APPENDIX.

DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS

Edictacontra con­fessariossollici tan­teso

675. - Ex bulla Gregorii XV, editaanno 1622, ac descripta apud Sa1mant. I,denuntiari debent: Omnes... sacerdotes(verba bullae) tam saeculares quam... re­gulares,...qui personas, quaecumque illaesint, ad {nhonesta sive inter se, sive cumalzis quomodolz"bet perpetranda, in actusacramentalis confessionis, siue antea velpost immediate, seu occasione vel prae­textu confessionis..., etiam.: confessionenon secuta, szve extra occasionem confes­sionis, in confessionario, azetz'n loco quo­cumque ubi confessiones... audz'untur seuad confessionem audz'endam etecto, sz'mu­lantes z"bùiem confessiones audire, soui­citare velprovocare tentauermt, aut cumeis illicitos et inhonestos sermones sivetractatus habuerznt. Et deinde subjungi­tur: Mandantes omnz"bus confessariis, utsuos poenitentes, quos noverznt fuisse abalzis, ut supra, solhcitatos, moneant deobligatione denuntiandi solticitantes, seu...tractantes, Inquzsitorz"busseu locorum Or­dinarzis, etc. Et si hoc officium praeter­miserint, mandat Pontifex, ut pro modoculpae puniantur. - In edicto autem ge-

Gregor.' xv. brev, Unt"versi Dominio} diei 30 Au­gusti 1622, § 4 et 7.• 1 Tr, 21, de praec. Decal., cap. 4,num, 17. Habetur etiam in· Bullar, Rom. Mainardi. ­• Tr. 4, disp. 9. - • Disp. 6, de Onere et Obligar. denun­tiandi, punct, 3. - .f, Lib. 47, cap. 29. - & Tr. 21, cap. 4,punct, 3; cfr. etiam ,punct. 4 et 5. - 6 Exam. confessar.,

675. - a) Anacletus, loc. cit., n. 67, scribit:• ldipsum[videlicet bullamGregorii non esse

(

neralis Inquisitionis imponitur excommu­nicatio latae sententiae in non denuntian­tes infra mensem omnes de haeresi su­spectos, inter quos enumerat confessariossollicitantes ad turpia, (De hac autemexcommunicatione, vide dicenda n. 693).

Hic refert adnotare auctores quos ob­servavi tractantes de hac materia sollici­tationis, cum adnotatione Iocorum, Suntvidelicet Castropalaus 2, Bonacina 8, Esco.bar 4, Salmant.P, Felix Potestas 6, Ronca­glia 7, Diana 8, Concina 9, Mazzotta lO, Ana­cletus-'. - Caeterum pauci auctoreshancrem ex professo tractant, forte quia nonubique praefata bulla Gregorii receptaest; prout asserit Anac1etus a) de Germa­nia, Palaus de Hispania. - Sed hic ad­vertendum quod noster Summus PontifexBenedictus XN, novissime anno 1741,1 ]unii, edidit bulla m quae incipit Sacra­mentum: in qua confirmavit et, quatenusopus, denuo mandavit omnibus Inquisito.ribus et locorum universi orbis christianiOrdinariis, ut inquirant et procedant con­tra omnes sacerdotes sollicitantes, cujus­cumque dignitatis, praeeminentiae, etc.

tomo 2, a num, 482. - 'Z Tract. 19, qu, 8, de Confessar.sollicitantib. - S Parto 4, tr, 5, per totum, _ 9 Lib. 2,de Poenit.• diss, 3, cap. 13. -.:. lO Tract. 6, disp. 2, qu. 2,cap. 4. - U Tract, 14, disto 8, qu, 5. - Palaus, disp. 9,punct, l, num, 9. - Benedictus XIV1 bulla Sacramen­tum, § 1.

receptam]de Germania sentire videturGeor­gius Gobat•.

676. pe cla~sula I. In actu sacramentalis con~essionis. -,677. De clausula II. Ante, vel postImmediate. - 678. De clausula III. Occasione, vel praetextu confessionis, Quid importet".òOccasioneconfe;;sionis. Dub. 1. An denuntiandus qui sotticitat mulierern rogantemut c~~s eam auduu. Dub. 2. An qui, audita fragiiitate mulieris, postea domi eamsoll~cztat. - 679.Quid importet es praetex.tuconfessìonìs. Et quid, si ex condicto mulier,fingens se aegrotam, advocet confessarium ad peccandum. -' 680. De clausula IV.~n confessi?nario,.aut in loco quocumque..., simulantes ibidem confessiones audìre, Qu~'d

importet ~llud simulantes, Et quid, si confessarius sotlicitet in confessionario sinetamen simula#one confessionis. '

LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.

§ I.

Perpenduntur Clll.usuiae. in praefata buUa Gregorii XV appositae.

Clausula:Oecastoneve/ praete­xtu,

Rogatusut cras an­diat confes­sionem etsol1icitans,denuntian­dus,

Domi 501­licitans abfragili t a­tem mulie­ris in con­fessione au­ditam:

]uxta a­lios, non de..nuntiandus.

693

678. - CLAUSULA III. Occasione velpraetextu confessionis. - Dicitur occa­sione confessionis , quando confessariusvel poenitens invitat ad confessionem ve­ram: praetextu vere, quando ad confes­sionem fictam. Ha Potestas 6, Roncagliawet Concina 7. ,

Et l°. Ex particula occasione confes­sionis, denuntiandus est confessarius, quirogatus ad confessionem, divertit et sol­licitat; esto nondum sederit, nec mulierfuerit genufìexa b). - Ha communiterSa1mant. 8, Potestas 9, Roncaglia lO et Pa­laus 11.

Dubitatur l°. An denunft'arz' debeat con­fessarius quz~ rogatus a femina ut crasejus confessionem excipiat , eam solh:'citat?

Affirmant Concina 12;et Mazzotta 13 cumPotestà et aliis; quia jam verificatur sol­licitasse occasione confessionis. - Negantvero Palaus 14; et Quarti c) ac Leander,apud Mazzotta; quia talis sollicitatio nonest proxima confessioni faciendae, sedpotius conventioni de confessione facien­da. - Sedhoc non officit quominus sol­licitatio dicatur facta occasione confes­sionis, Unde primae sententiae me sub­scribo.

Dubitatur 2'. An denuntiarz" debeatcon­fessarius qui, ob fragztz"tatem mulierz'saudt'tam t'n ejus confessione, postea dom«eam solltcùaoerù?

Prima sententia negat. Et hanc tenentSousa d) et alii apud Diana 15; item Sal­mant.P cum Trullench e) et Leandro e);

APPENO. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTmus. - § I.

Potestas l cum Hurtado, Lezana e), Pey­rino e).

Dicit autem Potestas 2, non esse de­nuntiandum confessarium qui sollicitatpostquam poenitens recesserit ab ejusconspectu. - Verumtamen denuntiandumesse recte censet confessarium qui statimpost confessìonem dicit poenitenti: Expe­eta me pauùsper, et post interval1um ve­nit et sollicitat, etiamsi, accedendo, prìushabeat de alio negotio serio tractatum;quia tunc talis tractatus prudenter fictuspraesumitur: secus vero, si venit sequentidie et sollicitet. Ita Potestas 3. Sed quidamdoctus non utique improbabiliter dicitquod si negotium illud magni sit mo­menti et ad confessarium pertinens, mi­nime est ipse denuntiandus. - Quare, excircumstantiis judicandum an principali­ter intenta fuerit sollicitatio, et negotiumut medium; an vero negotium principa­liter, et sollicitatio per accidens.

Constat autem denuntiandum esse con­fessarium, si statim post confessionemducat puerum in cubiculum et sollicitet;quia tunc statim ponit, si non sollìcitatìo­nem, saltem illius medium. Ita Roncaglia 4;et Potestas" cum Diana f), etc. - Item,si audita confessione feminae, dum ea admanum deosculandam accedit, confessa­rius illam turpiter tangat s;',: vel dum estante ìpsum ut confiteatur, pedibus autmanibus turpiter tangat illam, si imme­diate post ipsa confitetur, pariter est de­nuntiandus. Si vero alia vice confiteatur,vide dieenda in c1ausula IV, n. 680.

Clausula:Immediateposto

stricte intelligendum esse, ita ut nullumintervallum intercedat.

An autem denuntiart' debeat confessa­rtus qui solùcùat immediate postquampoenitens petieri: confessionem? - Affir­mant Salmant. 4; sed probabilius, ut puto,negat Bordonus c) apud Potestà 5. - Notan­dum tamen quod eo casu, licet confessa­rius non sit denuntiandus ex c1ausula prae­dieta, denuntiandus tamen est ex c1ausulatertia sequenti: Occasione confessionis (utìnfra), Si enim confessarius utitur peti­tione illa ut medio ad sollicitandum, uti­que est denuntiandus; secus, si utaturtantum ad colloquendum, et si postea inprogressu collocutionis tentatus sollicitat.

Illud autem Immediate post, commu­niter a doctoribus intelligitur, quando postconfessionem nec confessarius nec poenì­tens ad alia se divertit, ita ut eveniatsollicitatio antequam ulla alia actio inter-

. venerit. - Ita Salmant., Roncaglia d),.

676. - CL.'~USULA I. In actu sacramen­taNs confessionis.

Ad hoc sufficit si confessìo sìt incepta,licet non perfecta: ita Salmant.! et Ronca­glia 2. Nota hic prop. 6 damnatam ab Ale­xandroVII, quae dicebat: Confessarius quiz'n sacramentali confessione trz'buit poeni­tenti chartam postea legendam, z'n qua advenerem indtat, non censetur soilicitassez'n confessione. - Pariter denuntiandusest confessarius, si in confessione appo­nat medium indifferens, quod tamen excircumstantiis postea cognoscatur appo­situm ad sollicitandum; ut esset, ìmpo­nere mulieri ut expectet eum domi, velsi interroget eam ubi habitet. Ita Ronca­glia 3 cum Bordono,

617. - CLAUSULA II. Immediate antevel posto

Illud Immediate ante, sentiunt commu­nius Passerinus a) et Bossius a), apud Ron­caglia a), contra aliquos apud Barbosa b),

692

Clausula:In actu sa­cr a-men t a­lis con/es­sionis;

Clausula:Immediateante.

1 Tr. 21, cap. 4, n.44. - ~ Tr. 19, qu.8, cap. 1, qu.B,resp, 1. - 3 Loc. cìt., qu. 5, resp, 2.. Bordonus, SacroTrìbunat., cap. 23, qu, 3, n. 54, v. Tertio ; et I\fan. Consulto,

677. - a) Roncaglia, loc. cit., qu. 5, resp. 2,scribit: "Quodsi inter sollicitationem et con­fessionem nihil mediet, taliter quod nee con·fessarius nec poenitens ad alia se divertant,verificari potest sollicitationem factam esseimmediate ante confessionem». Hinc colligitquod si postquam aliquis petiit confiteri, aeonfessariosollicitetur,intelligitur interveniresollicitationem immediate ante confessionem,quamvis confessio non sequatur. Et tamquampatrocinantes huie dicto citat Passerinum, z"1zcap. Dt inquisitionis, n. 94, de haeret. in 60 ;

et Bossium, de Confessar., solicit., dub. 12,qui revera hoc habent.

b) Apud Roncaglia, «non pauei. dieunt

sect, 23, qu, 11, n. 65 et 69; et qu. 12, n. 82 et seqq, ­• Loe. cit., n. 49. - • Tom. 2, n. 504. - satmen«, tr, 21,cap. 4, n. 48.

vocem immediate eodemsensu intelligendamesse ac incontinenti, quod non excludit omneintervallum, «ut ex Barbosa, dict. 155 •. ­Et profecto Barbosa, Diction. usu frequent.,dict.155, cum multis dicitgeneraliter verbumIncontinenti aliquod intervallum admittere.

c) Bordonus,Sacro Tribun., loc.cit.,cap.23,n. 35, male eitatur a Potestà; idem enim te­net ac Salmant., dicens: «A parte ante illudspatium [intra quod juxta bullam Gregoria­nam prohibetur sollicitatio) incipit cum poe­nitens primo petit pro tunc confessarium•.

d) Roncaglia, tr. 19, qu. 8, cap. 1, qu. 6,resp. 2, hanc utique sententiam affert; deindeeam quae admittit aliquod intervallum, et con-

1 Tom. 2, n. 50S.. Gasp. Hurtad., de juse. etc., de]udicio forensi,'disp. 2, de Aeeusator. et Denuntiat., diff. 7,v. Circa peccatum sollicitationis. - SI Loc. cìt., n. 504.­s Loc, cìt., n. 506. - • Tr. 19, qu. 8, cap. 1, qu.6, resp.2.- li Loc. cit., n. 507. - 6 Tom. 2, nume 509. - 7 Lib. 2,diSSe 3, cap. 13, n. 7. - 8 Tr. 21, cap. 4, n. 52. - 9 Loc.

c1udit: «Quam autem sequi debeamus expli­cationem illius dictionis immediate in hacmateria poenali,'alii videant •.

e) Lezana et Laurentius de Peyrinis nonvidentur citari a Potestà pro hoc asserto, ne­que illud habent.

f) Diana, pari. 4, tr. 5, resol. 11, recita­tive tantum hoc dictum referto

g) Seu, uthabet S. Doctor in Hom. apost.,tr. 16, num. 167, ~'. f: «Si immediate postconfessionem, illa accedente ad sibi deoscu­landam manum, ipse malitiose stringeret ma­num illius •.

cit., n. 510. - 10 Tr. 19, qu. 8, cap. I, qu, 7, resp. 1. ­11 Tr. 4, disp. 9, punct. 7, num, a. - 1l! Loc. cit., n. 9. ­18 Tr. 6, disp, 2, qu.2, cap. 4, n. 4, v. Tertio, - Potestà,loe. cit., n. 510. - 14 Loc. cit., n. 4. - Leander~ de Poenit.,disp. 13, qu. 29. - Mazzotta,} loe. cito - 15 Parto 1, tr. 4,resol. 14. - 16 Tr. 21, cap. 4, n. 51.

. 6?8. - a) Roncaglia, cap. 1, qu. 7, potiusmnult quam aperte tradat hanc explicationem.

b) Ampliationem hanc: Esto nondum se­derit, etc., silentio praetermittunt Salmant.,Roncaglia et Palaus.. c) Quarti non citatur a Mazzotta, nequelpsehabet casum praesentem,de Casib. reserv.,sect. 1, cap. 1, caso 6, diff. 3, V. D~i:o 2.

d) Sousa, Opusr.:. de Solicitantib., annoto9,cum cap. 18, tr. 1, n. 6, affert dumtaxat ra·tionem ';lua n~titur haec prima sententia: quidnempe mtelhgatur per verbum immediate.

e) Trullench, Decal., lib. 1, cap.3, dub.18,

LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.APPENO. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § I.

Probabi­Iius denun..tiandus.

Item, selli­citans perepistolam.

694

et idem sentit auctor libri Istru«. per lt'novelli Confessori>. - Ratio, quia is nonutitur tunc occasione confessionis, sednotitia ex illa habita; ideoque tunc dici­tur confessarius peccare, non ex occa­sione, sed ex cognitione confessionis, cumsollicitatio sit remota a loco et statu con­fessionis.

Secunda tamen sententia probabilioraffirmat. Eamque tenent Mazzotta a, Po­testas f), Concina3;Peyrinus g) cum Graf­fio g), apud Diana g); et Roncaglia 4 cumLezana g), Bossio g) et Bordono f). - Ra­tio, quia, cum sollicitatio ìmpulsum habeata confessione, satis verifìcatur quod occa­sione confessionis fiat sollicitatio. Satisautem praesumitur confessarius usus fuis­se notitia confessionis ad sollicitandum,si post audita peccata turpia poenitentissuamque propensionem ad venerem osten­sam, interroget de domo ubi habitat, anmaneat sola, et similia; vel (ut ait Coneina)si ante confessionem confessarius et poe­nitens mutuo fuissent ignoti, et occasionecognìtae levìtatìs ipse domum mulierisadeat et sollicitet.

Idem recte ait dicendum Roncagliacum auctorìbus a se citatis, si confessa­rius sollicitat per epistolam; vel si con­fessarius obtineat vel petat h) a muliereconsensum copulae, promittendo ejus eon­fessionem audire.

1 Parto 2, cap. 14, n. 293.-' Tr. ,6,disp. 2, qu. 2, cap. 4,lt.4, v. Tertio, - • Lib. 2, diss, 3, cap. 13, n. 7. - • Tr. 19,qu, 8, cap. 1, qu. 7, resp. 1. - ConcinaJ tec. cìe., D. 7. ­Roneagl., 10c. cito - • Lìb 2, dìss, 3, cap. 13, num, 8. ­• Tr. 6, disp.2, qu, 2, cap. 4, n. 4, v. Quarto. - , Tr. 19,qu, 8, cap. l, qu. 7. resp. 2. - Bonion., Man. Consultar.,sect.25, n.39. - • Loc. cit., resp.2.• Bordon., Tribuna!.,cap. 23, qu. 7, num. 58. - Tanerecl., de Poenit., disp. 7,

n.63; Leander, de Poent't., dù;p.13, qu.28,non loquuntur de fragilitate mulieris per con­fessionem cognita; de cetero concordant.

I) Potestas, n. 504; Bordonus, Man. Con·sultor., sect.25, n. 38, id tenent si sollicita­tio eodem die contigerit.

g) Laurentius de PeyrÙl.is, tomo 2, de Ofj.praelati, in const.4 Gl'egO/-ii XV, n. 2; ]a­cobus de Graffiis, de Casz:b. reserv., lib. 2,cap.12, n. 30; et Consa., /il>. 4, cons.l, n. 38,

.de Cognatz'one spirt't., 10qlluntur de eo quimittit lenonem post mulier'em ad eam solli­citandam; et ita citantur a Diana, parto 4,tr.5, resol. 7; et idipsum habet Lezana, Sum.quaest. regul., cap. 19, n. 34.

679. - 20• Praetextu autem confessio­

nis, denuntiandus est confessarius qui expravo fine ficte invitat mulierem ad con­fessionem, et deinde sollicitat. Concina 5,

Mazzotta 6 et Roncaglia 7 cum Bordano.- Si vero confessarius vadit ad sollici­tandam feminam, petendo licentiam a suosuperiore sub praetextu confessionis, me­rito dicunt Salmant. a) et Roncaglia 8 cumBordono; ac Tancredi apud Potestà 9, nonesse denuntiandum; quia tunc praetextusconfessionis non est respectu poenitentis,sed respectu superioris.

An autem denuntz'ari debeat confessa­rius qui convenz'tcum muliere ut, ad elu­dendos domesticos, se fingat aegrotam,et zpsum accersat domum ad patrandumpeceatum?

Affirmant Coneina lO et Mazzotta 11; ìtemFagundez apud Potestà 12; ac Sancius apudDiana 13; quia praetextus confessionis tuncvidetur satis manifestus. - Sed probabi­lius negant Roncaglia 14 cum Bordono b),

Diana e); et Escobar 15 cum Trullench e),

cum Freìtas ac Leandro. Ratio, quia tuncnon verificatur quod confessarius sollìci­tat praetextu confessionis, sed tantumquod praetextu confessionis peccatumexsequitur; ita ut praetextus confessionistunc non jam ordinetur ad sollicitationem,sed ad familiares decìpiendos,

Et tanto minus (contra Concina) puto

qu. 19. - • Tom. 2, num, 513. - m Lib.2, diss, 3, cap. 13,num. -8. - 1J Loc, cìt., v. Quarto. - Fagund.} DecaI.,lib.6, cap. 12, n. 17. - " Loc. cìt., n. 513. - Joan. Sanc.,Select. disp. 11, num. 68.. " Parto 4, tr, 5, resol. 37. ­" Lec. cit., resp. 2. - .. Lib. 47, num. 662. - Freùas, deConfesso solicitant., qu. 15, num, 44 (edit. 3). - Leander,disp. 13, qu, 24. - eoncina, lìb. 2, disserto 3, cap. 13,num.8.

h) Roncaglia de copula obtenta, non verode solum petita, loquitur.

679. - a) Salmant., tI'. 21, cap. 4, n. 55,casum diverso modo ponunt; videlicet feminaipsa vocat confessarium sub titulo confessio~

nis, ut citius et libentius praelatus licentiamexeundi concedat.

b) Bordonus, loc. cit., id non habet; et vi·detur citari a Roncaglia pro alio argumento.

e) Diana, parto4, tr. 5, resol.37; et Trul­lench, Decal., Ub. 1, cap. 3, dub. 18, n. 72,loquuntur in generali de confessario qui vo­catur a femina sub ficto praetextu confessio­nis, sed revera causa venereorum agendo­rum, et qui domi.eam sollicitat.

Clausula:Prae textu.confessio..nis.

Petens li­centiam asuperiorepraetextuconfessio..nis, non de..nuntiandus.

Convenienscum mulìe­re ut se fin ..gat aegro­tam et do­mum arces­sat :

Probabi·Iius non de­nuntìandus.

Necdenun·tiandus, simulier ar..cessar sineconventi o­nem,

Secus, sol­licitans ex ..tra confes­sionem, etsuadens utdomum ar ..cessato

Item, si amatte puel­lae arcessi..tus ad con­fessionem,

Sollicitansin confessìo­nario vello..co ad con­fessionemelecto.

esse denuntiandum confessarium, si mu­lier, nulla conventione praemissa, prae­textu confessionis ipsum advocet et sol­lieitet; quamvis deinde rem habeant. Quia,ex bulla, tunc confessarius denuntiaridebet, quando ipse sollicitat praetextuconfessionis; at in hoc casu, non confes­sarìus, sed poenitens praetextu confessio­nis confessarium sollicitat.

Secus vero cense o dicendum, si con­fessarius extra confessionem sollicitaret,et femina renueret timens diffamationem;et ideo confessarius ei suaderet, ut fingensse aegrotam eum accerseret ad peccan­dum, Quia tunc vere diceretur confessa­rius praetextu confessionis sollicitare fe­minam ad praestandum consensum. ­Idem puto dicendum, si confessarius ad­vocetur a matre puellae ut filiae confes­sionem excipiat, et ipse ad cubiculumaccedat cum pravo fine ad alloquendampuellam de confessione, nempe eam in­terrogando an velit confiteri, vel dicendose advocatum fuisse ad audiendam ejusconfessionem, et deinde sollicitet. Quiatunc etiam sollicitaret praetextu confes­sionis. - Idem dicendum puto cum Esco­bar l et Diana 9, quando confessarius inloco ad confessiones deputato, et subconfessionis figura sive specie, simulat,ad illudendos spectantes, confessionemaudire, et sollicitet. Tunc enim denuntian­dus est, non jam quia sollicitat praetextuconfessionis; sed quia sollicitat, simulandoconfessionem in loco ad ipsam deputato,ut mox dicemus n. seq.

680. - CLAUSULA IV. Extra confessio­nis occasionem, z'n confesstonario, aut z'nloeo quocumque ttbz' confessz'ones audùm­tur, seu ad confessùmem audz'endam eleoeto,simulantes z'bidem confessiones audire,

1 Lib. 47, num. 662. - • Parto 4, tr. 5, resol. 37. ­Tract. 19, qu.8, cap. 1, qu. 8. - • Loc. cit., num.675. ­

5 Tr. 4, disp. 9, punct. 8, num. 4. - Fagund.~ Decal.,1ib. 6, cap. 12, n. 19. - Trull., Decal., lib. l, cap. 3, dub. 18,.

680. - a) Diana, parto 4, tr. 5, resol. 38,quaerit: «An sit denuntiandus confessarius,qui, sedens in cònfessionario et loquens cUfIlpoenitente, stante vel sedente ante confesslO­narium, illam sollicitat •. Et respondet affir­mative ex decreto Pauli V,quod dicit intelli­gendum videri, «licet confessarius non simu­let confessionem, dummodosollicitetfeminam

695

sollicitare vel provocare tentaoerint, autcum eis z'llz'ct~OS et inhonestos sermonessive tractatus haouerint. - Tò simulan­tes zòidem confessiones audire quidemintelligitur, si sacerdos ita se gerat utadstantes credant actu ipsum audire con­fessionem. Dicunt autem Roncaglia 3 etEscobar 4 cum a1iis, quod ad simu1andamconfessionem non sufficit, si femina fìexisgeni bus coram confessario assistat ; sedinsuper requiritur ut confessarius voce,nutu, sive aliqua actione, puta applicandoaures, simu1et confessionem audire. Quia(ut ajunt) simulatio non solum debet esseex parte poenitentium, sed etiam ex parteconfessariorum; cum in bulla de his di­catur: simulantes ibidem confessiones au­dire. - Sed me1ius sentìunt Palaus 5,

Diana a); Fagundez ac Trullench, apudEscobar 6, quod, cum confessarius adestin loco deputato ad audiendas confessio­nes, et femina genufìexa ibi adstat, eam­que confessarius sollicitat, jam denuntian­dus est. Quia ipse, manendo ibi audienspoenitentem, jam satis ingerit spectanti­bus credulitatem quod illa confiteatur;ideoque ipso facto jam simu1at confessio­nem audire. - Secus tamen dicendumputo, si in aliquo loco, quamvis electoad confessionem, extra tamen confessio­narium, sacerdos sollicitaret feminamstantem , vel sedentem aut cubantem,juxta mox dicenda.

Dixi: extra confessionarium. NamDubium hic fit: an, denuntian- debeat

confessarz'us quz'sollz'c#at vel tractat tur­pz'a ùi confessionario, quz'n tamen confes­sionem simulet?

Prima sententia negato Et han c tenentPalaus 7, Escobar 8; Roncaglia 9 cum Le­zana; et Salmant. ~o cum Freitas b), Fagun-

num. 73. - 6 Lib. 47, num. 673. - 'l Loc. cit., num. 4. ­S Loc. cit., num. 669. - 9 Te. 19, qu. 8, cap. 1, qu. 8. ­Lezatla~ Samo quaest. regnI., cap. 19, n. 34. - 10 Tr. 21,cap. 4, n. 57 et 58.

in confessionario •. Et part.l, tI'. 4, resol.18,quaerit: «An si femina sine' ullo ordi~e adconfessionem loquatur cum conf~ssano. denegotiis in confessionario, et intenm ab lpSOsollicitetur, an sit dictus confessarius denun­tiandus '. Et affirmative respondet ex bullaGregorii.

b) Freitas, qu. 15, n. 49 (edit.3), ita docet,

Quid imoportet si·ìn u t awt escanfessic­nem extraconfessiona­dum.

Sollicitansin ccnfessìo­nario sinesimulationeco nfes s ì o­nis:

]uxtaalios,non denun­tiandus.

696 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO' POENITENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § II. 697

§ Il.Quinam sollicitantes debeant denuntiari.

681. Qu. 1. An denuntiandus confessarius consentiens .mul.ieri sollicitanti. - 682. Qu. 2.An confessarius qui, sollicitatus ad copulam, dzve".tzt ad tactus. - 683. Qu. 3. Anconfessarius sollicitans ad actus venialiter tantum tnh?nes~os. -:- ~. Qu'. ~. An sol­Ucitans ad peccata non turpia. - 685. {2u.5. 4"! denu,,!tzand.z eptscopz sollicitantes. ­686. Qu. 6. An denuntiandus confessarius solltcttan~, si fuerit emendat~s.- 687. pu. 7.An, qui de sollicitatione jam convictus est et punzt"!'s. - Qu. 8. An, fluZ consentii "'fu·lieri sollicitanti ne ab ea accusetur, - Qu. 9. An, simulans c~nfesszonem.ex condz~t~ad tractanda inhonesta. - 688. Qu. lO. An denuntiandus taicus vel clericus soilici­tans in confessione, simulando se confessarium. Et q~id, si sito s.acerdos, sed ca!,eatjurisdictione. - 689. Qu. 11. An denuntiari debeat poenitens sollzcztans confessarium.- 690. Qu. 12. An denuntiandus interpres sollicitans poenitentem. - 691. Qu. 13. Anconfessarius sollicitans mulierem ut inducat alfam ad. ~ecum peccandum, vel ~t

ipsa peccet cum alio. - 692. Qu.14. An confessarius soilicitans, postquam decesserit.

681. - Quaeritur 10. An sit denuntian- ctarello b), etc., quod rationi a Salmant.dus confessarius consentiens mulieri sol- allatae responderi possit, verba bullaelicz'tanti in confessione? intelligenda esse de tractatibus turpibus

Affirmant Salmant. l; et ajunt contra- quorum confessarius sit auctor. Atqueriam sententiam non esse probabilem post Diana 11 hanc probabilem ac tutam dicit.bullam allatam Gregorii XV, ubì expresse At mihi pro dieta sententia, alia ratiosunt denuntiandi, non solum confessarii occurrit, quae habetur apud Bordoni, etsollicitantes, sed etiam inhonestos tracta- quae potior videtur. - Ratio est, quia extus habentes. Et idem sentiunt Mazzetta", bulla eadem Gregorii mandatur confes­Concina 3, Potestas 4; item Salmant." cum sariis ut moneant de obligatione denun­Diana, Leandro, Sousa a), etc. tiationis, nonjam quoscumque poenitentes

Negant vero Bonacina 6, Palaus 7, Esco- qui cum confessariis inhonestos tractatusbar 8 cum da Cunha, Hurtado, Sousa a) et habuerint, sed ilIos quos nouerint fuz'sseSanctarello; item Prado, Bordonus, Homo- ab alizs, ut supra, sollicz'tatos. Quare in­bonus et Trullench, apud Salmant. 9. - fertur quod poenitens licite, si vellet, posoAc Roncaglia lO ad hanc sententiam Incli- set confessarium in dìcto casu denuntiarenare videtur, dicens cum Bordono, San- (juxta primam probabilem sententiam),

dez et Leandro; item Sancius, Sousa,Hurtadus, Bossius et Donatus, apud Po­testà 1.

Ratio, quia in bulla Gregorii (ut supra)dicitur, denuntiandos esse confessarios qui,extra confessionis occasionem, ùz confes­sionario, aut z'n loco quocumque ubz' con.fessiones audiantur, seu ad confessionemaudiendam etecto, simulantes z'bùiem con­fessiones audire, solùcitare vel provocaretentaoerint, aut cum eis z'llz'cz'tos et z'nho­nestos sermones habuerz'nt. Ergo inferuntquod, sive sollicitatio fiat in confessiona­rio sive in alio loco ad confessiones eleocto, requìritur ad obligationem denun­tiandi confessionis simulatio.

liu;à~~~~i: Sed probabilius affirmant esse denun­tiandus. tiandum Mazzotta 2, Concina 3, Diana 4; ac

Potestas 5 cum Bordone e), Trullench, etc.Cum his dicimus quod si confessariussollicitat in aliis duobus locis ut suprain bulla descriptis, requiritur simulatioconfessionis, ad eum denuntiandum; nonvero, si sollicitat in confessionario. - Et

. hoc probatur ex decreto Pauli V (relatoapud Potestà 6), ubi sie dietum fuit: DielO Julz'i1614, z'n generalz' CongregazioneS. Romanae et unz'versalzs Inquzsz'tzonz's

I coramSS. D. N. PauloPapa V....facta rela­tione quod mulH confessarù tractant cummulzerzous z'n confessionaù, extra occasio­nem confessionis, de rebus inhonestis: San­cHssz'mus decreoit ut contra hujusmodiconfessarios procedatur in S. Officzo. Cumigitur .nulla ibi mentio fiat de simulationeconfessionis, ad denuntiandum confessa­rium sufficit quod ipse in confessionalide rebus turpibus tractet, quin simulet

Fagund.;Decal., lib.6,cap. 12, n.19.. Leand., disp.13,qu. 30. - Joan. Sanch., Select. disp. 11, n.68, v. Hinc fitetseqq.·Sousa, deSolicitant., Addit., n.13.· Thom. Hurt.,Resol. mor., tr. 4,cap. 4,n.72; cfr. etiam Gasp. Hurt., deJust. etc., de .Judicio forensi, disp. 2, ed Accusator.~'t·

Denl1ntiat., diti'. 7, v. Circa peccatum sollicitaUonis. ..Boss.~, de Confesso solicitant., dub. 13, n. 33. ~ Donat.,

«stando in terminis hujus [Gregorianae] bui·lae '. Sed .n.SO, addit secus esse ex quadamdeclaratione Pauli V, in congoS. Inquisitionis,de die 10 Julii 1614. Unde cum ipso S. Al·phonso secundam sententiam tenet.

e) Bordonus, Tribun.,cap.23,n.46, quam.vis negare videatur, atcerte sic tenet, dicenssolam in confessionario praesentiam esse si·

confessionem audire. - Nec valet dieere Difficultati(ut ajunt adversarii) decretum hoc fuisse satistit.abrogatum sive restrictum per bullamGregorii. Nam respondetur, regulam ge-neralem esse quod leges anteriores nun-quam intelligantur abrogatae per poste-riores, nisi quando hae prìorìbus omninosint contrariae: alioquin semper ac aliquomodo potest contrarietas excusari, corre-etio legum, quoad fieri potest, vitari debet;prout communiter tradunt Sanchez 7, Pa-laus 8, Salmant. 9 et alìì DD. passim, excap. Cum dilectus, de consuet., et ex 1.1,C. de Inojj. dotzo., ubi dicitur: Leges le·gz'bus concordare promptum est. - De-cretum autem Pauli V bene consistit cumbulla Gregorii. In ilIo enim sermo tantumfit de confessario tractante inhonesta inconfessionali. In bulla vero Gregorii ad-ditur de tractante turpia, praeter confes-sionale, z'n· loco quocumque, ubz' contesosiones audiantur, seu ad confessionemaudzendam etecto; et hie subditur clausula:simulantes toidem confessiones audire.Unde, cum clausula haec bene referripossìt: tantum ad duo posteriora loca etnon ad confessionale; non est cur dica-mus decreto Pauli V per bullam Grego-riì fuìsse derogatum.

Accedit edietum S. Inquìsìtionis Ro- Confirma·. .. tur obliga-

manae (relatum a Potestà lO), ubi dicitur : t~o 4enun-Debbano riuelare... ciascunodz' quelli dei tiandi,

quali sappiano o abbiano... notizia... checontro i decreti e costituzzoni apostolicheabbiano abusato... z'lsaèramento della Pe-nz'tenza, servendosi della confessione econfesszonarzo (nota) a fini dtsonestz~501-lzcz'tando in essi i penz'tenti ad turpia, ed

Prax., tom.4, tr. 13, qu.53.. 1 Tom.2, n. 522. - • Tr. 6,disp. 2, qu.2, cap. 4, n.4, v. Quinto et Sexto. - 8 Lib. 2,diss. 3, cap; 13, n. 10 et 11. - • Parto 4,tr. 5, resol. 38. ­• Tom. 2,n. 522.. Trull., Decal.,. lib.1, cap. 3, dub. 18,n. 73. - • Lo<:. cit., n. 523. - , DeMatr., Iib. 1,disp. 17,n. 6. - • Tr;·3; disp. 5, punct.2, § l, n. 9. - • Tr. 11,de Legib., cap. 4,n: 13. - IO Tom. 2, parto 2, n. 226.

.mulationem sufficientem, absque aliis signis:«Quid, si monialis staret, sedente confessario?Certe in confessionarioordinario simularetur;quia ad aliud non est deputatum.. : non autemsi staret vel sederet in alio loco extraneo velin parlatorio loco communi, quia nullum adestsignum simulationis confessionis ex hoc ca·pite '.

avendo con essi dzscorsi di cose z'llecz'tee non convenienti al fine per il quale èstato z'stituzto li). - Quapropter talis con-

Contessa­ri us consen­tiens sollici·tarìoni, de­nuntiandus.

Opinio ne­gans.

, Tr. 21, cap. 4,n.42. - • Tr.6, disp. 2, qu. 2, cap. 4,n. 6, qu. 2. - 3 Lib. 2,diss.3, cap. 13, n. 16. - 4 Tom. 2,parto 3, n.579. -' Tr.21, cap. 4,n. 54.·Diana, parto l, tr.4,resol. 11; et parto 4, tr. 5, resol. 42.. Leander, disp. 13,qu. 20. - • Disp. 6, de Oblig. denunt., punct. 3, n. 17. ­, Tr. 4, disp.9, punct. 5, num. 4.- 8 Lib.47, num. 653.•Da Cunha, de Confessar. solicitant., qu. Il, n. 11. - Thom.

d) Id est: «Denuntient quemcumque no·"". verint aut compererint contra decreta et con·

stitutiones apostolicas sacramento Poeniten·tiae abusum esse, adhibendo confessionem etconfessionale ad fines inhonestos, sollicitandopoenitentes ad turpia et instituendo sermonesde rebus illicitis, et fini ad quem sacramen·tum institutum est non decentibus •.

681. - a) Scusa, de Solicitantib., tr. 1,cap. 6, distinguit, dicens n. 7, puniendumesse juxta tenorem decreti Pauli V, conf~s'

sarium qui non solum succumbat persuaslo,

fessarius saltem denuntìaadus-est ex hocedicto j quia abutitur confessionario adsollicitandum.

Hurtad., Resol. mcr., tr. 4, càp.8, n. 823.. Sanctarellus,de Haeresi, cap. 46, n. 2. - Prado, cap. lO, qu. 4, § 4••Bordan., Tribun., cap. 23, qu. 16, n.72.. Homob., Exam.eccles.) tr. 11, cap. 12, qu. 26, resol. 4, v. S,: famen... Tl'ull.,Decal., lib.l, cap. 3,dub. 18, n.51 et 53.. • Tr.21, cap. 4,n. 41. - lO Qu. 8, cap. 1, qu. 5, resp.3... Bordan., loe. cit.,n. 74.- 11 Part.1, tr. 4, resolut.ll.- Bordon'.Iloc. cit., n. 78.

nibus feminae; «sed cum femina suadentealiquem in ipsa confessione actum exerceat •.At n. 8, negat esse violatorem decreti, «siconfessarius solicitationem amplectens, de ma·teria ilIius loqui desistat ac libidinis compIe·mentum in aliud tempus et locum differat,neque formam abso1utionis feminae confitentiimpendat '. Et eadem docet in Aphorism. In·quisitorum, lib. 1, cap. 34, n. 9 et lO, tra·ctans de bulla Gregoriana.

b) Sanctarellus, loc. cit., rationem hanc non·affert. .

698 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENlTENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § II. 699

Probabì­Iìus non de­nuntiandus.

sed videtur probabilius ad hoc poenitensnon obligari ; quia, ut ipse obligationemsubeat denuntiandi confessarium, requiri­tur ut fuerit ab illo sollicitatus. Etsi igi­tur confessarius non eximitur a crimine,ob inhonestum tractatum in confessiona­rio; eximitur tamen poenitens ab obliga­tione denuntiationis, dum non reperitursollicitatus. - Et recte censetur noluissePontificem obligare poenitentes ad denun­tiandum confessarios quos ipsi tentaverint,ob magnam difficultatem quae deterreretpoenitentes a denuntiando in isto casuquo peccatum ab ipsis causam habuerit:tum quìa, si denuntiarent, valde pericli­taretur eorum fama; tum quia lex nimisardua tunc eis redderetur.

Quidam neotericus scripsit praefatamopinionem fuisse proscriptam a Benedi­cto XIV, per bul1am Sacramentum. ­Sed perperam id asseruit; nam Pontifexibi tantum dixit denuntiationem esse fa­ciendam, etiamsi inter confessarium etpomifentem mutua fuerz"t. Longe autemdiffert sollicitatio mutua, ab ea quae fita muliere, et cui confessarius consentit;cum doctores valde distinguant primumcasum ab altero, ut observari potest apudFelicem Potestà l, Ubi dicunt sollicitatio­nero mutuam tum evenire, cum confessa­rius sollicitatus a poenitente ad unamturpitudinis speciem, ad aliam sollicitatmulierem (prout num. seq. dicetur); autetiam, cum confessarius a poenitente sol­licitatus prius dissentit vel sermonemdivertìt, et deinde post aliquod interval­lum illam sollicitat. Atque in his casibus

1 Tom. 2, parto 3, num. 581. - Castropal., tract. 4,disp. 9, punct. 5, num. 4. - Peyrin., tomo 2, in consto 4Gregor. XV, § 3, num. lO. - • Tr', 21, cap. 4, num. 40. ­Leander, disp. 13, qu, 21. - • Loc, cit., n. 4. - • Lìb. 47,

c) Rodericus da Cunha, qu. Il, n. 11, di­stinguit: «Diligenter discutiendumest, ìnquit,utrum femina, quae prìus et sollicitavit et­provocavit, eamdem libidinosi animi signìfì­cationem semper retinuerit, an interruperitmanseritque solum turpibus actibus peragen­dis habitualiter dìsposìta '. Si primum, quam­vis postea confessarius sollìcìtet, «talìs for­tasse sollicitationon Inquisitorum jurisdictio­nis erìt ». Si alterum, « Inquisitorum judiciumminime fugiet confessarius•.

d) Nihilomlnus, contra hanc opinionemS. Off. in sua Instructione diei 20 Febr. 1866

mutuae quidem sollicitationis auctoresaliqui, ut Castropalaus, Peyrìnus et da Cu­nha c), senserunt non adesse obligationemdenuntiandi. Et haec est opinio quae aPontifice damnata fuit, et quidem juste:in hujusmodi enim casibus jam verifica­tur quod poenitens vere manet sollicìtata,et vere confessarius sollicitat. - At innostro casu, cum confessarius simplicitersollicitationi consentit, minime verifica­tur, nec dici potest quod mulier sit solli­citata. Quando autem cooperatio confes­sarii dicenda sit simplex consensio, autetiam mutua sollicitatio, id pendet a cir­cumstantiis sermonis et tractatus quiinter confessarium et poenitentem inter­cedunt d).

682. - Quaeritur 20• An si! denuntian­

dus confessarius qui, sollidtatus a poeni­tente ad copulam, renut"t, et diuertit adsolos tactus?

Affirmant Salmant. 2 cum Leandro etDiana a). - Sed probabiliter negant Pa­laus 8, Escobar lo; ac Trul1ench, Hurtadus,etc., apud Salmant.", Ratio, quia feminasollicitans ad copulam virtualiter provo­cat etiam ad tactus, qui ordinarie suntpraevii ad copulam ; un de verificatur quodconfessarius (ut supra) tunc non sollicitat,sed sollicitatus consentit b). - Recte veronotant Palaus, etc. 6, quod confessarius sol­Iicitatus ad sodomiam, si ipse divertat adfornicationem, vel contra, tunc certe estdenuntiandus; cum ipse tunc sollicitet adactum ad quem non fuit soUicitatus: foronicatio enim non continetur sub sodomia,nec contra.

num. 656. - Trull., Decal., lib. 1, cap. 3, dub. 18, n. 51. ­Thom, Hurtad., Resol. mor., tract.4, cap. 5, n.56 et 59.., Tr, 21, cap. 4, num. 39. - • Tr. 4, disp, 9, punct. 5,num.4.

n. 2, haec dec1aravit: «Denuntìare oportetquemcumque sacerdotem, etiam jurisdictionecarentem, sollicitantem in confessione, veletiam poenitentis sollicitationiconsentientem,quamvis statim dissentientem de turpi mate­ria loqui, illius complementum ad aliud tem­pus differentem,et non praebentem absolutio­nem poenitenti•.

682. - a) Diana non satìs accurate citatura Salmant.; id enim, parto 4, tr.5, resol.13,recitative tantum habet.

b) Sed vide notam d ad num. praece­dentem.

Quid de sol­licitato adcopulam, etdivertentead alias a­ctus turpes,

688.- Quaeritur 3". An denuntz'andussi! confessarius solit'dtans ad actus tan·tum veniait'ter t'nhonestos?

a~~~~~~~~ Prima sententia affirmat; et hanc te­niales, de- nent Diana l, Mazzotta a), Viva b) et Trul­fu~~~a6:: lench, Sancius C)J Fagundez C).1 Leander et

.Thomas Hurtadus d). - Ratio, quia actusleviter inhonesti extra sacramentum fiuntgraves in sacramento ob gravem injuriamquae ei irrogatur. Sicut sumptio parvicibi in die jejunii esset per se leve pec­catum contra temperantiam; sed essetgrave si fieret ante communionem.

Secunda vero sententia probabilior ne­gat; et hanc tenent Palaus e),' et Escobar 2

cum Sousa, Portello et Gaspare Hurta­do v, - Ratio, quia, ex una parte, certumest quod ad denuntiandum confessariumsollicitantem requiritur (prout dicunt Pa­laus e), Portellus et Sousa) quod actussollicitationis sit peccatum grave, ita utcerte putetur ipse graviter in eo peccasse:cum talis denuntiandus sit tamquam su­spectus de fide, ut habetur ex edicto In­quisitionis generalis apud Potestà f). Atnemo potest censeri suspectus de fide,qui tantum venialiter peccato Hinc Bene­dictus XIV hoc sollicitationis crimen ap­pellat nefariam t'1nprobt'tatem,o et in bulla

1 Parto 4, te. 5, resol. 5; et parto 1, tr.4, resol, 21. ­Truli., Decal.; lib. 1, cap. 3, dub, 18, n. 41 et 42. - Leander,disp. 13, qu. 12. - • Lib, 47, num. 636 et 637. - Sousa,

683. - a) Mazzotta, tr, 6, disp. 2, qu. 2,cap.4, n. 3, videtur sic tenere, eo quod dicithanc esse communem contra alios.

b) Viva, in propos. 6 Alex. VII, n.11, itaprofecto tenet ut communius; at, de Poenit.,qu. 8, art. 5, n. 8, sub 6, sècundam opìnio­men, quam et ipse S.Alphonsus, tenet, dicens:« Poenitentem excusari a denuntiando confes­sario sollicitante..,quando datur materiae par­vitas a ,

c) Joannes Sanchez, Select. disp, 11,n. 22,ita videtur tenere, eo quod rationem habetquam ipse S. Aphonsus affert pro hac sen­tentia. - Itemque Fagundez, de 20 praec.Eccl., lz'b. 4, cap. 3, n. 52, qui ceteroquin,n. 51, dicit quemcumque actum impudicumcadere sub bulla.

d) Thomas Hurtadus distinguit, tr, 4,cap. 8, resol. 36; et dicit, n. 403, hanc sen­tentiam seeuriorem esse et in prati semperconsulendam, si fiant «in vero sacramentoPoenitentiae ante vel post immediate.; sedn. 401, negat esse denuntiandum, si confes-

Pii IV dicitur de hujusmodì sacerdotibussollicitantibus g), quz' loco recondit'ationiscum Deo, graozori peccatorum mole poe­n#mtes onerani, et in manzous dt'abolitradunt.

Ex alia vice, actus qui in se est leviscontra castitatem, nequit fieri gravis insacramento; alias quodIibet peccatum ve­niale in materia veracitatis, patientiae velhumilitatis evaderet grave in sacramento:quod nemo asserit.

Nec obstat dicere quod culpa levisredditur gravis ob reverentiam sacra­mento debitam. - Nam hoc currit quandoaliquid prohìbetur ob solam reverentiamsacramenti (prout prohibetur quaevis par­va comestio ante communionem); nonvero, quando res alìqua ab Ecclesia ve­tatur tamquam in se mala. Tunc enim,quia tota injuria quae sacramento irroga­tur est quatenus sacramentum ministraturaut suscipitur cum actu pravo, si actusest Ieviter pravus, levis etiam erit injuriaquae fit sacramento. - Omnes tamen con-

. veniunt cum Palao 8 et Escobar lo, quodsi ex cìrcumstantìis certe conjiceretur,quod sacerdos eo levi actu animum ha­buerit ulterius progrediendi, tunc cenosenda est sollicitatio gravìs,

Aphorism., lib. 1, cap. 34, n. 4•• Portet., Dub, regalar,v. Solicitare feminasJ num, 4.. Portel., Ioc. cito - SOUSQ}

Ioc. cito - • Tr. 4, disp. 9, punct, 3, n. 3. - • Lib, 47, Il. 637.

sarius id faciat «extra occasionem confes­sionis, in confessionario simulans confessio­nem •.

e) Palaus, tr, 4, dz'sp. 9, punct. 3, n. 3,negat sententiam hane esse improbabilem;et ratìonem quam affert n. 2, est quod ex de­eretis pontificiis, «non fìt aliqua specialis pro­hibitio de peccatisvenialibus,sed solumprohì­betur id quod de se malum et inhonestumest>. - Sed Gaspar Hurtadus, de Just. etc.,de Judicio forensi, disp. 2, diff. 7, innnittantum hanc secundam sententiam, scribens:«Circa peccatum sollicitationis seu provoca­tionis, quae fit feminae in confessione a sacer­dote ad actum mortalem venereum..., obser­vandum est... >.

f) Apud Potestà, tomo 2, n. 226, id habe­tur ex brevi Pii IV Cum sicut nuper, diei16 ApriI. 1561, § 1, quod etiam reperitur inbullario Romano Mainardi.

g) Benedietus XIV in prooemiosuae con­stitutionis hanc vocat execrabilem improbita·tem; et § 1, loquitur de hujusmodi nefariis

Diflicultatlsatisfit,

Limitatio.

700 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § II. 701

excessibus. - Praeterea textus qui referturex Pio IV, sensum utique praesefert, sed feretantum verba decreti Piani.

684. - a) Pena, z"n Eymerz"e. Dz"reetorz"umz"nquz"sz·tor., parto 2, eomment. 81, v. Ille qua­que; et Zechius, Sum. theol. mor., tomo 1,tr. de Fz"de, cap. 11, n. 5, V. Tertz"a suspz"cio,dicunt hunc esse suspectum de haeresi, proin­deque (addit Pena) «judicio Inquisitorum sub­jectus est».

b) Rodericus da Cunha hic male citatur··a Diana ex Emmanuele de Moura; nam, qu. 8,n. 6 et qu. 17, n. lO, tenet secundam senten­tiam, quae et ipsi S. Alphonso probatur.

c) Potestà eo sensu in hanc sententiaminc1inat, quatenus, tomo 2, n.496, dicit con­fessarium istum «ex alio... capite» suspectumesse de haeresi, et cognosciab Inquisitoribus,ex abusu scilicetsacramenti. - Idemque tenetBordonus,Man., seet. 25, n. 122. Ceteroquin,uterque, Potestà nempe, loc. dt., et Bordonus,

Sollicitansad peccatanon turpia,juxta alios,denuntian­dus,

684. - Quaeritur 4°. An si! denuntian­dus confessarius qui in confessione solh:citat poemtentem, non ad turpia, sed adalia peccata?

Prima sententia affirmat. Et hanc te­nent Pena a), Zechius a), Moura et da Cu­nha b), apud Diana l; et huic inclinat Po­testas c) cum Bordono c). - Ratio: tumquia in bulla Gregorii XV dicitur essedenuntiandus qui habet cum poenitenteillù:itos et inhonestos tractatus; TÒ autemz"llz"citos videtur comprehendere omnesalios actus culpabiles, praeter materiaminhonestam. Idque videtur magis exprimiin edicto Inquisitionis, ubi praecipitur de­nuntiari qui habent cum poenitentibusdiscorsi di cose iilecite, e non conveniential fine per cui il sacramento della Peni­tenza è stato zstituito d). - Tum quia indecreto Alexandri VII habetur esse de­nuntiandos omnes de haeresi etiam levi­ter suspectos; si igitur denuntiari debettamquam suspectus de haeresi qui solli­citat ad turpia, cur non etiam qui selli­citat ad alia crimina? - Haec sententiavidetur satis probabilis. Unde bene ait

Emman. de Mot~ra, opusc. de Incantatìonib, seu Ensal­mis, sect, 3, cap. 3, n.17. - 1 Parto 4, tr. 5, resol. 17:- SITr. 4,disp, 9, punct, 6, n. 2. - 3 Loc, cito - , Tr. 6, disp, 2,qu, 2, cap. 4, n. 3. - 5 Disp, 6, de Obligat. denunt., punct, 3,n. 13.. Paramo, de Origino et Progresso S. Inquisìt., lib.3,qu, lO, D. 121. - Sanctarett., de Haeresi, cap. 46, n. 1. ­s Tr. 19, qu, 8, cap. 1, qu, 3, resp. 1. - Boss., de Confes­sar. solicitantib., club. 2, n. 4. ~ Carena, de Offic. Inqui­sit., parto 2, tit, 6, § 4, n. 19. - '1 Parto 4, tr. 5, resoI. 17;

Palaus 2 quod Inquisitores probabilitercognoscere possunt de hujusmodi sollìcì­tatione, si deferatur, ob facultatem ipsisconcessam.

Secunda vero sententia, communissimaet probabilior, negato Eamque tenent Pa­laus 8, Mazzotta 4, Holzmann e) __Bonacina 5

cum Ledesma I), Paramo et Sanctarello;Roncaglia 6 cum Bossio et Carena; Diana 7

cum Freitas, Peyrino, Homobono, Sousaet Venero: ac Escobar " cum Fagundez,Leandro, Molfesio, Scortia, etc. - Ratio,quia nullibi habetur expressum, hanc sol­licitationem esse denuntiandam. Licetenim in bulla Gregorii, praeter verbuminhonestos addatur z'llù:z"fos, tamen patetutrumque eamdem materiam significare,dum dicitur z71ù:itos et inhonestos tracta­tus. Nec aliter accipienda sunt verba edi­cti, quia edictum ad bullam se refert, autcerte referendum. - Nec obstat dicerequod sollicitans ad alia crimina etiam sitde haeresi suspectus. Nam communissimedoctores (ut vidimus), bullam Alexandriinterpretando, censent non esse oblìga­tionem denuntiandi hujusmodi sollicitan-

et parto 1, tr.4; resol. 20. - Freitas, qu. 8, n. 16, et (edit.3)qu. 17, n. 21.• Peyrin., tomo 2, in constìt, IV Gregor. XV,num, 7. - Homob., Consulto et respons., tomo 2, parto O,resp. 130. - Scusa, de Solicitant., tr, 1, cap. 13, n. 4. _Vener., Exam. episcopor., Iib. 5, cap. 17, n.18. - S Lib. 47,n. 631. - Fagund., Decal., lib. 6, cap. 12, n. 15. - Leand.,disp. 13, qu, 9•• Molles., parto 1, tr. 7, cap. 24, n. 31. _Scortia, in Summor. Pontif. constitut., epitoma 77, theo­remo 196.

loe. ez"t., n. 119, negant esse denuntiandum exvi bullae Gregorianae aut alius decreti de sol­licitatione.

d) Id est: «Sermones de rebus illicitis,etfini ad quem sacramentum Poenitentiae insti­tutum est non decentibus».

e) Holzmann, de praec. Deeal., n. 671, dehoc silet.

l) Petrus de Ledesma, de Matr., qu. 56,art. 2, v. Prz"ma sententz"a, citatur a Bona­cina ex Roderico da Cunha (qui eum ex Pa­ramo allegat), et videtur profecto ita tenere,loquens de peccato speciali quod committitconfessarius sollicitans filiam confessionis«Non est idem, inquit, de aliis peccatis atquede peccatoimmunditiae; nam· in peccatoistoest quaedam immunditia quae magis contra­riatur huie vinculo,et est quaedam aequalitasquam non debet habere mulier ad confesso­rem, et haec omnia sunt contra sacramentum.Unde si confessor solicitaret extra confessio-

Probabi­lius non de­nuntiandus.

Sollicitansad turpi ain aliis sa­cramentis,non denun­tiandus,

Episco.pus sollici­tans in con­fessione. ju­xta alias,non denun­tiandus.

tesi dum bullae tam Gregorii quam alio­rum Pontificum, loquendo de sollicitationein confessione, praeceperunt denuntiaritantum sollicitantes ad turpia, Unde vi­detur ad hanc solam materiam venereamimposita esse obligatio denuntiandi solli­citantes; quia, ob fragilitatem naturae,frequentius haec sollicitatio, et majus inea periculum consentiendi contingere po-,terat, Idque (ut ait Diana 1) confirmaturex praxi Inquisitorum.

Praeterea, communiter dicunt docto­res, et merito, non esse obligationem de­nuntiandi sacerdotes sollicitantesad turpiain aliis sacramentis quam Poenitentiae;quia revera de hac denuntìandì obliga­tione nullibi habetur praeceptum. - ItaBonacina 2, Diana 8; Palaus 4 cum Freitas,da Cunha et Sancio; ac Escobar 5 cumLezana, Peyrino, Sanctarello, etc.; contraMoura g) et Hurtadum g).

685. - Quaeritur 5°. An denunHandisùzt episcopz" sollù:itantes ùz confessione?

Negant Palaus 6; et Escobar" cum Mo­lina a), da Cunha, Trullench, Freitas, De­ciano a) et Sancio. - Quia episcopus, etiamin crimine haeresis formalis, non subjici­tur Inquisitoribus; ex cap. Inquzsz"fores, de

1 Parto 4, tr, 5, resol. 17, v. f. - e Disp. 6, de Oblig.denunt., pnnct, 3, n. 7, v. Limitatur 2, et n.14. - 3 Loc,cìr., resol. 16. - 4 Tr. 4, disp. 9, punct.6, n.B, - Freùas,qu, 16, num. IO. - Da Cunha, qu. 16, n. 6. - Joan. Sanc.,Select. disp, 11, num, 42. - • Lìb, 47, num, 632 et seqq. ­Leeana, Sum., tomo 1, cap. 19, n. 34. - Peyrin., tomo 2,in consto 4 Gregor. XV, D. 17. - Sanctarelt., de Haeresi,cap. 46, n. 5. - 6 Lee, cìt., punct, 9, n. 2. - 'l' Loc. cit.,n. 715 et 716. - Da Cunha, qu. 12, n. 5. • Trull., Decal.,lib. l, cap. 3, dub. 18, n. 78. - Frettas, qu. 12, n. 20, 25, 26

nem ad aliquod aliud peccatum,non peccaretpeccatum quod haberet novam malitiam, nisisit proprius sacerdos».

g) Emmanuel de Moura, loe. ez"t., n. 17,z·. f, satis obscure loquitur. Sed Thomas Hur­tadus non videtur diligenter citari ab Esco­bar: nam tr. 4, cap. 8, resol. 35, distinguit,dicens, num. 387: • Est quidem ut suspe-.ctus in fide denuntiandus Quaesitoribus fideiex vi praesumptionis juris et a jure, quamponit Pius IV et approbat Gregorius XV». Etn. 389: «Verum est quod solicitans in aliissacramentis non subjacet poenis assignatisin bulla Gregoriana; istae enim solumponun­tur solicitantibus in sacramento Poenitentiaead venerea -. .

685. - a) Molina, de Just. et Jure, tr. 5,dz"sp. 28, num. 19; Decianus, Traet. erz'lnz'n.,

haeretic, z'n 6°, et ex Tridentino 8, ubi di­citur: Causae crtmmates grannores con­tra episcopos, etz"am haeresis...r ab ipsotantum Summo Romano Pontefice cogno­scantur et terminentur.

Sed affìrmant melius Bonacina 9, Ron·caglia lO; Salmant. 11 cum Hurtado etAntonio a Spiritu S.; ac Potestas 12 cumLeandro b), Fagundez b), etc. - VerumBonacina c) sentit denuntiandos esse In­quisitoribus. - At Potestas d), Roncagliaet Salmant. cum aliis-dicunt esse denun­tiandos Pontifici, si commode huic fieripossit denuntiatio. Alias, hanc deferendamesse dicunt Inquisitoribus: qui, licet nonpossint punire nec processum formarecontra episcopos, possunt tamen de prae­fato crimine excipere informationem, etdeinde illam Pontifici significare; proutcolligitur ex extravag. [com.] Cum Mat­thaeus, de haeret., ubi sic praescribiturprocedendum contra nuntios et officialesSedi Apostolicae immediate subjectos. Etin hoc convenìunt Palaus 18; et Escobar 14

cum Trullench, Sancio et da Cunha, nempequod bene possunt Inquisitores exciperehujusmodi informationem.

Sub nomine autem episcoporum ve-

et 31. - Joan. Sanch., Select, disp. 11, n. 33. - 8 Sess.24,de reform., cap. 5. - 9 De Oblìgat. denunt., punct, 3, n.B,- 10 Tr, 19, qu. 8, cap. 1, qu. 2, resp. 1. _11 Tr. 21, cap. 4,n. 30. - Thom; Hurtad., Resol. mor., te. 4, cap. 7, resol, 18,n. 155. - Anton. a Spiro S., tr, 5, disp, 18, num, 1453. ­12 Tom, 2, num, 621. ~ Roncaglia, loc, cìt., cap. 1, qu, 2,resp. 1. - Salmant., tr, 21, cap. 4, n. 30. -,. Tr, 4, disp, 9,punct. 9, n. 4. - " Lib, 47, n. 716.. Trult., Decal., lib.1,cap. 3, dub. 18, n. SO. - Joan. Saneh., Select. disp. 11,n. 84. - Da Cunha, qu, 12, n. 9.

tomo l, Nb.5, cap. 23, n.2, negant in gene·rali Inquisitores posse procedere contra epi­scopos, etiam (ut addit Molina) haereticos velde haeresi suspectos.

b) Leander, dz"sp.13, qu. 50; Fagundez, de2 0 praee. Eccl., lz"b. 4,eap.3,n. 64, negant uti­que episcopos denuntiandos,seu subjectosesseInquisitoribus in hoccrimine; seddicunt possenihilominus Inquisitores excipere testium de·positiones, Sedi Apostolicae remittendas.

c) Bonacina, loe. ez"t., n. 8, simpliciter dieitesse denuntiandos, et addit: «Ita sentire vi­detur Roder. a Chuna..., ubi ait licitum esseInquisitoribus dieta testium excipere, SediApostolicae denuntianda •.

d) Potestà, loe. ez"t., dicit solum: «Episco­pos sollicitantesnon esse denuntiandos Inqui­sitoribus, sed Sedi Apostolicae •.

Melius de­nuntìandus,

702 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPENO. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § II. 703

QUinamveniant no­mine epìsco­pio

Sollìcitansemendatus,juxta alias,non denun­tìandus,

niunt episcopi etiam titulares, et etiam nonconsecrati, modo sint confirmati; itemnuntii, legati et abbates jurisdictionemquasi episcopalem habentes, ut dicunt Sal­mant.! cum Barbosa e) et Tamburinio e).

686. - Quaeritur 6°.An, si confessariussollidtans sit emendatus, debeat adhucdettuntiari?

Prima sententia negato Et hanc tenentPalaus 2; et Escobar 3 cum Soto, Molfesio,da Cunha, Peyrino, Fagundez, Portello, Za­nardo, Freitas, etc.; item Ledesmaw, Lu­go, Trimarchus, Leander, Hurtadus et alli,apud Salmant, '. Et hanc probabilem putat(saltem extrìnsece) Auctor Istrue.,etc.5._

Ratio, quia finis denuntiationis est emen­datio rei et ablatio damni: quibus jam ob­tentis, cessante fine legis principali, cessatetiam lex naturalis denuntiationis, quaeprincipaliter respicit emendationem; neclex positiva ejus ordinem invertere po­test b). - Hanc probabilem putat etiamViva 6.

1 Tr.21, cap. 4, n.31. _. Tr.4, disp. 9, punct. lO, n.1.- 8 Lib. 47, n.624 et 625. - Sotus, de ]ust.et ]ure, Iib.5,qu. 5, art. l, v. f•. Molfes., parto l, tr.7, cap. 24, n.21. _Da Cunha, qu, 3, n.15.. Peyrin., loc, cìt., n.31.. Fagund.,de 2' praec, Bccl., Iib. 6, cap. 4, n. 16; et de 6° praec.DecaI.. lib.6, cap. 12, n.23. Cfr. etiam de 2° praec, Eccl.,lib. 4, cap. 3, n. 90. - Portel., Dub, regul., v. Solicitarefeminas, n. 18. - Zanard." Director. theolog. et confess.,parto 3, cap. 111, cum cap. 36 (falso inscript. 31) et 52,T. Primo ergo quaeritur, - Freitas, qu. 3, n. 34. - Lugo,

e) Barbosa, de Jure eccl., lib. l, cap. 17,n.19,o Ascanius Tamburinius, de Jure Abbat.,tomo 1, dt·sp. 1, qu, 3 et 4, dicunt dumtaxatin universum abbates episcopis aequiparari.

686.- a) Petrus de Ledesma, Sum., part. 2,tr, 4, cap. 4, conct. 24, dub. 2, V. Dico l,rem perspìcue significat ; quaerens enimutrum confessarius sollicitans sit denuntian­dus ante correctionem: «Si sit spes, inquit,quod hujusmodi confessarius, praemissa se­creta admonitione aut correctione coram te­stibus, poterit emendari, tunc debet adhiberi,servando ordinem statutum a Christo »,

b) Plures auctores in hac sententia allegati,requirunt praeterea ut nullum sit periculumprobabile reincidentiae. - Trimarchus vero,etsi primam hanc sententiam probabilem exi­stimat, eam tamen sub limitatione tenet, sci­licet quando sollicitationis crimen non estpublicum nec laborat infamia.

c) Escobar, lib. 47, n. 625, haec separatimhabet; et primo quidem ait censeri emenda­tum: «Qui per triennium postmodum rectevixerit>. Et ibi citat Freitas, qu. 3, n. 32; ]oan­nem Sanch., loc. cit.; Mascardum, concI. 601,

Recte vero doctores excipiunt haere­ticum-formatem, maxime dogmatizantem,cujus difficilis est emendatio, et quemomnino expedit denuntiari, saltem ad sub­ventionem aliorum, quos ipse forte sub­verterit.

Signa autem emendationis sunt (utdicunt doctores citati apud Salmant. 7 etapud Viva 8): l°. Si mulier sollicitata, tervel quater ad confessarium accedendo, ineo pravum animum non amplius adver­terit. Ita Escobar 9 cum Trullench, Dianaet Sousa. - 2°. Si per triennium confes­sarius bene vixerit; ut ait Sancius.3°. Si sit sacramentaliter confessus, etper longum tempus non tentaverit; utEscobar c) cum Freitas C), Sancio C), Ma­scardo C), Alciato c), Farinacio c), Hur­tado C), Riccio c), Felino c) et Barbosa c).

- 4°. Si lucratus sit jubilaeum; ut dicitEscobar cum Genuensi d). - 5°. Si factussit religiosus. - 6°.Si sit homo ìnsìgnìsprobitatis, et semel vel bis sollicitaverit;

de]ustit., dìsp, 38, n.19.. Trimareh., de Confesso abutent.Sacro Poenit., disp. 12, sect, 3. n. 28. - Leand., disp. 13,qu, 7.. Thom. Hurtad~, ResoI. mor., tr. 4, cap. 8,resol, 43,n. 465.. • Tr; 21, cap. 4, n. 75. - • Parto 2, cap. 14, § 2,n. 273. - • De Poenit., qu. 8, art. 5, num. 8. - , Tr. 21,cap. 4, n.76. - sDe Poenit., qu, 8, art.5, n.8.- •Lib, 47,n.625.. Truli., Decal., Iib, l, cap. 3, dub, 18, n.28, v. f. ­Diana, parto 4, tr, 5, resol, 23, i. f. -sous«, de" Solicitantib.,tr, 2, cap. 6,n.17. -Joan. Sanch., SeIect. disp, Il, n.51. ­Escobar, Ioc, cit., n. 625.

n. 14; Alcìatì, Reg. 2, praesumpt. 7, n. 3,'Farinacium, Prax. parto l, qu, 23, a n. 26,et Decis. Rotae CXL, lib. l, deciso 51, n. lO;Riccium, parto 2, decis. 159, n. 14, qui reveraita tenent; quamvis Aiciatus dicat id intelli­gendum esse, «quando talis delinquens fecis­set magnam poenitentiam, puta quia ingressusreligionem...., vel quando probaretur pluriesevenisse illi occasionem simìlis mali faciendi,et tamen eum abstinuisse •. - Deinde Esco­bar affert aliud signum emendationis, et de­nique aliud his verbis: - Vel ad Poenitentiaesacramentum accedere intuearis .;et citatFelinum, qui, in cap. Testimonium, de testib.etattestat.,n. 36, ita revera habet. - Barbosaautem et Thomas Hurtadus non citantur abEscobar, sed a Saimant.; Barbosa quidem prosigno emendationis quod sumitur ex sacra­mento Poenitentiae; et Hurtadus, pro alio,cujus mentio non habetur apud S. Alphon·sum; at revera, Barbosa, de ept'sc., allego43,n.22 et 23, utrumque habet ut Escobar; Hur­tadus autem, loc. cit., n. 469 et 472, Ioquiturde sacramento Poenitentiae.

d) Genuensis, Prax. archiep., cap. 18, n. 6,

ut Hurtadus o, - 7°. Si post sollicitatio­nem statim det signa doloris. - 8°. Sifuerit senex, ita ut putetur ex magnapassione sollicitasse, et postea vere resi­puisse; ut ait Silvester I). - Haec tamensigna dicit Viva g) singula non sufficere,nisi plura simul conjuncta faciant con­stare de emendatione. Et hoc valde estnotandum; nam revera, sieut constat decrimine, debet et constare de emenda­tione. Et quod dicitur de sollicitatione,etiam dicendum est de aliis criminibusde haeresi suspectis.

Quamvis praedictam primam senten­tiam satis probabilem existiment auctores

Absolute citati, absolute tamen probabiliorem essep r o b a b i- . d' d . dlìus, denun- ]U lCO secun am sententìam, quae ocet~la";.;.'~;:'~';: confessarium etiam emendatum esse de­datus. nuntiandum. - Ratio, quia Pontifex ma-

gis qua m emendationem rei ejus punì­tionem intendit, ad damnum Ecclesiaereparandum et ad resarciendum scanda­lum. Et ideo sancivit (ut supra) denun­tiationem fieri, nulla correptione fraternapraemissa: quae utique praemittenda es­set, si emendatio rei et non punitio intentaprincipaliter esset. - Ita Suarez h), Bona­cina, Azor h), et plures cum Salmant. I,qui hanc secundam sententiam certe te­nendam esse ajunt.

687. - Quaeritur 7°. An sit. oblz'gatzodel1untz'andi confessarium qui de sol/ici­tatzone jam fuerit satis convictus et pu­nitus? - Certum est quod, si ipse delin­quat iterum postquam in primo crimine

Bonac., disp. 6, de Obligat. denunt., punct, 3, n.9..r Tr. 21, cap. 4, n. 77 et 78. - Da Cunha, qu. 3, n. 34. ­Seraph, de Freitas, qu. 3, n.34. - Thom, Hurtad., ResoI.mor., tr. 4, cap. 8, resol, 48, n.6OO.. 9 Tr. 21, cap. 4, n. 73.-

u.f., id dicit generaliter de iis qui committuntdelicta «tendentìa in perniciem reipublicae e ,

e) Hurtadus, loc. cit., n. 473, dicit: «rnsi·gnis auctoritatis et gravitatis». De cetero con­cordato

I) Silvester, quidquid dicat Hurtadus (aquo S. Alphonsus videtur allegationem samopsisse),v. Correctio, n. 4, § Tertia, non Ioqui­tur de sene, sed in generali ait posse proba·biliter sperari emendationem in eo qui peccat«ex passione seu infirmitate, cujus signumest si semei ruit, obiata occasione, et deniquetristatur et erubescit •.

g) Viva, de Poenit., qu. 8, art. 5, n. 8,dicit: «Haec tamen [signa] non videntur suffi-

fuerit punitus, iterum denuntiari debet.Et idem dicendum, si de sollicitatione nonfuerit plene convictus; quia tunc nec fuis­set satis punitus.

Dubium ergo est, si de eadem sollici­tatione jam fuerit satis comnctus et pu­nitus a).

Negant esse obligationem denuntiandìda Cunha, Seraphinus, Hurtadus, etc., apudSalmant. 2; quia confessarius jam cense­tur emendatus, juxta primam sententiammox supra allatam. - Sed longe proba­bilius affirmant Salmant. 3 cum Bonacina,Trullench, Diana. Tum quia tunc nonconstat de emendatione; tum quia noneximitur mulier ab obligatione denun­tiandi, quia alia denuntiavit: dum una­quaeque persona sollicitata omnino de­nuntiare tenetur, sive sint sive non sintalii denuntiantes.

Quaeritur 8°.An denuntiari debeat con­fessarius quimulierisol/icitanti consentit,ob metum ab illa incussum, quod eumaccusabit m'si consentiat?

Negat Hurtadus; quia lex ecclesiasticanon obligat, cum metus gl'avis ìntervenìt.Haec tamen ratio debilis est; quia talismetus non censetur gravìs: judices enimnon facile credunt cuique mulierculaeaccusanti, ut dieunt Salmant. 4 cum Esco­bar b).

Sed melius dici potest hic confessariusnon esse denuntiandus, quia tuncreveraesse t sollicitatus, non sollicitans c), juxtadieta n. 681, V. Negant.

8 Loc. cit., num.74.. Bonac., disp. 6, de Obligat. denunt.,punct.B, n.15.. Trull., Deeal., Iib. I,cap. 3, dub. 18, n.31. ­Diana, parto 4, tr.5, resol. 49, i. f. - Thom, Hurtad., ResoI.·mor., tr.4,cap. 8, resol, 37, a n.415. -' Tr. 21, cap. 4, n.59.

cere, nisi ex aliis etiam adjunctis constet deemendatione a ,

h) Suarez, de Fide, disp. 20, sect. 4, n. 13;Azor, parto 1, lib. 8, cap. 19, qu. 9, non ci­tantur recte a Salmant.; loquuntur enim dehaeretico.

687. - a; Omnes auctores hic citati, sivepro negativa, sive pro affirmativa, Ioquunturde alia sollicitatione, quamvis Freitas nonsatis dare Ioquatur.

b) Escobar a Corro, de C01ifess. sollicitant.,part.l, qu. 2, n. 42; et parto 3, qu. 5, § 6, n. 2,negat simpliciter taIem esse denuntiandum.

c) Sed de hac ratione vide notam d adn. 681 supra.

Etsi con­victus et pu­rritus, tongeprobabi­lius, adhucdenuntian­dus.

Quid deconsentien..te sollicita..tioni ob me­tum.

LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.

1 Tr. 4, disp. 9, punct. 8, n. 2. -' Tr. 21, cap. 4, n. 61. _Diana, parto 4, tr. 5, resol.lO. - Bened. XIV, bulla sacra.1nentum Poenitentiae. § 2. - 3 Tr.21, cap. 4, num. 27.­• Tract. 19, qu. 8, cap. 1, qu. 2, resp. 3. - Greg. XIII,constitut. Officii nostri partes, diei 6 Aug. 1574. - • Loc.cit., num. 27. Habetur etiam in Bull. Rom. Mainardi. _6 Loc.. cito - 'l' Tr.4, disp.9, punct.9, n. 5. - 8 Tr. 6, disp. 2,qu.2, cap. 4, n. 1. - 9 Tom. 2, parto 3, n. 490. - lO Lib.47,

.. 688. - a) At r~ vera c?nstitutio Grego.ru XIII, § 1, occaSlOnem hUJus sanctionis sicrefert, quod scilicet plures quaererent utrumab hispanica Inquisitione procedendum essetc contra eos qui, in sacro Presbyteratus ordinenon constituti, Missas celebrare et confessioones ac absolutionem [nota] impartiri ausi»

SoIlicitansad lenoci­nium

1pro

se Ve proallo, <lenu,,-,$DcIus-.

705

licet ex bulla Gregorii XV interpres 501­licitans non sit denuntiandus, tamea de­nuntiari debet ex edicto S. Inquisitienis(supra citato n. 680) t"n fine), ubi denun­tiandi sunt omnes de haeresi suspectì jet inter hujusmodisuspectos eaumeran­tur omnes illi che aousmo t1 sacramentodella Penàenea, servendosi della confes­sione e confessionario a finz'Ik'sCJnesti}soltecùando -t"n essi z· penz"tentz' ad turpia,ed avendo con essi dt'scorsz' dz' cose illecite}e non convenzenti al fine per z1 quak èstato tstt"tuz~o c). - Unde bene denuntìan­dus est interpres, qui jam abutitur con­fessionepoenitentis ad eum sollicitandumvel ad tractandum cum eo de rebus inho­nestìs,

691. - Quaeritur 13°. An sz'tdenuntzan­dusconfessariusquz'solttcùa:poe.ni(entem}ta t'nducat alt'quam femz'nt#n .a4 secumpeccandum?

DaCunhaw et Freitas a), apudPataumll

(praecisa bulla Gregorìì XV),prQp"abileputant non esse dent;InQl;\ndu~ ex decre­tis Pii.IV etOlementìs VHI..,.... Sed, at­tenta sa1tem praefata bulla Gregorìì, ho­die non est dubìtandum quin dennntiarìdebeat; cum ibi' dìcantur denuntìandi esseomnes sacerdotes, qui in confessione per­sonas.: ad t"nhonesta sioe z'nter se, siuecum alz'is, quomodolz"bet perpetranda...,sollza"tare... tentaverz"nt.

An autem denunttanàus $'t confessa-

45

2° praec. Ecci., lib. 'l, cap. S, n. 78; et de 60 praec. De.cal., lib. 6, cap. 12, n. 23. - Sousa, de Solicitant., tr. 1,cap. IO, n. S et 4•• Joan. Sanch., loc. cit., n. IO et 37.­• Tr. 21, cap. 4, n.26. - Trull., DecaI.,lib.l, cap. S, dub. 18,n. 82•• Leand., disp. 13, qu. 40. - • Loc. cit., n. 490. _lO Loc. cit., n. 691. o Fallund., de 6° praec. Decal., lib. 6,cap. 12, n.23. - U Part.9, tr.9, resol.32, v. Nota vero. _Leand., loc. cit., qu.40, i. f.-" Tr.4, disp.9, punct.5, 0.2.

haec habet de iis qui se fingunt esse sacer·dotes.

c) Vide notam d ad n. 680.supra.691. - a) Palaus utique citat da Cunha et

Freitas, ut refert S.Alphonsus; at certe daCu­nha, qu. 17, n. 8, de hac negativa sententiascribit: «Viri aliquot ·docti... approbare con­tendunt •. Ipse autem, n.9, ait: «Pars affirmll­tiva, etiam ,pugnante difficultate, mihi proba.bilior est >. - Freitas vero, qu. 17, n. 14congerit rationes partis affirmativaei sed,·n.19(in 3 ·edit.),dicitsimpliciter hunc esse denun­tiandum.

APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § II.

Joan. sanch., disp. 11, num. 24. - 1.eand., disp. 18,qu. 41. - Fì'eitaS, qu .. 1S, n. 27 et 28, et (edit. al n. S7. ­Trimarch., de Confesso abutente, disp. 7, sect. 3, n. 18. ­Escob•. a Corro, de Confesso soIlicitant., parto 1, qu. 2,n. SI et seqq •• 1 Lib.47, n. 689.- • Tr.·4, disp. 9, punct. 9,n. 6. - • Tom. 2, parto 3, n. 4!!9. - • De praec. Deca1., n. 671.- • Traet. 6, disp. 2, qu. 2, cap. 4, n. 1, i. f. - • Part.4,tr. 5, resol. 9. - , Loc. cit., n. 690 et 691.• Fagund., de

Sancio et Leandro. Ratio, quia leges poe­nales non sunt extendendae de casu adcasum. Neque currit hic eadem ratio propoenitente quam pro confessario sollici­tante: ob plura momenta quae cuique pa­tent, et praecise ob suspicionem reve1a­tionissigilli, si confessarius poenitentemdenuntiaret.

690. - Quaeritur 12". An sù denunttan­dus sacerdos <» interpres quz" sollz'cz'tetpoe­nz'tentem?

Prima sententia affìrmat: et hanc te­nent Freitas, Trimarchus et Escobar aCorro, apud Escobar 1. - Ratio, quia in­terpres non solum gerit partes poeniten­tis, sed etiam confessarii; unde, pariterac confessarius, injuriam irrogat sacra­mento.

Secunda vero sententia communissimanegato Eamque tenent Pa1aus 9, Potestas 8,

Holzmann "', Mazzotta 5', Diana 6; Esco­bar 7cum Fagundez, Sousa et Sancio;ac Salmant.P cumTrullench, Leandro,et communì (ut asserunt). - Ratio la. quiaìnterpres magìs se aabet ex parte poeni­tentis quam confessarli. Ratio 2" et potior,quia ex bulla Gregorii XV, tantum Con­fessarii sollicitantes denuntiandi sunt, ut­que diximus, leges poena1es non exten­duntur praeter casus expressos.

Hìs tamen non obstantibus, dicuntConcina b), Potestas 9; Escobar lO cu.rnFagundez; et Diana 11 cum Leandro, quod,

quamvis verba consecrationis non protule­rinti ve! Christifidelibus saqramentumPoe­nitentiae ministrare praesumpserint, etiamsiad absolutionisformam non processerint ».

690. - a) Freitas loquitur de laico in­terprete i et Trimarchus, de ·non sacer-doteinterprete; sed, ut patet, quaestio princi­palis .est de interprete ,quicumque demumsito IIlter auctores secundae sententiae, Pa­laus, Fagundez, Sousa, Sanchez, loquunturde quocumque, sive sit sacerdos sive sitl~us·

b) ConcimI., lib. .2} diss. 3} cap. 13}n. 5}s. ALPHONSI, Opera moralia. - Tom. W.

. SacerdoslDterpres,jaxta alios,denuntian­dus,

Communis..sime nega­turo

Ex aliocapite de..nuntìandus.

Etsi audiattantumcon..fessionem etnon" absol­var,

Poenitenssollicitansconfessa..rium, ve·rius Don de.nuntiandus.

.. Ex verbi~ praefatae bullae Grego­ru XIII (relatìs a Sa1mant. 6), videtur suf­ficere quod tantum audierit; cum ibi dì­catur quod Inquisitores sancti Offìcii pro.cedere debent in non sacerdotes qui Mìssasce1ebrant aut sacramentaliter confessìo­nes audìunt a). Sed Pa1aus 7, Mazzotta 8,

Potestas 9; et Escobar lO cum da Cunhaet Sancio, dicunt omnino requiri ut etiamabsolvant; duro in edicto S. Inquisitionisgeneralis dicitur denuntiandus esse illequi, cum non sit sacerdos, sacramentumministrat: non censetur autem sacramen­tum Poenitentiae -mìnìstrare qui abso1u­tionem non impertitur. - Sed hoc nonobstante, ex praefato edicto (quod inextensum refert Potestas 11) certo hic de­nuntìandus est, etiamsi non absolvat: cumibi dicantur denuntiandi esse tam~uamsuspecti de haeresi, quellt:.. che} non es­sendo ordz"natt' sacerdou..., sz" usurpz"no dt'celebrar Messa} ancorchè non abbtanoproferito le parole della consecrasione;(J) abbIano presunto dz' mz"nt'strare z'l sacra­mento della Pent'tenza az'fedelz' dz' Cristo,ancorché (nota) non si sza venuto all'attodell'assotueione b).

Pariter autem certum est ex bulla Be­nedicti (ut mox supra vidimus in Quaest.praecedenti), denuntiandum esse sacerdo­tem sollicitantem in confessione, etiamsijurisdictione careat.

689. - Quaeritur 11°. An sz't denunttan·dus poenz"tens quz" z"n confesszone sollt'ct"tatsacerdotem?

Affirmant aliqui pauci, apud Salmant.12•

- Sed communiter et verius negant Bo·nacina 18, Diana 14, Pa1aus 15; et Sa1mant.16cun Trullench, Bordono, Sousa, da Cunha,

n. 685. - Da Cunha, qu. 13, n. 14. - Joan. Sanch., Select.disp.ll, n. 36.-" Tom. 2, part.2, n.226. -12Tr.2l, cap. 4,n. 29. - 12Disp.6, de Obligat. denunt., punct.3, n. 20. _14 Parto 1, tr. 4, resol. 23. - 16 Loc. cit., punct. 9. n. 7.­18 Loc. cit., n. 29. - Trull.". Decal., lib. 1, cap. 3, dub. 18,n. 59. - Bordon., Tribun., cap. 23, num. 71. - Sousa deSolicitant., tre 1, cap. 7, n. 4. - Da Cunha

lqu. 11, ~_ 3

et seqq.

fuissent. Et § 2, decernit pertinere ad dictamInquisitionemcognitionemet punitionem c eoorum qui, in Presbyteratus ordine·non consti­tuti, Missascelebrant, ac confessiones, ut prae­fertur [nota], audiunt».

b) Id est: «Qui, cum sacerdotio initiatinon sint, Missaecelebrationem usurpaveriht,

704

Quaeritur 9°. An sit denuntiandus con.fessarius qui ex condz'cto cum poenz"tentesùnulat confessionem ut tractet inhonesta?

Negat Palaus 1: tum quia sollicitatiotunc esset mutua, tum quia tunc poenì­tens ipsa deberet se denuntiare. - Rectevero affirmant Salmant. 2 cum Diana etaliis; quia tunc jam adest vera sollicitatioconfessarii, nec poenitens denuntiando te­netur denuntiare seipsam, sed tantumverba referre et actus confessarii. Et hochodìe expresse definitum est in bulla Be­nedicti XIV, quae incipit: Sacramentumubi praecìpìtur fieri denuntiatio etiamsisollicitatio mutua fuerit. !bi enim prae­cipitur denuntiandus esse confessarius's~lli~itans, etiamsz' sacerdos sit, qui jurz's.dictione ad absoluttonem valt'de hnpertien­dam careat, aut sollt'citatto inter confes­sarium et poenz"tentem mutua fuerit, siuesollt'ct'tattoni poenitens consenserit siueconsensum mt"nùne praestiterit, v:l lon­gum tempus post z'psam sollt'ctJattone11ljam ~fJluxerz"t.

688. - Quaeritur 10°. An sz"t denzmtzan·dus laz'cus vel non sacerdos sollz'cz"tans znconfessione, sz'mulans se confessarzum?

Respondeturaffirmative cum Salmant,",Roncaglia 4. - Ratio, quia, licet is rionsit denuntiandus ratione sollicitationis,ex bulla Gregorii XV; denuntiari tamendebet ex alia constitutione Gregorii XIII(apud Sa1mant. 5), ubi quicumque non sa.cerdos, audiens sacramentaliter confessio­nes, praecipitur denuntiari.

Utrum autem ad denuntiandum talemnon sacerdotem sollt'cz'tantem} requiraturnon solum ut confesszonem audzert't, sedettam ut absolutzonem impendert"t?

Simulansco n fe s s i o­nem ex con­dicto ut tra­ctet inhone­sta, denun­tiandus.

Simulansse confessa­rium et sol..Iicìtans, de­nuntiandus.

706 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARnS SOLLICITANTIBUS. - § III. 707

§ill.

Quinam teneantur denuntiare.

693. An possit absolvi mulier sollicitata, antequam denuntiet. Et an.facta denun.tt'a.tione,possit quivis confessarius absolvere ab excommunicatione contracta obdenuntiationemneglectam. - 694.An semper confessarius teneatur monere de obligatione denu?t­tiandi. - 695. Qu. 1. An teneantur denuntiare qui non possunt probare denunzia­tionem. Et qui aliunde sollicitationem sciunt. - 696. Qu. 2. An sit obiigatio denun­tiandi si crimen sit occultum. - 697.Qu. 3. An, si sollicitatio fuerit habita a longotempo~e. - 698. Qu. 4. An teneatur ad denuntiandum qui scit sollicitationem subsecreto. - 699. Qu. 5. An sit obligatio denuntiandi per epistolam vel internuntium.Et an confessarius teneatur aliquando denuntiationem excipere vel deferre. ­700. Qu. 6. An teneatur denunziare mulier sollicitationi consentiens. -701. Qu. 7. Ansit obligatio denun#andi, si speretur sollicitans per correptionem emendanàus.

693. - Est praenotandum l°. Quod sol- Improbabilissime igitur dixit Pontas 5

licitati non possunt absolvi, nisi prius nolenti denuntiare confessarium sollici­denuntient; et si adsit .impedimentum tantem non esse denegandam absolutio­statim faciendi denuntiationem, saltem nem b). - Bene autem potest absolvi poe­debent esse parati quamprimum ad de- nitens ante denuntiationem, si adsit justanuntiandum: alias peccant gravìter et causa illam differendi, nempe si ministriincidunt in excommunicationem. - lta tribunalis longe distent, vel si sit neces­Salmant. a) cum Navarro a), Hurtado a), sitas communicandi ad vitandum scanda­Sancio a), da Cunha a), Sousa a) et aliis lum vel ob lucrandum jubilaeum, et possitcommuniter. credi personae quod sit denuntiatura. Ha

Sollicita­tus neqnifabsolvi an­tequam de­nuntiet,

rius qui sollt'citat poem'tentem ut consen­tiat ad peccandum, non secum, sed cumaltò?

Da Cunha b) apud Escobar t, et aliipaucì olim probabile putarunt non deberedenuntiari. - Sed hodie certum est oppo­situm ; cum Benedictus XIV in bulla Sa­cramentum (citata num. 687, Qu. 9) defi­niverit hunc confessarium omnino essedenuntiandum, etiamsi sollict'tattò..., nonpro se ipso, sedpro alia persona peractafuert't.

1 Lib, 47, n. 644.- Beneà., XIV; bulla SacramentumPoenitentiae, § 2. - • Tr. 21, cap. 4, n. 71. - • Tom. 2,n. 595.- • Tr.19, qu. 8, de Confessar. sollicitant., cap. 2,

b) Da Cunha male citatur abEscobar; nam,qu. 17, n. 5, ubi traetat de praesenti easu,haec scribit: «Pars tamen affirmativa [quodscilieet sit denuntiandus] mihi verior est et.evidentissima».

692. - a) Carena, de Offic.Inquz·sit.,part. 2,·tit. 19, § 3, n. 7, quidquid dieat Roncaglia,seribit tantum haereticum posse post mortemdenuntiari.

693. - a) Majorisclaritatisgratiaquaedamhic notanda veniunt. - Et quidem aliquotex auctoribus citatis distinguunt sollicitatumqui jam noverat obligationem denuntiandi etofficium hoc omisit, ab eo qui obligationemignorabat. - Salmant., de primo casu loquen­tes, tr. 21, cap. 4, n. 69, dieunt poenitentem

692. - Quaeritur 14°. An sint denun­!t'andi confessarti' sollicitantes, postquamjam e vt'ta migraverint?

Affirmant Salmant. 2. - Sed negat pro­babilius Potestas"; quia tunc cessat totalisfinis legis, scilicet tam emendatio quampunitio rei. Idem dicit Roncaglia '" cumBordono. - Bene tamen advertit cumeodem Bordono et Carena a), quod haere­tici formales, etiam post mortem, sempersunt denuntiandi, ad reparandum saltemdamnum ab eis illatum.

qu.4. - Bordon., Man. Consultor. in causoS. Off., sect.18,qu.32, n. 64. - Bordon., Man. Consultor., loc. cit., qu. 31,n. 60. - • V. Confessarius II, caso 17, i. f.

illum mortaliter deliquisse et in excommuni­cationem incidisse, < a qua non est absolven­dus quousque denuntiet»; et n. 70, addunt• aut parata sit [femina] denuntiare». - Na­varrus vero, consil. 3, n. 2, de haeret., lo­quitur de haeretico quem quis tenetur denuIi'tiare, nee potest hic absolvi nisi denuntietvel saltem omnino proponat denuntiare; needistinguit inter eonscium vel inscium obliga­tionis, sicut nec Hurtadus, tract. 4, cap. 6,resol.9; nee Rodericus da Cunha, qu.21, n. 6,neque Sousa, tr. 2, cap. 20, n. 5. _. JòannesSanehez autem, disp. 11,n. 59 et seqq.,aperteponit distinctionem a Salmant. allatam.

b) Pontas id dicit de Gallia, ubi negat essereceptam bullam Gregorii XV.

Sollicitanspr ob a bi­lius non de­nuntianduspost m or­temo

Nisi adsitjusra causadifferendi,et credi p0S·s!t :promis­SlODl.

Facta de­nunt ì at ì o­ne, censuraprobabiliternon est re­servata,

Sanchez c), Suarez d) >' et Sa1mant. a) cumSan cio a), Trimarcho et Leandro j et pro­babile putat Diana e). - In bulla autemBenedicti XIV Sacramentum, circa id sichabetur: Caveant... diligenter confessarti,ne poenz'tentibus, quos noverint jam abalio sollicitatos, sacramentalem absoìutio­nem impertiant, nisz' prz'us, denuntiatzò­nem... ad effectum perducentes, delinquen­tem indicaverz'nt competenti judict~ velsaltem se, cum przmum poterunt, dekuu­ros spondeant ac promz'ttant.

An autem, facta denuntz'attòne, poeni­tens a quocumque confessorio absolvipos­sz't ab mcursa excommunù:atione?

Negant l) Salmant. I, Mazzotta 2; Dia­na 3 cum Sancio; et Potestas 4 cum Bor­dono; ex edicto S. Inquisitionis generalisinfra citando. - Affirmat vero Lupus 5

(cui adhaeret Roncaglia 6). Quia, ut ait,reservatio hujus censurae perseverat tan­tum durante contumacia; unde exspiratfacta denuntiatione aut mortuo denun­tiando. Idque infert Lupus ex edicti ver­bis, quae esse solent: E dalla detta sco­munica... nessuno, se non da Noz' o dalsupremo trzòunale del S. Ojficzò..., potràessere assoluto, se prima... al Santo affi­do non avrà soddisfatto g). Et revera, at­tentis praedictis verbis, opinio Lupi satisprobabilis videtur.

Trimarch., de Confesso abutente, disp.14, sect.7, n.41••Leand.. disp. 13, qu, 48. - 1 Tr. 21, cap. 4, n. 70. - • Tr. 6,disp. 2, qu.2, cap. 4, n. 6, v. {Juaer.l. - • Parto 4, tr, 5,resol, 29, i. f. - Joan. sancius, disp. Il, n. 64. - • Tom. 2,n. 641.- Bordon., SacroTribnn., cap. 30, n. 19.- • In edict.

c) Sanchez, Decal., lib. 2, cap. 13, n. 36et 37, loquitur de easu simili, seilicet de ab­solutionehaeretici non solum in articul0 morotis; sed in quovis alio impedimento adeundiPontificem; quam eoneeditin quibusvis exeom­municationibus, exeepta haeresi.

d) Suarez, de Censur., disp. 7, sect. 5,n. 41, id dicit de absolutione a eensuris ingenerali, quando adhibetur clausula satisfa­cta parte.

e) Diana, part. 4, tr. 5, resol. 35, quaeritutrum femina, quae in excommunieationemincurrit, possit absolvi, si promittat se illieodenuntiaturam; et negative respondet «justatamen causa non intercedente». Cfr. etiampart.1, tr. 4, resol. 27. - S. Off. in sua Instr.de die 20Febr. 1866, n.5, haee etiam habet:• Poenitentes admoniti et omnino renuentesnequeunt absolvi; qui vero ob justam eausam

Sed contra, hic notandum quod si quisinjuste accusaret vel accusare suaderetaliquem sacerdotem innocentem de solli­citatione, incurreret casum reservatumpapalem, sed sine censura; prout habeturin bulla Benedicti XIV Sacramentum,data die primo kalendis Junii 1741, ubi 7

sic dicitur: Quaecumque persona, quaeexecrabzlz' hujusmodi flagitzò se z'nquz'na­verit, vel per se ipsam innocentes confes­sarios tmpz'e calumnz'ando, vel scetesteprocurando ut ùi ab aliis fiat... tmpzissuaszònzòus, autpromissis, aut blandz'tz'is,aut mmis, aut alzò quovzs modo, etc. ­Advertunt tamen Salmant." id intelligide suasione efficaci, ita ut ipsa sit causainjustae denuntiationis secutae. Addunt"intelligi, nisi suasio anteexsecutionemdenuntiationis efficaciter revocetur,

Hoc tamen procederet juxta edictumparticulare Inquisitionis alicujus regni. ­Sed in edicto edito a Sacra Inquisitionegenerali, die 3 januar. anni 1623, relatoin extensum a Diana 9 et a Bonacina h),

absolute dicitur, intra duodecim dies essedenuntiandos haereticos seu de haeresiquomodolibet suspectos, sub excommuni­catione majori latae sententiae reservataPapae et eidem tribunali. Tenet autemBonacina lO cum Suarez i) et Sanctarello i),

hoc edictum non fuisse perpetuum, sed

S. Inquisit., lib. 5, disto 4, art. 4, dill. 1. - • Tr. 19, qu, 8,cap. 2, reg, in praxi, n. 5; cfr. tr, 4 de Censur., qu.f , cap. 6,qu, 3. - , Bulla Sacramentum, § 3. - • Tr.6, Append.,cap. 6, n. 231et 232.- • Loc. eìe., n. 232._,9 Parto 4, tr. 5,resol. 41. - 1. Disp. 6, de Oblig. denunt., punct, 2, n. 12.

denuntiationem ditIerre debent, eamque quocitius poterunt faciendam spondent serioquepro~ttunt, possunt absolvi». - Denuntiatioautem c ad sanetam Sedem vel ad loci Ordi­narium» deferri debet, ut ex eadem Instr.n. l, constato

l) Multi ex citatis auctoribus id non di­sertis verbis negant, sed perspicue innuunt,dicendo illum poenitentem absolvi posse perbullamCruciatae,vel vi alius privilegii.19itur,secluso privilegio, absolvi non poterit.

g) Id est: «Et a dicta exeomniunicationenemo, nisi a Nobis vel a supremo tribunaliS. Officii absolvi poterit, antequam dieto san·eto Offido satisfecerit».

h) Bonacina, loc. cit., punct. 2, n. 12, af·fert utique edietum istud, sed non per exten­sum.

i) Suarez, de Fide, disp.20, sect.4, n. 28;

Falsa de­nuntiatio,casus reser­v a t u s Pa­pae sin ecensura.

Explicall.r.

708 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPENO. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § III. 709

Confìrma­tur, censu­ram non es­se reserva..tam, fa c t adenuntìatic­ne.

tantum pro illo actu; cum ibi dietumfuerit: Mandamus, quatenus t'ntra duo­deczm dies proxime computandos, etc.Unde dieunt praefati auctores j), illudproxime computandos satis estenderequod noluit S. Inquisitio obligare consciosdelinquentìum in futurum; nam alias di­xisset non proxime, sed a die scientiae,Verum Diana l cum Peyrino censet edi­ctum fuisse perpetuum, et illud proximeintelligi revera a die scientiae delicti. ­Sed advertendum quod eadem sacra In­quisitio postea, die lO Martii anni .1677,aliud emanavit edictum (quod refert Po­testas 2), ut dìxìmus, ubi imposuit quidemexcommunieationem contra non denun­tiantes suspectos de haeresi, sed nullafacta mentione reservationis, sic dieens:Comandiamo.: sotto pena dt' scomunicadi lata sentenza..., chefra t1termine di unmese... si debbano rioelare... al Sant' Offi­do, ovvero aglt"Ordt"nart~ tutu' e ciascunodt' quellt" de' qualt" sappiano, o abbZ"anoavuto, o avranno notieia, che stano ere­tt"d o sospetti.: di eresia k). - Hoc po­sito, satis probabile videtur mihi et aliisdoctis a me consultis, quod, vel primumedietum non fuerit perpetuum; vèl quodverosimilius S. Inquisitio in hoc secundoedicto, sicut moderavit obligationem primiedicti denuntiandi infra duodecim dies,ampliando illam ad mensem, ita etiam.

1 Parto 4, tr. 5, resol. 41.. Laurent. de Peyr'l"ntsJ tom.2,consto 9 Pauli V, n. 27. - • Tom. 2, n. 226. - • Tribun.,

primum edietum moderavit, auferendo re­servationem ab excommunicatione. Hoctamen semper intelligendum, si jam fueritimpleta denuntiatio.

694. - Praenotandum 2°. cum Ronca­glia a), quod, etiamsi confessarius praevì­deat certo sollicitatam non esse denun­tiaturam, debet nihilominus monere illamde sua obligatione, et dimittere si nolitdenuntiare. - Ratìo, quia ipsi confessarìoespresse praecìpìtur a Pontifice in dietabulla obligatio monendi. Et licet, genera­liter loquendo,cum confessarius praevidetmonitionem non profuturam, eam omitteredebeat; hoc tamen non currit quando agi­tur de vitando damno communi, ut eve­nìtìn praesenti casu (juxta dieta n. 615).

695. - Sed quaeritur l°. An teneaturdenunttare confessarium sollù:itantem, quisoiiicùationem neqtd: jurùlù:e prooare?

Negant Turrìanusw et Torreblanca a).

_ Sed omnino affirmandum cum Bafìez b),

Bordono 3, Palao 4, etc. Et oppositum vi­detur expresse damnatum expropos. 5a

proscripta ab Alexandro VII, quae dice­bar: Quamvis evùJenter HM constet Pe­trum esse haereticum, non teneris demm­tiare, si probare non possis.

An autem teneatur ad denunttandum,non solum sollicitatu«, sed etiam quialt"unde certo scit sollidtatt'onem?

Affirmant recte Salmant." cum Trul-

cap. 23, n. 97. - • Tr. 4, dìsp. 9, punct.10, n.3. - • Tr.21,cap. 4, n. 68.

Monitiode denun­tiatione, fa­cienda, etsinon sit spesfructus.

Sollicita·tio denun­tianda, etsiprobari ne­queat,

Quilibetcerto scienssollicitatio­nem, t e n e­tur denun­tiare.

Denuntian­da sollicita­tic, licet cc­culta.

lench, Diana, Palao, Suarez c) et Hurtado.Et hoc, etiamsi is sit impuber, modo sitrationis compos, et sciat crimen a perso­nis fide dignis; secus, si sciret a fide in­dignis ve1 feminis 1evibus d). Salmant, 1

cum Corduba, Navarro, Sayro. - Hocautem dicendum, non jam ex bulla Ore­gorii, sed, ut bene advertit Mazzotta 2

cum Potestà e) et Bonacina e), ex edietoS. Inquisitionis, ubi dicitur teneri ad de­nuntiandum confessarium, qui scierit ve1audierit illum sollicitasse. Vide verba re­lata n. 680, t'nfine.

696. - Quaeritur 2°. An st't oblt'gaHodenunttandt' solùcitantes, ettamst' crimensit occultum?

Negant Fagundezw, Megalius b) et alii,apud Salmant."; quia Gregorius XV inbulla mentionem facit de abusu, verboabutantur, quod significat actuum fre­quentiam et publicitatem. - At òmninotenendum est oppositum cum Salmant.>,et Baàez c), Filliuccio d), Trullench, etc.,ibid., ex D. Thoma. Et recte Roncaglìa 5.

ait primam sententiam penitus esse rejì­ciendam; quia, licet in poenalibus verbalegis sìnt strìcte interpretanda, attamensi ex stricta interpretatione lex inutilisredderetur (u~ in nostro casu eveniret),

Trull., Decal., Iib. 1, cap. 3, dub, 18, num, 13 et 14. ­Diana, parto 4, tre 5, resol. 28 et 41.· Pataus, tr.4, disp.9,punct, 1, num.l0. - Thom. Hurtad.) ResoI. mor., tr.4,cap. 8, resol. 19 et 26. - 1 Tr.21, cap. 4, n. 69. - Corduba,Sum., qu, 64, caso6•. Navar., Man., cap. 25, n. 46.• Sayr.,Clav., lib. 12, cap. 14, n. 33. -' Tr. 6, disp, 2, qu, 2, cap. 4,n. 6. - • Tr.21, cap. 4, n. SO. _ • Loc. cit., n. 81•• Trull.,Decal., lib. 1, cap. 3, dub. 18, n. 20. - D. Thom., 2' 2",

tunc verba, non stricte, sed late suntaccipienda.

697. - Quaeritur 3°. An teneatur selli­citatus ad denuntz'andam soittcttationemhabz"tam a longo tempore?

Roncaglia 6 ait cum Bordono, quodnunquam datur praescriptio quoad cri­men haeresis; quoad alia vero, prae­scribitur per quinquennium actio contrareum a). Hinc dicit Roncagliaexcusari adenuntiatione, qui illam per quinquenniumomisit, etiam culpabiliter: nisi obstentedieta contraria dioecesana. - Sed hodiedec1aratum est ex Benedicto XIV (ex ci­tato decreto Sacramentum) denuntiatio­nem esse faciendam, etiamsi longum tem­pus post sollicitationem effiuxerit.

698. - Quaeritur 4°. An teneatur addenunttandum, qui sctt sollù:ìtatt"onem subsecreto naturalt"?

Negant Fagundez et Fragosus a), apudSalmant. 7; quia fortior est lex naturalisquam positiva. - Sed contrarium rectetenent Palaus 8, Diana 9; Escobar 10 cumSancio b) et Gaspare Hurtado b),. ac Sa1­manto 11 cum Trullench, Leandro, etc.;quia nemo tenetur ad secretum, etiamjuramento promissum, quando secretumvergit in damnum commune. Secus vero,

qu. 70, art. 1, ad 2. _. Tr. 19, qu, 8, cap. 1, qu, lO.-' Loc,cìt., cap. 2, qu- 4. - Bordon., Sacro Tribun., cap. SO, n. 8et seqq. -Roncagl.} loc, cito - Fagund., de 2° praec, Eccl.,Hb, 4, cap. 3, num. 31 (edit.1626). - 'Tr. 21, cap. 4, num. 85.- S Tract. 4, disp. 9, punct. lO, nume 5. - 9 Parto 4, tr. S,resol. 32. - 10 Lib. 47, n. 704.- 11 Loc. cit., n. 85.· Tru/l.,Deca1., lib, 1, cap. 3, dub. 18, num. 90•• Leand., disp. 13,qu.45.

Denuntian­da sotliclta­tio, etsi alango tt::m-.por'ehabìta,

Sollìcira­tio denun­tianda, etsinota sub se­crete natu­rali.

Limitatìo,

Sanctarellus, de Haeresi, cap. 9, n. 19, a Bo·nacina citantur, non pro edictoS. lnquisitionisin specie, sed ut qui negent ullum textumafferri posse quo excommunicentur non de­nuntiantes haereticum.

j) Rectius: Bonacina.k) Quod latine sic vertitur: «Praecipimus

sub poena excommunicationis latae senten­tiae, ut infra mensis spatium, S. Officio veL..Ordinario denuntient eos omnes quos nove­rint, aut compererint, aut comperturi sint essehaereticos vel de haeresi suspectos».

694. - a) Roncaglia, loc. cit., cap. 2, reg.in praxi, n. 5, scribit: «Si confessarius, exrepugnantia quam demonstrat mulier sollici·t:lta, prudenter timeat non denunciaturamconfessarium sollicitantem, absolvere non de·bet antequam denunciet '. - De hac re sicloquitur lnstr. S. O. de die 20 Feb. 1866, n. 3:«Hujusmodi denuntiationes a nemine absque

culpa lethali omitti possunt. Qua de re poe­nitentes debent admoneri, neque ab iis admo­nendis instruendisque eorum bona fides ex·cusat '.

695. - a) Turrianus, t'n 2 am2ae, tomo 1,dz·sp. 58, dub. 3, loquitur de blasphemo oc­culto, et dicit probabile esse quod possit omittiejus denuntiatio. - Torreblanca, de _Magia,lib. 3, cap. 16, n. 26, affirmat prohibitumesse ne quis procedat aut inquirat contrapeccatorem occultum.

~) Baiiez, in 2 M " 2ae , qu. 68, art. 1, co­roll. 3, id satis· innuere videtur, dum dicit,quando praelati praecipiunt sub excommuni·catione crimen aliquod denuntiari, omnesteneri illud denunti.are, qui antea licite pote­rant denuntiare. At inconcl. 2, init. artic.,negaverat teneri (quasi insinuans posse) ac·cusare eum qui nequeat delictum sufficienterprobare.

c) Suarez male citatur a Salmant. quasi nuntianda cnmma occulta et revelanda se­id teneat de Censur., disp. 20, sect. 1, n.14. creta >. Et n.31: «Si quis sciat esse aliquem

d) Pro hoc tantum ultimo distinctionis haereticutn occultum,aut seditiosum,aut pro·membro cita,nturCorduba, Navarrus, Sayrus, ditorem, vel similem hostem reipublicae.,loquentes in generali. tenetur illum denuntiare sub excommunica·

e) Potestas, tomo 2, n. 590 et seqq.; Bo· tione, si ita praecipiatur.nacina, loc..cit.,disp..6,PZlnct. 1, § .4, n. 4,.697. - a) Bordonus dicit praescribi per quin-V. Secundo, id non habent. quennium favore denuntiantium.

696. - a) Fagundez, de 20 praec. Eccl., 698. - a) Fragosus citatur utique hic a Sal·lib. 4, cap. 3, n. 83, utramque opinionem' mant.; sed, Regim. reipubl. christ., parto 2,probabilem esse pronuntiat. lib.5, disp.14,§ 1;n.ll, etsi ita doc~t,attamen

b) Megalius, parto 1, lib. 1, cap. 9, n. 14, cum hac limitatione: «Nisi criminosus is es·id satis iJ;1nuit, dicendo esse del1untiandos, set hujusmodi sollicitationibusassuetus, et ad«quando confessarii essent de tali delicto ~adem crimina iteranda praeparatus; tuncquomodolibet diffamati.. praemissa correctione fraterna, si post illam

c) De Baiiezjvide notam b ad num. praec. non operetur. emenda, denunj:ìetur•.d) Filliuccius, tr. 14, cap. 2, loquitur «de b) Gaspar Hurtadus, de Justzt. et Jure, de

excommuni.Cl1-tio!1ibus q~ae feruntur ad .de· Judicioforensi, disp. 2, dijJ.7, habet tantum

710 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § 1II. 711

ultimum membrum distinctionis, sicut joan- suum adeat Ordinarium, vel sanctam Sedemnes Sanchez, disp.ll, n. 57, qui oroinde non per sacram Poenitentiariam vel etiam persatis accurate citantur ab Escobar, hancSupremamInquisitionem,expositisomni-

c) Palaus et Diana hoc ultimum membrum--- bus circumstantiis, et deinde se gerat juxtasilentio praetereunt. instructionem quam erit acceptura. Si vero

699. - a) Viva et Tamburinius loquuntur necessitasurgeat, se gerat juxta consiliaet mo­de onere deferendi denuntiationem; Ronca- nita sui confessarii. At si nullo impedimentoglia, de onere eamdem excipiendi.- De hac detenta, denuntiationem omnino renuat, inre loquitur jam plurìes laudata Instr. S. Off, hoc casu aliisque supra memoratis,laudandusde die 20 Februar, 1866, n. 7: • Denuntiationis est confessarius qui operam suam poenitentionus est personale et ab ipsa persona solli· non denegaverit, et vel Ordinarium vel San.citata adimplendum. Verum si gravissimis ctamSedemproopportunisprovidentiisconsu­difficultatibus impediatur quominus hoc peì:fi- luerit, suppresso tamen poenitentis nomine» .cere ipsa possit,tunc vel per se, vel per episto- b) Ex textu tamen hujus epistolae, satislam, vel per aliam personam sibi benevisam, videtur esse instructio generalis.

Sed tene­tur per epi­-stolam velper alium.

ajunt c), si sollicitatio sit manifestata adpetendum consilium; nam propalatio se­creti esset tunc contra humanum com­mercium, et etiam contra publicum bo­num, quod certe in consiliis expetendisintervenit.

699. - Quaeritur 5°. An muùer sollù:z:tata teneatur denun#are per epistoiam

.vel median: personam, sz' nequeat per se. Sollicita- ipsam? - Si non possit personaliter adiretus impedì-

tus non te- episcopum ob aegrìtudìnem, c1ausuram,netur per sedenuntìare , aliudve impedimentum physicum vel mo-

rale, non tenetur quidem per seipsamad denuntiandum. Vide Potestà 1 et Maz­zotta 2.

Dubium fit: an haec teneatur denun­tiare per epistolam aut internun!t"um?

Videtur negandum, ex prolatis n. 563,Duoà. 3, ubi diximus quod habens pec­catum reservatum non tenetur petere li­centiam a superiore per litteras vel me-diam personam, si non possit illum adire.- Sed in casu nostro, verius affirmandumcum Viva a, Mazzotta " Salmant. 5 et Ron­caglia 6. - Dispar enim est ratio interpetitionem absolutionis a reservatìs, etdenuntiationem sollicitationis. Nam ibiobligatio est sistendi apud superìorem,ut poenitens recipiat ab eo una cum ab.solutione etiam debita monìta et poeni-

. tentiam; unde qui non potest adire perse, non tenetur per alium. Obligatio au­tem denuntiandi sollicitantem, non tamest adeundi personaliter superiorem, quamdeferendi sive indicandi ei delinquentem

1 Tom. 2, parto 3, n. 643.-' Tr, 6, disp. 2, qu, 2, cap. 4,n. 6. qu, 2, resp, 2. - • In propos. 7 Alex. VII, n. 8, V. Di.cendum. - 4 Loc, cit., cap. 4.,n. 6, qu, 2, resp, 2. _ li Tr. 21,cap. 4, n. 109. - • Tr, 19, qu, 8, cap. 2, qu, 5, resp. 2. _

(ut loquitur Benedictus XIV in sua bulla):quae delatio, si ab aliquo nequit fieri perse, saltem est facienda (modo absit peri­culum propriae infamiae) per epistolamvel aliam personam, vel monendo judi­cem ut mittat notarium in domum suam:qui enim tenetur ad finem, tenetur etiamad media.

Advertunt hic Viva 7, Tamburinius 8

et Roncaglia 9 in praxi non expedire quodconfessarius assumat in se hoc onus de­ferendi denuntiationem vice poenitentis,vel eam excìpìendìw,- quia sic non paucisdetractionibus et periculis exponeretur.

Et tanto minus ad id tenetur, Undenon mihi videtur probabile id quod seri­bit Pater Mazzotta lO, ubi dicit quod sipoenitens non posset per alium facere de­nuntiationem, tenetur confessarius vicespoenitentis supplere, si ille per alium nonposset denuntiare; quia, ut ait, agitur decausa fidei. Sed haec ratio tam conciseproducta non convincit, - Addit quodhoc eruitur ex quadam epistola S. C. In­quisit. ad archiepiscopum Mediolanensem,annuente Urbano VIII, anno 1624 (apudDiana), ubi mandatum fuit quod, cumquaedam femina sollicitata adduci nonpotuisset ad denuntiandum, episcopus fa­cultatem tribuisset confessario denuntia­tionem excipiendi. Ex hac autem epistolanihil probatur: nam primo, hoc decretumfuit particulare pro illo casu b),' deindeminime ex illa eruitur haec obligatio ge­neraliter confessarììs imposita fuisse. Hìnc

Bened, XIV, bulla Sacya,,,enlum, § 2. - , Loc, eìt.,v. Quod allinei. - • Method. Confess., Iìb, 3, cap. 9, § 4,n. 13. - • Loc. cit., cap. 2, reg, in praxì, n. 6. _ 10 Loc.cito - I)iana, parto 4, tr, 5, resol. 31.

di:,o~o~x~::sarium o­nus denun­tiandi suscì­pere.

Multo mi­nus ad idtenetur con­fessarius,

Limitatio,

QUODlodoj u v au:d n·spc en It ensnolens de­nuntiare.

Consen­tiens solli·citationi,juxta alios,non teneturdenuntiare.

non tenemur interim, donec constet dehoc praecepto, recedere a communi do­ctorum sententia et ab universali sensuac usu omnium confessariorum, qui hanconerosissimam obligationem non agno­scunt. - Caeterum, non negamus cumViva 1 et Tamburinio quod in aliquo casu(puta si alicubi publicum immineret da­mnum, nec alia pateret via ad illud vi­tandum) posset confessarius obligari exlege caritatis ad hujusmodi onus suscì­piendum; sed hoc raro accidet.

Dicunt autem Delbene c) et auctorIstrus., etc. 2, quod si femina multum re­pugnet adire Inquisitores, poterit expe­ctare confessarium, qui pro ipsa denun­tiationem deferat; quia praecepta positivanon obligant ad rem nirnis arduam. ­Item notat Mazzotta 3, quod in decretoSacrae Inquisitionis mox supra enuntiatoinsuper dictum fuit quod, si neque apudipsum confessarium possit poenìtens in­duci ad denuntiandum, tunc recurraturad S. Sedem pro opportuno remedio, etinterim non absolvatur. Dicit autem Maz­zotta, aliquando S. Sedem in casu magnaeverecundiae et panici timoris rescripsisse,dando facultatem confessario absolvendipro ea vice poenitentem citra onus de­nuntiandi.

700. - Quaeritur 6°. An muHer tenea­tur denuntz"are confessarium sollt'dtantemcut' t'psa consentù?

Negarunt Suarez a), Megalius a) et alìì,apud Salmant. '. Quia nemo obligari po­test ad suum crimen manifestandum; utdicunt Salmant. 5 cum Suarez, Cajetano,

1 In propos. 7 Alex. VII, n. 8. - Tambuy., Method.Confess., Iib, 3, cap. 9, § 4, n. 18. - • Parto 2, cap. 14,n. 280. - • Tr. 6, dìsp, 2, qu, 2, cap. 4, n. 6, qu, 2, resp, 2.- Massott.~ loe. cito - "Tr. 21, cap. 4, n. 65. - 5 Loc,cit., cap. 3, n. 104•• Suay., de Fide, disp. 20, sect. 4, n. 18. ­Cafetan., in 2a.m 21lC , qu, 70, art. 1. - Trull., Decal., Iib, 1,

c) Delbene, de Offic. S. Inquisit., pa: s.L,dub. 19, n. 1 et 3, videtur citari ex AuctoreIstruzione; sed habet tantum rationem prae­senti asserto adjectam; scilicet praecepta po­sitiva non obligare curo tanto rigore. Sed,dub. 21, n. 3, refert ex quibusdam auctori­bus doctrinam (cui profecto v'idetur ass.entire),juxta quam mt!lier sollicitata a confessario,quae non possit absque infamia Inquisitoresadire, satisfacit, vel tradendo epistolam alicui

Trullench et Diana b), ex regula juris incan. Quzs aliquando, de poenz't., dist. 1,ubi dicitur: Non ... dico ut te prodas. Ne­quit autem quis manifestare complicem,quin se ipsum prodat; et ideo ajunt Sal­manto6 non esse obligationem denuntiandisocium haereticum.

Recte vero dicunt mulierem hane te- Omnino te­

neri ad denuntiationem Salmant." cum netur.

Bonacina, Trullench, Peyrino et aliis plu-rimis; hocque hodie definitum est a nostroSummo Pontifice Benedicto XIV in citatabulla Sacramentum, ubi praecipitur fieridenuntiatio, etiamsi poenitens consense-n't. - Ratio est, quia mulier in hoc casucitra periculum suae famae potest denun-tiare sollicitantem quin seipsam manìfe-stet: dum ipsa, etiam interrogata, potestnegare proprium consensum, et quidquidinde secutum fuerit; ut habetur ex de-creto S. Inquisitionis (apud Pittonium 8),edito 27 Sept. 1624, ubi dictum fuit: Sz'muHer consentz"at confessario solHdtantz:..rnon tenetur tamen proprzum consensummanifestare, nec potest super hoc ab epz~

scopo... interrogari;701. - Quaeritur 7°. An teneatur poe­

nz'tensdenuntiare sollict'tantem, siper cor­rectionem si! moraiis spes ejus emenda­tionis?

Prema sententia negati et hanc docuit Spes emen-

S. Thomas 9, ubi dixit: 51: haereticus pr,-- ~~:~oe~\io~~uatim homines a fide aoertat.....) oportet d~;::t~~n~statt'm procedere ad denuntt"atzonem...: nz'sz' ~~os!uxtaforte alt'quzsfirmiteraestimaret quod sta-tim per secretam admonitzonem possethujusmodz' mala z·mpedz're. Eum secuti

cap. 2, dub, 6, n. 4. - , Loc. cìt., cap. 3, n. 104. - , Loc.cit., cap. 4, n; 66 et 67. ~' Bonac., disp, 6, de Oblig, etOnere denunt, punct, 3, n. lO. - Trull., Decal., Iib, 1,cap. 3, dub, 18, n. 35. ~ Peyrin., tomo 2, in consto 4 Gre­gorii XV, n. 12.- 8 De Confessar., n. 694.- 9 2~ 2~c:, qu, 33,art. 7, corpo

familiari Inquisitionis, vel «stando consilioalicujus viri doctì;quia sic faciens, facit quan­tum in se est».

700. - a) Suarez, de Fide, disp. 20, sect.4,n. 18; Megalius, part. .1, lib.l, cap.5, n. 30,non loquuntur de praesenti casu, et in uni·versum negant aliquem teneri ad seipsumaccusandum.

b) Diana, part.l, tr. 4; resol.8, recitativetantum hanc sententiam affert.

712 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPEND. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTmus. _.§ IV. 713

§ IV.

De Sollicitationibus dubiis.

702. Qu. 1. An denun!za,!du,s.sit confe~sCfri~s in dubio an vere sollicitaoerit. Quid, si acce.dCfnt veh.ementza mdz~za de sollzcztatzone. - 703. Qu. 2. An denuntiandus confessa­rrus quz laudat mulz~rem de pulcritudine. Vei, quz' dat ei magnum donum,7?4. Expen.duntur.uaru casus peculiares sollicitationis. - 705. De poenis sollicitan­tium, et szgnanter de poena inhabiUtationz"s ad celebrandum . an haec incurratura~te sententiam. Et an ab illa excusentur ignorantes. Et an ;Piscopi possint in eadispensare.

Nullo mo­do excusat,

Sisollici·tatio sit cer..ta, et solli­ci tans du­bius, denun­tiandus,

EXl?licatl1ret 11mita­turo

sunt Sotus, Canus, Ledesma, Palaus Lu­go, Silvester, etc., apud Salmant.". ~ Etsignanter de crimine sollicitationis, hancsententiam tutati sunt a) Fagundez, Pey­rinus et alli, apud Diana 2,

Verum secunda sententia affìrmat: ethanc tenent Mazzotta a, Concina 4; et Sal­mant," cum Azor b), Sanchez, Diana, Lean­dro et aliis pluribus. - Et haec omnìnohodie tenenda est post decretum Alexan­dri VII editum 8 julii 1660 (relatum per

102. -Quaeritur l°. An denunHandussii cOnfessarius in dubio an sollz'ct'tave­rit? - Distinguendum est:

Si factum vel dictum sit vera sollìcì­tatio, et tantum dubitatur an ille vel aliusconfessarius id egerit vel dixerit:; tuncreete dicunt Salmant. lO cum Sousa etHurtado eum denuntiandum esse. Quia,dum crimen est certu:m, rite judices pro.cedere possunt ad inquirendam personamde qua. dubium vertit. - Hoc tamen cenoseo dicendum solo casu quo facile judices

Sotus, de ]l1st .. lib.5, ql1.5,art. 1, v. Ethinc sumenàa•.Canus, de Locis theol., Iib. 12, cap. 7, v. f., § .Al Chryso.stomus . • Petr. Ledesm.) Sum., parto 2, tractO' 4, cap. 4,conci. 24,dub. 2, v. Dico 1.. Palaus, tr. 4, disp. 9, pl1nct.10,n. 2.. Lugo, de ]ust. et ]ure, disp. 38,sect. 2, n. 18.• Sìl.vest.) v. Correctio) qu. 5... :1 Tr. 21, cap. 4, n. 96. - Fa..gunà., de 2° praec. EccI., lib. 4, cap. 3, n. 31 (edit. 1626)._Peyrin., loe. cit., n. 26... Il Parto 1, tre 4, resol. 2. _ a Loc.cit., cap. 4, n. 6, v. Quaeres 1. - 4 Lib.2, diss. 3, cap. 13,n. 17. - 5 Loc. cit., n.99.• Joan. Sanch., SeIect. disp. 11,n. 56. - Diana) loe. cit., resol. 2; et parto 4, tra 5, resol. 24...

701. - a) Et pariter Palaus et Ledesmalocis cito - At Palaus, loc. cit.,. Peyrinus,tomo 1, qu. 1, cap. 16, § 2, i. f., dicunt raroposse sperari ejusmodi emendationem, proin­deque raro cessare denuntiandi o.bligationem.

b) Azor,part. /, Hb. 8, cap. 19, qu. 9loquitur de denuntiaiione haeretici. . '

c) Menochius male citatur al> Escobar'nam de Arbz"trar. judz'c.,centur. 4, caso 372:n. 14 et 15, solum habet quod suspectus de

extensum apud Salmant. 6), ubi declara­tum fuit: Etiamsi nulla fraterna correctiovel alia monz"tt'o praemissa fuerù, omninoteneri... (fìdeles) ad denunHandum... quosnoverint esse de fide quomodolz'bet, etiamletnter suspectos, prout sunt confessarlisollicitantes ; ut communiter docent Dia­na 7, Bonacina 8; et Escobar 9 cum Trul­lench, da Cunha, Menochio c), etc. Dicendoergo Pontifex etiamsi, etc., supponit de­nuntìatìonem semper esse faciendam.

per suam diligentiam certi fieri possintde persona sollicitantis; quia alias sacer­dos iIle, cum possit esse innocens, rema­neret aliquo modo diffamatus, et in dubioillaesa debet servari fama proximi quieam possidet.

Si vero persona confessarli sìt certa,et dubitatur an ejus factum vel dictumfuerit vera sollicitatio; tunc cum commu­niori et veriori sententia dicendum nonesse obligationem denuntiandi. 1ta Bona­cina a), Roncaglia 11, Concina 12; Bordonus,

Leanà., disp. 13. ql1. 6. - • Tr. 21, cap. 3, n. 102; et inBI1Uar. Rom. Mainardi. - , Parto 4, tr. 5, resoI. 41. _8 Disp. 6, de ObIig. et Onère denunt., pl1nct. 3, n. 28. _8 Lib. 47, n. 746 et seqq.. Trull., DecaI., lib. l, cap. 3,dl1b. 18, n. 14; et n.101 et 102.• Da Cunha, ql1.2, n.20;et ql1. 24, num. 12. --' lO Tr. 21, cap. 4, nl1m. 93.• Sousa,de Solicitantib., tract. 2, cap. 4, num. 8 et 16.. Thom.Hurtad.) Resol. mor., traete 4, cap. 8, resol. 62, § 1. _u Tract. 19, qUa 8, cap. 1J qu. 4. - li Lib. 2, diss. 3,cap. 13, n. 16. - Bordon.,Sacr. Tribl1nal., cap. 23, n. 59et 61.

haeresi abjurare debet; et pro hoc tantumdieto a Bonadna (ex quo Escobar allegatio­nem desumpsit) citatur.

702. - a) Bonacina, loc. cit., punct. 3, n.5,oppositum tenet dicens: «In dubio autetn anconfessarius ea verba protulerit animo alli·ciendi et provocandi vel ad alium finero, pro­babiliter praesumendum videtur protulisseanimo provocandi..., quamquam oppositumprobabilius a nonnu1lis doctoribus existima·

Si confes..sarius sitcertus, etsollicitatiodubia, ve·riLls non de·nuntiandus.

apud Potestà 1; auctor Istrue. etc.» cumBossio a); et Salmant." cum Valentino,Hurtadoet Salas b); contra Scusa et Pey­rinum, apud Diana 4. - Ratio: tum quiadubia in meliorem partem accipienda snnt,et in verbis ambiguis benignior interpre­tatio facienda est; ut dicunt Bonacìna a)

et Menochius et Riminaldus, apud Ron­caglia, ex cap. fin. de transact.; et reg,[urzs 49, in 6°, ubi: In poenis benz'gnt'orest interpretatio facienda. Turo quia indubio nemo est prìvandus fama quampossidet. .Tum quia bullae praecipiuntdenuntiari sollicitantes: sed nequitdicisollicitans, de quo dubitatur an vere sol­licitaverit; nam crimen dubium non. estcrimen, ut docent Sanchez Il et Suarez 6.

- Nec obstat dicere quod ex decretoAlexandri VII sunt denuntiandi etiam le­viter suspecti de haeresi. Nam TÒ Ieoiternon jam refertur ad suspicionem, sed adhaeresim, de qua potest quis vel levitervel vehementer esse suspectus.

Excipiendum tamen est l°. cum Con-

1 Tom. 2, n. 576.- 'Part. 2, cap. 14, n. 287. - 8 Tr. 21,cap. 4, n. 94.- Valentin., Conscient. forum, tr. 2, cap. 8, § lO,punct, 4, num, 321•• Hurtaà., tr. 4, cap. 8, resol. 62, § 2,D. 868. - Scusa, de .Soficltant., tr. 2, cap. 4, D. 9 et 16;Aphorism., lib. 1, cap. 34, num, 54... Peyrin., tomo 2, inconsea Gregorii XV, n. 21, v ..f. - 4 Parto 4, tr. 5, resol, 25.- Menoch., consil. 82, num, 17.• Hippolyt. Rim;nalà.,consiI. 686, n. 68. - Roncaglia, tr. 19, qu. 8, cap. 1, qu. 4.­6 Deca1., lib. 1, cap. lO, .D. 74. - 6 De Censur" disp. 40,

turo - Neque obstat dicere in dubiis beni·gniorem et mitiorem interpretationem facien·dam esse... Respondetur in dubio benignio·rem et mitiorem partem accipiendam esse,nisi oppositum judicio prudentis viri praesu·matur, ut in casu proposito contingere solet •.- Bossius autem, de Confessar. solù;it.,n. 45,loquitur de confessario,qui mulierem laudata venustate, etc., absque ex:pressa relationead bonum spirituale poenitentis; et n. 48, di·cit se adhaerere sententiae quae affirmat essedenuntiandum; sed quia res est dubitatissima,et quia negari nequit id posse contingere exsola imprudentia, rem esse investigandam exverisimilibus conje.cturis.

b)Salas, in ]t:!m 2ae, tr. 8, sect. 25, n.258,in generali tantum negat quemquam legeteneri, quando dubitatur an haec res com­prehendatur sub legis praecepto.

. c) Ex Pena, qui scHicet, in Commento adDirector. Inquz"s#. Eymericz~ commento 111,V. Verumtamen, id habet loquens de verbodubio in materia haeresis,

à) Bonacina, loe.çz't., n.5, loq!titur de eo

cina 7 et Roncaglia 8 ex Pena c); et auctoreInstructz'onis, etc. 9 cum Bossio, si accedantindicia vehementia de sollicitatione. Nam,licet ista non sint omnino evidentia, ta­men, cum tantum adsint ex una parte,satis fundant moralem certitudinem desollicitatione. - Excipiendum 2°. cum Bo­nacina à), qui citat da Cunha à) et Sancta­rellum d), si verba de se prae se ferantsollicitationem, et solurn dubitatur an con­fessarius ad malum finem ea protulerit.Tunc enim praesumptio desumitur excommuniter accidentibus; praeterquamquod praesumptio ìpsius finis est acci­piendajuxtaproprietatem verbo rum: undein cap. Permciosam, causa 18, qu. 2, di­citur quod confabulatio cum femina indeteriorem partem accipi solet e).

703. - Quaeritur 2°. An slt denuntian­dus confessarius qui laudat mulierem depulcrz'tudz'ne?

Affirmant Potestas lO, Bonacina, Tan­credi et Peyrinus; ìtem da Cunha, Bar­bosa et Sanctarellus, apud Escobar il. Et

sect. 6, n. 5. - , Lib, 2, diss. 3, cap. 13, n. 10.. _.8 Tr. 19,qu, 8, cap. l, qu, 4. - , Parto 2, cap. 14, n. 287•• Boss., deConfessar. solìcìtanr., n.47 et 48. - lO Tom. 2, a n.554. ­Bonac., disp, 6, de Obligat. et Onere denunt., pnnct. 3.n. 5. - Tancredi, de Poenit., disp. 7, qu, 12. - Peyrin.,#tomo 2', in consto 4 Gregorii XV, num. 21. ~ Da CunhaJ

qu, 7, num. 13. . Barbosa, de Offic. Parochi, cap. 19,n.49. w Sanetar.} de Haeresi, cap. 44, nume9. - 11 Lib.47,num.638.

qui laudat feminam a pulcritudine, etc.; etdicit hunc esse denuntiandum etiam in dubiode intentione. - Et Rodericus da Cunha, qu.7,n. 13 et seqq., de eodem casu loquens, dicitesse denuntiandum. - Idemque tenet Sancta·rellus, de Haeres~~ cap. 44, n. 9, «quandonon leviter, sed prudenter judicatur hujus­modi verba vel signa tendere ad sollicitatio­nem •.

e) Id profedo colligitur ex dicto canone;sed non reperitur in ejus temo - Notandumpraeterea quod.huic .secundae exceptioni li­mitationem ponit S. Alphonsus in Hom. apost.,tr. 16, n. 180: «Secus autem, inquit, si inoppositum adesset praesumptio fraudis, putasi mulier aut ejus tonjuncti cum confessarioaliquam habuissent contentionem, aut si illaesset aliquantu.mmente hebes '. Denique ibi·dem S. Doctor de hujusmodi indiciis addit:«In casu vero quo indicia alicujus essent mo·menti, licet non sufficientia ad certificandumdenuntiationis debitum, convèniret ut sa.1temcertior fieret superior, ad hoc ut in posterumse diri.gere possit •.

Nisi sintindicia ve­hementia.

Ve! n151verba de sesint sollìci­canrìa.

De confes­sario lau­dante p u l­critudinem,distinguen..dum.

714 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE. APPENO. - DE CONFESSARIIS SOLLICITANTIBUS. - § IV. 715

Item, proconfessariofaciente do..num pretìo­sum.

consentit Diana 1, si talis laudatio fiat sinealiqua occasione a),' quia regulariter ama­sii feminas, ut alliciant ad peccandum, depulcritudine laudant. - Negant vero Frei­tas, Thomas Hurtadus, Escobar a Corro b)

et Sousa e), apud Escobar s; quia ìs quilaudat mulìerem de pulcritudine verbisdecentibus, non dicitur cum illa haberetractatus ìnhonestos, - Sed melius distin­guit praefatus Escobar 3, dicens quod siex modo loquendi aut aliis circumstantiisdignoscitur confessarius laudare pulcritu­dinem ex pravo affectu, tunc est denun­tiandus; secus, si laudaret ex quadamimprudentia vel animi levitate.

Asserit vero ut certum Potestas 4 de­nuntiandum esse confessarium qui laudat,cum famula confitente, pulcritudìnem do­minae, rogans eam ut dominae referat.Sed etiam in hoc casu dico perpendendasesse circumstantias: etsi facilius puto inhoc ad esse indicium pravi animi alliciendidominam illam ad turpem affectum. ­Et idem dicunt doctores, si confessariusdet poenitenti donum magni valoris, utait Diana 5 cum Escobar O; vel insolitum,ut dieunt Salmant. e) cum Valentino e),

1 Parto 9, tr.9, resol, 32. - Freitas, qu. 7, n.44 et 45(in novìss, edit.), - Thom, Hurtad., tr. 4, cap. 8, resol, 23.­• Lib. 47, n. 639.- • Loc. cìr., n. 640.- • Tom, 2, n. 556.-

703. - a) Idemque habet Potestà. - Tan­eredi autem denuntiandum esse aìt, si fiattali modo talibusque circumstantiis ut adver­tatur animus libidinosus. - Et fere etìamSanctarellus: vide notam d ad num. praece­dentem. Unde tenent potius sententiam, quaeS. Alphonso melìor videtur.

b) Escobar a Corro, de Confessar. sotticù.,part: l, qu. 3, § 2, n. 14 et seqq., negat con­fessarìum istum esse denuntiandum per seseu ex natura rei; denuntiandum vero esseait, si sìt aliquid ex quo pravus confessarlianimus demonstrarì queat. Hinc pariter cumS. Alphonso tenet.

e) Sousa ab Escobar cìtatur ut qui nega­tivamhanc sententiam probabilem existimet;et profecto in suis Aphorism., lz"b.l, cap.34,n. 5, id videtur insinuare, eo quod dicit dum­taxat probabilius esse quod sit denuntiandus.

d) Escobar a Corro, deConfess. sollz"citant.,part.l, qu.4, § 2, n.23, loquitur de munu·sculo, quod negat per se suflicere ad consti­tuendam sollicitationem,nisi alia adjunganturindicia. Et pro hac opinione citatur a Diana.De dono autem magni valoris, Escobar non

Hurtado e), Prado e), etc. VerumtamenBordonus apud Diana inquit donum essequid indifferens. Unde recte subdunt an­ctores citati f) ejus malitiam conjiciendamesse ex adjunctis, nempe ex conditionepoenitentis, ex quantitate et qualitatedoni,et ex modo quo fit, etc.

Caeterum, juxta dieta in praecedentiQuaestione, quando verba vel facta suntambigua, confessarius non est denuntian­dus, nisi de ejus pravo affectu moralishabeatur certitudo.

704. - Hie subduntur plures casus par­tieulares, in quìbus communius doctorescensent denuntiandum esse confessarium:

l°. Si confessarius dicat poenitenti: Te­cum nuberem, sz' essem saecularis; negatBordonus apud Diana 6 esse denuntian­dum: quia verba haec non importantpeccatum mortale, sed tantum pudicumaffectum indicant. - Probabilius veroaffirmant Salmant.", Potestas 8 et Diana a);

quia hujusmodi verba videntur maximeexcitativa ad venerem, et cum sint adconfessionem impertinentia, merito sa­piunt sollicitationem.

2°. Si dicat mulieri: Memento mez~ quia

• Parto 9, tr. 9, reso!. 34.- Bordon., Tribunal., cap. 23,qu. lO,n.61 •• Diana, lec, cito~ Bordon., loc. eìe., qu, 3, n. 54. ­• Loc, cìt., resol.32.-'Tr. 21,cap.4, n.34. _. Loc. cit., n.558.

amplius citatur nìsi pro ratione: prohiberi sci­licet non solum apertam sollicìtationem, sedetiam palliatam, tacite et amphibologice de­monstratam; quod revera dicit,part.l, qu.3,§ 2, n. 16.

e) Salmant., tr. 21, cap. 4, n. 34, dicuntid esse colligendum ex confessarli intentione,et citant auctores relatos. Atvero Valentinus,Conscient.for., tr. 2, cap. 8, § lO, punct. 4,n. 334, non loquitur de hoc casu; Thom, Hur­tadus, loc. cit., resol. 22, n.219 etseqq., ne,gat esse denuntiandum, etiamsi domi sollici­tet, et dicat se donum dedisse ad alliciendumturpem amorem; Prado, cap. lO, qu.2, §3,n. 17, utramque sententiam refert tantum,nec dicit utram amplectatur.

f) Scilicet Salmant., Diana et Bordonus.Circumstantias vero quas S. Alphonsus vultesse attendendas, his verbis in Hom. apost.,tr. 16, n. 181, ita exponit: cV. g. si poenitensest pauper, si est conjuncta,si illa prius aliodono confessarium donavit, etc. •.

704. - a) Diana, loc. cit., resol. 32, vide­tur profectotenere aflirmativam; refert enimsententiam,Bordoni negativam, et dicit: c Sed

Quidamcasus parti­culares,

te ex corde dz'Ngo. Ita Diana b) apud Po­testà ', cum Roncaglìa "; at Bordonus ex­cusat. - Hoc melius puto explorandumex circumstantiis.

3°. Si dicat: Expecta me hodie domz'tuae, quz'a habeo tecum loquz'; et posteadomi tractet de inhonestis ; quia sollici­tatio illa facta in domo dicitur rnoraliterfacta in confessione. - Ita recte dicit Po­testas 8.

4°. Si dìcat: Haec tua peccata cadereme feceruntm pollutzonem z'nvoluntarz'am,"tanto magis, si dieat voluntarz'am e). ­

Ita Potestas cum Bordono 4, et Ronca­glia 5.

5°. Si dicat: Nolo te audz're z'n confes­sione ne alz'quùJ mznz contingat , quiaamore tuz' captus sum. Ita Potestas 6:modo hoc dieat mulieri petenti confes­sionem; quia haec verba videntur esseprovocativa ad inhonesta, et proferunturoccasione confessionis. Et ita sentit Ron­caglia 7. - ldem putat Roncaglia, si dieat:Totum me commooeri sentz'o ex affectuquo te prosequor.

6°.·Si confessarius mulieri, asserentitentationem turpem repulisse, dieat: Sedsz' alt'quz's pecunz'am dedisset, peccasses?Affirmat Roncaglia esse denuntiandum,si mulierem postea affirmative respon­dentem non objurget; vel si objurget, etpostea domi, oblata pecunia, eam sollici­tet. Et consentit Potestas 8.

7°. Si dieat: Cur etz'am mecum non eshumana? Vel dieat: Venz'am z'n domum,et promz'tte mznz'facere quod voluero. Velmulieri confitenti turpe desiderìum d) di­cat: De hoc agemus post confessionem.Ita Potestas 9 cum Tancredì j quia verbahaec sunt satis ostensiva intentionis inho­nestae. - Sed in bis dico perpendendas

1 Tom. 2, n. 558. - 51 Tr. 19, qu, 8, cap. 2, reg, in praxi,n. 3. - Bordon., Trfbun., cap. 23, qu. 3, n. 54. - S Loc.cit., n. 559. - Potestà. loc, cit.,. n.560. - • Tribun., cap. 23,qu. a,n. 54. - 5 Loc. cìt.; t'egoin praxi, n. 4. - 6 Tom. 2,num. 561. - • Tract. 19, qu. 8, cap. 2, reg. in praxi,

tu cogita ',et affert rationes quae hujus au­ctoris sententiam enervant.

b) Diana, loe. cit., id non habet, nec vi­detur pro casu praesenti a Potestà citari.

e) Solus Potestà loquitur de voluntariapollutione in ipsa confessione habita; ceterivero cum ipso Potestà, de involuntaria.

esse circumstantias; nam aliquando pos­sunt non esse sollicitationes.

8°. Si suam concubinam objurget quodcum alio se immiscuerit: dummodo judi­cio prudenti faciat dignoscere quod objur­gatio procedat ex zelotypia. Uti etiam e),

si excedat in reprehendendo, addendominas, injurias et similia: vel objurgettantum peccata commissa cum aliis, etnon illa cum seipso; quia tunc ostenditamorem suum lascivum. - Ita Potestas 10.

705. - Ultimo loco hie advertendumquod in bulla SS. nostri Pontificis Bene­dicti XIV, quae incipit: In generaù Con­gregatione, sancitum habetur quod con­fessarii sollicitantes z'n actu sacramentatisconfessionis, siue t1Husoccasione aut prae­textu..., praeter poenas a jure... z'nflt'ctas,perpetuam etiam z'nhabz7ltatz'onem incur­rant ad... Sacrijìcù' cetebrauonem. - Eam­demque poenam incurrunt ex eodem de­creto sacerdotes abutentes sacrificio Mis­sae ad sortilegia.

Plura autem hie Dubia occurrunt:Dubitatur l°. An praedicta z'nhabz7ltas

z'ncurratur ante sententz'am, saltem decla­ratoriam crùnz'nzs?

In praecedenti editione a) hujus operisaffirmavi, eo quod poenae privativae quaeimportant inhabilitationem ad aliquod jusacquirendum, vel cessationem a quodamjure jam acquisito utendo (ut communiterDD. docent), ordinarie ante sententiamincurruntur; juxta dieta Lz'b. I, n. 149,v. Poenae. - Attamen quidam pro busreligiosus, cum haec legisset apud meumOpus, scripsit mìhi e Roma quod duotheologi S. C. Inquisitionis Romanae op­positum sentiebant, nempe requiri senten­tiam ad praefatam poenam incurrendam.Sub initio, ratio opinionis hujus mihi non

nuro. 4. - Roncag/ia~ loe .. cito - Ronc., Ioc, cito ­8 Tom. 2, nume 588. - 9 Loc, cit., nume 565.. Tancredi,de Poenit., disp. 7, qu, 17. - lO Loc, clr., num. 564. ­Bened, XIV, decreto S. Off. In generali Congregatione,diei 5 Aug. 1745.

d) Erga confessarium, ut explicat S. Do­ctor in Hom. Apost., tr. 16, n. 182.

e) Verbum «etiam. videtur delendum;nam apud Potestà exempla hic relata, ad hoctantum referuntur, ut discerni queat objurga­tionem ex zelotypia procedere.

705. - a) Scilicetin secunda,anni 1753-1755.

Poenaecontrasolli·citantes,

Non ìncur­runtur antesentent~am.

716 LIB. VI. - TRACT. IV. DE SACRAMENTO POENITENTIAE.

Ignoran­tia ìnvìncì-bilis ab eisprobabili­ter excusat.

occurrebat; sed postea, re sedulius per­pensa, in hoc eodem meo Opere n. 148,observavì quod Suarez, Bonacina; Sal­manto cum Tapia, Vasquez, Montesino,etc., locis z'bi cit., quibus recenter consen­tit Eusebius Amort b), dicunt sententiamdeclaratoriam bene requiri etiam quoadpoenas privativas sìve inhabilitantes, casuquo reus non possit exsequi poenam sinepropria infamia: prout ordinarie in nostro.casu eveniret, si sacerdos sollicitans de­beret per longum tempus se abstinere acelebrando. Dico: per longum tempus __nam si de brevi super dictam inhabilita­tionem posset impetrare dispensationem,et interim sine sua infamia celebrationemintermittere, tenetur ab ea abstinere c).

Dubitatur 2°. An ab hac ùzhabz'Htateexcuset ignorantia z1zvinàbz1z"s?

In hoc Dubio mihi .vìdetur posse idprobabiliter affirmari; juxta ea quae di­centur infra de irregularitate ex delicto,bo. VII, n. 351, v. Secunda.- Ubi di­cunt Navarrus, Silvesier, Sanchez, Castro-

1 Sesso 24, de reform., cap. 6, Liceat.

b) Id apud Amort reperire nequivi.c) Atvero in Instructione S. Offic. de die

20 Februar 1866, n. 12, habetur: • Notandumest poenas hujusmodi [contra sollicitantes]omnes et ipsam inhabilitatem ad sacrosan­ctae Missae sacrificium ce1ebrandum, in de­creto Benedìctì XIV, die 5 Aug. 1745 prae-

palaus, Roncaglia et alli plures, quod adincurrendam irregularitatem ex delictorequiritur scientia irregularitatis quae in­curritur. Quia, licet irregularitas non sitcensura (a qua excusat equidem ignoran­tiainvincibilis), sed impedimentum; tamentalis irregularitas ex delicto est verepoena, aut saltem habet rationem poe­nae: ad quam incurrendam, cum sìt poenaextraordinaria et exorbitans, ita ut secun­dum rei naturam non possit praevideri,illius scientia requìrìtur,

Et idem posse dici videtur in nostrocasu, de inhabilitate celebrandi, quae estprocul dubio imposita ìn poenam sollici­tationis.

Dubitatur 3°. An in hac ùzhabz1i!atepossit episcopus .dz"spensare? - Vide di­cenda bò. VII, n. 353, ubi dicetur quodepiscopi, ex Tridentino l, possunt dispen­sare in omnibus irregularitatibus prove,nientibus ex delicto d), et non deducto adforum contentiosum; excepto homicidiovoluntario et directe volito.

scriptam, esse tantum ferendae sententiae '.Proinde omnino evanescit dubium quod hicmovetur, utrum nempe incurrantur istae poe­nae ante vel post sententiam, sicut pariterdubium de. potestate episcopi dispensandi inhac inhabilitate.

d) • Occultoe ,