57

II - iums.ac.ir

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: II - iums.ac.ir
Page 2: II - iums.ac.ir

II

عمليعمليراهنماي راهنماي

تشخيصو درمان استئوپروز تشخيصو درمان استئوپروز،،پيشگيريپيشگيري

��������

�� ������� ���� ���� ��������� � ���

� ����� �!" #�$%&'� �'�(� )&���� )��'�(� ����*

+��%, ������� -./�0����1�2'

3�'�(� )&�(4 ���0�2 0����1�2' )!!5�' 6�� ���7� �'��' 0����1�2' 658&'

Page 3: II - iums.ac.ir

و پديدآور و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي: عنوان تأليف گروه نويسندگان مركز/ تشخيصو متابوليسم، دانشگاه علوم پزشكي تهران، زير نظر دكتر تحقيقات غدد درون باقر لاريجانيريز.1388،: تهران: مشخصات نشر

.ص، جدول، نمودار: مشخصات ظاهري: شابك

فيپا: يادداشتو درمان-استئوپروز: موضوع . پيشگيري، تشخيص.استئوپروز: موضوع

لاريجاني، باقر: شناسه افزودهتح: شناسه افزوده و خدمات بهداشتي درماني تهران، مركز و قيقات غدد دروندانشگاه علوم پزشكي ريز

. متابوليسم، انجمن استئوپروز ايران، شبكه استئوپروز كشوري:بندي كنگره رده: بندي ديويي رده

: شماره كتابخانه ملي

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي:نام كتاب تشخيصپ مركز تحقيقات غدد درون:تأليف و متابوليسم دانشگاه علوم زشكي تهرانريز

دكتر باقر لاريجاني:زير نظر دكترگلاره امين اصنافي، دكتر احسان حامدي سرشت:ويراستار

باقر لاريجاني دكتر:مدير اجرايي نشر:ناشر

مريم آقا محمدي:حروف چيني مريم آقا محمدي:آرايي صفحه

1388-اول:نوبت چاپ جلد2000:شمارگان

ريال:بهاء، مركز تحقيقات غدد5تهران، خيابان كارگر شمالي، بيمارستان دكتر شريعتي، طبقه: آدرسو متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي تهران؛ درون E-mail: [email protected]ريز

ش

:شابك

ISBN:

Page 4: II - iums.ac.ir

IV

): به ترتيب حروف الفبا(كاري داشته اند همكاراني كه در تدوين اين مجموعه هم

��������� ��� ���� ������ ���� ����� ���� ����������� ��� ���� ������ � �!" �#����$ ���� �� �%� &�� '�() ���� ��%�� �*+,� ���� ���- �.� �#� ���$ ���� ������ ��� ���� ������ ������� ���� �'�/��0�� ��� ���� ���123 ���� ���� ��#� �*3 4 �� ���� ������3 4 �� 4��5 ��� 67 ��8*%� ���� �9:�; ����$ ��,$ ���� ��2� ���$ <��: ���� ���=�� �%,$ & ��: ���� ��%�,$ 6 1�3 ���� ��%�,$ � 1� ���� �����$ '��/ ���� �����$ �*7 ���� ��*3���$�#� ���� ��� ���$ ����3 ���� ��� >*5 &,�� ����*?�� 9�@%� A��� &,$���� ���� ���1B� �#���� ���� ����� ���C �#����$

�� �� ����� ���� �����7� �#� ���� ��� ��:� >�" ���� ����:� ���$ ���� ����D�� ��=� ���� ������ ��=�� &�,��(E ���� ����F�; ��� ���� ��0�; ��� ���� ��!�: ��;�; ���� ��� �: G�� ���� �: ����� ���� �� /�� ��/��: &�:*� ���� �� ��# ��� ���� ��H������ �*��� ��; ���� ������ �#���� ���� ��;��� �/� ���� ��6 6� �1� � ���� �� �F� I,� 4��5 �����%! &�,$ ���� ���� ��:�� ��/ ���� �����(� ��+; ���� ��;���� ��+; ���� ��)����� �*��� ��; ���� ���:.) &�,$ ���� ���� �� *) ���� ���� ���� ����= �B �!�� ���� ��%,�� �� � ����

Page 5: II - iums.ac.ir

�'�/���� ��� ���� ������ �:� ���� ���*J+� ��/ ���� ����� ���� ��� ���� �G�� ���=� ���� �����K ��7��� �#����� ���� ��*�� &,$ ���� ������*3 ��� L� ����������������������������

��*3 ��=� �/� ���� ����*=�� ��8*%� ��� ������� ��,� �,� ���� �� ��� ���� ���� �=� ����'�/ �M1 �� �'�/ �M1 �� ���� �'�/ N;* &�,��(E ����

Page 6: II - iums.ac.ir
Page 7: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 1 تشخيص

فهرستO�;�%: ��) �� ...........................................................................................................PON ��+K ..........................................................................................................................PO6�Q*K�3 ..........................................................................................................................ROS�%� T�� ...................................................................................................................RO�F5 I�*� ..................................................................................................................UO�%�M�� V���WK ............................................................................................................XO����� ��� /� .................................................................................................................XOY��-K ......................................................................................................................ZO�J��-K S�� >1� ...................................................................................................[

'��; � �)* ��..............................................................................................[�*��; 4��K @=%;...................................................................................\

DXA .........................................................................................\QCT ..........................................................................................PPQUS ..........................................................................................PP

���0- ��/" S���;���....................................................................................PPO����� ............................................................................................................................PR

� 1�� ��E S�������.......................................................................................PR4�,��.............................................................................................PR

&���� 1O�....................................................................................PU3&�]K1�...........................................................................................PZ

G�� 1 ��8 ^&�] ��......................................................................PZ� 1�� S�������..............................................................................................PZ

����� ����*�;�? ��......................................................................................PZ4�,��.............................................................................................P[

&���� 1O�.....................................................................................P[

Page 8: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 2 تشخيص

2

��K��*�, _��...............................................................................P\&��*K �,��...................................................................................R`

� �*� ............................................................................................R`�11(� �a ....................................................................................RP

&���� 1K.....................................................................................RPS�K� �K��3 ....................................................................................RP

�*��*� �% 60 �7 �� �����...........................................................RR&��,�*M�......................................................................................RR

Ob�7� ����*�;�? �� ....................................................................................................RUOS��0�3 .........................................................................................................................RUO>/�1 ............................................................................................................................RZ

�/1� �)��/ �� c;�%� 9�+#1 &�:� d*�...............................................R[N���� S�� 9M�$ �� e��� S�� �����+#1...............................................R[

�:/�1 S�� & ��K <�=� ��� d*�.............................................................U`�%; N���� ��� '1�) ��� �:/�1 ��� ��*K..........................................U`

OS���;�3 V�W$(� .......................................................................................................UR��%�M�; �� ���*5 &��/ / ���0-�3...........................................................UR

�3 / �*��........................................................................................................Uf��%�M�; �� g�� �0�,?: / ���0-�3.......................................................UXG�K1�3*]�; �0�,h: / �+� �-���*K........................................................UX

�0�,h: / �+� �-���*K9;� i� ..............................................................UZg�� �0�,h: �� �-���*K........................................................................U[

S '��� �0�,h: �� �-���*K....................................................................U[��� ����� S�� S2K��;................................................................................U\/1�3*]�; �� ���;�3 @T�................................................................................Uj

����#..........................................................................................................................f`

Page 9: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 3 تشخيص

بسم االله الرحمن الرحيم

گفتار پيش

k���� 1 9k��� @��� �� � 9; �*��; G�M*���� ������ & ��+ �: /1�3*]�; �*��k; 9�*: �� �0�,?: �F5 @ 6 l��� .�" b*�k: �)��/ � ��� 1 9�+�7 @ 6 m�� � 7*K ��

9; @ 6 � 1�.��k� 9 �-k�3 �k� '/1�� 1 '�*� ����� 1 ���0-�3 I��! /1�3*]�; �����:*5 �*�� n�%�7 �*K �� �� �0�,?: / ����,� / ^'��" 9;�� ������ .�h�� ��7 /�� ���� S���

9; ������ & ��� �%�M�� ����%�� & 1�K %��/ & .1 o�!� ������ I�+M�*�;� &�:� 9��� pk;*K k8��ah V�*k� � � S�*F� �� +��7 V���h� q�; �� 1 ���� d�$ &�� ��1 ^� �-�3

9; ��h:" 1 e#1 ^�:�� �7 I��! �*-� I� �� ��?:63 ���.

�� �*W%� � ^�*k7*� p �k: �k� �k��" ok��FK ^�k� ��*K 4�W%K 1 ��K �� ��*: & ���� n�� % 6� 1 r�*� ^�-���*; ��� /�O1 Y��-kK ^S��0-k�3 S�k�%�� & 1�kK ���� ^�-���s

1 �k: I�?-kK ��k�K �?k:63 <*�� '�0-�� 4,�M*���� 1 ��E V�T�T�K 6��� �� /1�3*]�; ����� & 1�K 1 ��K �� V��W�b �� � �%�M�� ���%�� & t9 �) '��.

^�s & 4�W%K S��»/1�3*]�k; k%��/ �� �M��k: ��kT � " 1 k�����1�5 �W� b��7«)Ik��$ ���� �1�5 TF%� ����*-� 1 /1�3*]�; ����M &�� ���%� ���?��P(��k! �kW� �k� k �3 �*k%� �

�k ��) /1� k� �*k7*� ��*: / '����; �� 1 9 �) .1 >/�1 ^�)�k�/ '*�k: ^k .uK S�k� @k�� � ��) 4D%� �" � 6�� S���;�3 V�W$(� .�k��� ��k!" n�k%7 ���) ��?�� �� ��+�� V�,�7 ��

�� ��:�4�W%K >1� q�; �� �%�M�� ���%�� & 2AGREE ��;� <�=� � .

1 Y��-kK ^S��0-�3 �� p�K�� VB�T� 1 �� & B� �) G��1��?M 1 ��;� S*=�,7 ��k��� 1 q*? �k� _��k% ^& ���k� ^& B�k� ^& B�k �) ��� 9 �; / /1�3*]�;trip database �k�

١ Middle East and North Africa consensus on osteoporosis. J Musculoskelet Neuronal

Interact 2007; 7(2):131-143. ٢ Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation

Page 10: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 4 تشخيص

4

S�kkkk��� ��kkkk)Q1 / '����kkkk;guideline ^osteoporosis ^calcium ^diet ^nutrition ^exercise^life style ^rehabilitation 1fragility fracture 9 �) <�=�.

/ _3 1 ��*: ��1" v�7 </B V��(� ��: � ��� w�� �� ^^�k��� S��%�� & / k�*�� �" ^SQ*M*K�k�1� ^S�3*K� ^��5� ^��E S�� �:� �� �JJ�K ��� &�=� 1 �W%�$�� �� S��

��?:63 ^��� / 1 ���/ S��+K 1 S���;�3 ^ .uK ^�-���*K 1 �? 6� c� ^'�*��5 c� 1 ��*��1 � ��) d�;� ������ /9 �) ��! �W� �� ���" S���%-�3 V�W� .

�� ���k��� ��:��� ���� 1 ��?:63 ��?��� S/�; ��,? ^�%�M�� S��%�� & ��= / w�� �� �" / �k:�� r�*k� 1 �*��k; ��*3 ����� 1 Y��-K ^/�;�F5 I�*� �;��� 1 S��0-�3

� &�uM���:�� �.�*: H� � / ��*� S�� �*7*� ���� S����?�� & ���;�%� � 9; & �� �+; :k% �+� 1 �k� 4�,�; �� S�1�� �� 4�� V�?� ^/1�3*]�; *��s I�� ^�F5 I�*� ^/1�3*]�; N �+K

^�*��k; 4��kK S�k�) '/�k� S��k:1� ^���0- ��/" S�� �;��� ^/1�3*]�; Y��-K ^�? 6� � 4k Q� ^b�k7� S���*�;�? �� ^�*��; 4��K @=%; <�=� S�� �*�;�? ����%� 1 �� �*�;�? �

������ S��)� 1�� ��E 1 � 1��(����;�3 V�W$(� 1 >/�1 ^ .uK ^/1�3*]�; / S��0-�3 ^.

9; '�: � �) �W� �� � / S�� '1�) '����; 9�7 �%�M�� S��%�� & :�5 1 ��*�� ��?:63 ^S�3*K� ^��� / 1 ���/ ^��5� ^�-���*K 1 �? 6� c� &�JJ��� ^'�*�

S���;�3 q�%:��� 1 .uK ^SQ*M*K��1� .����� 1 � �7 �� �� S��) 4��JK �� ��*K �� �0 � S*; / ������ 1 ��:��� S�� S2K��; ���uK 1 & 1�K 9�7 �*-� ��:��� �*� �6 �/1�3*]�;� �.)��s�K �:�.

��� 7*K � �� ��%� ���uK �K�� / _3 9; &h�� ��%�� ���� .&k k� 9k; &k �� �W� �*: /1� � 1 S�0�/�� ���? d�; ; �� ^���� S��%�� .C�k�K ��k��� �k� �k� ��*k5�� �� &�%x��

4��JK � ������ 1 �J��-K S�� �� 1 9; yM�+� z:63 '��� k��� k� S��k��� / �k�*K �k0 � ���:�� V1����.

�T�K 'Q1�3 <�=� ��M�; / _3 �*%� T<*k�� '�0-k�� ��kE V�kT�T�K 6k��� �� /1�3*]�k; �K� ��k� ���k / ��*k: �*-k� �?k:63 <*�� ��� '�0-�� / ��� / ��+K ���?�� �� ���K �?:63

�" ��7 #��� 1 �F5 I�*� ^�*��; ��*3 9�+#1 95�%:�%+ "�0�,?:"^'�k: ��1" v�7 1K(5�� ��� ��1� ��� >(K�&���� 1 ��16 I��! / "�"9k; k� � ����k; 6k�� ��k: � .

Page 11: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 5 تشخيص

I?: ������ >/*�" ��$ 1 V���5 H� �� ��)�� ��� '1�) >/*�" ��� 6�� ���+�� �����%��; ��k��� >/*k�" � {*��� IH�,� �B�+ �� /1�3*]�; &�=� 1 9; � � �k%� �k� d�k��� � � .

��� 1 ��� ����; ������ & �� ��*5�� ��,? 1 ���� >1� �� � 9; c;�%� �*%�"�"9; �� ��� |�� � @T� & ��*�� ���:*� & .

/ ����� �?-K ^�� '�*�� >(K �s & & 1�K�� � ����?�� 4%� .��*� �s & 9; ���1�5 d*�!�:�� �:� @T� ������ � V���5 H� ��1� }(� �� 1 '�*� ~�6� ��.

دكتر باقر لاريجانيو متابوليسم رئيس مركز تحقيقات غدد درون ريز

1388 تابستان-دانشگاه علوم پزشكي تهران

Page 12: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 6 تشخيص

6

همه گيرشناسيv �: /1�3*]�; 9; �*��; z�M*���� S����� & �K .1 ��*��; '�*K @��� &�k � 9k;� /

�k� �)�%%hk: 9�k��5 @ 6k � �=%� ^������ & �� �*��; ���5�; 6 � 9���� ���k))P^R(.v �: � ��;" 1 ���; �2� �� /1�3*]�; � �K �:�� �)R^U(9; �" / �:�� �0�,h: �� �" 9��� 1.

�~�^d1 d�; �� �� &0M �0�,h: / �:�� ��� 1R`%9; ��-�� � . ���� ��8� � S�� /�� &0M �0�,h: 9-k) �k%�*�� /�k� �0�,kh: / @�k3 S��kh��� 9�+k#1 k� ��*: .b*�k:

'��� �0�,h: / @�� ,H� ���/ �� 6�� S R`%9; '�: >�6))f(.+M�F� ����� 1 Y��-K ^S��0-�3 v��7 �� /1�3*]�;(IMOS)t'�*kK ����k$ �� ��-� ��*��;�� &�uM�� ��9; ���� ��� �h ��" / 1 ��-�� ���%3Q / ��)R^X(.b*�k: ^k+M�F� &k ��

�%; '1�) �� /1�3*]�;ZjOZ`���/ �� ^d�; U/XZ%���� �� 1[/PZ%9; '�*�)Z(.

تعاريف��� ���:9 ����7:استئوپروز●/�; )WHO( �*��; 4��K @��� V�*� � � /1�3*]�; ^

�6�� �X/Rw��� k+��7 d�k��� 1 �*7 �� �� �*��; 4��K ����$ p;*�� / ���+� )X/RO≤T-score (9; '��� N �+K .&�� �*��; '�*K 4��K @���PO�KX/RO���� ���+� w���

+��7 d���� 1 �*7 �� 4��K p;*�� /)PO<T-score <X/RO(�� '����� �%3*]�; ^1 �*k:�*��; 4��K�" / �KB�� )PO≥T-score (�� �T�K d�������) )[^\(.

�fragility fracture :( �k( شكستگي استئوپروتيك●k� �*: �� ��) �0�,h: � �H67 S��1�K �s)9,�� �0�,?: ��= � ���! S��� 9M�$ �� � (����/ �(�� ��� ���K ��k �

^�%� �� {*T; �,-� � '���, 9M�$ /� � �0�,h: �� �� �: S��1�K 9�� )V� ��JK �(��I���*K (�:���)j(.

/ T-score:استئوپروز شديد● ���� X/ROG�K1�3*]�; �0�,?: T��; '��� � )\(.

1 -Iranian Multi-center Osteoporosis Study (IMOS) 2- Peak Bone Mass

Page 13: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 7 تشخيص

پاتوژنز9; '�: �5�%: /1�3*]�; 6�Q*K�3 �� ��� 4,���?� ;)P`(:

PO�� �*��; %��� <�?��; � �����;� <�� I��?K 1 �:� ��1�.RO���5�k; d(��k# 1 �*��; '�*K &� � 9;� / � �=%� � �*��; �$ / @�� n.7

�*: �� �".UO�*��; S��) I?: �� �J �T� �*71 I�M� � � � 9;� / �*��; �% 60 �7 <�� .

��� �kk;�; �-kkT� /1�3*]�kk; ��kk= �� �Q1��kk; �*kk��� .��kk� 1 ^4�,kk�� �*kk���&�O1 ���� 9M�5� ��1� & �� 6�� S��H1��K��3�a�� .�k� 6�� ���Q / �)�6� '1�) 4,� �� ��3 ^�0 � �*; /

9; p�K�� �" �)�%%?: 1 �*��; 4��K b*%K)f(.

طبقه بندي�� 4�,TK *��s 1 �M1 �;� 1� � /1�3*]�; �*::

�" %� ��:k؛)فيزيولوژيك(نوع اوليه� z v!1 �� �Q1��k; �*k��� / �)b*k�I(t�k ��*�M�; �+��� ��1� / �:�� �))b*�II(��:�� �� )PP(.�1�k$ �kK ���*k� /R`4��kK ^�0M�k;

�k;�� �*��k; 4��kK ����k$ � �� �K ��� S�*+� ��1� �*��;)f^PR^PU(.4��kK ����k$ ��� �0�,k� �� �h���Q %��/ � ��K��� �*��;)Pf^PX(�kM1 ^&���k� 1 ^4�,k�� w�Jk� O1 �

���s�� �" �� 6�� >/�1 .�*��; 4��K ����$ /R`�Kf`_k3 1 �*: �� �� /� ��1 �0M�; �1�$ / _%7 1� �� �� �*��; 4��K @��� �" /UX�KfX��k�/ �� 1 ^���) �� /�E" �0M�;

��� ���-�� V�: �0,H� / �+� .�*��; 4��K @��� �% "� �1�$ / ? �*F� �9; �,�1 6�� &; � f`1� �k� �� �0M�;

_%7POX/`%9:� ��*5 �� ��� �� �3 �K 1 � � @��� d�; ��.'�*kK k ��� �k%��� ���*k��������s�� ��1� & v �,K �� ����$ �� 1 IhM ^��0�; w�J� ^)R(.

1- postmenopausal 2- senile 3- Body Mass Index (BMI)

Page 14: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 8 تشخيص

8

�d1�kk7P(I( /1�3 Ikk�� /�kk$ R`%*]�kk;I!؛)پاتولوژيــك(نــوع ثانويــه��kk: ��� �*:)PZ(.}�: &� �) / w�� v!1 ��Ik�� k�*0% �� ^�M1 V�- ��/" 1 V�% �+� <�=� ^d�$

9;.

عوامل خطر/ @��\`� �;�%: /1�3*]�; S�� �F5 I��� �k��" / ���k+K k� '�k:)d1�k7R(9k���

���� ���-�� .� /1�3*]�; �F5 I�*� ^�0 � ���0� /4�,kTK � .3 I �+K 1 � .3�� I �+K �;� 1� ��*: �� :4k� 9k�M�+ ^��0�; ^�/1 1 � .3�� I �+K �;� �� G���Q S�� �)2 1 1 �2� ^_%7 ^&;

��k! � .k3 I �+K �;� �� 4�,�� � ���� 9 � �� 1 ��H*?�K�*�*�*�) V�� ��B*� w�J� ^�? 6� ����) ��)P[(.

و بيني وقوع استئوپروز در خانم پيشعوامل خطر ماژور، در� . اهميت دارنـد مسن مردان هاي يائسه.)8(برخوردار هستنداثرات تجمعي نيز از اين عوامل،

از ميلي5افرادي كه روزانه بيش از� از3گرم پردنيزولون به مدت بيش 5/2 ماه يا بيشمي ميلي در گرم در طولاني مدت دريافت هاي نگهدارنده ارزيابي مانكنند، بايد به منظور آغاز.)8(شوند

افراد تحت درمان با داروهايي كه مصرف آنها خطر استئوپروز را به همراه دارد، بايـد از نظـر وجـود�در ايـن ميـان، افـرادي كـه تـراكم اسـتخواني پـايين يـا سـابقه. ساير عوامل خطر بررسـي شـوند

.)8(شكستگي دارند، كانديد مداخله درماني هستندو درمان قرار گيرندبيمارا� .)18(ن با سابقه شكستگي استئوپروتيك بايد در اولويت بررسيو ترك آن توصيه مي گردد� .)18(سيگار كشيدن خطر استئوپروز را افزايش داده

Page 15: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 9 تشخيص

��������� �� � ����� ��������� ���

و بيماريهاي اند وكرين متابوليك

سم متابولي اختلالات داروها مشكلات تغذيه اي ساير موارد كلاژن

هيپوگناديسم� هيپرآدرنوكورتيزيسم� تيروتوكسيكوز� بي اشتهايي عصبي�كتينمي هيپرپرولا� پورفيري� هيپوفسفاتازي در بزرگسالان�1 ديابت مليتوس نوع� حاملگي� هيپرپاراتيروئيديسم� آكرومگالي�

و سوءتغذيه� سوءجذب بيماريهاي مزمن كبدي� اعمال جراحي معده�د- كمبود ويتامين� كمبود كلسيم� الكليسم�

د-مومي با ويتامين مس� فني توئين� گلوكوكورتيكوئيد� فنوباربيتال� مصرف زياد داروهاي تيروئيد� هپارين� GnRH آنتاگونيست� ليتيوم�

استئوژنز ايمپرفكتا� هموسيستينوري�- سندرم اهلرز�

دانلوس سندرم مارفان�

آرتريت روماتوئيد�و برخي� كانسرها ميلوما بي حركتي� كليوي اسيدوز توبولار� هيپركلسيوري� بيماري انسدادي مزمن ريه� پيوند اعضا� بيماريهاي كلستاتيك كبدي� ماستوسيتوز� تالاسمي ماژور�

عوامل خطرساز مينور عوامل خطرساز ماژور

از� � سال65سن بيشتر شكستگي فشاري مهره�از شكستگي� � سالگي40 استئوپروتيك پس� سابقه شكستگي استئوپروتيك در بستگان درجه اول�از� ماه3 سابقه مصرف گلوكوكورتيكوئيد سيستميك بيش هاي سوءجذب سندرم� هيپرپاراتيروئيدي اوليه� بالا بودن احتمال زمين خوردن� وجود استئوپني در گرافي ساده استخوان� هيپوگناديسم�ازي� سالگي45ائسگي قبل

آرتريت روماتوئيد� سابقه قبلي پركاري تيروئيد� دريافت ناكافي كلسيم�ها مدت ضدتشنج مصرف طولاني� مصرف بيش از حد الكل� مصرف بيش از حد قهوه� مصرف سيگار�از� كيلوگرم57 وزن كمتر سالگي25نسبت به وزن%10 كاهش وزن� دت هپارينم مصرف طولاني�

���� ���������� �� �!" �#���

��#��� $��)���� $%�� �� &�'�BMD((��)*%� � +�,- �!" �� �� .%/0� 1%2�������� ()�.

Page 16: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 10 تشخيص

10

تظاهرات باليني�0�,h: � �=%� � ����/ �K /1�3*]�; )'�k�� S��- �0�,h: b*� / �B*�+� ik� ^9k;� ^

1/�� 1 '��� ^&0M (�� �!�� 9�(� �1�� ^�*-� ���� .'�k�� S��- �0�,h: zk d�k��� k� ��k�M�E ^���� ,F� ��W� �H67 q��; �� ��= &�0%; ����,� S��: ���� �=��7 � ��: 45 �*k: .���

�� ��-�� *�7 1 ��*��3 � 1 '�: /�E" ��$ �*� � �B*�+� 9-3 ��� .�k%8 9k:.) �k� y ��kK � ��� �� w���� '�� �K ��� � � �7 �0�,h: b*!1 �� 1 �*:�� /����) .�0�,h: ��8� ������ k� �=%� V�T �*�; �����* � �K�� ����, �� � �%:�� �:� �%�6� 9-3 ��� 9; &h�� ^�*: .�5�� ��

1 ��-k3 /*k��� V�*� � �K���uK �� 9; &h�� 1 '�: �� �! @��� l��� �0�,?: ^������ /�:�� '��� ����) /1��*M .'��� �)��- ^������ / ��1�) ���� �� 9k�(� �1�� 1 ���" � ��*K

��� m�)f^\^PP(.

ارزيابي بيمار/1�3*]�; �� �K V�*� ��)X/RO≤T-score(Ik�� ^��k��� / ok�!� d�$ }�: &� �) �� � ��

�%:�� v � I��! 9; &h�� � / ^�*�� *=�,7 � *��s:PO1�� w�J� T��; :y%-K �# S��1�� ^S��H1��K S���*��*� ^����H*h�K�*�*�*�) ROS�1��� o�*; :���%� &; / �KB�� PX*0�M1 ^�0M�; /�0,H� ^'�*%�" UO�?kk:63 o�*kk; :�kk� 1 ��,kk�K��1� ^& ��1�kk� ^�kk:�*) ^S*kk��� ��kk� ����� �kk���K

��B*� V�� fO�$�7 T��; :S�� � &�:��� ^��*����;�) z ��� '�1� _3 XOIhM 1 ��0�; w�J� T��; ZO .uK o�*; S:]K1�3 1 4�,�� 9 � �� �6��&�

4�,�; �� �1�� @�� ����%� *=�,7 � � / ��*� ^�h 6� % �+� 1 ��:POd��; 1 �/1 @��� )n.7 |*; ^S��H1��K�a��(RO4,�K*;��� 1 �/1 @ 6 )���H1��K*a�� ^�%�:*� <��%;(UO��(D� N+# )�;B��*]�; ^�%�:*� <��%;(fO��*��; ��� )��H1��K��3�a�� ^�;B��*]�;�0�,h: � ���5�� ^S ��(

Page 17: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 11 تشخيص

XO������ &�� � )S/�K��, *a��(ZO4-8 �;�� � IJ�� �0� ��� )�Q(� VB(�5([O���7 V�*�� /�*�;�����0�3 /� ��;)�%�:*� <��%; ^/*K��1��*�� ^/*��;*�;��(\O/����M1��� )S��H1��K��3�a�� 1 S�*�,���a��(

تشخيصq�; �� /1�3*]�; Y��-K N �+KWHO � ��) H� &�-�3 ���-�� �� ./ @�k3 ���/ ��

� / ���� 1 �0,H� X`�Jk��-K ��k����+� ��7 � ^����*� 1 d�; WHO ��k� �k�*K / ^1ISCD�*: �� '����; )Pj(:

و كودكـان، بـر اسـاس وجـود50استئوپروز در مردان زير� و زنان پيش از يائـسگي fragility سال

fracture ياZ-score شود . پايين همراه با ديگر عوامل خطر شكستگي تشخيص داده مي"تراكم استخوان پايين براي سـن تقـويمي" است، از اصطلاح-2 كمتر از Z-scoreدر مواردي كه�

و اگر بزرگتر از سن" باشد، از اصطلاح-2استفاده مي شود اسـتفاده"در محدوده قابل انتظار براي.مي شود

Z استفاده از� score براي تشخيص بايد با در نظر گرفتن استانداردهاي مطابق با سن، جنس، نـژاد .و قوميت باشد

و كل اسكلت بدن� .مناطق منتخب براي انجام دانسيتومتري عبارتند از ستون مهره هاو تنظيمات يكسان صورت گيرد BMDمطالعات سريال� به هـر. بايد به وسيله يك دستگاه واحد

ت وجه داشت كه همزمان با رشد كودك ممكـن اسـت نيـاز بـه اعمـال تغييـرات وجـود حال بايد. داشته باشد

1- International Society of Clinical Densitometry

Page 18: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 12 تشخيص

12

روشهاي تشخيصي��� �0�,k� �*��; 9���� 1 �*��; ���+� 4��K I��� 1� � �*��; <�h��;)\(.9k����

; ^�" ��� /� S�� ���� ���+� ��%K 1 �:�� ��� @=%; I��! �#�$ d�$ �� �*��; �0�,h: T�� 9; ����� �� z�K1�3*]�; .���k+� 4��kK @=%k; / ^�*��k; <�h��k; ���k /� S�� & ���%�

�*��;(BMD)t�� '����; �*:)\(.

راديوگرافي ساده� � S��0�*K�3 �� �+�����E S��(X-ray) / @�k� �*��; 4��K ?����/ �K U`%@��k�

�:�� � ���)[(��� '���-� ^�� vkF! �*k� k� ��*K ��� 6�� �*��; d���� ���� � ��,�� 1 �*: �:�� /1�3*]�; '�%%� .9k; 9,k Q*M* �� V1�Dk! � �,�1 S�� / �$ �K � 1�JK ��,�K ^� �� /.

�k�� n*,k�� ��k;�%� �J��-K >1� ^�*��; 4��K ��� /� �� '��; � �)* �� ^c�K�K & ���*: .I��$ S�� � � ���) ��! ����� b1�: S�� � �%�� � ��� � �)* �� � 1�JK /)f(.

@��k� ��8� � 1 �%�,� �" '�: �5�%: ��*� � '��� �*?-� �0�,?: ��8� � ������� ���k� �K 1 Y��-kK 9�7 ^S��� 1 G�;�*K V�T �*�; � �)* �� ^�%:�� �� �7*K I��! ��E �!

��� �*�;�? �� �0�,?:)P\(.���k /� S�k� ���k� � �k �3 1 9�;�,k$ / ������; � �)* �� Y��-kK S�k� �k�*K �k�� >1� & ^'��� �0�,?: n��E �� �� 9; ���*5�� �*��; 4��K

�1� ��?� /1�3*]�;)f(.

ازcm2 كاهش قد بيش از� را بايـد بوسـيله راديـوگرافيcm4در سال يا سابقه كاهش قد بيش.)8(ومبار پيگيري نمود تا وجود هر گونه شكستگي مهره مشخص گرددتوراكول

.)18(راديوگرافي ساده نبايد براي تشخيص يا رد استئوپروز بكار رود�هنگامي كه در راديوگرافي، استئوپني شديد مشهود باشد لازم است بيمـار جهـت سـنجش تـراكم�

.)18(استخوان ارجاع داده شود

1- Bone Mineral Densitometry

Page 19: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 13 تشخيص

سنجش تراكم استخوان�K�*: �� '��=%; V�*� 1� � �*��; 4�:

POS6��� �*��; 4��K @=%; )'��� �*� ���) 1 �� (RO�F��� �*��; 4��K @=%; )�3 %:�3(

Dual energy X-ray Absorptiometry (DXA) ●�k� ,H� S�����5 �� �0�,h: z, � &���K '� & �K�s�� ^>1� & @=%k; �� 1 �k:��

��; 4��K �1� �� ���: � � (� ������; ^�*)[(.>�6) ��BMD �k��*5 � �k / V��(� 9 � :

OS���*��,�� <�=� �$�� ^'�0�;� b*� ^����� z� �)*�� V���*J5 OS���*��,kk�� kk=��� :��*��kk; ��,kk�� okk�F� ��kk! �6kk��)g/cm2(^T-score^

Z-score�0�,h: �F5 �6�� 1 Y��-K ^.

و مكتـوب10، خطر سالانه شكستگي هيپ يا خطر شكستگي BMDدر گزارش� ساله بايد محاسبه.)18(شده باشد

∗FRAX- WHO Fracture Risk Assessment Tool ���� � �;�%: ��� ����7 9:��� ���/�; ���5 � �k:1� �0�,k?: �kF5 r�k+� �� ��

F5 I�*� � 7*K �� � '�*�� �$�� �� �� �� �*7*� ��0�,k?: /1�k� d�k��$ �1 �� �K+��*�� &� .�� �0�,?: /1�� d���$ d1�7 & G�� ��P`1 '�k: '�/ &�k��K '�% " d�;

���) ��! '����; ��*� ������ ����� ���%�� �*%� � ��*K �� .

BMD انديكاسيونهاي انجامOSB�� ���/ ZXd�; O� / ,H� ���/ ZX��� d�; G �F5 I��� �1Q��/1�3*]�; OT��; �� &�uM�� fragility fracture OS��0�*K�3 S�� � � )'��� �0�,?: � �%3*]�;()f^R`(

Page 20: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 14 تشخيص

14

O��H*?�K�*�*�*�) �� ��B*� ����� )≤X@�� ����� d*� �� /1� �� �*M16����3 <�0���� /U'�� ()P\^R`(O����� � (��� &�uM�� �*��; 4��K &� � 9;� / �� '��� ��� O/1�3*]�; ����� � �;�3 @ �3 )R`(

O���� [`�KB�� 1 M�; )RP(

و( در دو ناحيـه DXAتراكم استخوان به طور معمول با اسـتفاده از دسـتگاه� مهـره هـاي كمـريشود) هيپ .)18(اندازه گيري مي

.تفسير نتايج را مخدوش مي كند) استئوآرتريت شديداسكوليوز،(اختلالات ساختاري استخوان�

:DXAبه روش BMDكنترانديكاسيونهاي انجامOS����� � z: O&h; <�=� �� �*K16 * �� S��U��5 /1� O�� c7�$ '��� �� � �) <�=� X��5 /1�)�� I5�K y ��� ��,�K �� �%�()R(O�*71 surgical hardware)6K1�3�6� ��� (

و تحليل گزارش :DXAبه روش BMDنكات مهم در ارزيابي>�6) G ��BMD 6�M�k�" ^��k��� ��k�)��! ck;�%��� 9�+#1 ^z� �)*�� V��(� ����F5

�� �� ��,�K �� ���F5 1 &h; '���: 4��JK�� '���: � �=%� ��*K �*: �%�M�� S��).

مشخصات دموگرافيك.1�� V��(� �:�� �� �2� 1 _%7 ^&; ^<�� I��: z� �)* .�;��� S�� V��(� & Z-score

1T-score �� ��� � ��1� .�� ,k �T� S�k� kh�� k�M1 �k;��� 9k�7 �k�%K k� 6k�� �/1 1 �!��� /� '/�� � �� ^'�% " S�� ��*: S��))�k� �! @��� 1 ���-k �0�,kh: '�k%�� ��-k� �k�*K

��-� �/1 @���%��/ G Q*M*K�3 9�� / � �:�� S(.

Page 21: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 15 تشخيص

)4L-1L(نكات مهم در تفسير تراكم استخوان ناحيه لامبار.2

O'��� �%:�� &h; '�1��� 6��� �� � �� �� .^�k:�� '�k��*5 @5�k8 �1�� 1 4�T�,� � �� ������%:�� � �) ��! p;1 p5 �� �� '��� S��5 �H1/ � S�*F� .

O� �� &h; &� �3 / �-�� B�� /�� '��� � IJ�� '��� & �K)��*��T12(�-k�� &� �3 / 1&0M �M /)&�� S�D �$ �� ��*��L4-L5 (���) �� �� � .

O��%� w.$ �;��� / � 9h��K�" S�� � *�K��Q� V���uK ��8� ^�0�,h: �71 ��� '��� .O/ �� '��� '/�� 1 ��,�� L1�KL4��� @ 6 � �� ) .'��� ��,k�� 1 '�:��)�6� c�K��� ��

���� S�KB�� .( � {*��� �*��; 4��K ���) ��ML3/L49; ��-�� .OV1��K 9�� BMD �k�%� �;��� � �� '��� ���� ��.T-score �� �k �� '�k�� �k� S�k�

'��� / ���+� w��� G '�1��� �� �0 � S���:.�k�� ���k� gk�� ��*k� �� �k)2 1 & ^�k:��� S�*� V1�k�K 9�� � 9; &?�� &0M N���� �$*� &�� ���+� w��� G / @�� w(�5 �

@�� �� �=%�; 1 4���� �*��; &�� �*��; ��� 9;� /��� S1� g�� N���� S�� .O��� I�� ��T-score 1Z-score ��� / z �� S�� '�� '�� �� �*: .'�k�� n���� S

& ���� �BMD 9; 6�0��� '���: ��� � .'����k; '��� z / ��%K >�6) � Y��-K S���� '�/ &���K �$ / @�� �*��; ��*3 �F5 V�*� & �� ���%h� �*: .

O'��� �0�,h: ��*� ��'�k�� /1�3*]�k; 9k���� ��� /� S�� �� *k �� ^�k� 4k� '��k; � �)�� ��� 9;*5�� .

نكات مهم در تفسير تراكم استخوان ناحيه فمور.3O�:�� w�� �� ����� .O'�k � ~�6k� �����1�K �� 1 �����1�K � / �� �*� %K / �-�� ^<*M*���; � �� &h;� *JK ���*:.O� ��*F� �%:�� �:� �*71 S�1��� ��5� @5�8 � �� '� � z8*� �����1�K / �-�� i��

�*: '� � �" / �h8*� @�� ��%K � 1 '�-� .O���)�� �� � ~�6� �����1�K / �-�� � <*�h, � ��� ^�*� ���) �$�� &?; .O&0M I� (Total Hip) �*k� k%K / zk �����1�K��% k�$�� 1 �����1�K ^�*� ���) I��: 9;.

Page 22: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 16 تشخيص

16

Quantitative Computed Tomography ●QCT�*��; ��=$ 4��K t� �� ���) '/�� � �%.� 9; �" >1� & / '����; 9 6�

�*k: �� S��) '/�� ��)�7 �*F� �B*?��K 1 d�?�K�*� �*��; 4��K .����,k� /1� ^�" ck �+� /9; �" �B�� % 6� 1 +: SB��)P\(.

تواند مدنظر قرار گيرد اما در حال حاضر بـراي پيگيـري در تشخيص استئوپروز، مي QCTاستفاده از�شودد .)8(رمان توصيه نمي

Quantitative UltraSound Densitometry ●^�*7*� ��*: o�� �� QUS >1� � �*��; 4��K @=%; �� ����� V�*� ��DXA ^

��� 9;�� �0�,?: �F5 / �%���K ��*K �� .9!�QUS / '����k; ��k� 1 9,�� B�� ��%8 @�3 � 9�+�7 S�0M���E �*W%� � >1� & <�=� S�0M���E DXA 9k;� �� �k�?�� ��*: ^

9,��)P\^RR(.و پايش بيماران مـشكوك بـه اسـتئوپروز يـا بـراي توجيـه آغـاز QUSانجام� پاشنه، براي بررسي

.باشد درمان، روش مناسبي نمي

بررسيهاي آزمايشگاهي9;*5�� /1�3*]�; � (��� ����� �� S�� � �� ���0- ��/" S���,K / �5�� ���) .���,K &

�%%� �� �� � /1�3*]�; *��s I�� 1 &�+� � ����� �M1 9�+#1 .�%�M�� % �+� � d�$ }�: x��%8�*: <�=� ����?K ���0- ��/" S���;��� � �� ^�:�� /1�3*]�; S�� *��s I�� '�%%� }�F� ^����� .

��-K �� �*��; � ����:*�� S������� �)2 1 1 9�;�,$ @�k3 �� 1 '�*k� &� �k3 /1�3*]�k; Y� ��� ��� �?��6�� �0�,?: �F5 �%��)f(.

آزمايـشهاي متناسب با وضعيت هر بيماردر بيماران مراجعه كننده، بايد جهت ارزيابي استئوپروز�، CBC،ESR ،FBS ،Na،K،Ca،P،Creat ،AST ،ALT ،Alk.p ،TSH: زير درخواسـت گـردد

T4 ،25(OH)D3 سـاعته از نظـر24، توتال پروتئين، پروفايل چربي، جمـع آوري ادرار، آلبومين .)4،8(كلسيم

1 - volumetric bone density

Page 23: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 17 تشخيص

غلظت آلكالن فسفاتاز ممكن است در بيماراني كه دچار شكستگي هاي رو به بهبود هـستند، بـالا�بنابراين بالا بودن آلكالن فسفاتاز به تنهايي در بيماراني كه به تازگي دچار شكـستگي شـده. باشد

.)23(زش تشخيصي محدودي دارداند، ارتستوسترون سرم در مردان مبتلا به استئوپروز بايد اندازه گيري شود، بويژه اگر دچار كـاهش ميـل�

و آتروفي بيضه ها شده باشند .)23(جنسي، ناتواني جنسي�PTH در بيماران دچار هيپركلسمي، هيپركلسيوري، سابقه سـنگ كليـه يـا اسـتئوپني بايـد انـدازه

.)23(دشوگيريدر صورتيكه بيمار آنمي غير قابل توجيـه، ضـعف، كـاهش وزن، هيپركلـسمي، نارسـايي كليـه بـه�

و الكتروفـورز همراه سديمان ادراري غير فعال داشته باشد، بايد مالتيپل ميلوم را در نظـر داشـتو سرم توصيه مي شود .)23(پروتئينهاي ادرار

تشخيص استئوپروز يا انتخاب بيمـاران بـراي انجـام ماركرهاي بيوشيميايي بازچرخش استخوان در�BMD،18( نقش ندارند(.

درمان@ 6k 9k���K ^�" /1�k� @��k� 1 �0�,k?: / S��0-�3 / �%K���� /1�3*]�; ����� w��

����,k7 ��k?��� �*k��� 1 ^�0�,k?: �� '��� � ����*� N���K ^�*��; 4��K)Rf(.S�k������;� 1� � /1�3*]�;��*: �� 4�,TK � 1�� 1 � 1�� ��E �.

●������ � � �� ��� &���� 1 1 4�,�� � �� 9 � ��O�� �k0�� ^�)�k�/ G�k; �k��uK 1 >/�1 ^� .kE 4 Q� �� �

����) �� ��! /1�3*]�; � 1�� ��E S������� �;�.

كلسيمT� 9 � ��� �� ^4�,�� � �� �*�� ����� 1 S��0-�3 ����� ��� 9k; /1�3*]�k; ./�k�� k�

9k; V1���� �)��/ N���� I$�� �� 4�,��.9k � �� � �k��� ��k��*� �� 4�,k�� �k:� ck7*� @ 6 1 ���*��; n*�F���/1�3*]�; �F5 ���*: �� '�% " .&k; @ 6 ��)k� �k+� '2k 1 / X`

Page 24: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 18 تشخيص

18

�0M�;(�� @��� 4�,�� n.7 V��! ^��� ./��� & ���%� � �/1� �,�� 4��&,k� ��k ^���-k� / �*7��9; .

V��%�M^v�%� ��� 4�,�� '�*� �/1� /��� ��*� 4�,�� / S '��� @�� 1�k ��� �� &���K �)d1�7U(..E 4 Q� 4�,�� �*������) ���7 4�,�� � 1�� ��� I�?� �� � �� � .4�,�� 9 � �� �KmgRX`` S*��� d(�5 � �K�*��� /1� �� �k S�*�,k���a�� ck7*� ^�k:�� �k:�� �*k71

��� �%; I�h-K �*: .S*��� ��h��� d(�5 �� ������ � ���% ��� V�*-� �*5 z:63 ��)P\(.

��*K ��T� 4�,�� �/1� 9 � �� '�:d��%�M )� .E 4 Q�+I�h� (��:�� �� � / }�: )RX(:PO����*�\OfM�; :mg\`` RO���*7*�P\OjM�;:mgPU`` UO�0,H� / @�3 ���/ 1�����M�� &; �K X`�0M�; :mgP``` fO�B�� �� X`d�; :mgPX`` XO'���: � ����� ���/:mgP```

ميزان كل كلسيم مصرفي روزانه=�مكمل كلسيم+�كلسيم رژيم غذايي���! �� X`` �1�$ 4�,�� ���) ���� R``4�,�� <�) ���� 9; d��%�M.��%�M VB*J�� o �� / � �J� 4�,�� )d1�7U+ (RX`<�) ���� )�%���K �*F� (�%�M ��E v��%� /

د-ويتامين'�1� / V��, 1 4�,�� n.7 @ 6 c7*� &���� 1 & / 1 '�: K v�%� 1���k� &�� ��k)�:

9;*3 �� �" ��M*K 1 � .E 9 � �� n�� " 4�T�,� @��K �� .���k�M*K 1 S '�1� n.k7 ^&; @ 6 ��� �� @��� &���� 1 & ��;*3)RZ(.

��*K ��T� &���� 1 �/1� 9 � �� '�:O�v��%� �� /)4 Q� � .E I�h� 1(�� / V�*�9;)R[(:

PO���� 1 ���/X`OPjd�; :f``�$1 )µgP`(RO���/ 1 ���� <X`d�; :\`` �$1 )µgR`(

Page 25: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 19 تشخيص

تنها در صورتي مي تواند خطر شكـستگي را كـاهش دهـد كـهد-رف خوراكي مكمل ويتامينمص�.همراه با مكمل كلسيم باشد

و غير ستون فقرات را تـاد- واحد ويتامين 700-800مصرف روزانه� در%25خطر شكستگي لگن. سالمندان كاهش مي دهد

وجــب كــاهش شكــستگي فقــراتمد-در روز مكمــل ويتــامين واحــد 400مــصرف دوز حــداقل�. مي شود

Page 26: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 20 تشخيص

20

����3�4%��5 �� (67 8��9# :0�;7 4%��5 :���<#

مقدار كلسيم در اندازه واحد ماده غذايي*)mg(واحد

**لبنيات 325 ليوان1)كليه انواع(شير

300 ليوان1 ماست 125 ليوان1 دوغ 110 قوطي كبريت1 پنير 180 ليوان1نيبست

145 قاشق غذاخوري2 كشك معموليو ميوه ها سبزي ها

138 ليواننصف)پخته(اسفناج72) گرم40( پيش دستي متوسط1 سبزي خوردن

100 خوري قاشق غذا3)پخته(سبزي كوكو، قورمه سبزي، آش60) گرم95( ليوان1)خام(كلم

52) گرم30( عدد متوسط1 پرتقال 125 عدد متوسط6 انجير خشك انواع ماهي

370 گرم90)پخته(ساردين در روغن با استخوان 185 گرم90 كنسرو سالمون با استخوان

ساير منابع50 گرم30 ***)بربري، سنگك، تافتون، لواش(انواع نان

60 ليواننصف)پخته(و نخود لوبيا33) گرم45(ي قاشق غذاخور3)پخته(كنجاله سويا

92 ليوانيك چهارم بادامب شـير، غـلات،( كلسيماغذاهاي غني شده

)آب ميوه ها متغير است واحد1

*��, / ���� 9; V1���� ^4 Q� I� 1 � .E v�%� c,$ �� 4�,�� .4�,k�� �k�%� d��k+K �k� �k�� 9 � �� @ 6 ^d��� S�� 9; '��� . c���K G��� ��; ^V(E ��q��k;� Ik��! �k�E ^n.k7 S�k� � �" 1 �*: �� IJ�� 4�,�� � � 9; ��� ���

�/�; �� .VB6) 4� ��T� �� V�= 6�; / 4�,�� n.7 ^I��T� ��)4�� I) ^4�� b*� I�� (��� �TK9; ��: n.7 '/�� � .** ��: b*� �� �� 4�,�� �6��)^���8 �1��P%^R%n�8 �3 ��: 1(? 9; ��, .

*** ����,� � ��T� S1�$ ^�%:��� '�: �%E ?�K�*� �� V(E 1 ��� I�?-kK � 4 Q� '��� @�� ?% I�M�� �� ^�%�,� 4�,�� &� �3 �%�,� �� � �� 4�,�� '��� '�%%� &���K ^�%�� ��.

7*K :d1�7 � ^�/1� 4�,�� 9 � �� �6�� ��-0��; &���K �*W%� �P+7�� ���# �� ��� .

Page 27: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 21 تشخيص

پروتئين/1�3*]�; 1 &�]K1�3 9 � �� &�� F��^�" ok�!� �k;�3 k� 9k; l�� ��*� IH�,� / �?

9,�� Y�-� /*%�.4 Q� &�]K1�3 �s � .E 4�,�� n.7 ��9k; '�-� �5�%: ��*5 � .6 *k=K V�� � &�]K1�3 I�?�Z�0�,k?: ��8� ������ �� '�� �k�5 &k0M ^S�� �k%+� �*kF��6k�� /

4��K @����*��; d*� ��G � d�; 9; �;�)R\(.

در حفـظ اسـتخوان يـا بـه حـداقل رسـاندن از دسـت رفـتن اسـتخوان در كـافي دريافـت پـروتئين�.سالمندان اهميت دارد

و نمك كافئين، چاي&�] �� SB�� 9 � ��)/ @��f/1� �� '*�! ��=% (��%+� �*� 0M �0�,h: �F5 �� S�� �� &

9; p�K�� ���/ 1 ����)Rj(.S�8 �k� ,k �T� �� '*k�! �1�k$ b*k%�� V�k����K S�kK k��7 /��H*�1( � �:�� �� &h�� 9; ��'�*K ��*��; �s�� :��%��h��%x�� ���D+� V�+M�F� �ks������� w�J� S�8 ���0�,h: S�� &0M 9; '�: >�6))U`^UP(.

�� 4 �; V�s *��k; 4��kK�9k; �!�k%�� .4 �k; 9k � �� k� �K�k+M�F� �� k� 9k!�'/�� S��)'�: / @�� �/1� w�J� ^mgRP``)mmol j`(4 �;^'�k�� �k�%� ��s�kK �� S

9; �:� ���� 1 ���/)UR^UU(.

از(كافئين زياد از مصرف مقادير� شود) فنجان قهوه در روز4بيش .اجتناب

●������ � �� ���

ن هاي درمانانديكاسيو���� 1 ,H� ������5 <��KX`9k�K �k �� ^�%k:�� �:� � � / p �: / �? � B�� � d�;

����) ��! � 1�� �����:�'��� � g�� �$*� ��5 �0�,?: )G ���* �*� � �%�M��(��%3*]�; '��� � ���! �0�,?: �X/RO≤T-score �$�� �� ��

Page 28: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 22 تشخيص

22

�� � �%3*]�; �0�,?: �B�� �F5 '��)1 I��� ����K �� � ��H*?�K�*�*�*�) w�J� ��W�V�� ��B*�(

��F5 '��� � �%3*]�; P`g�� �0�,?: M�; ≤U%�F5 � P`�0�,k?: k�*)�� M�k; /1�3*]�; / �:�� �1Q��≤R`%]d1�7 / '����; ��FRAX )d1�7R1U���# (�k� ok�F%�

4� �*0M WHO [t

�%:�� �� � / }�: � /1�3*]�; �� '����; ��*� 1 y � � 1�� ��������:

كلسيم4�,�� � �/1� /���PX``OP```���� �� � 9; <�) 1�� �k � .E 4 Q� o �� / � �" �*K

��� &���K .d*,a� 4�,�� � 1 4�,�� V�%��� S��O�X``S1�k$ ^�k��) ���� R`` <�k) �k��� 4�,�� d*,a� 1 d��%�M 4�,k�� V�k%��� S��PRX` �1�k$ ^V�*k 4�,k�� 1 �k��) �k��� X``

���� �%�,� d��%�M 4�,�� <�))f(.����7 r�*�:9; 9;*� 1 ��� ^����7 #��� & ��+ �: .V�k%��� w�J� �� ��-�� �],� &

4�,�� V���; �K ��� ����� 4�,�� ./ �k��� /1� �� S�*�,���a�� b*!1Rd*�+��k� /1� �� <�k) 9;.

w�J� v%� ��*�:S�*�,���a�� )/ @�� 4�,�� v �U``�� <�) ���� Rf9��; (6 *k=K �� ��:��� d��%� I��! S� /��K S��?�K�* �.

د-ويتامين�" d*�+� /1�\``Of``�� /1� �� �$1 �:�� .&���� 1 ��� d�3O�*k��� �```,X`/ �k$1 � �� c���K & �*K �� & ���%� ^�%:�ROP�*�� 6 *=K '�� �� d�3 ��� .�k�� k��� k� k7*K �k�

PROjz ��� � �" �*K �� ^1�� ��� ��� �,� d�;.����7 r�*�:^��,���a�� ��K��, �a�� ^��*�,���a��.

و ويتامين� .دد را مي توان براي اكثر افراد به مدت نامحدود تجويز نمو-مكملهاي كلسيم

1-/ �kkk;��;� Ikkk��! pdf.US_Risk_Fracture_Absolute/professionals/org.nof.www://http1FRAX/uk.ac.shef.www://http

Page 29: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 23 تشخيص

بيس فسفوناتها�*��; n.7/�� �# ^��1�� & t�%�,k� .9��1��k�K 1 9��1��k%M" ^'1�k) &k / yk � �1�� 1�

�� �%:��.

آلندرونيتw�Jkk� / �kk:�� /1�3*]�kk; 1 �0,kkH� / �kk+� /1�3*]�kk; ��kk��� 1 ���0-kk�3 �� 1�� &kk

�1� �� ��?� ��H*?�K�*�*�*�) .� 9��1��%M" S����! V�*�P`���� ���))k�/1� w�Jk� (1[`���� ���))�0��� w�J� (���) �� 6 *=K ���0-�3 ��� NJ� /1� �� 1 ^����� ��� .9; </B

�M�5 '�+� �� ��:�� e�� 1��)����� / I�! 9��; 4�� (~�6k� �*k�M Gk ��)ccRX`(k� 1 n" �*: w�J� ^������:*� � �; .^9 Q� 1/ d���$ � 7*K �� �� ��*K ����� �*: I!�$ 4�� �K 9��k;

�*-� 45 1 '��� ��$ � �,-� � '���, 9M�$ ^1�� w�J� / _3 .����7 r�*�:��s�kK 9k�K � >�*k) '�0�;� ���!* @�� ^'��� �*F� 1 �%�,� N��5 ���*��

�%�� �� ��! :k�� <�0%� ��� 1 A�%7 � / ��$��� q�,$ ^�#�� |*; ^d� �; >/*; ��*k� �� 1 v��� S6 ��*5 1 45/ ^�* /1� ^���� .w�k��� ��k�/ �kK � 1�� �k �� ^����7 r�*� /1�� V�*� ��

�*�� vF! 4H(� ��:.w�J� v%� ��*�:V��*�, _�� � 9�;�,$ ^��,��*a�� ^��GFR�/ ���� UX�k��� �� �k��M

S�� ���K �� d(�5 ^T�!�)S/B�:" 1 S�� �0%K �%���(^1 '���,k 9kM�$ �k�$ �� � ��*K <�� V�� S�� �,-�U`�����: 1 �0���$ ^T�!� )'1�)C()f(.

����� d*�:d*� �� ^9��1��%M" �-���s [�kF5 �k� 1 �-���s S�� �� '��;� V��s � d�; / @�� ^�" w�J� ��*�[�:�� ��� � �� V�+M�F� d�; .

اتيدرونيت_3 <1� n���� 1�� & � ��:�� �� 9��1��%M" / �:�� r�*� � 9��*%�� V�*��� � S�*�

�� ^9��1��%M"/ �*�� 6 *=K � 9��1���K �*K .�k� 9; �s�� '��� ����0�,?: @��� �� 1�� & 9,k�� 9;� �� ���*: � '�����E 1 g�� ����0�,?: �� �" ��s�K ��*� ��./1� �k� 9��1��k�K

f`` �/1� <�) ���� ��� ^Pf�*k: �� ��?K '�� ; �� n1�%�� V�*J� � ���) �� 6 *=K /1�.

1- antiresorptive 2 - Glomerular Filteration Rate

Page 30: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 24 تشخيص

24

���R� _a; ^�� ��� 6 *=K 4�,�� �1�� � 9��1���K ��� V��P`��k��� 9k�K � ����� ��� &���� 1 1 4�,�� ��O���� ��! �.

����7 r�*�:�*: �� I��K ��*5 � 1�� & ^��� �*F� . ����� d��; �" w�J� #��� &9;.

w�J� v%� ��*�:/ @�k� &�%�K�k� ^��K��*�,k _�� � 9�;�,$ X�k��� �k;� �� <�k) ^�k��M �0���$)'1�)B()f(.

ريزدرونيت�k�� �k� @ 6k gk�� 1 V�kT �*�k; �$�� �� � �*��; 4��K ^1�� & .�� 9k��1��6 �

� 6�� ���; �� �*��; 4��K @��� / ���0-�3 1 gk�� ^V�T �*�; �0�,?: �F5 1 9; �s� � �� '��� / ��E �$*� � �;U`%�KX`%��� �� @��� .�� �*��k; 4��kK ��$ � &�%x��

�� � � '�k�� ����0�,0: /1�� 1 '�*�� G�� �%�,� ��H*?�K�*�*�*�) �� ����� 9�K � ��� ��� �� @��� ���" .� 9��1��6 � S����! V�*�X���� ���))�/1� w�J� (1U`�k��� �k��)

)�0��� w�J� (9; q��;� �� .�� ^�k: '��k: �k��" k� 9��1��k%M" w�J� �� � �K�?� 9 ���9,��6M 6�� 9��1��6 � w�J� .

����7 r�*� :'�*�� ��-�� *�;(3 / 1�� & ����7 #��� ^'�: <�=� �*%� �K � �K�+M�F� ��9; .1��K ��*� ��9,�� 9;� �� �T�!� b(� ^9��1��%M" �� 9��1��6 � �:�*) r�*� V.

w�J� v%� ��*� :��,��*a�� 1 1�� � 9�;�,$ ����� V�� d*� :V�� �� 9��1��6 � ������ � "���U9; '�: '�� ��-� d�; .�k� ��*k� ��

/ @�� 1�� w�J� ��*� �F5U9,�� 9;� �� ���*: d�; .

و درمان در خانم،فسفوناتها بيس� هاي يائسه با تـراكم اسـتخوان پـايين اسـت خط اول پيشگيري)8(بويژه آنها كه سابقه شكستگي دارند

و درمان استئوپروز ناشي از مصرف گلوكورتيكوئيد در بيمـاراني بيس� فسفوناتها خط اول پيشگيري.)8(است كه نيازمند درمان طولاني مدت با كورتون هستند

تها خط اول درمان براي مردان غير هيپوگنادالِ دچار كاهش تراكم استخوان يـا مبـتلا فسفونا بيس�.)8(به استئوپروز محسوب مي شوند

Page 31: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 25 تشخيص

و دچـار فسفوناتها در خانم استفاده از بيس� هايي كـه در دوران قبـل از يائـسگي بـه سـر مـي برنـدو در حـال حا ضـر، چنانچـه علـت ثانويـه استئوپني يا استئوپروز هستند، مورد بررسـي قـرار نگرفتـه

.)8(شوند مشخصي براي استئوپروز وجود نداشته باشد، توصيه نمي

كلسي تونينd��k+� w�k3 �� �� &��*K �,�� �%�� I5� S�a;IUR`` ���k;� �k� ��k� k� � 1�� ./1�

9; �/1� w�3 G ^����%-�3 .��*K �� �* Q/1� �� &��*K �,�� S�a; / '����;UZ%��@��%� ��= '��� � �7 ����0�,?: /1�� �� .6k�� 1�� &k ���*k5 1 ��k�7 �k / o �6K ��� <�

�:�� �� �*7*�.����7 r�*� : �6 ��*k5 1 ^�k%�� {�k�� Gk ��K ^9k�% � V�*Jk� �%�� �� ��$��� q�,$

���0��) .� � �*: �� ��= � �� ��� ���" ^&��*K �,�� �� ����� 9�K �� ��� ���k�� �kW� ���� 6�� @ �3 � /��� 1 �:�� �:� ��s�K �" ����7 r�*� � 1�� � "��� �6�� �� �;�)f^\(.

w�J� v%� ��*� :�1� �� ���: � w�J� v%� ��%K 1�� � 9�;�,$ .V�k+M�F� �*k�� Ik�M� ��:�� ��� /�=� �����: 1 ������ ��1� �� &��*K �,�� / '����; ^���,�)\(.

.)8(كلسي تونين، خط دوم درمان در خانم هاي يائسه مبتلا به استئوپروز است�از بدليل پروفايل ايمن كلسي تونين، مي توان از اين دارو در خانم� هاي مبتلا به استئوپروز كه قبل

و باردار نيز نمي .)8(باشند، استفاده نمود يائسگي قرار دارندمب كلسي� .)8(تلا به استئوپروز تجويز كردتونين را مي توان در مردانمي هاي مهره كلسي تونين، خط اول درمان براي كاهش درد همراه با شكستگي� .)8(باشد اي حاد

فلورايد9k; ��*k�� ����*��; 4��K @ 6 ��� �*! ���� G ^4 �; � �*� .^d�k$ &k �k�

��0�,?: / 9,�� ���! c���K & � ��� �� ��-� ���;��� ��k�/ �� � '��� ��E � � '��� �� /1�3*]�k; ��k��� �� �" / '����k; �#�$ d�$ �� & ���%� ��%� ���)*�7 /1�3*]�; � (��� ,H�

�*: ��� ��*K)\(.

Page 32: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 26 تشخيص

26

ايپريفلاوون�*k: �� 9 � � *; �� �� / ��T� � � 9; ��H*% 1( G �11(� �a .ck���K &k vk!1 ��

�;� � o�+�� 9;���Q1��; *�� .��k;1 k� k� �%�,k� ��Q1��k; �k: V�����K ���Q1��; *�� ���� �Q1��; '����) S1� ��,��*)���" 1 ��,��*)" V�s 1 ��*: �� ��M*K �����) .�k� �11(� �a

/1�R`` ^<�) ���� U�s�k� ,kH� S�k����5 V�kT �*�k; �� �*��; 4��K ��$ �� /1� �� ��� �:�� ��)\(.���� ,H� ���/ �� G�K1�3*]�; S���0�,?: / S��0-�3 �� ��s d�$ & ��)P\(.

.)8(شود ايپريفلاوون در مردان، يا خانمهاي پيش از يائسگي توصيه نمي�ايپريفلاوون به عنوان تنها درمان براي كاهش خطـر شكـستگي در بيمـاران اسـتئوپروتيك توصـيه�

.)18(شود نمي

K ويتامين&���� 1K�*: ��� ��*K �0,H� / �+� /1�3*]�; ����� � ���0-�3 �*W%� � )\(.

[PTH 1-34]) هورمون پاراتيروئيد انساني نوتركيب(تري پاراتايد� �K��3 S�K n1�%�� 6 *=K)ck���K*� ���,� ��H1��K��3 �*��*�(/ @�k� � �*��k; 95�k; ^

�%� �� G ��K �" n.7)RU(1k� ���k� /1�3*]�; 1 �0,H� / _3 /1�3*]�; ����� �*W%� � �1� �k� ��k?� ^�k� '��k?� I��K � /1�3*]�; ���! S������� � �%�,� �0�,?: �F5 r�+� ��.

�/1� ^w�J� �6��R`�*: �� 6 *=K S��7 � / V�*J� � 9; <�)1�?�� )f(.����7 r�*�:�%�,� �.) 1 N��5 ����7 r�*� ���+k#1 �*k5 ��-k 9k ^b*k�K I��k: 1

)9,�� 1�� vF! � /��� 1 ��� �� m� w�J� b1�: �� �B*�+� (�%:�� �� .�1�� 1 �.) ��,���a���*: �� '���-� 6�� 9�(� .

w�J� v%� ��*�:T��k; k� ����k��� ^���� /�� S��6���3 � ������� ^'Q�3 S����� � �� (��� �� ������ *K�3 �*��k; �-k%� �� /�K��, &M�?M" �7*K I��! ��E @ 6 � ������� ^���� 9�?;

����.����� V�� d*�:S�� � �K��3 S�K �%� 1 ��s�K R��*k� �� 1 k� �) ��k! �k;��� ��*k� d�;

9,� ���� V�+M�F� �" / �K ��B*� w�J�.

Page 33: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 27 تشخيص

درمان جايگزيني هورمون�*��*� �% 60 �7 ����� )HRT(tS '��� S���0�,?: / ^/1�3*]�; � (��� ,H� ���/ ��

S '��� ��E 1)g�� (�%� �� S��0-�3 .&�%x��HRT {�T� <��K �� �*��; 4��K @ 6 ����� � "��� .� 9; '�: Y�-�HRT / ��-�� V�� � X47��� ����; �F5 ^d�; ���,3 �

RZ %�! G��?, S�� ����� �F5 ^� ��Rj%� S6u� �?; �F5 1fP%��� �� @ 6 .�1��;Q1�3 �1�� �Q1��; 6 *=K/� 4$� ����; �F5 1 ��$� 4W%��� S6 ��*5 �6�� ^&��;Q1�3

��� �� @ 6 .��� �*71 6�� S� �1 �M*��"*��1�K �F5 &�%x��)Uf(.با اين حال هنگـامي.ح نيست به عنوان درمان خط اول براي استئوپروز مطر HRTدر حال حاضر،�

كه صرفاً با هدف پيشگيري از استئوپروز دوران يائـسگي بكـار رود، لازم اسـت خطـرات اسـتفاده از .)8(آن، در برابر منافع آن، مورد ارزيابي قرار گيرد

�HRTاز خط اول درمان پيشگيرانه براي خانم مي45هايي است كه قبل .)8(شوند سالگي يائسه

رالوكسيفن�kk�M*K 1 �*��kk; S1��kk� 1 9kk; �Q1��kk; '�kk���) ���kk��� '�kk%%� 4�kkW%K Gkk &��,kk�*M�

�k� 4k$� {�k�� �� 1 ��� ��,��*)���" V�s ���,3 9 �� �� �� ^��� ��,��*)" V�s ��%�]K1�3*a�M9; ��s�K .

S����! V�*� � 1�� & Z`9k; �*7*� ���) ���� .k� / S��0-k�3 S�k� �" Q/1� @�� �/1� ^/1�3*]�; ����� S�� 1 �� '�: ,H� �)/�K � � ����/ �� �*��; 4��KZ`<�k) �k���

�:�� ��.����7 r�*�:�K � S� �1 �M*��"*��1�K �F5 �Q1��; �%���� &��,�*M� U�k� ,k �T� �� ����

9; &� �3 �" o�F� �F5 8�) ^��� �� @ 6 *�;(3 .� r�*k� � �k; ^�k0� �)��) / �k%K����F��� <� 1 �3 ��; S��a���.

w�J� v%� ��*�:1�� � 9�;�,$ 1 S� �1 �M*��"*��1�K T��; ^��1��� &�%; �� ���/ .����� V�� d*�:�K 1�� �%� 1 � "��� U9; '�: Y�-� d�; )f(.

تFDA توسط رالوكسيفن� و درمان استئوپروز بعد از يائسگي .أييد شده است براي پيشگيري

1- Hormon Replacement Therapy (HRT)

Page 34: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 28 تشخيص

28

انديكاسيونهاي ارجاعPOd*�+��� ���WK �� � � �: /1�3*]�; :

O&� �3 ���5 �*��; 4��K )RO<Z-score ^UO<T-score(O�0,H� / @�3 ���/ 1 ���*7 �� /1�3*]�; �*71 O�*71 Fragility Fracture��� �/�� � �+��� �*��; 4��K 4E�

RO/1�3*]�kk; kk%��/ S�kk� ����� �kk� '�kk�� S)^S�kk�H1��K��3�a�� ^S�kk�H1��K�a��4, ��%)*a�� � �%�:*� <��%; ^S�*�,���a��(

UO� �K��3 S�K �� ����� � �����K ����� fO1�� w�J� 9��*%�� � I��K <�� XO����� � �;�3 <�� :

O��� �*��; 4��K 7*K I��! @��� ����� �� 4E� O/1����� � �7 �0�,h: ����� 4E�)f(

ZO���� �� /1�3*]�;

پيگيري��k=� ��� /� S�� �$�� & ^���� ��� '��� ��,�� �� ��+ �; 1 ��-�� V���uK � 7*K ��

�� ��*K S��0�3 1�*: .s�K ��k! �%��/�k� 9k�K S '�1� V�*J� � �� ������ S��:1� �%� 1 ��9; � / ��*� I��: � ���))f(:

O���; ��3 1 � �)*��� ^�%�M�� V�% �+� ^d�$ }�: O&���k� 1 ^4�,�� w�J� ��W� '�: ��*K S�� ����� � ��%� �3 �6�� ��� /� O1 >/�1 ^�

� 1�� ����� b*� �� O�! ��� /� ���?; 9�+#1 1 9�)� �7 S�� �����* � Y��-K S�� S��0�*K�3(O����� V��(� 1 ���)" eF; ��� /� 1 ������ ����� 9 *TK O�*��; ���+� 4��K S '�1� ��� /� :��k� '�k�� �� �*��k; 4��kK V���uK o�F� ��!

�$ �� ���\/R%�*: �� �T�K �� �%+� ^.@ 6k ^c�K�K & �� / @�k� �*��k; 4��kK\/R%^��-� / @�� �*��; 4��K @��� 1 ����� � �;�3 '�%��\/R%�k� ��k��� 9,k?: / ���k$ ^�:�� .���) b�7� �*��� YJ��� � ��-�� �;��� 9�7 ����� 9; </B V�*� & ��.k� </B

Page 35: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 29 تشخيص

� �*��; 4��K @ 6 <�� � 9; ��C ��� ����� 9,h: �%+� k:�� �)��k���*�� k�P1R��%� 7*K.(

:)4(ارزيابي مجدد تراكم معدني استخوان به صورت زير انجام مي شود.تكرار سنجش تراكم استخوان بايد تنها زماني انجام شود كه بر نتيجه درمان اثر گذار باشد�هر) < T-score-1( نرمال داشته اند BMDبيماراني كه� شود سال انجا3-5، ارزيابي مجدد .م سال، تا زماني كـه1-2بيماراني كه تحت برنامه هاي پيشگيري از استئوپروز قرار دارند، ارزيابي هر�

هر. تراكم استخوان به ثبات برسد، انجام شود . سال انجام داد2-3پس از آن مي توان ارزيابي راشد سال انج2بيماراني كه تحت درمان استئوپروز قرار دارند، ارزيابي پس از� . ام خواهد

Page 36: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 30 تشخيص

30

�'��5&�90����1�2' -� :��%� �'��5�� ;��$�� �����$�' <&���� 1 1 4�,�� ^>/�1 O�� �SB�� �� <��K SX`� �) �W� � �� �0,H� / _3 � d�; �*:.

=>9>?@�2 <=>@�2

�A�����B C��� ����0�') :��� ��D�� E��7�� (

��'�& ��'�

�8&'BMD62 �� =>�$��2

BMDF�A � ��/��� -�G�& )F�A HI'�G(

�7��1�2' 0����1�2' �J�/K

3B���� LM2�7� -�NO� LP0��6������ � ���!, )B�, 9�<

-���'-��&�Q3B���� LM2�7� -�NO� LP0�� 6������ � ���!, )B�,9�<

>9;��$�� @�2 )BMD��8� (

������!R' H!" SB�����' ���R��

;��$��)BMD��8� (9E@�2 ��J

9E;��$�� @�2 )BMD��8� (

62

Page 37: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 31 تشخيص

ورزش�*: �� ��*K /1�3*]�; � (��� ������ S�� �:/�1 9�M�+ �;� ; ��� �*� �.

P-I��: �*5 ���*: �� ��*��; '�*K @ 6 l��� � � ����M�+ R�%�,� �;� :O�� >/�1 �/1 I��K �t:1 �3 ^�� >/�1 b*� & ��%� �k� I��K � ��� �/1 �3 ��; k%1 �

�*: �� ��1 g�� 1 �� '��� �%+ S6��� S�� �*��; S1� ��� ��- .>/�1 & ��7 /^d�k��M1 ^�/*k� S�k� >/�1 ^�k� k�3 / &� � B�� ^S1� '���3 ^�,�" �� 1� � �*K �� ��

��� '��: n" �� &� � '� 1 ^d���h,� .OS�� >/�1 ���1�T��:'�*K 9 *TK � ^V(D� @-� / '����; �� � �%�,� � �� 9�M�+

�%%� �� z�� �*��; <�h��; 1 ��(D� .^z��k;�%� Q ^S���� �/1 I��: �� >/�1 & 1 S�*; 5�81� ^�%: �:�� �� 9��s �:/�1 S����0�;� �� ��� .

R-�%%� �� z�� d��+K ��$ � � � ����M�+ :�� d��+K �*��� 1 ��k� V�k��$ d�k�%� k� ��*K � ��� z�� {*T; / S��0-�3 .U-9�+#1 � � ����M�+ ��k� ��k�) ��! �1 �,k-� 9kM�$ ��

�%%� �� e��JK � '���, )UX^UZ(.

1 �� '��� �$�� �� '2 1 � �*��; 4��K �� ��7*K I��! @��� � /1�3*]�; � (��� ������ ��� �� >/�1 ���� g�� �� b*%�� ^�%�� �� @ 6 � {*T; �F5 � � �� 9�M�+ 1 �� / V�: ��

�:�� .S�� >/�1 �K &,� �� S�� �/1 '�����0� �^�%: �%��� S�*k; 5�81� ^n" �� S1� '���3 �%�*K �� 1 '�*� c;�%� 9��s 5�81� 1@ 6 �� ��(D� V��! ^k=��� �� 1 d��+K ���� ��$ �

*T; �F5 @����% ��� z�� {)U[(.�*: �� }�F� @;�3 ���8 �:/�1 d��� <�=� S�� :V�: �>/�1 <�=� V�� d*� �>/�1 b*�

�>/�1 <�=� V�+ � �>/�1

و هـر بـار4ورزش هاي تحمل وزن بهتر است حداقل� . دقيقـه بـه طـول انجامـد30 بـار در هفتـهاگـر. بيمـار بـستگي دارد انتخاب يك فعاليت ورزشي مناسب به هدف درمـان ومحـدوديت هـاي

1 - weight bearing exercises 2 - resistance exercise 3 - posture 4 - weight-supported

Page 38: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 32 تشخيص

32

غلط غلط

غلط

و بيمار هم هيچ گونه محدوديتي و عضلات باشد هدف درماني استحكام بخشيدن به استخوان هاو ورزش هاي مقاومتي انتخاب مناسبي هستند . نداشته باشد، ورزش هاي تحمل وزن با فشار زياد

ش هـاي تحمـل وزن اما اگر بيمار محدوديت هايي مانند كاهش تراكم استخوان داشته باشد، ورزو ورزش هاي بدون تحمل وزن . گزينه هاي بهتري هستند1با فشار كم

������ ����� �� �� �� ���� ����� !"� 1<�k0%� �� ��k� S�k�) ��! c;�%� 9�+#

{��K� '*�� � ����, 1 &�,-� ^�k; &�� ��� �0�,kk� gkk�� 1 �kk� '�kk�� ^�kk� ��kk: .

&�:�9�+#1 S���� ��- ^c;�%� S1� ��/ �k �� ���k��� .kM ��k%� �� ��1 �� '���

1 �� 9�M�+ <�=� lk��� k� � �k� >/�1 @5�8 *�7 � 1� ��: 45 � �� '��� )��� �$�� /(�% ��� S���*5 ^�*: w�� S���3 ��)U\(.

#$�%� &' ( �� �� ��) *+" � , ���� PO9�+#1 �! 1 �,-� ^'���, 9M�$ �� e��� ��/ <:1 �;^�k:� 0� B�� � �*5 %�; ,�!

^��%� ��T%� ���" � � 4h: V(D� 1 � ��� cT� � � �� ��: �*5 ��� &� �3 9�,! �� z8*� S�*)���%� ��$ .

ROV�� ��B*� ����, <�0%� �� :��k! 4�T�,k� �*� � � ���3����^��%h� 45 � ��*�/ �� � n1�%�� �*� � 19$��k; �3 �'�

���� ��! �3��8 z S1� � �" 1.

1 - non-weight supported

صحيح غلط

Page 39: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 33 تشخيص

UO&�,kk-� <�kk0%� �� :�M�%kk� �1� � kk�*) kk� ���k�) ��k! �k� *�/ / �K &� �3 ��� &0M � ��%�-%�

� �.0� �3 � / ���K*� �*?; �*W%� & ��.<�k0%� ��&�,-� ���� 45 / ^�M�%� S1� 6k���3 �*k5 9-k3�� ���.

fO!��/ <� :1 �;1 � �� 0� w�� 1 B�� � ��8 ���� ��p5 z �k ���� <�k) 4�T�,� � �k�*�/ 1

��%h� 45.

XO��: 45 :��%� /�� ��: r�� '/�� � � ���3 .5 �1�� 45 ���� 1 *�/ �$�� / ^9-3 ���� 4� *: )��%h� 45 � �*5 ���.(9k;� zk 1 ��%� n�%�7 ���6�� �*� � ���5�8 1 ��: 45 /

� �*5�1� ������ ��! '�) �hK z .

ZO|��: ���� �%�� :/ �: z ���� �%�� S�� ^&��/ S1� S1� �" z �6� �� ��� *�/ &��/_a; 1 ���6�S��;� �� � �" / �*5 ��� eF; ��%��%�� &��/.

[O@�� �%� &�,� :M�%� z S1� ��� �� �k3 zk 1 ��%�-%� �k0 � S�k3 S1�

�kk 1 �kk /����� S1� � �kk3 zkk kkh% ��! �3��8 � �*k5 @k�� �k%� 1 '��

� �%��.

غلط

غلط

غلط

صحيح

صحيح

صحيح

صحيحغلط

صحيح صحيحغلط

Page 40: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 34 تشخيص

34

صحيح صحيح غلط

\O���-� � ��� I���: &��/ S1� :& S�� 45 / ��� ��:& S�� ��� ���3 / 1 ��%� n�%�7

��� ��K��� / � ��%� '����;.

jO9�K �� ����*5 :9�7 �� � �*5 %K B�� ^��%�-%� 9�K �M zk�� k� 1 ��%� 45 9�K �;��-h� 9�K S1� � �*5 ^1/�� .S�k�*�/ �k� 1 �k �1��� 9�K S1� 6�� � �*5 S���3 d�$ &��� ��

� ��) ��! *��3 z � '�: 45 .9�K / ��: �%�� S�� �� ^_h�I�! 9M�$��%� I�� .

P`O&�:��� �: ,�! z �1�� /:��: &�:��� /|� ,�! / �k ��k �3 k� /�k�� � �%�� S� � ��$� � ����;� 1� �� � S ,�! / ��%K ^��%� n�%�7 �:�� �:� �� 9;� ��: '��-�

��%� '����; �;� �� �"�& S�� c;�%� �3��8 / V�*� & ��E ��'����; ���� ����.

PPO���� ,F� � �; : �; <�0%� ��� ^,F� 4h: V(D����T%� ���" � ��%� 1��z

� � �*5 9-3 � � ��0� � �*5 9-3 9;����� �hK �* � .&�%x��� � �� *�/ ���*K ��

���" *�/ S1� � �*5 9;� z 1 '��� 45� �.0�)Uj^UZ(.

صحيحغلط

Page 41: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 35 تشخيص

����� � , ��-. / 0�� �$1 !"� tO� I!�$ � ��� � �� ^& ��K <�=� / I�! �*�� <�) T�!� '� �K y%3 V�� .RO�*: 6���3 *�/ 1 ���) �*J�� I���� �$ / @�� ���� 45 /.UO�*: 6���3 V�T �*�; 1 ���) ����)�� ����5�8 /.fO*�/ IJ�� � *��3 / ��- l��� � �K���$ � �-5�8 V���$ <�=� �k� ���k)^6k���3

�*: .XO/� V�*J� �� @-� <�=� ����)� ���k) ����*k5.��k: '��k3 lk��� ���k�)�� @-k�

�� �D� ��: ����K*� l��� ��� ��� 1 '�: �D� S����� ���).ZO��# V�*J� ��(D� S�� @-� <�=� /��-k V�*Jk� @-k� 1 �*k: S���*k5 S

�*: d��� 95*%h 1 �;*�3.[O/��� l��� � ����$ �� �� � �-K � �" � �*: ����%���) 6���3.\O/ �+� ^>/�1 vF! ����)�� �*F� 9�M�+ ��0��.9�M�+ ���" � ��V�� T�!� '� �K 9��

� <��K;��)f`(.

��� #$�%� � , 2�� ��3 ����� � , �"!. �S�� � �� ��*K����*����*7*� 1:

PO�%:�� �:� 4W%� �*� � � >/�1 1 ��,7 9�M�+ .� 9�M�+ � �/1�9�M�+ / �K�s/�� �� � 9; � �� <�=� ���0�) 1 4W%��� V�*� � V�� �����).

ROz��;�%� Q 1 d���M1 ^d���h,� �%��� �/1 I��K S��:/�1 ^��9 ��$ S��:/�1 / �K �s�%�,� S�*; 5�81� 1 �%: �%��� �/1 '�%%�.

UO� �%�� �� @ 6 � �D� V��! � � �� 9�M�+ V���$ 1 &� � ��M ��M ^�� 1� �%���%�� <�=� �:�3.

fO� �� 9�M�+ �%%� n���� �/�; �� ��)�� � V(D� �� � z��;�%� Q �%���.XOn�%�7 ����K �� /*�� 1 '��*71 V�*� ��9��$ 9 �1��� ^z�; S��:/�1

�%�� <�=� �/1 I��K.

Page 42: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 36 تشخيص

36

����/ 1 �B�,)�6� S�� � �� ��*K�3�0,H� / @:���/ 1 �B�,)�6� �� >/�1 ��� @T� ̂�0,H� / @�3 @ 6k k� 9; ��*��; '�*K ��$

�" .���%; '1�) & ^�/1� PX^��k� '�%%� <�) S��:/�1 T�!� R`^�k:�3 V�k��$ kT�!� PX1 �--� S����M�+ T�!�P`�:�� ���� ��*K �� '�%%� I: S����M�+ T�!� .

���*K ���/ S�� � �� �0,H� / �+�:��kh��� �*k��� S�k� ��(Dk� '�*kK @ 6k ^������ >/�1 / ��� w�� �%; '1�) & ��

�:�� �� ��(D� V��! �*��� 1 d��+K ��$ ^V(D�.I��k: ���/ & S�� c;�%� �:/�1 ����� ��� �� >/�1 ,�7 ���8)V�k� k� ��1�) Ih: � ,�7 1�[`OZ`!�k� ,k�7 1� 1 kT�

V�� � d6%� �� S���� V�*�RXT�!� (�:�� �� .��V�,�7 ^'�k%%� <�k) S�� >/�1 ^��1�) ��� w�F+� 1 �--� ^�:�3 ^���1�T� ���� �� @ 6 ��= ��K S�%� ���/ d1�7 o�� .V�,�7 ��

��*: �� <�=� �--�1 z ���16 S�� >/�1 6�� S����.

�S�� � �� ��*K���� :9; '�: <�=� ���/ � 9�,� ���� �� >/�1 ��s�K �� F�� �� S���� V�+M�F���� �W%� &h�M

��-� _%7 1� �� �� ���h; S�� @%�1 � �;�9;.S�k� 9�M�+ 1 �� / V�: �� S�� >/�1 �%�� �� @ 6 � ��*��; '�*K 4��K 6�� ���� �� ����T�; 1 �--� .

���*K/1�3*]�; � �� (��� S�� � ��:^&�k � '� /�� ^d��+K ��$ ^��� S��) ��! 9�+#1 � �� ������ & S�� �:/�1 ����� z ��

1 %K B�� V��s ^�0%���� �� �(��� g�� 1 � �) ��! �W� ^w�� �M*k�+� �k:/�1 ����� z ��%K9,��.����� ��� � ������� S�� �:/�1 ����� ̂��� ���� <�) I��: 1 ���� & ��K S/�k; <�"

�:�� �� .�1�$ ��� ���� <�)PXOP`S�k� >/�1 k� �-k� �� d*� T�!� '�1�k�� �� k%��9��$t�� ��*: �� <�=� ���" � '���, 1 �,-� 9M�$ �� ~�6� I���� S.���k� & ��K _a;

�*: �� b1�: �*��� 9�7 �K��! 1 �--� S�� >/�1 I��: � �k� ��k� S�k�) ��k! 9�+#1 �:��.P`OX1 Ik: ^o��� _�%K �%��� S/�; <�" S�� z�%hK ��� �3 T�!� n1�k%�� ���k� 9�k;

���) �� <�=� V(D� .

1 - range of motion

Page 43: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 37 تشخيص

������ S�� �:/�1 V���$ / �D+� <�=� � (���9,�� c;�%� /1�3*]�;:k� � �k� >/�1 � S�� / ��- 1 ������ & N�+# S�� �*��; �k%��� ��h: z���% � S�� >/�1 ^�%%� �� ��

1 /�� 1 ��� @5�8 ^9,-� B�� % ��� ��1 c�;" �� '��� � �%�*K �� � ��: 45 1 %K & / ��� ��7 .���/1� S�� 9�M�+ ^&�:��� S�� ��: 45 �%��� �K���$ <�=� �]�: 6�� &��/ S1� /

�:�� �� b*%�� ������ & ��.

حظات پرستاريملا

4���-5 � �� 4��!6 ��� �� �789 SB�� &�%; �� c�;" 4�� I��� ���*5 &��/ 1 {*T;ZXc�;" �s �� ~�� 9�� & ����� 1 d�;

9; .�� ���K d6%� �� �����*5 &��/ ��� �� .&��/ / �:�� S�� c�;" �0�,kh: I��: ���*5 V(D� �0� *� 1 �� �*��; 1 &0M �� & '�k�� �0�,h: 1 �$ 9k; ���k; 1 S�k�� S�k� .

9k;� / 1 &�k � '� / q�kK 1 ���0� ��= l��� 9; &h�� ���*5 &��/ ��� z & �� '1(�&��/ q�K & ���5 � �� 1 ���) �*5 � Y�: ��%��� ��� �*: ��))�^�t(.

� ��H(� �*71�%�� &� � '� �� d�h: 1 N+# ^�=�) 1S�� ����� �*,%����3 �%��� ��J� 4�,�;�� �*K%%� ���*5 &��/ �+�,� � �� �k%�.^'�k�6uM }*Fk; S1� &�k � '� �k%��� �kF��� Ik�*�

x�M�! �� 6�M �3 � / � � �� �� v�*� 1 4� �*� ^���*5 �k���) ���*5 &��/ l��� �%�*K ./ '����k;n*5 S��1�� �1" ^1 �����K <�� V(D� N+#����* ���� �0 � I�*� / 6�� ���3 �%:��)�^��(.

. اصلاح شوندو شناسايي بايد زندگي محيطدرعوامل خطر سقوط�مي� . اجتناب گردد، بالا رفتن از نردباننظيرباشند از انجام كارهايي كه همراه با خطر سقوط

و دمپايي� پايي ابري روي سـطوحدم(هايي كه خطر ليزخوردگي دارند اجتناب گردد از پوشيدن كفششود).سراميك مرطوب . از كفشهاي آج دار استفاده

دار اسـتفادهجآهـاي پلاسـتيكي در زير دوش حمام از كفي.ترين محل منزل است حمام خطرناك�مي.لغزنده باشد حمام بايد غيرپوشكف.گردد از در صورت زياد بودن مدت ايستادن در حمام، تـوان

و يك صند .دنمولي استفاده دوش سيارمي� .و بايد فوراً آن را خشك نمودشود وجود آب در سطح آشپزخانه باعث ليزخوردگي

Page 44: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 38 تشخيص

38

. استفاده نشود،هگشت فرسودهيا به مرور زماناستي كه الياف آنها بلندي بهتر است از فرشها�

مي ريشه� شود هاي اطراف فرش .قرار داد بايد آنها را زير فرش.تواند باعث زمين خوردن

.هاي كوچك كه به علت اتكاي كم احتمال دارد در زير پا ليز بخورد استفاده نشود از قاليچه�

م� و پلهي حمام، دستشواننددر نقاطي كه خطر سقوط زياد است شود،هاي . از دستگيره استفادهمي(از توالت فرنگي استفاده شود� شـ بلند شدن ناگهاني كوتـاهي.ودتواند باعـث زمـين خـوردن

شود توالت نيز مي .)تواند باعث زمين خوردن.) سانتيمتر45حدود(پا تا كشكك زانو باشد كف ارتفاع تخت بايد به اندازه ارتفاع� ممكـن اسـت باعـث افتـادن از تخـت، زيـراي كه كناره آنها نرم شده استفاده نگـرددياز تشكها�

.شوند

صـندلي. سـانتيمتر باشـد35-40اع صندلي بايد حـدود ارتف.از صندلي هاي كوتاه استفاده نشود�و دسـته صـندلي تـا بايد دسته . سـانتيمتر ارتفـاع داشـته باشـد18 محـل نشـستن حـدود دار باشد

آناز سانتيمتر5همچنين دسته صندلي . باشدجلوتر پايه

.قفسه وسايل در آشپزخانه نبايد بسيار بلند يا بسيار كوتاه باشد�ا� و به دنبال آن زمين خوردن گـردد دماي پايين دمـاي. تاق ممكن است باعث كاهش دماي بدن

.گراد باشد درجه سانتي22اتاق در زمستان در حدود

خـوردگي عامـل مهمـي در زمـين،اسباب بازي روي زمـين وجود. محيط زندگي كاملاً منظم باشد�.است

. انجام يك برنامه منظم ورزشي جهت تقويت عضلات ضروري است�

بهتـر اسـت آن را بـا بـر؛خـوردگي اسـت حاشية پايين چارچوب در اتاق محل شايعي براي زمـين�.چسب يا رنگ قرمز مشخص كرد

و وسايل به نحوي چيـده شـوند كـه حـداقل خطـر برخـورد وجـود داشـته باشـد� از تغييـر.مبلمانو صندلي پرهيز شود و ميز ظ.دكوراسيون مكرر مبلمان و روف روي زمين خودداري از گذاشتن وسايل

.گردد

.تلفن در جايي قرار گيرد كه سيم آن باعث زمين خوردن نشود�

Page 45: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 39 تشخيص

�� �!:; �$9 �3 9; &,� �� �� � �: c�;" 1 {*T; v �: I�� �� .&� �3 <�0%� ��*$ ��-�� k�3 / ��k�"

�� ���K �� .�M �� � �3 ���� &� � &� �3 1 B�� �� ���� I��� �F5�3 /9k; .���k� >�k �3 �� �� @T� S����*� �� �� �M �� � �� d(�5 l��� ��*K �*: ���*5 &��/ 1 �3 S�� .1 d*k�

�:�� c;�%�� � �� �� �3 b��K� ./ ��-�� � ��� �3 b��K�t�/ �k��� �k ��� �" ok�� 1 �������; ���:�� �������; .�3 / '����; *�7 �" �M � � �� �� 9; ���*k5 &�k�/ 1 �k3 ������) l��� ��*K

�*:.�3 &�%x�� �� �)��*56�M l��� ^'�: '�� >�K ��) �" �M � � �� ���).

.هنگام عبور از پله، از نرده ها به عنوان تكيه گاه استفاده شود�شود پلهدر صورت امكان، راه� . مفروش

.گي كافي به سطح زيرين داشته باشدحتماً چسبند) موكت(ش به كار رفته پوش�

.استفاده نشوديا درخشنده دار نقشپوششهاياز�

شودازها در پله� و انتهاي پلـه.نور كافي استفاده بهتر است لامپهاي كوچكي هنگام شب در ابتدا.روشن باشد

و هم در انتهاي پله� شوداز كليد رابط استفاد(ها باشد كليد برق بايد هم در ابتدا ).هتا� . در پله ها ايجاد نشود درخشندگيبا نصب پرده، تابش نور ورودي به راه پله كنترل شودو مـشخص در لبـه پلـه لبه پله� ها با رنگ مشخصي رنگ آميزي گردد يا از يك لايه چسب محكـم

.استفاده شود

از(الامكان از پله برقي استفاده نشود در فروشگاهها حتي� خـوردگي علل شايع زمـين پله برقي يكي.)افراد سالمند است

جا� و در همه بـا دسـت گرفتـه هـا هاي اطـراف پلـه دست به نرده) منزل، اداره، فروشگاه(هميشه.شودرا،پادر در صورت وجود درد، از پله هنگام عبور� د روي ابتدا پاي سالم و ترجيحاً از عصا پله قرار هيد

.)43(يديا كمك اطرافيان استفاده نماي

Page 46: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 40 تشخيص

40

4���-5 � �� <, �7�=>� �� �789 آن� و بر اساس خطر شكستگي هيپ در سالمندان بايد با شناسايي عوامل خطر ساز بررسي شده

.)42(مداخلات براي بيمار صورت پذيردو مردان سالمند� وكهي زنان در، سـوابق فـردي زيـر هـستند داراي عوامل مرتبط با سبك زندگي

: شكستگي مي باشندمعرض خطر مبتلايان به اختلالات شناختي- ساكنين خانه سالمندان-حد حدت بينايي- 2/0در سقوط همراه با شكستگييا سابقه افتادن هاي مكرر-

2 ديابت نوع- دارو ها مانند داروهاي ضد تشنج، اپيوئيد ها، داروهاي روانگردان، برخي مصرف-

و ضد آريتميكورت .هايكوستروئيدها سابقه سيگار كشيدن- هيپ مادرزاديدر رفتگي سابقه- توده بدني پايين نمايه- سابقه سكته مغزي-

از� .)44( كاهش مي دهددبروز شكستگي را در افرادسالمن محافظ هيپ، استفاده

9!?��� �7�=>� �� ��3 �8%:��!.@.� �k:�� �k� ��kh��� �k��! eFk; k� ��k 9-k)/�� ^�-���*K / w�� .�k� �0�,kh: ��k��� �

G�K1�3*]�; � z h�� 9,�� �,h: �*��; 4���K ��%K "V��k! ��k=� c,k� S�� <1�� �% �k:�� �k� k�/1� S�� 9�M�+ S��)�; / 1 ����$ �*K ^��(D� .'�1� �k� �� &k �k� '1(k�

! � �� S�*��� ��k=� �0�,kh:/ n�%�7 1 ��*��; '�*K ��-�� @��� / S��0-�3 9�7 �K��� ���) ��! �W� �� �*��; .& �K���+� / S����� / I�! �� ��h��� 1 ���K �6�� ^��1� 9�+#1

�%�,� ��*K/�� S�� ����� 9�T *� �6�� '�%%� � *0-�3 S���*��� )f\^f[^fZ^fX(.

Page 47: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 41 تشخيص

طي� و عملكرد فرد قبل از بيماري، ساعت اول48 در يه پذيرش بيمار، بايد شرح حالي از ميزان تحركو وضعيت رواني از بيمار گرفته شود .)42(حمايت هاي اجتماعي در دسترس، شرايط باليني فعلي

وي كه همزمان به بيماري هاي ديگر مبتلا بيماران� مشكلاتيا توان عملكردي ضعيف هستندد دارندذهني و تحت برنامه هاي باز تواني قرارر، بايد يك مركز توانبخشي ارتوپدي سالمندان، بستري.)42(گيرند

��k��� k� zk�� S�k� � �k����� S��k:1� ^�0�������� 1 9,�3�K* 6� ^�h 6� c� YJ��� �k��� �k� ��kh� �0�,kh: zk / �k+� k�/1� S�k� 9k�M�+ ��k=� b1�k: 9�7 G�K1�3*]�; .

� 9,�3�K* 6� 1 IJk�� ��� 9k��$ 1 Q�k;�� �%��� � �� >1� / '����; �� � ����� ��$��� 1 �� �/�; �� w���� ���) q�a�� 1 � / '����; .1 ��(Dk� 4k;�a; ���� w���� �� �� >1� &

�%�,� �s�� 6�� S '��� �0�,h: / �:�� ��� .�k:/�1 k����� z 4W%k� 9k *TK �k� �k�*K �k� �� �� 9-3 V(D� �:�� �%��*; �� ��h��� �*��� 1 ��� @�.�k%� �� z�� �� � �0�������� 9��$ e��� /���� � /1� S�� 9�M�+ � ���0� �� .��k��� ^��*� / S���,� �� �k� k��=K &�kM1

^�0�,h: �/1�3*]�; �*71�� �� �3 �./ �k:�� ��� �k� ��: ��)/�; 1 S����� & ��1� >� .3 1 �0�,h: �-���*K 6�� �:�� 9�; ����� S�� 9; &h�� .V�*� & ��^��*k� �� �k �� ��k���

k� �k�*K �k� k� � �k� 9�M�+ 1 �)��/ z�; V���uK ^/1�3*]�; S����� 9���� �k�$ 9�(k;�*��; ^�%� G�� �%��� >/*�" .^���k;1� ^'�*��k5 ck��7 / ����k� 1 �kh 6� S�k� 9k ��$

���� � �; 1 & �1�-� �k� ��k��� ��k: ��)/�k; �� ��*K �� ^���� �� �; � ��-� p �: �� � ����:�� '�%%� z�� ^&�6� S����� z / �:�� V(h-�)UZ(.

��� A� �7�=>� �� �8%:��!. m� {*Tk; d�k��� k� �B*k�+� k� 9k; G�K1�3*]�; ����0�,?: & ��+ �: / _�M�� �0�,?:

��� �� .����/�� / �+� �0�,k?: 9�+k#1 9k���K �kK 9;� i� 9!*� ����%��a; / '����; ^i) ���) �� ��*K ./�E" '� � c�;" 9�; �� ��: 1 9,: ^���-0� V���$ %�� ��$ �� �-���*K

I���� �*�7 1 �?-5 /1�� / �K �*: ����� " I�� � S��)*�7 �$*� & .

Page 48: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 42 تشخيص

42

<, �7�=>� �� �8%:��!. �B*�+� �0�,h: g�� � ^4���K �$�7 1IJ�� �% 60 �7 /��� �%� �� ��3 .�+k; �k$�7 / �+�

� �*5 �M1 9M�$ � IJ�� 9��$ � 9; & ��/��0�,kh: ��k= / � �� �+� �$�� �� 1 ���) S��)*�7 ��=��*: .�� y ����@��� @ 6 1 ��� 9��$ �*K^ 6� *�k:/�1 S�� ����� 1 �3�K

�� ��*K �� �-�� �*��� � ����� d��+K ��$ 1 S� .3 w�F+� ^���3 V��! ^&� � '� /.���k;�3 zk �K �%� z�� ����� � ��*K �� '� � >/*�" � ��1 �� y ���� �J� ��k0 � 9 ��$ �1�� ^�1�k� '� .

9 *TK S�� >/�1 �� � �� �:/�1 �����'�%%��:�� 6����� g�� .gk�� '�k%%� 9k *TK S�� >/�1�� ����) ��?� � �*,���,� 1 �*���� ^�*,h� V(D� � .�kh�� I��k: {*Tk; / S��0-k�3 S�k� �

v � 1 � �;�%: d��+K ��$ >/*�" 1 ��5 �� /�;�F5 I�*� ���) ��! �W� �� 6��)Uj(.

�� 2�� �7�=>� �� �8%:��!. �0�,h: �� '��� ��- �)t� '��� � �B*�+ 9�(� �1�^9; ����5���������8� ��k$ S�� ���

� &�6� *: ����.�� �-���*K V���!��$ ��*�I��: :���,� 9$��; ��� '�%%� _$ �� / '����; ��%%� �� '����; ���� S�� 1�� / � ������� �� '2 1 � 9;*� / S��0-�3 ���� 9�+#1 k: '��-k� / n�k%�7 1 9�M�+ e��� d*� >/*�" ^����� � e��� ��

>/�1 &�$ 1 '��/1� S�� 9�M�+ �� �� 9-3 V(D� �$ / @�� �'����; >/*�"_ �� / ���1 13

��D� >/*�"|�� '��� �*�; � ��- & ���� �� ����� e��� ��� 9��$ �� '�*��5 � 6� <�=�*��������� 1 �3�K ��� �� �--� 1 ����T�; S�� >/�1 / n�%�7R�,h: / _3 9,�� '�� �0

1 - compression fracture 2 - brace 3 - walker

Page 49: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 43 تشخيص

�� �-���*K V���!&�6� ��*�I��: :�9�+#1 }(����)��! ��� N���� �����+!*� ���/ '����;�-3 V(D� '�%%� 9 ��$ I �;1 ���%� �� ��-�� � �� '��� ��: '��- � � �� 9�M�+ / n�%�7 �<1�� ������ �:/�1 ����� ��%-�1� 1 �����7 S������3 ����� 1 ��� /���5)Uj(

��� 4 ��� � , �B.���� / �:�� ��� �� �0�,h:�1�3*]�; c�E G�K � 1�� S�� ����� � �kM1 ��� �� �;�3

� � �: ��*� �� ���) �$�7 )��;(3*��� ^��;(31��K�1(�k%� �k� �k�3 /��� .��� &k �B*�+� �� ^9; V�� '�K*� �0�,h: �*��� / �+� ���) 6�� k�� � �k� &k �� k� �k�V�*� �*: �)��, 1 S��! �� ^n*5 �� d(�5 l��� ��*K �� .��� &�6� 9; &h��

�/�k; ��1 ������0�M 1 V(D� � S�� / ��- 1 �:.) �s �� ��� S��) ��! 9�+#1 ��./�*; �0 � ^��� / q�K 9�+#1 �� � �*5 ����� �*: �� c�; ck;�%��� 1 '�k��5 S��

� 0���.�k� ��k��� k� ��� �*k71 ��� @��� 9�7 � 1�� ��E 1 � 1�� ��h�� & �%8� ��� n���� � ���" & �K c;�%� ^�*5 p �: � 7*K �� ��*K:

PO&h,� S��1�� :�k%�*K �� & �a;" ^& *%����; ^& 1�3*� �%��� �,� �1�� S��1�� ��*: '����; ��� @��� S��.x��%8 � &k ��/�,k� w�k��� � ��� �k�1�^S�k� &h,k�

�� 9; &h�� &,�1�3�� �%��� S�0 � �%:�� �s�� ��� N���K .4�� �h�^/ 4W%k� '����; 9;��1�� & .�*-� L��5 ����� d��%� / ��� V�: �*: �� l��� ��� & .�k# S�k�1��

�)��, ��&� �3 /1� 1&��*kK �,�� �s�k� ��� @��k� �� �k%�*K �k� �%k:�� .V�*k� �����) ��! �W� �� � �� ����7 r�*� d���$ ^B�� /1� �� � V�� ��B*� w�J�.

RO� 1�� ��E S�� >1� :O'�0�;� TENS tNk!*�� � ��� q�,k$ ^zk8*� �kh ��hM S�k� _M�3 / '����; ��

�%� �� .� ��� z�� ��� @���1 ��(D� 4;�a; @��� � ��*K �� <�) q�a��.

1 - Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation

Page 50: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 44 تشخيص

44

O��� d��%� S�� z�%��� � b�7� ^��������� � ^�3�K* 6� ^�3�K1���� O�%� �� z�� V�T �*�; 9 ��$ � V(D� 9 *TK �� >/�1

��9!?��� �� � ��9 CD� p��� �� ����;�3 �M1 w�� 1 �*7*� v��%� � 7*K �� q��� 1 �����7 N���� S��

4�,�; ^ ��:��� S�� ��*K>/*�" �� �%�����*�^�" & �M1 1 ���*7 z�; &�:� 9�7 �� ���� ^4M�; �)��/�*��; 9�(; ��$ 1:�� 4��; /1�3*]�; / S��0-�3 1 �% � &�# S��!�

�s�� {��K������ �� 1K����� 4�K S�D� � �; �� I��+^������ w�� � ���;� �� @T� �� ��s�� ����%.�� ���" �*K � 1 �! @��� T��; �%��� d�; �%8 }�� 1 '��; d�$ }�: z &� �) �� �%

� �; �;��� 1 G�K1�3*]�; �0�,h:�F5 I�*�/1�3*]�; ^z�� /1�3*]�; Y��-K � %%��.�� ���;�3 ��*� �� ������ & � >/*�" 1 '�1�-� H� &�# ��*K�� p�K�� I�*�^�)��/ z�;

� �; � � ���" ��D�_ 1�; 1 ������ ���� � b�7� q��;� I��! �����7 S��'� @T� 1'�%%� �%����%:�� �:��.

@T� �0 � / ^���;�3 S�� � 9 ��$ �$1 / & �� ������ }(� 1 S����� >� .3 �� �K �:��M�+ S��h�� �*5 �)��/ z�;��%:�� �:� ������ 4�K �� .���;�3����*K 4,���h� �*��� �� �

^�� S��)/�; S�� >� .3 �������� � ��� d��%� 1���"�;� S�� ��%)fj(.

Page 51: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 45 تشخيص

ضميمهTable 1. Estimating Daily Dietary Calcium Intake.

Table 2. Ten year probability of hip fracture (%) according to T-score for BMD at the femoral neck in women.

Page 52: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 46 تشخيص

46

Page 53: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 47 تشخيص

Table 3. Ten-year probability of a major osteoporotic fracture (hip, clinical vertebral, proximal humerus, distal forearm) (%) according to T-score for BMD at the femoral neck in women.

Page 54: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 48 تشخيص

48

Page 55: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 49 تشخيص

منابع1- Eastell R. Treatment of postmenopausal osteoporosis. N Engl J Med. 1998; 338:736-46.

م-٢ م ر، ����ي ز، ����� ا، �وه �ا����ي ����وز، �'&�%،. $ر#"�� ب، و در �ن ا�*() �ي�-'� و. .�روري.٥-١:٢٤؛ ��2ر1 ١٣٨٣. ��.�روري

3- Shepherd AJ. An overview of osteoporosis. Altern ther Health Med. 2004; 10:26-34. 4- Hodgson SF, Watts NB, Bilezikian JP, Clarke BL, Gray TK, Harris DW.American Association of Clinical Endocrinologists medical guidelines for clinical practice for the prevention and treatment of postmenopausal osteoporosis: 2001 edition, with selected updates for 2003. Endocr Pract 2003 Nov-Dec; 9(6):544-64. 5- Larijani B, Soltani A. Pajouhi M. Bone mineral density variation in 20-69 y/o population of Tehran/Iran. Iranian South Med J. 2002; 5:41-49. 6- Larijani, B. An overview of osteoporosis in Iran. 1th international osteoporosis seminar in Iran. Tehran, Iran. 2004. 7-World Health Organization; Report of a WHO study group. Assessment of fracture risk and its application to screening for postmenopausal osteoporosis. WHO Technical report series 843. Geneva; 1994. 8- Brown JP, Josse RG; Scientific Advisory Council of the Osteoporosis Society of Canada. 2002 clinical practice guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Canada. CMAJ. 2002 Nov 12; 167(10 Suppl):S1-34. 9- Guidelines for preclinical evaluation and clinical trials in osteoporosis. Geneva: WHO; 1998:59. 10- Raisz LG. Pathogenesis of osteoporosis: concepts, conflicts, and prospects. J Clin Invest. 2005; 115 (12):3318-25. 11- Goldman L, Bennett JC, editors. Cecil's Textbook of Medicine, 21st ed Philadelphia: WB Saunders; 2000. 12-Vatanparast H, Baxter-Jones A, Faulkner RA, Bailey DA, Whiting SJ. Positive effects of vegetable and fruit consumption and calcium intake on bone mineral accrual in boys during growth from childhood to adolescence: the University of Saskatchewan Pediatric Bone Mineral Accrual Study. Am J Clin Nutr. 2005 Sep; 82(3):700-6. 13- Kardinaal AF, Ando S, Charles P, Charzewska J, Rotily M, Vaananen K. Dietary calcium and bone density in adolescent girls and young women in Europe. J Bone Miner Res. 1999 Apr;14(4):583-92. 14- Larijani B, Mohajeri Tehrani MR, Hamidi Z, Soltani A, Pajouhi M, Osteoporosis, global and Iranian aspects. Iranian J Publ Health. 2004, A supplementary issue on osteoporosis: 1-17. 15-Shepherd AJ. An overview of osteoporosis. Altern ther Health Med. 2004; 10:26-34. 16-Fitzpatrick LA. Secondary causes of osteoporosis. Mayo Clin Proc. 2002 May; 77(5):453-68. 17-Geusens P, Hochberg MC, van der Voort DJ, Pols H, van der Klift M, Siris E, Performance of risk indices for identifying low bone density in postmenopausal women. Mayo Clin Proc. 2002 Jul;77(7):629-37. 18-Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). Management of osteoporosis. A national clinical guideline. Edinburgh (Scotland): Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN); 2003 Jun. 45 p. (SIGN publication; no. 71). 19- Writing Group for the ISCD Position Development Conference. Diagnosis of osteoporosis in men, premenopausal women, and children. J Clin Densitom. 2004 Spring; 7(1):17-26. 20- Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS, Longo DL, Hauser SL, editors. Harrison's Principles Of Internal Medicine. 16th ed. New York: McGraw-Hill; 2005. 21-Finkelstein JS. Overview of osteoporosis in men. Up to date 2007. Ver 15.1 [CD-ROM].

ب-٢٢ �ي �را *�ه�ي �)�)<�ا8 آ� ا�*&)ان. ����ي ز، >�ا;: م، ����� ا، ���9 8�د ع، �� ف، $ر#"��#? �ا@و C DE#�Fن .� �*�#A<�� B از �ه�ي .�روري در ز��ن�G* از � DH2� DXA .،د دا�'-�ه��� 1�I'وه� D �H�J8 ،K#�

١٣٨٢�2 ٥٧-�١:٦٠ر1، ز E*�ن، ��ل �)م،

Page 56: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز راهنماي عملي پيشگيري، 50 تشخيص

50

23- Rosen HN, Drezner MK. Clinical manifestations and diagnosis of osteoporosis. Up to date 2007. Ver 15.1. 24-Heaney RP. Calcium, dairy products and osteoporosis. J Am Coll Nutr. 2000; 19(Suppl 2): S 83- S 99. 25- Food and Nutrition Board, National Academy of Sciences, Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes for calcium, phosphorus, magnesium, vitamin D, and fluoride, Washington, DC, 1997, National Academy Press. Values are adequate intakes (AIs). 26-National Guideline on Management of Osteoporosis at Hospital Level Preventive Measures at primary Level. www.doh.gov.za/docs/factsheets/guidelines/geriatics.html 27-Bischoff-Ferrari HA, Willett WC, Wong JB, Giovannucci E, Dietrich T, Dawson-Hughes B. Fracture prevention with vitamin D supplementation: a meta-analysis of randomized controlled trials. JAMA. 2005 May 11; 293(18):2257-64. 28-Schurch MA, Rizzoli R, Slosman D, Vadas L, Vergnaud P, Bonjour JP. Protein supplements increase serum insulin-like growth factor-I levels and attenuate proximal femur bone loss in patients with recent hip fracture. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Ann Intern Med. 1998 May 15; 128(10):801-9. 29-Hernandez-Avila M, Colditz GA, Stampfer MJ, Rosner B, Speizer FE, Willett WC. Caffeine, moderate alcohol intake, and risk of fractures of the hip and forearm in middle-aged women. Am J Clin Nutr. 1991; 54:157�163. 30- Johnell O, Gullberg B, Kanis JA, Allander E, Elffors L et al (1995). Risk factors for hip fracture in European women: the MEDOS study (Mediterranean Osteoporosis Study). J Bone Miner Res 10, 1802�1815. 31- Kanis J, Johnell O, Gullberg B, et al. Risk factors for hip fracture in men from Southern Europe: the MEDOS study. Osteoporosis Int 1999; 9:45-54. 32- Devine A, Criddle RA, Dick IM, Kerr DA, Prince RL. A longitudinal study of the effect of sodium and calcium intakes on regional bone density in postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 1995 Oct; 62(4):740-5. 33- Yano K, Heilbrun LK, Wasnich RD, Hankin JH, Vogel JM. The relationship between diet and bone mineral content of multiple skeletal sites in elderly Japanese-American men and women living in Hawaii. Am J Clin Nutr. 1985 Nov; 42(5):877-88. 34-Rossouw, JE, Anderson, GL, Prentice, RL, et al. Risks and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women: principal results From the Women's Health Initiative randomized controlled trial. JAMA 2002; 288:321. 35-Cadarette SM, Jaglal SB, Kreiger N, McIsaac WJ, Darlington GA, Tu JV. Development and validation of the osteoporosis risk assessment instrument to facilitate selection of women for bone densitometry. CMAJ 2000; 162:1289-94 36- Boning up on osteoporosis. A guide to prevention and treatment.National Osteoporosis Foundation.www.nof.org 37-Tinetti ME. Preventing Falls in Elderly Persons.the New engeland journal of medicine 2003 ; 348:42-49. 38- Wallace BA, Cumming RG. Systematic review of randomized trials of the effect of exercise on bone mass in pre- and postmenopausal women. Calcif Tissue Int 2000;67:10-8. 39-Health professionals guide to rehabilitation of the patient with osteoporosis guideline.Washington: National Osteoporosis Foundation;2003 40-Khan AA, Hodsman AB, Papaioannou A, Kendler D, Brown JP , Olszynski WP. Management of osteoporosis in men: an update and case example. CMAJ 2007; 176(3). 41-Johnell O, Kanis J, Gullber G. Mortality, morbidity and assessment of fracture risk in male osteoporosis. Calcif Tissue Int 2001; 69:182-4. 42-Prevention and management of hip fracture in older people.a national clinical guideline;Scottish intercollegiate guideline network 2002. 43-Common issues in osteoporosis. The National Prescribing Centre. MeReC Bulletin 2001; 12: 5-8. Available at: www.npc.co.uk

Page 57: II - iums.ac.ir

و درمان استئوپروز،پيشگيريعملي راهنماي 51 تشخيص

44-Guideline for prevention of hip fracture amongst people aged 65 years and over.New Zealand guideline group(NZGG) 2003; national guideline clearinghouse. 45-Hagenfeldt K, Johansson C, Johnell O, Ljunggren O, Möller M, Mørland B, et al. Osteoporosis- Prevention,Diagnosis and Treatment A Systematic Review. Report osteoporosis prevention ,diagnosis and treatment 2003; 165/1+2:1-46. 46- The care of fragility fracture patients. Published by the British Orthopaedic Association, September 2003. 47-Ensberg M, Paletta J, Galecki A,Dacko CL, Fries BE.Identifying elderly patients for early discharge after hospitalisationfor hip fracture. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 1993; 48:187-95. 48- Pryor GA, Williams DR. Rehabilitation after hip fracture.home and hospital management compared.J Bone Joint Surg Br 1989; 71:471-4 49-Radziunas I .The role of nurses in osteoporosis.International osteoporosis foundation.Appeared in Osteoporosis Action 2006; Women�s College Ambulatory Care Centre Sunnybrook & Women�s College Health Sciences Centre, Toronto, Canada