ILGIN (KONYA) KUZEYG G N STRATG GRAFG G VE ......units from bottom to top are; Lower Triassic aged Bahçecik formation composed of metaclastics, Lower Triassic aged ErtuÂrul formation

S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.22, s.1-2, 2007J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.22, n.1-2, 2007

ILGIN (KONYA) KUZEY N STRAT GRAF VE TEKTON K EVR

M. Yavuz HÜSEY NCA, Ya ar ERENSelçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarl k Fakültesi, Jeoloji Mühendisli i Bölümü, KONYA

ÖZET: Bu çal mada, Ilg n lçesi (Konya kuzeybat ) ve kuzeyinin jeolojik ve yap sal özelliklerininincelenmesi amaçlanm r.nceleme alan nda temel kayaçlar , Silüriyen-Alt Karbonifer ya mermerlerden olu an Bozda

Formasyonu ile Devoniyen-Alt Permiyen ya , metakonglomera, metakumta , fillit, rekristalizekireçta seviyeleri ve mermer bloklar ndan ibaret Ba kurt formasyonu olu turmaktad r. Temelkayaçlar üzerinde aç uyumsuzlukla Alt Triyas ya , metak nt lardan olu an Bahçecikformasyonu, Alt Triyas ya , metak nt metakarbonat ardalanmas eklindeki Ertu rulformasyonu, Üst Triyas-Alt Jura ya dolomit mermerlerden olu an K lören formasyonu, Alt Jura-Alt Kretase ya rekristalize kireçta lar ndan olu an Lorasda formasyonu yer almaktad r.Mesozoyik ya birimler, Tersiyer ya örtü kayaçlar taraf ndan aç uyumsuz olarakörtülmektedir. Örtü kayaçlar alttan üste do ru Miyosen ya , kilta , marn, kireçta ve kömürseviyeleri eklindeki Harmanyaz formasyonu, Üst Miyosen-Alt Pliyosen ya konglomera vekireçta tabakalar ndan olu an Ulumuhsine formasyonu, Pliyosen ya k nt lardan olu anSebiller formasyonu ve Pliyo-Kuvaterner ya alüvyal yelpaze çökellerinden olu an Tekelerformasyonu olarak s ralanmaktad r. nceleme alan n en genç birimini Güncel alüvyonlar olu turur.nceleme alan ndaki Paleozoyik ve Mesozoyik ya birimler Alpin hareketlere ba olarak çok

evreli deformasyon geçirmi ler, ba kala ma u ram lar ve yapraklanma kazanm lard r. Budeformasyonlar sonucunda Paleozoyik ve Mesozoyik ya birimler F1, F2 ve F3 ile simgelenen, en azüç evreli k vr mlanma geçirmi lerdir. Neo-tektonik dönemde ise inceleme alan nda biri do u - batgidi li di eri ise kuzey - güney gidi li olmak üzere iki normal fay sistemi geli mi tir. Bu normal faysistemleri inceleme alan nda de ik gidi li graben ve horst yap lar olu turmu tur. Kuzey - güneygidi li olan normal fay sistemi görünürde do u - bat gidi li fay sistemini kesmektedir.

Anahtar kelimeler: Çok evreli k vr mlanma, graben, horst, Alpin hareketler, Neo-tektonik, Ilg n.

Stratigraphy And Tectonic Evolution Of Northern Ilg n (Konya)

ABSTRACT: In this study, it is aimed to examine the gelogy of Ilg n (NW Konya) and its northernpart. In the study area the basement units are made up of Silurian-Lower Carboniferous aged Bozdaformation that is composed of marbles and Devonian-Lower Permian aged Ba kurt formation thatis composed of metaconglomerate, metasandstone, phyllite, recrystallized limestone and exoticmarble blocks. These basement rocks are covered unconformably by Mesozoic aged units. Theseunits from bottom to top are; Lower Triassic aged Bahçecik formation composed of metaclastics,Lower Triassic aged Ertu rul formation that is in the form of alternation of metaclastics andmetacarbonates, Upper Triassic-Lower Jurassic aged K lören formation that is made up of dolomitemarbles and Lower Jurassic-Lower Cretaceous aged Lorasda formation consisting of dolomitemarbles and calcitic dolomites. Mesozoic aged units are covered unconformably by the Neogene agedunits. The Neogene aged units are in ascending order; Miocene aged Harmanyaz formation that iscomposed of claystone, marl, limestone and coal interbeds, the Upper Miocene-Lower Pliocene agedUlumuhsine formation consisting of conglomerate and thick limestone, Pliocene aged Sebillerformation which is made up of clastics and Plio-Quaternary aged Tekeler formation that is composedof alluvial fan deposits. All the above mentioned units are unconformably overlain by the recentalluvial deposits.

M. Y. HÜSEY NCA, Y. EREN84

The Paleozoic and Mesozoic aged units in the study area underwent poly-phase deformation andmetamorphism, and also gained cleavage structure due to Alpine movements. These poly-phasedeformations, produced at least three phases of folding designated as F1, F2 and F3 in the Paleozoicand Mesozoic aged units. In the study area, in the Neo-tectonic period two normal fault systems weredeveloped trending east-west and north-south directions. These normal fault systems formed grabenand horst structures. In appeareance, north-south trending normal fault system cuts east-westtrending normal fault system.

Key words: Poly-phase folding, graben, horst, Alpine movements, Neo-tectonics, Ilg n.

Konya ilinin kuzeybat nda, Ilg n ilçemerkezi ile Kurugöl ve Çavu cugöl’ü de içinealan inceleme alan ( ekil 1), AnatolidlerTektonik Birli i’ne (Ketin, 1966) dahil olanBolkarda Birli i (Özgül, 1976) içinde yer al r.Menderes Metamorfitleri’nin k olu turanyöre Özcan ve di . (1988)’ne göre “KütahyaBolkarda Ku ” içinde bulunmaktad r. Buku ak, Paleo-Tetis ve Neo-Tetis okyanuslar nevrimini gösteren kayaçlar kapsamakta (Özcanve di ., 1988, Eren ve di ., 2004) ve Neo-tektonik dönem içinde Orta AnadoluBölgesi’ni karakterize eden de ik gidi libloklu-fayl yap lar içermektedir.

Bölge, tektonik özellikleri ve bar nd rdyeralt kaynaklar ile birçok yerbilimcininilgisini çekmi tir. Bölgenin jeolojisini ele alanilk çal malar Niehoff (1961), Kaaden (1966),Weisner (1968), Bayiç (1968) ve Do an (1975)taraf ndan yap lm r. Özcan ve di . (1988)bölgesel bazda yapt klar incelemelerde,bölgedeki Hersiniyen temeli “Kütahya-Bolkarda Ku ” olarak adland rm lard r.Umut ve di . (1990) ise yörede yapt klarçal mada, Kütahya güneyinden Konyakuzeyine kadar olan ku akta Karbonifer ya

nt lar n bulundu unu belirtmi lerdir.Eren (1993), bölgede otokton ve allokton kayaçtopluluklar n bulundu unu söylemi tir.nceleme alan nda, Bektimuro lu (1978), Ça lar

ve Ayhan (1991), Çelik ve Temel (1993) veKarayi it ve di . (1999) taraf ndan yap lançal malarda bölgedeki kömür ve kil yataklarincelenmi tir. Bu çal mada inceleme alan nstratigrafisi k sa bir ekilde tan lacak veyörenin paleo-tektonik ve neo-tektoniközellikleri aç klanmaya çal lacakt r.

ekil 1. nceleme alan n yer bulduru haritas .Figure 1. Location map of the study area.

STRAT GRAF

nceleme alan n en ya birimini, Silüriyen-Alt Karbonifer ya Bozda formasyonuna(Do an, 1975) ait genelde gri-beyaz yer yersiyah renkli mermer ve dolomit mermerlerolu turur ( ekil 2 ve 3). Bu birim yanal vedü ey olarak Devoniyen-Alt Permiyen yaBa kurt formasyonuna (Üstünda , 1987) geçigösterir. Genelde metaçak lta , metakumta ,fillit ve metaçört ardalanmas ndan olu anBa kurt formasyonu içinde birimin

nt lar ile uyumlu mermer arakatk lar(Ard çl tepe üyesi) ve ekzotik kökenlimetakarbonat bloklar (Bahçesaray olistolitleri)da bulunmaktad r. Yörenin Kimmeriyen

Ilg n (Konya) Kuzeyinin Stratigrafisi Ve Tektonik Evrimi 85

temelini olu turan (Eren ve di ., 2004) bukayaçlar üzerinde Mesozoyik yametamorfitler aç uyumsuz olarak yer al r.Birbirleriyle yanal ve dü ey geçi ler sunanMesozoyik ya metamorfitler, alttan üstedo ru; Alt Triyas ya karakteristik olarak morrenkli metaçak lta , metakumta ve fillitardalanmas ndan olu an Bahçecik formasyonu(Üstünda , 1987); Alt Triyas ya metakumta ,

fillit, mermer ve dolomit mermer eklindekiErtu rul formasyonu (Do an 1975); Üst Triyas-Alt Jura ya gri-koyu gri renkli yer yer bre ikve laminal dolomit mermerlerden olu an

lören formasyonu (Gö er ve K ral,1969) veAlt Jura-Kretase ya genelde aç k renklimermer ve dolomit mermerlerden yapLorasda formasyonu (Gö er ve K ral, 1969)eklinde s ralanmaktad r.

ekil 2. nceleme alan n genelle tirilmi dikme kesiti.Figure 2. Generalized columnar section of the study area.


ekil 3. nceleme alan n jeoloji haritas .


Figure 3. Geological map of the study area.

Temeli olu turan metamorfitler üzerineTersiyer ya ba kala m geçirmemi örtükayaçlar uyumsuz olarak gelmektedir. Örtükayaçlar n en alt birimi kömür ara tabakalariçeren kilta , çamurta , silttaardalanmas ndan olu an Miyosen yaHarmanyaz formasyonudur (Tüfekçi, 1987). Bubirim üstten uyumlu olarak Üst Miyosen-AltPliyosen ya , gölsel kireçta , marn, çamurtave çak lta ndan olu an Ulumuhsineformasyonu (Gö er ve K ral, 1969) taraf ndanüstlenir. Ulumuhsine formasyonu da uyumluolarak Pliyosen ya alacal renkli çamurta ,kilta ve yer yer çak lta ndan ibaret Sebillerformasyonu (Tüfekçi, 1987) taraf ndan örtülür.Bu birim de üste do ru yanal ve dü ey olarakalüviyal yelpaze çökellerinden yap ÜstPliyosen-Kuvaterner ya Tekelerformasyonu’na (Tüfekçi, 1987) geçi gösterir.Yukar da sözü edilen bütün birimlerinüzerinde ise yine aç uyumsuzlukla çe itliboyutlarda malzeme içeren Güncel alüvyonlarbulunmaktad r ( ekil 2,3).

YAPISAL JEOLOJ

nceleme alan ndaki Paleozoyik veMesozoyik ya birimler bölgede etkili olantektonik kuvvetler yüzünden yo un k vr ml

kl yap kazanm lar ve deforme olarakmetamorfizma geçirmi lerdir. Çal maalan ndaki birimlerin stratigrafik geli imi,gözlenen uyumsuzluklar ve tektonik yap lar,yöredeki kayaçlar n Kimmeriyen (Eren ve di .,2004), Alpin ve Neo-tektonik hareketlerdenetkilendiklerini göstermektedir ( ekil 2, 3 ve4).nceleme alan ndaki Paleozoyik ya

birimlerde Paleotetis okyanusununkapanmas na ba olarak geli en Kimmeriyenorojenezinin izleri gözlenirken; Mesozoyikya birimler, Neotetis okyanusununkapanmas na ba olarak geli en Alpinorojenezi ile deforme olmu lard r. Bu Paleo-tektonik döneme ili kin hareketlerden sonra,inceleme alan Miyosen – Güncel zamanaral nda Neo–tektonik hareketlerdenetkilenerek fayl -bloklu bir yap kazanm r.Bölgede Paleo-tektonik hareketlerin izleri

Paleozoyik ve Mesozoyik ya birimlerde aç kbir ekilde kendini gösterirken, Neojen yagenç birimler daha az deforme olmu lard r.

Kimmeriyen orojenezine ili kin veriler,Alpin orojenezi ile büyük ölçüde silinirken(Eren 2001 ve Eren ve di ., 2004), Triyas öncesiya formasyonlar n litolojik özellikleri veMesozoyik birimlerle olan aç uyumsuzluk

ekil 3 ve 4), Kimmeriyen hareketlerinvarl kan tlamaktad r. Yukar da k sacade inilen yap sal geli ime ba olarakinceleme alan ndaki kayaçlar n tektoniközellikleri, olu um s ras na göre Paleo-tektonikve Neo-tektonik ana ba klar alt ndaincelenecektir.

Paleo-tektonik Döneme li kin Yap lar

Alpin yap larnceleme alan nda bulunan Senozoyik

öncesi kayaçlar Alpin hareketlerle iddetli veçok evreli olarak deforme olmu , k vr mlanmve ba kala ma u ram r ( ekil 2,3,4 ve 5).Mesozoyik ya kayaçlarda gözlenenklivajl /yapraklanmal yap lar Paleozoyik yakayaçlara geçerken de süreklilik sunmaktad r.Bu durum, Paleozoyik ve Mesozoyik yakayaçlar n Alpin hareketlerle beraberceba kala ma u rayarak dilinimli yap larkazand klar göstermektedir. Çal maalan ndaki Alpin hareketlerle ili kili sünek vegevrek yap lar çal mada alt ba klar eklindeanaliz edilecektir.

vr mlarnceleme alan ndaki Paleozoyik ve

Mesozoyik ya birimlerin harita ölçe indekigidi leri bu birimlerin en az üç evreli

vr mlanma geçirdiklerini ortaya koymaktad rekil 5). Çal ma alan nda ana yap do u-

bat gidi li eksen izine sahip kanatlar kuzeyve güneye dal ml antiklinoryum olu turur

ekil 3, 4 ve 5). Bu antiklinoryumunçekirde inde (alan n orta kesimleri) Paleozoyikya kayaçlar yüzeylerken kanatlar nda ise(inceleme alan n kuzey ve güneyi)Mesozoyik ya kayaçlar yüzeylemektedir.nceme alan ndaki birimlerin k vr mlanma

ili kilerinin ve geometrik özelliklerinin ortaya


konulabilesi için inceleme alan , düzlemsel veçizgisel yap ö elerinin gidi lerine göreÇömlekçi asalan , Dereköy asalan ,

Harmanyaz asalan ve Karakaya asalaneklinde dört asalana ayr lm r ( ekil 5).


ekil 4. nceleme alan n jeoloji kesitleri.Figure 4. Geological cross sections of the study area.


ekil 5. nceleme alan n yap sal haritas .Figure 5. Structural map of the study area.

Çömlekçi asalan nda, Paleozoyik yaBozda ve Ba kurt formasyonlar ndan al nantabaka (S0) ölçümlerine ili kin nokta-konturdiyagram , bu kayaçlar n B: K 24o B, 52o GDtektonik eksen gidi inde k vr mland klarortaya koymaktad r ( ekil 6a). Mesozoyik yaBahçecik ve Ertu rul formasyonlar ndan al nantabaka (S0) ölçümlerine ili kin nokta-konturdiyagram ise bu kayaçlar n tektonik eksengidi lerinin B: K 73o B, 18o KB oldu unugöstermektedir ( ekil 6b). Paleozoyik veMesozoyik ya birimlerin tektonik eksengidi leri, bu farkl ya birimlerin beraberce

vr mland klar göstermektedir. Ancakdoku diyagramlar ndan görüldü ü gibi arada50o ye yak n bir yönelim farklbulunmaktad r. Bu durum k vr mlanmadanönce Paleozoyik ve Mesozoyik ya birimleraras nda aç uyumsuzlu un bulunmas ndanve daha sonra geli en F2 ve F3 evre k vr mlar nF1 k vr mlar üstelemesindenkaynaklanmaktad r. Çömlekçi asalan ndatabakalar k vr mland rarak, k vr mlar n eksendüzlemlerine paralel yapraklanmadüzlemlerini geli tiren evre F1 evresidir ( ekil5). Ba kurt formasyonundan al nanyapraklanma ölçümleri (S1) k vr mlar ntektonik eksen gidi lerinin B: K 86o D, 34o GBoldu unu gösterir ( ekil 6c). Bahçecikformasyonundan al nan yapraklanmaölçümleri (S1) ise B: K 75o B, 20o GD egemen

vr m ekseni gidi ini vermektedir ( ekil 6d).Bu diyagramlara göre, Çömlekçi asalan ndaegemen yapraklanma D-B gidi lidir ve aynzamanda yapraklanma düzlemleri

vr mlanm lard r.Buna göre asalanda F1 evresini üsteleyen ve

yapraklanma düzlemlerini de yine berabercevr mland ran bir F2 evresi geli mi tir ( ekil

5). Ba kurt formasyonundan al nan buru malineasyonlar na (L3) ait diyagrama göre,buru ma lineasyonlar K 52o D, 25o GBgidi lidir ( ekil 6e) ve F3 evresi ileolu mu lard r ( ekil 5). Ayr ca Ba kurtformasyonundan al nan mesoskopik k vr mekseni ölçümlerine ait diyagram, eksenleringenellikle K 55o D, 78o KD gidi li olduklar

göstermektedir ( ekil 6f). Kuzeydo u-güneybat gidi li olan mesoskopik k vr meksenleri yine ayn gidi li olan buru malineasyonlar (L3) ile uyum sa lamaktad r.Mesoskopik k vr m eksenlerinin de F3

evresiyle geli ti i görülmektedir.Bu asalan n harita ölçe indeki yap lar

güneydo uda, genelde D-B gidi li ancak yaygeometrili k vr m izine (eksen düzlemi izi)sahip k vr mlar olu turur. Bu k mdaki anayap yelpaze k vr eklinde, çekirde indeBahçecik formasyonunun bulundu usenklinaldir. Senklinalin her iki kanad dadevrik durumdad r ( ekil 3,4,5). Senklinaldo uda bat ya do ru dal ml iken, bat kesimiTersiyer-Kuvaterner ya kayaçlarla örtülüdür.Ancak genel gidi bu kesimdeki eksen izininde do uya do ru e imli oldu unu dolay ilebir kapal senklinal veya küvet yap n bu

mda geli ti ini göstermektedir. Buvr n güneyinde Sivri Tepe’de kuzeye

devrik; kuzeyinde ise Tekneda civar ndagüneye devrik, büyük bir olas kla büyükkapal antiklinaller yer al r ( ekil 3). Buru malineasyonlar n gidi i ve yapraklanma gidi ibu kesimde KD-GB k vr m izi gidi ine sahip F3

evre k vr mlar n F1 evre k vr mlarüsteledi ini belgeler. Bu iki evrenin giri imiTip 1 türü (Ramsey, 1967) dom ve küvetyap lar geli tirmi tir. Gedikören, Çömlekçi veYorazlar köyleri aras nda ise F1 eksen düzlemiizleri “Z” geometrili bir gidi gösterir ( ekil 5).Bu geometri güneyde F3, kuzeyde F2 evre

vr mlar n F1 evre k vr mlar üzerineeklenmesiyle olu mu tur. Bu kesimde anayap Gavur Da civar nda çekirde indeBozda formasyonunun, kanatlar nda iseBa kurt formasyonunun bulundu u

vr mlanm antiklinal yap olu turur. Buvr m egemen olarak do uya devriktir.

Dereköy asalan nda, Ba kurtformasyonundan al nan tabaka (S0)ölçümlerine ili kin diyagram, B: K 82o D, 28o

GB tektonik eksen gidi i vermektedir ( ekil6g). Bu gidi F1 evresi ile uyu maktad r.Ba kurt formasyonundan al nanyapraklanma ölçümlerine (S1) ait diyagram ise


tektonik eksen gidi lerinin B: K 38o B, 18o KBoldu unu göstermektedir ( ekil 6h). Bu gidide F2 evresiyle uyu um içindedir. YineBa kurt formasyonundan al nan buru malineasyonlar na (L3) ait diyagramda ( ekil 6 ),

lineasyonlar genellikle kuzeydo u vegüneybat gidi lidir ve F3 evresi ile uyumludur.

S.Ü. Müh.-Mim. Fak. Derg., c.22, s.1-2, 2007J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.22, n.1-2, 2007

ekil 6. nceleme alan nda, asalanlara ait mesoskopik verilere ait nokta-kontur diyagramlar(di er aç klamalar metin içindedir).

Figure 6. Point and contour diagrams of the mesoscopic data from subareas of the study area (see text for further explanations).

Harmanyaz asalan nda, Bozda ve


Ba kurt formasyonlar ndan al nan tabaka (S0)ölçümlerine ili kin diyagram, B: K 80o B, 19o KBtektonik eksen gidi ini verir ( ekil 6j).Yakla k do u-bat uzan ml olan bu gidi F1

evresi ile gerçekle mi tir ( ekil 5). Ba kurtformasyonundan al nan yapraklanmaölçümlerine ili kin diyagram, k vr meksenlerinin B: K 44 B, 19 KB gidi liolduklar göstermektedir ( ekil 6k). Bahçecikformasyonundan al nan yapraklanmaölçümlerine ili kin diyagram ise, B: K 37o B, 15o

KB k vr m ekseni gidi ini verir ( ekil 6l). Buasalanda da farkl ya birimlere aityapraklanma düzlemlerinin, F2 evresiyleberaberce k vr mland klar anla lmaktad r

ekil 5).Harmanyaz asalan n harita ölçe indeki

egemen yap lar genelde, D-B eksen düzlemiizi gidi ine sahip antiklinal ve senklinalyap lar olu turur ( ekil 3,4,5). Bu k vr mlar ndal mlar genelde do uya do rudur.

Karakaya asalan nda, Bozda ve Ba kurtformasyonlar na ait tabaka (S0) ölçümlerineili kin diyagram, B: D-B, 55o D k vr m eksenigidi ini vermektedir ( ekil 6m). Bu gidi F1

evresi ile uyumludur. Ba kurtformasyonundan al nan yapraklanma (S1)ölçümlerine ili kin diyagram ( ekil 6n) ise

vr m ekseni gidi lerinin B: K 78o B, 56o GDoldu unu göstermektedir. Bu gidi de F2 evresiile uyu um içindedir. Yine Ba kurtformasyonundan al nan buru malineasyonlar na (L3) ili kin diyagramkuzeydo u gidi i verir ( ekil 6o) ve bunlar n F3

evresi ile ili kili olduklar görülür ( ekil 5).Bu asalanda harita ölçe indeki ana yap

KD - GB gidi li k vr m eksen izine sahip,KD’ya dal ml senklinal yap olu turur. Busenklinalin çekirde inde Ba kurtformasyonu yüzeylerken kanatlar nda Bozdaformasyonu izlenir ( ekil 3,4).

Buraya kadar gerçekle tirilen geometrikanalizler ve Paleozoyik-Mesozoyik yabirimlerin harita ölçe indeki gidi leri, bukayaçlar n Alpin hareketlerle F1, F2 ve F3 olmaküzere en az üç evreli k vr mlanmaya u radkan tlamaktad r. lk evre k vr mlanma ilePaleozoyik ve Mesozoyik ya birimlerberaberce k vr mlanm ve k vr m eksendüzlemine ko ut yapraklanma (S1) geli mi tir.

F1 evre k vr mlanmaya ba olarak geli enmesoskopik k vr mlar, genelde s kizoklinal k vr m ekilli olmakla birlikte benzer

vr m geometrisine sahiptirler ve buvr mlar n kanatlar incelmi , eksen bölgeleri

ise kal nla r. F2 evre k vr mlanma ile F1

evre k vr mlar yeniden k vr mlanm ve S1

düzlemleri de deforme olmu tur. Bu evredeolu an tabaka k vr mlar dar ve s k

vr mlar eklindedir. Ayn zamanda F2 evredeformasyon ile yapraklanma düzlemlerinin

vr mlanmas na ba olarak buru maklivajlar (S2) ve buru ma lineasyonlar (L2)geli mi tir. (F3) evre k vr mlanma ilePaleozoyik ve Mesozoyik ya kayaçlar tekrar

vr mlanm ve (S1) yapraklanmadüzlemlerinin tekrar deformasyonu sonucuyine buru ma klivajlar (S3) ve buru malineasyonlar (L3) olu mu tur. Bu evreye ili kin

vr mlar genellikle paralel geometrili ve aç kgeni k vr mlar eklindedir. F1, F2 ve F3 evre

vr mlar n giri imi inceleme alan ndagenellikle Tip 1 türü dom ve küvet yap largeli tirmi tir.

Neo-tektonik Yap lar

Miyosen öncesindeki Paleo-tektonikolaylarla deforme olan yöre, Geç Miyosen vesonras ndaki olaylardan da etkilenmi vedeforme olmu tur. Neo-tektonik döneme baolarak inceleme alan faylarla bloklu bir yapkazanm ve farkl gidi li graben-horst yap larile grabenlere ba havzalar geli mi tir ( ekil5). Yine Neo-tektonik dönem içinde olu anhavzalardaki kayaçlar, devam eden tektonikgerilmeler nedeniyle çok hafif k vr mlanm ve

klanm lard r.

im at ml normal faylar

nceleme alan nda, Neo-tektonikhareketlerle ili kili çok say da graben ve horstyap lar bulunmaktad r. Bu yap lar meydanagetiren e im at ml normal faylar n kesi imineba olarak da inceleme alan nda iki normalfay sistemi geli mi tir. Bu sistemlerden biriyakla k do u-bat yönünde geli mi ken di eriise kuzey-güney yönlü geli mi tir. Bu faysistemlerinden kuzey-güney gidi li olanlar


görünürde do u-bat gidi li sisteme ait faylarkesmektedir ( ekil 5). Ayr ca do u-bat gidi ligrabenlerin içlerinde genellikle Miyosen-Pliyosen ya kayaçlar çökelmi ken, kuzey-güney gidi li Çavu cugöl grabeni içersindePliyosen-Holosen ya kayaçlar çökelmi tir veçökelmeye devam etmektedir. Bu nedenle hiçolmazsa Çavu cugöl grabeni, çevresindekido u-bat gidi li sisteme göre daha genç biryap olarak gözlenmektedir ( ekil 3).

Do u-bat gidi li normal fay sistemi,inceleme alan nda kuzeyden güneye kadarbirçok graben ve horst yap olu turmu tur.Neojen ya birimler genellikle grabenleriçersinde yer almakta, Paleozoyik-Mesozoyikya birimler ise horstlar meydanagetirmektedirler. nceleme alan nkuzeybat nda Ilg n kömür ocaklar civar nda,kömür seviyeleri içeren Miyosen yaHarmanyaz formasyonu, küçük bir havzaolu turmu olan do u-bat uzan mlHarmanyaz grabeni içerisinde yer almaktad r.Harmanyaz grabeni, kuzeyinde Ba kurt,Bahçecik, Ertu rul ve K lörenformasyonlar na ait Paleozoyik-Mesozoyikya kayaçlardan meydana gelen GavurdaHorstu ile s rlanm r ( ekil 5). Harmanyazgrabeni, güneyinde ise yine Bozda , Ba kurtve Bahçecik formasyonlar na ait Paleozoyik-Mesozoyik ya kayaçlardan olu an,Meramçal Horstu ile s rlanm r ( ekil 5).Meramçal Horstunun güneyinde, içindePliyosen ya Sebiller formasyonunun yerald Höyük Grabeni bulunmaktad r. HöyükGrabeni ise güneyde Paleozoyik ya Bozdave Ba kurt formasyonlar na ait kayaçlardanolu an Karakaya Horstu ile s rlanm r

ekil 5). Karakaya Horstu’nun güneyindeUlumuhsine ve Ba kurt formasyonlar n yerald blok ve daha güneyde de Bozda veBa kurt formasyonlar n yer ald blokalçalarak, normal faylarla s rl iki basamakmeydana getirmi tir. Bu basamaklar ngüneyinde, içinde Sebiller formasyonunun yerald Hatipo lu Grabeni bulunmaktad r

ekil 5). Hatipo lu Grabeninin güneyinde iseBa kurt ve Ulumuhsine formasyonlar ileBozda ve Ba kurt formasyonlar nolu turduklar bloklar yükselen basamaklarsunmaktad r.

nceleme alan n güneybat ndaUlumuhsine formasyonunun taban , 1170 m.kotunda yüzeylemektedir ve Çavu cugölhavzas n ortalama üst kotu 1020 m dir.Çavu çugöl’de aç lan sondajlarda 200 m.’yekadar inilen derinliklerde metamorfik temelegirilememesi Neo-tektonik dönemde, GeçMiyosen’den günümüze kadar 350 m.’ye varanalçalma/yükselme hareketlerinin varlgöstermektedir.

nceleme alan nda izlenebilen di ernormal fay sistemi ise görünürde do u-batgidi li sistemden daha genç olan, kuzey-güneygidi li normal fay sistemidir. Bu sisteme aitnormal faylar ise kuzey-güney uzan ml grabenve horst yap lar meydana getirmi lerdir.nceleme alan nda bu sisteme ait en önemli

yap kuzey - güney uzan ml Çavu cugölgrabenidir ( ekil 5). Çavu cugöl grabeni,bat nda Ilg n fay do usunda ise Tekeler fayile s rland lm r. Ilg n fay , Çavu cugölgrabeninin bat nda, buradaki horstuolu turan Paleozoyik, Mesozoyik ve Neojenya birimlerle graben içinde bulunanPliyosen-Holosen ya birimlerin solu turmakta ve do u-bat gidi li normal faysistemini kesmektedir. Ilg n fay incelemealan kuzey-güney yönünde ba tan sonakeser ve inceleme alan s rlar d nda dadevam eder. Ilg n fay n inceleme alan

rlar içindeki uzunlu u 30 km.’yibulmaktad r. Çavu cugöl grabeninindo usunda, Ilg n fay na yakla k paralel olarakbulunan Tekeler fay , buradaki horstumeydana getiren Paleozoyik ve Mesozoyikya birimlerle, graben içindeki Pliyosen-Holosen ya birimlerin solu turmaktad r. Tekeler fay n varl ,Dereköy’ün kuzeyinde, Ba kurt formasyonuüzerinde yer alan Tekeler formasyonuna aitteraslar kan tlamaktad r. Dolay ileÇavu cugöl ve kuzeyindeki Kurugöl havzalardo u ve bat da yükselen iki horst aras ndakiÇavu cugöl grabeninde yer almaktad r.nceleme alan n kuzeydo usunda Tekeler

fay ile ask ya al nm Tekeler formasyonununtaban 1160 metrede yüzeylemektedir.Çavu çugöl grabenin ortalama üst kotu 1020 m.al nd nda, kuzey-güney gidi li faylanmalarlaGeç Pliyosen’den itibaren en az 140 m.


alçalma/yükselme hareketlerinin geli ti igörülmektedir.

Çatlaklar

nceleme alan ndaki tektonik hareketlereba olarak yöredeki kayaçlar çatlakl yap larda kazanm r. Yörede ölçülen çatlakdüzlemlerine ait gül diyagram na göre ( ekil7a), bölgede do rultular , K 0o-20o B, K 70o-80o

B ve K 50o-60o D olan en az üç adet egemençatlak tak geli mi tir. Diyagrama göreölçümlerin büyük oranda topland K 0o-20o Baral , K-G yönlü geli en normal fay sistemiile ili kilidir. Di er K 70o-80o B ve K 50o-60o Daral nda toplanan çatlaklar ise büyük birihtimalle D-B gidi li normal fay sistemi ileili kilidirler. nceleme alan nda de ikbölgelerden ölçülen çatlak konumlar na ili kinnokta-kontur diyagram ise, egemen çatlakdüzlemi konumlar n, K 11o B, 71o KD; K 77o

B, 72o KD ve K 5o B, 77o GB oldu unugöstermektedir ( ekil 7b). Bu diyagrama ait, K11o B ve K 5o B egemen gidi li çatlak tak mlarbüyük bir olas kla Çavu cugöl Grabeniniolu turan fay sistemlerine paralel olarakgeli mi lerdir. K 77o B egemen gidi li çatlak

tak ise inceleme alan ndaki D-B gidi li faysistemi ile uyu um içindedir.

SONUÇLAR

Yörede yakla k 360 km2 lik bir alan nayr nt 1/25.000 ölçekli jeoloji haritashaz rlanarak, bu kesimde Paleozoyik-Kuvaterner dönemi içinde olu mu kayaçlar n

rlar çizilmi ve tan mlamalar yap lm r.nceleme alan nda, Paleozoyik ya kayaçlar

kanatlar kuzey ve güneye dal ml büyük birantiklinoryumun çekirde inde yeralmaktad rlar. Paleozoyik-Mesozoyik yakayaçlar Alpin hareketlerle ili kili F1, F2 ve F3

olmak üzere en az üç evreli k vr mlanmayaram lard r. Bu k vr mlar n giri imi sonucu

harita ölçe inde Tip 1 türü k vr mlargeli mi tir. Neo-tektonik dönemde incelemealan nda biri do u-bat di eri kuzey-güneygidi li iki adet normal fay sistemi geli mi tir.Kuzey-güney gidi li normal fay sistemi, do u-bat gidi li normal fay sisteminden göreceliolarak daha gençtir. nceleme alan nda Neo-tektonik dönem içinde Geç Miyosen’denitibaren yakla k 350 m, Geç Pliyosen’denitibaren ise yakla k 140 m göreli alçalmave/veya yükselme hareketleri geli mi tir.

ekil 7. a; Çatlak ölçümlerine ait gül diyagram . b; Çatlak ölçümlerine ait nokta-kontur diyagram .Figure 7. a; Rose diagram for joint measurements. b; Point and contour diagram for joint measurements.

KAYNAKLAR

Bayiç, A. , 1968, S zma- Konya Metaporfiritleri Hakk nda. M.T.A Dergisi, 70, 214-228.Bektimuro lu, O. , 1978, Konya ili Ilg n ilçesi civar ndaki kil yataklar hakk nda ön rapor. M.T.A

Rapor No: 6238.


Ça lar, A. T. , Ayhan A. , 1991, Haremiköy - Ilg n (Konya) Çevresinin Jeolojik Özellikleri ve LinyitYataklar . S.Ü. Müh. Mim. Fak.Derg., 2, 20-31.

Çelik, M. , Temel, A. , 1993, Ilg n (Konya) Kömürlerinin Taban nda Bulunan Killerin Kökeni. A. SuatErk Jeoloji Sempozyumu Bild. S. 277-281.

Do an, A. , 1975, S zma - Ladik (Konya) Civa Sahas n Jeolojisi ve Maden Yataklar Sorunlar nncelenmesi. .Ü. Fen Fakültesi Min. Pet. Kürsüsü, Yük. Müh. Diploma Çal mas , stanbul,

40s. , (Yay nlanmam ).Eren, Y. , 1993, Elde -Derbent-Tepeköy-Sö ütözü (Konya) Bölgesinin Jeolojisi (Yay mlanmam ). S.Ü.

Doktora Tezi Konya 224s.Eren, Y. , 2001, Konya Kuzeyinde Menderes Toros Blo unun Kuzey Ucundaki Çok Evreli Alpin

Deformasyonu. J Asian Earth Sci. 19 , s.737-749.Eren, Y. , Kurt H. , Rosselet, F, Stampfli, G. , 2004, Paleozoic Deformation and Magmatism in the

Northern Area of the Anatolide Block (Konya), Witness of the Palaeotethys Active Magrin,Eclogae Geol. Helv. 97, 293-306.

Gö er, E. , K ral, K. , 1969, K lören Dolay n Jeolojisi. M.T.A Rapor No: 5204 (Yay nlanmam ).Kaaden, W.der G. , 1966, The Signficance And Distribution of Glaucophane Rocks in Turkey. M.T.A

Bull. , 67, 36- 67.Karayi it, A.I. , Akgün, F. , Gayer, R.A. , Temel, A. , 1999, Quality, Palynology, And

Paleoenvironmental Interpretion of the Ilg n Lignite, Turkey. International Journal of CoalGeology, 38, 219-236.

Ketin, . , 1966, Anadolu’nun Tektonik Birlikleri. M.T.A Dergisi, 66 , 20-34.Niehoff, W. , 1961, 1/100.000 ölçekli Ak ehir 90/2 paftas , Ilg n 91/1, 91/3 ve 91/4 paftalar üzerinde

1961 yaz mevsiminde yap lm revizyon çal malar hakk nda rapor. M.T.A Derleme Rap. No:3387 (Yay nlanmam ).

Özcan, A. , Göncüo lu, M.C. , Turan, N. , Uysal, . , entürk, K. , ve I k, A. , 1988, Late PaleozoicEvolution of the Kütahya - Bolkarda Belt, METU Journal of Pure and Appl. Sci. 21, 1/3, 211-220.

Özgül, N. , 1976, Toroslar n Baz Temel Jeolojik Özellikleri, Türkiye Jeoloji Kur. Bült.,19, 65-78.Ramsay, J.G., 1967, Folding and fracturing of rocks, Mc Graw-Hill, New York, 568 s.Tüfekçi, K. , 1987, Ilg n Gölü ve Dolay n Jeomorfolojisi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri

Enstitüsü, Yük. Lis. Tezi, Ankara (Yay nlanmam ).Umut, M. , Bilgin, A.Z. ve Güner, E. ,1990 , Kad nhan - Sarayönü- Sülüklü (Konya) Dolay n

Jeolojisi. M.T.A Rapor No: 9030 (Yay nlanmam ).Üstünda , A. , 1987, S zma- Kur unlu-Meydan- Ba kurt Köyleri Aras nda Karada Çevresinin

Jeolojisi. S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yük. Lis. Tezi, Konya, 65 s. , (Yay nlanmam ).Weisner, K. , 1968, Konya civa yataklar ve bunlar üzerindeki etütler. M.T.A Dergisi, 70, 178 - 213.


Documents

ILGIN (KONYA) KUZEYG G N STRATG GRAFG G VE ......units from bottom to top are; Lower Triassic aged Bahçecik formation composed of metaclastics, Lower Triassic aged ErtuÂrul formation