Delft University of Technology

HotterdamHoe ruimte Rotterdam warmer maakt, hoe dat van invloed is op de gezondheid van de inwoners, en wat er aan te doen is.

TU Delft, BouwkundeFrank van der HoevenAlexander Wandl

QH

QS

Q*

QE

Hotterdam Frank van der Hoeven, Alexander Wandl TU Delft, Faculteit Bouwkunde

Hotterdam warmte in de stad van morgen onderzoekskader atlas warmtekaarten adaptatie

Warmte in de stad van morgen klimaat verandert steden in de Randstad blijven groeien kwetsbare groep (ouderen) neemt (%) toe beeldverhaal Parijs Augustus 2003

Parijs // 05-08-03 // Zware smog

Parijs // 13-08-03 // Arts: > 100 hittedoden

Parijs // 20-08-03 // Lijkbezorgers > 10.800 doden

Ivry-sur-Seine // 24-08-03 // Koelwagens

Thias // 03-09-03 // 57 doden, geen nabestaanden

Onderzoekskader impact hittegolf zomer 2006; het stedelijke warmte-eiland; onderzoeksvragen; afbakening van onderzoeksgebied in Rotterdam; methodes die gebruikt zijn.

Hittegolf juli 2006 gemiddelde maximum temperatuur in juli 2000-2013: 22,4ºC // 2006: 27,8ºC

doden onder 75+-ers in juli, gem. Rotterdam 2000-2013: 310 // 2006: 385

ºC // doden // ozon

5

0

10

15

20

25

15°C

20°C

25°C

30°C

120µg

O3 / m3

35°C

40°C

0501 juli 10 15 20 25 30 31

Maximum temperatuur

Overledenen 75+

8-uursgemiddeldeozonconcentratie

warmte-eiland Q* = QE + QH + QS

onderzoeksvragen waar is het warmte-eiland het sterkst? wat is het verband met het overlijden 75+-ers? verklaart ruimtegebruik de ºC buurtverschillen? wie kan welke adaptatie-actie ondernemen?

onderzoeksgebied

methodiek

Remote sensingWarmte-

kaart

Fysiek

Fysieke

factoren

SatellietbeeldenGIS-data

3D-modellenGemeente

LandsatEnvisat

Warmte-

aspecten

Multivariateregression

analysisClustering AdaptatieRotterdam

Warmte-

opgave

Woning-

eigenaren

Crowd sensingWarmte-

kaart

Sociaal

SatellietbeeldenGIS-data

Sociale

factorenInwoners Huurders

Atlas warmte social fysiek

warmte oppervlakte ºC

warmte voelbare warmte

sociaal 75+-ers

sociaal verschil sterfte 75+ juli 2006 juli 2000-2013 (gem.)

fysiek verharding

fysiek gebladerte

Warmtekaarten warmtekaart fysiek warmtekaart sociaal

sociaal warmtekaart

bepalend: 75+ ouderdom woningen voelbare hitte + bodemwarmtestroom

fysiek warmtekaart

bepalend: verharding gebladerte gebouwschil oppervlaktewater schaduw voelbare hitte + bodemwarmtestroom

Adaptatie gedrag woning stad

gedrag bewoners

woning bewoner-eigenaren // corporaties

stad gemeente

Het klimaat in de stad gedraagt zich anders dan daarbuiten, terwijl

het stadsklimaat van wezenlijke invloed is op het welzijn van de

inwoners van de stad.

Het doel van het Hotterdam-onderzoek is het beter begrijpen van stedelijke

warmte in Rotterdam om vandaaruit een verband te leggen met de gezondheid

van de Rotterdamse bevolking en de kenmerken van de fysieke ruimte die de

stad meer of juist minder warm maken.

Die inzichten moeten de stad Rotterdam en haar inwoners bewuster

én weerbaarder maken ten aanzien van de gezondheidseffecten van

hittegolven. De inzichten die zo ontstaan zijn relevant voor andere steden in

Nederland en daarbuiten.

HotterdamHoe ruimte Rotterdam warmer maakt, hoe

dat van invloed is op de gezondheid van de

inwoners, en wat er aan te doen is.

TU Delft, Bouwkunde

Frank van der Hoeven

Alexander Wandl

QH

QS

Q*

QE

QH

QS

QS

QE

HOT-978-94-6186-506-9-COVER.indd 2-4 24-07-15 18:54

publicatie