47
1 Ibrani Horok Lirna La'an Nano nonolu ri man wakuku Horok Lap wekel horok eni naran ‘horok man aku laa ri Ibrani’. Naran ‘ri Ibrani’ onne na'ono ri ma namwali ‘ri Yahudi’, noro idewe ‘ri Israel’ haenhi. Ik ka kauroin inhoi man hi'i horok eniyeni, ono ai kan loi naran, maa ik kauroin ai namwali man panulu lolo ri Ibrani ma namwali Kristen, la ka namwali ri nano ri idaweli woro'o man loikaru Yesus Lirna Wawa'an enihe (2:3). Ik ka kauroin an aku horok eni laa inhawa kote, maa ik kauroin ri man kokala horok eni rauroinedi Musa nin Nou Nonolu, la hi rauroinedi agame nin holoor halauk man ri Israel lernohi lere nonolu onne. Ik ka kauroin ri onnenihe holi lolo ewi, maa ik kauroin hi onnenihe ramwali ma akin naili'iledi Yesus, la mahar lernala wewerek pananaka ono lernohi Yesus. Rin hadwei hadwokor hi, rahoredi rir hahaa, la kele rodi laa bui raram (10:32-34, 13:3, 13), penia hi heruwali akin tana me'e (12:12), la heruwali ramhene lawuku ra'uli rasa'a Makromod Lalap me'e (10:25). Heruwali ka ramkene akin naili'il me'e, la manlo'o kar derne rakani Makromod Lalap me'e. Ende ri man hi'i horok eniyeni nin panaeku wokelu: Wakuku hi panaeku ma namlolo, na'alap hi akin leke yon nado'o, la nounaku hi leke yon wali kili'urne Makromod Yesus. An wakuku hi na'aheni Yesus eniyeni kulu narehi ha wo'ira na'akeme (1:1-4:13), la Ai namwali iknik Imam Man Kulu Narehi man paku ika mamani lolo Makromod Lalap kalarna (2:17, 7:24, 25). Man hi'i horok eniyeni konohi hi nahenia Yesus hari kalla leke ik lernala or'ori dardari

Ibrani - ebible.org file1 Ibrani HorokLirnaLa'an NanononolurimanwakukuHorokLapwekelhorokeni naran‘horokmanakulaariIbrani’.Naran‘riIbrani’onne na'onorimanamwali‘riYahudi

  • Upload
    lamnga

  • View
    230

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

1

IbraniHorok Lirna La'an

Nanononolu rimanwakukuHorok Lapwekel horok eninaran ‘horokman aku laa ri Ibrani’. Naran ‘ri Ibrani’ onnena'ono ri ma namwali ‘ri Yahudi’, noro idewe ‘ri Israel’haenhi.

Ik ka kauroin inhoi man hi'i horok eniyeni, ono ai kanloi naran, maa ik kauroin ai namwali man panulu lolori Ibrani ma namwali Kristen, la ka namwali ri nano riidaweli woro'o man loikaru Yesus Lirna Wawa'an enihe(2:3).

Ik ka kauroin an aku horok eni laa inhawa kote, maa ikkauroin ri man kokala horok eni rauroinedi Musa nin NouNonolu, la hi rauroinedi agame nin holoor halauk man riIsrael lernohi lere nonolu onne.

Ik ka kauroin ri onnenihe holi lolo ewi, maa ik kauroinhi onnenihe ramwali ma akin naili'iledi Yesus, la maharlernala wewerek pananaka ono lernohi Yesus. Rin hadweihadwokor hi, rahoredi rir hahaa, la kele rodi laa buiraram (10:32-34, 13:3, 13), penia hi heruwali akin taname'e (12:12), la heruwali ramhene lawuku ra'uli rasa'aMakromod Lalap me'e (10:25). Heruwali ka ramkene akinnaili'il me'e, lamanlo'o kar derne rakaniMakromod Lalapme'e.

Ende ri man hi'i horok eniyeni nin panaeku wokelu:Wakuku hi panaeku ma namlolo, na'alap hi akin leke yonnado'o, la nounaku hi leke yon wali kili'urne MakromodYesus.

An wakuku hi na'aheni Yesus eniyeni kulu narehi hawo'ira na'akeme (1:1-4:13), la Ai namwali iknik ImamManKulu Narehi man paku ika mamani lolo Makromod Lalapkalarna (2:17, 7:24, 25). Man hi'i horok eniyeni konohihi nahenia Yesus hari kalla leke ik lernala or'ori dardari

Ibrani 1:1 2 Ibrani 1:2ma kan horu (10:19-23), la an konohi hi yon ramka'ukhi'i lir napanak Makromod Lalap, ono Ai naramyaka ikarehi (4:16). An nounaku hi rahehe leke lernala MakromodLalap Nin renren warwarna (3:10-4:11). Enla an nounakuhi mamani yon holi kili'ur kani ko'or Makromod Yesus,ono ri man holi naise onne lernala hunukum man wereknarehi, la ka namwali hir wali wali'ur mai MakromodLalap me'e (2:1-4, 3:7-19, 5:11-6:12, 10:26-39, 12:18-29).

Horok Ihin1. Hana'arne dedesne: Yesus kulu narehi Israel ninman

panulu na'akeme man nonolu ilitolle MakromodLalap Nin Nou Nonolu (1:1-10:18).a. Man hi'i horok eni nala wanakunuman hari horok

eni (1:1-4).b. Yesus kulu narehi hophopon a'am raram (1:5-

2:18).c. Yesus kulu narehi nabi Musa (3:1-4:13).d. Yesus namwali Imam Man Kulu Narehi de An

kulu narehi imam-imam na'akeme lolo Yahudi riragame (4:14-7:28).

e. Yesus, iknik ImamMan Kulu Narehi, Nin honowokwa'an narehi nano imam-imam lolo Yahudi riragame (8:1-10:18).

2. Hana'arne rewro'o nine: Yon ik akin nahinuri Yesus(10:19-12:29).

3. Panaeku Man Horu: Ik hi'i hehewi leke kahuwa'anMakromod Lalap akin (pnk. 13).

Yesus Nin siksika lerlere namnenehe noro Makromod Lalap1 Nonolu eni, Makromod Lalap kan ren nodi kalla

nammori wakunu noro nabi-nabimamani leke hir loikaruNin panaeku laa ik upud a'ad. 2 Enimaa lere eniyeni,na'akeki noho nin man horu, Makromod Lalap kukunohiNin panaeku maika lolo Anan mehe. Lolo Anan, Makro-mod Lalap nakuku noho na'aleu a'am noro ne'en raram

Ibrani 1:3 3 Ibrani 1:8na'akeme, la Ai nala Anan nodi molollo na'akeme. 3 Lo'oik do'on Anan eniyeni, onne naise ik do'onedi MakromodLalapme'e haenhi, ono Ninmorimori ma'aruruwake'e, laNin ke'eke'el an'anha ma narehi nalewen eni namnenehenoro Makromod Lalap! Ai Lirna nodi molollo nadiyakaa'am lehern na'akeme leke yon man yaka. An mai nohowawan maki leke na'amou na'adewe ri mormori rir do-hohale horu mene An laa a'am raram naikoro MakromodLalap Ma Narehi Ma Nalewen herne malanna.

Yesus kulu narehi nano hophopon a'am raram4 Ende Ai onne lernala onno man kulu narehi nano

hophopon a'am raram, ono Makromod Lalap penia manhi'i Ai kulu narehi nano hophopon a'am raram na'akeme.5 Ik kauroin onne ono Makromod Lalap na'aheni,“Ya an'u O,

de lere eni Ya amwali O Ammu.”Ai na'aheni wali'ur,

“Ya'u eni O Ammu,la O mamwali Ya An'u.” *

Makromod Lalap ka na'aheni hophopon a'am raramramwali Ai anan, maa Ai na'aheni Yesus mehe namwaliAi Anan.

6Enla lere Makromod Lalap hopon Anan Anuluman Anhorhawe rehi mai noho wawan, Ai na'aheni wali'ur,“Na'amoli Ainu'u hophopon a'am raram na'akeme

kadi ein korno ra'uli rasa'a Ya An'u eni.” *7An wekel hophopon a'am raram la na'aheni,

“Ya'uhi'i Ainu'uhophopona'amraramramwali anna lapeman huhuu

noro aiye man lerlere leke hir ilitolle Ya'u.” *8 Enimaa Makromod Lalap wakunu noro Anane, leke Ai

na'onoAnannamwaliMakromodLalaphaenhi. Lere onneAi na'aheni Anan,* 1:5 Mzm. 2:7 * 1:6 Ul. 32:43 * 1:7 Mzm. 104:4

Ibrani 1:9 4 Ibrani 1:14“Makromod Lalap, O maikoro onno man wa'an,

la mamkene mamani rakan laa ewi-ewi.O mamwali Rai ma nodi molollo ma namlolo wake'e laa

ewi-ewi.9O raram nodi hi'i ha ma namlolo mamani,

la kam suk wake'e ha man ailanne.Eni penia Ya'u ma namwali Num Makrommu,

horhawe O narehi nano O wallumhe,de Ya ala wuru dupuwala uluwakum wawan hi'i O

akim nahuwa'an.” *10Makromod Lalap na'aheni wali'ur Anan,

“Makromod, lere dedesne O penia ma nakuku nohoma naleu a'am noro ne'en raram haenhi.

11 Lere man mai noho wawan noro a'am raram moluloin,maa O mamkene mamani rakan laa ewi-ewi.

Lere onne noho wawan noro a'am raram nalo'oledi me'e,de naise nainair lo'olo'ol man yakedi me'e.

12 Lere onne Om lunne nohonoro a'ameni naise nainair lo'olo'olmanyakedime'eleke rodi nainair worworu herredi,

maa O penia Nummorimori namkene mamani,la Num anna kan horu laa ewi-ewi!” *

13MakromodLalapwakununoroAnanmehena'ahenia,“Maikoro Ya'u herne malanna

hehen nanumene Ya'u hi'i Num arwali na'akeme loloyawa ki O!” * Ai kan wakunu noro hophopon a'amraram heheni.

14Hophopon a'am raram onne ramwali rohman ilitolleMakromod Lalap, la An hopon hi paku ri man lernalaor'ori dardari ma kan horu.

2Kasala kerkerhe or'ori dardari ma kan horu ma narehi

nalewen eni* 1:9 Mzm. 45:5-6 * 1:12 Mzm. 102:24-26 * 1:13 Mzm. 110:1

Ibrani 2:1 5 Ibrani 2:71 Kasala kerkerhe Lira ma na'ono or'ori dardari man

ik dernedi me'eni, ono ik kauroin kokkoo nahenia Yesusonne kulu narehi nano hophopon a'am raram! Kasalakerkerhe Lir onne leke yono ik holi kili'ur kani ko'or Ai,maa ik akin namkene naili'il mamani. 2Nonolu hophopona'am raram loikaru Makromod Lalap Nin keneri hono'okma namlolo laa ik upud a'ad, de inhoi kan derne nakanikeneri hono'ok onne an lernala hunukum lernohi ninasale. 3 Enimaa lere eniyeni Makromod Yesus mehe nalaor'ori dardari ma kan horu ma narehi nalewen maikame'e, de lo'o ik kak peinohi or'ori dardari eniyeni iklernala hunukum man werek narehi. Lere Yesus minlenoho wawan, An wakuku Lirna Wawa'an eniyeni, la riman meher derne Lir onne laa loikaruwedi maika me'e,de ik kauroin LirnaWawa'an onne namlolo kokkoo. 4 LereonneMakromod Lalap hi'i tanadaman ri kan dodo'onnalamakun, la Ai nodi Nin molollo hi'i ha man ma'arurunodi kunukunohi nahenia Lirna onne namlolo. Enla RohKudus nala woroin ma na'ono ri ma akin naili'il enihedohodoho lernohi Nina honorok aki, leke ik kauroin Lirnonne namlolo kokkoo.

Yesus namwali ri mormori leke Ai nauroin kokkoo pakumaika

5 Ler man mai Makromod Lalap hi'i noho worworu, delere eniyeni ik mahak wakunu panaeku ma na'ono nohoonne. Ai ka nala molollo hophopon a'am raram komderenoho worworu onne, maa nala ri mormori. 6 Ik kauroinonne, ono horhorok aile lolo Horok Lape ma na'aheni,“Ri mormori ramwali inhawa penia O kam hamlinue?

Ri mormori ananne onne ri mormori mehe, dealhi'ihepe O raram nodie? 7 Enimaa Om hi'i ai loloyawa Num hophopon a'am raram tarana, maa kanalo'olala O maledi onno man kulu ai leke lernala

Ibrani 2:8 6 Ibrani 2:12honoor hanawe noro ul'uli sa'sa'a, 8 la Om hi'i ainodi molollo ha wo'ira na'akeme.” *

Ende ik kauroin Makromod Lalap Nin panaeku hi'iai* nodi molollo ha wo'ira na'akeme lolo noho wawaneniyeni. Memen lere eniyeni ik kauroin nahenia ri mor-mori ka nodi molollo ha wo'ira na'akeme man aile lolonoho eniyeni, 9maa ik do'on Yesus penia ma nodi mololloha wo'ira na'akeme. Lere An min noho wawan hophopona'am raram rarehiyedi Ai tarana, maa Makromod Lalapkikan Ai naikoro onno man kulu narehi, la An lernalahonoor hanawe noro ul'uli sa'asa'a man ma'aruru ma-mani, ono Ai nala kemen maki herredi maika. MakromodLalap nala Nin rere'e harharu maika penia nala Yesuslernala apinpinha la maki leke na'uwara iknika dohohalena'akeme.

10 Makromod Lalap hi'i ha wo'ira man aile mai nohowawan, la na'akeme lernohi Nin kenekrohu. Ai raramnodi napolu ri mormori namansa ramwali Ai ananhe lanala hi morimori man ma'aruru wake'e. Onne penia Anhuriyedi Yesus lernala apinpinha, wewerek pananaka lamaki. Ainin kenekrohu onne wa'an wake'e ono lolo haonne na'akeme An hi'i Yesus namwali iknik Man Pan-ulu kokkoo, ono Ai nauroin namlolo kokkoo nala or'oridardari maika. 11 Yesus hi'i Nin ri mememen moumoudewdewe ono Ai na'amouwedi ik kemen nano dohohaleme'e. Ai na'amou na'adewedi ika, penia ik koro Ai Amanmahaku. Onne penia Ai ka nawawa na'aheni maikakamwali Ai walinhe. 12 Ik kauroin onne ono lolo HorokLape raram Yesus konohi Makromod Lalap na'ahenia,“Na'amoli Ya'u loikaru Makromod Lalap Oin Naran laa i

wal'uhe. Ya ahinara Num ul'uli sasa'a lolo herileken kalarna.” *

* 2:8 Mzm. 8:3-8 * 2:8 Lolo lisir eniyeni tafsiran heruwali na'ahenia‘ai’ wekel ri mormori, maa tafsiran namehin na'ahenia ‘ai’ onne wekel Yesus.* 2:12 Mzm. 22:22, 23

Ibrani 2:13 7 Ibrani 3:113Yesus na'aheni wali'ur,

“Ya'u pu'ik heli mehe Ai.”Enla lolo lisir namehin Yesus na'aheni,

“EniMaya'u! Yo oro anumhemanMakromod Lalap nalediMaya'u.” *

14 Makromod Lalap ananhe ri mormori nadedem, demori ka nalo'ol ne, maki. Ende Yesusmai namwali ri mor-mori molmolo maika haenhi, Ai kemen naise ik kemen,la rarna naise ik rarna. Ai naise maika ri mormori, lekelere An maki Ai na'amoluloinedi Hayakyak Makromonnin molollo, de makmaki ka nodi molollo maika me'e.15Nonolu ri na'akeme ramka'ukmaki, maa Yesus huriyediika nano makmaki nin molollo, de ik ka kamka'uk makime'e.

16 Ende ik kauroin mouropo nahenia Yesus kan maileke paku hophopon a'am raram, maa mai leke pakumaika ma namwali Abraham upun anan. 17 EnpeniaYesus namwali iknik Imam Man Kulu Narehi ma nau-roin paku ik wawa'an, ono Makromod Lalap nala Ainamwali ri mormori naise maika. Yesus naramyakamaika rehi, la namkene hi'i ha ma namlolo mamani. Anilitolle Makromod Lalap Nin honowok, ono Ai nala kemenmaki namwali honoi kanani pair ika nik dohohale ninhunukum. 18 Ai namkene paku maika lere ika lernalakenene panatal, ono An lernala kenene panatal noroapinpinha haenhi.

3Yesus kulu narehi Musa

1 Ende I wal'u na'ahoru ma namwali Makromod LalapNina ri, man Ai napolu leke lernala onno lolo a'amraram, wa'an rehi ika loi honorok Yesus eniyeni! Ikakauroin kokkoo nahenia Ai peniama namwali iknik Imam* 2:13 Yes. 8:17, 18

Ibrani 3:2 8 Ibrani 3:8Man Kulu Narehi, la Ai ma nodi Makromod Lalap LirnaWawa'an loikaru ri mormori, la ik akin naili'il iknik Imameniyeni. 2 Yesus eni namkene derne nakani MakromodLalap man kikan Ai leke howok Nina honowok, naisenonolu Musa namkene derne nakani ilitolle MakromodLalap Nina Nakar Raram mamani. 3 Ik kodi wanakununaho'ok nano ma nayapi nakar. Nadedem ma nayapinakar lernala uli sa'a narehi nalewen nano nakar mana'aririri onne. Yesus naise ma na'ariri nakar, de Aipenia man lernala honoor hanawe noro ul'uli sa'asa'a manarehi nalewen Musa. 4Memen nakar rahu na'akeme rimormori hi'ie, maa ha wo'ira na'akeme lolo noho wawan,Makromod Lalap mehen hi'i.

5 Musa onne namkene ilitolle Makromod Lalap NinaNakar Raram, la an howok naise hophopon wahwahanman wa'an. An konohi ri man mori lere onne inhawema namwali lere eniyeni. 6 Enimaa, Kristus eni narehinalewen Musa ono Ai namwali Makromod Lalap Anan.Ai namkene ilitolle Makromod Lalap Nina Nakar Rarameni naise anan mememen ma nodi molollo lolo aman ninnakar. Enla ika penia kamwali Ainin Nakar Raram horokasala kerkerhe inhawe man ik akin naili'iledi me'e, lakamkene pu'ik heli Ai mehe.

Yono ka'uluwaku kekerhe molmolle ri Yahudi lere minlenoho mamun

7 Ende derne makani inhawe man Roh Kudus wakunulolo Horok Lap raram na'ahenia,“Lere eniyeni, lo'o mim derne Makromod Lalap Lirna,

8 yono hi'i uluwakun kekerhenaise mi upum a'um nonolu lere hi ramhara Mesir

minle noho mamun onne.Lere onne hi ra'okuledi Makromod Lalap la ramhene

derne rakani,penia hir kene Ai leke rauroin An pelek na'ahan, ee

ka!

Ibrani 3:9 9 Ibrani 3:179Makromod Lalap na'aheni heheni:Lolo noho onne mi upum a'um ken hi'i Ya a'ahan,

kade hir po'on Ya'u hi'i tanada man kar dodo'onnalamakun anna weli'akka raram onne.

10 Enpenia Ya a'ahan hi, la Ya aheni,‘Hi honorok akin ka namkene Maya'u me'e,la hi kar derne rakani Ainu'u wanakuku wanayo'o

me'e.’11Ya ahan de Ya ahopo na'ahenia,

‘Hi lo'o kar rakan nohoman Ya'u nonouwedi hime'e,la kar lernala renren warwarna roro Maya'u lolo

noho onne haenhi!’ ” *12 I wal'u na'ahoru, madiyaka mi akim leke yon mi ri

mahaku raram nodi hi'i dohohale mamani. Madiyaka miakim naili'il wawa'an, leke yon wali kili'ur, de mako'unano Makromod Lalap man mori laa ewi-ewi. 13 Yon hi'iheheni, maa akilere ida ma na'alapa ida akin leke yondohohala paipudi mi, de nakoko mi akim kerhe. Hi'i haman wa'an onne mamani hehen nanumene rakan lerenoho nin man horu, lere ri kan wekel ‘Lere eniyeni’me'e. 14 Ik koro Kristus kamwaliyedi mahaku, de ikkokala na'akememanMakromod Lalap nala Yesus haenhi,horo ik kadiyaka ik akin leke namkene naili'il ha man ikdederne nonolu onne rakan lere noho eni nin man horu.

15Yono hamlinu inhawe man horhorok lolo Horok Lapma na'aheni,

“Lere eniyeni lo'o mim derne Makromod Lalap LirnaWawan, yono hi'i uluwaku kekerhe naise mi upum a'umnonolu lere hi ramhara nano Mesir minle noho mamun.”*

16Lere nonolu onne, Musa nodi hi ramhara nohoMesir,la an loikaru Makromod Lirna hi, maa hir hi'i uluwakukekerhe mamani, de ramhene derne rakani! 17 Enla anna* 3:11 Mzm. 95:7-11 * 3:15 Mzm. 95:7-8

Ibrani 3:18 10 Ibrani 4:4weli'akka raram Makromod Lalap na'ahan man uluwakukekerhe onnenihe, ono hir hi'i dohohala mamani, peniamaki mouwedi lolo kalla. 18 Ende Makromod Lalap na-hopo na'ahenia,“Hi onne kar rakan noho man Ya'u nonou onne raram, de

hi kar lernala renren warwarna lolo noho onne.”Lere onneMakromodLalap kukul inhoi? Ankukul rima

na'uluwaku kekerhe ma na'okuledi Ai lolo noho mamunonneni. 19 Ende ik kauroin kokkoo nahenia ri onnenihekar rakan noho onne raram, la kar lernala renren war-warna lolo onne, ono akinhe ka naili'il Makromod Lalap.

4Makromod Lalap nou nala Nin renren warwarna maika

1 Makromod Lalap nou nahenia inhoi ma akin naili'ilAi, ri onne lernala Nin renren warwarnaman An nouwedinonolu me'eni, la nano nonolu rakan lere eniyeni Ninanou onne aile makun. Ende madiyaka mi akim wawa'anleke mi na'akeme lernala renren warwarna onne. 2 LiraWawa'an onne loikaruwedi maika me'e naise nonoluloikaruwedi ik upud a'ad haenhi, maa Lir onne ka nala haman wa'an ida hi, ono hi kar kokala la akin ka naili'il. 3 Ikma akin naili'il Yesus mehe lernala Nin renren warwarnaman Makromod Lalap nouwedi me'e, maa ri ma akin kanaili'il kar lernala. Onne namnenehe noro inhawe manMakromod Lalap na'aheni,“Ya ahan de kikan hopo a'aheni, ‘Hi onne ka roro Ya'u ren

warna lolo noho onne me'e.’ ”Hi kar lernala renren warwarna onne, kade Makromod

Lalap na'akenedi renren warwarna onne nano lere Ainakuku noho naleu a'am nonolu eni. 4 Lolo Horok Lapraram horhorok ida aile man kukul lere alam wo'ikkuonne na'ahenia, “Makromod Lalap howok lere alamwoneme, la rakan lere alam wo'ikku eni An warnala nano

Ibrani 4:5 11 Ibrani 4:10Nin honowok na'akeme.” * 5 Enla yon hamlinu horoknamehin ma na'aheni, “Hi onne kar rakan noho onneraram, de ka roro Ya'u lernala renren warwarna.” *

6 Enpenia Makromod Lalap Nin panaeku nahenia rimormori aile man lernala Nin renren warwarna, maaman derne Lira Wawa'an nonolu enihe kar lernala onohi kar derne rakani Makromod Lalap. 7 Ende ik kauroinMakromodLalap kanherreNinpanaekuonnemakun, onoAn nili lere alam worworu wali'ur leke rin lernala Ninrenren warwarna. Ler alam worworu man An ninili onneAn wekel, “Ler eniyeni!”

Ri ma kan derne nakani nonolu onnenihe morile Musanin kulere, la nakawedi kuwo'iraha rakanDaudnin kuleremene Makromod Lalap konohi Daud na'ahenia,“Lere eniyeni lo'o mim derne Makromod Lalap Lirna,

yono ma'uluwaku kekerhe.” *8 Nonolu Yosua nodi ri Israel laa noho Kana'an, la hir

lernala renren warwarna tarana lolo noho onne, maaik kauroin Makromod Lalap kan wekel renren warwarnaonne, ono An konohi Daud nahenia lere namehin ri maakin naili'il Ai lernala Nin renren warwarna ma namlolo.* 9 Ende i wal'u na'ahoru, Makromod Lalap na'akenedirenren warwarna ma namlolo nala Nin ri, leke hir renwarna naise An ren warna lere wo'ikku nine haenhi, onolere onne Ainin honowok horuwedi me'e. 10 Ri na'akememan lernalaMakromod Lalap Nin renrenwarwarna onne,hir warnala nano rir honowok naise Makromod Lalapwarnedi nano Nin honowok lere wo'ikku nine onne.** 4:4 NN. 2:2 * 4:5 Mzm. 95:11 * 4:7 Mzm. 95:7-8 * 4:8 Ul.31:7, Yos. 22:4 * 4:10 Tafsiran namehin na'aheni ‘renren warwarna’wekel lere ik laa a'am raram, de kak howok lolo noho wawanme'e, la tafsirannamehin na'aheni ‘renren warwarna’ wekel lere ik ren warna nano nahehemamani hi'i ha man wa'an leke lernala or'ori dardari onne, ono ik kak pu'ikheli iknik hini'i wenewhe me'e, maa ik pu'ik heli Makromod Lalap mamaniono ik kauroin Ai penia ma nala or'ori dardari maika.

Ibrani 4:11 12 Ibrani 5:111 Ende wa'an rehi ik kahehe leke ik na'ahoru lernalarenren warwarna man Makromod Lalap nouwedi me'eni,leke nano ik eniyeni yonde ri aile man lernohi ik upuda'ad rira hini'i wenewhe nonolue, penia wali kili'urneMakromod Lalap ono akin ka naili'il me'e, de kar lernalarenren warwarna onne.

12 Makromod Lalap Lirna Wawan namwali Lira manmormori la ma nodi molollo howok lolo ri honorok akin.Lirna Wawan onne naise raa ma namlorno kili'ur kalari,la nalhariyedi iknik honorok panaeku man susuwar eni,la ha'ar ri nin roh nano ri hamaran! Lirna Wawan penianauroin ik honorok akin na'akeme, ono 13 MakromodLalap do'on la nauroin ha wo'ira na'akeme lolo nohowawan eniyeni. An do'on nauroin ha ma nasinuwarna'akeme, de lere man mai An hopon ik kala wanalhannelolo iknik hini'i wenewhe na'akeme lolo Ai leken kalarna.

Yesus namwali ImamMan Kulu Narehi14 I wal'u na'ahoru! Makromod Lalap Anan Yesus

namwali ImamManKuluNarehi. An laa a'am raramminleMakromod Lalap leken kalarna. Ende wa'an rehi ik kasalakerkerhe inhawa ma na'ono Yesus leke ik akin namkenenaili'il. 15 Ik eniyenihe ka karuri hi'i ha ma namlolomamani, ono kamwali ri mormori ma nadedem mehe.Enimaa Yesus namwali iknik Imam Man Kulu Narehi manauroin kokkoo paku ika, ono lere An minle noho wawanAn lernala kenene panatal nammori naise maika, maaAi kan hi'i dohohalida. 16 Ende yon kamkauk kakpaliMakromod Lalap hi'i lir napanak, ono Ai naramyaka ika,la kukul Nin aki man wa'an maika. Ai namre'e namharula naramyaka ika, de lere ik kapanak An paku ika, Ainamkene paku.

51Nonolu lolo ri Israel, nadedemMakromod Lalap nili ri

ida kikan namwali imamman kulu narehi leke ilitolle Nin

Ibrani 5:2 13 Ibrani 5:8honowok. Ri ma namwali imam man kulu narehi nade-demhi'i lir napanak la nodiyala rimormori laaMakromodLalap leken kalarna. Imam onne nin honowok nesne hamormori leke nodi na'ohu nahala rir dohohala, la nalarir honoi kanani namehin laa Makromod Lalap haenhi.2 Imam man kulu narehi onne namwali ri mormori manadedem naise maika, de ai ka naruri hi'i ha man wa'anmamani. Onne penia ai nauroin nodi wanakunu manmamamal wakunu noro ri man hi'i dohohala ma ka nau-roin kalla ma namlolo makun. 3 Imam onne hi'i dohohalahaenhi, de ai nodi honoi kanani nalle Makromod Lalap,la napanak Ai na'ohu nahala nin dohohala noro idewe riIsrael rira dohohala haenhi.

4 Ri ka nadedem mehen kikan kemen namwali imamman kulu narehi nodi nin suk aimehi, maa Makro-mod Lalap mehe nili ri ma namwali imam onne lekeilitolle honowok eniyeni, naise Harun nonolu haenhi.5 Namnenehe onne, Kristus kan mehe na'uli nasa'a ke-men, maa Makromod Lalap mehe nili Ai la kikan namwaliImam Man Kulu Narehi leke ra'uli rasa'e, la Ai na'aheni,“Ya An'u O!

Lere eni Ya amwali O Ammu!” *6 Lolo Horok Lap, Makromod Lalap Lirna namehin aile

ma na'ahenia,“O mamwali Imam laa ewi-ewi,

naise Melkisedek ma namwali imam nonolu eni.” *7Lere Yesus aile mai noho wawanmakun, An hi'i lir na-

panak wakau nodi mak oir lolo Makromod Lalap kalarna.Ai nauroin Makromod Lalap mehe nodi molollo huriyediAi nano Nin makmaki onneni, maa Yesus derne nakanila horhawe mamani, de hurinohi kemen maki. Onnepenia Makromod Lalap derne Ainin lir napanak haenhi.8 Yesus onne Makromod Lalap Anan mememen, maa Anlernala hadwei hadwokor noro apinpinha namehin, penia* 5:5 Mzm. 2:7 * 5:6 Mzm. 110:4

Ibrani 5:9 14 Ibrani 6:1eren dederne nakani Makromod Lalap. 9Makromod Lalapnodi kalla eniyeni hi'i Yesus namwali Rai Ma Nala Or'oriDardari ma namlolo wake'e, la Ai onne namwali or'oridardari onno, leke ri na'akeme man derne nakani Ailernala or'ori dardari ma kan horu haenhi. 10MakromodLalap kikan Ai namwali Imam Man Kulu Narehi naise raiMelkisedek nonolu eni.

Wakukuwanakukumanhi'i ik akin eren namkekene lernohiMakromod Lalap

11 Ya'u raram nodi konohi mi panaeku nammori mana'ono Yesus noro Melkisedek onne, maa mi honorokakin deul tana rehi makun, de nalo'ol mene mi mauroin.12 Mi ka mauroin wakuku ri namehin ha ma na'onoYesus dedesne nine makun, kade mi akim naili'iledi nanononolu me'e! Wa'an rehi mi mamwali man loikaru Lirnonne, maa onne ka namwali, ono mi ka mauroin haida-haida makun! Ende wa'an rehi mi mapanak rin maiwakuku mi! Mi eniyenihe maise tatana man huhuhu, deka mauroin ma'ak makun! 13 Ri ma naise tatana manhuhuhu makun, wakuku ha ma na'ono Yesus dedesnenine mamani, de hi ka rauroin ewi ma namlolo noro ewiman sala loloMakromod Lalap kalarna. 14Wanakukumanhi'i ik akin eren namkene onne naise hanana'an man rilalap na'an. Rimanwakukuwanakuku onne, rirmorimorinamlolo wake'e. Hir loi honorok wanakuku onnemamanileke rauroin Makromod Lalap Nin honorok panaeku manwa'an, penia hi rauroin idewe inhawe ma namlolo noroinhawe man sala.

61 Ende ya apanak I wal'u na'ahoru yono ik wakuku

wanakuku dedesne nina mehe, maa na'amoli ik wakukuwanakuku man hi'i ik akin eren namkene haenhi, lekeik akin naruri naili'il wawa'an. Wa'an rehi ri man idedinanumene akin naili'il Yesus, hi onne wakuku wanakukuma na'ono Kristus dedesne nine. Wanakuku dedesne

Ibrani 6:2 15 Ibrani 6:8

onne hopon hi herre rir hini'i wenewhe ma nodi ri laamakmaki, la wakuku hi leke akin naili'il Makromod Lalap.2 Wanakuku dedesne onne na'ono unulu tanada, kikanliman laa ri wawan, la konohi ika nahenia rimanmakiyedimori wali'ur. Wanakuku onne konohi ik nahenia leremanmaiMakromodLalapho'ok kail ri na'akeme, la nala rimanailanna hunukum laa ewi-ewi. 3Wanakuku dedesne onnewa'an la namlolo, maa ors eniyeni ik wakuku wanakukumanhi'i ik akin erennamkene, horoMakromod Lalap harikalla maika.

4 Lo'o ri aile ma akin naili'il wawa'an Yesus, maa hi'ikenekrohu ra'okuledi Ai leke rako'uwedi, hi onne karlernala leken wali wali'ur lernohi Yesus me'e. Nonoluhir min lolo Makromod Lalap Nin Ropropo, la kokalediNin rere'e haharu noro Nin Roh me'e. 5 Hi rauroinkokkoo nahenia Makromod Lalap Lirna Wawan onnenamlolo wake'e. Hir do'on rauroinedi Makromod LalapNin molollo man lap wake'e lolo rir morimori, la hirauroin Ai nodi molollo onne ku man mai eni haenhi.6 Enimaa lo'o hir hi'i kenekrohu ra'okuledi MakromodLalap, kan hi'i hi derne rakani wali'ur me'e, ono hikar herre rir morimori ma namehiyaleni wali'ur me'e.Nonolu hir derne rakani, maa ra'okuledi wali'ur, de rirahini'i wenewhe onne naise hi'i Makromod Lalap Anannewair wali'ur lolo au kekiyowok la hadwei hadwokor loloheri kalarna.

7 Wanakunu eniyeni naho'ok naise ri mormori norokirne! Ri aile man lernala wanakuku ma na'ono Yesus,la derne nakani Makromod Lalap mamani. Ai onne naisekirna man lernala okon, de au or'oriyana mori wawa'an,penia orkirna lernala ihin ennen nammori. Makro-mod Lalap namre'e namharu ri onne naise Ai namre'enamharu kirna onne haenhi. 8 Enimaa ri ma na'okulediYesus onne naise kirna man au or'oriyana ruri rokemamanimorile, de orkirna kan lernala haida-haida. Kirna

Ibrani 6:9 16 Ibrani 6:17onne Makromod Lalap nakineri la lere man mai harnedi.

9 I wal'u na'ahoruman ya aramyaka! Aimalawanakununaho'ok onne, maa ai kam wekel mi ono ai mauroinnaheniawallumhe kar hi'i heheni. Aimauroinmimhi'i hamanahuwa'anMakromodLalap akin. Mimhi'i hamanad-edem riman lernaledi or'ori dardari hihi'ie. 10MakromodLalap kan hamlinu minima mahmaha awenne ilitolle Ninhonowok, ono Ai namkene hi'i ha ma namlolo mamani.An horhorok nahenia mi maramyaka Ai mamani, peniamim ilitolle Nin ri nano nonolu rakan lere eniyeni. 11 Aimapanak yon maprehen, maa mampe'el maramyaka riheri ri wali rakan noho nin man horu leke inhawe manMakromod Lalap nouwedi ki mi, onne namwali. 12 Yonmaprehen lernohi Makromod Lalap, maa madiyaka lekemi akim namkene naili'il mamani. Wa'an rehi mimteunohi ri ma akin naili'il wawa'an, ono hi rodi aki manamkene weilapan hehen nanumene lernala inhawemanMakromod Lalap nouwedi hi eni.

Ik akin nahuwa'anedi ono ik kauroin kokkoo MakromodLalap Nin nou maika namwali

13-14 Lere Makromod Lalap nala Nin nou ma namkeneAbraham, Ai nahopo na'akerhe Nin nou na'ahenia, “Yoodi I Naran, Ya amre'e amharu o narehi nalewen, la Ya'uhi'i o upum anumhe nammori rehi.” *

Ri kaale ma narehi nalewen Makromod Lalap, de Ainahopo mehen wekel Naran.

15 Ende Abraham akin namkene newek hehennanumene nou ma namkene onne namwali.

16 Nadedem lo'o ri nahopo, hir wekel ri man kulunarehi leke ri onne na'akerhe nin hope, de ri mahakukan kawala. 17 Enla Makromod Lalap nodi Naran nahopona'akerhe Nin nou, leke ri na'akeme man lernala nouonnenihe rauroin kokkoo Ai kan herre Nin nou onne.* 6:13-14 NN. 22:16-17

Ibrani 6:18 17 Ibrani 7:218Makromod Lalap naledi Nin nou noro Nin hopo maikaleke na'alapedi ik akin, la Nin nou noro Nin hopo kanherre laa ewi-ewi. Ik kauroin Nin nou noro Nin hoponamwali, ono Ai ka napoho la kan herre inhawe manAn nouwedi me'eni. Onne penia ika na'akeme lari laaAi, ono ik kauroin mouropo nahenia inhawe man Annouwedi me'e onne ik lernala. 19 Ik akin nawiya'ar Aimamani, naise kapal ma nina waku orkara rodi palipali,de ka nawollo. Ende Nin nou onne namwali kalla mandu'ul kali ika koro Makromod Lalap leke ik lolo tapi manrodi kawkawa Makromod Lalap Nin Onno Man MoumouDewdewe man aile Nin Romleu lolo a'am raram, lekemin wewerre noro Ai.* 20 Yesus hari kalla maika ono Ainoluwedi laa Onno Man Moumou Dewdewe onne me'e,leke lere man mai ik lernohi Ai haenhi. Ai namwali iknikImam Man Kulu Narehi laa ewi-ewi, naise rai Melkisedeknonolu eni.

7Imam Melkisedek kulu narehi nano Lewi upun anan ma

namwali imam man kulu narehi1 Nonolu Melkisedek eniyeni namwali kota Salem nin

rai, noro idewe namwali imam man ilitolle MakromodLalap Man Kulu Narehi Lap Narehi Nin honowok. LereAbraham rehiyedi ara noro rai-rai man aile lolo onne,an wali laa nin nohe, maa kan rakan makun pakromonoro Melkisedek. Enla Melkisedek napanak MakromodLalap namre'e namharu Abraham. 2 Kame'ede Abrahamnala Melkisedek hahaa man an lernale nano ara onnepersen idaweli. Melkisedek onne narane napa'ahne,* 6:19 Nonolu tapi kawkawe aile lolo Tenda man Musa hi'i, leke yon rinadedem la Makromod Nin Onno Man Moumou Dewdewe raram. Maa oraseniyeni Yesus lariyala maika man pu'ik heli Ai lolo tapi kawkawa laa OnnoMan Moumou Dewdewe lolo Romleu Lalap man aile a'am raram, leke ik koroMakromod Lalap minle wewerre.

Ibrani 7:3 18 Ibrani 7:10‘rai ma namlolo mamani,’ la ai namwali ‘rai ma nodimoiliwi mahuwele’ haenhi, ono kota Salem onne naranenapa'ahne, ‘moiliwi mahuwele’. * 3 Ik ka kauroinMelkisedek eni upun a'an noro nin ri leleher inhoi, de ikka kauroin ainina lere alam momori noro makmaki, maaai eni namwali imam man kulu narehi naise MakromodLalap Anan, ono ai namwali imam laa ewi-ewi haenhi.

4Ken ik horokala Melkisedek eni, ono ai namwali ri mana'ono wake'e! Ik kauroin onne, ono ik upud a'ad Abra-ham nala Melkisedek persen idaweli nano nin hahaa lereonne. 5 Makromod Lalap Nina keneri hono'ok hopon riIsrael puliwuku persen idaweli nano rira nahehe nawo'orihin ennen rale Lewi upun anan ma namwali imam, kadeLewi upun anan onne na'akeme namwali Abraham upunananhe haenhi. 6Melkisedek eni ka namwali Lewi upunanan, maa an lernala persen idaweli nano Abraham, lanapanakMakromod Lalap namre'e namharuhaenhi, kadeAbraham eniyeni man lernaledi Makromod Lalap Ninnou ma namkene eni. 7 Namlolo kokkoo, ri ma napanakMakromod Lalap namre'e namharu ri namehin, ai onnekulu narehi ri man kokala rere'e harharu onne.

8 Ler nonolu onne, Lewi upun ananhe ma namwaliimam nadedem lernala persen idaweli nano ri Israel, laimam onnenihe kar mori laa ewi-ewi ono hi ramwaliri mormori ma nadedem, de rakan rir lere horu, hirmakiyedi. Enimaa ik kauroin nano Horok Lap raramnahenia Melkisedek man lernala persen idaweli onnemori mamani.

9 Lo'o ik ka'aheni Lewi upun ananhe ma nadedem pulipersen idaweli nano ri Israel lere li'ur onnenihe ralapersen idaweli laa Melkisedek lolo hi upun a'an Abraham,iknik wakunu eni kan sala. 10 Onne namlolo ono lereAbraham nala persen idaweli Melkisedek onne, ka ra'ori* 7:2 NN. 14:17-20

Ibrani 7:11 19 Ibrani 7:17

Lewi noro upun anan makun. Abraham namwali hi upuna'an de naise hi roro wewerre Abraham rala paipair onneMelkisedek.

Keneri hono'ok man kikan Lewi upun anan ramwali imamherredi me'e

11 Lere Makromod Lalap nala keneri hono'ok ri Yahudi,An kikan Lewi upun ananhe mehe ramwali imam, lahopon hi wakuku ri Israel leke lernohi keneri hono'okonne. Enimaa hirira honowok ka na'akuku na'anokorMakromod Lalap Nin panaeku wawa'an ono kan hi'i rinamlolo wake'e lolo Ai leken kalarna. Ende MakromodLalap hopon imam namehin mai naise Melkisedek. Imamworuworu eniyeni ka namwali Lewi upun anan naiseHarun noro imam nadedem onne. 12 Onne nin panaekunahenia kanakarne man kikan Lewi upun anan ramwaliimam onne herredi me'e, de Makromod Lalap Nin kenerihono'ok man kakar onne herredi haenhi. 13 Kenerihono'ok onne herredi me'e ono Makromod Lalap niliyediimamworworuma ka nano Lewi upun anan, maa Ai onnenano Yehuda upun anan ma ka nadedem namwali imamlolo kanakarne nonolu onne. 14 Enla lolo Horok Lalapraram, ik kauroin nahenia ik Makromod Yesus namwaliYehuda upun anan, la Musa kan wekel Yehuda upun ananramwali Makromod Lalap Nin imam.

15 Ende ors eniyeni Yesus mai namwali imam naiseMelkisedek nonolu eni, de ik kauroin mouropo naheniaMakromod Lalap herredi keneri hono'ok me'e. 16 Kenerihono'ok nonolu onne kukul inhoi namwali imam, la kankukul Yesus, ono ka namwali Lewi upun anan. EnimaaMakromod Lalap penia man kikan Yesus namwali imamworworu man mori laa ewi-ewi ono haida ka nano'onyakAi! 17 Onne naise horhorok aile Horok Lap raram mana'aheni,“O eniyeni mamwali imam laa ewi-ewi

Ibrani 7:18 20 Ibrani 7:25maise imam Melkisedek.” *

18 Enla ik kauroin nahenia kanakarne man kikan imamma aile lolo keneri hono'ok onne kar hewek nair me'e,ono keneri hono'ok onne ka naruri hi'i ik kamlolo loloMakromod Lalap leken kalarna. 19 Keneri hono'ok onnekan hi'i ik kamwali ri molololo, de lere eni ik lernala kallaworworu man wa'an narehi nano kalla nonolu onne, onoik kauroin Yesus nouwedi nahenia An hi'i ika kamlolo loloMakromod Lalap leken kalarna leke yon ik kako'u nano Aime'e.

Yesus namwali ImamMan Kulu Narehi Lewi upun ananhe20 Ik kauroin panaeku ida wali'ur! Makromod Lalap

kikan hopo lere Yesus namwali imam, maa Ai kan kikanhopo lere Lewi upun anan namwali imam. 21 Lere Yesusnamwali imam Makromod Lalap kikanedi hopo na'aheni,“Ya'u eni, Makromod!

Ya'u kikanedi hopo me'e,de ka'u herre Ainu'u wanakunu ma na'ahenia,

‘O eni mamwali imam laa ewi-ewi.’ ” *22Makromod Lalap kikan hopo heheni leke ik kauroin

Yesus penia ma na'akerhe Nou Worworu eniyeni, la NouWorworu eniyeni wa'an narehi nano Nou Nonolu man ikkokala lolo keneri hono'ok onne.

23 Lo'o ik hoiwuku Nou Worworu noro Nou Nonolu, ikdo'on kauroin ha namehin ida wali'ur. Nou Nonolu nairimam nammori ono hi ramwali ri mormori nadedem dera'ileher la maki, mene namehin herre wali'ur, 24 maaNou Worworu eniyeni nair Imam ida mehe. Imam idaonne Yesus man mori laa ewi-ewi, de kar herre Ai, laNin honowok nala'a mamani. 25 Ende nano lere eniyenirakan laa ewi-ewi, Yesus mehe nodi molollo huriyedi rinano dohohala ninmolollo, la lolo Yesus ri na'akememanmaiyedi Makromod Lalap lernala or'ori dardari ma kanhoru. Ai nodi molollo eniyeni ono Anmori laa ewi-ewi, la* 7:17 Mzm. 110:4 * 7:21 Mzm. 110:4

Ibrani 7:26 21 Ibrani 8:3namwali iknik Man Hemen lolo Makromod Lalap kalarna,la hi'i lir napanak mamani leke paku maika.

26 Ende Yesus namwali Imam Man Kulu Narehi manwa'an wake'e ma nauroin paku ika. Ainin morimorimoumou dewdewe lolo Makromod Lalap kalarna, la Aikan hi'i dohohala wake'e, ono salida kaale raramne.Makromod Lalap nako'uwedi Ai nano ri man hi'i doho-hala, la hopon Ai naikoro onnoman kulu narehi na'akemelolo a'am raram. 27Ai eni ka naise imamman kulu narehinamehin. Akilere hi ra'akene honoi kanani rale Makro-mod Lalap leke na'ohu nahala rira dohohala nanumenerala ri namehin rir honoi kanani haenhi. Yesus kan hi'iheheni, maa lere Ai nala kemen maki Ai namwali honoikanani raram mehe laa ewi-ewi leke namlolo kokkoona'ohu nahala iknik dohohala.

28 Lere nonolu keneri hono'ok onne kikan ri mormoriramwali imam man kulu narehi, maa hi onne ka rarurihi'i ha man wa'an mamani ono hi ramwali ri mormorinadedem. Ende nakawedi anna wo'iraha mene Makro-mod Lalap kikan hopo na'akerhe Nin nou na'aheni Anannamwali Imam ma namlolo wake'e, la Ai onne Nin mori-mori moumou dewdewe laa ewi-ewi. Amin!

8Yesus namwali ImamMan Kulu Narehi lolo Nou Worworu

1 Panaeku ma na'ono lolo iknik wanakunu eniyenihi'i heheni: Ik lernaledi Imam Man Kulu Narehi manlaedi a'am raram naikoro Makromod Lalap Ma NarehiMa Nalewen herne malanna la rodi molollo wewerre.2 Ai namwali Imam Man Kulu Narehi man howok loloOnno Moumou Dewdewe man aile lolo Makromod LalapNina Romleu Lape man aile a'am raram. Romleu Lapeniyeni namlolo wake'e ono Makromod mehen hi'ie, kanaise Nin Tenda man nonolu ri mormori hi'i lolo nohomamun onne. 3 Keneri hono'ok kikan imam man kulunarehi na'akeme leke hi resne ha mormori rodi hoikani

Ibrani 8:4 22 Ibrani 8:9Makromod Lalap, la rodi ri nina honoi kanani namehinrala Ai haenhi. Onne namnenehe noro iknik Imam ManKuluNarehi, de Ai nala honoi kanani haenhi. 4Ors eniyeniYesus aile a'am raram, maa lere An minle noho wawanmakun, Ai ka namwali imam, ono imam namehin aile manala honoi kanani lernohi keneri hono'ok onne. 5 HirilitolleMakromod LalapNin honowok lolo Nin Tendamanaile lolo noho wawan onne, la Tenda onne naise na'oiMakromod Lalap Nin Romleu Lape man aile a'am raram.Ik kauroin onne ono Makromod Lalap konohiyedi Musana'ahenia, “Madiyaka leke om hi'i Ainu'u Tenda onnelernohi kanakarn na'akeme man Ya'u kukuledi ki o lolowo'or tilu onne.” * Ende Makromod Lalap Nin RomleuLap ma namlolo kokkoo aile a'am raram, la ma aile nohowawan onne naulinu nawali man aile a'am raram. 6 Enlaimam onnenihe kokala honowok lolo Tenda mai nohowawan eni, maa honowok man Yesus kokala onne wa'annarehi imam onnenihe rir honowok. Namnenehe onneNou Worworu man Yesus nala maika eni naruri narehinano Nou Nonolu onne, ono nala maika ha manma'arurunarehi nano ha man keneri hono'ok onne nala maika.

Nou Worworu naruri narehi Nou Nonolu7 Keneri hono'ok ma namwali Nou Nonolu onne kan

kuku kan nokor, de Makromod Lalap nala Nou Worworuwali'ur rodi herre. 8 Makromod Lalap mehen kuku salaNin ri ono hi kar derne rakani Ai, kade lernaledi NouNonolu onne me'e, de Ai na'aheni,*“Derne Ainu'u wanakunu eniyeni:Ler man mai Ya'u hi'i Nou Worworu,

la Ya alle noho Israel noro luhu Yehuda.9 Nou Worworu onne ka naise Nou Nonolu man Ya aledi

Yehuda upun a'an* 8:5 Kel. 25:40 * 8:8 Tafsiran namehin na'aheni ‘Makromod Lalapmehen nala sala keneri hono'ok onne, ono ri kar derne rakani Ai, kadelernaledi Nou Nonolu onne...’

Ibrani 8:10 23 Ibrani 9:2lere Yo orokaru hi ramhara Mesir.

Hi onne kar derne rakani Ainu'u NouNonolumanYa aledihi eni,

de lere onne ka'u peinohi hi me'e.10 Enimaa ors eni Ya'u konohi nahenia

leremanmai Ya ala NouWorworu eniyeni hair Israelupun anan na'akeme.

Ainu'u Nou Worworu hi'i heheni:Na'amolia Ya ala Ainu'u keneri hono'ok naikoro hi hon-

orokne,la horok loiledi hi akin.

Na'amolia Ya amwali hi Makromod Lalap,la hi ramwali Ainu'u ri.

11Lo'o ri kaale man wakuku hi hama na'ono Ya'u, kan hi'ihaida

ono Ya'u hi'iyedi hi na'akeme tatana lalapa rau-roinedi Ya'u wawa'an me'e.

12Ya'u penia a'ohu ahala rir dohohala,la ka'u horhorok rir hini'i wenewhe man ailanna

me'e.” *13 Ende lolo horok onne Makromod Lalap na'ono Nou

Worworu, la kukul nahenia Nou Nonolu kar nair me'e.Enla ik kauroin nahenia ha man kar nair, lo'o ka nalo'olmoluloinedi me'e.

9Honoi kanani lernohi Nou Nonolu

1 Ors eni ik wakunu keneri hono'ok ma namwali NouNonolu. Memen Nou Nonolu onne wakuku ri Israel hi'iMakromod Lalap Nin Tenda leke ra'uli rasa'a Ai, la kenerihono'ok onne wakuku hi holoor halauk rala honoi kananihaenhi. 2 Hi ra'ariri Tenda onne, la lolo Tenda onneraram kanawa ida aile, de kawe namwali onno woro'o.Onno dedesne wekel ‘Onno Man Moumou Dewdewe’, lalolo onno onne rala wadu onno noro mei aile. Meionne nadedem rala roti loile rodi hoikani Makromod* 8:12 Yer. 31:31-34

Ibrani 9:3 24 Ibrani 9:8

Lalap. 3 Onno man aile lolo tapi wali eni, rin wekel‘Onno Man Moumou Dewdewe Wake'e’. 4 Lolo onnoraram onne honoi kanani onno man rodi mahe hi'ie ailenoro Oplaha rodi panaku Makromod Lalap Nin nou, derin wekel onne ‘Oplaha Nou’. Honoi kanani onno onnenadedem rodi harna au hairne wala'ula'u, la Oplaha onnepaharne rodi mahe hi'ie. Lolo Oplaha onne raram potolmahe aile penpenu noro hanana'an manna, la Harunnina au ke'eke'en ma napupul aile, la waku woro'o manMakromod Lalap horokedi keneri hono'ok idaweli eniheaile haenhi. 5 Oplaha onne rala kerub woro'o man rodimahe hi'ie loile aile wawan. Kerub onne kukul nahe-nia Makromod Lalap man siksik lerlere aile lolo onne.*Kerubworo'o onne harhari liwarne lolo Oplaha anadunnewawan. Anadunne onne namwali onno ra'ohu rahala rinin dohohala, maa ors eni ka a'amou a'aropo ha eniyenina'akeme me'e.

6 Ende Makromod Lalap Nin Tenda nonolu onne kakarnaisa onne. Akilere imam ma nadedem laa tenda raramilitolle rir honowok lolo Onno dedesne onne, 7maa imamman kulu narehimehen laa OnnoManMoumouDewdeweWake'e raram howok lolo onne. Ai kan laa Onno onneraram mamani, maa annida an laa raram mehe. Lere anla Onno onne raram ai nodi ha mormori rarna hoikaniMakromod Lalap leke na'ohu nahala ai noro nin ri heriri wali rira dohohala man hir hi'iyedi, maa ka rauroiroineni. 8 Imam man kulu narehi mehe laa Onno onne raram.Ende Roh Kudus nodi holoor halauk onne kukul mouropomaika nahenia lere onne kar hari kalla ri mormori manadedemmakun leke roroMakromod Lalap pakromo loloOnno Moumou Dewdewe Wake'e raram. Lo'o lere eniTenda onne nainair makun, kalla kaale ri mormori ma* 9:5 Lo'o kerub onne liwarne aile la lo'o oin makan noro kemen naiseMakromod Lalap Nin hophopon a'am raram, maa Horok Lap kan konohimouropo kerub onne naise inhawe. Po'onala lolo kamus.

Ibrani 9:9 25 Ibrani 9:13nadedem pakromo noro Makromod Lalap.

9 Onne na'akeme kukunohi maika nahenia honoikanani noro hahaa namehin man imam lalape nalaMakromod Lalap lolo Tenda onne, ka na'amou rimormorihonorok akin, kade hi rale honoi kanani noro hahaaonne mamani. Honoi kanani noro hahaa onne namwalihenerun mehe ono honoi kanani ma namlolo kan maimakun. 10 Keneri hono'ok man kakar hahaa noro honoikanani onne kukul mehe nana'an nonomun noro holoorhalauk man kakar hi'ihehewi rodi oir leke ra'amou ke-men. Ende keneri hono'ok onne na'ono hi kemen mehe,maa ka na'amou hi honorok akin. Makromod Lalap nalakeneri hono'ok onne leke hir lernohie rakan lere Ai nalaNin Nou Worworu mai.

Yesus nala kemennamwali honoi kananimanamlolo narehikeneri hono'ok lo'olo'ol nina

11 Lere eniyeni Kristus ma namwali iknik Imam ManKulu Narehimaiyedi nohowawanme'e. Ai nodi NouWor-woru ma nala rere'e harharu, moiliwi mahuwele, noroor'ori dardari ma kan horu. Enla An maki, mori wali'urmene laa Onno Man Moumou Dewdewe man MakromodLalap na'akenedi lolo a'am raram me'e. Ai kan laa Tendanoho wawan nina, maa An laa Onno man wa'an narehiTenda ri mormori hi'i mai noho wawan eni. 12 Kristuslaedi Onno Man Moumou Dewdewe Wake'e onne rarammehe laa ewi-ewi, la Ai ka nodi pipi rarna noro sapiyanerarna hi'i honoi kanani naise imam lolo nohowawan, maaAi nodi Ai rarna namwali honoi kanani rarammehe. EndeAi na'ohu nahala iknik dohohala, la An huriyedi ika nanodohohala nin hunukum laa ewi-ewi.

13 Nonolu Makromod Lalap Nin keneri hono'ok kukukalla leke ri mormori man ‘morso’ ono larlewenedi kenerihono'ok onne, ‘mou’ wali'ur lolo keneri hono'ok onnekalarna. Keneri hono'ok ida hopon imam resne pipinoro sapi rala rarna loile ri onne kemen leke ‘mou’wali'ur. Keneri hono'ok namehin hopon imam harne sapi

Ibrani 9:14 26 Ibrani 9:19raranida hehen nanumene namwaliyedi apu la nala apuonne loile oir mene wetik ri kemen leke ‘mou’ wali'ur.Ende lo'o hi rodi pipi noro sapi rarna noro apu loile kemenleke ‘mou’ wali'ur, 14 emene hi'ihehewi Yesus rarna ho'o?Makromod Lalap Nin Roh man mormori laa ewi-ewi nodimolollo Kristus penia Ai nala kemen Makromod Lalapnamwali honoi kanani man moumou dewdewe ono Aionne na'alehe dohohala wake'e. Ai rarna onne narehinalewen, ono Ai penia na'amou ik honorok akin nanohini'i wenewhe ma nodi ik laa yakanne, leke ik ilitollela ka'uli kasa'a Makromod Lalap man mormori mamani.15 Enpenia Kristus namwali man Hari Kalla Nou Worworuonne leke rimanMakromod Lalap napoluwedime'eni, hirkokala rere'e harharu, or'ori dardari ma kan horu noronou namehin na'akeme rakan laa ewi-ewi. Hir lernala hawo'ira na'akeme eni, ono Yesus maki leke huri we'er hinano rir dohohala man hir hi'iyedi lere Nou Nonolu onnenainair makun.

Horok ma nakakar pusake, ri kan nair hehen nanumeneman hi'ie maki

16 Lolo noho wawan eniyeni, lo'o ri ida hi'i horok mankakar nin pusake nale upun anan leke manarne, horokonne kar nair hehen nanumene ri nauroin nahenia manhi'i horok onne makiyedi me'e. 17 Ende lo'o man hi'ihorok onne mormori makun horok onne kan min haida,maa rakan lere ri onne makiyedi mene nair horok onne.18 Onne namnenehe noro Nou Nonolu haenhi. Lo'o manmaki rarna kaale, Nou Nonolu onne kan min haida. Endeimam nodi ha mormori rarna namwali tanada naheniaha mormori maki namwali honoi kanani leke rodi rarnara'ono rawinau Nou Nonolu onneni.

Ha mormori rarna rodi ra'ono rawinau Nou Nonolu19 Nonolu eni nadedem Musa napolu hair Israel mai-

wukumene konohi keneri hono'ok na'akememanMakro-mod Lalap nanale hi eni. Onne horu, ai nala sapiyana

Ibrani 9:20 27 Ibrani 9:25noro pipi rarna loile oir. Horu, ai nala au hisop noropipdum wulu memere wuku nanumene ku'u laa rara manawa'awa'aha onne raram mene an we'eke laa horoklunlunna man horhorok Makromod Lalap Lirna onne, lawe'ek ri Israel enihe haenhi. 20Musamahan hi'i heheni, aina'ahenia, “Rareni na'ono nawinau Makromod Lalap NinNou! Ai penia man hopon mi lernohi keneri hono'ok enina'akeme.”* 21Anwe'ek rara wa'awa'aha onne lolo horoklunlunna horu, an we'ek rara onne laa Tenda noro hahaana'akeme man hir nair rodi hoikani Makromod Lalap.* 22 Keneri hono'ok onne hopon hi rodi rara ra'amouna'akeki ha wo'ira na'akeme, la lo'o honoi kanani onnerarna kaale, ri kan lernala ampun nano rira dohohala. *

Yesus rarna namwali honoi kanani penia ik lernala ampunnano iknik dohohala laa ewi-ewi

23 Enla Makromod Lalap Nin Tenda lolo noho wawaneni, noro hahaa man nair lolo Tenda onne, nodikunukunohi maika inhawe man aile a'am raram. Kenerihono'ok hopon hir nair ha mormori rarna ra'amouTenda ma aile noho wawan onne noro nin hahaa, kallanamehin kaale leke ra'amou wali'ur. Enimaa rara rodira'amou ra'adewe hahaa man aile a'am raram onnenarehi nalewen pipi noro sapiyana onne rarna. 24 Tendaonne nodi kunukunohi maika naulinu nawali Tenda manaile a'am raram mehe. Kristus kan laa Onno MoumouDewdewe raram man aile noho wawan, maa An laa a'amraram. An maki mori wali'ur mene laa a'am raram minleOnno Man Moumou Dewdewe ma namloleni, leke akilereAn hemenala maika lolo Makromod Lalap leken kalarnahi'i lir napanak paku maika. 25 Aki anna ri Yahudi manamwali imam man kulu narehi rodi pipi noro sapi rarnalaa Onno Man Moumou Dewdewe Wake'e raram, maaYesus kan lernohi Yahudi rira hini'i wenewhe onne, ono* 9:20 Kel. 24:6-8 * 9:21 Im. 8:15 * 9:22 Im. 17:11

Ibrani 9:26 28 Ibrani 10:4Ai nala kemen namwali honoi kanani nale MakromodLalap raram mehe. 26 Lo'o Kristus lernohi holoor halaukonne, aki anna An lernala apinpinha mamani nano lereMakromod Lalap nakuku noho eni rakan lere eniyeni.Onne ka namwali, maa lere alam ma na'urani noho ninaman horu eni, An mai noho wawan nala kemen makiraram mehe leke namwali honoi kanani na'ohu nahalari mormori rira dohohale. 27 Onne naise MakromodLalap Nin panaeku ma na'aheni, “Ri mormori na'akememaki raram mehe, mene Makromod Lalap ho'ok kail hi.”28 Enpenia namnenehe onne Kristus nala kemen makiraram mehe leke namwali honoi kanani na'ohu nahala rinammori rira dohohale. Enla leremanmaiAnwaliwali'urmai noho wawan rewro'o nine, la lere onne Ai kan maileke na'uwara ri nin dohohala me'e, maa Anmai leke nalaor'ori dardari ri man nenewek Ai enihe.

10Yesus namwali honoi kanani man kukkuku noknokor

1 Keneri hono'ok onne kukunohi maika nahenia lereman mai Makromod Lalap nala maika hahaa ma namlolo,naise rere'e harharu, wawa'an rara'a, noro or'ori dardarima kan horu. Ik kak kokala hahaa ma namlolo onnenano keneri hono'ok, ono keneri hono'ok onne naulinunawali henerun mehe. Onne penia keneri hono'ok ninhonoi kanani onne kan huri ri Israel nano rir dohohala.Kade aki anna hi resne ha mormori rodi hoikani lernohikeneri hono'ok onne, maa onne kan hi'i hi ramlolo loloMakromod Lalap kalarna. 2 Lo'o honoi kanani onnenamlolo kokkoo na'amou rir dohohala leke ramlolo loloMakromod Lalap kalarna, hi ka rala honoi kanani rapanakampun wali'ur. Enimaa aki anna hi rodi honoi kanani maihoikani mamani, ono hi rauroin nahenia hi ka ramwaliri molololo makun, ono hi rokroku doho ra'uwarwarahala makun. 3 Hir lernohi keneri hono'ok onne, maa akianna rakan lere rala honoi kanani onne ra'ori honorokhi nahenia rir dohohala kan molu makun, 4 ono memen

Ibrani 10:5 29 Ibrani 10:12namlolo kokkoo pipi ketawa noro sapi dalu rarna kana'amoluloin rira dohohala.

5 Onne penia lere Kristus mai noho wawan An konohiMakromod Lalap na'ahenia,“Makrom'u, O ka mapanak hi rala honoi kanani noro

hahaa ki O,maa O penia ma'akene I kem'uleke namwali honoi kanani Ya ale ki O.

6 O kam suk honoi kanani man harna lolo honoi kananionno,

noro honoi kanani namehin man hi rala ki O rodiherre rir dohohala.

7 Enla ya a'ahenia, ‘Makrom'u! Eni Maya'u!Ya'u mai leke lernohi Num panaeku ma na'ono

Maya'u man aile lolo Horok Lap eni.’ ” *8 Lolo wanakunu onne, dedesne Yesus na'aheni, “O ka

mapanak hi rala honoi kanani noro hahaa namehin ki O.O kam suk ha man harne lolo honoi kanani onno noroha namehin man hi rala ki O rodi herre rir dohohala.”Ai na'aheni heheni kade keneri hono'ok onne hoponhi rala honoi kanani onne. 9 Enla Ai na'aheni wali'ur,“Makrom'u! Eni Maya'u! Ya'u mai leke lernohi Numhonorok panaeku!”

Ende ik kauroin nahenia Makromod Lalap herredikanakarne lo'olo'ol leke nair kanakarne worworu.10YesusKristus lernohiyediMakromodLalapNinhonorokpanaeku, penia An hi'i ika moumou dewdewe lolo lekenkalarna laa ewi-ewi. Onne namwali ono Ai nala kemennamwali honoi kanani maika raram mehe.

11 Akilere Yahudi rir imam howok mamani rala honoikanani ma namnenehe, maa honoi kanani onne kana'amoluloin rir dohohala. 12 Hi onne howok mamani,maa Kristus, iknik Imam Man Kulu Narehi, nala kemennamwali honoi kanani raram mehe, leke na'ohu nahalediiknik dohohala laa ewi-ewi. Ai namwali honoi kanani* 10:7 Mzm. 40:7-9

Ibrani 10:13 30 Ibrani 10:22onne horu mene Ai naikoro Makromod Lalap hernemalanna, ono Nin honowok onne horuwedi me'e. 13Nanolere onne Kristus namkene lapan hehen nanumeneMakromod Lalap hi'i Nin arwali na'akeme lolo yawa Ai.14Ende Ai nala kemen namwali honoi kanani rarammehe,la honoi kanani onne na'alolo Nin ri leke ramlolo wake'elolo Ai kalarna laa ewi-ewi. Enla Ai na'amou na'adewe rionnenihe ono Ai penia ma na'ohu nahala rir dohohala.

15 Panaeku onne namlolo ono Makromod Nin Rohkukunohi maika na'ahenia,16 “Makromod na'aheni, ‘Ler man mai Ya'u hi'i Nou Wor-

woru noro Ainu'u ri.Na'amolia Ya ala Ainu'u keneri hono'ok naikoro hi

honorok la horok loile hi akin.’ ” *17Ai na'aheni wali'ur,

“Ya'u penia ma na'ohu nahala rir dohohala,la ka'u horhorok rir hini'i wenewhe man ailanna

me'e.” *18 Ende lere eniyeni ik kauroin kokkoo nahenia Makro-

mod Lalap na'ohu nahalaedi iknik dohohala me'e, de yonik hi'i honoi kanani onne me'e.

Yon kako'u Makromod Lalap19 I wal'u na'ahoru! Lere nonolu onne lo'o imam man

kulu narehi laa Onno Moumou Dewdewe Wake'e raramka nodi rara ai namka'uk, maa ors eni ik ka kamka'ukkakpaliMakromod Lalapme'e, ono Yesus na'ohu nahalediiknik dohohala lolo rarna ma nakliu eni me'e. 20 YesusNin makmaki onne hari kalla worworu ma nala or'oridardari ma kan horu maika. Ai kemen namnenehe norotapi man rodi kawkawa Onno Moumou Dewdewe Wake'eonne, de lere Ai nala kemenmaki, tapi man rodi kawkawaOnno onne hariyedi kalla maika leke laa raram. 21 Yesuseniyeni namwali iknik Imam Man Kulu Narehi, la Ai nodimolollo Makromod Lalap Nina Nakar Raram! 22 Ende* 10:16 Yer. 31:33 * 10:17 Yer. 31:34

Ibrani 10:23 31 Ibrani 10:29mai ik kaurani Makromod Lalap kodi honorok aki manmoumou, noro aki ma naili'il kokkoo. Ik kauroinediAn kokala ika, ono Yesus Kristus rarna na'amouedi ikhonorok akinme'e, de kan horhorok iknik dohohalame'e,la Ai nodi oir na'amouwedi ik kemen, leke namwali tanadanahenia ik kemenmoumoudewdewe loloAi leken kalarname'e. 23 Kasala kerkerhe inhawe man ik akin naili'il lekekamkenepu'ik heli Yesusmamani, ono ik kauroin naheniaMakromod Lalap namkene mamani, la Ai namkene hi'iNin nou na'akeme namwali maika! 24 Loi honorok lekeik ida ma na'alap ida akin, la ika ida man pakuwala idawawa'an, leke ik karamyaka ri heri ri wali la ik hi'i haman wa'an mamani. 25 Ri heruwali raprehen lawukura'uli rasa'aMakromod, de yon lernohi hi, maawa'an rehikampe'el lawuku leke ik ida man nounaku ida, la ida mana'alap ida akin leke eren naruri nailili'il ono kauroinedilere Makromod Yesus Nin maimai eni na'uraniyedi me'e.

Yon mi akim nahinuri Yesus26 I wal'u na'ahoru! Lo'o ik kokaledi Makromod Lalap

Lirna ma namlolo eni, maa ka nalo'olo ik ka'okuledi Aiwali'ur, la hi'i dohohala mamani, honoi kanani kaale kodiherre iknik dohohala onne. Lo'o ik hi'i heheni, ik kaklernala ampunwali'ur, 27maa ik kamka'ukmamani neweklereMakromod Lalap ho'ok kail ika, ono lere onne Ai nodiaiye man mormori herre Nina ahan la harne is'isnedi rima na'okuledi Ai enihe! 28 Lere nonolu lo'o ri woro'owokelu po'on ri ida hi'i haman sala, la kukumaka naheniari onne na'okuledi Makromod Lalap Nin keneri hono'ok,idewe imam ka nala ampun, maa hukumesne ri man saleonne. 29 Ri ma kan derne nakani Makromod Lalap Ninkeneri hono'ok onneme'ene lernala hunukum heheni, delo'o inhawenamwali noro rimana'okuledi Yesus? Hir ler-nala hunukumman werek wake'e, ono ra'okuledi Makro-mod Lalap Anan. Ri ma na'okuledi Yesus, namnenehehi ra'ihoru ra'idaru Yesus rarna ra'aheni rarna onne ka

Ibrani 10:30 32 Ibrani 10:38na'amouna'adewemaika, la hirwakununano'onyakaRohKudus ma nala rere'e haharu man wa'an maika eni. 30 Ikkauroin Makromod Lalap inhoi. Ai peni na'aheni, “Yaamwali man herre walha ri nin hini'i, la Ya amwali manala hunukum.” Ai na'aheni wali'ur, “Ya'u eni MakromodLalap man ho'ok kail Ainu'u ri.” * 31 Eih! Ik kamkaukrehi lernala Makromod Lalap man mormori laa ewi-ewiNin hunukum onne!

32Yon hamlinu! Nonolu, mim lernala Makromod LalapNin Ropropo lolomi raramonodernemakani panaekumana'ono Ai. Ler onne, kade mim lernala apinpinha wake'e,maa mi mamkene lernohi Ai la mi akim naili'il mamani.33 Ler romromo rin hadwei hadwokor la hi'i apinpinha milolo heri kalarna, la lere namehinmi kamamka'uk paku rimanmahan lernala wewerek pananaka, kademim lernalawewerre haenhi. 34Mi maramyaka ri man aile bui raramde paku, la lere ri nahoro minim hahaa, mi kam walhahaida,maa akinnahuwa'anmamani onomauroinnaheniaminim linikir kanaru namehin aile makun. Kanaru onnenarehi nalewen minim hahaa man ri nahohoro onne, lakanaru onne namkene rakan laa ewi-ewi.

35 Ler onne mi akim ka nado'o wake'e, de yon huri miakim ma naili'il onne. Lo'o mi akim naruri naili'il Yesusmamani, lere man mai mim lernala mahmaha kolkoliman wa'an narehi ma aile a'am raram. 36 Yon pelek miakim towor, maa hi'i mi akim namkene mamani, lekemim hi'i wewhe Makromod Lalap Nin panaeku na'akeme.Lo'o mim hi'i heheni mim lernala inhawa man nouwedime'eni, 37 ono lolo Horok Lap raram horhorok aile mana'ahenia,“Ka nalo'ol me'e, Ri Man Mai onne mai me'e.

38 Ainu'u ri ma namwaliyedi ri molololo Ya'u lekenkalarna,

hi onne akin naili'il mamani de mori laa ewi-ewi,* 10:30 Ul. 32:35, 36

Ibrani 10:39 33 Ibrani 11:6maa lo'o hir waliyedi kili'ur Maya'u,

Ya a'ahan hi.” *39Enimaa ika eniyenihe ka kamwali ri man wali kili'urn

de makileken, maa ik kamwali ri ma akin naili'il mamanide lernala or'ori dardari ma kan horu eni!

11Wa'an rehi ik mori lernohi ri man akin naili'il

1 I wal'u na'ahoru, lolo wanakunu eniyeni ik wakunupanaeku ma na'ono hi'ihehewi ik akin naili'il MakromodLalap. Lo'o ik akin naili'il Makromod Lalap, ik kauroinmouropo nahenia inhawe man An nou maika namwali,kade kak do'on ha onne namwali makun. 2 Ik upud a'adnonolu akin naili'il, de Makromod Lalap akin nahuwa'annoro hi. 3 Ik akin naili'il, de kauroinedi nahenia Makro-mod Lalap nodi Lirna Wawan nakuku noho la naleu a'ameniyeni. Ai ka nodi hahaa man ik dodo'on lolo noho eniwawan hi'i ha wo'ira na'akeme eniyeni, maa nodi Lirnamehe!

4 Habel akin naili'il penia nala honoi kanani Makro-mod Lalap man wa'an narehi mo'oniwalla Kain. Makro-mod Lalap kokala honoi kanani onne, la na'aheni Habelnamwali ri molololo lolo leken kalarna ono akin naili'il.Habel makiyedi me'e, maa nin hini'i wenewhe onnenamwali wanakuku wanayo'o maika rakan lere eniyeni.

5Henok haenhi, ai akin naili'il penia kanmaki, maa lerean mormori makun Makromod Lalap kikan ai nano nohowawan, de ri mahaku kan do'on ai me'e. Lere MakromodLalap kan kikan Henokmakun, Ai na'aheni lolo Horok Lapraram, “Henok onne nahuwa'anedi Ya akin.” *

6 Ri ma akin naili'il Makromod Lalap, ai mehen hi'iMakromod Lalap akin nahuwa'an, ri namehin ka! Lo'ori akin namrana na'urani Makromod Lalap, wa'an rehi ai* 10:38 Hab. 2:3-4 * 11:5 NN. 5:21-24

Ibrani 11:7 34 Ibrani 11:12onne akin naili'il kokkoo de nauroin nahenia MakromodLalap aile, la Ai nala wanalha man wa'an ri na'akemema nampe'el nanoin Ai. Ri ma akin ka naili'il heheni,Makromod Lalap kan kokala!

7 Nuh akin naili'il, de derne nakani Makromod LalapNin konomdere. Makromod Lalap konohi ai ha rahu manAn hi'ie lere man mai eni, de Nuh nayapi kapal, kadekan do'on ha onne namwali makun. Onne penia ai noronakar raram kar maki maa mori lolo kapal onne raram,la nin hini'i wenewhe kukul nahenia noho wawan onnesala wake'e penia hir lernala hunukum demaki mouwedi.Makromod Lalap na'aheni Nuh onne ri molololo Ai lekenkalarna ono ai akin naili'il wawa'an.

Abraham akin naili'il Makromod Lalap8 Abraham akin naili'il Makromod Lalap, de an derne

nakani lere hopon ai namhara nin nohe nala'a laa nohoman ko'u, kade ka nauroin noho onne aile lolo ewi.Makromod Lalap nou nahenia lere man mai Abrahammanarna noho onne. 9 Ai akin naili'il Makromod LalapNin nou, kade ai noro upun anan Isak noro Yakup minletenda raram lolo noho onne, naise ri man ko'u nin nohe.Makromod Lalap nou nahenia lere man mai hir manarnanoho onne. 10 Abraham min lolo tenda raram ono aimahan newek kotemanma'aruru wake'emanMakromodLalap mehen paeku la na'ariri lolo waku na'a'ar manaruri. 11 Ai akin naili'il, penia hono Sara moriyana,kade Sara tatana kaale raramne, la nin annamormoriyanalarlewenedi me'e. Makromod Lalap nala tatana Abrahamono ai nauroinedi kokkoo Makromod Lalap namkene hi'iNin nou namwali. 12 Lere onne Abraham na'ileheredi lakemen ka naruri me'e, maa hono moriyana. Eni penia aiupun anan nammori naise kaliyoro man minle a'am norodosle man minle herraram.

Ibrani 11:13 35 Ibrani 11:2113 Hi onne na'akeme akin naili'il hehen nanumene

maki. Hi kar kokala inhawe man Makromod Lalapnouwedi mene hir maki, maa hir loiyedi honorok me'enahenia ha onne na'akeme namwali lere man mai. Enipenia hi rauroin kokkoo nou na'akeme onne namwalilere man mai, de akin nahuwa'an mamani. Hi akinnahuwa'an newekala nou onne namwali de hi ra'aheni,“Lo'o ik kamwali do'on awan noro ma nala leliyara lolonoho wawan eniyeni, kan hi'i haida.” 14 Ri man wakununaise onne kukul nahenia hi maha ranoin onno namehinnamwali rir nohorai. 15 Hi ka rahinorok rir nohorairamharhara onne, ono ka ranoin kalla wali wali'ur, 16maahi ranoin noho man wa'an narehi nalewen nano nohoonne. Hi ranoin nohoman aile a'am raram, deMakromodLalap ka nawawa namwali hiriraMakromod. An kokala hi,de Ai na'akenedi kote man wa'an hir minle me'e.

17-18 Abraham akin naili'il, de lere Makromod Lalapmai kene Abraham hopon nala anan Isak namwali honoikanani, Abraham namkene derne nakani. Lere nonoluMakromod Lalap nala Nin nou ma namkene Abrahamna'ahenia, “Lermanmai nano anum Isak, o upun anumhenammori naise Ya'u konohiyedi o me'eni.” * KadeAbraham lernaledi Nin nou onne, maa an derne nakanimamani, de namkene nesne anan mahaku onne nalenamwali honoi kanani. 19 Abraham hi'i heheni ononauroin kokkoo nahenia lo'o Isak maki, Makromod Lalapna'amori wali'ur. Ende onne naise Abraham kokalawali'uredi anan nano nina makmaki me'e.

Isak, Yakup noro Yusup, akinhe naili'il Makromod Lalap20 Isak akin naili'il, de ai napanak Makromod Lalap

namre'e namharu anan Yakup noro Esau, la konohi in-hawa ma namwali noro hi lere man mai. 21 Yakup akinnaili'il, de rakan nina lere alam na'akeki horu, ai napanakMakromod Lalap namre'e namharu Yusup ananhe, la* 11:17-18 NN. 21:12

Ibrani 11:22 36 Ibrani 11:29ai nodi nina au ke'eke'en ke'enale leke namriri na'ulinasa'a Makromod Lalap. * 22 Yusup akin naili'il, derakan nin leleher laa honon, an hoponwalinhe na'ahenia,“Makromod Lalap nou nahenia leremanmai Nina ri Israelramhara Mesir, de ma'akene manaku ya'u rurna hokonwawa'anedi leke modi mamhara Mesir.” *

Musa akin naili'il Makromod Lalap23Musa nina ri leleher akin naili'il, de lere mori Musa,

hir po'on tatane onne ma'aruru de hir suware wollowokelu raramne leke yon rai Mesir nesne. Hi ka ramka'ukhi'i onne, kade lere onne rai Mesir komdere resnemouwedi Israel anan mo'oniyana na'akeme. 24Musa akinnaili'il, de lere an lapedi namhene rin wekel ai rai Mesirupun anan. 25 Musa namhene hi'i dohohala leke lernalasoksok murmura lere ida woro'o noro ri Mesir, maa ainahinorok naheniawa'an rehi lernala apinpinhawewerrenoro Makromod Lalap Nin ri. 26 Musa hi'i kenekrohunahenia wa'an rehi lernala hadwei hadwokor noro riIsrael, ono ai nauroin lere man mai Makromod Lalapkikan Kristus namwali Rai, la Ai onne mai nano ri Israelonne. Ende ai akin naili'il nahenia linikir kanaru manMakromod Lalap nala lere man mai, wa'an narehi nanoMesir nin linikir kanaru na'akeme. 27 Ai akin naili'il,de lere ai namhara Mesir ka namka'uk rai nin ahan. Ainamkenemamani, ono an do'onedi Makromod Lalapmanri ka nadedem dodo'onnala.

28 Musa akin naili'il, de hopon ri Israel hi'i Lere AlamLalap Paska, la an hopon wetik rara lolo rir nakar nin nikeheneli, leke lere Makromod Nin hophopon a'am rarammai leke nesne tatan anulu lolo noho Mesir, ka nesneIsrael anan anulu enihe. 29 Ri Israel onne akin naili'il,de Kahi Memere onne nahina'ar namwali woro'o leke hi* 11:21 NN. 47:31—48:20 * 11:22 NN. 50:24-25, Kel. 13:19

Ibrani 11:30 37 Ibrani 11:37rala'a lolo onnomanapro'uk,maa kahi onne uinmouwediri Mesir man lernohi enihe.

Ri nonolu man akin naili'il Makromod Lalap30 Ri Israel akin naili'il penia hir laliwewer kota Yeriko

lere wo'ikku raram mene kota onne nina lukur lapanapye'er. 31 Lere onne ri Israel ida woro'o mai koklolora'inau kota Yeriko leke rauroin naruri, ee ka, la Rahabma namwali maekyaka onne kokala hi wawa'anedi ono aiakin naili'il Makromod Lalap, de kan maki wewerre norori ma kan derne nakani Makromod Lalap lolo kota onneraram.

32Nammorimakunman ya'u raramnodiwakunue,maaleken kaale wakunu ma na'ono Gideon, Barak, Simson,Yefta, Daud, Samuel, noro nabi-nabi namehin. 33 Hionne na'akeme akin naili'il Makromod Lalap penia hirhi'i heheni: Hi heruwali rarehiyedi hair-hair, heruwaliramwali ma nodi molollo ma namlolo lolo rir lekloi, laheruwali lernala inhawe man Makromod Lalap nouwedi.Heruwali hi'i singe kanwerrewawan, 34heruwali karmakilolo aiye man mormori lalap raram, la heruwali rahalenano ri ma nodi raa dare. Heruwali ka raruri me'e, maalernala ruri wali'ur, penia raruri wake'e rehiyedi ara rororir arwali man mai nano kote namehin. 35 Maeke maakin naili'il lernala wali'ur rir ri man makiyedi maa moriwali'ur.

Ri namehin ma akin naili'il aile ma ne'e lernala apin-pinha noro makmaki ono hi ramhene ra'okul MakromodLalap. Hi rahinorok nahenia lo'o makiyedi, ka ramkenelolo makmaki onno, maa mori wali'ur la lernala or'oridardari man wa'an narehi. 36 Heruwali lernala hadweihadwokor, riuk rerhe, rodi rantan wuku, la rala laa buiraram. 37 Heruwali rodi waku wasle hehen nanumenemaki, rodi ne'er ne'er ramwali woro'o, rodi raa daresne.Heruwali rir nainair kaale de rodi pipdume noro pipiketawa ulikne hi'i nainair lalaa mamai. Heruwali ra'alehe

Ibrani 11:38 38 Ibrani 12:3-4haida-haida, heruwali lernala nuknukur noro apinpinhanammori. 38Hir lalaa mamai lolo wo'or mamun, la minleku'il-ku'il noro lo'o-lo'o ma aile wo'or. Noho wawan eninamehiyala de ka namwali onno man wa'an hir minle!

39 Ri onne na'akeme hi'i Makromod Lalap akinnahuwa'an ono hi akin naili'il Ai wawa'an, maa lereonne hi kar lernala ha ma na'ono man Makromod Lalapnouwedi hi makun, 40 ono Ai na'akenedi nou man wa'annarehi nala maika leke ik koro hi lernala wewerre. EndeNin panaeku ik koro hi lernala Nin nou onne wewerre,leke ik na'ahoru kamwali ri ma namlolo wake'e lolo Aileken kalarna.

12Nounaku lernohi Yesus Nin hini'i wenewhe

1 I wal'u na'ahoru! Ik kauroin nahenia ri ma akinnaili'il nonolu onnenihe mahar lawuku po'on ika, la hiramwali kunukunohi leke ra'alapa ik akin! Iknik mori-mori lolo noho wawan eniyeni naise ma na'ohi larlari!Ende wa'an rehi ik sopoledi hahaa noro dohohala manamwali ew'ewek kawkawa, leke ik kamkene lari kokkoololo kalla manMakromod Lalap kukuledi maika eni. 2Yonpo'on laa mariri malanna, maa po'on mehe Yesus. Aipenia ma na'ori honorok maika leke ik akin naili'il Aimamani, la An hi'i ik akin namkene naili'il Ai rakan lereAn mai wali'ur. Yesus kerhu apinpinha hehen nanumenemaki lolo au kekiyowok. Nadedem ri man maki lolo aukekiyowok nawawa wake'e, maa Yesus ka nawawa ono Ainauroin nahenia Nin wewerek pananaka onne horu, Anlernala rere'e harharu lolo a'am raram ma nahuwa'an Aiakin wake'e. Enla lere eniyeni Ai naikoro lolo MakromodLalap herne malanna rodi molollo wewerre.

3-4 Yon hamlinu nahenia Yesus me'ene lernalanuknukur noro apinpinha nano ri man ailanna ma karsuk Ai, leke yonmi akim tana, maami akim eren namkene

Ibrani 12:5 39 Ibrani 12:11naili'il mamani, la madiyaka leke mampe'el hi'i ha manwa'an mamani. Kade ri aile man hi'i sus mi mamani,maa mi kam lernala makmaki naise Yesus makun. 5 Yonhamlinu Horok Lap Lirna ma na'alap mi akim! HorokLirna onne na'aheni Makromod Lalap napolu maikaananhe la Ai na'aheni,

“Makromod anan na'ahoru! Yom po'on lewen Makro-mod Lalap Nina wanakuku ki mi, la lo'o An dadiyala miyono mi akim tana, 6 ono ri na'akeme man MakromodLalap naramyaka, An nounaku la nukur. Onne namwalitanada nahenia mi mamwali Ai anan kokkoo.”*

7 Ende lo'o mim lernala apinpinha yon mi akim tana,maa kerhu mamani, ono mi mauroin nahenia apinpinhaonne namwali nounaku noro nuknukur nano mi Ammuman aile a'am raram. Lolo noho wawan na'akeme paphenadedem nala wanakuku noro nounaku ananhe, la lereromromo nukur hi haenhi! 8Makromod Lalap hi'i heheninoro Ai anan na'akeme haenhi, de lo'o mi kam lernalanuknukur la nounaku makun, onne nin panaeku mi kamamwali Ai anan mememen! 9 Lere iknik pape nukurmaika, ik horhawe la derne kakani. Ende wa'an rehi ikderne kakani rehrehi lewlewen iknik Pape man aile a'amraram, leke ik lernala or'ori dardari ma kan horu!

10 Ik kauroin nahenia lere tatana ik makun, iknikapapa man aile mai noho eni wakuku la nala nounakumaika, maa rir wanakuku noro nounaku onne ka naiseMakromod Lalap Nine, ono hir lernohi inhawe man hirahinorok wa'an. Enimaa Makromod Lalap raram nodiwakuku la nala nounaku leke ik lernala ha man wa'anwake'e, leke kamwali ri man moumou dewdewe naise Aihaenhi. 11Memennamlolo lere ik lernala apinpinha onne,ik kahere la sus rehi, maa lere man mai apinpinha onnehi'i ika kamwali ri man akin namlina namkai, la iknik* 12:6 Ams. 3:11-12

Ibrani 12:12 40 Ibrani 12:19hini'i wenewhe eren namlololo wake'e, horo nahenia ikderne kakani Nin wanakuku noro nounaku wawa'an.

Ida man mori wawa'an noro ida12 Ende i wal'u na'ahoru, yon mi akim tana, maa hi'i

mi liman ein naruri, leke yon mi ein korno ruru me'e!13 Ma'adudu kalla leke mi walinhe ma akin ka naili'ilwawa'an makun yon sus hir lole, maa hi akinhe erennaruri naili'il. Mi walin onne naise ri ma ein he'ehe'e dewa'an rehi lolo kalla ma namdudu la namnenehe onne,leke yon nediyawa, maa wa'an wali'ur.

14 Mahehe leke ida man mori wawa'an noro ida, lamadiyaka mi leke yon hi'i dohohala, ono lere manmai ri man moumou dewdewe lolo Makromod Lalapleken kalarna meher do'on Makromod. 15 Madiyakawawa'an leke yon mi ri mahaku kar peinohi MakromodLalap Nin rere'e harharu de wali kili'urne. Yon mi rimahaku mamwali naise au or'ori man ra'an meru, denano'onyaka mi, penia ri nammori lolo kalla man laayakan. 16Madiyaka wawa'an leke yono mim holi yak lekeyak, la yon maise Esau ma kan horhawe Makromod Lalap.Esau onne namwali Isak anan anulue, maa ai kan peinohinin pusake, de nala walla herre noro ha ra'u ida mehe.17 Yono mim hi'i heheni, ono mi mauroin nahenia kanalo'ol ne, Esauherredi ninhonorokpanaeku, denapanakan'anhedi leke aman namre'e namharu, maa kan yadi.Esau nahere la nahehe nanoin kalla leke lernala rere'ehaharu wali'ur, maa leken kame'el.

Ik mai Makromod Lalap man mori laa ewi-ewi18 Mi eniyenihe kam lernala ha man hi'i ri Israel

ramka'uk nonolu eni. Ler nonolu onne Makromod Lalapwakunu noro ri Israel lolo wo'or Sinai. Wo'or Sinaionne namwali wo'or nadedem, maa lolo wo'or onne hirdo'on aiye man mormori noro aiye mahu nammori, nohoha'aha'a noro anna lalap. 19 Enla hir derne neknekir lalap

Ibrani 12:20 41 Ibrani 12:25naise kowuri lirna, la derneMakromodLalapwakununodiLirna ma naruri wake'e, penia hi ramka'uk rehi. Ler onnekar kerhu derne Lirn onne de rapanak leke yon wakunuwali'ur noro hi. 20Hi ramka'uk maki, ono Lir onne hoponhi na'ahenia, “Lo'o ri mormori me inhawe memehe, mairakan wo'or eniyeni, rodi waku waslesnedi.” * 21 Inhaweman ri Israel do'on onne lewlewen, de hi'i hi ramka'ukrehi penia Musa me'ene na'aheni, “Ya arururuwa'u la yaamka'uk rehi!” *

22 Enimaa mi eniyeni lernala ha man wa'an narehionne! Ler eniyeni Makromod Lalap wakunu noro mi loloAi Anan mememen. Mimmaiyedi wo'or Sion ma namlolonoro Kote Yerusalem man aile a'am raram. MakromodLalap man mormori laa ewi-ewi minle kote onne. Loloonnemim pakromo noro hophopon a'am raram riwriwanrahrahu man lawuku rahinara ra'uli rasa'a MakromodLalap. 23 Lolo onne, mim pakromo noro MakromodLalap ananhe dedesneni, ma naranhe horokedi lolo a'amraram me'e. Mim pakromo noro Makromod Lalap manho'ok kail ri mormori noho wawan eni na'akeme, la mimpakromo noro ri ma akin naili'il man makiyedi lolo nohowawan nonolu eni. Ri onnenihe ramwali ri molololoMakromod Lalap leken kalarna, la lere eniyeni moumoudewdewe naise ri ma na'alehe dohohala ida me'e. 24Mimpakromo noro Yesus haenhi. Ai penia Man Hari Kalla NouWorworu ki mi. An maki, la rarna ma nakliu onne wa'annarehi Habel rarna, ono Yesus rarna huriyedi ika nanoiknik dohohala. *

25 Ende nakinemen ki mi! Yom hi'i de kam dernemakani Ai man loikaru Makromod Lalap Lirna Wawaneniyeni! Nonolu Musa loikaru Makromod Lalap LirnaWawa'an ri Israel lolo noho wawan, maa hi kar dernerakani, de lernala hunukum. Ik kauroin Makromod Lalap* 12:20 Kel. 19:12-13 * 12:21 Ul. 9:19 * 12:24 NN. 4:10

Ibrani 12:26 42 Ibrani 13:4wakunu noro ika nano a'am raram lolo Yesus manmehenmai noho wawan loikaru Lirna Wawa'an maika! Emenealhi'ihepe ik kak derne? Lo'o ik lernala hunukum, eeka?! Namlolo kokkoo lo'o ik kak derne kakani ik lernalahunukumman werek wake'e!

26 Lere nonolu onne Makromod Lalap wakunu norori Israel lolo wo'or Sinai eni, de Ai Lirna hi'i nohonado'odo'o. Enimaa lere eni An nou na'ahenia, “Lerman mai Ya ado'odo'o noho raram wali'ur noro idewea'am haenhi.” * 27 Makromod Nin wanakunu onnekukul nahenia lere man mai An do'o e'er mouwedi hawo'ira na'akeme man An hi'i eni. Enpenia lere man maiMakromod Lalap naiye'eredi noho wawan eniyeni, maainhaweman lernohi Nin honorok panaeku, onnemehe kanawollo de namkene laa ewi-ewi.

28 Ende i wal'u na'ahoru! Ik lernala onno lolo Makro-mod Lalap Nin Noho Worworu ma namkene laa ewi-ewi, de mai ik kapanak trimkasi mamani, ka'uli kasa'aMakromod Lalap kodi aki man mou, horhawe la dernekakani Ai mamani. 29 Ik horhawe la kamka'uk MakromodLalap ma nodi molollo hukum ri, ono Ai onne naise aiyema na'an mouwedi ha wo'ira.

13Hi'i hehewi leke kahuwa'an Makromod Lalap akin?

1 I wal'u na'ahoru, ya apanak mi ida ma naramyak idanaise ri ma na'unara noro ma na'umo'oniwali, ono mimamwali mahaku lolo Kristus. 2Lo'o ri manmi kamauro-roinalamakunmaiminim nakar, kokala wawa'anedi! Lo'omim horhorok nahenia ri aile nonolu man kokala do'onawan lolo nakar, la pene'ek do'on awan onne ri mormorinadedem, maa ma namlolo hi onnenihe hophopon a'amraram! 3 Ilitolle ri man minle bui raram naise moro minlebui raram wewerre. Pakuwala ri man lernala apinpinhanaise mim lernala apinpinha wewerre haenhi. 4 Ya'u* 12:26 Hag. 2:6

Ibrani 13:5 43 Ibrani 13:11hopon ri na'akeme horhawa hohoo, leke mo'oni maekeida man horhawa ida. Makromod Lalap ho'ok kail rina'akememan holi yak leke yaka, la lerwa'u hailai. 5Yonohurinohi kupan nodi molollo minim morimori, maa hi'imi akim nahuwa'anedi noro inhawe man mim lernaledime'e, ono Makromod Lalap na'ahenia, “Ka'u hoikaru omemehedi, la ka'u huri we'er o laa ewi-ewi.” *

6 Ende ik ka kamka'uk ka'aheni, “Makromod mehenpaku ya'u, de ka amka'uk haida man ri mormori noho eniwawan hi'i maya'u.” *

7 Yom hamlinu minim ri man panulu. Hi penia mandedesne loikaru Makromod Lalap Lirna Wawan ki mi.Po'on wawa'an rir morimori rakan lere hir maki, la ler-nohi hi leke mi akim naili'il Makromod Lalap namnenehehi akin naili'il haenhi. 8Yesus Kristus onne kar herre nanononolu, lere eni, la rakan laa ewi-ewi.

9 Yom lernohi wanakuku warna-warna ma nodi mi laakalla yakanne. Kalle yakan onne naise Yahudi rir holoorhalauk ma na'ono hanana'an nonomun. Ri Yahudi onnelernohi holoor halauk nammori, maa onne ka na'aruri hiakin, la ka nala or'ori dardari ma kan horu hi. Wa'anrehi ik ka'alap ik akin noro Makromod Lalap Nin rere'eharharu man Ai naledi maika me'eni! 10 Iknik honoikanani lolo honoi kanani onno man aile a'am raramwa'an narehi hirira, ono Yesus penia namwali iknik honoikanani leke na'ohunahala iknik dohohala, la Ai nala or'oridardari ma kan horu maika. Enimaa, ri aile man pene'ekkeneri hono'ok nin honoi kanani onne hi'i hi ramwali rimolololo, de hir pu'ik heli keneri hono'ok onne makun.Hi onne kar lernala haida-haida nano Yesus Nin hini'iwenewhe onne.

11 Nonolu imam man kulu narehi nodi ha mormorirarna laa Onno Man Moumou Dewdewe Wake'e raram,* 13:5 Ul. 31:6, 8 * 13:6 Mzm. 118:6

Ibrani 13:12 44 Ibrani 13:20maa ha mormori man makiyedi onne rodi laa kote pa-harne mene harna. 12 Onne namnenehe Yesus lernalaapinpinha hehen nanumenemaki lolo kota paharne. Lereonne Ai nodi rarna mehe na'amou ri mormori nanorir dohohala. 13 Ende yon ik lolo kalla namehin, maakamkene lernohi Yesus mamani, kade rin hadwei had-wokor maika naise hir hadwei hadwokor Yesus lolo kotapaharne haenhi. 14 Lolo noho eni ik kak lernala kota manamkene, maa ik akin naili'il nahenia leremanmai ikminlolo kota ma namkene laa ewi-ewi.

15 I wal'u na'ahoru! Yesus penia man hi'i lir napanak lapaku ika leke ka'uli kasa'a Makromod Lalap. Iknik ul'ulisasa'a onne namwali honoi kanani ma namlolo wake'e,de mai ik ka'uli kasa'a Ai mamani leke ri noho wawanna'akeme rauroin Ai onne namwali ik Makromod!

16 Yom hamlinu hi'i ha man wa'an mamani, la wa'anrehi ik paku ri lolo rir lelehe loloi mamani. Hini'i onnepenia namwali honoi kanani ma nahuwa'an MakromodLalap akin. 17 Horhawe minim man panulu la dernemakani, ono Makromod Lalap hopon hi ilitolle ki mi lekemi akim eren namkene naili'il, la lere manmai hir konohiMakromod Lalap inhawa hir hi'iyedi me'eni. Dernemakani hirira honoponmodi akimanmou la lernohi, lekemi mahuwa'an hi akin. Lo'o kam derne makani, minimhini'i onne hi'i hi akin werek, la lo'o mim hi'i sus hi, onnekan paku mi haenhi!

18 I wal'uhe, ya apanak mim hi'i lir napanak lekeMakromod Lalap pakuwala mayai. Ai mauroin naheniaai modi honorok aki man mou la ai raram nodi hi'i hama namlolo mamani. 19Ya apanak an'anhedi mim hi'i lirnapanakMakromod Lalap leke An hari kalla de ya'u pelekwali wali'ur ki mi.

Lir napanak man horu20 Ik Makromod Yesus maki, la rarna rodi ra'ono raw-

inauMakromodNin NouWorworu. EnlaMakromod Lalap

Ibrani 13:21 45 Ibrani 13:25na'amori Ai wali'ur nano Nin makmaki, la Ai namwaliiknik Man Huri man wa'an, la ik kamwali Nin pipdumamememen! Ende ya'u hi'i lir napanak Makromod Lalapma nala maika aki ma namlina namkai, 21 leke Ai nala hawo'ira na'akeme man wa'an ki mi, la ya apanak leke miakim namkene naili'il, la mi mampe'el hi'i Nin panaekumamani. Ya apanak Makromod Lalap howok lolo iknikmorimori leke ik kahuwa'an Ai akin lolo Yesus Kristus!Mai ka'uli kasa'a Ai laa ewi-ewi. Amin!

Lir man horu22 Horok eni deudeul tantana mehe, de ya apanak i

wal'uhe derne makani ainu'u nounaku eniyeni. 23 Ya'ukukunohi mi nahenia ik walin Timotius namharedi buime'e. Lo'o an pelek mai ainu'u nakar, airo ki wewerreka'arala mi. 24 Konohiyala ainu'u tape masi rakanalaminim man panulu enihe na'akeme noro idewe Makro-mod Lalap Nin ri ma aile lolo onne. Ik walin ma nanoItalia aku rir tapemasi rakanala kimi haenhi. 25Ya apanakna'amolia Makromod Lalap nala Nin rere'e haharu ki mina'ahoru.

46

Makromod lalap lirna wawanNew Testament in Kisar

copyright © 2008 Yayasan Sumber SejahteraLanguage: KisarTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Copyright Information© 2008, Yayasan Sumber Sejahtera. All rights reserved.This translation text ismade available to you under the terms of the Creative CommonsLicense: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http:// creativecom-mons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuationof the Bible.Youmay share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from thiswork, provided that you include the above copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us withyour request.The New Testamentin Kisar

© 2008, Yayasan Sumber Sejahtera. All rights re-served.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2014-04-27

47PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 4 Jun 2019 from source files dated 3 Jun201997b91eda-c10a-5f87-8fec-cce597a825a4