

lsêeTTì e÷≥\T $qï yê* ‘·q ‘·|üqT ‘Ó\TdüT≈£îHêï&ÉT. eTìï+#·eTì <√dæ §>±Z&ÉT. uÛÑs¡Ô $wüj·T+ ‘Ó\TdüT≈£îqï

‘ês¡ |üs¡T>∑T|üs¡T>∑Tq e∫Ã+~. eTs¡Dy<äq‘√ øÏ+<ä |ü&çe⁄qï yê* Bqdæú‹ì #·÷dæ+~. >∑T+&Ó #Ós¡TejT≥≥T¢ @&çÃ+~.

ÁbÕjÓ÷|üyXÊìøÏ dæ<ä∆|ü&çq ‘ês¡qT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT z<ësêÃ&ÉT. ‘ês¡, n+>∑<äT\ u≤<Ûä ‘·qT düTÁê⁄q≈£î yê* n|üŒC…bÕŒ&ÉT.

‘·qyÓT&É Àì ~eýÓTÆq düTes¡íe÷\qT düTÁê⁄qøÏ∫Ã yÓ+≥H <Ûä]+#·eTHêï&ÉT. Ò≈£î+fÒ yê* #·ìb˛sTTq eTs¡Tø£åDyT Ä

e÷\≈£îqï XøÏÔ q•düTÔ+~. ø=&ÉT¬ø’q n+>∑<äT&çøÏ J$‘·+˝À m˝≤ q&É#·Tø√yê˝À ñ|ü<•+#ê&ÉT. u≤D+ e\¢ ø£\T>∑T‘·Tqï

u≤<Ûä n+‘·ø£+‘·≈£L n~Ûø£yÓTÆ ÁbÕD≤\qT e~˝≤&ÉT. yê* J$‘ê<Ûë´j·T+ eTT–dæ+~.


düTÁê Vü≤qTeT<ë<äT\T lsêeTT&ç <ä>∑Z]øÏ e#êÃs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTT&ç‘√ düTÁê⁄ì |ü≤º_Ûùwø£ $wüj·T+

Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT. Bìø√dü+ øÏwæÿ+<Ûä≈£î s¡eTàì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ‘·+Á&ç Ä»„yTs¡≈£î |ü<ëï\T>∑T dü+e‘·‡sê\ es¡≈£î @ Á>±eT+˝À>±ì

q>∑s¡+˝À>±ì ‘êqT n&ÉT>∑Tô|≥ºqì #Ó|æŒ |æ‘·èyêø£ |ü]bÕ\qqT eTs√e÷s¡T #ê≥T≈£îHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. düTÁê⁄&çøÏ XóuÛÑ+

|ü*ø±&ÉT. ‘êqT Á|üdüeD–] MT<ä ñ+≤qHêï&ÉT. esê¸ø±\+ b˛j·÷ø£ d”‘êH«wüD Á|üj·T‘·ï+ ÁbÕs¡+_Û+#·eTì düTÁê⁄DÏí

Ä<•+#ê&ÉT. düπsqHêï&ÉT düTÁê⁄&ÉT.

øÏwæÿ+<Ûä≈£î sêE>± düTÁê⁄&ÉT, j·TTesêE>± n+>∑<äT&ÉT |ü≤º_Ûwæ≈£îÔ\j·÷s¡T. ø±\+ >∑&ÉTdü÷Ôqï~. Xs¡‘êÿ\+ e∫Ã+~.

d”‘êH«wüD ø±s¡ uÛ≤sêìï düTÁê⁄&çøÏ >∑Ts¡TÔ#XÊ&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. ‘·<äqT>∑TD+>± ùdq\qT düMTø£]+#·eTì ùdHê|ü‹ nsTTq

ª˙\TDÏíμ ÄC≤„|æ+#ê&ÉT düTÁê⁄&ÉT. Ç~ lsêeTT&çøÏ ‘Ó*j·T<äT. \ø£ÎDTDÏí |æ*∫ düTÁê⁄&ç <ä>∑Z]øÏ yÓfifleTHêï&ÉT.

\ø£ÎDT&ÉT øÏwæÿ+<Ûä≈£î |üj·TqeTj·÷´&ÉT. düTÁê⁄&ÉT sê»uÛÀ>±\˝À z\˝≤&ÉT‘·THêï&ÉT. d”‘ê<$ m&Éu≤≥Te\¢ ì\Te⁄Hê

˙s¡e⁄‘·Tqï nqï>±s¡T, ìs¡¢ø£å ´+‘√ düTÁê⁄&ÉT ` \ø£ÎDTìøÏ ÄÁ>∑Vü≤+ ø£≥º\T ‘Ó+#·T≈£î+~. ãTdü\T ø=&ÉT‘·THêï&ÉT. n‘·ì

eTT+<äT≈£î sêe&ÜìøÏ me]ø° ø±fi≤fl&É&É+ Ò<äT. yêqs¡T\÷, eT+Á‘·T Òø±<äT ` düTÁê⁄&ç |ü]dæúr n+‘. eT+~s¡ <ë«s¡+

<ä>∑Z]øÏ e∫Ãq \ø£ÎDT&ç‘√ e÷≤¢&É≤ìøÏ ‘ês¡ yÓ[fl+~. Åd”Ô\|ü≥¢ ø√|ü+ Á|ü<ä]Ù+#·>∑÷&É<äì XÊ+‹+#ê&ÉT \ø£ÎDT&ÉT.

düTÁê⁄&ÉT d”‘êH«wüD≈£î lø±s¡+ #·T≤º&Éì ‘ês¡ \ø£ÎDT&çøÏ ‘Ó*|æ+~. n+‘·'|ü⁄s¡+˝À ñqï düTÁê⁄DÏí ø£*XÊ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT.

lsêeTT&ç <äj·Te\¢H ‘ê˙ dæú‹˝À ñHêïqì ø£è‘·»„‘· Á|üø£Ï+#ê&ÉT düTÁê⁄&ÉT. eTVü‰ |üsêÁø£eTXÊ* lsêeTT&çøÏ ‘·q

düVü‰j·T+ ì$T‘·Ôe÷Á‘·yTqHêï&ÉT. ‘·qyÓ’|ü⁄qT+∫ @<Ó’Hê ‘·|ü »]–‘ eTìï+#·eTHêï&ÉT. \ø£ÎDT&ÉT XÊ+‹+#ê&ÉT. ‘·q

nqï>±] <ä>∑Z]øÏ düTÁê⁄DÏí s¡eTàHêï&ÉT.

düTÁê⁄&ÉT $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\˝À>∑\ yêqs¡ Ms¡T\qT sêe\dæ+~>± #Ó|üŒeTì Vü≤qTeT+‘·TDÏí ÄC≤„|æ+#ê&ÉT. |ü~s√E˝À¢>±

sêø£b˛‘ yêfifl≈£î eTs¡D<ä+&Éq ‘·|üŒ<äì ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT á yês¡ÔqT nìï ~≈£îÿ\≈£L y>∑+>± |ü+bÕ&ÉT.

|òü*‘·+>± ø√≥¢eT+~ yêqs¡jÓ÷<ÛäT\T øÏwæÿ+<Ûä≈£î #s¡T≈£î+≥THêïs¡T. düTÁê⁄&çì Ä»„ n≥Te+Ï~. <ëìøÏ ‹s¡T>∑T Ò<äT.

n+<äTπø ªdüTÁ^yê»„μ nH~ C≤rj·T+>± dæús¡|ü&É¶~.

lsêeTT&ç‘√ düTÁê⁄&ÉT düe÷yXeTj·÷´&ÉT. yêqs¡T\ sêø£qT >∑T]+∫ ‘Ó*bÕ&ÉT. d”‘·C≤&ÉqT ‘Ó\TdüTø√e&É+, sêeDT&ç

ìyêkÕìï |üdæ>∑≥º&ÉyT Á|ü<Ûëqø£s¡ÔeéTHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. lsêeTTì dü÷#·q yTs¡≈£î d”‘êH«wüDø√dü+ yêqs¡ Ms¡T\qT

q\T~≈£îÿ\≈£î |ü+bÕ&ÉT ‘·÷s¡TŒ ~≈£îÿq≈£î ª$q‘·Tìμ Hêj·Tø£‘·«+˝À ùdqqT |ü+bÕ&ÉT. <äøÏåD ~≈£îÿ≈£î n+>∑<äTì Hêj·Tø£‘·«+˝À

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ÉT yÓTT<ä …’q Á|üeTTKT\‘√

≈£L&çq ùdqqT |ü+bÕ&ÉT. yTqe÷eT nsTTq düTùwDTì

Hêj·Tø£‘·«+˝À |ü&ÉeTs¡≈£î, X‘·ã* Hêj·Tø£‘·«+˝À ñ‘·Ôs¡

~X¯≈ £î ùdqqT |ü+bÕ&ÉT. ˇø=ÿø £ ÿ ~≈£îÿq @j˚T

Á|ü<XÊ\>∑T+&Ü yÓfi≤¢ À, nø£ÿ&É @yT$T ñ+≤jÓ÷ $es¡+>±

#ÓbÕŒ&ÉT düTÁê⁄&ÉT. Ä Á|ü<XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫q n‘·ì

C≤„q+ #·÷ùdÔ eTT≈£îÿq y˚˝ÒdüT≈£î+≤+. HÓ\s√E˝À¢

düe÷#ês¡+ ‘ÓeTàì düTÁ^yê»„. d”‘êH˚«wüDqT dü|òü\+

#j·T>∑\ düeTs¡Tú&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&qì düTÁê⁄&ç qeTàø£+.

Vü≤qTeT+‘·T&É÷ n+‘ $XÊ«dü+‘√ ñHêï&ÉT. lsêeTT&ç

uÛ≤eq≈£L&Ü n<. n+<äTπø ‘·qù|s¡T #Óø£ÿã&çq ñ+>∑sêìï


Vü≤qTeT+‘·T&çøÏ Ç#êÃ&ÉT lsêeTT&ÉT. d”‘· Bìï #·÷ùdÔ Vü≤qTeTqT sêeT<ä÷‘·>± qeTTà‘·T+<äHêï&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT qeTdüÿ]+∫

sêeTeTTÁ~ø£qT Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. lsêeTTì bÕ<ë\≈£î Á|üD$T*¢ Á|üj·÷DeTj·÷´&ÉT.

d”‘êH«wüD≈£î ãj·T\T<] HÓ\s√E\T ø±edüTÔqï~. ‘·÷s¡TŒ, |ü&ÉeTs¡, ñ‘·Ôs¡ ~≈£îÿ\≈£î yÓ[flqyêfiófl rÁe+>± yÓ~øÏ

yÓ~øÏ ]ø£ÔVü≤kÕÔ\‘√ yÓqT~]>±s¡T. >∑&ÉTe⁄ eTT–ùdHêÏøÏ Á|üdüeD–]˝À lsêeTTì‘√ ñqï düTÁê⁄&ç <ä>∑Z]øÏ #s¡T≈£îHêïs¡T.

d”‘·C≤&É ø√dü+ #dæq ø£èwæ |òü*+#· Ò<äì $qï$+#·T≈£îHêïs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT á $wüj·T+˝À ø£è‘·ø£è‘·T´&Í‘ê&Éì BÛe÷

e´ø£Ô+#XÊs¡T. m+<äTø£+fÒ sêeDT&ÉT d”‘·qT rdüT¬ø[fl+~ <äøÏåD+yÓ’ù| >∑<ë.

n+>∑<äTì Hêj·Tø£‘·«+˝À <äøÏåD+ yÓ’|ü⁄≈£î ãj·T\T<]q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTT<ä …’qyêfiófl nDTeDTe⁄Hê >±*düTÔHêïs¡T.

düTÁê⁄&ç∫Ãq >∑&ÉTe⁄ |üPs¡ÔsTT+~. @+ #j·÷˝À ‘√#·&É+ Ò<äT. ‘·eT yêfiófl ìsêX |ü&É≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô|ü&Ü¶&ÉT n+>∑<äT&ÉT.

$s¡øÏÔ bı+<ä≈£î+&Ü <ÛÓ’s√´‘ê‡Vü‰\‘√ eTT+<äT≈£î kÕ–‘ $»j·T+ e]düTÔ+<äì Áù|πs|æ+#ê&ÉT. n+<äs¡÷ ¬sÏº+∫q ñ‘ê‡Vü≤+‘√

eTT+<äT≈£î ø£~˝≤s¡T.

Vü≤qTeT<ë<äT\T ˇø£ ô|<ä› >∑TVü≤<ä>∑Z]øÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. n~ ªãTTø£å_\eTTμ. ˇø£ sêø£ådüTì nBÛq+˝À ñ+~. u≤>±

n\dæb˛sTTq yêqs¡T\qT Äø£*<ä|ü\T |üÏº |”&çdüTÔHêïsTT. >∑TVü≤˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T. n+‘ê njÓ÷eTj·T+>± ñ+~. ∫es¡≈£î

dü«j·T+Á|üuÛÑ nH jÓ÷–ì nqTÁ>∑Vü≤+‘√ Äø£*<ä|ü\qT rs¡TÃ≈£îHêïs¡T. ÄyÓTqT ÁbÕ]ú+∫ ÄyÓT ‘·|ü' Á|üuÛ≤e+ e\¢ ø£åD≤\˝À

ˇø£ ô|<ä›düeTTÁ<ä|ü⁄ ˇ&ÉT¶≈£î #s¡T≈£îHêïs¡T. Ä düeTTÁ<ëìï ªeT¨<ä~Ûμ n+≤s¡T. ñyÓ«‘·TÔq Ò# n\\ n\»&ç uÛÑj·÷ìï

ø£*–düTÔqï~.

düeTTÁ<ärs¡+˝À yêqs¡T\+‘ê düe÷yXeTj·÷´s¡T. @+ #Ój·÷´˝À rÁe+>± #·]Ã+#·T≈£î+≥THêïs¡T. d”‘· C≤&É ø£ìô|≥º≈£î+&Ü

düTÁê⁄ì #s¡sê<äqT≈£îHêïs¡T.

Mfifl e÷≥˝À¢ ª»≤j·TTe⁄μ Á|ükÕÔeq e∫Ã+~. n~ $Hêï&ÉT ªdü+bÕ‹μ. Ç‘·&ÉT |üøÏåsêE, »≤j·TTe⁄≈£î nqï. ¬sø£ÿ\T Òø£

|ü&ç ñHêï&ÉT. dü+bÕ‹ ‘·q k˛<äs¡T&ç eTs¡D≤ìøÏ m+‘√ $\|æ+#ê&ÉT. \+ø£ À d”‘· ñqï |ü]dæú‘·T\qT ~e´<äèwæº‘√ #·÷dæ

ø£fi¯fl≈£îø£Ïºq≥T¢ $e]+#ê&ÉT. \+ø£≈£î m˝≤ yÓfi≤¢˝À #ÓbÕŒ&ÉT. Ç+‘·˝À ÄX¯Ãs¡´ø£s¡+>± dü+bÕ‹øÏ ¬sø£ÿ\T yÓTT*#êsTT.

|üs√|üø±s¡|ü⁄D´+ ]πøb˛‘·T+<ë? n+<äs¡÷ Äq+~+#ês¡T. ‘·q ¬sø£ÿ\ ã˝≤ìï ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ ]e⁄«q Äø±X+˝ÀøÏ

m–sê&ÉT dü+bÕ‹.

yêqs¡ Ms¡T\T ã\|üsêÁø£e÷\qT Á|ü<ä]Ù+#·&É+ <ë«sêH d”‘êH«wüD dü|òü\eTÚ‘·T+<äqï ìXÃj·÷ìøÏ e#êÃs¡T. ø±ì

e+<ä jÓ÷»Hê\T yÓ[fl sê>∑\yê¬se«s¡ì ‘·]ÿ+#·T≈£î+≥THêïs¡T. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ ø±s¡ Vü‰ì ø£\>∑≈£î+&Ü ø±bÕ&É>∑\yê&ÉT

Vü≤qTeT+‘·T&=ø£ÿ&qì ì>∑TZ<˝≤Ã&ÉT C≤+ãe+‘·T&ÉT. Ä düeTj·T+˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£#√≥ @ø±+‘·+>± ≈£Ls¡TÃì ñHêï&ÉT.

C≤+ãe+‘·T&ÉT Vü≤qTeT+‘·TDÏí #sê&ÉT. n‘·ì XøÏÔj·TT≈£îÔ …+‘·Ïy√ ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ Áù|πs|æ+#ê&ÉT. BìøÏ yêqs¡T\ Á|üX+dü\T

‘√&Ó’HêsTT. Ç+πøeTT+~? Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ¬sÏº+∫q ñ‘ê‡Vü≤+‘√ ã˝≤ìï |ü⁄+E≈£îHêï&ÉT. n<äT“¤‘·yÓTÆq ‘˚»düT‡‘√

yÓ\T>∑T‘·THêï&ÉT. yêqs¡T\‘√ ªHqT yTs¡T|üs¡«‘êìï nHêj·÷dü+>± y\e÷s¡T¢ #·T≥º>∑*>±qT uÛÑ÷eT+&É ≤ìï düeTTÁ<ä+˝À

eTT+#·>∑\qT, Á>∑Vü≤ qø£åÁ‘ê\qT n~Û>∑$T+#·>∑\qT, |üs¡«‘ê\qT qT>∑TZ qT>∑TZ #j·T>∑\qT. eTVü‰düeTTÁ<ë\qT ne©\>±

<ë≥>∑\qμì Ä‘·àXøÏÔì Á|üø£Ï+#ê&ÉT. Á|ü‹yê]˝À @<√ ˇø£ XøÏÔ ñ+≥T+~. dü¬s’q Áù|s¡D <=]øÏ‘ n~ yÓ*øÏ edüTÔ+~.

Vü≤qTeT+‘·T&ç e÷≥\≈£î C≤+ãe+‘·T&ÉT Äq+~+#ê&ÉT. ªHêj·THê! ˙ <ÛÓ’s√´‘ê‡Vü‰\≈£î ‘·–q≥T¢ e÷≤¢&Üe⁄. ˙

e÷≥\T yêqs¡T\ eTqdüT˝À >∑÷&ÉTø£≥Tº≈£îqï <äT'U≤ìï <ä÷s¡+ #XÊsTT. n+<äs¡+ ˙ XóuÛ≤ìï ø√s¡T‘·THêï+. ãTTwüß\T,

eè<ä∆yêqs¡T\T, >∑Ts¡Te⁄\ nqTÁ>∑Vü≤+‘√ á düeTTÁ<ëìï \+|òæT+#·T. ˙ sêø£ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTÔ+≤+. eTq yêqs¡T\

ÁbÕD≤\˙ï ˙ô|’H˚ Ä<Ûës¡|ü&çe⁄Hêïμj·Tì ‘Ó*bÕ&ÉT. ‘êqT \+|òæT+#˚ düeTj·T+˝À ‘·q ã˝≤ìï uÛÑ÷$T uÛÑ]+#·˝Ò<äì,

eTùV≤+Á<ä|üs¡«‘· •Ksê\T n+<äT≈£î ‘·–qeì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏ eTùV≤+Á<ä–]øÏ #sê&ÉT.


düT+<äs¡ ø±+&É+

eTVü‰ã\T&Ó’q e÷s¡T‹ dü÷s¡T´ìøÏ, eTùV≤+Á<äTìøÏ, yêj·TTe⁄≈£î, ÁãVü≤à≈£î, Ç‘·s¡<e‘·\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT. ‘·q XØsêìï

ô|+#ê&ÉT. fiófl$]#ê&ÉT. Á|üfij·Tø±\ yT|òüT>∑s¡®q˝≤ eTVü‰Hê<ä+#XÊ&ÉT. #‘·T\qT q&ÉTeTTMT<ä ñ+#ê&ÉT. bÕ<ë\qT <äÏº+#ê&ÉT.

#Óe⁄\qT ]øÏÿ+#ê&ÉT. ‘√ø£qT $<ä ≤Ã&ÉT. n+>∑<ë~ eTVü‰Ms¡T\‘√, ªyêj·TTy>∑+‘√ kÕ–b˛jT sêeTu≤D+˝≤>∑ \+ø£≈£î

yÓfi‘êqT. nø£ÿ&É d”‘êe÷‘·qT #·÷&É Ò≈£î+fÒ n< y>∑+‘√ dü«sêZìøÏ yÓfifl≥+. nø£ÿ&É ≈£L&Ü d”‘êe÷‘· <äs¡Ùq+ ø±≈£î+fÒ

sêeDTì ã+~Û+∫ rdüT≈£îekÕÔ. @~ @yÓTÆHê ø±s¡ dü|òü\‘·‘√ ‹]–ekÕÔμqì |ü*ø±&ÉT. ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq n+‘·]ø£å+˝ÀøÏ

m–sê&ÉT. lsêeTø±s¡ eTTq≈£î yÓfió‘·Tqï Vü≤qTeT+‘·TìøÏ dü÷s¡T´&ÉT ‘êbÕìï ø£*–+#· Ò<äT. yêj·TTe⁄ #·\¢>± Á|üdü]+#ê&ÉT.

<e‘·\T, >∑+<Ûäs¡T«\T, eTVü≤s¡T¸\T ø°]Ô+#ês¡T.

düeTTÁ<äeTTô|’ kÕ–b˛‘·Tqï Vü≤qTeT+‘·TDÏí #·÷dæ kÕ>∑s¡T&ÉT düVü‰j·T|ü&É<ä\#ê&ÉT. ‘êì+‘·yê&ÉT ø±e&ÜìøÏ Çøå±«≈£î

Á|üuÛÑTyÓ’q dü>∑s¡T&ø±s¡DeTì kÕ>∑s¡Tì n_ÛÁbÕj·T+. Ä Çøå±«≈£î ≈£î\‹\≈£î&Ó’q lsêeTTì ø±s¡ +ø√dü+ yÓfió‘·Tqï Vü≤qTeT+‘·TìøÏ

ÁXeT ø£\>∑≈£L&É<äqT≈£îHêï&ÉT. düeTTÁ<ä+˝À ñqï yÓTÆHê≈£îDÏí ãj·T≥≈£î s¡eTHêï&ÉT. n‘·ì ã+>±s¡T –]•Ksê\MT<ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

ˇøÏ+‘·ùd|ü⁄ $ÁXÊ+‹ rdüTø√>∑\&Éì uÛ≤$+#ê&ÉT. yÓTÆHê≈£î&ÉT düπsqHêï&ÉT. ˇø£ÿkÕ]>± düeTTÁ<ä+eT<Ûä qT+∫ ô|’øÏ Ò#ê&ÉT.

nø£kÕà‘·TÔ>± ô|’øÏ Ò∫q yÓTÆHê≈£îDÏí ‘·q≈£î Ä≥+ø£+>± ‘·\#ê&ÉT e÷s¡T‹. ‘·q m<ä‘√ HÓÏºyXÊ&ÉT. yÓTÆHê≈£î&ÉT nãT“s¡|ü&Ü¶&ÉT.

e÷qes¡÷|ü+˝À –]•Ks¡+ MT<ä ì\#ê&ÉT. düeTTÁ<äTì ø√]ø£qT ‘Ó*bÕ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓTÆHê≈£îì‘√ ª˙ Ä<äs¡|üPs¡«ø£yÓTÆq

e÷≥\≈£î ‘·è|æÔ|ü&Ü¶qT. Ä‹<∏ä + n+<äT≈£îqïfÒ¢ uÛ≤$+#·T. düeTj·T+ Ò<äT. Ä>∑&ÜìøÏ M\T Ò<äTμ nì #Ó|æŒ #‹‘√ n‘·DÏí

‘êø±&ÉT. Ä‹<∏ä + Á>∑Væ≤+∫q≥T¢>± ‘Ó*|æ eTT+<äT≈£îkÕ>±&ÉT.

Vü≤qTeT+‘·TDÏí |üØøÏå+#·&ÜìøÏ e∫Ãq ªdüTs¡düμ nH Hê>∑e÷‘· n‘·ì dü÷ø£ÎãT~∆ì, düeTj·Tdü÷Œ¤]Ôì #·÷dæ Äq+~+∫

Äos¡«~+∫+~. ªdæ+Væ≤ø£μ nH sêø£ådæ Vü≤qTeT+‘·Tì $T+>±\ì #·÷dæ+~. ø±ì Vü≤qTeT+‘·T& ‘·q yê&ç nsTTq >√fifl‘√

dæ+Væ≤ø£qT N ÒÃXÊ&ÉT.

Á‹≈£L≥ |üs¡«‘·+MT<äTqï \+ø£≈£î #sê&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. q÷s¡T jÓ÷»Hê\T Á|üj·÷DÏ+∫Hê nDTe÷Á‘·yÓTÆHê n\dæb˛ Ò<äT.

XÁ‘·T<äTπs“¤<ä yÓTÆq \+ø£qT #·÷XÊ&ÉT. n+<äT˝À Á|üy•+#·&ÜìøÏ sêÁ‹ düeTj·TyT nqT≈£L\eTqT≈£îHêï&ÉT. n+‘·es¡≈£î y∫

ñHêï&ÉT. sêÁ‹ø±>±H |æ*¢ Á|üe÷D+˝ÀøÏ ‘·q XØsêìï ≈£î~+#·T≈£îì \+ø£ ÀøÏ Á|üy•+#ê&ÉT. Ç+‘· À \+ø±~Û<e‘·

(\+øÏDÏ) n‘·ìï #·÷dæ+~. ª˙yÓes¡T? m+<äTø=#êÃeμì ì\Bdæ+~. j·T<∏ës¡ú+ #Ó|üŒeTì >∑~›+∫+~. ‘·qqT ø±<äì \+ø£ À

Á|üy•+#·&É+ kÕ<Ûä +ø±<äqï~. ‘·q #‹˝À #êe⁄ ‘·|üŒ<äì Vü≤qTeT+‘·TDÏí u…~]+∫+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ª\+ø±q>∑s¡+ n+<ä+>±

ñ+≥T+<äì $HêïqT. ˇø£kÕ] #·÷dæb˛yê\ì e#êÃqT. #·÷XÊø£ e∫Ãq <ë]H yÓfi‘êμqì #ÓbÕŒ&ÉT. \+øÏDÏ uÛÑj·T+ø£s¡+>±

ns¡Tdü÷Ô ‘·q ns¡#˚‹‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì ã\+>± ø=Ïº+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTVü‰Hê<ä+ #˚dü÷Ô m&ÉeT#˚‹‘√ \+øÏDÏô|’


ˇø£ÿ<Óã“yXÊ&ÉT. Åd”Ô nì >∑Ïº>± ø=≥º Ò<äT. ø±ì Äe÷Á‘·+ <Óã“πø ≈£L\ã&çb˛sTT+~ \+øÏDÏ. ÁãVü≤àes¡+ C≤„|üø£+ #düT≈£î+~.

ˇø£ yêqs¡T&ÉT e∫Ã \+øÏDÏì »sTT+∫q|ü&ÉT sêø£ådüT\≈£î ø°&ÉTeT÷&ÉT‘·T+<äì ÁãVü≤à #ÓbÕŒ&ÉT. Ä düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+<äì

Vü≤qTeT+‘·Tì‘√ |ü*øÏ+~. \+ø£ ÀøÏ yÓfifleTì #Ó|æŒ+~.

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTTK<ë«s¡+ >∑T+&Ü \+ø£ ÀøÏ yÓfifl Ò<äT. ÁbÕø±s¡+ô|’ qT+&ç <ä÷øÏ yÓfi≤fl&ÉT. n~ ≈£L&Ü m&ÉeT bÕ<ä+

eTT+<äTu…Ïº. XÁ‘·Te⁄\ e<ä›≈£î yÓfi‚fl dü+Á|ü<ëj·T+ Ç~. \+ø£ À Á|üy•+∫q e÷s¡T‹ ∫Á‘·$∫Á‘ê …’q Ç+&É¢qT #·÷XÊ&ÉT.

dü+^‘· e÷<ÛäTsê´ìï #·$#·÷XÊ&ÉT. y<ä|òüTÀwüqT $Hêï&ÉT. s¡ø£s¡ø±\ yêfiflqT #·÷XÊ&ÉT. düsê«+>∑ düT+<äs¡yÓTÆq sêeDTì

uÛÑeHêìï #·÷XÊ&ÉT. mø£ÿ&Ü d”‘· C≤&É ø£ì|æ+#· Ò<äT. eTVü‰bÕs¡Ù «, ≈£î+uÛÑø£s¡í, $;ÛwüD, eT¨<äs¡, $s¡÷bÕø£å, $<äT´õ®Vü‰«<äT\

uÛÑeHê\˙ï yÓ‹ø±&ÉT.

sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. m+<äs√ Åd”Ô\T #Ó ≤¢ #Ó<äs¡T>± |ü&ÉTø=ì ìÁ<äb˛e&É+ #·÷XÊ&ÉT. Á|ü‘´ø£ Xj·T´ô|’ |üe[+∫q

ˇø£ Åd”Ôì #·÷XÊ&ÉT. eTVü‰ kÂ+<äs¡ +‘√ yÓ*–b˛‘·Tqï ÄyÓT sêeDTì uÛ≤s¡ eT+&√<ä]. ø±ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘· nì

ÁuÛÑ$T+#ê&ÉT. d”‘·qT #·÷XÊqqTø=ì >∑+‘·T\T yXÊ&ÉT. ø=~›ùd|üÏπø ‘·q Ä˝À#·q ‘·|üŒì Á>∑Væ≤+#ê&ÉT. lsêeTTì m&Éu≤dæ

d”‘· Ç˝≤ ñ+&É>∑\T>∑T‘·T+<ë? nì nqT≈£îHêï&ÉT. ÄyÓT d”‘·ø±Hø±<äì ìXÃsTT+#·T≈£îHêï&ÉT.

mø£ÿ&Ü d”‘· C≤&É ‘Ó*j·Tø£b˛j˚Tdü]øÏ d”‘· eTs¡DÏ+∫<˚yÓ÷qì dü+<˚Væ≤+#ê&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. d”‘· C≤&ÉqT

ø£ìô|≥º Òø£b˛sTTq ‘êqT @ eTTK+ ô|≥Tº≈£îì ‹]–yÓfi≤fl\ì u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT. nsTTHê ìs¡T‘ê‡Vü≤|ü&É>∑÷&É<äì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.

Ç+‘· es¡≈£î yÓ‘·ø£ì ÁbÕ+‘ê\≈£î yÓfi≤fl\ì rsêàì+#·T≈£îHêï&ÉT. mø£ÿ&É≈£î yÓ[flHê ìsêX‚ ø£\T>∑T‘·Tqï~. d”‘· ø£qã&É Ò<äì

#Ó|æ‘ lsêeTT&ÉT J$+#·&ÉT. n‘·&ÉT Òø£ \ø£ÎDT&ÉT+&É&ÉT. M] eTs¡D yês¡Ô $ì uÛÑs¡‘· XÁ‘·T|òüTTï\T+&És¡T. |ü⁄Á‘·T\ eTs¡D≤ìøÏ

‘·≥Tºø√ Òø£ øödü ≤´ düT$TÁ‘· ¬ø’πøsT÷ ‘·qTe⁄\T #ê*kÕÔs¡T. Á|æj·T$TÁ‘·TDÏí M&ç düTÁê⁄&ÉT ã‘·ø£&ÉT. <ëì‘√ s¡TeT, ‘ês¡,

n+>∑<äT\T $T>∑\s¡T. Ç~ #·÷dæ yêqs¡C≤‹ á Àø±ìï M&ÉT‘·T+~. Ç+<ä] eTs¡D≤ìøÏ ø±s¡D+ ø±e&É+ø£Hêï ÁbÕjÓ÷|üyX+‘√

ÁbÕD≤\T e<ä\&Éy˚T eT+∫<äì|æ+∫+~ e÷s¡T‹øÏ. ø±ì ‘·]ÿ+∫ #·÷ùdÔ Ä‘·àVü≤‘·´ø£Hêï ã‹≈£î+&É&Éy˚T mH√ï $<Ûë\

ñ‘·ÔeTeTì|æ+∫+~. #·∫Ã kÕ~Û+#˚<˚$TÏ? ã‹øÏ‘˚ düTU≤\qT, X¯óuÛ≤\qT bı+<äe#·TÃ. ã‹øÏ ñqïyêfi¯ófl mqï&Ó’Hê

ø£\TdüTø√e#·TÃ. n+<äTπø ÁbÕD≤\qT ì\T|ü⁄ø√yê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT.

n|üŒÏes¡≈£î yÓ‘·ø£ì nXÀø£eq+˝ÀøÏ yÓfi≤fl\qT≈£îHêï&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. d”‘êsêeT\ø£ÎDT\≈£î, s¡TÁ<ä, Ç+Á<ä, j·TeT,

yêj·TT<e⁄\≈£î dü÷s¡ #·+Á<ä eTs¡T<äZD≤\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT. nXÀø£eq+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|≤º&ÉT. Ç+Á<äTì q+<äqeq+ ˝≤>±

ñ+~ nXÀø£eq+.

nDTeDTe⁄Hê yÓ~ø±&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. m‘ÓÔÌq •+XóbÕeèøå±ìï mø±ÿ&ÉT. <ëìøÏ+<ä eT*q eÁkÕÔ\qT ø£≥Tºø=ì ñqï

ˇø£ Åd”Ôì #·÷XÊ&ÉT. ÄyÓT #·T≥÷º sêø£ådüÅd”Ô\THêïs¡T. ÄyÓT ø£è•+∫ ñ+~. BHêedüú À ñ+~. ÄyÓT d”‘ nì|æ+∫+~

Vü≤qTeT+‘·TìøÏ. ÄyÓT <Ûä]+∫q ÄuÛÑs¡D≤\qT #·÷XÊ&ÉT. sêeTT&ÉT #Ó|æŒq yêÏ‘√ dü]b˛˝≤sTT. ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘·+MT<ä

|ü&çq ÄuÛÑs¡D≤\T ÄyÓT XØs¡+ô|’ ø£ì|æ+#·&É+ Ò<äT. M≥ìïÏ <äèwæº À ô|≥Tºø=ì ÄyÓT d”‘ nì <Ûäèe|üs¡#·T≈£îHêï&ÉT. Ä

eèø£å+ô|’H ñ+&çb˛j·÷&ÉT.

d”‘ê<$ì #·÷&É>±H Vü≤qTeT+‘·Tì ø£qTï\ qT+&ç Äq+<ëÁXó\T C≤sêsTT. lsêeTTì düà]+#·Tø=ì qeTdüÿ]+#ê&ÉT.

y˚≈£îeC≤eTsTT+~. y˚<ä|òüTÀwü\T $qã&ÉT‘·THêïsTT. ìÁ<ä Ò∫q sêeDT&ÉT nXÀø£eq+yÓ’|ü⁄ n&ÉT>∑T\T y˚düTÔHêï&ÉT.

düT>∑+<Ûä‘Ó’ ≤\‘√ ‘·&çdæ ñqï ø±>∑&Ü\qT <Ûä]+∫q Åd”Ô\T eTT+<äT q&ÉTdüTÔHêïs¡T. sêeDTì ‘»düT‡ #·÷dæ ÄXÃs¡ #·øÏ‘·T&Éj·÷´&ÉT

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. d”‘· <ä>∑Z]øÏ e∫Ã sêeDT&ÉT qj·÷Hê uÛÑj·÷q d”‘· eTqdüTe÷πsÃ Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT. ø±ì m˝≤+Ï

Á|ü ÀuÛ≤\≈£î ‘êqT §+>∑qì d”‘· ‘*Ã#Ó|æŒ+~. lsêeTT&ç qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø√e&É+ kÕ<Ûä +ø±<äì ôV≤#·Ã]+∫+~. sêeDTì˝À


ÄyX+ ô|\T¢_øÏ+~. ¬s+&ÉT HÓ\\ >∑&ÉTe⁄ $~Û+#ê&ÉT. m˝≤¬>’Hê d”‘·qT ‘·q <ë]øÏ ‘ÓeTàì sêø£ådü Åd”Ô\qT Ä<•+∫ ‘·q

uÛÑeHêìøÏ #s¡T≈£îHêï&ÉT.

sêø£ådü Åd”Ô\T mH√ï s¡ø±\T>± d”‘·≈£î q#·ÃC…ù|Œ Á|üj·T‘·ï+ #XÊs¡T. ÄyÓT ìsêø£]+∫+~. ∫es¡≈£î d”‘·qT #·+|ü⁄‘êeTì

uÛÑj·Tô|≤ºs¡T. á <äT'dæú‹øÏ d”‘· m+‘√ $\|æ+∫+~. lsêeTT&çøÏ <ä÷s¡yÓTÆ ã‘·ø£&É+ø£Hêï XØsêìï $&Ée&ÉyT yT\qï~.

á e÷≥\qT $ì ø=+<äs¡T sêø£ådü Åd”Ô\T sêeDT&çø° á $wüj·T+ #Ó|üŒ&ÜìøÏ yÓfi≤fls¡T. Ç+ø=+<äs¡T ‘·ø£åDyT d”‘·qT

ã+~Û+#·>∑\eTHêïs¡T. n+‘·es¡≈£î ì<äT]+∫q Á‹»≥ n|ü& yT˝§ÿ+~. Á‹»≥ $;ÛwüDTì ≈£L‘·Ts¡T. sêø£ådü Åd”Ô\qT n<ä*+∫+~.

‘·q≈£î e∫Ãq ø£\qT #Ó|æŒ+~. ªysTT Vü≤+dü\‘√ ≈£L&çq |ü\¢øÏMT<ä \ø£ÎDT&ç‘√ lsêeTT&ÉT ≈£Ls¡TÃq≥T¢ #·÷XÊqT. düeTTÁ<ä+

eT<Ûä ø£ ‘Ó\¢ì |üs¡«‘·+MT<ä d”‘· ≈£Ls√Ãe&É+ #·÷XÊqT. q÷HÓ|üPdæq XØs¡+‘√ sêeDT&ÉT H\MT<ä |ü&çñ+&É&É+ #·÷XÊqT.

ˇø£ q\¢ì Åd”Ô XØs¡eT+‘ê ãTs¡<ä |üPdüTø=ì mÁs¡ì egeTT\T ø£Ïº, sêeDTì yÓT&É≈£î ‘ê&ÉTø£Ïº <äøÏåD+yÓ’|ü⁄>± á&ÉTÃ≈£îyÓfifl&É+

#·÷XÊqT. esêVü≤+ MT<ä sêeDT&ÉT, yÓTTdü*MT<ä Ç+Á<äõ‘·÷Ô, ˇ+f…MT<ä ≈£î+uÛÑ≈£s¡Tí&ÉT <äøÏåD~X>± yÓfifl&É+ #·÷XÊqT. \+ø£

∫Ûqï_Ûqï+ ø±e&É+ #·÷XÊqTμ nqï~. dü«|üï+˝À $e÷q<äs¡Ùq+ ø±e&Üìï ãÏº d”‘· ø√]ø£ dæ~∆düTÔ+<äì, sêeDTìøÏ $HêX+

‘·|üŒ<äì, lsêeTT&çøÏ »j·T+ ø£\T>∑T‘·T+<ä #Ó|æŒ+~.

ÁbÕD‘ê´>±ìøÏ dæ<ä∆|ü&É¶ d”‘·≈£î XóuÛÑX≈£îHê\T ‘√#êsTT. #Ó≥Tºô|’q ñqï Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘ê<$ì m˝≤ ø±bÕ&ÉTø√yê˝À

nì eT<∏äq|ü&Ü¶&ÉT. sêeTø£<∏ë>±qyT dü¬s’q e÷s¡ZeTì m+#·T≈£îHêï&ÉT. d”‘ê<$øÏ $q|ü&≥≥T¢ sêeTø£<∏äqT e]í+#ê&ÉT.

d”‘ê<$ nìïyÓ’|ü⁄˝≤ #·÷dæ+~. #Ó≥TºMT<äTqï Vü≤qTeT+‘·TDÏí #·÷dæ ÄXÃsê´ìøÏ ÀHÓ’+~. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #Ó≥Tº~– qeTdüÿ]+#ê&ÉT.

ªne÷à ˙yÓes¡T? ˇø£yfi d”‘ê<$y nsTT‘ XóuÛÑeT>∑T>±ø£. <äj·T‘√ $wüj·÷\T #Ó|üμeTì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT. ‘·qqT ªd”‘·μ

n+≤s¡ì ‘Ó*|æ+<ë kÕ~Û« ` ‘·q

eè‘êÔ+‘·eT+‘ê $e]+∫+~.

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘êqT lsêeT

<ä÷‘·qì #Ó|üø=Hêï&ÉT. <ä>∑Zs¡>± edüTÔqï

e÷s ¡ T‹ì # ·÷d æ sêeDTì>±

nqTe÷ì+∫+~ d ”‘ · . ì»+>±

sêeT<ä÷‘·y˚ nsTT‘˚ sêeTTDÏí >∑T]+∫

$ì|æ+# ·eT+~. d ”‘ · ø√]ø £ ô| ’q

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTT&ç s¡÷|ü>∑TD≤\qT

$e]+#ê&ÉT. lsêeT&ç eTTÁ~ø£qT

d üeT]Œ+#ê& É T . <ëìï # ·÷d æ

| üs ¡e÷q+<äu Û Ñ]‘ · Tsê˝ … ’+~ d ”‘ · .

‘·q<Ó’Hê´ìï $e]+∫ lsêeTTDÏí ‘·«s¡>±

\+ø£≈£î rdüT≈£îe∫Ã sêø£ådüT\ #Ós¡qT+&ç

‘·qqT $&ç|æ+#·eTì #Ó|üŒeTì e÷s¡T‹øÏ #Ó|æŒ+~. n+‘·<ëø± m+<äT≈£î? ‘·q M|ü⁄MT<ä ≈£Ls¡TÃ+fÒ ‘·ø£åDyT lsêeTT&ç

düìï~ÛøÏ #s¡TkÕÔqHêï&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. Ç+‘· ∫qïyê&ç$ m˝≤ rdüT¬øfifl>∑\eì Á|ü•ï+∫+~ d”‘·. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q

$X«s¡÷bÕìï Á|ü<ä]Ù+#ê&ÉT. dü+‘√wæ+∫+~ d”‘·. nsTTHê Vü≤qTeT‘√ yÓfifl&ÜìøÏ ìsêø£]+∫+~. |üs¡|ü⁄s¡Twüßì ‘êø£qqï~.

lsêeTT&ÉT sêeDTDÏí dü+Vü≤]+∫ ‘·qqT rdüT≈£îb˛e&ÉyT Äj·Tq kÕúsTTøÏ ‘·–q<äqï~.


ªne÷à! Hê yÓ+≥ sêe&É+ ≈£î n+^ø±s¡jÓ÷>∑ + ø±≈£î+fÒ lsêeTT&ÉT >∑T]Ô+#·>∑\ @<Ó’Hê Äqyê\T ÇμeTàì n&ç>±&ÉT

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. ‘·eT nqTã+<ÛëìøÏ >∑Ts¡TÔ>± ø±ø±düTs¡Tì ø£<∏ä #Ó|æŒ+~. ø=+>∑TeTT&ç $|æŒ n+<äT˝Àì ~e´#·÷&ÜeTDÏì

Vü≤qTeT+‘·TìøÏ∫Ã+~.

d”‘ê<$ <äs¡Ùq+‘√ Á|ü<Ûëq ø±s¡ + eTT–dæ+~ Vü≤qTeT+‘·TìøÏ. sêeDT&ÉT, n‘·ì ôd’q´|ü⁄ XøÏÔkÕeTsêú \qT ≈£L&Ü

‘Ó\TdüTø√yê\ì|æ+∫+~. n+<äT≈£î nXÀø£eHêìï <Ûä«+dü+ #j·T&ÉyT e÷s¡Z+>± uÛ≤$+#ê&ÉT. nqT≈£îqï+‘ê #XÊ&ÉT Ä

ø£|æMs¡T&ÉT. sêø£ådü Åd”Ô\T |üs¡T>∑T|üs¡T>∑Tq yÓ[fl \+πøXóìø°$wüj·T+ #ÓbÕŒs¡T. sêeDT&ÉT mquÛ…’y\ eT+~ sêø£ådüT\qT |ü+bÕ&ÉT.

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yêfiflqT eT≥Tºô|≤º&ÉT. ‘·qô|’øÏ e∫Ãq »+ãTe÷*ì, eT+Á‹|ü⁄Á‘·T Ò&ÉT>∑T]ì sêeDT&ç ùdHê|ü‘·T …’<äT>∑T]ì,

nø£å≈£îe÷s¡TDÏí n+‘·yÓTT~+#ê&ÉT. ∫es¡≈£î Ç+Á<äõ‘·TÔ ÁãVü‰àÁkÕÔìï Á|üjÓ÷–+∫ Vü≤qTeT+‘·TDÏí ã+~Û+#ê&ÉT. ÁãVü≤àes¡+#‘·

n~ Vü≤qTeT+‘·TìMT<ä ø£åDø±\y˚T |üì#˚düTÔ+~. nsTTHê ‘êqT <ëìøÏ ø£≥Tºã&ç ñqï≥T¢ qÏ+#ê&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT.

sêeDTì eTT+<äT Á|üy˚X¯ô|≤ºs¡‘·ìï. sêeDT&É&ÉT>∑>± ‘êqT sêeT<ä÷‘·qì #ÓbÕŒ&ÉT. lsêeTTì |üsêÁø£eTyÓT˝≤+Ï<√

düuÛ≤eTTK+>± #ê≤&ÉT. düVæ≤+#· Òì sêeDT&ÉT Vü≤qTeT+‘·TDÏí #·+|üeTì Ä»„ Ç#êÃ&ÉT. <ä÷‘·qT #·+|ü&É+ uÛ≤e´+ ø±<äHêï&ÉT

$;ÛwüDT&ÉT. Ç‘·s¡ |ü<ä∆‘·T˝À¢ <ä÷‘·qT <ä+&ç+#·e#·TÃqHêï&ÉT.

Vü≤qTeT+‘·Tì ‘√ø£≈£î ì|üŒ+Ï+∫ \+ø£+‘ê ø£\j·T ~|üŒeTHêï&ÉT sêeDT&ÉT. ã≥º\‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì ‘√ø£qT #·T≤ºs¡T.

q÷HÓ‘√ ‘·&çbÕs¡T. ‘√ø£≈£î ì|üô|Ïº s¡+‘ê πs–düTÔHêïs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ø£ÿkÕ]>± Äø±X+˝ÀøÏ m–sê&ÉT. $;ÛwüDTì

uÛÑeq+ ‘·|üŒ \+ø£ø£+‘ê ì|üô|≤º&ÉT. n+<äTπø ª(d”‘·qT) #·÷dæs¡eTà+fÒ (\+ø£qT) ø±*Ãe#êÃ&Éìμ kÕyÓT‘· |ü⁄Ïº+~.

\+ø£ À Vü‰Vü‰ø±sê\T $TqTïeTT≤ºsTT.

\+ø£qT ø±˝≤Ãø£ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<ä+˝À ‘√ø£qT #· ≤¢s¡TÃ≈£îHêï&ÉT. ‘√ø£‘√bÕ≥T Äj·Tq ø√|ü+≈£L&Ü #· ≤¢]+~.

‘êqT ‘·|ü #XÊqqT≈£îHêï&ÉT. ø√|ü+ m+‘√ nqs¡ú<ëj·Tø£eTqT≈£îHêï&ÉT. \+ø£+‘ê ø±* d”‘êe÷‘· ≈£L&Ü ø±*b˛sTT

ñ+≥T+<äì u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT. e∫Ãq |üìì #CÒ‘·T˝≤ bÕ&ÉT#düTø=qï+<äT≈£î ‘·qqT ‘êqT ì+~+#·T≈£îHêï&ÉT. ø±ì mø£ÿ&√ ∫qï

ÄX. ‘·q ‘√ø£H ø±\Ãì n–ï<e⁄&ÉT |üs¡eT |üPE´sê …’q d”‘·qT <äVæ≤kÕÔ&Ü? nì <ÛÓ’s¡ + ‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT. Ç+‘· À d”‘·

πøåeT+>± ñ+<äì #ês¡DT\ <ë«sê ‘Ó\TdüTø=ì #ê˝≤ dü+‘√wæ+#ê&ÉT. d”‘·eTà <ä>∑Z]øÏ #] bÕ<ë_Ûe+<äq+ #XÊ&ÉT. ÄyÓT

nqTeT‹‘√ ‹s¡T>∑T Á|üj·÷DeTj·÷´&ÉT.

ªn]wüº+μ nH |üs¡«‘êìï mø±ÿ&ÉT. nø£ÿ&ç qT+∫ Äø±X+˝ÀøÏ m–sê&ÉT. eT<Ûä ˝À Äràj·T|üPs¡«ø£+>± yÓTÆHê≈£î&çì ‘êøÏ

y>∑+>± Á|üj·÷D+ ø=qkÕ–+#ê&ÉT. eTùV≤+Á<ä–]øÏ #s¡Tø√uÀ‘·T+&É>± eTVü‰Hê<ä+ #XÊ&ÉT. C≤+ãe+‘·T&ÉT <ëìì $ì

bı+–b˛j·÷&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $»j·TT&Ó’ ‹]–edüTÔHêï&Éì yêqs¡T\≈£î ‘Ó*bÕ&ÉT.

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT eTùV≤+Á<ä–] •Ks¡+MT<ä n&ÉT>∑Tô|≤º&ÉT. yêqs¡T\+‘ê #·T≥÷º#sês¡T. ô|<ä›\≈£î qeTdüÿ]+#ê&ÉT

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. ª#·÷XÊqT d”‘·eTàμqT nì Á|üø£Ï+#ê&ÉT. n+<äs¡÷ Äq+~+#ês¡T. \+ø± Á|üj·÷D $X‚cÕ\qT yê]øÏ

$e]+#ê&ÉT e÷s¡T‹. n+>∑<äT&ÉT ªz Ms¡T˝≤sê! d”‘ê<$ C≤&É ‘Ó*dæq ‘·s¡yê‘· ≈£L&Ü ÄyÓT Ò≈£î+&Ü lsêeTT&ç <ä>∑Z]øÏ

yÓfifl&É+ düããTø±<äT. \+ø£≈£î yÓ[fl sêeDTì #·+|æ d”‘·qT rdüTø=ì lsêeTTì e<ä›≈£î yÓfi<ëμeTì nHêï&ÉT. C≤+ãe+‘·T&ÉT

n+>∑<äT&ç e÷≥\qT K+&ç+#ê&ÉT. lsêeTdüTÁê⁄\T d”‘·qT #·÷dæs¡eTàHêïπsø±ì rdüT≈£îs¡eTàq˝Ò<äT. ô|’>± sêeDTDÏí

dü+Vü≤]kÕÔqì lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #dæ ñHêï&ÉT. <ëìøÏ uÛÑ+>∑+ ø£\>∑ j·T>∑÷&É<äHêï&ÉT. n+<äs¡÷ yÓ[fl »]–q $wüj·÷\qT

ìy˚~<ë›eTHêï&ÉT.

<ë]˝À n+<äs¡÷ eT<ÛäTeq+˝ÀøÏ yÓfi≤fls¡T. ‘HÓ\T ‘ê>±s¡T. eT<ÛäTeHêìï <Ûä«+dü+#XÊs¡T. eT<ÛäTeq+ düTÁê⁄ì s¡ø£åD˝À

ñqï~. n‘·ì yTqe÷eT <ä~ÛeTTKT&ÉT <ëìï ø±bÕ&ÉT‘·THêï&ÉT. yêqs¡T\ <ÛëÏøÏ <ä~ÛeTTKT&ÉT >±j·÷\ bÕ\j·÷´&ÉT.

yÓ+≥H yÓ[fl düTÁê⁄ìø° $wüj·T+ #ÓbÕŒ&ÉT. Ç<ä+‘ê XóuÛÑdü÷#·ø£+>± uÛ≤$+#ê&ÉT düTÁê⁄&ÉT.

n+>∑<ä Vü≤qTeT<ë<äT\T lsêeTT&ÉT düTÁê⁄&ÉTqï #√≥T≈£î #sês¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTTq≈£î kÕcÕº+>∑ qeTkÕÿs¡+

#XÊ&ÉT. ª#·÷XÊqT d”‘·eTàqTμ nì #ÓbÕŒ&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\ Äq+<ëìøÏ n+‘·T Ò<äT. d”‘· Ç∫Ãq #·÷&ÜeTDÏì lsêeTT&çøÏ

düeT]Œ+#ê&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. lsêeTT&ÉT ø√s¡>± d”‘êH«wüD eè‘êÔ+‘êìï #ÓbÕŒ&ÉT.


j·TT<ä∆ ø±+&É+

lsêeTT&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ç kÕVü≤kÕìï Á|üX¯+dæ+#ê&ÉT. >∑s¡T‘·à+‘·T&çøÏ, yêj·TT<˚e⁄&çøÏ, Vü≤qTeT+‘·T&çøÏ ‘·|üŒ á

eTVü‰düeTTÁ<ëìï \+|òæT+#·&ÜìøÏ Ç‘·s¡T\≈£î kÕ<Ûä + ø±<äHêï&ÉT. Ç∫Ãq |üìì kÕ~Û+#·&ÉyT>±ø£, <ëìøÏ uÛÑ+>∑+ ø£\Z≈£î+&Ü

<ëìø£qTã+<ÛäyÓTÆq Ç‘·s¡ ø±sê´\qT kÕ~Û+#yê&ÉT ñ‘·ÔeTT&Ó’q ùde≈£î&ÉT. πøe\+ Ç∫Ãq |üìH HÓs¡yπsÃyê&ÉT eT<Ûä eTT&ÉT.

‘·q≈£î kÕeTs¡ú´+ ñHêï Ç∫Ãq |üìì |üP]Ô#˚j·Tìyê&ÉT n<ÛäeTT&ÉT. d”‘ê<˚$ ≈£îX¯\ yês¡Ô #Ó|æŒ eT¨|üø±s¡+ #˚dæq

Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î @$Tj·T´>∑\q+≥÷ <ä>∑Zs¡≈£î rdüTø=ì >∑Ïº>± >∑T+&Ó≈£î Vü≤‘·TÔ≈£îHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. Ç<˚ ‘êìj·T´>∑\

düs¡«dü«eTHêï&ÉT. Ä<äsê_Ûe÷Hê\≈£î $T+∫q ÄdæÔ ñ+&É<äT ø£<ë!

lsêeTT&ç eTqdüT˝À eT∞fl <äT'K+ bı+–bı]¢+~. düTÁê⁄&ÉT s¡&ç+#ê&ÉT. ìs¡T‘ê‡Vü≤+ Á|üjÓ÷»Hê\qT HêXq+

#düTÔ+<äHêï&ÉT. <äT'K+ XÖs¡ |üsêÁø£e÷\qT ~>∑C≤s¡TdüTÔ+<äHêï&ÉT. XÁ‘·Te⁄ $wüj·T+˝À Ç|ü&ÉT <äT'K+ ø±<äT, Áø√<Ûä+

#·÷|üe\dæq düeTj·TeTì dü÷∫+#ê&ÉT. eTVü‰düeTTÁ<ä+MT<ä ùd‘·Te⁄qT ø£≥º≈£î+&Ü \+ø£qT »sTT+#·&É+ Ç+Á<ë~ <e‘·\≈£î

≈£L&Ü kÕ<Ûä + ø±ì|üì nHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT n&ç–qMT<ä≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT \+ø±q>∑s¡+˝Àì s¡ø£åD eédüúqT >∑T]+∫

$es¡+>± #ÓbÕŒ&ÉT.

eT<Ûë´Vü≤ïyÓTÆ+~. á $»j·T eTTVüAs¡ÔyT \+ø± Á|üj·÷D≤ìøÏ ‘·–q<äì lsêeTT&ÉT düTÁê⁄ì‘√ nHêï&ÉT. lsêeTT&ÉT

yêqs¡T\‘√, ª˙\T&ÉT ôd’Hê´ìøÏ e÷s¡Z+ #·÷|ü⁄‘·÷ eTT+<äTq&Éyê*. \ø£å ≤~ yêqs¡T\T n‘·DÏí nqTdü]+#ê*. u≤\Ts¡T

eè<äT∆\T, ã\V”≤qT\T øÏwæÿ+<Ûä ÀH ñ+&Ü*. düTÁ^yê! HqT Vü≤qTeT+‘·T&ç uÛÑT»+MT<ë, \ø£ÎDT&ÉT n+>∑<äT&ç uÛÑT»+MT<ë

≈£Ls=Ãì eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘ê+. qTe⁄« |ü\¢øÏHÓøÏÿ e÷‘√bÕ≥T sêyê*. C≤+ãe+‘·T&ÉT, düTùwDT&ÉT, y>∑<ä]Ù ôd’q´+ yÓqTø£uÛ≤>∑+˝À

ñ+&ç s¡ø£åD u≤<Ûä ‘·qT #·÷&Ü*. yÓfi‚fle÷s¡Z+˝À q>∑sê\T, Á>±e÷\T ñ+fÒ yêÏ ÀøÏ yÓfifl>∑÷&É<äT. »\, |òü\, düVæ≤‘·yÓTÆq

e÷s¡Z+ yÓ+≥ eTq+ Á|üj·÷DÏ+#ê*μ nì sêeTT&ÉT dü÷∫+#ê&ÉT. ñ‘ê‡Vü≤+ ñs¡ø£\T ydüTÔ+fÒ n+<äs¡÷ düeTTÁ<ärsêìï

#s¡T≈£îHêïs¡T.

\+ø£ À sêeDT&ÉT eT+Á‘·T\‘√ düe÷yXeTj·÷´&ÉT. yêqs¡T\qT m<äTs=ÿì \+ø£qT ø±bÕ&ÉTø√e&ÜìøÏ @+ #j·÷˝À

ìs¡ísTT+#·eTHêï&ÉT. düuÛÑ Àì yês¡T sêeD, Ç+Á<äõ‘·TÔ\ |üsêÁø£e÷ìï bı–&Üs¡T. qs¡yêqs¡T\qT …ø£ÿ#j·÷*‡q nedüs¡+

Ò<äì ô|<ä$ $]#ês¡T. ªsêeTTDÏí Vü≤‘·e÷s¡Ã>∑\μeì \+πøXóìøÏ Ä‘·àôdúÌsê´ìï ø£*–+#ês¡T. Á|üVü≤düTÔ&ÉT yÓTT<ä …’qyês¡T XÁ‘·Tùdq\qT

‘êyT ‘·T<äeTTÏº+#·>∑\eTì &É+u≤\T |ü*ø±s¡T.

Çe˙ï $Hêï&ÉT sêeDTì k˛<äs¡T&ÉT $;ÛwüDT&ÉT. sêø£ådüT\‘√ ªXÁ‘·Te⁄\ XøÏÔkÕeTsêú \qT ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü yê]ì

#·T\ø£q>± uÛ≤$+#·≈£L&É<äT. lsêeTT&ÉT eTqπø+ n|üø±s¡+ #XÊ&ÉT? eTq sêCÒ d”‘·qT n|üVü≤]+#·T≈£î e#êÃ&ÉT. Bìe\¢

bÕ|ü+ edüTÔ+~. ø°]ÔÁ|ü‹wü\T eT+≥>∑\TkÕÔsTT. Äj·TTwüß¸ ‘·>∑TZ‘·T+~. dü+|ü<ä\˙ï q•kÕÔsTT. ø£qTø£ d”‘·qT lsêeTTìøÏ


n|üŒ–+#·&ÉyT nìï $<Ûë˝≤ eT+∫~. nqedüs¡+>± ø£\Vü≤+ ‘Ó#·TÃø√e&É+ <ìøÏ? ô|’>± lsêeTTì e+Ï eTVü‰Ms¡Tì‘√

j·TT<ä∆+ ‘·>∑<äTμ n+≥÷ sêeDTìyÓ’|ü⁄ ‹]>±&ÉT. ªnHêï! nqedüs¡+>± ø√|æ+#·&É+ eT+∫~ø±<äT. n~ <ÛäsêàìøÏ Ä≥+ø£eTÚ‘·T+~.

düTU≤\qT <ä÷s¡+#düTÔ+<äμì Væ≤‘·e⁄ |ü*ø±&ÉT. $;ÛwüDTì á Væ≤‘·uÀ<Ûä ª#Ó$Ïyêì eTT+<äT X+KeT÷~μq≥¢sTT+~. sêeDTì

uÛÑeHêìøÏ e∫Ãq ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT ≈£L&Ü sêeDTDÏí ‘·|ü|ü≤º&ÉT. d”‘ê|üVü≤s¡D düeTj·T+˝À ‘·qqT dü+Á|ü~+∫ ñ+fÒ

u≤>∑T+&<äHêï&ÉT. Ç|ü&ÉT Ä˝À∫+∫ Á|üjÓ÷»q+ Ò<äHêï&ÉT. Ç<ä+‘ê ª>∑‘·»\ùd‘·Tã+<ÛäqyTμ (˙fióflb˛sTTq ‘·s¡Tyê‘·

n&ÉT¶ø£≥ºyj·T&É+)qì ≈£î+&É ã<ä›\Tø=Ïºq≥Tº #ÓbÕŒ&ÉT. ªqTe⁄« XÁ‘·Te⁄ |ü≥¢ eéVü≤]+∫q rs¡T dü¬s’q~ ø±<äT, lsêeTT&ÉT

ìqTï Ç+ø± #·+|ü≈£î+&Ü ñ+&É&É+ ˙ n<äèwüº+μ nHêï&ÉT. Çe˙ï m˝≤ ñHêï lsêeTTDÏí ‘·T<äeTTÏº+# uÛ≤s¡+ ‘·q<qì

Á|üø£Ï+#·T≈£îHêï&ÉT ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT.

sêeDT&ÉT $;ÛwüDTì e÷≥\≈£î Áø√<ÛëyXÊ\≈£î ˝Àqj·÷´&ÉT. rÁekÕúsTT˝À ì+~+#ê&ÉT. nqï ‘·+Á&ç‘√ düe÷qT&Éì

n‘·ì ì+<ä\qT düVæ≤+#ê&ÉT $;ÛwüDT&ÉT. ø±ì sêeDTì n<Ûäs¡àe÷sêZìï e÷Á‘·+ düeT]ú+#· Ò<äT. <Ûäs¡à+ M&çq sêeDTì

M&É&Üìπø $;ÛwüDT&ÉT ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. ¬s+&ÉT >∑&çj·T˝À¢ sêeT\ø£ÎDT\Tqï#√ÏøÏ q\T>∑Ts¡T nqT#·s¡T\‘√ #sê&ÉT.

Äø±X+˝ÀH ì*∫ lsêeTTDÏí Xs¡DTø√sê&ÉT $;ÛwüDT&ÉT. nqTÁ>∑Væ≤+#ê&ÉT <ëXs¡~∏. $;ÛwüDT&ÉT lsêeTT&ç bÕ<ë\ô|’

yê˝≤&ÉT. sêeDTì $wüj·÷\˙ï dü+øÏå|üÔ+>± #ÓbÕŒ&ÉT. lsêeTT&ÉT $;ÛwüDTì‘√ ªHqT sêeDTì ã+<ÛäT$TÁ‘· düyT‘·+>±

Vü≤‘·e÷]Ã ìqTï sêEqT #kÕÔμqì ‘·eTTà\MT<ä ˇfÒºdæ #ÓbÕŒ&ÉT. á |üì˝À ‘êqT j·T<∏ëXøÏÔ düVü‰j·T|ü&É>∑\qì $;ÛwüDT&ÉT

e÷≥ Ç#êÃ&ÉT. sêeTT&ÉT $;ÛwüDTDÏí Ä*+>∑q+ #düT≈£îHêï&ÉT. \ø£ÎDT&ç‘√ yÓ+≥H düeTTÁ<ä»\+ ‘Ó∫Ã \+ø±sêE>±

$;ÛwüDTDÏí |ü≤º_Ûwæ≈£îÔDÏí #j·TeTHêï&ÉT. lsêeTT&ç Ä»„ yÓ+≥H Ä#·s¡D s¡÷|ü+ <ë*Ã+~. n+<äs¡÷ Äq+<ëìï Á|üø£Ï+#ês¡T.

düeTTÁ<ëìï <ëfÒ ñbÕj·Ty˚T$T≥ì düTÁê⁄DÏí Á|ü•ï+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. düeTTÁ<äTDÏí ÁbÕ]ú+#·&É+e\¢ Ç~

kÕ<Ûä |ü&ÉT‘·T+<äHêï&ÉT $;ÛwüDT&ÉT. lsêeTT&ÉT düeTTÁ<ärs¡+˝À <äsê“¤düq+MT<ä ≈£Ls¡TÃì düeTTÁ<äTDÏí ñbÕdæ+#ê&ÉT. eT÷&ÉT

sêÁ‘·T\T >∑&ç#êsTT. düeTTÁ<äT&ÉT m<ä≥ ì\Te˝Ò<äT. lsêeTT&ç

ø £qTï\T mÁs ¡u≤sêsTT. d üeTT Á< ä T& ç nV ü≤+ø±sêìï

nD>∑<=ø±ÿ\qT≈ £ îHêï& É T . ˙Ïq+‘ê Ç+ø Ïb˛j˚T≥≥T º

#˚j·÷\qT≈£îHêï&ÉT. ÁãVü‰àÁkÕÔìï düà]+#ê&ÉT. Á|üø£è‘·+‘ê

n\¢ø£ À¢\eTÚ‘·Tqï~. düeTTÁ<äT&ÉT uÛÑj·T|ü&ç bÕ]b˛‘·THêï&ÉT. |üs¡T¬>‘Ô

yêìô|’ u≤D+ Á|üjÓ÷–+#·sê<äì Ä>±&ÉT lsêeTT&ÉT. düeTTÁ<äT&ÉT

<ë]øÏ e#êÃ&ÉT. \+ø£≈£î yÓfifl&ÜìøÏ <ë]ìkÕÔqHêï&ÉT. m≈£îÿô|Ïºq

u≤D+ eè<∏ëø±sê<äT. mø£ÿ&É Á|üjÓ÷–+#ê˝À #Ó|üŒeTHêï&ÉT

lsêeTT&ÉT. bÕbÕ‘·Tà\T <√|æ&ç<ës¡T\T ñ+& ªÁ<äTeT≈£î\´+μô|’q

Á|üjÓ÷–+#·eTHêï&ÉT düeTTÁ<äT&ÉT. n~ »]–b˛sTT+~.

$X«ø£s¡à ≈£îe÷s¡T&Ó’q ªq\T&ÉTμ •\Œø£fi≤ì|ü⁄DT&ÉT. ñ‘ê‡Vü≤+,

XøÏÔ ñqïyê&ÉT. ùd‘·Te⁄ (e+‘Óq) qT ì]à+#·&ÜìøÏ n‘·& jÓ÷>∑T´&Éì

düeTTÁ<äT&ÉT ‘Ó*bÕ&ÉT. Ä ùd‘·Te⁄qT ‘êqT uÛÑ]kÕÔqì e÷ Ç#êÃ&ÉT.

ùd‘·Te⁄ ìsêàD≤ìøÏ yêqs¡ Hêj·T≈£î\≈£î Ä»„ Ç#êÃ&ÉT lsêeTT&ÉT.

n+<äs¡÷ eTVü‰s¡D´+ <ë] |ü≤ºs¡T. ô|<ä›ô|<ä› #Ó≥¢qT ã+&ÉsêfiflqT

yÓ÷düT≈£îedüTÔHêïs¡T. düeTTÁ<ä+˝À |ü&˚düTÔHêïs¡T. yêÏ <Óã“≈£î


düeTTÁ<ä+˝Àì s¡T Äø±XÊìøÏ m–dæ|ü&ÉT‘·Tqï~. q\Tì dü÷#·q\qqTdü]+∫ ø=\‘·\ Á|üø±s¡+ ùd‘·Te⁄ ìsêàD+ »s¡T>∑T‘·÷+~.

e+<äjÓ÷»Hê\ bı&Ée⁄, |ü~ jÓ÷»Hê\ yÓ&É\TŒ>∑\ ùd‘·Te⁄qT ø£≥º&É+ ◊<äT s√E˝À¢ |üPs¡ÔsTT+~.

lsêeT\ø£ÎDT\T düTÁê⁄ì‘√ ø£\dæ eTT+<äT q&ÉTdüTÔHêïs¡T. ôd’q´+ yê]ì nqTdü]düTÔqï~. ôd’q´+˝À ø=+<äs¡T yÓqø£

q&ÉTdüTÔHêïs¡T. ø=+<äs¡T ùd‘·Te⁄ eT<Ûä uÛ≤>∑+˝À, eT] ø=+<äs¡T ¬s+&ÉT |üø£ÿ˝≤ q&ÉTdüTÔHêïs¡T. ø=+<äs¡T düeTTÁ<ä+˝À <ä÷øÏ

á<äT‘·÷ edü÷Ô+fÒ eT]ø=+<äs¡T Äø±X+˝À m–] edüTÔHêïs¡T. yês¡T #ùd ø√˝≤Vü≤˝≤ìøÏ düeTTÁ<äyT eTÚq+ <ë*Ã+~.

n+<äs¡÷ ne‘·* rs¡+ #sês¡T.

lsêeTT&ÉT j·TT<ä∆ ‹ì nqTdü]+∫ ôd’Hê´ìï $$<Ûä $uÛ≤>±\T>± $uÛÑõ+#ê&ÉT. me] u≤<Ûä ‘·\qT yêfifl≈£î n|üŒ–+#ê&ÉT.

sêeDT&ç eT+Á‘·T …’q Xóø£kÕs¡DT\T lsêeTTì ã\+ ‘Ó\TdüTø√yê\ì yêqs¡ s¡÷bÕ\T<ë*Ã yêqs¡T\˝À #sês¡T. $;ÛwüDT&ÉT

yêfiflqT >∑T]Ô+∫ lsêeTTì m<äT≥ ì*bÕ&ÉT. ø£å$T+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. ‘·eTqT >∑T]+∫ Ç+ø± @eTHêï ‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ

n&ÉT¶ Ò<äì yêfifl≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. d”‘·qT yÓ+≥H n|üŒ–+#·ø£b˛‘ ‘·q #‹˝À #êe⁄ ‘·|üŒ<äì sêeDT&çøÏ #Ó|üŒe\dæ+~>±

dü÷∫dü÷Ô Xóø£kÕs¡DT\qT |ü+|æ+∫yXÊ&ÉT. yês¡T yÓ[fl Çø£ÿ&ç $wüj·÷\˙ï bı\T¢uÀ≈£î+&Ü sêeDTìøÏ ‘Ó*bÕs¡T.

sêeDT&ÉT d”‘· $wüj·T+˝À eTs=ø£ m‘·TÔ>∑&É yXÊ&ÉT. nXÀø£eq+ yÓ[fl sêeTT&ÉT ‘·q#‹˝À Vü≤‘·T&Ó’Hê&Éì d”‘·‘√

|ü*ø±&ÉT. ÄyÓT qeTà Ò<äT. e÷j·÷$jÓÆTq $<äT´õ®VüQ«DÏí |æ*#ê&ÉT. n‘·&ÉT lsêeTTì<˚ nì|æ+#˚ e÷j·÷•s¡düT‡qT,

<ÛäqTsê“D≤\qT rdüTø=ìe∫Ã #·÷|æ+#ê&ÉT d”‘·≈£î. Ç|üŒÏ¬ø’Hê ‘·HêïÁX¯sTT+#·eTì d”‘·qT ø√sê&ÉT sêeDT&ÉT. d”‘·

≈£î$T*b˛sTT+~. sêeDT&ÉT ‘·q uÛÑeHêìøÏ yÓ[flb˛j·÷&ÉT. $;ÛwüDTì uÛ≤s¡ ªdüs¡eTμ d”‘·qT s¡&ç+∫+~. Ç<ä+‘ê sêø£ådü

e÷j·T nì #Ó|æŒ+~. lsêeTT&ÉT πøåeTyTqì ‘Ó*|æ+~.

lsêeT#·+Á<ë<äT\T yêqs¡ôd’q´+‘√ düTy\ |üs¡«‘êìøÏ #s¡T≈£îHêïs¡T. ÄsêÁ‹ nø£ÿ& >∑&çbÕs¡T. m‘ÓÔÌq Ä |üs¡«‘· •Ks¡+

qT+&ç \+ø±q>∑s¡ XÀuÛÑqT #·÷XÊs¡T. \+ø£ À yT&Éô|’uÛ≤>∑+˝À Øƒ$>± ≈£Ls¡TÃqï sêeDTDÏí lsêeTT&ÉT #·÷XÊ&ÉT. yêqs¡

Á|üeTTKT\÷ #·÷XÊs¡T. düTÁê⁄&ÉT ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq Ò∫ ø√|ü+‘√ –b˛‘·THêï&ÉT. ø£åD≤\˝À düTy\ |üs¡«‘·+qT+∫ sêeD

uÛÑeq+ô|’q yê˝≤&ÉT. ‘êqT lsêeTT&ç $TÁ‘·T&Éqì, ‘·q <ä>∑Zs¡ ‘·|æŒ+#·Tø√e&É+ ˙‘·s¡+ø±<äì \+πøXóDÏí ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT.

sêeDT&çô|’øÏ <ä÷øÏ n‘·ì øÏØ≤ìï rdæ H˚\≈£î ø=≤º&ÉT. sêeDT&ÉT ¬s∫Ãb˛j·÷&ÉT. ªdüTÁ^yê! Ç+‘· es¡≈£î ˙e⁄ Hê

ø£+≥ã&É Ò<äT. Ò≈£î+fÒ m|ü&√ V”≤qÁê⁄&Ée⁄ (‘·\ ‘Ó–qyê&Ée⁄) njTýê&ç$μ n+≥÷ >∑]®+#ê&ÉT. Ç<ä›] eT<Ûë´ u≤Vü‰u≤Væ≤

j·TT<ä∆+ »]–+~. düTÁê⁄&ÉT sêeDTDÏí eTT|üŒ‹|üŒ\T ô|Ïº ø£åD≤\˝À ]e⁄«q m–] düTy\ |üs¡«‘·+MT<ä yê˝≤&ÉT. lsêeTT&ÉT

düTÁê⁄DÏí düTìï‘·+>± eT+<ä*+#ê&ÉT. ‘=+<äs¡|ü&ç Ç˝≤+Ï kÕVü≤kÕ\T #j·Te<ä›ì dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.

sêeDT&ç <ä>∑Z]øÏ n+>∑<äTDÏí sêj·Tu≤]>± |ü+bÕ&ÉT lsêeTT&ÉT. d”‘·qT n|üŒ–+#·≈£b˛‘ lsêeTT&ç #‹˝À eTs¡D+

‘·<∏ä eTì, \+ø£≈£î $;ÛwüDT&ÉT sêEø±>∑\&Éì lsêeTTì yêø£ +>± sêeDTìøÏ $ì|æ+#ê&ÉT n+>∑<äT&ÉT. düuÛÑ n≥Tº&çøÏb˛sTT+~.

q\T>∑Ts¡T sêø£ådüT\T n+>∑<äT&çMT<ä $s¡T#·T≈£î|ü&Ü¶s¡T. n+>∑<äT&ÉT yê]ì ‘·q #·+ø£ À Ç]øÏ+#·Tø=ì ÁbÕkÕ<ä+ô|’øÏ m–sê&ÉT.

nø£ÿ&ç qT+&ç yê]ì ã\+>± H\ô|’øÏ $dæsê&ÉT. dæ+Vü≤Hê<ä+ #dæ Äø±Xe÷s¡Z+˝À lsêeTTDÏí #sê&ÉT. sêeDTì uÛ≤yêìï

Á>∑Væ≤+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. <ÛäqTdüT‡≈£î |üì #ÓbÕŒ*‡q düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+<äì uÛ≤$+#ê&ÉT.

\+ø£MT~øÏ <ä+&Éj·÷Á‘· yÓTT<ä …’+~. \+ø£qT Hê\T>∑TyÓ’|ü⁄\ qT+&û ôd’q´+‘√ eTT≥º&ç+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. \+πøXó&ÉT

‘·q uÛÑeq+ MT~ qT+# |ü]dæú‹ì >∑eTì+#ê&ÉT. BsêÈ À#·q˝À |ü&Ü¶&ÉT. j·TT<ä∆+ yÓTT<ä …’+~. ¬s+&ÉT ôd’Hê´\T rÁe+>±

b˛sê&ÉT‘·THêïsTT. Ä+»Hj·TT&ç #‹˝À »+ãTe÷*, düTùwDTì #‹˝À $<äT´Hêà* eTs¡DÏ+#ês¡T. Nø£Ï À mes¡T mes√

(sêø£ådüT&Ü? yêqs¡T&Ü?) n&ç– ‘Ó\TdüT≈£îì eTØ ø=≥Tº≈£î+≥THêïs¡T.


n+>∑<äTì #‹˝À sêeD≈£îe÷s¡T&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ z&çb˛j·÷&ÉT. BìøÏ ‘·≥Tºø√ Òø£b˛j·÷&ÉT. ø£|ü≥ j·TT<ë∆ìøÏ ~>±&ÉT.

sêeT\ø£ÎDT\qT eT÷s¡Ã¤b˛jT≥Tº#dæ Hê>±g+‘√ ã+~Û+#ê&ÉT. yês¡T eTs¡DÏ+#ês¡ì ÁuÛ≤+‹|ü&ç sêeDT&ç <ä>∑Z]øÏ yÓ[fl

$wüj·÷ìï ‘Ó*bÕ&ÉT. sêeDT&ÉT n_Ûq+~+#ê&ÉT. sêeDT&ç Ä<X+ yTs¡≈£î Á‹C≥ yÓTT<ä …’qyês¡T d”‘·qT |ü⁄wüŒø£ $e÷q+ô|’

j·TT<ä∆ uÛÑ÷$TøÏ rdüT≈£îyÓfi≤fls¡T. H\MT<ä |ü&çñqï sêeT\ø£ÎDT\qT d”‘· #·÷dæ+~. eTs¡DÏ+#ês¡ì uÛ≤$+∫ ø£ ïs¡T ø±\«\T

>∑fÒº ≤ @&çÃ+~. |üø£ÿH ñqï Á‹»≥ z<ës¡TŒ‘√ ≈£L&çq <ÛÓ’sê´ìï∫Ã+~. sêeT\ø£ÎDT\T ã‹πø ñHêïs¡ì Ä<Ûësê\T #·÷|æ+∫+~.

yêqs¡ôd’q´+ Á|üdüqï+>± ñ+&É&É+ ˇø£ ø±s¡DeTì, nìï+Ïø° $T+∫ ªuÛÑs¡Ô eTs¡DÏ+∫q Åd”Ôì |ü⁄wüŒø£ $e÷q+ rdüTø=ìsê<äTμ

nì #Ó|üŒ&É+‘√ d”‘· eTqdüT ≈£î<äT≥|ü&ç+~. >∑s¡T‘·à+‘·Tì sêø£‘√ sêeT\ø£ÎDT\T Hê>±g Á|üuÛ≤e+ qT+∫ $eTT≈£îÔ …’Hês¡T.

yêqs¡T\T ª»j·T»j·Tμ <Ûë«Hê\T #XÊs¡T. n$ sêeDTì >∑T+&Ó À ªn|üμ Xu≤›ìï CÀ&ç+#·Tø=ì Á|ü‹<Ûä«ìdüTÔHêïsTT. Vü≤qTeT+‘·Tì

#‹˝À <Ûä÷Áe÷≈£åî&ÉT, nø£+|üqT&ÉT, n+>∑<äT&ç u≤]q|ü&ç eÁ»<ä+Áwüßº&ÉT, ˙\T&çøÏ ∫øÏÿ Á|üVü≤düTÔ&ÉT j·TeT|ü⁄]u≤≥ |ü≤ºs¡T.

sêeDTì u≤DXøÏÔøÏ düTÁê⁄&ÉT eT÷s¡Ã¤b˛j·÷&ÉT. lsêeTT&ÉT $\¢+<äT≈£îHêï&ÉT. nqïqT yê]+∫ \ø£ÎDT&ÉT sêeDTDÏí

m~]+#·&ÜìøÏ |üPqT≈£îHêï&ÉT. yêqs¡ùdqMT<ä Xs¡es¡<Ûës¡≈£î]|ædüTÔHêï&ÉT sêeDT&ÉT. Ä+CHj·TT&ÉT sêeDT&ç <ÛëÏøÏ n&ÉT¶ø£≥º

yXÊ&ÉT. ns¡#‹‘√ Vü≤qTeT+‘·Tì ã\+>± #·s¡#ê&ÉT sêeDT&ÉT. e÷s¡T‹ #·*+∫b˛j·÷&ÉT. nsTTHê ø£åD+˝À ‘s¡T≈£îHêï&ÉT.

ns¡#‹‘√ sêeDTDÏí ˇø£ÿ <Óã“ yXÊ&ÉT. <äXÁê⁄&ÉT ø£+|æ+∫b˛j·÷&ÉT. ‘s¡T≈£îì ªyêqsê! uÛÑfi≤, Hê≈£î XÁ‘·Te⁄y nsTTHê ˙

XøÏÔì yÓT#·TÃ≈£î+≥THêïμqì j·TT<ä∆ dü÷Œ¤]Ôì #ê≤&ÉT sêeDT&ÉT.

sêeDT&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q ªXøÏÔμ nH Äj·TT<Ûä+ \ø£ÎDTì m<ä À Hê≥T≈£î+~. düŒ èVü≤<äbÕŒ&ÉT \ø£ÎDT&ÉT. n‘·ìï

m‘·TÔø=ì yÓfi≤fl\ì X‘·$<Ûë˝≤ Á|üj·T‹ï+∫ $|òü\T&Ó’Hê&ÉT sêeDT&ÉT. n+‘· À Ä+»Hj·TT&ÉT sêeDT&çMT<ä <ë&ç#XÊ&ÉT.

eø£å'düú\+MT<ä eTTwæº|òü÷‘·+‘√ sêeDTDÏí ≈£L\ã&≥≥T¢ #XÊ&ÉT. \ø£ÎDTDÏí lsêeTTì e<ä›≈£î #sêÃ&ÉT. Vü≤qTeT+‘·Tì ø√]ø£

yTs¡≈£î n‘·ì uÛÑTC≤\ô|’ ≈£Ls¡TÃì sêeDTì‘√ b˛s¡T#XÊ&ÉT lsêeTT&ÉT. lsêeTTì |üsêÁø£eT+ eTT+<äT sêeDTì <ÛäqTdüT‡,

øÏØ≥+ <ëk˛Vü≤eTj·÷´sTT. lsêeTT&ÉT <äj·T‘·\#ê&ÉT. sêeDTì‘√μ ˙e⁄ j·TT<ä∆+˝À n\dæb˛j·÷e⁄. ùd<ärs¡TÃø=ìsê.

n|ü&ÉT Hê ã\yT$TÀ ‘Ó\TdüTÔ+<äμì düT‹yÓT‘·Ô>± #ÓbÕŒ&ÉT.

n+‘·'|ü⁄sêìøÏ ‹]–yÓ[flHê nee÷quÛ≤s¡+ sêeDTDÏí ˇø£

#√≥ ≈£Ls√Ã˙j·T&É+ Ò<äT. ≈£î+uÛÑø£s¡Tíì ìÁ<ä Ò|üeTHêï&ÉT sêeDT&ÉT.

n‹ø£wüº+MT<ä Ä |üì kÕ<Ûä eTsTT+~ sêø£ådüT\≈£î. ≈£î+uÛÑø£s¡TíìøÏ

Äs¡T HÓ\\T ìÁ<ä ˇø£s√E uÛÀ»q+. n+<äTπø ª≈£î+uÛÑø£s¡íìÁ<äμ nH~

ˇø£ C≤rj·T+>± uÛ≤wü˝ÀøÏ e∫Ã+~. ≈£î+uÛÑ≈£s¡Tí&ÉT sêeDTDÏí

düMT|æ+#ê&ÉT. »]–+<ä+‘ê #ÓbÕŒ&ÉT sêeDT&ÉT. ‘Ó*$>∑\yês¡T

»]–q <ëìì >∑÷]Ã Ä˝À∫+#·s¡Hêï&ÉT ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT. ‘·q≈£î

düVü‰j·T|ü&ÉeTì ≈£î+uÛÑø£s¡Tíì ø√sê&ÉT sêeDT&ÉT. ªÄ|ü<ä\ bÕ …’q

yêìì Ä<äTø=Hyê& ì»yÓTÆq $TÁ‘·T&ÉT. ‘·|ü<ë] |üÏº ø£cÕº À¢

|ü&É¶yê]øÏ #˚j·T÷‘·ì∫Ã Ä<äTø=H˚yê&˚ Ä|ü⁄Ôμ&Éì sêeDT&ÉHêï&ÉT.

≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT j·TT<ä∆düqï<äT∆&Éj·÷´&ÉT.

≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT j·TT<ä∆+˝À yêqs¡T\qT #êe⁄<Óã“ rdüTÔHêï&ÉT.

yêqs¡T\T ‘·≥Tºø√ Òø£ ‘· À<ë] |ü≤ºs¡T. lsêeTTDÏí ÄÁXsTT+#ês¡T.

ª◊+Á<ëg+μ‘√ ≈£î+uÛÑø£s¡Tíì •s¡düT‡qT K+&ç+∫ XÊX«‘· ìÁ<ä ÀøÏ


|ü+bÕ&ÉT lsêeTT&ÉT. lsêeTTì u≤D<ÛëÏøÏ ≈£î+uÛÑø£s¡Tíì ‘·\ \+ø£ À |ü&çb˛sTT+~. Ä ‘·\ ‘·>∑\&É+ e\¢ sê»M<∏äT\˝Àì

Ç+Ïø£|ü\T, m‘ÓÔÌq ÁbÕø±sê\T ≈£L*b˛j·÷sTT. ≈£î+uÛÑø£s¡TíDÏí eTs¡Dyês¡Ô sêeDTDÏí Á≈£î+>∑Bdæ+~.

sêeD ≈£îe÷s¡T&Ó’q n‹ø±j·TT&ÉT \ø£ÎDTì ÁãVü‰àÁkÕÔìøÏ ã …’Hê&ÉT. ‘·eTTàDÏí, ø=&ÉT≈£îqT b˛>=≥Tºø=ì ‘·\¢&ç\T¢‘·Tqï

sêeDTDÏí Ç+Á<äõ‘·TÔ z<ësêÃ&ÉT. uÛ≤s¡+ ‘·qô|’ y˚düTø=ì. j·TT<ä∆s¡+>±ìøÏ e#êÃ&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\MT<ä ÁãVü‰àÁkÕÔìï

Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. sêeTTì dü÷#·qy˚Ts¡≈£î sêeTTì‘√bÕ≥T \ø£ÎDT&ÉT düŒ èVü≤ø√˝ÀŒsTTq≥T¢ |ü&çe⁄Hêï&ÉT. yêfi¯ófl

eTs¡DÏ+#ês¡qT≈£îHêï&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ. ‘·+Á&çø° yês¡ÔqT ‘Ó*bÕ&ÉT.

yêqs¡ôd’q´ •_s¡+˝À n\»&ç yÓTT<ä …’+~. $;ÛwüDT&ÉT <ÛÓ’s¡ + #ÓbÕŒ&ÉT. sêeT\ø£ÎDT\≈£î @MTø± Ò<äHêï&ÉT. ÁãVü≤àMT~

>ös¡e+‘√ ngu≤<ÛäqT nqTuÛÑ$+#ês¡ì ‘Ó*bÕ&ÉT. ÁãVü‰àg Á|üuÛ≤e+‘√ ns¡yÓ’@&ÉT ø√≥¢ eT+~ Vü≤‘·T\j·÷´s¡T. #ê˝≤eT+~

<Óã“‹Hêïs¡T. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, $;ÛwüDT&ÉT, C≤+ãe+‘·T&ç ø√dü+ yÓ‘·T≈£î‘·THêïs¡T. C≤+ãe+‘·T&ÉT ø£ì|æ+#ê&ÉT. dü]>±Z

#·÷&É Òø£b˛‘·THêïqHêï&ÉT. <Ûä«ìì ãÏº $;ÛwüDTì >∑T]Ô+#êqHêï&ÉT. ªVü≤qTeT+‘·T&ÉT πøåeTyTHêμ nì n&ç>±&ÉT. Ä+‘·s¡ +

n+‘·T∫ø£ÿ Ò<äT $;ÛwüDTìøÏ. ªVü≤qTeT+‘·T&ÉT J$ùdÔ yêqs¡ôd’q´+ #·∫ÃHê ã‹øÏqfÒ¢ Ò<ë Vü≤qTeT eTs¡DÏùdÔ n+<äs¡+

ã‹øÏñHêï #·∫Ãqyêfifl‘√ düe÷qyTqHêï&ÉTμ C≤+ãe+‘·T&ÉT. C≤+ãe+‘·Tì Ä<X+ô|’ Væ≤e÷\j·÷\≈£î yÓ[fl nø£ÿ&É ñqï

düsö«wü~Û eTVü‰|üs¡«‘êìï ô|\¢–+∫ rdüT≈£îe#êÃ&ÉT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. zwü<ÛäT\ yêdüqπø sêeT\ø£ÎDT\ >±j·÷\˙ï

eT≥Te÷j·TeTj·÷´sTT. #·ìb˛sTTq yêqs¡T\T eT∞fl Ò∫≈£Ls¡TÃHêïs¡T. düTÁ^yê»„‘√ yêqs¡T\T \+ø£≈£î ì|üô|≤ºs¡T.

XÁ‘·T|üøå±ìï e÷qdæø£+>± <Óã“rj·T<ä\#ê&ÉT Ç+Á<äõ‘·TÔ. Vü≤qTeT<ë~ yêqs¡Ms¡T\T #·÷düTÔ+&É>± e÷j·÷d”‘·qT

dü+Vü≤]+#ê&ÉT. n+<äs¡÷ ì»yTqqT≈£îHêïs¡T. á yês¡Ô ‘Ó*dæ lsêeTT&ÉT XÀø£dü+Á<ä+˝À eTTì–b˛j·÷s¡T. Ç<ä+‘ê Ç+Á<äõ‘·TÔ

e÷jTqì $;ÛwüDT&ÉT ‘Ó\|ü&É+‘√ n+<äs¡÷ |æ]|”\TÃ≈£îHêïs¡T.

XÁ‘·Tdü+Vü‰sêìøÏ Ç+Á<äõ‘·TÔ ì≈£î+_Û ≤ n_Û#ês¡ e÷ìï ‘·\ô|≤º&ÉT. <ëìï uÛÑ+>∑+#j·T&ÜìøÏ sêe÷qT»„‘√ \ø£ÎDT&ÉT

yÓfi≤fl&ÉT. Ç+Á<äõ‘·TÔ \ø£åDT\ eT<Ûä |òüTÀs¡ j·TT<ä∆+ »]–+~. ª◊+Á<ëgeTTμqT Á|üjÓ÷–+∫ Ç+Á<äõ‘·TÔ ‘·\qT H\sê˝≤Ã&ÉT

\ø£ÎDT&ÉT. lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTDÏí yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT.

sêeDT&ÉT j·TT<ä∆uÛÑ÷$T˝À Á|üfij·Tø±\ s¡TÁ<äT&ç ≤ $»è+_ÛdüTÔHêï&ÉT. yêqs¡ Ms¡T\T ‘·≥Tºø√ Òø£ j·TT<ä∆s¡+>∑+ qT+&ç

ø±*øÏ ãT~∆ #Ó|ü⁄‘·THêïs¡T. eTs=ø£yÓ’|ü⁄ düTÁê⁄ì #‹˝À $s¡÷bÕ≈£åî&ÉT, eT¨<äs¡T&ÉT eTÏº>∑s¡#ês¡T.

j·TT<ä∆+ ∫e] n+ø±ìøÏ #s¡T‘·Tqï~. sêeT\ø£ÎDT\‘√ sêeDTìb˛s¡T rÁe‘·s¡eTe⁄‘·Tqï~. sêeDT&ÉT $;ÛwüDTDÏí

#·+|ü&ÜìøÏ ã …¢yÓT‘êÔ&ÉT. n~ eTVü‰XøÏÔeT+‘·yÓTÆq~. $;ÛwüDTìøÏ ÁbÕD≤bÕj·T dæú‹ì >∑eTì+∫q \ø£ÎDT&ÉT sêeDTìô|’

u≤D≤\qT ≈£îeTà]+#ê&ÉT. m≥÷ ‘√#·ø£ $;ÛwüDTì #·+ù| Á|üj·T‘êïìï $s¡$T+#·T≈£îqï sêeDT&ÉT \ø£ÎDTìô|’ ÄÁ>∑Væ≤+∫

ªXøÏÔμ nH Äj·TT<Ûëìï Á|üjÓ÷–+#ê&ÉT. n~ >∑eTì+∫q lsêeTT&ÉT ªXøÏÔμì y&ÉT≈£îHêï&ÉT. ª˙˝Àì #·+ù|XøÏÔ q•+#·T>±ø£μ

nì. n+‘ ` n~ ÁbÕDXøÏÔì ø√˝ÀŒsTT+~. \ø£ÎDT&ç s=eTTàMT<ä ã\+>± Hê≥T≈£î+~. \ø£ÎDT&ÉT H\MT<ä |ü&çb˛j·÷&ÉT.

yêqs¡T\T Ä Äj·TT<Ûëìï m+‘· Á|üj·T‹ï+∫Hê \ø£ÎDT&ç s=eTTà qT+∫ rj·T Òø£b˛j·÷s¡T. sêeTT&ÉT ‘·q ¬s+&ÉT #‘·T\‘√

ãj·TÏøÏ ˝≤– $s¡∫yXÊ&ÉT. Çø£ ñù|øÏå+∫ ˝≤uÛÑ+ Ò<äqT≈£îHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. á ˝Àø£+˝À Çø£ sêeDT&√? sêeTT&√?

$T–* ñ+&É&É+ ‘·<∏ä +μ nHêï&ÉT. lsêeTT&ç $\T$<ë´bÕ+&ç‘ê´ìøÏ m<äTs¡Tì\Te Òø£ sêeDT&ÉT uÛÑj·T+‘√ |üs¡T>∑T\T

rXÊ&ÉT.

|ü&çb˛sTTq \ø£ÎDTDÏí #·÷dæ $\$\˝≤&çb˛j·÷&ÉT lsêeTT&ÉT. ª@<X+˝ÀHÓ’Hê uÛ≤s¡ <=s¡ø£e#·TÃ. ã+<ÛäTe⁄\T <=s¡ø£e#·TÃ.

ø±ì \ø£ÎDTì e+Ï ‘·eTTà&ÉT <=s¡ø£μ&Éì ø£ ïs¡Tø±sêÃ&ÉT. düTùwDT&ÉT \ø£ÎDTì |üØøÏå+∫ #·ìb˛ Ò<äì ìs¡∆]+#ê&ÉT.


düTùwDTì dü÷#·qyTs¡≈£î Vü≤qTeT+‘·T&ÉT zwü<ÛäT\T ‘e&ÜìøÏ y>∑+>± yÓfi≤fl&ÉT. zwüBÛ|üs¡«‘êHï ‘Ó#êÃ&ÉT. zwüBÛ Á|üuÛ≤e+‘√

\ø£ÎDT&ÉT Ò∫≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. |ü≥ºsêì Äq+<ä+‘√ lsêeTT&ÉT ª\ø£ÎD≤ ˙e⁄ eTs¡DÏ+∫ ñ+fÒ Hê $Cj·÷ìøÏ ns¡úyT Ò<äT.

n|ü&ÉT d”‘·‘√>±ì Hê ÁbÕD≤\‘√ø±ì @+ Á|üjÓ÷»q+μ nHêï&ÉT.

Ç+Á<äT&ÉT |ü+|ü>± e÷‘·* ~e´s¡<∏ä+‘√ düVü‰ lsêeTT&ç <ä>∑Z]øÏ e#êÃ&ÉT. Á|ü<äøÏåD |üPs¡«ø£+>± qeTdüÿ]+∫ lsêeTT&ÉT

s¡<∏ëìï n~Ûs√Væ≤+#ê&ÉT. j·TT<ä∆uÛÑ÷$TøÏ kÕ–+<ës¡<∏ä+. $T>∑‘ê ~Hê\ ø£Hêï _Ûqï+>± ñ+BHêÏ j·TT<ä∆+. ø=+‘·ùd|ü⁄

me]¬øes¡÷ rdæb˛ì $<Ûä+>± $»è+_Û+#ês¡T. sêqTsêqT sêeTT&ç< ô|’#sTT ne⁄‘·Tqï~. sêeDTì kÕs¡~∏ >∑eTì+#ê&ÉT.

s¡<∏ëìï |üø£ÿ≈£î eT[fl+#ê&ÉT. n˝≤ #j·T&É+ nee÷q+>± uÛ≤$+∫q sêeDT&ÉT kÕs¡~∏ô|’ ì|ü\T #Ó]>±&ÉT. s¡<∏ä+ eT∞fl

sêeTT&ç eTT+<äT ì*∫+~. j·TT<ä∆+ #·÷&É&ÜìøÏ n>∑düTÔ &ÉT <˚e‘· ‘√ ≈£L&ç nø£ÿ&É≈£î e#êÃ&ÉT. lsêeTT&çøÏ ªÄ~‘·

Vü≤è<äj·T+μ ñ|ü<•+#ê&ÉT. lsêeTT&ç u≤D≤\‘êøÏ&çøÏ sêeDT&ç ‘·\\T H\sê\T‘·THêïsTT. ø±ì yÓ+≥H ∫Á‘·+>± eT∞fl

yÓTT\TdüTÔHêïsTT.

Äø±XÊìø Ï Äø±X ¯+,

d üeTT Á< ä Tìø Ï d üeTT Á< äy ˚ T

düe÷qyÓT Æq≥T¢ sêeTsêeD

j·TT<ë∆ìøÏ sêeTsêeD j·TT<ä∆yT

düe÷qeTqï≥T¢ kÕ>∑T‘·Tqï~.

ÁãV ü ‰ àg Á| üj Ó÷> ∑+

#˚j·Te\dæ+~>± ªe÷‘·*μ

lsêeTT&çø Ï d ü÷∫+#ê&ÉT.

lsêeTT& É T ÁãV ü ‰ àg

Á|üjÓ÷>∑+‘√ sêeD≤düTs¡TDÏí

n+‘·yÓTT+~+#ê&ÉT.

nqï◊q sêeDTì eTs¡D≤ìøÏ $;ÛwüDT&ÉT u≤<Ûä|ü&Ü¶&ÉT. <äVü≤q dü+kÕÿsê\≈£î nqTeT‹ìe«eTì lsêeTTì ÁbÕ]ú+#ê&ÉT.

ªe´≈£îÔ\T J$+∫e⁄qï+‘·es¡πø yÓ’s¡eTT+&Ü*. ‘·s¡yê‘· <ëìì e<ä*yj·÷*. eTq ø±s¡ + HÓs¡y]+~. ø±e\dæq dü+kÕÿsê\qT

#j·TμeTì nHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. ªÇ|ü&ÉT sêeDT&ÉT ¬ø≤¢>√ Hê≈£L n≤¢π> >ös¡yêdüŒ<äT&ÉTμ nì ‘·q $XÊ\ Vü≤è<äj·÷ìï

#ê≥T≈£îHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. sêeDTì uÛ≤s¡ eT+&√<ä] uÛÑs¡Ô eTs¡D≤ìøÏ |ü⁄f…º&ÉT <äT'K+˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛sTT+~. $;ÛwüDT&ÉT

sêeDTìøÏ ñ‘·Ôs¡ÁøÏj·T\qT ìs¡«]Ô+#ê&ÉT.

lsêeTT&ç Ä<X+ yTs¡≈£î \ø£ÎDT&ÉT $;ÛwüDTDÏí \+ø±sêE>± |ü≤º_Ûwæ≈£îÔDÏí #XÊ&ÉT. d”‘·‘√ ‘·q $»j·Tyês¡ÔqT

‘Ó\|üeTì Vü≤qTeT+‘·TDÏí Ä<•+#ê&ÉT lsêeTT&ÉT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT yÓ+≥H yÓ[fl á XóuÛÑyês¡ÔqT d”‘·eTà≈£î #ÓbÕŒ&ÉT. yXÊ&ÉT.

ÄyÓT Äq+<ëìøÏ ne<ÛäT Ò¢e⁄. Ç+‘·ø±\+ #·T≥÷º#] u≤~Û+∫q sêø£ådü Åd”Ô\qT #·+|ü&ÜìøÏ nqTeT‹ìeTàHêï&ÉT Vü≤qTeT.

‘·>∑ì |üì, e<ä›ì yê]+∫+~ d”‘·.


$;ÛwüDT&ÉT |ü\¢øÏ À d”‘ê<$ì lsêeTT&ç <ä>∑Z]øÏ #sêÃ&ÉT. dü+‘√wü+‘√ uÛÑs¡ÔqT #]+~ d”‘·. ÄyÓTqT d”«ø£]+#·&ÜìøÏ

sêeTT&ÉT ìsêø£]+#ê&ÉT. ªHê e+XÁ|ü‹wü ì\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ <äTwüº sêeDTì #Ós¡qT+&ç ìqTï $&ç|æ+#êqT. Ç+‘·ø±\+

|üs¡T&ç |ü+#·q ñqï+<äTe\¢ ˙ Á|ües¡Ôq >∑T]+∫ Hê≈£î dü+<Vü≤eTT+~. ø£qTø£ qTe⁄« ˙ Çwüº+ e∫Ãq #√ÏøÏ yÓfifle#·TÃμqì

lsêeTT&ÉT nHêï&ÉT. lsêeTTì e÷≥\T eTT\T≈£î˝≤¢ >∑T#·TÃ≈£îHêïsTT d”‘·≈£î. kÕúsTTøÏ <ä–q≥T¢>± e÷≤¢&É Ò<äì sêeTTì‘√

nqï~. lsêeTTq≈£î $XÊ«dü+ ø£*–+#·&ÜìøÏ ªn–ï Á|üyX+μ ø£ÿfÒ Xs¡DéTì uÛ≤$+∫+~. lsêeTTì eTqôd]– \ø£ÎDT&ÉT

∫‹ì dæ<ä∆|üs¡#ê&ÉT. d”‘· n–ï˝ÀøÏ Á|üy•+∫+~. nø£ÿ&çyês¡+‘ê Ä+<√fiq#Ó+<ës¡T. n–ï<e⁄&ÉT dü«j·T+>± d”‘ê<$ì

rdüT≈£îe∫Ã ÄyÓT >=|üŒ<äHêìï yÓ\¢&ç+#ê&ÉT. ÄyÓTqT d”«ø£]+#ê*‡+~>± lsêeTTDÏí ø√sê&ÉT.

d”‘· >∑T]+∫ ‘·qø£+‘ê ‘Ó\TdüHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. ÄyÓT o\+ jÓTTø£ÿ >=|üŒ<äHêìï eTT˝À¢ø±\≈£î #ê≥&Üìπø n–Á|üyX+

#düTÔHêï s¡T≈£îHêïqHêï&ÉT. d”‘·qT <ä>∑Zs¡≈£î rdüT≈£îHêï&ÉT.

|üs¡eT•e⁄&ÉT lsêeTTDÏí Á|üX+dæ+#ê&ÉT. <äTwüºdü+Vü‰s¡+#dæq lsêeTTDÏí Á|üC≤qTs¡+»ø£+>± |ü]bÕ\q #j·TeTHêï&ÉT.

lsêeTT&ç ø√]ø£ yTs¡≈£î Ç+Á<äT&ÉT eTè‘·T …’|ü&çe⁄qï yêqs¡T\qT eT∞¢ ã‹øÏ+#ê&ÉT. $;ÛwüDT&ÉT \+ø£ À ø=+‘·ø±\+

ñ+&Ée\dæ+<äì lsêeTTDÏí nuÛÑ ]ú+#ê&ÉT. uÛÑs¡‘·Tì ø=s¡≈£î ‘êqT ‘·«s¡>± Á|üj·÷D+ ø±e\dæ+<qHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. yêqs¡T\qT

yêfifl dü«kÕúHê\≈£î yÓfifleTì#Ó|æŒ, $;ÛwüDT&ç M&√ÿ\T n+<äT≈£îHêï&ÉT. |ü⁄wüŒø£$e÷q+˝À njÓ÷<Ûä ≈£î ãj·T\T<sê&ÉT <ë]˝À

Äj·÷ Á|ü<˚XÊ\˙ï d”‘·≈£î #·÷|ü⁄‘·THêï&ÉT.

uÛÑs¡<ë«C≤ÁXe÷ìï dü+<ä]Ù+#ês¡T. lsêe÷»„‘√

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT lsêeTT&ÉT edüTÔqï $wüj·÷ìï

u Û Ñs ¡‘ · Tìø Ï , > ∑ TV üQìø Ï eTT+< ä T>± y Ó[fl

‘Ó*j·TCÒXÊ&ÉT. yêfiËfl+‘√ Äq+~+#ês¡T.

|ü⁄wüŒø£ $e÷q+˝À q+~Á>±eT+ #s¡T≈£îqï

d”‘êsêeT\ø£ÎDT\≈£î uÛÑs¡‘·T&ÉT, Á|üeTTKT\T

|òüTq+>± kÕ«>∑‘·+ |ü*ø±s¡T. d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T

øödü\´, düT$TÁ‘·, ¬ø’πøsTT, e•wüß˜\ bÕ<ë\≈£î

Á|üD≤e÷\T n]Œ+#ês¡T. uÛÑs¡‘·T&ÉT lsêeTTì

#·s¡D≤\≈£î bÕ<äT≈£\qT ‘=&ç>±&ÉT. uÛÑs¡‘·TDÏí

Áù|eT‘√ n≈£îÿq CÒs¡TÃ≈£îHêï&ÉT lsêeTT&ÉT.

n+>∑s¡+>∑yÓ’uÛÑe+>± lsêeT |ü≤º_Ûùwø£

eT¨‘·‡e+ »]–+~. j·TTesêE>±

ñ+&Ü*‡+~>± lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTDÏí ø√sê&ÉT ø±ì

n‘·&ÉT m+‘· e÷Á‘·+ ˇ|üø√˝Ò<äT. n|ü&ÉT

uÛÑs¡‘·TDÏí j·TTesêE>± #XÊ&ÉT. j·T»„j·÷>±~

Áø£‘·Te⁄\qT ì]«|òüTï+>± ø=qkÕ–düTÔHêï&ÉT lsêeTT&ÉT. Á|ü»\qT ø£qï_&É¶ ≤ #·÷düT≈£î+≥THêï&ÉT. m˝≤+Ï á‹u≤<Ûä\÷

Òe⁄. n+<äs¡÷ <Ûäs¡àã<ä∆+>± q&É#·Tø=+≥THêïs¡T. Ç˝≤ |ü<äø=+&ÉTy\ dü+e‘·‡sê\ø±\+ Á|üC≤qTs¡+»ø£+>± |ü]bÕ*+#ê&ÉT

lsêeTT&ÉT. n+<äTπø ªsêeTsê»´+μ nqï e÷≥ HÏø° Ä<äs¡ÙyÓTÆ ì\∫+~.

XÀ¢ ˆ eT+>∑fi+ ø√dü Ò+Á<ëj·T ` eTVü≤˙j·T >∑TD≤‘·àHˆ

#·Áø£e]Ô ‘·q÷C≤j·T ` kÕs¡«uÛÖe÷j·T eT+>∑fiyéTˆˆ


#·<äe+&


e÷qe Jeq eT÷˝≤´\qT <ä]Ù+|üCÒùd nø£ås¡eTDÏ <äs¡ŒD+ sêe÷j·TD+. ø£qTø£H ø=+&É\T, düeTTÁ<ë\T

ñqï+‘· es¡≈£î sêe÷j·TD eTT+≥T+<äì ÁãVü≤à ôd\$#êÃ&ÉT. Ç˝≤ XÊX¯«‘·‘êÔ «ìï düeTTbÕ]®+#·T≈£îqï

sêe÷j·TD≤ìï s¡∫+∫qyês¡T yê©àøÏ eTVü≤]¸. M] ‘·<äq+‘·s¡ ø±\+˝À <X$<XÊ\˝À $$<Ûä Á|üÁøÏj·T˝À¢

mH√ï sêe÷j·TD≤\T e#êÃsTT. nsTT‘ M≥ìï+Ïø° e÷‘·èø£ yê©àøÏ sêe÷j·TDyT. Äj·÷ ø£e⁄\T yê] yê]

Á|ü‹uÛÑqqTdü]+∫ sêe÷j·TDø£<∏äqT ˝Àø±ìø£+~+#ês¡T. Ç+<äT˝À eT÷˝≤ìï nqTdü]+∫qyês¡T ø=+<ä¬s’‘,

dü«‘·+Á‘·b˛ø£&É\T b˛sTTqyês¡T eT]ø=+<äs¡T. Ç˝≤ e∫Ãq sêe÷j·TD≤˝À¢ ø=ìï+Ïì ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+.

dü+düÿ è‘· kÕVæ≤‘ê´ìï |ü]o*ùdÔ |ü⁄sêD≤\˝À sêeTø£<∏ä ø£ì|ædüTÔ+~. Äj·÷ dü+<äsê“¤\qTãÏº $$<Ûä

|ü⁄sêD≤˝À¢ Ç~ ù|s=ÿqã&ç+~. ªÄ<Ûë´‘·àsêe÷j·TD+μ ‘·‘·Ô « Á|ü<Ûëq+>± kÕ–q s¡#·q. ø±[<ëdüT ªs¡|òüTTe+X+μ

sêeT#·]Á‘·H>±ø£ n‘·ì |üPs¡T«\ #·]Á‘·q÷ s¡eTD°j·T+>± Ä$wüÿ]+∫q ø±e´+. uÛÀE&ÉT #·+|üPsêe÷j·TD≤ìï

(>∑<ä |ü<ë´\‘√ ≈£L&çq~) s¡∫+#ê&ÉT. uÛÑÏº ªsêeDe<Ûäμ ù|s¡Tq sêXÊ&ÉT. yê´ø£s¡Ddü÷Á‘ê\≈£î, n\+ø±sê\≈£î

\ø£å ´+>± Ç~ sêj·Tã&É&É+ $X‚wü+. sêeTø£<∏äqT ªÁ|ü‹e÷Hê≥ø£+μ ù|s¡Tq uÛ≤düT&ÉT, ªñ‘·Ôs¡ sêeT#·]‘·+μ>±

uÛÑeuÛÑ÷‹ Hê≥ø°ø£s¡D #XÊs¡T. sêe÷j·TD, uÛ≤s¡‘· ø£<∏ä\qT ø£*|æ ªsê|òüTe bÕ+&ÉMj·T+μ nH<ä« ´]ú (¬s+&Ésêú\)

ø±yê´ìï <Ûäq+»j·TT&ÉT yÓ*sTT+#ê&ÉT.

ø±oàØuÛ≤wü À ~yêø£s¡ Á|üø±XuÛÑ≥Tº ªsêe÷e˝Àø£#·]‘·μ, ª\e≈£îe j·TT<ä∆#·]‘·μqT sêXÊ&ÉT. eTsêØƒ À

düeTs¡úsêeT<ëdüT s¡∫+∫q sêe÷j·TD+, yÓ÷s√|ü+‘Y ª\e≈£îXÊU≤´qyéTμ, ªeT+Á‘·sêe÷j·TDyéTμ

Á|üdæ~∆bı+<ësTT. e+>∑uÛ≤wü À ø£è‹Ôyêdü zs¡a÷ sêe÷j·TD≤ìøÏ eT+∫ ù|s¡T+~. ‘·$Tfi eTVü‰ø£$ ªø£+ãμ

ªsêe÷j·TD+μ ù|s¡T‘√ kÕ–q s¡#·q ªø£+ãsêe÷j·TD+μ>± Á|ü»\# ø°]Ô+|üã&ÉT‘·Tqï~. Ç+<äT˝À düs¡«e÷qe

kÂÁuÛ≤Á‘·+ e]í+#ê&ÉT. eTfij·÷fi+˝À mfió‘·Ô#·ÃHé ªÄ<Ûë´‘·àsêe÷j·TD+μ uÛÑøÏÔøÏ ô|<ä›|”≥ ydæ+~. ø£qï&É À

Hê>∑#·+Á<äTì ªsêeT#·+Á<ä #·]‘· |ü⁄sêD+μ #·+|üPe÷s¡Z+˝À kÕ–+~. ]j·÷˝À dæ<›+Á<äjÓ÷– #‹˝À ª$∫Á‘·

sêe÷j·TD+μ s¡÷|ü⁄~<äT›ø£+~.

Væ≤+BøÏ ñ|üuÛ≤wüyÓTÆq neBÛ À >√kÕ«$T ‘·T\d”<ëdt ø£\+ qT+&ç C≤\Tyê]q ªsêeT#·]‘·e÷qdtμ

ñ‘·Ôs¡ uÛ≤s¡‘·<X+˝À $\ø£åD eTTÁ<äqT ydæ+~. |ü+C≤;˝À sêeT©\ Hê≥ø£+ düTÁ|üdæ<ä∆+.

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü˝À $_Ûqï Á|üÁøÏj·T˝À¢ sêe÷j·TD≤\T e#êÃsTT. >√qãT<ë∆ ¬s&ç ¶ s¡∫+∫q

ªs¡+>∑Hê<∏äsêe÷j·TD+μ ‘Ó\T>∑T˝À ‘=* sêe÷j·TD+. Ç~ ~«|ü<ä ø±e´+. yê©àø£+˝À Òì mH√ï ø£\Œq\qT

#XÊ&ÉT. Ç+Á<äT&ÉT ø√&Ó’ ≈£Lj·T&É+, \ø£ÎDπsK, ñ&ÉT‘·uÛÑøÏÔ e+Ï |òüT≤º\T Á|ü»˝À¢ u≤>± Hê≥T≈£îb˛j·÷sTT.

‘êfiflbÕø£ nqïe÷#ês¡T´\ ª~«|ü<ä sêe÷j·TD+μ, ø£≤º es¡<äsêE sêe÷j·TD+, @ø√J sêe÷j·TD+ ~«|ü<ä À

kÕ>±sTT.

‹ø£ÿq ªìs¡«#·H√‘·Ôs¡ sêe÷j·TD+μ ‘Ó\T>∑TC≤‹ô|’ ‘·q<Ó’qeTTÁ<äydæ+~. VüQfiøÏÿuÛ≤düÿs¡T&ÉT Á|ü<Ûëq+>±,

n‘·ì ≈£îe÷s¡T&ÉT eT*¢ø±s¡T®quÛÑ≥Tº, •wüß´&ÉT s¡TÁ<ä<e⁄&ÉT, $TÁ‘·T&ÉT nj·T´˝≤s¡T´\ düVü≤ø±s¡+‘√ ªuÛ≤düÿs¡

sêe÷j·TD+μ Á|üø±•+∫+~. >ö‘·eTT&ÉT nVü≤\´qT ª•\μ ø£eTàì X|æ+#·&É+, eT+<∏äs¡ <äTs√“<Ûä≈£î ø±s¡D+

e+Ï$ Ç+<äT˝À ù|s=ÿqï ø=ìï ø=‘·Ô n+XÊ\T. sêe÷j·TD≤ìï dü+øÏå|üÔ düT+<äs¡+>± r]Ã~~›q ø£esTTÁ‹

yÓTT\¢. áyÓT s¡#·q ªyÓTT\¢sêe÷j·TD+μ>± Á|üdæ~∆#Ó+~+~.

sêe÷j·TD $X¯«s¡÷|ü+


nj·T´\sêE sêeTuÛÑÁ<äTì ªsêe÷uÛÑT´<äj·T+μ $•wüº Á|üã+<Ûä+>± s¡÷|ü⁄~<äT›ø=+~. lsêeTT&ÉT d”‘·yÓT&É À

eT+>∑fidü÷Á‘·+ ø£Ïºq≥T¢ e]í+#ê&ÉT. Ç~ Ä+Á<Ûä<X Ä#ês¡ Á|üuÛ≤e+‘√ #√≥T#düT≈£î+~. ‘·+C≤ePs¡TqT

|ü]bÕ*+∫q s¡|òüTTHê<∏äHêj·T≈£î&ÉT ªs¡|òüTTHê<∏ä sêe÷j·TD+μ yê©àøÏ qqTdü]+∫+~. ≈£L∫eT+∫ ‹eTàø£$

ªn#·Ã‘Ó\T>∑T sêe÷j·TD≤ìïμ Ä$wüÿ]+#ê&ÉT. >√|”Hê<∏ä y+ø£≥ø£$ ª>√|”Hê<∏äsêe÷j·TD+μ, ø£+ø£+Ï bÕ|üsêE

ªñ‘·Ôs¡ sêe÷j·TD+μ kÕVæ≤r õC≤„düTe⁄\qT n\]+#êsTT.

ø±D≤<ä+ ô|<ä›q ªÄ<Ûë´‘·àsêe÷j·TD+μ s¡∫+#ê&ÉT. >∑<ë«\ Á|üuÛÑTe⁄\T ªj·T<∏ëXÀ¢ø£ ‘ê‘·Œs¡ sêe÷j·TD+μ

ù|s¡ Äs¡T>∑Ts¡T ø£e⁄\# yê©àøÏ sêe÷j·TD≤ìøÏ ‘Ó\T>∑T s¡÷|ü$T|æŒ+#ês¡T. yê$ø=\qT düTu≤“sêe⁄ ªÄ+Á<Ûäyê©àøÏ

sêe÷j·TD+μ lbÕ<äø£èwüíeT÷]ÔXÊÅdæÔ ªlø£èwüísêe÷j·TD+μ Á|üdæ~∆ bı+~q s¡#·q\T. $X«Hê<∏ä dü‘· Hêsêj·TD

ªleTÁ<ëe÷j·TD ø£\Œeèø£å+μ C≤„q|”sƒ¡ |ü⁄s¡kÕÿsêìï bı+~+~.

|æ+>∑[ dü÷s¡q ªsê|òüTe bÕ+&ÉMj·T+μ ù|s¡ <ä« ´]úø±e´+ s¡∫ùdÔ, m\≈£L∫ u≤\düs¡dü«‹, HÓ\÷¢] sê|òüTeø£$

ªj·÷<äe sê|òüTe bÕ+&ÉMj·T+μ ù|s¡ ‘· ]ú ø±yê´\qT s¡∫+#ês¡T. q+u…s¡Te÷fi¯ófl |ü⁄s¡Twüø±] πøX¯ej·T´

ª<ëXs¡~∏#·]Á‘·μ ù|s¡Tq ìs√wü +>± (|ü<ë´\T #·~$‘ ô|<ä$øÏ ô|<ä$ ‘êø£≈£î+&Ü) dü+‘·]+#ês¡T.

‘ê´>∑sê»kÕ«$Tyês¡T, nqïeTj·T´, ø£+#Ós¡¢ >√|üqï (sêeT<ëdüT) lsêeT dü+ã+<Ûä+>± mH√ï ø°s¡Ôq\qT

n+~+#ês¡T. j·Tø£å>±q s¡÷|ü+˝À sêe÷j·TDø£<∏äqT m+<äs√ nø£ås¡ã<ä∆+ #XÊs¡T. yÓ\÷¢] y+ø£≥ø£$ ªsêeT©˝≤

j·Tø£å>±q+μ, X‚cÕ#·\ø£$ ª<Ûäs¡à|ü⁄] sêe÷j·TD+μ. eTT<äT›u≤\+uÛÑ≥Tº ªeT+<∏Óq sêe÷j·TD+μ, ø£+<äT≈£L]

s¡TÁ<äø£$ ªdüTÁê$»j·T+μ yÓ÷ø£å>∑T+&É+ düTã“ø£$ ªd”‘êø£ ≤´D+μ e+Ï$ mH√ï ñHêïsTT.

Hê≥ø£ $uÛ≤>±ìøÏeùdÔ ø√˝≤#·\+ lìyêdüsêe⁄ ªdü+|üPs¡ísêe÷j·TD+μ, ã*CÒ|ü*¢ \ø°Îø±+‘·ø£$ ªñ‘·Ôs¡

sê|òüTe+μ, <Ûäs¡àes¡+ >√bÕ˝≤#ês¡T´\ ªsêeT<ëdüTμ, bÕqT>∑+Ï \ø°Îqs¡dæ+Vü‰sêe⁄ ªø£˝≤´Dsê|òüTe+μ,

ôdÏº\ø°Îqs¡dæ+Vü≤ø£$ ªnVü≤\´μ (e#·q Hê≥ø£+) s¡∫+#ês¡T.

‘êfiSfl] Hêsêj·TDø£$ ªyÓ÷ø£å>∑T+&É sêe÷j·TD+μ ù|s¡ Vü≤]ø£<∏ä>± eT*ùdÔ, qBsê ãTi¿ø£<∏ä>±" dü+|üPs¡í

sêe÷j·TD≤ìï r]Ã~<ë›&ÉT. ø£+#Ós¡¢ >√|üqï ª<ëXs¡B∏X‘·ø±μì≈£îqï Á|ü#ês¡+ Ç+‘·+‘·qsêì~.

C≤q|ü<ä+˝À ª≈£îX\e≈£î#êÃ\#·]Á‘·eTTμ, sêeTø£<∏ë düT<Ûës¡íeeTT, XÊs¡<ä sêe÷j·TD+, \+ø±j·÷>∑+,

∫s¡T‘·\sêe÷j·TD+, lsêeTC≤$*, dü+πøå|üsêe÷j·TD+, ∫Ïºsêe÷j·TD+ e+Ï$ ù|s=+~q s¡#·q\T.

XÊ+‘·>√$+<äHêe÷\T, ]àfi≤<$ìÁ<ä, \ø£ÎD<es¡qe⁄« e+Ï Åd”Ô\ sêe÷j·TD|ü⁄ bÕ≥\T ø√ø=\¢\T.

e#·q s¡#·q $uÛ≤>∑+˝À >√|”Hê<∏ä ø£$ ª$∫Á‘·sêe÷j·TD+μ (nqTyê<ä+), ô|’&çbÕÏ bÕ|üj·T´

ªs¡+>∑Hê<∏äsêe÷j·TD+μ yê$fiflsêeTkÕ«$TXÊÅdæÔ, lbÕ<ädüTÁãVü≤àD´XÊÅdæÔ, BbÕ\ |æ#·Ãj·T´XÊÅdæÔ, ñwü'l, <ëXs¡~∏

s¡+>±#ês¡T´\e+Ï Á|ü‹uÛ≤e+‘·T\ s¡#·q\T bÕsƒ¡≈£î\ eTqdüTqT |üs¡e•+|üCÒXÊsTT.

#Ó’Hê, ø±+uÀ&çj·÷, C≤yê, düT$TÁ‘ê, ≤y√dt, $j·T‘êï+, eT Òwæj·÷ e+Ï <XÊ\˝À ≈£L&Ü sêe÷j·TD

s¡kÕeTè‘·+ Á|üeVæ≤+∫+~. Ç+‘· yÓ’$<Ûä´+>±, $düÔ è‘·+>± Á|ü»\ Vü≤è<äj·÷˝À¢øÏ Á|üdü]+∫q ø±e´+

Á|ü|ü+#·kÕVæ≤‘· +˝À eTs=ø£Ï Ò<ä+fÒ n‘·T´øÏÔ ø±<äT. n+<äTπø sêe÷j·TD+ Ä~ø±eýT ø±<äT, n~«rj·Tø±e´+

≈£L&Ü.


|ü<ä$C≤„q+

nsêú\T

n

n+≈£î]+#·T (ÁøÏ) R yÓTT\¬ø‘·TÔ, |ü⁄≥Tº

nœ\+ R nX‚wü+, n+‘·+

n+>∑ ≤s¡TÃ (ÁøÏ) R <äT'œ+#·T

n–Z+#·T (ÁøÏ) R bı>∑&ÉT, düTÔ‹+#·T

n+uÛÀ~Û R düeTTÁ<ä+, ø£&É*

nD≤ R s¡÷bÕsTT˝À |ü<äVü‰s√e+‘·T $\Te>∑\

HêD…+

n‹~∏ R ‹~∏, yês¡, qø£åÁ‘ê\T #·÷düTø√≈£î+&Ü Ç+ÏøÏ

e#Ãyê&ÉT

n~Û>∑$T+#·T (ÁøÏ) R (‘Ó*j·TT, bı+<äT) <ë≥T, $T+#·T

nq+‘·s¡+ R ‘·sê«‘·, |æeTà≥

nqj·T+ R n‘·´+‘·+, neX¯´+, dü‘·‘·+, eT]eT],

m|ü&É÷

nqe⁄&ÉT R nq>±, nqï|ü&ÉT

nqè‘·+ R ndü‘· +

n|üÁuÛÑ+X+ R n|üXã›+

n|üP|ü+ R |æ+&çe+≥, n|üŒ+

n_Û|òüT]+#·T (ÁøÏ) R #·\T¢, ∫\ø£]+#·T

n_Ûs¡eT´+ R #ê˝≤ n+<äyÓTÆq

n;Û|æ‡‘·+ R ø√]+~, n;Ûwüº+

ne÷+‘·+ R nø£kÕà‘·TÔ

nj·TT‘·+ R |ü~y˚\T

n]ú R y&ÉTø=qT, ø√πsyê&ÉT

ns¡ú+ R <Ûäq+

ns¡È ´bÕ<ä eTT\T R #‘·T\T, ø±fiófl ø£&ÉTø√ÿe&ÜìøÏ Ç#Ã ˙fiófl

nsê∆+>∑\øÏÎ R XØs¡+˝À dü>∑uÛ≤>∑yÓTÆq \ø°Î düe÷qTsê\T

(uÛ≤s¡´)

n\ŒeTT R dü÷ø£Î+, ø=+#Ó+

nedüs¡+ R düeTj·T+, yfi

n$s¡fi+ R $s¡fi+ø±ì~, <ä≥ºyÓTÆq

ndüÔ<Ûä düTÔ …’ R ñìø Ï ø√˝ÀŒsTTqyê ¬s ’ (d üs ¡ «+

#Ó<äs¡>=≥Tºø=qïyê¬s’)

ndüà#·ÃeT÷<Ûäe⁄\T R e÷ ôd’Hê´~Û|ü‘·T\T

nVü≤s¡Vü≤+ R Á|ü‹~q+

niÏeTTiÏ R dü+ÁuÛÑeT+, ø£\‘·

Ä

Äø£+sƒ¡+ R >=+‘·T<ëø±

ÄÁ>∑Vü≤+ R ø√|ü+

Ä#·÷ø° R C≤&É

Ä‹<∏j·TT\T R Ä‹<∏ä + Ç#Ãyês¡T

ÄbÕ´j·T‘· R Ä<äs¡D, Çwüº+

Äj·T‹ R Á|üuÛ≤e+

Äj·T‘·Ô+ R dæ<ä∆+

Äj·TTe⁄ R J$‘·ø±\+

Äs¡ dü+düÿ è‹ R ãTTwüdü+ã+<ÛäyÓTÆq~, düHê‘·qyÓTÆ+~

Äes¡D R Ä#êÃ¤<äq+, eT÷‘·

ÄyX|üs¡T\T R ‘=+<äs¡bÕ≥T‘√ e÷≤¢&yêfiófl

ÄdüŒ+<ä<√wü+ R n~πsô|<ä$

Ç

Ç+<äT_+u≤dü R #·+Á<ä_+ã+e+Ï eTTK+ ø£\~,

#·+Á<äeTTœ

ÇHê+ R ãVüQeT‹, e÷q´+

ÇqT&ÉT R dü÷s¡T´&ÉT

á

á|æ‡‘·+ R ø√]ø£

ñ

ñ<äs¡+ R bı≥º

ñ<ä eT+ R Á|üj·T‘·ï+

ñ<ä« è‹Ô R ñ<ä∆‹, >∑s¡«+

ñ|üÁ<äe+ R Ä|ü<ä

ñ|üdüŒs¡Ù R kÕïq, Ä#·eTHê~ø±\T


ñbÕ]®‘·+ R dü+bÕ~+∫q~

ñ*j·TT (ÁøÏ) R #·*+#·T, ø£<äT\T

ñ˝≤¢dü+ R dü+‘√wü+, Á|üø±X+

ãTT

ãTT≈£îÿ R ˇø£ y<ä+, y<äeT+Á‘·+

m

m\$T R $ø±dü+, dü+‘√wü+

m*¢ R πs|ü⁄

miø£\T R ¬sø£ÿ\T

@

@eTs¡TbÕ≥T R nC≤Á>∑‘·Ô

z

zs¡TŒ R düVü≤q+

zwü˜+ R ô|<ä$

W

W<ä∆‘· + R ñ<ä∆‘·‘·«+

ø£

ø£+ø£DeTT\T R es¡TÔ ≤ø±s¡uÛÑs¡D≤\T

ø£≥ø£≥ R nj·T´jÓ÷´

ø£≥ø£≥|ü&ÉT (ÁøÏ) R u≤<Ûä|ü&ÉT

ø£sƒês¡+ R K&ÉZ+

ø£&É R ∫es¡

ø£+<äuÛÀE\T R <äT+|ü\T ‹Hyês¡T

ø£qTï>∑e R ø£qTï\»+≥

ø£ãfi+ R eTT<ä›

ø£ÁeTø£s¡eTT\T R Ç+ô|’q #‘·T\T

ø£s¡+ãT\T R #‘·T\T

ø£s¡e≥+ãT R uÛÑ]D…, –HÓï

ø£\uÛ≤wü R eT<ÛäTs¡uÛ≤wü

ø£\eT<Ûëq´+ R e]|ü+≥

ø£\Vü≤ø£+]ƒ R >=&Ée\T ô|≥Tºø=H Åd”Ô, >∑j·÷´[

ø£fiefi+ R ‘=Á≥TbÕ≥T

ø£\ŒqeTT R Vü≤

ø±&ÉT R n&É$

ø±D≤∫ R ∫s¡ø±\ yêdükÕúq+

≈£î+<ë&ÉT (ÁøÏ) R u≤<Ûäô|Ïºq≥T¢ e÷≤¢&É&É+

≈£î+_Û R @qT>∑T

≈£î&ÉTdüTÔqï (ÁøÏ) R ‘ê>∑T‘·Tqï, uÛÑTõdüTÔqï

≈£îeTT~ì R ‘Ó\¢ø£\Te

≈£î]&û R ø=ã“]ø±j·T˝À m+&çq ø=ã“]

≈£î*X+ R eÁC≤j·TT<Ûä+

≈£îdüTeTdüÔu≈£+ R |üP\>∑T‹Ô, |üP\>∑T#·Ã¤+

≈£L&É* R Hê\T>∑T<ës¡T\T ø£*ùd #√≥T

≈£Ls¡à+ R ‘êuÒ\T

ø£è•+#·T (ÁøÏ) R ãø£ÿÏ\T¢, düqï–\T¢

πø[ø£ R ˇø£ $<ÛäyÓTÆq qè‘· +

πødüs¡eTT\T R |üPe⁄˝Àì |ü⁄bıŒ&ç>∑\ uÛ≤>±\T

¬ø’s¡e+ R ‘Ó\¢ø£\Te

¬ø’s¡ewü+&É+ R ‘Ó\¢ø£\Te\ düeT÷Vü≤+

¬ø’\T#j·TT (ÁøÏ) R <ÛëHê´ìï ‘·÷sêŒs¡ãÏº j·T»e÷ìøÏ

n|üŒ–+#·&ÜìøÏ dæ<ä∆+ #j·T&É+

ø=&ç>∑Ïºq BbÕ\T R Ä]b˛e&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñqï BbÕ\T.

ø=+&Ü&ÉT R bı>∑&ÉT, düTÔ‹+#·T

K

K\T&ÉT R <äTs¡®qT&ÉT, <äTwüßº&ÉT, #Ó&É¶yê&ÉT

œqTï&ÉT R <äT'œ‘·T&ÉT

UÒ<ä+ R XÀø£+

>∑

>∑>∑TsêŒ≥T R uÛÑj·TVü≤sê¸<äT\#‘· ˇ+ÏMT~ yÓ+Á≥Tø£\T

ìø£ÿu§&Ée&É+

>∑]eT R ÁX‚wüyÓTÆq, >=|üŒ

Á>∑≈£îÿq R yÓ+≥H˚

>±~*düT‘· R Á|æj·TyÓTÆq ≈£L‘·Ts¡T

>∑T<ä›* R ys¡T¢ yÓTT<ä …’q$ ô|fifl–+# kÕ<Ûäq+

>∑T] R \ø£å ´+

>=+&ç¢ R ≈£î+&É ≤ø±s¡ qè‘· +, >∑T+Á&É+>± ‹s¡T>∑T‘·÷

Ä& Ä≥

>=&ÉT>∑T bÕ>∑\T R >=&ÉT>∑T\T >∑\ bÕe⁄ø√fiófl, ø£Ás¡#Ó|ü\T

>√eTj·T+ R Äe⁄ù|&É

>√eTTK+ R n\T≈£î≥ (Äe⁄ù|&É‘√ n\T≈£î≥)

>√s¡+‘·B|ü+ R ∫qï>± yÓ*π>B|ü+


|òüT

|òüTq eqC≤‘· À#·q R $XÊ\yÓTÆq ‘êeTs¡\ e+Ï ø£qTï\T >∑\~

|òü÷‘·+ R <Óã“

|òüT÷]í\T¢ (ÁøÏ) R ‹s¡T>∑T&ÉT|ü&ÉT, yÓ÷>∑T

|òüTÀwü R ñs¡TeTT, ô|<ä›X¯ã›+

#·

#·+<äq+ R >∑+<Ûä+

#·≥Tºe+ R >∑]f…

#·<ä\T R Äø±X+

#·|üŒ≥\T R #·|üŒ≥T¢

#·eT‘êÿs¡+ R Hs¡TŒ

#·j·T+ R düeT÷Vü≤+, >∑T+|ü⁄

#·j·T´q R yÓ+≥H, ‘·«s¡>±

#·s¡D<ä«+<ä«+ R bÕ<äeTT\»+≥

#ê&ÉTŒ R $<Ûä+

∫>∑Ts¡TuÀ&ç R ∫>∑Ts¡T≤≈£îe+Ï XØs¡+ >∑\ Åd”Ô

∫s¡+‘·qT&ÉT R XÊX«‘·T&ÉT

#Óø£ÿs¡T¢ R n<|üì>± #·T≥Tº‹s¡>∑&É+

#Íø£u≤s¡T R ‘·≈£îÿe $\Te >∑*–q

#Û·

#ÛêÁ‘·T\T R •wüß´\T, $<ë´s¡Tú\T

∫Ûqï_Ûqï+ R eTT≈£ÿ\T eTTø£ÿ\T, #Ó ≤¢#Ó<äTs¡T,

‘·THê‘·Tqø£\T

»

C≤q|ü<äT\T R eTqTwüß´\T, |ü …¢≥÷fiflyêfiófl

CÒe⁄s¡T R mÁs¡ì~, ms¡T|ü⁄

CÀø£ R j·TTø£Ô+, ñ‘ê‡Vü≤+, u≤>∑T

CÀÏ R <äT|üŒÏ

»«\q+ R eT+≥

s¡a

s¡a] R Á|üyêVü≤+, ôd\jTs¡T

‘·

‘·&Éj·TT R Ä\dü +#j·TT

‘·&Ée R e÷s¡T, kÕ] (ˇø£Àe÷s¡T, ˇø£ÀkÕ]..)

‘·+Á‘·+ R ñbÕj·T+

‘·qàj·TT\T R ‘·‘·‡«s¡÷|üyÓTÆqyês¡T, ‘·eTqT ‘êeTT eTs¡∫q

yês¡T

‘·eT+ R Nø£Ï

‘·s¡ÿ+ R Vü≤, ø±s¡D+, ø√]ø£, ˇø£XÊg+

‘ê+&Ée+ R ñ<ä∆‘·qè‘· +

‘ê|üdüT\T R ‘·|üdüT‡#düT≈£îHyês¡T

‘ês¡ø£ R #·Tø£ÿ

‘êsê&É&É+ R ‹s¡T>∑T˝≤&É&É+, Jsê&É&É+

‘ê*à R ø£åeT, zs¡TŒ

‹$Ts¡+ R Nø£Ï

rs¡Tã&ç R r]ø£

‘·T#·Ã¤+ R <äT'K+, XSq´+, ˙#·+

‘·T\´+ R düeTeTT, dü]

‘˚≥ R ìs¡à\+, Á|üdüqï+, $X<ä+

‘=+Ï R ‘=*¢

‘=i>∑T (ÁøÏ) R $&ÉT#·T≥, ‘·|æŒ+#·Tø√e≥+

‘√j·T~Û R düeTTÁ<ä+

<ä

<äeT+ R <ä+&√bÕj·T+, πø¢X+, Ç+Á~j·T+

<ä$Tà&û R ◊<äTø±düT\HêD…+, (¬s+&ÉT ô|’dü\ HêD…+)

~ø£Œ‹ R ~ø±Œ\T&ÉT

~edü+ R s√E, |ü>∑\T

~eùd+Á<äT&ÉT R dü÷s¡T´&ÉT

~$ R Äø±X+

B~Û‹ R øÏs¡D+, yÓ\T>∑T, ø±+‹

B|æ‘·+ R Á|üø±•‘·yÓTÆq

<äTXÃ]‘ê˝À#·q R #Ó&ÉT‘·\|ü⁄ (#Ó&É¶Ä˝À#·q)

<˚e⁄fi≤fl≥ R yÓ<äT≈£î˝≤≥

<ë«]ø£yê≥+ R <ë«s¡ã+<Ûä+, ‘·\T|ü⁄

q

q>±sê R ô|<ä›&ÛÉ+ø±, ô|<ä›>± #·|ü&ÉTe#Ã

yê<ä |ü]ø£s¡+

q*πs– R $»è+_Û+∫

ìø£ÿ+ R ì»+, yêdüÔe+

ìœ\ R düeTdüÔ, nìï

ì#·j·T+ R düeT÷Vü≤+

ì<ë|òüT+ R ydü$ m+&Üø±\+


ì<ëq+ R eT÷\ø±s¡D+, HÓeTà~

ì$T‘·Ô+ R ø±s¡D+

ìs¡®q+ R »q+ Òì~

ìX R sêÁ‹

ìcÕí‘·T&ÉT R Hs¡Œ]

ìdüÔ+Á<äT&ÉT R ≈£îìøÏbÕ≥T Òìyê&ÉT

˙yês¡ eTTwæº+|ü#·T˝ŸR düVü≤»+>± |ü+& e&É¢qT |æ&ç¬ø&ÉT rdüTø=ì

ø£&ÉT|ü⁄ì+|ü⁄ø=Hyêfiófl

qT‹ R bı>∑&ÉÔ, düTÔ‹

HÓ≥Tºø=qT (ÁøÏ) R ô|s¡T>∑T‘·Tqï

HÓi|üP‘· (ÁøÏ) R ì+&ÉT>± |üPdæq~

HÓiÏ R |üP]Ô

H=øÏÿ R n~$T|üÏº

H=dü\T R qT<äTs¡T

|ü

|ü+#·»qT&ÉT R bÕ+#·uÛÖ‹ø£ XØs¡+ ø£\yê&ÉT (eTìwæ)

|ü–~ R $<Ûä+

|üì∫ R ìj·T$T+∫, |ü+|æ

|üs¡Væ≤‘ês¡ú+ R Ç‘·s¡T\ yT\Tø√dü+

|üsêuÛÑe+ R nee÷q+

|üsêeTs¡Ù R #·ø£ÿ>± $#ê]+#·T

|ü]yês¡+ R |ü]»q+

|ü]Áyê»≈£î&ÉT R düHêï ´dæ

bÕÁ‘· R –HÓï, ø£<∏ä À / Hê≥ø£+˝À e#Ã ˇø£ e´øÏÔ

bÕsêXs¡T´&ÉT R |üsêXs¡Tì ≈£îe÷s¡T&ÉT (yê´düT&ÉT)

|ü⁄≥º≈£îs¡T|ü⁄ R ø±´q‡sY ÁeD+, sê#·|ü⁄+&ÉT

|ü⁄sTT˝À&ÉT (ÁøÏ) R yÓqTBj·TT, dü+ø√∫+#·T, »+≈£î

|ü⁄s¡+Á~Û R ≈£î≥T+ãÅd”Ô

|ü⁄\düÔ ÁãVü≤à R ÁãVü≤àe÷qdü |ü⁄Á‘·T&ÉT

|üPs¡+ R »\Á|üyêVü≤+

ô|ø£ÿ+Á&ÉT R |ü\Te⁄s¡T

ù|]DÏ R Ms¡Hê≥´+

ù|]àHé R Á|”‹‘√

bı<ä\T (ÁøÏ) R eè~∆#Ó+<äT, ô|s¡T>∑T, e]∆\T¢

bÂsêDÏø±\T R |ü⁄sêD dü+ã+<ÛäyÓTÆq$

Á|üD$T\T¢ (ÁøÏ) R qeTdüÿ]+#·T

Á|ü$eT\ R #ê˝≤ dü«#·Ã¤yÓTÆq

Á|üC≤„q+ R $X‚wüÁ|ü‹uÛÑ‘√ ≈£L&çq C≤„q+

Á|üøå±[‘·+ãT R ø£&ç–q~

ã

ã+‹ R es¡Tdü, |ü+øÏÔ, kÕeT÷Væ≤ø£ uÛÀ»HêìøÏ

≈£Ls¡TÃqïyêfifl es¡Tdü

ãd”Ô»q+ R |ü≥ºDyêdüT\T

ãT<ÛäT\T R |ü+&ç‘·T\T, $<ë«+düT\T

ãT<äT“<ä+ R ˙ÏãT&É>∑

ãèVü≤‘·Ôs¡ R >=|üŒ<Ó’q

uÛÑ

uÛÑ‘ê´\T R HÓ\J‘·+‘√bÕ≥T #Ó*¢+# n<äq|ü⁄ ô|’ø£+

uÛÑdæ‘·+ R uÛÑdüà+, ã÷&ç<ä

uÛÑø£åD+ R ‹+&ç

uÛÑøÏå+#·T (ÁøÏ) R ‹qT

uÛ≤dæ\T¢ (ÁøÏ) R Á|üø±•+#·T

uÛÑTøÏÔXÊ\ R uÛÀ»qXÊ\

uÛÑ÷s¡TVü≤+ R uÛÑ÷$TqT+∫ |ü⁄Ïºq~ (#Ó≥Tº)

uÛÑè+>∑+ R ‘·TyÓTà<ä

;iT G m+&É R n~Ûø£yÓTÆq m+&É

eT

eT+<äø=&ç R k˛eT], »&ÉT&ÉT, #·Ts¡T≈£î>± kÕ>∑ø£b˛e&É+

eT+<äT&ÉT R #=s¡e˝Òìyê&ÉT, n\TŒ&ÉT, ìsê“¤>∑T´&ÉT,

eT÷s¡Tâ&ÉT

eT+Á<ä+ R >∑+;Ûs¡<Ûä«ì

eT#·Ãø£+Ï R MTHêøÏå, #|ü\e+Ï ø£qTï\T >∑\ Åd”Ô

eT‹V”≤qT\T R ‘Ó*$˝Òìyêfi¯ófl

eTBj·T R HêjÓTTø£ÿ

eTqq+ R ∫+‘·q, >∑eTq+

eTH√Vü≤s¡+ R Ç+ô|’q, ã+>±s¡+

eTVü‰Á|ükÕúq+ R Bs¡ÈÁ|üj·÷D+, ˝Àø±+‘·s¡j·÷Á‘·, eTs¡D+

e÷<ÛäTø£s¡_Ûø£å R Ç*¢\T¢ ‹]– nqï+ ùdø£]+#·Tø√e&É+

$T≈£îÿ≥+ R m≈£îÿe

MT\qeTT R ø£fiófl eT÷j·TT≥

eTTø£ÿ+Ï R eT÷&ÉT ø£qT\T ø£\yê&ÉT (•e⁄&ÉT)

eTT|æŒ]>=qT (ÁøÏ) R ã\|ü&É≥+ (eT÷&ÉT‘êfiófl ô|qydüT≈£îqï≥T¢)


eTT\T>∑Ás¡ R m&É¢qT ‘√\&ÜìøÏ yê& eTT\Tø√\T

eTT\T≈£î R yÓTTq<*q uÛ≤>∑+

eT÷s¡∆+ R q&ç‘·\

yÓT+&ÉT R n~Ûø£+

yÓ÷&ÉT R Ä≈£îsê*q eèø£å+

yÓ÷Vü≤+ R nC≤„q+

yÓ÷ø£å\øÏÎ R yÓ÷ø£åeTH \øÏÎ (eTTøÏÔ)

eTÚ[ R dæ>∑

j·T

j·÷‘·q R rÁeyÓTÆq y<äq, u≤<Ûä, ø£wüº+

s¡

s¡ø£Ô+ R HÓ‘·TÔs¡T, ms¡T|ü⁄

s¡»ì R sêÁ‹

s¡e[ R <Ûä«ì, #·|ü&ÉT

s¡T>∑à‘· R »ãT“

s¡T∫s¡+ R ø±+‹

πs– R m>∑dæ, $»è+_Û+∫

s√<ädæ R uÛÑ÷e÷´ø±XÊ\T, uÛÑ÷$T, Äø±X+

\

\˝≤eT R ÁX‚wüß˜sê\T

\dü‘Y R n‹Xj·T+

˝≤‹ R nqT´&ÉT

˝À#·q+ R ø£qTï

e

eÅø£Ô+ R eTTK+, H√s¡T

es¡íuÛÑ]‘·+ R s¡+>∑T\eTj·T+

edæ+#·T R ìedæ+#·T

yêÏø£ R M~∏

yêsêÔVü≤] R eè‘êÔ+‘·+ ‘Ó*dæø=ìb˛sTT #Óù|Œ~

yê#·düŒ‹ R ãèVü≤düŒ‹

yêdüeTT R Ç\T¢

yê´dü+>∑+ R ø£èwæ

$∫Ã¤‹Ô R $uÛÑõ+#·&É+, ys¡T#j·T&É+

$uÛÑ÷‹M&É + R $uÛÑ÷‹‘√düVü‰Ç#Ã $&çj·T+ (Ä≈£î\T,

eø£ÿ\T)

$Á|ü⁄\T R Áu≤Vü≤àDT\T

M&ÉT R |ü≥ºD+

yÓi|ü⁄ R uÛÑj·T+

yÓ*¢ R Á|üyêVü≤+

y<√ø£Ô+ R y<ä+˝À #Ó|æŒq

Áyø£ R n‹Xj·T+, uÛ≤s¡+

y√éT+ R Äø±X+

X¯

X¯‘êã›+ R q÷s¡T dü+e‘·‡sê\ ø±\+

XÊ+‘·T&ÉT R XÊ+‹>∑\yê&ÉT

•˝À+#Û·Á|üÁø£eTT\T R •\Á|üø£eTT\T (bı˝≤˝À¢ sê*q ø£+≈£î\

(–+»\)qT @s¡Tø=ì Áã‹πøyêfiófl)

ñ+#Û·Á|üÁø£eTT\T (s√fifl <ä>∑Zs¡ #Ó~]|ü&É¶

_j·T´|ü⁄ –+»\T @s¡Tø=ì Jeq+

kÕ–+#˚yêfi¯ófl)

wü

wü+&É+ R düeT÷Vü≤+

dü

dü+#·j·T+ R düeT÷Vü≤+, ≈£L&çø£

dü+Á‘êdü+ R $TøÏÿ* uÛÑj·T+

dü+øÏå|üÔ+ R ≈£î~+∫q~

dü<äT› R Xã›+, #·|ü&ÉT

düs¡uÛÑk˛‘ê‡Vü≤+ R n~Ûø£yÓTÆq ñ‘ê‡Vü≤+

düs¡«+ R yÓTT‘·Ô+

dü‘·Ô «+ R <˚Vü≤ã\+

dü‘·ÿ è‹ R dü‘êÿs¡+, düHêàq+

dü]‘·TÔ R q~

düVü≤ÁkÕã›+ R y˚sTT dü+e‘·‡sê\ ø±\+

kÕ+<Ûä R dü+<Ûë´ düeTj·T dü+ã+<ÛäyÓTÆq

kÕ‹ R <äT≈£L\+, eg+

kÕ~Û« R |ü‹Áe‘·, o\e‹

kÕìï<Ûä + R düMT|ü+, <ä>∑Zs¡, düìï~Û

kÕs¡+ R #e, ã\+, ÁX‚wü+, <Ûäq+, düeTø£å+

düT+‘· R Ç+#·Tø£, ÇdüTeT+‘·, ø=+#Ó+

düT<Ûëø£s¡T&ÉT R #·+Á<äT&ÉT

dü÷&ç>∑eTT\T R >±E\T

ùd#·q+ R n_Ûùwø£+


HêHêsêú\T

nqè‘·+ R ndü‘· +, ùd<ä +, yêDÏ»´+

n]∆ R y&yê&ÉT, <Ûäqe+‘·T&ÉT, yê~, ùde≈£î&ÉT

ø£+ø£D+ R ‘√s¡+, ˙Ï_+<äTe⁄, Åd”Ô\T #‹øÏ <Ûä]+#

ÄuÛÑs¡D:

ø£<äTs¡T R ø£+&Ó, düqïìø£eTà, n‹XsTT+#·T

ø£fi R #·<äTe⁄, ne´ø£ ÔeT<Û äTs¡<Û ä«ì, •\Œ+,

#·+Á<äTì˝À |ü<äVü‰s√ e+‘·T

ø±\+ R düeTj·T+, q\T|ü⁄, #êe⁄

≈£î+&É* R bÕeTT, HÓeT*, es¡TDT&ÉT

≈£î\+ R e+X+, C≤‹, Ç\T¢

>∑&É R düÔ+uÛÑ+, düeT÷Vü≤+, bı&ÉT>±Ï yÓ<äTs¡Tø£f…º

>∑TD+ R dü«uÛ≤e+, $+ÏHê]

>∑T&ç R <yê\j·T+, >∑T+Á&Éì ^‘·, &sê,

>∑TDÏ+‘·+˝À >∑T&ç

>∑Ts¡Te⁄ R ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT, ‘·+Á&ç, |ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT,

ãèVü≤düŒ‹

Á>∑Vü≤D+ R ãT~∆, HÁ‘·+, Äe]+#·T≥

|òüT÷]í\T¢ R ÁyÓ÷>∑T, ‹s¡T>∑T&ÉTã&ÉT

|òüTÀwü R ñs¡TeTT, Äe⁄\eT+<ä, ø£+#·T

‘·T#·Ã¤+ R <äT'K+, XSq´+

ì≥ºy=&ÉT#·T R ñbıŒ+>∑T, $»è+_Û+#·T, s√e÷+∫‘·eT>∑T

|òü\+ R |ü+&ÉT, Á|üjÓ÷»q+, düTK+

$TÁ‘·T&ÉT R ùdïVæ≤‘·T&ÉT, dü÷s¡T´&ÉT

eTTÁ<ä R >∑Ts¡TÔ, n#·TÃyj·T&É+

…dü‡ R ÁX‚wü+, j·TTø£Ô+

eq+ R ‘√≥, n&É$, »\+

yêdü+ R Ç\T¢, eg+

yÓ*¢ R Á|üyêVü≤+, |üs¡+|üs¡

ùddü\T R ‘·\+Áu≤\T, nø£å‘·\T

ôd’]+#·T≥ R ø£å$T+#·T≥, zs¡TÃ≥

kÂ»q´+ R eT+∫‘·q+, <äj·T

kÂ<ë$Tì R yÓTs¡T|ü⁄

kÂs¡uÛÑ+ R düTyêdüq

düàs¡D R ‘·\|ü⁄

dæà‘·+ R ∫s¡Tqe⁄«, Vü‰dü+

dæï>∑∆+ R ùdïVü≤eTT>∑\~, qTqT|ü⁄>∑\~

dü«s¡+ R n#·TÃ, dü]>∑eT yÓTTˆˆ dü+^‘·<Ûä«ì

Vü≤

Vü≤+>∑T\T R &ÜãT, <äs¡Œ+, n≥ºVü‰dü+

Væ≤‘Ó’wüß\T R yT\Tø√πsyêfiófl

¨s¡T R rÁeyÓTÆq <Ûä«ìøÏ nqTø£s¡D+ (>±*M#·&É+,

yêq≈£îs¡Te&É+)

ø£å

≈£åî‹ŒbÕdü\T R ≈£åî‘·TÔ (Äø£*), |æbÕdü (<ä|æŒø£), Äø£*<ä|ü\T


|üsê´j·T|ü<ë\T

n+uÛÀ~Û R düeTTÁ<ä+, ø£&É*, kÕ>∑s¡+

n–Z+#·T R n‹XsTT+#·T, n~Ûø£eT>∑T, m≈£îÿe>∑T

nq\+ R n–ï, eT+≥, ì|ü, »«\q+

ns¡D´+ R $|æq+, n&É$, n≥$, eq+

nqè‘·+ R ndü‘· +, nã<ä∆+, u§+≈£î

nqï+ R ãTe«, ≈£L&ÉT, uÀq+

nsê∆+– R uÛ≤s¡ , |ü‹ï, Ç˝≤¢\T

nVæ≤eTø£s¡T&ÉT R dü÷s¡T´&ÉT, uÛ≤qT&ÉT, s¡$, uÛ≤düÿs¡T&ÉT

ÄÁ>∑Vü≤+ R ø√|ü+, Áø√<Ûä+, n\Tø£

Ä»„ R Ä<X+, Äq, ñ‘·Ôs¡Te⁄, ìπs›X+

Ädü + R eTTK+, Äqq+, yÓ÷eTT

m\Tø£ R eT÷wæø£+, Kqø£+, m*ø£

ø£sƒês¡+ R K&ÉZ+, ø£‹Ô, ndæ

ø£qTï R nøÏå, #·≈£åîe⁄, HÁ‘·+, qj·Tq+

ø£|üŒ R uÛÒø£+, <äs¡T›s¡+, eT+&É÷ø£+

¬ø’s¡e+ R ø£\Te, ø£ ≤Ωs¡+, ≈£îeTT<ä+, Ç+Bes¡+

ø=+&Ü&ç R bı>∑&ç, düTÔ‹+∫, qT‹+∫

ø√]ø£ R yê+#Û·, ‘·èwüí, á|æ‡‘·+

øöeTT~ R yÓHÓï\, #·+Á~ø£, CÀ´‘·‡ ï

>∑èVü≤+ R Ç\T¢, π>Vü≤+, ìπø‘·+

#·+Á<äT&ÉT R Ç+<äT&ÉT, XXÊ+≈£î&ÉT, ìXÊø£s¡T&ÉT

#ê&ÉTŒ R $<Ûä+, uÛÑ+–, Ø‹, rs¡T

‘·eTdüT‡ / ‘·eT+ R Nø£Ï, Ä+<Ûä +, n+<Ûäø±s¡+, Çs¡T\T

‘ê+&Ée+ R ñ<ä∆‘·qè‘· +, Hê≥´$X‚wü+

<äj·T R ø£è|ü, ø£ìø£s¡+, ø£s¡TD

<˚Vü≤+ R XØs¡+, ‘·qTe⁄, ø±j·T+

qs¡T&ÉT R e÷qe⁄&ÉT, eTìwæ, eTs¡TÔ ´&ÉT

q*πs>∑T R $»è_Û+#·T, eTdü\T

ìø£ÿ+ R ì»+, dü‘· +

|ü˝…¢ R s¡T, Á>±eT+

|üdæ&ç R ã+>±s¡+, ø±+#·q+, |ü⁄‘·Ô&ç

bÕsêXs¡T´&ÉT R yê´düT&ÉT, u≤<äsêj·TDT&ÉT

|üPe⁄ R ≈£îdüTeT+, |ü⁄wüŒ+, $]

ô|+&ç¢ R $yêVü≤+, |ü]Dj·T+, ø£ ≤´D+,

bÕDÏÁ>∑Vü≤D+

Áu≤Vü≤àDT\T R ~«E\T, $Á|ü⁄\T, uÛÑ÷düTs¡T\T

uÛ≤^s¡~∏ R >∑+>±q~, C≤Vü≤ï$, bÕeì

uÛÀ»q+ R ‹+&ç, ÄVü‰s¡+, uÛÀ>∑+

eTs¡D+ R eTè‘·Té⁄, ìsê´D+, #êe⁄

$TqTï R Äø±X+, >∑>∑q+, ì+–

yÓTÆÁ‹ R ùdïVü≤+, HÓj·T´+, kÕ+>∑‘· +

eTÚ[ R dæ>∑, •K, ø=|ü

sêÁ‹ R ìX¯, s¡»ì, j·÷$Tì

s¡T>∑à‘· R »ãT“, yê´~Û, s√>∑+

eì‘· R eTVæ≤fi, Åd”Ô, |ü&É‹

eg+ R e\Te, |ü⁄≥ºeTT, #\+, >∑T&É¶

$‘·‹ R düeT÷Vü≤+, >∑T+|ü⁄, ãè+<ä+

$es¡+ R s¡+Á<Ûä+, _\+, ø£\T>∑T

eèø£åeTT R ‘·s¡Te⁄, #Ó≥Tº, uÛÑ÷s¡TVü≤+

yÓ*¢ R Á|üyêVü≤+, dü]‘·, q~, @s¡T

•e⁄&ÉT R X+ø£s¡T&ÉT, s¡TÁ<äT&ÉT, uÛÑe⁄&ÉT

dü+|òüT+ R düeT÷Vü≤+, ãè+<ä+, >∑T+|ü⁄

dü]‘·TÔ R q~, yêVæ≤ì

kÕ‹ R eg+, <äT≈£L\+, n+ãs¡+

düT+‘· R Ç+#·Tø£, ÇdüTeT+‘·, ø=+#Ó+

düàs¡D R ‘·\|ü⁄, »„|æÔ, j·÷~


uÛ≤>∑´+ ` u≤¬>Z+

ÁãVü≤à ` u§eTà, ãeTà

eTTø£Ô+ ` eTT‘ÓÔ+

j·÷Á‘· ` C≤‘·s¡

\ø°Î ` \∫Ã

˝ÒK ` Òø£

s¡‘·ï+ ` s¡‘·q+

sêŸ ` iÒ&ÉT

sê• ` sêdæ

sêõ„ ` sêDÏ

yêÏø£ ` yê&É

$C≤„q+ ` $HêïD+

$<ä ` $<Ó›, $~›j·T

XøÏÔ ` dü‹Ô

Xè+>±s¡+ ` dæ+>±s¡+

l ` dæ]

düTK+ ` düTø£+

kÕ«$T ` kÕ$T

∫Á‘·+ ` ∫‘·Ôs¡Te⁄

#Ûêj·T ` #êj·T

CÀ´‹ ` CÀ‹

<√wü+ ` <√dü+

<Ûäs¡à+ ` <äeTà+

ìÁ<ë, ìÁ<ä ` ì<äTs¡

|üø£å+ ` |üø£ÿ

|üøÏå ` |üøÏÿ

|ü+øÏÔ ` ã+‹

|ü≥ºD+ ` |ü≥º+

|ü⁄D´+ ` |ü⁄HÓï+

|ü⁄Á‘·T&ÉT ` u§f…º&ÉT

|ü⁄wüŒ+ ` |üPe⁄

ÁbÕD+ ` bÕq+

ã+<ÛäTe⁄ ` ã+<äT>∑T

uÛ≤wü ` u≤dü

_Ûø£å+ ` _#·Ã+

uÛÑøÏÔ ` ã‹Ô

neTè‘·+ R eTs¡D+ bı+~+|üì~ (düT<Ûä)

áX«s¡T&ÉT R dü«uÛ≤e+ #˚‘·H˚ ◊X¯«s¡´+ ø£\yê&ÉT

(•e⁄&ÉT)

>∑Ts¡Te⁄ R nC≤„qeTHÓ&ç n+<Ûäø±s¡eTTqT b˛>=≥Tºyê&ÉT

(ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT)

∫Á‘·Áê+ R ∫Á‘·yÓTÆq ($$<Ûä) esêí\‘√ ≈£L&çq ø£+sƒ¡+

>∑\~ (bÕe⁄s¡+)

‘ê|üdüT&ÉT R ‘·|üeTT #j·TTyê&ÉT (eTTì)

<˚VüQ&ÉT R <Vü≤eTTqT <Ûä]+∫qyê&ÉT (eTìwæ)

|ü‹Áe‘· R |ü‹ì ùd$+#·T≥jÓT Áe‘·+>±ø£*–q~

(kÕ~Û«)

bÕs¡«‹ R Væ≤eTe+‘·T&ÉqT |üs¡«‘·sêE ≈£L‘·Ts¡T

(bÕs¡«‹)

|ü⁄Á‘·T&ÉT R |ü⁄HêïeTqs¡ø£+ qT+&ç ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT

s¡øÏå+#·Tyê&ÉT (≈£îe÷s¡T&ÉT)

|ü⁄s¡+Á~Û R >∑èVü≤eTTqT <Ûä]+#·Tq~ (Ç˝≤¢\T)

n+ã ` neTà

Ä»„ ` Äq

Äs¡ ` nj·T

ÄdüøÏÔ ` Ädü‹Ô

ÄVü‰s¡+ ` z–s¡+

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT ` ˇ»®

áX«s¡T&ÉT ` ádüs¡T&ÉT

ø£wüº+ ` ø£dæÔ

ø£$ ` ø£sTT

ø£$‘· ` ¬ø’‘·

ø±–‘·+ ` ø±sTT‘·+

ø±e´+ ` ø£ã“+

≈£î&É + ` >√&É

≈£î\+ ` ø=\+

>∑TD+ ` >=q+

>∑TVü≤ ` >=ã, >∑$

>∑èVü≤+ ` êTT

>ös¡e+ ` >±s¡e+

uÛÑyêì R uÛÑe⁄ì (•e⁄ì) uÛ≤s¡ (bÕs¡«‹)

$TÁ‘·T&ÉT R düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\j·T+<äT ùdïVü≤j·TT≈£îÔ&ÉT

(dü÷s¡T´&ÉT)

eTTì R eTÚqeTT<ë*Ã j·TT+&ÉTyê&ÉT (ãTTwæ)

eT÷wüø£+ R nHêï<äT\qT <=+–*+#·Tq~ (m\Tø£,

|ü+~ø=≈£îÿ)

yÓ÷ø£å+ R Je⁄&çì bÕX¯eTT qT+&ç $&ç|æ+#·Tq~

(eTTøÏÔ)

eq»+ R eqeTT (˙s¡T) q+<äT |ü⁄Ïºq~ (|ü<äàeTT)

$X«Hê<∏äT&ÉT R Á|ü|ü+#êìøÏ Hê<∏äT&ÉT (•e⁄&ÉT)

•e⁄&ÉT R kÕ<ÛäTe⁄\ Vü≤è<äj·÷q Xj·Tì+∫

ñ+&ÉTyê&ÉT, eT+>∑fiÁ|ü<äT&ÉT

(áX«s¡T&ÉT)

Á•j·T'|ü‹ R \ø°Î<$øÏ uÛÑs¡Ô ($wüßíe⁄)

düHêï ´dæ R düs¡«eT÷ Hê´dü+ (e~*ydæq) #dæqyê&ÉT

e⁄´‘·Œ‘·´sêú\T

Á|üø£è‹ ` $ø£è‹

Documents

index pages - blog.vyoma.net