How the Eu Works Mk

8/9/2019 How the Eu Works Mk

http://slidepdf.com/reader/full/how-the-eu-works-mk 1/23

К ко отЕв о к т

Ун

О п и с аЕ р О п с К а аУ и ј а

ш отвод н з

н т ту тен ЕУ



К ко отЕв о к т

Ун

О п и с аЕ р О п с К а аУ и ј а

ш от водн з н т ту тен ЕУО н Ев о к т Ун —

К ко бот Ев о к т Ун

Европска КомисијаГенерален директорат за комуникацииПубликации1049 БриселБЕЛГИЈА

Ракописот е завршен во Јули 2012

Насловна страница: © Luis Pedrosa

40 стр. — 21 × 29.7 cm

978-92-79-29386-3doi:10.2770/10555

Луксембург: Канцеларија за публикации на ЕвропскатаУнија, 2012

© Европска Унија, 2012Репродукција на овој текст е дозволена под услов да сенаведе изворот. За репродукција на одделни фотографии,дозвола мора да се побара директно од сопствениците направата. Преведено и печатено од Делегацијата на Европска Унијаво Поранешна Југословенска Република Македонија оданглиски јазик, издание објавен од страна наКанцеларијата за публикации.

Оваа публикација е дел од серијата публикации што на јасен и едноставен јазик објаснуваат што работи ЕУ во

областа на одделните политики, зошто таа е вклучена вонив и какви резултати постигнува.

Доколку сакате да погледнете кои од овие публикации се достапни и може да се преземат од Интернет, појдете на

следната веб-страница :

europa.eu/pol/index_en.htm

К ко от ЕУ? Европа 2020 – стратегијата за економски раст на Европа

Татковците на ЕУ

ЗемјоделствоБуџет

Климатски промениКонкуренцијаПотрошувачи

ЦаринаКултура, аудиовизуелна политика, спорт

Развој и соработкаДигитална агенда

Економската и монетарна унија и евротоОбразование, обука, млади

Вработување и социјални прашањаЕнергија

Проширување

ПретпријатијаЖивотна средина

Надворешни работи/Надворешна и безбедносна политикаНадворешна трговијаБорба против измами

Рибарство и поморски прашањаБезбедност на храната

Хуманитарна помошВнатрешен пазар

Правда, граѓанство, основни праваМиграција и азил

Јавно здравствоРегионална политика

Истражување и иновацииБезбедност и внатрешни работи

Даночна политикаТранспорт

Опис аЕ рОпсКа а У ија



2 3К а К о р а б о т и Е в р о п с К а т а У н и ј а в а ш и о т в о д и ч н и з и н с т и т У ц и и т Е н а Е У

сод ж н

овед во Ев о к т Униј : к ко оти, кој што ви? 3

Ев о киот л мент:гл от н луѓето 9

Ев о киот овет:утв дув ње н т тегиј т 12

советот: гл от н земјите- ленки 14

Ев о к т коми иј : ет т вув ње н з едни ките инте е и 19

ион лните л менти: оведув ње н у идиј но т 23

судот н вд т : имен н вото н ЕУ 24

Ев о к т ент лн нк :о ез едув ње т илно т н ените 26

Ев о киот евизо ки уд:омош з одо ув ње н фин н и киот мен џмент н ЕУ 29

Ев о киот економ ко- о иј лен комитет: гл от н г ѓ н кото о ште тво 31

Комитетот н егионите: гл от н лок лните вл ти 33

Ев о киот Ом уд м н: згледув ње н в шите о л ки 34

Ев о киот у е визо з з штит н од то ите:з штит н в ш т ив тно т 35

Ев о к т инве ти и к нк :инве ти ње во иднин т 36

аген иите н ЕУ 38

овед во Ев о к т Ун

К ко от , ко што в ?

З што з о ув ов у л к ?

Оваа публикација е водич за работењето на ЕвропскатаУнија (ЕУ). Насловот „Како работи ЕУ” се однесува напроцесот на донесување одлуки во рамките на ЕУ и нателата што ги носат тие одлуки. Во центарот на процесот надонесување одлуки се наоѓаат институциите на ЕУ – Парла-

ментот, Советот и Европската комисија – за коинајверојатно сте слушнале, но постојат и други институции.За да објасни како работи ЕУ, оваа публикација започнувасо опис на процесот на создавање на европските закони, апродолжува со претставување на секоја од институциите наЕУ, како и на агенциите и телата што ја потпомагаатнејзината работа.

Ев о к т Ун н к тко

Земјите-членки – 27-те земји што се дел од Унијата – инивните граѓани ја сочинуваат основата на ЕУ. ЕУ еуникатна по тоа што сите нејзини членки се суверени,независни држави што отстапиле дел од својот „суверени-тет” со цел да станат посилни и да ги искористат пред-ностите на големината на ЕУ. Отстапувањето на суверени-тетот всушност значи дека земјите-членки делегирале делод своите надлежности за донесување одлуки на заеднич-ките институции што тие самите ги создале со цел одлукитеза одделните прашања што се од заеднички интерес да седонесуваат на европско ниво, по демократски пат. Оттаму,ЕУ всушност е систем што се наоѓа некаде помеѓу цело-

сниот федерален систем на Соединетите АмериканскиДржави и системот на лабава меѓувладина соработка наОбединетите нации.

ЕУ постигна многу од нејзиното создавање во 1950 годинадо денес. Таа изгради единствен пазар на стоки и услуги,кој опфаќа 27 земји и 500 милиони жители, кои се слобод-ни да се движат и да живеат каде што сакаат. Таа јасоздаде единствената валута – еврото – кое денес севбројува меѓу најголемите светски валути и придонесува заподобро функционирање на единствениот пазар. ЕУ, истотака, е најголемиот носител на програмите за развој ихуманитарна помош во светот. Тоа е само дел од досегаш-ните придобивки на ЕУ. Гледајќи кон иднината, ЕУ работиво насока на надминување на тековната економска кризаво Европа. Таа е на чело на борбата против климатскитепромени и нивните последици; со оглед на тоа што таа

планира понатаму да се проширува, таа им помага насвоите соседи да се подготват за членство во ЕУ и градизаедничка надворешна политика, која има цел да ги шириевропските вредности низ целиот свет. Успешнатареализација на овие амбиции зависи од способноста да седонесуваат ефикасни и навремени одлуки и да се спрове-дуваат на дело.

с огод те н ЕУ

Европската Унија е заснована врз владеењето на правото.Тоа значи дека секој чекор што го направила ЕУ се засноваврз спогодбите што се одобрени од сите земји на ЕУ надоброволен и демократски начин. Сите земји-членкипреговараат и ги одобруваат спогодбите, кои потоа сератификуваат во парламентите или по пат на референдум.

Спогодбите ги содржат целите на Европската Унија,правилата за функционирање на институциите на ЕУ,начините за донесување одлуки и односот меѓу ЕУ инејзините земји-членки. Спогодбите претрпуваат изменисекогаш кога на ЕУѝ се приклучува некоја нова земја-членка. Понекогаш, тие се менуваат со цел да се овозможи

На 9 мај 1950 година, францускиот министер за надворешниработи Роберт Шуман за првпат јавно ги предложи идеите коисе основата на денешната Европска Унија. Затоа, 9 мај се славикако роденден на ЕУ.

© I m

a g e

G l o b e




Ко г доне ув одлук те?

Донесувањето на одлуките на ниво на ЕУ вклучува неколкуевропски институции:

X Ев о киот л мент, кој ги претставува граѓаните на ЕУи чии пратеници тие самите директно ги избираат;

X Ев о киот овет, кој се состои од шефовите на државиили влади на земјите-членки на ЕУ;

X советот , кој ги претставува владите на земјите-членки на ЕУ;

X Ев о к т коми иј , која ги претставува интересите на ЕУкако целина.

Европскиот совет ги дефинира општите политички насоки и

приоритети на ЕУ, но тој нема законодавна улога. НајчестоЕвропската комисија предлага нови закони, коишто гиусвојуваат Европскиот парламент и Советот. Потоаспроведувањето на законите е во рацете на земјите-членкии на Комисијата.

К кв в дов з кон о то т?

Постојат неколку вида правни акти, кои се применуваат наразлични начини:

X регул тив е закон што се применува директно во секоја одземјите-членки и е обврзувачка за нив. Земјите-членки немора да ги вклучат регулативите во своите националнизакони, иако понекогаш таквите измени се неопходни со целда се избегне можниот конфликт меѓу нив.

X Ди ектив е закон што е обврзувачки за сите земји-членки,или за група земји-членки, а нејзината намена е да се

постигне одредена цел. Најчесто директивите мора да севклучат во националното законодавство за да можат да гипостигнат посакуваните резултати. Она што е важно е декасо директивата се одредува резултатот што треба да сепостигне, а како тој ќе се постигне зависи од секоја ододделните земји-членки.

X Одлук може да се однесува на земјите-членки, на групалуѓе или дури и на индивидуални лица. Таа е целоснообврзувачка. Одлуките се користат, на пример, кога станувазбор за предлог за спојување неколку компании.

X п е о ките и ми лењ т не се обврзувачки.

К ко е доне ув т з кон те?

Секој европски закон се заснова врз некој одреден член одСпогодбата, кој се нарекува „правна основа” на законот.Преку неа се одредува која законска постапка треба да сеследи. Таа го дефинира процесот на донесување одлуки,вклучувајќи ги предлозите на Комисијата, читањата одстрана на Советот и на Парламентот, како и мислењата насоветодавните тела. Спогодбата утврдува кога е неопходнаедногласност, а кога е доволно квалификуваното мнозин-ство за Советот да усвои одреден закон.

Поголем дел закони на ЕУ се усвојуваат со „вообичаеназаконодавна постапка”. При оваа постапка, Парламентот иСоветот ја споделуваат законодавната моќ.

Постапката започнува со Комисијата. Кога размислува задоставување одреден предлог, Комисијата често сака да гослушне мислењето на владите, бизнисите, организациитеод граѓанскиот сектор и индивидуалните лица. Комисијатаги вклучува овие мислења во својот предлог до Советот идо Парламентот.

реформа на институциите на Европската Унија или со целда ѝ се доделат нови надлежности на ЕУ.

Последната изменета спогодба – Лисабонската спогодба –беше потпишана на 13 декември 2007 година, а стапи восила на 1 декември 2009 година. Претходните спогодбисега се дел од консолидираната верзија, која се состои одСпогодбата за Европската Унија и Спогодбата зафункционирањето на Европската Унија.

Спогодбата за стабилност, координација и управување наЕкономската и монетарна унија е меѓувладина спогодбашто, во март 2012 година, ја потпишаа сите земји-членкиосвен Република Чешка и Обединетото Кралство. Таа бешеподготвена со цел да се поттикне буџетската дисциплина,да се зајакне координацијата на економските политики ида се подобри управувањето на еврозоната. Во моментов

17 земји на ЕУ го користат еврото како своја валута.

Спогодбата често се нарекува „фискален компакт” и ќестапи во сила на 1 јануари 2013 година доколку 12 членкина еврозоната ја ратификуваат до тој датум.

Оваа спогодба не е спогодба на ЕУ, туку меѓувладинаспогодба за која се планира да стане дел од законодав-ството на ЕУ.

и то т н огод те з ЕУКога во 1950 година францускиот министер за надворешни работи предложи обединување назападноевропските индустрии за јаглен и челик, неговите идеи беа вклучени во Спогодбата од Париз, која бешепотпишана следната година, а предвесникот на ЕУ – Европската заедница за јаглен и челик беше роденa.Оттогаш, ЕУ редовно ги ажурираше и надополнуваше спогодбите со цел да овозможи ефикасно креирање насвоите политики и ефикасно донесување одлуки:

X Спогодбата од Париз, со која беше основана Европската заедница за јаглен и челик, беше потпишана во Паризна 18 април 1951 година, а стапи во сила во 1952 година. Нејзината валидност заврши во 2002 година.

X Спогодбите од Рим, со кои беа основани Европската економска заедница (ЕЕЗ) и Европската заедница заатомска енергија (Евроатом), беа потпишани во Рим на 25 март 1957 година, а стапија во сила во 1958година.

X Единствениот европски акт (ЕЕА) беше потпишан во февруари 1986 година, а стапи во сила во 1987 година.Со него беше изменета Спогодбата за ЕЕЗ и тој го отвори патот за заокружување на единствениот пазар.

X Спогодбата за Европската Унија (ЕУ) – Спогодбата од Мастрихт – беше потпишана во Мастрихт на 7февруари 1992 година, а стапи во сила во 1993 година. Со неа беше основана Европската Унија, наПарламентот му беше доделена поголема улога во донесувањето одлуки и беше предвидена соработка вообласта на неколку нови политики.

X Спогодбата од Амстердам беше потпишана на 2 октомври 1997 година, а стапи во сила во 1999 година. Сонеа беа изменети претходните спогодби.

X Спогодбата од Ница беше потпишана на 26 февруари 2001 година, а стапи во сила во 2003 година.Нејзината цел беше да се подобри институционалното функционирање на ЕУ по приемот на новите земји- членки во 2004 година.

X Спогодбата од Лисабон беше потпишана на 13 декември 2007 година, а стапи во сила во 2009 година. Тааги поедностави методите за работа и правилата за гласање, ја создаде функцијата Претседател наЕвропскиот совет и воведе нови структури со цел ЕУ да стекне помоќна улога на глобалната сцена.

ЕУ фунцкионира врз основа на спогодбите за чија содржина се договараат сите земји-членки – најновата верзија бешепотпишана во Лисабон во 2007 година.

Слободата за сите граѓани дапатуваат, живеат и работат восите 27 земји-членки на ЕУ е еднаод најголемите придобивки наЕвропската Унија.

© I m

a g e

G l o b e

© H

e i d e

B e n s e r / C o r b

i s




Таа го доставува својот предлог по иницијатива на Советот,Европскиот совет, Парламентот или на европските граѓани,или пак по своја сопствена иницијатива.

И Советот и Парламентот го читаат доставениот предлог идискутираат за него. Доколку не се постигне никаковдоговор и по неговото второ читање, предлогот се доставу-ва до „комитетот за усогласување”, кој се состои одподеднаков број претставници на Советот и на Парламен-тот. На тие состаноци присуствуваат и претставници наКомисијата, кои земаат активно учество во дискусиите.Веднаш штом комитетот постигне договор, усогласениоттекст се испраќа на трето читање кај Парламентот иСоветот, за да може да се усвои како закон. Во повеќетослучаи Парламентот гласа за предлозите со простомнозинство, а Советот со квалификувано мнозинство, пришто секоја од земјите-членки има одреден број гласови

зависно од нејзината големина и број на жители. Во некоислучаи е неопходна едногласност во Советот.

с е лн о т к

Постојат специјални законодавни постапки во зависност одтемата на предлогот. Кај о т к т н кон улт иј , одСоветот се очекува да се консултира со Парламентот заодреден предлог на Комисијата, но тој не мора да гоприфати советот на Парламентот. Оваа постапка се користисамо во неколку области, какви што се некои даночниослободувања во рамките на внатрешниот пазар и Законотза конкурентност. Кајо т к т н огл но т, Парламен-тот може да прифати или да одбие одреден предлог, но несмее да предложи негови измени. Оваа постапка може дасе користи тогаш кога предлогот се однесува наодобрување на некој меѓународен договор. Постојат многумал број случаи кога Советот и Комисијата, или самоКомисијата, можат да усвојат некој закон без да го консул-тираат Парламентот.

Ко е кон улт н, ко мо е д гов ?Покрај триаголникот Комисија-Совет-Парламент, постојат идруги советодавни тела што мора да бидат консултиранитогаш кога предложените закони се однесуваат на области-те што тие ги покриваат. Дури и доколку не се прифатинивниот совет, консултацијата со нив придонесува зазајакнување на демократската контрола врз законодавниотпроцес на ЕУ.

Тие тела се следниве:

X Ев о киот економ ко- о иј лен комитет , кој претставу-ва групи од граѓанскиот сектор, какви што се работодава-чите, синдикатите и социјалните интересни групи;

X Комитетот н егионите , кој овозможува да се слушнегласот на локалните и на регионалните власти.

И други институции и тела може да бидат консултиранитогаш кога предложените закони се однесуваат на области-те што тие ги покриваат. На пример, Европската централнабанка би очекувала да биде консултирана за предлози штосе однесуваат на економски или на финансиски прашања.

У е твото н г н теПо пат на „европската граѓанска иницијатива”,1 милион европски граѓани од најмалку една четвртинаод земјите на ЕУ може да побараат од Комисијата да

достави предлог-закон за одредено прашање.Комисијата внимателно ги разгледува сите иницијативишто спаѓаат во нејзината надлежност, а кои ја имаатподдршката од 1 милион граѓани. За овие иницијативисе организира презентација во Парламентот. Ваквитеиницијативи може да влијаат врз работата наинституциите на ЕУ или врз јавната дебата.

1. Предлог од Комисијата.

2. Мислења на националните парламенти.

5. Комисијата може да го измени својот предлог.

6. Прво читање од страна на Советот (*).

10. Мислење на Комисијата за измените и дополнувањата на Парламентот.

11. Второ читање од страна на Советот (*).

14. Се свикува Комитетот за усогласување.

15. Комитетот за усогласување постигнува договор за заеднички текст.

7. Советот ја одобрува позицијата на Парламентот.актот е у воен.

12. Советот ги одобрува сите измени и дополнувања наПарламентот на позицијата на Советот при првото читање.

актот е у воен.

16. Парламентот и Советот се согласуваат со предлоготна Комитетот за усогласување и

ктот е у воен.

13. Советот и Парламентот не се согласуваат со изменитеи дополнувањата на позицијата на Советот при првото

читање.

17. Парламентот и/или Советот не се согласуваат сопредлогот на Комитетот за усогласување и

ктот не е у воен.

4. Прво читање од страна на Европскиот парламент: Парламентот ја усвојува својата позиција (измени и дополнувања).

9. Второ читање од страна на Парламентот: Парламентот ја одобрува позицијата на Советот припрвото читање – ктот е у воен при „почетното второ читање” – или предлага измени и дополнувања.

3. Мислења на Европскиот економско-социјален комитет и/или Комитетот на регионите(кога е неопходно).

ООбичаЕ а ЗаКО ОДа а пОс апКа

пр О чи аЊЕ

ОрО чи аЊЕ

УсОГЛасУ аЊЕ

(*) Советот ја усвојува својата позиција со квалификувано мнозинство (спогодбите дозволуваат едногласност само во одреден број исклучителни области). Нодоколку Советот сака да го отфрли предлогот/мислењето на Комисијата, тој едногласно ја усвојува својата позиција.

Граѓаните сега можат да предлагаат нови закони прекуевропската граѓанска иницијатива.

© B

e r n

d V o g e

l / C o r b

i s

8. Советот и Парламентот не се согласуваат соизмените и дополнувањата.

Советот ја усвојува својата позиција при првото читање.




он лн конт ол

Националните парламенти ги добиваат нацрт-законите воисто време кога и Европскиот парламент и Советот. Тие можеда го дадат своето мислење за да овозможат донесувањетона одлуките да се одвива на највисоко можно ниво. Постапки-те на ЕУ подлежат на принципот нау идиј но т – штозначи дека, со исклучок на областите во кои има ексклузивнанадлежност, Унијата дејствува само тогаш кога постапките ќебидат поуспешни на ниво на ЕУ отколку на национално ниво.Затоа националните парламенти контролираат дали овојпринцип правилно се применува во донесувањето на одлукитево рамките на ЕУ.

К кв одлук е доне ув т?

Спогодбите даваат преглед на политиките во чии рамки ЕУможе да донесува одлуки. Во некои политики ЕУ има ексклу-зивна надлежност, што значи дека одлуките во тие области седонесуваат на ниво на ЕУ, од страна на земјите-членки што сесреќаваат во Советот или во Европскиот парламент. Овиеполитики ги опфаќаат следниве области: царина, правила законкурентност, монетарна политика за еврозоната и з аштитана рибите и на трговијата.

Во некои други области надлежноста за донесувањето наодлуките е поделена меѓу Унијата и земјите-членки. Тоа значидека доколку законите се донесуваат на ниво на ЕУ, тие имаатприоритет. Но доколку не се донесе ниту еден закон на нивона ЕУ, одделните земји-членки може да ги донесуваатзаконите на национално ниво. Поделената надлежност сеприменува во рамките на многу политики, какви што сеединствениот пазар, земјоделството, животната средина,заштитата на потрошувачите и транспортот.

Во сите други области надлежноста останува во рацете наземјите-членки. Така, доколку некоја политика не е споменатаво некоја од спогодбите, Комисијата не може да предлагазакони поврзани со неа. Но во некои области, какви што се

вселената, образованието, културата и туризмот, Унијата можеда им помогне на земјите-членки во нивните потфати задонесување закони. Додека, пак, во други области, какви штосе прекуморската помош и научните истражувања, ЕУ воистовреме спроведува програми за хуманитарна помош.

Економ к коо д н

Сите земји на ЕУ се дел од Економската и монетарна унија(ЕМУ), што значи дека тие ги координираат своите економскиполитики, а економските одлуки ги сметаат за прашање одзаеднички интерес. Ниту една институција во рамките на ЕМУне е самостојно одговорна за општата економска политика.Овие надлежности се поделени меѓу земјите-членки иинституциите на ЕУ.

Монетарната политика – која се однесува на стабилноста нацените и на каматните стапки – е независно управувана одстрана на Европската централна банка (ЕЦБ) во еврозоната,т.е. во оние 17 земји што го користат еврото како своја валута.

Фискалната политика – која се однесува на одлуките вообласта на даноците, трошењето и позајмувањето – е вонадлежност на владите на 27-те земји-членки. Таков еслучајот и со политиките за труд и социјална заштита. Сепак,со оглед на тоа дека фискалните одлуки донесени од странана една земја-членка на еврозоната може да влијаат врзцелата еврозона, тие одлуки мора да бидат во согласност соправилата што се утврдени на ниво на ЕУ. Оттаму,координацијата на јавните финансии и структурните политикие неопходна за да може ЕМУ да функционира успешно и даосигури стабилност и економски раст. Економската криза штозапочна во 2008 година ја истакна потребата да се зајакне

економското управување во ЕУ и во еврозоната, по пат напотесна координација на економската политика, мониторинг исупервизија.

Советот ги следи јавните финансии и економските политикина земјите-членки и им дава разни препораки врз основа напредлози на Комисијата. Тој може да препорача мерки заприспособување и да ги казни оние земји од еврозоната штоне преземаат поправни мерки за намалување на превисокотониво на дефицит и задолженост.За управувањето на еврозо-ната и за поголемите економски реформи се дискутира и наевросамитите, каде што се среќаваат шефовите на државиили влади на земјите од еврозоната.

ЕУ н дво ешн те одно

Односите со земјите надвор од ЕУ се во надлежност наВисокиот претставник на ЕУ за надворешни работи и без-бедносна политика, кој е назначен од страна на Европскиотсовет, а истовремено е и Потпретседател на Европскатакомисија. На ниво на шефови на држави или влади Унијата епретставена од страна на Претседателот на Европскиот совет.

Службата за европската надворешна политика (ЕЕАС) служикако министерство за надворешни работи и дипломатскаслужба на Унијата под раководство на Високиот претставник.Таа се состои од експерти на Советот, на земјите-членки и наЕвропската комисија.

Советот подготвува и донесува одлуки во областа нанадворешната и безбедносна политика на ЕУ врз основа нанасоките утврдени од страна на Европскиот совет. Комисијата,од друга страна, е надлежна за трговијата со земји што несе членки на ЕУ и за нивното финансирање, преку хумани-тарната помош или помошта за развој. Комисијата, истотака, ја претставува Унијата во сите области во кои ЕУ енадлежна, а кои не се однесуваат на надворешната ибезбедносна политика.

Ев о к от л мент

Гл от н лу ето

Улог : ди ектно из н з конод вн к н ЕУ

членови: 754 лен н Ев о киот л мент

седиште: ст з у , б и ел и Лук ем у г

X www.europarl.eu

Членовите на Европскиот парламент се директно избраниод страна на граѓаните на ЕУ за да ги претставуваат нивни-

те интереси. Изборите се одржуваат на секои пет години исите граѓани над 18 години (во Австрија над 16) – околу375 милиони – имаат право на глас. Парламентот се состоиод 754 члена, кои доаѓаат од сите земји-членки.

Официјалното седиште на Европскиот парламент е воСтразбур (Франција), иако оваа институција има три местана работа: Стразбур, Брисел (Белгија) и Луксембург.Главните состаноци на целиот состав на Парламентот,познати како „пленарни седници”, се одржуваат во Страз-бур, 12 пати во текот на една година. Другите пленарниседници се одржуваат во Брисел. Состаноците на одделни-те комитети, исто така, се одржуваат во Брисел.

со т в н Ев о к от л мент

Местата во Европскиот парламент се распределени меѓуземјите-членки врз основа на нивниот удел во вкупниотброј на населението во ЕУ.

Хрватска ќе стане 28-та земја-членка на Европската Унијана 1 јули 2013 година. Со влегувањето на Хрватска во ЕУ,12 нејзини пратеници ќе му се приклучат на Европскиотпарламент до истекот на неговиот сегашен мандат. Напарламентарните избори во 2014 година вкупниот број напратениците ќе изнесува 751.

Повеќето членови на Европскиот парламент се поврзани сонекоја национална политичка партија во својата матичназемја. Националните партии во Европскиот парламент сегрупираат во политички групации на ниво на ЕУ и повеќетопратеници им припаѓаат на овие групации.

брОј а пра Е ичКи Ес а пО ЗЕ ја чЛЕ Ка О 2012 ГОДи а

зем -членк б о н тен чк ме т

Австрија 19

Белгија 22

Бугарија 18

Кипар 6

Република Чешка 22

Данска 13

Естонија 6

Финска 13

Франција 74

Германија 99

Грција 22

Унгарија 22

Ирска 12

Италија 73

зем -членк б о н тен чк ме т

Летонија 9

Литванија 12

Луксембург 6

Малта 6

Холандија 26

Полска 51

Португалија 22

Романија 33

Словачка 13

Словенија 8

Шпанија 54

Шведска 20

Обединетото Кралство 73

КУп О 754




Што от Ев о к от л мент?

Парламентот има три главни улоги:

1. Со Советот ги споделува надлежностите за донесувањезакони. Фактот што Парламентот е тело директно избраноод народот придонесува за гарантирање на демократски-от легитимитет на европските закони.

2. Парламентот врши демократска супервизија врз ситеинституции на ЕУ, а особено врз Комисијата. Тој има моќда ги одобрува или да ги одбива номинациите заПретседател на Комисијата или комесарите и има правода ѝ изгласа недоверба на целата Комисија.

3. Парламентот ги споделува своите надлежности забуџетот на ЕУ со Советот, што му овозможува да влијаеврз трошењето на финансиските средства во ЕУ. На крајотна постапката за усвојување на буџетот, тој го усвојуваили го одбива буџетот во целина.

Овие три улоги се подетално прикажани во текстот штоследува.

1. аДЛЕж Ос За ДО ЕсУ аЊЕ ЗаКО иНајраспространетата постапка за усвојување на законитена ЕУ се нарекува „вообичаена законодавна постапка” –која е позната и како „постапка на соодлучување”. Прекунеа Европскиот парламент и Советот се на исто рамниште,а законите донесени со оваа постапка претставуваатзаеднички акти на Советот и на Парламентот. Оваапостапка се користи за повеќето закони во ЕУ што опфаќаатразни видови области какви што се: правата на потрошува-чите, заштитата на животната средина и транспорт.Согласно со вообичаената законодавна постапка,Комисијата подготвува предлог што мора да биде усвоен и

од Парламентот и од Советот. Согласноста на Парламентоте неопходна за сите меѓународни договори во областитешто се опфатени со вообичаената законодавна постапка.

Парламентот мора да биде консултиран и за низа другипредлози, а неговото одобрување се бара за сите поважниполитички и институционални одлуки, какви што се: актитеза социјална безбедност и заштита, даночните одредби вообласта на енергијата и усогласувањето на данокот напромет и индиректното оданочување. Парламентот, истотака, го поттикнува подготвувањето нови закони прекуиспитување на годишната работна програма на Комисијата,земајќи предвид кои нови закони би биле соодветни ибарајќи од Комисијата да дава нови предлози.

2. аДЗОр и аДЛЕж Ос иПарламентот врши демократски надзор врз другитеевропски институции. Тој тоа го прави на неколку начини.Прво, секогаш кога се назначува новиот состав наКомисијата, Парламентот ги интервјуира сите потенцијални

нови членови на Комисијата, како и Претседателот наКомисијата (номинирани од страна на земјите-членки). Тие неможе да бидат назначени без одобрување на Парламентот.

Второ, Комисијата политички му одговара на Парламентот.Тој може да изгласа недоверба во Комисијата и со тоа да јапринуди да поднесе оставка. На поопшто ниво, Парламен-тот врши надзор преку редовно разгледување на извештаи-те што Комисијата му ги испраќа и преку поставувањеписмени и усни прашања.

Комесарите присуствуваат на пленарните седници наПарламентот и на состаноците на парламентарнитекомисии. Парламентот, исто така, одржува редовен дијалогсо Претседателот на Европската централна банка запрашања поврзани со монетарната политика.

Парламентот ја надгледува и работата на Советот: европ-ските пратеници редовно му поставуваат на Советотписмени и усни прашања, а претставници на Претседател-ството на Советот присуствуваат на пленарните седници иучествуваат во важните дебати. За некои политики,вклучувајќи ја и заедничката надворешна и безбедноснаполитика, Советот има исклучива моќ за донесувањеодлуки. Сепак, Парламентот тесно соработува со Советот запрашања од овие области.

Парламентот, исто така, може да врши демократски надзорпо пат на разгледување на петициите од граѓаните и даформира посебни комисии за истрага.

Парламентот има свој удел во секој самит на ЕУ (состаноци-те на Европскиот совет). На отворањето на секој самитПретседателот на Парламентот е поканет да ги пренесегледиштата и загриженоста на Парламентот занајактуелните прашања, како и за прашањата што се наагендата на Европскиот совет.

3. аДЛЕж Ос и рЗ бУџЕ О

Парламентот и Советот на Европската Унија заедноодлучуваат за годишниот буџет на ЕУ. Парламентот за негодебатира по две последователни читања, а буџетот неможе биде одобрен сè додека не добие потпис од Претсе-дателот на Парламентот.

Комисијата за буџетска контрола на Парламентот гонадгледува трошењето на буџетот. Парламентот секојагодина го одобрува раководењето на Комисијата собуџетот за претходната финансиска година. Овој процес наодобрување е познат под техничкиот назив „давањедозвола”.

К ко от п л ментот?

Парламентот го избира својот Претседател со мандат оддве и пол години. Претседателот го претставува Парламен-тот пред другите институции, како и пред надворешниотсвет, а нему му помагаат 14 Потпретседатели. Претседате-лот на Европскиот парламент, заедно со Претседателот наСоветот, ги потпишува сите законски акти веднаш понивното усвојување.

Работата на Парламентот е поделена во две главни фази:

X Подготовка на пленарните седници: тоа го праватпратениците што членуваат во 20-те парламентарникомисии, кои се специјализирани во одредени области вочии рамки дејствува ЕУ. На пример, Комисијата заекономски и монетарни прашања или Комисијата замеѓународна трговија. И политичките групи дискутираатза прашањата за кои се води дебата.

X Пленарните седници: пленарните седници, на коиприсуствуваат сите пратеници, најчесто се одржуваат во

Стразбур (секој месец, со времетраење од една недела).Понекогаш во Брисел се одржуваат дополнителниседници. На пленарните седници Парламентот гиразгледува предложените закони и гласа за амандманитепред да донесе одлука за целосниот текст на законите.Другите теми на неговата агенда може да се однесуваатна „информациите” или прашањата на Советот илиКомисијата за актуелните случувања во ЕУ или пошироково светот.

Мартин Шулц беше избран заПретседател на Европскиот парламент во2012 година.

брОј а пра Е ици О сЕКОја пОЛи ичКа ГрУпа пО априЛ 2012 ГОДи а

Конфедерална група наевропската обединета левица– Нордиски зелени левичари- ЕОЛ/НЗЛ34

Група на прогресивната алијансана социјалистите и демократите воЕвропскиот парламент - С&Д190

Група на зелените / Европскаслободна алијанса - Зелени/ЕСА58

Група на европскитеконзервативци иреформисти — EКР52

Европска групација заслобода и демократија - ЕСД34

Група на европските народнипартии (демохристијани) - ЕПП271

Група на алијансата на либералитеи демократите на Европа - АЛДЕ85

Независни пратеници — NI

30

КУп О754

© E

U




Ев о к от овет

Утв дув ње н т тег т

Улог : ги дефини олити ките н оки и ио итети

членови: шефовите н д ж ви или вл ди н екој земј - ленк , п ет ед телот н Ев о киотовет и п ет ед телот н Ев о к т коми иј

седиште: б и ел

X european-council.europa.eu

Европскиот совет ги обединува највисоките политички

лидери на ЕУ, т.е. премиерите и Претседателите, заедно сонеговиот Претседател и Претседателот на Комисијата. Тиесе среќаваат најмалку четири пати годишно со цел да гиодредат генералните политички насоки и приоритети на ЕУ.На состаноците учествува и Високиот претставник на ЕУ занадворешни работи и безбедносна политика.

Што в Ев о к от овет?

Како самит на шефовите на држави или влади на ситеземји на ЕУ, Европскиот совет го претставува највисокотониво на политичка соработка меѓу земјите-членки. Нанивните состаноци, лидерите консензуално одлучуваат загенералните насоки и приоритети на Унијата и го даваатнеопходниот поттик за нејзиниот развој.

Европскиот совет не усвојува закони. На крајот на секојсостанок тој донесува „заклучоци”, кои ги содржат ситеглавни пораки што произлегле од неговите дискусии и ситедонесени одлуки и начинот на кој тие ќе се спроведуваат.Заклучоците ги одредуваат позначајните прашања што ќеги разгледува Советот, т.е. ќе се разгледуваат на состано-

ците на министрите. Тие можат да ја повикаат и Комисијатада даде предлози за некој одреден проблем или новаможност за Унијата.

Состаноците на Европскиот совет по правило се одржуваатнајмалку два пати на секои шест месеци. Дополнителни(вонредни или неформални) состаноци може да бидатсвикани со цел да се дискутира за одредени итни прашањаза кои треба да се донесе одлука на највисоко ниво, какона пример во областа на економските работи или надво-решната политика.

п ет ед тел н Ев о к от овет

Функционирањето на Европскиот совет е координирано одстрана на неговиот Претседател, кој е одговорен засвикување и водење на состаноците на Европскиот совет,како и за спроведувањето на неговата работа.

Претседателот на Европскиот совет ја претставува Унијатаво надворешниот свет. Заедно со Високиот претставник наЕУ за надворешни работи и безбедносна политика, тој илитаа ги претставува интересите на Унијата во областа нанадворешните работи и безбедноста.

Претседателот е избран од страна на Европскиот совет сомандат од две и пол години и можност за еден реизбор.Претседателствувањето на Европскиот совет бара целосноработно време, Претседателот не може во исто време даима функција во својата држава.

К ко Ев о к от овет г доне ув во теодлук ?

Повеќето свои одлуки Европскиот совет ги донесува по

пат на консензус. Но во неколку случаи се применуваквалификувано мнозинство, како на пример при изборотна неговиот Претседател или назначувањето наКомисијата и на Високиот претставник на ЕУ за надво-решни работи и безбедносна политика.

Во случаите кога Европскиот совет ги донесува своитеодлуки по пат на гласање, може да гласаат само шефови-те на држави или на влади.

сек ет т

На Европскиот совет му помага Генералниот секретаријатна Советот.

Ев о м т

Надвор од Европскиот совет, шефовите на држави иливлади на земјите што го користат еврото, исто така сесреќаваат најмалку два пати годишно, заедно со Претседа-телот на Европската комисија. Претседателот на Европскатацентрална банка, исто така, е поканет на овие евросамити.На нив може да биде поканет да присуствува и Претседа-телот на Европскиот парламент.

Овие состаноци претставуваат можност да се дискутира зауправувањето на еврозоната, како и за поголемитереформи во областа на економската политика. Евросамитотформално е основан со Спогодбата за стабилност,координација и управување на економската и монетарнаунија, која беше потпишана од страна на 25 земји-членкиво 2012 година, а која се очекува да стапи во сила во 2013

година. Претседателот на евросамитот е назначен одстрана на шефовите на држави или влади на земјите штосе членки на еврозоната. Неговото назначување се вршиистовремено со назначувањето на Претседателот наЕвропскиот совет, а нивните мандати имаат истовреметраење. Едно лице може да ги врши двете функции.

Во некои случаи лидерите на земјите што ја ратификувалеСпогодбата за стабилност, координација и управување наекономската и монетарна унија, а не го користат евротокако своја валута, исто така, учествуваат во дискусиите на

Евросамитот. Во оние случаи, пак, кога овие земји не можатда присуствуваат на состаноците, Претседателот наЕвросамитот целосно ги информира нив и другите земји-членки на ЕУ за подготовките и за резултатите од овиесамити.

З ун т о овет те: ко е ко ?Многу е лесно да дојде до забуна околу одделните европски тела – особено кога телата што многу серазликуваат меѓу себе имаат многу слични имиња, како на пример следниве три „совети”.

X Ев о к от оветЕвропскиот совет го сочинуваат шефови на држави или на влади (т.е. Претседатели и/или премиери) на ситеземји на ЕУ, заедно со неговиот Претседател и Претседателот на Комисијата. Тој е највисокото политичко телона Европската Унија и затоа неговите состаноци често се нарекуваат „самити”.

X советотПозната и како Совет на министри, оваа институција се состои од министрите на владите на сите земји на ЕУ.Советот редовно се состанува со цел да донесува детални одлуки и да ги усвојува европските закони.

X советот н Ев оОва тело воопшто не е институција на ЕУ. Советот на Европа е меѓувладина организација чија цел е да гизаштити човековите права, демократијата и владеењето на правото. Тој беше основан во 1949 година, а еденод неговите први резултати е подготвувањето на Европската конвенција за човекови права. Советот на Европаго основа Европскиот суд за човекови права за да им овозможи на граѓаните да ги практикуваат своите правапредвидени со Конвенцијата. Советот на Европа денес има 47 земји-членки, вклучувајќи ги и сите земји на ЕУ, анеговото седиште е во Стразбур, Франција .

Како Претседател на Европскиот совет, Херман Ван Ромпујпретседава со самитите на ЕУ.

© E

U




советот

Гл от н зем те- ленк

Улог : еш в з олитиките и у војув з кони

членови: еден мини те од екој земј - ленк

седиште: б и ел и Лук ем у г

X consilium.europa.eu

Во рамките на Советот, министрите на земјите-членки на ЕУ сесреќаваат за да дискутираат за прашања поврзани со ЕУ, за

да донесат одредени одлуки и да усвојуваат закони. Мини-стрите што присуствуваат на овие состаноци имаат моќ да гиобврзат своите влади да ги спроведат активностите што седоговорени на состаноците на Советот.

Што в советот?

Советот ја има главната улога во донесувањето на одлукитево рамките на ЕУ. Неговата работа се извршува на состаноцитена Советот, на кои присуствува по еден министер од секојанационална влада на ЕУ. Целта на овие собири е да седискутира и да се постигнува договор за законите, да сепредлагаат нивни измени и, на крајот, тие да се усвојуваат; дасе координираат политиките на земјите-членки; или да сеутврдува надворешната политика на ЕУ.

Присуството на одделните министри на различните состаноцина Советот зависи од темата на агендата – што е познато како

„конфигурација” на Советот. Доколку, на пример, Советоттреба да дискутира на теми поврзани со животната средина,

на состанокот присуствуваат министрите за животна срединаод секоја земја-членка на ЕУ и тој совет се нарекува „Совет заживотна средина”, или „Совет за економски и финансискипрашања”, или „Совет за конкурентност”, и така натаму.

Претседателствувањето на Советот ротира меѓу сите земји-членки на секои шест месеци. Тоа се разликува од Претседа-телот на Европскиот совет. Владата што го има Претседател-ството е одговорна за организирање и водење на одделнитесостаноци на Советот. Единствен исклучок е Советот занадворешни работи, кој го води Високиот претставник на ЕУ занадворешни работи и безбедносна политика, а е надлежен занадворешната политика од името на Советот.

Во интерес на континуитетот на работата на Советот,шестмесечните Претседателства соработуваат во групи одпо тројца. Овие тимови, составени од трите последователниПретседателства („тројка”), ја подготвуваат заедничкатапрограма на Советот за период од 18 месеци.

Земјите на ЕУ договоријастратегија „Европа 2020” за тоа

како да се надмине економскатакриза преку мудар, одржлив иинклузивен раст. Министрите воСоветот донесуваат многуодлуки со цел да ја спроведатстратегијата во пракса.

прЕ сЕДа ЕЛс а а сО Е О

год н ну - ун ул – декемв

2012 Данска Кипар

2013 Ирска Литванија

2014 Грција Италија

2015 Летонија Луксембург

2016 Холандија Словачка

2017 Малта ОбединетотоКралство

2018 Естонија Бугарија

2019 Австрија Романија

2020 Финска

Секој министер во Советот има моќ да ја обврзе својата влада.

Исто така, секој министер во Советот одговара пред избранитенационални власти. На тој начин се обезбедува демократскилегитимитет на одлуките на Советот.

Советот има пет клучни надлежности:

1. Да усвојува европски закони. Во повеќето области, тојдонесува закони заедно со Европскиот парламент.

2. Да ги координира одделните политики на земјите-членки,на пример, во областа на економијата.

3. Да ја развива надворешната и безбедносна политика на ЕУврз основа на насоките утврдени од страна на Европскиотсовет.

4. Да склучува меѓународни договори меѓу ЕУ и една илиповеќе држави или меѓународни организации.

5. Да го усвојува буџетот на ЕУ, заедно со Европскиотпарламент.

Работата на Советот е детално опишана подолу во текстот.

1. ДО ЕсУ аЊЕ ЗаКО иГолем дел од законите се усвојува заеднички од страна наСоветот и Парламентот. Општо правило е дека Советотдејствува по предлози на Комисијата, а таа пак вообичаено јаноси одговорноста за правилното спроведување на з аконитена ЕУ, веднаш по нивното усвојување.

2. КООрДи ација а пОЛи иКи Е а ЗЕ ји ЕчЛЕ Ки (при Ер: ЕКО О сКа пОЛи иКа)Сите земји-членки се дел од Економската и монетарна унија(ЕМУ), иако некои од нив неѝ припаѓаат на еврозоната. Ворамките на ЕМУ, економската политика на ЕУ е заснована врзтесната координација на националните економски политики.Оваа координација ја вршат министрите за економија и

финансии што заедно го формираат Советот за економски ифинансиски прашања (Екофин).

3. ЗаЕД ичКа аД ОрЕШ а и бЕЗбЕД Ос апОЛи иКа (З бп)Утврдувањето и спроведувањето на надворешната и без-бедносна политика на ЕУ се во ексклузивна надлежност наЕвропскиот совет и Советот, кој дејствува едногласно.Надлежноста за нејзината реализација во практиката е ворацете на Високиот претставник на ЕУ за надворешни работии безбедносна политика и земјите-членки што се среќаваат ворамките на Советот за надворешни работи.

4. сКЛУчУ аЊЕ ЕѓУ арОД и ДОГО ОриСекоја година Советот склучува (со други зборови: официјалнопотпишува) голем број договори меѓу Европската Унија и земјишто не се дел од ЕУ, како и меѓународни организации. Овие

договори опфаќаат општи области, какви што се трговијата,соработката и развојот, или пак специфични теми, какотекстилот, рибарството, науката и технологијата, транспортотитн. За склучувањето на овие договори е потребна согласностод Европскиот парламент во областите во кои Парламентотима моќ на соодлучување.

5. ОДОбрУ аЊЕ а бУџЕ О а ЕУЗа годишниот буџет на ЕУ заеднички одлучуваат Советот иЕвропскиот парламент. Доколку овие две институции не можатда се усогласат, се користат постапките на помирување сèдодека не се одобри буџетот.

по то т 10 зл н конф гу нсоветот:Под Претседателство на Високиот претставник наЕУ за надворешни работи и безбедносна политика:

X Надворешни работи

Под Претседателство на земјата-членка што гоПретседателствува Советот:

X Општи прашања

X Економски и финансиски прашања

X Правда и внатрешни работи

X Вработување, социјална политика, здравство иправа на потрошувачите

X Конкурентност (внатрешен пазар, индустрија,истражување и вселена)

X Транспорт, телекомуникации и енергија

X Земјоделство и рибарство

X Животна средина

X Образование, млади, култура и спорт ©

i m a g o

/ X i n h u a

/ R e p o r t e r s




К ко от советот?

Сите дискусии и гласања за законски акти на Советот се јавни. Овие состаноци може да се следат во живо прекувеб-страницата на Советот.

Советот за општи работи ја следи генералната конзистент-ност на работата на разните конфигурации на Советот. Тојследи какви активности се преземаат по секој од состаноцитена Европскиот совет. Неговата работа е потпомогната одстрана на Комисијата за постојани претставници („Корепер” –од француски: „Comité des Représentants Permanents”).

Корепер е составен од постојаните претставници на владитена земјите-членки во ЕУ. Во Брисел секоја земја-членка на ЕУима тим („Постојано претставништво”), кој ја претставуваземјата и ги застапува нејзините национални интереси на

ниво на ЕУ. Шеф на секое претставништво, всушност, еамбасадорот на одредената земја во ЕУ. Овие амбасадори нанеделна основа имаат средби во рамките на Корепер.

Улогата на Корепер е да ја подготвува работата на Советот,со исклучок на прашањата поврзани со земјоделството, накои работи Специјалната комисија за земјоделство. НаКорепер му помагаат повеќе работни групи што се составениод претставници на националните администрации.

Колку гл ов м еко зем - ленк ?

Одлуките во Советот се донесуваат по пат на гласање. Вомоментов Советот одлучува со квалификувано мнозинство,освен тогаш кога спогодбите бараат поинаква постапка, какона пример едногласност во областите како што сеоданочувањето и надворешната политика. Според квалифи-куваното мнозинство, колку што е поголем бројот на населе-нието на една земја-членка, толку таа има повеќе гласови,иако системот е приспособен да им дава пропорционална моќна земјите со помал број жители.

Хрватска ќе има седум гласа откако ќе влезе во ЕвропскатаУнија во 2013 година. Во 2014 сегашниот метод за гласањесо квалификувано мнозинство ќе биде заменет со нов метод– гласање со двојно мнозинство. Усвојувањето на еден законна ЕУ од страна на Советот ќе бара мнозинство и од земјите-членки на ЕУ (55%) и од населението на ЕУ (65%). На тојначин до израз ќе дојде легитимитетот на ЕУ како унија и нанароди и на нации. Донесувањето на законите на ЕУ ќе станепотранспарентно и поуспешно. Тоа ќе биде надополнето сонов механизам, според кој најмалку четири земји-членки,претставувајќи најмалку 35% од населението на ЕУ, ќе можатда блокираат одредена одлука. Во случаите кога ќе секористи овој механизам, Советот ќе мора да стори сè што е вонегова моќ за да постигне соодветно решение во разуменвременски рок.

ГЛасО и Е пО ЗЕ ја О сО Е О

Германија, Франција, Италија, Обединетото Кралство 29

Шпанија, Полска 27

Романија 14

Холандија 13

Белгија, Република Чешка, Грција, Унгарија,Португалија

12

Австрија, Бугарија, Шведска 10

Да нска, Ир ска , Л ит ва ни ја , С ловачка , Ф ин ска 7

Кипар, Естонија, Летонија, Луксембург, Словенија 4

Малта 3

Вкупно 345

Број на гласови за квалификувано мнозинство 255

Гене лен ек ет т н советот

Генералниот секретаријат на Советот му помага и наЕвропскиот совет со неговиот Претседател и на Советот сонеговите ротирачки Претседателства. Него го управуваГенерален секретар, кој е назначен од страна на Советот.

Што е „з кн т о отк ”? Доколку некои земји-членки сакаат повеќе дасоработуваат во рамките на одредени политики штоне се под ексклузивна надлежност на ЕУ, а не можат

да ја добијат согласноста од сите други земји- членки, тогаш механизмот на „зајакната соработка”им овозможува да го сторат тоа. Овој механизам имовозможува на најмалку девет земји-членки да гиискористат институциите на ЕУ за постигнувањепотесна соработка. Меѓутоа, постојат одредениуслови: оваа соработка мора да ги унапредува

целите на Унијата и мора да биде отворена за сите други земји-членки што сакаат да се приклучат.

Оваа постапка се користи од страна на повеќе земјиза Законот за развод, овозможувајќи им да најдатзаеднички решенија на паровите од различни земјина ЕУ што сакаат да се разведат во границите на ЕУ.Се користи и за единствениот патентен систем, којги вклучува повеќето, но не сите земји-членки на ЕУ.

Ев ог у т

Сите земји-членки учествуваат во Економската и монетарнаунија (ЕМУ), што значи дека тие го координираат

создавањето на своите политики, а на економските одлукигледаат како на работа што ги засегнува сите подеднакво.Но сите земји-членки неѝ се приклучија на еврозоната и не ја прифатија единствената валута – еврото. Некои од ниводлучија во моментов да неѝ пристапат на еврозоната,додека пак, други земји сè уште ги подготвуваат своитеекономии за да ги исполнат критериумите за членство воеврозоната. Земјите-членки на еврозоната треба тесно дасоработуваат. Тие подлежат на единствената монетарнаполитика што ја спроведува Европската централна банка.Оттаму, на земјите-членки на еврозоната им е потребенфорум за да дискутираат и да одлучуваат за политикитешто се однесуваат на еврозоната. А тоа не може да сеправи во рамките на Советот за економски и финансискиработи (Екофин) бидејќи тој ги опфаќа сите земји-членки.

Решението за оваа ситуација е Еврогрупата, која се состои

од министрите за економија и финансии од земјите-членкина еврозоната.

Еврогрупата дејствува во правец на поддршка на економ-скиот раст и финансиската стабилност во еврозоната по патна координација на економските политики. Со оглед на тоадека единствено Екофин може формално да ги донесуваодлуките за економските прашања, Еврогрупата одржуванеформални средби еден ден пред состаноците на Екофин,околу еднаш месечно. Следниот ден, на состанокот наЕкофин се донесуваат формалните одлуки што претходниотден биле договорени на собирот на Еврогрупата од странана членките на Еврогрупата. За прашањата поврзани соЕврогрупата гласаат само министрите од земјите-членки наеврозоната. Комесарот за економски и монетарни работи иеврото и Претседателот на Европската централна банка,исто така, присуствуваат на состаноците на Еврогрупата.

Членките на Еврогрупата избираат Претседател со мандатод две и пол години. Генералниот секретаријат на Советот

ја обезбедува административната поддршка за состаноцитена Еврогрупата.

З едн к т н дво ешн ез едно нол т к

Европската Унија постепено ја развива заедничката надво-решна и безбедносна политика (ЗНБП), која во споредба содругите политики подлежи на разни постапки. ЗНБП едефинирана и се спроведува заеднички од страна наЕвропскиот совет и Советот. Пошироките меѓународни целина Унијата се: унапредување на демократијата, владеење направото, човековите права и слободи, почит кон човечкотодостоинство и принципите на еднаквост и солидарност. За даги постигне овие цели, ЕУ развива односи и партнерства содруги земји и организации од целиот свет.

Одговорностите за ЗНБП се следниве:

X Европскиот совет, под раководство на Претседателот, јаутврдува заедничката надворешна и безбедноснаполитика земајќи ги предвид стратегиските интереси на

Унијата, вклучувајќи и прашања што се поврзани соодбраната.

X Потоа Советот, пред сè Советот за надворешни работи, гидонесува одлуките што се неопходни за дефинирање испроведување на ЗНБП согласно со насоките на Европски-от совет. Високиот претставник на ЕУ за надворешниработи и безбедносна политика го води состанокот наСоветот за надворешни работи.

X Потоа Високиот претставник заедно со земјите-членки еодговорен за доследното и успешно спроведување наЗНБП. За таа цел, тој или таа може да користи националнисредства или средства на Унијата.

Новите правила на ЕУ за економско и финансиско владеењепомагаат во расчистувањето и зајакнувањето на банкарскиотсектор.

© A

s s o c i a

t e d P r e s s

/ R e p o r t e r s




Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС) служикако министерство за надворешни работи и дипломатскаслужба на Унијата. Високиот претставник е шеф на овааслужба, која е составена од експерти на Советот, наземјите-членки и на Европската комисија. ЕУ има делегацииво повеќето земји во светот и сите тие се дел од ЕЕАС.Делегациите на ЕУ тесно соработуваат со националнитеамбасади на земјите-членки на ЕУ за прашања поврзани соЗНБП.

Прашањата што се важни за ЗНБП може да бидат покрена-ти пред Советот од страна на која било земја-членка или одстрана на Високиот претставник во негово/нејзино име илизаедно со Комисијата. Ако се има предвид итниот карактерна некои од прашањата поврзани со ЗНБП, постојатмеханизми што овозможуваат брзо донесување одлуки.Вообичаено, одлуките од оваа област се донесуваатедногласно.

Покрај унапредувањето на ЗНБП, Високиот претставник јапретставува и надворешната и безбедносна политика на

Унијата низ целиот свет, водејќи политички дијалог со третиземји и партнери и искажувајќи ја позицијата на ЕУ ворамките на меѓународните организации или намеѓународните состаноци. На ниво на шефовите на владиили држави, Унијата ја претставува Претседателот наЕвропскиот совет.

Еден аспект на ЗНБП се и прашањата за безбедноста иодбраната, во чии рамки ЕУ развива Заедничка безбеднос-на и одбранбена политика (ЗБОП). Целта на оваа политикае да им овозможи на земјите на ЕУ да спроведуваат мисииза справување со кризи. Станува збор за хуманитарнимисии и миротворни или мирнодопски мисии, кои може дабидат од воен или од цивилен карактер. Земјите-членкидоброволноѝ отстапуваат на ЕУ дел од своите сили заизвршување на ваквите мисии. Сето тоа се прави вокоординација со НАТО, чие командни структури понекогашсе користат за практични задачи на мисиите на ЕУ. Одреденброј постојани тела на ЕУ ја координираат оваа работа.

X Политичкиот и безбедносен комитет (ПБК) – ја набљудувамеѓународната состојба и ги испитува можностите на ЕУза дејствување за време на кризни ситуации надвор одЕУ.

X Воениот комитет на Европската Унија (ВКЕУ) – се состоиод министрите за одбрана на сите земји на ЕУ. Таа гираководи воените активности на ЕУ и има советодавна

улога за воените прашања.

X Воениот персонал на Европската Унија (ВПЕУ) – се состоиод воени експерти што работат во постојаното военоседиште во Брисел и ја потпомагаат работата на ВКЕУ.

Спроведувачите на законот во земјитена ЕУ мораат да соработуваат воборбата против меѓународниоткриминал.

Ев о к т ком

п ет т вув ње н з едн к те нте е

Улог : изв шн к н ЕУ што едл г з кони и догово и з одделните олитики и ј омови Униј т

членови: колеџ н коме и, о еден од екој земј - ленк


X ec.europa.eu

Комисијата е политички независна институција што ги

претставува и ги заштитува интересите на Унијата какоцелина. Во многу области таа е движечката сила ворамките на институционалниот систем на ЕУ: таа предлагазакони, политики и програми и е одговорна заспроведувањето на одлуките на Европскиот парламент ина Советот. Таа, исто така, ја претставува Унијата преднадворешниот свет, со исклучок на заедничката надво-решна и безбедносна политика.

Што ет т вув Ком т ?

Терминот „Комисија” се користи на два начини. Прво, тој сеоднесува на „членовите на Комисијата” – т.е. тимот од мажии жени што се назначени од страна на земјите-членки иПарламентот за да ја раководат и да донесуваат одлуки.Второ, терминот „Комисија” се однесува на саматаинституција и на нејзините вработени.

Неофицијалниот назив на членовите на Комисијата е„комесари”. Пред даѝ се приклучат на Комисијата, сите тиеимале некакви политички позиции и многумина од нив билевладини министри, но како членови на Комисијата тие се

обврзани да ги застапуваат интересите на Унијата воцелина, а не да ги следат инструкциите на своите нацио-нални влади.

Комисијата има неколку Потпретседатели, меѓу кои е иВисокиот претставник на ЕУ за надворешни работи ибезбедносна политика, со што тој/таа има збор и во Советоти во Комисијата.

Комисијата политички е одговорна пред Парламентот, којима моќ да ја распушти по пат на изгласување недоверба.Комисијата присуствува на сите седници на Парламентот,на кои таа мора да ги разјасни и да ги оправда сите своиполитики. Таа редовно одговара на писмени и уснипрашања поставени од страна на пратениците во Европски-от парламент.

зн ув њето н Ком тКомисијата се назначува на секои пет години, шестмесеци по изборите за Европскиот парламент.Постапката за назначување е следнава:

X Владите на земјите-членки предлагаат нов

Претседател на Комисијата, кој мора да бидеизбран од страна на Европскиот парламент.

X Предложениот Претседател на Комисијата, во договор со владите на земјите-членки, гиодбира другите членови на Комисијата.

Потоа, новиот Парламент ги интервјуира ситепредложени членови и го дава своето мислење зацелиот „Колеџ”. Доколку добие одобрување, новатаКомисија може официјално да ја започне својатаработа следниот јануари .

Како Претседател на Европската комисија, Жозе Мануел Баросого предводи извршното тело на ЕУ.

© M

a t t e i s / L o o

k a t S c i e n c e s / R e p o r t e r s

© E

U




Секојдневната работа на Комисијата ја извршуваатнејзините административни функционери, експерти,преведувачи, толкувачи и секретарски персонал. Функцио-нерите на Комисијата – слично како и вработените водругите тела на ЕУ – се ангажираат преку Европскатаканцеларија за селекција на персоналот (ЕПСО): europa.eu/epso. Тие може да потекнуваат од која било земја на ЕУ, исе избираат по пат на отворени конкурси. Во Комисијатаработат околу 33.000 лица. Тоа можеби се чини многу, новсушност бројот на нејзините вработени е помал од бројотна вработените во повеќето просечни градски општини воЕвропа.

Што в Ком т ?

Комисијата има четири главни улоги:

1. Да доставува предлог-закони до Парламентот и доСоветот.

2. Да ги менаџира и да ги спроведува политиките и буџетотна ЕУ.

3. Да ги спроведува законите на ЕУ (заедно со Судот направдата).

4. Да ја претставува Унијата во светот.

1. прЕДЛаГаЊЕ О и ЗаКО иСогласно со Спогодбата за ЕУ, Комисијата има „право наиницијатива”. Со други зборови, Комисијата е единственатаевропска институција што е одговорна за подготвувањепредлози за нови европски закони, кои ги доставува до Парла-ментот и до Советот. Овие предлози мора да се стремат конодбрана на интересите на Унијата и на нејзините граѓани, а нена интересите на одделните земји или индустрии.

Пред да поднесе какви било предлози, Комисијата мора да езапознаена со новите ситуации и проблеми во Европа и мора

да размисли дали законите на ЕУ се најдобриот начин засправување со нив. Затоа, Комисијата е во постојан контакт соголем број разновидни интересни групи и со две советодавнитела - Европскиот економско-социјален комитет (составен одпретставници на здруженијата на работодавачи и на синдика-тите) и Комитетот на регионите (составен од претставници налокалните и на регионалните власти). Таа, исто така, барамислење и од националните парламенти, владите и широката јавност.

Комисијата предлага активности на ниво на ЕУ само доколкутаа смета дека некој одреден проблем не може подобро да сереши со активности на национално, регионално или локалнониво. Овој принцип за справување со нештата на најнискотоможно ниво се нарекува „принцип на супсидијарност”.

Доколку Комисијата заклучи дека е неопходно донесувањеевропски закон, таа подготвува предлог за кој смета декауспешно ќе го реши дадениот проблем и дека ќе задоволишто е можно поголем број интереси. Со цел одделнитетехнички детали на предлозите да бидат точни, Комисијата секонсултира со експерти што ги сочинуваат разните комисии иекспертски групи.

2. спрО ЕДУ аЊЕ а пОЛи иКи Е и бУџЕ О а ЕУКако извршно тело на Европската Унија, Комисијата енадлежна за менаџирањето и спроведувањето на буџетот,политиките и програмите на ЕУ што се усвоени од Парла-ментот и Советот. Поголем дел од работата и трошењето набуџетот го вршат националните и локалните власти, ноКомисијата е надлежна за надгледувањето на тој процес.

Комисијата го користи буџетот под будното око на Ревизор-скиот суд. Целта на двете институции е правилен финанси-ски менаџмент. Европскиот парламентѝ дозволува наКомисијата да го користи буџетот само доколку е задово-лен од Годишниот извештај на Ревизорскиот суд.

Г дење ев о к о л т з т ув њеПреку Генералниот директорат за истражување,Комисијата ги развива политиките на ЕУ во областана истражувањето и технолошкиот развој ипридонесува за развој на меѓународнатаконкурентност на европската индустрија. Рамковнатапрограма за истражување и технолошки развој наКомисијата инјектира десетици милијарди евра вомултидисциплинарното научно истражување низцелата Европска Унија и претставува клучен факторво создавањето на една единствена истражувачка

област низ цела Европа.

Иновациите и истражувањето се еден од начините за отворањенови работни места и остварување економски раст во Европа.

3. спрО ЕДУ аЊЕ а Е рОпсКи Е ЗаКО иКомисијата е „ув н огод ите”. Тоа значи дека таа,заедно со Судот на правдата, е надлежна за правилнотоспроведување на законите на ЕУ во сите земји-членки.Доколку открие дека некоја од земјите на ЕУ не спроведуваодреден закон на Унијата и оттаму не ги исполнуванејзините правни обврски, Комисијата презема чекори за да ја поправи ваквата ситуација.

Прво, таа започнува правен процес наречен „прекршочнапостапка”. Со неа Комисијатаѝ испраќа официјално писмона засегнатата влада, во кое објаснува зошто смета декатаа земја ги прекршува законите на ЕУ и при тоа одредуварок за доставување детален одговор до Комисијата.Доколку со оваа постапка не се поправат неправилностите,Комисијата доставува известување за дадениот проблем доСудот за правдата, кој пак има моќ да одредува казни.

Одлуките на Судот се обврзувачки и за земјите-членки и заинституциите на ЕУ.

4. прЕ с а У аЊЕ а ЕУ а ЕѓУ арОД а а сцЕ аВисокиот претставник на ЕУ за надворешни работи ибезбедносна политика е Потпретседател на Комисијата и енадлежен за надворешните работи. За прашањата што сеоднесуваат на надворешните работи и безбедноста,Високиот претставник соработува со Советот. Комисијата,пак, има водечка улога за другите надворешни прашања

– особено во областа на трговската политика и хуманитар-ната помош. Во овие области Европската комисија дејствувакако важен портпарол на Европската Унија намеѓународната сцена. Таа им овозможува на 27-теземји-членки да зборуваат во еден глас на меѓународнитефоруми каков што е Светската трговска организација.

под ден к з он е н ко м еот е н омош

Одделот за хуманитарна помош и граѓанска заштитана Европската комисија (ЕКХО) беше основан во1992 година. Хуманитарната работа е една одглавните активности на Европската Унија ворамките на надворешната политика. Всушност, ЕУ јаима главната светска улога во оваа област.

Секоја година околу 150 милиони луѓе добиваатхуманитарна финансиска помош од ЕУ. Оваа помошсе испорачува преку 200 партнери, какви што се

добротворните организации и агенции наОбединетите нации. Помошта се засновува врзхуманитарните принципи за недискриминација иобјективност.

Кетрин Ештон е шефот нанадворешната политика на ЕУ и таа гикоординира активностите на ЕУповрзани со преостанатиот дел насветот.

© L a

n g r o c k / Z e n

i t / L a i f / R e p o r t e r s

© E U




К ко от Ком т ?

Претседателот на Комисијата одлучува за распределбатана надлежностите за политиките меѓу одделните комесари,како и за прераспределбата на овие надлежности (доколкуе неопходно) во текот на еден мандат на Комисијата.Претседателот, исто така, има право да бара оставка одкомесарите. Тимот составен од 27 комесари (познат и како„Колеџот”) се среќава еднаш неделно, најчесто секоја среда,во Брисел. Секој од комесарите ја претставува точката наагендата што се однесува на неговата/нејзината политика,а Колеџот донесува заедничка одлука за неа.

Вработените во Комисијата се организирани во оддели,познати како генерални директорати (ГД) и служби (каквишто се правната служба и службата за превод). Секојгенерален директорат е надлежен за одредена политика

– на пример, постојат генерален директорат за трговија игенерален директорат за конкурентност – а нив ги раководигенерален директор, кој одговара пред еден од комесарите.

Ев о т т: о ње од то з Ев оЕвростат е Заводот за статистика на ЕвропскатаУнија и е дел од Комисијата. Неговата работа сесостои во подготвување статистички податоци наевропско ниво за потребите на ЕУ, коиовозможуваат вршење споредби меѓу одделнитеземји и региони. Оваа работа е клучна. Ниту едно

демократско општество не може правилно дафункционира без цврста основа од веродостојни иобјективни статистички податоци.

Статистичките податоци на Евростат може даодговорат на многу прашања: дали вработеностарасте или опаѓа? Дали има поголемо испуштање наCO₂ во воздухот во споредба со периодот од пред10 години? Колку жени одат на работа? Каквирезултати постигнува економијата во вашата земја

во споредба со другите земји-членки на ЕУ? X epp.eurostat.ec.europa.eu

Всушност, генералните директорати ги развиваат и гиподготвуваат законските предлози на Комисијата, коистануваат официјални во моментот кога Колеџот ќе ги„усвои” на еден од своите состаноци. Постапката изгледавака:

На пример, да претпоставиме дека Комисијата смета дека епотребно донесување закон на ЕУ за спречување назагадувањето на европските реки. Генералниот директоратза животна средина ќе подготви предлог, заснован врзопширни консултации со европските индустрии и фармери,со министрите за животна средина во земјите-членки и соорганизациите за заштита на животната средина. Честопатиовие предлози се отворени за јавни консултации, со што имсе овозможува на индивидуалните лица да го дадат своетолично мислење или да го изразат мислењето на својатаорганизација.

За предложениот закон се дискутира со сите релевантниоддели на Комисијата и доколку е потребно, се праватнегови измени. Потоа правната служба го проверувазаконот.

По финализирањето на предлогот, Генералниот секретар гостава предлог-законот на агендата на следниот состанокна Комисијата. На тој состанок Комесарот за животнасредина им објаснува на своите колеги зошто се предлагададениот закон, а потоа се води дискусија за него. Доколкусе постигне согласност, Колеџот го усвојува предлогот идокументот се испраќа до Советот и до Европскиотпарламент на р азгледување.

Меѓутоа, доколку комесарите не се согласуваат за доставе-ниот предлог, Претседателот може да побара од нив дагласаат. Доколку мнозинството го прифаќа предлогот, тојсе усвојува. Со тоа тој ја добива поддршката од ситечленови на Комисијата.

ц он лн те л мент

с оведув ње н у д но т

Улог : д у е твув т з едно о д угите ев о ки ин титу ии во от т н Униј т

членови: тени ите во н ион лните л менти

седиште: ите земји- ленки н ЕУ

Институциите на ЕУ постојано ги поттикнуваат национални-те парламенти поактивно да се вклучуваат во активноститена Европската Унија. Почнувајќи од 2006 година,

Комисијата им ги доставува на националните парламентисите нови предлог-закони и секогаш одговара на ситенивни мислења. Правата и должностите на националнитепарламенти во рамките на ЕУ се јасно утврдени со Спогод-бата од Лисабон од 2009 година. Сега националнитепарламенти имаат поголема можност за изразување насвоето мислење за предлог-законите, како и за ситепрашања што се од посебен интерес за нив.

Најголемата новина е новата моќ за спроведување напринципот на у идиј но т. Активностите на ЕУ под-лежат на принципот на супсидијарност. Тоа значи декаУнијата дејствува само тогаш кога активностите ќе по-стигнат поголеми резултати на ниво на ЕУ отколку нанационално ниво. Toa се случува во областите во чии рамкиЕУ има ексклузивни надлежности согласно со спогодбите,додека во другите случаи се донесува одлука за секој новзакон. Националните парламенти следат дали овој принципправилно се спроведува при донесувањето одлуки на нивона ЕУ.

За да им овозможи на парламентите да вршат контроли врзпринципот на супсидијарност, Комисијата ги испраќа своите

предлози до националните парламенти во исто време когаи до законодавците на Унијата (т.е. Европскиот парламент иСоветот).

Потоа, секој национален парламент може да доставио зложено ми лење ако смета дека дадениот предлогне е во согласност со принципот на супсидијарност. Зависно

од бројот на образложените мислења од националнитепарламенти, Комисијата може да го преиспита својотпредлог и да одлучи дали да го задржи, да го приспособиили да го повлече. Оваа постапка се нарекува жолта ипортокалова карта. Во случаите кога станува збор завообичаена законодавна постапка, доколку мнозинствотонационални парламенти дадат образложено мислење, аКомисијата сепак одлучи да го задржи својот предлог, тааќе треба да ги објасни своите причини. Одлуката дали дапродолжи законодавната постапка е во рацете на Парла-ментот и на Советот.

Националните парламенти, исто така, се директно вклучениво спроведувањето на законите на ЕУ. Директивите на ЕУсе упатени до националните власти, кои мора да ги вклучатво националното законодавство. Директивите утврдуваатодредени крајни резултати што до одреден датум мора дасе постигнат во секоја земја-членка. Националните властимора да ги адаптираат своите закони со цел да се постиг-нат овие цели, но на нив останува да одлучат како ќе гонаправат тоа. Директивите се користат за усогласување наодделните национални закони и најчесто се однесуваат напрашања поврзани со функционирањето на единствениот

пазар (на пример, стандардите за безбедност на произво-дите).




судот н вд т

п мен н вото н ЕУ

Улог : д од едув вни е уди з лу ите одне ени до него

судот н вд т : еден удиј од екој земј н ЕУ; о ум гене лни во нители

О шт уд: еден удиј од екој земј н ЕУ

и ун л з ј вн тдмини т иј : едум удии

седиште: Лук ем у г

X curia.europa.eu

Судот на правдата на Европската Унија (Судот) е надлеженда следи дали законите на ЕУ подеднакво се толкуваат и сеприменуваат во секоја од земјите-членки. Со други зборови,дали законите на ЕУ се идентични за сите страни и во ситеуслови. За оваа цел, Судот ја проверува правната страна напостапките на институциите на ЕУ, проверува дали земјите-членки ги исполнуваат своите обврски и ги толкува законитена ЕУ по барање на националните судови.

Судот има овластување да ги решава правните спорови меѓуземјите-членки, институциите на ЕУ, бизнисите и поединците.Со цел да се справи со илјадниците случаи што ги добива,Судот е поделен на две главни тела: Суд на правата, којработи на барањата за прелиминарни пресуди добиени однационалните судови, одредени дејства за поништување ижалби, и Општ суд, кој пресудува за сите дејства запоништување, иницирани од страна на поединци и компании,како и некои слични постапки покренати од земјите-членки.

Трибуналот за јавната администрација, кој е специјалентрибунал, суди при спорови меѓу ЕУ и нејзините службеници.

Што в судот?

Судот донесува пресуди за случаите што се поднесени донего. Четирите најчести вида случаи се:

1. прЕЛи и ар а прЕсУДаСудовите во секоја земја-членка на ЕУ се одговорни заправилното спроведување на законите на ЕУ во таа земја.Доколку некој национален суд има каков било сомнеж околутолкувањето или валидноста на законите на ЕУ, тој може, апонекогаш и мора да побара совет од Судот на правдата.Овој совет се дава во форма на обврзувачка „прелиминарнапресуда”. Овие пресуди се важен канал за граѓаните даутврдат во колкава мера, преку нивните национални судови,законите на ЕУ влијаат врз нивниот живот.

Стјуардесите неколку пати извлекоа ползаод одлуките на Судот на правдата на ЕУ заеднаква плата и еднакви права.

2. прЕКрШОч и пОс апКиКомисијата или (многу ретко) одредена земја-членка, можеда почнат ваква постапка доколку тие од која било причинасметаат дека одредена земја-членка не ги исполнувасвоите обврски согласно со законите на ЕУ. Судот гиистражува сите обвинувања и донесува пресуда. Доколкусе утврди дека е направен прекршок, обвинетата земја-членка мора да ги поправи нештата без одлагање со цел даги избегне казните што Судот може да ги примени.

3. ДЕјс а За пО иШ У аЊЕДоколку која било од земјите-членки, Советот, Комисијатаили (под одредени услови) Парламентот сметаат декаодреден закон на ЕУ е нелегален, тие може да побараат одСудот да го поништи. Оваа „постапка за поништување”може да ја користат и поединци што сакаат Судот дапоништи одреден закон бидејќи тој има директни негативни

последици врз нив.

4. ДЕјс а За ЕпОс апУ аЊЕСогласно со Спогодбата, Европскиот парламент, Советот иКомисијата треба да донесуваат одредени одлуки пододредени услови. Доколку не го прават тоа, земјите-членки,другите институции на ЕУ и (под одредени услови) поедин-ци или компании, може да достават жалба до Судот заофицијално регистрирање на прекршокот.

К ко от судот?

судот н вд т е составен од 27 судии, по еден одсекоја земја-членка, за да се осигури дека тој ги претставу-ва сите национални правни системи. На Судот му помагаатосум „генерални правобранители”, кои даваат мислења заслучаите што се поднесени до Судот. Тие мораат тоа да госторат јавно и објективно. Судиите и генералните право-бранители се или поранешни членови на највисокитенационални судови или правни експерти што уживаат високуглед и во чија независност нема никаков сомнеж. Нив гиназначуваат владите на земјите-членки по пат на заеднич-

ки договор. Секој од нив е назначен со мандат од шестгодини. Судиите во овој суд избираат Претседател чијмандат е три години. Судот на правдата може да заседававо целосен состав, како големо заседание од 13 судии илизаседанија од пет или три судии, зависно од сложеноста иважноста на случајот. Околу 60 % од случаите ги разгледу-ва Заседанието од пет судии, а 25 % од нив ги разгледуваЗаседанието од три судии.

Општиот суд, исто така, е составен од 27 судии, назначениод страна на земјите-членки со мандат од 6 години.Судиите во Општиот суд, исто така, избираат Претседателод своите редови со мандат од три години. Овој судзаседава во рамките на заседанија од три или пет судии(понекогаш и само еден судија) за да врши сослушувања.На сослушувањата за околу 80 % од случаите на Општиотсуд присуствуваат по тројца судии. Големото заседание од13 судии или целосниот состав од 27 судии може дазаседаваат заедно доколку сложеноста и важноста наслучајот го оправдуваат тоа.

Сите случаи се поднесуваат до Регистарот на Судот, пришто на секој одделен случај му се доделуваат посебенсудија и генерален правобранител. Веднаш поподнесувањето започнува судскиот процес, кој се одвива водве фази: писмена и усна. Во првата фаза сите вклучени

страни доставуваат писмени изјави, а судијата што го водислучајот подготвува извештај, кој дава резиме на изјавите и ја утврдува правната основа на случајот. Судот дискутираза извештајот на својот општ состанок и одлучува за тоа којсудски состав ќе го сослуша случајот и за тоа дали сепотребни усни аргументи. Потоа следува втората фаза – јавното сослушување – кога адвокатите го изнесуваатсвојот случај пред судиите и генералните правобранители,кои пак можат да поставуваат прашања за нив. По уснотосослушување, генералните адвокати назначени за дадени-от случај подготвуваат свое мислење. Согласно со овамислење, судијата подготвува предлог-пресуда, која седоставува до другите судии на разгледување. Потоасудиите дискутираат и ја донесуваат својата пресуда. Судотги донесува своите пресуди со мнозинско гласање и гиизрекува на јавно сослушување. Во повеќето случаи текстотна пресудата се преведува на сите официјални јазици на ЕУво ист ден. Издвоените мислења не се вклучени.

Сите случаи не ја следат оваа постапка. За случаите со итенкарактер постојат поедноставени и итни постапки што муовозможуваат на Судот да ја донесе пресудата во рок одоколу три месеци.

© I m

a g e

G l o b e




Ев о к т цент лн б нк

О ез едув ње т лно т н ен те

Улог : д ги у вув ев ото и монет н т олитик во ев озон т

членови: н ион лните ент лни нки во ев озон т

седиште: Ф нкфу т н јн , Ге м ниј

X www.ecb.europa.eu

Целта на Европската централна банка (ЕЦБ) е да ја одржувамонетарната стабилност на еврозоната по пат на ниска истабилна инфлација на потрошувачките цени. Стабилнитецени и ниската инфлација се витални за одржливиотекономски раст бидејќи тие ги поттикнуваат компаниите даинвестираат и да создаваат нови работни места – со што гокреваат животниот стандард на Европејците. ЕЦБ е

независна институција што ги донесува своите одлуки безда бара или да прифаќа инструкции од владите или оддругите институции на ЕУ.

Што в Ецб?

ЕЦБ беше основана во 1998 година, со воведувањето наеврото, за да ја раководи монетарната политика воеврозоната. Основната цел на ЕЦБ е да ја одржува стабил-носта на цените. Стабилноста е дефинирана како стапка наинфлација на потрошувачките цени помалку и блиску до2% годишно. ЕЦБ дејствува и во правец на поддршка навработувањето и на одржливиот економски раст во Унијата.

К ко Ецб ј у вув т илно т нените?

ЕЦБ ги утврдува каматните стапки за позајмувањепари на комерцијалните банки, што пак влијае врзцената и износот на парите во економијата – а оттаму

и врз стапката на инфлација. На пример, кога имаголемо количество пари, стапката на инфлација напотрошувачките цени може да порасне, со што стокитеи услугите стануваат поскапи. За да одговори на тааситуација, ЕЦБ може да ја зголеми цената на трошокотза позајмување пари по пат на зголемување накаматната стапка на нејзините заеми накомерцијалните банки – што го намалува обемот напари и води кон надолен притисок врз цените. Истотака, кога има потреба од поттикнување наекономските активности, ЕЦБ може да ја намаликаматната стапка што ја наплаќа за да ги поттикнепозајмувањето пари и инвестирањето.

Марио Драги е Претседателна Европската централна

банка од 2011 година.

ЕЦБ ги контролира и ги управува официјалните валутнирезерви на членките на еврозоната со цел да ги спроведувасвоите кредитни активности. Другите нејзини задачивклучуваат вршење операции за размена на странскивалути, промоција на ефикасни платни системи какоподдршка на единствениот пазар, одобрување наиздавањето евробанкноти од страна на членовите наеврозоната и собирање релевантни статистички податоциод националните централни банки. Претседателот на ЕЦБ јапретставува Банката на сите состаноци на ЕУ на високониво, како и на меѓународните состаноци.

К ко от Ецб?

Европската централна банка е институција на Економскатаи монетарна унија (ЕМУ) на којаѝ припаѓаат сите земји-

членки на ЕУ. Приклучувањето кон еврозоната иприфаќањето на единствената валута – еврото – е финал-ната фаза на ЕМУ. Сите земји-членки на ЕУ неѝ припаѓаатна еврозоната: некои од нив сè уште ги подготвуваатсвоите економии за да можат даѝ се приклучат, а другиземји одлучиле да неѝ се приклучат. ЕЦБ е во срцето наЕвропскиот систем на централни банки што ги обединуваЕЦБ и националните централни банки на сите земји-членкина ЕУ. Организацијата на ЕЦБ е одраз на ваквата ситуацијашто се гледа во постоењето на три главни групи:

X Генерален совет на Европскиот систем на централнибанки што ги опфаќа гувернерите на 27-те националницентрални банки, заедно со Претседателот и Потпретсе-дателот на ЕЦБ:

X Извршниот одбор на ЕЦБ, кој се состои од Претседателот,Потретседателот и четири други члена – сите назначениод страна на Европскиот совет, кои дејствуваат соквалификувано мнозинство и се со мандат од осумгодини. Извршниот одбор е одговорен за спроведувањена монетарната политика, секојдневните банкарскиоперации, подготовката на состаноците на Управувачкиотсовет, како и за практикување одредени надлежности штому ги доделува Управувачкиот совет.

X Управувачкиот совет на ЕЦБ се состои од шест члена наИзвршниот одбор на ЕЦБ и гувернерите на националните

централни банки на 17-те земји-членки на еврозоната:заедно тие го формираат Евросистемот. Управувачкиотсовет е главното тело на ЕЦБ за донесување одлуки, аодржува состаноци два пати месечно. По правило, нанеговиот прв состанок секој месец, Управувачкиот совет јаоценува економската и монетарната состојба и гидонесува своите месечни одлуки во областа на монетар-ната политика. На неговиот втор состанок, Советот предсè дискутира за прашања што се однесуваат на другизадачи и одговорности на ЕЦБ.

IE

UK

FR

SE

FI

EE

LV

LT

PL

CZ

ATHU

SK

RO

BG

EL

CYMT

DE

IT

LU

BE

NL

PTES

DK

SI

EU Member States not using the euro

Земји-членки на ЕУ кои го користат еврото во 2012 година

BG: БугаријаCZ: Р. ЧешкаDK: ДанскаHU: Унгарија

LT: ЛитванијаLV: ЛетонијаPL: ПолскаRO: Романија

SE: ШведскаUK: Велика Британија

AT: АвстријаBE: БелгијаCY: КипарDE: ГерманијаEE: Естонија

EL: Грција

ES: ШпанијаFI: ФинскаFR: ФранцијаIE: ИрскаIT: Италија

LU: Луксембург

MT: МалтаNL: ХоландијаPT: ПортугалијаSI: СловенијаSK: Словачка

Guyane(FR)

Guadeloupe(FR)

Martinique(FR)

Réunion (FR)

Canarias(ES)

Madeira(PT)

Açores(PT)

© I m

a g e

G l o b e




Ев о к от ев зо к уд

помош з одо ув ње н ф н н к от мен мент н ЕУ

Улог : д ове и д ли ите н ЕУ е о ни и вилно и ко и тени и д омогне воодо ув њето н фин н и киот мен џмент н ЕУ

членови: о еден од екој земј н ЕУ


X eca.europa.eu

Европскиот ревизорски суд (ЕРС) е независна надворешна

ревизорска институција на Европската Унија. Тој испитувадали се добиени сите приходи на Унијата, дали ситетрошоци се направени законски и според правилата, како идали било консултирано финансиското раководство за нив.Тој ја врши својата работа независно од другите институциина ЕУ и од владите. На тој начин тој придонесува заменаџирање на парите на Европската Унија во интерес нанејзините граѓани.

Што в Ев о к от ев зо к уд?

Главната улога на Европскиот ревизорски суд е да испитадали буџетот на ЕУ се користи правилно – со други зборови,дали приходите и трошоците на ЕУ се направени законски испоред правилата и дали било консултирано финансискотораководство за нив. Ревизорскиот суд помага во ефикасно-то и успешно управување на ЕУ. За исполнување нанеговите задачи, ЕРС врши детална ревизија на приходитеи трошоците на ЕУ на сите нивоа на администрирање сопарите на ЕУ. Тој врши проверки на самото место во органи-зациите што ги управуваат со средствата или кај корисни-

ците што ги добиваат средствата, како во земјите-членки

на ЕУ, така и во земјите надвор од ЕУ. Неговите наоди сеобјавуваат во годишни и посебни извештаи со кои им сеукажува на Комисијата и на земјите-членки за откриенитегрешки и слабости, а кои воедно содржат и препораки заподобрување на состојбите.

Другата клучна функција на Европскиот ревизорски суд е да ја потпомогне работата на буџетските власти (Европскиотпарламент и Советот), така што им доставува годишенизвештај за искористеноста на буџетот на ЕУ во претходна-та финансиска година. Наодите и заклучоците на ЕРСсодржани во овој извештај играат важна улога приодлуката на Парламентот дали да го одобри управувањетона буџетот од страна на Комисијата.

По барање на другите институции на ЕУ, Европскиотревизорски суд дава свое мислење за новите или заревидираните регулативи на ЕУ што имаат финансискивлијанија. ЕРС може, по своја иницијатива, да објавидокументи во кои ги изнесува своите позиции за некоидруги прашања.

Ознаките на ушите на кравите им помагаатна ревизорите на ЕУ да го следаттрошењето на парите на ЕУ.

Економ ко у вув ње: ко што в ?Економската и монетарна унија (ЕМУ) е клучниот елемент на европската интеграција и сите земји-членки на ЕУсе дел од неа. Фискалната политика (даноците и трошењето) се во рацете на одделните национални влади,како и политиките за труд и социјална заштита. Меѓутоа, успешното функционирање на ЕМУ пред сè зависи одкоординацијата на стабилните јавни финансии и на структурните политики. Надлежностите се поделени меѓуземјите-членки и институциите на ЕУ на следниов начин:

X Европ киот овет ги утврдува општите политички насоки.

X советот го координира процесот на создавање на економската политика на ЕУ и донесува одлуки што може да ги обврзат одделните земји на ЕУ.

X Земјите на ЕУ ги утврдуваат своите национални буџети во рамките на утврдените ограничувања за дефицити државен долг, и ги одредуваат своите сопствени структурни политики вклучувајќи работна сила, пензии,социјална заштита и пазари.

X Земјите-членки на еврозоната ги координираат политиките што се од заеднички интерес за еврозоната на

ниво на шефови на држави или влади на „Евросамитот” и на ниво на министрите за финансии во рамките на„Еврогрупата”.

X Европ ката централна банка ја утврдува монетарната политика на еврозоната, а нејзина примарна цел естабилноста на цените.

X Европ ката коми ија следи што прават земјите-членки на ЕУ и издава препораки за одделните политики.

X Европскиот парламент ја споделува со Советот задачата за формулирање закони и врши демократскаконтрола врз процесот на економско раководење.

© I m

a g e

G l o b e




К ко от Ев о к от ев зо к уд?

Европскиот ревизорски суд работи како тело составено од27 члена, по еден од секоја земја-членка. Членовите сеназначени од страна на Советот, по консултација соПарламентот, со мандат од шест години и можност зареизбор. Членовите се одбрани според нивната стручност инезависност и тие работат со целосно работно време заЕРС. Тие го избираат Претседателот од своите редови сомандат од три години.

За да работи успешно, Ревизорскиот суд – како и секојадруга врховна ревизорска институција – мора да биденезависен од институциите и телата што се предмет нанеговата ревизија. ЕРС може слободно: да ги одбира темитешто ќе ги ревидира, специфичната цел и пристапот што притоа ќе го применува, да одлучува како ќе ги презентира

резултатите на избраните ревизии и да одлучи каковпублицитет ќе им се даде на неговите извештаи и мислења.Сите овие елементи се важни за неговото независноработење.

Европскиот ревизорски суд е поделен на комори, кои гиподготвуваат извештаите и мислењата што ЕСР ги усвојува.

Коморите се поддржани од страна на високи експерти одсите земји-членки на ЕУ. Ревизорите честопати вршатревизии во другите институции на ЕУ, во земјите-членки иво други земји-корисници на помошта на ЕУ. ЕРС, исто така,тесно соработува со врховните ревизорски институции воземјите-членки. Иако работата на ЕРС најмногу се однесувана буџетот на ЕУ – за кој Комисијата ја сноси генералнатаодговорност – во практиката, менаџирањето со над 80 %од трошоците се споделува со националните власти.

Европскиот ревизорски суд нема никакви судскиовластувања, но тој преку својата работа им укажува нателата на ЕУ што се одговорни за покренување постапка,вклучувајќи ја и Европската канцеларија за борба противизмами (ОЛАФ), за неправилностите, слабостите и случаитекога постои сомнеж за сторена измама. Од неговотоформирање во 1977 година ЕРС изврши значајно влијание

врз финансиското управување на буџетот на ЕУ, прекунеговите објективни извештаи и мислења. На тој начинРевизорскиот суд ја исполнува својата улога на независенчувар на финансиските интереси на граѓаните на Унијата.

Ев о к от економ ко- оц лен ком тет

Гл от н г н кото о ште тво

Улог : д го ет т вув г ѓ н кото о ште тво

членови: 344 од ите земји- ленки н ЕУ


X eesc.europa.eu

Европскиот економско-социјален комитет (ЕЕСК) е совето-

давно тело на Европската Унија. Тој е составен од претстав-ници на организациите на работодавците, вработените и надруги граѓански организации, пред сè од социјално-економската, граѓанската, професионалната и културнатаобласт. Претставувајќи ги општите интереси, Комитетотдоставува мислења до Комисијата, до Советот и доЕвропскиот парламент. Членовите на ЕЕСК не следатникакви задолжителни инструкции и работат за општиотинтерес на Унијата. Оттаму, ЕЕСК дејствува како мост меѓугоренаведените институции на ЕУ и граѓаните на ЕУ, притоапромовирајќи општество во кое граѓаните се поактивни иповеќе вклучени во случувањата, т.е. промовирајќи подемо-кратско општество во Европската Унија.

Што в ЕЕсК?

Комитетот има три клучни мисии:

X помага за подобро поврзување на европските политики изакони со економските, социјалните и граѓанскитесостојби на терен, така што ги потпомага Европскиотпарламент, Советот и Европската комисија, а воедно ги

користи искуството и разновидното потекло на членовитена ЕЕСК, дијалогот и сите вложени напори за да осигуриконсензус што ќе биде во интерес на сите;

X го поддржува развојот на една поотворена ЕвропскаУнија, која е во поблизок контакт со јавното мислење, такашто претставува институционален форум што е претстав-ник на организираното граѓанско општество, информираза него, ги изразува неговите ставови и води дијалог сонего;

X ги поддржува вредностите врз кои е заснована инапредува европската интеграција, во Европа и низцелиот свет, а кои воедно се причина за постоењето надемократијата и активната демократија, како и улогата наорганизациите што го претставуваат граѓанскотоопштество.

Европскиот парламент, Советот или Комисијата го консул-

тираат Комитетот за повеќе области опфатени со спогодби-те. Бројот на овие области постепено растеше, така штоопсегот на активностите на ЕЕСК, со текот на времето,дополнително се зголемуваше. Покрај низата задолжителниконсултации, Комитетот може да дава мислења по својаиницијатива тогаш кога смета дека тоа е важно за заштита-та на интересите на граѓанското општество. ЕЕСК даваоколу 170 мислења годишно, од кои околу 15 се по неговасопствена иницијатива.

Клучна карактеристика на работата на ЕЕСК е неговатасила за градење консензус меѓу неговите членови, коипретставуваат многу разновидни интересни групи – например, гради консензус меѓу групи на работодавци игрупи што ги претставуваат организациите на работниците.Комитетот е вистинското тело за давање совети завлијанието на предложените нови закони на терен – врзживотот на луѓето – и за тоа како одделните закони требада се приспособат за да ја добијат поддршката на широка-та јавност. Поддршката на транспарентноста водонесувањето на одлуките во рамките на ЕУ и градењетотесни врски со националните организации на граѓанскотоопштество се исто така важни елементи во работата на

Комитетот.

К ко от ЕЕсК?

Владите на сите земји-членки ги номинираат, а Советот наЕвропската Унија ги назначува 344-те члена на ЕЕСК сомандат од пет години и можност за реизбор. Членовите сеизбрани од редовите на економските и социјалнитеинтересни групи на Европа, а по нивното назначување тиеработат независно од нивните влади. Членовите наКомитетот меѓусебно се организирани во три групи:работодавачи, работници и други страни. ЕЕСК го избирасвојот Претседател и двајца Потп3ретседатели со мандатод две и пол години. Членовите на ЕЕСК се среќаваат деветпати годишно на пленарни седници во Брисел, на коимислењата се усвојуваат со просто мнозинство.






Ев о к от Омбуд м н

р згледув ње н в ш те о л к

Улог : д ги и итув лу ите н лошо дмини т тивно отење

седиште: ст з уX ombudsman.europa.eu

Европскиот Омбудсман ги разгледува поплаките за случаитена лошо или неуспешно административно работење одстрана на институциите на ЕУ. Омбудсманот добива и

разгледува поплаки од граѓани, лица со престој, бизниси иинституции во ЕУ.

Што в Ом уд м нот?

Омбудсманот е избран од страна на Европскиот парламент сомандат од пет години и можност за реизбор. Со добивањето иразгледувањето на поплаките, Омбудсманот помага вооткривање на лошото административно работење воевропските институции и другите тела на ЕУ – со другизборови, во случаи кога некоја институција на ЕУ не правинешто што требало да направи, или тоа го прави погрешно,или прави нешто што не треба да биде направено. Лошотоадминистративно работење вклучува:

X неправедност;

X дискриминација;

X злоупотреба на надлежноста;

X недостиг од информации или од недавање информации;

X непотребно одложување;

X неправилни процедури.

Секој граѓанин или жител на земја-членка, како и здружениеили бизнис во ЕУ, може да достават поплака до Омбудсманот.Омбудсманот работи само со институциите и телата на ЕУ, ане со поплаки против националните, регионалните или локал-ните власти или институции. Тој работи целосно независно иобјективно и ниту бара ниту прифаќа инструкции од ниеднавлада или организација.

Честопати Омбудсманот може едноставно да треба да јаинформира засегнатата надлежна институција за доставенатапоплака за таа самата да го реши проблемот. Доколку

случајот не се реши соодветно во текот на неговотоистражување, Омбудсманот ќе се обиде, доколку е можно, данајде пријателско решение за да се поправи лошото админи-стративно работење и задоволително ќе му одговори наподносителот на поплаката. Доколку и тоа не успее, Омбуд-сманот може да даде препораки за решавање на случајот.Доколку засегнатата институција не ги прифати неговитепрепораки, тој може да достави специјален извештај доЕвропскиот парламент.

Веб-страницата на Омбудсманот содржи практичен водич заначинот на поднесување поплаки.

Во улога на Омбудсман, Никифорос Дијамандурос ги разгледувапоплаките за лошо или неуспешно административно работењево системот на ЕУ.

Ев о к у е в зо з з шт т н од тоц

З шт т н в ш т в тно т

Улог : д ги з штити ли ните од то и н г ѓ ните што ги о отув т ин титу иитеи тел т н ЕУ


X edps.europa.eu

Во текот на нивната работа европските институции може дачуваат и да обработуваат лични информации за граѓаните

и жителите на ЕУ во електронски, пишан или визуеленформат. Европскиот супервизор за заштита на податоците(ЕСЗП) е задолжен за заштита на овие лични податоци и наприватноста на луѓето, како и за промовирање на добратапрактика на ова поле меѓу институциите и телата на ЕУ.

Што в Ев о к от у е в зо зз шт т н од то те?

Употребата на личните податоци на граѓаните – какви штосе имињата, адресите, здравствените податоци илиисторијатот на работните места - од страна на ЕУ ерегулирана со строги европски регулативи, а заштитата наовие информации е основно човеково право. Секојаинституција на ЕУ има службеник за заштита на податоцитешто проверува дали се почитуваат одредени обврски – например, дали податоците се обработуваат само порадиспецифични и легитимни причини. Исто така, лицето чииподатоци се обработуваат има одредени права, какво штое, на пример, правото да ги коригира податоците. Задачана ЕСЗП е да ги надгледува активностите и системите наинституциите на ЕУ за заштита на податоците и да осигури

дека тие работат согласно со најдобрите практики. ЕСЗП,исто така, ги разгледува поплаките и води истраги. Другитенегови задачи се:

X следење на обработката на личните податоци од странана администрацијата на ЕУ;

X давање совети за политиките и законите што се однесу-ваат на приватноста;

X соработка со надлежните органи во земјите-членки со целда се осигури постојана заштита на податоците.

К ко от ЕсЗп?

За спроведувањето на секојдневните активности на ЕЗСП сенадлежни две посебни одделенија. Супервизорското иизвршно одделение оценува дали институциите и телата наЕУ ги почитуваат правилата за заштита на податоците.Одделението за политика и консултации го советувазаконодавецот на ЕУ за прашања поврзани со заштитата наподатоците во рамките на одделните политики, како и созаштитата на податоците содржани во предлозите за новизакони. ЕСЗП, исто така, ги следи новите технологии штоможе да имаат влијание врз заштитата на податоците.

Секој оној што смета дека неговите или нејзините права зазаштита на податоците биле повредени при обработката наподатоци поврзани со него / со неа од страна на некојаинституција или тело на ЕУ, може да поднесе поплака доЕвропскиот супервизор за заштита на податоците. Поплака-та мора да се поднесе со доставување на формуларот запоплаки, кој е достапен на веб-страницата на ЕСЗП.

© I m

a g e

G l o b e




Ев о к нве т ц к б нк

инве т ње во дн н т

Улог : д о ез еди долго о ни фин н ии з инве ти ње во оекти ов з ни о ЕУ

Shareholders: земјите- ленки н ЕУ

Board of Directors: о еден од екој земј - ленк и од Коми иј т


X www.eib.org

Европската инвестициска банка (ЕИБ) е банката на Европ-

ската Унија. Таа им припаѓа на земјите-членки, а нејзинамисија е да доделува заеми за инвестиции што ги под-држуваат целите на Унијата – на пример, во областа наенергетските и транспортните мрежи, одржливоста наживотната средина и иновациите. ЕИБ се фокусира назголемувањето на потенцијалите на Европа за вработувањеи економски раст, поддршката на активностите поврзани соклиматските промени, како и на поддршката на политикитена ЕУ надвор од нејзините граници.

Што в Еиб?

ЕИБ е најголемиот мултилатерален позајмувач и заемода-вач, кој обезбедува финансии и експертиза за стабилни иодржливи инвестициски проекти, пред сè во рамките наЕУ. Линиите вијадукт Мијо и ТГВ во Франција, заштитатаод поплави во Венеција, фармите на ветер во ОбединетотоКралство, скандинавскиот мост Оресунд, метрото во Атина,чистењето на Балтичко Море се само мал дел одилјадниците проекти што ги финансирала ЕИБ во текот нагодините.

ЕИБ не користи пари од буџетот на ЕУ. Таа се финансирапо пат на издавање обврзници на светските финансискипазари. Во 2011 година ЕИБ додели заем во износ од 61милијарда евра за 450 големи проекти во 78 земји – 54милијарди евра во земјите-членки на ЕУ и 7 милијардиевра за проекти надвор од ЕУ со фокус на земјите што сево претпристапниот процес, јужните и источните соседи наЕвропа, Африка, Карибите и Пацификот, како и ЛатинскаАмерика и Азија.

ЕИБ е рангирана како ААА-банка. Таа обично доделувазаеми во износ од 50 % од проектните трошоци. Во улогана катализатор таа го надополнува кофинансирањето оддруги извори. За износи од над 25 милиони евра ЕИБ

доделува заеми на тела од јавниот или од приватниот

сектор, какви што се владите и компаниите. За помалитезаеми ЕИБ креира кредитни линии што им се достапни накомерцијалните банки и на други финансиски институции,кои понатаму им нудат заеми од средствата на ЕИБ намалите и на средните претпријатија или на помали проектишто ги спроведуваат позајмувачите од јавниот сектор.

Во рамките на ЕУ, ЕИБ има шест приоритети придоделувањето заеми:

X подобрување на единството и поврзаноста меѓу земјите ирегионите на ЕУ;

X поддршка на малите и средните претпријатија (МСП);

X заштита и подобрување на животната средина и наодржливите заедници;

X спроведување економија заснована врз знаење;

X потпомагање на развојот на трансевропски мрежи затранспорт и енергија (ТЕ);

X градење одржливи, конкурентни и безбедни енергетскиизвори.

К ко от Еиб?

ЕИБ е автономна институција што ги донесува своитеодлуки за позајмување и доделување заеми согласно созаслугите на секој проект и можностите што ги нудатфинансиските пазари. Банката соработува со другитеинституции на ЕУ, особено со Европската комисија, Европ-скиот парламент и Советот на министри.

ЕИБ ги донесува своите одлуки преку следниве тела:

X Одборот на гувернери, кој се состои од министри (во-обичаено министрите за финансии) од сите земји-членки.Тој ја дефинира општата кредитна политика.

X Одборот на директори, на чие чело е Претседателот набанката и се состои од 28 члена, од кои 27 се назначени

од страна на земјите-членки и еден од страна наЕвропската комисија. Тој ги одобрува позајмувањата идавањето заеми.

X Менаџерскиот комитет и извршното тело на Банката. Тојги врши секојдневните работи на ЕИБ.

Ев о к нве т к фондЕИБ е мнозински акционер во Европскиот инвестициски фонд (ЕИФ), кој ги финансира инвестициите во малите исредните претпријатија (МСП), кои пак опфаќаат 99 % од претпријатијата во ЕУ и вработуваат над 100 милиониЕвропејци. Често пати, МСП имаат тешкотии да ги обезбедат финансиите што им се неопходни за инвестирање иразвој. Тоа особено важи за почетниците и за малите компании што имаат иновативни производи и услуги – тоа сетокму оние претприемнички МСП што ЕУ сака да ги охрабри. ЕИФ одговара на овие потреби преку обезбедувањеинвестициски капитал и инструменти за финансирање ризици (чиј износ е неколку милијарди евра годишно), а тоапонекогаш го прави во партнерство со Европската комисија, комерцијалните банки и други кредитори.

X www.eif.org

Изградбата на нови железнички линии се вбројува меѓу проектите кои можат да добијат заеми од Европската инвестициска банка.

© I m

a g e G

l o b e




агенц те н ЕУ

Постојат неколку специјализирани агенции на ЕвропскатаУнија што им даваат информации или совети на институциитена ЕУ, на земјите-членки и на граѓаните. Секоја од овиеагенции има посебни технички, научни или менаџерскизадачи. Агенциите на ЕУ може да се групираат во неколкукатегории.

X Децентрализирани агенцииАгенциите се регулирани во рамките на јавното европскоправо, но тие се разликуваат од институциите на ЕУ(Советот, Парламентот, Комисијата итн.) и имаат својсопствен правен идентитет. Тие имаат канцеларии во

разни градови низ Европа, поради што честопати сенарекуваат „децентрализирани” тела. Тие можат даспроведуваат задачи од правна или од научна природа.На пример, Службата за растителна разновидност воЗаедницата во Анжер, Франција, со која се утврдуваатправата за нови видови растенија, или Европскиот центарза следење на дрогите и на зависноста од дроги воЛисабон, Португалија, која анализира и дистрибуираинформации за дрогите и за зависноста од нив.

Постојат три супервизорски тела што помагаат воспроведувањето на правилата за финансиските институ-ции и оттаму ја заштитуваат стабилноста на финансискиотсистем на Европа. Тоа се Европските банкарски власти,Европските власти за осигурување и работни пензии иЕвропскиот регулатор за хартии од вредност и пазари.

Други агенции им помагаат на земјите-членки на ЕУ дасоработуваат во борбата против организираниотмеѓународен криминал. Пример за таква агенција еЕвропол, со седиште во Хаг во Холандија. Европол

обезбедува заедничка платформа за службениците што сенадлежни за спроведување на законот во одделните земјина ЕУ. Тие си помагаат едни на други приидентификацијата и следењето на најопасните криминал-ни и терористички мрежи во Европа.

Постојат три агенции што спроведуваат мошне специфич-ни задачи во рамките на заедничката надворешна ибезбедносна политика на Европската Унија. Една од тиеагенции е Сателитскиот центар на Европската УнијаТорехон де Ардос во Шпанија – таа користи информацииод сателитите за набљудување на Земјата, кои го

потпомагаат процесот на донесување одлуки во ЕУ вообласта на надворешните и безбедносни работи.

X Агенции и тела на ЕвроатомОвие тела работат во рамките на Спогодбата за Европска-та атомска енергетска заедница (Евроатом) со цел да гикоординираат истражувањата во земјите на ЕУ замирнодопската употреба на нуклеарна енергија и даосигурат дека изворите на атомска енергија се и доволнии сигурни.

X Извршни агенцииИзвршните агенции обезбедуваат практично управувањена програмите на ЕУ, на пример, разгледување наапликациите за грантови од буџетот на ЕУ. Тие сеосновани со одреден временски рок и мора да се сместениво истото седиште како и Европската комисија - Бриселили Луксембург. Еден пример е Европскиот совет заистражувања, кој ги финансира основните истражувањашто ги вршат групи на научници од ЕУ.

Безбедноста на нашата храна мора да се контролира низ цела Европа– координацијата на оваа активност езадача типична за една од агенциитена ЕУ.

Агенција за соработка меѓу енергетските регулатори(АСЕР)

Канцеларија на телото за европски регулатори наелектронските комуникации (КТЕРЕК)

Служба за растителната разновидност во Заедницата(СРРЗ)

Извршна агенција за образование, аудиовизуелнаполитика и култура (ИАОАПК)

Извршна агенција за конкурентност и иновации (ИАКИ)

Агенција на Евроатом за набавки (АЕН)

Европска агенција за соработка во областа на оператив-ното управување на надворешните граници на земјите-

членки на ЕУ (ФРОНТЕКС)Европска агенција за оперативно управување на големикомпјутерски системи во областа на слободата, безбедно-ста и правдата (компјутерска агенција)

Европска агенција за безбедност при работата и заштитапри работата (ЕАБЗР)

Европска канцеларија за азил (ЕКА)

Европска агенција за безбедност на воздушниотсообраќај (ЕАБВС)

Европски банкарски власти (ЕБВ)

Европски центар за контрола и за превенција од болести(ЕЦКПБ)

Европски центар за развој на стручната обука (ЕЦРСО)

Европска агенција за хемикалии (ЕАХ)

Европска агенција за одбрана (ЕАО)

Европска агенција за животна средина (ЕАЖС)

Европска агенција за контрола на риболовот (ЕАКР)

Европска управа за безбедност на храната (ЕУБХ)

Европска фондација за подобрување на животните и наработните услови (ЕФПЖРУ)

Европска агенција за европскиот систем за глобалнасателитска навигација (ЕАЕСГСН)

Европски институт за родова еднаквост (ЕИРЕ)

Европски институт за иновации и технологија (ЕИИТ)

Европски власти за осигурување и работни пензии(ЕВОРП)

Европско здружение за ИТЕР и за развој на фузионаенергија

Европска агенција за безбедност на поморскиотсообраќај (ЕАБПС)

Европска агенција за лекови (ЕАЛ)

Европски центар за следење на дрогите и на зависностаод дроги (ЕЦСДЗД)

Европска агенција за мрежна и информациска безбед-ност (ЕАМИБ)

Колеџ за европска полиција (КЕПОЛ)

Европска полициска агенција (ЕВРОПОЛ)

Европска агенција за железнички сообраќај (ЕАЖС)

Извршна агенција на Европскиот совет за истражување(Извршна агенција на ЕСИ)

Европски регулатор за хартии од вредност и пазари(ЕРХВП)

Европска фондација за обука (ЕФО)

Европска агенција за основните права (ЕАОП)

Европски институт за студии по безбедност (ЕИСБ)

Сателитски центар на Европската Унија (СЦЕУ)

Европско тело за зајакнување на судската соработка(Европравда)

Извршна агенција за јавно здравство и потрошувачи(ИАЈЗП)

Канцеларија за усогласување на внатрешниот пазар(заштитни знаци и ознаки) (КУВП)

Извршна канцеларија за истражувања (ИКИ)

Извршна канцеларија за трансевропската транспортнамрежа (ИК ТТМ)

Центар за превод за телата на Европската Унија (ЦПТЕУ)

Сите агенции може да се најдат на следната веб-страницаX europa.eu/agencies/index_en.htm

© I m

a g e

G l o b e



Ев о к т Ун

Tbilisi

Priština

Bern

Tunis

YerevanSarajevo

Chiş inău

Beograd

Minsk

Moskva

Oslo

Podgorica

DimashqBeyrouth

Kyïv

Alger Rabat

Tiranë

London

København

Amsterdam

Wien

ΛευκωσίαLefkosiaLefkosa

Paris

MadridLisboa

Roma

ΑθήναιAthinai

Bucure ş ti

Bratislava

Valletta

Tallinn

ZagrebLjubljana

СофияSofia

Vilnius

Budapest

Warszawa

Praha

Berlin

Ankara

HelsinkiHelsingfors

Stockholm

BaileÁthaCliathDublin

Skopje

R ī ga

BrusselBruxelles

Luxembourg

Reykjavík

Moldova

SakartveloAzərbaycan

Ha ї astan

IranKosovo

Suisse

Libnan

CrnaGora

(Azər.)

BosnaiHercegovina

Shqipëria

Svizzera

Schweiz

CittàdelVaticano

Liechtenstein

R.

San MarinoMonaco

Andorra

El Djazâir El MaghrebTounis

Srbija

Qazaqstan

Ukra ї na

Belarus'

Rossija

SouriyaIraq

Norge

*UNSCR1244

Luxembourg

Κύπρος

België

Belgique

KibrisKypros

Slovenija

Polska

Magyarország

Slovensko

Českárepublika

Eesti

Latvija

Deutschland

Ireland

Portugal

Éire

България

Danmark

France

ΕλλάδαEllada

Hrvatska

Suomi

Sverige

Nederland

Österreich

Italia

Finland

Lietuva

United Kingdom

Malta

Türkiye

România

BulgariaEspaña

P.J.R.M.

Ísland

0 500 km

Guyane(FR)

Guadeloupe(FR)

Martinique(FR)

Réunion (FR)

Canarias(ES)

Madeira(PT)

Açores(PT)

Suriname

Brasil

Paramaribo

MemberStatesof theEuropeanUnion(2011)

Candidate countries

Земјите-членки на Европската Унија (2012)

Земји-кандидатки и потенцијални кандидатки

а и Ер Е Информации на сите официјални јазици на Европската Унија се достапни на интернет-страницата

Europa:europa.eu

пОсЕ Е Е È ЛиЧ О Низ цела Европа постојат стотици локални информативни центри на ЕУ.

Адресата на најблискиот информативен центар можете да ја најдете на интернет-страницата:europedirect.europa.eu ја Е Е и сЕ иЛи ОБра Е Е и сЕ писМЕ О

Europe Directе службата што ќе ви даде одговор на вашите прашања за Европската Унија. Со оваа службаможете да стапите во контакт на бесплатниот телефонски број00 800 6 7 8 9 10 11 , или на+32 2 299 96 96за повици надвор од ЕУ што се наплатуваат, или со електронска пошта преку интернет-страницата:europedirect.europa.eu

Чи ај Е За Е рОпа

Публикациите за Европската Унија ви се на дофат на интернет- страницата на Книжарницата на ЕУ:

bookshop.europa.eu

К ко д т те во конт кт о ЕУ?

инфо м т вен цент нЕв о к т УнМ.Х.Јасмин 52в, 1000 СкопјеТел./Факс. 02/3296-363Интернет: www.euic.mkE-mail: [email protected]

Делег ц н Ев о к т УнМ.Х.Јасмин 52в, 1000 СкопјеТел. 02/3248 500Факс. 02/3248 501www.eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_ macedoniae-mail: [email protected]

EУ инфо точк Б толOпштина БитолаОпштински информативен центарАдреса: бул. "1 Мај" бб, 7000 БитолаТел. (++389 047) 208336e-mail: [email protected]

EУ инфо точк елеОпштина ВелесАдреса: ул. "Панко Брашнар" бр. 1, 1400ВелесТел. (++389 043) 232 406 лок. 226e-mail: [email protected]

EУ инфо очк Го т вOпштина ГостиварОпштински информативен центарАдреса: Бул. "Браќа Ѓиновски" бр. 61, 1230ГостиварТел. (++389 042) 218-167e-mail: [email protected]

EУ инфо очк К в д цОпштина КавадарциАдреса: "Маршал Тито" бб, 1430КавадарциТел. (++389 043) 400217(++389 043) 456107e-mail: [email protected]

EУ инфо точк Коч нОпштина КочаниОпштински информативен центарАдреса: "Раде Кратовче" 1, 2300 КочаниТел. (++389 033) 279554e-mail: [email protected]

EУ инфо точк Кум новоОпштина КумановоОпштински информативен центарАдреса: "11 Октомвриi" бб 1300 Кумановотел/факс: (++ 389 031) 475 800(++ 389 031) 475817(++ 389 031) 432 650e-mail: [email protected]

EУ инфо очк етовоОпштина ТетовоАдреса: ул. Дервиш Кара бб1200 ТетовоТел.070 548 576e-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во ц он лн т ун ве з тет к т б бл отек„св. Кл мент Ох д к ”Адреса: бул. Гоце Делчев бр. 6,1000 СкопјеТелl. (++ 389 02) 3226 846e-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во ГевгелАдреса: Ул. “Димитар Влахов” 4,Тел. 034 213 8431480 Гевгелијаe-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во Ох д Адреса: Ул. “Димитар Влахов” 57,Тел. 046 230 1756000 Охридe-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во Деб Адреса: Ул. “8ми Септември” бб,Тел. 046 831 1961250 Дебарe-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во ст ум ц Адреса: “Благој Мучето” 26,Тел. 034 349 0402400 Струмицаe-mail: [email protected]

ЕУ инфо точк во К в п л нк Адреса: “Св. Јоаким Осоговски” 175,Тел. 031 375 0351330 Крива Паланкаe-mail: [email protected]

EUi – ЕКО ОМсКи ФаКУЛ Е сКОпјЕАдреса: Економски факултет, универзитет"Св. Кирил и Методиј"бул. "Крсте Мисирков" бб 1000 СкопјеТел. (++389 02) 3286 835Тел. (++389 02) 3286 860e-mail: [email protected]

EUi – Ф култет з дм н т ц у вув ње о нфо м т чк

тем , Б толАдреса: Факултет за администрација иуправување со информатички систем,Универзитет "Св. Климент Охридски","Партизанска" бб 7000 БитолаТел. (++389 047) 259923Факс. (++389 047) 259 917e-mail: [email protected]

EUi – Ун ве з тет н југо точнЕв о , етовоАдреса: Универзитет на ЈугоисточнаЕвропа, "Илинденска" бб1200 ТетовоТел. (++389 044) 356205Факс. (++389 044) 356 001e-mail: [email protected]



MK - 3 1 -1 3 - 8 5 1 -MK - C

Европската Унија (ЕУ) е уникатна. Таа не е федерална држава како СоединетитеАмерикански Држави, бидејќи нејзините членки се независни суверени држави. Но таане е ниту меѓувладина организација како Обединетите нации, бидејќи нејзинитеземји-членкиѝ отстапуваат дел од својот суверенитет и на тој начин стекнуваатпоголема колективна сила и влијание од онаа што би ја имале кога би дејствувалесамостојно.

Тие отстапуваат дел од својот суверенитет по пат на донесување заеднички одлукипреку заедничките институции, какви што се Европскиот парламент, кој е избран одстрана на граѓаните на ЕУ, и Европскиот совет и Советот, кои ги претставуваатнационалните влади. Земјите-членки донесуваат одлуки врз основа на предлози наЕвропската комисија, која пак ги претставува интересите на ЕУ како целина. Но што

прави секоја од овие институции? Како тие соработуваат меѓу себе? Кој е надлежен зашто?

Оваа брошура нуди одговори на овие прашања на јасен и едноставен јазик. Таа, истотака, дава краток преглед на агенциите и на другите тела што се вклучени воработата на Европската Унија. Целта е да ви се понуди корисен водич низ процесот надонесувањето на одлуките во ЕУ.

Documents

How the Eu Works Mk