Hoofstuk 14

Klassifikasie en name van minerale

Mineraalvariasies: isomorfie Granate

• Dieselfde kristalstelsel en morfologie • Verskil in chemiese samestelling en daarmee saam in

digtheid, hardheid, brekingsindeks en eenheidsel afmetings • Plot samestellings tussen 3 endlede in die pyralspiet

granaatreeks (Fe, Mg, Mn-ryk) op ‘n ternêre diagram • Samestelling in werklikheid ‘n reeks tussen die

komponente en die algemene formule is (Fe, Mg, Mn)3Al2(SiO4)3

• Die relatiewe verhoudings van Fe, Mg, Mn verskil in die verskillende granate: piroop, spessartiet, almandien

• Die uvarovietreeks granate het die eindlede: andradiet, grossulariet, uvaroviet

Karbonate • Kalsiet, magnesiet, rhodochrosiet, sideriet • Samestellings verskil maar morfologie is dieselfde • Meeste karbonate het ‘n samestelling naby aan endlid

samestellings • Karbonate met intermediêre samestellings het verskillende

morfologie as die bogenoemde minerale

Mineraal variasies: polimorfie

Verskillende mineraal spesies: verskillende morfologie maar dieselfde chemiese samestelling

SiO2 minerale (silika minerale):

kwarts trigonaal

stishoviet tetragonaal

tridimiet hexagonaal

Elementêre chemiese samestelling

4000 mineraal spesies met individuele mineraalname (huidig)

In spesies verskillende politipes: • Kwarts: ametis, sitrien, rooskwarts, ens.;

• Beril: smarag (Cr-rich); akwamaryn (Fe-rich)

Algemeenste minerale bevat die mees algemene elemente: O, H, Si, Al, Na, Mg, Ca, Fe, K

Litofiel, chalkofiel, siderofiel, halogenofiel, atmofiel

Klassifikasie van minerale

Geneties: • Volgens hoofprosesse waardeur mineral vorm

• Nie mineralogies en problematies

Geochemies: • Gebaseer op hoof chemiese elemente

• Irrasioneel: minerale wat uit baie elemente bestaan?

Kristalchemies: • Funksionele verhouding tussen chemiese samestellings

• Aanvaarbaar

Geochemies en kristalchemies: • Baie nuttig

Klassifikasie Klas Mineraal groep Minerale

1 Gedeё elemente Au, As, S

2 Sulfiedes en sulfosoute Galeniet, Realgar, arseniedes

3 Haliedes Fluoriet, Haliet

4 Oksiedes and hidroksiedes Chromiet, Bismiet

5 Silikate Neso-, Soro-, Siklo-, Ino- (Enkel/Dubbel), Fillo-, Tekto-

6 Borate Borasiet

7 Karbonate Kalsiet, Dolomiet

8 Fosfate, arsenate, vanadate Apatiet, Descloiziet

9 Sulfate, selenate, telluriede Gips

10 Wolframate, Molibenate Wolframiet, wulfeniet

11 Chromate Crocoiet

12 Nitrate, Iodate Salpeter

Silikate Groep Alternatiewe naam Beskrywing Minerale

Nesosilikate Orto- of eiland Geïsoleerde tetraheder

Olivien, granaat

Sorosilikate Dubbel-geïsoleerde tetreheder

Epidoot

Siklosilikate Ring Tetraheders heg tot geïsoleerde ring

Beril, toermalyn, kordiёriet

Inosilikate

Enkelketting Tetraheders heg in oneindige enkelketting

Piroksene

Dubbelketting Tetraheders heg in oneindige dubbelketting

Amfibole

Fillosilikate Blad Tetraheders heg in oneindige blad

Mikas, klei minerale

Tektosilikate Raamwerk Tetraheders heg in oneindige netwerk

Kwarts, veldspate, veldspatoïdes

Hoofstuk 15

Mineraal identifikasie van handmonsters

Selfstudie en kyk video op Blackboard:

Identification of minerals