Hver borgar? - Sa · Grikkland Ungverjaland Búlgaría Frakkland Slóvakía Danmörk Ítalía Belgía Finnland Noregur Spánn Bandaríkin Eignarhlutur hins opinbera í bankastofnunum

Hver borgar?Samkeppnisumhverfi fjármálafyrirtækja

Greining efnahagssviðs SA

Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðumaður

SFF dagurinn, 27 nóvember 2014

Hver borgar?

1. Íslenski fjármálamarkaðurinn

2. Hvað skýrir mikinn vaxtamun?

3. Samkeppnisumhverfi fjármálafyrirtækja

Hver borgar?




Eigendahópur íslenskra banka og íslenskra tryggingafélaga er mjög ólíkur

Heimildir: Ársreikningar Arion banka, Íslandsbanka, Landsbanka Íslands, MP banka og FME

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Eigendur íslenska bankakerfisins1

- hlutfallsleg skipting

Íslenska ríkið

(45%)

Slitabú gömlu

bankanna

(53%)

Aðrir (2%)

Fjárfestar

(100%)

1 Miðað við viðskiptabankana fjóra

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Eigendur á íslenskum tryggingamarkaði- hlutfallsleg skipting, án Viðlagatryggingar

Innlendir

aðilar (90%)

Erlendir aðilar

(10%)

Þekkjast fá dæmi um eins mikla markaðshlutdeild hins opinbera

Heimildir: Ársreikningar stærstu viðskiptabanka, Global Financial Development Report 2013

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

IndlandSlóveníaÚrugvæ

ÍslandArgentína

BrasilíaRússlandTyrkland

ÞýskalandBretlandPortúgalPólland

ÍrlandÚkraína

SvissHolland

AusturríkiGrikkland

UngverjalandBúlgaría

FrakklandSlóvakíaDanmörk

ÍtalíaBelgía

FinnlandNoregur

SpánnBandaríkin

Eignarhlutur hins opinbera í bankastofnunumm.v. árið 2010, Ísland staðan í árslok 2013

Íslenska bankakerfið er átta landsframleiðslum minna en árið 2008…

Heimild: Útreikningar efnahagssviðs, Macrobond

0x 2x 4x 6x 8x 10x 12x

TyrklandSlóvakía

ChileTékklandUngverjal…Slóvenía

BandaríkinÍsreal

EistlandNoregurKanada

GrikklandÁstralía

FinnlandSvíþjóð

PortúgalFrakkland

SpánnAusturríki

JapanBelgía

DanmörkSviss

Ísland 3F…

Árið 2008: Stærð bankakerfis meðal iðnríkja- fjármálaeignir banka sem hlutfall af landsframleiðslu

meðaltal

0x 1x 2x 3x 4x

SlóvakíaUngverjal…

ChileTyrkland

BandaríkinEistland

SlóveníaTékkland

ÍsraelNoregur

ÍslandKanadaÁstralía

GrikklandSvíþjóð

AusturríkiBelgía

PortúgalFrakkland

SpánnFinnlandDanmörk

SvissJapan

Árið 2013: Stærð bankakerfis meðal iðnríkja- fjármálaeignir banka sem hlutfall af landsframleiðslu

meðaltal

… en hefur alltaf verið agnarsmátt talið í krónum og aurum

Heimild: Útreikningar efnahagssviðs, Macrobond0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000 12.000

TotalbankenSödra Dalarnas Sparbank

Indre Sogn SparebankHalsinglands Bank

Sparekassen SjællandVDK Spaarbank

Sandenes SparebankVestjysk Bank

Helgelands SparebankSparbanken Öresund

AlandsbankenOneSavings Bank plc

Arbejernes LandsbankAldermore Bank

Sparebanken MöreSainsbury bank

Triodos BankSpar Nord

Sparbanken Nord NorgeÍslenska bankakerfið 2013

Sparebanken VestHSBC Trinkhaus & Burkhardt

SydbankLansförsakringar Bank

Jyske BankNordea Bank Norge

Íslenska bankakerfið 2007Nordea Denmark

Nykredit Realkredit GroupSEB

HandelsbankenDNB Group

Danske Bank GroupNordea Group

Heildareignir banka (ma.kr.)

Íslenski skaðatryggingamarkaðurinn er meðalstór í hlutfalli við VLF…

0 1 2 3 4 5 6 7

TyrklandUngverjaland

GrikklandEistlandSlóvakíaPólland

FinnlandSvíþjóð

TékklandPortúgalÁstralía

ÍtalíaNoregur

ÍslandSpánnBelgía

BretlandDanmörkAusturríkiFrakkland

HollandKanada

ÞýskalandSlóvenía

SvissÍrland

Bandaríkin

Skaðatryggingar: Bein heildariðgjöld árið 2012% af VLF

Heimild: OECD

… en íslenski líftryggingamarkaðurinn er minnstur meðal OECD ríkja

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

ÍslandTyrklandEistland

GrikklandSlóvenía

UngverjalandKanada

SlóvakíaTékklandFinnland

AusturríkiPóllandSvíþjóðSpánn

ÁstralíaNoregur

ÞýskalandHolland

PortúgalÍtalíaSviss

BandaríkinFrakkland

BelgíaDanmörkBretland

Írland

Líftryggingar: Bein heildariðgjöld árið 2012% af VLF

Lífeyrissjóðskerfi eru almennt minni í öðrum ríkjum en þar eru söfnunartryggingar algengt sparnaðarform.

Slíkar greiðslur teljast til iðgjalda og skekkja því samanburðinn töluvert.

Heimild: OECD

Iðgjöld á hvern starfsmann eru hærri en meðaltal OECD ríkja

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000 4.500 5.000

Ungverjaland

Pólland

Eistland

Tyrkland

Portúgal

Slóvakía

OECD

Ítalía

Ísland

Austurríki

Finnland

Svíþjóð

Danmörk

Írland

Bein heildariðgjöld á starfsmann árið 2011þús. USD

Iðgjöld á hvern starfsmann veita vísbendingu um framleiðni og skilvirkni atvinnugreinarinnar. Þau mælast

hærri hjá þeim löndum þar sem söfnunartryggingar eru hlutfallslega miklar.

Heimild: OECD

Hagkvæmni íslenskrar viðskiptabankastarfsemi er aftur á móti lítil í

alþjóðlegum samanburðiErfitt er að ná fram stærðarhagkvæmni á Íslandi vegna dreifðrar byggðar og fámennis. Framfarir hafa þó

orðið á undanförnum árum og bankaútibúum hefur fækkað ört.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Ísland 2004Spánn

Ísland 2008Ítalía

PortúgalSviss

BelgíaÍsland 2014

FrakklandSlóvenía

GrikklandBandaríkin

DanmörkJapan

ÁstralíaÍrland

KanadaTékkland

SvíþjóðHollandEistland

UngverjalandAusturríki

ÞýskalandFinnlandNoregur

Fjöldi bankaútibúa á 100 þúsund fullorðna íbúa árið 2012

Heimild: World Bank, FME

Eru íslenskir bankar samkeppnishæfir?

Vaxtamunur er nú mikill í sögulegum samanburði en hefur farið minnkandiSamfara vaxandi lántöku erlendis og aukinni gírun minnkaði vaxtamunur á árunum 2004-2007. Hafandi

aukist verulega eftir hrun fer hann nú aftur minnkandi, m.a. samfara minni verðbólgu.

Heimildir: Ársreikningar fjögurra viðskiptabanka, útreikningar efnahagssviðs

0%

1%

2%

3%

4%

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20141H

Vaxtamunur íslenskra viðskiptabanka- hreinar vaxtatekjur í hlutfalli við meðalstöðu heildareigna

Fjármálahrun

Vaxtamunur íslensku bankanna er meiri en í samanburðarlöndum…Vaxtamunur íslensku bankanna er mikill hvort sem litið er til stórra banka í öðrum löndum eða banka sem

eru nær íslensku bönkunum að stærð.

1 M.v. að heildareignir „minni banka“ < 6.000 ma.kr., heildareignir „stærri banka“ > 13.000 ma.kr.

0%

1%

2%

3%

4%

5%

Danmörk Bretland Svíþjóð Noregur Evrópa Íslenskirbankar

Danmörk Bretland Svíþjóð Noregur Evrópa

Vaxtamunur 2013- hreinar vaxtatekjur sem hlutfall af heildareignum

Stærri bankar1Minni bankar1

Heimildir: Ársreikningar banka í úrtaki, útreikningar efnahagssviðs

… og skera þeir sig enn meira úr ef þjónustutekjum er bætt við

Álagning banka á viðskiptavini kemur auk vaxtamunar fram í álögðum þjónustugjöldum. Þjónustutekjur

eru stærri tekjulind fyrir íslenska banka en almennt er í nágrannaríkjum.


0%

1%

2%

3%

4%

5%



Vaxtamunur og þjónustutekjur 2013- hreinar vaxtatekjur sem hlutfall af heildareignum

Þjónustutekjur

Minni bankar1 Stærri bankar1


Hver borgar?




Hvað skýrir mikinn vaxtamun bankanna?


1. Íslenskir bankar eru smáir í alþjóðlegum samanburði

1. Íslenskir bankar eru smáir í alþjóðlegum samanburðiStærðarhagkvæmni er í rekstri innlánsstofnanna. Stórir bankar hafa almennt betra lánshæfi, eiga

auðveldara aðgengi að lánamörkuðum og eru kerfislega mikilvægir (óbein ríkisábyrgð).

0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000

Vaxta

munur

Heildareignir (ma.kr.)

Samband vaxtamunar og heildareigna

Íslandsbanki


MP banki

Landsbankinn

Arion banki



2. Íslenskir bankar eru dýrir í rekstri


0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%



Kostnaðarhlutfall- kostnaður, launagjöld og rekstrarkostnaður án virðistbreytinga sem hlutfall af eignum



Þrátt fyrir að búast megi við hlutfallslega miklum kostnaði hjá íslenskum bönkum sökum smæðar þá er

kostnaður við rekstur þeirra umtalsvert meiri en hjá erlendum bönkum sem eru svipaðir að stærð.





3. Íslenskir bankar eru að mestu fjármagnaðir með innlánum

3. Íslenskir bankar eru að mestu fjármagnaðir með innlánumAlmennt eru innlán stærri hluti fjármögnunar minni banka en þeirra stærri. Innlánafjármögnun er ódýr og

veitir því tækifæri til að auka vaxtamun en um leið eykur hún bæði líftímaáhættu og rekstrarkostnað.

Stærri bankar1Minni bankar1


0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%



Innlán í hlutfalli við eignir


Vaxtamunurinn er talsvert minni á innlendri markaðsfjármögnun bankanna

• Frá árinu 2012 hafa viðskiptabankarnir gefið

út sértryggð skuldabréf, bæði verðtryggð og

óverðtryggð.

• Slík markaðsfjármögnun er þó enn mjög

takmörkuð og nemur einungis um 1-3% af

heildarfjármögnun bankanna.

• Reiknaður vaxtamunur bankanna hefur verið

um 3% á síðustu þremur árum en skv. mati

efnahagssviðs er vaxtamunur á sértryggðri

skuldabréfafjármögnun í kringum 1%.

3%

1%

0%

1%

2%

3%

4%

Vaxtamunur Reiknaður vaxtamunur afinnlendri markaðsfjármögnun

Vaxtamunur eftir tegundum fjármögnunar- meðaltal áranna 2012-2014

Heimildir: Útreikningar efnahagssviðs, Macrobond, VBSÍ





4. Íslenskir bankar búa við fjármagnshöft

4. Íslenskir bankar búa við fjármagnshöftLánshæfi bæði ríkissjóðs og innlendra fyrirtækja ber verunnar innan fjármagnshafta merki. Erlend

markaðsfjármögnun ber hátt áhættuálag og dregur það úr getu innlendra banka til að bjóða hagstæð kjör í

erlendum myntum.

2001 2002 2004 2006 2007 2009 2011 2012 2014

Lánshæfi ríkissjóðs (S&P)

A+

AA-

A+

A

BBB-

Spákaupmennskuflokkur

Heimildir: Seðlabanki Íslands, Samtök atvinnulífsins

0%

1%

2%

3%

4%

Ríkissjóður Bankar

Fjármagnskostnaður á erlendum mörkuðum- álag ofan á grunnvexti

2005 2014






5. Íslenskir bankar eru með miklar áhættuvegnar eignir

5. Íslenskir bankar hafa hátt hlutfall áhættuveginna eignaEignir banka eru vegnar eftir áhættu og eru íbúðalán metin áhættulítil. Sterk staða Íbúðalánasjóðs hefur því

áhrif til aukningar hlutfalls áhættuveginna eigna á efnahagsreikningum annarra útlánastofnanna.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%



Áhættuvegnar eignir í hlutfalli við heildareignir










6. Íslenskir bankar eru með hátt eiginfjárhlutfall

6. Íslenskir bankar eru með hátt eiginfjárhlutfallÁvöxtunarkrafa eigin fjár er hærri en á annars konar fjármögnun enda áhættumeiri fyrir fjárfesta. Undir

eðlilegum kringumstæðum eykur hátt eiginfjárhlutfall því fjármagnskostnað banka.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%



Eigið fé í hlutfalli við heildareignir



Heimildir: Ársreikningar stærstu viðskiptabankanna, útreikningar efnahagssviðs








7. Íslenskir bankar búa við óstöðugleika

7. Íslenskir bankar búa við óstöðugleikaHávaxtaumhverfi er iðulega samtvinnað óstöðugleika og mikilli verðbólgu. Slíkt umhverfi eykur áhættu alls

reksturs og gerir hann ófyrirsjáanlegri sem endurspeglast í hærri útlánavöxtum og auknum vaxtamun.

Ástralía

Frakkland

Kanada

Chile

Tékkland

Grikkland

Ungverjaland

Írland

Ísrael

Japan

Nýja Sjáland

Noregur

Pólland

SlóvakíaSlóvenía

Sviss

Bretland

R² = 0,4895

0

1

2

3

4

5

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Vaxta

mu

nu

r m

eð

al

ban

ka 1

Stýrivextir (%)

OECD: Samband vaxtamunar banka og stýrivaxta- meðaltal áranna 1999-2011

Ísland

1 Vaxtamunur reiknaður skv. skilgreiningu Bureau van dijk

Heimild: Macrobond

















Skýrist ekki af „sér-íslenskum“ aðstæðum

Hver borgar?




Aukin útlán bankanna takmarkast af lítilli eftirspurn fyrirtækja eftir lánsfé

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Innlend útlán innlánsstofnanna til fyrirtækja- breyting milli ára, leiðrétt fyrir verðlags- og gengisbreytingum

Heimild: Seðlabanki Íslands

Hægur útlánavöxtur helst í hendur við hóflegan hagvöxt og óvissu í fjárfestingaumhverfi fyrirtækja. Íslensk

fyrirtæki hafa undanfarin ár greitt niður skuldir fremur en að fjármagna nýjar fjárfestingar.

Aukin útlán bankanna takmarkast af lítilli eftirspurn fyrirtækja eftir lánsfé

-80

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Innlend útlán innlánsstofnanna til fyrirtækja- breyting milli ára, leiðrétt fyrir verðlags- og gengisbreytingum

Efnahagsbatinn hefst

Heimild: Seðlabanki Íslands

Hægur útlánavöxtur helst í hendur við hóflegan hagvöxt og óvissu í fjárfestingaumhverfi fyrirtækja. Íslensk

fyrirtæki hafa undanfarin ár greitt niður skuldir fremur en að fjármagna nýjar fjárfestingar.

Útlánamarkaður: Ólíkir aðilar keppa um takmarkaðan fjölda útlána

Heimildir: Seðlabanki Íslands, ársreikningar viðskiptabanka, LÍN, Íbúðalánasjóður

45%

45%

10%

Ríkisstofnanir Bankastofnanir Lífeyrissjóðir

40%

17%5%

37%

Bankastofnanir Fyrirtækjaskuldabréf Aðrir Erlendir aðilar

Hlutfallsleg skipting heildarútlána til

fyrirtækja í árslok 20131

Bankastofnanir eiga undir högg að sækja á bæði fyrirtækja- og einstaklingsmarkaði. Samkeppnisaðilarnir

eru að stórum hluta erlendir eða opinberir aðilar sem búa við starfsskilyrði mjög ólík bönkunum.

Hlutfallsleg skipting heildarútlána til

heimila í árslok 2013

1 Án eignarhaldsfélaga, verðbréfa- og fjárfestingasjóða og hins opinbera

Tryggingamarkaður: Innlendir aðilar ráðandi

1 M.v. 2010 án Viðlagatrygginar2 Að frátöldum lífeyristryggingum

Heimildir: OECD og FME

5%

95%

Hlutfallsleg skipting á skaðatryggingamarkaði1

Erlendir aðilar Innlendir aðilar

96%

Hlutfallsleg skipting á líftryggingamarkaði2

Erlendir aðilar Innlendir aðilar

4%

Íslensk vátryggingafélög mæta lítilli samkeppni erlendis frá, hvort sem litið er til skaða- eða líftrygginga.

Tryggingamarkaðurinn er því einsleitari en útlánamarkaðurinn að því leyti að aðilar búa við líkari

starfsskilyrði.

Skattar og gjöld fjármálafyrirtækja hafa aukist umtalsvert undanfarin ár

Aukin skattbyrði fjármálafyrirtækja á undanförnum árum hefur að miklu leyti komið til vegna álagningar

ótekjutengdra skatta.

Heimild: SFF

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Skattar og gjöld á fjármálafyrirtæki í rekstri- í mö.kr, áætlun fyrir árið 2014

Tekjutengdir skattar og gjöld Ótekjutengdir skattar og gjöld

Eftirlitskostnaður fjármálastofnanna eykst meðan bankakerfið minnkar...Starfsmönnum við fjármálaeftirlit hefur farið fjölgandi undanfarin ár. Árið 2013 voru sjö stöðugildi hjá FME

á hvern banka í eftirliti en almennt eru eitt til tvö stöðugildi á hvern banka á Norðurlöndunum.

Heimild: SFF

0x

1x

2x

3x

4x

5x

6x

7x

8x

0

400

800

1.200

1.600

2.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Útgjöld til FME og stærð bankakerfis

Eftirlitsgjald til FME, m.kr. (v.ás)

Stærð bankakerfis sem hlutfall af VLF (h.ás)

0

0,01

0,02

0,03

0,04

0,05

0,06

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Eftirlitsgjald sem hlutfall af eignum bankanna

%

… en á sama tíma hefur vaxtamunur lækkað

0

5

10

15

20

25

2,4%

2,6%

2,8%

3,0%

3,2%

3,4%

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Vaxtamunur bankanna og ótekjutengdir skattar og gjöld

Ótekjutengdir skattar og gjöld (h.ás)

Vaxtamunur (v.ás)

ma.kr.

Hagfelld verðbólguþróun hefur dregið úr vaxtamun viðskiptabankanna, en þær auknu álögur sem lagðar

hafa verið á bankastofnanir undanfarin tvö ár eru ígildi um 0,5 prósentustigs meiri vaxtamunar.

Heimildir: Ársreikningar stærstu viðskiptabankanna, útreikningar efnahagssviðs, SFF

2,7%

+2,2%

-0,5%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

Vaxtamunuríslensku bankanna

Áhrif skatta- oggjaldahækkana

Vaxtamunur minninorrænna banka

Áhrif skatta- og gjaldahækkana á vaxtamun

Arðsemi bankanna hefur dregist saman ef frá eru taldar virðisbreytingar

Heimildir: Ársreikningar stærstu viðskiptabanka, Frjáls verslun, útreikningar efnahagssviðs

1Arðsemi eigin fjár = hagnaður af áframhaldandi rekstri / meðaltal eigin fjár í lok og við upphaf árs. Arðsemi eigin fjár án virðisbreytinga en gert er ráð

fyrir að virðisbreytingar beri virka skattprósentu bankanna.

Núverandi markaðskrafa um arðsemi eigin fjár liggur á bilinu 10-13%.

-30%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2010 2011 2012 2013 9M 2014

Arðsemi1 þriggja stærstu viðskiptabankanna og virðisbreytingar

Virðisbreytingar, ma.kr. (v.ás) Arðsemi eigin fjár (h.ás)




-30%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2010 2011 2012 2013 9M 2014



Arðsemi eigin fjár án virðisbreytinga (h.ás)








-30%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

2010 2011 2012 2013 9M 2014



Arðsemi eigin fjár án virðisbreytinga (h.ás)Arðsemi eigin fjár 100 stærstu fyrirækja (h.ás)

Misíþyngjandi skattbyrði milli atvinnugreina

Færa má rök fyrir því að bankastofnanir greiði með einhverjum hætti fyrir ríkisábyrgð innlána. Hafa skal þó

í huga að mikil skattheimta hefur áhrif á fjármagnskostnað almennings og fyrirtækja.

Heimild: SFF

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Tryggingafélög Aðrir Sjávarútvegur Viðskiptabankar

Greiddur tekjuskattur og sérstakir skattar á fjármálafyrirtæki og sjávarútvegi sem % af hagnaði- Árið 2013 en viðskiptabankarnir eru áætlun fyrir árið 2014 vegna breytinga á bankaskattinum

Er fyrirséð að útlánamarkaðurinn muni breytast?

Þrengt hefur verið að fjármálakerfinu með íþyngjandi skatta- og

gjaldaálögum, með auknu regluverki og með aukinni kröfu um

eiginfjárbindingu.

Þrengt hefur verið að fjármálakerfinu með íþyngjandi skatta- og

gjaldaálögum, með auknu regluverki og með aukinni kröfu um

eiginfjárbindingu.

Það kemur niður á skilvirkni innlendra fjármálastofnanna ef þær búa ekki

við sambærileg skilyrði og aðrar erlendar stofnanir.

Vísbendingar að erlendir aðilar séu að auka hlutdeild sína

• Innkoma erlendra aðila á innlendan

lánamarkað er að mörgu leyti jákvæð þróun.

• Opinn lánamarkaður og aukin samkeppni

býður upp á fleiri valkosti fyrir lántakendur.

• Varanlegar skatta- og gjaldaálögur sem lagðar

hafa verið á innlenda aðila munu á endanum

draga úr samkeppnishæfni þeirra gagnvart

erlendum aðilum.

Heimildir: Útreikningar efnahagssviðs

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

2012 2013

Hlutfallsleg stærð erlendra aðila á lánamarkaði fyrirtækja

Er fyrirséð að útlánamarkaðurinn muni breytast?

Á meðan bankarnir eru að mestu leyti fjármagnaðir með innlánum….

…mun fyrirtækjaskuldabréfamarkaður stækka á ný

Á meðan bankarnir búa að mestu leyti við skammtímafjármögnun fylgir því aukin áhætta að veita

langtímaútlán á föstum vöxtum til fyrirtækja. Innan hafta eru bankar ekki samkeppnishæfir um slík lán.

Heimild: Seðlabanki Íslands, útreikningar efnahagssviðs

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

2004 2005 2006 2007 2009 2010 2011 2012 2014

Staða fyrirtækjaskuldabréf sem hlutfall af VLF- skráð og óskráð bréf, miðað við mat SÍ

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Staða fyrirtækjaskuldabréf sem hlutfall af heildareignum bankastofnana

- skráð og óskráð bréf, miðað við mat SÍ

Vísbendingar eru um aukinn vöxt skuldabréfamarkaðar síðustu misseri

Heimild: Seðlabanki Íslands, útreikningar efnahagssviðs

• Árið 2013 og á fyrstu mánuðum þessa árs

voru nýjar útgáfur fyrirtækjaskuldabréfa

svipaðar að stærð og ný útlán

innlánsstofnanna.

• Aukin útgáfa fyrirtækjaskuldabréfa eykur

skilvirkni bæði miðlunar fjármagns til lengri

tíma og milligöngu sem felur í sér pörun

áhættu og líftíma.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2013 2M 2014

Útlán til fyrirtækja

Hrein útlán innlánsstofnanna

Ný útgáfa fyrirtækjaskuldabréfa

Að lokum, hver borgar?

• Mikinn vaxtamun íslensku bankanna má að einhverju leyti rekja til „sér-íslenskra“

aðstæðna, þ.e. smæðar landsins, fjármagnshafta og mikillar eiginfjárbindingar. Þó er ekki

einungis við ytri þætti að sakast en bankarnir eru dýrir í rekstri og er kostnaður þeirra hár

samanborið við erlenda banka af svipaðri stærð.

• Skatta- og gjaldaálögur á fjármálafyrirtæki hafa hækkað verulega og eru auknir skattar

ígildi um fimmtungs af vaxtamuni bankanna í dag. Vaxtamunur bankanna hefur þó

dregist saman síðustu ár en arðsemin jafnframt minnkað.

• Til lengri tíma munu auknar álögur ekki birtast í lakari arðsemi. Varanlegar álögur munu á

endanum koma fram í auknum vaxtamun sem viðskiptavinir bera og draga úr

samkeppnishæfni innlendra fjármálafyrirtækja.

• Að öðru óbreyttu er fyrirséð að útlánamarkaður muni breytast og er sú breyting þegar

hafin.

Ásdís Kristjánsdóttir

Forstöðumaður efnahagssviðs

[email protected]

sími: 590-0080

Óttar Snædal

Hagfræðingur á efnahagssviði

[email protected]

sími: 590-0082

Ólafur Garðar Halldórsson

Hagfræðingur á efnahagssviði

[email protected]

sími: 590-0081

https://twitter.com/efnahagssvidSA/

mailto:[email protected]



https://twitter.com/efnahagssvidSA/

Documents

Hver borgar? - Sa · Grikkland Ungverjaland Búlgaría Frakkland Slóvakía Danmörk Ítalía Belgía Finnland Noregur Spánn Bandaríkin Eignarhlutur hins opinbera í bankastofnunum