iiNuevo Testamento en mixteco de Yosonda

New Testament in Mixtec, Yosonda (MX:mpm:Mixtec, Yosonda)copyright 1988 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Mixtec, YosondaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Mixteco, Yosonda [mpm], MexicoCopyright Information

1988, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-NoDerivativeWorks. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include theabove copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Mixtec, Yosonda

1988, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures anddocuments. For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-30PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Mar 2019 from source files dated 12 Mar 201928a989a2-bd36-59ff-b10d-452e0cb74797

http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/mpmhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/

Contents

Mateo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Marcos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Lucas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105Hechos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Romanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1741 Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1922 Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208Glatas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219Efesios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226Filipenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232Colosenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2361 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2402 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2441 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2472 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257Filemn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260Hebreos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2741 Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2782 Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2831 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2862 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2903 Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291Judas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292Apocalipsis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

Mateo 1:1 1 Mateo 2:8

Jnuun Yandios ni chaaMateo

Sv yv ni ka kuu jnaan Jitoyo Cristo Jess(Lc.3.2338)

1 Jaa kuu n lista taka yv ni kikoyo nuu uyv na janaan jiin Cristo Jess, ja ni kuu ya jnaan David jiinAbraham. 2Abraham ni kuu tata Isaac, ti Isaac ni kuu tata Jacob. Jacob ni kuu tata Jud jiin uu ga ani da.3 Jud ni kuu tata Fares jiin Zara, ti nana da ni kuu Tamar. Fares ni kuu tata Esrom, ti Esrom ni kuu tataAram. 4Aram ni kuu tata Aminadab, Aminadab ni kuu tata Naasn, Naasn ni kuu tata Salmn. 5 Salmn nikuu tata Booz, ti nana da ni kuu Rahab. Booz ni kuu tata Obed, ti nana da ni kuu Rut. Obed ni kuu tata Isa.6 Isa ni kuu tata rey David, ti rey nacin Israel ja ni nani David jiin as Uras, ni ka kuu tata Salomn, koja ni jii Uras sa ni kaku Salomn.

7 Salomn ni kuu tata Roboam, Roboam ni kuu tata Abas, Abas ni kuu tata Asa. 8Asa ni kuu tata Josafat,Josafat ni kuu tata Joram, Joram ni kuu tata Uzas. 9Uzas ni kuu tata Jotam, ja ni kuu tata Acaz, ti Acaz nikuu tata Ezequas. 10 Ezequas ni kuu tata Manass ja ni kuu tata Amn, ti Amn ni kuu tata Josas. 11 Josasni kuu tata Jeconas jiin uu ga ani da. Ti kuiya yukan ni kaiin yv uu Israel presu nuu yv uu Babilonia.

12Yukan na ti Jeconas ni kuu tata Salatiel, Salatiel ni kuu tata Zorobabel, 13Zorobabel ni kuu tata Abiud,Abiud ni kuu tata Eliaquim, ti Eliaquim ni kuu tata Azor. 14Azor ni kuu tata Sadoc, Sadoc ni kuu tata Aquim,Aquim ni kuu tata Eliud. 15Eliud ni kuu tata Eleazar, Eleazar ni kuu tata Matn, ja ni kuu tata Jacob. 16 Jacobni kuu tata Jos, chaa ni kuu y Mara. Ti Mara ni kuu nana Jess ja nani Cristo, ni taji Yandios ja ndiso yajniu anu.

17 Ja yukan kuu ja undi uxi kuun yv ni ka kuu ja ni kejaa undi Abraham ti ni jaa undi David, ti uxi kuunga tuku ja ni kejaa jiin David, ti undi kuiya ni ka jaan yv Israel presu nuu yv uu Babilonia. Ti uxi kuunga tuku ja undi kuiya yukan, ti ni jaa kuiya ni kaku Cristo, ja ni taji Yandios ya, ndiso jniu anu.

Ni kaku Cristo Jess(Lc.2.17)

18 Siaan ni kuu na ni kaku Cristo Jess. Nana ya Mara, iyo tratu a ja nandaa a jiin Jos. Na ti najnaanga a jiin Jos, ti ja ni jakuun see a. Ti maa Espritu Santo ni saa ja na jakuun see a. 19 n chaa vaa nikuu Jos, ti tu ni kuni da ja stuu da maa da nuu yv ja xndoo da a, chi ni ndoo ini da ja xndoo xee da a.20 Ni ndoo ini da siaan, ti ni kenda n ngel ja junukuachi nuu Yandios. Ti ni kaan ngel un jiin da nuuujani, ti ni kachi:

Jos, roo ja kuu ra jnaan rey David na janaan, koto yuu ra ja kiin ra Mara ja kuu as ra, chi seeuun chii a un vaji nuu maa Espritu Santo. 21 Ti nu na kaku suchi lulu un, ti skonani ra i Jess. Siaankonani suchi lulu un chimaa i kuu ja nama sk kuaa anijnaan i, yv ka iyo kuachini kachi ngel Yandiosun.

22 Taka un ni kuu nava na kundaa taka jnuun ni kachi profeta Isaas na janaan, na ni kaan da jnuunYandios:23 Jakuun see n aan lulu un, ti kuu i n suchi y.Ti suchi lulu un konani i Emanuel,ja kuni kaan: Kancha Yandios jiin yo.

24Nu ni ndoto Jos, ti ni saa da nava ni tau ngel Yandios un jniu. Ti ni jaka daMara ja na kuu a asda. 25Ko tu ni ka najnaan da, chi ni ndatu da undi ni kaku see a. Ti ni ka skonani da i Jess.

Ka jandee chaa tuva nuu Jess2

1 Jess ni kaku ya n uu lulu nani Beln, ja kuu n ndauu Judea. Ti kuiya yukan ni kuu Herodes rey jatau jniu nuu uu yukan. Ti ni jakoyo uni chaa uu kaiin ichi nuu kaa ndikandii uu Jerusaln, ti chaaun ka kuu da chaa tuva. 2 Ti ka nduku jnuun da:

Nanu kande rey yv uu Judea ja ni kaku un? Chi nuu andv ichi nuu sau ndikandii ni ka jini ri nluceru jaa sea ja, ja ni kaku i. Ti ja yukan kuu ja vekoyo ri jaa ja na chiuun ri i naa ri ni ka kachi da.

3Nu ni jini rey Herodes jnuun un, ti ni kejaa kaa ii ini da, ti suni kuaa yv uu Jerusaln. 4Ti yukan nati ni nastutu rey un taka sutu ka kuanu jiin taka ga chaa ka xnaan ley Israel un, ti ni ka jikajnuun da nauuu ni kaku Cristo. 5 Ti ni ka kachi chaa un:

uu Beln, n ndauu Judea, chi siaan ni chaa profeta nuu tutu ja ni kachi da:6 Ti roo yv uu Beln, ja kanchuku ra uu Jud,tu ndau xaan kendo ra ja kuu nuu taka ga uu ka iyo nuu uyv,chi jaa kuu nuu kaa n chaa kuanu, ja koto uu ri Israel.Kachi tutu.Siaan ni ka kachi chaa un nuu rey Herodes.

7Yukan na ti ni kana xee Herodes chaa tuva un, ti ni jikajnuun ndaa da nasa ja ni kuu ja ni kenda luceruun, na ni ka jini da. 8Yukan na ti ni taji da chaa un kuankoyo da uu Beln, ti ni kachi da:

Mateo 2:9 2 Mateo 3:10Kuankoyo naa ra ti nduku jnuun ndaa ra nanu kancha suchi lulu un. Nu ni ka naniin ra nuu kancha i,

ti chakoyo ra ti kasjnuun ra nuu ri nava suni na kiin tu ruu, kin chiuun ri i ni kachi da.9 Siaan ni xndaku rey un nuu chaa tuva un, ti kuankoyo da. Ti luceru jaa sea ja ni ka jini da ichi nuu

kaa ndikandii un, yoxnuu tuku nuu da naa da undi ni jaa nuu kancha suchi lulu un sa ni jaku. 10Nu nika jini chaa tuva un ja ni jaku luceru un, ti ni ka kus xaan tonto ini da naa da. 11 Nu ni ka kv da inivee un, ti ni ka jini da suchi lulu un kancha i, yjn nana i Mara suchi. Ni ka jakunjit da, ti ni ka nakuaa daja yuun suchi lulu un. Yukan na ti ni ka jia da kaja da, ti ni ka jaa da oro, suxia kutu vixi jiin nga nuusuxia (ja nani mirra), ni kutau i.

12Yukan na ti ni kasjnuun n ujani nuu da naa da ja tukaa ga nandeoku da nuu kancha rey Herodes.Ti ni ka nandeoku da nga ichi kuan nukoyo da uu da naa da.

Kuankoyo Jos jiin Mara ichi uu Egipto13 Nu ni ka yaa chaa tuva un kuankoyo da, ti ni kaan tuku n ngel Yandios jiin Jos nuu ujani, ti ni

kachi:Kiin suchi lulu ja jiin nana i, ti kuankoyo ichi uu Egipto naa ra. Ti yukan kunchuku ra naa ra undi

na kachi maa ri tuku, chi kuni nanduku rey Herodes suchi lulu ja ja kani da i ni kachi ngel ya.14Yukan na ti ni kiin Jos suchi lulu un jiin nana i, ti ni ka kee da jakuaa un kuankoyo da ichi uu Egipto.

15 Ti yukan ni kaiin da undi ni jii rey Herodes. Yukan ni kundaa nava ni kachi Yandios ja ni kachi profetana janaan un: Undi Egipto ni kana ri see ri.

Ni tau Herodes jniu ja na ku taka suchi y kuachi16Nu ni jini Herodes ja ni ka kuu ichi ini chaa tuva un maa da. Ti ni kt xaan tonto ini da, ti ni tau da

jniu ja na ku taka suchi kuachi iin uu kuiya, jiin taka suchi y kuachi ga ja kanchuku uu Beln, jiin takaga uu kaiin yajni un. Siaan ni saa da, chi ja ni niin vaa da jnuun nuu chaa tuva un, chi ni ka kachi chaaun nasa ja ni kuu ja ni kaku Jess. 17Yukan ni kundaa nava ni chaa profeta Jeremas nuu tutu ja ni kachi da:18Ni ka ndee xaan yv uu Ram,ti iyo xaan jnuun kuiya ini.Raquel kuu aan ndee xaan jaa see a,ti tu kuni ndus ini a, chi ja ni nd i ni ka jii.Kachi tutu.

19Nu ni jii rey Herodes, ti ni kaan tuku n ngel Yandios jiin Jos nuu n ujani nuu kande da uu Egiptoun, ti ni kachi:

20Kiin suchi lulu ja jiin nana i, ti nandeoku uu Israel, chi ja ni jii chaa kuni kani maa i un nikachi ngel Yandios un.

21 Yukan na ti ni kiin Jos suchi lulu un jiin nana i, ti kuanoon da uu Israel. 22 Ko nu ni jini Jos jaArquelao ni nuku da nuu tata da Herodes ti tau da jniu nuu uu Judea, ti ni yuu da kiin da yukan, chija ni iyo n ujani nuu da, ti kuaan da ichi uu Galilea. 23 Nu ni ka jakoyo da yukan, ti kuankoyo da uuNazaret. Yukan ni kunchuku da. Ti ni kundaa taka jnuun ni ka kaan profeta ja Jess konani ya, chaa uuNazaret.

Jnuun Juan, chaa ni skuanducha(Mr.1.18; Lc.3.19, 1517; Jn.1.1928)

31Yukan ti ni kii Juan, chaa skuanducha un, nuu uun tee uu Judea, ti kaan da nuu yv, 2 ti ni kachi da:Nakani ini naa ra, chi ja kuan kuyajni kv tau maa Yandios jniu nuu ra naa ra ni kachi da. 3 Ti sk

Juan jaa kuu ja ni kaan profeta Isaas na ni chaa da n tutu siaan:Kin kaan n chaa, kin kaan undi nuu uun tee un, ti kachi da:Koo tuva ra naa ra, chi ja yajni chaa Jitoyo.Ti kuni ja na kaka ndaa ra naa ra.Siaan ni chaa profeta Isaas nuu tutu na janaan.

4 Sama Juan ni kuu jiin ixi camellu. Ni y n sanchi chii da. Ni yaji da ndkuay jiin nduxi uuyuku. 5Ni ka kii yv uu Jerusaln, jiin yv ndauu Judea, jiin yv uu kaiin yajni yucha Jordn un, ti nika usoo i jnuun kaan da. 6 Ti nu ni ka kachi i ja, ja ni ka nakani ini i naa i nuu kuachi i, ti ni skuanduchaJuan i ini yucha Jordn.

7 Suni ni ka jakoyo kuaa chaa fariseo, ja ni ka kuu da chaa ka jito vaa nuu ley Israel, jiin kuaa chaasaduceo (chaa un ni ka kuu da nga partido ja suni ka xnaan da sk nasa kuni kaan ley Israel). Ni ka kii uugrupo un nuu skuanducha Juan, ti ni jini Juan ja nde kuaa chaa un ni jakoyo. Ti ni nduxaan da nuu chaa unnaa da, ti ni kachi da:

Roo ka kuu ra nanu koo xaan jiin see t, chi ndevaa xaan ka saa ra. Xi ka jani ini ra ja nama ra maara nuu nundoo ja kuan kuu yajni nuu ra naa ra nu? 8Na kachi ri ja kava yuun ra naa ra nava na kuni ndaayo ja, ja ni ka nakani ini ra nuu kuachi ra naa ra. Ti nava siaan na nduu ra nanu n yujnu vixi ja jaa ndeevaa, chi ka saa ra jniu vaa. Ti siaan ka stuu ra ja, ja ni ka nakani ndixia ini ra, ti ni ka xndoo ra kuachi ra.9Ti tu kondoo vixi ini ra naa ra ja kaan ra: Maa yo naa yo ka kuu yo jnaan Abraham. Tu kaan ra siaan,chi na kachi ri ja vasu undi yu jaa, ti kuu saa Yandios n jniu anu ja na kuu i jnaan Abraham, nu kuniya. 10 Ti nuu yv ja tu ka kuni nakani ini i nuu kuachi un, ja iyo tuva Yandios ja kuaa ya nundoo nuu i. Ti

Mateo 3:11 3 Mateo 4:17nundoo ja kuaa Yandios un kuu nanu n chaa ja iyo tuva da ja kin sandoo da nuu huerta da, ti kancha dayujnu ja tukaa jaa ndee vaa, ti skiin nuu uun ja na kayu. Suni siaan kutuva Yandios kuaa ya nundoonuu yv un.

11 Jandaa kuu ja ruu chi skuanducha ri roo naa ra jiin nducha, ko kuan kuu yajni kv kenda n chaa kuuanu ga ja kuu ruu. Ti nanu ja skuanducha da roo naa ra ja kuaa da Espritu Santo ja kuncha ya jiin ra.Ti siaan nanu sandoo n uun nuu kayu, suni siaan sandoo Espritu Santo undi ini ra naa ra. Ti chaa kuuanu un, tu kuu kandu ri nuu da, chi kuu anu ga da ja kuu ruu. 12 Ti sasn da yv nanu n chaa yjnpala da ja xndeche da triu da, ti kendo da paja, savaa da triu da ini vee da, ti kama da paja un. Ti chaa un,chi kuaa da nundoo yv jiin n uun ja tu ndava kut siaan ni kachi Juan nuu chaa fariseo jiin chaasaduceo un.

Ni janducha Jess(Mr.1.911; Lc.3.2122)

13Yukan ti ni kee Jess uu Galilea, ti vaji ya ichi yucha Jordn nuu kande Juan ja na skuanducha da ya.14Ko tu kuni Juan ni kuu, ti ni kachi da jini Jess:

Maa ni kuu ja skuanducha saa, ti ansu ja maa ni vaji nuu na ni kachi Juan.15 Ti ni kachi Jess:Na koo siaan vijna, chi kanuu ja na siuku yo taka jniu ni tau Yandios ni kachi ya.Yukan ti sa ni jantau Juan. 16Nu ni janducha Jess, ni kee ya ini nducha un, ti yukan ni nua andv nuu

kancha Yandios, ti ni jini Jess ja vaji Espritu Yandios, ti ni jinu xini ya, nanu n sata. 17Yukan ti ichi andvni kaan Yandios jiin Jess:

Jaa kuu see ri ja kundau xaan ini ri. Ti kus xaan ini ri jiin ya ni kachi Yandios jiin see ya.Kuni skaan jauu un Jess(Mr.1.1213; Lc.4.113)

41 Yukan ti ni yndaa Espritu un Jess kuaan ya undi nuu uun tee un, ja kuni jauu un kuee ya ja na

saa niin ini ya. 2 Ti siaan ni kundee ya uu xiko nduu kv, ti uu xiko jakuaa, ni iyo ndicha ini ya. Yukan tisa ni chaa n soko ini ya. 3Yukan ti ni tuva jauu un nuu Jess ja kuni kee ya, ti ni kachi:

Nu ndixia ra ja See Yandios kuu ra, saa ja taka yu jaa na nduu staa kaji yo kachi jauu un.4 Ti ni kachi Jess:Kachi nuu tutu Yandios: Ansu jiin nn staa kuchaku yv naa i, chi suni kuu kuchaku i jiin taka jnuun

kaan Yandios, ni kachi Jess.5 Yukan ti kuaan tuku jauu un jiin ya ichi uu Jerusaln, ja kuu maa uu ii, ti ni kaa ya xini veuun

kanu Israel, 6 ti ni kachi tuku jauu un jiin ya:Nu ndixia ra ja See Yandios kuu ra, ti skanakava maa ra undi nuu uun un, chi siaan yoso nuu tutu:

Na tau Yandios jniu nuu ngel ya ja na koto ya roo.Ti nakindaa ya roo jiin ndaa ya,nava tu tuji sn ra nuu ni n yuu.Kachi tutu, ni kachi jauu un.

7 Ti ni kachi tuku Jess:Tuu, chi suva yoso nuu tutu Yandios: Kotomaa kee ga ramaa jitoo ra Yandios, kachi tutuni kachi

Jess.8 Yukan ti kuaan tuku jauu un jiin Jess xini n yuku sukun xaan, ti yukan ni xnaan nuu ya taka uu

ka iyo nuu uyv jiin taka ndajniu vii ja iyo nuu, 9 ti ni kachi:Taka jaa kuaa ri nuu ra nu na jakunjit ra ti chiuun ra ruu ni kachi jauu un.10Yukan na ti ni kachi Jess:Kuxio nuu ri roo jauu, chi suva kachi nuu tutu Yandios: Chiuun nuu maa n ni ya kunukuachi ra

nuu, kachi tutu ni kachi Jess.11Yukan ti ni kuxio jauu un nuu Jess ti kuaan. Ti sa ni ka chakoyo ngel Yandios, ti ni ka chindee i maa

ya.Ni kejaa Jess jiin jniu ya uu Galilea(Mr.1.1415; Lc.4.1415)

12 Ti yukan ni niin Jess jnuun Juan, chaa skuanducha un, ja kande da vekaa. Ti nu ni jini ya jnuun un,ni kee ya ti kuaan ya ichi uu Galilea. 13Ko tu ni kendo ya uu Nazaret, chi kuaan ya undi uu Capernaum,n uu kande yajni yuu mar Galilea, ja kendo nuu uun uu Zabuln jiin uun Neftal, ti yukan ni kunchaya. 14 Ti yukan ni kundaa nava ni chaa profeta Isaas nuu tutu na janaan:15uu Zabuln jiin uu Neftal, ja kuu n ichi kuaan yajni yuu mar, ichi nuu kaa ndikandii yucha Jordn,ti uu Galilea nuu kanchuku yv ja tu ka kuu yv Israel.16Yv ka iyo kuachi kanchuku uu un, kanchuku i nanu nuu uaa kut, chi tu ka jini i jnuun Yandios.Ti yv kanchuku nanu ndat ujii, ni ndinchaa n uun nuu i.Chi nu na nakuni ndaa i jnuun ya, ti kuu i nanu ja ni ka ndundijin nduchi i.Siaan ni kachi profeta Isaas.

17Undi kv un ni kejaa Jess xndaku ya, ti kachi ya:

Mateo 4:18 4 Mateo 5:19Nakani ini nuu kuachi ra naa ra, chi ja ni jaa kv ja tau Yandios jniu nuu n tuu uyv ni kachi ya.

Ni kana Jess xini kuun chaa ka jn chk(Mr.1.1620; Lc.5.111)

18 Kuaan Jess yuu mar Galilea, ti ni jini ya uu chaa kaiin un, n da kuu Simn ja suni nani da Pedro,ti nga da kuu Andrs, ani da. Kaiin da ka jn da chk, ti ja ni ka chunde da unu da ini nducha, 19 ti nikachi Jess jiin da:

Kundikun ruu naa ra, na choo. Ja ni ka jn xaan ra chk, ko vijna ruu, na xnaan ri roo nasa nastutura yv. Ti xnaan ra yv un maa jnuun Yandios ja na kandixia i ruu ni kachi Jess.

20 Ti luego ni, ni ka xndoo da unu da ti kuankoyo da jiin Jess.21Ni jika ya tl ga, ti ni jini ya kaiin uu ga da, Jacobo jiin ani da Juan, see y Zebedeo. Kaiin da ini n

barco jiin tata da, ka nachaa da unu da, ti ni kana Jess xini da. 22 Yachi ni, ni ka xndoo da barco un jiintata da, ti ni ka ndikun da ya.

Xnaan Jess nuu yv kuaa(Lc.6.1719)

23Kuaan Jess n uu Galilea, kuaan ya xnaan ya nuu yv ini taka veuun yv Israel ja na kutuva yvun jnuun Yandios. Xnaan ya nuu yv nava tau Yandios jniu, ti suni kenchaa ya taka nuu kuee ka jnaanyv. 24Taka yv uu Siria ni ka niin i jnuun Jess, ti ni ka janchaka i taka yv ka jnaan taka nuu kuee nuuya, jiin taka yv ka jnaan tachi xaan, jiin yv ka jnaan kuee jiy, jiin yv tkuku un. Ti ni saa Jess tajnai. 25 Kuaa yv uu Galilea ni ka ndikun ya, yv uu Decpolis, yv uu Jerusaln, jiin uu Judea, jiin yvtaka uu ka kendo ichi nuu kaa ndikandii yucha Jordn.

Kaan Jess nuu yv xini n yuku5

1Nu ni jini Jess yv kuaa un, ti kuaan ya xini n yuku, ti yukan ni nukoo ya. Ti yukan ni ka ndututuyv ka skuaa jiin ya. 2Yukan ti ni kejaa Jess ni xnaan ya nuu i naa i.

Nau yv kuu ja iyo tau nuu Yandios(Lc.6.2023)

3 Ti ni kachi Jess:Na kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ka iyo jnuun kuiya ini sk ja ni ka nakani ini i. Ni ka nakani

ini i ja tu ni iyo ni n jniu vaa i nuu Yandios. Ti sk yv un chi jandaa kuu ja kv i ndaa Yandios ja na tauya jniu nuu i. Ti jandaa kuu ja kv i uu nuu tau Yandios jniu.

4Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ja ka iyo jnuun kuiya ini sk kuachi i, ti kuaa Yandios jnuun ndeeini nuu i.

5Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv vita ini, ti niin i uun ni chisojnuun Yandios.6 Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ka ukuu ini maa ya ti ka jandatu i jniu tau ya, ti ka saa i taka

nava kuni ya, chi maa ya chindee i ja na siuku i.7Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ka kundau ini jnaan, ti suni kundau ini Yandios maa i.8Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ka iyo ndoo au, ti kuaa ya tau i ja kunchuku i jiin ya.9Kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv saa ja na kukuee kunchuku yv naa i, chi nakinsee Yandios maa i.10Suni kachi ri ja kandichi Yandios jiin yv ka jito uu yvmaa i sk ja ka jika ndaa i ichi Yandios. Kandichi

Yandios jiin yv ya un, ti jandaa kuu ja kv i uu nuu tau maa ya jniu.11Ti kachi ri ja kandichi Yandios jiin roo naa ra ja nu na kaan ndevaa yv nuu ra, kaan i sk ra ti kundio

ini i roo ja kuaa i tau ra naa ra, ti chakuachi i roo savaa ni ga jnuun ja sk ruu. 12 Ti s xaan na koo inira naa ra, chi na niin ra tau nuu Yandios. Suni siaan ni ka saa yv jiin profeta ni taji ya ja ni kikoyo undinuu. Suni ni ka ndiyo ini yv maa da, siaan nanu ka ndiyo ini yv roo vijna naa ra kachi ya.

jiin nduva uun ja kuu nuu uyv(Mr.9.50; Lc.14.3435; 11.33)

13 Siin Jess kaan ya, ti ni kachi ya:Roo naa ra, ka kuu ra nanu ja saa asun ndeyu, chi kanchuku ndaa ra nuu uyv jaa. Ti nanu ja

kanchuku ra siaan, ka kuu ra nanu ja kuu nuu ndeyu. Chi nu na naa xiko uua un, ti tukaa kuajniuyo, chi suva kacha yo kiin, ja na kuau ninu yv sk naa i. Ti suni siaan kuu jiin roo, chi nu tu kanchukundaa ra nuu yv uyv jaa, ti suni siaan tukaa kuajniu roo ja kuu nuu Yandios.

14 Roo naa ra, suni ka kuu ra nanu nduva uun ja kuu nuu uyv jaa. Nu n uu na kundee xini nyuku, ti tu kuu janksay. 15Ni tu kuu skuikun yo n yt, ti chunde yo chii n cajn. Chi suva chuxndee youun un nuu sukun nava na kundijin nuu taka yv kanchuku ini vee. 16 Suni siaan kuni ya jiin roo naara, ti saa ra ja na ndundijin nuu taka yv, ti nava na nakuni i taka jniu vaa ka saa ra. Ti na nakuantau inuu Tata ra Yandios, ya kancha undi andv. Nakuantau i nuu ya vanua siaan chindee ya roo naa ra, ti viivii kunchuku ra naa ra nuu uyv.

Xnaan Jess nasa kaan ley Moiss17Koto kondoo ini ra naa ra ja ni chaa ri xnaa ri ley Moiss, xi jnuun ni ka xnaan taka profeta. Tu xnaa

ri jnuun un, chi suva vaji ri ja na siuku ri taka jnuun un. 18Na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja n iyo ga andvjiin uyv, ni tu kuu kencha ri ni n letra nuu n jnuun Yandios, undi na kuu taka nava kuni maa ya. 19 Ja

Mateo 5:20 5 Mateo 5:48yukan kuu yv tu ka jandatu nuu taka ley ni jaa Yandios, vasu n jniu lulu, ja na xnaan i nuu nga yv jana saa i, ti na kachi ndaa ri ja yv un, tu kuu kv i ini uu nuu tau Yandios jniu. Ko yv jandatu ti xnaani nuu nga yv ja na kuandatu i, ti yv yukan ndixia chi najaa i nuu tau Yandios jniu ti yukan nduanui. 20 Ti na kachi ri nuu ra ja nu na kunchuku ra nanu kanchuku chaa ka xnaan ley Moiss jiin chaa fariseoyukan, yukan na ti tu kuukun ini ra ja kv ra uu nuu tau Yandios jniu.

Xndaku Jess sk jnuun kt ini(Lc.12.5759)

21Ka jini ra naa ra n jnuun ni ka kaan jnaan ra na janaan ja kachi: Tu kani ra ndy, chi nu n yv nakani ndy ti kiin y nuu juez ja na xndichi da i. 22Ko ruu na kachi ri nuu ra ja nu n yv na kt ini i nuuani jnaan i, ti suni kundaa da yv un nuu juez. Nu na saa ndevaa i nuu ani jnaan i, ti kiin i nuu juntakanu Israel ja na xndichi da maa i. Ti nuu nau yv na kachi ja kakuu xi ja tu iyo nd ini ani jnaan i, nakuukuu ini i ja kiin i nuu infiernu.

23 Ja yukan kuu ja nu na kin soko ra nuu altar Yandios, ti nu ja ni jaa ra yukan, ti nukuun ini ra ja kt iniani ra nuu ra, 24 xndoo ja yndaa ra yukan nuu altar un, ti nandeoku ra, ti kin nundaka tau ra nuu da.Yukan na ti sa kuu nandeoku ra, ti soko ra ja yndaa ra nuu altar Yandios. 25Nu n yv na kankuachi jaara ja tau ra xuun nuu da, ti kiin da jiin ra undi vee juzgado. Xnakan ndaka tau ra nuu da ichi kuankoyo ranava tu xndichi da roo nuu juez, chi nakuaa juez un roo nuu policia, ti chaa un chunde da roo vekaa. 26Tina kachi ndaa ri nuu ra naa ra, ja siaan ni kundee ra vekaa un undi na chunaa nd ra ja tau ra nuu chaa un,ti sa kee ra kiin ra.

Xndaku Jess sk jnuun ka ysknchaa jnaan27 Ka jini ra nava ni ka kaan yv janaan: Koto kusknchaa jnaan ra jiin nga as. 28 Chi na kachi ri

nuu ra ja nu n chaa na kuni da n as ti kuu ini da ndee da a, ti chaa un ja ni chakuachi da maa da jiina undi au da.

29Ti nu nduchi kuaa ra kuu ja ni ndee un, tava na kiin. Chi vaa ga ja nu n ni nduchi ra na naa, ti ansuja kiin ra n jiin yk kuu ra nuu infiernu. 30Ti nu ndaa kuaa ra kuu ja ni saa n kuachi, kancha na kiin,chi vaa ga ja nu n ni ndaa ra un na naa, ti ansu ja kiin ra n jiin yk kuu ra nuu infiernu.

Xndaku Jess sk yv ka xndoo jnaan(Mt.19.39; Mr.10.1112; Lc.16.18)

31 Suni siaan ni ka kaan yv janaan: Nu n chaa na xndoo da as da, ti nuu kuu ja na ndokani da ntutu ja ni ka xndoo jnaan da. 32Ko ruu na kachi ri nuu ra ja nu n chaa na xndoo da as da, ti nu tu naakuachi ni saa a, ja kinikava a jiin nga chaa, ti chaa un chakuachi da maa a. Ko nu nga chaa na nandaajiin n aan ni kendo un, ti suni chakuachi da maa da.

Xndaku Jess sk jnuun ka chisojnuun33 Suni siaan ni ka kaan yv janaan: Koto naa ini ra, ti tu siuku ra taka jnuun ni chisojnuun ra nuu

Yandios, ja maa Yandios kuu ya kuaa jandaa jaa ra. 34 Ko na kachi ri nuu ra naa ra ja tu chisojnuun rasiaan, chi nu na chisojnuun ra ja andv kuu ja kuaa jandaa jaa ra, ti yukan kuu nuu kancha maa Yandios.35Ni tu kachi ra ja uyv kuu ja kuaa jandaa jaa ra, chi jaa kuu nuu jau ya jiin jaa ya, chi maa ya xiin. Nija kuu uu Jerusaln, ja yukan tu kuaa jandaa jaa ra, chi yukan kuu uu chaa kuu Rey kuanu ga ja taujniu. 36Ni tu chisojnuun ra ja kuu ixi xini ra. Sandau tu siuku ra, ti nasa kuu sama ra color ixi xini ra timaa ya ni jaa. 37 So nn kuu ja kachi ra naa ra ja kuu xi tu kuu, chi tu nijniu nga jnuun un, vasu njnuun kanuu ga kuu ja chisojnuun ra un, chi taka ga jnuun un vaji nuu jauu un.

Xndaku Jess sk yv ka ndiyo ini nuu jnaan(Lc.6.2930)

38 Suni ka jini ra ja ni ka kaan yv janaan: Nu ni stuji yv nduchi ra, ti suni stuji nduchi maa i. Ti nuni tava i jnuun yoso ra, ti suni tava ra jnuun yoso maa i. 39Ko ruu na kachi ri: Koto kinjnaan ra jiin yvkani roo, chi suva nu ni kani i n nuu nuu ra, kuaa nga nuu ra na kani tuku i. 40Nu n yv na kankuachija kuni kuisonchaa i camisa ra, suni kuaa jnuun ja na kundaa i chamarra ra. 41Nu n yv na chayka rooja kin nchaka ra ndajniu i sava ichi, ti vaa ga na kinchaka ra i undi nuu kiin y. 42 Ti nu savaa ni ga yvna kakan nuu i n ndajniu nuu ra, kuaa ndajniu kuni i, ti koto siokani ra siaan ni yv un kiin.

Na kundau ini yo yv jito uu yoo(Lc.6.2728, 3236)

43Ka jini ra ja suni siaan ni ka kaan yv janaan: Kundau ini nuu yv kundau ini roo, ti koto uu nuuyv jito uu roo. 44 Ko ruu na kachi ri nuu ra naa ra ja na kundau ini ra nuu yv jito uu roo. Kakantaunuu maa Yandios ja kuu yv ka kaan ndevaa nuu ra ti ka kaan i sk ra, ti chindee yv un vasu na kani iroo. 45 Chi siaan ti sa stuu ra maa ra ja y ra jiin maa Tata ra Yandios, ya kancha andv. Chi maa ya kuuja saa ja ndii sk yv vaa jiin yv kuee, ti suni jaa ya sau ja kuu taka yv un, ti yv un suni kuu i jnaanra nuu uyv jaa. 46Ko nu roo na kundau ini ra nuu nn yv ka kundau ini maa ra, ti nau tau ra iyo janu siaan naa saa ra nusa? Ti suni undi chaa ka jikan yau nuu puestu un ka saa da siaan. 47 Ti suni nu nakanxiau ra jiin nn yv mani ra jiin, ti tu vaa nu na saa ra siaan, chi undi yv ja tu ka kandixia Yandios,suni siaan ka saa i. 48 Ja yukan kuu ja koo ndaa ini ra jiin taka ni yv. Ti siaan kunchuku ndaa ra, chi Tatayo Yandios, ya kancha andv, nn iyo ndaa ini ya jiin yoo naa yo ni kachi Jess.

Mateo 6:1 6 Mateo 6:26Xndaku Jess nasa koto ndau yo ani jnaan yo

61 Siin Jess xndaku ya nuu yv ka skuaa jiin ya, ti ni kachi ya:Koto stuu ra n jniu ja ka saa ra nuu yv ja na ndee i roo. Chi nu siaan na saa ra, ti Tata yo Yandios

ja kancha andv, tu kuaa ya tau ra. 2Nu ka kuni chindee ra yv ndau naa i, koto stuu ra nuu n uu, nanuka saa yv ja ka kaan vixi i, ka jika i ichi, xi ini veuun Israel, ja jiin jnuun i ka stuu i ja tu ka chiuun ijnuun Yandios. Siaan ka kaan i nava na nakuaa yv ja yuun i nuu i maa i naa i. Ko jandaa na kachi rinuu ra naa ra ja yukan ni kuu nd tau i. 3 Ti roo nu ka kuni ra chindee ra yv ndau, ko kuaa xee ra unnava tu kuni ni n yv. 4 Siaan saa ra nava maa n ni Yandios na kuni jniu un, chi maa ya kuu ja kuaatau ra.

Xnaan Jess nasa kakantau yo5Nu ka kuni kakantau ra naa ra, koto saa ra nanu ka saa yv ja ka nu kujiin i ini veuun, xi jik calle

ja na kuni yv nuu i, ja jiin jnuun i ka stuu i ja tu ka chiuun i jnuun Yandios. Ko na kachi ndaa ri ja jiinyukan ni, ti ja ka iyo tau i. 6Ko roo nu kuni kakantau ra, ndv ini vee ra, kas yuxee ra, ti kakantau nuuYandios nuu kande maa n ni ya jiin ra. Ti jini ya jnuun kaan ra, ti maa ya na kuaa tau jikan ra nuu ya.7 Nu jikantau ra, ti tu ndaku niin nuu nuu ra n jnuun kaan ra, nanu ka saa yv tu ka nakuni nau kuumaa Yandios. Chi ka ndoo ini i ja kunisoo Yandios jnuun ka kaan i, ja siaan nu nuu nuu ka ndaku niin ijnuun ka kaan i. 8Koto ma saa ra siaan naa ra, chi xnaka Yandios jini taka ja ka nand ra naa ra, ti sa kajikan ra nuu ya. 9 Ja yukan kuu ja siaan kakantau ra naa ra:Tata yo Yandios, ja kancha ni andv, kava yuun yo nuu sv ni, ti maa ni kuu ja kuanu ga.10 Jika na nuu ni ja yachi na kiji kv tau ni jniu nuu n tuu uyv yo.11 Ti kuaa ni staa nakaji yo vijna ja kuu ja ndendajnu yo n kv n kv.12 Kuan kanu ini ni nuu kuachi ka saa na, nanu ka jan kanu ini na nuu anijnaan na nuu taka ja ka saa i

jiin na.13Koto maa kuaa ni jnuun ja kotojnuni jauu un saa, ti suva nama ni saa nuu nundoo un.Chi maa ni xiin nuu tau jniu, ti maa ni kuu ja ndiso jniu anu un.Ti anu ga na koo sv ni sk yo ja kuu saa ni. Ti siaan na koo.Kachi ra naa ra.

14 Ti n jnuun kanuu ja kakantau ra un kuu ja sakanu ini ra nuu yv jito uu roo. Chi nu siaan na saara, ti suni maa Yandios, ya kancha andv, sakanu ini ya nuu kuachi ra. 15 Ko nu tu sakanu ini ra nuu yvka jito uu roo naa ra, suni siaan maa Yandios tu sakanu ini ya nuu kuachi ra naa ra ni kachi ya.

Xndaku Jess nasa koo ndicha ini yo16 Siin Jess xndaku ya ti ni kachi ya:Nu ka kuni ra koo ndicha ini ra, koto sakuiya ini ra naa ra nanu ka saa yv ja xndoo jnuun Yandios

jiin jnuun i. Ka sakuiya i nuu i ko so ja na kuni yv ja ka iyo ndicha i. Na kachi ri nuu ra ja jiin yukan, ti jani ka niin tau i. Ti yukan ni kuu nd ja niin i. 17Ko roo naa ra, nu ka kuni koo ndicha ini ra, nakacha nuura, ti nachuun ra kuka xini ra. 18Nava siaan tu kani ini yv naa i ja iyo ndicha ini ra, chi maa n ni Yandios,ya kancha jiin ra kuu ja jini ya, ti nava na kuaa ya tau ra ni kachi ya.

Nanu kuu nu skaya yo yaji yo19 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Koto skaya ra ja kuavaa ra nuu uyv jaa, chi nde iyo tikixin ti nde kuaa jniu ka stv t, ti suni kuu

kv akuina ti sakuina i. 20Vaa ga ja nu na skaya ra jniu vaa kuni maa Yandios, ya kancha andv, chiyukan tu iyo tikixin ti tundo xnaa yo, ti ni akuina tu kuu kv ja sakuina. 21 Ja yukan kuu ja nu ndiyo xaanini ra ja na nakaya yaji ra nuu uyv jaa, ti xnaa nd ra yaji ra nuu Yandios nuu kancha ya andv kachiya.

n uun ja kuu yk kuu yo22 Siin Jess xndaku ya ti ni kachi ya:Nduva yt kuu nduchi ra ja kuu nuu n tuu yk kuu ra. Nu ka iyo vaa nduchi ra, ti suni siaan iyo

vaa n yk kuu ra. 23Ko nu tu ndijin nduchi ra, ti nasa kundijin ichi kiin ra nusa? Ti uaa kuaan ra nusiaan. Chi nu na ndava yt un, ti nduva ra ti tuji ra. Ti tu kuu nasa ndoko ra, chi iyo xaan kaa ichi uaakuaan ra un.

Tu xndii ini yo sk ja kuchaku yo24 Ni n yv tu kuu kunukuachi nuu uu jitoo, chi kendo vaa i jiin n da, ti kendo kuiya i jiin nga da.

Ni tu kuu kunukuachi i nuu Yandios, ti ja kundio ini i xuun jiin uun. Chi nn nuu maa ni ya kuu nu nakondoo ini i, ti ansu ja kundio ini i xuun ni kachi ya.

Jito Yandios See ya25 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Na kachi ri nuu ra naa ra, ja koto ma xndii ra ini ra ja kuu ja kaji ra xi ja koo ra, ja na kuchaku ra, xi ja

kuu sama kuun ra naa ra. Chi maa Yandios ni saa ja chaku ra jiin yk kuu ra. Ti maa ya kuu ja kuaa jakaji ra jiin sama kuun ra. 26Ndee naa ra, kt ka ndava nuu tachi un, tu naa jniu ka saa t ja nastutu t, tisavaa t kuiin, ko Tata ra Yandios, ya kancha ya andv, jaa ya ja ka yee t. Ko na kachi ri ja kanuu ga roo

Mateo 6:27 7 Mateo 7:19

naa ra ja kuu kt ka ndava un. 27 Ti ni tundo niin ra naa ra vasu na xndii xaan ini ra jiin ja kuchaku ra, xijiin ja kundio ini ra ja kusukun ga ra. Va nu ja nd xaan ini ra jiin un, ti niin ra kuu ra nu?

28 Xi vaa ka saa ra ja ka xndii xaan ini ra ja kuu sama ra nu? Ndee naa ra nasa ka janu ita rosa un, titu jini yo nasa janu, ko vii xaan kanda. 29 Ko na kachi ri ja ni Salomn, chaa ni kuu rey Israel na janaan,tu ni suku da nanu ita un, vasu vii xaan ni kaa sama da. 30 Ti maa Yandios skuanu ya ita un, ti vii xaan naskutu ya i. Ko vasu vii xaan ni kanda vijna ti ija ja ni ka ichi, ti tukaa ga kuni yo. Chi suva kayu nuu uun.Ja yukan kuu ja nu siaan saa Yandios ja jito vaa ya ita un, ti ansu kanuu ga roo naa ra ja na koto vaaya nu? Ndoo xaan ka nd ini ra nusa? 31 Ja yukan kuu ja koto kachi ra naa ra: Ndoo kaji yo vijna? Tinasa koo yo vijna? Xi kachi ra naa ra: Nasa kuun yo naa yo vijna? 32 Chi taka un ka kaan yv, ja tu kanakuni i nau kuu Yandios. Ko roo naa ra, iyo n Tata ra ja kuu Yandios kancha andv, ti ja jini ya ja taka unka nand ra naa ra. 33 Ja yukan kuu ja kuukuu ini maa Yandios naa ra, ti kuandatu n ini ra jniu tau ya,nava na kuaa ya taka ja ka nand ra naa ra. 34 Ti siaan tu xndii xaan ini ra naa ra ja nasa koo ra ija, chitaka ni kv vaji nundoo un, ti suni siaan kuaa ja ka nand yo vaji n kv n kv ni kachi Jess.

Koto kuu ichi ini yo nuu yv(Lc.6.3738)

71 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Koto kuu ichi ini ra nuu yv ja kaan ndoo ra, nava suni Yandios tu ske ichi ya roo, ja suni siaan kaa

tu maa ra. 2Chi suni nanu ka kaan ndevaa ra nuu anijnaan ra, suni siaan xndichi Yandios roo, ti saa yajiin ra nanu ka saa maa ra jiin anijnaan ra. 3Nu siaan na saa Yandios, ti nasa kuu kaan ndoo ra ja kuuichi ini ra ndee ra nuu anijnaan ra, nu iyo n kuachi i, vasu jakuu ga kaa tu maa ra jiin kuachi ra xino?4 Ko nu ja kuu ga kaa maa ra jiin kuachi ra, ti ndoo kaan vixi ra nuu anijnaan ra ja iyo ndoo ra nusa?ndee na kaa jniu saa ra, ti suni yuji xaan ra jiin kuachi ra. 5 Ko na kachi ri ja ka kuu ra nanu ja xndoojnuun Yandios jiin jnuun, yv ja tu jini ra ja xnakan ndee vaa ra nasa kancha maa ra jiin kuachi ra, ti sakuu kotonchaa ra n kuachi lulu ka saa anijnaan ra.

6Koto xnaan ra jnuun Yandios nuu yv kanchuku nanu ina, chi tu kuantau i jnuun kaan ra. Suva skeichi i jnuun un, chi ka kuu i nanu ina xaan ja ka jn n t yoo. Ni koto xnaan ra jnuun Yandios nuu yvkanchuku nanu kt, chi ske xiko i jnuun un, ti kuau ninu i. Ndee ra kt un nu ni chitu chii t ti tuxijni t,chi nuni un ti jau ninu t sk ni kachi Jess.

Nasa kakantau yo nuu Yandios(Lc.11.913; 6.31)

7 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi da:Koto xndii ra ini ra, ja kakantau ra nuu Yandios. Siin kakantau ra nuu ya nanu ja kana ra xini n yv

nu nand ra n ndajniu. Ti siaan na kunisoo ya ti kuaa ya nau ja nand ra. 8Chi nu siin yo jikantau yo,ti kuaa ya nuu yo. Chi nu nduku yo ti naniin yo. Ti nu na kana yo ti kunisoo ya. 9 Xi ka iyo n n ra jatava ini ra kuaa ra n yu nuu see ra, nu ka jikan i staa nuu ra nu? 10 Xi nu ka jikan i chk, ti kuaa ra nkoo nuu i nu? 11 Roo naa ra, vasu ka nchakuachi ra, ko suni iyo jniu vaa ka saa ra ja ka nduku ra ja vaaja kuu see ra. Ti suni siaan Tata ra Yandios, ya kancha andv, kuaa ya taka ja vaa nu na kakan ra nuu yanaa ra.

12 Ja yukan kuu ja kava yuun ra jiin yv naa i, nava suni siaan na nakuaa i ja yuun roo naa ra, chisiaan tau ley Moiss jniu jiin taka ga tutu ni ka chaa profeta na janaanni kachi Jess.

Iyo uu ichi(Lc.13.24)

13 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Na kachi ri ja iyo uu ichi naniin ra, n kuu ichi vaa ti nga kuu ichi nundoo. Ti ichi nundoo un tu y

kiin ra, chi jicha xaan, ti nua ja saa ra nava kuni maa ra. Yukan iyo jnuun ndichi ini, kuu siin ra jiin takajnuun ra, ko sand ni ga ichi un kande nuu jnanu ndatu ra, ti kuaa yv kuankoyo i ichi un, ko sand niga ichi un ti naa yv un naa i. 14 Ti ichi vaa ja kuu ichi Yandios, vii nchaa ni kaa, ti nde kuaa yv tu kananduku i ichi un, chi jaku ni yv kuu ja ka naniin ichi un, ti yukan kundikun i kuankoyo i jiin. Ti nuu ndichi un, kuu nuu najaa i nuu Yandios. Ti yukan nanitau i ja na kuncha i jiin ya ja kuu saa nini kachi Jess.

Jiin ndee yujnu sa nakuni yo nuu yujnu vaa xi yujnu kuee kuu(Mt.12.3337; Lc.6.4344)

15Koto maa ra naa ra jiin yv ka xndau aan, ja ka kaan ja ka kuu i profeta ka kaan jnuun Yandios un.Chi yuun vekoyo i nuu ra naa ra, ko au i kuu nanu kt xaan, chi ka uun kuina ini i. 16Ti roo naa ra tuka jini ra ndoo ka ndoo ini yv un, nu ka ndoo vaa ini i xi tuu. Ko jiin jniu saa i un ti kuni ra naa yv kakuu i. Chi na kachi ri ja tu kuu kuniin yo ndee tkaya xini n nuiu, xi kuniin yo tch vixi xini n nuiuxaan. 17 Ja yukan kuu ja taka yujnu vaa kuaa ndee vixi. Ti taka yujnu ka jaa ndee kuee tu kaji yo. Siaankuu yv vaa, chi ndoo ini i saa i n jniu vaa. Ti yv saa ndevaa un, mani jniu kuee ndoo ini i. 18 Tiyujnu vaa un tu kuu kuaa ndee kuee, ni yujnu kuee un, tu kuu kuaa ndee vaa. Yukan kuu ja n yv vaatu saa ndevaa i, ti yv kuee un nn ka saa ndevaa i. 19 Ti taka yujnu kuee ja tu kee ndee vaa xini un,kancha yo ti na kayu nuu uun. Ti nu saa yo siaan jiin yujnu un, va jandaa ndixia kuu ja kuaa Yandios

Mateo 7:20 8 Mateo 8:15

n nundoo xaan nuu yv kuee un. 20 Ja siaan kuu ja jiin jniu ka saa i un, nakuni yo naa yv ka kuu i, jatu kaan ndaa i jnuun Yandios.

(Lc.13.2527)21 Ansu tend yv ndakuniin sv ri najaa i andv nuu tau Yandios jniu, vasu na kachi i: Niin kuu

jitoo na, ti saa kuu see ni. Yv yukan tuu, chi nn yv siuku jniu tau Tata ri Yandios, ya kancha andv.Yv yukan ni kuu ja najakoyo. 22Nu na jaa kv sand ni ga un, ti nde kuaa yv ndakuniin sv ri, ti kachi:Niin kuu jitoo na, ti saa kuu see ni. Saa kuu ja ni ndiso jniu nuu ni na ni kaan na jnuun ni. Ti jiin svni ni ka keniin na tachi xaan un kuankoyo, ti suni jiin sv ni ni ka saa na kuaa ga jniu anu, kachi. 23Koyukan na ti kachi ri jini yv un: Jankv ni nakuni ri roo ja kuu ra see ri. Kuxio nuu ri naa ra, ti kuankoyoroo, yv ndevaa, kachi ri ni kachi Jess.

Xndaku Jess sk uu vee(Lc.6.4749; Mr.1.22)

24 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Ja yukan kuu ja yv kuni chunsoo, na chunsoo i, ti na saa i jniu tau ri. Ti yv un kuu i nanu n chaa

yukun ini, ja konuun xaan ni saa da vee da, ti kunuu tey ni skee da yuu ka ndiso nama vee un. 25Ni kiin sau xaan, ni ndaa nducha ti ni kani n tachi xaan jika vee un, ko tu ni nduva vee un, chi kunu xaan kayndy yuu ka ndiso nama vee un. 26 Ko yv ni jinisoo ti tu ni siuku i taka jnuun kaan ri, kuu i nanu nchaa aa ja ni jani da vee da nuu uun taya. 27Ni jaa n sau xaan, ni ndaa yucha, ti ni nandoyo uun un,ni kee n tachi xaan, ti ni nduva vee un kuaan, ti ni naa i kachi Jess.

28Nu ni nd ni kaan Jess jnuun un, ti so ni ka naa ini yv ni ka usoo jnuun ni kaan ya, 29 chi ndichixaan ni xndaku ya jnuun un, ja ni n chaa ka xnaan ley Israel un, tu ka xndaku da siaan.

Ni saa Jess tajna n chaa jnaan kuee ndy teyu(Mr.1.4045; Lc.5.1216)

81Nu ni nandeoku Jess jaa yuku un, ti chitu xaan yv ni ka nandikun tuku i ya. 2 Ti ni tuva n chaa

jnaan kuee ndy teyu. Ni jakunjit da nuu ya, ti ni kandau da jiin ya:Jitoyo Jess, nu kuni ni ti sandoo ni saa jiin kuee na jaa kachi da.3Yukan na ti ni skaa ya ndaa ya, ni kee ya sk da, ti ni kachi ya jiin da:Kuni ri, na ndundoo ra vijna ni kachi ya.Nu ni kaan ya siaan, ti ni nduvaa ni chaa kuu un. 4 Ti ni xndaku ya nuu da:Kuaan, ti koto kani ra jnuun nuu ni n yv ja, ja ni nduvaa ra. Xnakan, kuaan ti kiin ra nuu sutu un,

na kuni da ja, ja ni nduvaa ra. Ti kundaa nau ja soko ra nuu Yandios, siaan nava kachi ley Moiss, nava nakuni yv ja, ja ni kenchaa ndy un roo ni kachi ya.

Saa Jess tajna n muzu capitn romano(Lc.7.110)

5-6Nu ni jaa Jess uu Capernaum, ti ni kenda n chaa kuu capitn, ja kuu chaa yndaa n ciento soldado,ka y jiin ejrcito uu Roma, ti ni kandau da jiin Jess:

Jitoyo, kancha n muzu na vee na, katuu i jito, ni kuu tkuku i, ti uu xaan tonto i kachi da.7 Ti ni kachi Jess:Maa ri na kin saa tajna i ni kachi Jess.8 Ti ni kachi chaa un jiin ya:Jitoyo, kuanu ga ni ja kuu saa, ti tu kuu kejnaan na jiin ni. Ja yukan kuu ja tu kuni na ja kiin ni

undi vee na, chi so kuni na ja na tau ni jniu, ti na nduvaa muzu na. 9 Chi saa, suni iyo n chaa kuanutau jniu nuu na. Ti suni maa na, yndaa na soldado na. Ti nu na kachi na jiin n da: Kuaan, ti kiin da.Ti kachi na jiin nga: aan jaa, ti kii da. Ti tau na jniu nuu muzu na ja na saa i n jniu un, ti saa ikachi da.

10Nu ni jinisoo Jess jnuun un, so ni naa ini ya, ti ni kachi ya jiin yv kuaa kuankoyo jiin ya un:Jandaa na kachi ri nuu ra naa ra ja n tuu uu Israel, tu iyo ni n yv kandixia ruu nanu ni kandixia

chaa jaa. 11Ko na kachi ri nuu ra naa ra ja nde kuaa yv kikoyo i ichi nuu kaa jiin ichi nuu kee ndikandii,ti kvkoyo i uu nuu tau Yandios jniu, ti nukoo i xiin Abraham, Isaac, jiin Jacob. 12 Ko kuaa yv Israelja ka kuni kunchuku uu nuu tau Yandios jniu un, keniin ya maa i kinkoyo i ichi fuera uu un, ti koo inundoo kunchuku i. Yukan ti ndee i ja jnuun kuiya ini, kuyu yuu i, ti nakey i jnuun i ja xaan nakaniini i kachi Jess.

13Yukan na ti ni kachi ya jini chaa kuu capitn un:Kuanoon vee ra, ti na kuu siaan nava ni kandixia ndaa ra ni kachi ya.Ti un, ni nduvaa ni muzu chaa un.

Saa Jess tajna nana chiso Pedro(Mr.1.1931; Lc.4.3839)

14 Yukan ti ni jaan Jess vee Pedro. Ni jini ya ja katuu nana chiso Pedro nuu jito, kuu a jiin kuee kijixaan. 15Ni jn ya ndaa a, ti ni kenchaa ni kiji un maa a. Yukan ti ni ndoko a, ni saa a ndeyu, ni ka yeeda jiin ya.

Mateo 8:16 9 Mateo 9:5-6Saa Jess tajna yv kuaa(Mr.1.3234; Lc.4.4041)

16Nu ni kuaa, ti ni ka chakoyo yv nuu Jess jiin tjn xaan yv ka jnaan tachi xaan, ti jiin n ni jnuunni kaan ya, ni keniin ya tachi xaan un kuankoyo. Ti suni ni ka nduvaa ni taka ga yv ka kuu un. 17Yukanni kundaa jnuun Yandios nava ni kaan profeta Isaas na janaan, ja ni kachi da: Maa ya ni kundau ini yoojiin kuee ka jnaan yo, ti ni kenchaa ya kuaan, kachi Isaas.

Uu chaa ka kuni kiin jiin Jess(Lc.9.5762)

18Nu ni jini Jess ja nde kuaa yv ni ka ndututu jiin ya, ti ni tau ya jniu nuu ndajaa ya ja na kin yaa dajiin ya undi nga nuu yuu lago un. 19 Ti n chaa ka xnaan ley Israel un ni tuva nuu ya, ti ni kachi:

Maestro, kuni kiin na jiin ni vasu savaa ni ga na ichi na kiin ni, ti kiin yo ni kachi da.20 Ti ni kachi Jess jiin da:ukuii un chi ka iyo yau kava ka y t. Ti saa un suni ka iyo taka t nuu ka ndetatu t. Ko ruu, ja kuu

ri maa See Yv uyv, va sa nanu iyo nuu ndetatu tl xini ri kachi Jess.21 Ti nga chaa kuu ndajaa ya un ni kachi:Jitoyo, kundatu ni na kin chunduji na tata na xnakan, ti sa chaa na, na choo ni kachi da.22 Ti ni kachi Jess jiin da:Jini ra ja ka iyo yv kanchuku nanu ndy, chi tu ka chunsoo i jnuun Yandios. Ti sia yv un na chunduji

jnaan maa i, ti aan na choo kachi ya jiin da.Ni saa Jess ja na jaku tachi sau xaan un jiin nducha lago(Mr.4.3541; Lc.8.2225)

23 Yukan ti ni kv Jess ini barco, ti yv ka skuaa jiin ya, ni ka ndikun i ya kuankoyo i jiin ya. 24 Yukanti ni ndonda n tachi sau xaan tonto nuu lago un, ni kejaa kava nuu mani ga nducha un nuu barco un. KoJess chi kixi kixi ni ya. 25 Ti ni ka xndoto ndajaa un ya, ti ni ka kachi da:

Jitoyo, nama ni, yoo chi naa yo. Ka kuni kekanu yo chii nducha jaa! ni ka kachi da.26Ko ni kachi ya jiin da:Ndoo xaan ka yuu ra. Xi ka jani ini ra ja tu chindee Yandios roo naa ra nu? ni kachi ya.Yukan ti ni ndoku ya, ti ni tau ya jniu nuu tachi sau xaan un jiin lago un, ti nain kut ni kuu.27 Ti so ni ka naa ini chaa un, ti ka nndajnuun da:Naa chaa kuu jaa ja undi tachi sau xaan un, jiin lago un ka jandatu nuu da! kachi da naa da.

Chaa ka jnaan tachi xaan uu Gadara(Mr.5.120; Lc.8.2639)

28Nu ni yaa Jess nga nuu yuu lago un, nuu kuu yuu uu Gadara. Ti undi staa stilaten nuu ka undujindy un ni ka kendakoyo uu chaa ka jnaan tachi xaan, ti ni ka chakoyo da nuu Jess. Ti ndnduu da ka jnaantachi xaan un, ti kuaan xaan ni ka nduu da ja ni n yv tukaa ga kuu yaa i ichi un. 29Ti ni ka jakunchaa daka kana koo da:

Niin Jess, See Yandios! Ndoo kv nduu ni jiin na naa na, xi vaji ni ja kuaa ni nundoo saa nu?Vasu ti jaa ga kv kii juicio ni ka kachi da naa da.

30Ti yajni yukan ka jikonuu kuaa xaan kn ka yaji t. 31Yukan ti ni ka kandau tachi xaan un jiin Jess, tini ka kachi:

Nu kuni keniin ni saa naa na, ko kuaa ni jnuun ja na nandikun na kn un naa na ni ka kachi.32Yukan ti ni kachi Jess jini tachi xaan un:Kuaan naa ra ni kachi ya.Yukan ti ni ka xndoo tachi xaan un chaa un naa da, ti ni ka kekoyo kuaan, ti ni ka najnaan jiin kn un.

Ni nd kn un ni ka jaa t corr, ti ni ka nukoyo t n xava, ti ni ka kv t nuu nducha lago un, ti ni kakancha t nducha un, ti ni ka jii t. 33 Ti chaa ka ndito kn un ni ka yuu xaan da, ni ka jaa da corr, ti nika jan kasjnuun da nuu yv uu un nava ni ka jnaan kn da, jiin ja ni ka jnaan chaa ka jnaan tachi xaanun. 34Yukan na ti tend yv uu un ni ka jaan nuu kande Jess. Nu ni ka jakoyo yv un nuu Jess, ti ni kakachi i jiin ya ja na kee ya, ti na kiin ya uu.

Ni saa Jess tajna n chaa tkuku(Mr.2.112; Lc.5.1726)

91Yukan ti ni ndv Jess ini barco, ni nayaa tuku ya nga nuu yuu lago un. Ti ni najaa ya uumaa ya. 2Ti

yukan ni ka jakoyo yv jiin n chaa ni kuu tkuku, katuu da nuu jito yuu. Ti nu ni jini Jess ja ni ini da ni kakandixia da ya ja kuu saa ya tajna chaa kuu un, ti ni kachi ya jiin chaa kuu un:

Ndau see ri, ndee saa ni ra, chi ja iyo jnu kanu ini nuu kuachi ra kachi ya jiin da.3Ti yukan kaiin tjn chaa ka xnaan ley Israel. Ti nu ni ka jinisoo da jnuun ni kaan Jess jiin chaa tkuku

un, ti ni ka kejaa ka ndoo ini da: Xi ndaa ja ndoo ini chaa un ja kuu da Yandios, ja siaan kaan da skya? kachi da naa da.

4 Ti ja ni jini Jess ja siaan ka ndoo ini da, ti ni kachi ya:Ndoo ka ndoo ini ra siaan naa ra? 5-6Chi na kachi ri ja maa ri kuu See Yv uyv, ti ndisojniu ri ja

kuankanu ini ri nuu kuachi yv naa i. Vijna ti na stuu ri n jniu saa ri jaa ni kachi ya.

Mateo 9:7 10 Mateo 9:28Yukan na ti ni kachi ya jiin chaa tkuku un:Ndoko, nastuu yuu ra, ti kuanoon vee ra ni kachi ya.7 Ti ni ndoko chaa tkuku un, ti kuanoon da vee da. 8Nu ni ka jini yv un, ti ni ka naa ini i ja siaan ni

saa ya. Ti ni ka kuvaa i ni ka nakanajaa i Yandios ja siaan ni jaa ya jniu anu un nuu n chaa.Kana Jess xini Mateo ja na kuu da ndajaa ya(Mr.2.1317; Lc.5.2732)

9Ni kee Jess yukan ti kuaan ya, ti ni jini ya n chaa nani Mateo, nukoo da nuu kinyau da puestu, ti nikachi ya jiin da:

aan na choo, ti kundikun ra ruu ni kachi ya.Yukan ti ni ndoku ni chaa un, ti kuaan da jiin ya.10 Ti nu ni jaa Jess vee Mateo yukan ni yee ya staa. Ti kuaa xaan chaa ka kinyau puestu ni kuiin un,

jiin tjn chaa tu ka siuku ley Israel. Kanchuku da jiin ya nuu mesa ka yee da staa, jiin taka ndajaa ya. 11Konu ni ka jini chaa fariseo yukan, ti ni ka jikajnuun da ndajaa ya, ti ni ka kachi da:

Ndoo kuu ja yaji maestro ra staa jiin chaa ka kinyau puestu un jiin taka chaa tu ka siuku ley Israelyukan? ni ka kachi da.

12Ni jinisoo Jess ja siaan ni ka kaan chaa un, ti ni kachi ya jiin da:Yv ka iyo ndendajnu tu kanand i chaa tajna, chi yv ka kuu kuu ja ka nand nmdico. 13Kuanoon

naa ra ti skuaa ra nasa kuni kaan jnuun jaa: Ruu kuni ri ja na kuankanu ini nuu jnaan ra naa ra, ti ansuja soko ra kt naa ra. Chi ansu vaji ri ja kaan ri jnuun Yandios nuu yv ka jani ini ja iyo ndoo jiin kuachii. Chi suva ni chaa ri ja na kaan ri jnuun Yandios nuu yv ka nakuni ja ka iyo kuachi i, nava na nakani inii nuu Yandios kachi Jess.

Ka jikajnuun da Jess sk jnuun ndicha ini(Mr.2.1822; Lc.5.3339)

14Yukan ti ni ka chakoyo ndajaa Juan, chaa skuanducha un, nuu Jess, ti ni ka jikajnuun da ya:Ndoo saa naa na jiin chaa fariseo, xaan tjn jinu ka kendo ndicha ini na, ti ndoo ndajaa ni, ndoo tu

ka kuu koo ndicha ini da naa da? ni ka kachi da.15Yukan ti ni kachi Jess:Va nu kuu koo ndicha ini yo nu iyo n viko nandaa, ti tu kus ini yo nu kancha novio un jiin yo nu?

Ko nu na jaa kv ja kuxio novio un kiin da, yukan na ti sa kuu koo ndicha ini yv un naa i. Suni siaan kuuja nu n kancha ri ti tu kuu koo ndicha ini chaa ka skuaa jiin ri. Ko jaa n kv nu na kuxio ri kiin ri, yukanna ti sa na koo ndicha ini da naa da ni kachi ya.

16 Siin Jess xndaku ya ja tu kejnaan jnuun jaa ja xnaan ya, jiin jnuun janaan, ti ni kachi ya:Tu kuu nachaa yo sama tuu jiin n sama jaa, chi ndy sama jaa un ti kancha sama tuu un, ti suva

kuu jicha ga tende kiin. 17Ni tu kuu chuun yo vino jaa chii n tuu, chi vino jaa un ndata tuu un, tixnaa yo ndnduu. Ja yukan kuu ja na chuun yo vino jaa chii jaa un, ti siaan ni n ni n tu xnaa yo nikachi ya.

See s Jairo jiin aan ni kuee sama Jess(Mr.5.2143; Lc.8.4056)

18Ni kaan ga Jess jnuun un, ti ni jaa n chaa kuanu ini n veuun Israel un, ni jakunjit da nuu Jess,ti ni kachi da:

Ja ni jii see s na, ko nu na kiin yo, ti chuxndee ni ndaa ni sk i, ti va nandoto tuku i ni kachi da.19Ni ndoku Jess ti kuaan ya jiin chaa un jiin ndajaa ya. 20 Ti yukan kuaan n as ja ja ni kuu uxi

uu kuiya jnaan a kuee n. Ni tuva a ichi jata Jess ti ni kuee a sama ya, 21 chi ni ndoo ini a: Nu nakundee ri kuee ri vasu sama ya, ti va nduvaa ri, siaan ni ndoo ini a. 22 Ko ni ndeokoto Jess, ni ndeeya nuu a, ti ni kachi ya:

Ndee sani ra hija, ja ni nduvaa ra chi ni kandixia ra ruu, ja kuu saa ri tajna maa ra ni kachi ya.Ti yukan un ni nduvaa ni aan un.23Nu ni jaa Jess vee Jairo, chaa kuanu un, ti ni jini ya ja, ja ka iyo tuva msica ja kin chunduji da ndy

lulu un, ti yv kaiin un ka kanajiin koo i ja ka ndee xaan i, 24 ti ni kachi ya:Kuan kee naa ra fuera un, chi tu ni jii suchi lulu jaa, chi so kixi i kachi ya.Ti yv kaiin un so ni ka jaku i ja siaan ni kaan Jess. 25 Ko ni keniin Jess maa i kuankoyo i ichi fuera,

ti ni kv ya ini vee un, ni jn ya ndaa aan lulu un, ti ni ndoko i. 26Yukan na ti n tuu uu un ni jichanuujnuun Jess ja siaan ni kuu un.

Ni saa Jess tajna uu chaa kuaa27Nu ni kee Jess yukan ti kuaan ya, ti ni ka ndikun uu chaa kuaa jata ya, ti ka kanajiin da kuajakoyo da:Kundau ini ni saa naa na, niin ja kuu see David, chaa ni kuu rey Israel undi na janaan! ni ka kachi

da.28 Ti nu ni jaku Jess n vee, ni ka tuva chaa kuaa un nuu ya, ti ni jikajnuun ya maa da naa da, ti ni

kachi ya:Kandixia ra naa ra ja kuu saa ri jniu jaa nu? kachi ya.Ti ni ka kachi da:Jitoyo, ka kandixia na kachi da naa da.

Mateo 9:29 11 Mateo 10:2129Yukan ti ni kuee Jess nduchi da naa da, ti ni kachi ya:Na kuu nava ni ka kandixia ra naa ra kachi ya.30 Ti ni ka nduvaa ni nduchi chaa un naa da. Yukan na ti niin xaan ni tau ya jniu nuu da naa da, ja tu

kani kut da jnuun nuu yv naa i.31Ko jii ni ni ka kee da kuaan da, ti ni ka jani ni da jnuun nuu taka yv uu un jniu ni saa Jess.

Ni saa Jess tajna n chaa n32 San ni ka kee chaa un kuankoyo da, ti ni ka chakoyo tuku uu ga da jiin n chaa n, ti chaa un suni

jnaan da tachi xaan. 33Nu ni keniin Jess tachi xaan un kuaan, ti ni kejaa kaan chaa n un, so ni ka naaini yv kaiin un, ti ni ka kachi:

Jankv ka jini yo n jniu siaan, ja kuu nuu n uu Israel kachi naa.34Ko ni ka kachi chaa fariseo un:Keniin chaa jaa tachi xaan un kuaan, ko jiin sv maa jauu un saa da kachi naa.

Ni kundau ini Jess yv naa i35Ni jikonuu Jess taka uu jiin taka ranchu xnaan ya ini veuun Israel jiin taka uu, xndaku ya ja nasa

kuu kv yv ndaa Yandios, ti tau ya jniu nuu i. Ti kenchaa ya taka nuu kuee ja ka jnaan yv. 36Ni ndeeya nuu yv un ti ni kundau ini ya naa i, chi nde ndau ka saa i, ja ka kuu kuiya ini i. Chi ka kuu i nanu rni ka jichanuu, ti ni ka sana t nanu ja ni ka skuita t jitoo t. 37Yukan na ti ni kachi ya jiin ndajaa ya:

Jniu Yandios kuu nanu kv ka nastutu yo triu, chi jandaa ndixia kuu ja, ja ni kuu tende triu un kojaku ni muzu ka iyo ja sajniu un. Siaan kuu yv jaa naa i, chi ndau ka saa i ja tundo xndaku nuu i, chi kakumani chaa xndaku un naa da. 38 Yukan kuu ja kaan ri ja kakantau nuu maa Yandios naa ra, chi maa yakuu ja xiin jniu un, ti na chuun ya muzu na nastutu jniu unkachi ya.

Ni nakaji Jess nd uxi uu ndajaa ya(Mr.3.1319; Lc.6.1316)

101Yukan na ti ni nastutu Jess nd uxi uu ndajaa ya ja na kujiin da jiin ya, ti ni jaa ya jniu anu nuu da

naa da, ja na kuu keniin da tachi xaan jiin ja na kenchaa da taka nuu kuee.2 Jaa ka kuu sv nd uxi uu ndajaa Jess. Xnakan ni nakaji ya Simn, ja suni nani da Pedro, jiin ani da

Andrs; Jacobo jiin ani da Juan, ja ka kuu da see y Zebedeo; 3 Felipe; Bartolom; Toms; Mateo ja ni kuuda chaa kinyau puestu un; Jacobo ja kuu see y Alfeo; Lebeo ja suni nani da Tadeo; 4 Simn, chaa ni y jiinpartido Kananista; jiin Judas, n chaa uu Cariote ja kuee ga ti ni nakuaa da Jess nuu enemigo ya.

Taji Jess ndajaa ya ja na kaan da jnuun Yandios(Mr.6.713; Lc.9.16)

5Ni taji Jess nd uxi uu chaa un, ko xnakan ni xndaku ya nuu da, ti ni kachi ya:Koto kinkoyo ra uu nuu tu kanchuku yv ka kuu yv Israel, ni tu kv ra ni n ndau Samaria naa ra.

6 Kuankoyo nuu kanchuku yv nacin Israel, chi ka kuu i nanu r ni ka sana, ti siaan tu ka chaku ini i naichi kuankoyo i. 7Ti kani ra jnuun nuu yv un ja, ja ni jaa kv nuu tau Yandios jniu. 8 Saa ra tajna yv kakuu, ti na xndoto ra yv ni ka jii. Suni saa ra tajna yv ka jnaan ndy teyu nava na ndundoo i. Ti keniinra tachi xaan naa ra na kinkoyo. Ti koto maa kinyau ra nu ni kuu ni ka saa ra taka jniu un.

9 Ichi kinkoyo ra tu kundaa ra oro, ni plata, ni cobre naa ra. 10Ni tu kundiso ra unu staa ja kuu ichi ra.Vajnuun ni camisa kuu ja kuun ra naa ra, ti tu kundaa ra ndija ni yujnu xii. Tu kundiso ra taka un, chin chaa saa jniu nn kuu ja niin da ja kaji da.

11Nu ni jakoyo ra n uu xi n ranchu, nduku n vee nuu kanu ini ra yv, ti yukan kunchuku ra undisa kinkoyo ra. 12Nu ni ka kv ra vee un naa ra, kanxiau ra jiin yv un, ja na kukuee kunchuku i. 13Nu kaiyo vaa ini yv un, ti kakantau ja na kukuee kunchuku i. Ti nu tuu, ti nduku ra nga vee nuu kunchuku ranaa ra. 14 Ti taka yv ja tu ka jaa vee un, ni tu ka chunsoo jnuun Yandios ka kaan ra, kekoyo vee yv unjiin uu i. Nu ni kekoyo ra uu un, ti ks tkacha ini ndija ra naa ra, ti yukan na kuu n sea ja tu ni kakandixia yv un jnuun ni ka kaan ra naa ra. 15Chi na kachi ri nuu ra naa ra, ja nu na jaa kv chaa juicio, tikanu ga nundoo kii sk yv uu un, ti ansu yv uu Sodoma jiin Gomorra ni kachi Jess.

Sk ja koto uu yv nuu ndajaa Jess(Lc.12.1112)

16 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Ndee naa ra, ruu taji ri roo kinkoyo ra nanu r kuankoyo nuu kaiin kt xaan. Kava vivo ra naa ra,

ko so ja koto maa n ja saa ra jiin yv. Kuee kava ini ra naa ra nanu n sata, ja tu nduxaan t. Ti siaankunchuku ra. 17 Ko ndee ra naa ra, chi jn yv presu roo, ti nakuaa roo nuu chaa ka kuanu un naa ra,ti kuaa chaa un tau ra ini veuun Israel un. 18 Ti sk ja ka jika ra jiin ri, ti nakuaa da roo vasu undi nuugobernador xi nuu rey, ko vasu undi nuu chaa un, ti suni kuu kaan ra jnuun ri jiin nuu yv nga nacin.19Nu ni ka jn da presu roo, ti nakuaa da roo nuu chaa ka kuanu un, ti koto ma xndii ra ini ra naa ra, janasa koo jnuun kaan ra naa ra, chi nu na jaa nuu kaan ra, ti maa Yandios na kachi nasa koo jnuun kaanra naa ra. 20 Chi ansu roo kuu ja kaan, chi Espritu maa Yandios kuu ja kuaa jnuun kaan ra naa ra.

21 Chi yv tu ka kandixia, chakuachi jnaan i jiin ani i, ti nakuaa i da ja na ku da. Ti suni chaa ka kuutata, chakuachi da see da, ti nakuaa da chaa ja na ku da. Ti suni see un, chakuachi i tata i, ti nakuaa i da ja

Mateo 10:22 12 Mateo 11:6na kuu da. 22 Ja yukan kuu ja nde kuaa yv koto uu roo sk ja ka y ra jiin ruu, ko taka yv ka siuku ndaa,vasu na kuui ja sk ruu, ko taka nanitau. 23Ko nu n uu na koto uu yv roo naa ra, kuankoyo nga uu.Ti na kachi ndaa ri nuu ra naa ra ja ruu, maa See Yv uyv, xnaka ja nchaa ri ti sa ndekava ra kuikonuura taka uu Israel. 24 Ndee naa ra, ja ka jini ra ja ni n ndajaa tu kuu kuanu ga ja kuu chaa yndaa da,ti ni n chaa junukuachi tu kuu kuanu ga da ja kuu jitoo da. 25 Chi nu na saa ndevaa yv jiin maa chaakuanu un, ti suni siaan saa i jiin chaa ka kuu taka ndajaa da. Ti nu ka skonani i ruu Beelzeb (ja kunikaan jauu kuanu), ti ndee ga ja nu tu kaan i sk roo naa ra ja ka kuu ra ndajaa ri kachi Jess.

Xndaku Jess nau kuu ja na koyuu yo(Lc.12.27)

26 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Ja yukan kuu ja koto yuu ra ndee ra yv kanda kuaan un, chi tu iyo ni n jniu saa xee i ja na kendo

say nuu Yandios, chi taka ni kenda nuu ndijin. 27Ko jnuun xnaan ri nuu maa ni ra jaa naa ra, ti kaan rataka nuu kanchuku yv naa i. 28 Ti koto yuu ra ndee ra yv ka jani yk kuu, chi tu niin i au ra ja kanii. Ko maa Yandios kuu ja koyuu ra, chi maa ya kuu ja jani yk kuu n jiin au nuu infiernu.

29Maa Yandios kuu ja na kachi nasa koo jiin maa ra naa ra. Jini ndaa yo yukan, chi undi saa kuachi un,jito vaa ya t, ja ni n t tu kanakava nuu uun nu tu kachi maa Tata ra Yandios. 30 Ti ja roo naa ra, chiundi ixi xini ra ni kau ya nd n nd n. 31 Ja yukan kuu ja koto xnd ini ra, chi yau ga ka nchaa n n ranuu Yandios ja kuu n jn saa kuachi un naa t kachi Jess.

Yv ka y jiin Cristo Jess(Lc.12.89)

32 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Taka yv nu na kachi ndaa ja ni ka y i jiin ri, ti suni ruu nakachi ndaa ri nuu Tata ri, ya kancha ya

andv, ja jini ri maa i. 33 Ko nu na chisay i ruu nuu yv, ti suni ruu kachi ri ja tu jini ri yv un nuu Tatari, ja kancha ya andv ni kachi Jess.

Koto uu jnaan yv ja sk Jess(Lc.12.5153; 14.2627)

34 Siin Jess kaan ya, ti ni kachi ya:Tu kani ini ra naa ra ja ni chaa ri uyv jaa, ti saa ri ja na kukuee kunchuku mani yv naa i. Chi ni

chaa ri, ko so ja nu na kandixia i ruu, ti koto uu jnaan yv naa i. 35Koto uu n see y nuu tata da, ti sunin see s koto uu a nuu nana a, ti see janu un koto uu a nuu nana chiso a. 36 Ja siaan kuu ja nu nakandixia yv ruu, ti koto uu jnaan maa i ini vee i naa i.

37Nu ukuu ini ra ruu, ko nu kundau ga ini ra tata ra jiin nana ra, ja siaan ti tukaa ga y ra jiin ri. Suninu ka kundau ga ini ra see s ra xi see y ra, ti suni tukaa ga ka y ra ndaa ri naa ra. 38Ti nu tu ka ukuuini ra ruu ja kundikun ra ruu, ti vasu na ku ra, ko tukaa ga ka y ra jiin ri. 39 Chi taka yv ka kuni nama imaa i nuu uyv jaa, ti tukaa nanitau i ja kuu saa ni. Ko nu na nakani ini i ti xndoo i taka un ja na kundikuni ruu, ti nanitau i ja kuu saa ni ni kachi Jess.

Nasa niin yo tau nuu Yandios(Mr.9.41)

40 Siin Jess kaan ya, ti ni kachi ya:Nu n yv na kuantau jnuun ri ja ka kaan ra, ti suni jantau i maa ri. Ti yv jantau ruu, suni ja ni

jantau i Tata ri, ya ni taji ruu. 41Ti n yv nu na kuantau i jnuun Yandios ja kaan n profeta, ti suni niini tau i nanu ni niin profeta un. Ti nu n yv na kuantau i n chaa vaa ja ni y da jiin ruu, ja so ja kuuda chaa vaa, suni niin da tau da nanu niin chaa vaa un. 42 Ti vasu savaa ni ga yv nu na kuaa i n vasunducha vijin nuu chaa ndau ja ka ndikun da ruu, ti na kachi ndaa ri ja suni iyo tau yv unni kachi Jess.

Chaa ni ka jika jiin Juan, chaa skuanducha(Lc.7.1835)

111Nu ni nd ni xndaku Jess nuu nd uxi uu ndajaa ya, ni kee ya kuan xnaan ya nuu yv uu kaiin yajni

un.2Ti Juan, chaa ni skuanducha un, ja kande da vekaa. Ti nu kande da un, ni niin da jnuun taka jniu saa

Cristo. Yukan ti ni taji da uu chaa ka jika jiin da un kuankoyo da nuu kande Jess, 3 ti ni ka jikajnuun da yasiaan:

Maa ni kuu Cristo ja ni chisojnuun Yandios ja kii nu? Xi kundatu yo nga nu? ni ka kachi da.4Yukan ti ni kachi Jess:Kuankoyo naa ra ti kani jnuun nuu Juan naa ra taka ja ni ka jini ra jiin taka jnuun ni ka jinisoo ra jaa

naa ra. 5Kani jnuun nuu da ja ka ndundijin nduchi chaa kuaa un, jiin ja ka ndokaka chaa tkuku un, jiin jaka ndundoo chaa ka jnaan kuee ndy teyu un. Suni chaa soo un ka ndundijin soo da, jiin ja ka nandotondy naa i, jiin ja kuu nuu yv ndau kaan ri jnuun Yandios nasa nanitau i kachi Jess.

6Ti kachi jiin da ja kandichi Yandios jiin yv tu ka yuu i kundikun i ruu, vasu na koo ndoo koo nene i jask ruu.

Mateo 11:7 13 Mateo 12:27Nu ni ka yaa chaa un kuaan da, ti ni kejaa Jess kaan ya jiin yv un ja na chaa kuu Juan, ti ni jikajnuun

ya:Na ni ka jandee ra undi nuu uun tee un, ndoo ka ndoo ini ra ja saa chaa un? Ti tu ni ka jini ra n

chaa un nanu n yoko icha ja kanda jiin tachi un, ti chaa un tu ni sama nuu nuu da jnuun kaan da, chi nni jnuun ni kaan da. 8Ti nu ni ka jandee ra yukan, Xi ni ka jini ra ja uun chaa un sama vaa nu? Chi nakachi ri ja yv ka uun sama fino kanchuku da vee chaa ka kuu rey. 9 Ti ndoo ni ka jandee ra nusa? Xika jani ini ra ja maa da kuu profeta ja kaan jnuun Yandios nu? Ti jandaa ndixia kuu ja maa da kuu da nprofeta ja kaan da jnuun Yandios. 10 Ti sk Juan kuu ja kaan nuu tutu ii Yandios siaan:Na taji ri tajnu ri ja na koxnuu da jaa da.Ti na satuva da yv naa i sa kiin ra.Ni kachi Yandios, kachi tutu.

11 Jandaa na kachi ri ja tukaa ga iyo ni n yv nanu Juan ja kuanu ga ja kuu Juan, chaa skuanducha un.Ko yv ja, ja ni ka jantau jnuun sk ja nasa kv i ndaa Yandios, ti tau Yandios jniu nuu i, vasu tu ka ndisojniu i nanu Juan, ko kuni ga yv un jniu anu ga ja saa ya ansu maa da. 12Undi na ni chaa Juan, chaaskuanducha un, ti undi vijna, uu xaan sa ka kandixia yv jnuun kaan ri ja na kuu kv i ndaa Yandios, titau ya jniu nuu i. Ti nn yv ka ukuu xaan ini, yukan ni kuu ja kuu kvkoyo i ndaa ya, ti tau ya jniunuu i. 13 Taka profeta, chaa ni ka kaan jnuun Yandios jiin jnuun kaan ley Moiss un, chaa yukan ni kakaan jnuun sk uu nuu tau Yandios jniu, sa ni chaa Juan. 14Ti nu ka kuni kandixia ra naa ra ja Juan kuumaa profeta ja saa jniu nanu ni saa profeta Elas na janaan, nava yoso nuu tutu Yandios ja kii. 15Yv kakuni chunsoo, na chunsoo i jnuun jaa.

16 Jaa na kachi ri jiin nau ja skejnaan ri yv kanchuku kv vijna. Chi yv ka iyo vijna ka kuu i nanu suchikuachi nu ni ka nukoo i nuu yau ja ka ysk i, ti ka kana xini jnaan i, 17 Ka tv yo xkili, ko tu ni ka jitajaa i.Ti kuaka xaan ni ka jita yo n yaa, ko tu ni ka ndee i, ni ka kachi i. 18 Siaan kuu kv vijna, chi ni kii Juan,ni kuncha da. Tu ni jii da ndx, ti iyo nasa xndondicha da ini da. Ti roo ni ka kaan ra ja ni y da jiin ntachi xaan. 19 Yukan na ti ni chaa tu ruu, maa See Yv uyv, ja yaji ri ti jii ri, ti ka chakuachi ra ruu jayaji xaan ri ti jii xaan ri vino, ti kuu ri amigo chaa ka kinyau puesto. Nusa ti tu ni ka kandixia ra jniu nisaa Juan, ni tu ni ka kandixia ra jniu ni saa tu ruu nu? Ko tundo saa, chi yv tuva, ka jini i ja iyo vaasavaa ni ga jniu ni tau Yandios nuu ri jiin Juan ni kachi ya.

Yv uu ni ka nduniin ini(Lc.10.1315)

20Yukan ti ni kejaa Jess kankuachi ya sk yv uu nuu ni saa ya kuaa jniu anu un, chi taka yv uuun, tu ni ka nakani ini i nuu kuachi i, ti ni kachi ya:

21Na xaan ga xndau roo, yv uu Corazn! Na xaan ga xndau roo, yv uu Betsaida! Sa ti uu Tirojiin uu Sidn ni saa ri taka jniu anu un nava ni saa ri nuu uu ra naa ra, va ja ni kuu jnaan ni ka nakaniini yv un nuu kuachi i niku. Ti kuun i sama nday, ti nakuchi i yaa ja na kuu sea i ja ni ka nakani ini i.22Ko na kachi ri ja kv nu na chaa juicio ti niin ga kii nundoo sk ra naa ra ja kuu yv uu Tiro jiin Sidn.23 Ti roo, yv uu Capernaum, ka jani ini ra ja ni nduanu ga uu ra nu? Tuu, chi suva ni nukuu ga uura, ti ndundau ga ra ja kuu taka ga uu. Sa ti taka jniu anu ni saa ri uu ra jaa, ni saa ri uu Sodomaniku, va ni siin ga uu un undi vijna niku. 24Ko na kachi ri nuu ra naa ra ja kv nu na chaa juicio, ti roo kuuja niin ga kii nundoo sk ra ja kuu sk yv uu Sodomakachi ya.

Kaan Jess ja tu y jnuun tatu ya nuu yo(Lc.10.2122)

25 Ti kv ja ni jikantau Jess nuu Tata ya Yandios, ti ni kachi ya:Nakanajaa na niin, niin ja kuu ni Tata na, ti maa ni yindaa andv jiin uyv. Nakutau na nuu ni, chi

tu ni stuu ni taka jnuun vaa un nuu chaa tuva un, ko ni stuu ni jnuun un nuu yv ndau ja ni ka nakaniini. 26Ni kuu siaan, chi siaan ni kuu ini maa ni kachi Jess.

27 Ti ni siin Jess xndaku ya nuu yv un, ti ni kachi ya:Tata ri, ni nakuaa taka jniu jaa nuu ri. Ti maa ni ya kuu ja jini ndaa kut nava ndoo inijnuni ri, ja

kuu ri See maa ya. Ti suni ruu, ja kuu ri See ya, jini ndaa kut ri inijnuni maa ya, ja maa ya kuu Tata riYandios. Ti maa n ni ruu, ja kuu ri See ya, kuu ja xnaan nuu yv nasa kaa maa Tata yo Yandios. 28aannuu ri naa ra roo ja ka nd ini, ti ka nduku ra ichi kiin ra ja na kenchaa kuachi ra, ti ruu na nama roo naara, ti tukaa kondoo ra jiin kuachi ra. 29 Jaa kuu nanu n yugo ja chuxndee yo xini yunta nu ka saa t jniu,ti suni siaan na kuaa ri n jniu nuu ra, ti tu y jniu un, ja tu kuu saa ra. Chi so ja na chunsoo ra jnuunkaan ri, ti kuandatu ra nuu jnuun un. Chi ruu, vaa ini ri jiin ra naa ra, ti undau ini ri ja nama ri roo jiinau ra naa ra. 30 n jniu taya kuu ja kuaa ri nuu ra, ti tu niin iyo ni kachi Jess.

Jniu ni ka saa ndajaa Jess n kv ndetatu(Mr.2.2328; Lc.6.15)

121Ti kv ja kuaan Jess jiin ndajaa ya, n kv ndetatu, ti ni yaa ya n uun nuu kaa triu. Ti ndajaa ya,

ni ka kejaa da ka jnuun da yoko triu. Ka skoyo da ti ka yee da triu un, chi ka jii da soko. 2 Ti nu ni ka jinichaa fariseo un, ti ni ka kachi da jiin Jess:

Ndee, ndoo ka saa ndajaa ra jniu ja tu iyo vaa ja saa yo kv ndetatu? ni ka kachi da.

Mateo 12:3 14 Mateo 12:323 Ti ni kachi ya:Xi tu ni ka skuaa ra n tutu nava ni ka jnaan David n kv na ni ka jii da soko, jiin uu ga jnaan da

nu? 4 Jini ra ja ni ka kv da ini vee ii Yandios, ti ni ka yee da staa stila ii un, ja ni maa da jiin uu ga jnaanda un, tu kuu kaji da naa da, chi nn sutu un kuu ja ka yee staa stila un niku. 5 Xi tu ka skuaa ra nuu leyMoiss, nuu kachi ja ni sutu un, tu ka ndetatu da ja kuu kv ndetatu, ti ansu suni n kuachi kuu un nu? 6Kona kachi ri nuu ra, ja vijna ti iyo n ja kuanu xaan ga ja kuu sutu ka kuanu ini veuun kanu un. 7 Komaa ra naa ra, tu ka chaku ini ra ndoo kuni kaan junuun ja yoso nuu tutu ii, ja ni kaan Yandios: Ruu,kuni ri ja na kuankanu ini nuu jnaan ra naa ra, ti ansu ja ka soko ra kt nuu Yandios, ni kachi ya. Sa ti kachaku ini ra jnuun un naa ra, ti va tu chakuachi ra yv naa i ja ka iyo falta i. 8Chi ruu, maa See Yv uyv,kuanu ga ri, ti tau ri jniu nuu kv ndetatu jaa ni kachi ya.

Ni nduvaa n chaa ni ichi ndaa(Mr.3.16; Lc.6.611)

9Yukan ti na kuaan Jess, ni jaa ya n veuun Israel un. 10 Ti yukan kande n chaa ni ichi n ndaa da.Ko vanuxia chaa fariseo un ka nduku da nasa chakuachi da Jess, ti ni ka jikajnuun da ya:

Kuu saa yo tajna n yv kuu ja kuu kv ndetatu nu? ni ka kachi da.11 Ti ni kachi Jess:Nu nau roo ka avaa n ll, ti nu na kinikava t n yau ja kuu n kv ndetatu, ti tu kin tava ra t nu?

12 Ti ansu yau ga nchaa n yv ja kuu ll un nu? Ja yukan kuu ja na kachi ri ja kuu saa yo n jniu vaaja kuu kv ndetatu ni kachi Jess.

13Yukan ti ni kachi ya jiin chaa ni ichi ndaa un:Skaa ndaa ra kachi ya.Ti nu ni skaa chaa un ndaa da, ti ni nduvaa ni nanu kaa ndaa da. 14 Ti ni ka kekoyo chaa fariseo un

kuaan da, ti ni ka kejaa ka ndajnuun da nasa kuu kani da Jess.Jnuun ni kaan Isaas undi na janaan

15 Nu ni jini Jess nava ka ndoo ini chaa fariseo un, ni kee ya yukan ti kuaan ya. Ko kuaa xaan yvkuankoyo jiin ya, ti ni saa ya tajna tjn yv ka kuu. 16Ko niin xaan ni xndaku ya nuu yv un ja tu kani dajnuun nau ja kuu ya. 17Yukan ti ni kundaa jnuun ni kaan profeta Isaas na janaan, na ni kachi da:18 Chaa junukuachi nuu ri jaa, kuu ja ni nakaji ri.Chaa jaa kuu ja kundau ga ini ri, ti kus ini ri jiin da.Kuaa ri Espritu ri nuu da, ti xndaku da nuu taka nacinja nau kuu maa jnuun ndaa, ti na kuandatu yv jnuun un.19Ni tu kava vixi ini maa da, ni tu kachi da nuu ni n yv nau ja kuu da.Ti ni n yv tu nakuni i ndusu yuu ya.20 Tu kuaa da nundoo nuu taka uu ndau, chi suva kuaa da jnundee ini undi kv na kiin da jniu anu

da,ti tau da jniu nava iyo.21 Ti kv un sa na kandixia ndaa yv taka nacin maa da.Siaan ni kachi profeta Isaas.

Ka chakuachi da Jess ja ndiso jniu ya nuu jauu(Mr.3.1930; Lc.11.1423; 12.10)

22Yukan ti ni ka janchaka da n chaa kuaa ja suni n da, ti jnaan da tachi xaan. Ni saa Jess tajna chaaun, ti ni kuu ndee da, ti ni kuu kaan da. 23 Tend yv un ni ka naa ini, ti ni ka kachi:

Xi jaa kuu See rey David ja ni jii undi na janaan nu? ni ka kachi da.24Ko nu ni ka jinisoo chaa fariseo jnuun un, ti ni ka kachi da:Keniin chaa jaa tachi xaan un kuankoyo, ko jiin sv maa jauu kuanu un (ja suni nani Beelzeb), chi

yukan kuu ja yndaa taka tachi xaan unni ka kachi da.25Nu ni jini Jess ja siaan ka ndoo ini chaa un, ti ni kachi ya:Nu n gobiernu, na kusn da jiin yv da ti kejaa kanaa da naa da, ti gobiernu un tu ku, chi naa. Suni

siaan nuu n uu xi n familia, nu tu ka iyo n nuu ini, ti familia un, tu kuu kunchuku mani. 26 Ti sunisiaan kuu nu maa jauu un na keniin tachi xaan un kiin ja kuu ndajaa maa. Nu siaan na saa, ti ka sasnjnaan maa, ti nasa ku jiin jniu ndiso un nusa?

27 Ti ka kaan ra ja ruu keniin ri tachi xaan un kuankoyo jiin sv maa jauu kuanu un. Ko sa ti siaankuu, ti va suni yv ka skuaa jiin ra naa ra, va suni kuu keniin i tachi xaan un jiin sv maa jauu un kinkoyo.Ja yukan na kachi ri ja maa ni ra ka yuji jiin jnuun ka kaan ra un. 28 Ko ruu keniin ri tachi xaan un jiinjnuun Espritu Yandios. Yukan kuu ja, ja ni chaa jniu anu Yandios ja kuu nuu ra naa ra. 29 Ja siaan, tisaa yo nanu ja n ni kuu ja nu kuni yo sakuina yo vee n chaa niin xaan da, ti kuni yo chaa un xnakan,ti sa kuu sakuina yo ja avaa da. Ti suni siaan kuu jaa chi ni kundee ri jiin chaa uu un, ti ni keniin rindajaa da un kuaan.

30 Ti na kachi ri nuu ra naa ra ja kuu yv tu ka kaan vaa jaa ri, ti yv un jito uu i ruu. Yv tu kejnaanjiin ri, jachanuu i yv ka kuni kejnaan jiin ri.

31 Ja yukan kuu ja na kachi ri nuu ra naa ra ja iyo jnuun kanu ini Yandios ja kuu yv ka saa taka nuukuachi. Suni nuu yv ka kaan ndevaa, vatu ni kuankanu ini Yandios nuu i. Ko yv ysknchaa EsprituSanto, jankv kuankanu ini Yandios nuu i. 32Ti savaa ni ga yv na kaan ndevaa ni ga sk ri, ti kuankanu

Mateo 12:33 15 Mateo 13:8ini ri nuu i. Ko nu nau ja na kaan ndevaa sk Espritu Santo, tukaa ga iyo jnuun kanu ini, ni nuu uyvjaa ni nuu nga uyv ja kii nga kuiya ni kachi Jess.

Jiin ndee yujnu un nakuni yo na yujnu kuu(Mt.7.1720; Lc.6.4345)

33 Siin Jess kaan ya, ti ni kachi ya:Nu n yujnu vaa, ti kuaa ndee vaa. Ti nu n yujnu kuee kuu, ti suni ndee kuee kuaa. Jiin ndee un,

ti sa nakuni yo naa nuu yujnu kuu. 34Yukan na kachi ri ja ka kuu ra nanu koo xaan jiin see t, chi ndevaaxaan ka saa ra. Ti tu kuu kaan ra n jnuun vaa, chi maa ra tu vaa ini ra naa ra. Ti yuu ra chi ka kaannava ndoo ini au ra. 35 Chaa vaa un chi kaan da n jnuun kuajniu, chi iyo ndoo au da. Ti chaa ka saandevaa un, chi kaan ndevaa kut da, chi tu iyo ndoo ini au da. 36 Ti na kachi ri nuu ra ja nu na jaa kvchaa juicio, ti kv ja, ti tend yv nakuaa i jnuun nuu taka jnuun ndevaa ni kee yuu i ja ni ka kaan i un.37 Ti sk jnuun kaan ra, ti kendo vaa ra. Ti suni jiin jnuun kaan ra un, jnanu ndatu ra ni kachi Jess.

Chaa fariseo ka jikan da n jniu anu(Mr.9.12; Lc.11.2932)

38Yukan na ti ni ka kachi uu chaa fariseo jiin chaa ka xnaan ley un nuu Jess:Maestro, ka kuni na ja saa ni n jniu anu ja na ndee na ni ka kachi da.39 Ti ni kachi Jess:Taka yv ja tu ka kuni kuandatu i nuu Yandios, ka kuni i ja na saa ri n jniu anu nuu i, ko jankv

saa ri jniu anu un, chi nn jiin vanuxii nundoo ni jnaan Jons, chaa ni kuu profeta na janaan, yukanni kuu ja xnaan ri. 40 Chi nanu ni kundee profeta Jons uni nduu ti uni jakuaa chii n chk kanu xaan, tisuni siaan ruu, maa See Yv uyv, kendo ri chii uun un uni nduu ti uni jakuaa. 41 Ti sk uu Nnivenuu ni jaan profeta Jons, ti yv ni kunchuku uu un, nandoto i kv na chaa juicio ja xndichi ya yv kvvijna, ti naa ini i ndee i nuu yv kv vijna. Chi tend yv Nnive ni ka nakani ini i na ni kaan profeta Jonsjnuun Yandios. Ko ruu vii ga kuanu ri ja kuu Jons, ti roo naa ra tu ka chunsoo ra ja nakani ini ra naara.

42 Suni n aan ni kuu reina ja ni tau jniu n uu ichi sur, nandoto a kv nu na chaa juicio, kv nuna xndichi ya yv kv vijna. Ti naa ini a ndee a nuu yv kv vijna sk ja niin ini i, chi maa a undi jikaxaan ni kii a ja ni unsoo a jnuun ndichi ni kaan rey Salomn na janaan. Ti vijna vii ga kuanu ruuja ni kuu Salomn, ti roo naa ra tu ka chunsoo ra jnuun xndaku ri nuu ra kachi ya.

n tachi xaan ja nandeoku(Lc.11.2426)

43 Siin Jess kaan ya, ti ni kachi ya:Nu n tachi xaan un na xndoo n yv, kuaan ti jikonuu nuu uun ichi ja nduku nuu ndetatu. Nu tu

niin ti ndoo ini: 44 Na nandeoku ri vee nuu ni kundee ri un. Ko nu ni najaa, ti jini ja iyo nua ini chaaun nanu n vee iyo nua, ja iyo ndoo, ti iyo tuva. 45 Yukan na ti kiin tachi un ti kin kuaka uxia ga tachixaan un ja kanda vii ga ja kuumaa. Yukan na ti nchaa ti ndvkoyo kunchuku jiin chaa un. Yukan na ti chaaun vii ga nduu da ansu nava ni kaa da undi nuu. Ti suni siaan vii ga koo nundoo nuu yv ka saa ndevaakut ja ka iyo kv vijna kachi Jess.

Nana Jess jiin ani ya(Mr.3.3135; Lc.8.1921)

46N kaan ga Jess jiin yv un, ti ni jaa nana ya jiin ani ya, ni ka kendo da fuera ti ka kuni da kaan dajiin Jess. 47Ni jaan n chaa ni jan kaxjnuun nuu ya, ti ni kachi da:

Nana ni jiin ani ni kaiin da fuera un, ti ka kuni kaan da jiin ni ni kachi da.48 Ti ni kachi ya jiin chaa un:Nau kuu nana ri ti nau ja kuu ani ri kachi Jess.49Yukan ti ni xnaan ya ndaa ya nuu taka ndajaa ya, ti ni kachi ya:Jaa ka kuu nana ri jiin ani ri. 50Chi vasu savaa ni ga yv nu na saa i taka jniu tau Tata ri ja kancha

ya andv, ti yukan kuu nana ri, ani ri jiin kuaa ri ni kachi ya.Jnuun n chaa saka triu(Mr.4.19; Lc.9.48)

131 Kv un ni kee Jess vee un kuaan ya, ti ni nukoo ya yuu lago Galilea un. 2 Ti kuaa xaan yv ni ka

kututu nuu ya. Yukan ti ni kv ya ini n barco, ni kv ya ini nducha un, ti tend yv un ni ka kendo nuut yuu nducha un. 3Yukan ti ni xnaan ya nuu yv un siaan, ni kachi ya:

n chaa jitu triu ni kenda da kuan saka da triu.4 Ti nuu kuaan da jacha da triu un sava triu un ni ka nukoyo ini ichi, ti ni ka chakoyo saa un naa t, ti ni kanastutu t. 5Uu ga triu un ni ka jinu nuu yuu nuu kanchuku yaxin uun, ti ni jinu triu un, chi ni niin kajin.6 Ti nu ni kaa ndikandii, ti ni kuu nini xaan, ti ni ka ichi triu un, chi tu ni niin yoo. 7 Sava ga triu un nika jinu nuu y yoo nuiu. Ti nu ni kaa numa nuiu un, ti ni ka jas nuu triu un. 8 Ko sava ga triu un nika jinu i nuu y uun vaa, ti ni kaa triu un ti ni janu, ti vaa xaan ni kuu. Sava yoko triu un ni nakuaa

Mateo 13:9 16 Mateo 13:33

n ciento triu nuu n triu tata. Uu ga ni ka nakuaa uni xiko triu, ti uu ga oko uxi. 9 Ti nau roo na kunichunsoo, ti chunsoo vaa jnuun kaan ri kachi ya.

Xndaku Jess jnuun ni kaan ya un(Mr.4.1012; Lc.8.910; 10.2324)

10Yukan ni ka tuva ndajaa Jess nuu ya, ti ni ka jikajnuun da:Ndoo kaan ni siaan nuu yv jaa, ti ndoo kuni kaan jnuun un, nusa? ni ka kachi da.11Yukan ti ni kachi ya:Ja kuu roo naa ra, xnaan Yandios nuu ra naa ra nasa kuu jniu tau ya, ko yv jaa tu kujnuni ini i nasa

kuu jniu un. 12Ti yv na kandixia jnuun Yandios, ti vii ga niin jnaan i inijnuni i ja kunukuachi i nuu ya.Ko yv ja tu kandixia, ti vii ga kendo i, jaku ga koo i, ansu nava ni kaa i undi nuu. 13 Ja yukan kuu ja kaanri jnuun jaa nuu yv naa i, chi vasu ka usoo i jnuun kaan ri, ti ka ndee jniu saa ri, ko tu ka chaku inii. 14 Ja siaan ka saa i, ti yukan kundaa jnuun ni kaan profeta Isaas na ni kachi da:Roo, vasu na kunsoo ra naa ra, ko tu chaku ini ra.Ndee ra jiin nduchi ra naa ra ko tu kojnuni ini ra, chi tu kuni ra.15 Chi yv niin xaan ini ni ka nduu ini yv jaa, ti tu ka chunsoo vaa i.Ti nanu ja ka ndiyu nduchi i, chi tu ka nakuni i jandaa.Chi ni tu ka chunsoo i, ti ni tu ka chaku ini i.Ni tu ka xndoo i kuachi i ja ndv i jiin ri,ti na nama ri i.Siaan ni kachi profeta Isaas, kachi tutu Yandios.

16Ko kandichi Yandios jiin roo naa ra, chi ka ndee ra jiin nduchi ra, ka jini ra jniu saa ri, ti ka jinisoora jnuun kaan ri. 17 Ti jandaa na kachi ri nuu ra naa ra ja kuaa xaan profeta ni ka kikoyo na janaan, jiinyv vaa un, ni ka ukuu ini i ja kuni i taka ja ka jini ra jaa vijna, ko tu ni ka jini i. Suni ni ka ukuu ini i jakunsoo i taka jnuun ka jinisoo ra jaa vijna, ko tu ni ka jinisoo i ni kachi Jess.

Xndaku Jess nasa kuni kaan jnuun chaa saka triu un(Mr.4.1320; Lc.8.1115)

18 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Kunsoo naa ra nasa kuni kaan jnuun chaa saka triu un. 19Yv ka unsoo nasa kuu jniu tau Yandios

ko tu ka chaku ini i, yv yukan ka kuu nanu triu ni jinu nuu yuu ichi un. Chi chaa jauu un ti kencha takajnuun vaa ni chaku ini i. 20Ti triu ni jinu nuu kanchuku yaxin uun nuu yuu, kuu i nanu yv ni ka jinisoojnuun kaan ri, ni ka jantau i, ti ka kus ini i jiin. 21Ko vanuxia changa ga ku ini i jiin jnuun un, ti nu nika kejaa ka jito uu yv i ja sk jnuun un, ti ka nakani ini i ti tukaa ga ka siin i. 22 Ti triu ni ka jinu nuu yyoo nuiu un, kuu nanu yv ni ka chunsoo jnuun un, ko ka nd ga ini i ja kuu taka ga ja iyo nuu uyvjaa, ja na kuu riku i. Ti yukan kuu ja jas ja tu ka siin jiin jnuun Yandios, chi tu ka kuni kuandatu i nuujnuun ya. 23 Ko triu ni ka jinu nuu uun vaa un kuu nanu yv ni ka jinisoo, ti ni ka chaku ini i nasa kuujnuun Yandios, ti ka siuku i jiin. Sava i ka kuu nanu triu ni ka nakuaa n ciento triu nuu nd n nd n xini,xi uni xiko, xi oko uxi triu nuu nd n nd n xini ni kachi Jess.

Jnuun n yuku kuee ni kaa mau triu24Yukan ti ni kaan tuku Jess nga jnuun jaa, ti ni kachi ya:Nava kuu kv yv ndaa Yandios ja na tau ya jniu nuu i, kuu nanu n chaa ni saka triu vaa nuu uun

da. 25 Ko nuu ni naa mana da ka kixi da, ti ni jaa n chaa jito uu chaa xiin jniu un, ti ni jacha da ndknyuku kuee nuu triu chaa un, ti kuaan da. 26Nu ni janu triu un, ni kejaa kuu yoko. Yukan ti sa ni ka jini daja iin yuku kuee un jiin. 27Yukan ti ni ka jaan muzu da, ti ni ka kaxjnuun da nuu chaa xiin triu un ja siaanni kuu, ti ni ka kachi da: Taa, Ansu mani triu vaa ni jacha ni nu? Ti nanu ni kii yuku kuee un nusa?ni ka kachi da. 28Yukan ti ni kachi chaa xiin triu un: Va n akuasun ini ni saa, kachi da. Ti ni ka kachimuzu un: Kuni ni ja na kiin jnuun na yuku un nu? ni ka kachi da. 29Ti ni kachi chaa xiin triu un: Tuu,chi nu na jnuun ra yuku un naa ra ti suni kaa triu un. 30 Sia, na kuiin maa, ti undi na kuanu triu un, ti sana taji ri muzu ja na kiin kancha da yuku kuee un xnaka. Ti na kancha da nuni ti na kama yo, ti sa nanastutu da triu un, ja na ndv vaa ini vee ri, kachi da ni kachi Jess.

Jnuun n ndkn lulu(Mr.4.3032; Lc.13.1319)

31 Ti ni siin kaan Jess:Kaan ri n jnuun nasa kuu kv yv kuaa ndaa Yandios, ja na tau ya jniu nuu i. Yukan kuu nanu

n ndkn lulu nu ni xndee yv ti kejaa janu. 32 Jandaa kuu ja kuu n ndkn lulu ga ja kuu taka ga ndkn,ko nu na kuanu, ti yukan kuu ja kuu kanu xaan ga ja kuu taka ga yuku. Ti kuu nanu n yujnu kanu xaantonto nu ka jaan saa, ti ka saa t taka t nuu ndaa yujnu unkachi ya.

Jnuun levadura(Lc.13.2021)

33 Suni ni kachi ya nga jnuun jaa:

Mateo 13:34 17 Mateo 13:57Kaan ri nga jnuun ja nasa kuu kv yv kuaa ndaa Yandios, ja na tau ya jniu nuu i. Yukan kuu nanu

levadura ja jajniu n as ja sakanuu a jiin n bolsa yuchi, ti ja tl levadura un saa ja najinu n tuuyuja unkachi Jess.

(Mr.4:3334)34 Tjn nuu jnuun ni jajniu Jess ni kaan ya nuu yv naa i, ti tukaa ga naa jnuun ni kaan ya ja kuu

jnuun un. 35Yukan ni kundaa jnuun ni kaan profeta na ni chaa da tutu:Xndaku ri nuu yv jiin savani ga jniu.Siaan kaan ri jnuun jaa ja ni kendo say undi kv ni nukoo uyv.Ni ka kachi profeta ni kachi Jess.

Xndaku Jess sk jnuun yuku kuee36 Yukan ti ni kanxiau Jess jiin yv un, ti kuaan ya. Ni najaa ya vee. Yukan ni ka ndututu ndajaa ya

jiin ya, ti ni ka jikajnuun da:Kachi ni nasa kuni kaan jnuun sk yuku kuee ni kaa nuu uun unni ka kachi da.37Yukan ti ni kachi Jess jiin da:Ja saka triu vaa un kuu ruu, maa See Yv uyv, 38 ti uun un kuu uyv. Triu un kuu yv ja y

nuu tau Yandios jniu. Ti nanu yuku kuee un, ka kuu yv ja ka y jiin jauu un. 39 Ti akuasun ini ja nixndee ndkn kuee un kuu maa jauu. Ti kv ndututu triu un kuu nanu kv na nd uyv jaa. Ti chaaka nastutu triu un ka kuu maa ngel Yandios ja kikoyo andv. 40 Ti siaan nanu kuu jiin yuku un ja nastutuyo ti kama yo. Ti suni siaan kuu nu na jaa kv na naa uyv. 41 Ko maa See Yv uyv, taji ya ngel yakikoyo i undi nuu andv, ti nastutu ya taka yv ka saa kuachi jiin taka yv ndevaa kut. 42Ti ngel un jnaada yv un na kayu i nuu uun. Yukan kondoo i nundoo, ti kuyu yuu i, ti na kee y i jnuun i. 43Yv nakachi Yandios ja ka kuu i yv vaa, ti nakuaka ya i ja na kunchuku i uu nuu tau ya jniu, ti nduanu i nanundikandii un, ja jaa nduva ja kuu n tuu uyv yo. Ti nu na chunsoo ra naa ra, ti chunsoo jnuun kaan rijaa kachi Jess.

Jnuun n jajnu xuun ysay44 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Kaan ri nga jnuun nasa kuu kv yv ndaa Yandios ja na tau ya jniu nuu i. Yukan kuu nanu n jajnu

xuun ysay chii uun. Nu n chaa na naniin jajnu xuun un nuu uun nga yv, ti nachisay tuku danuu kande un. Ti ja kus ini da jiin ja kande un, nandeoku da ti xiko nd da ja avaa da ti kiin da, tinakuaan da uun unkachi Jess.

Jnuun n yuu xiu ja fino xaan45 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Kaan ri nga jnuun nasa kuu kv yv ndaa Yandios ja na tau ya jniu nuu i. Yukan kuu nanu n chaa

yaku da nduku da yuu xiu fino xaan. 46 Ti nu ni niin da n yuu fino xaan un ja nchaa yau xaan tonto ga,kiin da ti xiko da taka ja avaa da, ti kuaan da yuu fino unkachi Jess.

47 Siin Jess xndaku ya, ti ni kachi ya:Kaan ri nga jnuun nasa kuu kv yv ndaa Yandios ja na tau ya jniu nuu i. Yukan kuu nanu n unu

ja chunde da nuu nducha mar, ti jn da taka nuu chk. 48 Nu ni chitu unu un, yukan na ti chaa ka jnchk un tava da unu un yuu mar, ti yukan nukoo da nakaji da chk un, nasavaa da chk vaa un inichika da, ti sukoyo da chk kuee un. 49 Ti siaan kuu jiin yv na nd uyv jaa. Chakoyo ngel Yandiosja kii undi andv, ti sasn i yv kuee un, ti suni sasn i yv ja na kachi Yandios ja ka kuu i yv vaa. 50 Tijnaa i yv kuee un ja na kayu i nuu uun, ti yukan nakani ini yv un ti ndee, ti kuyu yuu i ni kachi ya.

Ja kuu n ndajniu ava jiin ndajniu jaa51Yukan na ti ni jikajnuun Jess maa da naa da, ti ni kachi ya:Ka chaku ini ra taka jnuun jaa nu? ni kachi ya.Ti maa da ni ka kachi da:Ka chaku ini na kachi da naa da.52 Ti ni kachi Jess:Nu n chaa xnaan ley Israel, nu na nakuni ndaa da nasa kuu nuu tau Yandios jniu, ti ni kuu da nanu

n chaa xiin vee, ja jini da sasn da ndajniu jaa, ti sasn da ndajniu ava ni kachi Jess.Tu ni ka jajnuun yv uu Nazaret ya(Mr.6.16; Lc.4.1630)

53Nu ni nd ni kaan Jess taka jnuun un, ni kee ya kuaan ya. 54 Ti ni najaa ya uu maa ya, ti yukan nikejaa ya ni xnaan ya nuu yv ini veuun Israel uu yukan. So ni ka naa ini yv un, ti ni ka kejaa ka kaan:

Nanu ni jan skuaa chaa jaa taka jnuun un? Nasa kuu ja kuu saa da taka jniu anu un? 55 Ti ansusee chaa yokon yujnu un kuu chaa jaa nu? Ti nana da kuuMara. Ti ani da ka kuu Jacobo, Jos, Simn jiinJudas. 56 Ti suni jaa kanchuku kuaa da jiin yo jaa naa yo. Ko nanu ni jan skuaa chaa jaa taka jnuun unnusa? kachi naa.

57 Siaan ni ka ndee yv un ya nanu n chaa ndevaa ni. Ja yukan kuu ja tu ni ka ndee nuu ya. Ko ni kachiJess jiin da:

Taka ga yv ka jaa ja yuun n profeta, ja kaan da jnuun Yandios. Ko yv uu maa da, jiin yv inivee da, tu kuantau i maa da kachi Jess.

Mateo 13:58 18 Mateo 14:2958 Ti ja yukan kuu ja tu ni saa ya tjn jniu anu uu yukan, chi tu ni ka kandixia i ya.

Ni jii Juan, chaa ni skuanducha(Mr.6.1429; Lc.9.79)

141 Ti kuiya un ni kuu Herodes gobernador nuu uu Galilea. Ti ni niin da jnuun taka jniu saa Jess. 2 Ti

ni kachi da jiin chaa ka kuu ndajaa da un:Va nu suu Juan ja ni skuanducha un kuu, ti va ni nandoto. Ja yukan kuu ja kuu saa taka jniu anu un

kachi da.3Vanuxia Herodes ni jn da Juan, chaa ni skuanducha un, ni juni da chaa jiin yoo, ti ni chunde da chaa

vekaa ja sk Herodas, aan ni kuu as ani da Felipe. 4 Chi Herodas ni jito uu a Juan un, vanuxia nikachi da jiin Herodes:

Tu vaa ja kuncha ni jiin a nanu as ni ni kachi da.5Ti kuni Herodes kani da Juan niku, ko yuu da yv naa i, chi ka kandixia i ja Juan kuu n profeta ja kaan

jnuunYandios. 6Ko kv ni nasaa Herodes n viko ja ni sinu tuku da nga kuiya da, ti ni kee see s Herodas,ni jitajaa a nuu yv ni ka jakoyo vee da un, ti yukan ni kus xaan ini Herodes. 7 Ti ni chisojnuun da nuuaan lulu un ja kuaa da vasu savaani ga ndoo na kakan a nuu da. 8Ti aan lulu un ja ni ka ndajnuun ajiin nana a, ti ni kachi a jiin Herodes:

Kuni na ja kuaa ni xini Juan, chaa skuanducha un, nuu na ini n koo xita ni kachi a.9Yukan ti ni kukuiya xaan ini rey Herodes, ko vanuxia ja ni chisojnuun da nuu a, ti suni ni ka jinisoo

yv kanchuku jiin da un. 10 Ja yukan kuu ja ni tau da jniu ja na kin kiin da xini Juan naa da ini vekaa un.11Ni ka jan kiin da xini Juan nuu n koo xita, ni ka jaa da nuu aan lulu un, ti aan lulu un ni nakuaa anuu nana a.

12Yukan sa ni ka jakoyo chaa ka jikonuu jiin Juan, ni ka nakiin da yk kuu da, ti ni ka chunduji da chaa,ti sa ni ka jan kasjnuun da nuu Jess.

Ni jaa Jess ja ni yaji uun mil yv(Mr.6.3044; Lc.9.1017; Jn.6.114)

13 Nu ni jini Jess jnuun nava ni jnaan Juan un, ti ni kendo maa n ni ya kuaan ya jiin n barco undinga nuu ni kunde maa n ni ga ya. Ko ni ka jini yv nanu kuaan ya, ti ni ka kee i uu nuu kanchuku i, ti nika jika jaa i kuankoyo i. 14Nu ni kee Jess ini barco un, ti ni jini ya ja, ja ni ka kututu yv kaiin i un, ti nikundau ini ya yv un, ti ni saa ya tajna tjn yv ka kuu ni jakoyo un. 15Ko vanuxia ja kuan kuaa, ti ni katuva ndajaa ya, ti ni ka kachi da jiin ya:

Ja kuan ini, ti vaa ga ja na taji ni yv jaa na kinkoyo i uu kaiin yajni jaa, ti na kuan i ja kaji i naa ini ka kachi da.

16Yukan ti ni kachi Jess:Tu kinkoyo yv jaa. Kuaa ma ra ja na kaji i naa i ni kachi ya.17Yukan ti ni ka kachi da jiin ya:Ko tukaa ga ndoo ka yndaa na, chi uun ni ga staa stila jiin uu chk ni ga ka yndaa na ni ka kachi

da.18Yukan ti ni kachi Jess jiin da naa da:Kuaa na kii nuu ri jaa ni kachi ya.19 Yukan ti ni tau ya jniu ja na nukoo i naa i nuu icha un. Ti ni kiin ya nd uun staa stila un jiin uu

chk un, ni ndakoto ya andv, ni nakuantau ya nuu Yandios. Ti ni saa kuachi ya staa stila un, ti ni jaa yanuu ndajaa ya ja na tejnaan da nuu yv un naa i. 20 Tend yv un ni ka yaji, nasa ni kundee maa i. Ti nikendoso ga staa stila un ja ni ka nastutu da, uxi uu ga chika jiin pedasu un. 21 Ti yv ni ka yaji un ni ka iyoyajni uun mil chaa, ti sn kuu as jiin suchi kuachi.

Jika Jess nuu lago Galilea(Mr.6.4552; Jn.6.1621)

22Yukan na ti ni kaan Jess jiin ndajaa ya ja na kvkoyo da ini barco un, ti na kinkoyo da nga yuu lagoGalilea un, ni kanxiau ya jiin yv un naa i. 23 Nu ni nd ni kanxiau ya jiin yv un, ti kuaan ya xini nyuku ja na kakantau maa n ni ya nuu Yandios, ko n kande maa n ya yuku un, ti ni kuaa. 24 Ti barco unja kuaan, kuu sava nuu nducha un. Yukan ti ni ndonda n tachi sau nuu nducha un, ti ni kejaa chindaabarco un ya yukan. 25 Nu ja kuan kuyajni ka uni jaaan, ti ni kuyajni Jess nuu kuankoyo ndajaa ya jiinbarco un, jika ya kuaja ya nuu nducha un. 26Nu ni ka jini da ja jika ya nuu nducha un, ni ka yuu xaan da, tini ka kejaa ka kanajiin da:

n nina kuu! kachi da naa da.27Yukan ti ni kachi Jess jiin da naa da:Chunde ini naa ra, koto yuu ra chi maa ri kuu ni kachi ya.28Yukan sa ni kaan Pedro, ti ni kachi da jiin ya:Jitoyo, nu maa ni kuu, ti kachi ni ja na kuu kaka na nuu nducha jaa, ti na jaa na nuu vaji ni ni kachi

da.29 Ti ni kachi Jess:aan nusa ni kachi ya.

Mateo 14:30 19 Mateo 15:23Yukan ti ni kuun Pedro nuu barco, ti ni kejaa da jika da nuu nducha un, ti kuaan da nuu vaji Jess. 30Ko

nu ni jini da ja niin ndita tachi, ni yuu da ti ni kejaa kekanu da chii nducha un, ti ni kanajiin koo da:Jitoyo, nama ni saa! ni kachi da.31 Ti ni skaa Jess ndaa ya, ti ni jn ya maa da, ti ni kachi ya jiin da:Tindoo tu ukuu ini ra ruu? Xi tu kandixia ra nusa? ni kachi ya jiin da.32 Ti nu ni ka ndv da nuu barco un, ti ni kunaiin tachi un.33Yukan na ti chaa kaiin ini barco un, ni ka jakunjit da nuu Jess, ti ni ka kachi da:Jandaa kut kuu, ja See Yandios kuu ni ni ka kachi da.

Saa Jess tajna yv uu Genesaret(Mr.6.5356)

34Nu ni ka jika da nuu lago Galilea un, ti ni ka jakoyo da uu Genesaret. 35Ni ka nakuni yv un Jess, tini ka jachanuu i jnuun n tuu uu un, ti ni ka yndaa i taka yv ka kuu nuu ya. 36Ti ni ka kandau i jiin yaja na kuaa ya vasu tl sama ya na kuee i, ti taka yv ni ka kuee sama ya ni ka nduvaa i.

Nchakuachi yo jiin jnuun kaan yo(Mr.7.123)

151 Yukan ti ni ka tuva sava chaa fariseo jiin chaa ka xnaan ley ini veuun Israel, ja vekoyo da undi uu

Jerusaln, ti ni ka jikajnuun da ya:2Ndoo jani ini ra ja tu ka siuku ndajaa ra jiin jnuun yv janaan, ja tu ka nandaa da ti ka yee da staa?

kachi da naa da.3Yukan ti ni jikajnuun Jess maa da naa da:Ti suni ndoo ka ndoo ini ra ja ka xndoo ra jniu tau Yandios, ti ka siin ga ra jiin jnuun nava vekoyo

maa ra naa ra? 4Chi ni kachi Yandios: Kuandatu nuu tata ra nuu nana ra. Ti suni ni kachi ya: Nu n yvna kaan ndevaa nuu tata i xi nuu nana i, vaa ga ja na ku i. 5-6Ti roo naa ra, chi ka kaan ra ja kuu kachin yv jiin tata i xi jiin nana i: Tukaa kuu chindee na niin, chi taka ja avaa na ja ni soko na nuu Yandios.Ti savaa ni ga yv na kaan siaan jiin nana i xi jiin tata i, chi ndoo ini i ja tukaa ga kuu chindee ra da naada. Ja siaan kuu ja roo naa ra, tu ka chiuun ra jniu tau Yandios, chi suva ni ka siin ra jiin jnuun maara naa ra. 7Ko jiin jnuun ra, ka stuu ra ja tu ka chiuun ra jnuun Yandios. Ti ni kaan ndaa profeta Isaas