36
/ into hi ilok ru h \Yi I EsCUELAS SIN FRONTERAS Guatemala 1995 t'/I h( C /') I ( J j

ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

  • Upload
    vantu

  • View
    229

  • Download
    5

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

/

into hi ilok ru h

~>? \Yi I

EsCUELAS SIN FRONTERAS

Guatemala 1995

t'/I h( C 13~ /')

I ( J /~ j

jmenustik
Rectangle
jmenustik
Rectangle
jmenustik
Rectangle
Page 2: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

xintow chik ilok ru hu

ESCUELAS SIN FRONTERAS

Rokslnkll II Ilok ru hu Reheb' II kok'ol OJ q'eqchl' wankeb' SOl xb'een noloJ

tosol hu xmolam ESF

ColeCClOn Idtoma Sene Nlvel Area Drrector de colecclOn Autores

DlagramaClon DlbuJos Portada

Pnmera relmpreslon

Matenales educallvos nO 2 Qeqclu Manual del alumno Pnmergrado Lecto escntura DrrecclOn de Programas Jorge Seb Choc Carlos Qwm Xol Sofi Lamy PIerre Lancelot PIerre Lancelot Mayra Fong URL Marganta Ramrrez URL

1999

IIIDII ~ III1ft9

Uruversldad Rafael Landivar USAID

© Escuelas Sm Fronteras Guatemala Penrullda la reproducclOn con preVIa autonzaclon

ESCUELAS SIN FRONTERAS

jmenustik
Rectangle
Page 3: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

xintow chik ilok ru hu

Xyoob'ankll

Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal hu xmtaw chlk lIok ru hu, oXlb' ru h xsal naq xk'ojlaman

- Jun ch'uut chi eetahl wankeb' chi ru t'lkr, 26 (waqlb' xka'k'aal) chi junll - Jun xk'utb'al xb'e h xk'anjellaj tzolonel - Jun tasal hu b'ar WII natawman naab'al kok' k'anjel yal re xtenq'ankll II tzolom

A oXlb' paay chi na'leb' ha'ln Ink'a' naru nake'xjachl nb', ya jo'kan aj WII naq maajunwa naru rokslnklleb' a tasal hu ha'ln WI tOj majll natzolman II xb'ereslnkll Jo'kan bill, WI Ink'a' nab'aanuman chi jolalln, h xtzolb'al II aatlnob'aal moko jwal yaal to no Ie!, xb'aan naq Ink'a' xlajman xk'eeb'al xloqlal II xk'a'uxl ut II xtusulal h xyo'lajlk chaq a k'anJel ha'ln, ut chi Jo'ka'an nake'kana xb'aanunkll chi junll h xb'ehll ut h xtusulal II tzolok, WI maak'a' chi junll ha'ln maak'a' chlk xyaalal II rokslnkll II Ilok ru hu Eb' II xmolan ESF wankeb' junellk chi xnumslnkll resil II k'anjel reheb' ani chlk telajoq re xnawb'al xkomon

RokSlnklil1 tasalhu Sal II Junq perel wan cho'q reheb' II tzolom malaJ laj tzolonel kllb' oXlb' II k'anjel nake'xkulub'an rlb' nk'ln II xnawom It ch'lna'a!, ut chi junll II xk'lhal II ak xtzolom chaq Re It rokslnkl!, laj tzolonel tento sal xb'een xk'eeb'aleb' re II kok'al eb' II k'anJel ha'ln naq ok xchoyman nlb'allt 7 (wugub') chi b'e re nlb'al II lun chi tz'lIb'

Page 4: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

1

a 000 a

II Ixq naxwal II wa

• Xtz'agob'reslnkll II lun ragal chi aatln

- naxwal II taab' II wakax ___ II taab' II wakax

- II wakax naxwal II wa - II naxwal II wa

•• Xkotob'ankll II tZ'lIb' a

- II aaq naxwal II wa - II __ naxwal II wa

- II Ixq naxwal II wa - II Ixq naxwal II _

@a 0 b pap b d a 0 pad abo a 0 q p

.... Xtz'lIb'ankll sal hu chllunlleb' II aatln wankeb' sal II lun ragal ok x'llman ru

laJ - II - IXlm - Ixq - naxwal - nawar - wa - re

• • • .. XYllb'ankll II reetalileb' II noxyel II aatln

wo Ixq

JUD

Page 5: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

I

I

II mls nawar chi re xaml

• Xtllkallnklleb' chllunlleb' II tz'lIb' II luntag'eet nake'l!ok nk'ln

II wonk so' xyl

r s t v

Ie

I

P m ______ I

I U

I

• • Xluchb'al chllunll eb' II tz'llb' wankeb' sal" aatln nach'olob'an

I mls I m n s P I a I s n m 0 s a

• •• Xzt'lIb'ankl! so' hu eb' II aatln

wa - Ixq - hal - re - xaml- Obi - IXlm - mls - kal - IIq

• • • • Xyaab'aslnkll eb' II aatln tz'I' - mls - Ixq - II - naxwa' - wa - k'antl' -

aaq - IXlm - chi - hal - re - nawar

- Xyaab'aslnkl! ebl II raga! aatln

- II Ixq nawar chi re xaml

- chi re hal nawar II k'antl'

- wa naxwa' II tz'I'

- II wakax nawar chi re nlma'

~------------------------- =.=======~======~~ 2 kllb'

Page 6: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

o o 0 :~

o

• Xtllkallnkll nk'ln simal II tz'lIb' 0 a 0 r p S

d b c 0

~o r d q 0 u •• Xkotob'ankll nx II aatln chio

II ch'o naxk'ux II IXlm

g a k a t

=~ v!I xook'

ch'o - dho - cno - ch'o - chi a - qh'o - cho - ch'o

• •• Xtz'aaob'reslnklleb' II aatln ~ k'oop_p_ ch'_ pol_t

~ kok p--p ch'_p J __ m • • • • Xtllkahnkll nk'ln Simal II aatln naxtz'aama II lun raga\

3

tzolonel polot

- II ch'o naxk'ux II mls

IXlm - Xyaab'aslnklleb' II aatln

- II xook' wan sal ch'o

tzolonel

II - nawar - Ixq - ch'o - re - k'oopOpO' - chi - polot - naxk'ux - xook' - mls - wa - naxwal - hal - nlmal

....!... Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln - II mls naxk'ux II ch'o - xook' naxk'ux II k'oopOpO'

- II ch'o naxk'ux II poop - II polot re II Ixq

OXlb'

Page 7: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

u II uk'al wan so' xaml

lJ

• Xluchb'al nk'in xukuR eb' II tillb' u

@] ~nhuncuumcnhrmu • e Xch'utub'anklleb' ru II tz'lIb' u

e 0 u

u b c

n t m u t n u

• •• Xtz'agob'reslnkll ru II aatln uk'al

u nco

e u c u

u_al - uk'a_ _k'al - uk' _I

• • • e Xtusub'ankll ru II lun ragal chi aatln nk'in Simal

II wan sa' II naxk'ux II \.

uk'al xaml IXlm ch'o

- Xyaab'aslnklleb' II aatln

wan - II - chi - re - uk'al - k'oopopo' - sa' - xaml -

tul - ch'o - nawar - tuulux - mls - naxwa' - naxk'ux • Xyaab'aslnkll II lun ragal chi aatln ut xYllb'ankll II eetalll

- natawman sa' xtlklallk II lunlung chi ragal

• so' xaml wan II uk'al * wan II tul chi re nlma' • II ch'o naxk'ux II hu

, , .;. J

4 kaahlb'

Page 8: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

e e e =_,_ e hnyuwa' nahllan sa' II tem

• Xch'utublankllebl chi lunll II tillb' e a e t u e urn u au b so eo as m

e a 0 e c u e p e • • Xkotob'anklleb' nx chi lunlleb' II tillb' nake'tawman sal

aatln nach'olob'an tern I r t e e t r t

m a t e p c u e m n m e 0 t r

••• Xyaab'aslnklleb' II aatln

[ZJ mls re IXlm

sa' naxwa' uk'al

che' wan nawar

II nyuwa , seel nahllan

• • •• Xtiagob'reslnklleb' ru II aatln

p_pem - t_m - Ch'_ - IInyuw_' - Ix_m - t_lux

- Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln II mls nahllan SOl litem won II mo' so' II che' Ilnyuwo' nohllon so' Obi

5 oob'

Page 9: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

Xb'aanunkll chi Jumleb' II k'anJel

• Tz'agob'reslnk ragal aatln

- II k'antl' wan sal __ _

- II Ixq na'uk'ak chi re __ _ - II __ naxk'ux II poop

- II mesleb' wan sal __

- II Ixq naxwal _ wa

• • B'atz'unk nk'ln Sima! mls sal

II tem

••• II !un ragal

nahllan II wakax chi re ka'

uk'al hal

• • •• Xtz'agob'reslnklleb' II aatln

w_k_x - k'_ntl' - n_m_1 - ch' __ chI -

p_p_m - J_m - t_l_x - h_ - p_ot

- Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln I II Ixq naxwa

l II wa chi re xaml ~ ~

IInyuwa' naxk'ux II Ik sal Joom .......... I

k'oopOpO' naxwal

II k'antl' ~' ~J II tul wan chi re hal 1.1 "' ~~1 II wa nawar sal xaml naxk'ux II tz~.!l _ II uk'al wan sal seel _ ~ --- r--

II k'ulte' II wan sal II Ik re II Ixq

6 waqlb'

Page 10: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

7

n ani

• Xsumenkll chi nbillebi rlbl II tillb' luntag'eet nakelhllok

;;~~~ " \ J I '......./

\\...., /

n~1

I m m a

o e t

n t e

u

a l

aa a l

u "-.::- - chlin

a l n noaa I • • Xyaab'aslnklleb' chi lunlleb' lung tlorol chi aatln. ab'an

t'keemang reetal II yaab'eb' II xnal tillbl

na naa nal no ne nee nel nu

o •• Xtusub'ankll ru chi chaablll aatln

noo nuu

nol nul

y!wa'~ G:~ ~ ~ • • • • Xch u ub'an~hl lunlle I II aatln II luntagleet

xyaablaal c, I. O. u. e

wan - chi - aaq - tem - xaml- tul- 51' - so' - hu - Ixq - poop - tz'l' - che'

- Xkluub'ankll ru lun ragal chi aatln nkllneb' II aatln halln

nalatln hnyuwal

....!- Xyaablaslnklleb' II ragal aatln - ani nalatln sal nlmal

- II chlln naxwal IInyuwal

sal

- hnyuwal wan sal tem - II k'antll wan sal nlmal

wuqub'

Page 11: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

k k k > kat

• Xkotob'ankll nxeb' II k CD k~ k d k b k"", k >t k >t

• • Xkotob'ankll nxeb' t'orol aatln nk'in k tk'eemang xlog'al eb' " xna' tZ'lIb'

kl'kl' - kawuk - kaahlb' - nake'wan - kok - kutan - klb' • •• Xtz'agob'reslnkll ruheb' " aatln

_kan - kllo __ - Ink'_ - oken_ - k_tk_

• • • • XYllb'ankll " eeta"l linne' ut IInyuwe'

- Xyaab'aslnkll ut xchapb'al so' Ig' eb' " aatln kl'kl' kuk kaaka nake'ek ka' neke'el okenk okan Ink'a' kok

....!.... Xk'uub'ankll lun ragalag chi aatln chi rlxeb' II aatln

-{'-

~ ..:.:...... Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln

- IInna' nake'ek so' ka' - II kuk wan chi re hal - II kok na'atln so' nlma' - kl'kl' II chlln chan Iinna' - nakeenak II hal

8 waqxaqlb'

Page 12: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

I I I 101

IIlekb' wan sal II uk'al

• Xkotob'anklleb' nxeb' II tz'lIb' I sal eb' II aatln 111m - Imul - Ilin - kuluk - k'alek - lekb' - IIkllk

• • Xsumenkll chi nb'lleb' rlb' II t'orol aatln re xk'uub'ankll Bun chi aatln

lu 10 me luk la lu luk 10 Ian lab'

nok kum

• •• Xtz'agob'reslnkll ruheb' II ragal aatln - _ Ixq naxwal _ wa

ch'o naxk'ux IXlm -II ___ nahllan sal tem - II

lem ku

lu leb'

mls nawar chi re wan sal wan sal uk'al

• • • • Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln

- na'allnak II ch'o sal II eeb' - II ch'o na'ok sal II seel - IInyuwa' nahllan sal litem - II xook' wan sal II lekb'

- Xk'uub'anklleb' II ragal aatln nk'lneb' II aatln ha'in

- uk'al - seel - nawar - tzuul

9 b'eleeb'

Page 13: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

m Ii wlnq naxyok' Ii che' chi maal

m m cr;­mool

• Xtiagob'reslnklleb' ru II aatln nk'ineb' II xnal tillb' 0 - 00 -

0 1 - 0 1

- 0

m_k'_ I mam_ , m_tln , nlm_ , m_ 1m_10k •• Xluchb'al - Rlk'in kok'tz'uq II forol aotln wan m ut xna' fz'lIb' fun

xyaab'al chi so'

A -Rlk'm lun chl/uch' II wan m ut xna' fz'lIb' wan xnat'b'al II chi so'

// ff v/ ,.'/ - Rlk'm kllb' chl/uch'll wan m ut xna' fz'lIb' kllb' xvaab'al ~ mooi chi sa'

mama', mma', moko, matln, maak'a', molok mare, mesleb', mulmu, lamuux, molb', sumlaak, numelsal

• •• XSlk'b'al ru II xch'ool aatln naxtz'aama II lun ragal na'atln

-ilnyuwa' nahllan sa' nlma' naxk'ux

nawar

naxyok' -II ch'o naxk'ux

na'atln naxyok

II IXlm

-linna' nake'ek sa' ka' -II mo' na'atln sa' che'

nahllan namolb'ek

• • • • XYllb'ankll II reetalileb' II lung ragal chi aatln - II wakax wan sal II mu - II peepem naxk'ux II che'

- Xch'utub'anklleb' ru II xk'ab'a'eb' II xul

10

maal - mls - tem - nlm - mek - xaml - til' - Ch'o - peep em - nlma' - mol - plm - wlnq - kaxlan -

Page 14: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

Xblaanunkll chi Juml eblll klanlei

Xtusub'ankll ruheb' II tlorol aatln ~(nOX\ ~yu ~~~lln ---

• • Xk'eeb'al sal II lun ragal chi aatln II aatln ramro nx

- laa'ln nlnhllok sal (hu) - sal komonll nakoo'atln - II mls sal II tem - II wan sal II mu - naxyok' II che' chi

••• Xtz'agob'reslnklleb' II ragal aatln

II nakemok sal __ _ IInna' sal ----IIlem re ____ _ selsel ru mem ___ chi re II mls

nlma' (sal) (nahllan)

(wakax) maol (IInyuwa')

• • •• XYllb'ankll II reeta!!1 II naxye II ragal aatln

II k'antl' wan sal II mul

_ Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln

- IInna' nahllan sal ab' ut IInyuwa' naxk'e II wa sal kill - IInna' ut I!nyuwol nake'xnlma II k'alek - sal Joom na'uk'ak II aaq

~--

11

Page 15: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

s s s

II wlnq naruqa II SI' seel

• Xkotob'ankll nxeb' II t'orol aatln II wan s chi so' 0-00-01 sal - sam - salsa' - sakll - saasa e-ee-el semem - sek - selse' - seel I - II - II SIS - uSllal - sllso - slk

• • Xch'utublankllebl ruheb' II aatln chi lalanlalang Xna'al eb' II wan kllb' ut II lun s chi so'

sal - sam - SIS - semsem - laos - ses - sllso -uSllal - suk - sison - seel - sal - Sll - sulul

• •• Xyaablaslnkllebl II aatln halln

Sll - wan - chi - wlnq - Ixq - re - naruqa .-------, --;;- "<-.l-'I").

• • • • Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln /' - 4 \

- sumsu IInnal - wan II SI' so' xaml " / - sal sulul nawar II aaq - sununk sal II seel - seel

XSlkb'aleb' ru kllbl oXlblag II aatln wankeb' II tlorol aatln ha'in chi sal

sa Sl so su se sal Sl' SOl SUi se' sao Sll soo suu see

...!.. Xk'uub'anklleb' II ragal aatln nk'ineb, II aatln ha'in

wan-su-nlma'-II-sal sal-solsol-II-wan-mu ..:... Xsumenklleb' It patiomg ha'in (heehel, Inklal)

- ma che' II seel - ma SI' narllqa II wlnq - ma sa' sulul nawar " wlnq U--~" -~.. kab'laju

Page 16: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

r r r ~?

rum ra re II rum

• Xluntag'eetlnklleb' Ii t'orol aatln nk'lneb' Ii aatln lung tag'eet

xyaab'aal ~ ra re ro n ru

ramro rem rem roos romella rox rax ruk'a nx

• • Xtz'agob'reslnklleb' II ragal aatln nk'lneb' II aatln ha'ln (lunsut 01 WI ' naru na'okSlmank lun chi aatln)

wlnq - wa - rum - kar - namqa

- raara nkll II - II wlnq naxwa' II __

- ra re II - II wlnq II 51 '

- II ___ naxyok' II che' chi maal

• •• Xyoob'ankll kllb' oXlb'ag II ragal aatln nk'lneb' II aatln ha'ln

- rem rem - kar - sursu

• • • • Xka'sutlnklleb' nlb'aleb' II aatln ha'ln (xchapb'al sa' Ig') wlnq che' maal rum nawar ch'lIch' SI' naxk'ux IInna' peepem

- XYllb'ankllli reeta!!1 II ragal aatln

Wan II kar ut II kok so' II mma'

--- Xsumenklleb' II patz'omg ha'ln

- ma nawan nkll II rum - ma sa' h rum kar

~------------.--------~----,--~======~~~ 13 oxlaJu

Page 17: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

p p p O""""'----~·_

II peepem xaqxo sa' xb'een II punlt ponit

., Xkanablankll II xnal tillbl naxklulublan nbl ut xsachb1al II Ink1al naxtiaama

- p( e-ee-el)pem - perp( 0-00-01) - p(I-II-II)klp(HI-Okl

- kap(e-ee-el) - p(HHI)mok - p(U-uU-UI)nlt

• • Xkotoblankll nxebl II aatln blar WI1 natowman " tillbl P peepem, wakax, k1antll, na1atln, poop, punlt, tul, po, kloopOpOl, Inup, pere!, wa, tem, porn, slip

• •• Xluchblal rublel II aatln It naxklulub1an IIlun ragal chi aatln

/aaq~ - II polorna1atln sal sulul

punlt

kloopOpOI -pom

rum II wa a mar

kar xbleen - II al narahna II

perel plm paar

- It chel napunk sal plm peepem sup

• • •• Xtusublankll ru chi chaabillebi It tlorol aotln

~ C~J Pok'OO po' G _ Xsumenkllebl II patiom halln (heene\ Ink1al) &, ~ 0.;,_

- ma narupuplk It peepem ' -FT7

- ma nalatln " peepem - ma wan xpunlt II peep em poot

kaalaiii

Page 18: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

I

J I I

J J jOOrrl

• Xkotoblankll nx II tinbl I ablan wang II xnal tillbl chi xklatg

- jorel - joom -jolkan - majelal -jelonk -jekllnk • • Xtusublankllebl II tlorol aatln re xkluublankll lunag ragal aatln

6~ ~~ <; u'UJ an sa' xaml

- II

••• jolkan Japok sal Ixqalal Ixq naluklak II punlt wlnq IInna' uluJ

• • • • Xyoob'anklleb' II ragal aatln nkllnebl II aatln halln

Qayehag Jul - xaml > Jun II jul wan chi re xaml - laj lej - plm > - sal - tem > - !Ix Juana - naxwal > - majll - nawar > - jun II kok - naxklux > - maajun - wan>

_ Xsumenklleb' II patiomg ha'ln

- ma joom II pUj - ma na'uk'ak hal laJ lui - ma Ixq IIx Juana

15 o'laJll

Page 19: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

h h h r

IOJ izolonel nanl II hu heehe'

• Xkotoblankll fiX II tillb' h

hoon humal heehe' hopol

hllk he'ho k'aham hllank helo honon

• • Xtz'llb'ankll chi chaab'lill patzlom naxtz1aama II lun yehok ha'ln

- patiomq - sumenkll heehe', laj JOSe napumluk sal hal

• •• Xtusublankllebl ru chi chaabllill aatln halln re xkluublankllebl

II ragal aatln

- plm - sal - humal - II - helo > - hllo - sal - II - wakax - plm - II > - hal - II - halaw - sal - wan - II >

- nawan - tzolonel- hulaj - hulaj -Iaj >

• • •• Xyaablaslnkllebl II ragal aatln

- hml II IXlm sal helo - hupu II 01 sal humal - hula) hula) wan II halaw sal II klal

- nahanok " halaw sal )ul - hoon nahulak laJ mek lei

waqlaJu

Page 20: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

q qanal

saq xpolot II Ixq

• Xk'ulub'anklleb' ru II t'orol aatln nk'lneb' II aatln ha'ln qa muquk qe moqoJ ql raqal qo naqll qu qe

• • Xyaab'aslnklleb' II aatln

naxwa', naxk'ux, nawar, wan, nalatln, nake'ek, naxyok', narnqa, xaqxo, na'uk'ak, nan!, nahulak, na'llok, nahllan

••• XYllb'ankll oXlb'ag ragal aatln nk'ln II xch'ool aatln ut xk'eeb'al h reetal h naxye h lunlung

- na'llok - naxyok' - nahllan

• • • • Xyaab'aslnklleb' h ragal aatln Xynb'ankll II reetahl h lun ragal wan sal h rol ralhl

- saqsaq nx h aaqam - Qllaq chaq II kamenaq till - tOJ saqenk na'llok II qanal - h wlnq nahllan sal II Sll - moqon tooxlk so' qatenamlt - moqoJ ru II nXlm IInyuwa'

- Xsumenklleb' II gatiom ha'ln - ma wan moqoJ sal h IXlm - ma wan xpolot II qanal

- ma us naq wanq II qawlnq 17

Page 21: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

Xb'aanunkll chi JUnileb' II k'anJel

Xyaab'aslnkllII lun ch'ol chi ragal aatln II wankeb' sal A xtusulal Xtz'agob'reslnklleb' ru IIlun ch'ol chi ragal aatln II wankeb' sal B xtusulal. xb'aan nag ha'aneb' alwll II wankeb' sal II A

- namuqon II kok sal hal

- II sank narnqa II kuluk - ok wan sal seel II qawa

® - ok wan sal seelll __ _

- namuqon II kok sal __ -~ --

____ na'llok II qanal

- nahulak II chi re nlmal

- II sank II kuluk ~~~

- moqoJ ru II IInyuwa' - II na'uk'ak chi re nlmal

___ naJaplnk re hnyuwa'

18

Page 22: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

b' b ' b' :;1-

b'aalarn

nl • • Xyaa aSlnklleb' II aatln

b'e maak'a' sal wakax eeb' xb'een jarub' b'ar b'eek mu b'aalam tzolonel Ixq punlt saq

• •• Xtusub'anklleb' ru chi chaab'll II aatln re xk'uub'anklleb' II ragal aatln

sal hlre' wan II

tzoleb'aal obi

• • •• XYllb'anklleb' II reetalll II naxye II lunlung chi ragal aatln

- laj b'oob' naxkamsl II wakax - hupu II jukub' chi re nlmal

_ Xsumenklleb' II patz'omg ha'ln

- ma na'llqan II sank -ma pekll mu - ma nalatln II kok

19

eeb'

b'eleelaJu

Page 23: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

t hnyuwa' nahllan sal litem

tenarnit • Xtllkahnkll II tz'lIb' t xkotob'ankll nx nk'ln kok' tz'ug WI wan sal

xtlklallk Xkotob'ankll nk'ln IIch' WI wan sal roso'uk

tap - punlt - tumln - samat - tasal - tul - tem • • Xllchb'al chi rub'el II tlorol aatln wan t chi sal

0 ••

- xeltoon - tuulank - tuulan - taab' - tOJok Xchapb'aleb' II aatln ha'ln sal Igi

taab', k'antl', k'ulte', pOIOt, tuulux, tul, tem, tasal, tento, patux, kutan, tlmll, punlt, tenamlt

• • • • Xsumenklleb' II patz'omg ha'ln

- ma wa II tulwa - ma hlx II mls - ma Ixq laJ tzolonel

- Xyaab'aslnklleb' II ragal aatln ut xluntag'eetlnkll nk'ln II lun ragal naxye II eetalll ha'ln

- hulaJ naxlk IInyuwa' sal tenamlt - ra xtelb' II wlnq xb'aan naq aal II mal naroksl - tolto sal sulul II raaq laJ lUi - tuntu II hlx chi re nlmal

- tlmll na'atlnak IInmel - II k'oopOpO' natuulak

20 Junmay

Page 24: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

eb' II xul

x x x ~( xul

II wakax, II hlx, II kaxlan

• Xsumenklleb' rlb' II t'oral aatln nk'lneb' II aatln wan II yaab' chi sal ~I m xerok xe xolol XI xlwan xaml

xu xo

• • XYllb'anklleb' II reetalll II xul naxye sal II lunlung II ragal aatln - II mls nawar chi re xaml - xulxu II kaxlan chi ru kuuk - II patux nanumslk sal nlmal

- Xllkll II SIp chi nx II wakax - Xllkll II xox chi nx II aaq

• •• Rllb'al ut xyaab'aslnklleb' (aab'ag k'asal) II aatln ut xtz'apb'al II tasallhu tala' nag t -tz'lIb'amang sal hu chi maak'a' chlk nlb'al sal tasalhu xaml- xul- Ixq - IXlm - kaxlan - hlx - patux - xox - IIx - wakax

• • • • Xk'eeb'al II aatln naxtiaama II lun ragal chi aatln

- hupu laJ mek chi re __ - II naxk'ux II tuulux - laJ tzolonel nanl II __ _ - II hlx na'uk'ak sal __ _ - saq II till

21

{ kaxlan hal

nlma', na'llok k'oopopo'

JUD xka'k'aal

Page 25: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

ql q' ql q'an

o Xlagab'anklleb' ru II t'orol aatln naxtz'aama chi nb'lleb' nb' (nqab'al naru na'el) q'e rok

qll qlo q'al lab' sa q'lll

• • Xyaab'aslnklleb' II aatln

qlo uq'b' qlon qlolqlo qlunqlun q'lrok qlotox qleqleq kenq', toql

• •• XYllb'anklleb' II reetalll II naxye II aatln ha'ln

- q'lx - qlalq'o - qlol - qlooq

• • o. Xk'eeb'al xb'onol II naxye h lunlung chi eetahl

o DU q'an rax qleq kaq

- Xyaab'aslnklleb' h ragal aatln

- hnna' naq'usuk - qlotqlo h k'antl' sal II b'e - wan II qlooql sal II uk'al - qleqqleq ru h kenq' - qletqlet 10J tuk

22 knb' xka'k'aal

Page 26: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

tz tz tz ! -r __

tzolonel 10J tzolonel nonl II hu

• Xkotob'anklleb' nx h ttllb' tz sal eb' II aatln ha'ln

katzok - metzonk - patz - pltzok - tzekahemq - tZOjtzOj • • Xttagob'reslnklleb' II aatln

tzolo__ __Ieb'aal tz_1 _10k • •• Xyaab'aslnklleb' h ragal aatln ut xluntag'eetlnklleb' nk'lneb'

h eetahl

; \ ~ - k'aJ xul xk'ab'a' h motzol nasachok re h k'al j '~~ I - laJ tzolonel natz'llb'ak

I !J r~" I I , I ! : I: -maak'a' h tzuul sal qlateepal _'~~ ___ L _ kaq xJolom h tzentzerej

- tZIPIX tZIPIX nx h k'antl' "~'" - laj nk natzolok sal kab'l , t ."'

- nake'tzololnak II sank sal kab'l ~# ~ - II Ch'IlCh' wan sal XSI I hnyuwa' r¢"'"

- laJ tzolonel nahllan chi re nlmal

- latzlatz xqlol h che'

• • • • Xsumenklleb' h pattomg ha'ln

- ma aatlnak II aaq - ma us II tzolok - ma nak'anjelak II Ilok ru hu

23 mob' xka'k'aal

Page 27: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

ch II chakach wan chi ru II ochoch

ch ch -: Y"'j

chakoch • Xtzllb'anklleb' chi tustu nk'lneb' II xyaab'aaleb' II aatln

chahlb~ ochoch chunchu chaacha sachok, chupJl, chakach choochok

cha cho chu

• • Xkuub'anklleb' II ragal aatln nk'lneb' II aatln ha'in

- II - ochoch - chi - ru - wan - chakach - II - II - ochoch - cham - fiX - chi - plm - II - II - chef - sal - xaqxo - chocho' - chakach - chi - naxk'am - chlln - IInna' - II - saq - chapok - chi - amoch - II - chunchu

• •• XVllb'ankll II reetaliliunag chakach chi rub'el lunag chef

wan II chakoch chi rub'el che' • • • e Xchagb'aleb' II aatln so' Ig'

Chi, II, ru, chakach, ochoch, IXlm chef k'iche', q'eqchl', chlln

- Xsumenklleb' II gatz'om ha1ln

- ma ra re /I 0 chakach - ma sununk /I poor

~~,~ __ ~_~ __ ~~ ____________ ~= __ m_~ , =. 24 kaahlb' xka'k'aal

Page 28: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

Xblaanunkll chi JUnilebl II klenlel

Xtillb'ankll sal tasalhu chl/un/leb' II ragal aatln ha'ln ut xtz'llb'ankll II ra/III II run gerel b'ar WI ' tillb'anb'll

- II peep em xaqxo sal xb'een II punlt ,.r ~~ - Ilnna' nake'ek (L 1 - " uk'al wan sal xaml 1t ~ '1j - " /xq naxwa

l " wa '\

- II w/nq naruqa II Sl' ~s l ~ l,...-- ~\ -II ch'onaxk'uxlllxlm (~-~l(:~~\. ~~0 - IInyuwa' nahllan sal" tem ~ ~ \,..J ~ - II mls nawar chi re xaml Lt::~ • - ra re II rum I - IInyuwa' na'atln sal nlma' ~ /;, - II wlnq naxyok' II che' chi maal /' .... - II lekb' wan sa' II uk'al -, I~ l

Xsumenkll II ragal aatln ~ ~ - ma wan II mol sal II eeb'

I I I

25 oob' xka'kaai

Page 29: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

tz' II ttll nanl II blatzl

tz'j' • Xtz'agob'reslnklleb' II aatln nk'in tz'a. Izle. IZII, Izlu

__ qal pa __ k __ I OJ ___ I,onk a m __ qtz'un ___ ,rok __ lam __ mok

• • Xtusub'ankllebl chi chaab'lleb' II aatln

rt?\ ~ (ti\ (PO\ U~~~

tz' tz'

uq (ti\ ~(ti\ un~~~

• •• Xyaablaslnktleb' II ragal aatln (xchapb'al sa' Ig')

- II Ixq naxtz'a II xpo'ot so' hal - so' Joom wan II atz'am - II mutz' naxtz'aama xtumln - sa' tz'alam wan II wlnq - tz'aptz'o II tz'I' sa' ochoch

• • • • XYllb'ankllli eetalll naxye II ragal aatln II IZIII narlill blaq

- Xsumenklleb' II ragal aatln

- ma motzo' naxwa' II tz'I' - ma wan II pek sal tzuul

26

?BCD d~ L~~~tzuUJ

waqlh' xka'k'aal

Page 30: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

k' k' k' :: kok'al

• Xtusub'anklleb' ru II aatln nk'lneb' II yaab' k ut k' tok'to k'ox pak'po kuuk kutan k'atok kllok okenk k'um kutku k'aak'a k'uluk

• • Xtusub'anklleb' ru II aatln re xk'uub'anklleb' II ragal aatln - ochoch - xb'een - kim - II - ch'ab'ay - II - k'lheb' - k'ook'ob' - ruluj - sal

• •• Xchapb'aleb' II aatln sal Igi

k'ams, kok'al, k'aam, k'oopOpO', k'aleb'aa!, k'antl', maak'a', k'a!, kaak'a, k'lm

• • • • Xk'utb'eslnkll chi ka'kab' II naxye II lun ch'ol chi aatln - JOI nlmal xtz'aq II kill - lajeeb' nlnpatz' - ma Ink'a' nakak'e chi oob' - k'am bill - ma wan aakok tumln - maak'a' - slk' chaq bill

- Xsumenklleb' II patz'omg ha'ln - ma wan II seb' ann - ma us II pak'ok - k'a'ruheb' II nake'pak'man

~----".-~ 27 wuquh' xka'k'aal

Page 31: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

w ww

IIlxq naxwal II wa wakax

• Xsumenklleb' chi rlb'lleb' rlb' h tlorol aatln re k'uub'ank aatln

wan wa ka e xlk

wllal wuuk kax we kllal

• • Xchapb'aleb' II aatln sal Igi

.0.

28

wakax, warom, wanko, xlntaw, nawank, naxwal

nawar, wan, IInyuwa', law, nlnnaw, wlnq

Xluntag'eetlnklleb' eetahl rlk'lneb' II ragal aatln

~v: - Ink'a' nlnnaw ke'ek - chi qleq nab'lchan II warom ~ - so xtlwb'al II IchaJ

- sal II tzoleb'aal taataw aana'leb' - II wlkana J naxwartesl II kluulalal - Xllkll h law chi ru Ii blool

waqxaqlb' xka'k'aal

Page 32: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

y y y \/ yooko

hnyuwa' nalatln sal nlmal

• Xtillb'anklleb' chi tustu eb' h aatln h wankeb' h tillb' Y chi sal Ceb' h wankeb' sal xhklallk -sal XYI- sal roso'llk)

xmay kuyuk yooko mukuy Juyuk b'ab'ay yum yulam yamok yaal aYln qayaJel

• • Rallanklleb' chllunll h kok' kaxlan ut xtiagob'reslnkll II ragal aatln

••• II kok kaxlan

Chapok aatln sal Igi

yulam, YOlyo, yalok, yaat tuytuy, yuwa', naxyok', junmay, yalaq, kokay ~~~~

,,(~; • • • • Xtillb'ankll sal tasalhu h naxye h eetahl ut xYllb'ankll I

alwll h eetahl ClJj - chaab'll hnk'al xwaw chi re nlmal !J/ - hnyuwa' naxyati h utiajl sq kab'l ~,~\ - h tiaj naroksl qayajel \0---..-47\ ~~~ - xlwajel ru II aYln xb'aan '( L---:r~~ ';l::;-:::J) ) naqxnuqrajlltil ' -~~~~~~--.:---

29 b'eleeb' xka'k'aal

Page 33: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

II ch'o naxk'ux IIlxlm

chi chi cb'iich'

• Xkulub'ankll chi rlb'lleb' rlb' II tlorol aatln re xk'uub'anklleb' II aatln

ch'l lob'ank ch'o nalus ch'u kok ch'l tam

• • Xtusub'anklleb' ru II aatln. t-tlklb'amang rlk'ln II kok' rog chalen tOI sa' II xnlngal

ch'o ch'a'aJ, ch'lna', ch'op, chlamchlo chlutam, ch'up, ch'oq, ch'alaJ, chlolob'ank, Ch'IlCh', chla'chlo

• •• XSlkblal II aatln naxk'ulublan erlk'in chi) re xtz'agob'reslnkll II ragal aatln - wan Jun II nlmla ____ q'es tiaqal ru II __ _ - Jwal kaw na'anllak II ___ _

• • • • Xtz'agoblreslnkllebl II ragal aatln rlkllneb' II aatinha'in - naxch'tlo - ch'l/ch' - ch'o -

- II blatz' II xk'ula'al naq nab'eek chi ru II che'k'aam - nlnnaw xch'e'b'al II b'aqlaq __ _ - xxe' chef naxk'ux II /~,J

- Xtz'IIb'ankll xk'ab'a' II eetalll ut XYllb'ankll II reetalll ./ f/ II naxye II lun ragal chi aatln d

'--------'

set II tul chi ch'nch' ut taak',11 re naq sa toowa'aq ........ """""'"""'

30 laJeeb' xka'k'aal

Page 34: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

t' tt tl !

t'int'o

• Xyaab'aslnkll ut xtillb'anklleb' II aatln ha'in chi k'lIb' ch'uut nk'in t. wang II t mala! II t' chi sa'

taslnk rant'ln t'unt'u mutmu Slt'so xetel samat k'atok t'uru t'llt'o

• • Xyaab'aslnkll chllunlleb' It aatln ha'in ab'an t-kanaag chi lunagwa sa' ch'oolel. xtiagb'al It tasal hu ut xtillb'ankll so' hu chi maak'a' chlk nlb'al so' tasal hu

t'lkr t'ant'o t'aqt'aq t'ort'o t'lnt'o t'uru Slt'so sut'

• •• Xtllkahnkll nk'lnslmal II xtiagob' II !un ragal chi aatln

- t'aqt'aq It t'lkr sa' It uk'al - yo chi t'e'ok Itx ~ re b'e - b'ut' It ha' a kom - t'ort'o It b'olotz mar - t'ane'k re II chan laj ku' - t'uru nx It raaq laj kab'l - Jut'Jut' It Ichaj wan ch'lna'al naq xwll - t'ant'o II kalajenaq chi ton

• • • • Xsumenklleb' II gatiomg ha'in - ma wan xtzelek II b'olotz - ma us naq maak'a'aq II qat'lkr - ma nayok'ok It ch'lIch'

31 JUDlaJu xka'k'aal

Page 35: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

Xka'sutlnkll chi Jun.1

Xyaab'aslnkll chi kaw II lun ch'ol chi aatln ha'ln

o Xtlane' II 01 naq yo chi b'atz'unk b'olotz Anajwan ra ru II xtzelek Maamln tana tb'atiunk hulaj naq tooxlk so' Ii k'aleblaal chi rUjlha'

• • Wan jun perellntialamche' Kaq na'llok, jok'an naq mare sutz'ujl chankln laalln, ab'an IInyuwa' naxye naq yaw

• •• Oob' k'aam xnalaj xk'allaj JOSe xtaw nk'ln laJ ses, jok'an naq Inlkla naru chi wan rajlal sal ch'utam

• • •• Naq naxlk IInyuwa' sal k'al narame' xnaql ru xb'aan II xkemom II xlam, ut aran klxk'e reetal naq wan naxnaw II ch'lna xul alan

- K'ajo' rusllal xtzolb'al II kemok chan qanal rux, jo'kan ut naq chi junll yo chi tzolok re a k'anjel a'ln LI k'anjel olin nlm tiaqal xk'anjel re naq hulaj kab'ej 10010 chlk tootzoloq reheb' II qech q'eqchl'll

...!- Nahllan sal tem laj saaseb', che'k'e sal see I T eek'e sal leehu, eere pel laj saaseb' Tenel pel xpeekem IIlxq a na', wan II reetalll II che' Ink'a' ra chan

32 kab'laJu xka'k'aal

Page 36: ilok ru h - United States Agency for International Developmentpdf.usaid.gov/pdf_docs/pnacg132.pdf · xintow chik ilok ru hu Xyoob'ankll Sal xyollajlk chi junajwa II rokslnkll II tasal

raqal aatln slmOj tz'lIb'

xtllkahnk xyaab'aslnk xtusub'ank xJuchb'al xch'utub'ank xtz'aqob'reslnk xkotob'ank xlaqab'ank

Tusb'll aatln

oraclon flecha letra ensenar pronunclar leer ordenar subrayar reunlr completar encerrar en clrculo unlr