74
0 ifydaorjreka iu. .ufka''' wrekao;S frda hs mßj¾;kh mßj¾;kh mßj¾;kh mßj¾;kh Y%S ldka; Y%S ldka; Y%S ldka; Y%S ldka; ifydaorjreka iu. .ufka'''

ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

  • Upload
    vuthien

  • View
    225

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

0

ifydaorjreka

iu. .ufka'''

wrekao;S frdahs

mßj¾;khmßj¾;khmßj¾;khmßj¾;kh Y%S ldka;Y%S ldka;Y%S ldka;Y%S ldka;

ifydaorjreka iu.

.ufka'''

Page 2: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

1

ifydaorjreka

iu. .ufka'''

wrekao;S frdahswrekao;S frdahswrekao;S frdahswrekao;S frdahs

mßj¾;khmßj¾;khmßj¾;khmßj¾;kh Y%S ldka;Y%S ldka;Y%S ldka;Y%S ldka;

bkaÈhdkq úma,jfha jk l|jqre ;=< iÔù w;a±lSï''' udOHfõÈfhl=f.a weiska'''

Page 3: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

2

Page 4: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

3

wrekao;S frdahsg jkfha udyeÕs ixpdrhl fh§u i|yd úmq, wrekao;S frdahsg jkfha udyeÕs ixpdrhl fh§u i|yd úmq, wrekao;S frdahsg jkfha udyeÕs ixpdrhl fh§u i|yd úmq, wrekao;S frdahsg jkfha udyeÕs ixpdrhl fh§u i|yd úmq, wjia:djla ysñ úh' weh ;yku ì| ouñka ud´jd§ka iu. Tjqkaf.a wjia:djla ysñ úh' weh ;yku ì| ouñka ud´jd§ka iu. Tjqkaf.a wjia:djla ysñ úh' weh ;yku ì| ouñka ud´jd§ka iu. Tjqkaf.a wjia:djla ysñ úh' weh ;yku ì| ouñka ud´jd§ka iu. Tjqkaf.a ksjyfka § iïuqL idlÉPdj, kshe¨Kq m<uq jd¾;dldßh iy f,aÅldj ksjyfka § iïuqL idlÉPdj, kshe¨Kq m<uq jd¾;dldßh iy f,aÅldj ksjyfka § iïuqL idlÉPdj, kshe¨Kq m<uq jd¾;dldßh iy f,aÅldj ksjyfka § iïuqL idlÉPdj, kshe¨Kq m<uq jd¾;dldßh iy f,aÅldj jkafkah'jkafkah'jkafkah'jkafkah'

miq.sh udifha§ lsisfjl=g;a fkdokajd" ksy~ju wrekao;S frdahs miq.sh udifha§ lsisfjl=g;a fkdokajd" ksy~ju wrekao;S frdahs miq.sh udifha§ lsisfjl=g;a fkdokajd" ksy~ju wrekao;S frdahs miq.sh udifha§ lsisfjl=g;a fkdokajd" ksy~ju wrekao;S frdahs ;ykï lrk ,o iSudjla jQ uO;ykï lrk ,o iSudjla jQ uO;ykï lrk ,o iSudjla jQ uO;ykï lrk ,o iSudjla jQ uOHu bkaÈhdfõ okaol¾Khd jkhg Hu bkaÈhdfõ okaol¾Khd jkhg Hu bkaÈhdfõ okaol¾Khd jkhg Hu bkaÈhdfõ okaol¾Khd jkhg msúiSmsúiSmsúiSmsúiSug ;SrKh l<y'ug ;SrKh l<y'ug ;SrKh l<y'ug ;SrKh l<y' th rdcH wkq.%yh ,;a ñkSurejkag iy th rdcH wkq.%yh ,;a ñkSurejkag iy th rdcH wkq.%yh ,;a ñkSurejkag iy th rdcH wkq.%yh ,;a ñkSurejkag iy iQrdlkakkag tfrysj wú f.k isák fu,dxf.a wdÈjdiS ck;djf.a iQrdlkakkag tfrysj wú f.k isák fu,dxf.a wdÈjdiS ck;djf.a iQrdlkakkag tfrysj wú f.k isák fu,dxf.a wdÈjdiS ck;djf.a iQrdlkakkag tfrysj wú f.k isák fu,dxf.a wdÈjdiS ck;djf.a ksjykhs' weh mqoa.,sl wjOdkula orñka i;s .Kkla ;siafia jkh ksjykhs' weh mqoa.,sl wjOdkula orñka i;s .Kkla ;siafia jkh ksjykhs' weh mqoa.,sl wjOdkula orñka i;s .Kkla ;siafia jkh ksjykhs' weh mqoa.,sl wjOdkula orñka i;s .Kkla ;siafia jkh mSrñka ikakoaO .ß,a,djka" Tjqkaf.a mjq,a iy ifydaorjreka iu. mSrñka ikakoaO .ß,a,djka" Tjqkaf.a mjq,a iy ifydaorjreka iu. mSrñka ikakoaO .ß,a,djka" Tjqkaf.a mjq,a iy ifydaorjreka iu. mSrñka ikakoaO .ß,a,djka" Tjqkaf.a mjq,a iy ifydaorjreka iu. uqyqKg uqyqK udOH yuqj, zz.efgñkaZZ iEfyk f;uqyqKg uqyqK udOH yuqj, zz.efgñkaZZ iEfyk f;uqyqKg uqyqK udOH yuqj, zz.efgñkaZZ iEfyk f;uqyqKg uqyqK udOH yuqj, zz.efgñkaZZ iEfyk f;dr;=re m%udKhla dr;=re m%udKhla dr;=re m%udKhla dr;=re m%udKhla jd¾;d l<y' fï ,smsh È,a,sfha m<jk wjqܨla iÕrdfõ isl=rdod jd¾;d l<y' fï ,smsh È,a,sfha m<jk wjqܨla iÕrdfõ isl=rdod jd¾;d l<y' fï ,smsh È,a,sfha m<jk wjqܨla iÕrdfõ isl=rdod jd¾;d l<y' fï ,smsh È,a,sfha m<jk wjqܨla iÕrdfõ isl=rdod Èkhl m< úh' jpk 20"000 la wka;¾.; wrekao;S frdahsf.a fuu ,smsh Èkhl m< úh' jpk 20"000 la wka;¾.; wrekao;S frdahsf.a fuu ,smsh Èkhl m< úh' jpk 20"000 la wka;¾.; wrekao;S frdahsf.a fuu ,smsh Èkhl m< úh' jpk 20"000 la wka;¾.; wrekao;S frdahsf.a fuu ,smsh fvdaka iÕrdfjyso ^wrefKdaoh& wka;¾.;j we;'fvdaka iÕrdfjyso ^wrefKdaoh& wka;¾.;j we;'fvdaka iÕrdfjyso ^wrefKdaoh& wka;¾.;j we;'fvdaka iÕrdfjyso ^wrefKdaoh& wka;¾.;j we;'

hqï ljrhl nyd,k ,o h;=re,shkh lrk ,o l=vd igyka lene,a,la uf.a ksjfiys fodr háka we;=,g ßx.jd ;snq‚' bkaÈhdfõ úYd,;u wdrlaIl ;¾ckh yuqùug ug wjia:djla

,nd § we;' Tjqkaf.ka ms<s;=rla ,efnk f;la uu udi lsysmhla u n,d isáfhñ'

Èk foll§ fokq ,nk ´kEu wjia:djka y;rl§" páia.doa j, okaf;jdrd ys msysá ud okaf;aIajÍ ukaÈrfha§ ud fmkS isáh hq;=j ;snq‚' ta whym;a ld,.=Kh" wmyiq;djhla" uqr lfmd¨" m%jdyk j¾ck fyda fjkhï wjdikdjka; ;;ajhla isÿjqjfyd;a hehs i,ldf.kh' igykska lshejqfKa zzf,aLlhd leurdjla iy fmd,a f.ähla w;e;sj k<f,ys ;s,lhla o ;nd isáh hq;=h' uqK.efikakd i;=j ysia jeiaula" yskaÈ wjqܨla iÕrdjla iy flfi,a f.ä ;sfnkq we;' ryia moh kuiald¾ .=¾ð'ZZ

kuiald¾ .=¾ð' udj uqK.efikakd msßñfhl= wfmalaId lrkafka±hs uu l,amkd lf<ñ' tfiakï ud Wvq/jq,la me<¢h hq;= fjhs'

,s

Page 5: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

4

okaf;jdr úia;r l< yels l%u fndfyduhla fjhs' th tlsfklg mriamrh' th uOHu bkaÈhdfõ iSudfõ msysá k.r fmdä;a;ls'

th hqoaOfha wms flakaøhhs' th Wvq hál=reh' msg fkdmsg yeÍ we;'

r;= fijKe,a,r;= fijKe,a,r;= fijKe,a,r;= fijKe,a, nia;d¾ ys wdÈjdiS le/,af,a ishjia ieureunia;d¾ ys wdÈjdiS le/,af,a ishjia ieureunia;d¾ ys wdÈjdiS le/,af,a ishjia ieureunia;d¾ ys wdÈjdiS le/,af,a ishjia ieureu

okaf;jdo j, fmd,Sish isú,a we÷ï w¢k w;r ler,slrefjda ks< we÷ï w¢;s' nkaOkd.dr kshduljre isr f.j,a j, miqfj;s' isrlrefjda

ksoyfia ießir;s ^jir follg by; § merKs‚ kd.ßl isr ueÈßfhka ;=kaishhla isrlrefjda m<d .shy&' ¥IKhg ,la jQ ldka;djka isr .;j isá;s' ia;%S ¥Ilfhda lvuKaäj, l:d mj;aj;s'

bkaødj;S kÈhg tmsáka we;s m%foaYh ud´jd§ka úiska md,kh lr;s' fmd,Sish th zmlsia;dkhZ f,i y÷kaj;s' tys .ïudk md¨jg f.disks' jkh ñksiqkaf.ka msÍ we;' mdie,a hd hq;= orejka jk .;j we;' iqkaor jk .ïudk j," fldkal%SÜ mdie,a f.dvke.s,s tlaflda mqmqrejd yeÍfuka iqkanqka f.dvj,a njg m;afjhs" ke;akï tajd fmd,sia ks<OdÍkaf.ka msÍ mj;S' jkdka;rh ;=< È.yefrk udrl hqoaOh bka§h rchg wdvïnrh iy ,Êcdj hk folu we;s lrjhs'

yß; ovhï fufyhqu m%ldYhg m;a fldg ;snqKo tjekakla we;s nj m%;slafIam lrhs' bka§h iajfoaY lghq;= weu;s ^hqoaOfha m%Odk úOdhl

Page 6: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

5

ks<Odßhd& mS Ñoïnrka m%ldY lf<a tjekakla fkdue;s nj;a th udOH úiska lrk ,o ks¾udKhla nj;ah' ;ju thg úYd, uqo,la fjka fldg we;s w;r oi oyia .Kka n, we‚ mqyqKq flfrñka mj;S' hqoaOh weúf,kafka uOHu bkaÈhdfõ jkdka;r ;=< jqjo" wm yeu fofkl=gu th nrm;, m%;súmdl cks; lrhs'

wj;dr hkq lsisfjl=f.a fyda hï fohl oDIH fkdjk l,amj;sk wd;auh kï" iuyrúg jkh lvd ouñka th yryd Èfjk ux;Sre y;f¾ wêfõ.S ud¾.h wj;drhlg tfrys fohla jkq we;' iuyrúg th ;ju;a fkdt<Uqk fohla ms<sn|j mQ¾j ksñ;a;la jkq we;'

jkdka;rh ;=< isák m%;su,a,jhka yeu w;skau úIu iy wiudk fõ' tla md¾Yjhla jQ l,S uqo,a" fjä n,h" udOH u.ska ikakoaO jQ iy iqmsß n,hla my< ùu ms<sn| wyxldrhla ujd.;a w;s úYd, merdñ,sgß n, we‚h'

wfkla md¾Yajh jkqfha" idïm%odhsl wú j,ska ikakoaO jqKq" ikakoaO ke.S isàï ms<sn| iqúfYaI iy m%pKav b;sydihla we;s úYsIAG f,i ixúOdkh ù isák ud´jd§ .ß,a,d n, we‚ j,ska Èßu;a lrkq ,enQ idudkH .ïjeishkah' ud´jd§yq iy merdñ,sgß n, we‚ mer‚ i;=rka fj;s' Tjqkaf.a mer‚ wj;dr fuhg fmr lsysm j;djlau tlsfkld yd igka je§ ;snq‚' 50 oYlfha f;f,ka.dkdfõ§" 60 iy 70 oYlfha § ngysr fnx.d,h" ìydrh" wkaød m%foaYa ys Y%sldl=,ï j,§" Bg miqj wkaød m%foaYa" ìyd¾ iy uydrdIag%d j, 80 oYlfha isg wo olajd .egqï mj;S'

Tjqyq tlsfkld tlsfkldf.a Wmdhsl l%u fyd¢ka y÷k;s' wfkldf.a hqoafOdamdhsl l%ufõo Wkkaÿfjka yodrhs' iEu wjia:djl§u" ud´jd§ka ^ke;akï Tjqkaf.a mer‚ wj;dr& mrdchg m;a l,d muKla fkdj jpkfha w¾:fhkau uq,iqka lr ±uQy' ta iEu wjia:djl §u Tjqyq jvd ixúOdkh ù" jvd ffO¾h iïmkakj fmrg;a jvd iqúi,a n,mEula cks; lrñka kej; ke.S isáhy' wo kej; jrla ñ,shk .Kkla wdÈjdiSkag kscN+ñh jQ" fj<| ixia:d f,dalfha isysk mqrhla jQ L‚c iïm;a nyq, páia.doa" cdlayEkaâ" Tßiaid iy ngysr fnx.d,fha jkdka;r ;=<ska le/,a, mek ke.S we;'

jkdka;rh ;=< mj;sk ta hqoaOh jvd;a ir,j lshkafkakï" ue;sjrK uy;a /já,a,la f,i i,lk" md¾,sfïk;=j W!re fldgqjla f,i

Page 7: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

6

i,lk" bka§h rch fmr,d ouk njg újD;ju m%ldY lr isák ud´jd§ka iy rch w;r we;sj ;sfnk hqoaOhls' ud´g;a Y;j¾Ihlg fmr isgu uOHu bkaÈhdfõ wdÈjdiS ck;djg igka je§fï b;sydihla ^th ienE i;Hhls' tfia fkdjq‚ kï wo Tjqka olakg fkdue;'& we;s nj wu;l ùu idudkHfhka jk fohls' fyda" TrdTka" flda,a" ika;d,a" uqkavd iy f.dakaÈ hk f.da;%sl jeisfhda lsysm jdrhl§u ì%;dkHhskag" Iñkaod¾ jrekag" uqo,a fmd,S ldhskag tfrysj ler,s .id ;snq‚' oyia .Kka urd ouñka ler,slrejka lDDr f,i uev meje;ajqjo ck;dj mrdchg m;a lsÍug lsis lf,l fkdyels úh' ksoyfika miqj mjd" ngysr fnx.d,fha klai,andß ^zud´jd§kajZ ye¢kaùug ±ka nyq,j fhdok kelai,hsÜ hk jpkh ì£ wfõ thsks'& .fï we;sjQ m<uq ud´jd§ le/,af,a yoj; jQfha wdÈjdiS ck;djhs' tjla mgka kelai,hsÜ foaYmd,kh wdÈjdiS ke.S isàï yd fl;rï ne£ ;snqfkao h;a wdÈjdiSka .ek l;d lrk úg th kelai,hsÜjre .ek o i|yka lsÍula jkafkah'

úfrdaO;djhlaúfrdaO;djhlaúfrdaO;djhlaúfrdaO;djhla l=ÿ¾ .fuys jeishka fndaè>d;a fõ,a,g tfrysj úfrdaOh olajñka( nia;d¾ wfmah"

Okjd§kag th whs;s ke;

le/,a, ms<sn| fï jD;a;dka;h msgqmi bka§h rch úiska is;du;du yqfol,d fldg fldkalr oukq ,enQ fldamdúIaG ck;dj miqfjhs' bka§h jHjia:dj" bka§h m%cd;ka;%jdoh ms<sn| iodpdruh ,shú,a,

Page 8: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

7

1950 § md¾,sfïk;=j úiska iïu; lrk ,È' th wdÈjdiS ck;djg fÄockl Èkhls' jHjia:dj hg;aúð; m%;sm;a;s ;yjqre lrñka wdosjdiS kscìï rdcH Ndrldr;ajh hg;g mjrd .;ay' tla rd;%shla ;=< § uq¿ uy;a wdÈjdiS ck;dju ish kscìï j,u nf,ka mÈxÑ jQ msgia;rhska njg m;a lrkq ,enQy' th jkdka;r ksIamdok yd ne÷Kq Tjqkaf.a idïm%odhsl whs;sh m%;slafIam lrñka" Tjqkaf.a iEu Ôúldjlau wmrdOhla njg m;a lrkq ,enQy' th Pkaoh m%ldY lsÍfï whs;sh ,nd §u fjkqfjka wNsudkfhka hq;=j Tjqkag Ôj;aùug we;s whs;sh veye .;ay'

Tjqka i;=j we;s N=la;sh wysñ lrñka" m%fhda.ldÍ nfõ ìhlre yia;fhka" rch Tjqkaf.a ksi. È<s÷lu Tjqkag tfrysj fhoùug m%fhdackhg .ksñka Tjqkaj ;j;j;a È<s÷lfï iq,s fj; ;,a¨ fldg tys .s,ajd ±uQy' iEu wjia:djl§ u rch fõ,s ;ekSu" jdßud¾. jHdmD;s" wdlr l¾udka; i|yd ±jeka; wdÈjdiS ck;djla ú;eka lf,a zzwdÈjdiSka m%Odk m%jdyhg /f.k tauZZ .ek l;d lsÍfuka fyda zzkùk ixj¾Okfha M, m%fhdackZZ ,nd fok nj mjiñks' wNHka;rj ñ,shk lsysmhl muK ck;djla fuf,i ú;eka fldg we;' bkaÈhdfõ zj¾Okh jkZ irKd.;hskaf.ka úYd, nyq;rhla wdÈjdiS ck;dj fj;s' rch wdÈjdiSkaf.a iqNidOkh .ek l:d lrkafkakï" th ie,ls,su;a úh hq;= ld,hls'

wdÈjdiS ck;dj zfl!;=ld.drZ ixialD;shl Ôj;a jkq olskakg ;ukag wjYH fkdjk nj i|yka l< iajfoaY lghq;= weu;s mS' Ñoïnrkaf.a m%ldYh uE; ld,fha§ jvd;a ie,ls,a,g .; hq;= m%ldYh fjhs' Tyq ixia:d kS;s{fhl= f,i" m%uqL fmf,a wdlr fldïmeks lsysmhl jqjukdjka ksfhdackh lrñka /lshdjl kshe¨Kq ld,fha wdÈjdiS ck;djf.a iqN idOkh .ek tjeks m%uqL;ajhla olajkq olskakg fkd,enq‚' tneúka th Tyqf.a B<Õ wNs,dYhg mokï jqKq woyila úh yelsh'

miq.sh mia jir mqrd fyda Bg;a jeäfhka" páia.doa" cdlayEkaâ" Tßiaid iy ngysr fnx.d, m%dka; rchka úiska ixia:d iu. fvd,¾ ì,shk .Kkla jákd" wjfndaO;d .súiqï ish .Kkla w;aika lrkq ,enQy' jdfka lïy,a" hlv msßmyÿ lïy,a" úÿ,s n,d.dr" we¨ñkshï msßmyÿ" fõ,s iy wdlr i|yd w;aika ;nk ,o tajd yeu tllau ryis.; tajd

Page 9: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

8

úh' ta wjfndaO;d .súiqï ienE uqo,a njg mßj¾;kh lsÍug wdosjdiS ck;dj bj;a l< hq;=h'

fï hqoaOh ta i|ydhs'

N+ïld,a oskfha§N+ïld,a oskfha§N+ïld,a oskfha§N+ïld,a oskfha§ zzbkaÈhdfõ ìysiqKqu wNHka;r wdrlaIl ;¾ckh yd uqyqKg uqyqK ,dZZ

m%cd;ka;%jd§ hehs ;uka úiskau y÷kajd.kq ,nk rgla újD;ju ish iSudjka ;=< hqoaOh m%ldYhg m;a lrk úg" ta hqoaOh fln÷ iajrEmfha tllao@ úfrdaOh ±laùfuka jdishla w;afõo@ th l< hq;=o@ ud´jd§ka hkq ljqrekao@ Tjqyq h,amek .sh u;jdohla wdÈjdiSka g ljñka" Tjqkaj f;areula ke;s le/,a,lg fmd<Ujk kdia;sjd§kdia;sjd§kdia;sjd§kdia;sjd§ m%pKavldÍka msßila muKlao@ Tjqyq ish w;S; w;a±lSï j,ska Wf.k ;sfnkafka l=uk mdvïo@ wdhqO ikakoaO wr.,h iajNdjfhkau m%cd;ka;% úfrdaë o@ rch iy ud´jd§ka w;r we;sjk yria fjä yqjudrejg zidudkHZ wdÈjdiSka wiqùu ms<sn| iekaâúÉ kHdh ksjerÈ tllao@ y÷kajd fok mßÈ zud´jd§kaZ iy zwdÈjdiSkaZ hkq tlsfklg úhqla;j isák m%jdy follao@ Tjqkaf.a wNs,dYhka wfkHdakH o@ Tjqka tlsfkldf.ka hula bf.kf.k ;sfío@ Tjqka tlsfkld fjkia fldg ;sfío@

Page 10: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

9

ud msg;a jkakg Èklg fmr uf.a uj ksÈnr y~lska ug l;d l<y' zzuu l,amkd lrlr bkafk fï rgg we;a;gu wjYH lrkafk úma,jhla'ZZ weh tfia mejiqfõ ujlg kqyqre iajrEmhlsks'

wka;¾cd,fha i|yka ,smshlg wkqj lshejqfKa ud´jd§ jHdmdrfha ysi iqka lsÍug" BY%dfh, fudIdâ T;a;= fiajh úiska bkaÈhdfõ by< fmf<a fmd,sia ks<OdÍka 30 fofkl=g b,lal.; mqoa.,hska >d;kh lsÍfï ;dlaI‚l l%ufõo mqyqKq lrñka ;sfnk njhs' udOH jd¾;dj, i|yka jQfha BY%dfh,fhka ñ,§ .;a kj oDvdx. w;r f,ai¾ ÿr ks¾Kdhl" wfOdarla; m%;sìïnk WmlrK iy tlai;a ckmo yuqodfõ ckm%sh ñksiqka rys; fv%dakd hdkd wdÈh jk njhs' ta mßmQ¾K WmlrK È<skaoka g tfrysj Ndú;d lsÍughs'

rhsmQ¾ isg okaf;jdr olajd .uk meh oyhlg wdikak úh' tajd zud´jd§-Wmøjhg k;=j ;sfnkZ m%foaY f,i m%lg j ;sfí' tu jpk fkdie,ls,af,ka ±uQ jpk fkdfõ' zWmøjh$.yKh ùuZ hkafkka jix.;$m<sfndaOlhka hkak woyia fõ' frda. iqj l< hq;=h' m<sfndaO uq¿ukskau jekish hq;=h' ud´jd§yq iuQ,>d;kh l< hq;=h' fuf,i wfma weÕg m;g fkd±kS iuQ,>d;kfha NdIdj wfma joka fldaIhg tlafõ'

wêfõ.S ud¾.h wdrlaId lsÍug wdrlaIl n, we‚ j,g fomiu we;s mgq lE,E ;Srejla zwdrlaId lsÍugZ isÿfõ' ;jÿrg;a lshkafkakï th zvvd f,d.aZ f.a rdcHhhs' fidfydhqrkaf.a iy fldïrdâ,f.a rdcHhs'

fõodka; ^wfma iajfoaY lghq;= weu;s jrla fiajh l< iud.uhs& ms<sld frday, .ek rhsmQ¾ wjg m%foaYfha ±jeka; ì,afndaâ kdu mqjrejla m%o¾Ykh úh' fndlaihsÜ wdlr we;s Tßiaidj, fõodka; iud.u úiska úYajúoHd,hla mj;ajdf.k hdug wdOdr imhhs' fï wdldrhg wmg fkd±kSu wdlr l¾udka;lrejka wfma is;a i;ka ;=< wmj ienE f,i

/ln,d .kakd jxYj;a fhdaOhska f,i ,e.=ï .kS' th ^CSR& ixia:d iudc i;aldrh f,i y÷kajhs' th wdlr l¾udka;lrejkag m%jdo.; k¿jka njg m;aùug bv i,ihs' th f;<sÕ= foajl:d j, ÿIAGhd iy ùrhd hk pß; folu tljr tlu Ñ;%mgfha rÕ ±laùug iajfoaY lghq;= weu;s Ñoïnrkag bv i,ihs' WodyrKhla f,i" uE; ld,fha l¾kdgl f,dalhqla;d jd¾;djg wkqj mqoa.,sl iud.ï j,ska l‚k iEu hmia fgdka tllgu rch re'27la ,nd .kakd w;r wdlr iud.u

Page 11: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

10

re' 5000 la Wmhhs' fndlaihsÜ iy we¨ñkshï lafIa;% j,§ fï ;;ajh óg jvd krl f,i mj;S' wms uy oj,a isÿ lrk fvd,¾ ì,shk .Kkl fidrlula .ek l;d lrñka isáuq' th ue;sjrK" rchka" kvqldrhska" m%jD;a;s m;%" rEmjdyskS pek,a" tkaÔ´ iy wdOdr tackais ñ<§ .ekSug ´kejg;a jvdhs' ;eka ;ekaj, ldf,ka ldf,g ms<sld frday,a we;s jkafka ukao@

páia.doa rch w;aika l< wjfndaO;d .súiqï j, È.= ,ehsia;=fõ fõodka; iud.fï ku ±l we;a±hs ug u;l ke;' kuq;a ug iel l< yels idOlh jkafka tys ms<sld frday<la we;akï" fldfya fyda

fndlaihsÜ ksêhla mj;sk njhs'

wms lkal¾ myq lf<uq' th ì%f.aäh¾ î fla fmdkajd¾ úiska mj;ajdf.k hkq ,nk ;%ia; u¾Ok iy jk ix.%du mqyqKq mdie, ksid m%lgh' fï hqoaOfhys /ïm,aiaá,aÜialska/ïm,aiaá,aÜialska/ïm,aiaá,aÜialska/ïm,aiaá,aÜialska jk Tyq ¥Is;" ms<sfj,lg ke;s ^msÿre& fmd,sia ks<OdÍka cx.,a fldudkafvdajre ^r;arka& njg yerùfï l%shdj,shg wK fohs' zz.ß,af,la iu. .ß,af,la f,i igka lrkakZZ hqO mqyqKq mdief,a wdo¾Y mdGh .,la u; mska;dre lr we;'

tys ñksiqkag ÿjkakg" ,siaid hkakg" mkskakg" fy,sfldmag¾ j, isg merIqg j,ska mkskakg" wYajhska mÈkakg ^hï ldrKhla ksid&" i¾mhska lEug .ekSug iy jkfha Ôj;a ùug W.kajhs' ùÈ n,a,ka z;%ia;jd§kaZ iu. igka lsÍug mqyqKq lsÍfuka ì%f.aäh¾ jrhd wdvïnrfhka miqfjhs' iEu i;s yhlg miqj mdief,ka fmd,sia ks<OdÍka wgishhla muK mqyqKqj ,nd msg fjhs' bkaÈhdj mqrd tjeks mdie,a úiaila ;kkakg ie,iqï fldg we;' wkql%ufhka fmd,sia n,we‚ yuqodj njg m;afõ' ^ldYaórfha tys wksla me;a;hs' yuqodj ±jeka; mßmd,k iy fmd,sia n,we‚ njg yrjkq ,nhs'& Wvq hál=re ù we;' we;=<; lKmsg yeÍ we;' flfia fyda i;=rd jkafka ck;djhs'

? fndaù we;' rdyq,a .dkaê ck;djf.ka ;reK fldx.%ihg tlajkakehs b,a,d isák m%pdrl mqjre yereKq úg c.ao,amQ¾ kskafoys miqfjhs' Tyq nia;d¾j,g uE; udi j,§ fojrla meñ‚ho hqoaOh .ek fndfyda foa l:d lsÍfuka je<lS isáhy' th ck;djf.a l=udrhdg ish ;ek /l .ekSu i|yd t;rï fyd| fohla fkdfõ' Tyqf.a udOH l<ukdlre ish mdo my; fy,d isáh hq;=h' óg fya;=j jkqfha rdcH wkq.%yh ,;a" n,y;aldÍ lKavdhu jk ìhlre i,ajd cqÿuh ^mßfYdaOk lsÍfï

Page 12: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

11

ovhu& ia;%S ¥IK" ñkSuereï" .ïudk .sks ;eîï iy ish ksfjia j,ska oyia .Kka .ïjeishka m,jd yeÍug j. lsj hq;=ùuhs' thg kdhl;ajh fokq ,nkafka jHjia:dodhl iNdfõ fldx.%ih ksfhdackh lrk idudðlfhl= jk ufyakaø l¾ud úisks' tneúka rdyq,a .dkaê jgd we;sjk uyck u;h ie,ls,af,;a hq;=j ixúOdkh lrhs'

l,ska fhdod .;a fj,djg zud okaf;aiajÍ ukaÈrhgZ uu meñ‚fhñ ^th m<uq Èkhhs" m<uq fmkS isàuhs&' ud i;=j leurdjla" l=vd fmd,a f.ähla iy k<, u; r;= ;s,lhla úh' lsisfjla ud ±l iskdfiaú hehs uu l,amkd lf<ñ' ñks;a;=jla we;=<; l=vd fld,af,l= ud wNshig <Õd jQy' Tyqg ysiajeiqula iy mdie,a nE.hla úh' Tyqf.a kshfmd;= j¾K l< ksh idhï f.ù f.dia ;snq‚' yskaÈ wjqܨla iÕrdj fyda flfi,a f.ä fkdùh' zzhkak wdmq flkd Thdo@ZZ Tyq uf.ka weiSh' Tyq kuiald¾ .=reð lSfõ ke;' l=ula lsj hq;=±hs ug is;d .; fkdyels úh' Tyq idlal=fjka l=vd igyka fld<hla /f.k ud fj; mEfõh' tys igykaj ;snqfKa zzwjqܨla kyS ñ,d'ZZ ^wjqܨla iÕrdjla fidhd .ekSug fkdyels úh&

zzt;fldg flfi,a f.ä@ZZ

zzux tajd lEjdZZ" zzux nv.skafk ysáfhZZ Tyq lSh'

Tyq ieneúkau wdrlaIdjg ;¾ckhls'

Tyqf.a nE.h ÿUqre meye;s úh - th idudkH nE.hla fkdùh' Tyqf.a ku uka.agq nj Tyq lSh' okaol¾Khd hkq fjkiajk wkkH;djhkaf.ka hq;= ñksiqkaf.ka msreKq jkhla nj uu blauKskau ±k .;sñ' th ug fõokdkdYl wdf,amhla jeks woyila we;s l<y' fl;rï wdorŒh jqj;a lsisfjla flá fj,djlg yer Tn iu. we,S

fkdisà'

wms nia kej;=ïm, foig weúo .sfhuq' th mkaif,a isg ñks;a;= lsysmhl ÿßka úh' th ta jk úg;a fik.ska msÍ ;snqKs' yeu fohlau blaukska isÿ úh' fudag¾ ihsl,a u; ke.=Kq ñksiqka fofofkl= úh' lsisÿ l;d nyla fkdùh' wvqu ;rñka y÷kd .ekSu msKsi hka;ï ne,aula j;a fkdfy,Sh' isref¾ nr ieye,a¨ lrñka wekaðu mjkg n÷ fõ.fhka Odjkh úh' fldfya hkafka±hs ud ±k isáfha ke;' uf.a miq.sh .ufka § y÷kd.;a fmd,sia iqmsßkafgkaâjrhdf.a ksji wms miq

Page 13: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

12

lf<uq' Tyq wjxl ñksfils" zzn,kak uevï" wjxlju fï m%Yakh .ek l:d lrkjkï fïl fmd,Sish yuqodj fhdo, úi|kak neye' m%Yakh fï wdÈjdiS ñksiaiq lEorlu w÷kkafk keye' Tjqka lEor njg m;a fjkafk ke;akï wmsg lsisu n,dfmdfrd;a;=jla ;nd .kakg neye' uu f,dlalg lsjqj" n, weKs bj;a lr, yeu ksjilgu rEmjdyskshla ,nd fokak' yeu fohlau bfígu yßhdú'ZZ

wms yeu úgu k.r u. yßñka Odjkh lrñka isáfhuq' th È.= .ukla úh' uf.a Trf,daiqjg wkqj meh ;=kls' ysá wäfhau hï ;ekl kej;=ky' th fomiskau jkfhka .yk jQ md¨ udj;ls' uka.agq ihsl,fhka nei .;ay' uu o nei .;sñ' fudag¾ ihsl,a msg;a jQy' uu uf.a .uka u,a, /f.k l=vd wNHka;r wdrlaIl ;¾ckh miqmiska jkh ;=<g weÿfkñ' th ukyr Èkhls' jk N+ñh rkska l< nquq;=reKq t¿jdla fuksh'

ál fj,djlg miq wm bÈßfha iqÿ meye;s je,s .yK jQ bjqfrka ;ekqKq úYd, m<,a .Õla Èia úh' fudaiï jeis Èfhka fmdaIKh jk th je,s ;,djla f,i Èia úh' tys ueÈka .,d .sh Èh oyr mdofha j<¨lr f;la muKla .eUqre úh' wmyiqjlska f;drj th ;rKh lf<uq' ta ;rKh lsÍu zmlsia;dkhZ yryd hEula fuka úh' zzuevï fuhska msgia;rhskagZZ zzuf.a fld,af,d uefrkak fjä ;shkjdZZ' wjxl tiamS ug lshd ;snqKs' .Õ ;rKh lsÍu wrU;au ug th isysm;a úh' myiqfjka b,lalhg .; yels l=vd rEm f,i fmd,sia ks<Odßfhl=f.a rhs*,a o¾Ylfha wmj Èiajk whqre ug ueù fmkqKs' kuq;a uka.agq th ie,ls,a,g .kakd j.la fmfkkakg fkd;snqKs' Tyq wkqj hñka udo tfia yeisrefKñ'

wmj wfmalaIdfjka bjqf¾ wfkla mi ,hsï fld< meye;s lñihla ye¢ wfhl= n,df.k isáhy' lñifhys fyd¾,slaiaæ hkqfjka igyka fldg ;snqKs' ta pkaÿh' ;rula jhie;s wNHka;r wdrlaIl ;¾ckhls' iuyrúg wjqreÿ úiaila úh yelsh' m%shxlr iskyjlska hq;= jQ Tyq nhsisl,hla" WKq j;=r ±uQ fcÍ lEkhla" .aÆfldaia ìialÜ melÜ f;d.hla /f.k ú;a ;snqKs' tajd ud i|yd mlaIfhka tjd ;snqKs' u| úfõlhla .;a wms kej; .uk werUqfjuq' nhsisl,h" r;= yqre,af,l=f.a meyehg yfrkakg úh' udj; uq¿ukskau mdfya nhsisl,a Odjkh l< yels tlla fkdùh' wms pu;aldr wvudk mdIdK ,Sia;r Èf.a jeà ;snqKq .,a iys; udj;a Èf.a Wia l÷ fy,a k.sñka iy

Page 14: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

13

wudrefjka nisñka .uka lf<uq' nhsisl,h mÈkakg fkdyels úg pkaÿ th Tijdf.k ysi u; ;ndf.k weúoafoa yßhg tys nrla ke;=jdla fuks' uu fï .eñ fld,a,df.a pu;aldrckl ,S,dj .ek ±k.kakg

mgka .;sñ' miqj ud fidhd.;a mßÈ ^f.dvla miqj& zzt,atïÔ (LMG) tlla yerZZ wfkla ´kEu wúhla Tyqg Ndú;d l< yelsh' Tyq th ug mejiqfõ n,j;a WfoHda.hlsks'

ish ;,mamdj u; u,a .jid.;a w,xldr ñksiqka ;sfofkl= wm tlsfkld fjk;a mdrj,a j,g fn§ hk f;la u wm iu. meh tl yudrl muK ld,hla .uka l<y' br nei hkakg fjk úg Tjqkaaf.a Wrysia j, we;s u¨ j,ska y~,k kdohla weis‚' Tjqyq tu u¨j, nyd l=l=,ka fj<|fmd<g f.k f.di ;snqK;A Wkaj úl=Kd .kakg fkdyels ù we;'

pkaÿg l¿jf¾§ mjd weia fmfkk nj olskakg yelsh' ug uf.a úÿ,s mkaou Ndú;d lrkakg isÿ fõ' m<Õeáhka wmj Yíof.da,hlska jglrñka blaukskau Tfmrdjla mgka .;ay' fndfyda ld,hla ;siafia rd;%S wyi olskakg mq, mq,d isá uu wyi n,kakg kS¾NS; fkdùñ' uu N+ñh foigu weia o,ajd f.k isáñ' jrlg tl mshjrls' wjOdkfhka hq;=j'

ug n,a,ka nqrk y~ wefihs' Wka fld;rï ÿrlska isákafka±hs ug yßhgu lsj fkdyelsh' N+ñh iuìula njg m;afjkakg úh' uu hka;ï wyi foi ne,Sñ' th udj m%S;sfhka l+,au;a lr,hs' uu blaukskau wfma .uk kj;ajkak n,dfmdfrd;a;= fjkjd' zzblaukskau'ZZ pkaÿ lshhs' tfy;a th mehlg;a jvd .;ùh' ±jeka; jDlaIhl fijke,a,la ug fmfka' wms .ukdka;hg <Õd jqfKuq'

.ïudkh fnfyúka bvlv we;s .ula nj fmfka' f.j,a tlsfklg ÿßka msysgd we;' wm we;=,a jQ ksfji w,xldr jQjls' tys we;s .sks f.dvla jgd lsysmfofkl= jdäù isáhy' f.hska msg; w÷frys ñksiqka fndfyda fofkl= isáhy' Tjqka lSfofkla±hs ug lsj fkdyelsh' ug ±ka Tjqka .ek ±k .; yelsh' uqkquqkqjla jfÜu me;sÍ .shy' ,d,a i,dï lïÍâ' ^ifydaoßh" úma,ùh W;a;udpdrh& ,d,a i,dï" uu lSfjñ' uu w;sYhska fjfyig m;aj isáfhñ' f.ysñ l; ug we;=<g l;d fldg l=l=,a uia iy fndaxÑ jHxckh iu. r;= iy,a n;a ,nd

Page 15: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

14

ÿkay' mqÿuhls' wef.a ì<s\ ud wi,u ksod isáhy' wef.a ߧjka mdi<U .sks ±,af,ys wdf,dalhg m%Ndu;a fjhs'

rd;%S wdyr lsi ksu ùfuka miq uf.a ksok nE.fha Ismrh weo újr lf<ñ' thska kqyqre wd.ka;=l y~la kslauq‚' lsisfjl= f¾äfhdaj l%shd l<y' ta îîiS yskaÈ fiajdjhs' fvdka.%shd fldkaoa wdÈjdiSkaf.a whs;Ska W,a,x>Kh fldg we;s nj iy mßir úkdYh f.kyer olajñka tx.,ka; m,a,sh fõodka; kshï.sß jHdmD;sfhka ish wruqo,a bj;alrf.k we;' t<fokqka f.a y~;e,Sï" yqiau jefgk y~" weúÈk YíOh" jyq meáhka fudrfok y~ ug wefia' f,dalfha ish,a, fyd¢ka isÿfõ' uf.a oEia jeiq‚'

wms W±ik myg wjÈjqfkuq' yh jk úg .uka weröuq' ;j;a meh lsysmhlska wms ;j;a kÈhla ;rKh lf<uq' wms w,xldr .ïudk lsysmhla yryd .uka lf<uq' iEu .ulu tfoi n,d isák ishU,d .ia mjq,la we;' tajd yßhg ±jeka; lreKdjka; foúfhl=f.a foayhka fuks' tajd me‚ri nia;d¾ ishU,dhs' tfld<y jk úg br uqÿka fj;au weú§u úfkdaockl fkdùh' wms Èjd wdydrh ms‚i .ul kej;=fkuq'

fkdis÷Kq iqkaor;ajhfkdis÷Kq iqkaor;ajhfkdis÷Kq iqkaor;ajhfkdis÷Kq iqkaor;ajh ueá Ndck" rhs*,a" ðys,s''' fï .ïudkj, we;s yeufohlau msßisÿ iy w;HjYH

foaj,ah

Page 16: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

15

pkaÿ ksjeishkaj y÷kk nj fmfkkakg ;snq‚' iqkaor ;reK fl,a,la Tyq iu. Wl=¿ uql=¿ mdhs' Tyq álla ,Êcdjg m;aj ;sfnkq olakg ;snq‚' iuyrúg Tyq wi, wm isák ksid úh yelsh' Èjd wdydrh jQfha wuq mefmd,a iu. uiQ¾ mßmamq iy lel=¿ yd,a n;ah' tajdg r;= ñßia l=vq oud ;snq‚' kej; .uka wrUkakg fmr iQ¾h rYañfhys ier nd, jk f;la wms n,d isáfhuq' wms .sïydk l=áhl flá kskaol iqjh ,enqfjuq' tu ia:dkh .ek lshkafkakï wmQ¾j iqkaor;ajhla tys úh' yeu fohlau msßisÿh' w;HjYH foaj,a muKs' wms,sfj,la fkdùh' ueá ;dmamhg my<ska l¿ meye;s lsls<s rxpqjla by< my< hhs' WK ng rduqj,ska tys jy<fhys iels,a, iliaj ;snqKs' th .nvdjla f,io Ndú;d úh' tys ;Kfld< uqiakla" fnr folla" mka u,a,la" levqKq l=vhla iy /<s.eiqKq ysia ldâfndaâ fmÜá me;,s fldg wvqla fldg ;snqKs' uf.a weia j,g hula wiqúh' ug uf.a Wmeia hqj, wjYH úh' ldâfndaâ fmÜáj, uqøKh fldg ;snqfKa zzwhsäh,a

mj¾ 90 wê n,e;s tu,aIka mqmqrK øjH ^2-mka;sh& tiaã leÜ bfIâbfIâ'ZZ

foj;djla muK wms kej; .uka lf<uq' uf.a ixpdrfha bÈß mshjr l=ulao hkak ±k isá ȧ ^ifydaoßh" fldïf¾â& kej;S isáfha wm ±ka .uka lrkd .fuysh' pkaÿ th ±k isáfha ke;' tys f;dr;=re wd¾Ólhla o mj;S' yeufohla u ±k isá lsisfjla isáfha ke;' wms .ug <Õd jk úg ȧ tys isáfha ke;' weh .ek mqj;la j;a tys fkdùh' m<uq j;djg pkaÿ uola l<n, ù isákq ug ±l .; yels úh' ud fjkqfjka úi¢h hq;= f,dl= fohla we;' Tjqkaf.a ikaksfõok moaO;sh l=ulao hkak uu ±k fkdisáfhñ' kuq;a Tjqkag jer§ula isÿù we;akï'

.ug u|la wE;ska jQ w;ayer ±uQ mdie,a f.dvke.s,a,l wms l|jqre

.eiSuq' iEu rcfha mdie,lau jdfka fodr mshka iys; cfk,a iy wels,sh yels jdfka fodrj,a iys; fldkal%SÜ wÜgd, fuka ;kd we;af;a ukao@ tajd ueáfhka ;kd msÿre fyú,aÆ .eñ f.j,a fuka ;kd ke;af;a ukao@ ukaoh;a tajd ne/lal iy nxl¾ hk foúêhgu Ndú;d l< yelsh' zzwN=Êudoa ys .ïudk j, mdie,a fï jf.hs'''ZZ pkaÿ lshhs' Tyq fldagq lene,a,lska ìu f.dvke.s,a,l ie,eiaula w¢hs' ó johl fuka wgmÜgï ;=kla tlsfkl wE\ we;' zztúg Tjqkag yeu ÈYdjlgu fjä ;nkakg mq¿jka'ZZ ms;slrefjl=f.a myr ÈYdjka olajk

Page 17: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

16

l%slÜ .%emsla lrefjl= fuka Tyq B;, we| olajhs' fuys lsisu mdie,l .=rejre keye' pkaÿ lshhs' Tjqyq yeu flfkau msgj f.dia we;' ke;akï Tjqka t<jd we;ao@ keye" wms m<jdyßkafk fmd,Sish muKhs' ;ukag ksjfia isáh§u jegqma ,efíkï Tjqka fï jkh ;=<g meñ‚h hq;af;a wehs@ th fyd| ;¾lhls'

zfuh kj l,dmhla nj Tyq ug mejiShZ' mlaIh fï fmfoig we;=,a ù ;snqfKa uE; ld,fha § h'

fl,a,ka iy fld,a,ka o we;=¿j ;reKhska úiaila muK jQ msßila <ÕdjQy' fndfyda fofkl= kj fhdjqka úfha fyda úiaig fmr wh jQy' fudjqka ud´jd§ .ß,a,d ks<fha my<u uÜgu jk .%dudrlaIlhska nj pkaÿ ug meyeÈ,s l<y' Tjqka jeks msßila ud óg fmr lsis Èfkl ±l fkd;snq‚' Tjqyq idß iy ¨x.sj,ska ieriS isáhy' iuyr tajd kQ,a we§ f.dia T,sõ fld< meye;s ù ;snq‚' fld,af,da wdNrK iy cgd me<| isáhy' Tjqka yeu fofkl= i;=ju Nd¾ud¾ f,iska y÷kajkq ,nk ;=jlal= láka mqrjk rhs*,a ;snq‚' iuyrekag msys" fmdfrdj" ÿkakla iy B;, ;snq‚'

tla fld¿fjla fudagdrhla fuka ilia lrk ,o wä 3l muK È. n/;s Ôwhs nghla /f.k isáhy' th fjä fnfy;a iy WKav len,s j,ska mqrjd fjä ;nkakg iQodkï fldg ;snqKs' thska n,j;a y~la kslafuhs' kuq;a Ndú;d l< yelafla tl jrla mu‚' ;ju;a thg fmd,Sish ìh fjk nj mjiñka" Tjqyq iskdiqky'

hqoaOhla mj;skafka hehs hkak .ek Tjqkag yeÕSula j;a fkdùh' iuyr úg Tjqkaf.a m%foaYh i,ajdcqÿï msysá ia:dkfhka fndfyda ÿr úh yelsh' Tjqyq ish ojfia jev lghq;= wjika l<d mu‚' t¿jka l=Uqre j,g mek hdu je<elaùug" .eñ f.j,a jfÜg jegj,a ;kkakg Tjqyq Woõ lr;s' fl,af,da úYajdihlska hq;=j fld,a,ka iu. jev lrkafka mels,Sulska f;drjh' fï foaj,a .ek ie,ls,af,ka miq jQ uu mqÿuhg m;a ùñ' Tjqkaf.a rdcldßh jkafka" uqr ixpdrfha fhfoñka .ïudk y;rla fyda mylg wdrlaIdj iemhSu iy l=Uqre j, jevg Woõ ùu" <sx msßisÿ lsÍu wjYH jQ úgl ksfjia ms<silr lsÍu hkdÈh neõ pkaÿ mejiSh'

;ju ȧ ke;' l=ula lrkak o@ lsisjla ke;' n,d isákakg isÿfõ'

Help out with some chopping and peeling.

Page 18: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

17

rd;%S wdydr .ekSfuka miq" jeä l;dnyla ke;sju yefudau fma,shlg frdlajQy' meyeÈ,sju wms ±ka .ufka fhfoñka isáuq' wms mdie,a wx.kh w;ayer ouñka tld miqmi tld jkh ;=<g wefoñka isáfhuq' meh tlyudrlg jvd wvq ld,hlska wms jkh ;=< t<suyka N+ñhlg rd;%sh .; lsÍug meñ‚fhuq' tys lsisÿ Yíohla fkdùh' ñks;a;=jla we;=<; ish,af,dau yeu;efklg olakg ,efnk zðys,sZ" Tjqkaf.a ks,a ma,diaála we;sß,s w;=rkakg úh' ^ðys,s ke;sj tys úma,jhlao isÿ úh fkdfya& pkaÿ iy uka.agq tlla fnod yod .ksñka wfkl ud i|yd ,nd ÿkay' Tjqyq ud i|yd w¿ meye;s .,a l=<la wi, lÈu ia:dkhla fidhd ÿkay' ȧ g m‚úvhla hejQ nj pkaÿ ug mejiSh' weh th ,nd .; fyd;a WoEiku fuys isákq we;' tfia jkqfha wehg th ,enqfKd;a mu‚'

fndfyda ld,hlg miq ud ksod.;a w;sYh w,xldr;u l=áh thhs' th ;re oyfia fydag,hl ldurhla fuks' wreu mqÿu wú ±rE wmQ¾j jQ iqkaor orejkaf.ka ud jg lrkq ,en ;sì‚' ksielfhkau fudjqka ish,af,dau ud´jd§kah' Tjqka ish,a,u ñh hkakg kshñ; o@ jk igka mqyqKq mdie, Tjqkag tfrysjo@ m%ydrl fy,sfldmag¾" wfOdarla; m%;sìïn WmlrK iy f,ai¾ ÿr ks¾Khk WmlrK fudjqkag tfrysj o@

Tjqka ñh hd hq;af;a wehs@ l=ula i|ydo@ fï ish,a, wdlr njg mßj¾;kh lsÍug fkdfõo@ uu Tßiaidfjys flTkacd¾ hmia wdlrh fj;g .sh whqre ug u;la fõ' l,ska tys jkdka;rhla ;sì‚' fujeksu orejka isáhy' ±ka tys fmdf,dj u; wuq r;= mi muKls' r;= ÿyqú,s j,ska Tfí kdiamqvq iy fmKy¨ msfrkq we;' c,h o r;= meye;sh' ñksiqkao r;= meye;sh' Tjqkaf.a mmq iy flia r;= meye;sh' ? oj,a uq¿,af,au Tjqkaf.a .ïudkh ;=<ska f.drj f.drjd wefok oyia .Kka g%la r: hmia f,dami Ökh fj; heùug mrdÈma jrdh fj; m%jdykh lrhs' th rd;%sh uq¿,af,au fudag¾ r: iy ÿfuka msreKq laI‚l k.rhla njg m;a fjhs' zj¾Ok wkqmd;hkaZ ;=< wd¾Ól úfYaI{hskag yqiau .kakgj;a bvla ke;' hqoaO weú<ùug wú ksmojhs'

uqrg isákakka yer wfkla ish,af,dau ksokakg jkay' uqr fiajfha kshq;a;ka meh tl yudrlg miqj uqr udre fj;s' ug ;re foi n,d isákakg yels úh' <ufhl= f,i ud ókpd,a kÈh winv ye§ jefvkúg m<Õeáhkaf.a kdoh .ek is;kakg mqreÿj isáfhñ'

Page 19: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

18

;drldjka ys Wodj wÕjkakla n÷ jQ th yeu úgu werfUkafka ;drld oDIHudk ù nenf,kakg mgka .;a úghs' ud fuys fld;rï leue;af;ka isào hkak .ek ugu mqÿuh' fujeks yeÕSula ,eìh yels ;ekla f,dj fld;ekl fyda fkd;sfnkq we;' wo rd;%sfha ud ljfrla o@ rdfy,a ifydaorhd;a ;re hg isà o@ iuyrúg ȧ fyg Èkfha fuys meñfKkq we;'

Tjqyq ijia jk úg meñKshy' ÿr isgu ug Tjqka oel .; yels úh' T,sõ meye;s ks< we÷ï ,d.;a 15 fofkl= muK wm fj; Èjf.k wdy' wE; isgu wm fj; Èj toa§ TjqkA m%n, m%ydrlhska nj ug lsj yelsh' ta uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodjhs' f,ai¾ kshdul rhs*,a iy ;dm m%;sìïn WmlrK Ndú;d lrkafka fudjqkag tfrysjhs' jk ix.%du mqyqKq mdie,a fudjqkag tfrysjhs'

Tjqyq bkaidia (INSAS), tiat,awd¾ (SLR), tafla 47 (AK 47s) jeks

nrm;, rhs*,a j,ska ikakoaOj isáhy' fofokl=g tafla 47 .skswú ;sì‚' ialafõvfha kdhlhd jk udOõ ifydaorhd jhi wjqreÿ kjfha isg mlaIfha isá wfhls' Tyq wkaød m%foaYa ys jrx.d,a j,ska meñ‚fhls' fndfyda fihska is;a ;ejq,g m;aj isá Tyq È.ska È.gu iudj b,aÆy' ikaksfõok lghq;= isÿ ùfï § nrm;, m%Yakhla isÿ ù we;s nj Tyq jßka jr lshkakg úh' udj m<uq rd;%sfhau m%Odk l|jqrg <Õdùug kshñ;j ;snqKs' jkh ;=< f;dr;=re yqjudrefõ§ lsisfjl=g jer§ula isÿ ù we;' fudag¾ ihsl,a j,ska f.k f.dia ;snqfKa iïmQ¾Kfhkau fjkia ;eklghs' zzwms Tnj ria;shdÿ l<d" wms ksid Tng f.dvla weúÈkakg isÿ jqKd' Tn meñKs j. ±k.;a jydu wms ÿjf.k wdjd'ZZ talg m%Yakhla kE' uu wdfj n,d isákak" weúÈkak" ijkafokak iQodkï fj,d" uu lSfjñ' l|jqf¾ isá wh fnfyúka l,n,hg m;aj n,d isák neúka Tyqg blaukskau hkakg wjYH úh'

l|jqrg .uka lsÍug meh lSmhla .; úh' wms t;ekg <Õd jk úg we¢ß jeà ;snq‚' th jgd uqrldj,a iy uqr ixpdrl j<¨ ia;r lsysmhla u úh' ishhla muK ifydaorjre tys fma,s follg fm< .eiS isáhy' iskduqiqj isá Tjqka yeu flfkla w;u wúhla úh' Tjqyq .hkakg úh' ,d,a ,d,a i,dï" ,d,a ,d,a i,dï" wdks jd,s id;sfhdka fld,a ,d,a ,d,a i,dï' ^w¿;ska meñ‚ ifydaorjreka g úma,ùh W;a;udpdrh'& .Õla fyda jk u,a fmdl=rla .ek .efhk ck .Shla fuka th uqÿ f,i .hkq ,eì‚' .S;h;a miq" iqN me;Sï" w;g w; §ï

Page 20: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

19

iy w;a ñg fud<jd by<g Tijd wdpdr olajk ,È' yeu flfklau ,d,ai,dï" ï,d,ai,dï ï,d,ai,dï hkafkka uquqKñka tlsfkldg wdpr lr.;s'''

wä 15 l muK p;=ri%dldr úYd, ks,a we;sßhla by<ska weo ;snq‚' tys zl|jqrlZ lsisÿ i,l=Kla olakg fkdùh' fï we;sßh wfkla w;g jy<la úh' th rd;%sfha § uf.a ldurh úh' th tlaflda ud Èk .Kkla weúÈñka isá ksid fyda bÈßfha § w;aú¢kakg we;s oE i|yd i;=gq lsÍula úh' tfia ke;akï ta folu úh yelsh' tfia;a ke;akï fï iuia; ixpdrh mqrdu ud jy<la hg isák wjika wjia:dj th úh yelsh' ug rd;%S wdydr .ekSfï§ k¾uod ifydaoßh yuq úh' weh úma,jldÍ wdÈjdiS ldka;d ix.ufha m%Odkshd úh' ta ksid wehf.a ysig ñ<la kshuj ;sfí' uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ isák ifrdacd ifydaoßh wehf.a tiat,awd¾ .sks wúh ;rï Wi jQ wfhls' udis ifydaoßhf.a ^f.dakaÈ niska l¿ fl,a,& ysig o ñ<la kshuù we;' rEms ifydaoßh ;dlaI‚l úfYaI{fhls' rdcq ifydaorhd ud weúof.k .sh jehslalsfha m%Odkshdhs' fõkq ifydaorhd ^Tn leu;skï Tyqj uqr,s" fidakq fyda iqIs,a hk ljr fyda kulska weu;sh yelsh'& Tjqka ish,a,kagu jvd meyeÈ,sju fcHIaG wfhls' Tyq iuyrúg uOHu ldrl iNdfõ fyda ke;skï foaYmd,k uKav,fha wfhla úh yel' tajd ug lSfõ;a ke;" ud weiqfõ;a ke;' wm w;r isÿ jQ l:d nia f.dakaÈ" y,aì" f;¨.=" mkacdì iy u,hd,ï hk NdIdj,ska isÿ úh' udis muKla bx.%Sis niska l:d l<y' ^ta ksid wms yefudau yskaÈ niska l:d lf<uq'& Ydka; iy Wi fmkqula ;snqKq udis ifydaoßh fmfkk úÈhg ixjdohg tla jQfha n,j;a fõokdjlska isá ;eke;a;shla fuks' kuq;a weh ud je<|.;a fjf,a ug lsj yels foh kï weh fmd; m; lshjkakshla njhs' wehg jkdka;rfha § lshùug fmd; m; ,nd .ekSug fkdyelsj ;snq‚' weh ug wef.a l:dj lSfõ miqjhs' ta wef.a fYdaldl+, iajrEmh .ek ug jegySula we;s jQ miqjhs'

fï jkdka;rfha ks;r isÿjk mßÈ" whym;a wdrxÑ meñ‚hy' zìialÜZzìialÜZzìialÜZzìialÜZ /.;a m‚úvldrfhla meñ‚hy' w;a wl=ßka ,shk ,o lvodis fld, y;/iaj l=vdjg kjd iafgma,¾ lgq .id ;snq‚' tajdhska msreKq uq̈ nE.hla u úh' tajd yßhg Ñm fuks' yeu;eklskau meñ‚ m%jD;a;s tys úh' fmd,Sish T{a×¾ .fï jeishka mia fofkl= urd oud we;' Tjqkaf.ka y;r fofkl= ñ,SIshdfõ wh jQ w;r tla wfhl= idudkH jeisfhl= úh' idka;= fmdÜgdhs ^25&" mQf,da jdoafoa ^22&" lkafoa fmdaghs

Page 21: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

20

^22&" rfuda,s jdoafoa ^20&" o,aihs fldrdï ^22& hk wh tys jQy' Tjqka iuyr úg l,ska od rd;%sfha ;re nenf,k t<suyka ihkd.drfha ud iu. isá orejka úh yelsh'

k¾;khla olajñkak¾;khla olajñkak¾;khla olajñkak¾;khla olajñka mlaIfha ixialD;sl wxYh jk" fÉ;kHd k;Hd udkaÉ ys idudðlhska

Bg miqj fyd| m%jD;a;s <Õd jQy' uy; ;reK ñksfil= iu. ñksiaiq lKavdhula meñ‚hy' Tyq fjfyig m;aj isáho" fmkqfuka w¿;a wfhl= úh' yeu flfklau Tjqkaj miiñka YdÍßl fhda.H;djh .ek woyia Woyia ±lajQy' Tyq ,ÊcdYS,S fmkqula we;s kuq;a i;=áka isák njla fmfkkakg ;snq‚' Tyq jkdka;rfha ifydaorjreka iu. Ôj;a jkakg iy jev lrkakg meñ‚ ffjoHjrfhls' wjika j;djg okaol¾Khdjg ffjoHjrfhl= meñ‚fha óg jir lsysmhlg l,sks'

zjdu wka;jd§kaZ f.a n,mEug k;= jQ m%dka; j, uy weu;sjre iu. hqoaOh .ek idlÉPd lsÍug iajfoaY lghq;= weu;s yuqjla i|yd meñ‚ nj .=jka úÿ,sfhka úldYh úh' cdlayEkaâ iy ìyd¾ j, uy weu;sjre ,Êcdjg m;aùu ksid fkdmeñK isáhy' .=jkaúÿ,sh jgd jdäù isá yefudau iskdfikakg úh' rch msysgqjkakg udihlg fyda follg fmr ue;sjrK iufha § m%Odk foaYmd,k Odrdjkays yeu flfklau mdfya zklai,ajd§ka jQ l,S wfma orejkaZ jeks foaj,a m%ldY l<y' Tng

Page 22: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

21

wdmiq yeÍ n,kafka kï Tjqkaf.a is;a fjkia ù we;s ieá ±l.; yels jkq we;'

lï,d ifydaoßhg udj y÷kajdfok ,È' weh g ±kqï§fuka f;drj ud isák fmdfrdakfhka wä 5 lg jvd ÿr fkdhk f,i ug wjjdo ,eìKs' ukao h;a ´kEu wfhla w÷f¾§ wkao ukao ù uxuq,d úh yels neúKs' ^uu wehj l+oaokakg fkd.sfhñ' uu or fldghla fuka ksod .;sñ'& WoEik lï,d fl<jrla újr lrk ,o fmd,s;Ska meleÜgqjla ud fj; ms<s.kajk ,È' th l,ska fidahd f;,a ±óug .kakd ,oaols' ±ka th uf.a fldamamh úh' úma,jfha udjf;a§ lsisjla kdia;s fkdlrhs'

^±ka mjd uu iEu Èklu mdfya lï,d ifydaoßh .ek is;ñ' weh ody;a yeúßÈh' weh foaYSh msiaf;da,hla bfkys me<|f.k isà' fmd,Sish weh <Õg meñ‚hfyd;a wehj urd oukq we;' Bg fmr Tjqyq wehj ¥IKh lrkq we;' lsisÿ m%Yak lsÍula isÿ fkdjkq we;' ukaoh;a weh wNHka;r wdrlaIl ;¾ckhls'&

WoEik wdydr fõf,ka miq fldïf¾â fõkq ^iqIs,a" fidakq" uqr,s& ðys,sh u; trñKsh f.d;d jdä ù ud tk f;la n,d isáfha uq¨ uy;a f,dalh foiu WodiSkj n,d isák .%dóh mdie,a .=rejrfhl= f,isks' uu b;sydi mdvula wikakg n,dfmdfrd;a;=fjka isáñ' ke;akï jvd;a ksjerÈ f,i le<öï yryd meñfKñka j¾;udkfha hqoaOfha WÉp;ajhg meñKs okaol¾Khdfõ ;sia jirl w;S;h .ek úh hq;=h' ksiel f,iu th mlaI.%dyS tlls' ke;akï" b;sydih fkdjkafka l=ulao@ l=uk fya;=jla ksid fyda" ±ka isÿjkafka l=ulao hkak .ek wuq wuqfõ f;m,k uqidjka fjkqjg ;¾l ú;¾l j,g Ndckh lsÍug kï ryis.; b;sydih m%lg l< hq;=h'

fõkq ifydaorhd uDÿ lgy~la we;s ikaiqka úYajdiS mqoa.,fhl= fõ' ojia .;fõoa§ Tyqf.a fï iajrEmh udj pxp, lrùh' fï WoEik Tyq fkdkj;ajdu l:djg jegq‚' Tyq yßhg l:dkaor" .S; iy o¾Yk j,ska msreKq f,dl¾ újr l< yels fhdaO h;=re le/,a,la i;= l=vd .nvd uefkac¾ flfkl= fuks'

fõkq ifydaorhd jQ l,S jir ;sylg fmr 1980 cqks j, § wkaød m%foaYa

isg f.daÞjÍ kÈh ;rKh fldg okaol¾Khd ^mËh DK f,i y÷kajk& jkdka;rhg msúis ikakoaO ialafõv yf;a isá tla wfhl= úh' Tyq uq,a y;,sia kj fokdf.ka tla wfhl= fõ' Tjqyq kshu

Page 23: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

22

klai,ajd§ka jk" bkaÈhdkq fldñhqksiaÜ mËfha ^udlaiajd§-

f,kskajd§& lKavdhula jQ uyck hqoaO lKavdhu (PWG) g wh;a úh' tu jif¾u wfm%a,a j, § fldkaoms,a,s iS;drduhshd hgf;a" uyck hqoaO lKavdhu fjku" iajdëk mËhla f,i ksfõokh lrk ,È' uyck hqoaO lKavdhu thg wjYH lrk uQ, m%foaYhla i|yd ia:djr yuqÞjla msysgqùug ;SrKh fldg ;snq‚' okaol¾Khd tu uQ, m%foaYh jQy' tu ialafõv m%foaYh mÍËd lsÍu i|yd hjk ,o w;r .ß,a,d l,dm bÈ lsÍfï l%shdj,sh werUqy' fldñhqksiaÜ mlaIhj,g ;sìh hq;= iïu; yuqodj" zuyck yuqodjlaZ úh hq;=o" keoao hk jdoh mer‚ tlls' uyck hqoaO lKavdhfï yuqÞjla msysgqùfï ;SrKh wkaød m%foaYa j, w;a±lSï iu.sks' tys § zj.d lrkakdg bvïZ hk jHdmdrh Rcqju bvï ysñhka iu. .egqï we;s lsÍug uq,a úh' tys m%;sM,hla f,i we;s jQ fmd,sia u¾Okhg ;ukaf.au jQ mqyqKq ikakoaO n, we‚hla ke;sj uqyqK Èh fkdyels nj mËh wjfndaO lr .;ay'

2004 jk úg uyck hqoaO lKavdhu" bkaÈhdkq fldñhqksiaÜ mËfha ^udlaiajd§-f,kskajd§& wfkl=;a leã .sh fldgia jQ" mË iu.s

lKavdhu (PU) iy ìyd¾ iy cdlayEkaä ys fndfyduhla fmfoiaj,

l%shdldÍ jQ ud´jd§ fldñhqksiaÜ uOHia:dkh (MCC) iu. taldnoaO úh' th wo mj;sk bkaÈhdkq fldñhqksiaÜ mËh ^ud´jd§& njg m;ajq‚'

okaol¾khd jQ l,S ì%;dkHh md,k iufha iqÿ cd;slhska úiska y÷kajkq ,enQ f.dakaÈjrekaf.a N+ñh fkdfyd;a f.dakaoajdkd j,g wh;a jQ fldgils' wo uOH m%foaYa" páia.doa" Tßiaid" wkaød m%foaYa iy uyrdIag%d ys iSudjka jkdka;rh yryd jeà we;' wr.,ldÍ ck;dj fjka fjka mßmd,k tall j,g lvd fjka lsÍu mer‚ Wml%uhls' kuq;a fuys ud´jd§yq iy f.dakaÈjre fuu m%dka; iSud jeks foaj,a .ek t;rï ;elSula fkdolajhs' jkdka;rfha fjfik wfkl=;a Ôj m%dŒkag fukau Tjqka i;=jo fjkia is;shï iy Tjqkaf.au uxudj;a we;' Tjqkg mdrj,a hkq weúÈkakg ;sfnk tajd fkdfõ' thska woyia jkafka miq l< hq;= iSud fyda weïnqIa jeä jYfhka isÿ jk m%foaYhs' flfia kuq;a fuys f.dakaÈjre ^th fldahd iy fod¾,d f,i fldgia follg fnfoa& úYd,;u md¾Yjh jk w;r wfkl=;a wdÈjdiS m%cdjkaf.a ckdjdi iaj,amhla o mj;S' wdÈjdiS fkdjk m%cdjka jk fjf<kaoka iy

Page 24: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

23

mÈxÑlrejka jkfha iSudjg fjkak" udj;a iy fjf<|fmd,j,a wi, Ôj;a fj;s'

okaol¾Khd j,g meñ‚ m<uq wd.ka;=l lKavdhu uyck hqoao lKavdhu fkdfõ' 1975 § m%isoaO .dkaêjdÈfhl= jk nnd wïf;a Tyqf.a wdY%uhla iy ,dÿre frday,la jfrdard j, újD; l<y' rdul%sIaK O¾u¥; lKavdhu wN=Êudoa ys wE; jkfha .%dóh mdi,a wdrïN l<y' W;=re nia;d¾ j," nnd ìydß odia zwdÈjdiSka kej; yskaÿ wd.ug yrjd .ekSugZ wdl%uKldÍ jHdmdrhla wdrïN l<y' Bg wdÈjdiS ixialD;sh wjudkhg md;% lsÍu" ySkudkh we;s lsÍug fm<Uùu iy yskaÿjdofha Wiiau ;Hd.h jk l=< l%uh y÷kajd §u we;=<;a úh' m<uqfjkau .ï m%OdkSka iy úYd, bvï ysñhka Bg yrjd .;ay' fojrla n%dyaókaf.ka Wm; ,±hs-oajdð f,i y÷kajk i,ajd cqÿufha wdrïNlhd jk ufyakaø l¾ud jeks ñksiaiq Bg wh;a jQy' ^we;af;kau fuh jQ l,S fmdä l+fgdamdhls' ulaksidoh;a lsisfjl=g tf,i n%dyaó úh fkdyel' tfia l< yelskï wm ish,af,dau ±ka n%dyaó cd;shg wh;a jkq we;'& kuq;a fï jHdc yskaÿlrKh fjf<fmdf,a wf,ú lrk wfkl=;a /já,sldÍ foaj,a jk ìialÜ" inka" .sksl+re" f;,a jeks oE fukau wdÈjdiSkag hym;a fohla f,i i,lkq ,eì‚' yskaÿlrKfha m%;sM,hla f,i bvï jd¾;d j,ska .ïudkj, kï mjd fjkia flß‚' ;jo tys m%;sM,hla f,i ñksiqkag kï folla ,enq‚' tlla mqoa., kduh iy rcfha kuhs' WodyrKhla f,i bkakd¾ .ïudkh Ñkakdß úh' pkao kdu f,aLk j, wdÈjdiS kï yskaÿ kï f,i fjkia l<y' ^udi l¾ud ufyakaø l¾ud úh'& yskaÿka ùug fkdmeñ‚ mqoa.,hska zld;ajdiaZ ^iam¾Y lsÍuj;a fkdl< hq;=& wh f,i ye¢kaú‚' miqj Tjqka ud´jd§kaf.a iajdNdúl Pkaoodhlhska njg m;aúh'

uyck hqoaO lKavdhu m<uqfjkau ol=Kq nia;d¾ iy .doaÑfrda,s j, jev wrUQy' ifydaor fõkq ta uq,a udi lsysmh .ek úia;r l<y' .ïjeishka Tjqkaj fl;rï iel lf,ao h;a .ïjeishkaf.a ksfjiaj,g mjd Tjqkaj jeoao fkd.;ay' lsisfjla Tjqkag wdyr fyda c,h ,nd §ug bÈßm;a fkdjQy' Tjqka fidreka njg fmd,Sish úiska ¥Iudk lgl;d m;=rejd yer ;snq‚' ldka;djka or fmdarKq ;=< w¿ hg Tjqkaf.a wdNrK ieÕjQy' tys oreKq u¾Okhla úh' 1980 fkdjeïn¾" .doaÑfrda,s j, .ïudkhl /iaùula mj;ajñka isáh§ fmd,Sish fúv ;eìfuka iïmQ¾K ialafõvhla u urd ±uq‚' th okaol¾Khd ys zuqyqKg uqyqK

Page 25: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

24

igklskaZ jQ m<uq >d;khhs' th wm%ikak mrdchla jQ w;r ifydaorjre f.daÞjÍ kÈh yryd miqnei kej; wÈ,ndoa j,g meñ‚hy'

kuq;a Tjqyq 1981 § kej; meñ‚hy' wdÈjdiS ck;djg f;kaÿ fld< ^îä t;Sug .kakd& i|yd jeä uqo,la ,nd .ekSug Tjqyq wdÈjdiSkaj ixúOdkh lrkakg mgka .;ay' tu ld,fha§ fjf<ka|ka fld< 50 l muK ñáhlg mhsid 3la f.jQy' tu j¾.fha foaYmd,ksl l%shdldrlï uq¿ukskau wd.ka;=l jQ ck;djla ixúOdkh fldg" j¾ckhlg fufyhùu w;sYhskau ÿIalr ld¾hhla úh'

wjidkfha§ j¾ckh id¾:l jQy' ñáhlg mhsid 6 la olajd uqo, fo.=Khla njg m;a flre‚' kuq;a iu.sfha jákdlu fmkajd §ug iy kj mkakhl foaYmd,ksl l%ufõohla y÷kajd §ug yels ùu mËh ,enQ ienE ch.%yKh jQfhah' wo" j¾ck iy Woaf>daIK .Kkdjlska wk;=rej" f;kaÿ fld, ñáhl uqo, remsh,la njg m;a fldg we;' ^fuh ;rula úYajdi l< fkdyels jqjo ñ< .Kka ;ju;a wkqudk iy.; ;;ajhla fmkajQjo" f;kaÿ fj<\fuys msßjegqu remsh,a fldaá ish .Kkla njg m;afjhs'& iEu lkakhl § u rch fldka;%d;alrejka g fgkav¾ ,nd §fuka ksYaÑ; f;kaÿ fld< m%udKhla .rd .ekSug

wjir ,ndfohs - idudkHfhka fuh ukdla fndard (manak boras) f,i y÷kajkq ,nk iïu; weiqreï 1500 isg 5000 olajd m%udKhls' iEu ukdla fndardjlu ñá oyila muK we;'

^we;af;kau fldka;%d;alrejka Tjqkag kshu lrk ,o m%udKhg jvd uqo,a .rd .kafka±hs fidhd ne,Sug l%ufõohla fkdue;'& f;kaÿ fld< fj<|fmd<g we;=,a jk úg th úlsfKkafka lsf,da j,sks' l+g .Kka ys,jq iy jxpksl ñkqï WmlrK j,ska tu f;kaÿ ñá ukdla fndardj,go" tajd kej; lsf,da j,go yrjkq ,eîu fldka;%d;alrejka úiska md,kh lrkq ,efí' b;d whym;a úÈfha .Kqfokqj,g we;s ;rï wjldY we;' uOHia; weia;fïka;= j,g wkqj iïu; nE.hla i|yd ,efnk ,dNh re 1100 ls' ^fï ,dNh ,efnkqfha nE.hla re 120 lg ñ< § .;a miqjhs'& ta wdldrfhka" lkakhlg l=vd fldka;%d;alrefjl= ^nE. 1500 lg& remsh,a ,lI 16 l ,dNhla ,nk w;r úYd, fldka;%d;alrefjl= ^nE. 5000 lg& remsh,a ,laI 55 lg jvd ,dNhla Wmhhs'

Page 26: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

25

kuq;a jvd;a ksrjoH weia;fïka;= j,g wkqj fï m%udKh lsysm .=Khlska by< hhs' Nhxlr wNHka;r wdrlaIl ;¾ckh ksid ñksiqkag B<Õ lkakh jk f;la hka;ï Èú .eg .id .; yelsh'

tla/ia jqK l=Kdgqjtla/ia jqK l=Kdgqjtla/ia jqK l=Kdgqjtla/ia jqK l=Kdgqj N+ïld,a Èkfha§ úúO ck;d rchka j, k¾;k lKavdhï

lsysm fofkl=f.a iskd y~la iu. ksf,aIa Èiaùu fya;=fjka wfma wjOdkh ì£ .shy' uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ ;reK ifydaorfhl= jk ksf,aIa w;af,ka ;ukag myr § .ksñka läuqäfha lEu msik ia:dkhg .uka l<y' Tyq wi,ska hk úg Ydl m;% j,ska ;ekqKq r;= l=yqô l+vqjla /f.k hkq ud ÿgqfjñ' weúiaiS isá Wka Tyqf.a isrer mqrd Èj hñka Tyqf.a w;a iy fn,a, oIag lrkakg úh' ksf,aIa o isáfha iskdfiñks' zzTn l+ô pÜks wkqNj fldg ;sfhkjo@ZZ fldïf¾â fõkq uf.ka weiSh' ud <ud l< flar,fha isák ld,fha isgu r;= l+ôka .ek fyd¢ka ±k isáfhñ' Tjqka úiska udj oIag fldg ;snqKo" ud lsis l<l Wkaj wkqNj fldg ke;' ^f*dañla weisâ nyq,

ksid weUq,a rie;s pÜks lÈuh'&

ksf,aIa i,ajd cqÿï fufyhqï j, uOHia:dkh jQ ìcdmQ¾ j,sks' ksf,aIa f.a nd, fidfydhqrd" cqÿuh fld,a,lEï" .sks ;eîï iy i,a,d,lï Èh;a lrk úgl § thg iïnkaO ù úfYaI fmd,sia ks<Odßfhl= njg m;a úh' Tyq ish uj iu. ndi.=ma;d l|jqf¾ Ôj;a fjhs' Tyqf.a mshd

Page 27: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

26

tys hEu m%;sfËam l< w;r .fï /÷‚' tys m%;sM,h jQfha mjqf,a f,a w;r wdrjq,la we;s ùuhs'

miqj ug bvla ,enqKq úg Tyqf.a nd, fidfydhqrdg fujekakla isÿ jQfha wehs±hs uu ksf,aIa f.ka úuiqfjñ' zzthd f.dvla nd,hs"ZZ ksf,aIa lSy" zzTyqg wjia:djla ,enqKd whdf,a ÿjkak ñksiqkag ysßyer lrkak f.j,a .sks ;shkak' Tyq Wu;= fj,d" fï jf.a ìysiqKq foaj,a l<d' ±ka Tyq ysrfj,d' Tyqg ljÞj;a .ug tkak neye' Tyqg ljÞj;a iudj ,efnkafk keye' Tyq tal okakjd'ZZ

wms kej; b;sydi mdvug jkafkuq' fldïf¾â fõkq lS mßÈ" mlaIfha B<Õ úYd, wr.,h jQfha n,a,dmQ¾ lvodis lïy,g úreoaOjh' rch WK ng fgdka ,laI tl yudrla ,nd .ekSug jir 45 l fldka;%d;a;=jla wêl ,dN ,eìh yels wkqmd;hlg ;dmdjrekag ,nd ÿkay' ^fndlaihsÜ j,g idfmalaIj l=vd mßudKfha tajd jqjo ;ju;a tajd mj;S'& WK o~q 20 la ;snqKq ñáhla ,nd §u fjkqfjka wdÈjdiSka g mhsid 10 la f.jkq ,eì‚' ^;dmd ,nd.kakd ,dN m%udKh ixikaokh lrñka idudkH ñksiqkaf.a ;;a;ajhg jefgkakg ug jqjukd ke;'& §¾> wr., iy j¾ck u.ska mlaIh iy ks<OdÍka WK o~q ñáhlg mhsid 30 la olajd uqo, f;.=Khlska jeä lr .ekSug iu;a jQy' wdÈjdiSkag fuh uyfurla ;rï úh' wfkl=;a foaYmd,k mlaI Tjqkag kd kd fmdfrdkaÿ § ;snqKo" tajd bIag lrk njg ,l=Klaj;a fkdùh' ck;dj ;ukag;a uyck hqoaO lKavdhug tl;= úh yels±hs wiñka Tjqkag ióm jkakg úh'

kuq;a f;kaÿ" WK ng iy wfkl=;a jk ksIamdok j, foaYmd,kh tu ld,hg muKla iSudù we;' uq¿ j¾Ih mqrdu ck;djf.a Ôú; j,g ;snqKq ienE ;¾ckh kï" ish,a,kagu jvd úYd, bvï ysñhd jQ" jk rlaIK fomd¾;fïk;=jhs' iEu Wohlu tys ks<OdÍka" b;du wdOqksl wh mjd" ìhlre isyskhla fuka .ïudkh ;=< m%d¥¾N+; úh' Tjqyq ñksiqkag ish l=Uqre iSidkakg" or tl;= lrkakg" fld< fk<kakg" m<;=re tl;= lrkakg" .j mÜá j,g ;K ljkakg bv fkdÿkay' Tjqyq ;uka .uka .kakd fmfoiaj, l=Uqre j,g w,s /f.k f.dia tajd jkid WK îc jmqrñka j.d ìï úkdY l<y' ñksiaiq w;a wvx.=jg .eKqks' Tjqkag myr ÿkay' wjuka l<y' Tjqkaf.a wiajkq fnda. úkdY l<y' we;af;kau jk ixrlaIK fomd¾;fïk;=fõ ±laug wkqj fï ñksiaiq jHjia:d úfrdaë jevj, kshq;= kS;Hdkql+, fkdjk ck

Page 28: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

27

fldÜGdYhls' fomd¾;fïka;=j isÿ lrkqfha kS;sh l%shd;aul lsÍu muKls' ^Tjqka ldka;djkag tfrysj ,sx.sl wvkaf;Ügï lsÍu ish ÿIalr fiajdj fjkqfjka wu;r §ukdjla ,nd .ekSula muKla úh'&

fï wr.j,§ ck;d iyNd.S;ajfhka ,o ffO¾h ksid mlaIh" jk ixrlaIK fomd¾;fïk;=j;a iu. yemafmkakg ;SrKh l<y' mlaIh ñksiqkag jk N+ñh ;=< bvï ,nd .ekSug iy tajd j.d lsÍug Èßu;a l<y' fomd¾;fïk=j jk m%foaY j, bÈj ;snqKq kj .ïudk .sksn;a lrñka tlg tl l<y' 1986 § ìcdmQ¾ cd;sl jfkdaoHdkh bÈ lsÍu ksfõokh lrk úg .ïudk 60 Wmqgd oukakg iQodkï jQy' mlaIh tys hk úg cd;sl jk WoHdkfha bÈlsÍï lghq;= wrUñka .ïudkj,ska wvla muK bj;a fldg ;snq‚' mlaIh tys bÈlsÍï lghq;= lvd ±ud .ïudk bj;a lsÍu j,ldÆfhah' wjia:d lsysmhl § u ks<OdÍkaj w,a,df.k" .iaj,g ne| .ïjeishka úiska myr fokq ,enQy' mrïmrd .dkla ;siafia isÿ l< iQrdlEu i|yd th iq¿ m<s.ekSula úh' wjidkfha§ jk rlaIK fomd¾;fïka;=j m<d .shy' 1986 isg 2000 olajd ld,fha § mlaIh úiska bvï wlalr 300"000 la kej; fnod fok ,È' wo jk úg bvï wysñ lsisÿ f.dúfhla okaol¾Khd j, fkdue;s nj fldïf¾â fõkq mjihs'

j¾;udk mrïmrdfõ ;reKhska g" le,E fomd¾;fïka;=j mer‚ u;lhla mu‚' wmlS¾;su;a nfõ iy mrdëk;ajfha jD;a;dka;.; w;S;h ms<sn| l;kaor uõjre ish orejkag mji;s' mer‚ mrïmrdj g" le,E fomd¾;fïka;=fjka ksoyi ,eîu jQ l,S ienE úuqla;shls' Tjqkag th iam¾Y l< yelsh" ri ne,sh yelsh' th Tjqkag bka§hdj ksoyi ,eîug;a jvd uyd¾> fohls' Tjqyq Tjqka iu. wr., lrñka isá mËh jgd fm< .efikakg jQy'

ialafõv-yf;a lKavdhu È.= .uKla meñK ;sfí' tys n,mEu j¾. lsf,daógr 60"000 la olajd úysÿKq jk ìïj," oyia .Kka .ïudkj, ñ,shk .Kka ck;dj olajd me;sÍ ;sfí'

kuq;a jk fomd¾;fïka;=fõ kslau hdu fmd,Sish meñŒug fya;= úh' Tjqyq pl%Sh f,a je.sÍula ia:dms; l<y' fmd,Sish u.ska isÿ lrk zjHdcZ igka iy uyck hqoaO lKavdhfï weïnqIa j,ska jkh msfrkakg úh' bvï kej; fnod §u;a iu. wfkl=;a j.lSï jk c, iïmdokh"

Page 29: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

28

lDIsld¾ñl ksIamdokh iy ck.yk jHdma;sh ksid w;a;fkdau;sl f,i jkN+ñ t<sfmfy<s lsÍu wd§ m%Yak u;= úh'

wo okaol¾Khdj ck;dk i¾ld¾ ^ck;d rchka& úiska bos lrk ,o jHqyhlg wkqj md,kh fõ' fuys ixúOdk uQ,O¾u Ök úma,jfhka iy úhÜkdï úma,jfhka ,nd .;a tajd úh' iEu ck;d rchlau 500 isg 5000 olajd jk ck.ykhla isák .ïudk fmdl=rlska f;dard m;a lr .efkhs' thg fomd¾;fïka;= kjhls' tajd l%sIs ^lDIsl¾u&" jHdmd¾-WoafHda.a ^fj<\u iy l¾udka;&" wd¾;sla ^wd¾Ólh&" kshdú ^wêlrK&" rlaId ^wdrlaIdj&" fydiamsg,a ^fi!LH&" cdka iïmd¾la ^uyck iïnkaO;d&" ial+,a-ß;s ßjdÊ ^wOHdmkh iy ixialD;sh& iy cka.,a fõ' ck;d rchka iuQyhla taßhd fldñáh u.ska md,kh fõ' taßhd fldñá ;=kla u.ska äúIka tlla iEfoa' okaol¾Khdys tjeks äúIka oyhla mj;S'

zzwmsg ±ka jkh wdrlaId lsÍfï fomd¾;fïka;=jl=;a ;sfhkjdZZ' fõkq ifydaorhd lshhs" zzTn rcfha jd¾;d lshjd n,kak tajdhska lshefjkjd klai,a m%foaYj, jk N+ñ m%udKh jeä ù we;s njZZ

jk rlaIK fomd¾;fïka;=jg tfrysj mlaIh úiska Èh;a l< jHdmdrfhka jdis ,nd .;a m<uq jekakka jQfha uqÅhdia ^.ï m%OdkSka& - âjdð ì%f.aâ nj fldïf¾â fõkq Wmydifhka hq;=j mejiSh' isÿfjñka ;snqKq hym;a fohska jdis ,nd .ksñka Tjqyq ish ñksia n,h fhdod ;ukag yels;dla bvï w,a,d .;ay' kuq;a túg ñksiaiq fldïrdâ fõkq úiska y÷kajk mßÈ Tjqkaf.a zzwNHka;r m%;súfrdaOZZ úi\ .ekSug mlaIh yuq jkakg mgka .;ay' bkamiq mlaIh wdÈjdiS iudch ;=< we;s iudk;au;djh" mx;s iy widOdrKlï wd§ m%Yak .ek wjOdkh fhduq lrkakg úh' bÈßfha § u;=j tk lrorh .ek uyd bvï ysñhkag bfjka fuka ±kq‚' mlaIfha n,mEu jeäj;au" Tjqka l%ufhka msßfykakg úh' ck;dj Tjqkaf.a .eg¿ .ï m%OdkSka fj;g f.k hkjd fjkqjg mlaIh lrd f.k hEu jeä úh' iQrdlEfï mer‚ wdldrh wNsfhda.hg ,la úh' jeis iufha m<uqfjkau ñksiaiq ;ukaf.a bvu fjkqjg .ï m%Odkshdf.a bvu iS iE hq;= úh' th keje;aú‚' Tjqyq ;jÿrg;a ;uka tl;= lrk uyqjd fyda wfkl=;a jk ksIamdok j, fyd|u fldgi .ï m%Odkshdg ,nd fkdÿkay' we;af;kau" hula l< hq;=j ;snq‚'

Page 30: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

29

ta fmfofia úYd,u bvï ysñhd iy bkaÈhdkq fldñhqksiaÜ mlaIfha

(CPI) idudðlfhl= o jk ufyakaø l¾ud ish jevg neiafiah' 1990 § Tyq .ï m%OdkSka iy bvï ysñhka frd;a;la /ia lrf.k uyckhd ±kqj;a lsÍfï jHdmdrh ^cdka c.rdï wNshdka& wdrïN l<y' Tjqkaf.a zuyckZ zwjÈ lsÍuZ jQ l,S ;=ka ydrishhl fik.la /f.k jkdka;r mSrñka ñksiqka urñka" f.j,a .sks ;nñka iy ldka;djkag ysßyer lrñka isÿ l< ovhï fufyhqula úh' ta jk úg páia.doays-uOH m%foaYa rch Tjqkag iyh ,nd § fkd;snq‚' Bg iudk j uydrdIag%d zm%cd;ka;%jd§ fmruqKZ f,iska y÷kajk md¾Yjh ish m%ydr weröh' uyck hqoaOh m%uqL fmf,a bvï ysñhka .Kkdjla u urd ouñka fï iEu fohlgu ienE uyck hqoaOhl iajrEmfhka ms<s;=re ÿkay' fldïf¾â fõkq úiska - zOj, ;%ia;jdohZ f,iska y÷kajk zuyckhd wjÈ lsÍfï jHdmdrhZ udi lsysmhlska u wels,S .shy' ±ka fldka.%ia mlaIhg iïnkaOj isák ufyakaø l¾ud 1998 §" th kej; mK .ekaùug fjr oerEy' tjr th fmrg;a jvd blaukska jdIam ù .shy'

ikakoaO ler,slrejkaikakoaO ler,slrejkaikakoaO ler,slrejkaikakoaO ler,slrejka .%du ñ,SIshdj" fuh uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ zm%d:ñl n, we‚hhsZ

páia.doa rch ix.Dys; jdfka ^tu fhÿu ryis.; tlls& lïy,la ;ekSug wjfndaO;d .súiqï w;aika l<y' tla .súiqula fldaá 7000 lg nhs,ä,d ys tid¾ jdfka idu.u iu.o wfkl fldaá 10"000 lg f,daykaÈ.=od gdgd iud.u iu.o w;aika lrk ,È' ta udifha § u

Page 31: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

30

w.%dud;H ukafudayka iska ish m%lg m%ldYh bkaÈhdfõ zzúYd,;u wNHka;r wdrlaIl ;¾ckhZZ ud´jd§ka nj m%ldY l<y' ^ta ld,h jk úg th úys¿ iy.; m%ldYhla úh' ukaoh;a i;H ;;a;ajh Bg m%;súreoaO jQ neú‚' wkaød m%foaYa j, fldka.%ia rch ish hqO fufyhqï j,ska ud´jd§kag nrm;, ydks isÿfldg wvmk fldg ;snq‚' Tjqkag ish idudðlhska 1600 la wysñ jQ w;r ta m%ldYh iïmQ¾Kfhkau mokï úrys;h'& w.ue;sjrhdf.a tu m%ldYfhka wdlr iud.ï j, fldgia ñ, .Kka wyi Wig jeäjQy' ud´jd§ka miqmi yUdhk ´kEu wfhla lrkafka idOdrK l%shdjla nj mjiñka th udOHg ish ix× hejQy' 2005 cqks j,§" ufyakaø l¾ud l=;arE .ïudkfha .ï m%OdkSkaf.a ryis.; /iaùula mj;ajd i,ajd cqÿuh ^msßisÿlsÍfï ovhu& m%ldYhg m;a l<y' th f.da;%sl N+ñ Nd.h iy oajdð$kdis ufkdaNdjh ms<sn| w,xldr ueÈy;a ùula'

zuyckhd wjÈ lsÍfï jHdmdrhZ fuka fkdj" i,ajd cqÿuh N+ñh-msßisÿ lrk fufyhula úh' th ñksiaiq Tjqkaf.a .ïudkj,ska t<jd oud ud¾. wi, fmd,Sish u.ska md,kh lrk l|jqre j,g megjQy' th hqOúoHd fhÿug wkqj" Wmdhsl l=vd .ïudklrKh f,i y÷kajhs' th ì%;dkHhka u,hd fldñhqksiaÜ mlaIhg tfrysj igka lrk iufha fckr,a i¾ yer,aâ ì%.aia úiska ks¾udKh lrk ,oaols' ì%.aiaf.a ie,eiau bkaÈhka yuqodj w;r fnfyúka ckm%sh jQ w;r miqj th kd.,ka;h" ñfIdrdï iy f;f,ka.dkd j,g o Ndú;d l<y' Ndr;Sh ck;d mlaIfha páia.doa m%Odk wud;H rduka iska m%ldYhg m;a lf<a l|jqre j,g fkdhd isák .ïjeishka ud´jd§ka f,i i,lk njhs' tneúka nia;d¾ys idudkH .ïjeisfhla" ksjfia kej;S isàu" idudkH Ôú;hla .; lsÍu jQ l,S Nhdkl ;%ia;jd§ jevj,g W,amkaoï §ula f,i ye¢kafõ'

úfYaI i;aldrhla f,i f,day fldmamhlska f;a mdkh lrñka isá ud fj; lsisfjla l%shd;aul l< l=vd tïmS;%S maf,ahrhla iy bh¾f*daka hq.,hla ,nd ÿkay' tys ìcdmQ¾ tiamS ish l‚IaG ks<OdÍkag f¾äfhdafjka ,nd fok Wmfoiaj, wmeyeÈ,s má.; lsÍuls' tys zc.aß;sZ ^wjÈjQ& .ïudk j,g m%dka; rcfhka iy uOHu rcfhka ,nd fok ;Hd. .ek lshñka .ï jeishka l|jqre j,g f.k hdug Èß .kajk fuka Wmfoia ,nd fohs' Tyq meyeÈ,s f,iu zhg;a ùuZ m%;slafIam lrk .ïudk .sks ;eìh hq;= nj;a klai,ajd§ka .ek jd¾;d lrk udOHfõ§ka ÿgq iekska fjä ;nk f,i;a Wmfois fohs' ^uu

Page 32: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

31

fuh fndfyda ld,hlg l,ska mqj;am;l lshjd we;af;ñ' tu isoaêh fy<sorõ ùu;a iu. o~qjula f,i tiamS m%dka; udkj ysñlï

fldñiug udre lrk ,È' - o~qju ldgo hkak meyeÈ,s fkdùh'&

i,ajd cqÿuh úiska mq¿iaid ±uQ ^2005 cqks 18& m<uq .ïudkh wïfí,s úh' 2005 cqks isg foieïn¾ olajd Tjqka úiska ol=Kq okaf;jdrd j, .ïudk ish .Kkla mq¿iaiñka" ñksiqka urñka" ¥IKh lrñka fld,a,lEy' ìcdmQ¾ iy Nhsrï.d¾ Èia;%slalj, i,aÿïjd cqÿï fufyhqï flakaøh jQfha tid¾ jdfka iud.fï fhdað; kj jdfka lïy, msysgqjkakg wfmlaId l< nhs,ä,d wdikakfhah' fïjd tlajru isÿ jQ foaj,a fkdfõ' fï m%foaY ud´jd§kaf.a Yla;su;a n, l|jqre úh' fïjdfha ck;dk i¾ld¾ ^ck;d rchkack;d rchkack;d rchkack;d rchka& úiska úYd, jev fldgila isÿ l<y' úfYaIfhkau th úiska jdß c, iïmdok moaO;shla f.dv ke.+y' ck;dk i¾ld¾ i,ajd cqÿïys úfYaI b,lalhla úh' w;sYh oreKq wdldrhg ish .Kka ck;dj urd ±uq‚' yeg oyilg wdikak ckldhla l|jqre ;=<g .d,a flre‚' iuyre leue;af;ka meñ‚ho" wfkla wh ìh ksid meñ‚hy' fï fjkqfjka remsh,a 500 l jegqmlg úfYaI fmd,sia ks<OdÍka ;=kaoyila m;a lrk ,È'

fï ;rï l=vd fidÉpulg" ksf,aIa f.a fidfydhqrd jeks ;reKhska lgq lïì j,ska jg lrk ,o l|jqrl ñh hk f;lau isrlrejka njg m;a jQy' Tjqka isÿ l< fr!ø l%shdjka fiau fï Nhxlr hqoaOfha § b;d u krl f,ig Tjqka úkdY úh yelsh' lsisÿ fY%aIaGdêlrKhla Tjqkaj fï brKfuka .,jkakg hehs i,ajd cqÿuhg ksfhda. fkdlrkq we;'

b;sßj isák ,laI .Kkl ck;dj rcfha T;a;= fiajd hgf;a mÍlaIdjg ,lafjhs' ^kuq;a fï .ïudk 644 g ;ju ixj¾Ok wruqo,a ,nd § fkdue;' l=vd rka ksê j,g l=ula isÿ fõo@& Tjqkaf.ka fndfyda fofkla ñßia wiajkq fk,k ld,fha § fldka;%d;a lïlrejka f,i jev lsÍug wkaød m%foaYhg iy Tßiaidjg ixl%ukh fõ' kuq;a oi oyia .Kkla jkh ;=<g m<d f.dia we;' ysig jy<la fkdue;sj Ôj;a fjk Tjqyq Èjd ld,fha § muKla ish l=Uqre j,g iy ksfjia j,g meñfk;s'

i,ajd cqÿuh wrla.;a m%foaYj, fmd,sia uOHia:dk iy l|jqre frdo ne| ;sfnkq úoHdudk jQy' zwkql%ufhka kej; w;am;a lr .kakdZ ud´jd§ md,k m%foaY j,g b;d ±ä wdrlaIl wdjrKhla ,nd §ug

Page 33: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

32

woyia fhdackd jQy' tjeks úYd, wdrlaIl n, ixflakaøKhlg myr §ug ud´jd§yq bÈßm;a fkdfj;ehs wkqudk l<y' ud´jd§kaf.a me;af;ka fï ±ä wdrlaIl we;sß,a, lvd ì| oukakg Tjqkg fkdyels jqjfyd;a Tjqka úiska úYajdih Èkdf.k ;snqKq" úismia jirla ;siafia Tjqka jev fldg ;snqKq ck;dj Tjqkaj w;a yßkq we;' Tjqyq wdrlaIl cd,fha yoj; fj;g m%ydr ud,djla u t,a, l<y'

2006 ckjdß 26 fjks Èk uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodj .ka.¨¾ fmd,sia l|jqrg myr § y;a fofkl= urd ±uQy' 2006 cQ,s 17 jeks Èk trdfnda¾ j, i,ajd cqÿï l|jqrlg t,a, l< m%ydrfhka 20 fofkl= urd ±uQKq w;r 150 fofkl= ;=jd, ,enQy' ^fï m%jD;a;sh Tn iuyr úg fï whqßka lshjkakg we; zzklai,ajd§ka úiska Èh;a l< ;%ia;jdofhka fíÍ ish .ïìï j,ska m,d wd .ï jeishkag fijK §ug rcfhka ilid ;snQ iyk fiajd l|jqrlg ud´jd§yq ÿkayZZ& 2006 foieïn¾ 13 fjks Èk ndi.=vd ziykfiajdZ l|jqrg myr § úfYaI fmd,sia ks<OdÍka ;sfofkl= iy tla fld;ia;dm,ajrfhl= urd ouk ,È' 2007 ud¾;= 15 § Tjqyq kS¾NS;lfï by<gu meñK ;snq‚'

uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞfõ .ß,a,d Nghska 120 fofkl=" rdks fndaê,s lkHd wdY%uhg myr ÿkay' .eyeKq <uhskaf.a fkajdisld.drhla jQ th páia.doa ys fmd,sia ks<OdÍka ^iy úfYaI fmd,sia ks<OdÍka& 80 fofkl=f.a ne/lalhla njg m;a fldg ;snqfKa .eyeKq <uhs tys isáh§ th ñksia m<syla f,i Ndú;d lrñks' uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞj tys wx.khg we;=,aj" nd,sldjka isá Wm.Dyh fjka fldg" ne/lalhg myr ÿkay' úfYaI fmd,sia ks<OdÍka iy fmd,sia ks<OdÍka 55 fofkl= urd ±ñ‚' lsisÿ nd,sldjlg ydkshla fkdjQy' ^wjxl fmd,sia ks<Odßhd ug Tyqf.a mj¾ fmdhskaÜ fm%ikafÜIka tll msmsÍ .sh mdie,a f.dvke.s,a,la w;frys nvje,a t<shg úisù .sh" ms<siaiqKq isrere j, ìhckl fiahd rE fmkaùh' w;sYhska Nhxlr jQ tu PdhdrE ÿgq úg bj; n,d fkd isáh yels úh' uf.a yeisÍfuka Tyq i;=gg m;a jQ fihla fmks‚'&

rdks fndaÈ,s m%ydrh rg mqrd wdkafÞa,khla we;s lsÍug iu;a úh' ud´jd§ka m%pKavldÍka muKla fkdj mdi,aj,g myr fok wOHdmk úfrdaëka hehs udkj ysñlï ixúOdk ud´jd§kaj fy,d ÿgy' kuq;a okaol¾Khd ys § rdks fndaÈ,s m%ydrh jD;a;dka;hla njg m;a ú‚' th .ek .S;" ldjH iy kdgH ,sheú‚'

Page 34: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

33

ud´jd§ m%;s-m%ydrh ±ä wdrËl j,,a, ì| oud ck;djg yqiau .ekSug bvla ,nd ÿkay' fmd,Sish iy i,ajd cqÿï Tjqkaf.a l|jqre ;=<g m,d .shy" idudkHfhka ±ka Tjqyq ±ä rd;%S ld,fha§ muKla 300 fyda 1000 fia lKavdhï f,i .ïudk j, fidaÈis fufyhqï iy uqr ixpdr j, fhfo;s' wkql%ufhka" úfYaI fmd,sia ks<OdÍka iy Tjqkaf.a mjq,aj, wh yereKq úg" i,ajd cqÿï l|jqre j, b;sß ù isá ñksiqka kej; Tjqkaf.a .ïudk j,g meñfKkakg mgka .;ay' ud´jd§yq Tjqkaj kej; ms,sf.k úfYaI fmd,sia ks<OdÍka g mjd Tjqka isÿ l< oE .ek wjxlju m%isoaêfha miq;efõ kï kej; meñ‚h yels nj ksfõokh l<y' ;reK ckhd uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞj jgd fm< .efikakg mgka .;ay' ^uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞj ks< jYfhka ia:dms; lf<a 2000 jif¾§ h' miq.sh 30 jir mqrd" tys ikakoaO ialafõv b;d l%udkql+, f,i Ng LKav f,i mq¿,a jQ w;r" Ng LKav ma,egQka olajd o" tfukau ma,egQk fldïmeks olajd o j¾Okh úh' kuq;a i,ajd cqÿï ys n,h ySk úfuka miqj" uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞjg blaukska u negE,shka olajd Yla;sh j¾Okh lr.kakg yels úh'&

i,ajd cqÿï wid¾:l jQjd muKla fkdj" thg b;d oreKq m%;s úmdlhka o w;a úh'

wms ±ka okakd wdldrhg" i,ajd cqÿï flá ld,hla ;=< isÿ lrk mdfoaYSh fufyhqula fkdfõ' udOHhka ys foìä l;d l=ula jqjo" i,ajd cqÿï páia.doa m%dka; rcfha iy uOHu fmfofia n,fha isák fldx.%ia mËfha taldnoaO fufyhquls' th wid¾:l ùug bv yeßh fkdyelsh' ish¿ wjfndaO;d .súiqï ;jÿrg;a fkdmj;akd úg" th fj<|fmd< keue;s irK nkaOkh .ek we;s lr .;a Nx. jqKq wfmaËdjla fuks' kj ie,eiaula iu. bÈßhg taug rch w;s úYd, mSvkhlg yiq jQy' Tjqyq yß; ovhï fufyhqu iu. bÈßhg meñ‚hy' i,ajd cqÿï úfYaI fmd,sia ks<OdÍka ±ka fldahd fldudkafvda f,i y÷kajhs' th páia.doa

ikakoaO yuqÞjg (CAF), uOHu w;sf¾l fmd,sia n,ldhg (CRPF),

foaYiSud wdrËl n,ldhg (BSF), bkaÿ-áfnÜ foaY iSud fmd,Sishg

(ITBP), uOHu l¾udka; wdrËl n,ldhg (CISF), f.%a yjqkaâ" iafldamshka" fldan%d hk fiakdxl j,g wkqhqla; lr we;af;a"

<hdkaú;j y÷kajkq ,nk WHAM (Winning heart and mines)— yoj;a iy wdlr Èkd .ekSu hk m%;sm;a;sh;a iu.sks'

Page 35: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

34

ks;ru mdfya iqúfYaIS hqoaOhka úYajdi l< fkdyels ia:dkj, isÿ fõ' ksoyia fj<|fmd, Okjdoh" we*a.ksia:dkfha íf,ala l÷j, § fidaúhÜ fldñhqksiaÜjdoh mrdch g m;a l<y' fuys okaf;jdrd jkdka;rfha § bkaÈhdfõ wd;auh fjkqfjka igka weú,S hhs' iuDoaêh úiska bkaÈhdkq m%cd;ka;%jdofha m%l¾YK ^;Sj%& w¾nqo .ek iy ±jeka; iud.ï" foaYmd,k mË iy wdrËl wdh;k w;r we;s .egqï .ek m%ldY lrkq ,efí' bÈka Ë‚l mÍËdjla lsÍug lsisfjl=g wjeis kï" hd hq;= ;ek jkafka okaf;jdr hs'

m%dka; lDIsld¾ñl in|;djhka iy bvï m%;sixialrK j, wiïmQ¾K ld¾hhka kï o< jd¾;dfõ lshk mßÈ i,ajd cqÿuhg uq,skau uqo,a fhdojd we;af;a gdgd jdfka iy tid¾ jdfka iud.ïh' th rcfha jd¾;djla ksid th udOH u.ska wkdjrKh lrk úg fkdikaiqka jd;djrKhla we;s lf<ah' ^wjidkfha tu ldrKh wjika jd¾;dfjka bj;a fldg ;snq‚' th we;a;gu jer§ulao" ke;akï lsisfjla ix.Dys; jdfka uqo,a j, uDÿ ie,ls,a, ,enqjdj;ao@&

2009 Tlaf;dan¾ 12 gdgd jdfka lïy, u.ska uyckhd ±kqj;a lsÍfï wruq‚ka m%dfoaYSh ck;dj meñfkk f,daykaÈ.=od j, ±kqj;a lsÍula ie,iqï l<y' th we;af;kau c.ao,amq¾j, l=vd Yd,djl isÿ l<y' ta fjkqfjka ie;mqï .Kkdjla wjg m%foaYh ±jeka; fmd,sia j<,a,lska wdjrKh l<y' l=,shg .kakd ,o wdÈjdiS fm%alaIlhska wdrlaIdj imhk ,o rcfha Ôma r: fm<lska /f.k wdy' /iaùfuka miqj Èia;%sla wdodhï md,l ;ek zf,daykaÈ.=od ck;djgZ Tjqka ±lajQ iyfhda.h fjkqfjka ia;+;s l<y' th fyd¢kau ±k ±k;a m%dfoaYSh mqj;am;a ta fndrej jd¾;d l<y' ^fj<| ±kaùï úYd, jYfhka ,enq‚'& .ïjeishkaf.a úfrdaOh fkd;ld bvï w;am;a lr .ekSfï jHdmD;sh werô‚'

bka§h rch fmr,d ±óug n,d isák tlu md¾Yjh ud´jd§ka muKla fkdfõ' yskaÿ uQ,O¾ujd§ka iy wd¾Ól i¾jdêldrjd§ka úiska" fï jk úg;a lsysm jrlau th fmr,d oud ;sfí'

okaf;jdo isg meh myl muK ÿßka msysá f,daykaÈ.=Þ" lsisÞ klai,ajd§ l,dmhla fkdù h' kuq;a ±ka th tfiah' ud l+ô pÜks wkqNj lrk w;f¾§ ug bÈßfhka jdä ù isák cQß ifydaoßh l,dmfha jev lrkakSh' .ïudkfha ksfjiaj, ì;a;s u;" klai,s wd´"

Page 36: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

35

yfuhska npd´ ^klai,ajd§yq meñK wmj /l.kqæ& hk mdG ,shqjdg miq Tjqyq tys hEug ;srKh l< nj weh lshkakSh' udi lSmhlg fmr § úu,a fuIardï" .ïudkfha mkapdh;a iNdfõ iNdm;s fj<| fmdf<a § fjä ;nd urd ouk ,È' zzW! gdgd tfla ñksfylaZZ" cQß lshhs" zzTyq ñksiqkag n, l,d Tjqkaf.a bvï ,nd § jkaÈ f.ùï ndr .ekSug' Tyq wjika jqKq tl fyd|hs' wmsg ifydaorfhl= ;a ke;s jqKd' Wka Tyqg fjä ;sínd' Thdg ;j pfmd,s ´kso@ZZ wehg ;ju úiaila mu‚' zzgdgd tlg fuys tkak bv fokak wmsg ´ks keye' ck;djg Wkaj wjYH keye'ZZ cQß uyck úuqla;s yuqÞfõ fkdfõ' weh mËfha ixialD;sl

wxYfha jk" fÉ;akd k;Hd udkaÉ (CNM) ys h' weh .dhkd lrkakSh' .S; ,shkakSh' weh wnqÊudoa j,sks' ^weh udOõ ifydaorhd iu. újdy ù we;' wef.a .ïudkhg Tyq fÉ;akd k;Hd udkaÉ lKavdhula iu. meñK .hkq wid weh Tyq iu. wdorfhka ne÷‚'&

fï fudfydf;a ug lsj hq;=u fohla we;s nj ug yeÕ=‚' m%pKav;ajfha ksIaM,Ndjh .ekhs" Ë‚l >d;k isÿ lsÍu ms<s.; fkdyels nj .ekhs' kuq;a uu Tjqkag l=ula lrkak hehs fhdackd lrkafkñ o@ Widúhg hkakg@ kj È,a,sfha ck;d uka;d¾ys iduldó úfrdaO;djla

(dharna) mj;ajkak o@ /<shla@ udrdka;sl Wmjdihla@ th ydiHckl l;djls' kj wd¾Ól m%;sm;a;s y÷kajd fokakka- zzúl,amhla ke;ehsZZ f,fyisfhkau m%ldY lrhs - úl,am úfrdaO;d m%;sm;a;shla fhdackd lsÍug úuish hq;=h' fï iqúfYaIS jkdka;rh ;=<" fï iqúfYaIS ñksiqkag" úfYaI jQ tlla' fuu fmfoig' ±kau' Tjqka Pkaoh Èh hq;af;a l=uk mËhg o@ Tjqkag ióm úh yelafla fï rfÜ we;s l=uk m%cd;ka;%jd§ wdh;khg o@ k¾uÞ ys úYd, fõ,s ;ekSug tfrysj miq.sh jir .Kkdj ;siafia Tjqka igka jÈoa§ Tjqyq ;Ügq fkdfldg isáfha fldhs fÞrgqjg o@

lrej, jeà we;' l|jqf¾ úúO l%shdldrlï we;;a" ug ta lsisjla fkdfmfka' jfÜg p,kh jk wdf,dal ,m muKla fmfka' tajd ;re o l,dueÈßhka o ud´jd§ka o hehs yßhgu lsj fkdfya' l=vd ux.agq fldfyafÞa isg u;= úh' lshùu iy ,sùu W.ekSfuys fh§ isák" tfukau uQ,sl fldñhqksiaÜjd§ uQ,O¾u bf.k .kakd" ;reK fldñhqksiaÜjd§kaf.a cx.u mdief,a m<uq isiq ldKavhg wh;a tallhla jQ <uqka oi fofkl=f.ka hq;a lKavdhulg Tyqo wh;a nj uu fidhd ±k .;sñ' ^zz;reK fud<f.ä wêYsËKh lrhsæZZ wfma idud.ï udOH fnßyka fohs' rEmjdyskS fj<| m%pdr ±kaùï <uqkaf.a

Page 37: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

36

fud< fidaokafka Tjqkag is;kakg yels jkakg;a fmr isghs' kuq;a th fud< fia§fï wdldrhla f,i fkdfmfka'& ;reK fldñhqksiaÜjd§ka g .sks wú /f.k hdu g fyda ks< we÷ï me<£u g bv fkdfoa' kuq;a Tjqyq k<shk fofk;a j,ska hq;=j" frdla ix.S; lKavdhula fuka" uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞfõ ialafõv miqmiska hhs'

uka.agq lreKdjka; Ndrldrfhl= f,i udj /ln,d .;ay' Tyq uf.a j;=r fnda;,h mqrjd uf.a .uka u,a, ilia lr .; hq;= hehs mejiSh' úis,a y~la ke.=‚' ks,a meye;s l+vdrï froao ñks;a;= myla ;=< .,jd wl=,k ,È' ;j;a úis,a y~lska miq ish .Kka ifydaorjre fm< .eiq‚' fma<s mylg' rdcq ifydaorhd fufyhqï m%Odksh fjhs' kï w~.ik ,È' udo fma,shlg ù isáfhñ' ug bÈßfhka isá lï,d fidfydhqßh udj Èßu;a lrñka" uf.a wxlh lE .id lSy' ^wms úiai olajd .Kka fldg" kej; tfla isg werUqfjuq' uka o h;a f.dakaÈ niska Bg tyd .e‚h fkdyels neú‚' úiai Tjqkag m%udKj;a úh' th Ndú;fha myiqj i|yd m%udKj;a jQjd úh yelsh'& pkaÿ g ±ka Ndr¥¾h lghq;a;ls" Tyq iafgka ;=jlal=j ^ieye,a¨ ií ueIska ;=jlal=jls& /f.k hhs' my;a yçka rdcq ifydaorhd lKavdhug Wmfoia fohs' ta

ish,a, f.dakaÈ nisks' ug lsisjla f;areï .; fkdyels jQ kuqÿ" RV hk jok idjOdkfhka wid isáfhñ' miqj rdcq ug lsfõ th ryia yuqùfï ia:dk i|yd iïu;hla njhsæ th ±ka f.dakaÈ jpkhla ú we;' zzfjä m%ydrhlg ,la jqfKd;a ñksiaiqka g úisfrkak isÿfjkjd' wms

RV ia:dk yokafka ta ksid" t;fldg Tjqka okakjd kej; tlaldiq fjkak ´ks fld;ekg o lsh,'ZZ ta úÈfha l,n,hlska ug we;sjk n,mEu Tyqg f;areï .kakg fkdyels h' uu fjä ;eîulg ìh fkdfjñ" kuq;a uefrkakg ìh fjñ' uu ÈYdj fidhd.; fkdyels ùfï wdndOhlska fmf,k ug uf.a ksok ldurh iy kdkd ldurh msysá ÈYdj udre fjhs' j¾. lsf,daógr 60"000 l jkdka;rhl ud l=ula lrkak o@ wmdhg fyda Woï r<lg wiq jqjo lï ke;" uu rdcq ifydaorhdf.a i¿j w,a,df.k hñ'

wms .uka wrUkakg fmr" fõkq ifydaorhd ud fj;g meñK zzTlhsf;ka fldïf¾â' uu Tfnka iuq.ksñ'ZZ uu mqÿuhg m;a ùñ' jQ,a ysia jeiaula iy rn¾ mdjyka hq.,hla me<|" Tyqf.a wdrËlhka jQ" ldka;djka ;sfokla iy msßñ fofokl= úiska msßjrkq ,enQ Tyq l=vd uÿrefjl= f,i Èiaúh' Tjqyq ±ä f,i ikakoaOj isáhy' zzfidfydhqßh fndfyda ÿr l;r f.jdf.k" fuys meñŒu .ek wms Tng lD;{

Page 38: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

37

fjuq'ZZ Tyq lSfõh' kej; j;djla w;g w; § wdpdr fldg" ñg fud<jd wdpdr l<y' zz,d,a i,dï fidfydhqßhZZ' ish,af,ys kshuqjd jk Tyq" jkh ;=< fkdfmkS .sfhah' fudfyd;lska" Tyq jekakl= fuys lsis lf,l fkdisáhdla fuka úh' uu álla wirK ùñ' kuq;a ug ijka §ug meh .Kka jQ má.; lsÍï úh' Èk i;s njg mßj¾;kh fj;au" Tyq ug ,nd ÿka Ñ;%Kh meyeÈ,s lrk ñksiqka fndfyduhla ug yuq úh' wms m%;súreoaO ÈYd,g .uka .kakg mgka .;af;uq' zzuf.a oKysia j, ;;ajh whym;a' fõokd kdYl wyqrla ke;sjkï ug weúÈkak neye'ZZ

mßmQ¾K yskaÈ l:d lrk rdcq ifydaorhd ish uqyqfKa lsisu yeÕSula fkdfmkajd úys¿ l:d lshkakg iuf;ls' Tyq rdhsmQ¾ ys jir 18la ;siafia woajld;a flfkla f,i jev fldg we;' Tyq iy Tyqf.a ìß|" ud;s mË idudðlhka jk w;r kd.ßl cd,fha fldgialrefjda fj;s' 2007 wjidkfha §" rdhsmQ¾ cd,fha tla m%uqL mqoa.,fhla w;a wvx.=jg .;ay" Tyqg jO fok ,ÿj wjidkfha § T;a;=ldrfhla njg m;aúh' Tyqj wdjrKh lrk ,o fmd,sia jdykhl ;ndf.k rdhsmQ¾ jgd /f.k .sfha Tyqf.a l,ska i.hska isá ;eka fidhd .ekSughs'

ud;s ifydaoßh Tjqkaf.ka wfhls' 2008 ckjdß 22 weh ;j;a y;a fofkl= iu. w;a wvx.=jg m;a úh' wehg tfrys m%Odk fpdaokdj jQfha weh md¾,sfïka;= idudðlhska lsysmfofkl=g i,ajd cqÿï lDDrlï j, ùäfhda idlaIs iys; iSã ;eá ;eme,a lsÍuhs' fmd,Sish tu fpdaokd myiqfjka ì|fy,sh yels tajd nj ±k isá neúka wef.a kvqj l,d;=rlska úNd.hg .ekq‚' tfia j;=ÿ páia.dys úfYaI uyck

wdrlaIl mk; (CSPSA) hgf;a wehg wem fkd§ jir lsysmhla ;nd .; yelsh' zz±ka rch páia.d ys fmd,sia negE,shka lsysmhla Tjqkaf.au ;emEf,ka ÿmam;a md¾,sfïka;= idudðlhska fírd .ekSug fhdojd ;sfí'ZZ rdcq ifydaorhd mejiQy' Tyqj w,a,d .kakg fkdyels jQfha ta fj,dfõ Tyq /iaùulg okaol¾Khd j,g meñK ;snqKq neúks' Tyq tÞ isg fuys isà' ksjfia ;nd wd Tyqf.a mdie,a hk orejka fofokd ±ä f,i fmd,Sish úiska m%Yak lrkq ,enQy' wjidkfha Tjqkaf.a ksji jid oud Tjqyq ish udud iu. Ôj;a ùug .shy'

rdcq ifydaorhdg Tjqka .ek f;dr;=rla m<uq j;djg ,enqfKa i;s lSmhlg by; §h' fïjd ord.ekSug" Tyqg ;shqKq úfkdaoldó .;sfhlska isákakg we;s yelshdj" fï Yla;sh Tyqg ,enqfKa

Page 39: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

38

fldfykao@ Tjqka ish¨ fokd uqyqK § isák foh l=ula jqj;a Tjqka fuf,i ;nkafka l=ulskao@ mlaIh .ek Tjqkag we;s úYajdih iy wdorhhs' ug th kej; kej;;a .eUqßkau" úúO mqoa.,Ndjhka Tiafia yuqú‚'

wms tld miqmi .uka lrñka isáfhuq' tys ud we;=¿ ish.Kkla zis;ams;a ke;s m%pKavZ f,a msmdis; ler,slrejka h' msg;a jkakg fmr uu l|jqr wjg fk;a fhdud ne¨fjñ' .sks o,ajkakg fhdod.;a orj, w¿ iaj,amhla yereKq fldg t;ek ish .Kkla l|jqre .eiQ njl igykla j;a fkdùh' ug fï yuqodj woyd.; fkdyels úh' Tjqyq mßfNdackfha§ .dkaêjd§kag;a jvd .dkaêjd§kah" mßirfõ§kag;a jvd mßirys;jd§kah' kuq;a ±kg kï Tjqka .dkaê udj; W,a,x>kh fldg we;¦ WodyrKhla f,i fmd,sia jdykhla mq¿iaid oukakg fmr tys iEu fldgilau .,jd .kS' iqlaldkï frdaoh weo bj;a lr Ndu¾ ner,a Ndu¾ ner,a Ndu¾ ner,a Ndu¾ ner,a ;ekSug;a" ISÜ ljr m;frdï f.k hk u¨ ;kd .ekSug;a" negßh iQ¾h mek, i|yd Ndú;d lsÍug;a fhod .kS' ^±ka by<ska ,eî we;s w¿;a Wmfoia jkqfha jdyk .sks fkd;nd j<,k f,ihs' túg kej; wjYH jQ úfgl tajd Ndú;d l< yel'& uu kdgHhla ,súh hq;=o" uu l,amkd lf<ñ - .dkaê Tfí .sks wúh Wÿrd .kSúo@ ke;skï udj t,a,dúo@

wms >k w÷f¾ ±ä ksy~;djhlska hq;=j .uka lf<uq' úÿ,s mkaoula Ndú;d lrk tlu flkd uu ùñ' tys wdf,dal loïNfhka Èiajk fomd woaoñka .uka lrk lï,df.a k.ak ú¿U iy l¿ meye;s ndgd ud mh ;eìh hq;= ;ek fmkajd fohs' weh ud f.k hk m%udKh fuka oi .=Khl nrla Wiq,d f.k hhs' wef.a nelamela tl" rhs*,h" wef.a ysi u; ;sfnk l<ukd we;=<;a úYd, nE.h" lEu msiSug .kakd úYd, n÷kla iy Wrysia foflau t<j¿ msrjQ nE. úh' wef.a ysi u; we;s nE.h fl;rï iunrj msysáfhao h;a m,a,ï nisk úg iy ,siaid hk fndr¿ mdrj,a j,o th w;skaj;a fkdw,a,d .uka lrhs' weh uyd mqÿuhls' th fmfkk úÈhg È. .ukla úh' uu b;sydi mdvï,g fnfyúka lD;{ jQfha th ksid uf.a m;=,a j,g uq¿ oji mqrdu úfõlhla ,enqKq neú‚'

rd;%sfha § jkdka;rfha weú§u" fnfyúka pu;aldrckl w;a±lSuls' uu th rd;%shlg miq rd;%shla f,i isÿ lrñka isákafkñ'

Page 40: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

39

ì%;dkHhkag tfrysj 1910 § fldahdjre ke.S isá nqïld,a le/,af,a Y; ixj;airh ieuÍug wms hñka isáuq' nqïld,a" hkafkys f;areu N+ñlïmdj hkakhs' rdcq ifydaorhd mejiqfõ ck;dj tlaù Y; ixj;airh ieuÍug ojia .Kka weúof.k tk njhs' jkdka;rh tfy fufy hk ck;djf.ka msÍ ;sìh hq;=h' okaol¾Khd ys iEu l,dmhl u ieureï W;aij ;sfí' Y; ixj;airfha m%Odkshd jk ifydaor f,ka.a wm iu. meñfKk ksid wms jrm%ido ,oafÞa ùuq' f.dakaÈ niska f,ka.a hkafkys wre; zy~Z hkakhs'

wdkaød m%foaYa j,ska meñ‚ f,ka.a ifydaorhd" ueÈ úfha isák" Wi wfhls' Tyq 72 § /äl,a ixialD;sl ixúOdkh" cdka k;H udkaÉ

(JNM) msysgjQ iqm%lg wdorŒh .dhlfhl=-lúfhl= jk .vd¾ f.a iuld,Skfhls' wjidkfha § cdka k;H udkaÉ wkaø m%foaYa ys iy uyck hqoaO lKavdhfï ks, wx.hla jQ w;r oi oyia .Kka fm%aËlhskaf.a is;a weo ne| .ekSug Bg yels úh'

f,ka.a ifydaorhd 1977 § iïnkaO jQ w;r m%isoaO .dhlfhl= njg m;a jQy' iEu Èklu mdfya zjeg,SïZ j,ska ñ;=rka ñh .sh iuhla jQ" wdkaødys w;sYh oreKq u¾Ok ;;ajh hgf;a Tyq Ôj;a jQy' tla rd;%shl § Tyqj ffjoHjrfhl= f,i fjiaj,d.;a" ldka;d fmd,sia iqmsßgekavkaÜ jßhl úiska" frday,a wef|ka /f.k .shy' Tyqj jrka.d,a j,ska tmsg jk.; fmfoilg f.k .sfha .egqulg ,la fldg urd ±óughs' kuq;a Tyq jdikdjka; úh' .vd¾ m%jD;a;sh ,nd § wk;=re yeÕùug lghq;= l< nj f,ka.a ifydaorhd mjihs' uyck hqoaO lKavdhu 1998 §" okaol¾Khdys ixialD;sl ixúOdkhla weröug lghq;= l< úg" ifydaor f,ka.a j fÉ;kHd k;H udkaÉ ys m%Odksh f,i hjkq ,enQy' ±ka Tyq fu;ek" T,sõ mdg lñihla ye|f.k" ud iu.ska weúÈñka isà' hï fya;=jla ksid Tyq frdai meye;s yd megjqkaf.ka fudaia;r lrk ,o oï meye;s mscdudjlska ieriS isà' zzfÉ;kHd k;H udkaÉ ys ±kg idudðlhska 10"000 la isàZZ" Tyq ud iu. mejiSh' zzwmsg yskaÈ" f.dakaÈ" páia.dß iy y,aì .S; 500la ú;r ;sfhkjd' wfma .S; 140 la wka;¾.; uqøKh lrk ,o fmd;la wm i;=j ;sfhkjd' yeu flfkla u .S; ,shkjd'ZZ m<uq jrg uu Tyq iu. l;d lrk úg §" Tyq fndfydu .eUqre yçka" uq¿ ys;skau ish y~ wjÈ l<y' kuq;a Èklg miqj" .sks ue<h jfÜ jdä ù ys¢ñka" fï mscdudju ye|f.k" Tyq wmsg ish fËa;%fha fnfyúka id¾:l jQ" ^Tyqf.a ñ;=frl= o jk& f;,sÕ= Ñ;%mg wOHËljrfhl= .ek lshkakg jQy' Tyq yeuúg

Page 41: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

40

u ish Ñ;%mgj, kelai,hsÜ jrfhl= f,i rÕmdhs' zzuu Tyqf.ka weyqjdZZ" ifydaor f,ka.a <hdkaú; f;<sÕ= WÉpdrKfhka hq;= yskaÈfhka mejiQy" zzwehs Tn yeu ;siafiu kelai,hsájre fï úÈfh

wh hehs is;kafk@ZZ— wk;=rej Tyq oË úlg rEmKfhka ìug keó"

ÿr-wä ;nñka" AK-47 wúhlska ikakoaO jkdka;rfhka u;= jQ ovhlalrefjl=f.a-fmkqfuka hq;= wfhl= fuka rÕ olajd fmkajQfha wmj iskd id.rhl .s,ajñks'

fudk;rï fid÷re iskyjla o''fudk;rï fid÷re iskyjla o''fudk;rï fid÷re iskyjla o''fudk;rï fid÷re iskyjla o'' 17 yeúßÈ fldïf¾â lï,d" bfKys msiaf;da,hla me<e| isáhs' weh úYauhls'

ud N=ïld,a W;aijh keröug wdYdjlska isáfhahehs lSu iel iys;h' ud´jd§kaf.a m%pdrj,ska" Woafõ.lr" idfgdamldÍ l:dj,ska r¿ jQ idïm%Þhsl wdÈjdiS k¾;k iy §ma;su;a fk;a iys; lSlre fm%aËlhska olskakg isÿ fõ hehs uu ìh ùñ' ijia ùug állg fmr wms W;aij N+ñhg msúiqfKuq' r;= frÈ T;k ,o WK nïnq mÜg, u; ;djld,sl iaudrlhla bÈ fldg ;snq‚' tys uqÿfkys" ud´jd§ mËfha oEle;a; iy ñáh fukau ck;d i¾ld¾ ys ÿkak iy B;,h" ߧ wdf,ams; jeiaulska ilid ;snq‚' ksis ms<sfj,lg ilid ;snq‚' Yla;su;a ueiaila u; >k ueá nÞu ia:rhla w;=rd ilia l< ;djld,sl fõÈldj b;d úYd, tlls' ta jk úg;a wx.kh jgd l=vd .sks ue, ±,aù ;snq‚' ñksiaiq t;ekg <Õd fjñka isá w;r iuyre Tjqkaf.a ikaOHd wdydr fõ,

Page 42: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

41

msisñka isáhy' w÷f¾ § Tjqkaf.a Pdhdj muKla Èia jQy' wms Tjqka w;ßka ß.d .sfhuq" ^,d,ai,dï" ,d,ai,dï" ,d,ai,dï& ñks;a;= myf,djlska muK wms kej; jkhg fiakaÿ jqfkuq'

wfma kj l|jqre N+ñfha § wmsg kej; fm< .efikakg isÿ jQy' fmfrÜgqfõ ;j;a kï w~.eiSuls' Bg miqj uqr lsÍfï ia:dk .ek iy

z*hßka wdÉZ .ek Wmfoia ,nd fohs—fmd,sia m%ydrhla t,a, jk fudfyd;l § m%foaYh wdjrKh lrkafka ljqrekao hkak ;SrKh lrhs' wd¾ ù fmdhskaÜ kej; jrla ks¾Kh lrkq ,efí'

msßlaiqug bÈßhg hejQ lKavdhu kej; meñ‚ w;r ta jk úg;a rd;%S wdydr fõ, ilia fldg ;snq‚' w;=re mi úÈhg lï,d ug j,a fmar f.ä ,nd ÿkay' tajd weh úiska .ufka fhfok w;r;=r§ /ia lr.;a tajdh'

wrefKdaofha isg u W;aij Èkh i|yd jv jvd;a ñksiqka /ia fjk nj g i,l=Kq úh' l,n,ldÍ ;;ajhla we;s ùfuys f>daIdj tys úh' È.= l,la ;siafia tlsfkldj fkd±l isá ñksiqka" kej; yuqfjhs' uhsl%f*daka mÍËd lrk y~ wmsg wefihs' Oc" nek¾" fmdaiag¾" /,s md,ï by< kefÕhs' wms meñ‚ Èkfha Tka.akd¾ j, >d;kh jqKq mqoa.,hka mia fokdf.a PdhdrEm /.;a fmdaig¾ m%o¾Ykh jQy'

uu" k¾uod" udis iy rEms hk ifydaoßhka iu. f;a mdkh lrñka isáfhñ' fldïf¾â k¾uod weh úma,jldÍ wdÈjdiS uys,d ix.ufha okaol¾Khd j, m%Odkshd njg m;a ùug fmr .doaÑfrda,s j, jev lghq;= l< ld,h .ek l:d lrhs' rEms iy udis wkaød m%foaYfha kd.ßl l%shdldßlhska úh' Tjqyq ug mlaIh ;=< È.= ld,hla ;siafia ;snQ ldka;d wr.,h .ek l:d l<y' th Tjqkaf.a whs;sjdislï Wfoid muKla fkdj ia;%S mqreI iudk;au;djh rchk hqla;s iy.; iudchla .ek jQ isyskh idlaId;a lr .ekSug mlaIh bÈ lsÍu i|yd o úh' ;uka fY%aIaG úma,jjd§ka hehs is;ñka mer‚ mS;DuQ,sl l%ufhka iy iafjda;a;ujdofhka nl, .iñka isá msßñ ifydaorjreka úiska uq,d lrk ,o klai,ajd§ jHdmdrfha ldka;djka .ek 70 oYlfha jQ l;dkaor .ek wms l;dnia lf<uq' tjla mgka fndfyda foaj,a fjkia ù ;snqKo" ;ju;a hdhq;= f,dl= ÿrla ;sfí' ^mlaIfha uOHu ldrliNdfõ iy foaYmd,k uKav,fha ;ju;a lsisÿ ldka;djla ke;'&

Page 43: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

42

ikaOHdj jk úg uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ ;j;a n, we‚hla <Õd jQy' fuhg kdhl;ajh fokq ,enQfha Wi" iqkuH" fld,af,l= fuka fmkqula ;sfnk ñksfil= úisks' fï ifydaorhdg kï folla mj;S' iqlafoõ iy .=âid WfikaÈ- fï tllaj;a Tyqf.a kï fkdfj;s' iqlafoõ hkq fnfyúka wdorhg md;%jQ Èú ms¥ ifydaorfhls' ^fï ^fï ^fï ^fï hqoaOfha § ish ienE kï Ndú;d lsÍfuka wdrlaIdjla ;sìh yelafla hqoaOfha § ish ienE kï Ndú;d lsÍfuka wdrlaIdjla ;sìh yelafla hqoaOfha § ish ienE kï Ndú;d lsÍfuka wdrlaIdjla ;sìh yelafla hqoaOfha § ish ienE kï Ndú;d lsÍfuka wdrlaIdjla ;sìh yelafla u<jqkag mu‚'&u<jqkag mu‚'&u<jqkag mu‚'&u<jqkag mu‚'& f.dvla ifydaorjre .=âid WfikaÈ hk ku úúO ia:dk j,§ Ndú;d lr;s' ^udi lsysmhlg by; § ta ku Ndú;d lf<a rdcq ifydaorhdhs'& .=âid WfikaÈ hkq okaol¾khdys mlaIfha udOH m%ldYl g ,nd fok kduhhs' tneúka iqlafoõ fï .ufka b;sß fldgi ud iu. .; l<o" Tyq kej; fidhd .kafka flf<io hkak ug is;d .; fkdyels úh' uyck hqoaO lKavdhu 88 § W;=re f;f,ka.dkd j, ish n,fõ. j,ska ;=fkka tlla okaol¾Khdj,g hjkak ;SrKh l< úg Tyq ta iu. fuys meñ‚hy' zfv%iaZ ^ud´jd§ zks< we÷uZ& tlg yd;amiska u fjkia zisú,aZ ^f.dakaÈ NdIdfjka zidudkH jeishkaf.a we÷ïZ& we÷fuka lÈug ieriS isá Tyq j úOdhl ks<Odßfhla f,i

jrojd jgyd .efkkq we;'

;ud ixpdrfha fh§ isg lkal¾ j,g kqÿre flIald,a >dÜia j, isg kej; meñ‚ .uka nj Tyq mejiSh' fõodka; iud.u fndlaihsÜ fgdka ñ,shk 3l ksêhlg wei .idf.k isák nj g jd¾;d ,eî we;'

úYsIaGhs' uf.a Wml,amkhg oyfhka oyhu Èh yelsh'

Tyq tys .sfha ck;djf.a ;;ajh .ek ±k.ekSug nj iqlafoõ mejiSh' Tjqka igka lsÍug iQÞkï ±hs ±k .ekSug' zzTjqkag ialafõv wjYHhs' ta jf.au .sks wú'ZZ Tyq ysi miqmig moaoñka uy yçka iskd fikakg úh" zzuu lsjqjd Tjqkag ndhs tal ta ;rï f,ais fjkafk keye lsh,'ZZ

w;ßka m;r we;s jQ ixjdofhka iy AK-47 .sks wúh ;nd f.k isá ieye,a¨ ú,dih wkqj" Tyq uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞfõ by< ks<hl flfkla nj ug lsj yelsh'

jk ;emE, <Õd úh' tys ug;a ìialÜ úhæ th fldïrdâ fõkqf.ks' kej; kej;;a kjd ;snQ" l=vd lvodis lene,a,l Tyq ug tjkakg fmdfrdkaÿ jQ .Shl mo je,a úh' th lshjk úg fldïf¾â k¾uod iskdfihs' weh fï l:dj okS' th ck;dj mlaIh úYajdi lrkakg mgka .;a ld,h jk 1980 olajd Èj hhs' fldïf¾â fõkq meyeÈ,s l<

Page 44: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

43

úÈhg Tjqkaf.a m%Yak zwNHka;r-m%;súfrdaOZ mlaIhg f.k wd ld,hhs' m<uqj meñ‚fha ldka;djkah' tla ikaOHdjl .sks ue<hla wi,

jdäf.k isá uy¿ ldka;djla vvd f,d.a g (Dada log) .Shla lshkakg úh' weh uhsähd úh' Tjqka w;r ;snQ pdß;%hlg wkqj ldka;djla újdy jQ úg wehg Wvqlh we÷ï we£u ;ykï jQ w;r Tjqkaf.a <eu fmfoia

k.akj ;nd .; hq;= úh'

cqïfmd¾ fmdf,da bkaf;d¾ vdvd" vfldksf,hs ;dks ;fidï bkaf;d¾ vdvd" vfldksf,hs ngd mmï lsÜfgdï vdvd" vfldksf,hs ÿkshd lÈf, ud;d vdvd" vfldksf,hs Tjqka wmsg yeÜg w¢kakg fkdfohs vvd Tjqka wmsg wjuka lrhs vvd wms fudk mjla lrdgo vvd f,dalh fjkia jqj;a fuh fjkia ù ke; vvd wd;=ï yeÜfgfl vdvd" vfldksf,hs wdvd kka.d okaf;dï vdvd" vfldksf,hs bâ msiaj,a ukaks vdvd" vfldksf,hs udjd fldh;=¾l= fjyd;a vdvd" vfldksf,hs lvfmd<g hkakg jqjo vdvd wmg wvksrej;ska hkakg fõ vdvd wmsg l=ug fï Ôú;h vdvd mjikq fuh wfma uq;=ka ñ;a;kag vdvd fuh mlaIhg ,enqKq m<uq ldka;d m%Yakh úh' fuhg tfrysj jHdmdrhla Èh;a lsÍug mlaIh ;SrKh l<y' th ishqï f,i Y,Hl¾uhg Ndckh l< hq;= tlla úh' 1986 § wdÈjdiS uys,d ix.uh

(AMS) msysgqjk ,È' miqj th úma,jldÍ wdÈjdiS uys,d ix.uh njg m;a úh' ±ka tys idudðlhska .Kk 90"000 ls' th rg ;=< ;sfnk úYd,;u ldka;d ixúOdkh f,i ye¢kaúh yelsh' ^Tjqka ish,af,dau" 90"000 u ud´jd§ka fõ' Tjqka ziuQ,>d;khZ ùug hkafkao@ tfukau

CNM idudðlhska 10"000 ud´jd§kao@ Tjqkag;a uefrkakg isÿ fõo@& flatatïtia u.ska wdÈjdiSkaf.a idïm%odhsl n,y;aldr újdy iy meyer .ekSï j,g tfrysj jHdmdr Èh;a l<y' Tima iufha§ ldka;djka .fuka msg; jkfha l+vdrï ;=< r|jd ;eîfï pdß;%hg úreoaO úh' nyq Nd¾hd újdyhg iy .Dyia: ysxikhg úreoaO úh' Tjqkag iEu igklau

Page 45: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

44

ch .; fkdyels úh' kuq;a fldhs ia;%Sjd§kago th l< yels@ WodyrKhla f,i okaol¾Khdys wo mjd ldka;djkag îc jmqrkakg bv fkdfo;s' mlaIfha /iaùï j,§ ñksiaiq fuh widOdrK tlla nj;a th ke;s lr ±ñh hq;=hehs tlÕ fj;s' kuq;a m%dfhda.slj Tjqka Bg bv fkdyßhs' tu ksid ck;d rchg whs;s fmdÿ bvï j, îc jemsÍug ldka;djkag bv y< hq;= hehs mlaIh ;SrKh l<y' ta ìï j, Tjqyq îc jmqr;s" t<jq¿ j.d lr;s" fõ,s bÈ fldg mÍlaId lr;s' th iïmQ¾K

ch.%yKhla fkdj w¾O ch.%yKhls'

nia;d¾j, fmd,sia u¾Okh jeäfj;au" flatatïtia ldka;djka ì|,sh fkdyels n,fõ.hla njg m;aúh' fmd,Sish iu. jQ fN!;sl ye< yemamSï j,§ Tjqyq ish .Kkska" iuyr wjia:d j,§ oyia .Kkska tlafrdla jQy' flatatïtia mej;Su ksid ldka;djkag tfrysj ;snqKq fndfyduhla idïm%odhsl ysxidldÍ l%ufõohka ke;sfldg idïm%odhsl wdl,amj, /äl,a fjkila we;s l<y' ;reK fl,a,ka fndfyd fofkl= Tjqkaf.a iudch ;=< ;snqKq isr lrk ,o mSvdjkaf.ka .e,ù .kq ms‚i mlaIhg iy úfYaIfhkau uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodjg tla jQy' flatatïtia ys fcHIaG ks<hla ork iqIs,d ifydaoßh i,ajd cqÿuh úiska flatatïtia idudðlhskag isÿ lrk ysßyer .ek l:d l<y' weh mjik mßÈ Tjqkaf.a tla igka mdGhla jQfha yï foda ìì ,dfhkaf.aæ ,dfhkaf.aæ ^wms ìßka|Ejre fofofkla ,nd .kafkuqæ ,nd .kafkuqæ& flatatïtia ys idudðlhska ¥IK lsÍu iy ñf,aÉP f,i ,sx.sl wjhj lmd ±óu úYd, jYfhka isÿúh' uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodjg tla jQ ;reK l;=ka fndfyduhla u fï isÿùïj, idlaIsldrhka úh' .ß,a,d yuqodfõ idudðlhskaf.a ldka;d ksfhdackh 45] ls' k¾uod fidfydhqßh Tjqkaf.ka iuyfrl= wm fj; tùh' Tjqyq wm iu. ál fõ,djla .; lf<dah'

ßkals ifydaoßhg flá fldKavhla úh' th f.dakaê NdIdfjka fndí-lÜ hehs y÷kajkq ,efí' tal wehf.a kS¾NS; luls' ulaksidoh;a fndí-lÜ tlla we;s whj¿ka ud´jd§ka f,i i,lk neúks' th fmd,Sishg flfkla urd ±óu i|yd ´ksjg;a jvd jeä fohls' fldïf¾â ßkals Ôj;a jQ .ïudkh 2005 § kd.d negE,shkfha iy i,ajd cqÿufha myr §ug ,lajQy' ta ld,fha ßkals .%dudrlaIl ñ,SIshdfõ idudðlfhls' wef.a ñ;=ßhka jQ ¨lals iy iqlals g flatatïtia ys idudðl;ajh o ;snq‚' .ïudkh .sks ;eîfuka miq kd.d negE,shkh ¨lals iy iqlals iy ;j;a fl,a,la w,a,df.k iuQy f,i ¥IKh l<y' zzWka thd,j

Page 46: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

45

;K ìiai Wv ;shdf.k ¥IKh l<dZZ ßkals lshhs" zzta;a tal wjika jqKdu t;k ;Kfld<j;a b;sß fj,d ;snqfK keye'ZZ th isÿù jirla .;ù we;' kd.d negE,shkh bj;a ù ;snq‚' ta;a fmd,Sish ;ju /£ isà' zzWkag .Ekq fyda l=l=,a¨ ´ks Wkdu .ug tkjd'ZZ

úfõl kej;=ïm,laúfõl kej;=ïm,laúfõl kej;=ïm,laúfõl kej;=ïm,la ud´jd§ l|jqrla' Tjqyq l|jqfrka kslau hk úg" ,sm .sks ±,ajQ w¿ yer lsisjla

b;sß fkdfõ'

wð;dg o fndí lÜ tlla ;sfí' wef.a .u jk fldiaÍ,a j,g cqÿuh meñK ñksiqka ;sfofkl= klai,ajd§ka hehs yxjvq .id urd ouk ,È' túg ñ,SIshdj iu. isá wð;d cqÿuh miqmi mkakñka mrd,a kd,¾ fgdvdla f,iska y÷kajk .ïudkh iómh f;la .uka l<y' Tjqka ldka;djka yh fofkl= ¥IKh lrkq iy tla ñksifl=f.a W.=re oKa~g fjä ;nd urd oukq weh n,d isáhy'

fldKavh È.g f.d;d isá fldïf¾â ,laIaó iqkaor fl,a,ls' cqÿuh úiska wef.a .u jk fcdfcd¾ j, f.j,a 30 la mq¿iaid ouk whqre weh ÿgq nj ug lSfõh' zzt;fldg wmsg wdhqO ;snqfK keyeZZ weh lshhs' zzwmsg lrkak mq¿jka fohla ;snqfK keye' ta jqK;a wms n,df.k ysáh' miqj weh blaukskau uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodjg iïnkaO jq‚' 2008 § fmd,sia wú .nvdjla jeg,Sug udi ;=k yudrla ;siafia jkh Èf.a Tßiaid m%dka;fha kh.d¾ olajd mhska .uka l< 150 lska

Page 47: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

46

hq;= .ß,a,d lKavdhfï isá tla wfhls ,laIaó' Tjqyq ta m%ydrfhka rhs*,a 1"200 la iy WKav jg 200"000 la w;am;a lr .;ay'

iqñ;%d ifydaoßh uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞjg ne÷fka i,ajd cqÿï ish Þußllï wrUkakg fmr 2004 jif¾§ h' wehg ksfjiska .e,ù hkakg wjYH jQ ksi weh thg iïnkaO jQ nj weh lshhs' zz ldka;djka yeu úÈhlskau md,kh lrkj"ZZ weh ug lSjdh' zz wfma .ïudkfha fl,a,kag .ia k.skak ;ykï" tfyu lf,d;a" re 500 la fyda lsls<shla ov f,i f.jkakg Tjqkag isÿfjkj' ñksfyla .eyekshlg myr fok úg .eyeksh fmr,d msßñhdg myr ÿkfyd;a weh .ug t¿fjla ovh úÈhg f.úh hq;=hs' msßñ udi .Kka ;siafia l÷lrfha ovhfï hkj' ldka;djkag ovhï lrk ;ekaj,g hkak fokafk keye" uiaj, fyd|u fldgia msßñkag muKhs' ldka;djkag ì;a;r lkak fokafk;a keye'ZZ fuh .ß,a,d yuqÞjg nef|kak ;rï fyd| fya;=jlao@

iqñ;%d wehf.a ñ;=ßhka fofofkl= jk l%dka;sldÍ wdÈjdiS uys,d ix.ufha jev l< f;,dï md¾j;S iy lï,d lf,a .ek l;dj lshhs' f;,dï md¾j;S ol=Kq nia;d¾ j, fmdf,alhd .ïudkfha wfhls' tys isg meñ‚ yeu wfhl= fukau weho i,ajd cqÿï wef.a .ïudkh .sks ;nkq ±l ;sfí' t;eka mgka weh uyck úuqla;s .ß,a,d yuqÞjg tla ù flId,a >dÜia ys jev lsÍug .shy' 2009 § weh iy lï,d tu m%foaYfha ud¾;= 8 ldka;d Èkh ieuÍfï ixúOdk lghq;= wjika l,d mu‚' Tjqka fofokd joaf.da kñka y÷kajk .ñka msg; jQ l=vd l+vdrul ,e.=ï f.k isáhy' fmd,Sish rd;%sfha § l+vdru jg,d fjä ;nkakg mgka .;ay' lï,d fmr,d fjä ;enqjdh' kuq;a weh Ôú;Ëhg m;a jQy' md¾j;S .e,ù m,d .shy' kuq;a miq Èk wehj fidhdf.k urd ±uQy'

ta miq.sh jif¾ ldka;d Èkfha § isÿ jQ fohhs' fï jif¾ ldka;d Èkh .ek cd;sl m%jD;a;s m;%hl udOH jd¾;djla fuys úh'

nia;d¾ ler,slrejka ldka;d whs;Ska fjkqfjka bÈßm;a fjhs' Id¾ Ldka" wo tjkq ,enQjls" rhsmQ¾" 2010 ud¾;= 7

rch rg ;=< we;s ud´jd§ ;¾ckh iu. igka lsÍug l< yels iEu fohlau lrkq we;' kuq;a páia.doays ler,slrejka ish meje;au ;nd .kakjd fjkqjg m%pdrl lghq;= jeä fldg we;' cd;Hka;r ldka;d

Page 48: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

47

Èkhg iu.dój" nia;d¾ l,dmfha ud´jd§yq ldka;d whs;sjdislï fjkqfjka i;shla-mqrd meje;afjk zieureulgZ wdhdpkd lr we;'

nia;d¾ Èia;%slalfha fldgila jk ìcdmQ¾ j,o fmdaiag¾ w,jd we;' ldka;d whs;Ska fjkqfjka iajhxj ke.S isákakehs l< wdhdpkh m%dka;

fmd,Sish uú;hg m;a fldg we;' nia;d¾ bkaiafmlag¾ fckr,a (IG) à'fÊ f,daka.al=u¾ mejiqfõ" zzm%pKav;ajh iy f,a ye,Sï muKla úYajdi lrk kelai,hsÜjrekaf.ka ud lsisodl tjeks wdhdpkhla n,dfmdfrd;a;= jQfha keye'ZZ

tu jd¾;dfõ jeäÿrg;a fufia lsheú‚

zzuu ys;kjd ud´jd§ka wfma w;s id¾:l uyck ±kqj;a lsÍfï jHdmdrhg tlg tl lrkakg W;aidy lrkjd' wms ±kg flÍf.k hk m%pdrl jHdmdrh werUqfõ jdudxYsl-wka;jd§ka úkdY lr oukakg fmd,Sish úiska Èh;a l< yß; ovhï fufyhqug uyck iyh ,nd .ekSfï b,lalh we;sjhs'ZZ whsÔ mejiSh'

fï ÿIagiy.; WoaOÉplu kqyqre foaj,a fkdfõ' .=âid WfikaÈ" mlaIfha j;auka jd¾;dlre" fuh fndfyduhla ñksiqkag jvd fyd¢ka

±k isáhy' Tyqf.a l=vd mß.Klh iy tïmS;%S (MP3) frfldavrh udOH ksfõok" m%;slafIam lsÍï" ksjerÈ lsÍï" mlaI idys;Hh" ñh .sh whj¨kaf.a ,ehsia;=" rEmjdyskS ùäfhda fldgia iy Y%jH oDIH foaj,aj,ska msÍ ;snq‚' zzkrlu foh .=âid WfikaÈ ùuhsZZ Tyq lshhs' zzmeyeÈ,s lsÍula ksl=;a l<o tajd lsisodl m< fkdfõ' wms g m<lrkakg yels jqkd wfma m< fkdjqKq meyeÈ,s lsÍï" wm .ek Tjqka m;=rejd ;sfnk fndre wdÈh we;=<;a úYd, fmd;la'ZZ fldamhl fiahdjlska fyda f;drj" hï m%fudaoldÍ iajrEmhlska Tyq l;d lrhs'

zzTng m%;slafIam lrkakg isÿj ;snqKq jvd;a u ydiHckl foh l=ula o@ZZ

Tyq is;kakg úh' zz2007 §" wmg zkyS Ndhs" yïks .dhs flda yf;dafoa fia kdysï udrdZ ^ifydaorjreks wms .jhska ñá myr § urd ±uqfõ ke;& hk m%ldYkh ksl=;a lrkakg isÿ úh' 2007 § rduka iska rch ue;sjrK fmdfrdkaÿjla f,i iEu wdÈjdiS mjq,lgu t<fokla ,nd fok nj ksfõokh lf<ah' tla Èkl rEmjdyskS pek,aj, iy m%jD;a;s m;% j, m< jQfha klai,ajre yskaÿ-úfrdaë iy Ndr;Sh ck;d mlaIhg

Page 49: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

48

úreoaO whj¨ka ksid iïmQ¾K .j mÜáhlau uq.=re iy ñáj,ska .id urd oud we; hkakh' isÿjQfha l=ulao hkak Tng is;d .; yelsjkq we;' wms th m%;slafIam lrñka ksfõokhla ksl=;a lf<uq' l<d;=rlska flfkla th .ek ie,ls,su;a fjkak we;s' miqj fy<sorõ jQ wdldrhg yrla fnod yeÍu Ndrj isá mqoa.,hd fydr ;laläfhls' Tyq ish¿u yrla úl=Kd oud wm úiska Tyqg myr § yrla urd ±uqjd hehs m%ldY l<y'ZZ

b;ska isÿù ;sfnk nrm;, u foh l=ula o@

Èúms¥jka iurñkaÈúms¥jka iurñkaÈúms¥jka iurñkaÈúms¥jka iurñka N+ïld,a Èkfha§ Èú ms¥ ifydaor ifydaoßhkaf.a fiahdrE m%o¾Ykh flf¾

zzta jf.a foaj,a f;d. .Kkla fj,d ;sfhkjd" yeu fohlgu miafi Tjqka jev ms<sfj,la f.kshkjd' i,ajd cqÿï wdrïN l<dg miqj" m<uq Èk u Tjqka wïfn,s f,iska y÷kajmq .ulg myr§, yeu fohlau .sks ;sh, úkdY l<dg miafi tia'mS'´'" kd.d negE,shkh" fmd,Sish fld;%dm,a foig .uka l<d'''Tn fld;%dm,a .ek wid ;sfío@ tal m%isoaO .ïudkhla" hg;a ùu m%;slafIam l< ksid ta .ïudkh 22 j;djla .sks ;sh, w¿ l<d' cqÿuh fld;%dm,a j,g ,x fjk fldg wfma ñ,SIshd Ngfhd" Tjqka j n,dfmdfrd;a;=fjka ysáfh' ñ,SIshdj Tjqkaj jg lr, m%ydrhla t,a, l<d' tia'mS'´ ,d fokafkla uereK' mek, .sh y;a fofkla ñ,SIshdfjka w,a, .;a;' B<Õ ojfi m%jD;a;s m;%

Page 50: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

49

ksfõokh lf<a klai,ajre ÿmam;a wdÈjdiSka j iuQ,>d;kh l< njhs'

iuyre lsjqj wms ish .Kkla uerej lsh,' *%kaÜ,hska (Frontline) jf.a jeo.;a iÕrd mjd m%ldY lf<a wysxil wdÈjdiSka 18 fofkl= urd ±uqjd lsh,' w;sYhska ksjerÈ f;dr;=re bÈßm;a lrk" udkj ysñlï l%shdldßlfhla jk fla' nd,f.damd,a mjd fïl m%ldY l<d' wms ksjerÈ lsÍula hejqj' ljqrej;a tal m< lf<a keye' miqj" nd,f.damd,a ;ukaf. fmd;l thdg isÿjqKq w;ajer§u .ek i|yka l<d'''' ta;a t;fldg ljqo .Kka .kafk@ZZ

w,a,d.;a;= ñksiaiq y;a fokdg fudlo jqfka" uu weiSñ'

zzm%dfoaYSh lñgqj ck;d wêlrKhla le|jQjd' ñksiaiq ydroyila thg /iajqKd' Tjqyq uq¿ l:djgu ijka ÿkakd' tia'mS'´ ,d fokafkla g urK o~qju kshu l<d' wfkla mia fokdg wjjdo lr, hkakg bv yeßhd' ñksiaiq tal ;SrKh lf<a' fï ojiaj, mjd T;a;=lrejka lshkafk úYd, m%Yakhla - ñksiaiq kvqjg" l:dj,g" mdfmdÉpdrKhkag ijka fokjd' Tjqka lshkjd zzbiald yï ßiala kdysï f,a ilaf;aZZ ^fï mqoa.,hd úYajdi lsÍfï wjodku ,nd .kakg wm iQodkï keye& fyda zzbiald ßiala yï f,kaf.aZZ ^fï mqoa.,hd úYajdi lsÍfï wjodku .kakg wm iQodkï'& udOH yeu úgu m%ldY lrkafka urd ouk T;a;=ldrhka .ek muKhs' uqod yßk ,o wh .ek Tjqka ljodj;a l:d lrkafk keye' fï T;a;=ldrhka úiska urd oud ;snqKq ñksiaiq .ek Tjqka ljodj;a l:d lrkafk keye' ta ksid yefudau ys;kafka fufya yeu fjf,au ljqre yß urd ouk f,a msmdis; l%shdoduhla mj;skjd lsh,' tal m<s.ekSula fkfjhs" tal wkd.; Ôú;j, meje;au iy tajd wdrlaId lr .ekSu ms<sn| m%Yakhla'''' we;af;kau jerÈ isÿfj,d ;sfnkjd" wms w;ska ìysiqKq jerÈ isÿfj,d ;sfnkjd" fmd,sia ks<OdÍka f,i jrojd jgydf.k wfma weïnqIa j,È jerÈ ñksiqka mjd ur, ;sfhkjd" kuq;a tal ta úÈhg fkfjhs udOH u.ska yqjd olajkafk'ZZ

udrdka;sl zck;dZ wêlrK' fïjd wms flfia kï ms<s.kafkuq o@ ke;akï hqla;sh mis|,Sfï fï ÿ¾odka; l%ufõoh wkqu; lruq o@

wfkla w;g" jHdc zigkaZ j,ska fmd,Sish iy fid,aodÿjka kS¾NS; nfõ molalï" uqo,a ;Hd. iy wkqms<sfj, blaujd .sh Wiiaùï rcfhka ,nd .kakd úg t;ek we;af;a my;au udÈ,sfha hqla;s O¾u l%shdj,shla

Page 51: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

50

fkdfõo@ jeä jeäfhka urk úg" jeä jeäfhka ;E.s ,efnhs' fï zzks¾Nh yoj;a we;a;kaZZ zigka úfYaI{hkaZ hehs y÷kaj;s' Tjqkaj m%Yak lrkakg ;rï ks¾Nh jk mqoa.,hska zcd;sfødaySkaZ f,i wm úiska y÷kajkq ,efí' zzfmdÿ ck u;h ixis|ùu i|yd hehs pQÈ;hskag urK o~qju kshu lrkafka hehsZZ mjiñka m%udKj;a idlaIs lsisjla fkd;sìh § bka§h fY%aIaGdêlrKh fudfyduâ w*aid,a g urK o~qju

kshu lsÍu .ek l=ula is;kafkao@

wju jYfhka fl;%dm,a ck;d wêlrKfha §" ;Skaÿj ,nd §fï § ienE f,iu iduQysl u;h ksfhdackh úh' th idudkH ck Ôú;fhka È.= ld,hl ;siafia úfhda j isá" fkdmj;sk iduQysl;ajhla ksfhdackh lrk úksiqre jrfhl= úiska ,nd ÿka tlla fkdùh'

fmd,Sish hjkak ;rï@ fld;%dm,a .fï ñksiqka lf<a fudkjdo@ uu mqÿu jQfhañ'

fnr y~ ±ka <Õskau wefikakg úh' ta nqïld,a iuhhs' wms msÜgksfha weúÈñka l:d lf<uq' ug uf.a oEia woyd .; fkdyels úh' ukrï f,i f.da;%sl we÷ï me<÷ï ye| me<e| isá ñksia id.rhla ud bÈßfha Èia úh' tys isá jeäuk;a fokd iqkaor f.da;%sl ñksiqka úh' ldka;djkag jvd msßñka ;ukaf.a wdl¾Ykh .ek úYd, ie,ls,a,la olajd we;s nj fmfkkakg ;snq‚' Tjqyq ish ysia l=re¿ msydgqj,ska irid uqyqKq idhï j,ska wdf,am fldg f.k ;snq‚' fndfyda fofkla weys neu yev oud uqyqKq u; iqÿ meye;s iqKq ;jrdf.k isà' ñ,SIshd Nghska úYd, m%udKhla" ffjj¾K meye;s idß we| isák ldka;djka ish Wrysia j, fkdie,ls,af,ka rhs*,a t,a,d f.k isà' úhm;a ñksiqka iy orejka" r;= fldä Tijdf.k rÕ uv, jgd wvljhla f,i fm,.eiS we;'

br uqÿka ù we;s w;r tys rYañh jvd;a ;shqKqh' fldïf¾â f,ka.a l:djla mj;aj;s' úúO ck;dk i¾ld¾ j, ks< orkakka o l:d l<y' fldïf¾â ks;S" 1997 § isg mlaIh iu. isá iqúfYaIS ldka;djla úh' weh cd;shg fl;rï ;¾ckhla o h;a 2007 ckjdß j,§ fmd,sia ks<OdÍka 700 lg jeä msßila" weh bkakd¾ .fï ,e.=ï f.k isákafkahehs ,o wdrxÑhg tu .u jg l<y' tjeks wkfmalaIs; fudfyd;l wehj ovhï lrkak ;rï fldïf¾â ks;S Nhxlr flfkl= f,i i,lkq ,enQfha m%ydrhka .Kkdjlg u kdhl;ajh §u ksid

Page 52: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

51

muKla fkdj weh .ïudkfha ck;djf.a wdorhg md;% jQ wdÈjdiS ldka;djla ùu ksid;a ;reK mrmqrg weh ienE wdYajdohla jQ ksid;ah' weh ish tafla .sks wúh Wrysfia ordf.k l;djla mj;ajkakSh' ^ta .sks wúh msgqmi l;dkaorhla we;' yeu flfkl=f.a u .sks wúhla msgqmi ldf.ka th Wÿrd .;af;ao" ta flf,io" ljqreka úiska o hk jD;a;dka;hla we;'&

fÉ;akd k;Hd ukaÉ ^mlaIfha ixialD;sl wxYh& lKavdhï N=ïld,a le/,a, .ek kdgHhla rÕ ±lajQy' ysiajeiaula me<| isák ÿIag iqÿ cd;sl hg;aúð;jdÈfhls' Tyqf.a ysiflia rkajka meye;s msÿre j,ska ielis‚' m,am-,nd .ekSug wdÈjdiSkag bjla njla ke;sj myr fok tu o¾Ykh fmalaIlfhda l+,au;a l<y' ol=Kq .x.,mQ¾ j,ska meñ‚ ;j;a lKavdhula ks;s¾ cqÿï msfgda ^f,a ovhu ms<sn| l:dj& rÕ ±lajQy' cQß th ug mßj¾;kh l<y' th ish Èh‚h olskakg .sh úhm;a hqj<lf.a l:djls' Tjqka jkh yryd weúÈñka Èh‚h olskakg meñ‚ho ish,a, y÷kd.; fkdyels jk f,ig mq¿iaid jkid ;snq‚' i,ajd cqÿuh fnr iy ix.S; NdKav mjd mq¿iaid oud ;snq‚' jeiai m;s; j ;snqKq ksid tys w¿ mjd fYaIj fkd;snqks' Tjqkag ish Èh‚h fidhd .; fkdyels úh' ord.; kqyqKq wêl fYdalfhka úhm;a fouy,a,ka .hkakg mgka .;s' ksy~ .fï kgUqka w;ßka fmr,d Tjqkaf.a Èh‚h .hk y~g Tjqka ijka fokakg úh' lsis ;ekl iy,a ñgla fyda fkdùh' lsisÿ ;ekl iskdjla fkdùh' l=re,a,ka" y~ ;,k t¿jka lsisfjla fkdùh' wfma m%S;sfha jrmg lvd oud we;'

wef.a mshd fmr,d .hkakg úh" uf.a iqkaor Èh‚h" fkdy~kq wo' Wmka iefjdu ñh hd hq;=h' wm jfÜ we;s uy .ia ojil weo jefgkq we;" msfmK u,a fmdl=re mrfjkq we;" ojil fï f,dalh jeã úhm;a jkq we;' kuq;a wms uefrkafka l=ula fjkqfjkao@ u;= Èfkl fld,a,lrejka ±k.kq we;" Èfkl i;Hh fy<s fmfy<s jkq we;" tu;=ÿ fkdj" jir oyia .Kkla .; jQj;a wfma ñksiqka Tnj lsis lf,l wu;l fkdlrkq we; '

;j;a l:d lsysmhls' bka miq fnr jehSu iy k¾;kh werô‚' iEu ck;dk i¾ldrhlg u Tjqkaf.au kdgH lKavdhula we;' iEu lKavdhula u Tjqkaf.au kdgHhla iQodkï lrf.k ;sfí' tajd tlska tl rÕ ±lafj;s" iqúi,a fnr ko ueoafoa Tjqyq jk l:d rÕ olaj;s' iEu k¾;k lKavdhulu ±lsh yels fmdÿ pß;hla jkafka"

Page 53: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

52

fy,aughla oud l¿ Wmeia hqj,la me<e| isák fndfyda úg ÿï ouk is./Ügqjla uqj /¢ krl m;,a ysñhka h' tfia jqjo Tjqkaf.a k¾;k kSri fyda hdka;%sl tajd fkdfõ' Tjqka k¾;kfha kshef,k úg ÿyqú,s o weúiafi;s' fnr y~ ijka ìysß lrjk kdohla njg m;a fõ' wkql%ufhka" fik. Bg jiÕ fj;s' ta iu.u Tjqyqo keàug mgka .kS' Tjqkaf.a w;a tlsfkldf.a bÕ jgd hjñka msßñ iy .eyeKq yh y;afokdf.ka hq;= lKavdhï jYfhka Tjqyq kg;s' oyia .Kklska hq;= ckldh'

Tjqka fuys meñ‚fha fï i|ydh' fï i|ydh' fuys okaol¾Khd jkh ;=< m%S;sh fnfyúka n, mj;ajhs' ñksiaiq W;aijfha§ tlg tlaj lEu lkakg iy .hkakg" ish ysia msydgqj,ska iy u,a j,ska iridf.k w;aje,a ne|f.k" uyqjd mdkh lrkakg iy kgkakg" Èk .Kkdjla ;siafia ie;mqï .Kka .uka lrkq we;'

fï ish,a, fmd,sia jeg,Sï isÿfjk ;;a;ajhla uOHfha isÿjk nj olsk úg ug woyd.; fkdyels úh' yß; ovhï fufyhqu uOHfhah'

wdrïNfha § uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ ifydaorjre" ish .sks wú orñka kegqïlrejka wdrlaIdlrñka isà' kuq;a miqj" tlska tld" fjr< winv msyskñka isák wfkl=;a ;drdjka ÿgq úg n,d isáh fkdyels ;drdjka mßoafoka kegqug tla jQy' blaukskau wfkl=;a kegqïlrejkag uqiq jQ T,sõ fld< meye;s kegqïlrejka o tys úh' bkslaì;s" udi .Kkdjla ;siafia" iuyrúg jir .Kkdjlska uqK fkd.eiqKq ish ifydaor ifydaoßhka" fouõmshka" orejka iy ñ;=rka tlsfkld uqK .efik úg" fma,s leã f.dia kej; fma,s iefoñka T,sõ fld< meyeh ffjj¾K idß" u,a iy fnr iy ;,mamd w;r uqiqù .shy' th ienúkau ck;djf.a yuqodjls' wvqu ;rñka fï fudfyd;gj;a' .ß,a,djka .ek iNdm;s ud´ lshQ" .ß,a,ka u;aiHhka jeksh" ck;dj Tjqka msyskk c,h fuksh hk m%ldYh fï fudfydf;a we;a; jYfhkau i;Hhls'

iNdm;s ud´' Tyqo fuys isà' álla yqfol,dj kuq;a fuys olakg ,efí' r;= meye frÈ ;srhla u; Tyqf.a fiahdrejls' udlaia o isà' tfukau klai,ajd§ jHdmdrh msysgjQ m%Odk kHdhdpd¾h pdre uIqïod¾' m%pKav;ajh" f,a ye,Su iy Èú ms§u .ek Tyqf.a w,xldfrdala;s jpkfhka irik ,o wkaO Nla;sh" fndfyda úg r¿ mr¿ NdIdjla

Page 54: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

53

f,i Ndú;d lrk ,È' N=ïld,a Èkfha fuys isgf.k isáh§ mjd" fï úma,jhg fnfyúka w;HdjYH" Tyqf.a úYaf,aIKhka" tys Woafõ.fhka iy iajNdjhka fnfyúka bj;a fldg we;s nj l,amkd fkdfldg isáh fkdyels úh'

zzmrd¾:ldó;ajfha ish¿ Ñka;djkaf.ka ksoyia jqK" urKhg wNsfhda. lrk kj ñksidZZ ;eksh yelafla ziuQ,>d;l hqO jHdmdrhlskaZ hehs Tyq mjik úg - Tyqf.a isysk ;ju;a ish Wrysia u; ;ndf.k" rd;%sfha k¾;kfha fhfok fï wdÈ ñksiqka .ek Tyqg is;d.; yelsj ;snq‚o@

.eg¿ iy.; w;S;hla iu. fj<s mj;Ssk mlaIfha u;jdoh ÿIalr" wkuH w,xldfrdala;shlska hq;= tlla njg msgia;r f,dalhg Èiaùu fuys isÿfjñka ;sfnk yeu fohlgu n,j;a ydkshls' zzÖk iNdm;s wfma iNdm;s' Ökfha udj; wfma udj;hs'ZZ hk pdre uIqïod¾f.a m%ldYh m;=rejd yeÍug lghq;= l<o fckr,a hyahd Ldka kef.kysr mlsia:dkfha ^nx.,dfoaYfha& ck ixydr isÿ lrk úg kelai,hsÜ jHdmdrh ksy~j miq jQy' ulaksido h;a ta jljdkqfõ mlsia:dkh Ökfha ys;jf;la jQ neú‚'

tfiau ldïfndacfha lu¾ rEÊjrekaf.a >d;khka ms<sn|jo tjeksu ksyeçhdjlska miq jQy' tfiau Ök iy reishka úma,j j,§ isÿjQ nrm;, iSudka;sl l%shdldrlï wrNhd o tjeks ksyeçhdjla ±lajQy' áfngh .ek o tfiau úh' klai,a jHdmdrh ;=< mjd iSudka;sl ysxidldÍ l%shdldrlï isÿ jQ w;r tajd fndfyduhla hqla;s iy.; lsÍu l< fkdyelsh' tfia j;=ÿ Tjqka isÿ l< lsisjla fldka.%ia mlaIh fyda Ndr;Sh ck;d mlaIh úiska mkacdnfha" ldYaórfha" È,a,s fyda .=crdÜ j, isÿ l< wOu l%shdldrlï iu. iei¢h yelso' fï ìhlre m%;súfrdaOhka ;sìh§ mjd pdre uIqïod¾ Tyq ,shQ lshQ foaj,ska ÿrolakd oDIaáhla we;af;l= úh' Tyq werUQ mlaIh ^úúO lKAvdhï j,g leã .shy& bkaÈhdfõ úma,jh ms<sn| isyskh ienEjla njg m;a lrhs' wmsg Tyqj uq̈ ukskau ±ä f,i úksYaphlg ,la l< fkdyelsh' úfYaIfhkau .dkaêf.a jxpdldÍ zzwúysxidjd§ udj; .ekZZ iy Tyqf.a Ndrldr;ajh ms<sn| ixl,amfhka wmj uq,d lroa§ th l< fkdyelsh'

zzOkj;d ish Okfhys whs;sh ;ud ika;lfha ;ndf.k" ;udf.a mqoa., wjYH;djhkag m%udKj;a ;rï OkhlA yereKqfldg b;sßh iudcfha hym; i|yd fhdojk Ndrldrfhl= f,i l%shd lrkq we;'ZZ

Page 55: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

54

wirKhskawirKhskawirKhskawirKhska fhdað; fndaè>d;a fõ,a, ksid hgùug kshñ; fmfofia .ïjeishka

bka§h rdcH jHQyfha iuld,Sk id¾jre wkqlïmd úrys; f,i klai,ajd§ka fmdämÜgï lr ±óu fl;rï mqÿu iy.;o' fndfyda l,lg fmr pdre uIqïod¾f.a m%ldYhla jQ Ökfha udj; wfma udj;hs hkak wo lsj yelso'

Wvq hál=re ù we;' fkdmsg yeÍ we;'

Ökfha udj; fjkia ù we;' Ökh wo wfkla rgj,a" wfkl=;a ck;djkaf.a iïm;a fld,a,lk wêrdcHjd§ n,jf;l= njg m;a ù we;' mlaIh ;ju;a ksjerÈ ia:djrh orñka isà' mlaIh ;ukaf.a ys; yodf.k we;'

mlaIh ck;djg wdorh lrñka" Tjqkaf.a il, wjYH;djhl §u ie,ls,a, olajk fm%aujka;fhl= jkafkakï" tu mlaIh jQ l,S wjHdc uyck mlaIhla jkafkah' tys yuqodj wjHdc uyck yuqodjla jkafkah' tfia j;=ÿ úma,jh ch.;a miq fl;rï blaukska fuu fm%au nkaOq;djh lgql újdyhla njg m;a jkq we;so' wo okaol¾khd ys mlaIhg fndlaihsÜ ksê ;nd .ekSug wjYH lrhs' ta;a fyg th ish wNsm%dh fjkia lr.kq weoao@ wkd.;h .ek we;sjk iel ixld ksid j¾;udkfha § lsisjla fkdfldg isàu wmg l< yelso@

Page 56: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

55

uq¿ rd;%sh mqrdu k¾;khka meje;afjkq we;' uu wdmiq l|jqr fj; weúof.k wdfjñ' udis wjÈfhka isáhy' wms ;j;a ? fnda jk f;lau l;d nia lf<uq' uu ud i;=j ;snQ fkrevdf.a lemagkaf.a lúfkrevdf.a lemagkaf.a lúfkrevdf.a lemagkaf.a lúfkrevdf.a lemagkaf.a lú lD;sh wehg ,nd ÿkafkñ ^jqjukdjla jqfkd;a hehs" uu th /f.k wdfjñ&' weh kej; kej;;a wihs" zzndysr f,dalfha isákakka wm .ek is;kafka fldfyduo@ YsIHhka fudlo lshkafka@ ldka;d jHdmdrh .ek ug hula lshkak" thg ;sfnk nrm;,u m%Yak fudkjo@ weh uf.a ,sms .eko wikakSh' uf.a jHdl+, jev .ek wjxl úia;rhla ,nd fokakg uu W;aidy lf<ñ' miqj weh" weh .eku l:d lrkakg úh' weh mlaIhg iïnkaOjqk yeá' miq.sh uehs j, § wef.a iylre jHdc igklska >d;kh fldg we;s nj weh ug lSjdh' Tyq kdIsla j,§ w;awvx.=jg .kq ,enq‚' miqj urd ±óug jrx.d,a j,g f.k f.dia ;snq‚' tod isg weh jkdka;r Ôú;hg we;=,a úh' È.= ksyeçhdjlska miq weh y~ wjÈ l<y' fuhg jirlg l,ska weh jrla újdyj isá nj lSjdh' zzTyq o igklska urd oukq ,enQy"ZZ weh lshhs' zzta;a tal we;a; igklaZZ yo lvd yef,k h:d¾:h weh tla l<dh'

uf.a fmdfrdakh ;=< .=,sù isák uu msÜgksh foiska wefik È.a.eiaiqKq m%fudaofha fnr y~g ijka foñka" udisf.a È.a.eiaiqKq fYdalh .ek is;kakg ùñ' ud´jd§ mlaIfha m%Odk YslaId mohla jk" È.a.eiaiqKq hqoaOh .ek pdre uIqïod¾f.a ixl,amh .ek o is;kakg ùñ' fï ldrKh ksid ud´jd§ka idu idlÉPd .ek l:d lrk úg ñksiaiq is;kakg mqreÿj isáfha" th /jàula nj;a" wiajeis,a,la ,nkakg ld,h ,nd f.k kej; m%;sixúOdk ù" kej; ikakoaOj È.a.eiaiqKq hqoaOhg wdmiq meñŒug ork l+fgdamdhla f,isks' È.a.eiaiqKq hqoaOh hkq l=ulao@ tal Bgu wh;a ìysiqKq fohlao" ke;akï hqoaOfha iajNdjh u; r\ mj;S o@ miq.sh jir 30 ;siafia okaol¾Khd j, ck;dj È.a.eiaiqKq hqoaOhl kshe,S fkdisáfha kï" wo Tjqka fldfya isákafkao@

È.a.eiaiqKq hqoaOh úYajdi lrk tlu j¾.h ud´jd§ka muKo@ bkaÈhdj iaffjÍ cd;shla njg m;ajQ fudfydf;a isgu hg;aúð;jd§ n,jf;la njg m;ajqKq weh" N+ñ m%foaY wE\ .ksñka" hqoaOj, ksr; úh' th ldIaórh" yhsødndoa" f.daj" kd.,ka;h" uksmQ¾" f;f,ka.dkd" weiEï" mkacdí" klai,a ler,s mj;sk ngysr fnx.d,h" ìyd¾" wdkaød m%foaYa iy ±ka wdÈjdiS jHdma;sh mj;sk uOHu bkaÈhdj mqrd mj;sk foaYmd,k .eg¿ úi£ug ish yuqoduh ueÈy;aùu isÿ lrkakg lsis

Page 57: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

56

lf,l mels,Sula fkd±laùh' oi oyia .Kkla urd we;;a >d;lhkag o~qjï ke;" ,laI .Kkla jO ysxid j,g f.dÿre fõ'

fï ish¿u foaj,a m%cd;ka;%jdofha ohdkaú; fjia uqyqK msgqmi isÿfõ' ldg úreoaOj kï fï hqoaOj, ksr; jkafkao@ uqia,sï" l%sia;shdks" isla" fldñhqksiaÜjre" od,s;a" wdÈjdiSka g tfrysjh' Tjqkaf.ka fndfyda fofkl= Tjqka fj; úis lrk mdka f;d. wyq,d .kakjd fjkqjg ÿmam;a lug tfrysj m%Yak lrkakg kS¾NS; ù we;' bka§h rch by< l=<j,ska iukaú;" wfkla cd;Ska tlsfkld fldgjk yskaÿ rdcHhla ^n,fha isákafka l=uk mlaIho hkak fjkila ke;sj& nj jeä wmyiqjlska f;drj ±l .; yelsh' ienE hg;aúð;jd§ udÈ,shg wkqj hñka páia.doaj, igka lsÍug kd.djre iy ñfIdajre o" ldIaórhg isla cd;slhskao" ldIaó¾ cd;slhska Tßiaidjgo" oñ<hka weiEuhg o hkd § jYfhka hjkq ,nhs' fuh È.a.eiaiqKq hqoaohla fkdfõkï fjk l=ulao@

;re msß wyia ;,hla iys;" iqkaor rd;%shl wm%ikak jQ is;sú,s j,ska fj,S isáñ' iqlafoõ ;ksju iskdfiñka isà" Tyqf.a uqyqK mß.Kl ;srfha wdf,dalfhka m%Ndu;a ù we;' Tyq yeuúgu jev lsÍug Wu;= wdYdjla olajkafkls' isky Wmojkakg fya;=j l=ula±hs uu Tyqf.ka weiSñ' zzuu miq.sh wjqreoafo N=ïld,a W;aijhg meñ‚ udOHfõ§ka .ek l,amkd lrñka ysáfh' Tjqka ysáfh ojila ke;skï folla

muKhs' tlaflfkla uf.a AK .ks wúh wf;a ordf.k thdf. PdhdrEmhl=;a .;a;' ta;a wdmiq .shdu wmsj ñkS urk hka;% jeks tl tl foaj,ska y÷kajkjd'ZZ

wrefKdaoh t<fUk f;lau k¾;k yudr ù fkd;sì‚' ;ju;a fmda,sï hñka ;snq‚' ish .Kka ñksiaiq ;ju;a kgñka isà' zzTjqkag th kj;ajkakg ´ks keyeZZ" fldïf¾â rdcq mjihs" zzwms kj;ajk f;lau Tfydu ;uhs'ZZ

msÜgksh Èf.a uu fldïrdâ fodia;r fj; Èj .sfhñ' rÕ u~,g Tífnka Tyq l=vd ffjoHdOdr l|jqrla mj;ajdf.k hkq olakg ,eì‚' ug Tyqf.a uy; lïuq,a ism .kakg wjYH úh' wehs Tyqg tla ñksil= fjkqjg ;sia fofkl= fjkakg neß jQfha@ wehs Tyqg tla ñksil= fjkqjg ñksiqka oyila fjkakg fkdyels jQfha@ okaol¾Khd ys fi!LH ;;a;ajh fudk jf.ao" uu Tyqf.ka weiSñ' Tyqf.a ms<s;=re uf.a

Page 58: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

57

f,a YS;, l<y' Tyq úiska mÍlaId lrk ,o fndfyda mqoa.,hska" uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ whj¨kag o ;snqfKa ysfud.af,dìka m%udKh 5 ;a 6 ;a w;r w.hls" ^bkaÈhdkq ldka;djka i|yd tys iïu; w.h 11 la úh hq;=h'& jir follg jvd ksoka.; wekSñhdj ^f,a wvqlu& mej;s whg laIh frda.h je<£ ;snq‚' l=vd orejka fojk fY%a‚fha W.% fm%daàk ukaofmdaIKhg f.dÿre ;snq‚' th ffjoH úoHdfõ§

y÷kajkqfha lafjdIsfhdaflda¾ (Kwashiorkor) hk kñks' ^uu miqj th ±l .;sñ' fjr<nv >dkdfõ .d NdIdfjka ì£ wd tu jpkfha wre; zzw¿;a orefjla ,efnk úg l,ska orejd wikSm ùuhs'ZZ idudkHfhka l,ska orejdg uõ lsß ,eîu kejf;k w;r Tyqg fjkhï l%uhlska fmdaIKhla ,eîug o bvla ke;'& zztal yßhg ìh*%d ìh*%d ìh*%d ìh*%d j, jix.; frda. ckmohla jf.aZZ fodia;r ifydaorhd mjihs" zz uu .ïudk j, l,skq;a jev lr, ;snqK' kuq;a fï jf.a fohla lsis ojil ±l ;snqfK keye'ZZ

fï yereKu" uef,aßhdj" Tiaáfhdafmdfrdaisia" mámKq frda.h" ;on,

lka iy o;a wdidok fukau m%d:ñl weñfkdaßhdj (primary

amenorrhea) jeks frda. o mj;S' weñfkdaßhdj hkq ldka;djka u,ajr iuh jk úg fmdaIK W!K;djfhka fmf<k úg Tima pl%h w;=reoyka ùu fyda kej; th uq,ska ;snqKq uÜgug fkdmeñŒuhs'

zzfï jkdka;rfhka tmsg .doaÑfrda,s j, ;sfnk ffjoH idhk tlla fyda folla yereKq úg fuys lsisjla fkdùh'ZZ

Tyqf.a l=vd lKavdhu iu. jev wyjr l< Tyq" wNqÊudoa lrd Èfjk Èk wgl .uk weröh' fldïf¾â fodia;r ffjoH we÷ñka ierys isà' b;ska Tyq fihd .kq ,enqfõ kï Tjqka Tyqjo urd oukq we;'

wm fuys ;jÿrg;a l|jqre ,d f.k isàu wdrlaIs; fkdjk nj fldïf¾â rdcq mejiSh' wmsg .uka lrkakg isÿ fõ' N=ïld,a Wlaijfhka kslau hEfï § yeu w;skau iuq §u wefikakg úh'

,d,a ,d,a i,dï" ,d,a ,d,a i,dï"

cdks jd,s i;sfhdka flda ,d,a ,d,a i,dï"

^fjkaj hk ifydaorjrekag úma,ùh W;a;udpdrh&

Page 59: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

58

mS¾ ñf,kaf.a" mS¾ ñf,kaf.a

okaol¾Khd cka.,a mS¾ ñf,kaf.a

^u;= Èfkl" wms h,s uqK .efikq we;" okaol¾Khd jkh ;=<'&

uqK.eiSfï iy fjkaj hdfï pdß;%h ieye,a¨fjka lrk ,o fohla fkdfõ" ulaksidoh;a yefudau okakd foh kï zzwms h<s uqK .efikafkuqZZ hkafkys ienE f;areu zzkej; lsislf,l wm kej; uqK fkd.efik njhs'ZZ fldïf¾â k¾uod" fldïf¾â udis iy fldïf¾â rEms fjka fjka udj;a j, .uka lrñka isáhs' ug Tjqkaj kej; ±l .kakg bv ,efío@

;j;a jrla" wms .ufka fhfoñka isákafkuq' iEu Èkhlau jv jvd;a WKqiï jkq ±fka' lï,d f;kaÿ .ilska lvd.;a m<fjks f.äh ug mEfõh' tys rih yßhg iem;s,a,d j, fuks' uu ishU,d lEug hlaIfhl= ùñ' fï j;dfõ wms fod<la winv l|jqre ,Efjuq' lKavdhï úÈhg ldka;djka iy msßñka iakdkh lrkakg úh' ikaOHd

iuh jk úg fldïf¾â rdcq w;g zìialÜZ zìialÜZ zìialÜZ zìialÜZ f;d.hlau ,eî ;snq‚'

m%jD;a;s

• 2010 ckjdß w. jk úg udkamQ¾ m%foaYfha mqoa.,hska 60 fofkl= w;a wvx.=jg f.k ;snqKq w;r ;ju;a Widúhg bÈßm;a fldg ke;'

• ixLHd;aulj lsj fkdyels ;rï úYd, fmd,sia lKavdhula ol=Kq nia;d¾ j,g <Õdù we;' j. úNd.hla ke;=j myr§ï È.gu isÿfõ'

• 2009 fkdjeïn¾ 8" lÉ,drï .ïudkfha" ìcdmQ¾ ð,d" Ⱦflda uoaLd ^60& iy fldajdis iqla¨ ^68& urd oud we;'

• fkdjeïn¾ 15 mkaf.dÈ .ïudkfha udOù nduka ^15& urd oud we;'

• foieïn¾ 3 fldfrkacdoa j, udOù nqødï o urd oud we;'

Page 60: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

59

• foieïn¾ 11 o¾nd fldÜGdYfha" .=ñhdmd,a .ïudkfha ñksiqka 7 fofkl= urd oud we; ^kï ;ju ,eî ke;&'

• foieïn¾ 15 fld;%md,a .ïudkfha" fõflda fidïnd¾ iy udoù

u;a;s" ^fofokdu KAMS ys idudðldjkah& urd oud we;'

• foieïn¾ 30 fjpdmd,a .ïudkfha mQfkï mkaÿ iy mQfkï fuda;= ^mshd iy mq;d& urd oud we;'

• 2010 ckjdß ^Èkh yßhg fkdokS& lhsld .ïudkfha ck;dk i¾ld¾ys m%Odkshd" .ka.,jq¾ urd oud we;'

• ckjdß 9" c.¾f.dkaod m%foaYfha iq¾mka.+oka .ïudkfha ñksiqka 4 fofkl= urd oud we;'

• ckjdß 10" mq,af,ï mq,,aä .ïudkfha ñksiqka 3 fofkl= urd oud we;' ^kï ;ju fkdokS&

• ckjdß 25" bkaødj;S .ïudkfha" glsf,daoa .ïudkfha ñksiqka 7 fofkl= urd oud we;'

• fmnrjdß 10 ^nQïl,a Èkfha& wN=Êudoa ys" ÿïkd¾ .ïudkfha § l=ï,s ¥IKh fldg urd oud we;' weh mhsj¾ f,iska y÷kajk .ïudkfhka meñ‚ wfhls'

• bkaÿ áfnÜ foaY iSud /lj¨ka 2000 l lKavdhula (ITBP) rdÊkkaoa.dTka jkfha l÷jqre ,d we;' wu;r foaY iSud /lj¨ka 5000 la lkal¾ j,ska <Õd fjñka isà'

Bg miqj

• uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodfõ fldagdj mqrjd wjika'

Page 61: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

60

fndífndífndífndí----lÜ ì%f.avhlÜ ì%f.avhlÜ ì%f.avhlÜ ì%f.avh nia;d¾ys §" ldka;djla fndí-lÜ fldKavd fudaia;rhla lemSu hkq urKhhs

Èk igyka lrkq ,enQ m%jD;a;s m;% lsysmhla <Õd úh' tajdfha klai,ajre .ek fndfyda m%jD;a;s úh' tla ydiHckl YS¾I mdGhl foaYmd,k ;;a;ajh fuia idrdxY fldg ;snq‚" zzLdfofoda" udfrda" iu¾mdka lrd´ZZ ^jkikak" urkak" Tjqkaj hg;a lrkak& Bg háka zzidlÉPd i|yd m%cd;ka;%jdofha fodrj,a yeuúgu újD;j mj;SZZ' fojeks m%jD;a;sfhka lshejqfKa ud´jd§ka uqo,a Wmhd .ekSu i|yd lxid j.d lrk njhs' ;=kajekafka l;=jelshlska lshejqfKa wm ±ka jdä,df.k isák m%foaYh uq¿ukskau fmd,sia md,khg f.k we;s njhs'

;reK fldñhqksiaÜjre ish lshùu m%.=K lsÍug mqj;a m;a ;Sre bj;g f.k .shy' Tjqyq l|jqr jgd weúÈñka ud´jd§-úfrdaë ,sms f¾äfhda ksfõolhka fuka uy yçka lshejQy'

w¿;a ojila' w¿;a ;ekla' wms Wis¾ .ïudkh winv úYd, udyqjd .ila hg l|jqre ,Efjuq' u,a yg .ekSu wrUd ;snqKq udyqjd .fika wdNrK jeks <d fld< meye;s mqIam jk ìug jefgñka ;snq‚' wjg yd;ami tajdfha u;a lrjk iqj¢ka hqla; ú‚' Tí×¾ igkska miq jid ±uqKq Nd;md,a mdief,a orejka meñfKk f;la wms n,d isáfhuq' th fmd,sia l|jqrla njg yrjd ;snq‚' tajdfha <uqka ksfjia j,g hjd

Page 62: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

61

;snq‚' fï ;;a;ajhu fk,ajdoa" uQkaÊfu;a;d" tâld" fjfodaudfldÜ iy Ofkdard hk mdie,a i|ydo Wodù ;snq‚'

N;amd,a mdief,a orejka meñ‚fha ke;'

fldïrdâ ks;S ^jvd;au wjYH isá& iy fldïrdâ úfkdaoa wmg m%dfoaYSh ck;dk i¾ld¾ úiska bÈ lrk ,o c, iïmdok ;gdl iy jeis c,h /ialrk jdß moaO;s fmkaùug wmj /f.k hhs' fldïrdâ ks;S Tjqkag uqyqK fokakg isÿj ;snqKq lDIsld¾ñl .eg¿ .ek l:d l<y' ;ju;a c, iïmdokh l< yelsj ;snqfKA N+ñfhka 2] la mu‚' wN=Êudoa j, miq.sh jir oyh ;siafiau iS iEu l< j.la wid fkd;snq‚' wfkla w;g .doaÑfrda,s j, fouqyqï îc iy ridhksl lDñ kdYl meñK ;sfí' zzwmg lDIsl¾u fomd¾;fïka;=j i|yd yÈis wdOdr wjYHhsZZ" fldïrdâ úfkdaoa lshhs' zzwmsg îc" ldnksl lDñkdYl" m^¾&ul,ap¾

(Permaculture) .ek ±kqu ;sfnk ñksiaiq wjYHhs' fmdä Woõjlska wmsg f,dl= fohla lrkak mq¿jkaZZ'

fldïrdâ rduq ck;dk i¾ld¾ wKil hgf;a mj;sk m%foaYfha f.dúfhls' Tyq wdïnrfhka hq;=j wmj l=Uqre jfÜ /f.k hñka jefvñka ;sfnk ù" jïngq" f.dka.=rd" r;= ¿EKq iy f.dajd fmkajhs' ta jeksu wdvïnrhlska hq;=j Tyq úYd," kuqÿ uq¿ukskau úhe,S .sh ;gdlhla fmkaùh' fï fudllao@ zzfïl jeys ldf,Èj;a j;=frka msfrkafk keye' ydr, ;sfhkafk jerÈ ;eklZZ Tyq lSh" Tyqf.a uqyqK jgd u|yila /£ ;snq‚" zztal wfma tlla fkfjhs" tal yeÿfj Æ;s i¾ld¾ tflka'ZZ ^fld,a,ldÍ rcfhka&' fuys iudka;r rchka folla úh" ta ck;dk i¾ld¾ ^ck;d rch& iy Æ;s i¾ld¾ ^fld,a,ldÍ rch& h'

Tjqkag wmj úkdY lrkakg wjYH fuys L‚c iïm;a ;sfnk ksid muKlau fkdfjhs" wms úl,am fudv,hla f,dalhg y÷kajd fok ksihs' fldïrdâ fõkq ug mejiQ foh .ek uu is;kakg ùñ'

.sks wú u.ska .%dóh iajdëk;ajhla ms<sn| woyi" th ;ju úl,am l%uhla fkdfõ' tys ydu;ska fmf<kakka úYd, jYfhka isà" frda.Ska úYd, m%udKhla isà' kuq;a thg úl,am fudv,hla iE§fï yelshdj ienE f,iu mj;S' th uq¿ uy;a f,dalh i|yd fkdjQjo" we,ialdj i|yd fkdjQjo" ke;skï kjÈ,a,sh i|yd fyda iuyr úg uq¿ páia.doa i|ydj;a fkdmj;skq we;" kuq;a Tjqkagj;a th mj;skq we;'

Page 63: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

62

okaol¾Khd i|ydj;a' th f,dalfhka ukdj jika lrk ryils' iajlSh i;=rdf.a úkdYh i|yd th mokula t<d we;' th b;sydihg wNsfhda. lrhs' w;sYhska wjdis iy.; ;rÕhla wNsuqj th iajlSh meje;au Wfoid ie,eiaula ilia fldg we;' thg Woõ iy mßl,amk Yla;sh wjYH lrhs" thg ffjoHjre" .=rejre" f.dúhka wjYH lrhs'

thg hqoaOh wjYH fkdlrhs'

kuq;a hqoaOh th lrd yeuúgu ta kï" fmr,d th igka jÈkq we;'

B<Õ Èk lsysmfha § ug KAMS iu. jev lrk ldka;djka" ck;d i¾ld¾ ys úúO ks<hka orkakka" okaol¾Khd wdÈjdiS lsIdka uIa¥¾

ix.;ka (DAKMS) ys idudðl;ajh orkakka" >d;khg ,lajqKq mqoa.,hka isá mjq,aj, Woúh iy fï Nhxlr ld, mßÉfþofha § Ôú;h iu. fmdr nokakg fjr ork idudkH ñksiqka uqK .efikakg wjia:dj ,enq‚'

ug ifydaoßhka ;sfofkl= uqK .eiq‚' ta iqÅhdß" iqlaodhS iy iqlal,S h' kd.amQ¾ Èia;%slalhg wh;a jQ Tjqka t;rï ;reK fkdjqKq w;r"

iuyrúg 40 lg wdikak úh' Tjqyq jir 12 la ;siafia KAMS ys /£ isà' fmd,Sish iu. .kq fokq lsÍfï§ .ïjeishka Tjqka u; hefm;s' zzfoiShhl fyda ;=kaishhl lKavdhï f,i fmd,Sish meñfKhs' Tjqyq iaj¾KdNrK" l=l=,ka" W!rka" ueá n÷ka iy ;dÉÑ" ÿkq B;, wd§ yeu fohlau fidrlï lr;sZZ iqlal,S mjihs" zzTjqkag msyshla j;a b;sß lr ;nd hkakg Tks lula keye'ZZ bkakd¾ ys wef.a ksji fojrla u

mq¿iaid ouk ,È' jrla th kd.d negE,shkfhka iy ;j;a jrla CRPF úiska mq¿iaid oukq ,enQy' iqÅrdhs w;awvx.=jg f.k c.ao,amQ¾ nkaOkd.drfha udi 7la isr fldg ;nk ,È'

zzjrla fmd,Sish .fï isá ish¿ msßñka klai,ajd§ka hehs lshñka /f.k .shy'ZZ iqÅhdß" ish¿u ldka;djka iy orejka iu. Tjqkaj ¨yq nekaody' Tjqyq fmd,Sish jg fldg ish ñksiqka kej; ,nd fok f;la bka msgùu m%;slafIam l<y' zzTjqka ljqreyß flfkla /f.k .shfyd;aZZ iqlaodhs lshhs" zzTng isÿfjkjd blaukskau f.dia Tjqkaj ,nd.kak' Tjqka l=ula fyda jd¾;djla ,shkakg l,sfhka' ierhla Tjqka Tjqkaf.a fmdf;a ,sjqfjd;a" t;fldg ;;a;ajh yqÕla wudrehs'ZZ

Page 64: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

63

iqÅhdß" <ufhl=j isá ld,fha weh meyerf.k f.dia jhil ñksfil=g nf,ka újdy lr fok ,È ^miqj weh bka m,d f.dia wef.a ifydaoßh iu. Ôj;a úh&' ±ka weh uyck /<s ixúOdkh lrhs" /iaùïj, l:d mj;ajhs' msßñ Tjqkaf.a wdrlaIdj fjkqfjka weh flfrys n,dfmdfrd;a;= ;nd we;' uu wef.ka weyqjd mlaIh .ek wehg yefÕkafk fldfyduo' zzklai,ajdoa ld u;a,í yshqudrd mßjd¾ ^klai,ajdoh hkq wfma mjq,hs&ZZ myr§ula .ek wmsg weyqku wmsg ±fkkafk wfma mjq,g .eyqjd jf.a'ZZ iqÅhdß lSy'

ud´ .ek okakjd±hs uu wehf.ka weiSñ' weh ,Êcdfjka iskdiq‚" zzTyq wfma kdhlfhla' wms jevlrkafk Tyqf. o¾Ykhg wkqj'ZZ

uu fldïrdâ fidaudß .õfoa uqK .eiqfKñ' úis jhie;s weh" ta jk úg;a c.ao,amQ¾ isr f.or jir foll isr Ôú;hla .; fldg ;snq‚'

weh 2007 ckjdß 8 jk Èk bkakd¾ .fï isák úg" fldïrdâ ks;S tys isákafkahehs ,enqKq T;a;=jla u; fmd,sia ks<OdÍka 740la úiska .u jgfldg fidaÈis fufyhqula isÿ l<y' ^weh tys isá kuq;a" fmd,Sish meñfKk úg weh msg;aj ;snq‚'& kuq;a fidaudß o idudðlfhla jk .%du ñ,SIshdj tys /£ isáhy' WoEik fmd,Sish fjä ;enQy' Tjqyq iqla,d,a .õfoa iy ldÉrE f.dagd hk fld,a,ka fofokd urd ±uqy' miqj Tjqyq ;j;a ;sfofkla w,a,d .;ay' ÿ¾is i,dï iy rkdhs hk fld,a,ka fofokd iy fidaudß o ta w;r úh' ÿ¾is iy rkdhs ne| oud fjä ;enQy' fidaudßg urKdikak jk f;la myr ÿkay' fmd,Sish g%elagrhla f.k uD; isrere tys fÜ,rhg mgjd .;ay' fidaudß uD; YÍr w;r jdä lrjd krdhskamQ¾ olajd /f.k hk ,È'

ug pïß uqK .eiq‚' weh 2009 cQ,s 6 jk Èk fjä ;nd urd oukq ,enQ fldïrdâ È,sma f.a ujhs' weh mejiqfõ Tyqj urd ±uqKq miq fmd,Sish Tyqf.a u< isrer fmd,a,l .eg .id" if;l= fuka /f.k .sh njhs' Tjqkag uqo,a ;Hd. ,nd .ekSug" Tjqka úiska urd ±uqKq isrere fjk;a wfhl= úiska fmkajkakg fmr bÈßm;a l< hq;=h' pïß fmd,sia ia:dkh olajd Èfjk udj; Èf.a Tjqka miq miska Èj .shy' Tjqyq fmd,Sishg <Õd jk úg uD; foayfha frÈ lvlaj;a fkd;sì‚' Tjqka tk w;rjdrfha u< isrer mdf¾ mfilska ;nd f;a îug iy ìialÜ lEug lvhlg f.dvjeÿKq nj pïß mjihs' ^Tjqyq tajdg mjd uqo,a fkdf.jhs'& ish mq;=f.a uD; YÍrh miqmiska" jkdka;r yryd Èj hñka"

Page 65: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

64

wef.a mq;= urd ±uQ ñkSurejka f;a mdkh fldg wjika jk f;la wE;g ù n,d isák" fï uj .ek Ñ;a; rEmhla fudfyd;lg ujd .kak' Tjqyq wef.a mq;=f.a u< isrer wjika lghq;= lsÍug wehg ,nd fkdÿkay' ta fjkqjg tÈk urd ±uQjka j<,k ;ekg mia ñgla ±óug muKla wjir ÿkay' wehg m<s.kakg wjYH nj pïß lshhs' nâ,d l+ nâ,d' f,hg f,h'

kj fokdg fjia f.kkj fokdg fjia f.kkj fokdg fjia f.kkj fokdg fjia f.k wdÈjdiS fld,a,ka N+ïld,a Èk ieurefï§ j¾Kj;a idïm%odhsl we÷ï j,ska ieriS

ud¾iaflda, ck;dk i¾ld¾hg f;aÍ m;ajqKq idudðlhska uqK .eiSug ug wjia:dj ie,iq‚' th úiska .ïudk yhla md,kh lrhs' Tjqyq fmd,sia jeg,Sï .ek úia;r l<y' Tjqyq 300 la" 400 la fyda iuyrúg 1000 la muK rd;%shg meñfKa' Tjqyq .u uq¿ukskau jgfldg ìu je;sÍ n,d isà' WoEik fjoa§ .fuka msg fjk m<uq ñksid w,a,d .kakd Tjqyq nQìnQìnQìnQì----g%emag%emag%emag%ema we;s ;eka fmkaùug Tyqj ñksia m<syla f,iska Ndú;d fldg .ug we;=,a fj;s' ^znQì-g%emaZ hkq f.dkaÈ jpkhls' th lsisfjla lshk úg fyda ta jok wefik úg ish,af,dau yeu úgu iskduqiq fj;s' jkdka;rh jHdc iy ienE nQì g%ema j,ska msÍ mj;S' uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodjg mjd .ïudk j,g we;=,a ùug u. fmkaùula wjYH fõ'& fmd,Sish .ug we;=,a jQ iekska f.j,a fld,a,lkakg;a .sks ;nkakg;a mgka .ks;s' Tjqyq meñfKk úg n,a,kao /f.k t;s' m,d hkakg W;aidy orkakka n,a,ka úiska w,a,d.kq ,efí' Wka ll=,ka

Page 66: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

65

iy W!rka ¨yqn¢k w;r fmd,Sish Wkaj urd u¨j,g nyd ,hs'

fmd,Sish meñfKk úg SPOs ^úfYaI fmd,sia ks<OdÍka& o meñfK;s' Tjqyq ñksiqka uqo,a iy wdNrK iÕjd ;nk ia:dk fyd¢ka oks;s' Tjqyq ñksiqka w,ajdf.k bj;g f.k hk w;r ksoyia lrkakg fmr Tjqkaf.ka uqo,a Wÿrd .ks;s' Tjqyq meñfKk úg yeu úgu wu;rj klai,ajd§kaf.a zks< we÷ïZ o /f.k tkafka urd ±óug lsisfjl= wiqjqkfyd;a Tjqkag weka|ùugh' klai,ajd§ka urd ±uQ úg Tjqkag uqo,a ,efnk neúka fufia jHdc wjia:d ks¾udKh lrhs' .ïjeishfhda ksfjiaj, /£ isàug mjd ìh fj;s'

fuu ksy~ fmkqula we;s jkh ;=<" ±ka Ôú; uq¿ukskau ñ,sgßlrKh

ù we;s nj fmfka' ñksiaiq jg,kak iy fidaÈis lrkak (Cordon and

Search)" fjä ;eîu (Firing)" bÈßhg hkq (Advance)" miq niskq

(Retreat)" È.dfjkq (Down)" l%shdldÍ jkq (Action) jeks jpk okS' Tjqkaf.a wiajkq fk,Sfï§ uqr fiajh i|yd uyck úuqla;s .ß,a,d yuqodj Tjqkag wjYH lrhs' fjf<|fmd<g hEuo ñ,sgß fufyhquls' fj,|fmd,j,a Tjqkaf.a .ïj,ska uqo,g f.k fmd,Sish u.ska fhdojd ;sfnk uqlaì¾,f.ka ^T;a;=lrejka& msÍ we;' ^uilg remsh,a 1500 .Kfka f.jkq ,nhs& krdhskamQ¾ys - wju jYfhka uqlaì¾,d ydroyila muK mÈxÑj isák uqlaì¾ fudy,a,d-T;a;=lrejkaf.a ckmohla we;s nj ug mejiQy' msßñkag ;j ÿrg;a fj<|m,g hEug fkdyel' ldka;djka tys h;s" tkuqÿ Tjqkaj ksÍlaIKhg ,la fõ' Tjqka mjd álla jeämqr ñ,§ .;fyd;a" kelai,hsÜjdÈka i|yd ñ,§ .;a;d hehs fmd,Sish Tjqkag fpdaokd lr;s' ñksiqkag jeämqr ì|la fyda T!IO ñ,§ .ekSug bv fkdfok f,i T!IOfõ§kag Wmfoia § ;sfí' wvq ñ, .Kkaj,g iSks" iy,a" N+ñf;,a imhk fmdÿ fnodyeÍfï uOHia:dk fmd,sia ia:dk ;=< fyda ta wi, .nvdj, ia:dms; fldg we;s fyhska fndfyduhla ñksiqkag thska nvq ñ,§ .ekSu l< fkdyel'

ck ixydr je<elaùu iy tajdg o~qjï §u ms<sn|j jk tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;sfha 2 jk j.ka;sh w¾: olajk mßÈ

uq¿ukskau fyda fldgila f,i" cd;shl" f.da;%hl" j¾.hl" fyda wd.ñl lKavdhul" ta ksidu lKavdhulg wh;a idudðlhka urd ±óu¦ tu lKavdhug nrm;, f,i YdÍßl fyda udkisl ydks isÿ lsÍu¦ is;d u;du tu lKavdhïj, Ôjk wjYH;djg ysßyer lrñka tys fldgila fyda uq¿ukskau fN!;slj úkdY lsÍug iQÞkï ùu¦

Page 67: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

66

iuQyhla ;=< ore Wm;a je<elaùug mshjr .ekSu¦ ^fyda& iuQyhl orejka n,y;aldrfhka ;j;a iuQyhla lrd udre lsÍu" wd§ ´kEu l%shdjla úkdY lsÍfï wNs,dYh we;sj l%shdjg kexùu ck ixydrhla fõ'

iEu .uklskau ud úvdm;a j we;s nj wjidkfha fmfka' ug uykaishs' lï,d ug WKq j;=r n÷kla msßkeóh' uu w÷f¾ .ilg uqjd ù Èh kEfjñ' tfy;a ug rd;%S wdydrh .ekSug iy uf.a u,a,g jeà ksod.kakg fkdyel' wmsg msg;aùug isÿ jk nj rdcq ifydaorhd ksfõokh lrhs'

fuh ks;r ks;r isÿ jk kuq;a" wo rd;%sfha§ kï th wmyiqjls' wms újD; ;DK N+ñhl l|jqre .id isáfhuq' wE;ska fI,a fjä ;nk y~ wmg wefia' 104 fofkla wm iu. úh' kej; jrla" tld miqmi wkaOldrhg wefokakg úh' /yehshkaf.a y~ wefia' ,efjkav¾ jeks fohl iqj| ±fka' wm rd;%sh .; lrk ia:dkhg wm meñfKk úg rd;%S tfld<y miq ù ;snq‚' tys .,a l=,la o úh' msßi fm< .efihs' kï w~ .ihs' lsisfjla .=jka úÿ,sh mK .kajd we;' ngysr fnx.d,fha kef.kysr *%kaáh¾ rhs*,a n,ldfha l|jqrg m%ydrhla t,a, ù we;ehs îîiS fhka m%ldY lrhs' h;=re meÈ j,ska ud´jdÈyq 60 la meñK we;' fmd,sia ks,OdÍka 14 fofkl= urd oud we;' w;=reokaùï 10ls' wdhqO meyer f.k we;' msßi ;=< i;=g m%fudaoh msreKq liq liqjls' ud´jd§ kdhl lsfIkaðf.a iïuqL idlÉPdjls' Tn fï m%pKav l%shd kj;d idlÉPd ms‚i tkafka ljodo@ yß; ovhï fufyhqu kj;ajd ±uqKq úg' ´kEu fudfyd;l' Ñoïnrïg lshkak wms idlÉPdj,g meñfKk nj' B<Õ m%Yakh" ;;a;ajh ±ka wmeyeÈ,shs" Tn ìï fndaïn w;=rd ;sfnkjd" wdOdr fiakdxl le|jd ;sfnkjd" Tn Tjqkag;a myr fokjdo@ lsfIkað - we;af;kau Tõ" ke;akï ñksiaiq ug myr foaú' msßi w;r iskyjla me;sf¾' iqÄfoõ m%ldYh meyeÈ,s lrhs" zzTjqka yeuúgu ìï fndaïn .ek lshkjd' wms ìïfndaïn Ndú;d lrkafk

keye' wms Ndú;d lrkafk IED ^ixhqla; msmsreï WmlrK&'ZZ

;re oyfia fydag,hl ;j;a iqfLdamfNda.S l=áhls' ud wikSm ù we;s fihla yefÕa' jyskakg mgka .kshs' mqxÑ uql=¿jla wefia' lï,d" fmdfrdakh ud fj;g ùis l<y' ;j;a ug wjYH fudkjdo@ yeu flfklau ish fmdfrdak ;=<g je§ .=,s ù isáhy'

Page 68: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

67

B<Õ Èk WoEik jk úg ,d,a.d¾ys w;=reoka jQ isrer .Kk 10 isg 21 olajd by< f.dia ;snq‚'

rdcq ifydaorhd fï WoEik .ek úuis,su;a fõ' ikaOHdj jk f;la wms .uka fkdl< hq;= fjuq'

tla rd;%shl msßi wdf,dal ,mhla jglr f.k isák i,nhska iuQyhla fuka /iaj isáhy' th iQ¾h mek,hlska n, .ekafjk iqÄfoõ ifydaorhdf.a l=vd mß.Klhhs' Tjqka uo¾ bkaähd krUñka isá w;r" Tjqkaf.a rhs*,a j, ner,a lgj,a wyi foig fhduqj ;snqfKa w÷re fijke,s fuks' lï,d t;rï reÑhla ±lajQ nj fmfkkakg ke;' weh Ñ;%mg keröug leu;s keoa±hs uu úuiSñ' zzkyS ȧ' i¾*a weïnqIa ùäfhda'ZZ ^keye ȧ' weïnqIa ùäfhda ú;rhs'ZZ& miqj uu iqÄfoõ ifydaorhdf.ka fuu weïnqIa ùäfhda .ek úpdf,ñ' weys msh fy<k ksfïIfhka" Tyq ud fjkqfjka ùäfhda tlla Odjkh l<y'

th okaol¾Khd ys" .x.d" Èh we,s" .il úh,s w;a;la u;" Wl=iq fldjqf,l= lE .ik o¾Yk j,ska werfò' blaì;s ifydaorfhl=

läkñka IED tlla jh¾ j,ska iïnkaO fldg" th úh,s fld< j,ska jid ouhs' h;=re meÈ lKavdhula mqmqrejd ±fï' isrer oreKq f,i ;=jd,ù leä f.dia we;s w;r h;=re meÈ ms<siafihs' wdhqO meyer .kq ,efí' msmsrefuka lïmkhg m;a j isys u|j we;ehs fmfkkakg ;sfnk fmd,sia ks<OdÍka ;sfofkl= ne| oukq ,efí'

th rE.; lf<a ljfrlao@ fufyhqïj,g wK fokafka ljfrlao@ hg;a jqjfyd;a ksoyia lr ,k nj fid,aÞÿjkag mjikafka ljfrlao@ ^Tjqka ksoyia lrk ,§" miqj uu th ikd: lr.;sñ'&

uu tu uDÿ" úYajdiÞhS y~ y`ÿkd.;sñ' ta fõkq ifydaorhdhs'

zzta l=ÿ¾ weïnqIa tlZZ iqÄfoõ ifydaorhd mjihs'

Tyq <Õ .sks ;enqKq .ïudk" urKhg m;a jQjkaf.a {d;Ska iy wei ÿgq idlaIslrejka f.a jdÑl idlaIs we;=<;a ùäfhda tl;=jla we;' .sks ;enqKq ksjil ì;a;sh u; zkd.dæ Wmkafka urkakghsæZ hkqfjka ,shd we;' nia;d¾ys yß; ovhï fufyhqu wdrïN lsÍu iksgqyka lsÍug l=vd msßñ orejl=f.a weÕs,s fm;s .id ;snQ whqre ±lafjk oDIH mghla

Page 69: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

68

úh' ^tys ud iu. isÿ l< rEmjdyskS iïuqL idlÉPdjla o úh' uf.a wOHhkhka' uf.a fmd;am;a' th mqÿudldr úh'&

rd;%sfha § .=jka úÿ,sfhka ;j;a klai,a m%ydrhla .ek m%jD;a;s úldYh jQy' fuh ìyd¾ iy cuqhs j,sks' ud´jd§ka 6 fofkl= urd oeóug fmd,Sishg f;dr;=re ,nd §u ksid ud´jd§ka 125 la muK .ïudkhlg myr§ fldard wdÈjdiSka 10 fofkl= urd oud we;' we;af;kau tu jd¾;dj i;Hhla úh fkdyels nj wms oksuq' kuq;a th tfia kï" fuhg iudj Èh fkdyel' rdcq iy iqÄfoõ meyeÈ,s f,iu wmyiq;djhg m;aj we;s nj fmfka'

cd¾laydkaoa iy ìyd¾ m%foaYj,ska meñfKk mqj;a is;a ii, lrjhs' *%ekaisia bkaÿjd¾ kï fmd,sia ks,Odßhdf.a ysi .id ±ófï ìysiqKq l%shdj ;ju;a ish,a,kaf.au ukefiys /£ mj;S' th ikakoaO wr.,fhys úkh myiqfjka wmrdOldÍ m%pKav;ajhl ¨ïmka ^mdov& l%shdjka olajd" fyda l=, iy m%cdjka iy wd.ñl lKavdhï w;r wkkH;djhg we;s jk wYsIAG hqoaO olajd Èh ù hk whqre isys .kajhs' whqla;sh wdh;k.; lsÍfuka" bka§h rch fï rg w;sYhska le<eô,s iys; .sks f.dvla njg mßj¾;kh fldg ;sfí' rch zb,lal.;

mqoa.,hka >d;kh lsÍuZ yryd CPI ^ud´jd§& mlaIfhys zkdhl;ajh iqka fldgZ m%pKav;ajh wjika lsÍug is;kafkakï th uq¿ukskau jerÈh' Bg m%;sf,dau f,i" m%pKav;ajh jvd;a ;Sj%j jeäÿrg;a me;sfrkq we;" túg rchg idlÉPd lrkakg lsisfjl= fkdisákq we;'

uf.a miq.sh Èk lsysmh ;=< wms idrj;a" ruŒh bkaødj;S ksïkh yryd bnd.df;a .sfhuq' wms l÷ nEjqulg weúof.k hoa§" .fÕys wfkla bjqr u;ska" tu ÈYdjgu .uka .kakd fjk;a ñksiqka fm<la ÿgqfjuq' Tjqka .uka .kafka l=ÿ¾ .fï mj;ajk fõ,s ;ekSug-tfrys /iaùulg nj ug mejiQy' Tjqyq újD;h" tfukau ksrdhqOh' ksïkh Wfoid m%dfoaYSh /,shls th' uu jyd mek Tjqkag tla jqfkñ'

fndaè.d;a fõ,a, wm Èk .Kkla mqrd .uka lr ;snqKq ta uq¿ uy;a m%foaYh hglr oukq we;' uq¿uy;a jkdka;rhu" uq¿uy;a b;sydihu" fï iEu l;djlau' ish .Kka jQ .ïudk' b;ska th ie,eiaula o@ f,daykaÈ.=od ys jdfka *elagßh iy flaYald,a >dÜia ys fndlaihsÜ ksê iy we¨ñkshï msßmyÿjg .Õ Èh ,nd .ekSug wjeis ksid" óhka fuka ñksiqkaj .s,ajd ±óu@

Page 70: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

69

ie;mqï .Kka tmsg isg meñK isá ñksiaiq" /iaùfï§" wm jir .Kkla ;siafia wid ;snQ tlu foh m%ldY l<y' wmj .s,ajd oeuqj;a" wmg msg jkakg jqjukd ke;æ È,a,sfha isg meñ‚ wfhla Tjqka iuÕ jQ neúka Tjqyq m%S;sfhka miq jQy' È,a,sh hkq Tjqka .ek lsisjla fkdokakd Tjqka .ek lsisÿ ;elSula fkdlrk lDDr k.rhla nj uu Tjqkag lSfjñ'

okaol¾Khd j,g meñŒug i;shlg muK fmr" uu .=crdgh g .sfhñ' i¾Þ¾ ifrdajd¾ fõ,a, tys Wmßu Wig wvq jeä jYfhka <Õd

ù we;' k¾uÞ npd´ wkafÞa,ka (NBA) úiska isÿúh yels hehs l,a;nd lshQ iEu fohlau mdfya isÿù we;' wj;eka jqKq ck;dj kej; mÈxÑ fldg ke;s nj lsj hq;= fohla fkdfõ' we< ud¾. bÈfldg fkdue;' thg uqo,a fkdue;' tneúka k¾uÞ Èhjr ind¾u;S .fÕys ysia je,s ;,hg fhduq fldg we; ^fndfyda l,lg fmr fõ,a,la bos lrk ,o&' jeäuk;a c,h k.r iy úYd, l¾udka; u.ska veye.kS' tys .Õ

my,g n,mdk m%;súmdl jk — .Õla fkdue;sj lrÈh fudahg we;=,a

ùu — md,kh lr.ekSug wmyiq h'

úYd, fõ,s jkdys zkùk bkaÈhdfõ isoaOia:dkZ hehs hk uq<dj úYajdi l< ld,hla ;snqKq kuqÿ th fndfydaúg f;areï .; yels úh' kuq;a wo" ish,a,u isÿ jqKdg miqj" yeu fohlau wm úiska isÿ fldg wjika jQ miq" lsj yels jkafka úYd, fõ,s bÈ lsÍu jkdys udkj j¾.hdg tfrys isÿ lrkq ,nk wmrdOhla njhs'

1984 § m%dfoaYSh ck;djf.a úfrdaO;djg miqj fndaO>dÜ fõ,a, ie§u mfil ;eîh' ±ka th kj;ajkafka ljfrlao@ thg w;a;sjdru ms‚i .,a we;sÍu j<lajkafka ljqrekao@ bkaødj;S kÈh Wÿrd .ekSu ljfrl= úiska kj;ajdú o@ ljfrl= fyda th l< hq;=h'

miq.sh rd;%sfha wms Wia lkaola mduq, l|jqre,Efõ ud /f.k hdug tk h;=re meÈh meñfKk udj;g f.dv ùu i|yd miqÞ WoEik l÷ ke.sh hq;= neú‚' uu m<uqj we;=,a jQjdg jvd jkh fjkia ù we;' ÑfrdkaÔ" fiao lmq iy wU .iaj, u,a msfmkakg mgka f.k ;sfí'

l=vq¾ ys .ïjeishka w¿;a ud¿ msreKq úYd, we;s,shla l|jqrg tjQy' tys ud fjkqfjka ,ehsia;=jla o ùh' m<;=re" t<j¿" udIfnda. iy lDóka wd§ Tjqka úiska jkfhka ,nd .kakd iy Tjqkaf.a fl;aj;= j< j.d

Page 71: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

70

lrk foaj,a j¾. 71la" tajdfha fj<|fmd< ñ< .Kka iu. i|yka fldg tjd ;snq‚' th ,ehsia;=jla muKls' kuq;a th Tjqkaf.a f,dalh ms‚i jQ is;shula jkafkah'

È.= md.ukÈ.= md.ukÈ.= md.ukÈ.= md.uk nia;d¾ys ud´jd§yq .ufka fhfo;s" yeuúgu fuka tld miqmi

jkdka;r ;emE, <Õd jQy' ug ìialÜ folls' k¾uÞ ifydaoßhf.ka lúhla iy f;rmd ilia lrk ,o u,la úh' udisf.ka wdorŒh ,smshls' ^weh ljqo@ ug flÈkl fyda ±k.kakg ,efíúo@&

uf.a whsmEvfhka ish mß.Klhg .S; vjqkaf,daâ lr.; yels±hs iqlafoõ ifydaorhd wihs' Ishd-w,a-yla iufha u¾Okfha WÉp;u jljdkqjl mdlsia;dkfha ,dfyda¾ ys iqm%lg ix.S; m%ix.fha § ^th oEiska ÿgqjka w;r wmso ùuq& bland,a ndfkda .hk *dhsia wyuâ *dhsia f.a zyï foaflkaf.aZ .Sfhys má.; lsÍug wms ijka fokafkuq'

cí wya,a-ta-id*d-u¾vqâ-ta-ydrdï"

uiakdoa fma ì;hsfha cdfhkaf.a

ñ;Hd woyia iy kskaod wmydi"

by< ;ekaj, wiqka .kshs

Page 72: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

71

ií gdÊ WÉyf,a cdfhkaf.a

ií gla .srdfha cdfhkaf.a

yï foaflkaf.a

ish¿ Tgqkq .e,ù úisfjhs

ish¿ isyiqka fmr,d ±fuhs

mkia oyila fm%aËl ck;dj bkaÅ,dí iskaÞndoaæ bkaÅ,dí iskaÞndoaæ ^úma,jh È.l,a Èfkajdæ& hk mdGh lshñka lE .ikakg mgka .;ay' fndfyda ld,hlg miqj" tu y~ fuu jkh mqrd kskakdo fõ' mqÿudldr iïnkaOhla my< ù we;'

zzjer§ulska fyda ud´jd§kag nqoaêuh fyda øjHuh iyh ,nd fokakkagZZ iajfoaY lghq;= wud;Hjrhd wk;=re yÕjd ;sfí' bland,a ndfkdaf.a .S; fnod yÞ .ekSu;a Bg wh;a fõo@

wrefKdaofha Wodj;a iuÕ uu udOõ ifydaorhdg iy cQßg" nd, uka.agq iy wka ish,a,kag" .=â ndhs lSfjñ' pkaÿ ifydaorhd ud m%Odk ud¾.hg wer,Su i|yd h;=re meÈ /f.k taug f.dia we;' rdcq ifydaorhd fkdmeñfKhs' ^l÷ ke.Su Tyqf.a oKysiaj,g buy;a fõokdjla jkq we;&' ks;S ifydaoßh ^jvd;a wjYH fldg ;sfnk&" iqÄfoõ ifydaoßh" lï,d iy wfkla mia fokd ud lkao uqÿkg f.k hkq we;' wm wdrïN lrk úg" ks;S iy iqÄfoõ wyUq f,i kuqÿ"

tljr" Tjqkaf.a ta'fla' ^AK& wú j, wdrËl w.=¨ bj;a l<y' th Tjqka tfia lrkq ud ÿgq m<uq jr úh' wms ziSudjgZ <Õd fjñka isáuq' zzwm fjä m%ydrhlg ,la jqjfyd;a" l< hq;= foa Tn okakjdo@ZZ th f,dalfha jvd;au iajNdúl fohla f,i iqÄfoõ ikaiqka j weiSh'

zzTõ"zz uu lSfjñ' zzjydu wLKav udrdka;sl Wmjdihla m%ldY lrkjd'ZZ

Tyq .,la u; ys|f.k iskd fikakg jqy' wms mehla muK ld,hla lkao ke.af.uq' wms mdr wi,u jQ" uq¿ukskau wdjrKh ù ;snqKq" .,a iys; <;d .Dyhl jdä ù" h;=re meÈ y~ wfmaËdfjka ijka fhdud

Page 73: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

72

isáfha ieÕù isg m%ydr t,a, lrk weïnqIa lKavdhula fuks' th meñfKk úg" blaukska iuq.; hq;=h' ,d,a i,dï ifydaorjreks'

uu wdmiq yeÍ neÆ úg" Tjqyq w;a jkñka" ;ju;a tys jQy' fiiq f,dalhd ìhlre isysk iu. Ôj;a jk úg" Tjqyq ish isysk iu. Ôj;a fj;s' t,fUk iEu /hlu ud fï .uk .ek is;kq we;' ta jk udj;a" ta rd;%S wyi' fomd woaoñka hk lï,d ifydaoßhf.a há m;=,a" uf.a úÿ,s mkaofuka ±,ajqK wdf,dalfhka uu olsñ' weh .ufka fh§ isák nj uu oksñ' bÈßhg msh ukskafka yqfola weh Wfoid fkdfõ" wm yeu flfkl=ka fjkqfjkau wfmaËdjka iÔùj ;nd .ekSughs'

Page 74: ifydaorjreka iu. .ufka''' iu. .ufka''' · PDF file5 ks

73

ifydaorjreka

iu. .ufka'''