Hoofdvragen: Waarom liet de Vietnamoorlog diepe sporen na in de Amerikaanse samenleving. En waarom...
If you can't read please download the document
Hoofdvragen: Waarom liet de Vietnamoorlog diepe sporen na in de Amerikaanse samenleving. En waarom gingen de VS eigenlijk naar Vietnam toe: waarom militair
Hoofdvragen: Waarom liet de Vietnamoorlog diepe sporen na in de
Amerikaanse samenleving. En waarom gingen de VS eigenlijk naar
Vietnam toe: waarom militair ingrijpen in die regio??? Kim Phuc
1972 Foto: Nick Ut Standrechtelijke executie VC-strijder, 1968 2011
drs Ardy W.J. Biemans, (Gymnasium) Sint-Montfort
Dia 2
Historisch kader: Vietnam wereldnieuws Saigon De Vietnamoorlog,
het langste conflict waarbij de VS betrokken zijn geweest. 58.000
Amerikaanse doden, 1-2 miljoen aan Noord- en Zuid-Vietnamese kant,
mr bommen op Vietnam dan in de gehele Tweede Wereldoorlog, kosten
voor de VS $ 150.000.000.000 voor een verloren oorlog. Waarom dan
deze oorlog? Een deel van het antwoord ligt bij de Koude Oorlog :
de toestand van wisselende spanning (1945-1990) tussen enerzijds de
democratisch-kapitalistische VS en hun bondgenoten en de
volksdemocratisch-communistische Sovjetunie en haar bondgenoten
zonder dat het tot een directe confrontatie of hete oorlog tussen
de twee grootmachten is gekomen. Wel is er op grote schaal bewapend
en zijn er over de hele wereld conflicten geweest waarbij de VS de
ene en de SU de andere partij steunden. De Koude Oorlog viel samen
met de dekolonisatie, het onafhankelijk worden van Afrikaanse en
Aziatische staten van Europese koloniale mogendheden, als gevolg
van al in de jaren 20 en 30 opgekomen nationalistische bewegingen,
die vaak aansluiting zochten bij het communisme, dat
antikapitalistisch en antikoloniaal was. 2
Dia 3
Koude Oorlog 1945-1990, maar start eigenlijk in 1917, na de
Russische Revolutie waarin Rusland een communistische staat werd
met partijdictatuur en een almachtige staat. Dit in tegenstelling
tot het Westen, kapitalistisch-democratisch met particulier
ondernemerschap. Na de Tweede Wereldoorlog werd Europa verdeeld in
twee invloedssferen door 1) bevrijding 2) veiligheids- wens SU:
cordon sanitaire. Tussen de twee invloedssferen werd een ijzeren
gordijn neergelaten. Het wantrouwen tussen de voormalige
bondgenoten werd steeds groter (veiligheid/heerschappij/ imperia-
lisme) en leidde tot conflicten als Marshallplan 1947 Berlijnse
Blokkade 1948/49 BRD en DDR: de Duitse deling Tsjecho-Slowakije
1948 NAVO versus Warschaupact (1949/1955) Daarnaast ontstond een
bewapeningswedloop op conventioneel n nucleair gebied: vanaf eind
jaren 50: MAD (mutually assured destruction). In Europa blijft de
vrede bestaan door 1.wederzijdse afschrikking 2.Chroesjtsjovs
vreedzame coxistentie jaren 50 3
Dia 4
Er groeide een heel sterk ideologisch vijandbeeld, tussen het
Oostblok en het Westen: I. de VS vreesden een communistische
wereldrevolutie en daarmee onvrijheid over de hele wereld.
Uitgangspunt van de Amerikaanse buitenlandse politiek werd de
Trumandoctrine/containmentpolitiek, gericht op het indammen van het
communisme, dus zorgen dat het zich niet als een olievlek
uitbreidt. Eerst in Europa (bv Griekenland) al snel ook elders in
de wereld door communistische bemoeienis in de dekolonisatie en VRC
olv Mao Zedong in 1949. VS vreesden nu een enorm machtsblok, maar
eigenlijk was de verhouding SU China zeer matig (zie verder dia 6en
7). II. SU en VRC vreesden westers imperialisme (economische en
daarmee politieke overheersing door de kapitalisten), dus inzet
werd het invloed verkrijgen in de gedekoloniseerde/dekoloniserende
gebieden. president Harry S. Truman Nikita Chroesjtsjov 4
Dia 5
Extra: De Verenigde Naties Een nieuwe organisatie speelde een
rol in de Koude Oorlog: de opvolger van de Volkenbond, namelijk de
VN, in 1945 opgericht met als doel de garantie van ieders
territoriale integriteit en onafhankelijkheid n het bewaren van de
wereldvrede. Belangrijkste orgaan was de VEILIGHEIDSRAAD, met 15
leden: 10 leden bij toerbeurt en 5 permanente leden (VS, SU, China,
Groot-Brittanni en Frankrijk), die vetorecht hadden. Door m.n. het
onderlinge wantrouwen tussen VS en SU (en dus het voortdurende
gebruik van het vetorecht op elkaars voorstellen) was de VR in de
Koude Oorlog vrij machteloos. De Koude Oorlog in Azi In 1949 kreeg
het Amerikaans zelfvertrouwen twee klappen te verwerken: de SU deed
een geslaagde kernproef: de VS waren hun monopolie op het
atoomwapen kwijt! China werd communistisch onder Mao Zedong en de
nationalistische regering vluchtte naar Taiwan. Republikeinen gaven
linkse intellectuelen de schuld hiervan en Truman wist dat hij een
vuist moest maken tegen het communisme. De Korea-oorlog In 1950
viel het communistische Noord-Korea olv Kim il-Sung Zuid-Korea aan,
materieel gesteund door de SU. De VS reageerden meteen en lieten de
VN-Veiligheidsraad ingrijpen: 5
Dia 6
de VN gaan Z-Korea helpen. De SU konden hun veto niet
uitspreken over de resolutie door de Taiwan-kwestie () Onder
leiding van de VS trokken VN-troepen diep Noord-Korea binnen. China
viel daarop N-Korea binnen om Kim te helpen 3 jaar oorlog! De VS
concludeerden dat het communisme nog altijd uit was op een
wereldrevolutie olv Moskou: containment moest niet alleen in
Europa, maar wereldwijd worden toegepast. Daaraan gekoppeld de
domino-theorie : als n land valt voor het communisme, zouden de
buurlanden daarna kunnen vallen voor het communisme. Zowel de
conventionele als de nucleaire bewapening van de VS werden in hoog
tempo opgeschroefd. Koude Oorlog en dekolonisatie In Europa was er
dankzij de wederzijdse afschrikking in de jaren 50 relatieve rust
en onder Chroestsjov kwam het tot vreedzame coxistentie geen oorlog
tussen de twee machtsblokken maar economische en politieke
concurrentie: het conflict moest beheersbaar blijven. Amerika dacht
dat de communisten n blok vormden, maar onder Chroesjtsjov groeiden
de SU en China uit elkaar: 6
Dia 7
Conflictpunten SU-China: 1.Mao keurt vreedzame coxistentie af
2.boerencommunisme versus industrile arbeiderscommunisme 3.China
ziet zichzelf als leider van de communistische wereld. VS zagen de
twee lang als n blok en pas in de jaren 70 zag men dat men de twee
tegen elkaar kon uitspelen en zochten de VS toenadering tot
Peking/Bejing. In dit conflict ging de dekolonisatie een rol
spelen: zowel de VS als de SU n China probeerden de nieuwe staten
binnen hun invloedssfeer te trekken. VS steunden de
anticommunistische bewegingen met economische, politieke en
militaire middelen of installeerden zelfs marionettenregeringen.
Dekolonisatie begon in Zuid- en Zuidoost-Azi waar Engeland,
Nederland en Frankrijk de dienst hadden uitgemaakt. In deze
kolonies was in de jaren 20 en 30 een sterk nationalisme ontstaan,
tegengewerkt door de koloniale mogendheden. Maar de Japanse
bezetting veranderde alles en na de Tweede Wereldoorlog ontstond er
een machtsvacum waarvan de nationalisten in Vietnam en Indonesi
profiteerden: 7
Dia 8
8 de onafhankelijkheid werd uitgeroepen en een eigen regering
gevormd. Engeland en daarna Nederland (onder druk van de VS) gaven
hun verzet hiertegen vrij snel op, maar Frankrijk zette alles op
alles om Frans Indochina te behouden. Dubbelrol VS: als ex-kolonie
enerzijds fel tegenstander van kolonialisme (denk aan Indonesi),
anderzijds bang van het communisme (en economisch-imperialistisch)
en dus gaat men Frankrijk steunen tegen de door communisten geleide
bevrijdingsbeweging van Vietnam Visies op de Koude Oorlog orthodoxe
visie (jaren 50) revisionisme (jaren 60) realisten: geen
schuldvraag maar machtspolitiek (70) post-revisionisten: verdeelde
schuldvraag (na 75) orthodoxe visie (jaren 80) Zeker is dat
wederzijds wantrouwen, angst en vijanddenken zeer belangrijk zijn
geweest!!! Maken vragen: VWO blz 22 e.v. 1 t/m 7 HAVO blz 20 e.v. 1
t/m 7
Dia 9
9 Hoofdstuk 2 De Vietnamese deling Lees GWP, de paginas 28 t/m
31 (VWO)/ 24 t/m 27 (HAVO) goed door! Vietnam onder de Fransen Eind
19 e eeuw werden Vietnam, Laos en Cambodja veroverd door de Fransen
en samengevoegd tot de kolonie Indochina, vooral om het Frans
prestige te vergroten en te dienen als grondstoffenleverancier en
afzetmarkt van Franse industrile producten. Een autoritair
bestuurde kolonie waar de Fransen niet veel deden aan de verheffing
van het Indochinese volk. De Mekongdelta werd gerrigeerd maar de
steenrijke landeigenaren lieten straatarme pachters op hun land
werken de 18 miljoen Vietnamezen hadden het over het algemeen niet
best. Een klein groepje Vietnamezen profiteerde van de Franse
bezetters en verwesterden; het gros bleef arm en boeddhistisch.
Haat en opstandigheid lagen voor de hand en met name de leider van
de communisten Ho Chi Minh (hij die verlicht/ Nguyen Sinh Cung,
1890-1968), die in 1919 in Parijs al om zelfbeschikkingsrecht en
democratie voor het Vietnamese volk had gevraagd (denk aan Wilsons
idealen), maar werd teleurgesteld en zich tot Lenins communisme
bekeerde: d weg om het westers imperialisme te verslaan.
Dia 10
10 De tijger en de olifant Ho Chi Minh (Bac Ho = Ome Ho), door
de SU opgeleid richtte in Zuid-China in 1930 de Indochinese
Communistische Partij (ICP) op en in 1941 terug in Vietnam de
nationale bevrijdingsbeweging Vietminh, een nationalistische
beweging onder communistische leiding met een eigen leger onder Vo
Nguyen Giap. Dit viel samen met de Japanse bezetting van Vietnam de
Japanners gebruikten het Franse bestuurssysteem en de Vietminh
richtte zich tegen de Japanse en Franse bezetting. Toen Japan in
augustus 1945 capituleerde veroverde de Vietminh bijna heel Vietnam
en riep Ho Chi Minh op 2 september 1945 in Hanoi de
onafhankelijkheid uit, met de woorden van de Amerikaanse
onafhankelijkheidsverklaring van 1776! De Democratische Republiek
Vietnam (DRV). Ho Chi Minh had in de Tweede Wereldoorlog steun
gehad van de VS tegen de Japanners, maar nu bleef die steun uit: de
Fransen keerden terug en namen Zuid-Vietnam weer in Tweeslachtige
houding van de VS (anti-koloniaal/anti-communistisch). In 1946
breekt de oorlog tussen de Vietminh en Frankrijk uit na mislukte
onafhankelijkheidsbesprekingen. Ho Chi Minh is zelfverzekerd: de
tijger zal winnen van de olifant guerrillatactiek. De Fransen
hadden het zuiden en de steden redelijk onder controle, maar het
noorden was in handen van de Vietminh. Vanaf 1950 werd de DRV
erkend en gesteund door de VRC olv Mao, met de SU op de
achtergrond. De VS steunden de marionettenregering van de Fransen
in Zuid-Vietnam (containment). Vo Nguyen Giap
Dia 11
11 Het vertrek van de Fransen In 1950 kwam het zuiden onder
leiding van Bao Dai, een Franse marionet, maar de Fransen kwamen
geen stap verder: in 1953 waren er als 150.000 Fransen gesneuveld
tegen 500.000 Vietnamezen. Men besloot in 1954 te gaan
onderhandelen in Genve de Fransen wilden in een veldslag (die zou
te winnen zijn) de Vietminh een zware slag toebrengen: Dien Bien
Phoe, waar de Fransen op 6 mei 1954 definitief verslagen werden
door de troepen van Vo Nguyen Giap. Het was de Fransen duidelijk:
de steden waren nog Frans maar deze oorlog zou niet gewonnen kunnen
worden. De VS wilden zich niet bij de nederlaag neerleggen en
Eisenhower kwam met zijn dominotheorie met tegenzin gingen de VS
naar Genve. Frankrijk en de Vietminh sloten een wapenstilstand
(feitelijke erkenning van het regime van Ho Chi Minh) en Vietnam
werd tijdelijk verdeeld in een noordelijk en zuidelijk deel bij de
17 e breedtegraad; Frankrijk zou zich binnen twee jaar terugtrekken
en in juli 1956 zouden er nationale verkiezingen komen die zouden
leiden tot de hereniging. De VS tekenden niet en organiseerden
tegen de neutraliteitsafspraken in een defensief bondgenootschap,
de ZOAVO. Bovendien bouwden ze in Zuid-Vietnam een
anticommunistische staat op
Dia 12
12 Genve 1954: tijdelijke deling op 17 e breedtegraad
neutraliteitsclausule verkiezingen in 1956 waarna hereniging
Gevolgen: Franse en ZV-troepen weg uit het noorden Vietminh geeft
grote delen van ZV terug noorden communistisch zuiden
rechts-autoritair bewind Twee vijandige staten De VS en ZV waren
niet van plan om in 1956 verkiezingen in Vietnam te laten houden
(kans was veel te groot dat Ho Chi Minh deze zou winnen / in een
communistische staat zijn vrije verkiezingen niet mogelijk), de SU
wilde de verhoudingen met de VS niet op scherp zetten en China was
bang voor verdere expansie van Noord-Vietnam. Vanaf 1954 werden
daarom aan beide zijden van de 17 e BG nieuwe naties opgebouwd.
Noord-Vietnam, met hoofdstad Hanoi, een communistische npartijstaat
onder Ho Chi Minh. Voorzichtig communisme dat wel voor
landverdeling en vergroting van de voedselproductie zorgde
Zuid-Vietnam, met hoofdstad Saigon, een rechts-autoritaire
dictatuur onder Ngo Dinh Diem, een katholiek die vooral zijn
familie en katholieke vriendjes op de sleutelposities zette.
Corruptie vierde hoogtij en de boeddhistische meerderheid werd
keihard onderdrukt. HAVO: blz 36 e.v. vraag 1 t/m 7 VWO: blz 40
e.v. vraag 1 t/m 7
Dia 13
13 Hoofdstuk 3 Amerika trekt ten strijde Bestudeer de Inleiding
van dit hoofdstuk: HAVO blz 40 t/m 43 VWO blz 44 t/m 47
Volksopstand in Zuid-Vietnam Tot eind jaren vijftig durfde
Noord-Vietnam niet militair in te grijpen in het zuiden: a.angst
voor ingrijpen VS b.houding China en SU (om dezelfde reden) In 1959
veranderde Oom Ho zijn houding: a.Communisten met vernietiging
bedreigd b.Haat tegen Ngo Dinh Diem groeide snel Ho Chi Minh wilde
dat vanuit het zuiden (NV officieel niet betrokken)
politiek-militair het regime-Diem ten val zou worden gebracht en de
VS zouden uit ZV moeten vertrekken. Via de Ho Chi Minh-route zou NV
het zuiden voorzien van mensen en wapens. in 1960 wordt het
Nationaal Bevrijdingsfront voor Zuid-Vietnam opgericht, het NLF,
beter bekend onder de naam Vietcong (VC). Het verzet in ZV nam
sterk toe en de boeren kwamen in opstand: de VC kreeg delen van ZV
in handen en verdeelde de grond onder de boeren. Diem bleef kiezen
voor de rijke landheren.
Dia 14
14 Diem ging onder VS-druk over tot inrichting van versterkte
boerendorpen/agrovilles/ strategic hamlets, met sanitair, scholen
en gezondheidszorg, maar ook met prikkeldraad en bewaking (dubbel
doel: voorkomen VC- infiltratie/voorkomen steun aan VC), maar
gedwongen verhuizing ernaartoe was in strijd met boeddhistische
traditie om op het land van je voorouders te blijven leven (ivm
voorouderverering). Het systeem was bovendien weer zr corrupt en de
boeren moesten voor de grond en huizen betalen. De
concentratiekampen werkten averechts en op 8 mei 1963 brak de hel
los: op Boeddhas geboortedag schoten Diems soldaten op feestende
boeddhisten en rellen braken hierna uit, met als dramatisch
hoogtepunt de zelfverbranding van de boeddhistische monnik Thich
Quang Duc, op 11 juni 1963, door zeven monniken nagevolgd De
reactie van Diems first lady, zijn schoonzus Ngo Dinh Nhu, was even
treffend als schokkend: ze zei te hopen dat er nog vele van deze
barbecues zouden volgen!!! Maar Diems dagen waren geteld
Dia 15
15 Alarm in the White House: Kennedys antwoord Toen John F.
Kenndy in 1961 aantrad als president, was Vietnam toaal geen issue,
maar al snel kreeg hij alarmerende rapporten over de VC. Bovendien
schrok hij van Chroestsjovs woorden dat de SU overal nationale
bevrijdingsbewegingen zou steunen tegen imperialisten (overigens
vooral anti-China). Ondanks waarschuwingen dacht JFK het klusje
Vietnam wel even te klaren. Hij zond nog geen soldaten, maar wel
militaire adviseurs en helikopters en stond gebruik van Agent
Orange (ontbladeringsmiddel) en napalm toe (benzine die tot
plakkerige gel wordt gemaakt toe toevoeging van na ftenaat en palm
itaat, waardoor een uiterst gemene brandbom ontstaat). Deze
middelen moesten het antwoord zijn op de guerrilla-oorlog van de
VC. De adviseurs in 1963 al 16.000) moesten het ZV- leger trainen,
maar deze gingen zich meer en meer met de strijd zelf bemoeien. Aan
de andere kant drong JFK er bij Ngo Dinh Diem op aan om te
democratiseren, maar dat was voor dovemansoren en na de
zelfverbranding gaf hij via de CIA aan ontevreden ZV-generaals aan
er geen moeite mee te hebben als Diem zou verdwijnen. 1-11-1963
volgde de staatsgreep in ZV, waarbij Ngo Dinh Diem werd
vermoord
Dia 16
16 Drie weken later, 23-11-1963 werd Kennedy zelf in Dallas,
Texas vermoord Vier dagen na zijn aantreden als president besloot
JFKs vicepresident Lyndon B. Johnson om het volk van Vietnam te
helpen in hun strijd tegen de van buitenaf geleide en gesteunde
communistische samenzwering. Johnsons dilemma Wat te doen?
Kernwapens inzetten terugtrekken soldaten sturen??? Voor de tweede
optie waren de meeste bondgenoten en Johnsons Democratische
partijgenoten, maar omdat ZV steeds chaotischer werd, de ene
staatsgreep na de andere volgde en Johnson bang was voor een
communistisch Vietnam besloot hij tot (voorzichtige) militaire
steun. In de VS lanceerde hij zijn Great Society: oorlog tegen
armoede en discriminatie van zwarten. Een duur programma, waardoor
hij in Vietnam koos voor een beperkte oorlog/ limited war (1965),
een zo beperkt mogelijk oorlog in Vietnam met conventionele wapens.
De VS verzekerde China dat men een oorlog met de Volksrepubliek
China wilde vermijden. China gaf aan dat er alleen oorlog zou komen
als de VS Noord-Vietnam zouden aanvallen alleen bombardementen op
NV (en het sparen van het noordelijk grensgebied met China)!
Dia 17
17 Johnsons oorlog In augustus 1964 kreeg Johnsons van het
Amerikaanse Congres in de Tonkin-resolutie de vrijheid om alle
noodzakelijke maatregelen te nemen om elke gewapende aanval tegen
de Amerikaanse strijdkrachten te vergelden en verdere agressie te
voorkomen. Znder oorlogsverklaring kon Johnson nu een oorlog in
Vietnam starten. Aanleiding tot deze resolutie was het feit dat op
2 augustus 1964 een Amerikaanse torpedobootjager binnen de
territoriale wateren van Noord-Vietnam was aangevallen en
lichtbeschadigd door Noord- Vietnamese torpedoboten. Er zou een
tweede incident zijn geweest Na het aannemen van de resolutie
begonnen de VS met vergeldingsaanvallen op NV-havens en Hanoi
reageerde door legereenheden naar het zuiden te sturen. In zijn
campagne voor de presidentsverkiezingen van nov. 1964 beloofde
Johnson nog dat hij geen Amerikaanse troepen naar Vietnam zou
sturen Hij werd met een grote meerderheid gekozen, en wachtte
vooralsnog met actie. Hij liet zich overtuigen dat VS-inmenging
nodig was om een stabiele regering in ZV te krijgen. In februari
1965 startte hij, naar aanleiding van het doden van acht Amerikanen
door de VC, OPERATIE ROLLING THUNDER, het systematisch bombarderen
van NV, blokkeren van de 17 e breedtegraad en oprollen van de
HCM-route met 75.000 VS soldaten. Dit moest de steun van NV aan de
VC stoppen. NV en de VC bleken echter taaie tegenstanders en steeds
meer soldaten werden naar Vietnam gestuurd: 180.000 in 1964,
360.000 een jaar later tot 540.000 in 1968.
Dia 18
18 NORTH VIETNAM On Mar. 2, 1965, the USAF instituted its
famous "Rolling Thunder" campaign, the systematic bombing of North
Vietnam, starting at the Demilitarized Zone (DMZ) between North and
South Vietnam. Its planes flew from bases in South Vietnam and
Thailand. By slowly advancing the target areas northward across
North Vietnam, it was hoped the North Vietnamese leaders would
eventually be convinced to sit down at the peace table. However,
Washington imposed stringent controls upon these operations, lest
Red China or the Soviet union actively enter the conflict. "Rolling
Thunder" Air Campaign Dat de VC en Noord-Vietnam de VS konden
weerstaan had deels te maken met het feit dat ze veel militaire
steun kregen van China en de Sovjet-Unie, wapens en technici: gn
soldaten! HCM speelde China en de SU goed tegen elkaar uit, zodat
geen van de twee grootmachten de regie in Vietnam kon overnemen. De
sleutel voor succes lag in NV dachten de Amerikanen: zonder die
steun zou de VC makkelijk zijn te verslaan. Dat liep anders: steeds
meer troepen en bombardementen (in 1968 al mr bommen dan in alle
voorgaande oorlogen bij elkaar), maar men bleef spreken van een
limited war. Opperbevelhebber Generaal Westmoreland wilde invasie
in NV en uitbreiding naar Laos en Cambodja (om de HCM-route op te
rollen) maar kreeg daarvoor gn toestemming. Ook Hanoi moest worden
ontzien. In ZV ging men harder tekeer: search and destroy was de
tactiek, maar de invisible enemy bleek niet echt te verslaan en de
maatstaf was de body count : zoveel mogelijk communisten doden.
Maar ondanks de bombardementen, de Agent Orange, de napalm kregen
de VS de VC niet op de knien Toepassingsvragen: HAVO blz 52-55
vraag 1 t/m 7 VWO blz 58-61 vraag 1 t/m 9
Dia 19
19 Hoofdstuk 4: Peace with honour? Lees de inleidende paginas
HAVO: blz 58 t/m 61 VWO : blz 64 t/m 67 Het Tetoffensief en de
gevolgen De Amerikaanse opperbevelhebber Westmoreland vond dat hij
moest vechten met zijn handen op zijn rug gebonden: om China niet
teveel te schofferen mocht hij Laos en Cambodja niet aanvallen op
de HCM-route te vernietigen, mocht hij alleen het zuiden van NV
bombarderen en mocht hij geen invasie in NV doen, terwijl de
sleutel tot de overwinning in NV lag! Hij kon alleen in ZV zijn
gang gaan maar omdat echte gebiedswinst niet werkte in een
guerrillaoorlog moest het komen van zoveel mogelijk communisten
doden: search-and-destroy en body count! De VS bleven optimistisch:
er was nu relatieve rust in ZV door een sterke generaal aan de
macht: Nguyen Van Thieu (1965) en men had het gevoel begin 1968 dat
de communisten de uitputting nabij waren En toen kwam Tet,
Vietnamees nieuwjaar, 30 januari 1968: VC commandos drongen de VS
ambassade in Saigon binnen en beschoten het Amerikaanse
hoofdkwartier en andere stellingen. Overal in ZV werden Amerikaanse
bases aangevallen en kwamen dorpen in handen van de VC. Binnen
enkele weken waren de veroveringen van Vo Nguyen Giap ongedaan
gemaakt maar zoals Giap terecht zei: Tot Tet hebben ze (de VS)
gedacht dat ze de oorlog konden winnen, nu weten ze dat ze het niet
kunnen. Westmoreland Nguyen Van Thieu
Dia 20
20 Westmoreland wilde 200.000 man extra troepen, maar kreeg
deze niet: Johnson concludeerde dat de oorlog niet te winnen was,
dat hij de bombardementen op NV zou staken, dat hij wilde
onderhandelen met Noord-Vietnam en dat hij zich niet verkiesbaar
stelde voor de presidentsverkiezingen Op 13 mei 1968 begonnen de
onderhandelingen in Parijs. Groeiend verzet in Amerika Aanvankelijk
reageerde de publieke opinie patriottisch op de amerikanisering van
de oorlog, maar Vietnam zou de Amerikanen diep verdelen door drie
factoren: 1.De rol van de media: eerste televisieoorlog die steeds
gruwelijker beelden toonden, de schrijvende pers die door eigen
waarneming uit het veld steeds meer ontgoocheld raakte 2.De rol van
de anti-oorlogsbeweging/protestgeneratie, de jaren zestig-jongeren
die anti-autoritair waren, met helden als HCM en Che Guevara: angst
voor het communisme was ongegrond en de VS onderdrukten de
Zuid-Vietnamezen. Ook afkeer ivm angst om via dienstplicht
uitgezonden te worden naar Nam. in 1965 de eerste teach-in,
protestbijeenkomst, maar allengs agressievere acties. Steun van
rockers, zoals The Doors, Jimi Hendrix, Bob Dylan en Neil
Young.
Dia 21
21 3. Ook in de politiek ontstond verdeeldheid. Johnson
probeerde de omvang van de oorlogsuitgaven angstvallig geheim en
maakte troepenzendingen pas bekend als de soldaten al in Vietnam
zaten. Twijfel zat vooral in LBJs eigen partij, maar in het
openbaar stonden ze vierkant achter hem de twijfel groeide echter!
In 1966 begon de democratische senator J. William Fulbright met
hoorzittingen waarin een zeer kritische houding werd geventileerd
en hij zich afvroeg wat Vietnam met Amerikas veiligheid te maken
had. Het bracht een scherpe tweedeling in de Amerikaanse
samenleving: de duiven, die minder geweld en onderhandelingen
wilden en de haviken die harder wilden optreden. Keerpunt 1968 Het
Tet offensief bleek een keerpunt, mede door alle beelden die de
Amerikaanse huiskamers binnenstroomden en zeker het beeld van de ZV
politiechef Ngoc Loan die in Saigon een VC-strijder op straat
executeerde en de gezaghebbende journalist Walter Cronkite stelde
dat de oorlog niet te winnen was: Johnson trok zijn conclusies De
anti-Vietnamdemonstraties werden massaler en gewelddadiger, Martin
Luther King en Robert Bobby Kennedy, broer van JFK en belangrijkste
democratische presidentskandidaat werden vermoord. Nieuwe kandidaat
Humphrey had geen gelukkige campagne en Johnson hervatte de
bombardementen op NV omdat de onderhande- lingen niets opleverden:
Richard M. Nixon wint de verkiezingen
Dia 22
22 De Republikein Richard Nixon was een beruchte
communistenvreter, een zuivere havik. Door het kantelen van de
publieke opinie wist hij dat hij het anders moest aanpakken, maar
een nederlaag was uit den boze en NV mocht ab-so-luut niet winnen.
Er moest een eervolle vrede komen: peace with honour, te bereiken
door: vietnamisering, ZV-troepen moesten de oorlog helemaal zelf
gaan voeren met geleidelijke terugtrekking van de VS-troepen mr
bombardementen, om NV tot concessies te dwingen hij wilde voor NV
een gevaarlijke gek lijken die misschien zelfs wel kernwapens zou
gaan inzetten. Ook Laos en Cambodja ivm HCM- route. betere
verstandhouding met SU en China, om hen te verleiden NV tot vrede
te dwingen onderhandelen met NV : Nixon veiligheidsadviseur Henry
Kissinger (zie foto rechts) ging in het diepste geheim met NV
onderhandelen. Richard Milhous Nixon Nixons War In het geheim ging
Nixon ook Laos en Cambodja bombarderen, om zo de HCM-route te
ontregelen, maar nadat dit een jaar later uitlekte begon hij een
invasie in Cambodja. Dit leidde tot een golf van protest en toen op
de Kent University in Ohio vier demonstranten werden doodgeschoten
door de politie liep de zaak helemaal uit de hand: enorme protesten
en het Congres dwong Nixon de invasie in Cambodja te staken: voor
het eerst in het Vietnamconflict werd de president door het
parlement gecorrigeerd! De vier slachtoffers van Kent University,
Ohio (4 mei 1970): Allison Krause, William Schroeder, Jeffrey
Miller en Sandra Scheuer
Dia 23
23 Tot 1972 veranderde er weinig in de krachtsverhoudingen: het
aantal VS- troepen in ZV werd geleidelijk verkleind en de VC hield
zich redelijk rustig. Het Zuid-Vietnamese leger werd sterk
vergroot: het vierde leger ter wereld(!!!), maar corrupt en niet
bereidwillig om te vechten. Driehoeksdiplomatie De onderhandelingen
tussen Kissinger en NV zaten muurvast: NV eiste vertrek van alle
Amerikanen en opstappen van Nguyen Van Thieu. Daarom zochten Nixon
en Kissinger toenadering tot de Sovjet-Unie en China: de SU kon
goedkoop graan, technologie en consumptiegoederen van de VS krijgen
als er afspraken werden gemaakt over beperking van de
kernwapenwedloop n Vietnam om de SU onder druk te zetten werd ook
de Chinese kaart gespeeld: omdat de SU en China ernstig overhoop
lagen met elkaar zou toenadering VS-China de SU kunnen bewegen tot
medewerkingsgezindheid. In februari 1972 bezocht Nixon Peking
(Beijing) en drie maanden later was hij de eerste Amerikaanse
president die Moskou (Leonid Breznjev) bezocht!!! Deze
driehoeksdiplomatie leverde op zich weinig op, omdat zowel de SU
als China stelden dat ze NV nergens toe konden dwingen en vrolijk
wapens bleven leveren! In het voorjaar van 72 denderden 120.000
Noord-Vietnamezen met Sovjettanks het zuiden binnen. Nixon
reageerde met zware bombardementen, ook bij Haiphong en de Chinese
grens; de relatie met China was nu immers goed! Mao Zedong &
Richard Nixon, 1972 Leonid Breznjev & Richard Nixon, 1972
Dia 24
24 NV gaf iets toe: Thieu mocht aanblijven, maar de VS moesten
toezeggen dat de communisten hun veroverde gebieden in het Zuiden
mochten behouden. In oktober sloten Kissinger/Nixon een akkoord:
binnen zestig dagen waren de Amerikaanse troepen weg uit ZV, de VC
mocht zijn posities behouden en verkiezingen in het zuiden. Dit was
voor Nguyen Van Thieu onbespreekbaar: de VC most weg, wat voor het
noorden weer onbespreekbaar was In december hervatte Nixon de
bombardementen, waarbij nu ook de burgers van Hanoi het slachtoffer
werden: kerstbombardementen 1972, waarbij in 11 dagen zon 20.000
ton bommen op NV werd gegooid en zon 1600 burgers omkwamen. Le Duc
Tho (NV) en Thieu (ZV) keerden terug naar de onderhandelingstafel
en een akkoord werd gesloten: 23 januari 1973 Parijse
Vredesakkoorden In het akkoord van Parijs stond dat er een
onmiddellijk staakt-het-vuren moest komen en dat de Amerikaanse
troepen zich zouden terugtrekken. Behalve een akkoord, werd er ook
een raad opgericht die een aantal zaken die met de oorlog te maken
hadden, zou onderzoeken. De Zuid-Vietnamese president Nguyen Van
Thieu wilde het akkoord niet ondertekenen. Het contract was niet
waterdicht. Er werd te weinig gesproken over of Amerika hulp aan
Zuid-Vietnam kon blijven geven. In juli 1973 werd nog wel verboden
dat er Amerikaanse activiteiten in Vietnam mochten plaatsvinden,
maar er konden nog wel goederen geleverd worden. Het bleef dan ook
niet lang rustig in Vietnam Vietnam-akkoord (wapenstilstand en
terugtrekking Amerikaanse troepen) ondertekend in Parijs, mevrouw
Nguyen Thi Binh Minister Buitenlandse Zaken Le Duc Tho (NV) en
Kissinger
Dia 25
25 Na 1973 voerde de SU de steun aan NV sterk op, terwijl de VS
de steun aan ZV afbouwden. In 1975 viel NV het zuiden aan en
veroverde binnen enkele weken Saigon (hierna omgedoopt tot Ho Chi
Minh City) en de laatste Amerikanen vluchtten op 30 april 1975
halsoverkop Vietnam: n Democratische Republiek Vietnam was een
feit. Datgene waar de VS voor hadden gevreesd en waarvoor ze
jarenlang Zuid-Vietnam hadden gesteund en een enorme militaire en
financile inspanning hadden gedaan was een feit geworden Nixon en
Kissinger moeten dit van tevoren hebben geweten: NV zou ZV innemen,
en de Parijse Akkoorden geven een decent interval : Thieu kon nog
even aan de macht blijven en zo zou de Noord- Vietnamese
overwinning eruit zien als een nederlaag van Zuid- Vietnam, niet
van de VS. Uiteindelijk was het no peace and no honour
Toepassingsvragen: HAVO, blz 70 t/m 73 vragen 1-7 VWO, blz 78 t/m
81 vragen 1-8 Op 30 april 1975 werd de Zuid-Vietnamese hoofdstad
Saigon ingenomen door de troepen van het communistische
Noord-Vietnam. De val van Saigon betekende het einde van de
Vietnamoorlog, wat leidde tot de hereniging van Noord-Vietnam en
Zuid-Vietnam tot de Socialistische Republiek Vietnam. Op 29 april
1975 begonnen Amerikaanse helikopters overgebleven Amerikaanse
militaren en Zuid-Vietnamezen te evacueren naar oorlogsbodems in de
Zuid- Chinese zee. In totaal werden 395 Amerikanen en 4.000
Zuid-Vietnamese burgers gevacueerd. De helikopters die aan de
evacuatie deelnamen, werden aan het eind van de operatie in zee
gerold.
Dia 26
26 Hoofdstuk 5: De gevolgen van de oorlog Vietnam ontwricht De
oorlog vond plaats in ZV; NV werd slechts gebombardeerd maar het
hele leven stond in het teken van de oorlog: een groot deel van het
dagelijks leven vond ondergronds plaats; s nachts werd het land
bewerkt. Honderdduizenden mannen n vrouwen streden in ZV en hielden
de economie draaiende. De bombardementen van de Rode Rivierdelta
waren een aanslag op de voedselvoorziening: door strakke
communistische economie en bonnensysteem wist NV het nt te redden,
maar de Noord-Vietnamezen hadden het hl zwaar. ZV was er nog erger
aan toe: van de 2-3 miljoen Vietnamese slachtoffers waren de
meesten Zuid-Vietnamees: 90% van de bommen viel op ZV en napalm en
Agent Orange verwoestten de landbouw. Miljoenen vluchtten naar de
steden. Kind van de rekening was de Zuid-Vietnamese plattelands-
bevolking die tussen VC en regeringsleger inzaten. Toch leken de
Zuid-Vietnamezen beter af: beter gevoed en luxegoederen tot hun
beschikking, maar de (schijn)welvaart was gebaseerd op Amerikaans
geld en de Amerikaanse aanwezigheid (drank, tabak, prostitutie).
Gezondheidszorg was er alleen voor de rijken. Noord en Zuid
groeiden verder uit elkaar: NV bleef een straatarme
landbouwsamenleving, ZV een stedelijke samenleving met
schijnwelvaart en grote inkomensverschillen. Hanoi na bombardement
Maquette ondergronds stelsel Noord-Vietnam Toegang tot tunnel-
complex
Dia 27
27 Soldaten en veteranen Vietnam was een working-class war :
soldaten vooral uit de lagere sociale klassen. Verzet kwam uit de
middenklasse, vaak met uitstel wegens studie. Men was niet
voorbereid op de guerrilla- tactieken van de VC, ook wel Charley
genoemd, the invisible enemy. Zeker toen het zicht op de
overwinning weg was na 1968 groeide de frustratie en zocht men zijn
heil in drugs en drank. Ook veel rassenonlusten (discriminatie van
zwarte Amerikanen) en ook excessen, zoals het vermoorden van
350-500 Vietnamezen door de Amerikanen in My Lai, waarbij vele
vrouwen werden verkracht (zie foto hiernaast). Terug in de VS kreeg
men te maken met het Vietnam Syndroom een combinatie van psychische
en lichamelijke klachten (contactstoornissen, nachtmerries, extreme
nervositeit, kanker, diabetes, zweren, onvruchtbaarheid), mede
doordat de soldaten niet als helden werden onthaald. De meeste vets
echter bouwden weer een normaal leven op en vanaf de jaren 80 ging
men Nam verwerken (films, de Vietnam Memorial Wall met de namen van
de 58.000 gesneuvelden) en sprak men waardering uit voor de
veteranen
Dia 28
28 Nationaal trauma Voor Vietnam waren de VS de onbetwiste
leider van de westerse wereld, maar mede door Nam kwam daar
verandering in. Economisch was de oorlog een ramp (enorme
begrotingstekorten) en Europa richtte zich mr op zichzelf en kwam
als economisch machtsblok tegenover de VS te staan. The Great
Society sneuvelde: recessie in de VS. De oorlog zorgde voor een
scherpe verdeeldheid in de Amerikaanse samenleving, waarbij critici
van de oorlog door de regering (inclusief de president) werden
afgeschilderd als the enemy within , landverraders, hulptroepen van
Moskou. Het Congres riep de president tot de orde en eiste haar
rechten terug in de War Powers Act van 1973, vooral toen duidelijk
werd dat zowel Johnson als Nixon systematisch hadden gelogen en
bedrogen. In 1968 onthulde Fulbright dat de VS het Tonkin-incident
zelf hadden uitgelokt en de uitgelekte Pentagon Papers (1971)
bewezen dat Johnson de boel had bedrogen. Nixon was woest en gaf
opdracht zijn tegenstanders af te luisteren: het
Watergate-schandaal leidde tot Nixons aftreden in 1974. Er was
weinig vertrouwen meer in de politiek, het nationaal zelfvertrouwen
ernstig geschaad Nam was een trauma. De wereld na Vietnam 1.
Vietnam zorgde voor een kloof tussen VS en Europa, ook bij de
trouwste bondgenoten. 2. De relatie VS SU/China werd juist beter:
de sleutel tot de oplossing van Vietnam en beperking van de dollars
verslindende kernwapenwedloop. Actrice Jane Fonda na haar
arrestatie tijdens een anti-Vietnam demonstratie
Dia 29
29 De ontspanningspolitiek ( dtentepolitiek ) zorgde in ieder
geval voor de SALT-akkoorden in 1972 en economische samenwerking.
China werd lid van de VN en Veiligheidsraad. Eind jaren 70 liepen
de spanningen weer op. 3. De VS werden voorzichtiger bij
internationale conflicten en zochten steun bij een brede coalitie
van staten. En Vietnam? De schade was gigantisch en nog steeds eist
Agent Orange slachtoffers (kanker, diabetes, handicaps). In 1978
viel Vietnam Cambodja binnen (de in 1975 aan de macht gekomen Rode
Khmer van dictator Pol Pot vermoordde in drie jaar 3 miljoen
mensen) en hielp een pro-Vietnamees regime in het zadel. China viel
als vergelding Vietnam binnen maar verloor het grensconflict. In
het zuiden werd een streng communistisch systeem opgezet, waardoor
ongeveer 1 miljoen Vietnamezen (bootvluchtelingen) het land
ontvluchtten. Vanaf 1986 kwam er een soepeler bewind en ging het
langzaam maar zeker ook economisch beter en werd ook de relatie met
de VS hersteld Maak de laatste toepassingsvragen EXTRA: VIETNAM IN
EEN HALVE DIA AAN DE HAND VAN AMERIKAANSE PRESIDENTEN 1945 1952
Harry S. Truman VS steunen de Fransen in hun pogingen het oude
koloniale bestuur te herstellen, uit angst van de communistische Ho
Chi Minh in Noord-Vietnam. 1952 1960 Dwight D. Eisenhower VS
steunen tot 1954 de Fransen, na de Geneefse Akkoorden de Zuid-
Vietnamese dictator Ngo Dinh Diem, een rechtse dictatuur maar
pro-Amerikaans. 1960 1963 John F. Kennedy in deze adviseursperiode
worden de eerste Amerikaanse militairen als instructeur en
helikopterpiloten ingezet in ZV en worden voor het eerst napalm en
Agent Orange ingezet. 1963 1968 Lyndon B. Johnson de periode van de
Amerikanisering, waarbij steeds meer Amerikaanse soldaten in ZV
tegen de VC worden ingezet, uiteindelijk oplopend tot 540.000 en er
bombardementen op NV plaatsvinden. 1968 1973 Richard M. Nixon de
periode van de Vietnamisering waarbij in het kader van de eervolle
vrede de Amerikaanse troepen worden teruggetrokken en het
Zuid-Vietnamese leger wordt versterkt, in 1973 leidend tot de
Parijse Akkoorden. 1975 Noord-Vietnam verovert Zuid-Vietnam en
wordt n communistische staat 2011 drs AWJ Biemans