HOÂN ÀÊËT 1

I

1.

Quyïn noái:

- Chõ Ba, bêy giúâ chõ tin em chûa, em àaä noái anh Ba aãnh coá quïn chõ àêu. Thú aãnh viïët àoåc thiïåt múái caãm àöång laâm sao. Maâ aãnh gúãi vïì mûúâi taám caái thú röìi chúá ñt oãi gò. Àoá, vêåy maâ chõ cûá ngúä thïë naây thïë noå.... Thöi, thú aãnh laåc hïët röìi, coân thú chõ cuäng chùèng túái tay aãnh caái naâo àêu! Em ûác quaá, úã ngoaâi Bùæc thò cuäng laâ úã trong nûúác mònh, vêåy maâ baãy nùm trúâi bao nhiïu thú gúãi àïìu laåc mêët. Thiïåt laâ ûác.... Nhûng, nhûng bûäa nay chõ hïët thùæc mùæc röìi, phaãi khöng? Keão chõ cûá noái: - "E ra ngoaâi öíng sung sûúáng vui veã quaá röìi khöng coân nhúá ai nûäa". Àoá, chõ thêëy oan cho anh Ba chûa?

Quyïn noái vúái chõ ruöåt cuãa mònh möåt caách vöåi vaâng vaâ mûâng rúä. Coi cö nhû bïnh anh rïí, nhûng chñnh laâ cö mûâng cho chõ cö. Cö gaái chia xeã vaâ vun vaâo caái niïìm vui lúán maâ suöët baãy nùm trúâi nay chõ cuãa cö múái coá àûúåc. Luác àoá, àöi baân tay àêìy àùån cuãa cö laát laát laåi hoa lïn, mùæt cö long lanh, vaâ àöi khi möi cö mñm laåi.

Cêìm caái thû àûa traã cho chõ, Quyïn giûä laåi têëm aãnh. Cö thoùæt bûúác túái tuám lêëy con beá Thuáy tûâ ngoaâi bêåc thang nhaâ, keáo noá laåi vúái cö, chòa têëm aãnh ra:

- Nghe dò uát hoãi neâ, öng naây laâ öng naâo àêy?

- Ba cuãa con!

Con beá noái, àûa àöi baân tay nhoã nhùæn cêìm têëm aãnh, nhòn àau àaáu. Noá thò thaâo nhùæc laåi:

- Ba cuãa con maâ!

- Sao con biïët?

- Maá noái.... maá noái àoá laâ ba cuãa con!

ANH ÀÛÁC 2

Con beá ngûúác àöi mùæt àen troân nhû hai höåt nhaän lïn:

- Coá phaãi thiïåt laâ ba cuãa con khöng, húã dò uát?

Quyïn khöng àaáp. Cö bïë thöëc chaáu lïn böå vaán, àùåt noá ngöìi yïn trïn àuâi mònh, röìi múái gêåt nheå àêìu:

- Phaãi röìi, ba cuãa con àoá. Tûâ giúâ naây phaãi nhúá cho kyä nghe! Vêåy laâ hai cha con biïët mùåt nhau röìi.

Quyïn day sang chõ:

- Chõ Ba, theo nhû thú anh Ba noái thò aãnh àaä nhêån àûúåc caái thú sau cuâng cuãa chõ, caã têëm hònh chõ chuåp vúái con Thuáy.... Trúâi úi, baãy nùm aãnh múái biïët mùåt con Thuáy àoá nghe!

Röìi Quyïn xóa yïu ngoán tay troã vaâo traán con Thuáy:

- Baãy nùm trúâi ba maây múái biïët caái mùåt maây röìi àoá Thuáy aâ. Höìi ba maây ài thò àaä coá maây àêu, höìi àoá chûa àeã maây maâ...

Nghe em gaái noái, chõ Sûá liïìn nhúá laåi hïët sûác roä rïåt nhûäng ngaây cuöëi cuâng anh San chöìng chõ trúã vïì nhaâ trûúác khi lïn àûúâng têåp kïët. Nhûäng höm êëy, cuäng taåi caái nhaâ saân laát vaán cuä kyä naây, anh San vêîn noái chuyïån nhû thûúâng, vêîn cûúâi caái cûúâi cúãi múã nhû ngaây thûúâng. Riïng Sûá, chõ múái hiïíu sûå bònh thûúâng êëy laâm sao. Chöìng chõ cûá lùåp ài lùåp laåi mêëy lêìn: - "Hai nùm thò coá lêu la gò!". Nhûng trong àïm choát, anh múái noái thûåc àiïìu anh àaä nghô: - "Em aâ, noái vêåy àïí maá àûâng lo, töåi nghiïåp maá. Chúá vúái em, thò anh noái anh khöng tin úã haån àõnh hai nùm àêu. Coá khi chûa túái möåt nùm thò suáng seä nöí laåi, nhûng coá khi khöng phaãi hai nùm maâ laâ böën hoùåc nùm nùm. Nïn tuåi mònh phaãi chuêín bõ tinh thêìn...". Anh êëy coân baão: - "Hïî caái chuyïån gò maâ mònh coá tñnh trûúác thò chûâng xaãy ra mònh vêîn vûäng hún". Sau àoá, trong àïm khuya, anh co caánh tay keáo àêìu chõ ngaã saát vaâo. Lêu sau, chúåt nghe anh noái, nhû tûå nhuã: -"Khöng biïët úã ngoaâi Bùæc coá cêy traái nhû úã trong mònh khöng? coá soaâi, coá mùng cuåt, coá bûúãi khöng? Caái gò chúá bûúãi thò chùæc coá röìi nghe. Maâ khöng biïët bûúãi ngoaâi àoá thaáng naâo àêm böng, chûa chùæc laâ gêìn giaáp Tïët nhû trong mònh àêu...". Thoaåt nghe, Sûá cho rùçng anh cöë noái laãng ài, nhûng liïìn àoá chõ biïët. Chõ biïët anh àaä nghô gò trûúác khi anh noái ra caái cêu tûúãng nhû bêng quú êëy. Hai nùm trûúác àoá, trong bûäa tiïåc baâ con Hoân Àêët thïët böå àöåi àaánh thùæng úã

HOÂN ÀÊËT 3

chiïën trûúâng Long Chêu Haâ trúã vïì, luác Sûá bûng doån thûác ùn ra cho böå àöåi, chõ coá ngúâ àêu anh San àaä àïí yá túái chõ. Theo lúâi anh, thò luác àoá anh àaä nghe thêëy muâi hûúng böng bûúãi thoang thoaãng maâ Sûá àaä cêín thêån göåi lïn maái toác daây mûúåt laå thûúâng cuãa mònh. Hai ngûúâi quen nhau trong buöíi liïn hoan töëi àoá. Vïì sau gùåp laåi Sûá, lûåa luác vùæng ngûúâi, anh San cûúâi hoãi kheä: - "Sao loáng raây cö Ba Sûá khöng göåi böng bûúãi nûäa?",

Sûá mñm möi cûúâi, theån àoã mùåt.

Chuyïån cuãa hai ngûúâi laâ thïë. Möëi tònh àoá bùæt àêìu chúám heá giûäa caác chiïën thùæng ngaây caâng döìn dêåp trong caã nûúác, möëi tònh àoá naãy núã giûäa thaáng chaåp caác vûúân bûúãi Hoân Àêët àang àöå ra hoa. Hai nùm sau hoå laâm àaám cûúái. êëy laâ möåt àaám cûúái vui nhêët úã vuâng Hoân, àuáng vaâo luác ta àaåi thùæng giùåc Phaáp úã Àiïån Biïn Phuã. Tûâ bêëy àïën nay àaä hún baãy nùm. Hai ngûúâi gêìn guäi nhau nhiïìu lùæm laâ möåt thaáng. Maäi túái höm nay hoå múái àûúåc tin nhau qua möåt bûác thû moãng vaâ gùåp laåi nhau qua möåt têëm aãnh nhoã.

Baãy nùm trúâi! Nghe em gaái mònh noái, Sûá hêìu nhû khöng tin thúâi gian êëy laâ coá thûåc. Chõ thêîn thúâ baão:

- Mau quaá!.... Múái àoá maâ àaä baãy nùm!

- ÖÌ.... maâ chõ neâ, chùæc anh Ba aãnh àêu biïët tuåi mònh úã trong naây gian nan ra sao àêu haã chõ! Phaãi aãnh maâ biïët caái nùm tuåi noá bùæt chõ lïn quêån eáp laâm túâ ly khai chöìng, caái trêån maâ chõ bõ nhöët "chuöìng coåp", "chuöìng sêëu".... Cha, aãnh maâ biïët!...

Sûá móm cûúâi hiïìn hêåu:

- Biïët gò àûúåc.... Thò chùæc cuäng coá nghe noái, maâ khöng roä àûúåc àêu!

Giûäa luác hai chõ em noái chuyïån vúái nhau, con beá Thuáy se seä tuåt khoãi loâng Quyïn. Noá löìm cöìm boâ túái bïn caái röí may, moâ mêîm tòm trong röí may lêëy ra möåt chiïëc gûúng troân. Röìi noá men vaâo trong goác, chöî böå vaán aáp saát vaách. Noá ngöìi möåt mònh, lùång leä. Laát sau, noá múái tûâ tûâ giú têëm aãnh lïn coân tay kia noá cêìm chiïëc gûúng soi. Con beá noá coi mùåt noá trong gûúng vaâ coi mùåt ba noá trong aãnh. Noá coi ài coi laåi, coi noá vúái ba noá coá giöëng nhau khöng, tûâ mùæt àïën muäi, tûâ miïång àïën

ANH ÀÛÁC 4

vaânh tai. Noá thêëy mùæt vaâ chên maây ba noá sao khöng giöëng noá lùæm. Mùæt noá thò troân, mùæt ba noá thò húi daâi maâ sùæc. Coân chên maây cuãa ba noá thò rêåm quaá. Song noá mûâng rún lïn khi thêëy muäi vaâ miïång ba noá giöëng noá ghï. Húán húã con beá laåi nhòn, laåi tòm kiïëm nhûäng neát giöëng khaác. Noá hy voång rùçng moåi neát giûäa noá vaâ ba noá àïìu giöëng. Vò noá yïu ba noá lùæm. Tònh yïu êëy àûúåc gieo vaâo têm khaãm treã thú cuãa noá bùæt àêìu tûâ khi noá àûúåc biïët trïn àúâi naây noá coân coá möåt ngûúâi cha. Noá vêîn tin rùçng ba noá cuäng töët, cuäng hay, vaâ nhêët àõnh laâ ba noá yïu noá hún caã. Höìi saáng, khi meå noá àûa noá xem têëm aãnh, baão ngûúâi trong aãnh laâ ba noá thò noá tin ngay. Cuäng coá phêìn laâ vò meå noá bao giúâ cuäng noái thêåt, nhûng chñnh khi coi aãnh, noá cûá ngúâ ngúå nhû àaä coá lêìn gùåp ba noá röìi. Thûåc ra thò noá chó gùåp ba noá trong trñ tûúãng treã thú cuãa noá qua nhûäng lúâi meå kïí.

Vïì viïåc naây, phaãi noái laâ chõ Sûá cûá ên hêån maäi. Luác chia tay, chõ coá giûä möåt têëm aãnh anh San, chõ vêîn cêët kyä têëm aãnh êëy trong boáp. Nùm nùm mûúi saáu, luác boån àõch bùæt chõ giaãi lïn quêån, chuáng xeát gùåp vaâ xeá naát.

Nùm àoá chõ múái sinh con Thuáy.

Ngöìi troâ chuyïån vúái em, Sûá àaä liïëc thêëy con mònh laâm gò hïët caã. Nhûng chõ giaã vúâ nhû khöng thêëy. Chõ àûa mùæt nhaáy Quyïn. Quyïn ngoaãnh nhòn. Thêëy con beá Thuáy àang lùång leä, chùm chuá laâm caái viïåc nhêån daång àïën mûác êëy, thò cö buåm miïång cöë nhõn cûúâi. Nhûng laát sau, khöng nñn àûúåc, cö cûúâi phò ra. Con beá Thuáy àoã mùåt, luáng tuáng, ngûúång nghõu uáp têëm aãnh vaâ chiïëc gûúng vaâo ngûåc.

Sûá khöng cûúâi. Chõ hoãi:

- Sao, con? Con vúái ba coá giöëng nhau khöng?

Con beá ngoá lú chöî khaác, khöng àaáp. Loaáng caái àaä thêëy àöi mùæt to àen cuãa noá rên rên. Sûá biïët súám muöån gò con mònh cuäng khoác. Tñnh noá hay húân maát, tûâ beá àaä vêåy, meå chõ vêîn noái:

- Con nhoã noá giöëng y nhû maây höìi àoá!

Chñnh chõ bêy giúâ, khöng hiïíu sao, khi thöët hoãi con cêu vûâa röìi, mi mùæt chõ böîng cay cay, noáng noáng. Chõ àûáng dêåy bûúác túái goác böå vaán öm lêëy con. Röìi hêìu nhû cuâng möåt luác, hai meå con àïìu nûác núã.

HOÂN ÀÊËT 5

Quyïn ngöìi móm cûúâi. Cö biïët gioåt nûúác mùæt cuãa chõ vaâ chaáu mònh chaãy ra cuäng chùèng qua búãi niïìm vui àïën höm nay àaä gúåi dêåy nhûäng nöîi tuãi trong bao nùm gian khöí, hy sinh vaâ mong àúåi, nïn cö khöng lêëy thïë laâm lo. Laát sau, khöng muöën àïí tiïëng khoác aãnh hûúãng àïën tin vui cho chõ mònh, cho caã nhaâ, cö àûáng vuåt dêåy, noái:

- Khöí ghï, höìi biïåt tin tûác anh Ba thò chõ vúái con Thuáy cûá ruã ró thúã than vúái nhau, bêy giúâ coá tin anh Ba thò khoác. Thiïåt hïët biïët hai meå con röìi. - Àoaån Quyïn quay lûng: - Thöi, hai ngûúâi úã àoá khoác cho àaä theâm ài. Töi ài kiïëm maá cho maá hay coi!

- Maá hay röìi! - Chõ Sûá noái gioång ngheån ngaâo, vaâ tiïëp: Maá ài ra baäi kiïëm töm caá gò àoá, noái chiïìu nay laâm bûäa cúm.

Quyïn àûáng laåi, mùåt raång lïn:

- Cha!.... Múái àûúåc möåt caái thú cuãa anh Ba maâ baâ giaâ laâm tiïåc röìi. Àêy túái chûâng thöëng nhêët anh Ba vïì chùæc maá laâm heo...

- Tiïåc tuâng gò, nghe anh Taám Chêën vúái chuá Ngaån vïì, maá múái...

- ÚÂ, úâ.... saáng nay cuöåc höåi nghõ huyïån uãy múã röång àaä bïë maåc. Xïë xïë chùæc mêëy anh vïì túái àêy. Em coá gùåp mêëy anh úã àöåi VT3 cuãa anh Ngaån àoáng úã êëp hai, mêëy aãnh noái anh Taám seä vïì cöng taác úã àêy möåt thúâi gian ngùæn.

Chõ Sûá hoãi, gioång àaä bònh tônh trúã laåi:

- Nghe noái kyâ naây anh Taám àûúåc bêìu laâm bñ thú huyïån röìi phaãi khöng?

- Phaãi, aãnh àaä àûúåc bêìu laâm bñ thú, phuå traách caã dên vêån.... Em nghô anh Taám laâm bñ thú laâ xûáng àaáng. Chõ nhúá höìi àen töëi khöng, chöî naâo cú súã bõ àaánh phaá dûä thò anh túái, cûåc khöí nguy hiïím mêëy aãnh cuäng tónh nhû thûúâng.

- Thiïåt, luác àoá lêìn naâo gùåp aãnh tao cuäng thêëy àúä lo hún. Nghô cuäng laå, nöng dên mònh qua caách maång nöíi lïn nhiïìu ngûúâi gioãi dûä. Anh Taám cuäng laâ nöng dên rùåt àoá chúá gò! Maá noái höìi coân Têy nhaâ aãnh úã Vônh Hanh, muâa gùåt naâo cuäng thêëy aãnh quaãy noáp xuöëng àêy gùåt mûúán...

ANH ÀÛÁC 6

- Nghe àêu höìi àoá aãnh àaä hoaåt àöång röìi.

- ÖÌ, aãnh hoaåt àöång lêu röìi. Coi nöng dên vêåy chúá hoaåt àöång caách maång lêu thò hiïíu nhiïìu, biïët nhiïìu, laåi àûúåc caái chùæc chùæn. Maâ aãnh tònh caãm ghï lùæm. Nhúá höìi tao bõ tuåi noá bùæt, luác àûúåc thaã vïì, aãnh viïët thú nhùæc nhúã an uãi hoaâi. Mêëy caái thú àoá tao nhúá coá àûa cho maây coi maâ, Quyïn?

- Coá, em coá coi!

Sûá liïëc em gaái, cûúâi noái tiïëp:

- Thò chuyïån giûäa maây vúái thùçng Ngaån khöng kheáo chuát nûäa laâ tan röìi. Anh Taám maâ khöng cho hay thò maây coân khoác lêu!

Quyïn cûúâi chuám chñm, coá veã nhû àùæc yá lùæm. Nuå cûúâi cuãa cö hoaân toaân vui veã vaâ biïíu hiïån àêìy àuã rùçng giaá maâ àúâi cö gùåp sûå ruãi chùng nûäa thò sûå ruãi àoá àêu cuäng chó laâ taåm àêëy thöi. Bao giúâ cuäng vêåy, ngay trong luác khöí cûåc khoá khùn cö cuäng cûá tûúi luön, tûúãng chûâng suöët àúâi cö seä tûúi maäi nhû thïë. Ngoaåi trûâ caái daåo nùm nùm mûúi taám thò cö àaä khoác loác vêåt vaä troån möåt thaáng. Nhûng röìi sau caái thaáng àoá, moåi nöîi àau buöìn cuãa cö böîng dûâng laåi giuä saåch.

Chuyïån naây coá dñnh daáng túái ngûúâi thanh niïn tïn Ngaån maâ chõ Sûá vûâa nhùæc túái. Ngaån laâ anh thúå nhaâ in, laâm liïn laåc viïn úã nöåi thaânh Raåch Giaá. Anh bõ giùåc bùæt nùm nùm mûúi lùm röìi bõ àûa lïn Phuá Lúåi. Taåi Phuá Lúåi, Ngaån àaä tham gia cuöåc àêëu tranh chöëng vuå àêìu àöåc tuâ nhên lúán nhêët tûâ trûúác àïën nay cuãa Myä - Diïåm. Sau àoá, anh laâ möåt trong söë ngûúâi söëng soát bõ giùåc chúã ra liïång biïín. Doåc àûúâng àïën bïën taâu, anh tûâ trïn xe cam-nhöng nhaãy àaåi xuöëng, lêín vaâo phöë. Àöìng baâo úã àoá chùåt caái coâng trïn tay anh, giêëu kñn anh, röìi àûa anh ài. Luác vïì Hoân Àêët, Ngaån múái coá hùm hai tuöíi àúâi, nhûng anh coá àûúåc túái ba tuöíi Àaãng. Anh vaâo Àaãng trong tuâ. Kïí chuyïån cho Quyïn nghe, anh noái rùçng trong buöíi kïët naåp, anh giú nùæm tay chaâo cúâ Àaãng tûúãng tûúång trong loâng, chûá khöng coá cúâ Àaãng treo trûúác mùåt. Vïì àêy cuöëi nùm nùm mûúi chñn, anh phuå traách thanh niïn. Vaâ anh àaä gùåp Quyïn trong thúâi gian êëy. Höìi àoá, Quyïn múái mûúâi baãy tuöíi, höìi Hoân Àêët cuâng bao xoám xaä khaác bõ boån Diïåm àaánh phaá khöëc liïåt. Coá lêìn anh nùçm trong caái hêìm bñ mêåt dûúái saân nhaâ Quyïn gêìn hai thaáng, sùæp àùåt chó veä cho Quyïn ài cöng taác. Àïën khi Quyïn tûå àöång cöng taác

HOÂN ÀÊËT 7

àûúåc röìi thò anh laåi phaãi chuyïín ài chöî khaác, vò giùåc àaä àaánh húi àûúåc anh. Caái hêìm thûá hai cuãa anh úã dûúái möåt nêëm maã giaã nùçm giûäa möåt àaám maã thêåt. Àïm àïm, coá möåt cö gaái nhoã ài ra vaâ chui xuöëng dûúái maã. Cö gaái nhoã êëy laâ Quyïn. Hêìu nhû àïm naâo Quyïn cuäng leãn ra àoá, àem cúm cho anh, baân baåc cöng viïåc. Nhiïìu khi cö àem cho anh caã chuöëi vaâ xoaâi nûäa. Cö bùæt anh phaãi thay quêìn aáo, röìi thûúâng vo böå quêìn aáo àaä bêín cuãa anh vïì giùåt. Coá nhûäng luác keåt cö khöng ra àûúåc, thò meå Saáu ra. Lêìn naâo xuöëng hêìm, meå cuäng khoác. Möåt höm, meå noái vúái anh:

- Tao nghô khöng leä mònh cûá nhõn nhuåc nhû vêìy hoaâi sao Ngaån? Noá möí buång mònh, noá àêåp àêìu mònh, anh em chïët khöng biïët bao nhiïu röìi. Höm qua, con Quyïn vúái con Sûá vö rûâng moâ kiïëm àûúåc xûúng thõt cuãa baãy anh em mònh bõ noá àêåp bûäa trûúác, kiïëm gùåp úã trong baâu.

Noái röìi meå bûng mùåt khoác:

Ngaån hoãi:

- Vêåy chõ Ba vúái em uát àem nhûäng xûúng àoá vïì àïí úã àêu?

- Hai àûáa noá boåc trong ni-löng àem giêëu trong hang Hoân röìi!

Coá möåt höm, baâ meå nùæm tay anh do dûå maäi, luác sau múái chêåm raäi noái:

- Ngaån aâ, tao coi maây nhû con cuãa tao. Tao hoãi thiïåt, maây coá thûúng con Quyïn khöng? Nïëu nhû coá thûúng thò noái tao biïët, tao gaã cho!

Ngaån caãm àöång öm chêìm lêëy meå. Dô nhiïn laâ trûúác khi meå Saáu noái thïë, anh vúái Quyïn àaä thûúng nhau nhiïìu. Nhûng anh caãm àöång sung sûúáng hún vò thêëy meå Saáu noái ra àiïìu êëy giûäa luác cú súã bõ àaánh phaá dûä döåi nhêët, giûäa luác anh phaãi naáu mònh dûúái caái hêìm tùm töëi vaâ kyâ laå nhêët. Anh nghô meå Saáu muöën giao àúâi cö gaái uát cho anh, ngoaâi sûå thûúng yïu riïng anh, ùæt coân vò meå tin vaâ yïu thûúng caách maång. Nùçm trong hêìm töëi, anh cûá nghô sao meå khöng tñnh àïën viïåc anh coá thïí hy sinh nay mai? Sao meå khöng súå con gaái mònh cú cûåc. Ngaây êëy, Quyïn múái lúán, tröng àaä xinh, khùæp vuâng coá nhiïìu ngûúâi ghïëm gheá mai möëi, trong àoá coá caã nhûäng tïn sô quan laâm ra veã àûáng àùæn vaâ

ANH ÀÛÁC 8

nhûäng gaä con trai baãnh bao thûúâng vïì baäi Tre tùæm biïín. Baâ meå àaä nhiïìu lêìn noái vúái löëi xoám:

- Con töi sanh ra khöng phaãi àïí gaã cho haång àoá àêu!

Coân Quyïn thò trûúác nhûäng lúâi taán tónh cuãa boån êëy, cö bûåc böåi lùæm. Àïm àïm, khi cö sùæp àùåt chên túái àaám maã hoang vùæng, thò nöîi bûåc böåi phiïìn toaái cuãa cö vïì chuyïån àoá khöng coân nûäa, vaâ loâng cö traân ngêåp bao nöîi yïu thûúng cuâng hy voång. Höìi nhoã, khöng bao giúâ cö daám ài qua àaám maã êëy, kïí caã ban ngaây, thïë maâ nay cö ài túái àoá chùèng chuát súå sïåt. Khöng, úã àoá khöng coá con ma naâo caã. Coá phaãi àïì phoâng laâ àïì phoâng boån cöng an. Nhûng chöî naây boån chuáng laåi khöng ngúâ túái. Ngaån yïn öín söëng úã dûúái àoá ngoát hai thaáng röìi múái chuyïín vaâo úã cûá. Tai hoåa xaãy àïën vúái anh vaâo buöíi trûa, luác anh àang trïn àûúâng tûâ cûá ra ròa xoám. Boån giùåc phuåc kñch bùæt àûúåc anh. Ngay chiïìu höm àoá, cùn cûá trong rûâng bõ àõch bao. May mùæn, laâ anh em ài bùæt voåp caã, chó coá caái choâi tröëng khöng. Anh em bùæt voåp gêìn àêëy nghe boån lñnh biïåt kñch laáo nhaáo:

- À.meå, sao noá chó úã àêy?

Coá thùçng baão:

- Noá chó úã àêy truáng röìi. Chùæc tuåi noá biïët àöång nïn àaä dúâi.

Boån lñnh nùçm rònh gêìn nûãa tiïëng àöìng höì múái keáo ài. Anh em thoaát àûúåc vïì noái:

- Thöi, thùçng Ngaån khai ra hïët röìi!

- Thò coân gò nûäa, ngoaâi noá thò ai vö àêy!

- Thiïåt laâ khöng hiïíu nöíi.... anh em mònh tin tûúãng noá, nghe noá bõ bùæt mònh cuäng khöng dúâi cûá, vêåy maâ noá trúã mùåt nhû vêåy aâ?

Caái tin noái Ngaån bõ bùæt vûâa múái vïì vúái Quyïn thò kïë àoá laåi coá tin ghï gúám hún noái Ngaån àaä khai baáo. Trong möåt ngaây, Quyïn nhêån àûúåc hai tin dûä. Ban àêìu cö khöng tin, khöng bao giúâ cö tin Ngaån laåi phaãn böåi. Caã nhaâ, tûâ meå cö àïën chõ Sûá, cuäng àïìu khöng tin sûå thêåt laåi laâ thïë. Nhûng khöng lêu sau, khùæp Hoân Àêët àïìu àöìn Ngaån laâ ngûúâi àaä chó cùn cûá cho àõch àaánh. Têët caã moåi ngûúâi töët àïìu nhòn Quyïn vúái cùåp mùæt thûúng haåi. Quyïn töëi tùm caã mùåt maây. Cö coá caãm tûúång nhû

HOÂN ÀÊËT 9

bõ möåt cêy gêåy cuãa ai bêët thònh lònh phang truáng ngang lûng. Cö khoác suöët àïm vaâ nghô rùçng nïëu Ngaån àaä vêåy thò giûäa cö vúái Ngaån àêu coân coá gò nûäa, vaâ tònh yïu thïë laâ tan naát röìi sao? Àöi luác nghô laåi vïì con ngûúâi Ngaån, cö böîng muöën kïu lïn: - "Khöng, khöng phaãi vêåy àêu!". Coá caái gò khiïën cö hoaãng súå trûúác nhûäng lúâi àöìn àaäi, nhûng laåi khöng muöën tin lúâi àöìn àaäi vúái sûå suy xeát vaâ loâng tin cuãa cö àöëi vúái Ngaån. Cö tòm gùåp anh Hai Theáp bêy giúâ àaä laâ bñ thú chi böå àïí hoãi. Anh Hai Theáp noái: - "uát Quyïn aâ, bêy cûá bònh tônh. Chuyïån naây trong chi uãy vûâa röìi coá baân nhûng chûa thêëy coá bùçng cúá gò àñch xaác laâ do Ngaån khai ra, cho nïn chi uãy vêîn chûa kïët luêån. Anh Taám Chêën viïët thú vïì noái: "Chuyïån àoá khoan àaä, vúái bêëy nhiïu sûå viïåc maâ àaä vöåi cho àöìng chñ ta laâ phaãn böåi thò khöng àûúåc. Àaânh rùçng phaãi caãnh giaác. Nhûng thùçng àõch bêy giúâ coá nhiïìu mûu hiïím lùæm. Viïåc naây töi àang cho àiïìu tra, hû thûåc ra sao töi seä baáo cho caác àöìng chñ hay". Quyïn nghe anh Hai Theáp noái thò húi mûâng. Cö trúã vïì nhaâ vúái niïìm hy voång le loái trúã laåi. Cö noái vúái chõ Sûá:

- Chûa chùæc àêu, trong Àaãng cuäng chûa kïët luêån kia maâ!

- Thò tao àaä noái, caác àaãng viïn chó coá àûúåc thöng baáo sûå viïåc nhû vêåy vaâ baão phaãi caãnh giaác àïì phoâng thöi. Maây cûá khoác hoaâi, phaãi àïí coi àaä chúá, lúán röìi chúá böå coân con nñt sao!

Quyïn noái:

- Thöi em nghe lúâi Àaãng, nghe lúâi chõ. Em khöng nghô gò nûäa.

- ÚÂ cûá vêåy ài!.... Nhûng tao hoãi.... - Noái àïën àêy, chõ Sûá do dûå möåt luác röìi nhòn thùèng vaâo mùæt Quyïn, noái tiïëp - Nhûng.... nïëu Àaãng chó biïët Ngaån vêîn töët thò khöng noái chi, coân giaá nhû Ngaån hû thiïåt röìi thò maây tñnh sao?

Quyïn ngöìi lùång ài rêët lêu múái àaáp, gioång uêët ngheån:

- Tñnh sao nûäa.... coi nhû khöng coá aãnh, coi aãnh chïët röìi chúá sao! Gùåp aãnh, em seä...

- Seä sao?

Quyïn biïët chõ àaä coá yá trïu mònh, cö vuâng vùçng:

- Túái chûâng àoá hùéng hay, bêy giúâ em khöng noái trûúác laâm chi?

ANH ÀÛÁC 10

May thay, sûå viïåc khöng phaãi dêîn àïën chöî nhû hai chõ em giaã duå. Mûúi bûäa sau, anh Taám Chêën tûâ trïn huyïån vïì, cho goåi Quyïn vö cûá. Cêu àêìu tiïn cuãa anh Taám laâ:

- Neâ, uát Quyïn kiïëm gaâ cho töi ùn ài, röìi töi noái cho nghe!

Trúâi úi, múái nghe noái thïë Quyïn àaä hiïíu ngay. Tim cö àêåp thònh thõch, cö nhaâo túái nùæm chùåt tay anh Taám. Anh Taám móm cûúâi nhòn cö vúái aánh mùæt vui veã vaâ thöng caãm. Anh lùåp laåi:

- Nhûng coá àöìng yá laâm gaâ cho töi ùn khöng chúá?

- Coá, coá.... Quyïn noái vöåi, mùåt àoã lïn.

Anh Taám bêëy giúâ múái àûáng dêåy keáo tay cö ra goác choâi. Anh kheä noái:

- Mêëy höm nay nghe uát Quyïn buöìn lùæm haã? Thöi àûâng buöìn nûäa, Ngaån vêîn töët, rêët töët. Anh dûâng laåi, giuái caái taân thuöëc xuöëng àêët, röìi tiïëp:

- Múái àêy, ta vûâa bùæt àûúåc möåt öí àiïåp àiïìu tra, chuáng coá khai ra möåt söë chuyïån, trong àoá coá chuyïån giùåc bao cûá thaáng trûúác. Nguyïn do laâ boån àiïåp úã xoám Chuâa ngaây naâo cuäng leo lïn cêy sao hai ngoån àïí theo doäi trong rûâng traâm. Chuáng noái möåt buöíi chiïìu chuáng thêëy úã giûäa rûâng coá khoái bay lïn. Chuáng liïìn baáo cho tuåi thùçng Xùm vö àaánh. Àêëy chó coá vêåy, chó coá möåt ngoån khoái nhoã vêåy thöi...

Quyïn thúã phaâo, nheå caã ngûúâi.

2.

Àang ài, anh Taám Chêën chúåt àûáng hùèn laåi nhòn túái trûúác, trêìm tröì baão Ngaån:

- Cûá möîi lêìn vïì Hoân laâ töi laåi thêëy noá khaác ài. Thaáng naây Hoân coi xanh töët quaá. Chuá ngoá kia, maäng cêìu ta lïn laá non coi mûúát chûa?

Ngaån vaâ chuá baão vïå anh Taám laâ Àaåt cuäng dûâng laåi. Àûáng bïn anh Taám, Ngaån àûa mùæt nhòn vïì phña Hoân Àêët. Anh cuäng coá caãm giaác rêët dïî chõu, ngay tûâ àêìu àûúâng reä vïì Hoân.

HOÂN ÀÊËT 11

Hoân Àêët nöíi lïn trïn Hoân Me vaâ Hoân Soác, göëi àêìu lïn xoám, vïì thaáng naây tröng xanh töët quaá. Bêëy giúâ vûâa sang thaáng chaåp ta, àaä nghe gioá tïët hêy hêíy luâa trong nùæng. Cêy cöëi trïn Hoân vaâ caác xoám nùçm liïìn Hoân vuåt raåo rûåc, traân trïì nhûåa söëng. Vuâng Hoân vúái nhûäng voâm laá cuãa àuã caác loaåi cêy ùn quaã àïìu sum sï, nhêîy nhûúåt. Nhûäng ngöi nhaâ trong xoám, maái laá vaâ ngoái àoã chen nhau coi àöng àuác nhû möåt thõ trêën. Nhaâ coân cêët leo lïn triïìn Hoân thoaãi thoaãi, úã xa ngoá cûá nhû nhûäng chuöìng chim cêu, coá caái vaách vaán àaä baåc thïëch vò mûa nùæng, coá caái coân múái nguyïn, vaách laát bùçng vaán sao nöíi lïn àoã sêîm. Xa quaá khoãi Hoân möåt àöîi, laâ baäi Tre. Thêëp thoaáng nhûäng cêy tre àùçng ngaâ cao vuát, vaâng oáng, nhûäng cêy tre lêu nay vêîn àûáng àêëy, bònh yïn vaâ thanh thaãn, mùåc cho bao nhiïu nùm thaáng àaä ài qua, mùåc cho bao nhiïu gioá mûa àaä thöíi qua.

Sau rùång tre êëy, biïín caã coân lêu àúâi hún, vêîn àang rúän soáng, mang mang möåt maâu xanh luåc. Àûáng úã àêy, khi soáng suãi boåt êu yïëm vöî búâ, Ngaån thêëy dûúái chên baäi Tre nhû coá möåt àûúâng viïìn bùçng ren, thónh thoaãng laåi dúån lïn.

Anh Taám võn vai Ngaån, cêët bûúác chêìm chêåm ài túái vaâ noái:

- Caãnh Hoân àeåp thiïåt.... Tûâ ngaây àöìng khúãi túái naây chûa àêìy möåt nùm maâ caãnh àaä thay àöíi hùèn. Trêån caân giûäa nùm, nhúâ quêìn chuáng àêëu tranh gùæt nïn noá cuäng khöng phaá àûúåc gò.

- Nghe àêu noá àaä raãi thuöëc hoáa hoåc úã möåt söë núi trong tónh mònh haã anh?

- Coá, nhûng caâng raãi noá caâng chïët. Coá àiïìu laâ sau ngaây minh quêåt noá, noá hoaãng möåt luác, nay àaä tónh tónh laåi. Chuáng àaä bùæt àêìu chaâ xaát maånh úã möåt söë núi.

- ÚÃ àêy thò kïí nhû àaä bõ möåt trêån röìi...

- Noá seä coân chaâ nhiïìu trêån nûäa chúá. Tuåi noá dû biïët àêy laâ cùn cûá cuãa mònh. Noá biïët moåi cuöåc àêëu tranh traân vö thõ xaä àïìu xuêët phaát tûâ àêy. Vaã laåi, Hoân Àêët laâ möåt àiïím nùçm trong khu vûåc têåp trêån cuãa khöëi xêm lûúåc Àöng Nam AÁ. Vïì phña ta, ta cuäng khöng muöën chuáng noá túái chöî naây. Nïëu chuáng coá àoáng boát, ta cuäng phaãi nhöí ài...

Anh Taám Chêën dûâng laåi. Laát sau, anh cûúâi rêët hoám röìi noái:

ANH ÀÛÁC 12

- Riïng chuá thò Hoân Àêët coân coá àùåc biïåt quan troång hún. Mùåc tònh chuá ài àöng ài têy gò ài nûäa, nhûng chên chuá àaä beán rïî àêët Hoân röìi...

Ngaån nhoeãn miïång cûúâi. Anh Taám hoãi:

- Sao, tñnh ngoaâi ngaây laâm àaám cûúái aâ? Thöi, Tïët naây laâm luön ài. Töi raáng "cûúng" lïn laâm chuã hön möåt trêån coi. Sau Tïët töi ài hoåc röìi. Öng baâ mònh coá noái: "Cûúái vúå thò cûúái liïìn tay..." gêîm ra rêët laâ biïån chûáng nghe. Nïn nhúá laâm caách maång vaâ cûúái vúå, hai chuyïån múái coi qua thêëy nhû coá mêu thuêîn, nhûng trong àiïìu kiïån naâo àoá laåi thöëng nhûát vúái nhau. Têët nhiïn chuyïån àúâi cuäng coá anh cûúái vúå röìi sanh ra bï bïët, nhûng coá nhiïìu anh laåi yïn têm hùng haái hún. Cuäng tuây, tuây "anh" tuây "em".... Phêìn chuá thò töi xin miïîn noái, coân uát Quyïn thò töi coá thïí noái: àoá laâ möåt cö gaái rêët töët, cöng viïåc Àoaân noá hùng haái thaáo vaát, cöng viïåc vûúân tûúåc, nêëu nûúáng may vaá noá laâm cûá goån hú. Vïì sùæc thò khaá quaá ài chúá. Àaânh rùçng caái chuyïån hiïíu lêìm höìi nêím coá laâm chuá bûåc, nhûng chuá cuäng phaãi thêëy qua chuyïån àoá uát Quyïn noá nhû thïënaâo. Töi thêëy chuá phaãi mûâng, vò nïëu cö ta nghe tin chuá nhû vêåy maâ khöng vêåt vaä àau àúán chi hïët thò múái nguy. Àùçng naây noá nhû muöën àiïn lïn àûúåc maâ...

Nghe anh Taám noái, Ngaån cûúâi tuãm tóm. Anh cöë giêëu nöîi àùæc yá cuãa anh. Thûåc ra, àêìu tiïn nghe chuyïån àoá thò anh doáa lùæm, nhûng vïì sau caâng nghô kyä anh laåi caâng thêëy thûúng Quyïn tin Quyïn hún. Chñnh anh cuäng tûå dùçn loâng: "Mònh àaä hai lêìn bõ bùæt, hai lêìn tröën thoaát. Nïëu coá möåt lêìn thûá ba nûäa thò cuäng phaãi vûäng nhû vêåy!".

Búãi vò anh biïët roä Quyïn àaä khöí súã ghï gúám nhû thïë naâo röìi, khi cö hay möåt caái tin nhû thïë.

Vaâo túái àêìu xoám, anh Taám Chêën hoãi Ngaån:

- Anh em trong àöåi chuá àoáng àêu?

- ÚÃ giûäa xoám. Anh gheá àoá chúá?

- Àûúåc, gheá coi coá Hai Theáp úã àoá khöng?

Anh Taám quay laåi vöî vai chuá baão vïå cuãa anh, hoãi:

- Coá muöën vïì nhaâ chúi khöng, Àaåt?

HOÂN ÀÊËT 13

Àaåt nhoeãn cûúâi, gêåt àêìu. Anh Taám noái:

- Thöi, cho chuá vïì Linh Quyânh thùm nhaâ, mai qua, nghe!

Chuá Àaåt baão vïå húán húã xöëc laåi dêy àai khêíu cac-bin noái:

- Chaáu ài!

Noái xong, chuá raão bûúác nhû chaåy.

Tûâ xoám Hoân Àêët qua Linh Quyânh chó coá böën cêy söë.

Xoám Hoân Àêët úã liïìn ngay chên Hoân. Cuöëi xoám laâ baäi Tre, caách biïín vaâi trùm thûúác. Sau lûng xoám, coân möåt quaäng vûúân cêy sum sï, röìi túái söng Vaâm Rùng. Söng khöng röång cho lùæm, ngaây hai lêìn, nûúác söng lúán vaâ roâng theo triïìu biïín, theo tiïëng bòm bõp kïu nghe túå tiïëng tuâ vaâ thöíi giuåc. Nhaâ cûãa úã Hoân Àêët san saát bïn àûúâng, xen vaâo giûäa nhûäng vûúân mñt traái treo vaâng xaám, giûäa nhûäng vûúân dûâa, vûúân cau, vaâ nhûäng cêy ùn traái khaác nhû maäng cêìu, lï ki ma, mùng cuåt. úã àêy coá nhaâ cêët trïåt, nhûng cuäng coá nhaâ saân phaãi ài lïn bêåc thang. Tuây theo löëi vaâo nhaâ maâ bêåc thang àoá bùæc bïn traái hoùåc bïn phaãi. Nhûäng nhaâ lúán lúåp ngoái thûúâng coá bêåc thang úã hai bïn, lïn xuöëng bïn naâo cuäng tiïån.

Ngûúâi ta baão ngaây muâa àûáng ngoaâi Tri Tön tröng vïì Ba Hoân thêëy giöëng nhû hònh möåt cö gaái vûâa tónh giêëc nöìng nùçm trïn chiïëc chiïëu vaâng, chên cö gaái duöîi ra vaâ àêìu nhöím túái phña möåt daãi luåa xanh phú phúát.

Chiïëc chiïëu vaâng laâ àöìng luáa chñn túái. Vaâ têëm daãi luåa xanh êëy laâ doâng söng àoá chùng?

Anh Taám vaâ Ngaån ài vaâo gêìn túái giûäa xoám thò nghe trûúác mùåt vùèng túái tiïëng àúân ca. Chöëc sau, coá möåt gioång nûä cêët lïn. Ngaån kïu:

- Ca sô Nùm Nhúá tuåi töi bùæt àêìu tröíi gioång röìi!

Anh Taám Chêën baão:

- Mêëy chuá vïì àoáng úã àêy coi böå àúâi lïn hûúng dûä ha! Nùm Nhúá ca àoá haã?.... Ca khaá lùæm, gioång àaä töët laåi biïët àiïìu khiïín tiïëng ca. Heân

ANH ÀÛÁC 14

chi tuåi lñnh boát noá mï cuäng phaãi.... aâ, nghe àêu höm mêëy chuá laâm ùn úã boát Caâ Tûng, tuåi lñnh tuyïn böë khöng bùæn àïí nghe ca haã?

Ngaån gêåt àêìu:

- ÖÌ cûúâi lùæm. Coá thùçng kïu: - Cö Nùm thûúng nhúá úi, laâm saáu cêu nûäa ài, anh em tuåi töi laâ dên mö àiïåu aâ, khöng bùæn bêåy àêu!

- Cuäng hay. Tuåi noá khöng bùæn bêåy laâ hay röìi. Nhûng nöåi dung baâi ca ra sao? Chuyïån naây húi tinh tïë àêy, töi cuäng döët lùæm, nhûng töi nghô laâ lúâi leä baâi ca cuãa mònh coá tònh coá lyá, sao cho lñnh nghe röìi noá chaán ngêëy cuöåc àúâi laâm lñnh, sao cho noá nhúá vúå, nhúá con muöën boã tröën raáo. Khöng nïn duâng lúâi leä cûáng nhùæc, cuäng khöng nïn muâi quaá.... Chaâ, chùæc Nùm Nhúá ca nhiïìu baãn muâi dûä haã? Nïn chi tuåi noá múái kïu laâ "Cö Nùm thûúng nhúá" àoá chúá gò?

- Khöng àïën nöîi àêu anh.... Nùm Nhúá nhiïìu phen cuäng tûác mònh lùæm. Cö ta noái: - "Tuåi lñnh mùæc dõch àoá, töi maâ khöng vò caách maång, coân lêu töi múái ca cho tuåi noá nghe!".

- AÂ! coân chuá Diïåp hoåc sinh úã Raåch Giaá múái vö àoá thò sao/

- Chuá ta cuäng töët thöi. Anh ta cuäng thûúng. Nhûng têët nhiïn àöëi vúái cuöåc söëng naây chuá ta coân nhïìu búä ngúä.

- ÚÃ ngoaâi thaânh múái vö thò àûáa naâo cuäng vêåy. Cöë giuáp àúä noá. Con em cuãa àöìng chñ mònh àaä hy sinh, mònh phaãi coá traách nhiïåm.

Tiïëng àúân ca voång laåi möîi luác möåt roä hún. Anh Taám nghe biïët ngay tiïëng àúân àöåc quyïìn cuãa öng Tû Àúân, liïìn noái:

- Tûâ ngaây bõ muâ túái giúâ, ngoán àúân cuãa öng Tû nghe caâng xuác àöång.

Anh Taám vaâ Ngaån ài möåt àöîi nûäa thò àaä ngoá thêëy cêy me lúán. Caånh göëc me cöí thuå êëy laâ nhaâ öng Tû Àúân, coi nhû möåt caái quaán cöëc. Hai ngûúâi múái bûúác vaâo thò möåt con choá pheân to tûâ trong chaåy xöí ra kïu û ûã, cuái liïëm chên hai ngûúâi vaâ vêîy àuöi röëi rñt. Trong nhaâ vûâa chúi dûát baâi Vuâng lïn, anh em úi! theo àiïåu Kim tiïìn. Anh em trong àöåi voä trang ngöìi vêy quanh cö Nhúá vaâ öng Tû Àúân. Thêëy hai ngûúâi bûúác vaâo, hoå la lïn:

HOÂN ÀÊËT 15

- Anh Taám vúái Nùm Ngaån túái röìi kòa!

Anh Taám bùæt tay moåi ngûúâi. Anh öm vai möåt thanh niïn coi daáng dêëp rêët hoåc sinh, cûúâi noái:

- Sao! Ài àêy coá vui khöng, Diïåp?

- Daå vui!

Cêåu thanh niïn tïn Diïåp àaáp, cûúâi beän leän nhû con gaái. Anh Taám laåi bùæt tay cö Nhúá, anh gùåt gùåt mêëy caái:

- Xin chaâo ca sô!

Nùm Nhúá àoã mùåt kïu lïn:

- Anh Taám.

Anh Taám Chêën àïën bïn öng Tû Àúân:

- Baác Tû loáng naây maånh luön haã baác?

- Taám Chêën àoá aâ?

Öng giaâ muâ thöët hoãi röìi run run àûa tay súâ lïn khùæp ngûúâi anh, nùæn noát cûúâm tay anh möåt caái lùång leä. Lêu sau, öng múái chêåm raäi hoãi tiïëp:

- Sao lêu nay khöng thêëy vïì? Hay coá vïì maâ khöng gheá tui!

Anh Taám àùåt nheå tay lïn àöi vai gaây cuãa öng giaâ:

- Mùæc cöng chuyïån quaá khöng vïì àûúåc, baác aâ. Nïëu coá vïì thò ùæt phaãi gheá thùm baác chúá!

Anh ngoá trûúác sau hoãi:

- Con Tñm noá chaåy àêu röìi baác?

- Noá ài moâ caá ngoaâi söng...

Öng Tû khöng noái gò nûäa. Öng cûá àûa cùåp mùæt sêu thùèm nhû muöën cöë nhòn anh Taám. Nhûng öng àêu thïí nhòn thêëy anh àûúåc. Chñn nùm nay öng khöng nhòn thêëy gò, kïí caã thiïn nhiïn lêîn con

ANH ÀÛÁC 16

ngûúâi. Ngay nhû göëc me caånh nhaâ öng, hay choäm Hoân, hay búâ baäi, maâ nhêët laâ nhûäng con ngûúâi öng yïu mïën öng àïìu khöng tröng thêëy. Àaânh rùçng coá nhûäng caái öng àaä thêëy luác mùæt coân saáng, nhûng nhûäng caái êëy nay àïìu àaä khaác ài. Nöîi khöí têm bêåc nhêët giaây voâ öng giaâ muâ naây chñnh laâ úã àêy. Öng chó nghe sûå biïën thiïn quanh mònh maâ khöng thêëy àûúåc sûå biïën thiïn àoá, cho nïn öng caâng phaãi tûúãng ra àïí thêëy. Chñnh vò thïë maâ khi uêët ûác öng cuäng uêët ûác hún, luác sung sûúáng öng cuäng sung sûúáng hún. Taåi caái göëc me cöí thuå, caách àêy khöng lêu, boån àöìn Hoân Àêët àaä troái quùåt tay möåt chõ caán böå vaâo thên cêy röìi duâng àinh àoáng suöët qua hai baân tay chõ. Öng nghe chõ chûãi ruãa, gaâo theát vaâ tiïëng suáng nöí. Sau cuâng, öng nghe tiïëng kïu lúán: - "Cö baác úi, haäy traã thuâ cho chaáu!". Thïë röìi möåt loaåt suáng nûäa nöí vang. Tûâ trong nhaâ, öng quúâ quaång chaåy ra. Boån giùåc àêíy öng trúã laåi. Luác chuáng ài, öng nhùçm hûúáng göëc me löìm cöìm boâ túái. Nhûng chõ caán böå khöng coá àêëy nûäa. Chuáng àaä àem xaác chõ ài mêët röìi. Öng öm göëc me khoác. Nûúác mùæt ngêåp àêìy höë mùæt öng àïm höm àoá vaâ caã nhûäng ngaây höm sau. Thïë röìi àïm àïm, öng tûúãng nhû thêëy chõ caán böå, nghe laåi tiïëng kïu, hònh dung ra göëc me sêy saát vïët àaån, in sêu vïët àinh àoáng. Göëc me àöëi vúái öng àaä àöíi khaác, laâ vêåy. Nhûäng ngaây ài àêëu tranh, dêîu àûúâng trún lêìy löåi vò mûa dêìm thaáng taám, öng vêîn nùæm tay àûáa chaáu, àúåi baâ con uân uân keáo ngang laâ nhêåp vaâo, ài lïn boát, lïn quêån. Àêëu tranh thùæng lúåi vïì, öng hònh dung con àûúâng trûúác nhaâ in àêìy nhûäng dêëu chên. Vaâ öng sung sûúáng hún, cuäng laâ sung sûúáng nhû thïë. Ngaây àöìng khúãi, têët caã nhûäng buöíi xûã töåi boån aác ön, öng àïìu coá mùåt. Höm xûã tïn chuã Mûu - tïn giaâ gian aác nhêët vuâng, luác anh Hai Theáp vûâa thay mùåt toâa caách maång hoãi yá kiïën baâ con coá àöìng yá xûã tûã noá khöng, öng nhoáng lïn giú tay vaâ la lúán: - "Tûã hònh, tûã hònh!". Baâ con ai cuäng coá caãm tûúãng laâ öng ngoá thêëy àûúåc. Ai cuäng nhûúâng chöî öng àûáng. Öng hoãi: "Bùæn aâ?". Ngûúâi bïn caånh àaáp: - "Khöng, cheá khöng bùæn!". Öng laåi hoãi: "Ai cheám?". Khi ngûúâi ta baão cheám laâ Ba Reân thò öng "aâ" lïn möåt tiïëng àêìy tin tûúãng.

Höìi nùm böën mûúi baãy, luác mùæt öng coân àang saáng, öng coá thêëy Ba Reân cheám Viïåt gian. Höìi àoá, hiïëm àaån cuäng nhû bêy giúâ, Ba Reân cheám bùçng maä têëu. Anh ta khöng bao giúâ vung maä têëu lïn quaá àêìu. Anh àïí lûúäi maä têëu gêìn cöí tïn phaãn quöëc, tûúãng nhû anh chûa cheám, thïë maâ bêët ngúâ cöí tay anh gùåt maånh möåt caái, àêìu tïn phaãn quöëc ruång xuöëng. Lêìn àoá, öng Tû àûáng àúåi kyâ àïën luác àêìu tïn aác ön chuã Mûu rúi nghe caái "phõch" xuöëng baäi coã, öng múái chõu quú gêåy ài vïì.

HOÂN ÀÊËT 17

Nöîi cùm uêët, sûå haã daå vaâ niïìm vui sûúáng cuãa öng Tû muâ cho àïën bêy giúâ vêîn khöng coá gò thay àöíi. Bêy giúâ noá cuäng sêu thùèm nhû hai höë mùæt öng àang cöë nhòn anh Taám Chêën.

Chúåt öng baão:

- Maâ noái vêåy chúá raãnh thò gheá, khöng raãnh thò thöi, töi biïët Taám Chêën vúái anh em mùæc lo cöng chuyïån caách maång. Biïët vêåy laâ tui mûâng. Tui coi nhû anh em coá gheá thùm tui röìi àoá...

Anh Taám hoãi:

- Baác Tû úi, àöå raây baác coân uöëng rûúåu nhiïìu khöng?

Öng Tû Àúân khöng àaáp ngay. Chöëc sau, öng múái noái:

- Coân, maâ khöng nhiïìu...

- Baác Tû uöëng ñt laâ töët!

- Chuá Taám noái phaãi, noái phaãi.... Nhûng höìi àoá khaác, bêy giúâ khaác. Chuá nghô, höìi àoá cûá nghe tiïëng cöåt cheâo cuãa tuåi noá àêåp àêìu anh em mònh, tui hoãi chuá liïåu tui coá nguã àùång khöng? Maâ tui laåi khöng coá mùæt, tui coân laâm gò àûúåc ngoaâi caái viïåc boân moát gaåo àïí daânh, àïm àïm loáng tai nghe coi coá chuá naâo vïì khöng, àïí quúâ quaång bûng thuáng gaåo àûa mêëy chuá. Mêëy chuá bûng gaåo ài röìi, tui thao thûác, luác àoá tui múái uöëng...

Dûâng laåi giêy lêu, öng tiïëp:

- Coân tûâ ngaây mònh àûáng dêåy túái giúâ, tui khöng uöëng nhiïìu nûäa àêu!

Anh Taám tûâ tûâ nùæm chùåt hún baân tay gêìy guöåc cuãa öng giaâ muâ. Möåt lêìn nûäa, anh laåi nghe thêëy möåt caái gò tröîi dêåy rêët maänh liïåt, cûá söi lïn, thöi thuác khêín thiïët trong loâng.

3.

Quyïn xaách con caá cheãm coân tûúi roái àùåt lïn saân nûúác. Cö xùæn vöåi tay aáo túái khuyãu, röìi cêìm con dao phay dûúái saân chùåt àûát súåi laåt tre xoã úã mang caá. Quyïn bùæt àêìu àaánh vêíy. Baân tay traái cö xoâe hïët nùm ngoán maâ nùæm khöng hïët con caá. Con caá cheãm thiïåt lúán. Meå Saáu

ANH ÀÛÁC 18

noái noá cên túái böën kyá. Meå xaách noá tûâ baäi Tre vïì àêy cûá phaãi àöíi tay luön.

Quyïìn cêìm dao àaánh soaân soaåt lïn mònh con caá loaáng nûúác, anh aánh sùæc tñm. Nhûäng caái vêíy caá vùng ra, to gêìn bùçng àöìng xu. Quyïn thñch thuá lêëy tay xïëp noá laåi, chöìng caái noå lïn caái kia, nhòn cûúâi, röìi laåi tiïëp tuåc àaánh nöët àaám vêíy coân laåi. Con caá lúán laâ thïë maâ cö xoay trúã laâm coi goån hú. Cö chùåt möåt nhaát thò àûát rúi caái kyâ, chùåt nhaát nûäa, àûát tiïån caái àuöi. Phuát chöëc con caá cheãm àaä laâm xong, chó con möí ruöåt. Quyïn vúái chiïëc gaáo coá caán àùåt trïn miïång khaåp muác nûúác àöí vaâo caái võm saânh da lûún caånh àêëy, röìi nhùæc con caá thaã vö.

Cö döåi mêëy gaáo nûúác nûäa cho saân laãng thiïåt saåch.

Luác sùæp sûãa vúát con caá ra àïí möí buång. Quyïn chúåt nghe ngoaâi bêåc thang nhaâ coá tiïëng goåi vui veã, sang saãng:

- Maá úi!

Cö nghe àuáng laâ tiïëng anh Taám Chêën. Kïë laåi nghe:

- Maá...

Tiïëng sau coá veã mûâng rúä vaâ êu yïëm. Quyïn biïët ngay laâ tiïëng Ngaån. Cö liïìn àïí con caá xuöëng, rûãa tay vaâ vaänh baân tay vuöët nhûäng súåi toác loâa xoâa úã hai bïn thaái dûúng. Cö nhoán goát chaåy ra, kïu röëi rñt:

- UÁi, anh Taám!

Cö vöìn vaä vúái anh Taám Chêën, coân Ngaån thò cö chó àûa mùæt nhòn möåt caái. Thêëy Ngaån mùåc caái aáo sú mi àen cuãa ai röång thuâng thònh thò cö tûác cûúâi quaá. Ngaån cuäng vêåy, anh chùèng hoãi gò cö caã, cûá thïë anh ngöìi xuöëng giûäa nhaâ, dang tay àoán con Thuáy saâ vaâo loâng. Ngaån hön con Thuáy chuân chuåt. Hön xong möåt caái laåi "uãm" lïn möåt tiïëng coi veã ngon laânh lùæm. Con beá hön laåi anh, hön khöng roä kïu thò anh khöng chõu. Ngaån múã voâng tay ra, chó vïì phña anh Taám Chêën. Con beá chaåy túái anh Taám. Coâm möåt bûúác nûäa túái chöî anh, noá àûáng laåi, xuöi tay, röìi múái öm lêëy cöí anh hön rêët kyä lûúäng.

Caã nhaâ àïìu nhòn caãnh êëy bùçng cùåp mùæt vui veã, tròu mïën. Meå Saáu àang ngöìi nhai trêìu, trïåu traåo cûúâi. Quyïn àûáng sau lûng meå, duâng ngoán tay troã êën nheå chiïëc löng nhñm trïn àêìu toác búái cuãa meå vaâ

HOÂN ÀÊËT 19

cö cûúâi luám caã hai maá. Nuå cûúâi cuãa Sûá coá neán giûä hún. Nhûng mùåt chõ cûá ngêy ra. Mùæt chùm chùm àïí yá tûâng cûã chó cuãa con chõ khöng sao giêëu àûúåc nöîi sung sûúáng xen chuát haänh diïån. Sûå an uãi cuãa chõ Sûá úã àêy nhiïìu lùæm. Àûáa con gaái vûâa laâ kïët quaã cuãa tònh yïu thûúng chöìng vúå, vûâa laâ sûå hiïån diïån cuãa chõ, cuãa anh. Con beá gùæn boá moåi ngûúâi laåi hïët sûác dïî thûúng vaâ trong treão.

- Thuáy ài hoåc chûa? - Anh Taám hoãi.

- Daå con ài hoåc röìi. - Con beá àaáp nhoã nheã.

- Con ài möåt mònh aâ?

- Ngoaåi ài vúái con. - Noái túái àêy, con Thuáy àûa mùæt liïëc nhòn ngoaåi noá - Bûäa naâo ngoaåi cuäng ài vúái con hïët haâ!

Meå Saáu ngöìi trïn böå vaán vaãnh tai vuöët teám cöí trêìu úã meáp, noái:

- Bûäa naâo tao cuäng àûa noá ài röìi rûúác noá vïì àoá Taám. Maâ noá cûá khöng chõu chúá, noá noái: - "Ngoaåi àïí con ài möåt mònh, con ài àûúåc!".... Àïí noá ài möåt mònh sao àûúåc kia chúá! Thùçng Taám coi, maáy bay bûäa naâo cuäng ruâ ruâ, coân taâu sùæt lêu lêu cùåp meá biïín thuåt caâ-nöng phuâm phuâm. Àûa àoán noá nhû vêåy maâ suöët buöíi tao coân phêåp phöìng, haäy coá húi maáy bay thò thöi tim tao noá cûá nhaãy lia. Huöëng höì laâ àïí noá ài möåt mònh, doåc àûúâng ruãi maáy bay túái, noá biïët hêìm naâo maâ chui?

- Doåc àûúâng mêëy baác coá àaâo hêìm! - Con beá noái.

- Thùçng Taám coi noá noái àoá.... Coá àaâo hêìm? Àaânh laâ coá, nhûng tao hoãi, ruãi hêìm coá rùæn úã dûúái thò sao?

Tïm möåt miïëng trêìu múái, meå Saáu boã vaâo miïång nhai rau raáu:

- Con nñt túái chûâng noá quyánh thò noá nhaãy àaåi, coá biïët rùæn rñt gò àêu. Ngûúâi lúán coân bõ caái naån àoá hoaâi...

Anh Taám àang veán aáo thùæt lûng suáng ngùæn, nghe meå Saáu noái thò bêåt cûúâi. Moåi ngûúâi cuäng àïìu cûúâi. Quyïn cûúâi lêu hún hïët. Cö gheá cùçm lïn vai meå, noái:

- Maá töi baã nhaát lùæm, anh Taám úi!

Meå Saáu lûúâm cö gaái uát:

ANH ÀÛÁC 20

- Phaãi maâ, thò tao nhaát!...

Anh Taám Chêën nghô buång: "Khöng àêu, meå Saáu khöng nhaát àêu! Vò nùm nùm mûúi taám, chñnh mùæt anh tröng thêëy möåt thûã thaách dûä döåi nhêët xaãy àïën vúái meå Saáu. Daåo àoá xaãy ra cêu chuyïån hai tïn lñnh àang ngöìi trïn choâi gaác àöìn Hoân Àêët thêëy trong meá Hoân coá möåt em beá cúäi trêu. Tïn naây thaách tïn noå nïëu bùæn truáng em beá noá seä thua cuöåc möåt àiïëu thuöëc thúm. Tïn lñnh giûúng suáng ngùæm bùæn. Phaát suáng nöí. Em beá tûâ lûng trêu ngaä lùn xuöëng. Hay tin àoá, baâ con Hoân Àêët uêët quaá, hoå vaác thêy em beá uân uân keáo ra boát. Anh Hai Theáp phaãi cho Sûá vaâ chõ Hai Theáp theo. Anh dùån: - "Phaãi bùæt chuáng trûâng trõ tïn bùæn em beá, phaãi àaåt àûúåc yïu cêìu àoá vúái bêët cûá giaá naâo". Anh Taám vaâ anh Hai Theáp ngöìi trong möåt ngöi nhaâ bïn naây söng theo doäi cuöåc àêëu tranh. Boån giùåc ngùn khöng cho àöìng baâo keáo túái boát. Khi baâ con àoâi trûâng trõ tïn giïët ngûúâi, chuáng baão em beá chïët laâ do ruãi ro bõ àaån laåc. Baâ con xöng lïn. Thùçng Xùm, ngûúâi Khú Me lai, luác bêëy giúâ laâ àöìn trûúãng, xaách suáng caåc-bin chaåy ra. Noá chôa suáng vaâo ngûåc meå Saáu, vò meå laâ ngûúâi xöng túái trûúác tiïn. Thùçng Xùm theát:

- Ài vïì! Baâ bûúác túái möåt bûúác, töi bùæn liïìn!

Tònh thïë hïët sûác gùng. Trong bêët cûá möåt cuöåc àêëu tranh naâo, thùæng hay khöng laâ úã phuát êëy. Thùçng Xùm aác ön lùæm, noá daám bùæn baâ meå nhû chúi. Nïëu luác àoá, meå Saáu luâi laåi thò cuöåc àêëu tranh kïí nhû hoãng. Nhûng khöng, meå Saáu khöng luâi laåi. Meå noái vúái tïn Xùm cêu gò, anh Taám úã xa nïn khöng nghe àûúåc, nhûng anh thêëy muäi suáng caåc-bin cuãa tïn Xùm cûá run lïn. Giûäa luác àoá, möåt ngûúâi àaân baâ úã phña sau laách túái àûáng chen vaâo giûäa hoång suáng cuãa thùçng Xùm vaâ meå Saáu. Àoá laâ thñm Caâ Xúåi, meå ruöåt cuãa thùçng Xùm. Thñm noái gò vúái thùçng Xùm, röìi àöåt nhiïn bûúác phùæt túái àúä hoång suáng cuãa thùçng Xùm lïn. Baâ meå Saáu cuâng àoaân ngûúâi thûâa luác àoá chaåy aâo vö.

Lêìn êëy, cuöëi cuâng àõch phaãi troái gö tïn lñnh saát nhên laåi. Thùçng Xùm hûáa seä boã tuâ noá. Sau àoá vïì, anh Taám hoãi meå Saáu khi êëy meå àaä noái gò vúái thùçng Xùm. Meå baão:

- Tao noái: - "Xùm aâ, maây bùæn tao nhû bùæn baâ Caâ Xúåi thöi". Vaâ cêu noái cuãa baâ Caâ Xúåi khi àoá laâ:

- "Àûâng bùæn baâ Saáu, bùæn tao àêy. Ngûåc tao neâ, bùæn ài, Xùm!".

HOÂN ÀÊËT 21

Thùçng Xùm khöng bùæn àûúåc. Noá laâ möåt tïn aác ön kheát tiïëng, nhûng noá chûa thïí bùæn meå noá.

.... Bêy giúâ, nhòn meå Saáu, anh Taám nhúá roä raâng ngaây êëy muäi suáng àaä chôa vaâo ngûåc meå nhû thïë naâo.

Anh hoãi meå:

- Maáy bay thò maá súå nhû vêåy,

cuãa thùçng Xùm, sao maá khöng súå?

Meå Saáu khöng àaáp. Laát sau, meå chêåm raäi noái:

- Maáy bay tao cuäng khöng súå àêu. Súå laâ súå cho con cho chaáu. Chúá tao thò giaâ röìi, sùæp xuöëng löî röìi maâ coân súå nöîi gò, Taám!

Maá tiïëp lúâi:

- Noái laâ noái vêåy chúá tao chûa chïët àêu. Tao coân phaãi múã mùæt àïí nhòn nûúác nhaâ thöëng nhûát, àïí thêëy mùåt Cuå Höì. Àûúåc thêëy hai àiïìu àoá thò tao nhùæm mùæt múái àaânh!

Anh Taám noái:

- Súám muöån gò maá cuäng seä nhòn thêëy àûúåc hai àiïìu àoá!

- Chùæc hön Taám, chùæc thiïåt hön Taám?

Meå Saáu hoãi laåi vaâ ngûúác mùæt khêín thiïët nhòn anh Taám nhû thêìm hoãi thïm: "Sao? Coá gò múái khöng? Àaãng noái sao, noái laåi tao nghe, tao mûâng vúái coi!".

Meå Saáu cho rùçng caái gò anh Taám cuäng biïët, cuäng thöng baáo trûúác hïët. Hïî anh Taám noái laâ meå tin, tin rùçng caái àoá phaãi, caái àoá àuáng. Meå tin anh Taám laâ tin úã Àaãng, tin anh laâ ngûúâi cuãa Àaãng dêîn dùæt bao boåc cho meå, cho con chaáu cuãa meå vaâ xoám laâm söëng yïn êëm, vui veã vaâ hiïëu thuêån.

- Chùæc chùæn chúá - Anh Taám noái vúái meå - Maá aâ, bêy giúâ khöng phaãi nhû trûúác. Höìi àoá, mònh muöën söëng yïn, muöën thöëng nhûát, nhûng Myä - Diïåm noá khöng cho mònh söëng. Ai àoâi thöëng nhûát thò noá chùåt àêìu, möí buång. Chõu khöng nöíi baâ con mònh múái laâm àöìng khúãi.

ANH ÀÛÁC 22

Àaä àöìng khúãi lïn röìi thò chûâng naâo giaânh àûúåc laåi cuöåc söëng tûã tïë àaâng hoaâng mònh múái chõu, bùçng khöng mònh seä khöng buöng suáng.

- Àaánh hoaâi aâ? - Baâ meå hoãi.

Anh Taám àaáp:

- Nïëu noá coân ûác hiïëp mònh thò mònh coân àaánh hoaâi. Hïët ngûúâi naây àïën ngûúâi khaác. Chûâng naâo Myä ruát hïët múái thöi!

- Tao ngoá böå Myä noá ngoan cöë lùæm, chûâng naâo noá múái chõu ruát hïët?

- Mònh coá àaánh noá múái ruát. Têy höìi àoá cuäng vêåy!

Baâ meå àïí hai tay vaâo loâng, thêëp gioång:

- Biïët vêåy röìi...

Àoaån meå cheáp miïång:

- Lo cho tuåi bêy thöi, chöìng vúå xa nhau, chúá tao thò giaâ caã röìi.... Maâ àiïìu tao noái thiïåt vúái Taám, tao giaâ thò giaâ chúá tuåi bay ài túái àêu tao cuäng bûún theo túái àoá. Ài àêëu chñnh trõ tao ài hoaâi àûúåc. Hay laâ nêëu cúm tiïëp tïë cho böå àöåi tao cuäng nêëu àûúåc...

Chúåt ngoaãnh laåi thêëy Quyïn vêîn coân àûáng bïn caånh, meå lêëy tay xö kheä con:

- Sao maâ coân àûáng àêy?

Röìi meå dõu gioång:

- Ài laâm caá ài, con. Chiïìu röìi. Nêëu cúm cho mêëy anh maây noá ùn!

Quyïn tûâ tûâ nhùæc cùçm khoãi vai meå, ài ra nhaâ sau. Ngaån cuäng nùæm tay con Thuáy ài theo.

.... Quyïn lêåt buång con caá àïí lûúäi dao lïn. Cö kheä hoãi Ngaån bêëy giúâ àang àûáng sau lûng cö thaáo suáng ngùæn treo lïn vaách:

- Anh bêåt khñnh caái aáo cuãa ai vêåy, anh NgaåN?

- AÁo cuãa anh Thêím!

HOÂN ÀÊËT 23

- Coân böå quêìn aáo em gúãi cho anh àêu?

- Cho anh em röìi!

- Laåi cho!

Quyïn möí caá, àem rûãa. Tay laâm miïång cö noái:

- Neâ anh, chõ Ba múái àûúåc thú anh Ba, anh biïët chûa?

- Biïët röìi! Sao, öíng vêîn àaâng hoaâng chúá?

Quyïn húi giêíu möi:

- ÚÃ ngoaâi maâ khöng àaâng hoaâng! Ai cuäng àûúåc hoåc têåp, àûúåc giaáo duåc. Anh Ba aãnh töët lùæm. Àoåc thú, em töåi nghiïåp cho anh quaá. Thöi, aãnh cùn dùån chõ Ba àuã thûá nghe.... Naâo laâ phaãi bònh tônh, phaãi cho con Thuáy ài hoåc.... - Noái túái àoá, Quyïn ngûâng laåi möåt giêy, vaâ tiïëp gioång nhoã hún - Nghe vuå tuåi mònh, aãnh cuäng coá hoãi thùm...

4.

Meå Saáu àem traãi lïn böå vaán chiïëc chiïëu böng. Chiïëc chiïëu böng naây laâ möåt trong àöi chiïëu cuãa nhaâ meå Saáu chó àem traãi khi coá giöî kyå, àaám tiïåc.

Ngaån ngöìi uöëng nûúác traâ trïn vaán vúái anh Taám chúåt nghe ngoaâi àûúâng coá tiïëng ai noái chuyïån giöëng nhû tiïëng anh Hai Theáp. Ngaån chaåy ra. Hai Theáp àaä ài vaâo túái sên. Anh bñ thû chi böå naây voác ngûúâi húi gêìy maâ chùæc. Àêìu anh buöåc ngang möåt caái khùn rùçn, naách cùæp möåt chiïëc cùåp giaã da thûá cuãa treã con ài hoåc vaâ mang möåt chiïëc ra-ài-ö baán dêîn kiïíu Nhûåt. Möåt tay giú chaâo Ngaån theo kiïíu nhaâ binh röìi bûúác nhû nhaãy lïn bêåc thang. Baân chên traái cuãa anh bõ àûát hai ngoán, cûá hïëch hïëch lïn têëm göî bêåc.

- Múái vïì haã chuá? Öng Taám Chêën àêu?

- ÚÃ trong nhaâ.

Vaâo nhaâ, anh Hai Theáp liïång caái cùåp giaã da vaâo goác vaán, ngoá anh Taám Chêën cûúâi vaâ nhaáy mùæt:

- Múái xuöëng haã öng?

ANH ÀÛÁC 24

Hoãi xong, anh gêëp gêëp múã thïm möåt caái cuác aáo nûäa, tay thaáo caái khùn rùçn trïn àêìu xuöëng àêåp àêåp möì höi àöí höåt úã ngûåc. Anh Taám roát möåt chun traâ, àùåt trûúác mùåt Hai Theáp.

Hai Theáp nhùæc cheán traâ lïn, cûúâi noái:

- Tuåi töi àúåi öng xuöëng quaá xaá. Caái vuå àêët bõ cha con thùçng chuã mûu xaáo canh höìi àoá nay giaãi quyïët laåi nöåt dûä. Khöng phaãi dïî àêu nghe öng!

Anh Taám Chêën cûúâi cûúâi:

- Thò töi coá noái laâ dïî àêu!

Hai Theáp àûa chun traâ lïn túåp möåt húáp rêët kïu, cheáp cheáp miïång:

- Töi àúåi öng xuöëng àùång hoãi yá kiïën öng vïì mêëy khoaãn, giaã tyã nhû caái khoaãn...

Anh Taám Chêën vöåi giú tay khoaát khoaát:

- Thöi, uöëng nûúác ài, röìi úã àêy ùn cúm vúái tuåi töi. Mai àaä, mai hùéng tñnh. Bûäa nay öng xaã húi "giaãi nghïì" möåt bûäa ài!

Hai Theáp ngöìi xuöëng vaán, roát nûúác uöëng liïn tiïëp hai ba chun nûäa. Meå Saáu úã sau bïëp ài ra, thêëy Hai Theáp liïìn hoãi:

- Hai Theáp àoá aâ? Coân Ba Reân vúái thùçng Nùm Têën àêu?

- Chaáu khöng gùåp. Chaáu úã nhaâ ài thùèng túái àêy.

- Töi coá nhùæn mêëy àûáa noá chiïìu nay laåi ùn cúm, giúâ sao chûa thêëy túái?

- ÖËi, húi naâo lo cho mêëy thùçng àoá, maá úi!

Quyïn àaä bûng thûác ùn ra. Moåi ngûúâi àang ngöìi noái chuyïån liïìn laánh chöî cho cö àùåt àôa cua xaâo dêëm vaâ àôa töm chiïn vaâo giûäa. Muâi chiïn xaâo bay thúm quaá. Àôa töm chiïn coi múái thñch laâm sao. Nhûäng con töm to bùçng ngoán chên caái àaä löåt voã, höìng haâo nùçm cong mònh dûúái lúáp nûúác söët caâ chua àoã tûúi. Kïë àoá, chõ Sûá laåi bûng tiïëp möåt

HOÂN ÀÊËT 25

thau nhöm àûång goãi àu àuã tröån vúái khö caá böi xeá. Anh Hai Theáp cuái nhòn thau goãi, xoa xoa tay, khïìu Sûá noái:

- Mêëy moán naây tao ngoá àïìu khaá. Thïë naâo röìi tao cuäng cho maá bêìy treã túái hoåc têåp, nhûng nïëu chõ em bêy chó doån bêëy nhiïu moán àoá thò tuåi tao chûa chõu ùn àêu!

Quyïn mau miïång:

- Coân caá cheãm chiïn nûäa, anh Hai aâ!

Hai Theáp vöî tay àaánh böåp möåt caái:

- Coá caá cheãm chiïn nûäa aâ! - Nhûng anh vöåi khoaát khoaát nheå tay: - Khöng, coá caá cheãm tuåi tao cuäng chûa chõu ùn.

Quyïn tröë mùæt, Sûá noái:

- Con Quyïn khúâ quaá, anh Hai maâ maây khöng biïët aâ, aãnh noái xa noái gêìn àoá maâ...

Hai Theáp cûúâi, haâi loâng:

- Con Sûá khaá lùæm.... Vêåy caái tao noái xa noái gêìn àoá coá khöng? Coá thò àem ra àêy, mau ài!

Sûá ngoá meå, cûúâi. Meå Saáu noái:

- Thöi, con vö buöìng.... àem ra ài, möåt chai thöi. Chúá khöng coá, Hai Theáp noái khöng chõu ùn thiïåt àa!

Sûá vaâo buöìng, laát sau cêìm ra möåt chai rûúåu trong vùæt. Hai Theáp àûa hai tay vúái ngang chai rûúåu, öm vaâo loâng nhû súå bõ àoâi laåi. Anh vûâa rung àuâi vûâa khoaát tay ra lïånh cho anh Taám vaâ Ngaån qua. Röìi anh quay nhòn thùèng vaâo mùæt Ngaån, cöë lêëy gioång thêåt dõu daâng:

- Maây vïì nhaâ tao thêëy maây nhu mò àiïìm àaåm, tao thûúng quaá, Ngaån!

Anh day qua meå Saáu noái:

- Maá aâ, vïì nhaâ àêy coi noá muã mó vêåy chúá úã chöî khaác, tûå naäy giúâ thöi bïí nhaâ bïí cûãa vúái noái röìi nghe maá!

ANH ÀÛÁC 26

Meå Saáu lùæc àêìu cûúâi. Anh Hai Theáp khoaái chñ nhòn Ngaån àang ngûúång nghõu leo lïn vaán...

Hai Theáp roát rûúåu ra ly. Anh naâi nó meå Saáu phaãi uöëng möåt chuát. Meå khöng chõu uöëng. Anh múâi túái Quyïn, Sûá. Hai chõ em, cûúâi, lùæc àêìu. Anh àûa ly lïn chaåm vúái anh Taám Chêën vaâ Ngaån.

Ba caái ly êëy múái giú lïn vûâa chaåm vaâo nhau àaánh "cöëp" möåt caái chúåt ngoaâi sên coá tiïëng chên ài thònh thõch. Vaâ tiïëng chên àoá laát sau vöåi vaä nhaãy lïn bêåc thang. Ba ngûúâi cêìn ly rûúåu trïn tay chûa ai uöëng möåt húáp thò Têën vaâ anh Ba Reân xöìng xöåc bûúác vaâo. Hai anh bùæt tay anh Taám vaâ Ngaån röìi ngöìi gheá xuöëng vaán. Têën thò thaâo:

- Vûâa coá tin cho hay àõch têåp trung taåi Tri Tön ngoát ngaân quên. Thïë naâo mai noá cuäng caân, nhûng chûa biïët caân àêu.

- Bao nhiïu, gêìn möåt ngaân quên aâ? - Anh Taám hoãi laåi.

Têën gêåt àêìu:

- Möåt tiïíu àoaân chuã lûåc, möåt tiïíu àoaân baão an vaâ thïm möåt àaåi àöåi biïåt kñch.

- Àaåi àöåi biïåt kñch cuãa thùçng Xùm. Anh em cho biïët roä nhû vêåy! Ba Reân noái.

Anh Taám Chêën lùång thinh, cau maây. Anh chöìm ngûúâi túái trûúác thoâ tay nhùåt caái nuát, thong thaã nheát miïång chai rûúåu laåi, àûa cho Sûá baão cö àem cêët. Anh noái vúái moåi ngûúâi:

- Thöi tuåi mònh laâm bêåy ly naây thöi. Tranh thuã ùn cúm ài. Maá, cö Sûá vúái cö Quyïn cuäng lêëy cheán ra ùn cúm luön thïí. Töi nghi noá àaánh àêëy. Nhûng nïëu noá àaánh thò cuäng giaác hûâng àöng. Coá àaåi àöåi thùçng Xùm thò phaãi coi chûâng. Coá thïí noá "àöåt" súám hún!

- Sao mêëy bûäa nay khöng thêëy "àêìm giaâ" noá quêìn caâ?

- Àêu nhûát thiïët phaãi coá "àêìm giaâ" quêìn.

Àúåi moåi ngûúâi ùn cúm xong, meå Saáu thu doån mêm cheán. Cuäng trïn böå vaán àoá, bêy giúâ moåi ngûúâi ngöìi quêy laåi. Anh Hai Theáp buöåc xiïët chùåt caái khùn lïn àêìu, noái:

HOÂN ÀÊËT 27

- Thêëy roä laâ noá àaánh vuâng Hoân röìi. Töi àïì nghõ coá baân gò thò baân mau mau àïí röìi chuêín bõ àöëi phoá ngay. Theo töi, möåt mùåt Ba Reân cho têåp húåp anh em du kñch laåi xuöëng chöng, gaâi lûåu àaån. Coân vúå töi àïí noá lo böë trñ caác töí àêëu tranh. Cêìn hïët sûác chuá yá mùåt àêëu tranh húåp phaáp àïí ngùn chùån sûác àaánh phaá cuãa àõch. Chuát nûäa, töi seä taåt qua nhaâ cho vúå töi hay luön!

Anh Taám Chêën àùåt baân tay lïn baân, ngoán tay troã cuãa anh nhõp nhõp:

- Àöìng yá vúái Hai Theáp. Nhûng nïn nhúá nhû vêåy laâ quên söë àõch àöng àêëy! Vïì tònh hònh Hem thò ra sao? Khi àaánh nhau vúái chuáng noá, coá chöî laánh neá khöng?

- Hem coân töët thò ñt thöi. Chó àuã cho möåt vaâi töí. Àêët caát khoá àaâo quaá, cûá bõ suåp hoaâi. Múái àêy laåi bõ suåp nûäa, chûa cuãng cöë laåi kõp. Tuåi töi tñnh böë trñ chùån àaánh chuáng ngoaâi vûúân. Chûâng naâo thùæt ngùåt quaá thò laánh neá vö hang.

Anh Taám Chêën im ài möåt luác. Gûúng mùåt anh thoaáng veã lo lùæng. Anh baão:

- Phaãi raáng khùæc phuåc hêìm höë sao chúá àïí nhû vêåy thò bõ àöång quaá...

Anh Ba Reân noái:

- Hang Hoân laâ chöî cöë thuã rêët ngon. úã àoá möåt ngûúâi mònh coá thïí chöëng choåi laåi trùm thùçng. Lêìn trûúác cuäng vêåy...

- Lêìn trûúác khaác, bêy giúâ khaác.... Töi cuäng tin laâ hang Hoân coá àõa hònh chöëng àúä thuêån lúåi, nhûng nïëu chó xeát vïì mùåt àõa hònh khöng thò khöng àûúåc.... Nhûng thöi, hiïån taåi laâ khöng coá hêìm àaãm baão úã ngoaâi xoám, cuäng phaãi àaânh giaãi quyïët nhû vêåy thöi. Chúá noái vïì lêu daâi thò khöng thïí cûá chó lêëy hang Hoân laâm chöî dûåa duy nhêët àûúåc àêu.

Day qua Ngaån, anh Taám noái:

- Àöåi cöng taác cuãa chuá cuäng kïët húåp vúái anh em du kñch chiïën àêëu luön.

ANH ÀÛÁC 28

Ngaån gêåt àêìu:

- Àûúåc röìi, àöåi tuåi töi coá saáu suáng: ba maát, ba töm-xöng, vaâ mûúâi lùm traái MK3. Têët caã àïìu coá thïí chiïën àêëu.

Ba Reân húán húãn, nùæm tay Ngaån gùåc gùåc. Anh Hai Theáp baão:

- Töi thêëy anh Taám khöng nïn úã àêy.

Anh Taám Chêën suy nghô möåt luác röìi noái:

- Khöng viïåc gò, töi cûá úã àêy thöi!

Röìi keáo anh Hai Theáp laåi, anh noái nhoã:

- Töi seä úã laåi ngoaâi xoám giuáp chó àaåo baâ con àêëu tranh chaánh trõ. Anh liïåu coi úã nhaâ naâo thò tiïån.

Hai Theáp thoaáng veã mûâng rúä, noái luön:

- Anh Taám cûá úã taåi nhaâ töi. Vúå töi trûåc tiïëp nùæm caác töí àêëu tranh chaánh trõ coá anh giuáp thò hay quaá. Hêìm bñ mêåt úã nhaâ töi cuäng vûäng, thöi anh cûá úã àoá!

Anh Taám Chêën gêåt àêìu. Röìi anh tiïëp:

- Hai Theáp cho ai chaåy qua Linh Quyânh kïu chuá Àaåt cuãa töi vïì. Cûá àïí Àaåt tham gia chiïën àêëu. Nhû vêåy seä coá thïm möåt cêy caåc-bin. Àaåt noá bùæn caåc-bin khaá lùæm!

Ba Reân noái seä cho ngûúâi qua Linh Quyânh ngay. Giûäa luác êëy, Têën an ninh nhñch laåi gêìn moåi ngûúâi, kheä baão:

- Coân viïåc naây nûäa.... Nïëu àõch noá böë úã àêy thïí naâo noá cuäng xaâi tuåi àiïåp, duâng tuåi naây choåc. Hiïån nay, coân thùçng Ba Phi mònh àïí àoá theo doäi chûa bùæt. Mònh phaãi tñnh sao, chúá khöng...

- Phaãi bùæt thöi. Thùçng chuã traåi àaáy noá nguyïn hiïím lùæm. Caã vúå noá nûäa.

- Töi cûá tûúãng mêëy öng bùæt noá röìi chúá! Anh Taám Chêën noái. - Vaâ anh tiïëp - Cho bùæt ài!

Nhûng khöng biïët nghô sao, anh laåi hoãi:

HOÂN ÀÊËT 29

- Tûâ àoá túái nay theo doäi noá thêëy coá hiïån tûúång gò múái khöng?

Têën àaáp:

- Chûa thêëy gò múái.

Anh Taám goä goä ngoán tay xuöëng vaán:

- Chùæc bêy giúâ noá àang chúâ àõch túái lùæm. Nïëu bùæt noá khai thaác liïìn àûúåc àöì àõch thò hay quaá. Thïë naâo noá cuäng biïët.

Ngaån nghe noái bùæt giaán àiïåp thò xen vaâo baão:

- Tûâ trûúác túái nay mònh coá àïí löå ra caái gò chûáng toã laâ mònh theo doäi noá khöng?

Têën noái:

- Khöng, noá khöng biïët àêu!

Hai Theáp baão:

- Ài bùæt noá phaãi böë trñ cho kyä. úã àoá meo lùæm, cêìn gheá raâ trûúác coi höìi chiïìu túái giúâ tuåi quêån coá thaã lñnh vö khöng?

Ngaån hoãi:

- Àïí caánh tuåi töi giuáp cho möåt tay!

Hai Theáp gêåt àêìu:

- ÛÂ, vêåy thò töët lùæm. Phaãi laâm liïìn ài. Töëi röìi. Ài ra túái ngoaãi laâ vûâa?

Ngaån àûáng lïn.

Quyïn leå laâng chaåy ra àùçng sau lêëy xanh-tuya àem ra àûa Ngaån. Ngaån thùæt suáng vaâo lûng, röìi cuâng Têën bûúác thoát ra cûãa. Hai Theáp dùån:

- Bùæt àûúåc cûá àûa thùèng noá vïì hang nghe!

Ra túái àûúâng. Ngaån ài saát vaâo Nùm Têën, noái:

ANH ÀÛÁC 30

- Töi tñnh mònh bùæt thùçng naây phaãi maánh lúái möåt chuát, anh Nùm! Phaãi gaåt noá khai röìi hùéng bùæt!

Têën chûa hiïíu, hoãi:

- Gaåt laâm sao?

Ngaån kïì miïång noái ró vaâo tai Têën. Têën nghe xong löå veã thñch thuá lùæm. Anh ta khen:

- Hay, hay!

Ngaån noái thïm:

Tuåi töi coá àöì sô quan. Àûâng lo!.... Búãi trûúác sau gò mònh cuäng bùæt noá maâ. Nhûng trûúác sau coá möåt chuát quan hïå lùæm.... anh thò noá biïët mùåt, cûá böë trñ voâng ngoaâi, àïí tuåi töi vö.

HOÂN ÀÊËT 31

II

1.

Caái thõ trêën Tri Tön beá nhoã chiïìu höm êëy öîng dûng êìm ô hùèn lïn. Xe cam-nhöng chúã lñnh tûâ Raåch Giaá nöëi àuöi nhau chaåy xuöëng. Buåi böëc muâ mõt trïn con àûúâng àöåc nhêët cuãa phöë nhoã quêån lyå. Buåi xöng toãa vaâo caác tiïåm nûúác, caác tiïåm taåp hoáa, caác cùn phöë trïåt vaâ phöë lêìu múái cêët. Boån lñnh tûâ trïn xe nhaãy xuöëng, luä lûúåt keáo ài trong vêìng buåi. Boån lñnh chuã lûåc mùåc àöì trai di, boån biïåt kñch mùåc àöì rùçn, giaây da vaâ giaây böë nïån rêìm rêåp, böìm böåp.

Àöìng baâo bïn phöë àûáng xem chuáng keáo qua, xò xêìm baân taán. Ngûúâi ta thêëy coá nhûäng tïn quen mùåt trong àaåi àöåi biïåt kñch, nhûng chùèng coá ai daám doâm boån naây caã. Boån lñnh chuã lûåc tûâ Saâi Goân xuöëng coân àûa mùæt nhòn xem hai bïn phöë, chúá boån biïåt kñch thò mùåt gêìm gêìm, laånh luâng, suáng töm-xöng vaâ caåc-bin cuãa chuáng mang àïìu chuái muäi xuöëng àêët.

Thùçng Xùm, tïn trung uáy, chó huy àaåi àöåi biïåt kñch coá àöi mùæt trùæng daä, lõch phõch ài sau cuâng. Hùæn mùåc böå àöì rùçn thuãy quên luåc chiïën rúän hònh soáng biïín, boâ saát lêëy khöí ngûúâi rêët lûåc lûúäng. Àêìu hùæn àöåi caái kïët vaãi vùçn vïån coá ba maãnh vaãi àïí che gaáy vaâ che hai bïn mang tai. Loaåi kïët naây vêîn goåi laâ kïët "ba reâm". Núi àuâi thùçng Xùm àeo sïì sïå khêíu suáng ngùæn cön 12, bao da suáng maâu hung hung gêìn giöëng nhû da mùåt cuãa hùæn. Ngoaâi ra, hùæn coân khoaác möåt khêíu caåc-bin vaâ möåt caái cuáp cuáp. Nhûäng tïn lñnh biïåt kñch trong àaåi àöåi hùæn àïìu ùn mùåc giöëng nhû hùæn, àeo caåc-bin hoùåc töm-xöng, tïn naâo cuäng coá dao gùm Myä, vaâ tröng tïn naâo cuäng hung túån.

Àang ài, böîng tïn trung uáy Xùm gheá taåt vaâo möåt quaán giaãi khaát úã giûäa phöë. Hùæn ngang nhiïn vúá lêëy möåt chai la-ve, àûa mùæt nhaáy ngûúâi chuã quaán Hoa Kiïìu möåt caái röìi ài ra. Vûâa ài, thùçng Xùm vûâa ruát soaåt lûúäi dao bïn höng. Möåt tay hùæn cêìm chai la-ve giú lïn, möåt tay hùæn trúã söëng dao phaåt maånh ngang cöí chai. Cöí chai vùng toaåc ài. Boåt rûúåu traâo ra. Hùæn dûâng laåi, ngûãa cöí àûa chai la-ve roát vaâo miïång. Hùæn uöëng hïët àöå hai phêìn ba chai, röìi àûa cho tïn lñnh ài trûúác. Tïn

ANH ÀÛÁC 32

lñnh cêìm chai la-ve khoaái traá uöëng nöët chöî coân laåi. Chûâng nhû tïn lñnh naây àaä quen uöëng nhû vêåy nhiïìu lêìn röìi.

Bêëy giúâ, coá lïånh tûâ tiïíu àoaân lñnh baão an truyïìn laåi:

- Dûâng laåi, àûâng ài lïn nûäa!

Nguyïn laâ àöìn quên chi khu naây chó coá thïí chûáa thïm àûúåc hai tiïíu àoaân trong söë trïn ba tiïíu àoaân lñnh múái àïën. Àoá laâ hai tiïíu àoaân lñnh chuã lûåc. Boån coân laåi laâ boån baão an vaâ biïåt kñch thò àûúåc lïånh àoáng úã ngoaâi, trïn nhûäng khoaãnh ruöång tröëng khö, neã.

Möåt tïn àaåi uáy tiïíu àoaân trûúãng baão an cao lúán truyïìn lïånh êëy ra sau, röìi cho nhûäng àaåi àöåi cuãa hùæn keáo vaâo khoaãnh ruöång.

Tïn Xùm caâu nhaâu:

- À.meå, vïì xûá cuãa töi maâ bùæt töi nguã ruöång aâ?

Song noái thïë chûá hùæn cuäng khoaát tay xua boån lñnh aáo rùçn cuãa hùæn àöí vaâo chöî àêët tröëng giaáp phöë.

Nùæng chiïìu vaâng voåt traãi xuöëng mùåt ruöång. Trïn khoaãnh àêët tröëng bõ doån saåch quanh chi khu, boån lñnh chaåy túái chaåy lui. Chuáng traãi nhûäng têëm tùng, daânh chöî laâm bïëp nêëu, tu ûâng ûåc nûúác hoùåc rûúåu chûáa trong caác bi-àöng Myä. Coá tïn chûa chi àaä nùçm lùn kïình, ngûãa mùåt lïn trúâi phò pheâo huát thuöëc. Tûâ àaám lñnh êëy nghe toaát ra muâi chua loeát cuãa möì höi, muâi thuöëc laá Baát-tö xanh, muâi rûúåu trùæng vaâ caã muâi saáp böi toác loaåi reã tiïìn. Têët caã nhûäng muâi àoá húåp laåi laâ caái muâi lñnh noái chung, nghe lúâm lúåm, vöën dô rêët sùén coá úã nhûäng tïn lñnh àaánh thuï.

Thùçng Xùm cúãi phanh aáo. Hai cöí tay hùæn àeo khöng biïët bao nhiïu dêy buâa caâ tha vaâng hoùåc àoã. Vaâ trïn böå ngûåc núã nang cuãa hùæn luãng lùèng möåt súåi dêy chuyïìn buöåc caái mùåt chùçn bùçng ngaâ coá nanh vaâng chòa ra coi rêët dïî súå. Caái mùåt chùçn vúái nhûäng dêy caâ tha êëy thùçng Xùm coi nhû buâa höå maång cuãa hùæn. Hùæn bêåt nùçm ngaä ngûãa ra trïn têëm vaãi baåt xaám. Àiïëu thuöëc trïn möi hùæn àaä chaáy muöën hïët maâ chûâng nhû hùæn khöng hay. Thònh lònh, hùæn àûa tay giêåt phùæt mêíu thuöëc, vûát ài vaâ ngöìi bêåt dêåy. Hùæn lûâ lûâ giûúng àöi mùæt trùæng giaä ngoá

HOÂN ÀÊËT 33

boån lñnh cuãa hùæn bêëy giúâ àang löi baánh mò ra. Möåt tïn lñnh beá choùæt luöìn túái bïn hùæn:

- Múâi anh Hai ài ùn cúm!

Thùçng Xùm uïí oaãi àûáng dêåy ài theo tïn lñnh àïën trûúác möåt têëm vaãi baåt. Trïn têëm vaãi baåt coá traãi giêëy baáo, àùåt nûãa con gaâ quay, hai öí baánh mò lúán vaâ möåt höåp caá moâi àaä múã nùæp. Xùm ngoá qua, xùéng gioång hoãi:

- Hïët rûúåu haã mêåy?

- Thûa anh Hai, coân.

Tïn lñnh beá choùæt êëy xùng xaái àùåt vaâo giûäa têëm vaãi baåt bi-àöng nùång trõch. Mùæt thùçng Xùm vuåt saáng lïn. Hùæn vúái tay chuåp caái bi-àöng lùæc lùæc, ra veã haâi loâng. Hùæn múã nuát àûa lïn miïång túåp ngay möåt húáp röìi möåt húáp nûäa. Cêìm bi-àöng àûa cho tïn lñnh, tay hùæn chöåp lêëy àuâi con gaâ quay àûa lïn miïång, cùæn, dûát ra, nhai nghiïën ngêëu. Nhûäng chiïëc rùng vaâng trong möìm hùæn loáa saáng, nhöìm nhoaâm. Hùæn àûa tay quïåt múä gaâ dñnh úã hai bïn meáp. Tïn lñnh cuâng ùn, cuâng uöëng vúái hùæn, coi húi coám roám nhûng coá veã hïí haã. Thùçng Xùm tu rûúåu ûâng ûåc. Hùæn "khaâ" möåt caách khoaái traá röìi laåi xeá thõt gaâ ùn.

Tïn lñnh vaâ hùæn ùn hïët nûãa con gaâ, uöëng hïët möåt bi-àöng rûúåu thò aánh nùæng àaä tùæt. Nhûng mùåt trúâi thò vêîn coân àoã sêîm dûúái ven àöìng xa.

Thùçng trung uáy biïåt kñch ngaâ ngaâ rûúåu êëy chúái vúái àûáng lïn, àûa hai tay caâo caâo sûúân. Hùæn ngûúác nhòn mùåt trúâi, miïång lêím bêím möåt cêu chûãi tuåc chó coá möîi mònh hùæn hiïíu, röìi nhe rùng cûúâi khöng ra tiïëng. Boån lñnh cuäng àaä coá nhiïìu àûáa say nhû hùæn. Nhûng rûúåu àaä hïët, vaâ chuáng àang beã baánh mò chia nhau ùn. Coá nhûäng tïn lñnh àaä cúãi hùèn aáo, àïí löå böå ngûåc àen boáng xùm àêìy hònh röìng rùæn. Coá möåt söë lñnh ài khuên cuãi. Thûá cuãi traâm göåc böí àöi, möîi àûáa xaách hai miïëng, khöng biïët chuáng lêëy tûâ àêu.

Àïm töëi vûâa suåp xuöëng thò chuáng àöët lûãa. Núi naây möåt àöëng, núi kia möåt àöëng. Lûãa böëc phûâng phûâng, chaáy saáng tûâng loäm ruöång. Boån lñnh nêëu nûúác bùçng hùng-gö xoã xêu vaâo, ngöìi löím chöím bïn ngoån lûãa. Mùåc duâ coá lïånh cêëm vaâo phöë, chuáng vêîn leán ài mua rûúåu, mua thïm

ANH ÀÛÁC 34

la-ve vaâ àöì nhêåu. Lïånh cêëm laâ lïånh cuãa böå chó huy haânh quên, nhûng caác tïn chó huy àún võ khöng cêëm lñnh cuãa chuáng. Thùçng Xùm chùèng nhûäng khöng cêëm maâ hùæn coân oá reá nhêåu nheåt cuâng boån àaân em biïåt kñch. Boån naây khöng ngúát múâi moåc, taán tuång hùæn. Tïn naâo cuäng àïìu goåi hùæn bùçng anh Hai. Chuáng coân múâi moåc möåt tïn thiïëu uáy mùåt xûúng, mùæt sêu thoãm vaâ goåi tïn naây bùçng anh Ba.

Thùçng Xùm thñch lñnh goåi mònh bùçng anh Hai hún laâ goåi bùçng "ngaâi trung uáy".

- Anh Hai uöëng vúái em möåt phaát, anh Hai!

- Anh Hai thiïåt uöëng khöng biïët say àa!

Thùçng Xùm hïí haã khi nghe nhûäng cêu êëy. Hùæn uöëng hïët, khöng tûâ chöëi möåt ai. Hùæn quaã laâ möåt thùçng biïåt kñch maånh rûúåu. Hùæn uöëng nhiïìu maâ khöng say mêëy.

Cùåp mùæt bònh thûúâng trùæng giaä cuãa hùæn nay àoã lïn nhû coá pha aánh lûãa vaâ hoe maáu. Boån biïåt kñch aác ön thên tñn ngöìi vêy quanh. Nhûäng tïn naây àaä phuåc súå thùçng Xùm trong caác cuöåc àaánh phaá giïët ngûúâi bao nhiïu thò chuáng caâng phuåc thùçng Xùm trong sûå nhêåu nheåt bêëy nhiïu. Möåt tïn trong boån chúåt hoãi:

- Mai vïì Hoân, anh coá gheá nhaâ khöng?

Thùçng Xùm sùæp àûa bi àöng rûúåu lïn, nghe hoãi hùæn liïìn àïí bi àöng xuöëng. Baân tay hùæn húi run run. Cêu hoãi cuãa tïn lñnh hònh nhû chaåm vaâo möåt caái gò trong loâng hùæn.

- Gheá. Thïë naâo tao cuäng phaãi gheá thùm baâ giaâ vúái con em.

- Cö Caâ Myå aâ? Chaâ, nùm nay cö Myå chùæc lúán lùæm röìi?

- Àêu nhû mûúâi chñn tuöíi...

Thùçng Xùm thúâ thêîn noái:

- Con Myå noá giöëng tao. Tao thûúng baâ giaâ tao.

- Nghe noái anh Hai coá kïu baâ giaâ vúái cö Myå ra chúå úã, sao khöng thêëy baâ giaâ vúái cö Myå ra?

HOÂN ÀÊËT 35

- Khöng, lêìn naâo tao vïì àoáng boát Hoân Àêët. Àïí baâ úã àoá luön!

Hùæn noái xong thúã "khò" möåt caái rêët maånh. Nöëc thïm möåt nguåm rûúåu nûäa, hùæn lùæc àêìu lia lõa:

- Nghe noái baâ giaâ tao theo Viïåt Cöång. Baã thuâ öng giaâ tao lùæm.

Thùçng Xùm noái thïë, röìi nhùæc túái Hoân Àêët vúái caái gioång böîng dûng haå thêëp hùèn xuöëng:

- ÚÃ Hoân Àêët vui, vui lùæm.... Höìi tao coân laâm xïëp boát úã àoá, tao vui hún bêy giúâ. Coá àuã thûá traái cêy, coá khö trêu...

Boån lñnh cûúâi nhùn nhúã, thñch thuá. Tïn naâo cuäng khoaái traá, vò chuáng biïët nöåi nhêåt ngaây mai chuáng seä àûúåc túái àoá. Bêy giúâ ñt àûáa nghô àïën caái chïët, maâ chó nghô túái sûå vú veát, sûå ùn uöëng vaâ sûå cûúäng hiïëp. Trong boån naây, coá tïn àaä biïët Hoân Àêët. úã àoá, chuáng àaä laâm bêët cûá chuyïån gò chuáng coá thïí laâm àûúåc. Chuáng àaä khaáo vúái nhau vaâ kïí laåi cho boån khaác nghe, giaã duå nhû muöën ùn thõt trêu, chuáng chó cêìn ngùæm cho truáng àñch nhûäng con trêu ùn coã trïn triïìn Hoân vaâ nöí suáng. Cuäng coá tïn baão chñnh tay noá àaä àêåp àêìu Viïåt Cöång bùçng cöåt cheâo, àêåp vúä oác vùng tung toáe caã vaâo aáo. Chuáng khaáo nhau rùçng úã àêëy, "anh Hai" àaä möí rêët nhiïìu ngûúâi, möí rêët kheáo, chó cêìn choåc möåt nhaát dao núi chêën thuãy, laách chïëch lïn, àûúâng dao raåch chó vûâa àuã thoåc böën ngoán tay vaâo àïí búå troån buöìng gan ra.

Thêåt laâ thùçng Xùm àaä möí rêët nhiïìu ngûúâi, nïn trong àaám aác ön, hùæn nöíi tiïëng laâ àûáa möí gan lêëy mêåt ngûúâi goån leå nhêët. Nhûng hùæn khöng chó kheáo möí lêëy gan vaâ mêåt. Hùæn coân nhiïìu caách giïët ngûúâi laå luâng quaái gúã hún. Doâng maáu cuãa hùæn chñnh laâ doâng maáu cuãa cha hùæn, möåt tïn àõa chuã ngûúâi Viïåt trûúác kia laâm baá chuã vuâng Hoân. Ngûúâi ta noái thùçng Xùm khöng coân chuát maáu naâo cuãa baâ Caâ Xúåi, tûác meå hùæn, laâ möåt ngûúâi àaân baâ Khú Me uêët ûác vaâ àau khöí suöët àúâi, àïën nay vêîn coân nhû àiïn daåi.

Meå hùæn, baâ Caâ Xúåi êëy, ngaây xûa laâ möåt ngûúâi con gaái Khú Me khaá àeåp vúái nûúác da nêu raám mùån moâi vaâ daáng ài uyïín chuyïín, chó coá nhûäng cö gaái Khú Me nùæn nöìi vaâ àöåi caâ om ài lêëy nûúác suöëi úã àêy múái coá àûúåc.

ANH ÀÛÁC 36

Ngûúâi con gaái Khú Me úã àêy lúán lïn vúái nghïì nùæn nöìi àêët, ngaây ngaây ài quanh baân nùæn, tñnh trung bònh möîi ngaây hoå ài coá túái khoaãng ba mûúi cêy söë; tûác laâ bùçng tûâ Hoân Àêët ài lïn tónh Raåch Giaá. Thaânh ra cöng viïåc lao àöång êëy tûå nhiïn luyïån cho hoå möåt voác ngûúâi uyïín chuyïín, dõu daâng. Hún nûäa, hoå laåi thûúâng àöåi caâ om ài lêëy nûúác suöëi vïì duâng. Khi àùåt caâ om nûúác lïn àêìu, cö gaái Khú Me bûúác ài duyïn daáng laå thûúâng. Trïn àûúâng tûâ suöëi nûúác vïì nhaâ, caác cö khöng bao giúâ võn tay lïn caâ om. Àöi tay caác cö àaánh àûúâng xa, vêîy vêîy dõu trïn löëi caát.

Baâ Caâ Xúåi ngaây xûa laâ möåt ngûúâi con gaái nhû thïë.

Tïn chuã Mûu àaä eáp cö gaái Caâ Xúåi xinh àeåp vïì úã vúái hùæn. Ngaây êëy anh Thaåch Kha laâ ngûúâi yïu Caâ Xúåi buöìn quaá boã ài laâm phu beã cêy lïn têån Köng-pöng-chaâm. Sau khi àeã àûúåc thùçng Xùm, tïn chuã Mûu bùæt àêìu khöng ngoá ngaâng àïën Caâ Xúåi nûäa. Y àïí yá túái nhûäng cö gaái khaác, treã hún. Nhûng luác àoá Caâ Xúåi àaä coá mang vúái y àûáa con thûá hai. Sau cuâng, y àuöíi Caâ Xúåi ra khoãi nhaâ, coân thùçng Xùm thò y giûä laåi nuöi. Baâ Caâ Xúåi boã hoân maâu cuãa mònh, öm buång thêët thïíu bûúác ra khoãi caái nhaâ nïìn àuác. Baâ vïì xoám Hoân Àêët che taåm möåt tuáp choâi, ban ngaây ài gùåt luáa mûúán, töëi vïì choâi nguã. Luác sùæp àeã, baâ àau quaá, boâ lï ra àöìng cûá vú göëc raå maâ nhai. Tònh cúâ àïm êëy hai meå con meå Saáu ài àêu bïn bïën àoâ Vaâm Rùng vïì gùåp, múái àem baâ Caâ Xúåi vïì nhaâ. Baâ Caâ Xúåi sanh con Caâ Myå taåi nhaâ meå Saáu. Àûúåc möåt tuêìn lïî sau thò anh Thaåch Kha trïn Köng-pöng-chaâm vïì. Anh àïën nhaâ suåp trûúác mùåt meå Saáu laåy maâ xin cho rûúác baâ Caâ Xúåi lêîn àûáa con múái àeã. Hai ngûúâi ùn úã vúái nhau khöng àêìy möåt nùm thò anh Thaåch Kha bõ chuã Mûu cho ngûúâi rònh cheám khi anh àang ài vö rûâng àöën cuãi. Anh Thaåch Kha duâng buáa cheám laåi chïët möåt thùçng, nhûng anh thò bõ chuáng vêy cheám troång thûúng, chaåy vïì chïët guåc trûúác sên nhaâ. Thïë laâ tûâ àoá baâ Caâ Xúåi nùæn nöìi nuöi con Caâ Myå túái lúán. Caâ Myå caâng lúán caâng dïî thûúng, giöëng meå nhû àuác. Duy coá thùçng Xùm tûâ beá àïën lúán úã vúái chuã Mûu àûúåc nêng niu, caâng lúán caâng giöëng chuã Mûu vïì moåi mùåt. Thùçng Xùm gùæn boá vúái cha noá ngay tûâ nhûäng miïëng cûúân trïn Hoân, ngay tûâ nhûäng maãnh àêët nùæn nöìi cha noá àöåc àoaán chiïëm baán ra tûâng thûúác khöëi. Noá úã trong ngöi nhaâ nïìn àuác phöng tö, vaâ lúán lïn. Ngöi nhaâ êëy höìi khaáng chiïën àaä bõ phaá, vaâ vûúân àêët cuäng bõ caách maång lêëy chia cho dên. Chuã Mûu boã chaåy lïn Raåch Giaá. Maäi hoâa bònh lêåp laåi, y trúã vïì vúái thùçng Xùm bêëy giúâ àaä laâ thiïëu uáy quên àöåi tay sai Diïåm. Y giûåt

HOÂN ÀÊËT 37

àêët, cêët nhaâ laåi vaâ cuâng thùçng con trai traã thuâ caách maång vúái têët caã nöîi cùm oaán chêët chûáa trong bao nùm. Thùçng Xùm coân àöåc àõa hún caã cha noá, vò chñnh tay noá cêìm suáng Myä, vaâ ài theo noá coá caã möåt bêìy aác ön liïìu maång nhêët àûúåc noá tuyïín tûâ caác àöìn leã quanh vuâng. Boån biïåt kñch cuãa thùçng Xùm thùçng naâo cuäng chaåy gioãi nhû ngûåa. Chuáng rûúåt naâ caán böå trïn àöìng tröëng, moâ vaâo caác khu rûâng traâm, àaánh phaá cùn cûá caách maång caã ngaây lêîn àïm. Coá khi giûäa àïm mûa têìm taä hoùåc luác trúâi vûâa raång saáng, suáng cuãa chuáng nöí ran. Baâ con trïn Hoân möîi khi nghe tiïëng suáng cuãa boån thùçng Xùm ai cuäng lo súå nghô àïën con mònh, chaáu mònh vaâ nhûäng ngûúâi caán böå thên thiïët cuãa mònh vûâa ngaä xuöëng.

Nhûng coá möåt ngûúâi nghe tiïëng suáng êëy coân hoaãng súå àau àúán gêëp trùm ngaân lêìn hún ngûúâi khaác. Ngûúâi àoá laâ baâ Caâ Xúåi vêåy.

Ngaây àöìng khúãi, tïn chuã Mûu bõ bùæt àïìn töåi. Thùçng Xùm chaåy thoaát. Tûâ àoá, noá caâng thïm hung dûä.

Cho duâ úã Hoân Àêët hay laâ úã trïn khùæp thïë gian, ngûúâi meå naâo maâ cùèng coá nöîi àau khöí riïng cuãa mònh, nhûng thêåt cuäng coá ñt ngûúâi meå naâo laåi coá nöîi àau khöí nhû baâ Caâ Xúåi.

Höìi coân laâm sïëp boát Hoân Àêët, thùçng Xùm vêîn thûúâng àem vaãi voác, vaâng baåc maâ noá cûúáp àûúåc vïì cho baâ Caâ Xúåi vaâ con Caâ Myå. Nhûng hai meå con àïìu khöng lêëy. Thêåm chñ coá lêìn baâ Caâ Xúåi àaä liïång vaäi caác thûá êëy ra sên, röìi bûng mùåt khoác.

Nïn thùçng Xùm noái:

- Nghe baâ giaâ tao theo Viïåt cöång röìi!

Noá noái àuáng.

Chùèng phaãi coá lêìn chñnh meå noá àaä àûáng trûúác muäi suáng cuãa noá àoá sao?

2.

Vaâo giúâ êëy, baâ Caâ Xúåi àang lêìm luäi túái quaán cuãa thñm Ba uá úã ngaä ba Hoân Àêët. Baâ ài trong àïm töëi, tay cêìm möåt caái chai xõ khöng. úã Hoân Àêët ban àïm, hïî thêëy daång ngûúâi naâo ài khöng àeân àoám thò baâ con àïìu àinh ninh ngûúâi àoá laâ baâ Caâ Xúåi. Búãi ngoaâi baâ thò chùèng coá ai

ANH ÀÛÁC 38

ài nhû möåt caái boáng nhû thïë caã. Nhûng ngûúâi àaân baâ maâ khùæp Hoân Àêët naây ai cuäng cho laâ coá húi daâi daåi êëy khi ài trong àaám töëi múái taâi chûá! Chùèng bao giúâ baâ ta vêëp chên vò möåt mö àêët hay möåt löî truäng. Hònh nhû baâ biïët trûúác vaâ traánh àûúåc hïët.

Luác baâ Caâ Xúåi àïën quaán ngaä ba thò quaán vùæng ngùæt khöng coá möåt ai. Baâ bûúác vaâo quaán, thêëy trïn quêìy caånh ngoån àeân öëng khoái coá möîi mònh thñm Ba uá àang ngöìi àïëm laåi àöëng tiïìn leã baán àûúåc trong ngaây. Nghe tiïëng chên ngûúâi bûúác vaâo, thñm Ba uá ngûúác lïn. Thñm hoãi, gioång nghe ïm nhû ru:

- Thñm Caâ Xúåi àoá aâ? Ài mua chi maâ khuya vêåy?

Baâ Caâ Xúåi khöng àaáp, giú caái chai xõ khöng lïn. Thñm Ba uá hiïíu ngay. Thñm àïëm nöët cho xong söë tiïìn leã laåi röìi laách ra quêìy, ài àong rûúåu cho baâ Caâ Xúåi. Thñm Ba uá naây thêåt xûáng vúái caái tïn cuãa thñm quaá. Ngûúâi thñm beáo mêåp laâm sao! Thñm laách qua cûãa quêìy möåt caách khoá khùn. Cöí tay thñm luác vúái ra àoán lêëy chai xõ khöng cuãa baâ Caâ Xúåi coi mêåp coá ngêën, nuác nñch. Thñm xaách caái chai bûúác túái huä rûúåu, cêìm möåt caái coáng tre muác rûúåu trong huä àöí vaâo chai. Tuy chai xõ khöng coá àùåt phiïîu, thïë maâ thñm roát khöng àöí ra ngoaâi möåt gioåt.

Cêìm chai rûúåu àûa cho baâ Caâ Xúåi, thñm Ba uá nhòn baâ Caâ Xúåi lêu vaâ hoãi bùçng tiïëng Khú Me:

- Ne, neáak dêng rûúng êy tï!

Baâ Caâ Xúåi lùæc lùæc caái àêìu toác buâ röëi vaâng seám:

- Rûúng êy?

Thñm Ba uá noái ró vaâo tai baâ:

- Neâ, thùçng Xùm noá múái vïì Tri Tön àoá nghe! Höm qua, töi ài böí haâng ngoá thêëy noá úã trïn xe nhaâ binh nhaãy xuöëng...

Baâ Caâ Xúåi chúáp chúáp mùæt, hoãi laåi:

- Thùçng Xùm haã, thùçng Xùm noá vïì Tri Tön haã?

Baâ Caâ Xúåi cho con gaái hay caái tin àoá röìi ài laåi böå vaán, ngöìi keáo xöím möåt göëi lïn. Laát sau, baâ roát rûúåu ra cheán, uöëng nhû uöëng nûúác.

HOÂN ÀÊËT 39

Nhûng baâ chó uöëng coá möåt cheán. Röìi ngöìi àoá, baâ ngoá boáng mònh in trïn vaách. Àïm naâo cuäng vêåy, sau khi àan xong hai hoùåc ba bao caâ roân, baâ Caâ Xúåi laåi uöëng möåt cheán rûúåu. Ai ngûúâi ta uöëng rûúåu vaâo thò say vaâ quïn hïët moåi sûå, chúá baâ Caâ Xúåi thò ngûúåc laåi, caâng uöëng vaâo baâ caâng tónh vaâ nhúá hïët. Baâ nhòn Caâ Myå (thûúâng khi cö vêîn ngöìi àan maãi möët), nhúá laåi thúâi baâ bùçng tuöíi noá, nhúá nhûäng caái nöìi àêët nung àoã rûåc do tay baâ nùæn, nhúá nhûäng àïm duâ kï anh Thaåch Kha bïn Soác Trûng qua sùæm vai hoaâng tûã coân baâ thò sùæm vai cö gaái bùæt öëc. Röìi böå mùåt cuãa chuã Mûu hiïån lïn, röìi kiïëp söëng trong caái nhaâ nïìn àuác phöng tö. Nhûäng ngaây cûåc maâ vui vúái anh Thaåch Kha. Tai hoåa àïën, hònh aãnh Thaåch Kha ngaä sêëp trûúác nhaâ, hai tay vaä xuöëng àêët. Baâ nhúá têët caã, nhúá giûäa luác hònh boáng mònh in trïn vaách vaâ nhòn boáng con gaái àang àûún àaát. Baâ khöng quïn ngaây baâ àûúåc caách maång cêëp àêët. Röìi thò laâ thùçng Xùm, vúái nhûäng baâ con anh em bõ noá möí buång, àêåp àêìu.

"Thùçng Xùm múái vïì trïn quêån" tiïëng thñm Ba uá noái ban naäy bêy giúâ haäy coân vùng vùèng bïn tai baâ.

"Laåi ài bùæn giïët baâ con nûäa chúá gò?" baâ lêím nhêím nghô buång röìi muöën kïu: - "Trúâi úi noá leáo laánh vïì àêy chi vêåy húã trúâi? Phaãi chi noá chïët ài coá hún khöng?".

Ngûúâi meå naâo maâ laåi muöën con mònh chïët? êëy vêåy maâ nhiïìu lêìn baâ Caâ Xúåi mong moãi caái chïët àïën vúái thùçng Xùm àêëy. Nïëu thùçng Xùm chïët, chùæc baâ seä búát khöí hún. Nïëu noá cûá coân söëng ài saát haåi moåi ngûúâi thïë naây maäi thò luác naâo àoá chùæc baâ phaãi chïët. Hoùåc laâ noá chïët, hoùåc laâ baâ chïët. Chó coá möåt trong hai caái leä êëy múái xong. Caâ Myå coá lêìn àaä noái vúái baâ:

- Maá sanh y ra laâm chi? Y khöng phaãi anh cuãa tui àêu!

ÊËy, Caâ Myå coá lêìn noái baâ nhû thïë. Baâ cuäng coá lêìn baão vúái löëi xoám: - "Thùçng Xùm, noá coá phaãi laâ con cuãa töi àêu!". Nhiïìu lêìn baâ xuöëng gioång nhû van vó: - "Mêëy ngûúâi laâm ún laâm phûúác àûâng coi noá laâ con cuãa töi". Nhûng sau cêu noái àoá, baâ Caâ Xúåi caâng àau loâng nhû àiïn nhû daåi. Möåt ngûúâi meå àeã con ra vò leä gò àoá maâ khöng daám nhêån laâ con cuãa mònh thò sûå àau loâng àaä lúán röìi, chó coá caái mûác àöå ñt hay nhiïìu. Baâ Caâ Xúåi thò àau loâng thaái quaá, vaâ vò baâ vöën laåi laâ möåt ngûúâi Khú Me coá taánh tònh ngay thêåt, nïn nöîi àau àúán àoá ghï gúám lùæm, coá luác laâm baâ nhû àaäng trñ. Baãy nùm nay, baâ Caâ Xúåi úã trong traång thaái

ANH ÀÛÁC 40

nhû àiïn nhû khöng àiïn. Neát mùåt baâ ngú ngaác, khoen mùæt baâ caâng tñm àêåm, vaâ ngûúâi ta ñt thêëy baâ ài ra àûúâng ban ngaây. Baâ chó hay ra àûúâng luác boáng àïm suåp xuöëng. Coá leä baâ cho laâ àïm àen seä phuã kñn àïí khöng ai nhòn thêëy baâ.

Coá àïën haâng trùm lêìn baâ àaä lûåa lúâi khuyïn thùçng Xùm. Trûúác mùåt baâ, thùçng Xùm khöng bao giúâ caäi. Coá khi hùæn nguác ngoùæc àêìu veã khoá chõu, hoùåc noái giaã caách bêåm trúån: - "aâ, maá nghe lúâi Viïåt cöång duå töi haã?". Nhûng röìi hùæn cûúâi ngay. Nuå cûúâi cuãa hùæn coi hiïìn laânh nûäa laâ khaác. Nhûäng luác gùåp meå, thùçng Xùm chûâng nhû coá veã trúã laåi hònh daáng möåt àûáa con, chúá khöng coá daáng dêëp möåt thùçng biïåt kñch. Thaânh ra ban àêìu baâ Caâ Xúåi cûá lêìm lêîn, cûá ngúâ ngúå khöng biïët con mònh noá coá möí buång moi gan ngûúâi thêåt nhû ngûúâi ta àöìn àaäi khöng. Nhûng röìi baâ khöng ngúâ ngúå gò nûäa. Möåt höm, thùçng Xùm gheá nhaâ. Thêëy khoáe meáp hùæn dûúâng nhû chaãy maáu, Caâ Xúåi kïu:

- Sao miïång maây chaãy maáu vêåy, Xùm?

Thùçng Xùm vöåi àûa tay chuâi meáp, khöng noái chi hïët. Khi hùæn ài röìi, böîng Caâ Myå tûâ ngoaâi xoám hú haãi chaåy vïì öm mùåt ruá lïn vaâ cho biïët thùçng Xùm vûâa möí buång hai ngûúâi úã baäi Tre, lêëy gan, vö nhaâ baâ con mûúån àôa nhöm xaâo ùn. Baâ Caâ Xúåi nghe noái teá xóu. Luác tónh dêåy baâ sûåc nhúá nhûäng vïët maáu rêy úã meáp thùçng Xùm thò laåi ngaä quay ra xóu möåt lêìn nûäa. Laåi möåt höm khaác, thùçng Xùm ài biïåt kñch úã Vaâm Rùng bùæt vïì mêëy ngûúâi chùèng biïët laâ caán böå hay dên thûúâng. Nghe tin thùçng Xùm sùæp möí buång hoå taåi ngaä ba, baâ Caâ Xúåi vöåi chaåy ra àõnh nùn nó thùçng Xùm tha cho hoå. Khi baâ chaåy ra àïën núi thò thùçng Xùm àaä duâng dao beán khoeát àñt mêëy ngûúâi naây, khoeát sêu loäm vaâo. Röìi hùæn múã troái. Nhûäng ngûúâi naây àûúåc múã troái vûâa nhoãm túái thò ruöåt àaä loâi ra úã phña sau. Lêìn êëy, baâ Caâ Xúåi heát lïn möåt tiïëng röìi ngaä lùn bêët tónh úã giûäa àûúâng. Thùçng Xùm sai lñnh khiïng baâ vïì nhaâ. Luác chiïìu töëi, baâ tónh dêåy, thêëy Caâ Myå àûáng bïn, baâ liïìn choãi choãi hai baân tay theát to: - "Trúâi úi! Thùçng Xùm, maây ài ài!".

Baâ con noái rùçng baâ Caâ Xúåi bùæt àêìu àiïn daåi kïí tûâ höm àoá.

Àïm nay cuäng vêåy, baâ Caâ Xúåi laåi uöëng...

Àaáng leä nhû lïå thûúâng, baâ chó uöëng möåt cheán. Nhûng giúâ uöëng hïët cheán thûá nhêët, baâ laåi run rêíy múã nuát chai, roát thïm cheán nûäa.

HOÂN ÀÊËT 41

Cheán rûúåu thûá hai baâ uöëng chêåm raäi chûá khöng uöëng vöåi vaâng nhû cheán trûúác.

Caâ Myå cùæm cuái àan, miïång lêìu bêìu:

- Maá uöëng nûäa haã? Thöi, maá khöng àûúåc uöëng nûäa! Thöi ài.... maá úi.

Ngoaâi àûúâng bêëy giúâ chúåt coá tiïëng choá suãa gêu gêu. Röìi möåt tiïëng hoãi tûâ sên voång vaâo:

- Myå úi, ön min nêu phúâ teác tï?

Caâ Myå nghe ra tiïëng Quyïn, liïìn buöng caái bao àan dúã, àûáng dêåy àaáp ra:

- Chaá min.

Cö leâ leå múã cûãa. Quyïn àúåi Myå úã sên, keáo tay Myå ngöìi xuöëng, thò thêìm:

- Neâ, Myå àaä hay gò chûa?

- Chûa.

- Giùåc ruåc rõch sùæp böë àêëy. Möåt chuát nûäa seä coá loa thöng baáo cho baâ con hay. Lñnh vïì Tri Tön àöng lùæm. Anh em du kñch àïìu àaä chuêín bõ. Töi múái ài xuöëng chöng vïì àêy!

Myå thùæc mùæc:

- Sao khöng kïu töi ài?

- Caâ Myå coá chuyïån laâm maâ, àûâng lo. Kyâ naây àõnh àïí Caâ Myå úã trong töí húåp phaáp. Myå biïët khöng, nghe coá thùçng Xùm vïì Tri Tön nûäa àoá?

- Em biïët röìi!

Quyïn ruã ró:

- Caâ Myå neâ, nïëu caân vö àêy, mònh àaánh chöng àaánh lûåu àaån àaä àaânh, nhûng phaãi àêëu tranh, phaãi giuáp àúä du kñch. Caâ Myå chûa bõ löå,

ANH ÀÛÁC 42

vúái laåi tuåi giùåc noá cuäng nïí Caâ Myå laâ em thùçng Xùm, Caâ Myå raáng lo cöng chuyïån liïn laåc, tiïëp tïë...

Caâ Myå nùçn nò:

- Thöi maâ, àïí em ài gaâi lûåu àaån cho!

- Lûåu àaån thò coá ngûúâi khaác gaâi röìi.

Caâ Myå ngêîm nghô möåt giêy, röìi noái:

- Thöi àûúåc. Thiïåt.... Myå khöng muöën gùåp mùåt tuåi noá, chõ Quyïn aâ. Gùåp tuåi noá khoá chõu lùæm!

Quyïn quaâng cöí Myå, thên thiïët:

- Thò coá ai muöën gùåp tuåi noá àêu, nhûng caách maång cêìn vêåy.... A, mêëy anh coá dùån, Myå phaãi kheáo leáo, àûâng noáng nêíy, coá tûác mònh cuäng raáng dùçn xuöëng, khi cêìn noái ngoåt phaãi noái ngoåt, cêìn haát Xa ri ca keo cuäng cûá haát.... Àoá vêåy àoá, chùæc Myå dû hiïíu röìi. Tin tûúãng Myå lùæm aâ, nghe!

Caâ Myå mñm möi, gêåt maånh àêìu trong boáng töëi. Trûúác khi Quyïn ra vïì, Caâ Myå öm chêìm lêëy Quyïn hön chuân chuåt röìi múái buöng cho Quyïn ài.

Caánh cûãa nhaâ öng Tû Àúân àaä kheáp chùåt. Ngaån vaâ hai àöåi viïn cuãa anh laâ Troång vaâ Túái àang mùåc nhûäng böå quêìn aáo biïåt kñch. Ngaån mùåc xong böå àöì rùçn sô quan gùæn lon thiïëu uáy, liïìn chuåp lïn àêìu caái kïët ba reâm. Túái vaâ Troång cuäng àaä caãi trang xong.

- Sao, coi giöëng chûa?

Têën noái:

- Giöëng lùæm. Thïë naâo thùçng Ba Phi cuäng bõ mùæc!

Túái vaâ Troång khoaác möîi ngûúâi möåt khêíu töm-xöng. Ngaån ruát khêíu cön 12, thaáo bùng, lêëy àaån trïn loâng baân tay. Àïëm thêëy àaån vêîn coân àuã taám viïn, anh àoáng bùng cho suáng vaâo bao. Nùm Têën khöng mang suáng, anh giùæt cêy maä têëu saáng loáa úã sûúân, àûúåc thñt ngang bùçng möåt caái khùn choaâng soåc.

HOÂN ÀÊËT 43

Ngaån noái:

- Ài thöi!

Böën ngûúâi múã cûãa ra khoãi nhaâ.

Hoå ài möåt maåch khoãi xoám Vaån Thaånh, bùng qua ruöång. Vaâo gêìn túái xoám Vaån Hiïåp. Têën baão ba ngûúâi ngöìi àúåi, àïí anh vaâo baám.

Ba ngûúâi ngöìi àûúåc möåt chöëc thò Têën trúã ra, thò thaâo:

- Ïm, ài ài!

Böën ngûúâi laåi ài, Têën dùæt moåi ngûúâi ài men ra búâ söng. Xa xa, phña trûúác mùåt àaä thêëy aánh àeân traåi àaáy Ba Phi. Nûúác söng àang àöí ra biïín, reáo lïn nhûäng chöî xoaáy. Ngoån àeân xanh treo úã cöåt àaáy giûäa cûá rung lïn búãi doâng nûúác chaãy xiïët. Nùm Têën kheä baão:

- Àïm nay àaáy noá khöng àoáng?

Lïå thuyïìn àïm naâo coá àoáng àaáy thò möåt cöåt àaáy coá treo àeân àoã.

AÁnh àeân xanh ngoaâi cöåt àaáy Ba Phi soi lúâ múâ möåt khoaãng nûúác söng cuöìn cuöån. Traåi àaáy hiïån roä dêìn. Noái laâ caái traåi chûá noá laâ caã möåt caái nhaâ saân cêët chòa ra söng, gaác mònh trïn nhûäng cêy coåc lúán. Trong nhaâ le loái aánh àeân. Caâng túái gêìn, moåi ngûúâi caâng ngûãi thêëy roä muâi tanh cuãa töm caá, muâi muöëi, muâi voã sùæn ngêm, nhûäng caái muâi maâ bêët cûá traåi àaáy naâo cuäng coá. Têën ró tai Ngaån:

- Noá coá úã nhaâ.

- Àûúåc röìi, àïí tuåi töi vaâo. Anh cûá àúåi úã àêy!

Dûát lúâi, Ngaån vaâ Túái, Troång bûúác dêën lïn. Àaä quen xöng xaáo vaâo nhûäng núi nguy hiïím. Ngaån ài riïët thùèng túái cûãa khöng chuát do dûå. Túái vaâ Troång baám saát goát Ngaån. Ngaån dûâng laåi úã cûãa nghe ngoáng. Bïn trong coá tiïëng noái chuyïån rêìm rò. Ngaån cöë lùæng nghe maâ nghe khöng roä. Anh giú tay vöî àöìm àöåp vaâo têëm cûãa lúåp laá. Tiïëng noái chuyïån bïn trong im bùåt. Ngaån laåi vöî cûãa möåt lêìn nûäa vaâ kheä goåi:

- Öng Ba coá nhaâ khöng?

ANH ÀÛÁC 44

Trong nhaâ im thin thñt. Laát sau, úã trong böîng cêët lïn möåt tiïëng hoãi rêët doäng daåc:

- Ai kïu cûãa àoá?

- Tuåi töi àêy, múã cûãa ài!

Ngaån nghe coá tiïëng deáp keáo leåp xeåp trïn saân vaán, ài ra phña cûãa. Kïë àoá, nghe cêy ngaáng cûãa phña trong ruát "soaåt" möåt caái. Caánh cûãa múã heá. Möåt muå àaân baâ, mùåt bûå thõt, xaách cêy àeân chai giú lïn. Muå àûa cùåp mùæt laá dùm liïëc nhòn Ngaån, Ngaån chûa hïì gùåp muå ta bao giúâ. Nhûng anh àoaán chùæc àêy laâ muå chuã traåi àaáy. Anh hoãi:

- Coá öng Ba úã nhaâ khöng?

Àöi con mùæt laá dùm cuãa muå àaân baâ chúåt nhaáy saáng:

- Coá, coá. Múâi mêëy öng vö nhaâ.

Ngaån àûa tay lïn miïång ra hiïåu baão muå noái kheä.

Muå àaân baâ naánh ra möåt bïn cho anh bûúác vaâo. Túái vaâ troång cuäng vaâo theo. Ngaån thaãn nhiïn àûa goát giaây àaá kheáp caánh cûãa laåi.

Vûâa luác êëy, têëm maân che cûãa buöìng bïn traái chúåt àöång àêåy vaâ möåt caái àêìu soái boáng thoâ ra. Àoá laâ möåt thùçng àaân öng chaåc chûâng nùm mûúi tuöíi, mùåc aáo thun laá, ngûúâi mêåp bïåu, hai mùæt thoaåt tröng coá veã lúâ àúâ nhû ngûúâi múái nguã dêåy. Ngaån gêåt àêìu chaâo y:

- Öng laâ öng Ba Phi?

Y khom lûng, chùæp hai tay vö ngûåc:

- Thûa phaãi!

Nhòn caái veã coám roám cuãa y, Ngaån thêëy cöng viïåc bûúác àêìu àaä xuöi loåt. Anh baão:

- Töi coá chuyïån muöën noái vúái öng. Xin tûå giúái thiïåu, töi laâ thiïëu uáy úã àaåi àöåi öng Xùm. Trung uáy phaái töi túái gùåp öng...

Anh giú tay chó bao quaát phña sau lûng nhaâ:

- Tuåi töi múái úã chi khu vö túái.

HOÂN ÀÊËT 45

- Biïët röìi, biïët röìi.... xin múâi quyá öng vö trong naây!

Noái xong, y veán têëm reâm vaãi lïn. Ngaån bûúác qua cûãa reâm. Bïn trong laâ gian buöìng röång, coá kï möåt böå vaán ngûåa lïn nûúác rêët boáng. Trong nûäa laâ möåt caái giûúâng lúán àaä buöng muâng. Ba ngûúâi ài laåi ngöìi lïn böå vaán ngûåa. Ngaån nheo mùæt nhòn qua gian buöìng röìi quay laåi noái:

- Öng úã àêy sung sûúáng quaá hïë! Tuåi töi khöng àûúåc ùn ngon nguã yïn nhû öng àêu.... Viïåt cöång loáng naây phaá röëi dûä lùæm!

Tïn chuã traåi àaáp cung kñnh:

- Daå, thûa thiïëu uáy töi cuäng biïët. Höìi xïë, töi coá hay tin quyá öng vïì. Vúå chöìng töi mûâng lùæm. úã àêy, vúå chöìng töi mong moãi quyá öng vïì, àúåi hoaâi, àúåi hoaâi.... Túái àêy, y ngoá vúå baão: - Naây, nêëu nûúác ài!

Àoaån y nhûúán mùæt chó tay ra ngoaâi:

- Mêëy öng vïì nùçm úã ngoaâi hïët röìi haã?

- ÛÂ.

- Trúâi àêët, töi coá hay biïët gò àêu, mêëy öng vïì ïm quaá!

Kïë àoá y chûãi tuåc möåt cêu, röìi rñt chùåt hai haâm rùng:

- À.meå, trêån naây cho tuåi noá thêëy meå hïët. úã àêy tuåi Viïåt cöång noá löång lùæm, thiïëu uáy. Àïí töi chó thùçng naâo con naâo, úã àêy, töi nùæm hïët thaãy. Töi chó cho öng "xaå" tuåi noá nhû xaå moã nhaác chúi!

Ngaån gêåt àêìu:

- Töi gùåp öng cuäng laâ vò chuyïån àoá.

- Àûúåc, àûúåc.

Vûâa noái tïn Ba Phi bûúác nhoán túái caái kïå treo trïn vaách, bûng laåi möåt caái khay bùçng göî trùæc àen mun. Trïn khay coá böå êëm cheán sûá veä hònh con röìng maâu àoã, vaâ möåt goái thuöëc thúm hiïåu Ru-bi. Y múã goái thuöëc, ruát thuöëc cung kñnh àûa múâi Ngaån, Túái vaâ Troång, röìi ài vaâo bïëp coi nûúác. Ngaån cêìm àiïëu thuöëc, kheä àöång àêìu àiïëu thuöëc vaâo

ANH ÀÛÁC 46

moáng tay caái. Muå vúå, sau khi àaä bùæc êëm nûúác lïn bïëp, giúâ bûúác ra àûáng xaán gêìn Ngaån, hñp mùæt hoãi:

- Mêëy cêåu coân "eám" úã àêy lêu khöng?

Ngaån àaáp:

- Lêu. Chi vêåy?

Àuöi mùæt laá dùm cuãa muå Ba Phi nhaáy rêët lùèng:

- Mêëy cêåu coá muöën "lai rai" chuát àónh "ba xõ àïë" khöng?

Nghe muå ta hoãi, Ngaån nghô: "Mònh khöng nïn tûâ chöëi". Anh àûa mùæt liïëc muå àaân baâ, cûúâi laåi vúái muå, chên nhõp nhõp:

- Coá töm cua gò khöng?

- Cha, bûäa nay töm cua tûúi khöng coá. Coá töm khö.... aâ, maâ mêëy cêåu ùn chaáo võt nghe, coá võt tú mêåp lùæm!...

Röìi, khöng àúåi Ngaån traã lúâi, muå quay vaâo bïëp khiïën chöìng:

- Öng úi, bùæt võt ài öng, bùæt hai con!...

Thùçng chöìng àang àûáng coi lûãa úã trong àaáp:

- ÚÂ, àûúåc, àïí àoá.... thiïëu uáy vúái mêëy cêåu uöëng traâ, nûúác söi röìi!

Y xaách êëm nûúác ra, chïë vaâo bònh àaä boã traâ sùén. Àúåi möåt chöëc, y nhêëc bònh roát nûúác ra caác chun. Xoa xoa àöi baân tay beáo muáp mñp, y múâi moåi ngûúâi uöëng.Y cuäng húáp möåt chun, khaâ khaâ röìi àïí ba ngûúâi ngöìi àoá, xùng quêìn bûúác túái ruát mêëy cêy loát saân, buöng chên xuöëng. Tiïëng võt kïu caåp caåp, Ngaån ngöìi cêìm chun traâ ngoá xuöëng thêëy têëm lûng cuãa thùçng chuã traåi trùæng hïëu. Y àang quúâ quaång chuåp võt. Ngaån ngoá thêëy noá hùng haái bùæt võt bao nhiïu loâng anh caâng cùm giêån bêëy nhiïu. Anh nghô buång: "Thùçng naây quaã laâ möåt thùçng tay sai àùæc lûåc".

Bêìy võt caâng kïu vaâ chaåy taán loaån dûúái saân. Con muå vúå ngöìi chöím höím trïn saân, miïång ngêåm mêëy súåi laåt dûâa. Thùçng chöìng bùæt àûúåc con võt naâo àûa lïn, muå ta liïìn chöåp theáo caánh, lêëy laåt dûâa troái chên liïång xuöëng saân.

HOÂN ÀÊËT 47

Bùæt võt röìi, thùçng chöìng löåi söìn söån ra söng tùæm. Tùæm xong, y lïn nhaâ ài voâng ra phña sau, giöåi laåi nûúác ngoåt nghe aâo aâo. Mònh y vêån möåt caái xaâ röng sùåc súä, söåt soaåt ài ra, tay cêìm lûúåc chaãi caái àêìu soái soåi chó coân laåi múá toác öëp xuöëng oát. Ngaån àûa tay ngoùæc y:

- Öng Ba, àïí khoãi mêët thò giúâ, trûúác khi ùn chaáo võt, mònh baân cöng chuyïån möåt chuát!

- Daå, àûúåc!

- Öng coá baãn àöì vuâng naây chúá?

Tïn chuã traåi àaáy khöng àaáp, luâi luäi ài vaâo nhaâ sau. Möåt laát, y trúã ra, hai ngoán tay keåp möåt caái öëng truác àaä khö. Y ngöìi xuöëng vaán, àïí caái öëng truác àoá lïn bùæp vïë, vaâ löi ra tûâ öëng truác möåt têëm giêëy cuöån nhoã bùçng muát àuäa. Ngaån vúái cêìm cuöån giêëy trïn tay, thaáo ra. Túái vaâ Troång lanh leån nhêëc böën caái chun nûúác dùçn böën goác ra àïí têëm baãn àöì àûâng vo cuöån laåi. Trïn túâ giêëy manh nguyïn, Ngaån thêëy neát buát chò bi maâu xanh veä vuång, nhûng rêët chi li; nhaâ cûãa, vûúân cêy, vaâ nhûäng khoanh troân nhû trön öëc vaâ anh àoaán laâ caác hoân. Nhûng tröng thïë thò biïët thïë, chûá anh khöng hiïíu ra nöíi.

Tïn chuã traåi àaáy chúåt àûa mùæt nhòn anh. Sau àoá, y nhúán nhaác tröng ra cûãa, caánh cûãa àaä gaâi tûå naäy giúâ Ngaån noái:

- Àûâng súå, xung quanh àêy khöng coá ai ngoaâi lñnh cuãa töi. Öng cûá viïåc noái. Chùæc öng biïët laâ ngaây mai tuåi töi àaánh vö Hoân.

- Töi biïët...

Tïn chuã traåi àaáp kheä röìi keáo mñ xaâ röng núi buång vêån guöån laåi cho chùåt, ngûúâi húi nhöím túái. Caái moáng tay troã àïí daâi, vaâng kheâ khoái thuöëc cuãa y gñ túái gñ lui trïn têëm baãn àöì:

- Àêy, caái nhaâ naâo töi coá àaánh dêëu cheáo àoã laâ nhaâ tuåi Viïåt cöång raáo. Thiïëu uáy chuá yá nghen!

Ngaån lêåp laåi:

- Nhaâ coá dêëu cheáo àoã.... biïët röìi!

ANH ÀÛÁC 48

Tïn chuã traåi àaáy laåi duâng moáng tay caái, cuäng caáu bêín nhû ngoánt roã cuãa y, bûa bûa xuöëng mùåt giêëy:

- ÚÃ cuåm naây coá möåt caái cöng trûúâng cuãa tuåi noá chïë suáng tûå taåo. Chöî àoá, töi coá baáo möåt lêìn röìi, maáy bay túái liïång chaáy rûâng maâ tuåi noá vaác chaåy àûúåc hïët.... Coân hang Hoân àêy rêët nguy hiïím. Trêån caân trûúác, tuåi noá ruát vö hang, mònh têën cöng vö bao nhiïu chïët bêëy nhiïu. Nay nïëu muöën àaánh phaãi cùæt àûúâng ruát vö hang múái àûúåc.

Nghe tïn àiïåp noái, Ngaån nghô thêìm: "Meå, thùçng naây lúåi haåi thêåt!.... Àûúåc röìi, tao seä giïët maây nhû giïët möåt con choá!".

Àúåi cho tïn chuã traåi àaáy vaåch àûúâng chó neão xong xuöi, Ngaån cuöën têëm baãn àöì laåi, àûa traã y vaâ vöî vai y:

- Àûúåc röìi. Töët, töët lùæm!.... Trêån naây maâ kïët quaã thïë naâo öng cuäng àûúåc laänh tiïìn thûúãng.

.... Túái àêy, Ngaån thêëy chùèng cêìn keáo daâi têën kõch naây möåt caách vö ñch. Bêëy nhiïu cuäng àuã lùæm. Bêëy nhiïu cuäng àuã khiïën tim anh söi lïn röìi. Anh àûa mùæt nhaáy Túái vaâ troång. Hai ngûúâi nheo mùæt àaáp laåi.

Ngaån vöî nheå vaâo vai tïn chuã traåi àaáy bêëy giúâ àang cuái roát rûúåu ra ly:

- Thöi öng baån, àûâng roát nûäa. Khöng ai uöëng àêu. Àang noái, Ngaån àûáng lïn quaát - Deåp ài! Noái cho maây biïët, tao khöng phaãi laâ ngaâi thiïëu uáy cuãa maây àêu. Chuáng tao laâ lûåc lûúång voä trang caách maång túái bùæt maây àêy, hiïíu chûa?

Luác Ngaån múái bùæt àêìu noái, Túái àaä gñ saát noâng khêíu töm-xöng vaâo ngûåc tïn chuã traåi àaáp. Y choãi tay, la

- Ï, ï.... àûâng giúän!

- Khöng giúän àêu!

Ngaån lêëy dêy troái thuác y laåi. Muå vúå bõ Troång löi xïình xïåch tûâ bïëp ra. Laát sau, caã hai vúå chöìng múái vúä leä, mùåt taái meát. Thùçng chöìng chûa uöëng möåt gioåt rûúåu naâo maâ mùæt cûá àoã ngêìu lïn. Sau lêìn dêy troái, hai tay y run giêåt. Con muå vúå tröë mùæt, caái cùåp mùæt kinh dõ vaâ súå haäi muöën àûáng troâng.

HOÂN ÀÊËT 49

Ba ngûúâi giaãi vúå chöìng tïn chuã traåi vïì túái àêìu xoám Vaån Thaånh thò àïm àaä khuya. Têën cho hai du kñch dêîn vúå chöìng tïn chuã traåi vïì Hoân. Coân Ngaån, Túái, Troång, sau khi thay quêìn aáo, cuâng Têën vaâo ven vûúân, chöî böë trñ chiïën àêëu.

Ven vûúân naây giaáp vúái nhûäng caánh àöìng röång traãi tûâ Tri Tön àïën vuâng Hoân. Àõch muöën àaánh Hoân Àêët, thûúâng chuáng êåp vaâo àêy trûúác.

Ba ngûúâi múái len vaâo vûúân thò gùåp anh Ba Reân.

Ba Reân hoãi:

- Sao? Bùæt àûúåc noá chûa?

Têën àaáp:

- Bùæt àûa vïì Hoân röìi!

Moåi ngûúâi kïí cho Ba Reân nghe chuyïån bùæt vúå chöìng tïn chuã traåi àaáy, Ba Reân khoaái chñ cûúâi ha haã. Anh keáo tay moåi ngûúâi chó vö vûúân, noái:

- Hiïån anh em coân àaâo cöng sûå. Öng Taám Chêën múái túái baão phaãi àaâo cöng sûå cho töí ba ba. Àaâo riïng, nhûng chuåm laåi thaânh töí. öíng noái khöng coá hêìm úã ven vûúân thò khöng thïí àaánh àûúåc. Vaâ öíng coân hùm nïëu hêìm àaâo khöng kyä thò öíng khöng cho àaánh.

- AÃnh àêu röìi?

- öíng vúái Hai Theáp vïì röìi. Caã cö Nhúá, chuá Diïåp, öíng cuäng kïu vïì troãng hïët! Öng Taám Chêën bònh thûúâng thêëy öng dïî, túái chûâng laâm cöng viïåc töi ngaán öíng quaá!

Ba Reân noái xong xaách cêy àeân chai xùng xaái dùæt ba ngûúâi ra ven vûúân. Vûâa ài anh vûâa dùån:

- Ài theo töi nghe, coi chûâng chöng luåi queâ àa!

Nùm Têën vöën thaåo àûúâng, úã àêu coá hêìm chöng anh ta àïìu biïët. Ngaån khöng thaåo, nïn anh baám saát chên anh Ba Reân. Hoå ài xuyïn qua àaám vûúân maäng cêìu ta rêåm raåp. Muâi maäng cêìu chñn bay thúm

ANH ÀÛÁC 50

ngaát. Thónh thoaãng laåi coá möåt traái maäng cêìu chñn cêy ruång caái "bõch" gêìn àoá, Ngaån noái:

- Chöëng caân úã àêy khöng súå àoái. Cuâng lùæm lûúåm maäng cêìu ùn cuäng söëng àûúåc.

Têën baão:

- Maäng cêìu ùn xoát ruöåt lùæm, thûá àoá khöng gheá töi. Àoái thò töi kiïëm chuöëi chñn boái, vûäng hún.

Ba Reân cûúâi:

- Chûa chi maâ mêëy cha lo àoái. Töi thò cûá lo mêëy cêy "quaãnh têìm saâo" cuãa tuåi töi heão àaån quaá, vúái laåi khöng biïët mêëy "öng ngûåa trúâi" coá kheåt ra lûãa àûúåc khöng?

- Nghe àöìn mêëy cêy ngûåa trúâi àem thûã nöí nghe àaä lùæm maâ?

- Bùæn thûã thò nöí ngon àoá, coân bùæn thiïåt khöng biïët ra sao!

- Chùæc nöí maâ.... úâ, coân caái vuå àaån thò heão thiïåt àoá! Tuåi töi cuäng ñt lùæm. Nïn phaãi chúi kyä múái àûúåc!

- Hai Theáp vúái anh Taám Chêën coá dùån mònh úã àêy raáng tiïu hao noá. Cuâng lùæm múái ruát vö hang.

Ngaån gêåt àêìu:

- Nhû vêåy laâ àuáng. Chûâng naâo nöåt quaá hùéng ruát vö hang. Caái hang àoá úã trong àaánh ra cuäng sûúáng. Töi tñnh möåt ngûúâi mònh ngöìi taåi miïång hang thuã möåt cêy buáa, tuåi noá cuäng khoá vö. Vö thùçng naâo mònh goä àêìu thùçng nêëy!

Ba Reân baão:

- Töi tñnh trûúác chuá röìi, maâ àiïìu töi xaâi cêy dêìu vuöng hay hún. Cêìm cêy dêìu vuöng nùång trõch, chuá àaánh ngang, thùçng naâo cuäng phaãi teá hïët thaãy!

Böën ngûúâi vûâa ài vûâa noái chuyïån, laát sau hoå àaä nhòn thêëy caânh laá maäng cêìu phña trûúác chêåp chúân aánh lûãa.

HOÂN ÀÊËT 51

Khi hoå túái núi, anh em àang coân hò huåc keã veát ngûúâi àùåp miïång hêìm. Nhûäng caái höë múái àaâo nùçm raãi daâi theo ven vûúân. Anh em treo àeân chai trïn nhûäng nhaánh maäng cêìu. Cêy àeân naâo cuäng coá che möåt miïëng laá chuöëi àïí aánh àeân khöng hùæt ra mùåt ruöång.

Ngaån ài coi laåi tûâng caái höë, loâng thêìm caãm ún anh Taám àaä àön àöëc viïåc àaâo nhûäng caái höë êëy. Trong cuöåc söëng chiïën àêëu, Ngaån hiïíu rêët roä giaá trõ cuãa caái cöng sûå. Noá hïët sûác cêìn thiïët cho sûå têën cöng cuäng nhû sûå chöëng àúä. Caái cöng sûå caâng cêìn thiïët cho ngûúâi yïëu vuä khñ chöëng laåi vúái keã àõch coá vuä khñ maånh. Anh em cuäng àaä àaâo cho Ngaån möåt caái höë. Thêím, àöåi phoá àöåi tuyïn truyïìn, chó caái höë daânh cho Ngaån, noái:

- Àêy, caái cuãa maây àêy!

Ngaån nhaãy xuöëng höë xem xeát. Anh goåi Túái àem giuâm cêy trûúâng maát 36 laåi cho anh. Àûáng dûúái höë, Ngaån nêng cêy trûúâng maát tò vaâo vai, ngùæm. Anh ngùæm mêëy lûúåt, röìi haå suáng xuöëng àûa laåi cho Túái cêìm. Anh vúái tay lêëy cêy vaá dêîy búát lúáp àêët trïn miïång. Anh thêëy miïång höë àùæp coá húi cao, chûa thêåt vûâa vúái tû thïë àûáng bùæn. Khi liïåu chûâng lúáp àêët miïång höë àaä thêëp búát xuöëng röìi, anh liïång cêy vaá, cêìm laåi khêíu suáng núi tay Túái, nêng lïn ngùæm lêìn nûäa. Lêìn naây, anh coá veã ûng yá, múái choãi tay núi miïång höë nhaãy thoát lïn, Túái thêëy Ngaån raâ laåi höë kyä thïë thò húi chöåt daå, cuäng vöåi chaåy vïì coi laåi caái höë cuãa mònh.

Thêëy cöng viïåc chuêín bõ àaä öín, Ngaån noái:

- Anh naâo gaác thò lo gaác, coân anh em beã laá nghi trang höë mònh röìi ài nguã. Khuya röìi...

Coá möåt ngûúâi noái trong boáng töëi:

- ÛÂ, phaãi nguã möåt chuát múái àûúåc. Lêìn naâo noá caân sao töi cuäng buöìn nguã ghï!

Ba Reân noái:

- Cheám veâ múái buöìn nguã chúá àaánh thò töi khöng biïët buöìn nguã àêu. Töi cho hay, söëng chïët gò mai töi cuäng nöí ngûåa trúâi nghe mêëy cha! Cöng trònh töi vúái thùçng Hai Caâ Treân o bïë noá mêëy thaáng nay!

Ngaån doåa:

ANH ÀÛÁC 52

- Mêëy öng bùæn ngûåa trúâi thò phaãi lo chên lo cùèng àïí vaác chaåy. Thûá àoá phaãi bùæn saát, chúá bùæn xa khöng ùn thua àêu!

Anh du kñch coá biïåt hiïåu laâ Hai Caâ Treân lïn tiïëng:

- Töi àúåi saát múái bùæn chúá khöng theâm úã xa bùæn gaäi ngûáa àêu, anh em tin töi ài!

Moåi ngûúâi vûâa keáo laá nguåy trang hêìm vûâa lao xao noái chuyïån. Anh naâo cuäng khêëp khúãi, mùåc duâ anh naâo cuäng biïët ngaây mai àõch vaâo rêët àöng.

.... Thò kòa, boån giùåc àaä tiïën saát àïën baäi chöng ngoaâi ruöång. Chuáng chaåy vaâo caái khoaãnh ruöång tröëng giöëng hïåt nhû nhûäng khoaãnh ruöång khaác àang hiïìn laânh hoáng lêëy nhûäng tia nùæng êëm aáp ban mai. Nhûng chûa coá tïn naâo bõ suåp chöng caã. Boån lñnh aáo rùçn sêën lïn, chûâng nhû thùçng naâo cuäng muöën chen lêën vaâo ven vûúân maäng cêìu sum sï naây trûúác.

Ngaån nñn thúã, tò nheå baáng suáng vaâo vai.

Khoaãng caách giûäa boån giùåc vaâ ven vûúân chó coân chûâng hai trùm thûúác. Ngaån nghô buång: "Bêy giúâ mònh bùæn thò tuåi noá cuäng khöng aâo vïì kõp". Ngaån ngùæm kyä möåt tïn to cao nhêët úã giûäa àaám giùåc, boáp coâ ngay.

Phaát suáng nöí vang.

Tûâ caác cöng sûå, anh em cuäng bùæn vaäi ra.

Ngaån nhòn laåi, khöng thêëy boáng thùçng giùåc cao to ban naäy nûäa. Trïn ruöång, boån giùåc bõ bùæn bêët ngúâ, nhaãy lung tung. Böîng Ngaån ngoá thêëy coá mêëy thùçng tûå dûng tuåt hêîng xuöëng ruöång. Caánh tay cêìm suáng cuãa chuáng chúái vúái, chúái vúái.

Anh em la reá lïn:

- Noá suåp chöng röìi!

Röìi, röìi, suåp röìi!

Boån giùåc ngoaâi ruöång höët hoaãng, caâng chaåy bêåy caâng bõ suåp. Chuáng nùçm xuöëng mùåt ruöång, khöng tiïën maâ cuäng khöng luâi. Boån

HOÂN ÀÊËT 53

phña sau trêën tônh laåi, öm suáng maáy bùæn saã vaâo vûúân. Maäng cêìu ruång nghe lõch bõch. Möåt nhaánh maäng cêìu bõ àaån suáng maáy cùæt àûát rúi xuöëng vai Ngaån. Anh hêët nhaánh maäng cêìu, àûáng nhoáng lïn. Thêëy boån giùåc úã baäi chöng vêîn nùçm im, anh noái lúán:

- Àûâng bùæn nûäa, anh em! Chûâng naâo tuåi noá àûáng dêåy xaáp vö haäy bùæn!

Quaã nhiïn, boån giùåc nùçm im möåt luác thò löìm cöìm àûáng dêåy tiïën túái. Lêìn naây, boån ài sau hoâ heát, la löëi rêët dûä. Coân nhûäng tïn ài àêìu loâ doâ tûâng bûúác, tiïën rêët chêåm. Ngaån nghe bïn caánh Ba Reân nöí luön mêëy phaát lú-ben, "pùng pùng, pùng" hïåt nhû tiïëng trung liïn. Boån giùåc liïìn nhöën nhaáo. Möåt söë nûäa laåi bõ suåp chöng, ngûúâi cûá biïën ài dûúái mùåt ruöång. Nhûng lêìn naây coá nhiïìu tïn thuöåc àaåi àöåi biïåt kñch tiïën àûúåc möåt quaäng khaá xa. Mùåc duâ nghe suáng nöí, chuáng vêîn xoáng lûng chaåy túái. Boån phña sau theo goát chuáng chaåy dêën lïn. Àöåi hònh giùåc böîng dûng biïën thaânh möåt doåc daâi. Chuáng àaä vûúåt qua àûúåc tuyïën chöng thûá hai. Ngaån thêëy nïëu cûá àïí chuáng tiïën vaâo kiïíu êëy thò chó vaâi phuát nûäa laâ chuáng túái núi. Anh nhaãy thoùæt lïn khoãi cöng sûå, xaách suáng chaåy riïët laåi ngay muäi tiïën cuãa giùåc, nùçm raåp xuöëng. Àúåi ba böën tïn nhêåp möåt, anh nöí ngay möåt phaát. Hai tïn biïåt kñch bõ viïn àaån cuãa anh xoã xêu, tïn sau teá trûúác, tïn trûúác àûáng sûäng laåi, buöng suáng, ngûúâi húi ûúän ra sau röìi loaång choaång ngaä guåc.

Bêy giúâ, trïn ruöång, boån giùåc tiïën vaâo dïî daâng hún, vò chöî naâo khöng coá chöng àïìu àaä löå ra caã. Chuáng trñ moåt-chï giûäa ruöång, bùæt àêìu naä vaâo. Àaån moåt-chï kïu "huåp, huåp, huåp" bay ruá túái ven vûúân nöí "uyânh, uyânh" bûáng nguyïn göëc maäng cêìu. Khoái xaám böëc lïn.

Ngaån bùæn tiïëp mêëy phaát nûäa vaâ la lúán:

- Chuêín bõ ruát núái vö!

Anh baão möåt anh du kñch:

- Dêîn anh em ruát ài!

Toaân àöåi Ngaån chaåy theo anh du kñch, Ba Reân dùån:

- Vö túái miïëng vûúân trong thò úã laåi àúåi tuåi töi nghe!

- Bêy giúâ anh chûa ruát aâ?

ANH ÀÛÁC 54

- Töi haã, töi cuäng vö troãng liïìn maâ!

Ba Reân noái vêåy nhûng vêîn chûa ài. Ngaån len qua mêëy göëc maäng cêìu, luác ngaãnh laåi thêëy Ba Reân vúái mêëy anh du kñch lom khom vaác hai cêy ngûåa trúâi chaåy ngûúåc ra hûúáng giùåc, Ngaån lo quaá. Nhòn cêy suáng ngûåa trúâi sêìn suâi thö kïåch, böîng dûng Ngaån thêëy thûúng Ba Reân vaâ anh em du kñch vö haån.

Vaâo túái mûúng vûúân trong, Ngaån cuâng anh em baám dûúái mûúng. Boån giùåc chia ba mùåt êåp vaâo vûúân. úã mùåt Ngaån, anh em àaánh vúái chuáng taám trêån. Thònh lònh Thêím bõ miïëng moåt-chï phaåt truáng chên trong luác anh voåt qua möåt búâ vûúân. Anh em xöëc Thêím lïn, vaác chaåy. Boån giùåc nhaãy thoâm thoåp qua mûúng, la oá vang vûúân. Thêëy chuáng traân túái dûä quaá, maâ chùèng thêëy caánh du kñch Ba Reân àêu caã, Ngaån cho anh em coäng Thêím ruát ra àûúâng. Trïn àûúâng vïì Hoân, Ngaån vûâa chaåy vûâa ngoá thêëy dêëu maáu nhoã daâi trïn caát. Anh nghô buång "Maáu cuãa Thêím!", phña trûúác, Túái àang coäng Thêím chaåy luáp xuáp. Hai chên Thêím thoâng xuöëng muöën chêëm caát. Bùæp chên traái cuãa Thêím àaä àûúåc buöåc laåi bùçng möåt caái khùn rùçn. Ngaån chaåy riïët theo cho kõp Túái. Anh sêën lïn, kïu:

- Thêím, Thêím, coá àau khöng?

Thêím nhoeãn cûúâi àaáp:

- Húi ï ï!

Ngaån thêëy mùåt Thêím húi tai taái. Maáu núi chên Thêím chaãy tröng rêët súå. Lúáp khùn buöåc vïët thûúng bõ maáu thêëm ûúát hïët, vaâ maáu cûá chaãy roâng theo goát chên Thêím, nhoã thaânh gioåt xuöëng caát. Gioåt naâo vûâa nhïíu xuöëng liïìn bõ caát huát ngay, àöíi thaânh maâu sêîm nhû maâu seát sùæt. Ngaån húi lo, nhûng anh cuäng cûúâi, noái:

- Raáng möåt chuát nûäa vö túái Hoân, tao kïu Nùm Nhúá noá bùng cho. Nùm Nhúá maâ bùng thò maây búát àau liïìn!

Thêím nhïëch meáp cûúâi, nhûng khöng noái gò caã.

Túái coäng Thêím naäy giúâ mïåt thúã höìng höåc. Troång liïìn thay Túái, coäng Thêím. Ngaån xaách suáng ài möåt bïn, laát laát laåi ngoá ngoaái vïì cuåm vûúân, coá yá ngoá coi caánh du kñch cuãa Ba Reân ra chûa. Phña vûúân, suáng

HOÂN ÀÊËT 55

vêîn nöí khöng ngúát. Thònh lònh, anh nghe mêëy tiïëng nöí "êìm, êìm" döåi laåi, nhoã hún tiïëng lûåu àaån vaâ moåt-chï 61 möåt chuát. Chöëc sau, àùçng cuåm vûúân coá boáng ngûúâi liïn tiïëp chaåy voåt ra. Anh em trong àöåi Ngaån kïu lïn:

- Caánh Ba Reân döng röìi kia kòa!

- Böå tuåi noá rûúåt lùæm sao maâ mêëy chaã chaåy dûä quaá!

- Chùæc noá chiïëm àûúåc mñ vûúân röìi!

Ngaån noái:

- Anh em mònh cuäng chaåy mau mau lïn ài, coân Troång coäng Thêím cûá chaåy vûâa phaãi thöi. Àïí töi ài vúái Troång, chûâng naâo Troång mïåt, töi coäng tiïëp.

Anh em du kñch vûúåt qua mùåt Ngaån chaåy lïn trûúác. Ngaån vaâ Troång chaåy chêåm, nïn laát sau anh em du kñch àaä lïn túái. Ngaån thêëy anh em dòu thùçng Beá con cuãa chuá Tû Rêu ài thêët thïíu. öëng tay aáo bïn traái cuãa thùçng Beá loâng thoâng, raách bûúm. Ngaån giêåt mònh, hoãi:

- Bõ moåt-chï phang aâ?

Thùçng Beá gêåt àêìu.

Ba Reân vaác cêy ngûåa trúâi chaåy luáp xuáp vïì phña Ngaån hoãi oang oang:

- Coá nghe ngûåa trúâi nöí khöng?

Ngaån àaáp:

- Coá nghe ngûåa hai tiïëng nöí. Anh bùæn haã?

- Töi vúái Hai Caâ Treân möîi ngûúâi àaã möåt phaát. Caách coá hai têìm àêët, nghe!

Ba Reân vung tay:

- Tuåi noá boâ caâng hïët thaãy. Bùæn möîi àûáa möåt phaát, töi vúái Hai Caâ Treân nhùæm khöng ïm, coäng chaåy. Tuåi noá xöí àaån theo nhû mûa.

Ngaån hoãi:

ANH ÀÛÁC 56

- Bêy giúâ tñnh sao àêy?

- Vö Hoân thöi.

Moåi ngûúâi chaåy thùèng túái Hoân Àêët, bêëy giúâ àaä úã saát trûúác mùåt. Gêìn túái Hoân, thònh lònh Ngaån thoaáng thêëy sau rùång dûâa coá möåt ngûúâi têët taã chaåy ngûúåc laåi phña sau. Anh nhòn kyä thò ra laâ Nùm Nhúá. Cö chaåy, toác bay xêëp xoäa. Àïën núi, cö thúã höín hïín, mùåt taái meát. Gùåp Troång àang coäng Thêím, cö liïìn quay laåi ài theo sau lûng, têët tûúãi. Röìi cö lêëy caái khùn quaâng cöí cuãa cö cuái xuöëng luyánh quyánh chuâi bùæp chên ûúát maáu cuãa Thêím. Nhûng vûâa chuâi qua möåt lûúåt, maáu laåi chaãy roâng xuöëng. Nùm Nhúá oâa khoác.

Ngaån noái:

- Chûa chi maâ khoác ruâm lïn vêåy, Nùm Nhúá? Noá khöng chïët àêu maâ.

Ngaån nhòn Nùm Nhúá, nghô: "Bêy giúâ con nhoã hïët biïët mùæc cúä gò hïët röìi. Coi kòa, noá cûá quyánh lïn. Vêåy maâ höìi trûúác mònh nhùæc túái chuyïån noá vúái Thêím thò noá cûá laâm böå nguãng ngùèng. Cha, con nhoã naây thûúng thùçng Thêím thiïåt röìi!". Nhòn daáng veã cuãa Nùm Nhúá, böîng dûng anh tûå hoãi nïëu mònh bõ thûúng thò khöng biïët Quyïn coá khoác khöng. Vaâ anh caãm thêëy coá caái gò khoai khoaái khi nghô rùçng nïëu mònh bõ thûúng maâ Quyïn thò luyánh quyánh lïn nhû vêåy.

HOÂN ÀÊËT 57

III

1.

Möåt tiïëng àöìng höì sau khi anh em ruát hïët vaâo hang, boån giùåc tûâ mñ vûúân àaä traân túái khùæp xoám Hoân Àêët.

Anh Hai Theáp àûáng vúái anh em trïn triïìn Hoân rêåm raåp mñt vaâ vuá sûäa, nhòn thêëy boån giùåc ài luác nhuác dûúái xoám. Boáng chuáng loaáng thoaáng hiïån ra sau nhûäng voâm laá mñt, mùng cuåt, li ki ma. Coá tïn àaä vöåi vaä leo dûâa. Tiïëng chuáng noái chuyïån la heát êìm ô, moåi ngûúâi àïìu nghe thêëy. Trong aánh nùæng súám chiïëu rûåc caác vûúân cêy bïn dûúái, xoám Hoân Àêët naáo àöång caã lïn, búãi tiïëng giùåc la oá, tiïëng suáng nöí "boác àuâng", tiïëng gaâ kïu oang oaác vaâ caã tiïëng boâ röëng nghe rêët thaãm thiïët. Nhûäng thùçng lñnh aáo rùçn ngöìi dûúái caác göëc dûâa thò coi hïåt nhû nhûäng buåi laá. Luác chuáng ài àûáng túái lui múái phên biïåt ra chuáng àûúåc.

Möåt toaán vaác xoong chaão vûâa lêëy àûúåc cuãa àöìng baâo keáo ài lïính nghïính. Möåt toaán khaác cúä chûâng möåt trung àöåi luä lûúåt traân ra phña suöëi.

Con suöëi naây chaãy uöën quanh Hoân Àêët, tïn goåi suöëi Lûún. Baâ con goåi thïë vò dûúái suöëi tûâ lêu coá möåt cùåp lûún trùæng rêët lúán. Trûúác nay khöng ai daám bùæt cùåp lûún àoá caã. Nhêët laâ tûâ caái daåo coá öng giaâ Khú Me tïn Suön leán cêu, chùèng nhûäng bao nhiïu lûúäi cêu öng thaã xuöëng àïìu bõ cùæn àûát, maâ sau àoá vïì nhaâ öng coân bõ vêåt mònh vêåt mêíy àau túái ba böën thaáng.

Chuyïån öng Suön thò khöng biïët ra sao, chûá cùåp lûún thò coá thêåt, vaâ suöëi Lûún roä raâng laâ möåt suöëi nûúác laânh, bao àúâi nay vêîn laâ nguöìn tûúi trong cho caã Hoân Àêët.

.... Boån giùåc xöí ra búâ suöëi àaä bùæt àêìu àoáng coåc che lïìu. Chuáng cùæm böën nùm caái lïìu vaãi baåt lúán cùåp theo suöëi.

Anh Hai Theáp lo lùæng noái vúái Ngaån:

- Tuåi naây böå tñnh àoáng lêu nghe? Noá chiïëm suöëi kòa!

ANH ÀÛÁC 58

Ngaån lêím nhêím:

- ÚÂ, noá chiïëm suöëi röìi!

Hai Theáp noái:

- Noá chiïëm caái suöëi thò ngùåt cho mònh lùæm!

- Trong hang noái mònh coá trûä nûúác maâ!

- Coá, nhûng súå khöng àuã, nïëu keáo daâi àöi ba bûäa thò keåt lùæm!

Anh Hai Theáp vêîn àau àaáu nhòn xuöëng xoám, hoãi:

- Thöi, mònh vö hang ài. Vö troãng tñnh toaán coi sao?

Anh day baão chuá Àaåt úã laåi gaác nïëu coá gò chaåy vïì cho hay, röìi cuâng moåi ngûúâi men theo vaách àaá, ài lêìn xuöëng phña miïång hang.

Hoân Àêët coá möåt chu vi bao boåc löëi böën cêy söë. Noá húi daâi, giöëng nhû möåt chiïëc mai ruâa. Chiïìu daâi Hoân Àêët trïn möåt cêy söë, coân chiïìu ngang ûúác àöå baãy trùm thûúác. Caã Hoân chó coá möåt miïång hang àöåc nhêët. Luöìn quaá miïång hang möåt chuát laâ gùåp caái hang nhoã buâng binh. Taåi àêy coá ba ngaách töëi om, chaåy sêu huát vaâo trong.

Anh Hai Theáp, Ba Reân vaâ Ngaån vûâa khom lûng luöìn vaâo túái hang nhoã thò gùåp hai anh em du kñch ngöìi gaác.

Möåt anh noái:

- Anh em vö hang lúán hïët röìi, mêëy anh aâ!

Ngaån hoãi:

- Mêëy anh ngöìi àêy doâm phña ngoaâi roä khöng?

- Thêëy.

Àïí töi coi thûã!

Ngaån quaâng laåi göåp àaá. Anh du kñch naánh sang möåt bïn Ngaån gheá mùæt nhòn ra ngoaâi. Anh thêëy úã ngoaâi rêët roä, thêëy baäi coã tröëng vaâ nhûäng cêy dûâa trôu quaã saát Hoân, thêëy caã boån àõch löë nhöë. Anh reo lïn:

HOÂN ÀÊËT 59

- Hay lùæm, úã àêy quan saát àûúåc!

Röìi anh bûúác ra, ài theo anh Hai Theáp vaâ chui vaâo caách ngaách bïn traái, khi löån qua phaãi. Coá túái nùm phuát sau hoå múái túái möåt caái hang khaá röång, saáng múâ, àang coá tiïëng ngûúâi lao xao. Àêëy göìm toaân nhûäng anh chõ em caán böå löå mùåt, khöng úã laåi xoám àûúåc vaâ nhûäng anh em du kñch. Àaáng leä caâng vaâo sêu hang caâng töëi, nhûng úã trong chöî naây laåi saáng dêìn ra. Nhûäng göåp àaá xïëp chêët chöìng trïn voâm hang coá nhiïìu keä húã, nhúâ vêåy aánh saáng tûâ ngoaâi lan vaâo àûúåc. Nhûng aánh saáng len vaâo cuäng khöng nhiïìu, noá chó vûâa taåo ra caái caãnh tranh töëi tranh saáng, khiïën nhûäng ai úã trong hang àïìu caãm thêëy nhû mònh úã giûäa àïm sùæp hêìu taân maâ ngaây thò chûa raång. êëy laâ maâu cuãa buöíi tinh mú múái chúám, maâu boáng àïm nhoâa xoáa, nhûng bònh minh laåi chûa àïën. Trong hang coá veã sinh àöång riïng biïåt, húi huyïìn aão, vúái nhûäng bûúác chên khöng àöång, tiïëng noái cûúâi nghe cuäng êëm hún, vaâ moåi ngûúâi chó coá thïí vûâa àuã nhêån ra nhau chûá khögn tröng thêëy roä mùåt nhau lùæm.

Khi coá ngûúâi vaâ húi thúã, khi coá tiïëng noái vaâ nhûäng bûúác ài, caái hang liïìn khaác trûúác, àïën nöîi luác Ngaån múái bûúác vaâo, anh nghe tiïëng Quyïn kheä goåi, thò anh vêîn biïët laâ tiïëng Quyïn àêëy, maâ sao nghe cûá laå hùèn. Anh dûâng laåi, chûa tröng thêëy Quyïn àêu, thò àöi baân tay quen quen maát rûúåi cuãa Quyïn àaä nùæm chùåt lêëy tay anh. Àöi baân tay êëy rúâ rêîm ngûúâi anh, rúâ tûâ gaáy doåc xuöëng lûng anh möåt caách gêëp gêëp, nhû àïí coi anh coá phaãi thûåc laâ möåt Ngaån coân nguyïn veån khöng vêåy.

Quyïn thò thaâo:

- Àaánh chöng kïët quaã quaá, haã anh? Höìi naäy, em nön quaá, cûá àoâi ra àoá maâ mêëy aãnh khöng cho! Vêåy thò höm trûúác kïu em ài têåp bùæn suáng chi uöíng cöng...! Nghe noái tuåi noá vûâa bõ chïët vûâa bõ thûúng gêìn nùm chuåc phaãi khöng anh? Trúâi úi, em vúái chõ Ba, vúái con Thuáy àûáng trïn Hoân coi roä hïët. Coi thiïåt laâ sûúáng!

- Chõ Sûá vúái con Thuáy àêu? - Ngaån hoãi.

Quyïn khöng àaáp, vöåi chaåy ài kiïëm Sûá dùæt laåi.

Ngaån thêëy möåt boángnhoã vuåt nhaâo túái öm chùåt mònh:

- Dûúång uát, dûúång uát - Con beá Thuáy kïu lïn mûâng rúä.

ANH ÀÛÁC 60

- Sao con cuäng vö àêy? Thöi, nguy röìi!

Ngaån noái vaâ nhùæc böíng con beá lïn. Chõ Sûá noái:

- Noá ài theo chõ tûâ saáng. Biïíu úã nhaâ vúái maá cûá khöng chõu.... Bêy giúâ laâm sao maâ vïì àûúåc.... Maây thêëy chûa Thuáy?

- Con khöng vïì, con úã hang con chúi!

Con beá ngêíng nhòn Ngaån:

- Vui quaá haã dûúång uát! úã trong naây vui quaá. Höìi naäy dûúång uát coá bùæn chïët tuåi Myä - Diïåm naâo khöng? Con vöî tay hoan nghinh ghï lùæm, chùæc dûúång àêu coá nghe.

Con Thuáy noái röëi rñt. Noá vui veã, lùng xùng trong voâng tay Ngaån. Hònh nhû àûúåc úã trong hang noá thêëy thuá võ lùæm. Leä khaác, ngûúâi naâo trong hang cuäng àïìu quen vúái noá caã. Noá ài loå moå nhû thïë maâ ai cuäng nhêån ra vaâ kïu àuáng tïn noá. Nïn noá sung sûúáng.

- Ngaån aâ, naäy giúâ em úã trïn Hoân ngoá thêëy dûúái xoám ra sao? - Chõ Sûá hoãi.

- Ngoá thêëy roä lùæm, chõ aå. Tuåi noá traân vö khùæp xoám röìi. Àöng lùæm. Lñnh vaác xoong chaão ài nghïîu nghïån. Tuåi noá chiïëm suöëi Lûún röìi. Coi böå noá tñnh àoáng quên...

- Cha.... - Quyïn buöåt miïång kïu, lo lùæng.

Vaâ cö noái kheä vúái Ngaån:

- Trong hang mònh thò coá nûúác nhûng ñt quaá. Höìi saáng vö hang, em vúái chõ Ba ài coi laåi nhûäng caâ om nûúác thêëy coá chñn caái maâ bõ chaãy saåch khöng coân möåt gioåt.

- Sao?

- Mêëy caái caâ om àêët àoá àïí lêu quaá bõ ró chaãy. Em vúái chõ Ba, Nùm Nhúá phaãi àöåi caã caâ om chaåy ra suöëi muác nûúác. Àöåi ba chuyïën ài àûúåc laåi chñn caâ om nhû cuä.... Maâ caái caâ om nûúác sau cuâng thò Nùm Nhúá laâm rúát bïí.... luác àoá nghe anh Thêím bõ thûúng!

- Vêåy thò bêy giúâ coân têët caã àûúåc mêëy caâ om?

HOÂN ÀÊËT 61

- Cuäng coân àûúåc taám caâ om, nhûng mònh húi àöng...

- Thöi àûúåc, àïí röìi.... aâ, Thêím vúái chuá Beá bõ thûúng giúâ úã àêu?

- ÚÃ kia!

Quyïn chó vaâo phña trong hang.

- Coân vúå chöìng thùçng cha traåi àaáy?

- Troái boã trong hang xeão. Con vúå khoác thöi laâ khoác. Ngaån baão Quyïn dùæt anh laåi chöî mêëy anh bõ thûúng. Beá Thuáy cuäng chaåy theo.

Quyïn vûâa dêîn Ngaån ài vûâa thò thaâo:

- Töåi nghiïåp thùçng Beá quaá! Cuäng bõ miïíng moåt-chï nhû anh Thêím. Böå höìi naäy tuåi noá thuåt truáng ngay haã anh?

Ngaån gêåt àêìu. Quyïn laåi noái:

- Em vúái Nùm Nhúá múái rûãa vaâ bùng vïët thûúng cho hai ngûúâi. Em thêëy caánh tay cuãa thùçng Beá nùång lùæm. Coân vïët thûúng núi bùæp chên cuãa Thêím coi vêåy chúá khöng sao...

Ngaån noái:

- Khöng sao maâ àaä coá ngûúâi khoác run lïn röìi!

- Ai khoác? Nùm Nhúá haã? - Ngûâng laåi möåt chuát. Quyïn kheä baão: - úâ, thò noá thûúng anh Thêím noá múái khoác!

- Thûúng, thûúng maâ höìi trûúác túái giúâ sao khöng chõu heá ra, cûá ïm ru, bêy giúâ múái...

- Böå phaãi noái ra múái thûúng aâ? Taåi anh Thêím, anh Thêím khöng noái vúái noá. Chúá Nùm Nhúá thò laâm sao noá daám noái trûúác àûúåc!

Ngaån noái gioång tónh nhû khöng:

- Vêåy coân cö, sao höìi àoá cö daám noái trûúác vúái töi!

- Noái höìi naâo, höìi naâo?

ANH ÀÛÁC 62

Quyïn quay phùæt vaâo, vaãnh tay phaát vaâo ngûúâi Ngaån, Ngaån cûúâi ruác rñch.

Ài gêìn àïën goác hang. Quyïn kïu:

- Nùm Nhúá úi!

- Quyïn haã?

Ngaån sùæp bûúác vaâo, chúåt thêëy baân tay nhoã xñu cuãa con Thuáy ruát ra khoãi tay mònh. Anh nghô buång: "Chùæc con nhoã súå". Anh bûúác túái, nhòn thêëy Thêím àang ngöìi trïn möåt phiïën àaá phùèng, lûng tûåa vaâo vaách hang, caái chên traái cuãa Thêím ruöîi ra, co co. Thùçng Beá thò nùçm daâi trïn chiïëu, tay mùåt bõ thûúng àùåt lïn têëm khùn rùçn xïëp gêëp laåi. Nùm Nhúá ngöìi bïn thùçng Beá, tay cêìm möåt caái khùn ve vêíy.

Thêím cêët tiïëng hoãi:

- Maây àoá haã Ngaån?

- ÚÂ, tao àêy, sao?

- Khöng sao...

- Coi miïíng coân dñnh trong àoá khöng?

Nùm Nhúá noái:

- Khöng, em chùæc laâ khöng coá miïíng. Noá bay luön ài röìi!

- Chùæc laâ vêåy...

Ngaån thaáo lêëy cêy àeân phin moác úã thùæt lûng. Anh bêëm àeân soi chên Thêím. Con beá Thuáy giúâ cuäng roán àïën coi. Thêím giú tay nùæm lêëy tay con Thuáy, baão noá ngöìi xuöëng caånh anh.

Vïët thûúng cuãa Thêím àaä àûúåc bùng kyä. Maáu khöng coân chaãy nûäa. Khi Ngaån cuái nhòn vïët thûúng, anh nghe Thêím noái kheä:

- Tao biïët, tao khöng hïì gò àêu.... Miïíng moåt chó cheám sú qua bùæp chuöëi thöi. Phaãi chuá yá coi soác cho thùçng Beá, caái tay cuãa noá naát quaá. Thùçng nhoã ngoan lùæm, khöng rïn la gò hïët!

HOÂN ÀÊËT 63

Ngaån bûúác laåi chöî thùçng Beá nùçm. Anh bêëm àeân nhòn. öëng tay aáo raách naát àaä àûúåc cùæt goån, caánh tay thùçng Beá àaä àûúåc bùng giaáp túái sûúân, vaâ maáu sêîm bïët dñnh caác lúáp bùng laåi. Baân tay phaãi coân laåi cuãa thùçng Beá cûá cêëu chùåt xuöëng mùåt chiïëc àïåm. Àöi mùæt thùçng Beá nhùæm nghiïìn, miïång thúã phêåp phaâo. Da mùåt noá húi taái laåi, nhûng àöi möi vêîn tûúi bêåu, hïnh hïëch. Noá nùçm àêy túå nhû nùçm nguã chúá khöng phaãi bõ thûúng. Caái khuön mùåt treã thú êëy thûúãng nhû khöng phaãi àang àau àúán, tûúãng nhû haäy coân vûúng tiïëng cûúâi khanh khaách khi noá trûúân giúän vúái thùçng uát em noá trïn baäi biïín hay hñ hûãng vuåt la reá khi cuâng cha noá keáo lïn khoang ghe möåt vaåt lûúái àêìy caá. Noá coân nhoã quaá. Nhòn cùåp mùæt nhùæm nghiïìn, àöi möi tûúi bêåu hïnh hïëch kia, Ngaån coá caãm giaác tim anh nhû bõ möåt baân tay naâo boáp maånh, röìi khi baân tay àoá thaã ra, maáu trong huyïët quaãn anh nhû söi lïn. Àêìu anh nhûác nhoái, hònh dung ngay túái boáng mêëy thùçng giùåc lom khom trñ nhûäng khêíu moåt-chï lïn mùåt ruöång. Röìi thò caái böå tõch loay hoay ngùæm nghña cuãa thùçng phaáo thuã, cuâng nhûäng traái àaån àuöi chia, böå chên suáng coá baân röång beâ nhû chên võt tûâ àoá khöng rúâi ra khoãi àêìu Ngaån nûäa. Maäi àïën luác anh nghe thêëy coá tiïëng anh Hai Theáp goåi úã trûúác hang, anh múái àûáng dêåy. Anh kheä baão Quyïn bêëy giúâ àang ngöìi keáo laåi öëng tay aáo, sûãa laåi aáo quêìn cho thùçng Beá:

- Mêëy aãnh kïu hoåp kòa. Ài Quyïn!

Con Thuáy naäy giúâ vêîn ngöìi neáp vaâo vai Thêím. Quyïn noái vúái noá:

- Thuáy úã laåi chúi vúái cö Nùm, vúái mêëy chuá, nghe?

- Daå.

Têët caã àaãng viïn hiïån coá mùåt trong hang àïìu àûúåc triïåu têåp. Nhûng khi caác àaãng viïn àaä àïën ngöìi vêy quanh thò anh Hai Theáp laåi noái:

- Ban naäy töi àõnh triïåu têåp caác àöìng chñ àaãng viïn hoåp trûúác, nhûng coá leä khöng cêìn, mònh cûá hoåp têët caã anh em, trûâ anh em àang coá nhiïåm vuå canh gaác vaâ tröng coi thûúng binh. Caác àöìng chñ thêëy sao?

- Àöìng yá, nïn hoåp têët caã!

Ba Reân chaåy ài goåi anh em laåi.

ANH ÀÛÁC 64

Anh Hai Theáp lïn tiïëng.

- Khöng noái thò caác àöìng chñ cuäng biïët lêìn naây àõch àaánh lúán. Coá thïí noái àêy laâ möåt trêån caân quy mö hún hïët trong tónh. Sau khi àuång àöå vúái ta úã ngoaâi Vaån Than, giùåc àaä traân vö xoám. Ban naäy, chuáng töi coá àûáng trïn Hoân coi thò thêëy roä yá àöì tuåi noá àõnh vêy hang. Hiïån tuåi noá àaä chiïëm suöëi nûúác vaâ voâng quên cuãa àõch àaä ngùn cùæt chuáng ta vúái trong xoám. Múái àêy, anh em gaác trïn Hoân vïì cho biïët coá ngûúâi taâu mùåt dûång vûâa túái àêåu cùåp baäi, caánh búâ chûâng möåt cêy söë. Theo töi, tuåi noá seä àaánh hang. Tònh hònh laâ nhû vêåy, nïn chuáng ta phaãi tòm caách àöëi phoá...

Giûäa luác Hai Theáp àang noái, thònh lònh coá nhûäng tiïëng nöí vang rïìn cùæt ngang lúâi anh. Buåi caát trïn voâm hang vuåt àöí xuöëng raâo raâo. Moåi ngûúâi àïìu nhöím bêåt dêåy. Khöng ai biïët laâ caái gò. Kïë àoá tiïëng nöí döåi àïën liïn tiïëp, laâm cho nhûäng göåp àaá bïn trïn àïìu rung chuyïín nhû sùæp àöí xuåp. Ngaån noái:

- Töi nghi noá thuåt moåt-chï 81 lïn triïìn Hoân.

- Coá leä!

Anh Ba Reân phuãi tay:

- öëi, mònh vêîn úã àêy dêîu noá coá boã bom têën mònh cuäng khoãi súå!

Tiïëng nöí vêîn tiïëp tuåc khöng ngúát. úã trong hang moåi ngûúâi nghe tiïëng rïìn vang döåi rêët lêu, coá àïën mûúi phuát sau múái dûát. Ai cuäng lêëy laâm bûåc vò khöng biïët boån chuáng àang laâm gò. Maäi möåt luác sau, Àaåt nhoã tûâ ngoaâi chaåy xöí vaâo, la:

- Tuåi noá bùæn caâ-nöng lïn Hoân quaá sûác. Bùæn gaäy cêy gaäy cöëi hïët. Chaáu nuáp sau mö àaá, nghe tiïëng noá ài röíng reãng.

Hai Theáp hoãi Àaåt:

- Coân tuåi úã dûúái xoám coá àöång tônh gò khöng?

- Tuåi noá xiïët chùåt hún höìi naäy. Quên noá àoáng daây xung quanh àêy hïët. Tûâ chên Hoân mònh trúã ra chûâng hai cöng àêët àïìu coá tuåi noá!

- ÚÃ gêìn miïång hang thò sao?

HOÂN ÀÊËT 65

- Noá chûa vö saát miïång hang.

Hai Theáp noái:

- Tuåi naây bùæn àaåi baác lïn Hoân àïí doån deåp àêy. Kiïíu naây thïë naâo noá cuäng àaánh vö. Töi àïì nghõ böë trñ ngay böën töí ba ba. Möåt töí úã ngoaâi miïång hang, hai töí thuã úã trong. Nïn têåp trung lûåu àaån vaâ töm-xöng cho caác töí àoá. Ba Reân vaâ Ngaån ài böë trñ liïìn ài. Coân bao nhiïu úã laåi àêy, töi seä phên cöng.

Anh Ba Reân vaâ Ngaån àûáng lïn. Hai töí du kñch vaâ hai töí cuãa àöåi voä trang àûúåc choån ài ngay. Ra cûãa hang, Ngaån noái vúái anh Ba Reân bêëy giúâ àaä ruát cêy maä têëu cêìm lùm lùm:

- Anh Ba aâ, anh thuã úã ngaách, àïí tuåi töi trêën ngoaâi bòa cho.

- Àûúåc, maâ àiïìu töi dùån: nïëu chuá chõu vúái noá khöng xiïët thò cûá ruát. Tuåi töi àoán noá.

- Àöìng yá!

Ngaån cuâng hai töí cuãa mònh ài qua khoãi caác buâng binh, tuöìn ra miïång hang. Anh choån nhûäng mö àaá coá lúåi thïë töët nhêët úã hai bïn. Túái phuå traách möåt töí vaâ anh phuå traách möåt töí. Töí cuãa Túái àûúåc phên cho hai khêíu töm-xöng vaâ baãy quaã MK3. Töí cuãa Ngaån thò coá möåt töm-xöng, möåt trûúâng maát vaâ taám lûåu àaån, cuâng laâ lûåu àaån MK3. Böë trñ xong, Ngaån thêëy Àaåt úã trong hang chaåy ra, húán húã:

- Chuá Hai biïíu em ra àêy vúái mêëy anh.

- Vêåy haã? Töët lùæm! Vêåy em úã àêy vúái anh. Cêy caåc-bin cuãa em àûúåc bao nhiïu àaån?

- Böën mûúi lùm viïn.

- Nghe noái em bùæn "caåc" khaá lùæm khaã?

Àaåt cûúâi ngûúång nghõu:

- Em bùæn cuäng àûúåc thöi. Chùæc khöng bùçng anh àêu.

- Anh chó bùæn mùæt, chúá "caåc" anh ñt bùæn lùæm!

ANH ÀÛÁC 66

Àaåt noái:

- Anh bùæn maát gioãi thò nhûát àõnh anh bùæn "caåc" gioãi. Cêy "caåc" bùæn dïî truáng lùæm. Maâ bùæn cêy gò cuäng vêåy, em gêîm mònh tinh thò bùæn truáng.

Ngaån nhòn böå mùåt chêët phaác dïî thûúng cuãa Àaåt cûúâi hoãi:

- Thûúâng thûúâng thò em coá tinh khöng?

- Em tinh chúá!

Àaåt àaáp dûát khoaát. Nghe Àaåt àaáp, Ngaån tin ngay laâ cêåu ta noái thêåt. Àöëi vúái cêåu thanh niïn mûúâi taám tuöíi naây, tûâ lêu Ngaån àaä àem loâng thûúng mïën. Möîi lêìn gùåp anh Taám trïn huyïån, Ngaån àïí yá thêëy Àaåt hay ài cùæm cêu, ài bêîy chim. Ngoaâi nhiïåm vuå baão vïå Àaåt coân ra sûác caãi thiïån àïí anh Taám coá àûúåc bûäa ùn khaá. Chñnh cêåu ta àaä àaäi Ngaån mêëy bûäa caá nûúáng vaâ chim cu àêët "rö-ti" ngon laânh. Nhûng àiïìu khiïën Ngaån thûúng Àaåt hún caã laâ hiïån nay Àaåt khöng coân cha meå. Meå Àaåt chïët khi sinh ra Àaåt. Cha Àaåtlaâ caán böå xaä höìi khaáng chiïën, nùm nùm mûúi taám bõ boån Diïåm bùæt àêåp àêìu vûát xaác trong baâu rûâng. Haâi cöët cuãa cha Àaåt vaâ nhûäng ngûúâi khaác àûúåc chñnh chõ em Quyïn, Sûá gom vïì, bêy giúâ cuäng haäy coân àïí chung trong hang. Nay Àaåt chó coân coá baâ ngoaåi, trïn saáu mûúi tuöíi, hiïån úã bïn Linh Quyânh, Àaåt ài baão vïå anh Taám àûúåc hai nùm. Nghe àêu coá lêìn baâ ngoaåi Àaåt nhúá Àaåt quaá cûá ài lêìn moâ kiïëm cêåu thùm.

Ngaån hoãi:

- Chiïìu höm qua vïì Linh Quyânh, gùåp baâ ngoaåi röìi haã?

- Em gùåp röìi.... Ngoaåi em mûâng quyánh, cûá ngöìi rúâ mònh mêíy em maâ khoác. Röìi ngoaåi em ài kiïëm àu àuã hûúâm vïì naåo tröån goãi cho em ùn. Em khoaái ùn goãi àu àuã tröån töm xeá lùæm. Lêìn naâo vïì ngoaåi cuäng laâm cho em ùn "àaä" thöi.

- Moán àoá anh cuäng khoaái lùæm - Ngaån noái.

- Em coá àem vïì cho mêëy anh nùm xêu töm luåi cuãa ngoaåi em gúãi...

Ngaån àùåt tay lïn khêíu caåc-bin cuãa Àaåt, hoãi:

HOÂN ÀÊËT 67

- Cêy "caåc" em lïn àaån chûa?

Àaåt gêåt àêìu.

- Em lïn röìi, nhûng àaä khoáa laåi.

Ngaån dùån:

- Em lûåa chöî nuáp chöî day cho thiïåt ngon ài.

Àaåt ngùæm nghña chöî mònh, noái:

- Em ngöìi àêy àûúåc röìi!

Àaåt nêng khêíu caåc-bin lïn, chòa ra miïång hang nhùæm nghiïìn mùæt traái. Cêåu ta nheo mùæt mêëy lûúåt, àoaån liïëm möi, baão:

- ÚÃ àêy bùæn sûúáng lùæm!

Àaåt àïí suáng dûåa vaâo àuâi, múã lêëy bi-àöng nûúác ra uöëng. Húáp mêëy húáp nûúác, Àaåt àûa bi-àöng vïì phña Ngaån:

- Anh uöëng?

Ngaån chó bi- àöng nûúác àeo bïn thùæt lûng mònh noái:

- Anh coá àêy.... - Dûâng laåi möåt giêy, anh baão - Uöëng nûúác in ñt thöi nghe Àaåt. Khi khaát lùæm haäy uöëng!

Röìi Ngaån cuäng dùån têët caã:

- Anh em nhúá phaãi tiïët kiïåm nûúác àêëy. Trong hang coá rêët ñt nûúác. Coân cúm khö, cöëm deåp cuãa möîi ngûúâi laâ lûúng thûåc chñnh, àûâng coá buöìn miïång àem ra nhai chúi àoá!

Túái hoãi:

- ÚÃ trong hang coá gaåo maâ?

- Coá, nghe noái coá hai giaå gaåo. Nhûng hai giaå thò cao lùæm laâ chõu àûúåc ba böën ngaây.

- Ba böën ngaây thò noá ruát mêët röìi, súå gò?

ANH ÀÛÁC 68

- Chuyïån àoá chûa biïët àûúåc. Vñ duå tuåi noá vêy riïët mònh àöå tuêìn lïî thò sao?

Nghe Ngaån hoãi thïë, khöng ai noái chi nûäa.

Moåi ngûúâi lûåa chöî, ngöìi im. Têët caã caác muäi suáng àïìu chôa ra miïång hang. Ngaån àùm àùm nhòn caái löëi moân trïn baäi coã cuá. Anh nhòn nhûäng cêy dûâa àûáng yïn, nhûäng taâu laá dûâa nhêîy nhûúåt, loaáng nùæng. Thêëp thoaáng vaâi tïn lñnh aáo quêìn xaám xõt àang túái lui khuên vaác nhûäng thûá gò tröng khöng thêëy roä. Anh nghe tiïëng xoong chaão khua loaãng xoaãng, tiïëng la oá nhöën nhaáo tûâ xa vùèng túái vaâ coá caã tiïëng dûâa ruång lõch bõch.

2.

Quyïn bêëm àeân pin cho chõ Sûá coi laåi nhûäng nöìi caâ om nûúác. Nhòn chõ mònh loâng baân tay raâ vuöët tûâng caái caâ-om, Quyïn höìi höåp hoãi:

- Sao, noá coá ró chaãy nûäa khöng chõ?

- Húi ri ró...

Vaâ Sûá baão:

- Em àûáng àêy, àïí chõ chaåy ài lêëy têëm ni-löng. Phaãi cho mêëy caái caâ om naây vaâo ni-löng tuám laåi múái àûúåc. Nïëu coá chaãy thò cuäng chaãy ra ni-löng.

Sûá chaåy ài, laát sau chõ trúã laåi tay cêìm têëm vaãi nhûåa röång cuãa chõ. Chõ múã têëm vaãi nhûåa ra:

- Roåi àeân coi!

AÁnh àeân phin trong tay Quyïn bêåt lïn quú quú soi têëm vaãi nhûåa maâu caánh giaán. Sûá chùm chuá nhòn röìi noái:

- Khöng sao, khöng bõ luãng...

Chõ Sûá àem têëm vaãi nhûåa traãi xuöëng möåt chöî phùèng nhêët. Quyïn soi àeân cho chõ mònh lêìn lûúåt khuên tûâng caái caâ om àùåt xuöëng. Khuên xong taám caái caâ om nûúác, Sûá tuám böën cheáo goác têëm vaãi nhûåa, buöåc laåi. Vûâa buöåc chõ vûâa cheáp miïång:

HOÂN ÀÊËT 69

- Phaãi Nùm Nhúá noá khöng àêåp bïí möåt caái thò coá phaãi bêy giúâ àûúåc chñn caâ om nûúác khöng!

Buöåc xong, chõ àûáng lïn, baão Quyïn:

- Thöi, ài coi laåi mêëy khaåp gaåo coi!

Hai chõ em ài vaâo têån trong möåt caái hang xeão nhoã úã bïn phña tay traái. Chúåt trong chöëc hang bïn tay mùåt coá tiïëng thúã khò khò cuãa tïn chuã traåi àaáy vaâ tiïëng noái lñ rñ cuãa muå vúå. Nghe tiïëng ngûúâi noái ài ngang, muå vúå cêët tiïëng noái nhû rïn:

- Mêëy öng úi, cho vúå chöìng töi xin miïëng nûúác!

Quyïn cêëu tay chõ:

- Noá xin nûúác kòa!

- Chuyïån naây àïí coân hoãi anh Hai àaä.

Quyïn bûúác dêën túái, noái lúán:

- Xin nûúác uöëng aâ? Khoan àaä!

- Trúâi.... Ai nhû cö uát Quyïn àoá phaãi khöng? - Tiïëng con muå traåi àaáy kïu lïn - Töi laåy cö, cö uát úi, xin cö laâm phûúác, xin cö noái giuâm vaâi lúâi cho vúå chöìng töi àûúåc nhúâ...

Hai chõ em Quyïn, Sûá trúã ra hang lúán gùåp anh Hai Theáp, trònh baây cho anh nghe vïì tònh hònh gaåo nûúác. Anh Hai Theáp cûúâi baão:

- Thò tuây hai cö thöi, coá ñt tñnh theo ñt chûá biïët sao!.... Nhûng gò thò gò cuäng phaãi ûu tiïn cho anh em bõ thûúng. Phaãi nêëu chaáo cho anh em àoá!

Sûá vaâ Quyïn bùæt àêìu moâ mêîm ài kiïëm mêëy hoân àaá àem vaâo goác hang, kï bïëp. úã àêy coá xoong nöìi, caã cuãi khö cheã sùén phoâng khi giùåc caân queát.

Sûá moác bêåt lûãa, queåt xaåch xaåch.

Chõ luái huái, möåt luác sau bïëp lûãa múái chõu chaáy. Quyïn nhêëc caái xoong nhoã ài lêëy gaåo nêëu chaáo.

ANH ÀÛÁC 70

Àem caái xoong vö àùåt lïn bïëp xong, cö ngöìi êëp hai tay vaâo maá, nhòn ngoån lûãa nhaãy nhoát. Con beá Thuáy tûâ chöî anh Thêím mon men ài ra. Noá àïën sau lûng Quyïn, àûa tay lïn öm cöí Quyïn. Quyïn quaâng tay ra sau nhû coäng lêëy noá. Con beá thoã theã:

- Dò uát nêëu cúm cho con ùn àoá haã?

Quyïn day laåi, bêåm trúån:

- Nêëu cho maây? Khöng úã nhaâ vúái ngoaåi, vö àêy cúm gaåo àêu maâ cho maây ùn. Nêëu chaáo cho chuá Thêím vúái chuá uát àoá chúá!

Con beá Thuáy cûúâi loãn leãn trïn cöí Quyïn.

Sûá hoãi con:

- Naäy giúâ con ngöìi chúi vúái chuá Thêím coá nghe chuá êëy rïn khöng?

Con beá lùæc àêìu:

- Chuá Thêím àêu coá rïn!

Noá buöng cöí Quyïn ra, túái ngöìi bïn meå noá, thuã thó:

- Maá úi, chuá Thêím múái noái chuyïån àúâi xûa cho con nghe hay ghï lùæm!.... Chuá noái höìi xûãa höìi xûa coá möåt con nhoã con cuãa vúå chöìng ngûúâi àöët than. Möåt höm, maá noá àau nùång. Noá nghe ngûúâi ta noái úã trong rûâng coá möåt thûá laá trõ bõnh hay lùæm. Con nhoã ài lún tún vö rûâng kiïëm haái laá àoá. Ai deâ haái àûúåc laá thuöëc àoá röìi, noá khöng nhúá àûúâng vïì nûäa. Noá ài laåc, gùåp möåt caái nhaâ úã giûäa rûâng, chuã nhaâ laâ möåt baâ giaâ giaâu coá sung sûúáng lùæm. Baâ giaâ àoá ruã noá úã laåi vaâ hûáa seä nhêån noá laâm con, seä cho noá voâng vaâng, cho noá ùn uöëng àuã thûá.... maâ noá khöng chõu, tay noá cêìm boá laá thuöëc cûá nùçng nùåc hoãi thùm àûúâng vïì. Laát sau, baâ giaâ hiïån hònh thaânh möåt cö tiïn àeåp thöi laâ àeåp...

Khi con Thuáy múái noái àïën chöî: "möåt cö tiïn hiïån ra àeåp thöi laâ àeåp...", khi àöi möi nhoã cuãa noá coân àang xuyát xoa vïì caái àeåp tuyïåt trêìn cuãa naâng tiïn noå, thò phña ngoaâi hang chúåt coá tiïëng suáng nöí vang. Trung liïn rö lïn haâng traâng daâi gioân giaä. Tiïëp àoá, nhûäng phaát ga-rùng nöí "bêìm bêìm bêìm". Con Thuáy vuåt öm meå noá chùåt cûáng. Quyïn àûáng phùæt dêåy:

HOÂN ÀÊËT 71

- Chùæc tuåi noá moâ vö cûãa hang röìi!

Sûá noái:

- Sao chó nghe suáng cuãa tuåi noá maâ chûa nghe suáng cuãa mònh?

Sûá múái dûát lúâi àaä nghe tiïíu liïn töm-xöng bùæn tûâng loaåt ngùæn "taåch taåch taåch", vaâ tiïëng suáng trûúâng, tiïëng caåc-bin nöí "àoaâng àoaâng" tûâng phaát möåt. Quyïn la lïn:

- Àoá, àoá, mêëy aãnh bùæn röìi!

Àoaån Quyïn chaåy vuåt ra. Sûá goåi giêåt:

- Quyïn, Quyïn!

Nhûng Quyïn vêîn khöng quay laåi. Cö gùåp anh Hai Theáp vaâ möåt söë anh em úã ngaách hang. Hai Theáp noái:

- Nïn ra thïm möåt töí nûäa ài vúái!

- Töi.

- Töi.

Quyïn sêën túái giú tay àoâi ài nhûng anh Hai Theáp keáo cö qua möåt bïn, laâm cö tiu nghóu.

Hai anh du kñch bûúác ra, ài theo Hai Theáp. Chuá Tû Nghiïåp xaách cêy suáng ngûåa trúâi noái vúái anh Hai Theáp:

- Cho töi ra laâm möåt phaát naây coi, öng!

- Coân möåt cêy nûäa àêu?

- Àêy!

- Àem ra ngoaâi luön ài!

Töí do Hai Theáp dêîn àêìu ài ra gêìn túái ngoaâi thò nghe tiïëng Ba Reân cûúâi ruác rùæc sau göåp àaá:

- Thöi mêëy cha úi, cûá úã troãng nghó cho khoãe, chûa túái lûúåt töi maâ àêu àaä túái lûúåt mêëy cha! Tuåi noá vö bao nhiïu bõ töí chuá Ngaån úã ngoaâi

ANH ÀÛÁC 72

àoá vêåt chïët röìi. Cha naâo muöën coi thò laåi àêy coi. Tuåi noá nùçm trûúác hang caã àöëng àêy neâ.

- Àêu, àêu?

Ai cuäng giaânh chen túái caác göåp àaá. Hai Theáp gheá mùæt nhòn qua keä àaá húã. Anh àïëm àûúåc saáu thùçng giùåc nùçm raãi doåc ngoaâi cûãa hang. Hêìu hïët chuáng àïìu nùçm ngaä ngûãa, suáng vêët bïn caånh. Àaån àõch vêîn bùæn "chaáo chaáo" vaâo cûãa hang. Quanh nhûäng caái thêy soäng sûúåt, àaån cùæm chñt chõt, toáe tûâng buåm khoái nhoã cúä baân tay.

AÁnh nùæng mùåt trúâi chiïëu qua keä húã caác taâu laá dûâa. Boáng laá dûâa in xuöëng caác thêy chïët nhûäng vïåt àen daâi, coi sùæc túå nhûäng lûúäi gûúm. Àaån àõch bùæn xöëi xaã, bay sûúát sûúåt qua vaânh noán sùæt cuãa caác tïn lñnh chïët. Nhûäng khuön mùåt cuãa boån naây tröng àen àuáa, laáng nhúân, gêy cho moåi ngûúâi möåt caãm giaác túãm túãm, buöìn baä, búãi chuáng àaä chïët röìi maâ àaån phña bïn chuáng vêîn khöng tha, vêîn bêëu quanh vaâ laát laát coá möåt viïn bùæn xuyïn qua möåt baân chên khiïën cho baân chên chïët àoá laåia giêåt lïn möåt caái.

Anh Hai Theáp söët ruöåt nhòn nhûäng khêíu ga-rùng Myä baáng àen mun, noâng baåc saáng loaáng nùçm bïn caác thêy chïët. Mêëy khêíu töm-xöng baáng àoã au, mêëy xanh-tuya àaån múái xanh coân dñnh trïn mònh chuáng. Àoá àïìu laâ nhûäng thûá maâ anh vaâ anh em ûúác ao bêëy lêu, coá khi noá laâ àêìu àïì cho caã möåt cêu chuyïån, möåt cuöåc caäi vaä, vaâ coá khi noá coân hiïån ra ngay trong giêëc mú cuãa anh. Bêy giúâ, caác vuä khñ Myä êëy hiïån súâ súâ trûúác mùæt, thêåt sûå, tûúãng nhû coá thïí vúái tay maâ lêëy àûúåc.

Nhûng roä laâ bêy giúâ boån giùåc àang bùæn àïí giûä caác thûá àoá khöng cho anh em xöng ra cûúáp. Anh Hai Theáp nön nao mong sao cho hoãa lûåc àõch dõu búát. Anh nghô nïëu tuåi noá bùæn lúi möåt chuát thò thïë naâo cuäng xöng ra àûúåc. Nhûng lûúái àaån cuãa àõch vêîn coân daây. Quanh trûúác miïång hang, àaån kïu "choáe choáe" nhû chuöåt lùæc caác öí. Hai Theáp ngoá möåt luác, chõu khöng nöíi, quay laåi baão Ba Reân:

- Phaãi töí chûác ra keáo suáng vö hang múái àûúåc!

Ba Reân gêåt àêìu.

Hai ngûúâi laách men ra ngoaâi töí cuãa Ngaån. Àaån xeåt vö hang chaåm àaá, nhoaáng lûãa. Hoå phaãi ài mon men theo caác mö àaá, nhaãy

HOÂN ÀÊËT 73

thoùæt tûâ sau mö àaá naây sang phña sau caác mö àaá khaác. Anh Hai Theáp àïën bïn Ngaån, hoãi:

- Sao, noá bùæn raát quaá khöng ra nöíi haã?

Ngaån lùæc àêìu. Veã mùåt anh suy tñnh, cùng thùèng. Trong luác àoá, Àaåt ngöìi chöìm höím dûúái chên anh thò cûá nhùn mùåt nùn nó:

- Trúâi úi, cûá àïí em boâ ra.... Em nhoã, noá khöng bùæn truáng àêu maâ.... Cho em ra ài! Em ra nghe anh, em boâ ra aâ?

Àaåt vûâa noái vûâa dúåm mònh nùçm raåp xuöëng. Ngaån nhñu maây khöng àaáp. Àaåt ngúä laâ Ngaån àaä àöìng yá, liïìn chöëng khuyãu tay traái xuöëng àêët tñnh boâ túái. Ngúâ àêu Ngaån nghiïm nghõ noái raânh roåt tûâng lúâi:

- Töi khöng cho chuá ài. Chuá khöng àûúåc ài, nghe chûa?

Àaåt nghe baão thïë thò khöng daám trûúân túái. Cêåu ta cùæn möi nhû sùæp khoác:

- Anh khöng cho em ài, àêy möåt chuát nûäa tuåi noá túái lêëy hïët cho coi!...

Ngaån baão:

Khöng àêu, nïëu noá têën cöng mònh seä àaánh cho noá döåi laåi nhû lêìn trûúác, khöng cho noá kõp lêëy thêy, lêëy suáng. Vaâ lêìn naây khi noá döåi laåi, töi àïì nghõ mònh seä aâo ra giûåt suáng liïìn. Töi seä cuâng Túái, Troång bùæn kiïìm cho anh em lêëy suáng àaån, anh em àöìng yá khöng?

Hai Theáp gêåt guâ taán thaânh yá kiïën Ngaån. Ai cuäng cho àoá laâ caách töët nhêët. Ngaån noái tiïëp:

- Nïëu laâm thò phaãi laâm thiïåt mau.... Coân bêy giúâ thò thöi, cho noá bùæn "àaä" ài, mònh cûá ngöìi nghó. Laát nûäa àaánh bêåt noá röìi, hïî töi phoáng ra laâ anh em theo töi liïìn nghe!

- Àûúåc röìi!

Àaåt nghe caái kïë hoaåch chúáp nhoaáng àoá thò neát mùåt cêåu ta húán húã laåi. Tû Nghiïåp lêím bêím:

ANH ÀÛÁC 74

- Laâm vêåy àûúåc. Nhûng phaãi cho leå àa!

Thïë laâ moåi ngûúâi ngöìi àúåi möåt cuöåc têën cöng múái cuãa àõch. Kïë hoaåch cuãa Ngaån àïì ra vûâa taáo baåo, vûâa chùæc ùn, khiïën cho ai cuäng vûâa thñch thuá vûâa höìi höåp. Trong luác êëy, àaån àõch vêîn bùæn xöëi xaã vaâo hang. Ngaån moác caái bò thuöëc nhoã nhoã xinh xinh, lêëy thuöëc cuöån möåt àiïëu. Nguyïn caái bò thuöëc naây do Quyïn may cho anh. Vaãi tuái laâ vaãi duâ phaáo saáng maâ cö nhùåt àûúåc trïn búâ biïín, cuãa boån khöëi xêm lûúåc Àöng Nam aá têåp trêån nùm ngoaái thaã xuöëng. Ngaån nhúá laåi luác anh cêìm caái tuái naây cuãa Quyïn àûa cho, anh àaä reo lïn:

- A, hoan nghinh!

Thò Quyïn lûúâm anh:

- Ghiïìn thuöëc maâ khöng biïët kiïëm caái gò àûång, ngûúâi ta múái töåi nghiïåp may cho àoá. - Röìi Quyïn coân cêëu tay anh - Chúá khöng phaãi xuái "öng" huát nhiïìu nûäa àêu, nghe "öng"?

Möîi lêìn moác thuöëc tûâ trong bò ra vêën huát, anh laåi tuãm tóm nhúá laåi cêu noái àe àoá cuãa Quyïn.

Giûäa nhûäng phuát cùng thùèng gay go, nhûäng cêu noái nhû vêåy chûâng nhû àïën vúái anh roä hún. Nhû lêìn anh bõ bùæt. Luác chuáng dùæt anh àem bùæn vaâ luác anh nung nêëu caái yá àõnh tûå giaãi thoaát, thò Quyïn chñnh laâ caái boáng ngûúâi vêîy goåi, thuác giuåc anh nhiïìu nhêët. Hêìu nhû anh coá caãm tûúãng laâ khöng àúâi naâo anh laåi chïët maâ khöng gùåp laåi Quyïn cho àûúåc. Bêy giúâ cuäng thïë, duâ cuöåc xö xaát sùæp túái coá quyïët liïåt àïën dûúâng naâo, anh cuäng tin röìi seä bònh yïn, seä ngoá thêëy laåi khuön mùåt traái xoan àêìy àùån cuãa Quyïn. Anh tin thïë naâo cuäng seä àûúåc nhòn laåi àöi mùæt to àen luön múã tröë nhû ngaåc nhiïn, vaâ röìi anh laåi àùåt cùçm mònh lïn múá toác daây mûúát mûúåt cûá ngan ngaát caái muâi hûúng cuãa nhûäng böng cau non tú. Maâ têët caã nhûäng caái êëy thûåc ra naâo coá phaãi chó laâ Quyïn! Ngûúâi con gaái anh yïu vöën chó laâ biïíu tûúång kïët àoång laåi cuãa bao nhiïu thûá khaác. Trong Quyïn hònh nhû coá traái mùng cuåt ngoåt thau, coá nhûäng cêy tre vaâng nùæng, coá laá caânh lï ki ma xanh um, coá tiïëng noái yïu thûúng êu yïëm cuãa caác meå giaâ cuâng tiïëng bêåp beå ngêy thú cuãa caác em beá. Thêåt laâ trong Quyïn nhû chûáa àûång àuã moåi thûá àoá. Tûâ tiïëng xaåc xaâo cuãa rûâng dûâa, tiïëng soáng biïín vöî lïn búâ baäi, tiïëng theát cuãa àoaân ngûúâi àêëu tranh, aánh àuöëc bêåp buâng, tiïëng khoác

HOÂN ÀÊËT 75

vaâ tiïëng cûúâi vui. Quyïn laâ cö, nhûng àöìng thúâi cuäng laâ anh em àöìng chñ khaác. Möëi thûúng yïu riïng têy naây gùæn liïìn Ngaån vúái caái chung quyá giaá laâ caách maång, laâ cuöåc söëng múái giaânh laåi àûúåc úã miïìn àêët nùçm kïì biïín caã naây.

Cûá möîi möåt nùm, möîi möåt thaáng, Ngaån laåi caâng thêëy thûúng thïm nhûäng ngöi nhaâ saân, nhûäng baâ con Khú Me thêåt thaâ, nhûäng àaân coâ trùæng chiïìu naâo cuäng trúã vïì lûúån caánh trïn àêìu caác cö gaái ài àöåi nûúác suöëi Lûún, vêíy vêíy àöi baân tay dõu nhôu, cûúâi noái rêm ran.

Moåi hònh aãnh êëy giúâ àêy nöíi lïn roä quaá, gùæn boá vúái Ngaån quaá. Cho àïën khi Ngaån ngoá thêëy nhûäng chiïëc noán sùæt nhö ra khoãi vûúân dûâa thò anh liïång vöåi taân thuöëc, nheát cêët tuái thuöëc, kïu kheä:

- Kia kòa, tuåi noá loá ra röìi kia kòa!

Têët caã moåi ngûúâi mñm chùåt möi, gêåt àêìu. Ngaån nhùæc Àaåt:

- Múã khoáa suáng chûa?

- Em múã röìi!

- Töi nhùæc laåi, laát nûäa khi töi, Túái, Troång voåt ra thò anh em voåt theo, khöng súám, maâ cuäng khöng chêåm nghe chûa?

Miïång noái vúái anh em, mùæt Ngaån doäi nhòn boån giùåc àang nöí suáng vaâ tiïën túái. Chuáng ài lom khom, suáng cùæp naách bùæn vaâo miïång hang. Ngaån aáng chûâng boån giùåc cúä khoaãng hai trung àöåi. Ài trûúác laâ boån biïåt kñch coi rêët taáo túån. Ban àêìu chuáng coân ài, vïì sau chuáng chaåy túái nhû ngûåa saãi. Ngaån tröng thêëy möåt thùçng úã trêìn ngûåc àeo loâng thoâng nhûäng súåi dêy buâa vaâ möåt vêåt gò loáng laánh. Vûâa luác àoá Ba Reân chúåt kïu lïn:

- Thùçng Xùm!

"aâ, àuáng noá röìi!". Ngaån nhêån ra vaâ anh nheo mùæt giûúng töm-xöng bùæn nêy möåt loaåt. Tïn trung uáy biïåt kñch aác ön chúåt àûáng sûäng, vai phaãi ruã xuöëng, chöî êëy caách miïång hêìm chûâng mûúâi bûúác. Ngay luác àoá hai thùçng giùåc nhaãy vuåt àïën xöëc naách thùçng Xùm, lùåt lia chaåy ài. Tiïëp theo loaåt suáng cuãa Ngaån laâ nhûäng loaåt suáng cuãa Túái, Troång, Àaåt bùæn chôa vaâo àaám giùåc àang uâa túái. Boån chuáng teá nhaâo, la ruá. Ngaån bùæn hïët bùng àaån coân laåi, àoáng ngay möåt bùng múái vaâo, lia tiïëp. Boån

ANH ÀÛÁC 76

giùåc xöí túái liïìn bõ hêët lêåt ngûãa, nùçm saát miïång hang. Nhûng chuáng chûa boã chaåy. Boån coân laåi luâi luäi xöng lïn. Túái múã traái MK3, àïí chêåm túái ba tiïëng múái vuåt ra. Traái lûåu àaån Myä nöí vang àöång, khoái che kñn cûãa hang. Ngaån theát:

- Liïång möåt traái nûäa!

Quaã MK3 thûá hai cuãa Troång neám vuát túái àaám giùåc vûâa nhöím dêåy. Quaã naây nöí ra àaä chùån àûáng ngay cuöåc xung phong. Boån giùåc uâa trúã laåi hïët caã. Ngaån thoaáng thêëy hai tïn biïåt kñch coäng xaác tïn Xùm lïn, chaåy xöìng xöåc. Ngaån nöí theo möåt loaåt ngùæn. Chuáng vêîn coân vaác thùçng Xùm chaåy. Anh nhaãy phùæt ra, lia thïm möåt loaåt nûäa vaâ theát to:

- Xung phong!

Röìi anh phoáng vuåt ra miïång hang.

Túái, Troång cuäng lao theo. Ba Reân, Hai Theáp vaâ anh em uâa caã ra keáo suáng, chaåy vöåi vaâo. Chuá Tû Nghiïåp vaâ Àaåt luái huái múã xanh-tuya trïn nhûäng xaác giùåc, maäi möåt luác sau khi vûâa múã àûúåc hai caái xanh-tuya àang vaâ mêëy bùng töm-xöng, thò àõch àaä bùæt àêìu dûâng laåi bùæn traã. Hai ngûúâi boâ vaâo hang dûúái laân àaån raát raåt cuãa àõch vaâ laân àaån cuãa anh em tûâ trong hang bùæn ra yïím höå. Àaåt boâ nhû möåt con ïëch, hai caái àuâi mêåp chùæc cuãa Àaåi cûá co lïn duöîi xuöëng, coân möåt tay Àaåt löi hai caái xanh-tuya àaån. Chuá Tû Nghiïåp boâ chêåm nhûng kyä hún, àöi chên daâi ngoùén àêìy löng cuãa chuá cûá choâi choâi, àaåp àaåp, Ngaån vûâa bùæn vûâa theo doäi hai ngûúâi. Coân coá mêëy vúái tay nûäa laâ túái miïång hang, Hai Theáp khñch lïå: Raáng chuát nûäa!

...Röët cuöåc hai ngûúâi boâ vaâo àïën núi, mònh mêíy sêy saát, àêìu göëi àïìu rúám maáu, nhûng khöng bõ truáng viïn àaån naâo. Àöi mùæt cuãa Àaåt saáng ngúâi. Cêåu ta keáohai dêy xanh-tuya àaån ga-rùng vö höëc hang, dûåa lûng vaâo vaách àaá ngöìi thúã vaâ cûúâi, caái miïång cêåu ta chaânh baânh. Coân chuá Tû Nghiïåp thò àùåt hai baân tay núi àêìu göëi, thúã döëc:

- Àaån noá ài biïët noáng lûng nghe!

Chuá cêìm möåt bùng töm-xöng lêíy ra möåt viïn coi thûã. Àaån múái tinh, vaâng choáe, sau àñt coá möåt chêëm sún tñm. Chuá àûa viïn àaån lïn muäi ngûãi röìi noái:

HOÂN ÀÊËT 77

- Meå, thúm nhaãn hïët sûác mêëy cha! Böå noá múái khui àaån thuâng ra maâ!

Chuá chuyïín caác bùng àaån cho anh em bùæn töm-xöng vaâ hoãi:

- Lêëy àûúåc mêëy cêy suáng?

- Saáu cêy, nùm ga-rùng, möåt töm-xöng.

Ba Reân àaáp, vaâ phaát ngay cho Tû Nghiïåp möåt khêíu ga-rùng keåp àêìy nhûäng lam àaån oáng aánh núi dêy àai. Tû Nghiïåp mûâng quaá, àûa tay ru run àúä lêëy cêy suáng nùång trôu maâ buång daå cûá baán tñn baán nghi, ngúä nhû chiïm bao. Chuá öm cêy suáng vuöët ve tûâ noâng túái baáng.

Ba Reân noái:

- Öng thêëy àúâi öng tûúi chûa? Múái vaác "ngûåa trúâi" àoá maâ bêy giúâ öng cêìm ga-rùng röìi!

- Thò phaãi tûúi vêåy múái àûúåc chúá.... Coá gan laâm giaâu maâ! Ï, suáng naây phaát luön chúá ta?

- Phaát luön. Mònh coân lêëy nûäa, thiïëu gò!

- Töi àûúåc thuã cêy ga-rùng naây thò chúi vúái noá coá chïët cuäng maát buång.

Ngaån cûúâi, moác vùæt cúm ra. Trúâi àaä gêìn àûáng boáng. Ai cuäng chúåt thêëy àoái buång, liïìn lêëy cúm vùæt höìi höm ùn nghiïën ngêëu. Moåi ngûúâi àang ùn nûãa chûâng thò Quyïn tûâ trong luöìn ra. Cö cêìm möåt xêu töm buái nûúác, ruát chia cho tûâng ngûúâi. Chia hïët xêu töm. Quyïn ngöìi neáp vaâo vaách àaá, húán húã rúâ coi nhûäng cêy suáng múái lêëy àûúåc. Laát sau, cö àïën bïn Ngaån, hai tay àùåt lïn ngûåc mònh nhû neán nöîi höìi höåp coân dêng àêìy:

- Höìi naäy, em thêëy anh chaåy vuåt ra!

- Em ngöìi úã göåp àaá phña sau anh aâ?

Quyïn gêåt àêìu. Cö chùm chuá nhòn Ngaån beã cúm àûa lïn miïång ùn ngon laânh. Laát sau, Quyïn noái gioång giêån döîi:

ANH ÀÛÁC 78

- Mêëy anh khöng tin tûúãng em, khöng chõu cho àaánh chaác gò hïët!

- Khöng phaãi khöng tin àêu, taåi chûa cêìn àoá thöi. Chûâng naâo cêìn túái em thò em àaánh, àûâng noáng.

3.

Thùçng Xùm tûâ tûâ múã heá mùæt...

Hùæn thêëy baã vai traái àau ï êím dûúái lúáp bùng. Höìi naäy hai viïn àaån töm-xöng àaä ghim vaâo àêëy. Nhûng hai viïn àaån àoá chûa giïët chïët hùæn. Bêy giúâ hùæn tónh laåi dêìn. Nùçm trong lïìu vaãi, hùæn nhúá laåi sûå viïåc vûâa xaãy àïën. Caái khuön mùåt cuãa tïn Viïåt cöång nhuá lïn sau mö àaá àaä nöí suáng vaâo hùæn hònh nhû laâ hùæn àaä gùåp úã àêu röìi. Nhûng hùæn khöng nhúá roä. Laâm sao hùæn coá thïí nhúá hïët àûúåc haâng trùm ngûúâi maâ hùæn gùåp hoùåc àaä giïët huåt. Tuy nhiïn hùæn ngúâ ngúå keá bùæn hùæn laâ möåt trong söë ngûúâi àaä tûâng giaáp mùåt vúái hùæn maâ hùæn àaä àïí sêíy. Àêy laâ lêìn àêìu tiïn hùæn bõ bùæn, phaãi boã cuöåc. Hùæn nghô buång: "Àaáng leä mònh phaãi boáp coâ trûúác noá".

Möåt tïn chuêín uáy y taá trûúãng àeo kñnh cêån ngöìi nhöím bïn caånh hùæn, baão:

- Vïët thûúng cuãa trung uáy khöng sao àêu

- Khöng sao haã?

- Khöng.... Nhûng coá thïí húi lêu laânh...

Xùm khöng hoãi nûäa. Hùæn àûa tay lïn ngûåc, rúâ rêîm caái hònh mùåt chùçn coá nanh ngaâ, mï muöåi nghô rùçng nïëu khöng coá caái mùåt chùçn êëy, chùæc àêu hùæn coân söëng. Lêu lùæm röìi hùæn m1i trúã laåi Hoân Àêët, maâ lêìn naáy hùæn laåi bõ àaánh traã dûä döåi. Àoá laâ àiïìu hùæn khöng ngúâ. Qua caái baäi chöng ban saáng vaâ hai lêìn thoåc vaâo hang àïìu bõ àaánh giaåt ra, hùæn thêëy Hoân Àêët höm nay coá caái gò khöng giöëng vúái Hoân Àêët thuúã hùæn coân laâm xïëp boát. Hùæn ngaåc nhiïn vaâ tûác giêån löìng löån. Hùæn nghô: "Khöng thïí nhû thïë àûúåc àêu, tao seä bùæn naát àêìu tuåi bêy". Hùæn liïëc nhòn vïët thûúng röìi àöåt ngöåt hoãi tïn y taá trûúãng.

- Àaä bùæt àêìu àaánh vö hang nûäa chûa?

HOÂN ÀÊËT 79

- Thûa anh Hai chûa?

- Sao khöng àaánh

- Chûa coá lïånh cuãa Böå chò huy

Xùm vuåt nhöím dêåy, nghiïën rùng treâo treåo:

- À.meå, gêìn möåt ngaân thùçng maâ khöng vö hang àûúåc, kïí tuåi noá bùæn mònh cûá teá suåm suåm, tûác muöën oái maáu.

- Thûa anh Hai, tuåi noá nêëp trong hang àoá coá thïë lùæm!

Xùm nñn lùång. Hùæn thêëy tïn chuêín uáy y taá trûúãng àoá noái àuáng. Thêåt, àaánh vö caái hang coá àêu phaãi dïî thò chñnh viïåc hùæn bõ thûúng nùçm àêy àaä noái roä àiïìu àoá.

- Höìi trûa coá mêëy öng cöë vêën Myä ài trûåc thùng xuöëng. Nghe àêu mêëy öíng cho lïånh cûá vêy siïët, thò tuåi noá thïë naâo cuäng chïët àoái chïët khaát. Töi cuäng múái àûúåc lïånh cuãa mêëy öng biïíu boã thuöëc àöåc xuöëng suöëi...

Tïn Xùm nghe noái, giêåt mònh nhöím dêåy, hoãi laåi:

- Boã thuöëc àöåc aâ

Tïn y taá gêåt àêìu, Xùm lo lùæng ra mùåt. Hùæn noái:

- Röìi nûúác àêu mònh uöëng? Dên trïn Hoân khöng biïët, uöëng chïët hïët coân gò?

- Ngùn suöëi laåi. Boã thuöëc àöåc úã khuác gêìn hang thöi!

Thùçng Xùm ngaã àêìu xuöëng. Hùæn nghô túái meå hùæn vaâ Caâ Myå. Höìi saáng, khi keáo quên àïën, hùæn coá gheá qua nhaâ. Meå hùæn hoãi hùæn vúái gioång khöng hùçn hoåc, maâ coáveã húi mûâng laâ khaác. Thaânh ra hùæn àêm vui. Bêy giúâ, hùæn chúåt naãy ra caái yá nghô giaá hùæn àûúåc vïì nùçm úã nhaâ thò chùæc sûúáng hún nùçm trong caái lïìu oi bûác naây. Hùæn liïìn noái vúái tïn y taá:

- Tao muöën vïì nhaâ baâ giaâ tao nùçm quaá!

Tïn naây lùæc àêìu:

ANH ÀÛÁC 80

- Khöng àûúåc, anh Hai nùçm úã àêy àïí laâm thuöëc chúá. Chûâng naâo vïët thûúng cuãa anh Hai laânh miïång thò c vïì.

- Nhùçm vaâi ngaây nûäa laânh miïång chûa?

- Vaâi ngaây nûäa thò chùæc khaá!

Tïn Xùm nùçm im, khöng noái chuyïån nûäa.

Xung quanh hùæn vêîn dêåy lïn nhûäng tiïëng öìn aâo. Boån lñnh àang ùn cúm. Voâng vêy cuãa chuáng bao quanh hang coá túái hai lúáp. Lúáp úã gêìn hang vaâ möåt lúáp úã gêìn xoám. Vaâo giúâ naây, boån lñnh úã xoám la caâ thaã rïíu vaâo caác nhaâ dên.

Möåt toaán lñnh baão an àïën quaán thñm Ba uá ngöìi noái chuyïån om soâm. Thñm yá tay khöng rúâi àûúåc caái coáng àong rûúåu. Höm nay, thñm toã ra möåt ngûúâi chuã quaán vui tñnh hïët sûác. Thñm goåi boån lñnh bùçng cêåu, noái chuyïån vúái chuáng ngoåt xúát:

- Mêëy cêåu ài nhû vêìy möîi thaáng àûúåc laänh mêëy ngaân?

- Mêëy ngaân? Möåt ngaân taám chúá mêëy! Thñm coi nhùæm bêëy nhiïu àoá coá àuã àuát löî miïång khöng?

Thñm Ba uá liïìn tröë mùæt, veã ngaåc nhiïn:

- Möåt ngaân taám aâ, böå mêëy cêåu noái giúän sao chúá?

Möåt ngaân taám laâm sao söëng! Vêåy vúå con chùæc coá laänh riïng?

- Laänh riïng cho maâ ham. Nöåi vuå chó coá bêëy nhiïu àoá thöi, baâ úi!

Thñm Ba uá liïìn buöng xuöi hai tay lïn bùæp vïë, chùåc lûúäi:

- Vêåy maâ lêu nay töi cûá ngúä mêëy cêåu ùn lûúng tïå gò cuäng cúä ba ngaân sùæp lïn!

Boån lñnh àïìu cûúâi vïì sûå hiïíu lêìm cuãa thñm Ba. Möåt ngûúâi haå sô traåc tuöíi bùm lùm, mùåt maây àen àuáa, toác búâm xúâm tröí túái mang tai, uöëng hïët ly rûúåu, cheáp miïång ngoá thñm Ba:

- Thñm laâm nhû tuåi Myä noá khöng biïët tiïëc tiïìn.

- Nghe noái Myä noá giaâu lùæm maâ?

HOÂN ÀÊËT 81

- Thò tuåi noá giaâu chúá.... Búãi giaâu nïn noá múái boã tiïìn ra mûúán tuåi töi ài àêy. Nhûng noá daåi gò mûúán giaá cao. Chó coá tuåi töi laâ daåi...

Ngûúâi haå sô noái túái àoá chúåt dûâng laåi àûa baân tay luöìn vaâo múá toác búâm xúâm cuãa mònh, veã mùåt coi moâi chaán ngaán vaâ rêìu rô lùæm, thñm Ba uá hoãi y:

- Xin löîi, cêåu ngûúâi xûá naâo?

- Töi göëc gaác úã Mùåc Cêìn Dûng!

Thñm Ba uá sûäng súâ:

- uãa, teá ra cêåu úã Maåc Cêìn Dûng, tûác laâng Bònh Hoâa?

- Phaãi thñm biïët xûá àoá sao?

- Trúâi àêët, höìi chûa giùåc giaä, töi lïn àoá laâm mùæm hoaâi maâ!

Röìi thñm Ba noái tiïëp, veã höì húãi:

- Cha chaã.... caái xûá gò maâ túái muâa caá daåi nöíi àùåc söëng! Ai muöën xuác bêy nhiïu thò xuác. Thiïåt ham laâm sao. Caác loác, caá treân, caá lòm kòm, àuã hïët, maånh ai nêëy bùæt.... Coân ruöång luáa saå úã àoá truáng àöí àöìng cûá möåt cöng hai chuåc giaå cêìm chùæc!

Ngûúâi haå sô nhöím túái, nhòn thñm Ba uá trên trên:

- uãa, coi böå thñm naây biïët xûá töi raânh dûä ha?

- Tûúãng úã àêu, chúá Mùåc Cêìn Dûng thò sao töi khöng biïët? úã àêy ài Mùåc Cêìn Dûng cuäng gêìn xïåu thöi, cêåu aâ!

Boån lñnh chùèng chuá yá gò vïì caái laâng mang tïn Khú-Me xa lùæc xa lú àoá. Chuáng uöëng rûúåu, traã tiïìn röìi vaác suáng ài lïåt bïåt vïì chöî àoáng quên. Chó coân ngûúâi haå sô àen àuáa kia ngöìi laåi. Àöi mùæt cuãa y giúâ àoã hoe. Ngöìi xöëm göëi trïn böå vaán giûäa tiïåm, y cûúâi coi nhû mïëu, röìi lêëy mu baân tay vuång vïì chuâi mêëy gioåt rûúåu giêy trïn böå rêu luán phuán chûa caåo.

Thñm Ba uá hoãi:

- Cêåu uöëng nûäa thöi?

ANH ÀÛÁC 82

Hai tay y vöåi chùæp caái ly àûa túái.

- Cho töi möåt ly nûäa.

Thñm Ba uá muác rûúåu trong huä, roát àêìy traân caái ly ngûúâi haå sô àang cêìm:

- Höìi úã Mùåc Cêìn Dûng, cêåu sanh söëng nghïì chi?

- Töi mêìm ruöång. Thaáng trûúác thó dùng cêu àùåt lúâ.

- Cêåu ài lñnh lêu chûa?

- Hai nùm röìi.

Thñm Ba uá vaãnh baân tay chùån nheå öëng tay aáo cuãa ngûúâi haå sô:

- Khoan cêåu àúåi chuát xñu, àïí töi ài nûúáng con mûåc cho cêåu nhêåu!

Noái àoaån, thñm mau mùæn vúái tay lïn tuám mûåc treo baán, ruát lêëy möåt con. Röìi cêìm con mûåc, thñm laåch baåch ài vaâo bïëp. Ngûúâi haå sô àïí ly rûúåu xuöëng, ngöìi àúåi. Coi böå y caãm àöång. Khi muâi mûåc nûúáng trong bïëp toãa lïn thúm tho y hñt hñt caánh muäi:

- Cha.... mûåc thúm quaá!

Thñm Ba uá trúã ra, tay keåp chiïëc àôa nhöm àûång con mûåc nûúáng. Trong àôa coân coá möåt caái cheán nhoã. Thñm troã caái cheán noái:

- Coá cheán dêëm úát àêy, cêåu chêëm maâ ùn!

- Da...

Ngûúâi haå sô cêìm con mûåc, dûát mêëy caái rêu boã vö cheán dêëm, röìi lêëy hai ngoán tay keåp vúát ra, thong thaã àûa lïn miïång nhai. Thñm Ba ngöìi khoanh tay rïë núi goác vaán nhòn ngûúâi haå sô uöëng rûúåu. Chúåt thñm hoãi:

- Sao cêåu khöng úã nhaâ mêìm ruöång, ài lñnh chi cho cûåc?

Ngûúâi haå sô cêìm àïí ly rûúåu xuöëng, lùång thinh, gaäi gaäi àêìu. Möåt laát say y múái noái:

- Taåi töi ngu. Töi ngu quaá. Maâ khöng phaãi chó coá möåt mònh töi...

HOÂN ÀÊËT 83

- Ài àêy coá cêåu naâo cuâng xûá súã vúái cêåu khöng?

- Coá böën nùm àûáa.... Tuåi noá khöng úã taåi Mùåc Cêìn Dûng nhûng cuäng úã cêån àoá. Thùçng thò úã Vônh Hanh, thùçng thò úã Nùng Guâ...

- AÂ xin löîi cêåu, noái chuyïån naäy giúâ maâ töi sú yá quïn khöng hoãi thùm cêåu thûá mêëy chúá?

- Daå töi tïn Cú, thûá chñn.

Thñm Ba uá gêåt àêìu. Röìi thñm noái, veã súå sïåt:

- Höìi saáng túái giúâ "àuång" trong hang Hoân dûä quaá, khöng biïët ra sao? Nghe suáng bùæn àiïëc àai.

Haå sô Cú baão:

- ÖÌ tuåi biïåt kñch àöåt vö hang àoá, maâ àïìu bõ àaánh chaåy döåt ra hïët röìi. Mêëy öíng úã troãng böå àöng lùæm hay sao maâ chöëng cûå gùæt mêëu. Höìi saáng túái giúâ "liïím" tuåi töi gêìn hai chuåc thùçng röìi!

- Töi thêëy bao nhiïu voäng úã trong xoám àïìu bõ lêëy hïët

- Thò àïí khiïng tuåi bõ thûúng maâ...

Haå sô Cú cêìm ly rûúåu nhoáng túái, hoãi ngoã:

- Neâ, thñm noái thiïåt cho töi biïët, mêët öíng ruát vö trong hang coá àöng khöng thñm?

- Töi àêu coá biïët mêëy öíng àöng hay ñt!

Haå sô Cú buöng ly rûúåu, neát mùåt rêìu rêìu:

- Thñm maâ khöng biïët.... Thñm noái àïí tuåi töi coân biïët maâ laánh neá. Àêy röìi thïë naâo cuäng túái lûúåt tuåi töi phaãi vö hang. Thiïåt laâ ngaán. Coi böå mêëy öíng trong hang quyïët tûã quaá xaá!

Thñm Ba uá àêåp kheä baân tay xuöëng göëi nghe caái "chaách":

- Chúá khöng quyïët tûã? Töi hoãi cêåu, giaã tyã cêåu bõ ngûúâi ta àeâ xuöëng cùæt cöí, cêåu muöën söëng thò phaãi laâm sao? ñt ra cêåu phaãi lûâa thïë chuåp dao hoùåc boáp hoång caái ngûúâi lñnh cùæt cöí cêåu, röìi phoác chaåy, thò

ANH ÀÛÁC 84

múái söëng àûúåc, chúá cêåu nùçm im ùæt cêåu phaãi chïët.... Mêëy öíng cuäng vêåy àoá, cêåu aâ!

Haå sô Cúâ gêåt àêìu:

- ÖÌ, con truâng àaåp riïët noá cuäng phaãi oùçn, huöëng chi laâ mêëy öíng. Y dûâng laåi giêy lêu, röìi tiïëp:

- Noái thiïåt vúái thñm, töi khöng ham àuång àöå vúái mêëy öíng àêu. Töi muöën vïì nhaâ mêìm ruöång, dùng cêu àùåt truám bùæt lûún bùæt caá nhêåu chúi khoãe hún. Chùæc thñm biïët kinh Höåi àöìng?.... Vúå töi noá úã àoá dïåt chiïëu nuöi con. Töåi nghiïåp...

- Àoá, àoá!- Thñm Ba uá kïu lïn: - Röët cuöåc ngûúâi àúân baâ cuäng chõu caãnh khöí, cêåu thêëy chûa? Töi khen cho cêåu àaânh loâng boã vúå con maâ ài. Kïí cêåu cuäng laâ ngûúâi loâng gang daå àaá!

Haå sô Cú nghe noái àûa tay rúâ rêîm bûát bûát cöí aáo:

- Trúâi úi, thñm Ba, thñm Ba.... Töi khöí lùæm, thñm Ba aâ! Y kïu lïn röìi boã ly rûúåu, bûúác xuöëng àêët, lï àöi giaây böë coá mùæt caá ài xïình xïåch túái bïn cêy cöåt. Àûáng dûåa cöåt, ngûúâi haå sô ngoá möng qua miïåt Vaâm Rùng. Y ngoá qua nhûäng caánh àöìng nêu nhaåt traãi daâi túái ven cêy xanh muâ. Vaâ nuái Ba Thï tim tñm, voâi voäi úã trûúác mùåt laâm buång daå y chïët àiïëng. Maäi möåt luác lêu, y múái trúã vaâo khoaác cêy suáng trûúâng maát, moác tuái aáo gom nhoáp mêëy àöìng baåc leã:

- Thñm tñnh bao nhiïu töi traã.

Thñm Ba lùæc àêìu:

- Thöi, chuát àónh maâ tiïìn baåc gò cêåu!

Haå sô Cú êëp uáng:

- Khöng, àïí töi traã, àïí töi traã maâ!

- Töi noái laâ töi khöng lêëy.... Gùåp cêåu, töi coi nhû ngûúâi böín súã....

Haå sô Cú noái:

- Vêåy töi caám ún thñm.... Thöi töi vïì, nghe thñm!

HOÂN ÀÊËT 85

Trïn àûúâng vïì chöî àoáng quên, loâng haå sô Cú thêëy vui vui khi nghô túái thñm Ba uá, ngûúâi àaân baâ chuã tiïåm beáo mêåp maâ töët buång. Vaâ nhêët laâ thñm ta laåi biïët rêët roä xûá quï cuãa y. Trúâi úi, thñm ta nhùæc laâm chi muâa caá, nhùæc laâm chi àöìng ruöång khiïën loâng y böìi höìi quùån thùæt. Y nhúá ngaây naâo y àaánh cöå trêu chúã luáa mûúán. Cöå trêu chaåy bùng bùng trïn àöìng luáa múái gùåt. Àoá àêy, caác traåi ruöång nöíi khoái cúm chiïìu. Röìi muâi thúm cuãa nhûäng nöìi cúm gaåo múái, muâi caá loác nûúáng trui khen kheát. Luä con nñt ài bûát höi caá àòa, ài moát luáa thêëy y àaánh cöå ngang àïìu chaåy uâa theo kïu cho chuáng ài keá. Thiïåt laâ vui laâm sao! êëy, cuäng vaâo caái daåo thaáng chaåp naây àêy. Muâa taát àòa nöëi àuöi muâa gùåt. Y nhúá khön xiïët caái caãnh ngaây chaång vaång trong àöìng. Sau bûäa cúm mùæm kho böng suáng ngon laânh, caái traåi ruöång àöët àöëng un lïn, sûãa soaån caâ lan àaåp luáa töëi. Vaâ y cêìm cêy moá sêíy xöëc luáa cho trêu keáo truåc àaåp qua. Tuåi àaân baâ con gaái dï luáa gêìn àoá cûúâi noái vang rên. Röìi trùng lïn. Y vêîn vûâa tiïëp tuåc xöëc luáa, vûâa noái caâ rúän vúái mêëy àûáa con gaái dï luáa bïn caånh.

.... Caái àúâi y cuäng àaä coá luác vui veã thaãnh thúi nhû thïë. Luác khaáng chiïën, y cuäng vö du kñch àaánh Têy. Hoâa bònh y cûúái vúå, röìi cúâ baåc. Y cúâ baåc riïët maâ xa àöìng ruöång, boã bï vúå con, boã caã caái lúåp caái lúâ àïí vö lñnh dên vïå. Tûâ dên vïå y trúã thaânh lñnh baão an khöng mêëy chöëc. Ban àêìu coân àoáng úã Long Xuyïn, sau lïn Raåch Giaá. Y ài lñnh lêu maâ khöng lïn khoãi caái chûác haå sô, vò y khöng daám giïët ngûúâi nhû nhûäng tïn lñnh khaác. May thay, caái göëc cuãa ruöång àöìng coân giûä y laåi úã mûác ngûúâi lñnh àaánh thuï. Nhiïìu trêån caân, tuåi lñnh cûá àaåp bûâa lïn maå, nhûng y laåi ài traánh löëi khaác, vò chñnh y àaä coá luác gieo cêy maå àoá. Cuäng nhû chûa luác naâo y daám cêìm suáng nhùæm möåt con trêu maâ bùæn.

Àïën Hoân Àêët naây, y laâ möåt trong söë nhûäng ngûúâi lñnh chùèng thiïët tha gò sûå àaánh chaác. Luác lïn àûúâng haânh quên, y chó mong súám súám trúã vïì. Khi thêëy chó coá möåt buöíi saáng maâ lñnh àaä chïët vaâ bõ thûúng ba böën chuåc, y ghï quaá. Y àêu laå gò nhûäng ngûúâi du kñch. Y hay ngêîm nghô nïëu y voát chöng cùåm ruöång thò cêy chöng cuãa y cuäng seä àêm chïët bêët cûá thùçng naâo xöng qua ruöång y nhû vêåy.

Caái khoaãng caách biïåt, caái raänh ngùn àöi giûäa haå sô Cú vaâ nhûäng ngûúâi maâ boån giùåc goåi laâ "Viïåt Cöång" buöåc y phaãi àaánh àoá, khöng coá gò laâ sêu xa caã. Y cêìm suáng bùæn vaâo hoå khöng àaânh. Ngoán tay y boáp coâ suáng khöng quaã quyïët chi hïët.

ANH ÀÛÁC 86

Y thêëy ngûúâi du kñch àoá giöëng hïåt nhû y, vò hêìu hïët hoå cuäng àïìu laâ dên laâm ruöång, dùng cêu àùåt truám, nhû y vêåy.

Nghe noái cuöåc bao vêy naây coá thïí keáo daâi, y àêm lo. Trïn àûúâng ài tûâ quaán thñm Ba uá úã vïì tiïíu àöåi, haå sô Cú têm trñ cûá àïí àêu úã miïåt laâng cuä. Vaâ caái cêu thñm Ba uá noái "tûâ àêy ài Mùåc Cêìn Dûng gêìn xïåu" cûá gúåi àïën cho y möåt yá àõnh taáo baåo.

4.

Cho túái chiïìu, khöng coá möåt cuöåc xö xaát naâo xaãy ra. Ngûúâi ta khöng nghe tiïëng suáng nöí dûä döåi nhû ban saáng vaâ trûa. Chó coá tiïëng suáng cuãa boån giùåc bùæn trêu nöí leã teã úã ven àöìng. Nhûäng con trêu bõ bùæn khuyåu giûäa ruöång, röëng daâi. Khùæp Hoân Àêët ai cuäng nghe tiïëng röëng thaãm thiïët cuãa nhûäng con vêåt hiïìn laânh êëy. Bêëy giúâ nùæng bùæt àêìu nhoâa ài trong vûúân laá. Vaâ khi gioá biïín múái thöíi vïì Hoân möîi luác möåt nhiïìu hún thò tûâ rùång Thêët Sún xanh muâ kia thêëy chúáp trùæng nhûäng caánh coâ.

Chiïìu naâo cuäng vêåy, vaâo löëi naây, àaân boâ laåi trúã vïì. Sau möåt ngaây ài kiïëm ùn úã chöën xa, nhûäng con coâ bay vïì Hoân Àêët, núi coá khöng biïët bao nhiïu caái töí rú, vùæt veão trïn àoåt xoaâi, núi chuáng söëng tûâ àúâi naây àïën àúâi khaác. Àaân coâ cûá möîi luác möåt hiïån roä, vúái nhûäng àöi caánh hònh dêëu úá. Vaâ sau lûng chuáng sùæc nuái àaä chuyïín tûâ maâu xanh lam sang maâu tñm ngùæt thò àaä coá thïí àïëm àûúåc tûâng con coâ bay vêîy, la laã. Nhûng chiïìu höm nay àaân coâ àêìu tiïn vïì túái vûâa xuöëng vûúân xoaâi Hoân Àêët thò chuáng xao xaác vuåt bay lïn hïët caã. Suáng tûâ bïn dûúái bùæn lïn "boác buâm, boác buâm". Trong buöíi chiïìu taâ, coá mêëy con coâ bõ truáng àaån, xoaåc àöi caánh trùæng, tûâ khöng trung rúi thùèng xuöëng. Nhûng con coâ sau sùæp haå caánh àïìu kinh haäi kïu reá, cêët lïn. Chuáng liïång nhiïìu voâng trïn cao röìi cuöëi cuâng chúáp chúáp bay vïì phña Hoân Me.

Meå Saáu àûáng núi bêåc thang nhaâ nhòn thêëy àaân coâ khöng haå caánh xuöëng vûúân àûúåc, loâng meå àau nhû cùæt. Meå ngöìi bïåt xuöëng bêåc thang, ngoá vïì phña hang Hoân bõ cêy cöëi che phuã. Buång daå meå caâng thïm lo bêën. Höìi saáng túái giúâ meå coá laâm àûúåc cöng viïåc gò àêu. Hïët chaåy vaâo laåi chaåy ra. Böîng dûng bêy giúâ caái nhaâ chó coân trú laåi coá möîi mònh meå. Hai chõ em Quyïn, Sûá vaâo hang thò àaä àaânh, àïën nhû con beá Thuáy noá vaâo trong àoá laâm chi, àïí meå àaä lo laåi caâng lo thïm. Höìi saáng, khi boån giùåc vaâo túái xoám, thùçng Xùm àaä gheá vaâo nhaâ meå suåc

HOÂN ÀÊËT 87

kiïëm. Noá hoãi: - "Hai àûáa con gaái nhaâ baâ àêu". Meå àaáp -"Thêëy mêëy öng vö, tuåi noá súå chaåy àêu töi cuäng khöng biïët!" Boån giùåc noái: - "Tröën vö hang hïët röìi chûá gò, tûúãng tuåi töi khöng biïët haã? Cho baâ hay, chuyïën naây tuåi töi tiïu diïåt hïët Viïåt cöång úã àêy röìi àoáng boát luön chúá khöng phaãi nhû lêìn trûúác àêu. Tûúãng tröën vö hang laâ ïm sao. Tuåi töi àaánh vö, bùæt àûúåc àûáa naâo möí buång àûáa nêëy cho coi!". Chuáng noái thïë röìi boã ài. Möåt laát sau, suáng lúán ngoaâi taâu bùæn lïn Hoân nöí rung rinh nhaâ cûãa. Meå Saáu phaãi xuöëng hêìm nuáp. Dûát trêån suáng lúán röìi, meå vûâa chui lïn thò laåi nghe suáng to suáng nhoã röå lïn phña hang Hoân. Meå bùæc thang leo lïn doâm qua maái haâ sau, thêëy cêy cöëi úã hang Hoân bõ àaån cheám saã, nhû coá baân tay vö hònh àang phaát cho caác nhanh maäng cêìu, nhaánh xoaâi ruång xuöëng möåt caách khöng thûúng tiïëc. Kïë meå nghe suáng tûâ trong hang Hoân bùæn ra. Tiïëng lûåu àaån nöí êìm êìm. Chõ Hai Theáp böìng con tûâ àùçng nhaâ chaåy àïën, kïu:

- Maá saáu úi!

Chõ hai Theáp chaåy rêìm rêìm vö nhaâ. Khöng thêëy meå Saáu àêu. Chõ höët hoaãng kïu;

- Maá Saáu, maá Saáu!

- Tao àêy neâ!

Meå Saáu úã trïn maái nhaâ noái. Chõ Hai Theáp ngûúác lïn hoãi:

- Maá lïn trïn àoá coi àoá haã? Coá ngoá thêëy gò khöng?

- Àêu coá thêëy gò. Chó thêëy nhaánh cêy ngaä liïåt.

Meå Saáu hai tay võn thang, bûúác xuöëng. Meå nùæm tay chõ Hai Theáp, noái tiïëng àûúåc tiïëng khöng:

- Àaánh röìi, noá àaánh vö hang röìi, vúå Hai Theáp aâ!.... Trúâi úi, khöng biïët trong àoá anh em chöëng cûå ra laâm sao. Tao lo cho mêëy àûáa noá quaá. Suáng öëng àêu coá bao nhiïu...

Chõ Hai Theáp àùåt thùçng nhoã ba thaáng xuöëng vaán, àûáng im, lùæng tai. Chõ noái:

- Maá nghe khöng, lñnh noá la gò dûä quaá!

ANH ÀÛÁC 88

Meå Saáu cuäng lùæng tai cöë nghe, nhûng tai meå khöng nghe àûúåc tiïëng la úã xa vùèng túái. Chõ Hai Theáp haå gioång:

- Khöng sao àêu, con nghe ba sùæp nhoã noái úã trong haâng àoá vûäng lùæm, tuåi noá khöng dïî dêìu gò traân vö àûúåc àêu!

- ÛÂ, noá khöng traân vö àûúåc liïìn, nhûng cho laâ noá khöng vö àûúåc ài, maâ noá cûá vêy riïët, röìi anh em úã troãng lêëy cúm gaåo àêu ùn?

- Maá àûâng lo, coá gaåo!

Meå Saáu khöng noái nûäa, keáo röí àûång trêìu, tïm gêëp möåt miïëng. Sùæp boã miïëng trêìu vö miïång, böîng meå laåi noái:

- Tao hoãi vúå Hai Theáp, coá gaåo laâ coá vêåy, chúá lêëy nûúác àêu maâ nêëu cúm, khöng leä ùn gaåo söëng aâ?

Chõ Hai Theáp àang vaãnh tay quïåt muäi cho thùçng con nhoã löìm cöìm boâ trïn vaán, nghe Meå Saáu hoãi chõ cuäng lo, vaâ chõ cuäng biïët giùåc àoáng chiïëm suöëi Lûún röìi. Nhûng chõ àaáp:

- Mêëy öng mònh thïë thêìn dûä lùæm, leä naâo chõu ùn gaåo söëng.... ñt nhêët cuäng rang gaåo maâ ùn chúá!

Suöët buöíi saáng, meå Saáu thêëp thoãm khöng yïn.

Chõ Hai Theáp sang thùm meå Saáu möåt chuát röìi böìng con vïì ngay. Tûâ töëi höm kia, anh Taám Chêën àaä àïën úã taåi nhaâ chõ maâ khöng möåt ai trong xoám biïët caã. Ngay meå Saáu cuäng khöng biïët nûäa. Luác chõ Hai Theáp trúã vïì bïn nhaâ röìi, meå Saáu ài cho heo ùn. Ngöìi luâa tay vaâo maáng caám, niïång meå lïu heo, nhûng loâng meå thò hûúáng caã vïì hang Hoân. Thêåt, böîng nhiïn maâ têët caã ruöåt raâ cuãa meå àïìu bõ dûát ra àïí trong hang Hoân àoá. Con gaái lúán, con gaái uát, con chaáu ngoaåi cûng nhû trûáng moãng àoá chùèng phaãi laâ nguöìn söëng cuãa caã àúâi meå laâ gò! Röìi coân con rïí vaâ nhûäng anh em khaác, àïìu nhû ruöåt thõt caã. Bêy giúâ têët caã àïìu àang àùåt mònh trong tònh huöëng khoá khùn. Sûå söëng vaâ caái chïët nhû àaä àïí lïn cên, maâ baâ meå laâ ngûúâi àang höìi höåp nhòn coi caái cên êëy. Mùåc dêìu meå cuäng àaä tûâng nïëm nöîi lo êu kiïíu nhû thïë, nhûng trûúác kia nöîi lo êu cuãa meå daân traãi ra, chúá àêu coá cêu thuác, gom laåi ghï súå nhû bûäa nay.

HOÂN ÀÊËT 89

Àïm xuöëng töëi mõt. Meå Saáu quúâ quaång ài àöët àeân. Cêy àeân öëng khoái chaáy lïn caâng soi roä sûå tröëng traãi cuãa gian nhaâ. Meå Saáu ngöìi dûúái vaán möåt luác, böìn chöìn chõu khöng nöíi, múái ài thùæp ba cêy nhang. Meå thùæp nhang àûáng trûúác baân thúâ chöìng, lêm rêm khêën:

- Öng söëng khön thaác thiïng, phen naây raáng phoâ höå cho sùæp con chaáu cuãa öng àûúåc tai qua naån khoãi...

Meå xaá xaá mêëy caái röìi cùæm nhang vaâo chiïëc lû hûúng àùåt trïn baân thúâ. Vûâa luác êëy chúåt trong xoám coá tiïëng loa àöåt ngöåt nöíi lïn. Meå giêåt mònh chaåy ra cûãa, tiïëng loa theát vang vang:

- Nghe àêy, nghe àêy. Quên àöåi Viïåt Nam cöång hoâa thöng baáo cho dên trïn Hoân àûúåc roä, höm nay quên àöåi àaä chaåm suáng vaâ tiïu diïåt àûúåc nhiïìu tïn cöång phó. Hiïån chuáng coân àang ngoan cöë chui ruác trong hang àïí chöëng laåi. Quên àöåi seä tiïëp tuåc tiïu diïåt chuáng. Chuáng töi xin baáo cho àöìng baâo biïët bùæt àêìu tûâ chñn giúâ saáng mai cêëm tuyïåt khöng ai àûúåc leáo haánh ra suöëi. Nghe àêy, nghe àêy, quên àöåi Viïåt Nam cöång hoâa...

Meå Saáu nghô buång: "Cêëm dên khöng àûúåc ra suöëi aâ? Tuåi maây mûu tñnh chi àêy? Chaâ.... noá noái noá tiïu diïåt àûúåc nhiïìu anh em mònh. Chùæc noái laáo. Höìi saáng nghe chó coá hai ngûúâi mònh bõ thûúng, möåt chuá laâ Thêím, hai laâ thùçng Beá con Tû Rêu.... khöng biïët sau coân coá ai bõ thûúng thïm khöng?"

Tiïëng loa cuãa giùåc vêîn coân theát reá trong xoám. Luác tiïëng loa im ài, chúåt coá tiïëng kïu cêíng cêíng ngoaâi ngoä. Meå Saáu vaâo nhaâ cêìm cêy àeân. Trúã ra meå thêëy möåt con choá mûåc nhoã chaåy quêën túái bêåc thang. Ài sau con choá coân coá boáng ngûúâi. Meå Saáu nhûúán mùæt nhêån ra laâ thùçng uát, con cuãa chuá Tû Rêu. Thùçng uát mùåc caái aáo len daâi tay, vaåt aáo nheát trong quêìn cuåt. Noá ài lon ton túái bêåc thang, nhaãy riïët lïn. Meå Saáu hoãi:

- Maây àoá haã uát?

Thùçng uát vûâa thúã vûâa àaáp:

- Daå, ba con biïíu con vö àêy nguã. Ba con noái töëi nay baâ Saáu úã nhaâ möåt mònh...

ANH ÀÛÁC 90

- Vêåy aâ?.... Böå maây úã ngoaâi baäi chaåy u vö àêy sao maâ thúã haâo hïín dûä vêåy?

- Daå!

Thùçng uát noái vaâ ài vaâo. Nùm nay thùçng uát múái mûúâi ba tuöíi, maâ coi tûúáng àaä vaåm vúä. Nûúác da noá àen, àêìu húát troåc, toác xûãng rûãng nhû böng gaáo. Böå mùåt noá coi liïëng lùæm, nhêët laâ caái traán vöì cuãa noá coi múái lò lúåm laâm sao. Vö nhaâ röìi, noá vêîn khöng ngöìi yïn àûúåc cûá chaåy loâng voâng, tùæc lûúäi kïu con mûåc chaåy theo. Giúän vúái con choá möåt höìi, thùçng uát lùn kïình ra vaán. Laát sau, noá ngoác àêíu hoãi meå Saáu nhaâ coá coân cúm nguöåi khöng. Meå Saáu ngaåc nhiïn nhòn noá:

- Böå maây chûa ùn cúm sao?

- Con ùn cúm höìi xïë lêån!

Meå Saáu àûáng dêåy cêìm àeân, noái vúái noá:

- Ài xuöëng àêy!

Thùçng uát löìm cöìm trúã dêåy, theo meå Saáu xuöëng bïëp. Meå bûng nöìi cúm vaâ möåt ú caá kho doån ra böå vaán kï caånh bïëp. Thùçng uát lêëy cheán, leo lïn vaán. noá tûå xuác cúm, chan nûúác caá, röìi ngöìi xïëp bùçng ùn riïët. Meå Saáu noái:

- Höìi chiïìu tao nêëu cúm àoá chúá tao coá ùn höåt naâo àêu. Ba maây coá gheá àêy. Nghe noái thùçng Beá anh maây bõ thûúng, ba maây lo lùæng maâ khöng noái chi hïët!

- Ba con noái khöng àaánh giùåc thò thöi chúá àaánh giùåc thò bõ thûúng laâ thûúâng.

Meå Saáu noái:

- Coân maây, nghe anh maây vêåy, maây súå khöng uát?

- Con khoãi súå, baâ Saáu aâ. Con liïång lûåu àaån chïët baâ noá hïët chúá súå!

Meå Saáu phò cûúâi:

- Maây coân con nñt ai daám giao lûåu àaån cho maây maâ maây liïång!

HOÂN ÀÊËT 91

Thùçng uát ngoá Meå Saáu, mêëp maáy möi tñnh noái gò röìi thöi, bûng cheán cúm lïn ùn. Vaâ hïët cúm, noá thoåc cheán vö nöìi maâ xuác. Meå Saáu la:

- Caái thùçng naây, coá àuäa bïëp sao khöng chõu búái?

Thùçng uát cûúâi hïì hïì:

- Xuác mau hún. ÚÃ àoá búái thò ùn thïm àûúåc möåt cheán nûäa röìi!

Meå Saáu hïët biïët noái sao vúái noá, lùæc àêìu:

- Cha con maây taánh hïåt nhû nhau. Túái ùn cúm thò cuãng ùn höët ùn taáp!

Thùçng uát laâm thinh, ùn thïm ba cheán cúm nûäa röìi boã àuäa àûáng dêåy. Noá xúán xaác bûúác ra sau lêëy gaáo muác nûúác trong lu uöëng ûâng ûåc. Trúã vö noá theâ lûúäi liïëm voâng quanh meáp, àûa tay vuöët vuöët caái buång to tûúáng, àuãng àónh ài ra nhaâ trûúác. Ngöìi núi böå vaán, noá àong àûa chên chúi möåt luác röìi nùçm ngaã ra:

- Con nùçm àêy, coân baâ Saáu nùçm trong ghen!

- Maây nùçm àêu àoá thò nùçm!

Meå Saáu noái vaâ liïång cho noá caái mïìn. Noá chuåp caái mïìn, hêët tung ra àùæp kñn caã ngûúâi. Meå Saáu ngöìi xöím möåt göëi, ngoaáy trêìu, cheáp miïång:

- Cha.... àïm nay khöng biïët con Thuáy úã trong hang nguã nghï ra laâm sao? Súå tuåi noá àaánh vö nûäa quaá!

Thùçng uát nùçm trong mïìn noái:

- Ban àïm tuåi noá khöng daám vö hang àêu!

- Sao maây biïët? Maây thò caái gò cuäng biïët hïët haâ!

- Thiïåt maâ.... Phaãi chi con àûúåc úã trong hang con khoaái gùæt. Nguã úã troãng chùæc êëm lùæm! Maâ húi ngaán...

- Ngaán caái gò?

- ÚÃ trong hang coá chön xûúng mêëy chuá chïët höìi àoá. Ghï lùæm! Súå mêëy öíng nhaát lùæm!

ANH ÀÛÁC 92

Meå Saáu nghiïm neát mùåt baão:

- Noái bêåy neâ, mêët chuá baác cuãa maây hy sinh cho caách maång maâ khöng leä ài nhaát maây sao? Tûâ raây tao cêëm maây khöng àûúåc noái vêåy nûäa, nghe uát?

Thùçng uát bõ meå Saáu rêìy, noá nùçm im khöng noái nûäa. Meå Saáu ngöìi nhai trêìu boãm beãm möåt laát röìi bûúác ra àoáng cûãa. Meå thöíi tùæt àeân, ài nùçm. Thùçng uát töëc mïìn hoãi kheä:

- Baâ Saáu caâi cûãa kyä hön?

- Tao caâi röìi!

Thùçng uát laåi truâm mïìn. Nhûng noá cûá lùn qua trúã laåi. Meå Saáu húi lêëylaâm laå: "Thùçng naây bûäa nay khöng biïët coá chuyïån gò maâ cûá röåt reåt hoaâi. Noá coân hoãi minh coá gaâi cûãa kyä khöng. Moåi bûäa laåi àêy nguã, hïî nùçm xuöëng laâ noá ngaáy liïìn maâ!"

Nhûng meå nghô chùæc noá ùn cúm no nïn tûác buång khoá nguã, vaâ meå khöng àïí yá nûäa. Meå nùçm trùn trúã, khöng sao dûát àûúåc nöîi lo. Meå laåi hònh dung ra hang Hoân. Caái hang àoá caâng chêët thïm vaâo loâng meå bao nhiïu laâ lo êu, höìi höåp. Cûá möîi luác meå caâng caãm thêëy phaãilaâm möåt caái gò àïí ngùn chùån búát sûác têën cöng cuãa boån giùåc, àïí nhûäng voâng vêy cuãa chuáng phaãi daän ra. Meå muöën bûát caái voâng àai hung haän siïët chùåt laåi hoâng dêåp tùæt nguöìn thûúng yïu vaâ sûå söëng cuãa àúâi meå.

Trong àïm töëi, khi Meå Saáu trúã vïì vúái nöîi lo lùæng cuãa meå thò thùçng uát vêîn chûa nguã. Noá coá nöîi lo riïng cuãa noá maâ meå Saáu khöng hïì hay biïët.

Thùçng uát àang mûúâng tûúãng nhúá laåi daáng dêëp möåt traái lûåu àaån MK3 múái tinh, thûåc sûå chñnh tay noá àaä àûúåc cêìm, vaâ hiïån giúâ àang thuöåc vïì noá. Suyát nûäa thò ban naäy noá àaä löå ra vúái meå Saáu laâ noá coá traái lûåu àaån êëy röìi. May quaá, noá kõp ghòm laåi. Noá khöng thïí noái vúái ai khaác. Bêy giúâ möîi möåt tiïëng àöång ngoaâi ngoä, möåt tiïëng choá suãa trùng cuäng khiïën thùçng uát giêåt mònh, dúåm bêåt dêåy. Noá àaä sûãa soaån àöi chên cuãa noá röìi. Hïî nghe tiïëng giaây lñnh ài vö laâ hùæn seä voåt ngay ra cûãa sau. Caái saân laãnh nhaâ meå Saáu noá àaä àïí yá, thêëy coá húi cao, nhûng noá lûúång sûác noá coá thïí nhaãy xuöëng àïí chaåy.

HOÂN ÀÊËT 93

Nhûng taåi sao thùçng uát laåi cûá lo ngay ngaáy súå lñnh vö nhaâ? Sao noá nùçm àêy maâ noá cûá tñnh chuyïån chaåy tröën?

Chuyïån naây cuäng chó coá möåt mònh noá biïët.

Höìi xïë, nhaâ noá ùn cúm súám. Ba noá baão: - "uát aâ, töëi nay maây ài laåi nhaâ baâ Saáu nguã. Baâ Saáu úã nhaâ coá möåt mònh". Thùçng uát liïìn "daå" röìi kïu con Mûåc xuöëng cuöìng búi ài ngay. Nhûng luác noá cùåp xuöìng ài túái vûúân dûâa thò möåt töëp lñnh ngöìi dûúái göëc dûâa ngoá thêëy, ngoùæc noá:

- Ï, laåi àêy taonoái caái naây nghe maây nhoã?

- Öng noái caái chi? Noá hoãi.

Maây biïët leo dûâa khöng?

Thùçng uát múái dúåm miïång àõnh traã lúâi "khöng", mùåc duâ leo dûâa laâ nghïì cuãa noá. Nhûng noá thêëy tuåi lñnh thaáo xanh-tuya àaån vaâ lûåu àaån boã àêìy trïn têëm caãi baåt thò noá laåi àöíi yá, sanh ra muöën caâ raâ laâm quen vúái tuåi lñnh. Noá àaáp:

- Biïët chúá.... Mêëy öng muöën beã dûâa ùn haã?

- ÖÌ, leo beã vaâi traái dûâa mêìy! Beã xuöëng tuåi mònh chùåt uöëng chúi!

- Beã thò beã!

Thùçng uát noái röìi thoát leo liïìn. Tuåi lñnh àûáa naâo cuäng khen thùçng uát leo dûâa gioãi hún soác. Maâ thêåt, trong nhaáy mùæt, noá àaä lïn túái ngoån dûâa. Noá vùån cho dûâa ruång xuöëng bõch bõch. Tuåi lñnh hñ hûãng öm möîi thùçng möåt traái. Thùçng uát beã têët caã böën traái röìi tuöåt xuöëng. Möåt thùçng lñnh lùn vïì phña noá möåt traái. Noá lùæc àêìu:

- Töi khöng uöëng àêu, thûá naây töi uöëng hoaâi!

Boån lñnh lêëy dao gùm cheám vaåt dûâa saåt saåt. Thùçng uát ngoá thêëy tuåi lñnh cheám vuång quaá, noá múái giaânh dao cheám. Noá cheám traái dûâa naâo coi cuäng muöën uöëng chúá khöng sêìn suâi dú daáy. Noá ngùæm nghña cêy dao gùm Myã cuãa tuåi lñnh, khen cêy dao töët, àoaån chöìm túái àuát do vö caái voã giùæt núi xanh-tuya. Tuåi lñnh uöëng dûâa xong nùçm ngaã ngúán ca voång cöí. Thùçng uát vui veã baão:

- Àïí töi àúân miïång cho mêëy öng haát, nghe!

ANH ÀÛÁC 94

Noái röìi noá uöën lûúäi tùng tùèng daåo qua möåt cêu. Túái chöî nhõp vaâo, noá troác lûúäi möåt caái gioân khûúáu nghe hïåt tiïëng nhõp cuãa song hoan. Tuåi lñnh phuåc noá quaá, hoãi:

- Ai daåy maây àúâi miïång vêåy?

- Tûå ïn töi!

- Doác, maây phaãi bùæt chûúác ai múái àúân àûúåc chûá?

- Töi bùæt chûúác öng Tû Àúân, töi nghe röìi nhaái theo öíng.

- Thùçng nhoã naây taâi quaá bêy!

Thùçng uát nghe boån lñnh khen, mùåt noá cûá tónh bú, chùèng hïì toã veã àùæc chñ nhû tuåi con nñt khaác. Taánh noá vêåy, noá àêu theâm hñ hûãng ra mùåt. Thaânh ra boån lñnh caâng phuåc noá, cûá giûä noá nêën naá úã laåi chúi. Thùçng uát thò tûâ naäy giúâ àaä nhùæm möåt traái lûåu àaån úã caái xanh-tuya. Noá rùæp têm àúåi trúâi töëi laâ lêëy traái lûåu àaån. Trong luác chúâ àúåi, noá kïí cho tuåi lñnh nghe chuyïån cùåp rùæn höí mêy lúán thûúâng nöíi lïn ngoaâi biïín, quaäng giûäa Hoân Me vaâ Hoân Queáo. Boån lñnh hoãi coá thêëy têån mùæt lêìn naâo chûa, thò noá noái:

- Tui ngoá thêëy coá möåt con heâ. Maâ bêy giúâ cuäng coân coá möåt con thöi. Höìi coân nguyïn cùåp, noá hay nöíi lïn nhêån chòm ghe, ùn thõt ngûúâi ta thiïëu gò! Ba tui noái höìi àoá coá möåt öng bûå con lùæm, kïu laâ öng cai Thoaåi. Bûäa noå vúå chöìng öíng chaåy ghe bûúâm ra gêìn Hoân Tre. öíng àïí vúå con laái, coân öng ngöìi trûúác muäi thuã möåt cêy roi tre maånh töng daâi. Luác cùåp rùæn nöíi lïn xö ghe nhû moåi khi, öíng khöng theâm noái. Àúåi luác con rùæn àûåc ngoác lïn tñnh taáp, öng quú ngoån roi, quêåt ngang, con rùæn gaäy cöí chïët.... Tûâ àoá chó coân laåi con rùæn caái.... Chöìng noá chïët röìi, möåt mònh noá khöng daám àoán àûúâng nhêån ghe ngûúâi ta nûäa...

Thùçng uát àïí dûát cêu chuyïån cai Thoaåi giïët rùæn thò trúâi nhaá nhem. Khöng chêåm trïî, noá nheâ nheå thoâ tay thaáo traái lûåu àaån. Miïång noá vêîn noái leo leão:

- Con rùæn caái bêy giúâ cuäng coân nöíi lïn hoaâi...

Luác noá noái cêu êëy thò traái lûåu àaån àaä nùçm nùång trôu trong tuái aáo noá röìi. Noá thoåc tay vaâo tuái nêng giûä traái lûåu àaån, vaâ àûáng lïn:

HOÂN ÀÊËT 95

- Thöi, mêëy anh nghó, töi vïì!

- Ï, lêu lêu laåi àêy chúi nghe böì!

- Mêëy anh coân úã àêy lêu lùæm sao?

- Coân lêu, chûâng naâo tiïu diïåt hïët Viïåt cöång trong hang múái ài!

Thùçng uát bûúác chêåm laåi. Con mûåc vêîn theo sau. Ài khuêët boån lñnh, thùçng uát múái vuåt chaåy. Vïì gêìn túái nhaâ meå Saáu, noá taåt vö vûúân lïkima, búái möåt caái löî eám traái lûåu àaån. Noá laâm dêëu, khoãa àêët kyä lûúäng, röìi chaåy vïì nhaâ meå Saáu.

5.

Giûäa luác thùçng uát àang nùçm thao thûác nghô túái traái lûåu àaån thò thùçng Beá anh noá úã trong hang Hoân àang traãi qua nhûäng giúâ phuát gay go. Thùçng Beá vöën gan laâ thïë, maâ höìi chiïìu túái giúâ böîng cêët tiïëng rïn hû hû. Noá àoâi uöëng nûúác liïn tiïëp, Quyïn thay Nùm Nhúá tröng coi noá, chó cho noá uöëng thêëm gioång bùçng nûúác chaáo chúá khöng daâm cho uöëng nûúác. Noá phïìu phaâo noái:

- Chõ uát úi, sao khöng cho em uöëng nûúác? Em khaát em chïët...

Quyïn cêìm cêy nïën trùæng múái thùæp, döî daânh:

- Em bõ thûúng uöëng nûúác àêu àûúåc. Uöëng chuát chuát nûúác chaáo thöi.... Chûâng naâo em búát thò chõ cho em uöëng!

Thùçng Beá vêîn phïìu phaâo:

- Cho em uöëng bêy giúâ ài!.... Em uöëng möåt chuát thöi. Quyïn bêåm möi, day mùåt ài chöî khaác.... Thùçng Beá noái gioång giêån döîi:

- Chõ uát úi, sao chõ khöng cho em uöëng. Böå chõ khöng thûúng em aâ?

Quyïn àang nhïîu nhûäng gioåt saáp nïën xuöëng phiïën àaá, nghe thùçng Beá noái caách àoá thò khöng chõu nöíi, nûúác mùæt muöën traâo ra. Cö cùåm nïën lïn phiïën àaá röìi ài laåi chöí anh Thêím, ngheân ngheån noái:

- Anh Thêím aâ, em Beá àoâi uöëng nûúác quaá, tñnh laâm sao bêy giúâ?

ANH ÀÛÁC 96

Thêím lùæc àêìu:

- Àoâi thò àoâi chúá cuäng khöng cho uöëng. Cö àûâng cho Beá uöëng àêëy!

- Em noái hïët lúâi maâ Beá khöng chõu. Noá noái em khöng thûúng noá...

Thêím im lùång möåt chuát röìibaão:

- Töi thêëy caánh tay cuãa Beá phaãi tñnh sao chúá àïí bêìy nhêìy vêåy khöng àûúåc. Vïì vuå naây töi coá thêëy röìi, àïí lêu e nguy hiïím àïën tñnh maång. Theo yá töi phaãi thanh toaán caái múá xûúng thõt bêìy nhêìy àoá ài. Phaãi chùåt àûát ài!

.... Dûúái ngoån nïën khöng lay àöång, thùçng Beá tûâ tûâ múã mùæt nhòn Quyïn:

- Chõ uát ài ài! Em thêëy caái tay em noá lûúáng vûúáng lùæm. Noá.... noá khöng phaãi laâ caái tay cuãa em nûäa...

Quyïn quay nhòn thùçng Beá àùm àùm röìi cö cuái xuöëng, quyâ möåt göëi, àùåt tay lïn vêìng traán ûúát rõn möì höi cuãa noá. Chúåt thùçng Beá hoãi:

- Chõ uát úi, chõ coá nhúá anh La Vùn Cêìu tûå chùåt tay mònh höìi aãnh mêëy tuöíi khöng?

Quyïn nhòn thùçng Beá, böëi röëi, möåt laát múái àaáp:

- Chõ khöng nhúá roä lùæm, hònh nhû luác àoá anh Cêìu hùm hai hùm ba tuöíi...

Cêu noái cuãa thùçng Beá laâm Quyïn lùång ài giêy lêu.

Quyïn tûâ tûâ àûáng dêåy, ài ngay. Cö súå thùçng Beá laåi àoâi uöëng nûúác, maâ cö khöng cho, thò khöí lùæm...

Vûâa khi êëy, anh Hai Theáp trúã laåi:

- Töi àaä noái chuyïån vúái chuá Beá, chuá noái sùén saâng chõu chùåt khuác tay àoá. Nhûng chuá yïu cêìu laâ laâm cho mau...

HOÂN ÀÊËT 97

Moåi ngûúâi laåi àûa mùæt nhòn Ba Reân lêìn nûäa. Ba Reân bêëy giúâ nhû cöë sûác hêët tung möåt taãng àaá vö hònh àang àeâ trôu trïn ngûåc mònh, röìi noái:

- Thöi àûúåc, àïí töi!

Noái xong, Ba Reân vuâng àûáng dûång:

- Nhûng töi àïì nghõ nhên tiïån àïí töi xûã luön vúå chöìng thùçng Ba Phi cho raãnh, Khöng coá gaåo nûúác cho mònh, coá àêu àïí nuöi noá?

Anh Hai Theáp noái:

- Khoan àaä, àïí khai thaác thïm vaâi bûäa nûäa röìi xûã lyá noá cuäng khöng muöån. Nïn àïí noá laåi, coá àöng àuã baâ con xûã töåi noá thò hay hún...

- Phaãi, bêy giúâ noá úã trong tay mònh, gêëp gò?

Hai Theáp noái:

- Thöi, Nùm Nhúá ài lêëy thuöëc àoã vúái böng bùng laåi àêy. Chó cêìn Ba Reân vaâ töi úã laåi vúái chuá Beá thöi. Coân têët caã caác àöìng chñ trúã vïì chöî mònh hïët ài. Phaãi caãnh giaác dûä múái àûúåc, biïët àêu ban àïm tuåi noá laåi moâ vö!

Ngaån àûáng dêåy cuâng anh em xaách suáng trúã ra ngoaâi. Quyïn cuäng ài theo. Laát sau, Nùm Nhúá àaä àem tuái àûång duång cuå y tïë vaâo. Anh Hai Theáp noái vúái nùm Nhúá:

- Cö nêëu nûúác, àïí anh Ba Reân khûã cêy maä têëu cuãa aãnh. Nûúác àoá àïí uöëng luön. AÂ, coân muäi thuöëc tï naâo khöng?

- Coân hai muäi.

- Vêåy trûúác khi chùåt, tiïm cho chuá Beá àûúåc khöng?

- Àûúåc, tiïm thò àúä àau hún!

- Vêåy cö noái vúái Ba Reân chuêín bõ, chûâng naâo xong cho töi hay!

Hai Theáp cuâng möåt anh du kñch ài laåi chöî thùçng Beá nùçm. Thùçng Beá ngoá anh nhû coá yá hoãi: "Sao lêu vêåy?"

ANH ÀÛÁC 98

Hai Theáp ngöìi xuöëng bïn noá. Anh noái chuyïån bònh thûúâng, kïí cho noá nghe höm nay giùåc bõ àaánh chaåy khoãi hang ra sao, ta lêëy àöûåc nhûäng suáng gò. Thùçng Beá nghe noái mùåt saáng long lanh. Noá chùåc lûúäi, tiïëc reã:

- Phaãi chi chaáu khöng bõ thûúng...

- ÚÂ, khöng bõ thûúng thò töët hún.... Nhûng bõ thûúng röìi cuäng khöng sao. Chùæc àûát khuác tay bêìy nhêìy thò chaáu khoãe. Coá thuöëc tï, cuäng khöng àau lùæm àêu!

- Coá àau chaáu cuäng cùæn rùng chõu. Chó tiïëc mêët möåt tay.

- Mêët möåt tay chaáu buöìn khöng?

Thùçng Beá ngêìn ngûâ giêy lêu röìi àaáp:

- Buöìn maâ khöng buöìn!

Hai Theáp kheä nhïëch miïång cûúâi. Thùçng Beá cuäng cûúâi. Noá noái:

- Chaáu buöìn laâ súå khöng bùæn àûúåc suáng thöi, chúá chaáu khöng súå bõ têåt àêu. Höìi vö du kñch, chaáu gêîm mònh giïët àûúåc tuåi noá thò minh cuäng phaãi bõ thûúng. Chaáu tñnh ruãi coá chïët, chaáu cuäng khöng buöìn!

Anh Hai Theáp rêët àöîi ngaåc nhiïn vïì cêu traã lúâi cuãa thùçng Beá. Baãn thên anh cuäng àaä coá luác nghô nhû thïë. Anh lêím nhêím: "Phaãi, nïëu thêëy roä moåi caái àoá àïí sùén saâng chõu àûång thò seä khöng biïët súå. Thùçng Beá múái mûúâi baãy tuöíi nhûng thêåt coá àêìy àuã tû thïë cuãa ngûúâi cêìm suáng chiïën àêëu lùæm!"

Anh day laåi, kheä baão anh du kñch:

- Ra coi Ba Reân chuêín bõ xong chûa?

Thùçng Beá chúåt hoãi:

- Chuá Hai úi, chõ uát àêu röìi, sao chõ uát khöng vö àêy vúái chaáu? Kïu chõ uát vö àêy ài!

- Àûúåc röìi, chuá seä kïu chõ uát vö.

Anh Hai Theáp noái vúái anh du kñch:

HOÂN ÀÊËT 99

- Kïu uát Quyïn vö àêy luön nghe!

Neát mùåt thùçng Beá vêîn khöng thay àöíi. Khi Quyïn vaâo àïën thò noá day qua phña Quyïn. Noá àûa caánh tay phaãi bñu lêëy tay Quyïn. Coân caánh tay traái bõ thûúng cuãa noá thò àûúåc Hai Theáp kheä nhêëc àùåt lïn möåt chiïëc khùn xïëp daây. Hai Theáp àöët thïm möåt cêy nïën nûäa, cêìm trïn tay. Quyïn nghe tiïëng Nùm Nhúá cûa öëng thuöëc vaâ caã tiïëng ngoán tay Nùm Nhúá buáng khêíy cho àêìu öëng thuöëc vùng ài. Baân tay phaãi cuãa Beá luác naây laåi bñu chùåt tay Quyïn hún chuát nûäa.

ANH ÀÛÁC 100

IV

1.

Ngoån nïën trùæng cùåm trïn phiïën àaá àang chaáy luån, run rêíy. Möëu tim nïën phûåt lïn lêìn choát giûäa vuäng saáp. Röìi boáng töëi laåi xoáa nöët khoaãng saáng cuöëi cuâng trong hang àöång, xoáa luön boáng Quyïn àang ngöìi uáp mùåt vaâo loâng baân tay, in lïn vaách àaá. Cö gaái thiïëp ài giûäa luác ngoån nïën àaä tùæt vaâ thùçng Beá àaä yïn nguã.

Trúâi sùæp saáng röìi.

Coá leä bïn ngoaâi àaä tang taãng, thïë nhûng trong hang boáng töëi vêîn coân traân ngêåp. Caâng vïì saáng, hang caânh laånh. Chõ Sûá chúåt tónh dêåy trïn phiïën àaá, nghe chên mònh laånh buöët. Con Thuáy vêîn öm quaâng lêëy chõ mêåt noá ruác vaâo ngûåc chõ. Sûá vúái tay xuöëng súâ chên con, thêëy chên noá cuäng laånh quaá. Chõ vöåi vaâng keáo chên con keåp giûäa àuâi mònh. Nùçm im möåt luác, chõ múái nheâ nheå lêìn gúä tay con ra. Nhûng duâ àang nguã, tay con beá cuäng cûá bñu riïët lêëy ngûúâi chõ. Thêåt laâ kheáo leáo lùæm, lêu sau Sûá múái gúä tay con ra àûúåc. Chõ ngöìi dêåy moâ trong chiïëc tuái vaãi göëi àêìu, ruát lêëy möåt cêy nïën àöå bùçng ngoán tay bêåt lûãa àöët. aánh saáng ngoån nïën möåt lêìn nûäa laåi chaáy lïn, xua búát boáng töëi trong hang.

Chõ Sûá cêìm cêy nïën, àùm àùm nhòn con nùçm nguã. Khöng coá chõ, hai caánh tay con beá khöng biïët baám rúá vaâo àêu, cûá duöîi trú ra trïn têëm vaãi nhûåa, tröng thêåt thûúng. Giêëc nguã con beá àang say. aánh nïën lung linh soi roåi múá toác "böm-bï" xêëp xoäa trïn traán noá, chiïëu oáng aánh haâng mi àen ûún ûúát che rúåp cùåp mùæt nhùæm im. Àöi möi àoã choát cuãa con Thuáy nhû kheä mêëp maáy vaâ caánh muäi nhoã cuãa noá lïn xuöëng nheâ nheå. êëy, chñnh caái húi thúã êëy baãy taám nùm nay àaä àïí vûúng laåi trïn ngûåc aáo cùng cùng cuãa chõ Sûá muâi thúm êu yïëm, muâi cuãa sûäa, võ ngoåt cuãa quaã chñn: muâi vaâ võ cuãa húi thúã maát tûúi trong treão àoá chó coá úã nhûäng àöi möi treã thú.

Baãy taám nùm nay, tònh yïu cuãa Sûá laâ úã àêëy, úã núi àûáa con gaái beá boãng ngoan xinh, nûãa cuãa chõ, nûãa cuãa chöìng chõ hiïån coân úã ngoaâi Bùæc.

HOÂN ÀÊËT 101

Àaä khöng biïët bao nhiïu lêìn chõ Sûá lùång leä ngöìi nhòn con mònh möåt caách mï àùæm nhû thïë. Chõ lùæng nghe tûâng húi thúã cuãa con, àoaái triïìu ngùæm tûâng súåi löng mú, súåi toác, vêìng traán hay nhûäng ngoán tay buáp mùng nhoã xñu trùæng höìng cuãa noá. Sûá tûúãng chûâng nhû coá thïí ngöìi maâ ngùæm con mònh maäi àûúåc, tûâ ngaây naây sang ngaây khaác. Nhûng cuäng thêåt khöí súã cho chõ biïët bao khi coá lêìn chõ phaãi xa con túái ba böën thaáng. Àoá laâ höìinùm kia, boån tay sai Myä - Diïåm bùæt chõ nhöët trong "chuöìng coåp" nûãa àûáng nûãa ngöìi vaâ trong "chuöìng sêëu" nûúác ngêåp lïn àïën göëi. Nhûng luác êëy nöîi khöí chñnh cuãa chõ vêîn khöng phaãi laâ nhûäng maãnh chai chuá beán quanh ngûúâi hoùåc laân nûúác trong "chuöìng sêëu", khiïën hai chùn chõ tï coáng, maâ nöîi khöí chñnh cuãa chõ laâ xa con, xa caái daáng chêåp chûäng vaâ tiïëng noái ngoång ngõu cuãa noá.

Ai àúâi, möåt ngûúâi phuå nûä hùm taám tuöíi nhû chõ maâ laåi coá luác khoáa oâa lïn, nûúát mùæt nûúác muäi chùçm ngoaâm nhû möåt àûáa treã, khi chõ àûúåc baâ con úã Hoân Àêët àêëu tranh àoâi giùåc phaãi thaã vaâ vïì gùåp laåi con Thuáy.

Cuöåc söëng cuãa nhûäng nùm thaáng qua thûúâng àùåt chõ vaâo nhûäng caãnh ngöå laå luâng, maâ chõ tñnh sau naây thöëng nhêët röìi gùåp laåi chöìng, chõ seä kïí cho chöìng nghe hoaâi, kïí hïët àïm naây sang àïm khaác, àïí chöìng chõ thöng caãm sêu xa vaâ thûúng meå con hoå hún nûäa múái àûúåc.

Giaã duå nhû ngaây chõ bõ bùæt, röìi nhûäng cuöåc àêëu tranh söëng chïët diïîn ra sau àoá. Hay nhû ngay trong luác naây giûäa loâng hang thùèm, ngaây chiïën àêëu aác liïåt haäy coân dû vang tiïëng suáng, tiïëng hoâ heát, tiïëng kïu ruá cuãa luä giùåc cuâng nöîi lo êu cuãa chõ khi thêëy möåt caâ om nûúác vúåi hùèn xuöëng, khi chõ nghe vùng vùèng tiïëng rïn cuãa thùçng Beá sau luác noá àaä rûát boã möåt caánh tay. Ngay giûäa luác naây àêy, chõ caãm thêëy sûå yïn tônh cuãa àïm thêu cuäng thêåt khaác thûúâng. Àêy laâ sûå yïn tônh cuãa vûúân laá múái bõ cún baäo thöíi thöëc túái luöìng gioá maånh àêìu tiïn. Nhûng dêîu thïë, àöëi vúái Sûá, hiïån taåi vêîn laâ sûå yïn tônh, vúái aánh saáng toãa ra tûâ tay chõ, vúái khuön mùåt àûáa con gaái àang mï nguã, vúái tiïëng ngaáy àïìu àïìu cuãa nhûäng ngûúâi àöìng chñ.

Chõ nghô: "Bêy giúâ úã ngoaâi chùæc aãnh cuäng coân nguã. Chùæc aãnh àêu coá biïët mònh vúái con Thuáy àïm nay nguã úã trong hang. Khöng, aãnh khöng thïí biïët àûúåc àêu...". Sûåc nhúá túái caái thû cuãa chöìng maâ chõ múái nhêån àûúåc höm trûúác, chõ liïìn súâ tuái aáo. Caái thû vêîn coân nguyïn àêëy,

ANH ÀÛÁC 102

cöåm nheå. Loâng bònh tônh vaâ sung sûúáng, chõ keáo khùn se seä àùæp laåi cho con thêåt kyä lûúåt nûäa röìi àûáng dêåy bûúác xuöëng phiïën àaá.

Nhûng múái vûâa bûúác ài möåt bûúác, chúåt con Thuáy vuåt cêët tiïëng uá úá. Chõ dûâng laåi. Tiïëng con Thuáy goåi:

- Maá, maá...

Sûá àûáng yïn, àõnh buång con seä nùçm nguã laåi. Khöng ngúâ con beá laåi kïu gioång nhû sùæp khoác:

- Maá, maá úi!

Chõ Sûá khöng thïí nñn im àûúåc nûäa, vöåi lïn tiïëng:

- Maá àêy neâ, con! Con nùçm àoá nguã, àïí maá ài nêëu nûúác cho mêëy chuá uöëng!

- Khöng, con khöng nguã.... Con ài nêëu nûúác vúái maá!

Chõ Sûá gheá lûng vaâo caånh phiïën àaá, baão con:

- Laåi àêy!

Con beá löìm cöìm boâ túái, öm choaâng lêëy cöí meå. Chõ Sûá xöëc con lïn vai, tay traái vúái ra võn lûng con, tay phaãi giú ngoån nïën soi löëi. Chõ bûúác qua chên nhûäng anh du kñch àang nùçm nguã, ài vïì phña caái bïëp múái bùæc lïn höìi saáng.

Àïën núi, Sûá ruân göëi àùåt nhng. Chõ nhöím túái, chuác àêìu nïën lïn möåt taãng àaá phùèng mùåt. Ngoån nïën chaáy ngûúåc, nhoã xuöëng mùåt àaá húi sêìn suâi kia nhûäng gioåt saáp trùæng trong. Nhûäng gioåt saáp àoá múái rúi xuöëng mùåt àaá laånh, liïìn àöng laåi. Sûá raâ ngoån nïën hú cho saáp chaãy ra röìi cùæm cêy nïën xuöëng.

Trong luác chõ nhoám lûãa, con Thuáy nhñch laåi gêìn chõ, thêín thúâ veã mùåt, noái:

- Höìi naäy con nùçm chúm bao...

- Nùçm chiïm bao.... chõ Sûá sûãa laåi.

HOÂN ÀÊËT 103

- Con nùçm chiïm bao .... thêëy cö tiïn coá caánh àeåp thiïåt laâ àeåp.... Chùæc cö tiïn maâ chuá Thêím noái vúái con höìi saáng àoá, maá aâ. Maâ cö tiïn àoá coi sao maâ giöëng dò uát quaá haâ. Cö kïu tïn con, nghe cuäng giöëng hïåt nhû tiïëng dò uát kïu con vêåy àoá. Röìi cöí chúáp chúáp caánh biïíu con: "Leo lïn lûng cö mau, cö àûa con ài gùåp ba!" Con mûâng quaá noái: - "Cö úi, àïí con kïu maá con ài vúái, àûúåc hön?" Cö tiïn gêåt àêìu. Con vûâa chaåy vûâa kïu maá thiïåt lúán, röìi con giûåt mònh thûác dêåy. Khöng thêëy maá àêu hïët, con múái la lïn àoá chúá!

Nghe con noái, Sûá ngaåc nhiïn nhòn con, toâ moâ hoãi:

- Vêåy ra luác naäy con uá úá kïu maá laâ con thêëy cö tiïn coân àûáng àoá haã?

Con Thuáy gêåt àêìu möåt caách quaã quyïët. Vaâ noá múã to mùæt ngoá trên trên ra phña cûãa hang. Chûâng nhû noá cho rùçng cö tiïn noå àaä ài khoãi giêëc mú cuãa noá bùçng chñnh caái löëi êëy.

Ngoån lûãa bïëp giúâ àaä chaáy lïn. Tiïëng cuãi nöí leáp beáp nghe vui veã. aánh lûãa nhaãy nhoát soi saáng vêìng traán ngêín ngú cuãa con beá àang ngöì mú tiïëp giêëc mú àeåp àeä vûâa qua. Ngoån lûãa roåi ûãng höìng mùåt con Thuáy, cuâng möåt luác roåi vaâo loâng chõ Sûá nhûäng hy voång lêëp laánh. Chõ thñch thuá nhû chñnh chõ àûúåc nùçm mú. Röìi cuäng nhû con, trong àêìu chõ laåi veä ra thïm nhûäng caãnh gùåp gúä nöëi tiïëp, nhûäng caãnh àoaân viïn sung sûúáng maâ chõ hùçng ngoáng àúåi vaâ àaä mûúâng tûúãng ra khöng biïët bao nhiïu lêìn.

Ngoån lûãa bïëp möîi luác möåt toãa saáng röång hún. aánh lûãa chêåp chúân soi roåi khuön mùåt cuãa nhûäng ngûúâi du kñch àang nguã, nhûäng chiïën sô treã mùng öm quùæp lêëy nhau maâ ngaáy. aánh lûãa soi roåi túái têån goác hang trong, in boáng Quyïn chúân vúân trïn vaách àaá. Chõ Sûá cêìm cêy nïën àûa cho con.

- Con cêìm, soi cho maá ài lêëy nûúác!

Con Thuáy cêìm lêëy ngoån nïën, lanh leå àûáng dêåy Chõ Sûá buáng caái xoong lïn. Hai meå con chõ ài vaâo chöî goác hang àïí nhûäng caâ om nûúác.

Sûá nhùæc möåt caâ om, àöí nûúác vaâo xoong. Chõ san nûúác cêín thêån khöng cho nhïíu xuöëng àêët möåt gioåt. Möîi gioåt nûúác bêy giúâ quyá lùæm. Ngoaâi caâ om nûúác chõ múái àöí vaâo xoong àoá, thò trong goác hang chó coân

ANH ÀÛÁC 104

laåi möåt caâ om nûúác nûäa maâ thöi. Troån ngaây höm qua, hai meå con Sûá möîi ngûúâi chó húáp möåt húáp sau khi ùn vöëc gaåo rang buöíi chiïìu. Têët caã nûúác nêëu söi, phêìn lúán chõ daânh chia cho anh em chiïën àêëu, möåt phêìn duâng nêëu chaáo cho anh em bõ thûúng. Möîi lêìn bûng caâ om nûúác àöí vaâo xoong nêëu, Sûá hïët sûác lo lùæng. Nïëu cuöåc chiïën àêëu coân phaãi keáo daâi nhiïìu ngaây thò roä raâng seä khöng coá nûúác uöëng.

Chõ noái vúái con:

- Thuáy aâ, con coá khaát nûúác cuäng raáng uöëng in ñt nghe! caái ca nûúác maá àïí àoá, luác naâo khaát lùæm con hùéng húáp möåt miïëng. Khöng coân nûúác nhiïìu nûäa àêu...

Con Thuáy nhoã nheã "daå". Noá cêìm nïën roán reán bûúác ài. Sûá bûng xoong nûúác ài theo, trúã laåi bïëp. Bùæc xoong nûúác lïn röìi, chõ thöíi tùæt nïën. Thò luác êëy, trong goác hang, Quyïn laåi thùæp ngoån nïën cuãa mònh. Cö nheå nhaâng ài laåi bïëp lûãa, ngöìi xuöëng bïn caånh con Thuáy, öm hön caái chuåt vaâo maá noá. Con beá öm cöí Quyïn, gheá saát vaâo tai Quyïn, súå sïåt hoãi:

- Dò uát anh Beá coá chïët khöng.... dò uát?

- Chïët àêu maâ chïët, noái bêåy!

Quyïn keáo con Thuáy ngöìi lïn bùæp vïë mònh. Cö quay sang noái vúái chõ:

- Thùçng Beá àúä röìi, chõ Ba aâ. Sau khi chùåt àûát caái khuác tay noá ài, noá àuöëi hún, nhûng khöng rïn àau nûäa. Àïm nay noá chúåp mùæt àûúåc möåt chuát...

Sûá noái:

- Vêåy thò töët.... nhûng phaãi coi chûâng noá àuöëi quaá thiïëp ài luön maâ mònh khöng hay thò nguy!

- Khöng, em cûá rúâ ngûåc rúâ muäi noá luön. Hún thúã vaâ tim noá vêîn nhaãy àïìu. Noá cuäng múái thûác vaâ kïu em hoãi: - "Chõ uát, gêìn saáng chûa chñ uát?". em noái gêìn saáng röìi. Em hoãi noá thêëy trong ngûúâi ra sao, noá àaáp" - "Tay em bêy giúâ tï tï chúá khöng nhûác nûäa, chùæc em söëng röìi, em khöng chïët àêu haã chõ?".

HOÂN ÀÊËT 105

Sûá nghe em noái, mùæt chõ chúáp liïìn mêëy caái. Phuát chöëc, khoáe mùæt chõ rûng rûng, ûúát àêìy. Con Thuáy chuái àêìu vaâo ngûåc Quyïn, Quyïn noái:

- Em khöng deâ thùçng Beá noá gan àïën nhû vêåy. Thiïåt luác chùåt tay noá em khöng daám ngoá, em chó thêëy noá bñu chùåt tay em hún, coân thò chùèng nghe noá kïu la tiïëng naâo hïët...

Sûá im lùång maäi möåt luác múái kheã baão:

- Noá cuäng àau lùæm chúá. Taåi noá raáng khöng la àoá thöi. Chùåt tay maâ khöng àau sao àûúåc! Höìi giúâ cuâng lùæm laâ cûa chúá àêu coá ai chùåt...

- Coá, höìi khaáng chiïën, trong trêån Àöng Khï coá anh La Vùn Cêìu...

Sûá lêím bêím:

- ÚÂ, coá anh Cêìu...

Quyïn nhöím túái gêìn chõ, thò thaâo:

- Luác sùæp chùåt, Beá noá coá hoãi em...

- Hoãi sao?

- Noá hoãi - "Anh La Vùn Cêìu nùm àoá mêëy tuöíi haã chõ uát?" em khöng nhúá roä, nïn noái chùæc hùm hai hùm ba gò àoá. Beá múái baão: - "Anh Cêìu aãnh daám chùåt àûát tay aãnh thò em cuäng daám àïí chùåt àûát tay em!"

Chõ Sûá nghe noái thïë thò khöng chõu nöíi nûäa, nûúác mùæt traâo ra. Chõ àûa öëng tay aáo quïåt ngang, ngheån ngaâo. Con Thuáy naäy giúâ giuåi àêìu vaâo ngûåc Quyïn, nay cêët tiïëng khoác rêëm rûác. Quyïn laåi noái:

- Chùåt röìi, em vúái Nùm Nhúá àûáa naâo cuäng khoác. Anh Hai Theáp thò öm thùçng Beá trong tay. Vaâ thùçng Beá ngêët ài. Ai cuäng hïët höìn. Lêu sau noá múái tûâ tûâ múã mùæt ra, laâm tuåi em mûâng thöi laâ mûâng!

Chõ Sûá àûáng dêåy noái:

- Àïí chõ laåi vúái thùçng Beá möåt chuát, uát Quyïn úã àêy, chûâng naâo nûúác söi thò lêëy "bònh toong" anh em àöí duâm chõ. Nhúá àöí möîi "bònh toong" möåt ca thöi!

ANH ÀÛÁC 106

Sûá noái xong, bûúác ài ngay. Con Thuáy cuäng vuâng ra khoãi tay Quyïn, chaåy theo.

Chó coân laåi mònh Quyïn ngöìi bïn bïëp lûãa. Cö chuåm gom cuãi vaâo. Laát sau, nûúác trong xoong söi reáo. Quyïn nhùæc xoong nûúác xuöëng, àïí caånh bïëp, röìi ài ra hang ngoaâi. Cö ài trong boáng töëi nhúåt dêìn. Bònh minh bïn ngoaâi àaä àïën luác ban phaát cho hang àöång chuát ñt aánh saáng, nhûng laâ caái aánh saáng cuãa noá nûãa tiïëng àöìng höì trûúác. Qua àïm khöng nguã, Quyïn ài ra hang vúái caãm giaác ngûúâi mònh nheå böîng, lêng lêng. Sûå cùng thùèng trong cö giúâ àaä dõu ài, vaâ nöîi xuác àöång cuãa cö nhû tan thêëm vaâo cú thïí. Ngaây chiïën àêëu vûâa qua cuâng caái àïm khöng nguã naây múái kyâ laå laâm sao! Chó trong möåt ngaây möåt àïm thöi maâ traái tim Quyïn àaä àêåp lïn bao nhiïìu lêìn vò lo êu, vò thûúng mïën, vò sung sûúáng vaâ höìi höåp.

Cö ài ra cûãa hang, àïën ngay chöî Ngaån ngöìi. Cho duâ caái ngoä dêîn ra cûãa hang bêëy giúâ cuäng chûa lêëy gò laâm saáng, nhûng cö tòm àïën àûáng chöî Ngaån, khöng lêìm lêîn. Khaác hùèn vúái moåi khi, cö öm chêìm lêëy Ngaån, öm rêët chùåt, khiïën Ngaån cuäng ngaåc nhiïn trûúác caái cûã chó àöåt ngöåt êëy. Nhûng röìi anh liïìn hiïíu. Àêy khöng phaãi chó laâ sûå thöí löå tònh yïn thöng thûúâng. Anh hiïíu thïë. Hònh nhû àêy laâ sûå thöí löå nhûäng àiïìu huyïìn diïåu maâ cuöåc söëng chiïën àêëu möåt ngaây möåt àïm trong hang àaä cho Quyïn vaâ Quyïn khöng thïí giûä möåt mònh àûúåc, nïn cö àem àïën san seã cho anh. Vò thïë anh cuäng khöng àaáp laåi cûã chó êëy bùçng sûå êu yïëm àún thuêìn. Anh cuäng khöng hön Quyïn. Trong boáng töëi múâ nhaåt, anh àùåt àêìu Quyïn tûåa lïn vai mònh giêy lêu. Röìi anh tûâ tûâ nhêëc vai Quyïn ra. Hai tay anh nêng lêëy khuön mùåt coân êëm húi lûãa cuãa Quyïn maâ nhòn. Anh nhòn khöng thêëy roä khuön mùåt êëy, chó nghe húi thúã nöìng naân, phaã nheå vö mùåt anh muâi xoaâi chñn. Riïng àöi mùæt loáng laánh cuãa Quyïn laâ àïí anh nhòn thêëy àûúåc trong àoá nhûäng gò cö xuác àöånh.

- Coá chuyïån gò maâ coi böå phêën khúãi dûä vêåy Quyïn?

Quyïn buöng Ngaån ra êëp uáng:

- Àêu.... coá gò àêu?

Thûåc ra, chñnh Quyïn cuäng khöng biïët loâng mònh chan hoâa xuác àöång búãi caái gò. Cö khöng biïët àûúåc. Dûúâng nhû laâ caái caãnh höm qua

HOÂN ÀÊËT 107

cö nhòn thêëy luä giùåc ruá lïn ngoaâi miïång hang, àêu nhû laâ caái caãnh chõ Sûá chia cho möîi ngûúâi phêìn nûúác hiïëm hoi, àêu nhû laâ caánh tay thùçng Beá höìi àïm cûá bñu riïët lêëy tay cö. Phaãi röìi, dûúâng nhû laâ têët caã nhûäng caái àoá cöång laåi, chûá khöng phaãi riïng möåt caái naâo hïët.

Quyïn hoãi nhû sûåc tónh:

- Àïm höm nay anh coá nguã khöng?

- Coá, tuåi anh thay phiïn nhau töëp gaác töëp nguã.

- Em vúái Nùm nhúá cuäng vêåy. Nùm Nhúá thûác coi Beá höìi àêìu höm. Coân em thûác túái bêy giúâ.

- Thùçng Beá khaá röìi haã?

- Àúä lùæm. Suöët àïm cûá lo. Laát laát em cûá phaãi rúâ ngûåc rúâ muäi Beá, súå Beá chïët...

- Qua àûúåc àïm nay laâ mûâng röìi. Anh úã ngoaâi naây maâ buång cûá phêåp phöìng súå noá khöng qua khoãi.

Quyïn moâ núi thùæt lûng Ngaån lêëy caái bi-àöng. Cö lùæc nheå. Khöng coân möåt gioåt nûúác. Cö lùång leä rúâi khoãi chöî Ngaån, ài gom bi-àöng cuãa caác anh em khaác.

Quyïn xaách hai chuâm bi-àöng trúã vaâo hang.

Luác Quyïn àem nhûäng bi-àöng nûúác trúã ra chûa túái chöî Ngaån böîng cö nghe tiïëng Ngaån theát lïn:

- Tuåi noá!

Quyïn nhaác thêëy coá hai ba boáng àen tûâ hai bïn meá hang nhaãy xöí vaâo. Cö chûa kõp neá mònh thò möåt baân chên cuãa ai àaä nhanh nhû cùæt thoâ ra gaåt maånh chên cö, khiïën cö ngaä xuöëng. Liïìn àoá, möåt bùng töm-xöng nöí àiïëc tai. Röìi tiïëp theo laâ haâng traâng khaác. Quyïn kõp thêëy ngoaâi miïång hang rûång saáng coá mêëy boáng àen chúåt àûáng sûäng, loaång choaång khuyåu xuöëng. Cö vöåi boâ vaâo möåt höëc àaá. Cö nhòn thêëy úã höëc àaá bïn kia anh Túái àang nhöím ngûúâi lïn, bùæn tûâng àoaåt töm-xöng ngùæn. Thò ra ngûúâi gaåt chên cö teá ngaä àoá laâ Túái.

ANH ÀÛÁC 108

Laát sau, cö thêëy caái miïång hang tröëng saáng, khöng coân boáng möåt tïn giùåc naâo nûäa.

Nhûng thònh lònh, boáng chuáng laåi chaåy vuåt ngang miïång hang nhanh nhû nhûäng con thoi. Coá nhûäng cuåc gò àen troân bùçng nùæm tay bay vaâo. Nhûäng cuåc àen êëy va nhùçm mêëy mö àaá vùng trúã laåi.

Tiïëng Ngaån theát:

- Lûåu àaån, nuáp vö!

Nhûäng traái lûåu àaån lùn löëc cöëc giûäa ngoä. Nhûng noá chûa kõp nöí thò ngoaâi miïång hang boáng giùåc laåi liïn tiïëp vuát qua. Lûåu àaån cûá thïë maâ bay vaâo.

Nhûäng traái lûåu àaån bùæn vö vaách àaá raân raåt chûa ngúát thò nhûäng traái sau àaä nöí tiïëp theo. Khoái böëc mõt muâ, che lêëp caã miïång hang, ngoä hang. Àaá buåi tung toáe vùng nhaåt sang hai bïn, rúát xuöëng lûng Quyïn mêëy cuåc àaá lúán bùçng ngoán chên caái. Quyïn vöåi àûa tay súâ lûng, coi coá maáu chaãy khöng. Tûâ àoá trúã ài cö àiïëc uâ vò tiïëng lûåu àaån nöí khöng ngûâng. Muäi cö nöìng nùåc muâi khoái thuöëc. Böîng Quyïn nghe tiïëng Ngaån la lïn:

- Chuêín bõ ruát núái vö trong möåt chuát. Chuá yá chûâng naâo töi la "chaåy" thò chaåy thiïåt mau nghe!

Lúâi Ngaån bõ lêëp mêët búãi nhûäng tiïëng nöí "êìm êìm". Khaác vúái nhûäng lêìn trûúác, saáng nay boån giùåc khöng tiïën thùèng vö hang nûäa. Chuáng chaåy ngang miïång hang, liïång lûåu àaån, hoùåc nêëp úã hai bïn miïång hang, chöìm ngûúâi vuåt túái têëp nhûäng traái MK3 êëy vaâo. Nhûäng traái lûåu àaån Myä naây nöí maånh àïën nöîi ngûåc Quyïn cûá nhû bõ àaá taãng dùçn xuöëng, rêët khoá thúã.

Giûäa luác naây, rúâi boâ nhûäng höëc àaá àïí ruát ài thêåt laâ khoá, Ngaån cûá nhêëp nhöím maäi maâ nhûäng traái MK3 quaái aác àoá cûá dêåp tùæt caái thúâi cú chöìm lïn cuãa anh. Noá nöí dûä döåi vaâ liïn tuåc quaá, nïn mêëy lûúåt anh múái nhöím dêåy laåi phaãi moåp xuöëng ngay. Anh nghô buång: "Dûát àúåt lûåu àaån naây tuåi noá seä aâo vö, coá thïí mònh trúã tay khöng kõp". Nghô thïë anh tûác khùæc múã ngay chöët an toaân möåt quaã MK3 röìi haå lïånh:

- Lûåu àaån chöët, cêìm tay!

HOÂN ÀÊËT 109

"Cuâng lùæm thò chïët chung vúái nhau úã àêy!" anh nghô thïë, vaâ sùén saâng chúâ àúåi caái phuát quyïët liïåt àoá. Nhûng khöng thêëy lûåu àaån bay vö nûäa. Anh lêåp tûác chöìm lïn, tay traái xaách khêíu töm-xöng, tay phaãi neám thùèng quaã MK3 qua miïång hang röìi hö lúán:

- Ruát!

Anh em lao ài. Ngaån liïång xong traái lûåu àaån, cùæp suáng bùæn tûâng loaåt. Bùæn chûa hïët bùng àaån, anh chaåy theo anh em, Chaåy qua khoãi àoá möåt quaäng, túái chöî ngoä hang reä ngoùåt, Ngaån kïu anh em dûâng laåi. Chöî naây lûåu àaån tûâ ngoaâi khoá liïång túái, maâ nïëu coá liïång túái cuäng bõ nhiïìu vaách àaá chùån laåi. Vaâo àïën núi, chúåt Ngaån nghe anh em lao nhao kïu:

- UÁt Quyïn àêu, uát Quyïn àêu röìi?

Ngaån xöåc túái, kïu giêåt gioång:

- Quyïn, Quyïn?

Khöng coá tiïëng àaáp. Khöng coá Quyïn, Ngaån liïìn quay phùæt ngûúâi, chaåy vuåt trúã ra. Túái chaåt theo anh, kïu:

- Anh Ngaån, anh Ngaån trúã laåi àïí töi ài cho!

Nhûng boáng Ngaån àaä biïën khuêët hang. Anh trúã ra chöî cuä, boâ tûâ höëc àaá naây sang höëc àaá khaác maâ kïu:

- Quyïn, Quyïn úi!

Nhûng vêîn khöng coá tiïëng Quyïn àaáp. maäi sau, Ngaån moâ àuång chên Quyïn trong höëc àaá. Quyïn nùçm sêëp, hai tay khoanh dûúái ngûåc, Ngaån hoaãng súå öm xöëc lêëy cö. Anh aáp mùåt mònh lïn muäi Quyïn, nghe Quyïn haäy coân thúã thoi thoáp. Anh vöåi rúâ nhanh tûâ àêìu àïën chên Quyïn. Khöng thêëy coá maáu. Anh vöåi khoaác suáng lïn vai, loân tay bïë böíng Quyïn chaåy lom khom vaâo trong.

Ngoaâi hang, trúâi àaä saáng roä.

Möåt tïn àaåi uáy to lúán, mùåc quêìn cuåt vùçn àoã sêîm tay cêìm suáng ngùæn, la heát boån lñnh:

- Liïång nûäa! Tuåi bêy cûá liïång hïët mêëy thuâng naây cho tao!

ANH ÀÛÁC 110

Boån lñnh xaáp laåi bïn nhûäng thuâng lûåu àaån phïëch sún maâu xaám àaä múã nùæp. Chuáng lêëy trong àoá ra nhûäng traái lûåu àaån MK3 múái tinh, laánh lêëy, chia cho nhau. Möîi tïn cêìm hai traái, àûa lên gheá rùng cùæn chöët. Chuáng loâ doâ àûáng úã hai bïn meáp cûãa hang röìi bêët thêìn chaåy voåt qua, liïång lûåu àaån vaâo trong hang.

Tûâ saáng súám, tïn àaåi uáy àaä cho khiïng túái àêy böën mûúi thuâng lûåu àaån, àïí thûåc hiïån caái kïë hoaåch "têën cöng döìn dêåp" maâ hai tïn cöë vêën Myä múái xuöëng höm qua àaä àïì ra. Möîi thuâng nhû thïë chûáa hai chuåc traái MK3. Tûâ naäy giúâ chuáng àaä toång vaâo hang gêìn mûúâi thuâng, võ chi têët caã khoaãng trïn dûúái hai trùm traái. Khoái àen che kñn caã miïång hang, chùèng coân tröng thêëy gò nûäa.

Nhûng tïn àaåi uáy vêîn chûa cho ngûâng laåi. Hùæn ra lïånh boån lñnh tiïëp tuåc laâm caái troâ êëy àïën nöîi chuáng chaåy moãi caã chên, vaâ coá àûáa ï êím caã haâm rùng, vò phaãi cùæn chöët lûåu àaån nhiïìu quaá.

Boån giùåc liïång hïët böën mûúi thuâng lûåu àaån thò mùåt trúâi àaä lïn cao.

Khoái quyïån daây úã cûãa hang àang lùæng dêìn xuöëng. Tïn àaåi uáy theát lñnh xöng vaâo. Thùçng lñnh naâo cuäng chêìn chûâ. Tïn àaåi uyá tûác giêån la lïn:

- Tuåi noá chïët meå hïët röìi maâ coân súå gò nûäa!

Àoaån, hùæc xöëc khêíu cön 12 trong tay, huâng höí gaåt boån lñnh:

- À.meå, àöì chïët nhaát, dang ra, àïí tao vö!

Hùæn nghinh ngang cêìm suáng chaåy vö miïång hang. Múây tïn "gaåc-àúâ-co" cuãa hùæn xaách suáng chaåy theo, cuäng nghinh ngang nhû hùæn.

Tïn àaåi uáy vûâa bûúác vaâo hang liïìn bõ möåt phaát àaån tûâ trong bùæn truáng giûäa miïång, teá lêåt ngûãa. Àöi chên ài daây da àen cao cöí cuãa hùæn choâi choâi àaåp àaåp vaâo giûäa lúáp khoái, Tay hùæn buöng rúi khêíu suáng ngùæn chûa bùæn àûúåc lêëy möåt phaát. Toaân thên hùæn böîng giaäy lïn tï tï nhû möåt con caá loác bõ àêåp àêìu. Mêëy tïn "gaåc-àúâ-co" boã mùåc hùæn nùçm àêëy, chaåy nhaâo trúã laåi. Baãn mùåt thùçng àaåi uáy bêëy giúâ loang maáu, àoã

HOÂN ÀÊËT 111

loâm nhû chiïëc quêìn cuåt hùæn àang mùåc. Vaâ caái thên hònh to lúán àoã àêìu àoã àñt êëy bõ lúáp khoái trïn voâm hang lùæng xuöëng, dêìn dêìn múâ phuã.

2.

Quyïn, Quyïn!

Sûá bïë em gaái mònh trïn tay, goåi giêåt. Chõ goåi mêëy lûúåt nhû thïë maâ mùæt Quyïn vêîn nhùæm nghiïìn. Con Thuáy cuäng nhaâo öm lêëy Quyïn maâ kïu:

- Dò uát, dò uát!

Röìi noá khoác theát. Chõ Sûá àûa tay hêëp têëp súâ khùæp ngûúâi Quyïn nhûng chõ khöng tòm thêëy vïët thûúng naâo caã. Coá leä àuáng nhû Ngaån noái, Quyïn bõ tûác húi lûåu àaån. Chõ xoa maånh ngûåc em, nhû Nùm Nhúá àaä xoa tûâ luác Ngaån àem Quyïn vaâo. Nhûng Quyïn vêîn khöng àöång àêåy. Cö nùçm soäng trûúåt trïn tay chõ, toác xöí ra, ruä chêëm xuöëng mùåt àaá.

Bêy giúâ àïën lûúåt anh em thùæp nïën lïn cho Quyïn, nhû Quyïn àaä thùæp nïën lïn cho thùçng Beá.

Bïn ngoån nïën chaáy nhïíu roâng nhûäng gioåt saáp trùæng, khuön mùåt taái nhúåt, cùåp maây cong cong cuãa cö húi nhñu laåi, vaâ àöi möi kheáo húâ cuãa cö nhû muöën noái tiïëp cêu chuyïån gò àang noái nûãa chûâng. Öm goån trong tay mònh caác cú thïí treã trung mïìm maåi cuãa Quyïn, Sûá böëi röëi lo lùæng tûâng giêy. Chõ coá caãm tûúãng nhû böìng trïn tay mònh con beá Quyïn nhoã daåi höìi naâo, àïí döî cho noá nguã, àïí haát ru noá nhûäng cêu haát àûa em êìu ú, vúâi vúåi; nhûäng cêu haát maâ meå chõ àaä ru cho tuöíi thú cuãa chõ. Trong tay chõ giúâ àêy laâ àûáa em yïu dêëu nhêët àúâi, laâ àûáa em maâ cho chõ chó thoaáng thêëy trïn tay meå chõ coá möåt lêìn, giûäa buöíi chiïìu trúâi chuyïín mûa to, khi nhûäng ngûúâi lñnh mùåc aáo "baânh tö" vaâng dong cha chõ ài ngang qua nhaâ àïí àem ra triïìn Hoân xûã bùæn. Àêy laâ àûáa em maâ Sûá àaä bïë noá lêìn bûúác xuöëng bêåc thang nhaâ möåt caách khoá nhoåc, ùém noá ài chúi tha thêín dûúái nhûäng göëc xoaâi, göëc mñt. Röìi khi noá lúán lïn, chñnh chõ àaä àaánh àuäa chuyïìn hoùåc buáng me vúái noá, chñnh chõ àaä nhûúâng nhõn cho noá goái baánh nhiïìu hún, cuäng nhû nhûúâng noá nhûäng traái xoaâi chñn hún. Àûáa em bêy giúâ àêy àang nùçm thiïm thiïëp trïn tay chõ. Sûá cûá höëi hêån nghô rùçng phaãi chi ban naäy chõ khöng àïí Quyïn ài chêm nûúác; thay vaâo àoá laâ chõ, chõ thêëy phaãi hún.

ANH ÀÛÁC 112

.... Möåt laát, Ngaån ài vaâo, túái àûáng dûúái phiïën àaá. Anh àûáng nhòn Quyïn höìi lêu, maâ Quyïn khöng hay biïët gò caã. Khuön mùåt anh haäy coân hïët sûác cùng thùèng. Möì höi chaãy roâng úã hai bïn thaái dûúng, nhïîu tûâng gioåt xuöëng cöí aáo anh. Thêëy Quyïn nùçm tû lûå ngûúác nhòn lïn voâm hang, Ngaån khöng nhõn àûúåc cûúâi. Anh thoâ tay chöåp lêëy baân tay Quyïn, khiïën cö giêåt mònh ruåt phùæt ngay chên laåi. Ngaån nhö hùèn àêìu lïn. Quyïn tröng thêëy anh, cö mûâng quaá, nhöím ngay dêåy chuåp lêëy anh, veáo veáo vaâo vai anh mêëy caái:

- Laâm ngûúâi ta hïët höìn!

Ngaån ngûúâi, lùæc àêìu:

- Múái söëng laåi maâ àaä giúän röìi, töi phuåc "cö" quaá!

- Phuåc gò, ruát lui boã ngûúâi ta maâ coân noái...

Ngaån choãi tay lïn mùåt phiïën àaá, nhaãy lïn. Baáng suáng töm-xöng anh khoaác núi vai va maånh vaâo moãm àaá. Anh cúãi suáng ra, nùçm ngaã àaåi lïn mònh con Thuáy, thúã hò hò. Con Thuáy thñch chñ cûúâi khöng ra tiïëng.

Ngaån nhòn Quyïn:

- Höìi naäy, anh tûúãng em chïët thiïåt röìi chúá!

- Chïët, chïët sao àûúåc!.... Khöng coá anh, em nùçm àoá möåt laát röìi cuäng boâ vö àûúåc thöi!

Ngaån trïì möi:

- Laâm taâng hoaâi. Cho em hay, höìi naäy anh maâ khöng ra vaác em thò tuåi noá lûúåm em röìi. Lûúåm nhû lûúåm möåt cuã khoai vêåy!

Quyïn nghe noái, cö im ài möåt giêy röìi chò chiïët:

- úâ, sao anh khöng boã con nhoã laâm taâng àoá cho noá chïët. Vaác noá ài laâm chi cho mïåt?

Ngaån nhoeãn miïång cûúâi, khöng noái gò caã. Con Thuáy thò vêîn nùçm yïn àïí Ngaån gaác àêìu lïn buång noá. Ngaån noái:

HOÂN ÀÊËT 113

- Höìi naäy àem em vö àêy, anh trúã ra, tuåi noá vêîn coân liïång lûåu àaån khöng biïët bao nhiïu maâ kïí. Röìi tuåi noá xöng vö. Anh bùæn möåt thùçng coi "àaä" hïët sûác. Thùçng àoá baån quêìn cuåt àoã loâm. Hai thùçng boâ vaâo vaác xaác noá, liïìn bõ chuát Àaåt nhoã bùæn chïët möåt...

Ngaån noái:

- Bêy giúâ yïn röìi. Anh Ba Reân vaâ anh Hai Theáp àang úã ngoaâi àoá.

Noái xong cêu êëy, mùæt Ngaån lim dim, Quyïn coân àõnh noái chuyïån vúái anh nûäa, nhûng mùæt Ngaån àaä nhùæm laåi. Chöëc sau, Ngaån bùæt àêìu cêët tiïëng ngaáy. Quyïn nêng àêìu Ngaån àïí con Thuáy lùn ra, vaâ cö keáo caái khùn trïn cöí mònh xuöng, vo laåi göëi àêìu Ngaån. Cö nheâ nheå àûa tay quïåt chuâi möì höi úã hai bïn thaái dûúng Ngaån. Röìi ngöìi àoá, cö mï maãi nhòn Ngaån nguã. Bêy giúâ, khi Ngaån àaä nguã, nghôa laâ khi anh khöng coân nhòn thêëy cö nûäa, thò laâ luác cö àïí löå hïët loâng yïu thûúng ra mùåt. Àöi mùæt cuãa cö chaáy boãng hún, khi cö nhòn thêëy moåi caái gò trïn ngûúâi Ngaån cuäng àïìu coân in raânh raånh dêëu vïët cuãa buöíi saáng dûä döåi. Chiïëc aáo sú mi àen ngùæn tay anh mùåc raách toaåc möåt àûúâng núi vai. Hònh nhû khùæp thên anh vêîn phaãng phêët muâi khoái suáng. Núi cûúâm tay, khuyãu tay coá nhiïìu vïët sêy saát rûúám maâu maâ Quyïn àoaân laâ bõ àaá caâo. Rêët coá thïí laâ anh bõ nhûäng vïët sêy saát àoá trong luác kiïëm cö úã caác höëc hang. Quyïn luåc loåi trong chiïëc tuái chõ Sûá lêëy ra möåt chai dêìu cuâ laâ, duâng ngoán tay troã bïåt dêìu thoa lïn nhûäng chöî rûúám maáu trïn tay Ngaån.

Àang thoa dêìu cho Ngaån, bêët chúåt Quyïn nghe tiïëng radio tûâ ngoaâi hang voång vaâo.

Vaâ tiïëng anh Hai Theáp kïu lúán:

- Anh em úi, laåi nghe Baác noái chuyïån, laåi nghe Höì Chuã tõch noái chuyïån àêy neâ!

Trong hang moåi ngûúâi reo êìm lïn. Röìi tiïëng chên chaåy nghe thònh thõch, Quyïn luyánh quyánh lay Ngaån:

- Dêåy, dêåy anh Ngaån!

- Caái gò? Caái gò?

Ngaån giêåt mònh ngú ngaác hoãi:

ANH ÀÛÁC 114

- Dêåãy Baác noái chuyïån kòa, trúâi úi, mau mau ài!

Ngaån ngöìi bêåt ngay dêåy, vúái tay xaách suáng. Con Thuáy àeo vaâo cöí anh. Quyïn nhaãy tûâ phiïën àaá xuöëng, chaåy nhaâo vïì phña coá tiïëng radio àang phaát vùng vùèng, Ngaån coäng con Thuáy têët bêåt chaåy theo.

Anh Hai Theáp hai tay nêng chiïëc "trùn-xi-to" ài vïì goác hang chöî anh em bõ thûúng. Moåi ngûúâi úã trong hang vêy quanh theo. Anh ài laåi gêìn chöî Thêím vaâ thùçng Beá thò ngöìi thuåp xuöëng, múã maáy to hún. Trong maáy, Höì Chuã Tõch àang noái. Caã hang àang nhöën nhaáo böîng im phùæc. Chó coân gioång Ngûúâi cêët lïn, êëm aáp, sang saãng:

- Bûúác sang nùm múái dûúng lõch möåt chñn saáu möët, miïìn Bùæc àaä troân baãy nùm ra sûác khöi phuåc kinh tïë vaâ xêy dûång chuã nghôa xaä höåi. Miïìn Nam àaä traãi qua baãy nùm àêëu tranh cûåc kyâ gay go vaâ anh duäng. Àïë quöëc Myä àang ra sûác biïën miïìn Nam nûúác ta thaânh möåt thuöåc àõa kiïíu múái cuãa chuáng, nhûng àöìng baâo miïìn Nam nhêët quyïët khöng chõu laâm nö lïå. Àïë quöëc Myä vaâ boån tay sai Ngö Àònh Diïåm àaä gêy ra khöng biïët bao nhiïu caãnh chïët choác àau thûúng...

Ngûúâi vûâa noái àïën àêy thò trong hang àang im phùng phùæc böîng coá tiïëng khoác oâa lïn. Àoá laâ tiïëng khoác cuãa chõ Sûá. Tûå naäy giúâ, Quyïn hïët sûác cöë neán, nay nghe chõ mònh khoác, cö liïìn oâa khoác theo. Vaâ röìi sau Quyïn, caã hang àïìu nûác núã, giûäa luác tiïëng noái cuãa Höì Chuã Tõch vêîn tiïëp tuåc sang saãng cêët lïn trïn tiïëng suåt suâi cuãa moåi ngûúâi. Tiïëng noái cuãa ngûúâi cha lúán vaâ võ laänh tuå yïu kñnh àúâi àúâi àoá lan qua caác phiïën àaá, döåi lïn voâm hang, thêëm sêu tûâng chûä tûâng lúâi vaâo loâng möîi ngûúâi. Anh cuäng cöë neán búát caái tiïëng khoác cuãa mònh àïí nghe cho hïët lúâi Ngûúâi noái, nhûng vûâa múái neán àûúåc thò lúâi noái cuãa Ngûúâi laåi laâm hoå khoác lúán hún...

Maâ hoå khöng khoác sao àûúåc! Chó riïng tiïëng noái cuãa Ngûúâi cuäng àaä laâm cho hoå khoác röìi. Huöëng höì Ngûúâi àang noái vïì hoå, noái àuáng vaâo giûäa luác caái hang Hoân xa xöi beá nhoã naây àang diïîn ra möåt trêån àêëu cûåc kyâ aác liïåt.

Hoå khoác laâ phaãi lùæm.

Nhûng àêy khöng phaãi laâ nhûäng gioåt lïå thûúâng. Àêy laâ nhûäng gioåt lïå laå luâng nhêët àaä traâo ra khi tiïëng noái cuãa ngûúâi cha Viïåt Nam cêët lïn, khi hang àöång ngêåp traân caái khöng khñ thiïng liïng kyâ diïåu,

HOÂN ÀÊËT 115

khi nûúác uöëng àaä caån, vaâ trong hang haäy coân nöìng nùåc muâi khoái suáng. Àêy laâ nöîi xuác àöång thêìn thaánh chó coá àûúåc trïn maãnh àêët miïìn Nam rûúám maáu, nöîi xuác àöång vïì loâng tûå haâo, loâng yïu kñnh, vaâ vïì sûå sung sûúáng trong àoá hònh nhû coá pha chuát gò xoát tuãi.

Tiïëng noái cuãa Höì Chuã tõch vêîn àang noái:

- Mûúâi böën triïåu àöìng baâo ta úã miïìn Nam àang vuâng lïn oanh liïåt chöëng laåi àïë quöëc Myä vaâ tay sai. Cuöåc àêëu tranh êëy coá àûúåc miïìn Bùæc laâ chöî dûåa vûäng chùæc vaâ àûúåc nhên dên tiïën böå trïn toaân thïë giúái àöìng tònh, hiïån àang ngaây caâng giaânh nhiïìu thùæng lúåi. Àöìng baâo ta úã miïìn Bùæc luön hûúáng vïì miïìn Nam anh huâng, luön hûúáng vïì miïìn Nam thaânh àöìng Töí quöëc!

Ngaån àang coäng con Thuáy àûáng sûäng. Nghe túái àêëy, anh ruâng mònh, cöí hoång ngheån laåi. Quyïn neáp saát vaâo vai anh, nhûng têët caã moåi ngûúâi àang àûáng saát laåi bïn nhau. Baân tay Quyïn cûá möîi luác möåt nùæm chùåt tay Ngaån hún. Trong kia, anh Thêím gûúång möåt chên, àûáng lïn, lûng anh Thêím tûåa vaâo vaách hang, hai baân tay anh baám võn vaách àaá, rúâ bêëu, run run...

Coân thùçng Beá, noá cuäng àaä chöëng caánh tay coân laåi, nhöím dêåy tûâ luác naâo. Àùçng sau, chõ Sûá àúä nheå lêëy vai noá. Trïn mùåt cuãa hai chõ em nûúác mùæt àïìu àang rúi laä chaä.

3.

Chiïìu höm êëy, nûúác cuäng khöng coân àïí nêëu chaáo cho anh em bõ thûúng nûäa. Anh Hai Theáp àûa caã bi-àöng nûúác cuãa mònh cho Sûá. Nûúác trong bi-àöng laâ phêìn chia cho anh ban saáng, Anh chó múái uöëng vaâi húáp.

Têët caã nhûäng anh em khaác ai cuäng mau mùæn cêìm bi-àöng àöí truát nhûäng gioåt nûúác cuöëi cuâng vaâo trong xoong chó àûúåc lûng möåt nûãa. Nhòn nûúác trong xoong, Sûá biïët trûúác laâ nöìi chaáo naây seä àùåc lùæm. Bûng xoong nûúác ài gêìn túái bïëp, chõ dûâng laåi, nhúá sûåc túái nûãa ca nûúác àïí daânh cho con Thuáy. Chõ nghô: "Thïm nûãa ca àoá thò chuá Thêím vaâ Beá múái coá chuát nûúác huáp". Nghô vêåy, chõ liïìn bûng caái xoong ài vaâo chöî phiïën àaá.

ANH ÀÛÁC 116

Con Thuáy khöng coá úã àêëy, Sûá àùåt xoong xuöëng phiïën àaá, moâ tay vaâo höëc tòm ca nûúác. Cêìm caái ca trong àoá chó soáng saánh coá möåt nûãa nûúác, chõ Sûá nhòn maäi, chûa àöí vaâo xoong. Chõ nghô: "Nïëu mònh àöí hïët chöî naây thò con Thuáy khaát, lêëy àêu cho noá uöëng?". Cêìm caái ca, chõ Sûá cûá phên vên, do dûå. nghô àïën anh em bõ thûúng, tay chõ muöën nghiïng àöí ca nûúác, nhûng nghô àïën con, tònh mêîu tûã nhû nñu baân tay chõ laåi. Cuöëi cuâng, chõ tûã tûã àöí ca nûúác vaâo xoong, bûng xuöëng, lùång leä ài vïì phña bïëp. Sûá vöëc gaåo boã vaâo xoong, bùæc lïn. Khöng coá nûúác àïí vo, Sûá thêëy bûát rûát trong loâng. Vaâ tûâ àêëy, ngöìi coi nöìi chaáo, chõ cûá nghô àïën nûúác. Thûåc ra thiïëu nûúác thò caã hang àïìu lo, nhûng phêìn chõ, sao chõ vêîn caãm thêëy nhû mònh chõu traách nhiïåm nùång hún. Chõ khöng phaãi laâ ngûúâi tröng coi cùn cûá, nhûng khi chõ lêm vaâo hoaân caãnh thiïëu miïëng ùn miïëng uöëng, chõ cùæt rûác nhiïìu hún ai caã. úã chõ, caái thiïn chûác phuå nûä bêím sinh vöën àaä thïë. Trong gia àònh cuäng nhû trong anh em àöìng chñ, chõ luön nhûúâng phêìn mònh. Maâ chõ lêëy thïë laâm sung sûúáng. ÚÃ àúâi, nïëu coá ngûúâi àaân baâ naâo chó biïët lêëy sûå thoãa maän riïng mònh laâm sung sûúáng thò Sûá khöng phaãi laâ loaåi ngûúâi àaân baâ kiïíu àoá. Chõ laâ ngûúâi chó sung sûúáng bùçng sûå sung sûúáng cuãa meå, anh, em, àöìng chñ, vaâ khi coá con, chõ daânh cho con têët caã nhûäng gò mònh coá. Tûâ luác vaâo hang àïën giúâ, chõ laâ ngûúâi uöëng nûúác ñt nhêët. Chõ uöëng coá möåt nguåm tûâ trûa höm qua túái nay. Viïåc naây cuäng chó riïng coá chõ biïët maâ thöi.

Naâo laâ chõ khöng khaát! Chõ khaát lùæm. Ngay bêy giúâ, sau khi nhai mêëy vöëc gaåo rang, chõ caâng thêëy theâm miïëng nûúác. Chõ mûúâng tûúång túái laân nûúác trong vùæt vaâ suöëi Lûún, vaâ thoaáng coá yá nghô nhên luác ban àïm, biïët àêu chûâng coá thïí len loãi boâ ra àoá muác nûúác àûúåc. Coá thïí lùæm chûá! Àêu phaãi khuác suöëi naâo cuäng àïìu coá giùåc gaác!

Sau khi xoong chaáu àaä söi, Sûá ruát búát lûãa. Àúåi chaáo nhûâ, chõ nhêëc nöìi chaáo xuöëng.

Chõ muác möåt ca chaáo àem laåi àûa cho Thêím. Coân thùçng Beá thò chõ àuát cho noá. Bûäa nay, thùçng Beá àaä khaá. Noá ùn hïët ca chaáo àêìy. Àuát noá ùn xong, Sûá lêëy khùn chuâi miïång cho noá. Chúåt thùçng Beá noái:

- Chõ ba, cho em miïëng nûúác

HOÂN ÀÊËT 117

Sûá àaânh phaãi noái thiïåt cho noá biïët laâ khöng coân nûúác nûäa, thò noá im lùång, hêëp haáy mùæt. Hònh nhû noá ngúä coân nûúác, maâ taåi noá khöng àûúåc uöëng.

Chõ Sûá hiïíu yá, liïìn dõu daâng vuöët toác noá, noái:

- Hïët nûúác thiïåt röìi, em aâ, chõ Ba khöng döëi em àêu.... Àïí töëi, töëi chõ ài muác nûúác vïì nêëu cho em uöëng...

Thùçng Beá noái:

- Vêåy chûâng naâo coá nûúác chõ àem liïìn cho em uöëng nghe!

- ÛÂ, chûâng naâo coá, chõ seä cho em uöëng!

Thêëy Sûá sùæp ài, thùçng Beá nùæm tay Sûá, khêín khoaãn:

- Chõ Ba àûâng ài, ngöìi àêy chúi vúái em. Em nùçm möåt mònh buöìn quaá haâ!

Nghe thùçng Beá noái thïë, Sûá ngöìi laåi. Thùçng Beá àûa mùæt ngoá lïn voâm hang:

- Höìi trûa, nghe Baác Höì noái chuyïån, em tûúãng nhû Baác biïët mònh hiïån àûúng úã trong hang.... Maâ em laåi cûá tûúãng Baác biïët em múái chùåt tay vêåy. Thiïåt, nghe Baác noái. sao em ngúâ ngúå Baác biïët hïët, biïët mònh quyïët tûã vúái tuåi noá, biïët mònh khaát nûúác...

Sûá nghe thùçng Beá noái sao giöëng nhû mònh nghô quaá, chõ cêìm tay noá, baão:

- Phaãi, baác Höì biïët hïët, em aâ!.... ÚÃ miïìn Nam mònh cûåc khöí, àau àúán hay gan goác, baác àïìu roä, nïn Baác múái noái: "Miïìn Nam phaãi traãi qua baãy nùm àêëu tranh cûåc kyâ gian khöí vaâ anh duäng". Àoá, em nhúá khöng, baác noái vêåy laâ Baác biïët roä lùæm nghe!

- Chõ Ba coá thêëy tiïëng Baác luác àoá húi run run khöng? Chõ Ba úi, nghe Baác noái röìi, em thêëy tay em bõ cuåt nhû vêåy àêu coá nhùçm nheâ gò. Em chó tûác laâ múái xaáp chiïën möåt trêån maâ bõ thûúng súám quaá, phaãi chi...

Sûá an uãi thùçng Beá:

ANH ÀÛÁC 118

- Àûâng lo, em cuåt möåt tay laâ thûúâng. Thiïëu gò ngûúâi cuåt möåt tay maâ vêîn chiïën àêëu.

- Tay em laânh röìi em cuäng xin úã du kñch. Ruãi coá chïët thò thöi, nïëu túái ngaây thöëng nhêët, may phûúác em coân söëng, em seä kiïëm caách gûãi thú thûa vúái Baác rùçng trong ngaây àoá, thaáng àoá, nùm àoá, em coân coá möåt tay vaâ em nùçm trong hang Hoân naây, em àaä nghe Baác noái.... chõ nhùæm àûúåc khöng?

Sûá nghe thùçng Beá noái thò giêåt mònh, khöng ngúâ noá nghô ra àïën nhû vêåy. Chõ ngêîm nghô möåt luác röìi baão:

- Àûúåc chúá.... Àêu cêìn gò túái thöëng nhêët. Chûâng naâo maånh röìi, em viïët thú cho Baác cuäng àûúåc maâ!

Thùçng Beá nghe noái, veã mùåt vûâa raång rúä vûâa lo lùæng:

- Noái vêåy chúá àêu àûúåc.... Em noái chúi chúá em khöng daám viïët àêu.

- Sao laåi khöng.... em viïët àûúåc, em xûáng àaáng àûúåc viït thú cho Baác lùæm.

- Khöng, khöng àûúåc àêu!

Thùçng Beá vöåi noái röìi noá laåi àûa mùæt ngoá lïn voâm hang cao. Chùèng biïët noá suy nghô nhûäng gò, chùèng biïët noá coá tñnh viïët thû hay khöng viïët thû, nhûng roä raâng laâ noá àang sung sûúáng vïì àiïìu noá nghô, cuâng nhûäng lúâi chõ Sûá, àaä àem àïën cho noá niïìm vui ngay tûå bêy giúâ.

AÁnh saáng tûâ trïn voâm hang àaä múâ ài. Coá leä bïn ngoaâi chiïìu höm buöng xuöëng röìi. Dêìn dêìn, Sûá khöng nhòn thêëy roä mùåt thùçng Beá nûäa. Chõ chó nghe húi thúã nheâ nheå vaâ baân tay cuãa noá êëm lön trong tay chõ. Sûá moâ mêîm àõnh tòm àïën àöët. Nhûng thùçng Beá ngùn laåi:

- Thöi, àûâng àöët chõ, hao lùæm!

Sûá nghe thùçng Beá, khöng àöët nïën nûäa!

Trong boáng töëi traân ngêåp, chõ ngöìi duåm ha göëi chên laåi, àûa tay xöí àêìu toác. Toác chõ xoäa traân búâ vai, ruä xuöëng mùåt àaá. Chõ keáo toác ra trûúác ngûåc, lêìn caác ngoán tay vuöët gúä múá toác röëi. Toác chõ Sûá daây vaâ

HOÂN ÀÊËT 119

mûúåt lùæm. Möîi luác xöí toác ra àïí búái laåi lêìn naâo chõ cuäng nêng toác mònh vuöët ve, êu yïëm. Khöng noái àûúåc thaânh lúâi laâm sao suöëi toác maát rûúåi cuãa chõ nhû coá sûå söëng riïng, linh höìn riïng. Àöëi vúái chõ, hònh nhû laâ noá coá tiïëng noái, vaâ möîi lêìn nêng noá trïn tay, chõ liïìn coá caãm tûúãng troâ chuyïån rêët àöîi yïu thûúng. Laân toác gúåi chõ nhúá túái baân tay anh San, baân tay meå. Anh San ngaây trûúác vêîn thûúâng luâa tay vaâo maái toác naây. Coân meå chõ thò vêîn hay ngöìi búái laåi àêìu cho chõ. Meå chõ coân thûúâng muác nûúác giöåi cho chõ göåi àêìu nûäa. Hònh nhû meå chõ sung sûúáng lùæm khi àûúåc chñnh tay laâm nhûäng viïåc àoá, mùåc duâ coá luác baâ cûá la lïn: "Phêåt úi, möåt chuåc bûäa röìi tao chúá thêëy maây göåi àêìu nghe Sûá!" hay laâ khi xöëi nûúác cho chõ, meå cûá giuåc: "Quaâo maånh tay möåt chuát giuâm cho tao nhúâ coi!" Sûá móm cûúâi nhúá laåi nhûäng cêu noái êëy cuãa meå, loâng caâng thïm lo lùæng vaâ töåi nghiïåp cho meå mêëy höm nay voâ voä möåt mònh.

Vûâa búái laåi àêìu toác xong, chõ chúåt nghe tiïëng Quyïn goåi. Chõ àùåt cêy nïën vaâ caái bêåt lûãa vaâo tay thùçng Beá, dùån:

- Àêy, chûâng naâo muöën saáng thò em thùæp lïn!

Sûá àûáng dêåy, ài ra. Gùåp chõ, Quyïn öm cöí chõ, thò thaâo.

- Anh Troång vúái anh Ba Reân àaä boâ ra ngoaâi hang röìi! Mêëy aãnh ra doå thûã tònh hònh úã ngoaâi...

- Vêåy haã? Ài lêu chûa?

- Múái vûâa ài!

- Con Thuáy àêu röìi?

- Noá àang ngöìi chúi vúái anh Hai ngoaâi kia!

Quyïn vaâ Sûá cuâng ài ra ngoaâi. Hai chõ em àïën bïn chöî anh Hai Theáp:

- Sûá haã? - Anh Hai hoãi.

- Daå

Con Thuáy nghe tiïëng Sûá liïìn kïu "maá". Chõ baão con:

- Ngöìi àoá chúi vúái baác Hai ài con! Maá cuäng úã àêy chúá khöng coá ài àêu àêu.

ANH ÀÛÁC 120

Röìi Sûá noái:

- Anh Hai aâ, theo anh, liïåu tuåi noá vêy mònh lêu khöng?

- Vêîn chûa thêëy triïåu chûáng gò toã ra laâ tuåi noá ruát. Höìi chiïìu, anh cho chuá Àaåt leo lïn hang coi, thêëy tuåi noá ài vaác rúm cuãa àöìng baâo vïì chêët coá àöëng. Khöng biïët noá tñnh laâm gò.

- Hay laâ noá muöën àöët hang? Quyïn noái.

- Cuäng coá thïí. Cùn cûá vaâo löëi àaánh cuãa tuåi noá tûâ hai höm nay, anh thêëy tuåi noá lêìn naây quyïët têm tiïu diïåt mònh lùæm. Thiïåt ra tiïu diïåt trïn dûúái hai mûúi ngûúâi mònh àêy thò cuäng khöng ùn nhùçm gò, nhûng yá àöì thùçng àõch coi böå muöën tiïu diïåt ta úã àêy àïí laâm nuáng ta úã chöî khaác. Cho nïn vïì phña ta cuäng phaãi thêëy roä laâ nïëu ta giaãi quyïët àûúåc vêën àïì nûúác uöëng trong hang vaâ úã ngoaâi xoám tiïën haânh àêëu tranh maånh meä. Nhûúåc àiïím cuãa thùçng àõch laâ khöng thïí giam quên úã àêy lêu àêu. Coân mònh thò rêët tiïëc khöng nùæm àûúåc tònh hònh ngoaâi xoám mêëy höm nay ra sao.

Sûá noái:

- Em tin baâ con khöng àïí chuáng yïn àêu. ÚÃ ngoaâi àoá chõ Hai vúái mêëy chõ, laåi àûúåc anh Taám Chêëm giuáp àúä, thïë naâo cuäng àêëu tranh kïët húåp chùåt. Vïì vêën àïì nûúác uöëng cuãa mònh thò àúåi mêëy aänh ài baám vïì voi. Nïëu coá thïí moâ ra khuác suöëi naâo àoá muác àûúåc, tuåi em seä ài. Tuåi em àöåi caâ om quen hún...

Anh Hai Theáp baão:

- ÚÂ, àïí àúåi anh em baám vïì coi sao àaä.

Anh Hai noái thïë röìi úã radio raâ àaâi Haâ Nöåi. Tûâ trong maáy vùèng ra tiïëng àaân bêìu àang daåo baãn Cêu hoâ trïn bïën Hiïìn Lûúng. Nghïå sô chúi àúâi coá leä àang chúi vúái nhûäng ngoán tay xuác àöång run rêíy. Hònh nhû coá luác anh ta neán thúã hay sao maâ tiïìng àúân cûá oùçn oaåi, lùæm luác nghe nhû chúái vúái röìi laåi lùæng àoång maäi möåt chöî, tûúãng nhû súåi tú àúâi bõ àûát ngang àïí röìi sau àoá trúã nïn reáo rùæt, thiïët tha hún. Vaâ tiïëng àúâi cûá têm sûå maäi. Cho àïën khi gioång ngûúâi con gaái trong maáy cêët lïn àiïåp khuác thûá hai cuãa baâi haát thò tiïëng àúâi cuäng cûá coân vûúng vñt quyïìn quyïån khöng thöi...

HOÂN ÀÊËT 121

Quyïn böîng thêëy chõ Sûá nheâ nheå àûa tay öm ngang thùæt lûng mònh, röìi cùçm chõ àùåt lïn vai mònh.

Quyïn biïët chõ Sûá caãm àöång, vò lúâi haát êëy àang noái vïì loâng thuãy chung, àang noái vïì caãnh ngöå chõ. Baâi haát êëy chñnh Quyïn àaä coá lêìn cheáp vaâ ruã chõ cuâng hoåc vúái mònh, nhûng chõ Sûá chó hoåc àïí biïët haát, chúá vïì sau Quyïn khöng thêëy chõ mònh haát baâi haát àoá bao giúâ.

Khi tiïëng haát trong àaâ àaä dûát röìi, chõ Sûá vêîn àùåt cùçm núi vai em, lùång leä. Lêu sau, chõ múái nhêëc cùçm ra, bûúác túái baão con Thuáy:

- Thöi ài nguã, con!

Con Thuáy ngoan ngoaän vúái tay choaâng lïn vai meå. Trûúác khi coäng con vaâo trong, Sûá kheä dùån Quyïn:

- Chûâng naâo mêëy aãnh vïì thò kïu chõ, nghe Quyïn! Chõ àem con Thuáy vö cho noá nguã caái àaä...

Sûá coäng con ài moâ vaâo ngoä hang. Doåc àûúâng, con Thuãy ngoeão àêìu xuöëng vai chõ. Chõ hoãi:

- Nguã röìi haã Thuáy?

Con beá khöng àaáp. Húi thúã cuãa noá phaã nheâ nheå vaâo mang tai chõ, êm êëm, nhöìn nhöåt. Chõ doâ dêîm, reán bûúác bi thêåt kyä, cöë sao cho con khoãi bõ thûác giêëc. Vïì túái saát phiïën àaá chõ miïët chùåt mûúâi ngoán chên àùåt trïn taãng àaá, bûúác lïn. Röìi khi àaä lïn túái phiïën àaá, chõ day lûng laåi, ruân hai göëi chên ngöìi bïåt xuöëng. Chõ ngaã ngûúâi àùåt con nùçm xuöëng phiïën àaá kheáo leáo àïën nöîi noá khöng hay biïët gò caã. Tuy nhiïn, vúái baãn nùng àùåc biïåt, àöi baân tay beá boãng cuãa noá cûá baám riïët lêëy vai chõ möåt luác röìi múái chõu buöng ra.

Sûá lêëy caá khùn trïn cöí mònh xuöëng, àùæp lïn ngûúâi con. Nghe chûâng tiïët trúâi àaä bùæt àêíu se se laånh, chõ súå con khöng àuã êëm, liïìn cúãi caã chiïëc aáo baâ àa àen àang mùåc àùæp thïm cho con. Bêy giúâ chõ chó coân mùåc möåt chiïëc aáo tuái ngùæn tay bùçng luåa àen. Chõ nghô buång: "bêån caái aáo naây nïëu coá ài lêëy nûúác cuäng goån!". Möåt lêìn nûäa, chõ súâ soaång tûâ àêìu chñ chên con Thuáy, àùæp veán kyä cho noá, röìi múái cêìm chiïëc àeân pin quay lûng boã ài. Nhûng laå thay, lêìn naây con Thuáy khöng giêåt mònh goåi chõ gò caã maâ sao chõ cûá nhêëp nhûá baân chên chûa muöën àùåt xuöëng

ANH ÀÛÁC 122

phiïën àaá bïn dûúái. Coá caái maänh lûåc gò úâ sau löng cûá nñu keáo chõ laåi, khöng àïí chõ bûúác hùèn. Cuöëi cuâng, chõ àaä quay mònh laåi, lùæng nghe húi thúã cuãa con. Vaâ cuäng chó thïë thöi, chõ laåi tûâ tûâ boã ài.

Nhûng coá quay laåi möåt chuát nhû thïë, bêy giúâ chõ múái thêëy yïn têm

Sûá ra túái hang buâng binh, anh em vêîn chûa vïì.

Anh Hai Thiïåp hoãi sûá:

- Con Thuáy nguã röìi haã?

- Nguã röìi!

- Con nñt thiïåt khoãe quaá! Giùåc giaã gò noá cuäng khoãi cêìn lo, cûá viïåc nguã yïn.

Quyïn naäy giúâ cûá ài ra cûãa hang röìi laåi ài vaâo. Cö thêëp thoãm noái:

- Sao lêu quaá maâ mêëy aãnh chûa vïì! Khöng biïët coá chuyïån gò khöng?

Noái cong, cö ngöìi gheá lïn taãng àaá. Thò ngay luác êëy ngoaâi ngoä hang, coá tiïëng Troång kïu:

- Anh Hai, anh Hai àêu?

- Àêy, töi àêy!

Anh Hai Theáp àûáng ngay dêåy. Troång vaâ anh Ba Reân uâa vaâo hang. Anh Hai hoãi:

- Sao?

Ba Reân noái:

- Chuêín bõ ài lêëy nûúác ài. Tuåi töi baám röìi. Tuåi noá chó àoáng quên úã bïn kia suöëi, coân trong meá vûúân bïn naây thò ïm ro khöng coá gò

- Chùæc ùn khöng?

- Chùæc, nhûng phaãi ra liïìn,e tònh hònh thay àöíi.

HOÂN ÀÊËT 123

- Vêåy thò ài.... Quyïn úi, caâ om coá úã àêy chûa?

Quyïn mau mùæn àaáp:

- Coá em àem ra röìi.

Anh Hai Theáp noái:

- UÁt Quyïn coân yïëu khöng ài àûúåc àêu.

- Em maånh röìi, àïí em ài maâ!

- Thöi con Quyïn bêy úã laåi! - Anh Ba Reân noái cûúng quyïët.

Sûá cuäng baão:

- Thöi uát Quyïn àûâng ài em. Em chaåy vö kïu Nùm Nhúá ài vúái chõ!

Quyïn miïîn cûúäng chaåy vaâo hang trong. Laát sau, cö cuâng Nùm Nhúá trúã ra.

Ba reân dùån Sûá vaâ Nùm Nhúá:

- Tuyïåt àöëi khöng àûúåc noái chuyïån nghe! Tuåi tao ài trûúác mêëy àûáa tuåi bêy ài sau, maâ phaãi ài cho ïm...

Troång xöëc khêíu töm-xöng lïn:

- Ài ài!

Sûá vaâ Nùm Nhúá xùæn öëng quêìn lïn quaá göëi. Hai ngûúâi àöåi caâ om theo Troång vaâ anh Ba Reân luöìn ra miïång hang. Ra túái miïång hang, Ngaån vaâ anh em gaác úã àoá àïìu dùån hoå phaãi cêín thêån.

Sûá bûúác ra túái gêìn cûãa hang thò nghe muâi khoái thuöëc lûåu àaån xöng vaâo muäi nöìng nöìng. Vaâ khi àaä loåt ra túái bïn ngoaâi, chõ caãm thêëy khoãe khoùæn hún luác úã trong hang gêëp böåi. Chõ thúã hñt luön mêëy húi.

Böën ngûúâi cuái mònh lom khom chaåy qua baäi coã tröëng. Chõ Sûá chaåy sau, hai tay võn caái caâ om trïn àêìu. Vaâo túái vûúân dûâa, moåi ngûúâi chêåm laåi, moâ mêîm. Àimöåt àöîi, böîng thêëy phña trûúác coá àeân pin xeåt ngang. Moåi ngûúâi ngöìi thuåp xuöëng, im thin thñt. Möåt töëp lñnh keáo qua trûúác mùåt hoå, caách chûâng mûúâi thûúác. aánh àeân pin vuåt tùæt ngùæm. Coá

ANH ÀÛÁC 124

tiïëng chên giêìy giêîm saåt saåt trïn caác taâu laá dûâa khö. Àúåi chuáng ài khoãi, böën ngûúâi laåi àûáng dêåy, ài túái. Hoå àaä àïën saát bïn búâ con suöëi Lûún. Chöî dêîn ra suöëi laâ möåt baãi soãi tröëng. Troång vúái Ba Reân ghòm suáng, khoaát maå vaâ Nùm nhúá vöåi nhùæc caâ om trïn àêìu chaåy xuöëng búâ suöëi. Nùm Nhúá túái suöëi trûúác, vuåc ngay caái caâ om xuöëng nûúác. Sûá cuäng chaåy nhanh xuöëng. Chõ nghe tiïëng boån giùåc noái chuyïån lao xao úã búâ xuöëi bïn kia. Trong caác lïìu vaãi saáng aánh àeân khñ àaá, boån giùåc àang àaánh baâi "dò daách". Coá tiïëng thùçng cêìm caái hoãi: "Keáo nûäa thöi?" vaâ thùçng tay con àaáp - "Keáo chúá!". Sûá bònh tônh nghiïng miïång caâ om, muác àêìy möåt caâ om nûúác. Bïn caånh chõ, Nùm Nhúá àang vöëc nûúác suöëi uöëng. Uöëng mêëy vöëc röìi cêåu ta múái àöåi caâ om chaåy lïn. Sûá cuäng àõnh vöëc nûúác uöëng nhûng thêëy Nùm Nhúá àaä chaåy lïn, chõ vöåi búå caâ om chaåy theo Nùm Nhúá.

Khi àaä lêîn vaâo vûúân dûâa töëi om om, Sûá nghô buång: "Vêåy laâ öín, chó coân tûâ àêy vïì hang nûäa thöi!"

Troång vaâ anh Ba Reân vûúåt lïn trûúác, kïë àoá laâ Nùm Nhúá röìi túái chõ Sûá. Ài trong cûúân töëi, Sûá ngúâ quaång àûa tay ra phña trûúác. Vêåy maâ mêëy lêìn chõ vêëp phaãi rïî dûâa, nûúác trong caâ om cûá soáng saánh muöën àöí. Laát sau, giêîm phaãi möåt taâu laá ruång, chõ liïìn dûâng laåi, àùåt caâ om xuöëng àêët. Chõ leâ leå moâ mêîm tûúác mêëy caái laá dûâa, vo khoanh laåi boã vaâo miïång caâ om. Khi chõ sùæp nhêëc caâ om àöåi lïn àêìu, thònh lònh coá tiïëng chên chaåy túái, giêîm laåo xaåo trïn laá dûâa, chõ vöåi àûáng neáp vaâo möåt thên dûâa. Nhûng muöån röìi, mêëy aánh àeân pin cuâng möåt luác àaä chiïëu thùèng vaâo mùåt chõ. Möåt tïn biïåt kñch ài àêìu àaä nhaác thùèng vaâo mùåt chõ. Chõ liïång maånh caái caâ om vaâo mùåt noá, röìi vuát chaåy. Boån chuáng xöí theo. Möåt thùçng tuám àûúåc àêìu toác chõ giêåt maånh, khiïën chõ ngaä ra phña sau. Röìi ba böën thùçng xuám laåi àeâ chùåt lêëy chõ. Tïn thiïëu uáy Ba, chó huy phoá àaåi àöåi biïåt kñch cêìm lùm lùm khêíu suáng caåc bin bûúác túái nhòn ngûúâi phuå nûä laå mùåt àang bõ lñnh cuãa hùæn troái. Hùæn quay ra sau, goåi:

- Tuåi bêy thùçng naâo coá úã Hoân Àêët laåi àêy nhòn mùåt con naây coi!

Möåt tïn lñnh tûâ sau len túái. Noá ngoá qua mùåt chõ Sûá, thùçng lñnh àoá liïìn la lïn:

- A, con Sûá!

HOÂN ÀÊËT 125

- Maây biïët noá aâ?

- Biïët, con naây laâ Viïåt cöång chaánh hêíu!

Tïn thiïëu uyá lûâ lûâ nhòn Sûá, nùæm ngûåc aáo Sûá, hêët haâm hoãi:

- Phaãi maây tïn laâ Sûá khöng?

Chõ Sûá gêåt àêìu:

- Phaãi.

- Maây ài vúái ai?

- Ài vúái nhiïìungûúâi. Giúâ thò hoå vö túái hang hïët röìi.

- Coá muác nûúác khöng?

- Sao laåi khöng!

Thùçng thiïëu uáy Ba nghe noái thïë liïìn bêåc cûúâi ha haã:

- Töët lùæm! Nïëu coá muác nûúác thò töët lùæm!

Chõ Sûá tröë mùæt nhòn hùæn, khöng hiïíu taåi sao hùæn laåi baão thïë.

Tïn thiïëu uáy thoåc hai tay vaâo tuái quêìn, àùæc chñ noái tûâng tiïëng möåt:

- Tuåi - ta - àaä - boã - thuöëc - àöåc - xuöëng - khuác - suöëi - naây - röìi.

Sûá múã mùæt to kïu "aá" möåt tiïëng àêìy súå haäi. Àöåt nhiïn chõ nhaâo túái, àõnh chaåy vïì hûúáng hang Hoân. Nhûng chõ khöng chaåy àûúåc. Möåt tïn biïåt kñch àaä giûä chùåt toác chõ bêëy giúâ xöí tung caã ra.

Tïn thiïëu uáy cûúâi gùçn:

- Chaåy ài àêu? .... Tuåi àöìng chñ cuãa maây röìi seä chïët nhùn rùng hïët raáo, hiïíu chûa?

Hùæn theát boån lñnh:

- Dùæt noá vïì!

ANH ÀÛÁC 126

Sûá bõ boån lñnh löi ài xïình xïåch. Toác chõ ruã xuöëng gêìn chêëm goát. Sûá mêëy lûúåt vuâng vùçng cûúäng laåi, khöng chõu ài. Möîi bûúác chên rúâi xa hang Hoân luác naây cuãa chõ sao cûá nùång trõch nhû chò. Chõ muöën theát lïn thêëu túái trong hang, baão anh em àûâng coá uöëng nûúác trong caâ om Nùm Nhúá àöåi vïì àoá. Chõ lo súå nghô túái con, túái em cuâng nhûäng àöìng chñ thên yïu cuãa mònh. Àang ài chõ quay laåi, phêîn uêët nghiïën rùng theát:

- Àöì àöåc aác, àöì heân maåt!

Tïn thiïëu uáy bõ mùæng, tûác giêån trúã baáng suáng àaánh quêåt ngang lûng chõ, khiïën chõ teá khuyåu xuöëng. Trong aánh àeân pin lia ngang, tïn thiïëu uyá nhòn thêëy nûúác mùæt chõ traâo ra. Hùæn chïë giïîu.

- Vêåy maâ cuäng ài laâm Viïåt cöång! Múái ùn möåt baáng suáng àaä khoác röìi kòa!

Sûá thêëy noá hiïíu lêìm vïì gioåt nûúác mùæt cuãa mònh quaá, nïn bôu möi.

- Neâ, böå maây tûúãng vò maây àaánh maâ tao khoác haã? Noái cho maây biïët, vò anh em tao, tao múái khoác chûá khöng phaãi vò maây àaánh tao àêu, nghe chûa?

4.

Thùçng Xùm mûâng rún lïn khi hay tin tïn thiïëu uáy bùæt àûúåc Sûá. Àang nùçm trong lïìu, hùæn nhöím dêåy, co ro caánh tay bõ thûúng, ài löåc xöåc qua laåi röìi khom lûng chui ra khoãi lïìu.

Boån lñnh biïåt kñch àaä vïì túái búâ suöëi bïn kia. Chuáng löi Sûá xuöëng suöëi. Chõ teá nhaâo, ûúát caã mònh mêíy. Nûúác úã quaäng suöëi naây chó lïn àïën àêìu göëi. Sûá dêìm chên xuöëng doâng suöëi buöët laånh, ài qua. Doâng suöëi cuöën aáng toác daây mûúåt cuãa chõ, tröi loang loaáng. Àùåt chên lïn túái búâ soãi bïn, chõ ngûúác nhòn thêëy hai ba thùçng lñnh àang àûáng xaách àeân khñ saáng rúä. Chuáng giú cao àeân lïn. Liïìn luác àoá, Sûá nhaác tröng thêëy thùçng Xùm, hùæn àang àûáng im, tay traái võn cùçm, tay phaãi bõ thûúng treo bùng co lïn. Sûá cêët bûúác, giaã nhû khöng tröng thêëy, ài ngang qua hùæn. Thùçng Xùm vêîn àûáng im, khöng nhuác nhñch, veã mùåt hùæn laånh luâng nhû taåc bùçng àaá. Àúåi Sûá vûâa ài khoãi hai bûúác, hùæn goåi giêåt:

HOÂN ÀÊËT 127

- Àûáng laåi, con kia!

Chõ Sûá dûâng chên, nhûng khöng ngoaãnh laåi. Thùçng Xùm bûúác saãi túái saát bïn Sûá, nhaát mùæt.

- Neâ, quïn tao röìi sao?

Sûá liïëc hùæn, röìi laåi nhòn thùèng túái trûúác, khöng àaáp. Thùçng Xùm ngoá chõ möåt luác röìi noái:

- À.meå, tao cûá tûúãng tuåi bay úã lò trong hang chúá!.... Teá ra tuåi bay cuäng biïët khaát nûúác. Maâ tao ngúä laâ bùæt àûúåc ai kia chúá àêu deâ laâ maây. Thiïåt tao khöng deâ nùm kia thaã maây vïì àïí maây theo Viïåt cöång!

Sûá nhïëch miïång noái nho nhoã:

- Maây noái khöng deâ tao theo Viïåt cöång, coân tao thò tao khöng deâ lêu ngaây gùåp maây, thêëy maây vêîn y nhû trûúác.

- Y nhû trûúác laâ sao?

- Laâ ùn noái thö löî. Àïën nhû maây laâ trung uáy maâ cuäng ùn noái nhû vêåy, heân chi ngûúâi ta chï "quên àöåi cöång hoâa" tuåi maây lûu manh laâ phaãi lùæm...

Bõ Sûá noái nhû taát nûúác söi vaâo mùåt, tïn Xùm giêån àiïëng ngûúâi. Hùæn nùæm chuöi dao "cuáp cuáp" úã thùæt lûng, ruát soaåt dao ra. Hùæn àûa lûúäi dao daâi vaâ saáng àoá ngang têìm mùæt, ngùæm nghña. Mêëy giêy sau, böîng hùæn cau maây, tûâ tûâ haå lûúäi dao xuöëng, àuát traã vaâo voã.

- Àoáng coåc troái noá laåi àêy cho tao! - hùæn theát lúán.

Boån biïåt kñch chaåy ài lêëy cêy, àeäo saân saåt. Laát sau chuáng xöëc möåt cêy coåc traâm trïn búâ suöëi, röìi dùæt Sûá laåi troái ghõt vö. Thùçng Xùm bûúác túái mùåt Sûá, nghiïën rùng:

- Àaáng leä tao möí buång maây liïìn bêy giúâ àïí coi laá gan cuãa maây lúán túái bûåc naâo. Ngùåt laâm nhû vêåy maây chïët mau quaá. Tao cho maây söëng àöi ngaây nûäa àïí chön chung möåt löî vúái anh em àöìng chñ cuãa maây!

Noái xong, thùçng Xùm quay lûng ài vaâo lïìu. Boån lñnh giú nhûäng cêy àeân khñ ra sau lûng Sûá, roåi coi troái Sûá nhû vêåy àaä thêåt chùæc chûa.

ANH ÀÛÁC 128

Röìi chuáng cuäng xaách àeân boã ài. Chó coân laåi möåt mònh tïn lñnh cêìm suáng àûáng gaác trûúác cûãa lïìu thùçng Xùm.

Súåi dêy duâ thñt chùåt hai bùæp tay trêìn cuãa chõ Sûá vaâo cêy coåc. Cûá möîi luác, Sûá coá caãm giaác súåi dêy êëy caâng thñt chùåt bùæp tay mònh hún. Chõ Quyâ trïn àêët soãi, maái toác ûúát àêîm sau lûng chõ ruä àêìy, xoäa che kñn phuã caã hai goát chên. Àïm böîng nhúåt dêìn, vò trùng sùæp lïn. Tûâ chöî bõ troái, Sûá coá thïí nhòn ra biïín caã. Trûúác àoá möåt chuát thò chõ chùèng thêëy gò àêu nhûng bêy giúâ chõ àaä nhòn thêëy biïín trûúác mùåt mònh. Chõ tûå nhuã: "Trùng lïn röìi!" vaâ múã to àöi mùæt, chõ nhòn soáng biïín chúåt hiïån ra, lao xao. Bêy giúâ hêìu nhû chõ àaä quïn phùæt ngay lûúäi dao cuãa thùçng Xùm, quïn mònh àang bõ troái, quên caã tïn lñnh gaác àang ài ài laåi laåi kia. Giúâ chõ chó tröng thêëy coá möîi mùåt biïín àang nhêëp nhö saáng röång ra àoá, chõ chó tröng thêëy caái aánh biïëc ngúâi nhû tûå loâng biïín thùèm àang xö dêåy trïn àêìu caác ngoån soáng àoá.

Vêìng trùng mûúâi taám ngoi lïn, vaâng rûåc. Röìi trùng treo cao lïn maãi. Àïën luác maâu trùng àoång laåi vaâng öëi, Sûá liïìn thêëy mùåt trùng giöëng hïåt traái xoaâi Hoân chñn, khöng coá cuöëng, treo lû lûãng giûäa khöng trung xanh nhaåt.

Àïm nay trúâi lùång. Soáng biïín rò rêìm nhû kïí nhûäng chuyïån khöng bao giúâ hïët. Thónh thoaãng, gioá biïín tûâ ngoaâi khúi luâa qua búâ baäi, thöíi vaâo húi thúã êëm êëm mang võ muöëi. Têëm aáo luåa moãng ngùæn tay cuãa Sûá se se khö laåi. Toác chõ röìi cuäng dêìn dêìn àûúåc gioá biïín vuöët cho raáo ài. AÁnh Trùng àöí traân trïn búâ suöëi, laâm nöëi roä boáng Sûá àang quyâ, nöíi roä cêy coåc nhuá lïn quaá àêìu chõ àöå trong gang tay. laát sau, toác Sûá chúåt vúân nheå. Thïë röìi maái toác êëy böìng lïn, bay xoäa theo chiïìu gioá. Chùèng coân thêëy àêìu cêy coåc kia àêu nûäa. Chó coá aáng toác tùæm aánh trùng cuãa Sûá àang bay lûúån. Àïm caâng khuya, gioá thöíi caâng nhiïìu. Sûá khöng nhòn vêìng trùng nûäa. Chõ ngoaãnh vïì Hoân Àêët àen sêîm möåt voâm, úã saát kïì bïn chõ. Loâng chõ röëi búâi lïn vò khöng biïët sûå thïí trong àoá bêy giúâ ra sao. Coá leä anh em àöìng chñ àïìu bõ truáng àöåc caã röìi cuäng nïn. Àang khaát maâ gùåp caâ om nûúác cuãa Nùm Nhúá àem vïì ai laåi khöng uöëng! Trúâi úi, anh em coá biïët àêu nûúác trong caâ om coá thuöëc àöåc. "Nùm Nhúá úi, chuáng noá giïët em röìi!" Sûá kïu lïn trong loâng, vaâ ruâng mònh nhúá laåi ban naäy chñnh chõ cuäng àaä àõnh vöëc nûúác àoá lïn uöëng. Nhòn xuöëng doâng söng àang loang loaáng chaãy xiïët, Sûá giêåt mònh sûåc nhúá laåi quaäng suöëi nûúác ban naäy hònh nhû khöng chaãy. Phaãi röìi, nûúác

HOÂN ÀÊËT 129

úã àoá khöng chaãy nhû úã àêy. Chuáng noá ngùn laåi àöí boã thuöëc àöåc maâ! "Anh San úi, anh úã ngoaâi àoá coá thêëu khöng, tuåi Myä - Diïåm noá aác àöåc thïë àoá, anh coá biïët khöng?"

Trong àïm thêu baâng baåc aánh trùng, chõ Sûá goåi chöìng maâ noái. Chõ noái vúái chöìng tûâ xa, loâng àau àúán khöng ngúâ mònh laåi noái ra nhûäng lúâi êëy taåi loâng suöëi maâ taám nùm vïì trûúác àaä coá lêìn chöìng chõ àûáng dûúái khoaát nûúác lïn cho chõ göåi àêìu. Röìi chñnh tay anh êëy cêìm lûúåc chaãi gúä tûâng múá toác röëi cho chõ. Taåi bïn búâ suöëi naây àêy, chõ àaä tûâng coá nhûäng phuát giêy sung sûúáng. Bêy giúâ thò traái ngûúåc hùèn. Bêy giúâ, súåi dêy duâ buöåc chùåt àïën nöîi tûâ bùæp tay chõ trúã xuöëng àaä tï ài khöng coân coá caãm giaác gò nûäa. lûng chõ loi loái thöën àau vò caái baáng suáng thùçng thiïëu uáy àaánh chõ ban naäy. Nhûng bêy giúâ caái laâm chõ khöí súã nhêët vêîn laâ nöîi lo àang voâ xeá loâng chõ. Chõ lo cho mònh thò ñt maâ lo cho anh em àöìng chñ trong hang, lo cho em gaái vaâ nhêët laâ àûáa con beá boãng thûúng yïu cuãa chõ.

Suöët àïm, Sûá múã mùæt trao traáo. Vêìng trùng lïn cao àïën àónh àêìu, röìi khuêët ra sau lûng chõ, maâ nöîi lo cuãa chõ vêîn khöng vúi.

Gêìn saáng, mïåt moãi, Sûá ngoeão àêìu nguã thiïëp ài, trong luác doâng suöëi bïn dûúái vêîn chaây, reo theo khe kheä. Vaâ gioá biïín khûi vêîn uâa vaâo, thöíi thay toác chõ ra phña sau nhû nhûäng laân soáng.

.... Sûá thiïëp ài àûúåc möåt giêëc daâi. Luác chõ tónh dêåy, trúâi àaä raång saáng. Boån lñnh tûâ trong caác lïìu vaãi keáo ra àûáng àêìy bïn búâ suöëi. Thùçng Xùm dêîn hai thùçng Myä ài xöìng xöåc àïën bïn Sûá. Hùæn àûa muäi giaây nhêëc cùçm chõ lïn. Hai thùçng Myä nhòn mùåt Sûá chùm chùm röìi xò xöì noái vúái nhau thûá tiïëng cuãa noá.

- Con Viïåt cöång naây coá àöi mùæt ûúng ngaånh nhûng rêët àeåp!

- Noái chung laâ noá àeåp!

Boån lñnh têåp húåp trïn búâ àaä bùæt àêìu luä lûúåt löåi ngang suöëi, qua bïn kia. Hai tïn Muä rúâi chöî chõ Sûá möåt caách tiïëc reä, men xuöëng suöëi. Boån lñnh biïåt kñch khom lûng coäng chuáng löåi qua. Thùçng Xùm cuäng quay ài, nhûng múái ài mêëy bûúác, hùæn quay laåi noái vúái Sûá:

- Maây raáng quyâ àúåi àoá. Bûäa nay, tuåi tao vö hang xaách cöí hïët àöìng boån cuãa maây vïì cho maâ coi!

ANH ÀÛÁC 130

Hùæn noái vaâ co co caánh tay buöåc bùng, bûúác xuöëng vïå suöëi. Möåt thùçng lñnh àûáng lom khom àúåi sùén, coäng hùæn lïn, löåi söìn söåt. Höm nay, thùçng Xùm cuäng ài. Chõ Sûá ngoaãnh nhòn boån chuáng keáo vaâo Hoân, loâng höìi höåp chúâ àúåi. Trïn búâ suöëi bêy giúâ chó coân laåi nùm baãy tïn lñnh vûâa nêëu cúm vûâa coi chûâng chõ. Boån chuáng ngöìi bïn bïëp lûãa múái nhoám, ngoá chõ Sûá, khaáo chuyïån vúái nhau:

- Tuåi mònh khöng dïî dêìu gò kiïëm àûúåc möåt con vúå ngöå nhû con nhoã naây àêu!

- ÚÂ, àaân baâ coá nhan sùæc maâ theo Viïåt cöång, thiïåt uöíng!

Sûá nghe chuáng noá noái, lêëy laâm khoá chõu maâ húi tûác cûúâi. Chõ laâm thinh, ngûúác mùæt nhòn ra phña biïín. Trúâi àaä saáng roä. Höìi àïm, Sûá nhòn thêëy nhûäng laång soáng vaâng lêëp laánh aánh trùng, bêëy giúâ trûúác mùåt chõ laâ nhûäng laång soáng höìng, lao xao, röëi rñt. maâu tñm nhaåt trïn bêìu trúâi biïín àaä ngaã sang maây höìng sen, phún phúát. Buöíi saáng maát rúåi múã ra cho Sûá nhòn thêëy têët caã nhûäng gò àïm qua chõ coân chûa thêëy roä. Ban mai nhû kïë tuåc caái àïm trùng thanh, oâa vaâo loâng chõ, an uãi thïm chõ bùçng nhûäng sùæc maâu cuãa noá. Vaâ chñnh noá àaä cho chõ nhòn thêëy toaân caãnh Hoân Àêët.

Chõ Sûá yïu biïët bao nhiïu caái chöën naây, núi chõ oa oa cêët tiïëng khoác àêìu tiïn, núi quaã ngoåt traái sai àaä thùæm höìng da thõt chõ. Chñnh taåi deão àêët naây, meå chõ àaä haát ru chõ nguã, vaâ àïën luác laâm meå, chõ laåi haát ru cho con nhûäng cêu haát ngaây xûa. Chñnh taåi àêy chõ àaä giú nùæm tay nhoã nhùæn lïn chaâo laá cúâ Àaãng, nïn tûâ àoá chõ caâng biïët yïu thïm cha meå, chöìng con, anh em, àöìng chñ. Chõ Sûá àaã yïu Hoân Àêët bùçng caái tònh yïu hêìu nhû laâ maáu thõt. Chõ thûúng ngöi nhaâ saân lêu nùm coá caái bêåc thang, núi maâ bêët cûá luác naâo àûáng àoá chõ cuäng coá thïí nhòn thêëy soáng biïín, thêëy xoám nhaâ xen lêîm trong vûúân cêy, thêëy ruöång àöìng, thêëy nuái Ba Thï voâi voäi xanh lam cûá möîi buöíi hoaâng hön laåi hiïån trùæng nhûäng caánh coâ.

Coá leä chûa luác naâo chõ Sûá yïu Hoân Àêët oùån loâng nhû buöíi saáng höm nay. Luác quyâ trûúác caái chïët laåi laâ luác chõ thêëy yïu hún sûå söëng, yïu hún maãnh àêët chön nhau maâ mònh minh giúâ àang traãi ra möåt ngaây múái.

HOÂN ÀÊËT 131

AÁnh nùæng lïn túái búâ caát, lûúát qua nhûäng thên tre nghiïng nghiïng, vaâng oáng. Nùæng àaä chiïëu saáng loâa cûãa biïín. Vaâ xoám lûúái cuäng ngêåp trong nùæng àoá.

Sûá nhòn nhûäng laân khoái bay lïn tûâ caái maái nhaâ chen chuác cuãa baâ con laâm biïín. Sûá coân ngoá thêëy roä nhûäng vaåt lûúái àan bùçng súåi oáng aánh, phêët phú, bïn caånh nhûäng vaåt lûúái àen ngùm, truâi truäi.

Nùæng súám àêîm chiïëu ngûúâi Sûá. aánh nùæng chiïëu vaâo àöi mùæt chõ, tùæm rúåp maái toác, phuã àêìy àöi búâ vai troân trõa cuãa chõ.

Nhûng têët caã nhûäng aánh nùæng àoá bêët thêìn nhû àöång àêåy lïn caã möåt luác. Möåt loaåt suáng nöí ran úã phña hang Hoân. Sûá giêåt mònh ngoaãnh laåi. Suáng nöí möîi luác möåt dûä döåi. Chõ nghe tiïëng tiïíu liïn, töm-xöng bùæn ngùæt quaäng vaâ tiïëng suáng trûúâng "bêìm bêìm" nhõp tûâng phaát möåt. Boån lñnh chaåy uâa caã ra búâ suöëi, ngoáng vïì hang Hoân. Mùæt Sûá vuåt saáng rûåa. Ban àêìu chõ ngúâ laâ tiïëng suáng cuãa giùåc, nhûng giúâ chõ nhêån roä laâ tiïëng suáng cuãa anh em trong hang bùæn ra. Chõ lùæng tai nghe thêëy giûäa nhûäng loaåt suáng nöí, dêåy lïn tiïëng la choái loái vùng vùèng. Mûâng quaá, Sûá muöën tung caã dêy troáu maâ nhaãy lïn vöî tay hoan hö thoãa maän. Sûá sung sûúáng nghô: "Vêåy laâ anh em coân söëng, coân chiïën àêëu..."

Möåt thùçng lñnh àûáng trïn búâ suöëi voåt miïång:

- Suáng nöí "muäng" naây thò bûäa nay thïë naâo cuäng coá khiïng vïì vaâi "con" nûäa cho coi!

- Neâ, sao noái tuåi noá uöëng nhêìm thuöëc àöåc röìi?

- Biïët àêu.... Noái vêåy chúá coá khi tuåi noá uöëng maâ khöng chïët. Khuác suöëi minh möng daâi nhùçng nhû vêåy maâ boã thuöëc àöåc thò coá ùn thua meå gò!

Thùçng biïåt kñch vûâa noái xong cêu êëy chúåt nhúá coá mùåt Sûá, noá quay laåi hêìm hêìm nhòn chõ, giú ngoán tay lïn doåa:

- Ï, noái vêåy chúá àûâng coá mûâng nghe "em"! Thên "em" nhû con caá trï bõ chùåt ngaånh àïí trïn thúát röìi...

Sûá liïëc nhòn noá muöën noái laåi möåt cêu. Nhûng chõ nghô: "Noái vúái noá chó uöíng lúâi mònh". Thêåt ra thò chõ chùèng mûâng cho thên chõ àêu. Chõ mûâng àêy laâ mûâng trong hang vêîn nöí suáng, nghôa laâ anh em vêîn

ANH ÀÛÁC 132

coân söëng, coân chiïën àêëu, chúá khöng phaãi àïí tuåi noá vö xaách ra, nhû thùçng Xùm vûâa noái.

Giûäa luác àoá, tiïëng suáng trong hang àöåt nhiïn im bùåt. Laát sau tiïëng trung liïn röå lïn haâng traâng daâi, khöng ngúát. Sûá biïët boån giùåc àang bùæn traã laåi. Chõ nghô buång: "Khöng lo, gioãi lùæm thò cuäng nhû ngaây höm qua höm kia thöi"

Laát sau, giûäa tiïëng suáng haäy coân nöî gioân giaã. Sûá böîng thêëy tûâ trong vûúân dûâa nhö ra möåt töëp lñnh. Chuáng khiïng nhûäng tïn bõ thûúng xöìng xöåc ra suöëi. Töëp lñnh bïn naây suöëi cuäng vûâa tröng thêëy. Thùçng ban naäy noái:

- Thêëy chûa tuåi bêy? .... tao àaä noái röìi maâ!

Tïn naây vuåt chaåy xuöëng saát meá suöëi , hoãi to:

- Ï, thùçng naâo àoá tuåi bêy?

Boån lñnh àang khiïng khöng traã lúâi. Chuáng cöë rõ chên àïí xuöëng caái döëc thoai thoaãi. Túái búâ suöëi, chuáng àïí laåi boån bõ thûúng xuöëng caát. Trong söë àoá coá möåt tïn Myä àang choâi àaåp vaâ röëng lïn dûä döåi. Tuåi lñnh àûa tay vuöët möì höi, höíi hïín.

- À.meå trung uáy noái tuåi noá uöëng thuöëc àöåc chïët hïët röìi.... biïíu tuåi tao vö hang.... Múái nhaãy vö, tuåi noá úã trong xöí ra, chïët hïët saáu thùçng, coân nùm thùçng bõ thûúng. Coá möåt thùçng Myä gêìn xñ lùæc leác röìi àêy neâ!

- Böå tuåi noá cuäng vö hang sao?

- Khöng, noá àûáng úã ngoaâi xa, bõ laåc àaån!

Bïn kia suöëi, tïn Myä to lúá àang giaäy giuåa. Hai tay noá caâo cêëu, bûúi bûúi lúáp caát. Höìi sau, noá khöng la röëng nûäa, chên àaåp maånh mêëy caái röìi ngheão vêåt àêìu sang möåt bïn. Chiïëc muä ba reâm uáp chùåt lêëy mùåt noá, töëi om om. Tïn lñnh biïåt kñch cuái xuöëng àïí tay lïn muäi tïn Myä. Tïn lñnh kïu lïn:

- Noá chïët röìi!

- Chïët röìi aâ?

HOÂN ÀÊËT 133

- Hïët thúã röìi.

Tïn biïåt kñch lùåp laåi vúái gioång thaãn nhiïn. noá àûáng chaâng haäng, hai tay chöëng maånh nhòn xaác tïn Myä nùçm im dûúái àêët. Möåt tïn bïn naây baão:

- Ï, khiïng noá àûa qua àêy ài. Àïí noá nùçm àoá laát nûäa bõ "caåch" da!

- "Caåch" meå gò, böå coá mònh noá biïët chïët sao! Khiïng mêëy thùçng coân söëng cuãa mònh qua traåm cûáu thûúng trûúác àaä!

Boån lñnh xöëc khiïng böën tïn nguåy bõ thûúng löåi qua suöëi. Maáu tûâ caác vïët thûúng cuãa chuáng nhïíu gioåt xuöëng suöëi àoã loang. Luác chuáng khiïng qua mùåt Sûá, chõ thêëy roä tûâng gioåt maáu rúi xuöëng caát, vêëy thaânh haâng, dêîn raãi theo goát chên cuãa boån lñnh àang khiïng.

Xaác tïn Myä bïn kia búâ suöëi röìi cuäng àûúåc boån lñnh àûa sang. Chiïëc muä ba reâm truåt khoãi gaáy tïn Myä, rúát laåi giûäa doâng suöëi, tröi cuöëi ài. Sûá thêëy lûúát qua mùåt mònh möåt múá toác hoe hoe àoã, xoäa xûúåi vaâ chiïëc muä khoùçm khoùçm nhö cao.

Tiïëng suáng trong hang àaä ngúát

Têm linh Sûá böîng nhû baáo trûúác möåt àiïìu gò ghï gúám sùæp xaãy àïën. Chõ chuêín bõ tinh thêìn sùén saâng chõu àûång. Lúâi noái cuãa anh San chúåt vùèng lïn rêët roä bïn tai chõ: "Chuyïån gò mònh cuäng coá lûúâng tñnh trûúác thò túái luác xaãy ra mònh vêîn vûäng têm hún"

Vaâ Sûá bùæt àêìu thêìm noái vúái chöìng:

- "Àûúåc röìi, em seä laâm theo lúâi anh, anh úi! Bêy giúâ, em vûäng têm lùæm röìi.... Chùæc lêìn naây em khöng coân gùåp anh nûäa. Vêåy khi trúã vïì, anh cuäng àûâng buöìn, Em thûúng cho anh lùæm, vò em biïët baãy nùm qua anh vêîn nhúá túái meå con em. Em biïët ngaây trúã vïì khöng coá em, chùæc anh seä buöìn nhiïìu. Tha löîi cho em, nghe anh! Nhûng nïëu coân con Thuáy, thò anh haäy coi àoá laâ sûå àïìn àaáp cuãa tònh em. Anh haäy nhòn con, tûác laâ anh nhòn thêëy em röìi.... Túái giúâ phuát naây, em cuäng chûa biïët con ra sao, nhûng em tin laâ con mònh coân söëng, vò caác àöìng chñ trong hang àïìu coân nùæm chùåt tay suáng..."

ANH ÀÛÁC 134

Sûá thêìm noái vaâ chõ caãm thêëy nhû coá chöìng àûáng bïn caånh mònh thûåc. Röìi chõ thuã thó vúái meå vaâ em gaái:

- "Maá, bêy giúâ maá àûúng laâm gò? Maá àûúng doån vûúân hay cho heo ùn? Ba ngaây röìi con khöng thêëy mùåt maá.... E con cuäng khöng coân thêëy maá àûúåc nûäa.... Nïëu con chïët, maá nuöi con Thuáy cho con, nghen maá! Maá haäy coi con Thuáy nhû laâ con Sûá cuãa maá höìi nhoã. Vêåy thò con vêîn coân úã vúái maá hoaâi chúá con khöng chïët.... Em Quyïn oi, em xêy dûång vúái Ngaån laâ phaãi àoá. Ngaån laâ möåt thanh niïn töët, möåt àaãng viïn töët. Chõ chùæc khöng dûå àûúåc àaám cûúái cuãa em. Nhûng khöng sao, chõ vui vaâ tin rùçng àúâi em seä sung sûúáng. Em raáng cöng taác, thay chõ sùn soác maá, sùn soác con Thuáy. Em thûúng con Thuáy nhiïìu nhiïìu cho chõ, nghe em uát..."

Thöí löå cêu naây. Sûá cuäng coá caãm tûúãng rùçng meå vaâ em gaái àang nghe mònh noái. Nhúá túái con Thuáy, chõ kheä kïu: - "Thuáy úi, con àûâng chïët, nghen con..." Vaâ röìi chõ êu yïëm vúái con trong tûúãng tûúång. Chõ öm chêìm lêëy àêìu con maâ vuöët ve, hön hñt. Nhûng àïìu laâ trong tûúãng tûúång.

Quaã nhiïn, Sûá lûúâng tñnh khöng sai. Viïåc chõ ngúâ àïën àaä àïën.

Giûäa luác chõ coân maãi mï êu yïëm vúái àûáa con trong tûúãng tûúång thò mêëy tïn lñnh chaåy tûâ trong hang Hoân vïì àïën suöëi, löåi gêëp qua, chaåy thùèng àïën trûúác mùåt chõ. Möåt thùçng múã phùng súåi dêy troái buöåc ngang mònh chõ:

- Àûáng dêåy!

Sûá tñnh àûáng lïn, nhûng àûáng khöng àûúåc. Quyâ suöët àïm qua túái giúâ, chên chõ tï hïët caã. Tïn lñnh xöëc tay chõ löi ài. Hai chên chõ bõ keáo lïët trïn soãi. Xuöëng túái meá suöëi, chõ vuâng vùçng:

- Buöng töi ra, àïí töi ài!

Tïn lñnh buöng tay chõ

Sûá co co chên möåt luác múái nhoán ài àûúåc. Chõ chêåm raäi löåi ngang quaäng suöëi maâ höìi àïm höm chõ àaä löåi qua. Àïën búâ bïn kia, möåt tïn lñnh khoaát tay chó vaâo hang Hoân. Röìi noá ài xöëc lïn trûúác. Tïn lñnh ài sau noái:

HOÂN ÀÊËT 135

- Neâ, chõ biïët dùæt chõ ài àêu khöng?

- Khöng

- Thiïëu taá chó huy kïu àem chõ vïì troãng àêëy. Söë maång chõ coân lúán lùæm!

Nghe tïn lñnh noái, Sûá nghô: "Noá tñnh laâm gò mònh? Chùæc noá coá êm mûu gò àêy. Àûúåc, cûá àöí coi, laâm gò thò laâm, tuåi maây cêîn laâ tuåi maây, tao vêîn laâ tao..."

Hai tïn lñnh dùæt Sûá vaâo trong vûúân dûâa, àûa chõ àïën trûúác mùåt tïn thiïëu taá chó huy haânh quên.

Tïn thiïëu taá naây mùåt xûúng, nûúác da àen nhaánh. Hùæn khöng àöåi muä kïët gò caã. Coá leä hùæn muöën chûng böå toác húát kiïíu taâi tûã, chaãi laáng mûúát, öëp saát vaâo gaáy. Hùæn nhõp nhõp trong tay möåt caái que göî àaánh "vec-ni" nêu boáng loaáng, úã àêìu thanh que coá bõt baåc (êëy laâ hùæn bùæt chûúác caác tïn trung tûúáng tay sai, höìi naây àang bùæt àêìu coá caái möët ra trêån khöng cêìm suáng maâ cêìm gêåy chó huy)

Cuâng àûáng vúái tïn thiïëu taá, coân coá thùçng Xùm vaâ luä biïåt kñch.

Thêëy Sûá, tïn thiïëu taá liïìn nhòn chõ vúái àöi con mùæt lêëy laåi veã nghiïm nghõ. Hùæn cêìm thanh que, kheä nhõp vaâo loâng baân tay traái xoâe ra. Sau möåt luác ngùæm nghña vaâ nhoeãn möåt nuå cûúâi gian giaão, hùæn vêîn cûá nhõp nhõp thanh que vaâo loâng baân tay:

- Cha, mùåt maây coi saáng suãa nhû vêìy maâ laåi theo Viïåt cöång aâ?

Sûá day nhòn chöî khaác.

- Nghe noái cö coá ngûúâi chöìng têåp kïët, töi cuäng chùèng noái chi, coá leä töi coân khen cö nûäa àoá. Nhûng cö ài theo Viïåt cöång thò töi khöng khen cö àêu. Ài theo Viïåt cöång laâ ài vö con àûúâng chïët...

Sûá móm cûúâi. Nuå cûúâi cuãa chõ nhû noái: "Maây khöng coân coá chuyïån khaác nûäa sao? Chuyïån àoá tuåi maây nhai túái nhai lui tao nghe chaán ra röìi, thöi ài!..."

Nhûng tïn thiïëu taá khöng chõu thöi. Traái laåi, àûáng trûúác Sûá hònh nhû hùæn muöën tröí taâi. Hùæn ba hoa möåt luác vïì chuã nghôa "nhên

ANH ÀÛÁC 136

võ", vïì "àöìng tiïën xaä höåi", vïì lûåc lûúång huâng hêåu cuãa "chñnh phuã quöëc gia" do Ngö töíng thöëng laänh àaåo maâ nhûäng ngûúâi lñnh chiïën nhû hùæn laâ nhûäng ngûúâi tiïu biïíu. Cuöëi cuâng, hùæn kïët luêån:

- Cö àûâng coá tröng àúåi gùåp chöìng cö cho mêët cöng. Khöng coá thöëng nhêët àêu. Coân chuáng töi vaâ coân nûúác baån Huï-Kyâ thò úã àêy khöng coá thöëng nhêët gò raáo!

Vïì àiïím naây, chõ Sûá khöng nhõn àûúåc nïn chõ traã lúâi:

- Tuåi Myä vúái mêëy ngûúâi thò tñnh nhû vêåy, nhûng nhên dên thò tñnh khaác. Nhên dên tñnh súám muöån gò cuäng tiïu diïåt mêëy ngûúâi, àïí coá thöëng nhêët!

Nghe Sûá noái, tïn thiïëu taá tröë mùæt, cûúâi heå heå:

- Tiïu diïåt tuåi töi? Chûâng naâo múái tiïu diïåt àûúåc tuåi töi?

Hùæn vung tay chó vïì phña miïång hang:

- Cö cûá coi kia, tuåi àöìng chñ cuãa cö trong hang cao lùæm thò ngaây mai cuäng phaãi boâ ra. Coá mêëy àûáa vúái mêëy cêy suáng queân maâ àoâi tiïu diïåt...

- Anh em töi trong hang chûa boâ ra àêu!

Nuå cûúâi gian giaão vuåt tùæt trïn khuön mùåt thùçng thiïëu taá. Mùåt hùæn dêìn dêìn taái saåm laåi. Hùæm im ài möåt luác àïí neán cún giêån, röìi day qua hoãi boån lñnh:

- Àem maáy noái laåi chûa?

Boån lñnh baão rùçng maáy noái àaä àem ra, vaâ dêy àiïån cuäng xong. Tïn thiïëu taá khoaát tay:

- Thöi, dùæt noá ài!

Boån lñnh biïåt kñch cuãa thùçng Xùm àêíy chõ Sûá chuái nhaâo vïì phña trûúác. Tïn thiïëu taá vaâ thùçng Xùm xöìng xöåc ài theo sau lûng.

Möåt thùçng thiïëu uyá têm lyá chiïën mùåt non choeåt, lêëm chêëm àêìy muån, tay cêìm chiïëc ng chûåc sùén.

HOÂN ÀÊËT 137

Tïn thiïëu taá bûúác lïn saát chõ Sûá:

- Naäy giúâ töi noái chuyïån hoâa nhaä vúái cö, bêy giúâ thò töi noái chuyïån cûáng rùæn. Nghe töi hoãi àêy, bêy giúâ cö muöën söëng hay chïët? Nïëu cö muöën söëng, töi hûáa àaãm baão cho söëng, nïëu cö muöën chïët töi sùén loâng cho cö chïët trong nhaáy mùæt. Cö traã lúâi ài, traã lúâi liïìn ài!

Chõ Sûá nhòn thùèng vaâo mùåt hùæn. Laát sau, chõ noái:

- Sao töi laåi muöën chïët? ÚÃ àúâi àêu coá ai muöën chïët!

Nuå cûúâi taái hiïån trïn àöi möi cuãa thùçng thiïëu taá:

- AÂ, teá ra cö cuäng muöën söëng...

Hùæn cêìm thanh que troã vïì phña miïång hang:

- Dïî thöi. Chó cêìn cö cho töi möåt cêu: cö haäy noái vúái tuåi trong hang rùçng cö àaä àêìu haâng, vaâ kïu goåi tuåi noá ra àêìu haâng nhû cö.... Cö haäy noái rùçng tuåi töi àöëi xûã tûã tïë vúái cö, àöëi xûã tûã tïë vúái bêët cûá ai boã suáng xuöëng, ài ra khoãi hang.... Àûúåc chúá?

Tïn thiïëu taá dûâng laåi, chúâ àúåi. Trong luác êëy, tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën cêìm caái mi-crö bûúác nhoán túái, àïí caái micrö lïn ngay trûúác mùåt chõ Sûá. Àöìng thúâi, thùçng Xùm cuäng àaã ruát soaåt lûúäi dao "cuáp cuáp" Myä àeo lïn höng bûúác thoùæt àïën àûáng saát möåt bïn Sûá. Tïn thiïëu taá chùæp tay sau lûng, mùæt doäi cûã chó cuãa Sûá. Hùæn tin rùçng chõ seä khuêët phuåc trûúác caái chïët. Hùæn tin chùæc nhû vêåy, vò thïí theo buång daå cuãa hùæn, thò nïëu lêm vaâo caãnh ngöå naây, hùæn seä coân laâm hún thïë nûäa àïí àûúåc söëng. Vaã chùng trûúác mùåt hùæn, chõ Sûá laâ ngûúâi phuå nûä, maâ chõ laåi laâ möåt phuå nûä coá nhan sùæc, thò leä naâo chõ coá thïí cûúäng laåi sûå söëng hay sao. Chñnh hùæn, hùæn coân tiïëc thay huöëng höì laâ chõ.

Nhûng chõ Sûá vêîn àûáng yïn, chõ nhòn chiïëc micrö bùçng buåm tay, mùåt löî chöî nhû töí ong, buång nghô nïëu mònh noái vaâo àêy têët tiïëng noái seä lúán hún. Nhòn vïì phña miïång hang, chõ biïët roä tûâng anh em luác naâo cuäng coá mùåt àoá, vaâ nïëu chõ noái, anh em àïìu coá thïí nghe thêëy caã.

Tïn thiïëu taá söët ruöåt hêët haâm hoãi:

- Sao? Chõu hay khöng, traã lúâi ài!

ANH ÀÛÁC 138

Chõ Sûá bûúác lïn möåt bûúác, gêåt:

- Àûúåc, àïí töi noái!

5.

Trong hang, anh em vêîn ghòm suáng àúåi. Sau luác àõch xöåc vaâo röìi bõ àaánh bêåt ra, chuáng khöng xöåc vaâo nûäa. Àaä gêìn möåt tiïëng àöìng höì röìi, àõch khöng múã thïm möåt trêån têën cöng naâo múái. Nhûng anh em vêîn ngoá thêëy chuáng coân löë nhöë, thêëp thoaáng qua laåi trong vûúân dûâa, cho nïn anh em vêîn úã nguyïn chöî cuä suáng khöng rúâi tay.

Ngaån noái vúái anh Hai Theáp:

- Súå chõ Sûá bõ bùæt hay bõ tuåi noá bùæn chïët röìi quaá!

- Coá thïí bõ bùæt. Höìi àïm àêu coá nghe tiïëng suáng nöí!

Anh Hai Theáp àaáp thïë vaâ im lùång. Suöët àïm qua cho túái saáng nay, ngûúâi laänh àaåo cuöåc chiïën àêëu naây bõ àùåt trûúác nhûäng sûå biïën khöng ngúâ. Àïm qua, cö Nhúá sau khi àûa nûúác vïì túái hang, liïìn öm buång kïu àau vaâ möåt laát sau mùåt cö taái nhúåt, ngûúâi toaát àêìy möì höi laånh, Anh Hai sinh nghi, hoãi cö coá uöëng vöëc nûúác suöëi naâo khöng. Cö àaáp laâ coá. Vûâa àaáp xong, cö liïìn ngaä vêåt xuöëng. Anh Hai lêåp tûác thoåc tay choåc cöí cö. Nùm Nhúá oái ra möåt baäi nûúác loäng boäng, vaâng leâ. Tûâ baäi êëy xöng lïn möåt muâi nöìng nöìng rêët khoá chõu. Anh Hai Theáp kïët luêån rùçng àõch àaä àêìu àöåc suöëi, chñnh Nùm Nhúá àaä uöëng phaãi vöëc nûúác suöëi coá thuöëc àöåc röìi. Nhûng nhúâ kõp thúâi laâ, cho Nùm Nhúá nön thaáo nïn cö nùçm mï man möåt luác thò tónh laåi. Caái caâ om nûúác cuãa Nùm Nhúá àem vïì lêåp tûác bõ àöí boã. Thïë laâ trong hang vêîn úã trong caái tònh traång thiïëu nûúác nhû cuä. Hún thïë, trong chuyïën ài lêëy nûúác, chõ Sûá àaä bõ mêët tñch. Sûá khöng trúã vïì, viïåc àoá laâm cho têët caã hang suöët àïm qua khöng ai nguã àûúåc. Vaâo luác nûãa àïm, con Thuáy giêåt mònh thûác giêëc trïn phiïën àaá, kïu: "Maá, maá úi!", röìi khöng coá tiïëng maá noá àaáp vaâ öm lêëy noá nhû moåi khi, noá oâa khoác. Quyïn phaãi àïën döî cho noá nguã laåi. Nhûng saáng ra thò con beá khoác thûåc sûå, vò noá ài kiïëm khùæp hang maâ chùèng thêëy maá noá àêu caã. Quyïn phaãi noái döëi maá noá ài cöng taác ra ngoaâi xoám.

HOÂN ÀÊËT 139

Viïåc chõ Sûá ài lêëy nûúác khöng trúã vïì khiïën cho caã hang hïët sûác lo lùæng. Phaãi chi chñnh mùæt hoå tröng thêëy chõ bõ bùæn chïët thò sûå viïåc cuäng laâ roä ra. Àùçng naây hoå khöng biïët caái gò àaä xaãy àïën vúái chõ. Àïm höm qua, khi Troång vaâ anh Ba Reân vïì túái hang, thêëy thiïëu Sûá, hai anh liïìu quay laåi, nhûng khöng tòm gùåp chõ. Lûúåt sau chñnh Ngaån xaách suáng cuâng hai anh ài kiïëm chõ nûäa. Hoå moâ mêîm, súâ soaån tûâng göëc dûâa, ngúâ rùçng chõ àang nùçm mï man bêët tónh caånh möåt göëc dûâa naâo àoá úã löëi ài lêëy nûúác, vò hoå ngúâ chõ cuäng coá thïí vöëc nûúác suöëi maâ uöëng nhû cö Nùm Nhúá. Nhûng röìi caã Ngaån cuäng thêët voång. Anh àaä quêìn giaáp möåt khu vûúân maâ vêîn khöng thêëy gò caã.

Àïm höm qua, coá thïí noái laâ möåt àïm maâ caã hang thêëp thoãm, lo êu. Mêët chõ Sûá ai cuäng caãm thêëy nhû mònh coá löîi, vaâ loâng cûá dêëy lïn sûå nhûác nhöëi, höëi hêån. Ai cuäng tûúãng nhû chñnh mònh phaãi gaánh lêëy traách nhiïåm êëy. Dêîu rùçng trong cuöåc chöëng traã naây, chõ chûa trûåc tiïëp cêìm suáng, nhûng chõ àaä lo cho hoå tûâng miïëng ùn, gioåt nûúác. Coá chõ laâ coá sûå chùm soác, coá nhûäng bûúác ài nheå nhaâng khöng àöång, coá sûå dõu daâng àûa cho, vaâ laâ vò tûâ buöíi lúán thaânh ngûúâi con gaái, chõ àaä àïí laåi trong loâng hoå nhiïìu tònh thûúng mïën. Cuäng giöëng nhû doâng suöëi, laá caânh, hoa quaã, chõ Sûá nhû thuöåc vïì Hoân Àêët, khöng taách ra àûúåc, chõ thuöåc vïì niïìm haänh diïån cuãa xoám laâng, kïí caã sùæc àeåp lêîn tñnh tònh. Hún nûäa, chõ coân laâ têëm gûúng chung thuãy, laâ möåt ngûúâi phuå nûä öm riïët lêëy xoám laâng àoá, baâ con àoá, maâ vûúåt qua moåi àiïìu thûã thaách.

Anh Hai Theáp loâng giaây voâ höëi hêån vò àïm qua àaä àïí Sûá ài, mùåc dêìu anh thêëy rùçng mònh nghô nhû thïë laâ khöng àûúåc. Trong chuyïën ài lêëy nûúác êëy, nïëu khöng laâ chõ Sûá thò laâ ngûúâi khaác, vaâ röët cuöåc cuäng seä coá möåt ngûúâi gùåp naån, cuäng àïìu gêy ra töín thêët trong loâng anh. Tuy nhiïn, viïåc khöng may xaãy ra vúái chõ Sûá laâm cho ngûúâi bñ thû naây bõ bûát rûát, giaây voâ hún. Cuäng caách àêy hai höm, Sûá àaä àûa cho anh em laá thû cuãa chöìng tûâ miïìn Bùæc gúãi vïì, anh coân nhúá roä luác àûa thû cho anh, mêëy ngoán tay cuãa Sûá run quaá vaâ anh thêëy àöi mùæt Sûá luác êëy aánh lïn biïët bao hy voång. Nhúá lêìn sau luác chõ bõ boån trïn quêån bùæt, Sûá àaä baão vúái anh: - "Em khöng tiïëc cho thên em àêu, ruãi em coá chïët em cuäng khöng tiïëc, chó thûúng cho con Thuáy, vúái laåi em chïët thò töåi nghiïåp cho anh Ba. Thöëng nhêët trúã vïì khöng coá em, thïë naâo aãnh cuäng buöìn nhiïìu".

ANH ÀÛÁC 140

Anh Hai Theáp àaä tûâng thêëy trong nhûäng luác caách maång gùåp khoá khùn, coá nhûäng ngûúâi phuå nûä nhû thïë. Hoå muöën giûä mònh àûúåc maäi maäi troån veån laâ möåt àûáa con gaái yïu cuãa Àaãng, cuãa cha meå, cuãa quï hûúng. Vaâ àöìng thúâi hoå cuäng cöë sûác giûä sao cho têëm thên mònh àûúåc trinh nguyïn, àïí khi àêët nûúác àûúåc thöëng nhêët, hoå vêîn daânh cho chöìng mònh nhûäng àiïìu haånh phuác. Thêåt khöng ai tin tûúãng thöëng nhêët vaâ àêëu tranh chúâ àúåi caái ngaây êëy bùçng hoå.

Trong söë phuå nûä àoá, nöíi roä lïn trûúác mùåt anh laâ Sûá. Àïm höm qua, anh àaä nghe con Thuáy giêåt mònh cêët tiïëng goåi meå. Suöët tûâ àêëy, anh caãm thêëy gaánh nùång cuãa cuöåc chiïën àêëu nhû caâng àeâ trôu lïn vai anh. Àïën saáng, khi nöîi lo cuãa anh chûa truát àûúåc thò suáng laåi nöí. Anh chaåy ra miïång hang. Cuäng nhû nhûäng lêìn trûúác, lêìn naây anh em àaä àaánh bêåt chuáng noá ra ngay tûác khùæc. Coá àiïìu húi laå laâ saáng nay chuáng xöåc vaâo hang rêët taáo baåo. Vò thïë maâ chuáng nùçm laåi trûúác miïång hang cuäng nhiïìu hún. Phêìn àöng chuáng àïìu nùçm lêåt ngûãa. Coá tïn chûa chïët, chên duöîi soaân soaåt, kïu höìng höåc nhû heo bõ thoåc huyïët. Cuöëi cuâng chuáng noá cuäng khöng coân kïu nûäa.

Tûâ bêëy àïën giúâ, anh em àoán àúåi chuáng àöåt nhêåp lêìn thûá hai, nhûng vêîn chûa thêëy chuáng àöång tônh gò. Tûâ khi ruát ra, chuáng chó quaåt trung liïn vaâo chúá khöng thêëy boáng möåt àûáa naâo xöng vaâo hïët. Anh Hai Theáp luön nhùæc:

- Phaãi luön luön sùén saâng. Coá thïí tuåi noá tñnh mûu kïë gò múái.

Nùæng àaä lïn. Quyïn àaä àem tuám gaåo rang ra, ài àïën tûâng chöî phên phaát cho anh em. Nhûäng tïn giùåc trûúác hang àïìu àaä chïët hùèn. Chuáng nùçm im, phúi mùåt dûúái aánh mùåt trúâi. Trong vûúân dûâa, boån giùåc ài qua ài laåi, loáng ngoáng, nhêëp nhoãm. Lêu lêu, chuáng laåi xöí vaâo miïång hang möåt bùng trung liïn. Röìi laåi yïn lùång. Coá thïí nghe thêëy tiïëng chim bùæt àêìu kïu chin chñt, tiïëng soác chaåy söåt soaåt trïn caác taâu laá dûâa, vaâ xa hún laâ tiïëng rò raâo cuãa soáng biïín. Phuát giêy yïn tônh naây thêåt laâ cùng thùèng, noá khöng cho moåi ngûúâi nghó, cûá bùæt moåi ngûúâi phaãi àïí tay núi coâ suáng. Vaâ nïëu nhûäng boáng xaám àöåt nhiïn laåi xuêët hiïån úã cûãa hang, thò seä khöng coá chuát yïn tónh naâo nûäa. Suáng seä nöí vaâ nhûäng boáng xaám seä quyå xuöëng.

Anh em cêìm suáng ngöìi sau caác höëc àaá ngaây caâng tin chùæc hún, rùçng boån giùåc khöng thïí naâo laåi coá thïí traánh àûúåc nhûäng phaát àaån

HOÂN ÀÊËT 141

cuãa hoå. Cûãa hang nhû möåt khoaãnh àõnh rêët chuêín xaác, chó cêìn hoå bònh tônh maâ bùæn thò thïë naâo hoå cuäng bùæn truáng. Caâng ngaây caái hang caâng löå roä lúåi thïë cuäng nhû nhûúåc àiïím. Lúåi thïë êëy laâ àõa hònh phoâng ngûå vûäng chùæc. Nhûúåc àiïím êëy laâ thiïëu nûúác. Chñnh vò vêën àïì nûúác maâ Nùm Nhúá suyát chïët, coân chõ Sûá khöng trúã vïì. Ngay bêy giúâ, ai cuäng thêëy hoång mònh khö khöëc. Sau lêìn chiïën àêëu, möì höi laåi àöí, caái khaát caâng daây voâ moåi ngûúâi dûä hún. Anh Ba Reân cûá rñt lïn tûâng chùåp:

- Thiïåt laâ quên choá àeã! Túái suöëi nûúác maâ noá cuäng boã thuöëc àöåc.

Anh chûãi luön mêëy cêu rêët tuåc, bêët chêëp sûå coá mùåt cuãa Quyïn úã àoá, röìi thïì rùçng tïn giùåc naâo bêy giúâ nhaãy vö maâ anh bùæn huåt noá thò anh khöng phaãi laâ con ngûúâi. Anh laåi vung tay àêëm vö ngûåc mònh, vêåt vaä oaán mònh sao höìi àïm mònh laåi khöng ài caãn hêåu.

- Töi cûá ngúä laâ tuåi töi ài àêìu, nïëu coá àuång tuåi noá thò àuång trûúác.

- Cuäng taåi töi - Anh Hai Theáp noái - Taåi töi khöng lûúâng túái chöî tuåi noá boã thuöëc àöåc. Àaáng leä thò phaãi lûúâng àûúåc hïët sûå hung aác cuãa tuåi noá, àùçng naây...

Chûa noái hïët cêu, chúåt anh Hai dûâng laåi. Bïn ngoaâi vuåt coá tiïëng gò "reâ reâ", vaâ tiïëng loa phoáng thanh àöåt ngöåt cêët lïn:

- A-lö! Nghe àêy, nghe àêy!

Têët caã àïìu nñn im. Tiïëng loa voång vaâo hang öìm öìm:

- Quên àöåi Viïåt Nam Cöång hoâa loan baáo cho caác phêìn tûã Viïåt cöång trong hang àûúåc roã, cö Nguyïîn Thõ Sûá laâ àöìng boån vúái caác ngûúâi, nay àaä loåt vaâo tay quên àöåi vaâ àaä quy thuêån chaánh nghôa quöëc gia. Sau khi àaä quy thuêån, nay cö Sûá coá lúâi noái chuyïån vúái caác ngûúâi...

Tiïëng loa ngûng laåi. Maáy noái kïu khoåt kheåt. Trong hang, moåi ngûúâi sûãng söët ngoá ra. Nhûng hoå khöng thêëy gò caã. Boån giùåc àùåt cuöåc noái chuyïån êëy úã möåt núi maâ têìm suáng trong hang khöng thïí bùæn ra àûúåc. Cùåp mùæt ngûúâi naây nhòn ngûúâi kia, nhû hoãi nhau rùçng coá caái tiïëng loa êëy thêåt khöng, hay tai mònh nghe lêìm. Khöng ai tin úã tai mònh nûäa. Nhûng sûå thûåc laâ ai cuäng nghe thêëy. Khöng thïí ngöå nhêån vïì tiïëng loa êëy àûúåc. Luác àoá, Quyïn múái vöëc möåt vöëc gaåo rang àõnh àûa cho Ngaån laâ ngûúâi cö phên phöëi sau cuâng, thò chúåt nghe tiïëng loa.

ANH ÀÛÁC 142

Tay cö lêíy bêíy buöng xoâa vöëc gaåo àöí xuöëng loâng baân tay Ngaån. Mùåt cö taái hùèn laåi. Cö àûáng im, mùæt múã to àêìy veã kinh hoaâng, möi dûúái cuãa cö giûåt giûåt luön mêëy caái, tûúãng chûâng cö sùæp oâa lïn khoác. Nhûng khöng, cö cùæn chùåt lêëy möi dûúái àang giûåt giûåt àoá, hai baân tay tûâ tûâ nùæm chùåt laåi, vaâ vêîn àûáng im. Cö lùång ngûúâi ài maâ àúåi möåt sûå viïåc ghï gúám xaãy àïën. Chûa bao giúâ Ngaån thêëy Quyïn hoaãng súå run rêíy àïën töåi nghiïåp nhû thïë. Bêët giaác Ngaån nhúá àïën sûå hiïíu lêìm cuãa Quyïn trûúác kia àöëi vúái anh, vaâ anh tûúãng nhû thêëy laåi àûúåc phêìn naâo caái daáng dêëp vêåt vaä àau àúán cuãa Quyïn daåo noå.

Anh Hai Theáp cau maây nhòn ra cûãa hang. Anh cuäng khöng nhòn thêëy gò. Anh nghô: "Roä raâng laâ Sûá bõ bùæt cûúäng eáp, nhûng leä naâo Sûá laåi nghe theo sûå cûúäng eáp cuãa tuåi noá. Khöng, khöng bao giúâ Sûá laåi nhû thïë.... Nhûng biïët àêu àûúåc.... Cö ta coân treã, coân con nhoã, coân meå, coân nhiïìu caái raâng buöåc vúái sûå söëng. Nïëu cö ta nghe theo tuåi noá maâ noái nhûäng lúâi phaãi böåi thò thêåt hïët sûác tai haåi. Chùæc chùæn seä aãnh hûúãng khöng töët àïën cuöåc chiïën àêëu àang giûäa luác gay go. Nhêët laâ Sûá, ngûúâi maâ ai cuäng thûúng cuäng quyá. Lúâi noái cuãa möåt ngûúâi nhû Sûá luác naây rêët hïå troång..."

Tiïëng khoåt kheåt phaát ra tûâ caái micrö kia àaä dûát. Gioång noái öìm öìm cuãa tïn giùåc giúâ laåi hùm húã suãa vaâo maáy:

- Caác ngûúâi trong hang chuá yá, chuá yá! Àêy, tiïëng noái cuãa chõ Nguyïîn Thõ Sûá...

Moåi ngûúâi trong hang àïìu nhòn ra. Àêy cuäng laâ nhûäng phuát giêy chúâ àúåi cùng thùèng, thûã thaách. Nhûng moåi ngûúâi khöng phaãi àúåi lêu. Ngoaâi kia àaä voång vaâo tiïëng noái hïët sûác quen thuöåc, ai cuäng nhêån ra ngay laâ tiïëng noái cuãa Sûá:

- Thûa caác àöìng chñ, töi laâ Sûá àêy...

Tiïëp àoá, böîng chõ vuåt noái rêët nhanh:

- Caác àöìng chñ àûâng tin, tuåi noá noái laáo, töi khöng bao giúâ àêìu haâng. Caác àöìng chñ úi, àûâng uöëng nûúác suöëi, àûâng boã suáng. Trong àoá coân maånh gioãi hïët khöng, con töi coân söëng khöng? Nïëu coân thò bùæn möåt phaát suáng cho töi mûâng!...

HOÂN ÀÊËT 143

Mêëy lúâi cuöëi cuâng chõ Sûá noái sao maâ vöåi vaä, sao maâ döìn dêåp, khêín thiïët! Tiïëng chõ nhû gaâo lïn trong maáy, cêëp baách, dûä döåi.

Moåi ngûúâi trong hang àïìu ngêíng mùåt, àûáng hïët caã dêåy. Trïn nhûäng khuön mùåt êëy böîng chaãy roâng nûúác mùæt. Anh Ba Reân nhaãy phùæt ra giûäa hang. Anh xoaåc chên àûa khêíu ga-rùng lïn vai, bùæn chôa ra ngoaâi luön ba phaát "bêìm, bêìm, bêìm"...

6.

Nghe Sûá noái àïën àêëy, thùçng thiïëu taá taái mùåt chûãi lúán. Thùçng Xùm thò co chên àaá chõ ngaä chuái xuöëng röìi nhaãy lïn ngûúâi chõ, giêîm àaåp. Nhûng huyïìn diïåu thay cho caái tiïëng suáng. Noá laâm raång rúä khuön mùåt àang aáp saát àêët cuãa chõ Sûá. Hònh chõ nhû khöng hïì bõ àaåp teá. Chõ sung sûúáng quaá, chõ mûâng quaá. Tiïëng suáng àaä àaáp lúâi chõ, àaáp laåi hy voång sau röët maâ chõ hïët loâng mong moãi. "Nhû vêåy laâ vêîn coân, vêîn coân söëng!" Chõ nghô thïë vaâ gûúång nhöím lïn, nhòn vaâo hang Hoân. Àöi mùæt chõ múã to ngoaái nhòn vïì caái hang êëy. Coá thïí laâ chõ nhòn qua caái hang êëy. Trong àöi mùæt coá aánh vui mûâng, aánh chaáy boãng, àau àaáu. Àöi mùæt àoá lûu luyïën khöng núä rúâi, ngêåp ngûåa nhûäng yïu thûúng, nhûäng hy voång, vûâa maän nguyïån vûâa cùm oaán, vûâa sung sûúáng nhûng laåi vûâa möng mïnh caái àau giaä biïåt. Cho nïn àöi mùæt àoá vöën àaä àeåp nay caâng tuyïåt àeåp.

Tïn thiïëu taá haå lïånh:

- Treo noá lïn cêy! Treo noá lïn dûâa ngaä kia kòa, cho àöìng boån noá àûúåc ngoá thêëy!

Ba böën tïn biïåt kñch xöng túái, tuám lêëy Sûá, löi Sûá dêåy. Chuáng duâng möåt súåi dêy daâi buöåc thïm vaâo hai khuyãu tay àaä bõ troái cuãa chõ. Thùçng Xùm co ro caánh tay, dúán daác chaåy túái ngùæm nghña möåt cêy dûâa ngaä xoaâi thên trûúác mùåt hang. Hùæn noái:

- Treo noá lïn!

Hùæn hêët haâm sai möåt tïn lñnh coá àeo dao:

- Maây leo lïn vaåt möåt caái khêët àïí troâng dêy cho khoãi tuöåt. Mau ài.

ANH ÀÛÁC 144

Tïn lñnh nghe lúâi thùçng Xùm, leo lïn. Leo àûúåc nù, saáu thûúác, tïn lñnh ruát dao chùåt böìm böåp vaâo thên dûâa. Thùçng Xùm àûáng dûúái ngûúác nhòn. Khi tïn lñnh àaä chùåt àûúåc möåt khùæc quanh thên dûâa, thùçng Xùm noái:

- Thöi, àûúåc röìi, xuöëng ài!

Tïn lñnh neám lûúäi dao, tuöåt xuöëng. Hùæn vûâa tuöåt xuöëng gêìn túái göëc thò thùçng Xùm chöåp möëi dêy buöåc Sûá àûa cho hùæn, baão hùæn leo trúã lïn mùæc vaâo caái khêëc múái vaåt àoá.

Boån lñnh giûä chùåt lêëy Sûá. Hai tïn àûáng àoán möëi dêy, sûãa soaån keáo sïíng Sûá lïn.

Sûá noái:

- Tuåi maây treo tao lïn thò anh em tao úã trong hang coá thïí ngoá thêëy tao, nhûng anh em tao caâng thïm cùm thuâ tuåi maây chúá khöng súå tuåi maây àêu!

Lúâi noái cuãa Sûá laâm hai tïn lñnh cêìm möëi dêy ngêìn ngûâ chûa keáo. Thùçng Xùm tûác giêån naåt:

- Keáo!

Hai tïn lñnh giêåt mònh keáo rõ möëi dêy...

Chuáng coân ghò chên Sûá àïí chõ khöng vuâng vêîy àûúåc. Luác chên Sûá àaä bõ keáo khoãi mùåt àêët, boån chuáng múái boã ra. Möåt tïn khöng may bõ Sûá xóa truáng ngoán chên vaâo mùåt. Noá bûng mùåt la lïn:

- À.meå, con nhoã naây dûä quaá!

Sûá bõ súåi dêy keáo lïn möîi luác möåt cao, lú lûãng, nghiïng nghiïng. Hai bùæp tay trêìn trùæng tûúi cuãa chõ bõ súåi dêy ruát ngûúåc, treáo ngoùåt.... Àêy laâ àöi tay àeåp àeä vaâ maát rûúåi. Àêy laâ àöi tay laâm luång vaâ veán kheáo. Àöi tay naây àaä coá khi ruåt reâ, àaä nhiïìu lêìn êu yïëm, àaä coá luác run lïn öm lêëy chöìng, öm lêëy con, meå vaâ em, cö baác vaâ àöìng chñ. Nïn àöi tay àoá bõ troái ngoùåt tröng sao maâ taân nhêîn, tröng maâ uêët, maâ thûúng. Súåi dêy taân baåo cûá keáo lêëy àöi tay, löi sïính têëm thên maãnh khaãnh. Trïn têëm thên àoá caái gò cuäng mõn maâng, tûâ maái toác ruã gêìn túái goát chên, tûâ khuön mùåt taái ài vò àau àúán, tûâ böå ngûåc cùng cùng sau lêìn aáo

HOÂN ÀÊËT 145

luåa àen moãng. Súåi dêy taân baåo keáo lïn khöng trung ngûúâi con gaái xûá Hoân, ngûúâi con gaái miïìn Nam, àaä möåt lêìn sinh haå, ngoáng tröng, chung thuãy. ÚÃ àêy, trong luác naây, caái gò cuäng taân baåo. Tûâ àûúâng dêy àoá, tûâ nhûäng tïn giùåc àûáng bïn dûúái àoá, ngoaåi trûâ aánh mùåt trúâi vaâ cêy cöëi. aánh nùæng xuyïn qua laá dûâa maâ göåi àêîm maái toác töët daây cuãa Sûá, göåi tûâ àêìu àïën chên Sûá. Vaâ laân gioá sang xuên, vaâ húi thúã cuãa biïín. Sûá vêîn phên biïåt àûúåc laân gioá man maác cuãa àöìng nöåi vaâ húi gioá biïín mùån moâi, êm êëm. Trong luác àöi caánh tay àau àiïëng, traái saái, Sûá cöë nhòn túái hang Hoân bõ nhûäng taâu laá dûâa che xoäa. Öi, sao laân gioá khöng thöíi veåt nhûäng taâu laá noå, àïí may ra vaâo nhûäng giúâ phuát quyá baáu naây, chõ coá thïí nhòn thêëy nhûäng boáng ngûúâi thûúng mïën! Biïët àêu chûâng chõ coá thïí nhòn thêëy Quyïn àang coäng con Thuáy? Trúâi úi, giaá maâ giûäa luác naây chõ àûúåc nhòn thêëy con Thuáy, duâ laâ chó nhòn thêëy noá möåt thoaáng maâ thöi! Trong phuát chöëc, Sûá nhúá laåi àïm höm qua. Chõ nhúá àöi baân tay beá boãng cuãa con baám riïët lêëy vai chõ. Luác rúâi phiïën àaá, chõ àaä dûâng bûúác nhû thïë naâo, chõ àaä caãm thêëy coá möåt sûác maånh vö hònh trò nñu chõ laåi nhû thïë naâo. Chõ nhúá mònh àaä cúãi aáo àùæp cho con. Phaãi röìi, àoá chñnh laâ nhûäng phuát giêy sau röët, gêìn nhêët, giûäa chõ vaâ con. Àoá chñnh laâ caái möëc cuãa tònh mêîu tûã, cuäng nhû àïm raång ngaây anh San lïn àûúâng têåp kïët vaâ caái möëc gêìn nhêët cuãa tònh chöìng vúå maâ chõ hùçng ghi dêëu.

Sûá nhúá tûâ hai caái möëc êëy nhúá ài. Chõ tûå nhuã: "Bûäa nay, coá leä mònh chïët. Nhûng mònh chó thêëy tiïëc chúá khöng ên hêån, mùæc cúã gò caã.... Túái phuát naây àöëi vúái Àaãg, mònh vêîn y nguyïn, nhû chõ Minh Khai, nhû Voä Thõ Saáu.... nïn tûâ phuát naây trúã ài, mònh cuäng phaãi giûä àûúåc nhû vêåy..."

Bõ treo lú lûãng giûäa cêy dûâa laäo ngaä raåp, Sûá luön chuêín bõ tinh thêìn kiïn trò cho túái cuâng. Nhûng chûâng hai mûúi phuát tröi qua maâ boån giùåc khöng àaã àöång gò thïm. Thùçng Xùm boã ài àêu möåt luác, giúâ múái quay laåi. Hùæn àûáng bïn dûúái, ngûúác mùæt, ngoá chõ lûúâm lûúâm. Röìi hùæn raão bûúác túái lui, veã nön noáng nhû chúâ àúåi möåt caái gò. Thùçng thiïëu taá thò nûãa ngöìi nûãa nùçm, lûng dûåa vaâo möåt göëc dûâa. Hùæn cùæn caái öëng àoát bùçng ngaâ, nheo nheo mùæt nhòn Sûá, qua laân khoái maâ hùæn nhaã ra khöng ngúát.

ANH ÀÛÁC 146

"Noá tñnh laâm gò mònh nûäa àêy?" Sûá laåi tûå hoãi. Vaâ chõ lo súå nghô àïën möåt viïåc maâ chõ ngúâ rùçng boån giùåc coá thïí laâm. "Trúâi úi, nïëu tuåi noá àem maá mònh túái.... Àûâng.... àûâng, maá úi, maá àûâng túái àêy!..."

Sûå höì nghi cuãa Sûá khöng sai. Khi chõ múái ngúâ vaâ kïu lïn trong loâng nhû thïë, thò luác ngoaái nhòn ra sau, chõ àaä tröng thêëy meå. Baâ ài giûäa hai tïn biïåt kñch. Vêîn caái daáng gêìy gêìy, hiïìn hêåu, quen thuöåc êëy. Vêîn chiïëc khùn rùçn àoã vùæt vai vaâ böå quêìn aáo tú dïåt ngaã maâu. Nhûng khöng phaãi chó coá möîi mònh meå. Àùçng sau coá tiïëng öìn aâo cuãa àöng àaão baâ con vaâ tïn lñnh biïåt kñch cûá ài day lui, tay ghòm khêíu caåc bin. Röìi möåt toaán lñnh giùng ngang löëi ài thaânh möåt caái haâng raâo. Tïn thiïëu taá duåi duåi caái öëng àoát xuöëng rïî dûâa, àûáng bêåt dêåy hoãi:

- Caái gò àoá, caái gò maâ hoå la oá rêìn rêìn vêåy?

- Thûa thiïëu taá, hoå àoâi thaã baâ giaâ. Hoå noái baâ giaâ khöng coå töåi gò, taåi sao laåi vö cúá bùæt baâ?

Tïn thiïëu taá baão möåt tïn thiïëu uyá àûáng caånh: - Anh cho chùån hoå laåi. Khöng àûúåc àïí hoå traân lïn, nghe chûa?

Röìi hùæn baão tïn Xùm:

- Dùæt baâ giaâ àoá lïn cho baã giaáp mùåt vúái con baã ài!

Thùçng Xùm bûúác túái trûúác mùåt meå Saáu, khoaát tay chó vïì phña cêy dûâa treo Sûá:

- Con cuãa baâ noá cûáng cöí lùæm, nïn noá àaä bõ treo lïn kia kòa! Baâ túái noái phaãi quêëy cho noá nghe ài! Öng thiïëu taá hûáa nïëu baâ noái noá ûng chõu àêìu haâng vaâ kïu goåi tuåi trong hang àêìu haâng thò öíng cho haå dêy thaã noá liïìn.

Thùçng Xùm noái chûa hïët cêu, meå Saáu àaä dang tay veåt mêëy tïn lñnh trûúác mùåt, chaåy nhaâo vïì phña Sûá.

Sûá tröng thêëy àöi tay nghïìu ngaâo, maái toác baåc trùæng bay xoäa cuãa meå. Vaâ chiïëc khùn rùçn àoã trïn vai meå chõ rúi xuöëng àêët. Coân mêëy bûúác nûäa àïën chöî Sûá, meå khöng ài àûúåc nûäa, chên meå loáng coáng, khuyåu xuöëng. Nhûng meå nhöím lïn, chaåy túái. Cuöëi cuâng, Sûá nhêån ra àöi tay meå lêåp cêåp quaâng lêëy bùæp chên mònh, öm riïët. Röìi àêìu meå, mùåt meå giuái vaâo chên chõ. Liïìn àoá, chõ nghe sao bùæp chên mònh ûúát

HOÂN ÀÊËT 147

noáng, giaân giuåa. Tiïëng meå chõ bùæt àêìu nêëc lïn úã bïn dûúái, ngheån tùæt. Sûá múã to mùæt, nhòn xuöëng maái toác baåc phú vaâ àöi vai gêìy cuãa meå àang rung rung. Loâng àau àiïëng, Sûá ngoaãnh nhòn núi khaác. Àöi mùæt Sûá vuåt àoã hoe, khöng chúáp. Nhûng Sûá cöë neán, àïí nûúác mùæt khoãi traâo ra. Sûá muöën khoác, nhûng chõ cûúäng laåi. Chõ khöng muöën àïí boån giùåc hiïíu lêìm möåt lêìn nûäa, vaâ àïí meå mònh khoãi àau àúán thïm. Chõ höìi höåp mong sao meå àûâng thöët möåt lúâi naâo, àûâng noái möåt tiïëng naâo. Giûäa luác naây, chõ mong meå cûá im lùång, vaâ thûúng chõ, meå haäy cûá öm chõ thïë àoá, nhû ngaây naâo chõ coân beá daåi. Nhûng chõ cuäng àaä tñnh, nïëu nhû vò quaá thûúng chõ maâ meå lúä noái vúái chõ lúâi noái khöng phaãi, thò chõ cuäng khöng nghe theo àêu. nhûng nhû vêåy ùæt chõ seä àau àúán. Thêåt laâ chûa bao giúâ, chûa lêìn naâo Sûá phaãi riïët giûä loâng mònh möåt caách quyïët liïåt àïën thïë. Cuäng chûa lêìn naâo chõ coá caái caãm giaác xao xuyïën laå luâng àïën thïë. Àöi tay àoá, khuön mùåt àoá giúâ àang aáp vaâo chên chõ, truyïìn khùæp ngûúâi chõ möåt tònh yïu giaäy giuåa.

Hún caã con mònh, meå Saáu coân oùçn oaåi gêëp böåi. Hai mûúi baãy nùm àeã con ra vaâ nuöi con lúán lïn, meå àaä nùån vùæt tûâng gioåt sûäa, chùæt chiu tûâng têëm aáo. Àöi chên thon thaã treo lû lûãng naây àêy, chñnh meå laâ ngûúâi tröng thêëy noá cêët bûúác ài chêåp chûäng àêìu tiïn. Coân suöëi toác mûúåt maâ ruã xuöëng túái vai meå àêy, chñnh meå cuäng àaä vuöët ve khi noá haäy coân lú thú bïåt dñnh trïn àêìu. Röìi nhûäng tiïëng ngoång nghõu, röìi nhûäng ngaây meå lêm vaâo caãnh goáa buåa, chñnh àûáa con gaái naây àaä caãm hiïíu vaâ àúä àêìn cho meå nhiïìu nhêët trong nhûäng nùm thaáng gieo neo. Maâ luác lúán lïn, àûáa con êëy naâo coá sung sûúáng gò cho cam! Noá laåi cun cuát nuöi con. Àúâi meå thïë naâo, àúâi con gaái lúán meå cuäng thïë êëy. Möåt àûáa con nhû thïë maâ laåi phaãi dûát ra, meå Saáu khöng àau loâng sao cho àûúåc!

Nhûng muöën giûä lêëy con, meå caâng khöng thïí noái nhûäng lúân boån giùåc buöåc meå noái.Thiïng liïng hún àûáa con mang nùång àeã àau àoá coân caã xoám laâng naây, coân caã caái hang àang chöëng traã quyïët liïåt naây. Thiïng liïng hún àûáa con cuãa meå laâ cuöåc caách maång maâ meå suöët àúâi tin tûúãng vaâ gùæn boá.

- Baâ giaâ, baâ noái ài! Nïëu baâ muöën cho con baâ söëng thò baâ noái sao cho noá nghe àoá thò noái!

Thùçng thiïëu taá àûáng bïn laåi nhùæc. Àöi chên hùæn rêåm rõch cûá nhû dêîm lïn öí kiïën lûãa. Thònh lònh, Sûá böîng thêëy meå buöng rúâi chên

ANH ÀÛÁC 148

mònh ra. Meå chõ day qua phña thùçng thiïëu taá. Sûá nghe roä tûâng tiïëng meå mònh noái:

- Con töi lúán röìi, noá coá khñ khön cuãa noá.... yá noá muöën sao xin cûá àïí noá liïåu lêëy!

Nghe meå noái thïë, Sûá chõu khöng nöíi nûäa, nûúác mùæt chõ traâo ra, chaãy roâng roâng. Chõ vùån mònh trïn dêy la lúán:

- Cúãi dêy cho tao xuöëng, mau ài!

Tïn thiïëu taá nhòn thùçng Xùm, nhaáy mùæt. Thùçng Xùm ûúám hoãi:

- Sao, chõu röìi haã?

- Àûúåc röìi, múã dêy cho tao ài! - Sûá noái

- Múã dêy cho noá.... tuåi bêy. Àem micro laåi àêy!

Boån lñnh thaáo dêy buöåc núi caái coåc cùåm bïn dûúái. Súåi dêy tûâ tûâ buöng haå Sûá xuöëng. Ngûúâi chõ nghiïng nghiïng, tröng chûâng khöng thïí àûáng àûúåc. Baâ meå giú caã hai tay àúä lêëy con. Do àoá, luác chên Sûá múái chaåm àêët, thò àêìu chõ àaä aáp vaâo vai meå. Röìi cûá thïë, chõ öm chùåt lêëy meå. Chõ hön khùæp khuön mùåt nhùn nheo giaân giuåc nûúác mùæt cuãa meå. Chõ hön gêëp gêëp vaâ sau röët chõ chó ngheån ngaâo thöët àûúåc möåt cêu àûát quaäng: - Maá, maá.... maá nuöi con Thuáy cho con nghe maá!...

Tïn thiïëu taá bûúác túái, taách baâ meå ra khoãi Sûá. Hùæn noái:

- Thöi, àuã röìi, bêëy nhiïu àuã röìi!

Hùæn àûa hai tay chó vïì phña tïn thiïëu uãy têm lyá chiïën àang cêìm micro chûåc sùén baão Sûá:

- Noái ài!

Sûá hoãi:

- Noái sao?

- Noái nhû lêìn àêìu tao biïíu, kïu mêëy thùçng àoá buöng suáng àêìu haâng. Cûá vêåy maâ noái!

- Múã troái cho tao ài!

HOÂN ÀÊËT 149

- Khöng. Noái röìi seä múã troái!

Sûá khöng thöët thïm möåt lúâi naâo nûäa. Chõ bûúác túái vaâ nhanh nhû cùæt, chõ co chên àaá thöëc caái micro trïn tay thùçng thiïëu uáy. Chiïëc micro vùng hùæn ài, löi thöëc theo caã súåi dêy àiïån. lùn löng löëc.

Tïn thiïëu taá kïu reá lïn möåt tiïëng nhû bõ ai boáp cöí. Hùæn nhaãy túái, àêëm tuái buåi vaâo mùåt Sûá. Baâ meå xöí vaâo. Hùæn vung tay gaåt meå ngaä quay lú ra, la lúán:

- Xùm chùåt àêìu con nhoã naây cho tao!

Thùçng Xùm ruát soaåt lûúäi "cuáp cuáp" saáng loaáng xöng túái nhû möåt con thuá. Hùæn co thuác caánh tay bõ thûúng saát vaâo buång, vung dao lïn cheám maånh vaâo gaáy Sûá. Nhûng kyâ laå quaá, nhaát dao àêìu tiïn àoá múái chaåm vaâo böîng thêëy bêåt trúã laåi. Thùçng Xùm cheám tiïëp hai nhaát thiïåt maånh nûäa. Àêìu Sûá chó chuái giêåt túái trûúác. Caã ba nhaát dao àïìu cheám khöng àûát àêìu chõ. Thùçng Xùm chuân tay, thúã höìng höåc. Hùæn liïëc nhòn lûúäi dao, ngúâ vûåc. Nhûng àêy naâo phaãi vò lûúäi dao Myä khöng beán! Àêy taåi búãi toác chõ Sûá daây quaá. Àêy chñnh búãi lûúäi dao chaåm phaãi möåt suöëi toác töët tûúi nhêët, suöëi toác cuãa hai mûúi baãy tuöíi àúâi con gaái, vûâa mûúåt vûâa daây, göìm muön ngaân súåi bïìn chùåt ruã tûâ àónh àêìu bêët khuêët àoá tuã chêëm xuöëng saát àöi goát chên bêët khuêët àoá.

Baâ meå àaä ngêët ài trïn baäi coã.

Maäi khi hai tïn biïåt kñch xöng vaâo phuå lûåa, heâ huåi chuåp toác Sûá keáo ngûúåc ra phña trûúác, thò thùçng Xùm múái cheám möåt nhaát truáng gaáy Sûá. Nhûng chõ vêîn chûa chïët. Thùçng Xùm vung dao lïn àõnh cheám nûäa thò böîng tïn thiïëu taá giú tay ngùn laåi:

- Thöi àûâng, àûâng cheám, treo noá lïn!

Boån giùåc laåi ruát Sûá lïn thên dûâa, tïn thiïëu taá hêåm hûåc noái:

- Àïí noá ngùæc ngoaãi nhû vêåy, hay hún. Àïí noá rïn cho thêëu túái tai tuåi trong hang!

.... Sau khi cheám àïën dao thûá tû, thùçng Xùm böîng liïång dao öm vai laão àaão ài túái bïn göëc dûâa. Hùæn tûåa lûng vaâo thên dûâa, múã cuác saáo ngûåa. Núi baã vai bïn traái cuãa hùæn, chöî coá buöåc bùng, thêëy nhuöåm àoã maáu. Khöng phaãi do ai àêm ai cheám, maâ laâ vò hùæn àaä raáng quaá sûác àïí

ANH ÀÛÁC 150

cheám Sûá, nïn vïët thûúng cuãa hùæn bõ chêën àöång, phaá miïång vaâ maáu hùæn múái öìng öåc tuön ra thïë àoá.

HOÂN ÀÊËT 151

V

1.

Sau ba phaát suáng bùæn àaáp laåi lúâi yïu cêìu cuãa Sûá, moåi ngûúâi trong hang khöng nghe thêëy gò nûäa. Hoå khöng roä nhûäng gò àaä xaãy àïën vúái Sûá ngoaâi àoá nûäa. Àûáng taåi chöî cuãa mònh, tay hoå ghòm chùåt suáng, mùæt rûng rûng. Anh Ba Reân vaâ möåt söë anh em àoâi àaánh ra giaãi thoaát cho Sûá. Nhûng anh Hai Theáp lùæc àêìu khöng cho.

Hai Theáp mñm chùåt möi, lêím bêím:

- Chùæc tuåi noá giïët cö Sûá röìi!

Khöng ai noái sao caã. Nhûng ai cuäng nghô laâ Sûá àaä hy sinh.

Höm nay, lêìn àêìu tiïn trong cuöåc chiïën àêëu, sao ngûúâi naâo cuäng caãm thêëy mònh nhû vûâa mêët ài möåt caái gò hïët sûác quyá giaá. Maâ àöìng thúâi hoå laåi nhû tiïëp nhêån àûúåc möåt caái gò rêët àöîi lúán lao. Trong traái tim cuãa tûâng ngûúâi àang cêìm suáng naây vûâa chûáa nöîi àau, vûâa chûáa àêìy cùm oaán. Tûúãng chûâng möîi traái tim àïìu àang tuön ra khùæp chêu thên nhûäng luöìng maáu noáng söi, cûá traâo lïn, traâo lïn khöng ngúát. Chûa coá ai, duâ chó möåt àöi khi, laåi àûúåc nghe caái tiïëng tuyïåt diïåu nhû tiïëng noái cuãa Sûá vûâa noái vúái hoå. Chûa coá ai, duâ chó laâ möåt lêìn, maâ loâng laåi yïu thûúng nhiïìu àïën thïë, cùm thuâ vaâ siïët chùåt yá chñ chiïën àêëu cuãa mònh maånh àïën thïë.

Trong hang, Quyïn àaä khoác. Nhûng bêy giúâ thò cö khöng thïí khoác nûäa. Cö phaãi gaåt nûúác mùæt, vò con Thuáy laåi bñu lêëy cö maâ hoãi maá noá ài àêu, maâ noá ài chûâng naâo vïì? Quyïn laåi noái döëi con Thuáy rùçng maá noá ra xoám cöng taác röìi seä vïì thöi. Cö khöng thïí noái thûåc vúái chaáu mònh. "Noá coân beá quaá, noá khöng thïí kòm giûä nhû mònh àêu!" Quyïn nghô thïë. Trong hang töëi, Quyïn öm chaáu, àau àúán nghô rùçng lêìn naây chùæc noá mêët meå thûåc röìii. Nêng trïn tay mònh têëm aáo cuãa chõ Sûá coân àïí laåi, nûúác mùæt Quyïn cûá ûáa ra. Cö àûa chiïëc aáo àoá lïn miïång day day, dûát dûát. Tûâ têëm aáo, Quyïn nghe roä muâi möì höi êm êëm. Muâi võ naây sao maâ êu yïëm, sao maâ dõu ngoåt, hïåt nhû chñnh caái húi thúã cuãa

ANH ÀÛÁC 152

chõ Sûá thûúâng khi vêîn phaã vö mùåt Quyïn. Chiïëc aáo baâ ba àen naây chñnh meå cö àaä dïåt moát nhûäng súåi tú vaâng, vûâa àuã may möåt cùåp aáo, cho cö möåt chiïëc vaâ chõ Sûá möåt chiïëc. Chiïëc aáo cuãa cö thò cö àang mùåc trong mònh. Maâ chiïëc aáo cuãa chõ Sûá thò chõ êëy cuäng coân àang àïí laåi àêy. Luác ra suöëi, chõ àaä cúãi àùæp cho con. Àïm höm qua, chùæc chõ laånh lùæm. "Chõ Sûá úi, mùåc chiïëc aáo maá may cho chõ em mònh möåt lûúåt naây, em seä nhúá chõ lùæm thöi. Laâm sao em quïn àûúåc chõ höìi nhoã, chõ höìi coân con gaái, vaâ luác chõ laâm ngûúâi meå nuöi con. Thöi thò tûâ nay em seä phaãi laâ chõ, nuöi maá, nuöi con Thuáy, em phaãi laâ ngûúâi con gaái nhû chõ, ngûúâi àaãng viïn nhû chõ, röìi em cuäng seä phaãi laâ möåt ngûúâi meå nhû chõ vêåy!".... Trong cún thöín thûác, tay Quyïn maây moâ tuái aáo chõ, àuång nhùçm caái thú. Nhûng hang múâ töëi, cö khöng biïët, liïìn moác cêët vaâo aáo cuãa mònh.

Bïn ngoaâi chúåt coá tiïëng gò lanh laãnh, öìm öìm. Nghe àêu nhû laåi coá tiïëng loa. Quyïn giùçng con Thuáy ra:

- Con úã àêy, dò ra ngoaãi möåt chuát!

Quyïn chaåy ra hang. Tiïëng öìm öìm khöng coân nûäa. Cö gùåp Ngaån. Mùæt Ngaån long lïn coi rêët dûä túån. Anh höín hïín baão:

- Tuåi noá múái bùæc loa vö noái laâ àaä cheám chõ Ba röìi treo lïn. Noá laåi kïu mònh àêìu haâng nûäa!

Quyïn kïu "trúâi úi" röìi chaåy xöí ra miïång hang. Anh Hai Theáp chöìm ngûúâi keáo cö laåi. Cö khoác tûác tûúãi trïn vai anh Hai Theáp. Bêëy giúâ Ngaån, anh Ba Reân vaâ böën anh em khaác laåi àïì nghõ cho hoå àaánh thöëc ra. Anh Hai Theáp vêîn lùæc àêìu.

Ngaån noái:

- Töi phaãi ra, töi khöng chõu nöíi nûäa àêu!

- Töi cuäng vêåy - Anh Ba Reân xöëc cêy suáng lïn - Töi chïët töi chõu, chúá noá giïët cö Sûá, töi úã àêy töi chõu khöng nöíi.

Anh Hai Theáp noái:

- Vò cuöåc chiïën àêëu cêìn phaãi àûúåc giûä vûäng, töi nhùæc laåi, khöng anh naâo àûúåc tûå yá xöng ra hïët!

HOÂN ÀÊËT 153

Böën nùm ngûúâi, trong àoá coá Ngaån vaâ Ba Reân, àïìu khûång laåi. Anh Hai Theáp noái:

- Trúã vïì chöî cuãa mònh ngay ài!

Dûâng laåi möåt giêy, anh dûá dûá baân tay:

- Traã thuâ cho Sûá phaãi laâ úã àêy, laâ phaãi àaánh thùæng trêån naây!

Böën nùm ngûúâi khöng ai baão ai, keã trûúác ngûúâi sau lùång leä lui vïì chöî. Quyïn cuäng àaä búát khoác. Anh Hai Theáp àïën bïn, àïí tay lïn vai cö, kheä noái:

- Thöi, vö trong hang ài Quyïn! Vö troãng vúái con Thuáy. Àûâng khoác nûäa em, àûâng theâm khoác...

Quyïn nghe lúâi anh Anh, cùæn cùæn ngoán tay, bûúác tûâng bûúác möåt ài vaâo hang trong. Khi Quyïn ài röìi, Anh Hai Theáp ngöìi xuöëng taãng àaá, vï möåt böå rêu meáp mêëy bûäa khöng caåo moåc ra rêët rêåm, noái gioång nhû thûúâng:

- Tuåi naây noá bùæt àêìu àem loa phoáng thanh gùæn trûúác hang àïí chúi caái troâ têm lyá chiïën röìi àoá. Khöng deâ vûâa röìi bõ Sûá mûúån loa phoáng thanh noái chuyïån vúái mònh, cöí voä mònh; thaânh ra phaãn taác duång raáo troåi. Sûá khaá lùæm, cûáng lùæm. Töåi nghiïåp, Sûá cûá tûúãng mònh chûa biïët nûúác suöëi coá thuöëc àöåc, Sûá dùån mònh àûâng uöëng. Anh em coi Sûá coân dùån tuåi mònh àûâng buöng suáng, àûâng bao giúâ buöng suáng...

- Coân lêu mònh múái buöng suáng - Anh Ba Reân noái - Trûâ phi mònh chïët hïët...

Chuá Tû Nghiïåp bôu möi:

- Chûâng naâo mònh múái chïët hïët? Coân möåt caái be sûúân, töi cuäng chúi vúái noá hïët caái be sûúân àoá. Maâ nhùæm coá chïët, mònh cuäng thaáo suáng vuåt boã chúá ai theâm àïí cho noá lêëy!

- Chuá Tû noái phaãi quaá! Chaáu cuäng laâm y nhû chuá, nhûng bêy giúâ chuá coân nûúác cho.... cho chaáu uöëng miïëng ài, khaát quaá!

Àaåt nhoã noái, röìi chuá Tû cûúâi "ngoaåi giao". Chuá Tû Nghiïåp baão:

- Caái thùçng uöëng nûúác thiïåt dûä, uöëng nhû laâ trêu uöëng...

ANH ÀÛÁC 154

Chuá Tû Nghïåp trao bi-àöng cho Àaåt. Àaåt cêìm bi-àöng àûa lïn miïång. Trong bi-àöng khöng chaãy ra möåt gioåt nûúác naâo caã. Àaåt àõnh la: "öëi, öng giaâ chúi khöng sûúáng!" nhûng Àaåt ghòm laåi khöng la. Àaåt giaã doâ cheáp miïång nhû múái tu xong nguåm nûúác, röìi cêåu chuyïín bi-àöng qua Túái noái:

- Anh Túái laâm taåm möåt miïëng cho thöng cöí ài!

Túái bõ mùæc lûâa, àúä bi-àöng kïì miïång uöëng. Àaåt nñn khöng àûúåc, cûúâi ruä. Túái àoã mùåt, liïång caái bi-àöng vö höëc àaá. Chuá Tû Nghiïåp cuäng cûúâi ngêët, röìi coân hoãi:

- Uöëng "àaä" chûa?

- ÖÍng cho tuåi mònh uöëng bi-àöng khöng maâ öíng coân hoãi nûäa chúá!

Chuá Tû Nghiïåp caâng cûúâi lúán:

- Höìi saáng töi àaä noái laâ hïët röìi. Ai biïíu mêëy öng...

Chuá Tû Nghiïåp àûáng tuöíi röìi, maâ lùæm khi vêîn cûá goåi boån nhoã bùçng öng. Chuá trûúác vöën laâ tñn àöì Hoâa Haão, múái cùæt toác vaâ ùn mùån hai nùm nay. Con ngûúâi êëy vûâa tin Trúâi Phêåt, nhûng laåi rêët nghõch ngúåm. Sûå thêåt caái bi-àöng cuãa chuá àaä hïët nûúác tûâ àïm höm qua. Àïm höm qua thò coân möåt chuát, chuá àaä döëc hïët cho thùçng Beá.

Bêy giúâ caã hang àïìu hïët khöng coân möåt gioåt. Cún khaát caâng voâ xeá cöí hoång moåi ngûúâi. Anh Ba Reân noái:

- Cûá mûãng naây chùæc àaái maâ uöëng quaá!

- Chùæc giöëng la-ve lùæm. Höìi khaáng chiïën coá àöìng chñ mònh vûúåt Cön Àaão, ra giûäa biïín khaát quaá cuäng phaãi àaái maâ uöëng.

Nùm Têën lùæc àêìu:

- Caái gò chúá thûá la-ve àoá töi khöng gheá. Thaâ laâ nhõn khaát:

Anh Ba Reân baão Nùm Têën:

- Öng sao khoá taánh quaá? Thúâi buöíi giùåc giaä àêu phaãi luác naâo öng cuäng ngöìi treáo ngoaãy sai vúå con pha traâ cho öng uöëng àûúåc.

HOÂN ÀÊËT 155

Moåi ngûúâi àïìu cûúâi. Túái xïë chiïìu, sau khi nhai mêëy vöëc gaåo rang. Ba Reân khaát quaá khöng chõu àûúåc, anh ta àaái vö bi-àöng. Nhên luác anh Hai Theáp àaä ài vaâo trong, anh cêìm bi-àöng nûúác àaái lùæc lùæc, ruã moåi ngûúâi uöëng. Chûa ai hûúãng ûáng theo, anh liïìn uöëng trûúác. Túåp xong möåt nguåm anh "khaâ" möåt caái ra veã khoaái trñ, röìi kïu lïn:

- Khaá quaá, anh em úi!.... Cûá viïåc laâm ài, chïët töi chõu cho.

Dêìn daâ coá mêëy anh cuäng uöëng theo. Luác àoá, anh Hai Theáp ài ra, thêëy thïë muöën can hoå nhûng anh khöng múã miïång can hoå àûúåc. Baãn thên anh, anh cuäng khö khaát caã cöí. Vúái laåi, caái chuyïån àoá àöëi vúái anh cuäng khöng coá gò laâ ghï gúám. Nùm àen töëi, tuy chûa phaãi àaái ra àïí uöëng, nhûng coá lêìn anh phaãi nhõn àoái böën höm liïìn, bùæt con coâng söëng nhai rau raáu., Coá àïm anh bõ caãm nùång trong "cûá’ rûâng, chñnh Ba Reân àêy àaä cùæt maáu cho anh bùçng möåt con dao phay. Àïm êëy, trong choâi khöng àeân àoám. Ba Reân phaãi bêåt lûãa xaânh xaånh. Khöí nöîi, caái bêåt lûãa cuãa Ba Reân luác àoá cuäng àaä moân tin cûá phaãi ruát goân úã àñt. Queåt phûâng lïn àûúåc möåt caái thò Ba Reân laåi vöåi vaâng kïì dao phay cùæt vaâo söëng lûng anh, nùån voåt maáu bêìm ra. êëy thïë maâ röìi anh cuäng qua khoãi cún caãm àoá. Thuúã giúâ, ngûúâi ta noái ùn têëm heo nhû noái àïën möåt thûác ùn töìi tïå, nhûng têëm heo thò anh cuãng àaä ùn. Caái baân chên traái bõ thûúng cuåt mêët hai ngoán cuãa anh buöåc anh daåo àoá cûá möîi lêìn moâ ra xoám, anh àïìu phaãi trêìn mònh löåi dûúái raåch, vò boån àõch àaä coá lêìn nhêån àûúåc dêëu chên anh trïn àûúâng ài vïì xoám, nïn chuáng luâng anh raáo riïët. Kïí ra thò coân khöng biïët bao nhiïu gian khöí khaác maâ anh àaä traãi qua. Vò vêåy, caái chuyïån khaát quaá phaãi àaái àïí uöëng, tuy khiïën anh búi bêët nhêîn, nhûng khöng khiïën anh ghï gúám.

Nhûng àöåt nhiïn anh sûåc nhúá mang maáng àêu hònh nhû bûäa trûúác anh nhaác ngoá thêëy trïn taãng àaá naâo àoá trong hang coá àoång vaâi vuäng nûúác. Anh baão anh em:

- Thöi, àûâng uöëng nûäa. Àïí töi ài kiïëm coi coá nûúác vuäng khöng, may ra.

Noái röìi anh ài vaâo hang, bêëm àeân doåi coi tûâng taãng àaá möåt. Kiïëm maäi múái gùåp trïn möåt taãng àaá húi truäng mùåt, coân àoång laåi möåt vuäng nûúác mûa haâng hai buåm tay. Anh khoaát thûã möåt miïëng nûúác àûa lïn ngûãi. Tûâ vöëc nûúác böëc lïn muâi laá muåc, nghe thöi thöëi. Anh chùåc lûúäi nghô: "Ùn thua gò?". Anh rúâi taãng àaá trúã ra kïu ngûúâi naâo

ANH ÀÛÁC 156

khaát nhêët ài theo anh. Têët caã nùm ngûúâi trong àoá coá caã anh Ba Reân, chuá Diïåp nhoã. Riïng anh Nùm Têën thò khöng ài. Anh ta noái:

- Thöi mêëy öng ài ài, thûá nûúác thuái hoùæc àoá, töi khöng chúi!

Àûáng trïn taãng àaá, anh Hai Theáp vúái tay keáo tûâng ngûúâi lïn. Anh bêëm àeân chó vuäng nûúác. Anh Ba Reân noái: - Àúä quaá! - Àoaån anh vöî vai cêåu Diïåp hoåc sinh:

- Thöi, nhûúâng chuá em àeåp trai naây laâm trûúác.

Diïåp nhòn vuäng nûúác vaâng maâu caâ phï, do dûå. Anh Ba Reân baão:

- Laâm ài chuá em, coá bõnh töi chõu cho. Thuúã giúâ töi biïët chuá em úã Saâi Goân uöëng rùåt la-ve xaá xõ, bêy giúâ lêm caãnh ngùåt ngheâo, chuá em phaãi nhùæp àúä vaâi húáp àùång chõu àöång. Coân àaánh lêu lùæm àa, chuá em!

Cêåu thanh niïn hoåc sinh nhoeãn miïång cûúâi, röìi ngoan ngoaän khuyåu hai göëi chên, nùçm sêëp xuöëng taãng àaá. Dûúái aánh àeân pin, böå mùåt trùæng treão cuãa cêåu ta nhoáng túái bïn vuäng nûúác. Cêåu theâ lûúäi uöëng ûåc ûåc hai ba húáp röìi àûáng nhöím ngay dêåy. Möåt tay phuãi àñt quêìn "àaåc-cú-röng", möåt tay cêåu ta àûa lïn queåt meáp, cûúâi chaânh baânh caái miïång. Anh Ba Reân nhaáy mùæt hoãi:

- Coá khaá khöng böì?

- Cuäng àúä...

- Thò töi noái àúä lùæm maâ. Túái töi...

Anh Ba Reân laåi nùçm sêëp xuöëng y nhû cêåu Diïåp. Anh túåp hai húáp, àûáng dêåy khoaát tay baão ngûúâi bïn caånh:

- Laâm ài!

Ngûúâi àoá cuäng laâm y nhû àöång taác cuãa anh Ba Reân. Cûá thïë lêìn lûúåt hïët ngûúâi naây túái ngûúâi khaác. Vuäng nûúác phuát chöëc caån queo. Cuöëi cuâng, khi àïën phiïn anh Hai Theáp thò nûúác chó coân lêëp xêëp, thaânh ra anh phaãi theâ lûúäi liïëm.

Anh Hai liïëm khö chöî nûúác àoång, àûáng dêåy. Chúåt anh nghe phña trong vùèng ra tiïëng thùçng Ba Phi ho khuác khùæc. Anh Ba Reân hêët haâm vïì hûúáng coá tiïëng ho:

HOÂN ÀÊËT 157

- Töi àaä noái thïë, àïí thûá àoá chó töën gaåo hao nûúác. Thöi, cûá giao töi, töëi nay töi àûa noá ài theo öng baâ öng vaãi cho röìi!

Anh Hai Theáp noái:

- Chûa àûúåc, muöën xûã noá phaãi coá trïn thöng qua. Vaã laåi, àïí coá àuã mùåt baâ con thò töët hún. Öng noáng quaá! Giïët möåt thùçng, duâ thùçng àoá laâ aác ön, cuäng phaãi àïí quêìn chuáng hoãi töåi roä raâng. Coá caái laâ töi thêëy àïí noá úã höëc hang naây khöng öín, mònh baân cöng chuyïån noá nghe raáo. Coá leä töëi nay phaãi dúâi hai àûáa noá vö sêu hún chuát nûäa.

- Phaãi àoá, töëi nay nïn dúâi noá ài!

Ra ngoaâi, anh Hai Theáp goåi Ngaån àïën baân:

- Laát töëi, cho möåt töí baám ra ngoaâi coi sao? Vúái laåi kiïëm caách leo beã möåt ñt dûâa. Beã àûúåc dûâa thò àúä lùæm, vûâa coá nûúác uöëng, laåi vûâa coá caái àïí nhêëm nhaáp.

Ngaån baão àïí Ngaån ài vúái Túái vaâ Troång. Anh Hai Theáp hoãi:

- Hai cêåu àoá leo dûâa gioãi khöng?

- Leo khaá.

- Vêåy thò àûúåc. Nhûng phaãi hïët sûác cêín thêån, doâ dêîm tûâng bûúác. Àïm nay trùng coân toã, phaãi thêån troång múái àûúåc.

- Töi seä chuá yá, anh àûâng lo - Ngaån noái.

Ngaån daåy sang anh Ba Reân cûúâi cûúâi:

- Neâ, tuåi töi coá cöng thöåp thùçng Ba Phi. Coá xûã thò töi phaãi xûã noá, chúá viïåc àoá khöng phaãi phêìn anh àêu! Ba Reân trïì möi:

- Chuá maâ cheám chùæc nöíi gò, chuá cheám run tay àêu coá ngoåt bùçng töi àûúåc!

- Khöng, nïëu töi cheám, tay khöng khöng run àêu!

Ngaån noái thïë vaâ anh ài goåi Túái, Troång chuêín bõ.

ANH ÀÛÁC 158

Ba ngûúâi löåt aáo ra, buöåc ngang àêìu. Möîi ngûúâi chó mùåc àöåc caái quêìn cuåt, thùæt mêëy bùng àaån töm-xöng vaâ mêëy quaã MK3 núi sûúân. Hoå cêìm töm-xöng ngöìi chöìm höím dûúái höëc àaá àúåi trúâi töëi.

Ngaån nhòn caái löëi moân ngoùçn ngeâo ngoaâi miïång hang cûá möîi luác möåt àêîm boáng chiïìu höm. Nùæng àaä tùæt tûâ lêu, vaâ ngaây cuäng sùæp khöng coân nûäa. Xa xa ngoaâi kia, vûúân dûâa böîng rò raâo. Nhûäng taâu laá dûâa ngaã sang maâu biïëc sêîm, laã lay trong gioá, trong luác êm vang cuãa soáng biïín vêîn maånh meä, êìm aä. Vûúân dûâa ngan ngaát nhû àùæm mònh trong sûúng khoái. Chùèng mêëy chöëc, caã vûúân dûâa nöíi gioá vaâ caái löëi moân ngoùçn ngoeâo êëy nhoâa ài - Àïm töëi traân ngêåp. Àõch bùæt àêìu bùæn suáng. Bêy giúâ Ngaån nghe tiïëng suáng roä hún. Anh thêëy boáng àïm nhû caái baân tay coá pheáp vöî im àûúåc moåi tiïëng àöång nhoã khaác àïí cho biïín, chó möîi mònh biïín laâ àûúåc cêët cao gioång noái. Triïåu triïåu lúáp soáng tûâ ngaân khúi vöî vaâo búâ löång àoá, muön àúâi vêîn laâ caái tiïëng noái lúán lao bïìn bó nhêët cuãa quaã àêët.

Mêëy àïm qua, àïm naâo maâ Ngaån laåi khöng nghe tiïëng biïín döåi vaâo, vaâ anh nghe tiïëng biïín êëm hùèn hún trûúác. Anh coá caãm tûúãng vaách hang nhû laâ chêët da thõt mùåt tröëng, maâ soáng döåi liïn höìi vaâo àoá thò nghe ruâng ruâng chûá khöng gêìm gaâo vaâ rïìn rô.

Höm nay múái mûúâi taám thaáng chaåp êm chaåp, nïn àïm khöng àen lùæm. Múái vaâo àïm möåt chöëc, ngoaâi hang àaä taái nhúåt. Ngaån laåi tröng thêëy caái löëi moân múâ múâ hiïån ra vaâ nhûäng taâu laá dûâa ngoaâi kia laåi àung àûa, lêëp laánh.

Ngaån xaách suáng, nhöím dêåy, kheä noái qua húi thúã:

- Ài àûúåc röìi!

Túái vaâ Troång àûáng vuåt lïn. Hoå cuâng dûâng laåi miïång hang möåt giêy, röìi múái bûúác thoaát ra ngoaâi. Suáng cùæp naách, Ngaån khom lûng, tay traái àûa ra phña trûúác. Anh khöng ài theo löëi moân, maâ ài möåt löëi khaác, ngang àoá. Caã ba lom khom, boâ vaâo ven vûúân dûâa. Hoå vaâo àûúåc túái ven vûúân möåt caách ïm thêëm.

Múái lêín vö àûúåc mûúi thûúác, böîng Ngaån nghe mêëy phaát ga-rùng nöí saát bïn. Àõch bùæt àêìu bùæn cêìm canh. Sau àoá, nghe trong vûúân tuåi lñnh noái chuyïån laâo xaâo, Ngaån ró tai Túái vaâ Troång:

HOÂN ÀÊËT 159

- Noá bùæn cêìm chòa khöng coá gò àêu!

Túái noái:

- Beã dûâa ài. Beã àïí àêy, möåt chöëc mònh quêíy vïì!

- Beã thò beã!

Túái vaâ Troång choån hai cêy dûâa thêëp, úã trïn choáp loaáng thoaáng nhûäng quaây dûâa rêët sai quaã. Hai anh àûa suáng cho Ngaån, sûãa soaån leo lïn. Ngaån kheä dùån:

- Àúåi noá bùæn suáng hùéng buöng xuöëng, àïí tuåi lñnh khoãi nghe thêëy!

Túái gêåt àêìu.

Hai anh leo dûâa gioãi, nïn khöng cêìn coá naâi. Trong nhaáy mùæt, caã hai àaä biïën mêët trïn choát ngoån. Túái vaâ Troång vùåt cuöëng dûâa treâo treåo. Àúåi luác suáng giùåc vûâa bùæn "boác àuâng", hai anh thaã dûâa rúát xuöëng. Tiïëng dûâa ruång bõ tiïëng suáng aát mêët. Trong voâng ba phaát suáng nöí, hoå buöng xuöëng àêët saáu traái. Traái dûâa naâo rúát xuöëng Ngaån cuäng lûúåm gom laåi, àïí möåt àöëng. Thêëy beã nhiïìu khöng thïí mang hïët. Ngaån kheä vöî böåp böåp vaâo thên dûâa. Túái vaâ Troång biïët yá, tuöåt xuöëng. Ngaån àûa suáng laåi cho hoå. Caã ba àïí àöëng dûâa úã àêëy, men vaâo vûúân sêu hún chuát nûäa. Múái ài àûúåc vaâi bûúác, böîng Ngaån giú tay ra sau chùån Túái vaâ Troång laåi. Anh ngoá thêëy phña trûúác coá ba böën chêëm lûãa bùçng àêìu àuäa. Àoá laâ boån lñnh àang ngöìi buöìn huát thuöëc. Muâi thuöëc laá Thuã bay thoaãng túái, gùn gùæt. Ba ngûúâi neáp mònh sau cêy dûâa, ngöìi thuåp xuöëng. Ngaån chôa hoång suáng vïì hûúáng àoá. Mêëy tïn àõch ngöìi rêët gêìn, àïën nöîi khi chuáng rñt thuöëc thò àêìu nhûäng àiïëu thuöëc àoã rûåc lïn, soi roä tûâng caái söëng muäi, tûâng böå mùåt nhúân nhúân cuãa chuáng. Nhûäng böå mùåt àoá luác biïën ài, luác laåi hiïån lïn. Chúåt Ngaån nghe möåt thùçng noái:

- À.meå, höm röìi tuåi noá bùæn àaåi uáy mònh teâ bêåt ngûãa miïång hang ngoá úán quaá! Liïång gêìn möåt ngaân traái MK3 vö àoá maâ khöng ùn nhêåu gò hïët!

Möåt tïn khaác thúã ra:

ANH ÀÛÁC 160

- Nêën naá úã àêy hoaâi rêìu thêëy meå! Tuåi noá nuáp úã troãng coi böå quyïët loâng sanh tûã vúái mònh quaá. Böën bûäa raây tuåi noá teám mònh gêìn möåt trùm àûáa chúá ñt sao?

- Coân mònh chó bùæt àûúåc möåt àûáa phuå nûä. Thiïëu taá duå döî noá hïët lúâi maâ khöng ùn thua. Con nhoã àoá mùåt muäi hiïìn laânh dïî coi maâ thiïåt laâ gan mêåt! Àûa micro àïí noá kïu tuåi kia àêìu haâng thò noá laåi kïu tuåi kia àûâng buöng suáng. Thiïëu taá cho treo noá lïn cêy dûâa röìi bùæt dêîn baâ giaâ noá túái. Ngoá thêëy baâ giaâ, con nhoã rûng rûng nûúác mùæt. Öng thiïëu taá tûúãng noá xiïu loâng, haå dêy cho noá xuöëng, biïíu noá kïu goåi tuåi trong hang lêìn nûäa ai deâ noá co chên àaá caái micrö vùng ài.... - Ngûâng möåt chuát, tïn lñnh tiïëp: - Noái thiïåt vúái tuåi bay, luác trung uáy Xùm ruát dao cheám, sao tao mùæc cúä hïët sûác...

- Trung uáy Xùm cheám cö ta khöng chïët maâ öng bõ chêën thûúng öåc maáu coi ghï quaá!

Möåt tïn lñnh cheáp miïång:

- Khöng biïët bêy giúâ chïët chûa?

- Ai chïët?

- Caái cö àoá àoá!

- Chïët röìi. Nghe àêu múái chïët höìi tùæt nùæng...

Ngaån guåc mùåt xuöëng baäi coã, cöí ngheån laåi. Tïn lñnh laåi noái:

- Trung uáy Xùm cheám böën dao múái truáng möåt dao. Luác àoá cöí chûa chïët, öng thiïëu taá sai treo lïn, tñnh àïí cö oùçn oaåi rïn la cho Viïåt cöång trong hang nghe maâ thöëi chñ. Nhûng tûâ àoá cho túái chiïìu, cöí khöng rïn la chi hïët.

- Khöng, höìi gêìn chïët cö coá la. Tao nghe cöí giaäy mònh trïn dêy röìi la vúái àaám dên chuáng ngoaâi xoám luác àoá vûâa traân túái: -"Cö baác úi, haäy traã thuâ cho con!" Cöí la vêåy, laåi kïu cuå Höì, giaäy mêëy caái nûäa múái chïët!

Àang noái, gioång tïn lñnh böîng höín hïín:

HOÂN ÀÊËT 161

- Tao chó.... chó kõp nghe vêåy.... röìi böîng thêëy àaám dên chuáng heát lïn, rêìn rêìn xöí túái. Toaân laâ àúân baâ vúái öng giaâ, con nñt. Hoå cêëu xeá, chûãi ruãa, àaánh àaåp tuåi tao khöng súå gò suáng öëng. Coá möåt baâ Thöí vaác dao dêu nhaâo vö tñnh cheám trung uáy Xùm. Tuåi biïåt kñch caãn laåi bõ baã cheám xoaåc vai möåt thùçng.

Tuåi lñnh tñnh bùæn traã thò trung uáy Xùm kïu: "Àûâng bùæn, àûâng bùæn!". Nghe noái baâ Thöí àoá laâ baâ giaâ ruöåt trung uáy Xùm.... Coân tao múái hoaån naån chúá, tao bõ hoå xö teá ngûãa, röìi möåt con meå mêåp uá chaåy àaåp lïn ngûúâi tao.... muöën nñn thúã. Luác tao ngöìi dêåy àûúåc thò dên chuáng hoå àaä chùåt dêy haå xaác cö phuå nûä xuöëng. Hoå cuâng baâ meå cöí coäng xaác cöí chaåy ài. Thiïëu taá ra lïånh giûåt xaác laåi. ÖÍng la: - "Töi bùæn mêëy ngûúâi khöng coân möåt con àoã bêy giúâ! Mêëy ngûúâi bao boåc chön thêy Viïåt cöång haã?". Dên chuáng hoå traã lúâi: "Chuáng töi chön con chaáu chuáng töi chúá chuáng töi khöng biïët laâ Viïåt cöång gò hïët!". Hoå noái vêåy röìi cûá khiïng ài. Thiïëu taá phaãi nhûúång böå, àïí hoå khiïng. Maâ khöng nhûúång böå sao àûúåc, hoå bêët kïí suáng àaån, cûá rêìn rêìn, rêìn rêìn!.... Luác àoá, tuåi tao maâ bùæn thò thïë naâo hoå cuäng coá chïët, nhûng tuåi tao khöng bùæn...

Tïn lñnh ngûâng noái. Chuáng laåi im lùång möìi thuöëc, huát thuöëc. Laát sau, coá mêëy thùçng àûáng dêåy. Möåt tïn baão:

- Chûa túái phiïn gaác, mònh thaã bêåy vö xoám chúi. ÚÃ trong xoám coá möåt öng giaâ muâ àúân àöåc huyïìn hay lùæm...

Mêëy thùçng lñnh ài vïì phña Ngaån. Anh nñn thúã, neáp saát sau göëc dûâa. Chuáng ài ngang, nhaã khoái thuöëc bay taåt vaâo muäi anh.

Khi chuáng ài khoãi röìi, chöî ban naäy cuäng coân laåi vaâi tïn. Möåt tïn thúã ra caái "khò":

- Cha.... Tïët naây khöng biïët mònh ùn Tïët úã àêu àêy?

- Tao ngaán nhûát laâ xuöëng miïåt Caâ Mau!

- Noái Caâ Mau chi cho xa! Mònh maâ coân laáng chaáng úã àêy, thò Tïët naây cuäng khöng vïì àûúåc vúái vúå con àêu!

- Thöi thò raáng neá, àûâng vö caái hang thaãm thiïët àoá nûäa. Hïët voäng khiïng röìi nghe, mêåy?

ANH ÀÛÁC 162

- Biïët laâm sao maâ neá, noá bùæt vö maây khöng vö maâ àûúåc aâ?.... Trúâi úi, höm qua tao ài ngang trûúâng hoåc, nghe tuåi bõ thûúng nùçm àoá kïu la dûä quaá?

- Tao thêëy nghe theo haå sô Cú thò may ra múái toaân taánh maång àûúåc!

- Chñn Cú haã? Y noái sao?

Àïën àêy, hai tïn lñnh cuâng haå thêëp gioång, thò thaâo. Ngaån khöng coân nghe roä chuáng noái gò vúái nhau. Anh nùçm in möåt laát röìi àûa chên kheâo Túái,Troång, ra yá baão hoå boâ lui ra. Ba ngûúâi lêìn moâ trúã laåi chöî àïí àöëng dûâa ban naäy. Trong boáng töëi, hoå tûúác voã dûâa, hò huåc buöåc laåi thaânh cùåp. Möîi ngûúâi khoaác lïn cöí mònh möåt cùåo, röìi theo àûúâng cuä, ài vïì phña hang. Suöët quaäng àûúâng trúã laåi hang, Ngaån àau àúán nghô: "Thïë laâ chõ Sûá khöng coân nûäa, chõ êëy chïët thiïåt röìi!". Nöîi thûúng tiïëc vaâ cùm oaán ngêåp nguåa loâng anh. Trong khi àoá,hai quaã dûâa anh vùæt qua cöí cuäng möîi luác möåt thïm nùång trôu.

2.

Núi höëc àaá têån cuâng maâ vúå chöìng thùçng Ba Phi bõ troái boã àêëy khöng luác naâo coá aánh saáng, duâ laâ thûá aánh saáng hiïëm hoi múâ aão cuãa hang àöång. Trong höëc hang naây, ngaây cuäng nhû àïm, chó coá boáng töëi, thûá boáng töëi úã chöî heåp tuöìng nhû àùåc sïåt laåi. Möîi ngaây möåt lêìn, khi thò Quyïn, khi thò Nùm Nhúá, àem àïën cho vúå chöìng tïn giaán àiïåp àoá nhûäng vöëc gaåo rang. Nûúác luác naâo chuáng cuäng àûúåc uöëng. Quyïn noái vúái chuáng.

- ÚÃ àêy khöng coá nûúác nhiïìu àêu!

Luác Quyïn ài khoãi, thùçng chöìng rñt lïn trong cöí hoång:

- Khöng coá nûúác? Noá khöng muöën cho mònh uöëng chúá khöng coá!

Muå vúå nñn im, lo súå vaâ rêìu rô. Thùçng Ba Phi laåi noái, gioång noá pha tiïëng cûúâi:

- Mêëy bûäa raây bõ vêy siïët dûä röìi.... Meå, chõu khöng thêëu àêu! Súám muöån gò mêëy "öíng" cuäng traân vö hang cho coi!

Y coân vöî vïì vúå:

HOÂN ÀÊËT 163

- Tao baão àûâng coá khoác, àûâng coá lo, khöng chïët àêu maâ súå! Mêëy "öíng" maâ traân vö hang laâ mònh söëng, nhûát àõnh söëng!

Röìi y gêìm gûâ:

- À.meå, chûâng àoá röìi biïët tay tao!.... Tao chùåt khöng chûâa möåt àûáa. Thûá nhêët laâ thùçng Hai Theáp, thùçng àoá cêìm àêìu úã àêy, röìi àïën mêëy thùçng bùæt mònh àïm noå, röìi thùçng Ba Reân, chùåt raáo!

- Trúâi úi, im ài öng úi!.... Töi súå lùæm! Töi súå túái cuâng mêëy "öíng" traân vö thò mònh cuäng khöng coân. Thïë naâo hoå cuäng giïët mònh trûúác.

Nghe vúå noái, thùçng chöìng nñn lùång. Cêu noái cuãa muå vúå möåt lêìn nûäa laåi túái bïn nöîi lo súå trong loâng y khiïën mêëy bûäa nay y vêîn phêåp phöìng. "Coá thïí nhû vêåy lùæm. Coá thïí tuåi noá seä ra tay xûã mònh trûúác lùæm". Möîi khi nghô túái àiïìu àoá, àöi khuyãu tay bõ troái chùåt cuãa y böîng dûng run lïn cêìm cêåp. Nhûng trong nöîi kinh súå, y vêîn hy voång àûúåc giaãi thoaát. Vaâ y bêëu nñu lêëy hy voång àoá, bùçng caái têm àõa bêët lûúng cöë hûäu cuãa y, bùçng têët caã sûå cùm oaán vaâ hùçn hoåc luác naâo cuäng rùæp sùén, nung nêëu. Trong con ngûúâi thùçng chó àiïím hoái traán naây àang diïîn ra möåt têm traång àúåi chúâ thêëp thoãm. Khi thò hy voång thuác y chöìm lïn, khi thò thêët voång xö y khuyåu xuöëng. Con caáo àöåc mùæc bêîy thïë naâo, y cuäng thïë êëy. Nhûng coân hún con caáo, y chùèng nhûäng muöën thoaát bêîy,maâ laåi coân muöën cêëu xeá sau khi xöí ra àûúåc. Sûå hy voång cuâng sûå thêët voång cuãa y löå ra roä nhêët luác àõch múã caác àúåt àöåt kñch vaâo hang. Luác suáng hoùåc lûåu àaån nöí êìm êìm,laâ luác y chöìm dêåy, khêëp khúãi. Tay chên y luác êëy tûúãng nhû moåc moáng moåc vuöët. Trong boáng töëi xoá hang, y khöng ngúát lêëy cùèng hñch àuâi vúå, tñnh àêu caái giúâ phuát thoaát bêîy àaä àïën. Nhûng khi nghe nhûäng phaát suáng leã nöí chùæc chùæn tûâng phaát möåt, y laåi hoaâi nghi. Röìi, caác àúåt àöåt kñch bõ àaánh bêåt, traã vïì cho hang àöång sû yïn tônh thûúâng lïå. Àúåi maäi vêîn khöng coá ai vaâo múã troái, luác àoá y laåi thêët voång laåi vêåt lûng vaâo vaách àaá maâ thúã höín hïín. Möîi lêìn anh em trong hang phaãn xung phong thùæng lúåi laâ möåt lêìn möëi hy voång àöåc aác giaäy giuåa trong ngûúâi thùçng Ba Phi bõ dêåp tùæt. Vaâ têën bi kõch cuãa y vêîn hoaân nguyïn. Vêîn laâ voâng dêy siïët lêëy àöi khuãyu tay, vêîn laâ höëc hang sêu thùèm àêìy boáng töëi chúá khöng heá ra àûúåc möåt tia saáng.

Song duâ thïë, y vêîn chúâ àúåi. Vúái hai löî tai giaão hoaåt, y rònh nghe moåi lúâi noái vaâ moåi tiïëng àöång tûâ bïn ngoaâi loåt vaâo. Vò thïë, tuy bõ giam

ANH ÀÛÁC 164

cêìm úã höëc hang trong cuâng, nhûng y vêîn biïët àûúåc phêìn lúán caái gò àaä xaãy ra trong böën ngaây àïm quyïët chiïën. Y àaä bùæt àêìu coá caái thoái quen nhöím dêåy kïí tûâ khi loaåt suáng thûá nhêët cuãa boån giùåc nöí ran. Buöíi saáng lûåu àaån nöí ngoát möåt ngaân traái laâ möåt trong nhûäng buöíi saáng mûâng rúä cuãa àúâi y. Àïm chùåt tay thùçng Beá àöëi vúái y laâ möåt àïm haã hï. Höm Quyïn bõ bêët tónh vïì nhûäng quaã lûåu àaån MK3 vaâ Nùm Nhúá bõ truáng àöåc, y khoaái traá. Caã vïì viïåc chõ Sûá ra ài khöng trúã vïì hang, y cuäng biïët. Röìi caái chuyïån giùåc bùæc loa buöåc chõ Sûá kïu goåi àêìu haâng cuäng gieo vaâo loâng y nöîi mûâng khêëp khúãi, nhûng y rêët döîi kinh ngaåc vaâ hêåm hûåc khi biïët bõ Sûá àaä noái ngûúåc laåi. Khöng coá nûúác uöëng, cöí hoång y cuäng khö khaát nhû ai. Nhûng trong nöîi khöí thiïëu nûúác, loâng y cuäng vêîn dêëy lïn caái hy voång àöåc àõa laâ nïëu khöng coá nûúác thò moåi ngûúâi trong hang naây khöng thïí chöëng traã lêu àûúåc. Riïng khi biïët rùçng chõ Sûá coá thïí chïët ài thò y lo núm núáp. Khöng phaãi lo cho tñnh mïånh Sûá, maâ lo cho tñnh mïånh cuãa y: "Chùæc tuåi noá giïët mònh àïí traã thuâ". Àöi khi y cuäng khöng muöën àaám ngûúâi trong hang bõ àaánh nöåt quaá, vò thïë theo sûå suy àoaán cuãa y, möåt khi nöåt quaá hoå coá thïí xûã töåi y trûúác.

Ngaây cuäng nhû àïm, y cûá lo quêín vïì söë phêån cuãa vúå chöìng y, nhêët laâ cuãa y. Trûúác sûå àe doåa cuãa caái chïët,thùçng chó àiïím aác ön naây coá nhiïìu yá nghôa diïîn biïën hïët sûác laå luâng. Têët caã moåi yá nghôa àoá àïìu àen nhû chñnh caái boáng töëi àang vêy quanh y.

Àïm naây, giûäa luác muå vúå thúã daâi sûúân sûúåt. Trûúác sûå àe doåa cuãa caái chïët, tïn Ba Phi böîng giêåt mònh thêëy coá caái chi roåi sang saáng trûúác mùåt.

Thò ra àoá laâ aánh nïën. Ngûúâi cêìm nïën ài xöìng xöåc vïì phña y. Mêëy bûäa nay, trûúác mùåt y chó tuyïìn laâ boáng töi nïn y bõ loáa chûa kõp nhêån ra ai, thò àaä nghe:

- Àûáng dêåy!

Ngûúâi noái êëy laâ anh Hai Theáp

Tïn Ba Phi vöåi vaä àûáng lïn. Caã muå vúå cuäng röëi rñt àûáng lïn theo. Nhûng anh Hai Thep giúä ngoán tay ngùn muå laåi baão muå cûá ngöìi àoá. Anh quùæt mùæt nhòn tïn Ba Phi:

HOÂN ÀÊËT 165

- Nghe tao hoãi, mêëy bûäa nay maây àaä thêëy ra töåi cuãa maây chûa? Nhû vêåy maây àaáng chïët chûa?

Thùçng chó àiïím cuái thêëp chiïëc àêìu hoái, im lùång:

- Noái - Anh Hai Theáp lúán tiïëng giuåc.

Bêy giúâ, y àaáp möåt tiïëng cuåt nguãn:

- Àaáng!

Anh Hai Theáp gêåt àêìu:

- ÚÂ, àaáng chïët!

Ngûâng möåt giêy, anh nhòn y noái tiïëp:

- Thöi ài!

Tïn Ba Phi thoaåt nghe thïë thò liïìn luác àoá, hai göëi chên y tûå nhiïn ruãn xuöëng. Nhûng úã phña sau, anh Ba Reân àaä laách túái, leå laâng àûa caánh tay lûåc lûúäng xöëc ngay naách y dêåy.

Anh Ba Reân chúåt thêëy thùçng Ba Phi nhû khöng coân coá chên nûäa. Àöi chên àoá giúâ cûá nhû caái goång buán, cûá ngoùåt ngoeåo ruãn xuöëng.

Anh Hai Theáp giú cao ngoån nïën soi löëi cho Ba Reân vûâa löi xöëc thùçng Ba Phi ài vûâa caâu nhaâu:

- Thùçng naây súã quaá, chûa chi àaä xóu röìi!

Anh Ba Reân àem noá vaâo cuöëi hang. Chöî naây úã gêìn chöî àïí möåt caái lu maái lúán maâu thöí chu àûång di cöët saáu àöìng chñ bõ giùåc thaãm saát. Àoá laâ nhûäng xûúng cöët maâ höìi nùm ngoaái chõ em Sûá àaä leán luát moâ nhùåt tûâ trong baâu rûâng.

Boån giùåc àêåp àêìu caác àöìng chñ ta bùçng cöåt cheâo röìi liïång xaác xuöëng taâu. ba ngaây trúâi, Sûá vaâ Quyïn ài kiïëm khöng gùåp. Túái bûäa trûa ngaây thûá tû, hai cö moâ vö rûâng traâm thò böîng nghe tiïëng choá hoang tru tûâng höìi daâi. Hai cö lêín túái àoá, thêëy möåt bêìy choá böën nùm con tûâ dûúái taâu chaåy lïn, möìm ngoaåm nhûäng chiïëc xûúng tûúác thõt loâng thoâng. Chñnh Sûá vaác cêy têët taã àuöíi àaánh bêìy choá, giêåt laåi tûâng caái xûúng, coân Quyïn thò xùng quêìn löåi xuöëng quúâ tay moâ. Hai ngûúâi

ANH ÀÛÁC 166

moâ hïët têët caã nhûäng xûúng dûúái baâu, tuám vaâo vaãi nhûåa vaác vïì Hoân giêëu. Bêëy giúâ thò chùèng coân nhêån ra xûúng laâ cuãa ai nûäa. Àöìng khúãi lïn röìi, xûúng àoá múái àûúåc àùåt vaâo lu maái àïí úã àêy.

Xöëc thùçng Ba Phi quaá khoãi caái lu àïí xûúng möåt chuát, anh Ba Reân àùåt dûåa y vaâo vaách àaá. Àêìu thùçng chó àiïím vêîn ngheåo xuöëng. Anh Ba Reân vaâ anh Hai Theáp àûáng àúåi maäi, möåt laát sau y múái tónh dêåy.

Hai ngûúâi löi y vaâo têån trong cuâng. Luác trúã ra, Anh Hai Theáp noái vúái anh Ba Reân:

- Töi coi tuåi aác ön thò àûáa naâo cuäng vêåy, öng aâ. Tuåi noá coá gan giïët ngûúâi, chúá khöng coá gan chõu chïët. Höìi naäy, noá ngúä mònh àûa noá ài giïët nïn noá chïët giêëc àoá!

- Thò thûá àoá maâ gan goác meå gò! Coá taâi chó choåc chúá nhaát hñt thöi.

Hai ngûúâi ra túái ngoaâi miïång hang thò Ngaån cuäng vûâa vïì túái. Anh liïång cùåp dûâa xuöëng àêët giûäa tiïëng vöî tay hoan hö röm röëp cuãa moåi ngûúâi. Túái vaâ Troång cuäng vaâo àïën núi, thaáo cùåp dûâa trïn cöí àïí xuöëng. Quyïn súâ soaång tòm àïën bïn Ngaån. Ngaån àûáng höìi lêu múái nùång nhoåc noái:

- Chõ Ba hy sinh röìi!

Têët caã moåi ngûúâi àïìu àûáng sûäng laåi úã caái àöång taác cuãa mònh. Coá nhûäng baân tay àang vöî trong boáng töëi, chúåt tûâ tûâ àïí xuöëng, Ngoä hang böîng chöëc trúã nïn hïët sûác im lùång. Anh Hai Theáp àïën saát bïn Ngaån, kheä hoãi gioång àau àúán:

- Chuá lêìn túái àûúåc chöî cö Sûá chïët aâ?

- Khöng, chõ êëy khöng coân úã àoá nûäa, baâ con àaä àem chõ vïì xoám röìi. Tuåi töi nghe boån lñnh noái chuyïån vúái nhau.

.... Ngaån ngöìi bïåt xuöëng giûäa ngoä hang, kïí laåi vúái anh em cêu chuyïån mêëy tïn lñnh troâ chuyïån ban naäy. Àïën cuöëi, luác lùåp laåi lúâi chõ Sûá goåi baâ con, goåi Baác trûúác luác giaäy mònh chïët, Ngaån ngheån ngaâo khöng noái àûúåc nûäa. Quyïn vuâng khoác nûác núã. Cö guåc vaâo vai Ngaån, Àêìu cö cûá rung lïn trïn chiïëc vait rêìn rõn ûúát möì höi cuãa Ngaån. Moåi anh em àïìu ûáa nûúác mùæt. Nhûng ai cuäng cöë neán khöng àïí bêåt khoác

HOÂN ÀÊËT 167

thaânh tiïëng, duâ trûúác àoá, hoå vêîn nghô laâ Sûá khoá söëng àûúåc, nhûng hoå chûa biïët chùæc Sûá àaä chïët vaâ biïët chïët nhû thïë naâo. Bêy giúâ nghe Ngaån kïí, hoå múái thêëy àau àúán thêåt sûå. Vaâ cuâng möåt luác, ai cuäng chúåt nhêån ra hònh nhû tònh yïu mïën vaâ sûå hiïíu biïët cuãa baãn thên mònh trûúác nay àöëi vúái Sûá àïìu laâ khöng àuã. Dûúâng nhû ngûúâi con gaái àoá àang úã trïn cao, maâ hoå coân àûáng thêëp, nïn vúái lïn chûa túái. Àûác kiïn trinh vaâ caái veã àeåp dõu daâng cuãa ngûúâi con gaái àoá chûâng nhû bêy giúâ múái löå ra hïët, maâ laåi rêët gêìn, rêët quen. Kòa, chõ àang kheä móm cûúâi vaâ lùång leä. Kia, khuön mùåt traái xoan thon thaã cuãa chõ àang múã to àöi mùæt àeåp àeä chên thêåt. Kia laâ maái toác oáng mûúåt tûúi töët maâ caã Hoân Àêët ai cuäng lêëy laâm haäng diïån. Nhûäng neát àoá tûâ nay chùèng thïí phöi pha trong loâng hoå. Nhûäng tiïëng noái sau cuâng cuãa chõ cuãng khöng sao tùæt àûúåc giûäa loâng hoå.

Thïë laâ möåt lêìn nûäa trong àúâi, anh Hai Theáp caãm thêëy tim mònh nhû bõ nhûäng moáng sùæc vö hònh quaâo cêëu. Anh tûâ tûâ àûáng dêåy, run run noái:

- Caác àöìng chñ thêëy khöng, söëng vúái anh em àöìng chñ Sûá lo tûâng miïëng cúm gioåt nûúác, hiïìn laânh nhûúâng nhõn têët caã, nhûng giaáp mùåt vúái keã thuâ, Sûá thiïåt cûáng coãi, thiïåt khöng chõu thua chuáng noá möåt têëc? Sûå dùån chuáng ta àûâng buöng suáng, chuáng ta phaãinhúá lêëy. Sûá dùån chuáng ta traã thuâ cho Sûá, chuáng ta cuäng phaãi nhúá lêëy!

Dûúái aánh nïën chêåp chúân, moåi ngûúâi khöng ai baão ai àïìu àûáng lïn, im phùng phùæc. Àêìu hoå húi cuái xuöëng. Hoå hònh dung ra Sûá, nghô àïën chõ vúái têët caã tònh yïu mïën. Trong phuát àoá, hoå nùæm chùåt suáng, loâng caâng riïët siïët caái quyïët têm chiïën àêëu túái gioåt maáu choát.

.... Tûâ àêëy trúã ài, khöng ai khoác nûäa. Hoå gaåt nhûäng gioåt lïå coân soát laåi trïn mi mùæt.Hoå moáng loâng mang àïm qua mau, àïí raång ngaây àõch têën cöng vaâo, hoå coá cú höåi traã thuâ cho Sûá lêåp tûác.

Anh Ba Reân noái:

- Vêåy múái biïët vaâng thiïåt khöng súå lûãa. Cö Sûá laâ vaâng thiïåt àoá, anh em aâ! Àêu coá nhû thùçng Ba Phi ban naäy, chûa chi maâ àaä teá chïët röìi.

- Chïët thiïåt aâ? - Ngaån hoãi.

ANH ÀÛÁC 168

- Khöng, chïët giêëc thöi!

Anh Hai Theáp day hoãi Ngaån:

- Beã àûúåc mêëy traái dûâa chuá?

- Saáu!

- Beã dïî khöng?

- Cuäng dïî. Nhûng úã saát bïn voâng vêy tuåi noá, phaãi àúåi noá bùæn suáng múái daám buöng dûâa rúát xuöëng. Nghe tuåi lñnh noái chuyïån khöng soát möåt cêu. Tuåi noá huát thuöëc, rñt thúã phaâo phaâo, thêëy mùåt muäi hïët raáo. Coi böå tuåi noá hoang mang dûä. Thùçng naâo cuäng súå vö hang. Tuåi noá goåi caái hang mònh àêy laâ caái hang thaãm thiïët...

Anh hai noái:

- Noá àùåt tïn nhû vêåy cuäng phaãi, nhûng thaãm thiïët àêy laâ thaãm thiïët àöëi vúái tuåi noá, chúá àöëi vúái mònh thò àêy vêîn laâ hang Hoân Àêët thöi.

Chuá Tû Nghiïåp gêåt àêìu:

- Phaãi, tïn Hoân Àêët nghe hiïìn khö, vêåy maâ thùçng naâo ùn hiïëp ùn àaáp thò khöng àûúåc, dûát khoaát khöng àûúåc!

Ngaån noái:

- Neâ, trêån naây coá tuåi Myä theo nûäa. Chïët möåt thùçng röìi!

- Vêåy sao?

- Nghe tuåi lñnh noá laâ ngaây höm qua trûåc thùng xuöëng chúã thùçng Myä vaâ mêëy thùçng sô quan nguåy bõ thûúng vïì röìi. Tuåi lñnh tûác lùæm, vò mêëy thùçng Myä laái trûåc thùng tûâ chöëi khöng chõu chúã lñnh bõ thûúng nùång!

- Tuåi choá àeã quaá!

- Vêåy cho lñnh noá saáng mùæt ra chuát àónh chúá! Tûúãng ài theo Myä sûúáng lùæm! Myä may ra chó coá tònh nghôa vúái choá thöi, chûá caái thûá lñnh mûúán möîi thaáng tûâ taám trùm túái möåt ngaân hai àoá bõ cuåt cùèng àöí ruöåt

HOÂN ÀÊËT 169

thò noá daåi gò maâ cûáu. Coá cûáu söëng cuäng laâ lñnh bõ loaåi khoãi voâng chiïën röìi, àaánh caách meå gò àûúåc!

Ngaån noái:

- Tònh hònh naây töi coi böå tuåi lñnh thöëi chñ dûä.

Phaãi chi mònh vûâa àaánh vûâa kïu goåi cho tuåi noá raä tinh thêìn thò hay quaá!

Anh Ba Reân baão:

- May ra chó tröng cêåy öng Taám Chêën vaâ baâ con ngoaâi xoám laâm chuyïån àoá, chúá mònh úã àêy hïî thêëy thùçng naâo nhaâo vö laâ mònh phaãi "bûãa" lêåt thöi, chúá coân kïu reâo gò nûäa?

- Khöng, mònh cuäng coá thïí laâm àûúåc chúá - Chuá Tû Nghiïåp noái - Phaãi chi mònh coá vaâi caái loa!.... Möåt mùåt àaánh, möåt mùåt kïu. Nhû vêåy tuåi noá mau raä àaám hún.

- Coá lyá lùæm, hay lùæm. Nhûng laâm sao kiïëm àûúåc loa? - Ngaån hoãi.

Chuá Tû Nghiïåp ngêîm nghô möåt luác röìi baão:

- Khöng coá loa bùçng thiïëc thò laâm nhû vêìy cuäng àùång.... Töi àïí yá thêëy trïn nùæp caái lu maái àûång haâi cöët caác anh em hy sinh coá àêåy nhiïìu têëm mo cau. Lêëy mo cau àoá laâm loa taâm taåm àûúåc. Töi chùæc vong linh anh em cuäng khöng buöìn phiïìn gò mònh àêu!

Ba Reân baão:

- Buöìn gò, phaãi chi mònh àöåi mo cau àoá ài àêìu haâng thò mêëy chaã múái buöìn, chúá àùçng naây.... Maâ chïët röìi coân buöìn khó gò nûäa, cha nöåi!

- ÊËy, àûâng noái vêåy chúá Ba Reân - Gioång chuá Tû trúã nïn nghiïm trang thêåt sûå - Anh em khuêët röìi thò phaãi àïí anh em yïn nghó, töi ngaåi laâ ngaåi mònh moá maáy laâm àöång xaác thïí anh em, töåi nghiïåp...

Anh Ba Reâm im ài möåt chöëc röìi noái nhoã, gioång húi keáo daâi ra:

- Sao loáng raây töi àïí yá thêëy öng àêm mï tñn trúã laåi quaá!

- Khöng phaãi mï tñn, töi.... töi.... - Chuá Tû Nghiïåp êëp uáng caäi.

ANH ÀÛÁC 170

Anh Hai Theáp cûúâi, xua tay:

- Thöi ài!.... Anh Tû noái vêåy khöng hùèn laâ mï tñn àêu. Nhûng thêëy têëm mo cau coá thïí duâng laâm loa, thò cûá lêëy laâm, khöng sao. Vong linh anh em àöìng chñ mònh coân mûâng nûäa chúá khöng buöìn àêu. Anh cûá lêëy mo cau àoá laâm loa ài anh Tû!

- Àûúåc àïí töi laâm.... Nhûng noái laâ noái..

Chuá Tû Nghiïåp bùçng loâng laâm loa bùçng nhûäng têëm mo cau noå, nhûng vêîn coân têëm tûác vïì cêu noái cuãa Ba Reân. Àöëi vúái chûä "mï tñn", chuá khöng chõu, mùåc duâ tûâ lêu chuá vêîn tin rùçng coá Trúâi, coá Phêåt. Trong möåt cuöåc nhêåu naâo àoá, àaä coá lêìn chuá caâo sûúân noái: "Neâ, giaã tyã trïn mùåt àõa cêìu ba ngaân triïåu con ngûúâi ta àïìu khöng tin coá Trúâi, Phêåt thò vêîn soát möåt ngûúâi coân tin nghe àa!". Àoaån chuá Tû troã vaâo ngûåc mònh, nhêën maånh tûâng tiïëng möåt: "Ngûúâi àoá laâ Tû Nghiïåp". Bêy giúâ chuá Tû Nghiïåp khöng coân ùn chay nûäa, vò nhû chuá noái - "Töi tu taåi buång, chúá khöng tu taåi miïång. Ùn chay caây ruöång àuöëi lùæm, maâ mùåt maây xanh rúâi, coi kyâ quaá!".

Laå thay, con ngûúâi coân tin Trúâi tin Phêåt àoá laåi coá caái nguyïån voång hïët sûác tha thiïët laâ àûúåc kïët naåp Àaãng. Nhiïìu lêìn, chuá thùæc mùæc, hoãi anh Hai Theáp liïåu nhû chuá coá thïí àûúåc vö Àaãng khöng. Anh Hai Theáp baão: - "Àûúåc chúá, nhûng muöën laâm ngûúâi Àaãng thò phaãi thûåc tïë. Ngûúâi Àaãng tön troång sûå tñn ngûúäng cuãa tñn àöì caác àaåo, nhûng khöng tin coá Chuáa, coá Phêåt, coá Trúâi. Caái àoá töi noái thiïåt, khöng giêëu giïëm öng laâm chi. Nhûng tuåi töi tin laâ coá keã boác löåt vaâ ngûúâi bõ boác löåt. Tuåi töi tin laâ nïëu mònh àöìng loâng àaánh Myä - Diïåm thò mònh seä sung sûúáng, nöng dên coá àêët caât, àaåo giaáo àûúåc gòn giûä".

Caái gò chûá àaánh Myä - Diïåm thò chuá Tû Nghiïåp chõu lùæm. Nhûng nghe anh Hai Theáp noái kiïíu ngûúâi Àaãng nhû thïë thò chuá nghô mònh khoá vö Àaãng àûúåc. Búãi vêåy chuá lêëy laâm àau khöí. Vò chuá chûa ruát àûúåc caái naây nhûng laåi muöën vúái túái caái kia.

Lúâi noái cuãa anh Ba Reân vûâa röìi tûå nhiïn khúi laåi nöîi khöí têm àoá cuãa chuá, chúá chuá khöng giêån anh Ba Reân. Taánh chuá khöng giêån ai àêu. Laát sau, chuá àaä moâ mêîm vaâo trong hang, thùæp nïën ài lêëy mo cau. Röìi àïën sau phiïën àaá maâ moåi àïm meå con Sûá vêîn nguã, chuá lûåa

HOÂN ÀÊËT 171

chöî cùæm nïën, vaâ bùæt àêìu hò huåc goâ mo cau laåi àïí laâm thaânh nhûäng caái loa.

.... Bïn trïn phiïën àaá àoá, Quyïn vûâa àùåt lûng xuöëng caånh con Thuáy. Con beá àaä nguã. Noá vêîn chûa hay biïët gò vïì caái chïët cuãa meå noá. Nùçm bïn chaáu, Quyïn múã mùæt nhòn lïn voâm hang töëi àen. Àöi mùæt Quyïn raáo hoaãng cay noáng. Cö lùn qua, öm chaáu vaâo loâng. Trïn ngûúâi con Thuáy àïm nay vêîn àùæp thïm chiïëc aáo cuãa meå noá. Vaâ dûúái lêìn tay ve vuöët cuãa mònh, Quyïn thêëy múá toác xêëp xoäa trïn àêìu àûáa chaáu chûâng nhû cuäng àaä moåc daây, mûúân mûúåt, hïåt nhû maái toác chõ Sûá úã möåt ngaây xa xöi maâ cö mang maáng nhúá.

3.

Nhaâ vúå chöìng Hai Theáp coá möåt caái hêìm bñ mêåt. Hêìm naây nguyïn àaä sùén coá höìi mêëy nùm àen töëi. Sau khi àöìng khúãi lïn röìi, anh Hai Theáp chùèng nhûäng khöng lêëp maâ coân ra sûác cuãng cöë. Hêìm tröí miïång ngay giûäa nhaâ, nhûng coá coân coá túái ba böën nhaánh ùn thöng ra ruöång. Nïëu àõch coá khui miïång, cuäng khöng dïî gò phùng ra àûúåc. Mêëy höm nay anh Taám Chêën úã dûúái hêìm, àïm àïm anh múái lïn thúã hñt khöng khñ cho khoãe röìi cuäng trúã xuöëng àöët nïën laâm viïåc. Chiïìu höm êëy, vûâa luác trúâi vûâa tùæt nùæng, chõ Hai Theáp tûâ ngoaâi xoám vïì giêåm kheä mêëy goát chên xuöëng miïång hêìm, vaâ dúã hêìm. Anh Taám Chêën múái tröìi lïn, chõ ngheån ngaâo noái:

- Cö Ba Sûá chïët röìi!

Anh Taám àau àúán lùång ài giêy laát. Laát sau, anh múái kheä hoãi:

- Chïët höìi giêëc naâo?

- Múái chïët höìi naäy, caách àêy gêìn non möåt tiïëng. Thùçng Xùm cheám cö êëy. Tuåi töi àaä cuâng baâ con giaânh àûúåc xaác cö. Cö Sûá chïët laâm caã xoám àïìu khoác, baâ con keáo ra àûúâng uân uân. Luác giaânh giêåt xaác cö Sûá, àaä xaãy ra möåt cuöåc êíu àaä giûäa tuåi töi vaâ lñnh.

- Hiïån thi thïí cuãa Sûá àïí úã àêu?

- ÚÃ nhaâ maá Saáu. Baâ con bêy giúâ àaä keáo túái àoá àöng lùæm! Anh Taám Chêëm àûáng thùèng lïn, hai tay choaâng qua hai meá miïång hêìm, ngoá àùm àùm vaâo khoaãng khöng trûúác mùåt. Chöëc sau, anh noái:

ANH ÀÛÁC 172

- Bêy giúâ thñm phaãi ra àoá ngay. Töí chûác haâng nguä baâ con laåi cho chùåt cheä àïí àûa àaám Sûá. Cêìn phaãi biïën àaám tang thaânh möåt cuöåc biïíu tònh, ài khùæp xoám, nhún àoá maâ laâm cho baâ con cùm thuâ thïm.

Chõ Hai Theáp àaáp:

- Tuåi töi cuäng tñnh vêåy. Àïí töi trúã ra ngoaâi liïìn...

Noái röìi, chñ àûáng nhöím lïn àõnh sûãa soaån àêåy nùæm hêìm. Chúåt nghe anh Taám chêën laåi baão:

- Khoan àaä!.... Thñm Hai, theo tñnh, liïåu coá thïí naâo àiïìu àöång àaám tang cö Sûá ài qua cêån cûãa hang Hoân àûúåc khöng?

Chõ Hai Theáp toã veã ngaåc nhiïn?

- Chi vêåy anh?

Anh Taám Chêën khöng àaáp, keáo aáo chõ ngöìi xuöëng. Vaâ anh dùån àiïìu gò rêët kheä, röìi hoãi:

- Sao, thñm nhùæm liïåu bïì coá àûúåc khöng, nïëu àûúåc thò rêët töët!

Chõ Hai Theáp im ài möåt laát múái noái:

- Àïí töi baân vúái chõ em coi, hïî coá cú höåi thò kïët húåp laâm luön. Thöi, töi ài nghen anh?

- Thñm Hai, thñm phaãi cên nhùæc cho kyä, khöng nhûúâng bûúác vaâ cuäng khöng àïí cùng quaá, àûâng àïí xaãy ra tònh traång êíu àaã vúái binh sô nûäa.... Phaãi tranh thuã löi keáo hoå laâ chaánh.... Maâ thñm neâ, mêëy àûáa nhoã ài àêu mêët hïët röìi.

- Töi gûãi tuåi noá úã nhaâ bïn röìi.

Chõ Hai Theáp àaáp, vaâ khi anh Taám tuåt xuöëng, chõ leå laâng àêåy nùæp hêìm laåi, röìi lêëy chöíi queát qua mêëy nhaát. Chõ Hai Theáp ngùæm nghña coi laåi nùæp hêìm lûúåt nûäa röìi dûång chöíi, bûún baã ài túái nhaâ meå Saáu.

Bêy giúâ trúâi àaä chêåp choaång. Trûúác sên vaâ quanh nhaâ meå Saáu, baâ con löëi xoám àïën àöng nghõt.

HOÂN ÀÊËT 173

Chõ Hai Theáp àïën möåt luác thò cuöåc têím liïåm bùæt àêìu. Khi chõ vaâ chõ Ba Reân sùæp sûãa àùåt Sûá vaâo hoâm, meå Saáu gaác nheå àêìu Sûá trïn àuâi, röìi cêìm caái lûúåc chaãi toác cho con. Meå chaãi kyä lûúäng, nhû moåi bûäa meå vêîn chaãi cho Sûá. Cuäng vúái chiïåc lûúåc thûa bùçng sûâng trêu àen huyïìn êëy! Nhûng lêìn naây, meå chaãi rêët lêu, chaãi maäi. Vûâa chaãy meå vûâa lêìn gúä hïët caác moán toác röëi. Chaãi xong, meå baão chõ Hai Theáp vúái gioång tónh hùæn:

- Vúå Hai Theáp coi phña sau tuã thúâ coá chai dêìu böng bûúãi, lêëy duâm tao! Con Sûá noá ûa xûác thûá dêìu àoá lùæm. Höm röìi noá kiïëm úã àêu àem vïì àïí àoá, chùæc tñnh xûác maâ chûa kõp xûác...

Chõ Hai Theáp moâ tòm àûúåc chai dêìu, múã nuát, àem laåi àûa cho meå Saáu. Meå Saáu cêìm chai dêìu, nhïíu mêëy gioåt vaâo giûäa loâng baân tay, xûác lïn toác con gaái. Dêìu böng bûúãng thoaãng khùæp nhaâ muâi hûúng thúm dòu dõu, trinh baåch. Meå Saáu xûác caån chai dêìu, röìi cêìm lûúåc chaãi laåi toác con möåt lêìn nûäa. Chûâng àoá meå múái bùæt àêìu búái toác cho con, nheå nhaâng vaâ kheáo leáo. Biïët bao lêìn meå àaä búái maái toác êëy, nïn meå quen lùæm. Chiïìu baâi vaâ tñnh nïët cuãa laân toác êëy ra sao meå thuöåc lùæm.

Meå Saáu búái cho àûáa con mònh möåt àêìu toác thûåc laâ kheáo. Àêìu toác àoá troân trõa, àêìy àùån hún caã khi Sûá coân söëng. Coá leä àêy laâ caái àêìu toác kheáo nhêët cuãa Sûá, kïí tûâ thúâi toác keåp àuöi gaâ cuãa Sûá qua ài, kïí tûâ luác Sûá biïët ham búái toác vaâ coá àuã toác àïí búái. Àêìu toác àoá àûúåc búái kheáo nhû vêåy tûúãng cuäng khöng laå. Vò àêy laâ lêìn cuöëi cuâng maâ möåt ngûúâi meå búái cho con, vúái àöi baân tay truát hïët tònh êu yïëm.

Búái xong, meå Saáu cuäng chûa yïn têm rúâi con ra àûúåc. Meå vúái tay ra sau àêìu toác mònh, ruát chiïëc löng nhñm àöìng, ghim vaâo àêìu toác con. Coân múá toác cuãa Sûá bõ thùçng Xùm cheám àûát höìi trûa, baâ con àem vïì, meå nêng àùåt lïn mùåt baân thúâ.

Bêy giúâ, meå múái bùæt àêìu khoác lùång.

Baâ con núái nheå tay meå Saáu ra, dòu meå àïën bïn giûúâng. Chõ Hai Theáp vaâ chõ Ba Reân àúä lêëy Sûá, àùåt Sûá vö chiïëc hoâm sún maâu chu. Baâ con chuyïìn tay nhau nhûäng suác vaãi muâng trùæng tinh àùæp liïåm lïn mònh Sûá.

Khi nùæp hoâm sùæp sûãa àêåy laåi, meå Saáu giùçng moåi ngûúâi ra, chaåy àïën. Nhûng meå khöng coân thêëy gò nûäa. Trong tiïëng khoác nêëc cuãa meå,

ANH ÀÛÁC 174

nùæp hoâm àêåy xuöëng, liïìn mñ, vaâ caái hoâm bêëy giúâ hoaân toaân àoã, àoã thêîm. Caái hoâm trong àoá coá Sûá àùåt giûäa san nhaâ göî, núi chõ sinh ra vaâ lúán lïn, núi chõ àuâa giúän thuúã coân têëm beá. Taåi àêy chõ àaä khoác, àaä cûúâi, àaä chúi àaánh buáng vaâ chuyïìn àuäa. Bêy giúâ, taåi àêy chõ nguã röìi, chõ nguã maäi maäi. Nhûng caã cuöåc àúâi hai mûúi baãy nùm thò chõ vêîn àïí laåi, nhêët laâ nhûäng giúâ phuát choát cuãa cuöåc àúâi êëy.

Ngûúâi ta nghe tiïëng chõ Hai Theáp doäng daåc ra lïånh cho nhûäng baâ con úã trong nhaâ vaâ àûáng daâi tûâ bêåc thang àöí xuöëng sên:

- Àöët àuöëc lïn!

Caác baâ caác chõ bùæt àêìu àöët àuöëc laá dûâa vaâ àuöëc rúm àaánh vöåi. Nhiïìu ngûúâi, trong àoá coá caã Caâ My, àang boá tuám nhûäng vêåt gò vaâo vaåt aáo. Laát sau, aánh àuöëc chaáy saáng sên nhaâ.

Meå Saáu xin cho chön Sûá bïn möå cha chõ. Àaáng leä baâ con àûa Sûá àïën thùèng chöî möå cha chõ dûúái chên Hoân thò gêìn hún. Nhûng baâ con khöng ài caái löëi gêìn àoá. Baâ con àûa Sûá qua caác vûúân, ài qua xoám. Àaám àûa tang biïën thaânh möåt cuöåc diïîu haânh ài ngang caác nhaâ, ài ngang vûúân cêy, quï hûúng yïu dêëu cuãa ngûúâi con gaái àaä chïët. Toaán lñnh tuêìn àïm àêìu tiïn bùæt gùåp àaám ngûúâi àoá giûäa möåt khu vûúân vuá sûäa. Chuáng theát:

- Giúâ thiïët quên luêåt maâ mêëy ngûúâi keáo ài àêu rêìn rêìn vêåy?

Thñm Ba uá bûúác sêën lïn:

- Mêëy ngûúâi giïët con chaáu chuáng töi, thò chuáng töi phaãi ài chön chúá ài àêu!

Tïn cêìm àêìu toaán ài tuêìn nghe noái, àûa hai tay vïì phña trûúác:

- Àûúåc, cûá ài ài!.... Mêëy ngûúâi biïíu tònh luön cuäng àûúåc nûäa.

Tïn naây noái xong, quay lûng khoaát tay ra hiïåu toaán lñnh gaåt ra hai bïn. Àoaân ngûúâi dêîn àêìu laâ chõ Hai Theáp vaâ thñm Ba uá, laåi traân túái. Àuöëc laá dûâa trïn tay hoå chaáy kïu leáp beáp. Àuöëc rúm chaáy daáng trïn tay, hoå coân cêìm theo möåt boá àuöëc dûå trûä, chûa àöët. Àoaân ngûúâi vaâ lûãa àuöëc, cûá öì öì, phûâng phûâng, luä lûúåt töëp trûúác töëp sau nöëi àuöi caái hoâm gheâ àêìy nhûäng vai phuå nûä. Lûãa àuöëc chiïëu caái hoâm àoã choái giûäa àûúâng àïm loâa saáng. Lûãa àuöëc coân roåi oáng aánh nhûäng maái toác

HOÂN ÀÊËT 175

baåc phú cuãa caác meå, roåi boáng nhaäy voâm laá trïn àoá tûâng chuâm vuá sûäa tñm cùng da boáng lûúäng.

Meå Saáu ài ngay sau caái hoâm, bïn chõ Ba Reân vaâ caác meå Hoân Àêët. Hai chõ dòu meå. Nhûng mêëy lêìn meå gaåt tay hai chõ ra, bûún túái. Giúâ meå khöng khoác. Cuöën theo doâng ngûúâi öì aåt, meå khöng coân muöën khoác nûäa. Coá caái gò àoá cûá noáng söi traâo lïn trong böå ngûåc giaâ nua leáp keåp cuãa meå. Ban naäy, meå àau àúán chia lòa con gaái. Giúâ àêy, ài giûäa àoaân ngûúâi, meå thêëy hònh nhû khöng phaãi chó coá möîi con cuãa meå hy sinh. Biïët bao ngûúâi cuâng ài vúái meå àêy coá chöìng con, anh em àaä chïët hoùåc bõ àaánh dêåp phöíi, dêåp gan, keã khöng coân chên, ngûúâi khöng coân tay! Coá biïët bao thên nhên ruöåt thõt vúái hoå giúâ coân trong lao tuâ hoùåc bõ àoåa àaáy ngoaâi haãi àaão! Baãy nùm nay caã Hoân Àêët khöng coá mêëy gia àònh thoaát khoãi caãnh tang toác, khaão tra, bûác hiïëp. Xûúng ngûúâi coân àoá, maáu ngûúâi coân àêy.

.... Khöng, khöng phaãi chó coá möîi mònh meå riïng chõu caãnh êëy, maâ laâ têët caã xoám giïìng. Khöng phaãi chó coá möîi mònh meå tranh àêëu, maâ coân coá trùm, ngaân ngûúâi úã Hoân Àêët, triïåu ngûúâi úã miïìn Nam ài tranh àêëu. Soáng biïín àaánh êìm êìm sau lûng meå nhû baão meå haäy dêën lïn àau khöí maâ ài. Vûúân laá raâo raâo nöíi gioá nhû giuåc giaä meå thuâ kia phaãi traã. Xûúng àoâi xûúng, maáu àoâi maáu. Khöng phaãi chó coá meå vaâ baâ con àang ài àêy, coân àaám con àaám chaáu cuãa meå àang bõ vêy trong hang kia nûäa! Nùm ngaây àïm roâng raä, àaám con chaáu àoá nhõn àoái nhõn khaát chöëng traã quyïët liïåt. Chó coá möåt ngûúâi bõ sa vaâo tay giùåc, nhûng ngûúâi àoá khöng àêìu haâng, ngûúâi àoá laâ con gaái ruöåt cuãa meå. Coân àûáa chaáy múái möì cöi, coân con rïí, coân chöìng hai ngûúâi àaân baâ àang ài bïn meå àêy - chõ Hai Theáp vaâ chõ Ba Reân - coân thùçng Beá con chuá Tû Rêu, coân bao nhiïu ngûúâi maâ möîi lêìn nghô túái, thò meå thêëy yïn yïn trong daå.

Àoaân ngûúâi àaä keáo àïën bïn búâ con suöëi Lûún. Quên giùåc àoáng trïn búâ suöëi khi nhòn thêëy aánh àuöëc nhû möåt àaám chaáy lúán trûúân vïì phña chuáng, chuáng liïìn la lïn vaâ chaåy xöí ra. Tïn àaåi uáy Cao, chó huy tiïíu àoaân lñnh chuã lûåc vûâa úã trong lïìu chui ra, nhaác tröng thêëy àaám ngûúâi khiïng caái hoâm àoã choái thò gaä hiïíu ngay. Gaä lêåp tûác ra lïånh cho boån lñnh cêìm suáng daân haâng ngang, chùæn lêëy möåt quaäng suöëi. Röìi gaä chaåy xöìng xöåc túái trûúác àoaân ngûúâi, khoaát maånh tay:

- Khöng àûúåc ài túái!

ANH ÀÛÁC 176

Thñm Ba uá vêîn nheå nhaâng:

- Öng aâ, chaáu chuáng töi bõ mêëy öng giïët, phaãi àïí chuáng töi àem chön chúá!

- Thiïëu taá cêëm chön ba àïm.

Gioång thñm uá vêîn nheå nhaâng:

- Öng aâ, chaáu töi bõ mêëy öng giïët thïë àoá, àïí lêu àêu coá tiïån!

- Khöng tiïån thò mùåc kïå. Viïåt cöång maâ cho chön laâ quyá röìi!

- Thûa öng, chaáu töi coá theo Viïåt cöång ài nûäa thò noá cuäng laâ chaáu töi. Chuáng töi àem chön noá úã chên Hoân thò coá mêët maát gò mêëy öng àêu? Töåi nghiïåp, noá bõ mêëy öng giïët caách thaãm thiïët quaá maâ!

- Con meå mêåp naây ùn noái caâ xöëc dûä hön? Àaä noái laâ ban àïm ban höm, thiïëu taá khöng cho ai leáo laánh ài àêu hïët, nghe chûa?

Thñm Ba uá buöng tay xuöåi lú, veã thêët voång:

- Vêåy maâ töi tûúãng öng coá quyïìn úã àêy, teá ra ùn thua úã öng thiïëu taá! Thöi àûúåc, vêåy öng cho töi gùåp thiïëu taá àïí töi xin öíng!

Gaä àaåi uáy Cao niïîng àêìu qua, niïîng àêìu laåi nhû àïí nhêån daång thñm Ba uá, àoaån gaä gùçn gioång:

- Àoâi gùåp thiïëu taá àùång àêëu tranh haã! Coi baãn mùåt chõ, töi biïët laâ dên cêìm àêìu àêëu tranh liïìn maâ!

Möåt tïn lñnh noái chen vaâo:

- ÖËi, caái chõ naây töi gùåp chõ ài biïíu tònh úã Raåch Giaá hoaâi àêy!

- Ï, àûâng noái bêåy nghe! Töi àang noái chuyïån vúái öng àaåi uyá, mêëc múá gò anh maâ anh xña vö?

Thñm Ba mùæng tïn lñnh xong, laåi boáp boáp hai baân tay noái vúái tïn àaåi uyá, vêîn vúái gioång nheå nhaâng nhû trûúác:

- Öng laâm ún àïí chuáng töi gùåp öng thiïëu taá ài, thïë naâo öíng cuäng cho. Mêëy öng àaánh nhau vúái Viïåt cöång trong hang, mêëy öng bùæt àûúåc hoå àem giïët laâ àuã röìi, leä naâo laåi khöng cho chön?

HOÂN ÀÊËT 177

- Khöng cho, gaä naåt - cûá noái dai nhaách!

Khöng nhõn àûúåc nûäa, thñm Ba uá theát:

- Chùèng cho chuáng töi cuäng ài!

Röìi bûúác thoùæt qua mùåt tïn àaåi uyá, thñm khoaát tay kïu moåi ngûúâi tiïën lïn. Àoaân ngûúâi öì theo, xö reåt nhûäng tïn lñnh, traân xuöëng suöëi. Gaä àaåi uyá gaâo lïn:

- Àûáng laåi khöng töi bùæn!

Àoaân ngûúâi vêîn khöng dûâng laåi. Hoå giú cao àuöëc. Löåi söìn söån qua suöëi. Loâng suöëi phuát chöëc saáng rûåc aánh àuöëc. Tïn àaåi uyá chaåy laåi baão kheä mêëy tïn lñnh:

- "Bùæn böíng ài!" Boån lñnh tuên lïånh cêët cao hoång suáng bùæn "àoaânh àoaânh". Doâng ngûúâi àuöëc vêîn löåi qua suöëi, traân túái búâ bïn kia. Chiïëc hoâm àoã àaä àûúåc àûa lïn búâ. Chõ Hai Theáp núái chuyïìn ra sau:

- Noá bùæn böíng, àûâng súå, ài ài!

Kinh nghiïåm caác cuöåc àêëu tranh àaä tûâng daåy cho moåi ngûúâi rùçng giûäa giúâ phuát naây chó coá tiïën chúá khöng àûúåc luâi. Maâ hoå cuäng nghe nhûäng phaát suáng bùæn böíng kiïíu àoá nhiïìu lêìn röìi, nïn hoå vêîn bònh tônh. Vaã laåi, möîi ngûúâi ài àêy àïìu biïët roä ngoaâi viïåc àûa Sûá, hoån coân coá muåc àñch khaác hïët sûác quan troång laâ nhên luác keáo túái chên Hoân, möåt söë chõ em seä chaåy àïën miïång hang liïång vaâo àêëy nhûäng goái cúm, thûác ùn vaâ nhûäng chai nûúác maâ hoå àaä chuêín bõ, àaä boá chùåt vaâ giêëu kñn trong ngûúâi tûâ luác chaång vaång.

Gaä àaåi uáy Cao laâ möåt tïn àaä tûâng coá kinh nghiïåm àaân aáp caác cuöåc àêëu tranh nïn viïåc haå lïånh bùæn thùèng vaâo àoaân ngûúâi göìm caã ngaân phuå nûä naây laâ viïåc gaä rêët thêån troång. Àaä àöi lêìn, chñnh gaä suyát chïët vò nhûäng quaã àêëm, nhûäng gêåy göåc hoùåc àaá cuåc liïång vaâo ngûúâi khi gaä cho nöí suáng giïët chïët mêëy ngûúâi trong àoaân biïíu tònh noå. Ban àêìu, gaä cûá ngúä laâ nïëu bùæn möåt ngûúâi chïët, ngaân ngûúâi phaãi chuân laåi. Laå thay, lêìn naâo hïî coá möåt ngûúâi chïët, ngaân ngûúâi àïìu traân túái, àêëm àaåp, cêëu xeá vaâo gaä vaâ àöìng boån möåt caách dûä döåi. Nïn bêy giúâ sau saáu phaát suáng bùæn böíng, gaä vêín chûa daám haå lïånh bùæn thêåt. Hún nûäa, ngay tûâ höm túái àêy, tïn thiïëu taá àaä cùn dùån boån gaä: "Muöën tiïu diïåt

ANH ÀÛÁC 178

àûúåc tuåi Viïåt Cöång trong hang, cêìn nhûát laâ khöng nïn àïí nöí ra möåt cuöåc àêëu tranh chaánh trõ naâo taåi àêy. Choåc öí tuåi àaân baâ thò bï böëi lùæm!.... Coá gò mêëy anh cuäng phaãi àúåi lïånh cuãa töi!"

Höm àoá, gaä thêìm phuåc thiïëu taá laâ ngûúâi sêu sùæc, thêëy àûúåc sûå lúåi haåi. Bêy giúâ thò öí àaä àöång, àaám àúân baâ löåi qua suöëi uân uân khöng chúâ lïånh gò caã, gaä biïët laâm sao àûúåc. Chó coân caách laâ goåi àiïån thoaåi cho thiïëu taá.

Nghô thïë, gaä liïìn chaåy túái lïìu truyïìn tin, chui vaâo vú lêëy öëng àiïån thoaåi quay liïn höìi. Bïn kia àêìu dêy voång laåi tiïëng öì öì ngaái nguã cuãa tïn lñnh trûåc maáy:

- Ai kïu?

- Töi àêy, àaåi uyá Cao úã tiïíu àoaân ba àêy. Cho töi noái chuyïån gêëp vúái thiïëu taá!

- Thiïëu taá aâ, öíng nguã röìi!

- Kïu dêåy, kïu öíng dêåy!... Dên chuáng hoå biïíu tònh traân qua suöëi röìi, mau ài!

Gaä àïí öëng noái núi tai chúâ. Túái nùm phuát sau, tûâ bïn kia múái coá tiïëng tïn thiïëu taá hoãi:

- Sao, dên chuáng biïíu tònh haã?

- Daå, phaãi. Hoå àoâi àem con nhoã bõ cheám ài vö chên Hoân chön, töi khöng cho, hoå keáo àaåi qua suöëi.

- Bùæn doåa cho hoå lui laåi. Bùæn ài!

- Thûa, bùæn röìi maâ hoå vêîn khöng lui. Thûa, cho pheáp töi bùæn thêåt may ra...

- Bùæn thiïåt aâ.... khöng, khöng, rùæc röëi lùæm! Hoå àaä qua suöëi röìi haã, rûúåt theo, rûúåt theo ngùn cùæt hoå laåi!

- Daå daå....

Gaä àaåi uyá boã öëng noái ra, chaåy ra ngoaâi, nhûng àaä muöån röìi.... Àûáng trïn búâ suöëi, gaä chùèng coân thêëy boáng möåt ngûúâi naâo nûäa. Ngoån

HOÂN ÀÊËT 179

àuöëc cuöëi cuâng àaä khuêët vaâo vûúân dûâa. Chó coân thêëy aánh àuöëc hùæt lïn laá dûâa chêåp chúân, loang loaáng.

Khi gaä àaåi uáy dêîn möåt trung àöåi vûúåt suöëi rûúåt kõp khuác àuöi àoaân ngûúâi thò cuäng àuáng luác tûâ trong àoaân ngûúâi vuåt taách ra nhiïìu caái boáng àen, chaåy riïët vïì phña hang Hoân. Àoá chñnh laâ nhûäng chõ em àaä àûúåc chõ Hai Theáp giao cho nhiïåm vuå àem cúm nûúác vö miïång hang.

Caái boáng vuåt lïn trûúác tiïn laâ Caâ Myå. Möåt tay cö xaách chai nûúác àaä àûúåc boá laåi bùçng rúm, coân tay kia cö xaách möåt goái cúm nïëp neán chùåt. Caâ Myå chaåy nhaâo túái, têët caã theo sau cö laâ nhûäng cö, nhûäng chõ khaác cuäng xaách nûúác xaách cúm nhû cö.

Luác Caâ Myå chaåy gêìn túái miïång hang, thònh lònh möåt phaát suáng tûâ trong bùæn ra, nöí vang. May cho cö, viïn àaån chó bay sûúát qua toác. Cö hoaãng quaá, àûáng khûång laåi, la reá lïn, gioång lú lúá:

- Tui àêy, tui laâ Caâ Myå àêy, mêëy anh úi!.... Tui tui àem cúm cho mêëy anh maâ!

Trong hang, ngûúâi vûâa bùæn phaát suáng laâ möåt du kñch. Anh ruång rúâi chuái muäi suáng xuöëng:

- Trúâi úi, Caâ Myå àoá haã? Coá sao khöng?

- Khöng sao, khöng sao...

Caâ Myå lùæp bùæp. Boáng cö lao túái miïång hang. Vaâ cö chuöìi nheå chai nûúác, goái cúm vaâo hang.

- Mêëy anh coân àuã khöng?

- Coân.

- Chõ Sûá chïët röìi, tuåi tui ài àûa chõ Sûá àêy!

Caâ Myå chó kõp hoãi vaâ noái thïë röìi chaåy ngûúåc trúã ra. Ngûúâi sau laåi túái. Cûá thïë maâ liïång cúm, liïång chai nûúác vaâo. Möîi möåt boáng ngûúâi àïìu xûng tïn, hoãi thùm trong hang ai coân ai mêët, röìi chaåy ài. Thoaáng thêëy boáng àen naâo, tûâ trong cuäng vùèng ra tiïëng nhùæn nhuã.

ANH ÀÛÁC 180

- Noái baâ con yïn têm, tuåi töi chó bõ thûúng coá hai, tuåi töi coân chiïën àêëu nhû thûúâng!

- Baâ con ngoaâi àoá raáng àêëu tranh vúái tuåi noá. Phaãi àoâi böìi thûúâng taâi saãn bõ phaá. Phaãi laâm raä nguä tuåi lñnh. Nhúá nghe, nhúá àêëu tranh gùæt lïn, nghe!

- ÚÂ, nhúá röìi, nhúá röìi!

Chúåt coá tiïëng chuá Tû Nghiïåp thöët lïn:

- Trúâi úi, ai phaãi maá con Luåa khöng?

- Phaãi.... Phaãi, tña noá àoá haã?.... Töi àêy neâ, tña noá úi!..... Thöi töi ài!...

Nhûäng cêu hoãi hêëp têëp vaâ nhûäng cêu traã lúâi vöåi vaä. Ngûúâi bïn ngoaâi hoãi döìn ngûúâi trong hang. Ngûúâi trong hang nhùæn gúãi ngûúâi úã ngoaâi. Tiïëng nhûäng chai nûúác, goái cúm rúi lõch bõch xuöëng ngoä hang. Röìi tiïëng thúã höín hïín, tiïëng chên phuå nûä luåi duåi chaåy túái. Caái miïång hang saáng aánh trùng trong phuát chöëc àöí döìn hïët boáng ngûúâi naây túái boáng ngûúâi khaác, maâ boáng ngûúâi naâo cuäng quen, cuäng coá keåp toác, buái toác caã. Anh em du kñch nhêån ra em hoå, con hoå, vúå hoå. Coân tûâ ngoaâi tröng vaâo, caác chõ vaâ caác em gaái chó thêëy hang töëi om, thêëy nhûäng baân tay chôa ra chuåp lêëy hoå. Tuy vêåy, nghe tiïëng noái, hoå biïët liïìn laâ chöìng mònh, laâ anh mònh hay hoå haâng löëi xoám. Àïìu laâ nhûäng tiïëng ngûúâi thên thiïët vúái mònh caã. Nùm ngaây qua, hoå khöng gùåp mùåt nhau, lo lùæng cho nhau. Àïm thûá nùm naây, vêìng trùng àaä chûáng kiïën caái caãnh hoå gùåp nhau. Möåt nguöìn cöí vuä kyâ laå truyïìn àïën cho tûâng ngûúâi, úã trong cuäng nhû úã ngoaâi, taåi cûãa hang maâ nùm ngaây nùm àïm àõch khöng vaâo nöíi. Nhûäng ngûúâi trong hang loâng naáo nûác biïët rùçng mònh khöng cö àöåc. Nhûäng chõ em sau khi vöåi vaä chaåy ài, hoå mang theo caã niïìm hy voång rùçng hang seä àûúåc giûä vûäng. Hoå tin rùçng àïm gùåp gúä höm nay seä khöng phaãi laâ àïm cuöëi cuâng.

Nhûng khi chõ em àaä chaåy ài hïët thò vêîn coân möåt boáng àen thêëp beá úã laåi vúái boáng möåt con choá chaåy quêín theo. Caái boáng àoá toåt vaâo hang, àuång nhùçm anh Ba Reân.

Anh tuám lêëy, hoãi:

HOÂN ÀÊËT 181

- Ai àêy, sao khöng chaåy ài?

- Tui, tui khöng vïì, tui coá möåt traái lûåu àaån!

Anh Ba Reân chúåt kïu:

- Trúâi úi thùçng uát, mêëy öng úñ

- Tui úã laåi, tui khöng vïì àêu

Thùçng uát noái thïë röìi luöìn ra khoãi tay anh Ba Reân, xúán xaác quúâ tay ài túái, àuång ai noá öm nêëy, ngoå ngoaåy caái àêìu troåc xûãng böng gaáo vö buång nhûäng ngûúâi àoá. Noá cûúâi khuác khñch veã àùæc chñ.

- Mêëy thñm àoá vïì thêëy mêët tui chùæc hoaãng höìn dûä

- UÁt, uát, maây àoá haã uát?

Bïn trong coá nhiïìu tiïëng hoãi mûâng rúä. Thùçng uát nhêån ra anh Nùm Têën. Noá noái:

- Chuá Nùm haã? Eo úi, thñm Nùm úã nhaâ súå chuá chïët röìi cûá thùæp nhang vaái töëi ngaây!

- Caái thùçng doác quaá..... Neâ, anh maây bõ thûúng nùçm trong kia, vö thùm anh maây àñ

Thùçng uát àaáp, gioång thaãn nhiïn:

- Tui biïët röìi, gêëp gò, chuát xñu tui vö thùm aãnh. Ba tui cuäng biïët nûäa, ba tui noái àaánh giùåc bõ thûúng laâ thûúâng.... aâ maâ quïn, tui chöåp àûúåc cuãa tuåi lñnh möåt traái "laáng", tui coá àem theo àêy neâ. Mai, hïî tuåi noá àaánh vö tui ruát chöën chia hai!

Trong hang moåi ngûúâi nghe noái àïìu cûúâi öì:

- Maây thiïåt con nñt, chûâng naâo nöåt quaá mònh múái laâm vêåy, chúá noá coân úã xa thò cûá liïång thöi, chia hai chi cho uöíng maång?

Thùçng uát êåm úâ, nhûng noá noái boåc theo ngay:

- Thò.... thò tui noái laâ gùåp nöåt àoá chúá

ANH ÀÛÁC 182

- ÖÌ, nïëu vêåy thò àûúåc. Nhûng úã àêy khöng àïën nöîi ngùåt quaá phaãi chúi vêåy àêu, böì úi! Hïî tuåi noá vö laâ mònh bùæn hoùåc liïång lûåu àaån thöi!

- Vêåy thò ngon quaá

Thùçng uát xùæng xúã noái. Noá chúåt hoãi:

- Chõ uát Quyïn àêu mêëy chuá, chõ uát Quyïn àêu?

- ÚÃ trong hang

Chúåt thùçng uát àûáng sûäng laåi. Thònh lònh, moåi ngûúâi nghe noá khuåt khõt muäi liïn tiïëp mêëy caái. Böîng dûng noá nûác núã oâa lïn kïu: - "Mêëy chuá úi, chõ Ba chïët röìi...û...û....û...".

Àûáng giûäa ngoä hang, noá khoác huâ huå. Ai keáo tay noá döî, noá cuäng vuâng ra, caâu nhaâu, tuöìng nhû giêån döîi moåi ngûúâi lùæm vêåy. Röìi cuäng nhû luác bùæt àêìu khoác, noá àöåt ngöåt ngûng khoác, àûa tay quïåt nûúác mùæt, hñt muäi seåt reåt. Anh Hai Theáo keáo tay noá, noái:

- UÁt aâ, thöi, bêy giúâ maây úã laåi àêy vúái tuåi tao. Nhûng tao dùån sau àêy vö trong hang, coá gùåp con Thuáy, maây khöng àûúåc húã miïång noái maá noá chïët nghe chûa? Noá maâ biïët thò noá khoác tuåi tao döî khöng xiïët àêu.... AÂ, coân maây noái maây coá möåt traái laáng haã? Àêu, àûa àêy, àûa tuåi tao cêët cho!

Thùçng uát moác traái lûåu àaån MK3 löån úã lûng quêìn cuåt ra àûa cho anh Hai Thep. Noá dùån.

- Chuá cêët giuâm tui. Hïî mêët thò tui mùæc àïìn chuá!

- ÛÂ, mêët tao àïìn traái khaác cho maây. Tuåi tao coá thûá naây thiïëu gò?

Anh em àaä lûúåm gom laåi söë lûúng thûåc cuãa àöìng baâo tiïëp tïë. Hoå bêëm àeân kiïím laåi thêëy coá túái mûúâi hai chai nûúác, mûúâi hai goái öëp beå chuöëi boåc cúm nïëp, cúm teã, vaâ vaâi caái goái mo cau non boåc saáu baánh thuöëc laá giöng, möåt tuái thuöëc thúm hiïåu Ru-bi, Nhûäng öëp beå chuöëi àûång cúm coân in dêëu dau roåc tûúi roái, ró nûúác. Anh em múã thûã ra möåt öëp thò thêëy cúm nïëp neán, bïn trong coân êëm.... Giûäa cúm nïëp, nheát àêìy nhûäng miïëng thõt gaâ chiïn vaâng, thúm sûåc muâi toãi saã. Anh em reo lïn.

HOÂN ÀÊËT 183

- Phen naây tûúi röìi, nghe!

Anh Ba Reân baão:

- Töëi nay, phaãi buâ laåi múái àûúåc! Cho anh em ùn no, uöëng àaä khaát röìi tñnh gò thò tñnh. Sau àoá mònh huát Ru-bi, phun khoái ra ngoaâi cho tuåi lñnh ngûãi chúi!

Anh Hai Theáp noái:

- Ru-bi thò coá thïí huát, nhûng ùn thò phaãi deâ xeãn vaâ uöëng àúä khaát thöi. Phaãi àïí daânh.... Coá thïí tuåi noá coân vêy mònh lêu. Àïì nghõ giao têët caã nhûäng thûá naây cho uát Quyïn giûä, àïí cö ta troån quyïìn phên phöëi!

- Phaãi, àïí uát Quyïn giûä, nhûng coân thuöëc huát töi laänh giûä cho!

Chuá Tû Nghiïåp baão. Moåi ngûúâi àïìu cûúâi röå vaâ àöìng yá. Anh Ba Reân le lûúäi.

Chuá Tû Nghiïåp nghiïm gioång:

- Àûâng noái vêåy chúá Ba Reân!.... Tui coi troång cuãa chung chúá coá "caá nhún" cho tui àêu!

Ba Reân cûúâi haâ haâ

4.

Nöîi àau àúán cuãa baâ Caâ Xúåi höm nay àaä dêng lïn túái cûåc àöå. Höìi trûa, luác thùçng Xùm giú dao cheám Sûá, baâ xö laåi phña noá. Nhûng boån lñnh xö baâ ngaä xuöëng, giêîm àaåp lïn baâ khiïën baâ ngêët xóu.

.... Baâ Caâ Xúåi tónh dêåy trong buöíi chiïìu tùæt nùæng. Caâ Myå chaåy vïì àêìu buâ toác röëi, khoác vaâ baáo cho baâ hay laâ Sûá àaä chïët. Caâ Myå noái xong laåi chaåy ài. Chó coân laåi möîi mònh baâ súâ soaång trïn böå vaåt tre, giûäa gian nhaâ tröëng trûúác tröëng sau gioá giêåt vaách laá hai bïn xaânh xaåch, xaânh xaåch. Maäi möåt luác, baâ múái ngöìi nhöím dêåy àûúåc. Àöi con mùæt baâ àúâ ra, long lanh nùæng quaái. Àêìu toác vaâng seám cuãa baâ xöí tung, maâ nhûäng tia nùæng chiïìu roåi lïn, laâm múá toác àoã hoe hoe nhû nhuöëm aánh lûãa. Röìi khi hïët nùæng, vaâ àïm nhoâa töëi, baâ vêîn ngöìi im khöng cuåc cûãa. Boáng töëi tûâ ngoaâi traân vaâo phuã kñn boáng baâ. Àïën luác trùng lïn, boáng baâ Caâ Xúåi laåi hiïån ra, nhûng khöng phaãi ngöìi trïn böå vaåt tre nûäa, maâ

ANH ÀÛÁC 184

laâ àûáng dûúái àêët. Ngûúâi meå Khú me àau köí àoá trong caách àûáng coi cuäng laå. Àöi chên baâ húi loaång doaång ra, hai baân chên chêu caác ngoán vaâo, baám bñu trïn àêët nïìn nhaâ khö nûát nhûäng àûúâng keã. Hai caánh tay baâ nhû daán saát vaâo naách, vaâ boáng baâ nöíi roä hún, húi chuái vïì phña trûúác. Tröng nhû caái cêy sùæp àöí.

Baâ Caâ Xúåi àûáng rêët lêu. Coá thïí laâ baâ àûáng nhû vêåy chûâng non nûãa tiïëng àöìng höì. Thònh lònh, baâ bûúác ra khoãi nhaâ, vêîn vúái caái daáng ngûúâi ngaä túái phña trûúác êëy, maâ ài.

Baâ moâ mêîm ài trïn con àûúâng àêët dêîn túái ngaä ba Sô Lyâ. Doåc àûúâng, coá khi baâ chúái vúái, loaång choaång, hoùåc ngaä duái xuöëng, röìi laåi loâ moâ àûáng lïn, ài laåi. Caái höm baâ àïën tiïåm thñm Ba uá mua rûúåu, bêån vïì baâ cuäng vêëp ngaä. Nhûng lêìn àoá, vaâ caã nhûäng lêìn trûúác àoá, khöng khi naâo baâ vêëp ngaä nhiïìu nhû höm nay, baâ Caâ Xúåi àau àúán àïën àiïn daåi thêåt röìi. Thùçng con baâ, sau möåt húâi gian vùæng xa Hoân Àêët, nay trúã vïì àaä cheám möåt cö con gaái maâ ngûúâi Khú me lêîn ngûúâi Viïåt trïn Hoân àïìu yïu mïën. Cö con gaái vaâ meå cuãa cö laåi laâ ngûúâi ún lúán cuãa baâ Caâ Xúåi. Hai mûúi nùm vïì trûúác, trong möåt àïm khuya sûúng giaá, hai meå con àaä dòu baâ vïì nhaâ, bao boåc cho baâ sinh ra Caâ Myå.

Höìi àoá, múái mûúâi tuöíi maâ cö gaái êëy àaä laâ möåt cö beá nhên hêåu röìi. Baâ quïn sao àûúåc noá àaä tiïëp sûác vúái meå noá àûa baâ vïì nhaâ. Àïm êëy, baâ coân nhúá hai meå con àêìu chuâm khùn vò trúâi laånh. Baâ nhúá lùæm. Khi anh Thaåch Kha chïët ài, gia àònh meå Saáu àïìu thûúng baâ, thûúng con Caâ Myå, hïët loâng àuâm boåc cho caã hai meå con. Ún lúán cuãa gia àònh meå Saáu, baâ Caâ Xúåi vêîn ghi trong daå. Baâ khöng biïët lêëy gò maâ àïìn àaáp cho àûúåc. Thónh thoaãng, baâ cuâng con Caâ Myå túái tiïëp meå Saáu veát mûúng, laâm vûúân hay vaâo ngaây muâa thò gùåt luáa, àêåp luáa phuå. Caái ún kia chûa traã àûúåc bao nhiïìu thò nay, thùçng con taân aác do baâ àeã ra àaä cheám saã xuöëng thên cö con gaái laâm ún cho baâ daåo noå.

Thùçng Xùm giïët chïët Sûá, àoá laâ caái lyá do khiïën baâ Khú me giaâ nua chêët phaác naây àïm nay laão àaão, ài khöng vûäng. Nhûng baâ Caâ Xúåi ài àêu, baâ muöën ài àêu? Naâo ai biïët àûúåc. Chó biïët rùçng baâ àang ài vêët vaã, trïn con àûúâng coá trùng vaâ khöng lêëy gò löìi loäm cho lùæm.... Baâ àang ài nhûäng bûúác ài àau khöí. Nhûng röìi caái boáng cuãa baâ dûúái aánh trùng, cuäng loå moå hiïån túái àûúåc chöî ngaä ba Sô Lyâ. Taåi ngaä ba, khi baâ ài thùèng, luác êëy múåi löå ra yá àõnh cuãa baâ. Baâ muöën ài laåi nhaâ meå Saáu. Nhûng baâ ài moâ mêîm, ruåt reâ vaâ súå haäi. Túái khoaãng vûúân xoaâi, baâ

HOÂN ÀÊËT 185

khöng daám ài giûäa löëi, maâ taåt vaâo meá vûúân, lêín qua sau caác göëc xoaâi. Khöng biïët baâ ài túái nhaâ meå Saáu mêët bao lêu. Chó biïët khi túái àoá, baâ àaä tröng thêëy baâ con tuå têåp àöng àaão lùæm röìi. êëy chñnh laâ luác moåi ngûúâi sùæp liïåm Sûá. Baâ Caâ Xúåi khöng hïì tröng thêëy caái caãnh meå Saáu êu yïëm, chaãi toác, búái toác cho con, àûáa con gaái thuúã lïn mûúâi àaä coá lêìn têån lûåc dòu baâ Caâ Xúåi tûâ àöìng raå vïì nhaâ noá. Baâ khöng nhòn thêëy caãnh êëy, vò baâ coá daám àùåt chên vaâo túái caái sên àöng nghõt ngûúâi àoá àêu! Baâ len leán ngöìi thuåp sau möåt buåi khoám, úã vïå àûúâng. Taåi àoá, baâ coá nghe thêëy tiïëng khoác cuãa meå Saáu trong nhaâ vùèng ra. Baâ run lïn khi nghe thêëy tiïëng khoác êëy. Vaâ baâ àûa tay bûng kñn mùåt.

Khi caác ngoån àuöëc chaáy rûåc giûäa sên, chiïëu saáng àïën têån chöî baâ, baâ hoaãng höìn, moåp saát xuöëng. Laát sau, luác baâ con Hoân Àêët ngûúâi àuöëc rêìm röå keáo ài baâ ngoá thêëy caái hoâm àoã choái vaâ maái toác baåc oáng cuãa meå Saáu sau keä húã cuãa baân tay mònh vaâ keä húã cuãa nhûäng keä laá khoám nhuá gai sùæc. Baâ nñn thúã nhòn caái hoâm, traái tim trong löìng ngûåc leáp xeåp cuãa baâ thùæt laåi tûúãng nhû khöng sao àêåp tiïëp àûúåc nûäa. Búãi vò baâ biïët rêët roä cö gaái nùçm trong caái hoâm àoá chñnh laâ Sûá. Nay Sûá àaä nùçm im, àaä chïët. Baâ nhùæm nghiïìn mùæt laåi. Cho duâ baâ nhiïìu lêìn tûâng noái thùçng aác ön àoá khöng phaãi laâ con cuãa baâ, nhûng roä raâng noá chñnh laâ con cuãa baâ, vò chñnh baâ àaä sinh ra noá. Trúâi úi, caái àïm höm êëy múái oi aã laâm sao! Nhûäng bûác tûúâng cuãa ngöi nhaâ nïìn àuác phöng tö êëy múái daây kñn laâm sao! Taåi àoá, baâ nùçm raä rûúåi möì höi, buång àau nhû xeá, oùçn oaåi maäi túái khuya múái àeã loåt ra àûáa beá, laâ thùçng Xùm.

.... Àaám ngûúâi àuöëc àaä luä lûúåt keáo ài muát àuöi röìi. Coá caã con Caâ Myå cuãa baâ cuäng ài nûäa. Trong buåi khoám, mêëy lêìn baâ Caâ Xúåi nhêëp nhöím muöën chaåy theo hoå. Nhûng baâ khöng daám. Lêìn naây thò baâ khöng daám ài theo hoå thêåt. Caâ Myå thò khaác. Coân baâ, baâ thêëy mònh laâ keã coá töåi, khöng phaãi múái bêy giúâ, nhûng bêy giúâ thò ghï gúám hún, trûåc tiïëp hún, do àoá baâ khöng sao daám cêët chên ài theo hoå cho àûúåc.

Hoå àaä ài hïët röìi. Lûãa àuöëc chêåp chúân trïn nhûäng laá caânh phña trûúác, cuöëi cuâng khuêët hùèn. Caái sên saáng lûãa ban naäy giúâ laåi múâ töëi, baâng baåc aánh trùng. Chó coân laåi möåt mònh baâ Caâ Xúåi ngöìi bïåt sau buåi khoám. Bïn kia haâng khoám nhö laá nhoån sùæc nhû nhûäng thanh kiïëm, hiïån múâ múâ caái khoaãnh sên, caái bêåc thang, caái gian nhaâ saân vaách vaán haäy coân leo leát chaáy möåt thïëp àeân múä caá. Baâ Caâ Xúåi múã to mùæt ngoá gian nhaâ trên trên, bùæt àêìu tû nhûäng nêëc bêåc thang nùm xûa, núi àoá,

ANH ÀÛÁC 186

ngûúâi con gaái Viïåt múái chïët àaä coá lêìn raáng sûác dòu baâ lïn. Nùm xûa, trong gian nhaâ leo leát aánh àeân àoá, baâ àaä sinh ra con Caâ Myå, giûäa luác meå Saáu ruát ra trong miïång baâ nhûäng coång raå nhûâ naát. Röìi cuäng taåi àêy, anh Thaåch Kha àïën àoán baâ vïì.

Xùm úi, boån maây aác quaá, maây gieo tang toác cho caái nhaâ àaä àuâm boåc meå maây trong cún khöën àöën! Maây àaä vïì huâa vúái cha maây maâ giêîm àaåp lïn traái tim meå maây röìi àoá Maây laâ con dao àöåc aác cûáa àûát meå maây ra khoãi moåi ngûúâi! Vò maây maâ meå maây phaãi lêín tröën trong àïm töëi, khöng daám chaåm mùåt baâ con.

"Sao aã-raåt àêu khöng vêåt maây ài cho röìi! Tao cêìu aã-raåt vêåt maây chïët, àïí coá àau tao chó àau möîi möåt lêìn, khoãi bõ cûáa àûát nhû vêìy nûäa!"

Baâ Caâ Xúåi nguyïìn ruãa àûáa con mònh. Röìi baâ chúái vúái àûáng dêåy, vaåch laá khoám ài ra. Baâ ài vaâo sên nhaâ meå Saáu, buång nghô phaãi lïn tùæt thïëp àeân àoá múái àûúåc, chúá àïí vêåy hao múä quaá. Túái chên bêåc thang lïn saân nhaâ; baâ àûa tay rúâ rêîm bêåc thang, nhû kiïëm vêåt gò àaánh rúi. Cûá àùåt chên leo lïn möîi bêåc thang laâ baâ laåi rúâ rêîm, nhû vêåy. Lêu nay baâ múái lïn àïën saân, lêìn túái caái cûãa boã ngoä. Túái cûãa baâ nhòn thêëy ngoån àeân àïí trïn baân thúâ vúân qua vúân laåi trûúác gioá. Àöìng thúâi baâ tröë mùæt ruá lïn khi tröng thêëy bïn caånh thïëp àeân buöng ruã möåt múá toác àen nhaánh. Baâ choãi hai baân tay vïì phña múá toác, ài giêåt luâi, röìi vuâng chaåy xuöëng thang. Böîng nhiïn, ngûåc baâ nhû bõ nhûäng àöi giaây lñnh ban trûa tiïëp tuåc giêîm maånh. Baâ nñn thúã möåt caái, vaâ ngaä xuöëng úã bêåc thang cuöëi cuâng.

Vaâo khoaãng gêìn nûãa àïm, meå Saáu vaâ nhûäng baâ con ài chön Sûá vïì túái nhaâ gùåp baâ Caâ Xúåi nùçm dûúái bêåc thang. Moåi ngûúâi lêëy laâm laå, vûåc baâ lïn nhaâ, cúãi aáo xöëng, àaánh gioá cho baâ. Meå Saáu àûa mùæt lùång leä nhòn àêìu toác vaâng seám cuãa baâ Caâ Xúåi röìi ngoaãnh ài núi khaác. Meå ngöìi trên trên möåt luác, möi bêåm chùåt. Böîng meå àûáng dêåy ài vaâo bïëp. Laát sau, meå trúã ra, cêìm möåt cuã gûâng giaâ àûa cho chõ Hai Theáp. Chõ Hai Theáp cêìm cuã gûâng, liïëc thêëy mùæt meå rên rêën. Nhûng meå vêîn cùæn chùåt möi, khöng noái möåt tiïëng naâo caã. Chõ Hai Theáp nhai cuã gûâng cho giêåp ra, xaát maånh lïn lûng baâ Caâ Xúåi. Sau àoá, chõ duâng caái söëng lûúåc caåo söìn söåt. Thñm Ba uá giûåt toác cho baâ. Khöng bao lêu, àaä nghe baâ rïn khe kheä.

Moåi ngûúâi àaä cûáu àûúåc baâ tónh dêåy.

HOÂN ÀÊËT 187

Nhûng khi tónh dêåy, hoaân höìn nhúá ra moåi viïåc vaâ sûåc tröng thêëy meå Saáu, baâ Caâ Xúåi vuåt nhaâo tûâ trïn vaán xuöëng, lïët túái, suåp dûúái chên meå Saáu maâ laåy. Baâ vûâa laåy vûâa khoác roâng. Baâ kïu lú lúá:

- Baâ giïët töi ài, baâ Saáu lêëy cêy dao cùæt cöí tui ài...!

Meå Saáu ngöìi trú ra àoá. Röìi meå cuäng khoác muâi

Chõ Hai Theáp löi baâ Caâ Xúåi ra, àúä baâ trïn tay. Chõ noái:

- Baâ Saáu khöng giïët thñm àêu.... Thñm àûâng laåy, àûâng khoác nûäa. Baâ Saáu vúái löëi xoám àêy coá thuâ laâ thuâ thùçng Xùm, thuâ thùçng Myä – Diïåm chúá khöng thuâ baâ Caâ Xúåi àêu.

- Tui phaãi giïët thùçng Xùm!

Baâ Caâ Xúåi chöìm dêåy la lúán. Nhûäng ngoán tay àen àuáa cuãa baâ co quùæp laåi. Mùæt baâ múã trûâng trûâng nhòn ra ngoaâi cûãa. Thñm Ba uá noái:

- Thöi bêy giúâ töi àûa thñm vïì nhaâ nghó, nghe?

- Tui ài, mònh ïn tui ài àûúåc!

- Khöng, töi àûa thñm ài...

Thñm Ba uá vûâa noái vûâa nùæm tay baâ Caâ Xúåi dùæt ài.

Thñm àûa baâ ài àûúåc möåt àöîi thò gùåp Caâ Myå cuäng àang hoaãng höët chaåy tòm meå. Thñm baão Caâ Myå:

- Con Myå àûa maá bêy vïì! Phaãi coi chûâng, maá bêy vûâa múái xóu nûäa àoá!

Caâ Myå dòu meå vïì túái nhaâ thò gaâ trong xoám àaä gaáy röån. Nhûng Caâ Myå biïët àïm chûa taân. Àêëy laâ gaâ nguã àûúåc möåt giêëc, múã mùæt thêëy aánh trùng ngúä trúâi saáng nïn cêët tiïëng gaáy.

Caâ Myå àùåt meå lïn vaåt xong, cö ngöìi bïåt xuöëng àêët, lûng dûåa vaâo chên vaåt. Cö guåc àêìu xuöëng, àöi tay khoanh núi göëi, nghô túái chõ Sûá, nghô túái cuöåc gùåp gúä taåi Hang Hoân ban naäy, ngheån ngaâo cùm tûác thùçng Xùm. Khaác vúái meå mònh, Caâ Myå khöng àïën nöîi àau àúán nhû thïë. Mûác àöå àau àúán cuãa cö coá khaác. Cö cùm tûác nhiïìu hún vaâ thûúng chõ Sûá khöng biïët àïí àêu cho hïët. Sau caái chïët cuãa chõ Sûá, giúâ àêy Caâ

ANH ÀÛÁC 188

Myå caâng sùén saâng lao mònh vaâo bêët cûá viïåc gò àïí höî trúå cho cuöåc chiïën àêëu trong hang, àïí baáo thuâ cho chõ Sûá, àöìng thúâi nhû laâ àïí chuöåc laåi moåi töåi löîi maâ thùçng anh taân baåo cuãa cö àaä gieo xuöëng àêët naây.

Caâ Myå ngöìi im túái trùng lùån. Giúâ thò gaâ àaä te te gaáy saáng thêåt. Cö àûáng dêåy, àïën àùçng nhaâ chõ Hai Theáp.

Caâ Myå vûâa ra khoãi nhaâ thò thùçng Xùm moâ àïën. Cuâng ài vúái hùæn coá tïn lñnh höå vïå ngûúâi beá nhoã, àöi mùæt laáo liïn. Àêy laâ lêìn thûá hai thùçng Xùm gheá qua nhaâ meå. Àêìu hùæn vêîn àöåi suåp caái kïët ba reâm.

Lûúäi trai vaãi phña trûúác che muöën hïët caái traán vöën àaä ngùæn cuãa hùæn, chó àïí löå ra hai troâng mùæt trùæng daä. Thùçng Xùm ài nghiïng nghiïng, vai traái húi xïå xuöëng, khöng nhuác nhñch. Tïn lñnh loùæt choùæt ài trûúác vaâo nhaâ. Thùçng Xùm chûa vaâo. Trong luác trúâi àêët coân múâ múâ chûa toã hùèn, hùæn àûáng giûäa sên, niïîng àêìu nhòn lu nûúác, nhòn gian nhaâ tröëng trûúác tröëng sau.... Hùæn lùæng tai nghe tiïëng gioá giêåt chaái laâ xaânh xaåch. Trûúác mùåt hùæn cêy sua àuäa vúái voâm laá thûa loang thoaáng húi sûúng lêu lêu laåi ruång xuöëng vaâi böng trùæng. Nhûäng caái böng sua àuäa ïm aái chaåm mùåt àêët, khöng phaát ra möåt tiïëng àöång. Àêu àêy xöng vaâo muäi thùçng Xùm muâi buân non quùng quùng cuãa möåt caái ao múái caån. Nhûäng caái àoá, tûâ tiïëng gioá giêåt, tûâ caânh hoa ruång trong àïm taân, tûâ muâi buân têët caã hònh nhû gieo vaâo loâng thùçng biïåt kñch aác ön nöîi trùæc êín. Àûáng laåi maãnh sên nhaâ hiu quaånh cuãa ngûúâi meå, thùçng biïåt kñch chûâng nhû múái bùæt àêìu coá laåi àûúåc caãm giaác thöng thûúâng cuãa con ngûúâi. Nhûng khöng chõu nöíi lêu vúái caãnh àoá, hùæn quay phùæt, ài luåc xuåc vaâo nhaâ. Baâ Caâ Xúåi àaä thûác dêåy, ngöìi trïn böå vaåt, chên thoäng xuöëng. Baâ àaä biïët coá thùçng Xùm vïì, vò tïn lñnh höå vïå vaâo trûúác àaä cho baâ hay.

Thùçng Xùm vaâo nhaâ, ài túái ài lui. Hùæn dûâng laåi trûúác mùåt baâ Caâ Xúåi hoãi:

- Tuåi noá àaánh maá coá àau khöng?

Baâ Caâ Xúåi khöng àaáp

Thùçng Xùm ài túái ài lui, caánh tay traái vêîn ngay àú:

- Maâ maá ài theo mêëy con meå àúân baâ Hoân Àêët laâm chi.... Phaãi khöng coá maá úã àoá, tui ra lïånh bùæn teá hïët!

HOÂN ÀÊËT 189

Àûáng laåi giûäa nïìn nhaâ giúâ àaä saáng ra, hùæn àûa tay mùåt búå caánh tay traái bõ thûúng, hêåm hûåc noái:

- Caái con Sûá àoá cûáng cöí quaá, cheám ba dao khöng dûát. Àöì àúân baâ ngu, theo Viïåt cöång chi cho thaãm thiïët. Con meå cuãa noá baåc àêìu maâ cuäng nhû vêåy. Biïíu khuyïn lún con, khöng chõu laâ khöng.... Neâ, maá biïët hön, tuåi trong hang gêìn chïët hïët röìi. Khöng cúm ùn, khöng nûúác uöëng, chõu sao thêëu.... Chuát nûäa raáo raáo sûúng, tui cho lñnh chêët rúm tröån úát àöët hang nûäa, cho thùçng naâo con naâo úã troãng cuäng phaãi chun ra hïët.

Nghe thùçng Xùm noái, baâ Caâ Xúåi vêîn nñn thinh. Thónh thoaãng baâ liïëc mùæt nhòn noá. Caái liïëc nhòn cuãa baâ saáng nay tröng dïî súå. AÁnh mùæt baâ vûâa tónh taáo, vûâa daåi daåi.

Thùçng Xùm chúåt hoãi:

- Maá neâ, con Myå àêu röìi?

- Noá ài vö xoám!

Thùçng Xùm ngöìi lïn böå vaán giûäa, ngaä ngûúâi nùçm xuöëng. Hùæn ngoá lïn noác nhaâ giêy lêu böîng nhöím ngûúâi dêåy:

- Lêìn naây tiïu diïåt hïët Viïåt cöång röìi, töi àoáng boát úã àêy. Ruöång vûúân cuãa öng giaâ, töi lêëy laåi raáo. Ai laâm ruöång phaãi nöåp luáa ruöång, ai laâm vûúân phaãi nöåp tiïìn vûúân. Mêëy nùm röìi, ai giûåt thò bêy giúâ phaãi nöåp thoaái, khöng àûúåc thiïëu möåt höåt luáa!

Baâ Caâ Xúåi nghe hùæn noái, ngöìi im möåt chöëc múái thöët:

- Thùçng Xùm maây noái àoáng boát vêåy chúá coá chùæc khöng?

Xùm choãi chên bêåt àûáng ngay lïn:

- Chùæc chúá. Nhûát àõnh laâ töi àoáng boát, cêët nhaâ laåi àaâng hoaâng. Maá vúái con Myå cûá úã khöng ùn, khoãi nùæn nöìi, àûún àaát chi cho cûåc. Lêu lêu töi cho xe àûa hai ngûúâi lïn Raåch Giaá chúi. Töi biïíu vúå töi sùæm cho con Myå nhiïìu quêìn aáo töët. Con Myå maâ sûãa soaån vö coi ngöå lùæm...

- Thò àïí coi coi....

Baâ Caâ Xúåi noái gioång nhû thûúâng

ANH ÀÛÁC 190

Àoaån baâ bûúác xuöëng böå vaåt, ài ra sau chuöìng gaâ bùæt luön hai con gaâ tú troái laåi. Baâ xaách hai con gaâ liïång giûäa nhaâ noái:

- Xùm aâ, maây vúái chuá lñnh àêy úã laåi ùn cúm nghe?

- Àûúåc, àûúåc!

Veã mùåt thùçng Xùm húán húã hùèn lïn. Hùæn löåt caái kïët ba reâm, trïn àêìu liïång xuöëng vaán. Röìi hùæn co giaây kheä àaá hai con gaâ, khen:

- Hai con gaâ naây mêåp àêëy

Hùæn vui veã moác boáp, lêëy möåt túâ baåc hai trùm àûa tïn lñnh:

- Hai Nhoã, maây ài mua rûúåu. Coi úã tiïåm coá gò nhêåu àûúåc khöng cûá mua thïm!

Thùçng lñnh Hai Nhoã roán cêìm túâ baåc. Thùçng Xùm thaáo caái bi-àöng rûúåu, chúá möåt bi-àöng thò khöng thïí naâo uöëng àuã. Thùçng lñnh Hai Nhoã ài ngay. Ài túái cûãa noá sûåc nhúá cêy suáng trïn böå vaán, quay laåi tñnh lêëy. Thùçng Xùm khoaát tay:

- Cûá ài ài, àïí suáng àêy tao coi cho. Khöng leä Viïåt cöång úã trong hang loân ra àêy giûåt suáng sao maâ súå!

Tïn Hai Nhoã ài röìi, thùçng Xùm vêîn tiïëp tuåc söëng trong caái traång thaái vui veã. Coá leä àúâi hùæn daåo êìn àêy chûa bao giúâ àûúåc vui nhû vêåy.

Baâ Caâ Xúåi nhoám bïëp, bùæc caái traä àêët lïn nêëu nûúác. Thùçng Xùm noái:

- ÚÃ xûá Hoân naây xaâi caái gò cuäng bùçng àêët, dúã quaá. Àïí röìi mua xoong nhöm chaão sùæt maâ nêëu. ÚÃ trïn Raåch Giaá bêy giúâ àêu coá ai xaâi thûá nöìi om traä àêët naây nûäa!

Baâ Caâ Xúåi cêìm con dao dêu kïì vaâo cöí con gaâ, nghe hùæn noái thïë thò dûâng dao ngoá xuöëng. Baâ nhöí thïm mêëy caái löng núi cöí gaâ röìi kïì lûúäi dao cùæt. Con gaâ hêëp him àöi mùæt, kïu khe kheä trong cuöëng hoång. Maáu úã cöí gaâ phò ra nhïíu toong toong xuöëng caái ú àêët kï bïn dûúái. Thùçng Xùm ngöìi chöím höím möåt bïn coi. Hùæn buöåt miïång lêím bêím:

- Coi giöëng maáu úã cöí con Sûá nhïíu xuöëng höm qua quaá!

HOÂN ÀÊËT 191

Lêìn naây, baâ Caâ Xúåi buãn ruãn muöën buöng dao. Tim baâ thùæt laåi, nhûng baâ cöë neán. Cêìm con dao cùæt cöí nöët con gaâ thûá hai. Thùçng Xùm thò vêîn úã trong caái têm traång vui veã. Hùæn giuáp baâ Caâ Xúåi möåt tay, vùåt löng gaâ. Baâ Caâ Xúåi lùång thinh laâm gaâ. Möåt con gaâ àem luöåc nûúác dûâa xiïm, möåt con àem rang muöëi. Hai moán naây ngûúâi Khú me rêët ûa. Möåt mònh baâ àûáng tröng hai bïëp. Baâ bùæc caái ú àöí traân nûúác dûâa, möåt bïëp baâ bùæc caái nöìi om àêët. Trong nöìi àaä coá boã muöëi höåt vaâ loát vó tre. Àúåi muöëi bùæt àêìu noáng nhaãy trong nöìi baâ Caâ Xúåi múái àùåt con gaâ àaä nhoã hïët nûúác lïn vó, röìi àêåy kñn nùæp vung. Baâ tröng coi hai caái bïëp rêët kyä, mùæt nhòn nûúác dûâa suãi tùm vaâ tai lùæng nghe tiïëng muöëi nöí lùæc rùæc. Coá leä trong suöët àúâi mònh chûa coá khi naâo baâ Caâ Xúåi nêëu nûúáng chùm chuá, cêín thêån nhû buöíi saáng nay.

Luác tïn lñnh Hai Nhoã xaách hai bi-àöng rûúåu vïì, thò laát sau gaâ cuäng àaä luöåc vaâ rang xong. Con gaâ luöåc chñn moång. Con gaâ rang khö se.

Baâ Caâ Xúåi xeá gaâ xïëp vun hai võm nhoã, àêm muöëi úát vaâ xùæc chuöëi cêy tröån gheám. Baâ baây àêìy mêm göî cuä kyä moân meáp, doån lïn böå vaán giûäa.

Trong bûäa ùn, baâ Caâ Xúåi khöng ùn mêëy. Baâ uöëng rûúåu tûâng cheán, eáp thùçng Xùm vaâ tïn lñnh cuâng uöëng. Àêy laâ bûäa àêìu tiïn baâ Caâ Xúåi ùn chung mêm vúái con. Thùçng Xùm vúái tïn lñnh Hai Nhoã nöëc rûúåu ûâng ûåc, ùn thõt gaâ ngöën ngêëu. Hai bi-àöng rûúåu àïìu caån, nhûng gaâ chó coân laåi hún nûãa con. Baâ Caâ Xúåi noái:

- Àïí daânh cho con Myå!

Ùn xong, tïn Hai Nhoã lùn ra nguã. Thùçng Xùm ngöìi noái bêng quú vaâi cêu röìi cuäng ngaä ra vaán quúâ tay chuåp caái kïët vaãi àêåy mùåt. Laát sau hùæn cêët tiïëng ngaây khoâ khoâ.

.... Bêy giúâ thò Baâ Caâ Xúåi àaä àïën àûáng saát bïn böå vaán thùçng Xùm nguã. Tay phaãi baâ xaách cêy dao dêu. Tay traái baâ run rêíy keáo nheå caái kïët "ba reâm" trïn mùåt thùçng Xùm ra. Mùæt hùæn vêîn nhùæm nghiïìn, böå mùåt hùæn boáng nhoaáng, nhúân nhúân. Böå mùåt naây trûúác kia àaä coá luác baâ Caâ Xúåi ghò saát vaâo loâng, hön hñt. Àöi möi naây trûúác àaä ngoaåm buá vuá baâ chuân chuåt. Nay böå mùåt êëy thay àöíi quaá. Höìi àoá noá coân laâ möåt àûáa beá. Nay noá laâ möåt thùçng biïåt kñch, möåt keã àaä tûâng möí buång, moi

ANH ÀÛÁC 192

mêåt vaâ ùn gan ngûúâi. Höìi àoá noá chaã biïët gò. Thïë maâ bêy giúâ noá biïët söëng chïët cöë dûång laåi ngöi nhaâ trïn chñnh caái nïìn nhaâ cuãa cha noá bõ nöng dên phaá suåp. Ngûúâi ún cuãa meå noá thò noá cheám chïët khöng thûúng tiïëc, röìi coân baão con gaâ bõ cùæt cöí nhïíu maáu thïë naâo thò ngûúâi bõ noá cheám cuäng nhïíu maáu nhû vêåy.

Meå noá vöën xuêët thên laâ möåt ngûúâi nùæn nöìi àêët, thïë maâ bêy giúâ noá noái nöìi àêët chùèng ra gò, saánh vúái nöìi nhöm. Noá chùèng biïët meå noá ngaây xûa söëng àûúåc laâ nhúâ nhûäng caái nöìi àêët êëy. Noá cuäng chùèng cêìn biïët coá nöìi àêët thò ngûúâi ngheâo nhû meå noá múái nêëu àûúåc cúm, vaâ coá nöìi àêët thò múái cêët àûúåc nïn rûúåu nïëp nöìng naân maâ noá vêîn ûa uöëng hún caã.

Thùçng Xùm laâ àûáa biïët vaâ khöng biïët möåt caách coá yá thûác vïì moåi àiïìu àoá.

Tuy nhiïn coá luác, hùæn coân biïët nghô àïën möåt àiïìu laâ nghô vïì meå vaâ àûáa em gaái hùæn. Mùåc duâ àiïìu naây cuäng rêët àöîi mong manh, nhûng chñnh búãi caái àoá nïn àaä ba lêìn baâ Caâ Xúåi giú dao lïn röìi laåi tûâ tûâ haå xuöëng.

Khöën thay caái khaã nùng duy nhêët coá thïí cho pheáp thùçng Xùm thoaát hiïím cuäng lung lay nöët, töåi löîi trïn kia àaä choaáng phuã têët caã, xoáa ài têët caã, khöng àïí ngûúâi meå coân nhêån àûúåc hùæn laâ con cuãa mònh nûäa. Cho nïn sau nhûäng phuát chêìn chûâ do dûå, baâ Caâ Xúåi dûång con dao dêu vaâo vaách vaâ chaåy ra khoãi nhaâ. Höìi lêu, giûäa luác thùçng Xùm vaâ tïn lñnh haäy coân nguã coá hai boáng ngûúâi leãn vaâo cûãa sau. Àoá laâ hai du kñch coân naáu laåi ngoaâi xoám.... Möåt anh du kñch àûáng cêìm traái lûåu àaån gaác cûãa, coân möåt anh cêìm maä têëu phùm phùm ài riïët vaâo chöî thùçng Xùm nguã.

Thùçng Xùm chïët úã nhaát maä têëu chem phuåt xuöëng rêët nùång vaâ goån.

Àêìu hùæn àûát lòa vùng ra caách caái cöí àang phun maáu cuãa hùæn chûâng nûãa gang tay. Tïn lñnh Hai Nhoã nghe àöång giûåt mònh choaâng dêåy, chuåp suáng. Noá cuäng liïìn bõ anh du kñch cheám àöí ngay xuöëng vaán. Nhaát maä têëu naây ùn xïëch tûâ dûúái laåm cùçm lïn túái mang tai tïn lñnh xêëu söë. Lûúäi maä têëu mùæc dñnh trong àoá, anh du kñch loay hoay mêët möåt luác, múái nhêëc ra àûúåc.

HOÂN ÀÊËT 193

5.

Nùæng trûa àaä roåi thùèng xuöëng àónh caác ngoån dûâa. aánh nùæng in thaânh vïåt trïn nhûäng àöëng rúm chêët daâi trong vûúân. Caånh àoá, mêëy bao taãi chûáa úát khö vaâ vöi böåt maâ boån giùåc múái vaác tûâ suöëi àïën cûá xïëp chöìng lïn nhau.

Àúåi maäi chùèng thêëy trung uáy Xùm àêu, tïn thiïëu uáy Ba ra lïånh cho boån lñnh bùæt àêìu àöåi rúm lïn àêìu, chia thaânh hai caánh, men vaâo hai bïn meáp miïång hang. Tröng nhûäng tïn lñnh vaác rúm thêåt buöìn cûúâi. Chuáng ài roán reán nhû keã tröåm, mùåc duâ hai khêíu àaåi liïn cuãa chuáng àùåt trong meá vûúân àaä àûúåc naåp àaån, chôa noâng vaâo miïång hang àïí àïì phoâng bêët trùæc. Boån lñnh nöëi àuöi nhau ài möîi luác möåt xa. Khi chuáng ài vaâo túái vaåt coã öëng che khuêët, àïën lûng, thò chó coân thêëy nhûäng àöëng rúm biïët ài, xö àêíy, hïu hïu trïn àêìu ngoån coã.

Chuáng àïën hai bïn meá hang, hêët rúm trïn àêìu xuöëng thaânh haâng àöëng daâi, vaâng loáa. Nhûäng thùçng lñnh vaác caác bao úát böåt, vöi böåt men ra sau cuäng àaä ài àûúåc nûãa àûúâng. Sau röët tïn thiïëu uáy goåi mêëy thùçng lñnh vaác saâo tre daâi lïu àïu, vaâng oáng, xöng vaâo. (Nhûäng cêy tre naây chuáng vûâa àöën höìi saáng ngoaâi baäi tre. Vaâ do àoá baâ con àaä keáo túái chöî tïn thiïëu taá laâm êìm lïn. Khi tïn thiïëu taá chõu xuêët tiïìn böìi thûúâng thò nhûäng thùçng lñnh àoá múái vaác tre ài àûúåc).

Vaâo àïën miïång hang, tïn thiïëu uáy Ba möåt mùåt cho lñnh chaåy vaâo xoám kiïëm thùçng Xùm, möåt mùåt cho raåch mêëy bao vöi, úát. Chuáng àöí rùæc vöi vaâ úát böåt vaâo têët caã caác boá rúm röìi duâng saâo tre xiïn qua caác boá rúm àoá, àêíy túái miïång hang. Rúm múái àuân túái miïång hang thò suáng trong bùæn xöí ra. Rúm khö bõ nhûäng viïn àaån noáng raãy coå xaát, nguán khoái vaâ trong nhaáy mùæt chaáy buâng lïn. Tïn thiïëu uáy nùçm raåp xuöëng coã tûâ naäy giúâ thêëy thïë liïìn bêåt cûúâi hö höë. Hùæn co chên àaåp gioá lia lõa, la lïn:

- Töët lùæm, tuåi noá möìi lûãa giuâm mònh, àêíy rúm vö, àêíy rúm vö nûäa ài!

Boån lñnh cêìm saâo tre ra sûác àêíy rúm túái giûäa miïång hang. Laát sau miïång hang duân àêìy rúm, böån bïì, xuâ xuå. Rúm khö beán lûãa chaáy phûâng lïn giûäa buöíi trûa nùæng chang chang.

ANH ÀÛÁC 194

Suáng bïn trong cuäng im mùåt khöng bùæn ra nûäa. Boån lñnh tiïëp tuåc duâng saâo àêíy rúm vaâo miïång hang. Tïn thiïëu uáy vêîn nùçm xoaâi trïn coã. Theo lïånh hùæn, nhûäng tïn xaå thuã suáng maáy nùçm bïn caånh àaä àùåt tay lïn coâ suáng, sùén saâng queát àaån vïì phña miïång hang nïëu coá ai tûâ trong àoá vuåt chaåy ra. Tïn thiïëu uáy choâi choâi hai goát giaây giûäa khoaãng khöng, àùæc chñ baão:

- À.meå, khoái úát maâ chõu gò nöíi? Trêån naây chuöåt phaãi boâ ra khoãi hang thöi. Hïî thùçng naâo voåt ra, tuåi bêy queát liïìn cho tao!

Nhûäng tïn xaå thuã suáng maáy mñm möi àúåi. Nhûng chuáng chûa thêëy boáng ngûúâi naâo ra caã. Chó coá àaám lñnh àûáng löë nhöë gêìn miïång hang vuåt chaåy luâi trúã laåi. Tïn thiïëu uáy hoãi lúán:

- Caái gò, caái gò maâ chaåy?

Boån lñnh khöng àaáp. Thùçng naâo thùçng nêëy cûá öm ngûåc ho sùåc suåa, chaåy thaáo lui. Thò ra rúm chaáy lïn nhûng khoái khöng chõu luâa vaâo hang. Luöìng khoái trùæng xaám böëc tûâ àöëng rúm chaáy bõ gioá trong hang löìng ra, cuöìn cuöån taåt qua hai bïn miïång hang. Boån lñnh àûáng gêìn àoá bõ luöìng khoái àöåc àõa phaã vaâo mùåt. Chuáng hñt phaãi húi úát vaâ vöi böåt, chõu khöng nöíi, vuâng chaåy tröëi chïët. Nûúác mùæt, nûúác muäi trïn mùåt chuáng chaãy giaân giuåa caã ra. Coá thùçng bõ khoái úát xöng lïn cay buöët têån àónh àêìu, àûáng khöng vûäng phaãi ngöìi khuyåu xuöëng. Coá thùçng múã mùæt ra khöng àûúåc. Vûâa ài vûâa quúâ tay nhû bõ muâ.

Tïn thiïëu uáy Ba ûác lùæm, nhoãm dêåy chaåy laåi coi. Hùæn cuäng liïìn bõ khoái phaã vaâo mùåt, ho sùçng sùåc vaâ quay lui. Nhûng luöìng khoái khöng ngûâng miïët vaâo hai meáp hang, luâa theo. Hïåt nhû úã trong àoá coá ngûúâi àang quaåt thöëc khoái ra vêåy. Nhûng kyâ thûåc trong àoá naâo ai quaåt. Löîi lêìm naây laâ cuäng búãi taåi boån giùåc quaá ngu xuêín maâ thöi. Trong möåt caái hang àaä coá sùén khöëi thïí khñ, nay laåi döìn khoái vaâo, têët noá khöng nhêån thïm.

Ban saáng khi boån lñnh ài cûúáp rúm cuãa baâ con trong xoám coá àïí löå yá àõnh xöng hang thò nhiïìu baâ con àaä cûúâi thêìm trong buång röìi.

Öng Tû Àúân àaä noái vúái boån lñnh:

- Tui tiïëc chi ba coång rúm, mêëy ngûúâi muöën lêëy rúm àem xöng Viïåt cöång thò cûá lêëy. Tui chó e khöng ùn thua gò àêu!

HOÂN ÀÊËT 195

- Sao khöng ùn thua?

- Khöng xöng nöíi àêu!

Möåt tïn baão:

- Thöi, ài vaác rúm ài tuåi maây, úã àoá noái lêìn khên vúái öíng laâm chi, öíng muâ, chuyïån giùåc giaä laâm sao öíng biïët àûúåc!

Chuáng khöng deâ öng Tûâ Àúân biïët roä: Öng biïët khöng thïí naâo xöng khoái vö hang àûúåc, nïn öng múái noái thïë.

Bêy giúâ lúâi noái öng àaä àûúåc chûáng thûåc. Khoái cûá vêîn bay ngûúåc trúã ra. Tïn thiïëu uáy mùæt nhùæm mùæt múã baão boån lñnh:

- Nhû vêåy khöng xong. Tuåi bêy phaãi vaác saâo choãi àöëng rúm àoá vö miïång hang sêu sêu möåt chuát múái àûúåc.

Ba böën thùçng lñnh cêìm saâo tre, mon men laåi gêìn miïång hang vûâa ài vûâa traánh khoái thöíi taåt vö mùåt. Chuáng àûáng loám thoám taåi àoá möåt chuát röìi liïìu maång nhaãy àaåi ra trûúác miïång hang, cêìm saâo àêíy rúm vaâo lia lõa. Àöëng rúm àang chaáy bõ àêíy vaâo sêu hún. Boån lñnh àêíy xong vöåi vaâng chaåy luâi vïì. Nhûng lêìn naây tïn thiïëu uáy vaâ caã boån lñnh àïìu thêët voång. Khoái trong miïång hang vêîn cûá cuöìn cuöån bay ra. Möåt bïn lñnh giuåi mùæt caâu nhaâu:

- Gêîm ra öng giaâ muâ trong xoám noái phaãi. Khoái khöng chõu bay vö maâ ùn thua meå gò!

- Anh Ba aâ, nhùæm khöng ïm thò mònh ruát vïì tñnh kïë khaác, chúá laáng chaáng úã àêy...

- Phaãi àoá, úã àêy khöng nïn, ruãi tuåi noá trong hang xöí ra mònh trúã tay khöng kõp!

Tïn thiïëu uáy Ba tûác giêån quaát lúán:

- Khöng nïn, khöng nïn caái con c.... Tuåi noá ra thò sanh tûã vúái tuåi noá, khöng ruát ài àêu hïët thaãy!

Hùæn laåi chûãi thïì thïm möåt cêu nûäa, rêët tuåc. Ruãi thay, giûäa luác hùæn àang nöíi giêån thò tûâ trong meá vûúân coá möåt tïn lñnh húát haãi chaåy ra. Àoá laâ tïn lñnh ban naäy theo lõnh hùæn vaâo xoám kiïëm thùçng Xùm.

ANH ÀÛÁC 196

Tïn naây chaåy àïën núi, mùåt xanh meát khöng coân möåt gioåt maáu. Noá noái nhû muöën àûát thúã:

- Trung..... Trung uáy chïët röìi!

Tïn thiïëu uáy Ba chûng hûãng, chûa kõp hoãi thò tïn lñnh laåi höín hïín noái:

- Thùçng Hai Nhoã cuäng chïët.... Trung uáy vúái thùçng Hai Nhoã bõ cheám. Trung uáy àûát àêìu. Chêu cha, maáu chaãy àêìy möåt böå vaán...

- Ai cheám? Bùæt àûúåc chûa? Maâ cheám úã àêu?

- Taåi nhaâ baâ giaâ cuãa trung uáy. Chûa biïët ai cheám. Töi bûúác vö thêëy hai ngûúâi nùçm, ruöìi bu àêìy cöí, chúá khöng thêëy coá ai úã àêëy hïët!

- Thöi chïët meå röìi,Viïåt cöång trong xoám bùæt àêìu aám saát röìi!

- Tao nghi...

Mùåt tïn thiïëu uáy taái hùèn laåi. Hùæn hoãi:

- Cho thiïëu taá hay chûa?

Tïn lñnh àaáp:

- Röìi, töi chaåy lïn cho öíng hay röìi!

- Öng noái sao?

- Öng àûúng nhêåu, buöng rúát bïí caái ly...

Tïn thiïëu uáy khöng hoãi thïm gò nûäa. Hùæn liïìn ra lõnh boã cuöåc un hang. Boån lñnh vûát saâo tre, khöng maâng túái àaám rúm coân àang chaáy huâ huâ. Têët caã keáo nhau qua khoaãng àêët tröëng. Nhûäng tïn lñnh bõ chaãy nûúác mùæt vaâ nhûäng tïn lñnh khöng bõ chaãy nûúác mùæt, têët caã àïìu bõ caái tin ruâng rúån kia laâm cho chên tay buãn ruãn. Àêy laâ lêìn àêìu tiïn boån lñnh biïåt kñch hoang mang run súå nhêët.

Lêu nay thùçng Xùm gêy cho chuáng loâng cuöìng tñn cao àöå. Boån chuáng vêîn tin rùçng hïî coá mùåt thùçng Xùm trong trêån àaánh phaá naâo thò trêån àaánh phaá àoá ùæt phaãi kïët quaã. Chuáng tin rùçng ài theo thùçng Xùm thò chó chuáng giïët àûúåc ngûúâi khaác chúá ngûúâi khaác khöng bao giúâ giïët

HOÂN ÀÊËT 197

àûúåc chuáng. Lêu nay thùçng Xùm laâ tiïëng reo hoâ thuác giuåc chuáng xöng vaâo töåi aác. Khi phaát hiïån trïn àöìng nûúác möåt boáng caán böå naâo thò hùæn chaåy saãi túái nhû ngûåa, haå lïånh rûúåt àïën cuâng, duâ laâng nûúác êëy ngêåp coá túái göëi, duâ ngûúâi caán böå àoá úã caách xa hùçng ba böën cêy söë. Ài biïåt kñch, hùæn thûúâng àaánh thûác boån chuáng dêåy giûäa àïm mûa vaâ noái rùçng chó coá ài trongàïm mûa múái àaánh àûúåc Viïåt cöång. Ban àêìu boån chuáng coân ruåt reâ chûa daám ùn thõt ngûúâi, thò thùçng Xùm nhai nghiïën ngêëu, luön miïång baão trïn àúâi khöng coá thõt con naâo ngon hún thõt con ngûúâi. Àöëi vúái phuå nûä, trûâ meå vaâ em gaái, hùæn coá thïí hiïëp bêët cûá ai. Sau luác hiïëp hùæn coân cùæn vuá hoå, huát maáu, vaâ noái rùçng maáu àaân baâ coân böí hún maáu àaân öng.

Hùæn laâ möåt àûáa nhû thïë. Vaâ chñnh nhúâ thïë hùæn múái àûúåc Ngö Àònh Diïåm phong laâ möåt trong saáu anh huâng cuãa quên àoaân böën, trêën cûá taåi miïìn Têy Nam Böå. Àaåi àöåi biïåt kñch cuãa hùæn chaã khaác gò con rùæn àöåc, maâ hùæn laâ caái àêìu. Bêy giúâ àêìu rùæn bõ chùåt rúâi nïn mònh rùæn laâ caái boån biïåt kñch kia cuäng tûác khùæc oùçn oaåi.

Trïn mùåt tïn thiïëu uáy Ba, veã huâng höìn àaä chïët lùång, nhûúâng chöî cho nöîi hoaãng súå hiïån lïn laân da mùåt möîi luác möåt xanh taái. Tûâ khoaãng àêët tröëng dêîn túái meá vûúân, hùæn ài vêëp ngaä mêëy lûúåt. Àöi tïn biïåt kñch coân ngoá ngoaái laåi miïång hang. Höm nay àûáa naâo cuäng thêëy trong ngûúâi raä rúâi. Caái tin thùçng Xùm bõ chïët möåt caách àöåt ngöåt cuâng cuöåc un hang thêët baåi gieo vaâo loâng chuáng nöîi chaán ngaán àïën mïåt moãi. Sau lûng chuáng, àöëng rúm úã miïång hang àaä chaáy ruåi. Khoái trùæng bay laâ laâ ra túái khoaãng àêët tröëng. Àöëng tro rúm trïn miïång hang böîng suåp xuöëng vaâ phêìn trïn miïång hang löå ra.

Caã boån keáo vïì túái bïn búâ suöëi. Tïn thiïëu taá cuäng coá mùåt úã àoá. Khi biïët viïåc àöët hang thêët baåi, hùæn lêìm bêìm chûãu tuåc, mùåt quaåu quoå

Tûâ àïm qua túái nay hùæn gùåp toaân chuyïån rùæc röëi. Mêëy höm trûúác dên Hoân Àêët coân im lùång. Thïë maâ tûâ sau khi hùæn xuöëng lïånh giïët chïët möåt ngûúâi con gaái thò ngay àïm àoá hùæn bùæt àêìu phaãi àöëi phoá vúái bao nhiïu vuå. Naâo laâ dên chuáng biïíu tònh ban àïm, naâo laâ dên chuáng bùæt boån lñnh àöën tre dêîn túái chöî hùæn, àoâi hùæn phaãi böìi thûúâng. Röìi thùçng Xùm bõ chùåt àêìu, röìi kïë hoaåch un hang do hùæn baây ra àaä hoãng beát.

Sau khi chûãi thïì, hùæn noái vúái tïn thiïëu uáy Ba:

ANH ÀÛÁC 198

- Thöi àûúåc, un hang khöng àûúåc thò seä lêëp hang. Vïì vuå naây töi nghi trung uáy Xùm vaâ thùçng Hai Nhoã bõ con meå àùçng Thöí cheám. Nghe noái con meã àiïn...

- Thûa thiïëu taá, töi cuäng nghi vêåy. Àêu coá ai vö àoá.... Con meå àoá coi ghï lùæm, phaãi bùæt con meã àoá múái àûúåc!

- Noá tröën röìi. Tûå naäy giúâ cho lñnh kiïëm giaáp xoám maâ khöng gùåp. Töi tñnh bùæt con nhoã àùçng Thöí lai em cuãa trung uáy Xùm àem vïì khaão thûã, nhûng dên chuáng hoå cûå dûä quaá, hoå giûåt con nhoã àoá laåi...

- Thûa thiïëu taá, tuåi dên chuáng úã àêy coi baãn mùåt àûáa naâo cuäng lêìm lêìm lò lò. Chùæc phaãi "möí" vaâi àûáa cho tuåi noá hoaãng múái àûúåc.

Tïn thiïëu taá khöng àaáp, àûa caánh tay àen nhaánh lïn nhòn àöìng höì. Hùæn noái:

- Gêìn hai giúâ röìi. Bêy giúâ anh cho lñnh túái àoá vaác xaác hai ngûúâi àem chön ài. Töi coân phaãi laåi trûúâng hoåc coi söë lñnh bõ thûúng höím rêìy ra sao. Nghe noái hoå rïn la dûä quaá. À.meå kïu trûåc thùng raát cöí hoång maâ chúá coá túái möåt chiïëc. Böå bõ Viïåt cöång bùæn rúát hïët röìi sao khöng biïët?...

Tïn thiïëu taá noái xong, quay lûng kïu boån lñnh ài vúái mònh vaâo xoám.

..... Taåi caái trûúâng hoåc maâ ngay tûâ höm àêìu tiïn boån chuáng àaä vûát têët caã baân ghïë ra sên, tïn thiïëu taá àûáng trûúác möåt caãnh tûúãng khuãng khiïëp. Trïn nhûäng têëm vaãi baåt xaám traãi àêët, boån lñnh bõ thûúng nùçm chùåt hïët khöng coân möåt chöî tröëng. Nhûäng thên hònh xaám xõt, höi haám buöåc àêìy böng bùng cûá ngoå ngoaåy tay chên, quúâ qua quúâ laåi. Trïn vaãi baåt vûúng àêìy nhûäng miïëng böng daán maáu khö sêîm vaâ nhûäng lúáp vaãi bùng tuöåt ra loâng thoâng, giêy maáu giêy àêët tröng rêët bêín. Boån lñnh bõ thûúng chûãi ruãa luön miïång vaâ rïn ró àuã kiïíu khaác nhau tuây theo thûúng tñch cuãa tûâng tïn. Chuáng rïn hû hû nhû treã con khoác. Chuáng chùæc lûúäi hoùåc rñt daâi. Coá tïn thúã höåc höåc vaâ coá nhûäng tïn tûâ cuöëng hoång chúåt phaá ra tiïëng ú úá nhû ngûúâi nùçm mï gùåp möång dûä, muöën ruá lïn maâ khöng ruá àûúåc.

HOÂN ÀÊËT 199

Taåi àêy chó coân laåi boån lñnh bõ thûúng nùång. Boån bõ thûúng nheå coá hy voång tiïëp tuåc cêìm suáng àaä àûúåc chúã ài höìi trûa höm qua, cuâng chuyïën trûåc thùng àöí xuöëng lêëy xaác tïn Myä.

Tïn thiïëu taá chau maây trûúác nhûäng hònh haâi lùn löån, àang rïn ró vaâ chûãi ruãa. Mêëy tïn nùçm úã göëc ngoaâi chùèng biïët coá thêëy thiïëu taá cuãa chuáng àang àûáng àêëy hay khöng, maâ chuáng cûá löi tïn thiïëu taá ra chûãi. Nghe chûãi möåt luác, tïn thiïëu taá noáng mùåt hêët haâm baão boån lñnh:

- Tuåi bêy biïíu noá cêm miïång ài, khöng thöi ta xöí cho möåt bùng àaån bêy giúâ!

Möåt tïn lñnh chaåy sêën vaâo naåt lúán:

- Im ài, laâm gò maâ cûá röëng lïn vêåy. Thiïëu taá bùæn chïët meå hïët bêy giúâ!

- À.meå, thiïëu taá, thiïëu taá àêu? Thiïëu taá àêu?

Mêëy tïn lñnh caâng chûãi dûä röìi chöìm túái phña cûãa, muöën chuåp chên tïn lñnh vûâa noái. Tïn lñnh hoaãng súå ruåt chên, lui laåi. Boån bõ thûúng gaâo lïn nhû xeá hoång. Chuáng boâ nhoaâi ra phña cûãa höng ngöi trûúâng, chûãi xöëi xaã vaâo mùåt tïn thiïëu taá, baão rùçng chñnh hùæn àaä bùæt chuáng ài chïët boã vúå boã con. Tïn thiïëu taá àûáng yïn cuái nhòn mêëy tïn lñnh bõ thûúng àang chöìm vïì phña mònh. Hùæn theát:

- Cêm, tao biïíu cêm miïång!

Nhûng boån naây vêîn khöng ngúát lúâi quyïìn ruãa. Chuáng coân hùm nïëu maâ chuáng chïët, chuáng seä bùæt höìn tïn thiïëu taá ài theo.

Möåt baân tay daâi ngoùéng cuãa tïn lñnh àaä vúái lïn túái muäi giaây da àen cao cöí baám àêìy buåi cuãa tïn thiïëu taá. Tïn thiïëu taá nhaáy mùæt baão tïn lñnh mang töm-xöng àûáng gaác taåi cûãa:

- Bùæn noá cho tao

Tïn lñnh keáo töm-xöng ra khoãi vai. Nhûng röìi tïn lñnh êëy cûá àûáng trú ra, miïång haá höëc, ngoán tay àùåt núi coâ suáng cûá run lêíy bêíy. Noá khöng bùæn àûúåc. Tïn thiïëu taá khöng àúåi nûäa. Hùæn thoâ tay múã bao suáng ruát khêíu "cön 12" chôa xuöëng caái àêìu bùng boá àoã loâm dûúái cên

ANH ÀÛÁC 200

mònh bùæn "àeåt" ngay möåt phaát. Ngûúâi lñnh bõ thûúng chuái àêìu xuöëng, hai baân tay öm lêëy öëng giaây tïn thiïëu taá tûâ tûâ buöng rúâi ra.

Sau khi giïët chïët tïn lñnh, tïn thiïëu taá quay muäi suáng sang tïn lñnh cêìm tiïíu liïn töm-xöng, nghiïën haâm rùng vaâng loáa:

- Ï, sao biïíu bùæn maây khöng bùæn mêåy?

Tïn lñnh khöng àaáp. Nhûng khêíu töm-xöng trong tay tïn lñnh tûå nhiïån cuäng chôa vaâo ngûúâi tïn thiïëu taá. Hai hoång suáng àïìu run run. Tïn thiïëu taá böîng taái mùåt. Hùæn thêëy àöi mùæt tïn lñnh bêy àoã ngêìu, vaâ baân tay traái cuãa tïn lñnh nùæm chùåt lêëy bùng àaån töm-xöng coân àêìy ùæp. Laát sau, tay suáng ngùæn tïn thiïëu taá tûâ tûâ haå xuöëng. Hùæn vûâa àûa mùæt nhòn tïn lñnh, vûâa cho suáng vaâo bao. Tïn lñnh thò vêîn cûá chôa hoång suáng vaâo ngûúâi hùæn. Àïën mêëy giêy sau, tïn lñnh múái chuác muäi suáng, khoaác maånh vaâo vai.

Rúâi caái trûúâng hoåc cûá vùng vùèng tiïëng rïn la, tïn thiïëu taá nghô: "Mònh phaãi giïët thùçng naây múái àûúåc. Nïëu khöng noá seä bùæn mònh".

Tïn lñnh cuäng mêëy lêìn liïëc nhòn tïn thiïëu taá: "Thïë naâo noá cuäng traã thuâ. Coá dõp laâ mònh phaãi bùæn haå noá trûúác!"

Trïn àûúâng ài, hai tïn cuâng möåt luác àoaán àuáng buång daå vaâ yá àõnh cuãa nhau.

Túái gêìn böën giúâ chiïìu, möåt chuyïën maáy bay trûåc thùng cuãa giùåc àïën Hoân Àêët. Giûäa tiïëng soáng biïín, àöång cú trûåc thùng vêîn voång roä, nghe huâ huâ, úã bïn trïn tiïëng soáng. Àïën luác ngûúâi Hoân Àêët nghe tiïëng àöång cú êìm êìm thò ngûúác mùæt lïn, hoå àaä tröng thêëy têët caã coá saáu chiïëc tûâbiïín bay vaâo. Göìm coá böën chiïëc trûåc thùng hai àöång cú maâ bêëy giúâ baâ con àaä quen goåi laâ "caán gaáo". Caái hònh thuâ cuãa nhûäng chiïëc trûåc thùng naây nom rêët quaái àaãn. Noá gieo cho baâ con nöng dên thuêìn phaác caái êën tûúång vïì sûå bêët lûúng, vûâa thö baåo laåi vûâa rêët àöîi ma mõ.

Trïn voâm trúâi xanh ngùn ngùæt, nhûäng hònh thuâ àoá hiïån ra ngoå ngoaåy luãi túái, àe doåa moåi ngûúâi. Khi chuáng bay qua khoãi búâ biïín traâo soáng, lêåp tûác caã saáu chiïëc àïìu saâ xuöëng thêëp. Nhûäng caái chong choáng to lúán úã gêìn àêìu vaâ gêìn àuöi chuáng quay tñt, kïu laåch caåch, tûúãng chûâng nhû chuáng sùæp sûãa àöí xuöëng àïën núi. Nhûng khöng, chuáng vêîn àang bay. Coá àiïìu laâ chuáng bay thêëp, nïn vûúân laá liïìn chuyïín àöång.

HOÂN ÀÊËT 201

Nhûäng taâu laá dûâa gùåp phaãi trêån gioá cuöån löëc, luác oùçn xuöëng, luác cong vuát lïn. Vûúân vuá sûäa, vûúân mùng cuåt, vûúân li-ki-ma böîng raâo raâo, vêåt vaä. Têët caã moåi chiïëc laá coân àêîm aánh mùåt trúâi bõ thöíi riïåt bay lêåt ngûúåc ra sau thên caânh.

Àaân trûåc thùng nùång nïì saâ qua nhûäng vûúân quaã àoá, núi maâu xanh mûúát mûúåt cuãa cêy laá tiïëp giaáp vúái maâu xanh sêîm cuãa biïín chiïìu. Nhûäng con quaái vêåt naây rñt röëng, rïìn rô bay quaá tu nhûäng traái mùng cuåt nêu raám, traái vuá sûäa tñm ûãng, traái maäng cêìu ta xanh phún phúát vaâ nhû coá rùæc phêën. Chuáng bay qua Hoân Àêët nñn lùång, bêëy giúâ úã miïång hang coân lú lûãng vaâi laân khoái rúm yïëu úát, mong manh nhû nhûäng súåi chó.

Àaân trûåc thùng bay qua khoãi Hoân Àêët möåt àöîi böîng voâng trúã laåi ruöång tröëng. Lêìn naây àêìu maáy bay trûåc thùng nhuãi xuöëng. Tiïëng àöång cú nöí êìm êìm, vang rïìn. Tröng chuáng giöëng nhû nhûäng con caá löëc lúi vöåi, maâ nhûäng cong choáng trïn thên thò laåi giöëng nhû nhûäng caái vêy caá àang quaåt. Cûãa höng saáu chiïëc maáy bay àïìu àaä hoaác vaâ bùæc sêîn thang. Mêëy tïn Myä loá àêìu ra caác cûãa söí êëy, ngoá xuöëng. Tïn Myä naâo cuäng àeo kñnh àen lúán, mùåt àoã gay.

Saáu chiïëc trûåc thùng lêìn lûúåt haå xuöëng mùåt ruöång. Nhûäng göëc raå liïìn vêåt vaä, cú höì nhû sùæp bõ nöí bêåt caã göëc lïn.

Khi nhûäng chong choáng trûåc thùng laåch baåch quay chêåm laåi thò boån lñnh trong vûúân chaåy uâa ra. Hai tïn Myä trïn maáy bay bûúác xuöëng thang, ài vïì phña chuáng. Hai tïn Myä xò xöì noái gò, röìi coá mêëy tïn lñnh chaåy trúã vaâo ven vûúân. Boån lñnh coân laåi ài àïën chöî caác maáy bay àêåu, leo lïn thang. Chuáng khuên trong maáy bay ra rêët nhiïìu bao xi mùng, möåt söë thuâng sùæt sún xaám, vaâ cuöëi cuâng laâ möåt caái chên maáy chiïëu boáng cuâng nhûäng caái loa lúán.

Tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën böå mùåt vïnh vaáo chaåy löåp böåp àïën bïn thùçng lñnh vaác caái chên chaã ba. Hùæn rúâ rêîm caái chên maáy chiïëu boáng, noái vúái luä lñnh:

- YÁ kiïën cuãa tao àaä àûúåc bïn trïn chêëp thuêån. Hay lùæm, maáy moác vaâ phim àaä túái. Anh em seä àûúåc coi xinï!

- Haát boáng haã thiïëu uáy

ANH ÀÛÁC 202

- Phaãi, haát boáng!

Böîng phña sau lûng, möåt tïn lñnh, thúã daâi:

- Non nûúác naây maâ coân maâ haát boáng. Vui veã gò maâ haát!

Tïn thiïëu uáy nghe loåt tai cêu noái. Hùæn trïì möi:

- Ï, khöng phaãi chiïëu cho tuåi bêy coi àêu. Àêy laâ chiïëu cho tuåi Viïåt cöång vaâ dên chuáng coi, hiïíu chûa?

- Sao laåi chiïëu cho Viïåt cöång vaâ dên chuáng coi, thûa thiïëu uáy?

Tuåi bêy khúâ quaá, àaánh vúái Viïåt cöång maâ àaánh bùçng suáng àêu coá àûúåc, phaãi àaánh bùçng cuá têm lyá nûäa chúá. Àïí tao noái cho nghe, böå phim naây laâ böå phim cuãa Hoa Kyâ, gay cêën lùæm, quay caãnh Huï Kyâ àaánh vúái Trung cöång vaâ Bùæc Cao taåi möåt traái nuái. Huï Kyâ àaánh tan traái nuái àoá laâm tuåi Trung cöång vaâ Bùæc Cao chïët khöng coân möåt maång...

Tïn thiïëu uáy dûâng laåi, tûå troã vaâo ngûåc:

- Saáng kiïën cuãa tao àoá nghe. Tao yïu cêìu trïn cho àem chiïëu böå phim àoá trûúác cûãa hang àïí tuåi Viïåt cöång trong hang coi àùång, ruãn chñ. Chûâng chiïëu seä döìn dêìn Hoân Àêët túái coi nûäa, cho noá ngaán...

Boån lñnh têëm tùæc:

- Vêåy thò hay lùæm!

Möåt tïn voåt miïång khen:

- ÚÂ, chiïëu caái tuöìng àoá chùæc tuåi noá úán. Thiïëu taá coá saáng kiïën thiïåt. Heân chi thiïëu uáy theo ngaânh têm lyá chiïën laâ phaãi

Tïn thiïëu uáy àûúåc khen phöíng muäi. Hùæn lêëy gioång nghiïm trang:

- Àaánh vúái Viïåt cöång phaãi àaánh vêåy múái àûúåc chúá. Neâ, maâ tao dùån, tuåi bêy biïët vêåy thöi. Khöng àûúåc ài noái rum nghe chûa?

Boán lñnh baão laâ seä khöng noái vúái ai. Chuáng heâ huåi khiïng vaác àöì àaåc vö vûúân. Boån naây ài vö túái vûúân thò gùåp söë lñnh bõ thûúng cuäng

HOÂN ÀÊËT 203

àûúåc voäng ra túái.Têët caã coá àïën ngoát nùm mûúi tïn, mònh mêíy bùng boá, àûáa nùçm cong mònh nhû con töm, àûáa nùçm ngoeão àêìu trïn mùåt voäng. Nhûäng chiïëc voäng êëy ài túái àêy laâ àem theo muâi höi thöëi vaâ tiïëng rïn la túái àoá. Trïn mùåt ruöång ngaä chiïìu, boån lñnh khiïng voäng ài xöìng xöåc. Voäng böë cûá oùåt oâa oùåt oeåo àûa àêíy thên hònh caác tïn lñnh àang oùçn oaåi kia khöng chuát thûúng xoát. Trong boån lñnh caáng voäng coá nhûäng tïn ngöìm ngoaâm caåp möåt traái maäng cêìu ta hoùåc möåt traái vuá sûäa maâ chuáng nhùåt àûúåc trong vûúân. Mùåt caác tïn lñnh àoá coi haám ùn, hau haáu. Tröng chuáng múái thaãn nhiïn laâm sao, tröng chuáng vêîn nhû thûúâng. Dêën thên vaâo con àûúâng ài àaánh giùåc mûúán, tònh àöìng loaåi trong chuáng àaä chai ài.

Nhûng duâ thïë, chuáng cuäng coân ra sûác khiïng vaác boån bõ thûúng. Chó coá boån Myä múái thûåc laâ laånh nhaåt. Phêìn lúán chuáng àïìu ngöìi trïn maáy bay àaä àêåu im. Chó coá hai tïn xuöëng luác naäy, giúâ àûáng trïn khoaãnh àöìng, miïång ngoaåm àiïëu thuöëc daâi non gang tay, phò pheâo. Caã hai àïìu àûáng xoaåc chên, möåt tay khoanh núi ngûåc, möåt tay thónh thoaãng laåi giêåt phùæt àiïëu thuöëc laá ra khoãi meáp.

Khi nhûäng chiïëc voäng oùåt oeåo tiïën túái, chuáng kheä nhêëc cùåp kñnh àen àeo mùæt xuöëng àïí nhòn. Röìi caã hai tïn nhû cuâng möåt luác àûáng naánh ra, àûa baân tay phêíy ngang muäi. Tûâng chiïëc voäng möåt cûá thïë nùång nïì ài qua, cuâng vúái tiïëng rïn vaâ muâi höi thöëi. ÚÃ möåt vaâi chiïëc voäng thêëy nhïîu xuöëng nhûäng gioåt gò, khöng roä laâ gioåt maáu hay laâ muã, hay laâ nûúác ró vaâng. Hai tïn Myä ngoaãnh mùåt chöî khaác, rñt thuöëc, khaåc nhöí lia lõa xuöëng ruöång.

Àaám lñnh khiïng voäng lêìn lûúåt ài qua. Nhûäng tïn lñnh àêìu sau khi truát boån bõ thûúng lïn saân maáy bay, giúâ àaä quaânh laåi. Chuáng keáo lïåt bïåt àöi chên giaây cuãa chuáng vaâ löi xïåch nhûäng chiïëc voäng khöng trïn ruöång raå.

Saáu chiïëc trûåc thùng bùæt àêìu nöí maáy trúã laåi. Àêìu tiïn àöång cú gêìm gûâ laâm cho maáy bay nhû ruâng mònh nhêët loaåt. Sau àoá chuáng múái gêìm lúán hún, lúán hún nûäa. Nhûäng caái chong choáng göî ïëp naäy giúâ ruä cuåp xuöëng, nay laåi dûãng lïn, tûâ tûâ quay. Chong choáng quay nhanh dêìn, nhanh dêìn röìi sau cuâng chó thêëy vun vuát, loang loaáng vaâ phaát ra tiïëng uâ uâ, laåch baåch.

ANH ÀÛÁC 204

Luác maáy bay sùæp cêët caánh, tïn thiïëu taá ra túái. Hùæn bùæt tay hai tïn Myä àûáng dûúái ruöång, noái chuyïån vúái chuáng. Trong cêu chuyïån, àöi khi hùæn cau maây. Mùåt hai tïn Myä thò cûá khinh khónh. Thùçng trung uáy Myä vûâa noái bùçng caái gioång nhû ngheåt muäi vûâa huát thuöëc, huát hïët àiïëu naây laåi möìi àiïëu khaác. Vïì sau möåt tïn Myä trïn maáy bay thoâ tay ra cûãa söí ngoùæc vaâ la:

- Quick, quick!

Hai tïn Myä quay lûng chaåy vïì phña maáy bay. Tïn thiïëu taá chaåy theo àïën bïn chiïëc maáy bay "caán gaáo" maâ hai tïn Myä vûâa leo lïn. Tïn Trung uáy Myä thoâ àêìu ra, vêîy tay chaâo hùæn. Hùæn àûáng khûång, maái toác chaãi öëp xûãng lïn, cûáng coâng trûúác cún gioá cuöån cuãa caánh quaåt trûåc thùng. Sau cuâng hùæn giú caã hai caánh tay ra, noái lúán:

- You please, if you please

Tïn trung uáy nhïëch miïång cûúâi, gêåt gêåt àêìu. Hùæn khoaát tay ra yá baão tïn thiïëu taá luâi ra. Tïn thiïëu taá vöåi ài giêåt luâi.

Maáy bay bùæt àêìu nöí maáy maånh hún. Cùåp thûá nhêët böëc thên mònh khoãi mùåt àêët. Chuáng bay lïn tûâng cùåp möåt.

Tïn thiïëu taá giúâ nhû àûáng giûäa trêån döng khö. Àöìng raå dûúái chên hùæn chêëp chúái nhû muöën bûát göëc bay lïn hïët caã. Luác nhûäng buåi raå êëy àûáng yïn laåi nhû cuä thò laå thay, coá nhûäng buåi khöng cêët lïn àûúåc nûäa. Maâu raå múái trûúác vaâng tûúi, nay chúåt xaám ngoeát.

Khöng phaãi chó coá chöî trûåc thùng haå, cuäng khöng phaãi nhûäng buåi raå naây cuäng bõ sûác gioá thö baåo cuãa nhûäng caái chong choáng trûåc thùng kia xö beåp. Àêy laâ do nhûäng muâi maáu höi thöëi tûâ caác voäng nhïíu xuöëng ban naäy, cöång thïm aánh nùæng hùæc cuãa ngaây taân, nïn mêëy buåi raå àoá múái sinh thöëi lêy, ruã nheåp xuöëng, tïn thiïëu taá theo caái löëi moân raå ruä àoá maâ ài vö vûúân. Trong luác saáu chiïëc trûåc thùng möåt lêìn nûäa êìm aä chúã nhûäng tïn lñnh hêëp höëi saâ ngang vûúân cêy Hoân Àêët, bay ra biïín.

Tïn trung uáy ngöìi loá àêìu ra cûãa söí maáy bay. Sau lùçn kñnh rêm maâu xaám nhúåt, hùæn nhòn thêëy soáng biïín chaåy trûúân vaâo búâ, röìi soáng êëy suãi traâo, giaåt trúã laåi. Hùæn coân nhòn thêëy baäi caát dúån lïn lùn tùn, dêëu vïët cuãa nûúác triïìu cuâng ngaây thaáng. Vaâ kia, nhûäng coåc noâ nhö

HOÂN ÀÊËT 205

khoãi mùåt biïín khöng ngúát bõ soáng vöî vaä. Möåt caái nhaâ traåi cêët trïn nhûäng cöåt to phúi àêìy lûúái, chung quanh böìng bïình vaâi chiïëc ghe vaâ xuöìng.

Traåi noâ vúái haâng raâo caách khoaãng êëy gúåi tïn trung uáy nhúá túái nhûäng caái thaáp àeân vaâ nhûäng phuâ tiïu trïn möåt cûãa biïín naâo àoá maâ hùæn àaä coá dõp ài qua. Àêëy laâ ranh giúái cuöëi cuâng àaä àùåt caái hoân xanh thùèm rêët àöîi xa laå kia úã laåi sau lûng hùæn.

Nhûäng chiïëc trûåc thùng bay vúái töëc àöå mau hún. Giûäa têìng khöng, bêëy giúâ chúåt hiïån ra mêëy cuåm mêy khoái àen trôu nûúác vaâ biïín bïn dûúái hònh nhû àaä bùæt àêìu söi suåc. Soáng biïín trong nhaáy mùæt chuyïín tûâ maâu xanh mïnh möng trúã thaânh maâu chó xaám xõt.

Tïn thiïëu uáy ruåt àêìu vaâo, haå têëm cûãa kñnh dêìy xuöëng lêím bêím:

- Trúâi xêëu röìi!

- Coá leä sùæp mûa. Tïn thûúång sô ngöìi bïn noái

Tïn thûúång sô noái xong àûáng bêåt dêåy khoãi ghïë da, gheá mùæt doâm xuöëng mùåt biïín chao soáng, miïång thò thaâo, run run:

- Thûa trung uáy, chuáng ta ra tay ài thöi!

- Coân gêìn búâ lùæm.

Tïn trug uáy àaáp vaâ àûa tay lïn xem àöìng höì. Hùæn baão:

- Nùm phuát nûäa.

Caánh tay àeo àöìng höì cuãa tïn trung uáy àùåt lïn têëm kñnh cûãa söí, rúâ rúâ. Mêëy ngoán tay muáp mñp moåc àêìy nhûäng súåi löng vaâng xoùn cuãa hùæn lûúát trïn mùåt kñnh, ngoå ngoaåy, böìn chöìn.

Tûâ khi böëc lïn khoãi mùåt àêët, thên maáy bay rung chuyïín khöng ngúát. Nhûäng ngûúâi lñnh bõ thûúng nùång, nùçm trïn saân maáy bay caâng thïm vêåt vaä. Tiïëng rïìn rô cuãa hoå bõ àöång cú êìm êìm lêët aái ài khöng coân nghe thêëy nûäa.

Thên maáy bay rung chuyïín bùæt maáu tûâ caác vïët thûúng hoå chaãy öåc ra. Trûúâng húåp chêën thûúng naây múái gúám ghï hún caã moåi trûúâng húåp chêën thûúng khaác. Noá khöng va xöëc maånh, noá chó àaánh àöång tûâ

ANH ÀÛÁC 206

tûâ, vúái nhõp àöå àïìu àïìu maâ khöng dûát. Noá laâ sûác maáy, vò vêåy noá lêu bïìn möåt caách àöåc aác. Maáu cuãa tûâng ngûúâi lñnh bõ xöëc cho chaãy ra, luác àêìu coân ri ró, vïì sau cûá tuön öìng öåc. Saân maáy bay laâm bùçng chêët nhûåa àoã raám mùåt saån bêy giúâ ûúát suäng maáu. Vaâ maáu àoá tòm chöî chaãy. Qua caác àûúâng húã núi bêåc thang, maáu nhïíu gioåt, hoâa vaâo cún mûa àaä bùæt àêìu giùng kñn bêìu trúâi, bay xiïn xuöëng mùåt biïíng trùæng mõt nhû sûúng nhû khoái.

Tïn trung uáy Myä àûáng dêåy boã chên bûúác ngang mònh boån lñnh bõ thûúng nùçm núi saân. Hùæn reä ngoùåt vaâo buöìng àùåt maáy vö tuyïën àiïån thoaåi. Laát sau hùæn trúã ra, bûúác vuåt qua mònh caác tïn lñnh. Hùæn baão tïn thûúång sô:

- Bùæt àêìu ài!

Tïn thûúång sô cúãi aáo, roán goát giaây bûúác túái saát vaách maáy bay. Hùæn ruân chun nùæm chùåt lêëy möåt voâng sùæt coi giöëng nhû caái "vö-lùng" xe coá quêën àêìy dêy caáp, thoâi ra núi vaách. Tïn thûúång sô àûa mùæt liïëc nhòn boån lñnh nùçm dûúái saân nhûåa lêìn nûäa, röìi nghiïën rùng xoay maånh caái voâng sùæt. Dêy caáp tuöìn tuöåt thaáo ra. Lúáp saân böîng nhiïn truåt hùèn xuöëng, tröëng hoaát möåt löî vuöng vûát àöå hai thûúác caånh. Baãy taám tïn lñnh bõ thûúng vuåt chuöíi ngûúâi theo khoaãng saân nhûåa vûâa ha ra àoá, bay hùæt ài. Coân vaâi tïn khöng nùçm àuáng trïn khoaãng saân, lêåp tûác bõ tïn trung uáy Myä co giaây àaåp hêët xuöëng. Coá tïn chó kõp kïu "trúâi úi!" röìi loåt thoãm xuöëng ngay. Tïn sau röët, loåt caã ngûúâi xuöëng röìi. Nhûng hai tay vúái kõp, cöë baám rõt lêëy thaânh saân. Thùçng trung uáy co giaây àõnh hêët àöi tay êën ra. Nhûng khöng biïët nghô sao, hùæn laåi khom lûng cuái nhòn baân tay ngûúâi lñnh àang cöë vñu lêëy meáp saân. Àöi baân tay cuãa ngûúâi lñnh loáng coáng, caác àöët tay ngoán tay raä rúâi buöng dêìn, buöng dêìn tûâng phên saân nhûåa. Cuöëi cuâng khöng cûúäng nöíi sûác gioá bïn dûúái, mêëy ngoán tay àoá buöng hùèn.

Àaám lñnh dêîu bõ thûúng nùång mêëy, luác rúát xuöëng biïín hoå cuäng chúåt tónh laåi. Vò nûúác biïín chiïìu mûa êm êëm àaä lay dêåy sûác söëng cuöëi cuâng trong ngoát nùm mûúái caái cú thïí àúán àau. Chñnh laân nûúác biïín àaä giuáp hoå hiïíu ra nhûäng caái phuát giêy khöën àöën nhêët cuãa àúâi hoå. Khi biïët rùçng àêy laâ caái chïët thêåt sûå, nhûäng con ngûúâi àoá búi löåi giêîy giuåa möåt caách tuyïåt voång trong soáng. Maáu hoâa vaâo nûúác biïín. Vaâ nûúác biïín mùåt laåi xaát vaâo caác vïët thûúng trïn ngûúâi hoå. Khöng mêëy chöëc hoå àïìu àuöëi sûác. Nhûäng lúáp soáng maâu chò lêìn lûúåt nhêån hoå chòm xuöëng.

HOÂN ÀÊËT 207

Nhûäng ngûúâi cöë vuâng vêîy nhêët röët cuöåc cuäng bõ soáng àaánh guåc. Têët thaãy böën mûúi saáu ngûúâi lñnh bõ thûúng àïìu chóm nghóm xuöëng mùåt biïín chiïìu höm àang gêìm gaâo, xaám xõt mûa giöng.

6.

Haå sô Cú nhêëc ly rûúåu uöëng möåt húi. Ba ngûúâi lñnh baão an traåc tuöíi anh ta cuäng nhêëc ly lïn uöëng.

Hoå àùåt mêëy caái ly khöng xuöëng vaán, thoâ tay roán lêëy möîi ngûúâi möåt thúá khö mûåc xeá àïí trïn àôa.

Mûa rúi trïn maái quaán thñ Ba uá möîi luác möåt nùång haåt. Tûâ naäy giúâ thñm Ba àûáng ngoaâi cûãa nhòn trúâi. Thêëy trúâi àöí mûa to, thò thñm mûâng lùæm. Ngay tûâ luác mêy khoái àen bay nhanh vaâ gioá trúã ngoån laânh laånh, thñm àaä baão buång: "ÚÂ, mûa ài öng, laâm ún mûa giuâm möåt trêån lúán cho anh em töi trong hang nhúâ coi!"

Sau khi nûúáng xong mûåc cho mêëy ngûúâi lñnh "caãm tònh", thñm Ba ra àûáng luön taåi cûãa. Àùåt hai baân tay xoâe hïët ngoán núi caånh sûúân, thñm ngoáng nhòn cuåm mêy àen kõt. Chûa bao giúâ thñm tröng àúåi trúâi mûa nhû bûäa nay. Khi mûa rùæc höåt xuöëng maái nhaâ, thñm laåi mong tiïëng rúi cuãa noá haäy nùång hún.

- Öng trúâi laâm coi àûúåc quaá mêëy cêåu úi!

Thñm bûúác vö nhaâ vaâ noái vúái böën ngûúâi lñnh nhû vêåy.

Haå sô Cú baão:

- Chùèng biïët mêëy öíng úã troãng coá hûáng àûúåc nûúác maâ uöëng hay khöng?

- Àûúåc chûá

Thñm Ba uá noái nho nhoã

- Vêåy, thò mêëy öíng hïët khaát röìi!

- Phaãi, khöng khaát àêu. Hïî coá mûa laâ nûúác chaãy loåt vö keä hang, thiïëu chi!

Haå sô Cú noái:

ANH ÀÛÁC 208

- Moåi khi ra gêìn giïng ñt khi coá mûa lúán lùæm!

Thñm Ba uá cûúâi tuãm tóm, noái gioång nûãa giúän nûãa thêåt:

- Thò moåi nùm coá nhû vêìy àêu..... Töi gêîm öng trúâi öíng uãng höå cho Viïåt cöång àoá a mêëy cêåu!

Möåt anh lñnh ngöìi úã trong goác ngoá chêìm bêìm nhûäng gioåt mûa trïn maái nhaâ tñ taách rúi xuöëng caái raänh ngoaâi cûãa bêëy giúâ àaä coá nûúác cuöån chaãy vaâ nöíi nhiïìu chiïëc bong boáng nhoã xñu. Ngûúâi lñnh êëy noái:

- Coân töi, hïî ngoá trúâi mûa laâ töi rêìu thuái ruöåt. Höìi giûäa caái nùm töi bõ bùæt lñnh thò maái nhaâ töi àaä rïåu quaá cúä. Lúåp laá "cêìn àöëp" thò gioãi gò möåt nùm cuäng phaãi lúåp laåi. Àùçng naây chõu àûång gêìn hai nùm, chõu sao thêëu? Rêìu nhûát laâ àïm mûa, vúå la con khoác, vaác chiïëu chaåy túái goác naâo cuäng àïìu bõ döåt. ÚÃ trong nhaâ khöng khaác chi ngoaâi sên. Nïn öng trúâi öíng àöí mûa laâ öíng haåi töi. Giúâ töi ngöìi àêy chúá vúå con úã nhaâ khöng biïët chûâng bõ ûúát raáo troåi röìi cuäng nïn...

Ngûúâi lñnh dûâng laåi. Hai ngoán tay anh ta se seä thúá khö, noái tiïëp:

- ÚÃ chöî töi laá lúåp nhaâ mùæc lùæm. Höìi thúâi bònh laái laá úã miïåt Thuã chúã lïn coân dïî. Bêy giúâ giùåc giaä, khi lïn khi khöng, maâ bêy giúâ laái laá coá chúã lïn cuäng phaãi baán cho nhaâ vûåa, chuã nhaâ vûåa laâ mêëy laäo höåi àöìng xaä mua cuãa laái vúái giaá hai ngaân möåt thiïn, baán ra hia ngaân taám, ba ngaân sêëp lïn. Vúå con töi àaâo tiïìn àêu ra maâ mua?.... Keåt lùæm, úã xûá töi keåt laá lùæm!

- Xin löîi vêåy chúá xûá cêåu úã àêu

Thñm Ba uá hoãi

- ÚÃ Chùæc Caâ Àao, trong khu truâ mêåt!

Thñm Ba uá liïëc nhòn ngûúâi lñnh:

- Chùæc Caâ Àao thò töi biïët.... Nhûng.... nhûng maâ....

Thñm noái túái àoá, liïìn haå thêëp gioång vûâa àuã àïí ngûúâi lñnh nghe:

- Cêåu.... cêåu tñnh ài maâ laåi ài vïì khu truâ mêåt nûäa sao?

- Khöng, khöng, khu truâ mêåt àoá bïí röìi.... Bïí höìi thaáng chñn!

HOÂN ÀÊËT 209

Thñm Ba múái vúä leä:

- aå, aå.... ra vêåy...

Trong luác bïn ngoaâi mûa têìm taä, thñm Ba khi bûúác xuöëng àêët, khi ngöìi lïn vaán, àong rûúåu roát rûúåu. Hïët khö thò thñm chïë rûúåu àoá ra àôa, nûúáng khö bùçng ngoån lûãa rûúåu chúân vúân, tim tñm. Hïët dêëm thò thñm súát dêëm. Moåi viïåc àoá thñm lo chu têët, goån gaâng. Mêëy ngûúâi lñnh àïìu khoan khoaái, song cuäng coá veã húi coám roám. Hoå xuyát xoa miïång, hoå xoùæn àöi baân tay vaâo nhau hoùåc rúâ rêîm àûa lûúát tay túái lui trïn àuâi. Xem ra hoå coá veã sung sûúáng lùæm, chûâng nhû trong cuöåc úâi laâm lñnh mûúán khöí nhuåc cuãa hoå thò caái buöíi chiïìu mûa laånh àûúåc ngöìi nhêm nhi naây khöng phaãi laâ dïî kiïëm. Maâ cuäng khöng phaãi ngûúâi chuã quaán naâo cuäng àöëi xûã tûã tïë nhû thñm Ba àêy. Nïn trong sûå khoan khoaái coám roám kia cuãa hoå coân coá sûå caãm àöång. Gêìn möåt tuêìn lïî úã àêy, hoå àaä túái quaán thñm Ba nùm baãy lûúåt. Àêìu tiïn laâ haå sô Cú, vïì sau haå sô Cú ruã rï dùæt thïm hoå. Höm kia haå sô Cú àaä ngoã yá vúái thñm Ba laâ hoå muöën boã tröën, nhúâ thñm möëi mang giuáp àúä hoå loåt qua Vaâm Rùng, thò thïë naâo hoå cuäng kiïëm caách vïì àûúåc nhaâ úã Mùåc Cêìn Dûng, Ba Dêìu, Vônh Hanh, vaâ Chùæc Caâ Àao. Nïn bûäa chiïìu nay hoå laåi túái quaán.

Mêëy ngûúâi lñnh tiïëp tuåc uöëng rûúåu. Thñm Ba uá cûá àûa tay rúâ rúâ meáp caái àôa àûång khö maäi möåt luác röìi noái:

- Töi thêëy mêëy cêåu ài cûåc khöí, boã vúå boã con thò töi cuäng bûát rûát, nïn töi coá hûáa giuáp mêëy cêåu. Hûáa laâ hûáa vêåy, chúá thiïåt ra cuäng ùn thua úã mêëy cêåu thöi.... Khöng biïët mêëy cêåu àaä quyïët yá chûa, töi cuäng ngaåi.

Haå sô cú vöåi baão:

- Thñm àûâng ngaåi, tuåi töi nhûát quyïët röìi maâ. Xin thñm giuáp cho àûúåc súám chûâng naâo töët chûâng êëy. Höìi naäy thñm khöng thêëy trûåc thùng noá túái chúã tuåi bõ thûúng bay khùèm dûâ àoá sao. Nïëu maâ thñm thiïåt loâng muöën tuåi töi thoaát caãnh àoá thò thñm phaãi giuáp tuåi töi múái àûúåc.

- Àaânh laâ töi giuáp.... nhûng mêëy cêåu phaãi dûát khoaát khöng do dûå...

- Dûát khoaát chúá, böå thñm khöng tin tuåi töi sao?

ANH ÀÛÁC 210

Ngûúâi lñnh quï úã Chùæc Caâ Àao noái

- Thñm Ba uá beân cûúâi. Laát sau thñm buöng rúâi hai ngoán tay ra khoãi meáp àôa, nghiïng ngûúâi sang haå sô Cú noái gheá vaâo tai anh ta:

- Thöi àûúåc, ngaây mai trúâi suåp töëi, cêåu Chñn dùæt anh em laåi ngaä ba àêy, töi àúåi....

- Daâ!

- Nhúá nghe, mêëy cêåu phaãi y heån. Nïëu trêåt vuöåt thò khöng coá dõp naâo nûäa àêu, töi àaä...

- Àûúåc röìi, àûúåc röìi!

Haå sô Cú gêåt àêìu liïn tiïëp hai ba caái

Thñm Ba laåi ró tai anh ta:

- Cêåu dùån kyä anh em laâ phaãi giûä kñn. Thöi tin úã cêåu...

- Khöng sao, thñm àûâng lo!

Haå sô Cú uöëng thïm möåt ly nûäa röìi bûúác xuöëng ài ra cûãa. Thêëy cún mûa àaä ngún ngúát, anh noái:

- Thöi, uöëng hïët chöî rûúåu àoá röìi vïì anh em!

Ba ngûúâi lñnh uöëng caån ly rûúåu. Hoå bûúác ra àûáng núi cûãa, loáng ngoáng röìi keã trûúác ngûúâi sau chaåy vuåt ra àûúâng. Sûåc nhúá lúâi chõ Hai Theáp múái cùn dùån, thñm Ba coân nñu aáo haå sô Cú dùån thïm:

- Vïì vuå suáng öëng, coá thïm cêy naâo nûäa thò caâng hay, nhûng khoá quaá thò thöi nghe, khöng nïn lêën cêën lêu, dïî löå. Cûá vaác böën cêåu böën cêy cho chùæc.... Nhúá suåp töëi ra ngaä ba, töi àúåi mêëy cêåu úã àoá.... Baâ con coá gom goáp àûúåc ñt tiïìn cho mêëy cêåu laâm löå phñ, àûâng lo....

Haå sô Cú nghe vêåy thò cuái thêëp àêìu, mùæt hêëp haáy. Anh ta kheä noái:

- Thöi töi vïì nghen thñm!

Anh bûúác thoùæt ra cûãa, bêëm muäi giaây lïn mùåt àûúâng àêët trún nhêîy, chïånh choaång chaåy theo ba ngûúâi lñnh phña trûúác. Chöëc sau,

HOÂN ÀÊËT 211

anh àaä àuöíi kõp hoå. Trong cún mûa dõu búát, anh vûâa nhanh chên bûúác vaâo laâo phaâo noái cho ba ngûúâi lñnh biïët nhûäng àiïìu maâ thñm Ba uá vûâa noái vúái anh.

Cún mûa ngúát, nay laåi àöí aâo xuöëng, lúán hún. Böën ngûúâi lñnh chaåy laåi, tay giúá lïn, chúái vúái.

Mûa möîi luác möåt to. Thoaáng thêëy boáng cêy me lúâ múâ hiïån ra sau maân mûa giùng, haå sô Cú chó tay noái:

- ÚÃ àoá coá nhaâ cuãa öng giaâ muâ. Rêën túái àoá àuåt

Hoå chaåy riïët túái cêy me. Böën ngûúâi dûâng àûáng dûúái göëc me, ruä ruä quêìn aáo möåt luác röìi chaåy vö nhaâ öng Tû Àúân.

Öng giaâ àang ngöìi nûát vaânh caái röí xuác, nghe tiïëng giaây löåp böåp thò biïët ngay laâ lñnh. Öng coân phên biïåt àûúåc àêu laâ tiïëng giaây böë nûäa, nïn biïët chùæc laâ lñnh baão an. Àûáa chaáu gaái khoaãng mûúâi hai mûúâi ba tuöíi úã trong bïëp chaåy ra, àûáng quïåt quïåt tay vaâo öëng quêìn hoãi:

- Mêëy öng kiïëm gò?

- Khöng, gheá àuåt mûa chuát maâ em!

Möåt anh lñnh àaáp vaâ day sang noái vúái öng Tû:

- Baác laâm ún cho tuåi töi àuåt nhúâ nghe baác!

Öng Tû vêîn buöåc caái vaânh röí:

- Mêëy öng cûá àuåt!

Àûáa gaái nhoã liïëc mùæt ngoá hoå röìi chaåy vaâo bïëp. Böën ngûúâi lñnh ngöìi chöìm höím dûúái àêët, khoanh tay rïë, ngoá coi öng Tû nûát vaânh röí. Möåt anh têëm tùæc:

- Baác àûúng caái röí xuác naây kheáo quaá!

- Tui àûúng vuång chúá khöng àùång kheáo àêu!

Öng Tû thoaái thaác. Anh lñnh húi cuåt hûáng, xeän leän. Nhûng anh ta laåi cöë hoãi thïm:

ANH ÀÛÁC 212

- Nhû baác àûúng möåt ngaây àûúåc mêëy caái?

- Coá nan sùén thò hai caái!

Öng Tû àaáp goån loãn. Hoãi cêu naâo öng traã lúâi cêu àoá chúá khöng traã lúâi hún.

- Baác àûúng röí nhû vêåy kiïëm ùn àuã khöng?

Öng Tû tûâ tûâ ngûúác cùåp mùæt töëi àuåc:

- Khöng àuã thò cuäng phaãi àuã chúá öng. Têåt nguyïìn: nhû tui thò laâm bûäa naâo àong gaåo bûäa nêëy. Àêu thïí bùèng thiïn haå àûúåc....

- Tuåi töi ài àêy khöng chó àuã ùn gaåo nhû baác thöi, chúá sung sûúáng khó gò?

Öng giaâ nghe noái chúåt buöng loãng coång mêy trïn tay:

- Mêëy öng noái tui nghe khöng loåt. Thên giaâ taân têåt nhû tui bò sao àûúåc vúái mêëy öng kia chúá. Mêëy öng coân àuã tay chên, cêìm suáng rong ruöíi, thaáng thaáng laänh lûúng, röìi thûúâng khi coân kiïëm àûúåc con gaâ con queá, maâ mêëy öng noái khöng sung sûúáng. Töi nghe khöng loåt...

- Noái baác khöng tin, chúá tuåi töi cûåc lùæm...

- Tui biïët mêëy cêåu cûåc, cûåc maâ ài túái àêu cuäng coá thõt trêu, thõt gaâ ùn...

Haå sô Cú buöìn rêìu chùæc lûúäi:

- Baác úi, baác àûâng nhiïëc tuåi töi chi töåi nghiïåp. Tuåi töi khöng phaãi nhû mêëy thùçng bùæn trêu bùæt gaâ cuãa baâ con àêu!

Öng Tû moâ kiïëm coång mêy, tiïëp tuåc xoã buöåc vaânh röí:

- Tui àêu daám nhiïëc mêëy öng. Maâ tui cuäng àêu biïët laâ öng lñnh naâo bùæt gaâ, öng lñnh naâo khöng bùæt gaâ.... Tui chó biïët lñnh mêëy öng cöët tûã laâ hay bùæn trêu, bùæt gaâ. Múái höm qua àêy bùæt con gaâ maái àeã cuãa tui coân nùçm trïn öí, chaáu tui chaåy theo giaânh hïët sûác maâ giaânh khöng laåi.

HOÂN ÀÊËT 213

- Tuåi noá khaác, tuåi töi khaác baác aå. Tuåi töi trûúác cuäng laâ dên ruöång, chïët àoái thò chïët chúá khöng giûåt àöì cuãa cö baác àêu!

- Mêëy öng noái vêåy thò tui biïët vêåy chúá tui àêu biïët hún àûúåc!...

- Tuåi töi noái thiïåt maâ!

- Thöi thò tui cuäng cho laâ mêëy öng noái thiïåt. Kïí nhû bêy giúâ mêëy öng coân tûã tïë, nhûng tui e ài hoaâi kiïíu naây thïë naâo mêëy öng cuäng laâm êíu. Ài lñnh "quöëc gia" maâ khöng giûåt àöì, tui khöng tin!

Böën ngûúâi lñnh ngoá nhau, khöng biïët noái nùng sao vúái öng Tû nûäa!

Mûa bïn ngoaâi vêîn têìm taä. Trúâi töëi mõt. Öng giaâ böîng dõu gioång vaâ àöíi caách xûng hö.

- Mûa lúán quaá, trúâi töëi chûa mêëy cêåu?

- Töëi röìi!

Öng Tû reáo chaáu:

- Tñm úi, àöët àeân ài con!

Con beá úã trong bïëp àang thöíi lûãa phuâ phuâ. Höìi sau noá roán reán bûng thïëp àeân múä caá ài ra, àùåt lïn choäng tre. Röìi noá doån àôa cheán. Nghe àûáa chaáu quú àuäa röåt reåt, öng Tû buöng caái röí hoãi böën ngûúâi lñnh:

- Mêëy cêåu ùn cúm chûa?

- Daå röìi!

- Tûúãng chûa thò úã ùn cúm. Tui kïu noá nêëu!

- Daå, caãm ún baác, tuåi töi ùn röìi!

Öng Tû Àúân àûáng dêåy, khom lûng, tûå àêëm vaâo lûng mònh thuâm thuåp. Öng quú baân tay túái trûúác súâ thaânh choäng, ngöìi lïn. Con Tñm àûa cho öng noá àöi àuäa vaâ cheán cúm múái búái.

Öng cêìm àuäa, xúái xúái cúm trong cheán. Böîng öng giuåi àêìu àuäa xuöëng cheán, im ài möåt chöëc röìi hoãi:

ANH ÀÛÁC 214

- Vêåy trûúác khi ài àêy mêëy cêåu laâ dên ruöång?

- Daå phaãi

Haå sô Cú àaáp

- Sao khöng úã nhaâ mêìn ruöång, ài àêy chi?

Öng Tû hoãi xong, chêåm raäi vaâ cúm. Con Tñm gùæp chöî coá naåc trong tö canh chua boã vaâo cheán cho öng. Tö canh naây àùåt phña bïn öng Tû. Hònh nhû àûáa chaáu gaái nêëu tö canh riïng cho öng noá ùn. Thêëy noá chó nhoã nheã ùn vúái caá khö. Giûäa luác hai öng chaáu ùn cúm, möåt anh lñnh thêëy cêy àúân àöåc huyïìn treo núi vaách thò bûúác túái coi. Anh ta khïìu súåi àöìng bêåt lïn tiïëng kïu thaánh thoát, thöët noái:

- Cêy àúân naây maâ tiïëng töët quaá!

Öng Tû vêîn lùång thinh vaâ cúm. Nhûng àöi con mùæt töëi àuåc cuãa öng chúåt hûúáng vïì phña súåi dêy àúân coân ngên rung chûa dûát. Öng baão, gioång nghiïm trang:

- Cêåu naâo àúân àûúåc thò lêëy xuöëng àúân chúi, àûâng khïìu phaá!

Anh lñnh àûúåc dõp búå cêy àúân xuöëng, ra ngöìi ngoaâi bêåc cûãa lêíy tùng tùng. Anh ta cuäng quaâo àûúåc mêëy cêu voång cöí. Tiïëng àúân nhêëp nhem cuãa ngûúâi lñnh nghe cûá lêíng cêíng, luác daâi ra thêåm thûúåt, luác laåi hêîng ài nhû ngûúâi bõ nêëc.

Öng Tû ùn cúm xong, mûa vêîn khöng ngúát. Öng bûúác xuöëng moâ kiïëm möåt coång tre, ngöìi xöím göëi trïn manh àïåm, xóa rùng. Hai höë mùæt öng ngoá ra ngoaâi trúâi mûa chúá khöng maâng túái tiïëng àúân cuãa ngûúâi lñnh.

Anh lñnh quaâo hoaâi coá mêëy cêu yá chûâng cuäng ngûúång. Anh noái ûúám

- Nghe noái baác àúân hay lùæm. Baác àúân nghe chúi!

Öng Tû nhû sûåc tónh, ngûúác mùæt hoãi:

- Caái gò? Tui àúân eá aâ?

- Phaãi, baác àúân ài, baác àúân ài!

HOÂN ÀÊËT 215

Haå sô Cú cuäng khêín khoaãn

Öng giaâ nñn thinh höìi lêu, múái noái:

- Ngoán àúân cuãa tui khöng tûúi àêu...

- Khöng, tuåi töi biïët baác àúân hay lùæm, baác àúân cho con em àêy noá ca caái baãn gò maâ "àïì cúâ àïì cúâ" àoá ài! Trúâi coân mûa dûä quaá, tuåi töi chûãa vïì àûúåc àêu!

Öng giaâ vêîn khûúác tûâ:

- Thiïåt.... khöng noái giêëu gò mêëy cêåu, àúâi tui ngheâo cûåc khöng thöi, nïn chûä àúân cuãa tui khöng àùång tûúi. Ngûúâi ta chï chûä àúân tui nghe noá ai oaán lùæm!...

Mùåc duâ öng Tû tûâ chöëi, haå sô Cú vêîn búå cêy àúân trïn tay ngûúâi lñnh noå, trao laåi cho öng.

Öng Tû súå cêy àúân rúát, beân ruát göëi chên xuöëng, öm cêy àúân vaâo loâng. Öng àûa tay run run rúâ lûúát trïn thên àúân höìi lêu, cheáp miïång noái:

- Töëi höm noå cuäng coá mêëy cêåu lñnh túái biïíu töi àúân cho mêëy cêåu nghe, thêëy hoå ùn noái tûã tïë nhû mêëy cêåu, maâ laåi cûá naâi nó hoaâi, tui múái àúân.... Vïì sau hoå túái nghe chêåt nhaâ, boã caã canh gaác têìn phoâng sao àoá nïn öng àaåi uáy ài kiïëm chûãi búái om soâm. Öng àuöíi mêëy cêåu lñnh vïì, quaát thaáo tui: "Öng giaâ, töi cêëm öng khöng àûúåc tuå têåp quyïën ruä lñnh túái àúân ca nûäa nghe!" Tui thûa: "Bêím öng, tui àêu coá tuå têåp quyïën ruä mêëy cêåu. Tûâ àêìu tui àaä noái vúái mêëy cêåu laâ tui khöng àúân, nhûng mêëy cêåu cûá möåt mûåc khùng khùng bùæt tui àúân cho mêëy cêåu nghe, buöåc loâng tui múái àúân...." Öng àaåi uáy hùm tui: "Tûâ raây trúã ài öng àûâng àúân nûäa, khöng thò töi àêåp naát cêy àúân cuãa öng àa!" Tui múái thûa: "Daå tûâ raây mêëy cêåu maâ coá ruã tui cuäng khöng àúân nûäa!"

Öng Tû kïí vaâ baân tay gaây guöåc cuãa öng khöng ngúát rúâ rêîm vuöët ve thên àúân. Coi tuöìng nhû cêy àúân nay coân nùçm trong loâng öng laâ möåt sûå may mùæn lùæm vêåy.

- Bêy giúâ baác cûá viïåc àúân ài, khoãi súå. Öng àaåi uáy "nghoeão" höìi höm kia röìi.

ANH ÀÛÁC 216

- Tui coá nghe. Tui nghe àöìn öíng bõ bùæn chïët trûúác miïång hang... phaãi khöng?

- Phaãi, chïët trûúác miïång hang!

- Vêåy caái öng múái lïn thay öíng thò sao. Nhùæm coá àoâi àêåp bïí àúân tui nûäa khöng?

Gioång hoãi cuãa öng giaâ bêëy giúâ chúåt nhû coá naáu tiïëng cûúâi. Mêëy ngûúâi lñnh noái:

- Khöng àêu, thùçng cha trung uáy múái lïn thay naây noá khöng chuá yá àêu!

- Vêåy thò àûúåc, àïí tui àúân mêëy cêåu nghe!

Öng Tû noái röìi liïìn vùån truåc àúân keân keåt. Öng ruát cêy gùm tre úã cuöëi thên àúân, cêët tiïëng goåi chaáu:

- Tñm úi, rûãa cheán röìi chûa con?

- Chuát xñu nûäa ngoaåi úi!

- ÚÂ, rûãa röìi ra àêy ngoaåi biïíu

Öng giaâ quùæp cêy gùm àúân trong nùm ngoán tay, ngöìi àúåi. Böën ngûúâi lñnh ngöìi nhñch túái.

Laát sau con Tñm nhong nhong ài ra. Öng Tû nghe tiïëng bûúác chên noá, liïìn giú tay:

- Ngöìi xuöëng àêy con. Ngoaåi àúân, con ca baãn Nam ai cho mêëy cêåu naây nghe

Àûáa chaáu gaái nghe öng noá baão thïë thò mùåt löå veã khöng vui. Noá vúái tay keáo caái àuöi toác nhoã xñu nhû caái àuöi meâo ra trûúác ngûåc, noái nguãng ngoùèng:

- Con höíng ca àêu!

Öng Tû cûúâi, baão mêëy ngûúâi lñnh:

- Mêëy cêåu thêëy khöng. Noá coân giêån vuå con gaâ maái àeã àoá!

HOÂN ÀÊËT 217

Röìi öng nhoã nheå noái vúái chaáu:

- Ca ài con. Mêëy cêåu lñnh àêy tûã tïë chúá khöng phaãi nhû tuåi höm qua àêu. Mêëy cêåu.... cuäng ngheâo nhû mònh.

Con Tñm chùèng noái chùèng rùçng, noá vúái caái khùn soåc vùæt trïn vai öng noá lau àöi baân tay nhoã ûúát nûúác. Lau röìi, noá vùæt khùn lïn vai öng noá nhû cuä. Dûúái aánh àeân múä caá chêåp chúân, noá múã to mùæt nhòn chùçm chùçm xuöëng àïåm. Thónh thoaãng noá laåi liïëc nhòn mêëy ngûúâi lñnh. aánh mùæt cuãa con Tñm húi dõu búát veã hùçn hoåc. Khuön mùåt cuãa noá coi saáng suãa, nhûng da mùåt bõ röî huï lêëm têëm (chùæc laâ dêëu vïët cuãa möåt trêån àêåu muâa khuãng khiïëp naâo àoá àïí laåi).

Öng giaâ biïët chùæc chaáu mònh thïë naâo cuäng seä haát, nïn möåt tay cêìm truåc àúân, möåt tay cêìm gùm öng bùæt àêìu daåo vö. Khi nhûäng ngoán tay khö gêìy cuãa öng xeo nheå cêy gùm, tûác khùæc súåi dêy àöìng chúåt nhû ruâng mònh nûác núã. Khuác daåo vö chûa chi nghe àaä rûng rûng, thï thiïët. Con Tñm nhû bõ tiïëng àúân cuãa öng noá thu huát. Àöi mùæt con beá tûâ tûâ ngûúác lïn, long lanh saáng rûåc. Noá nhòn ra àïm mûa rúi, vaâ baân tay beá nhoã cuãa noá böîng bñu chùåt lêëy vaåt aáo möëc cúâi cuãa ngûúâi öng. Chûä àúân cuöëi cuãa khuác nhaåc daåo chúåt ngùæt ngang. Baân tay cêìm truåc cuãa öng Tû co quùæp laåi, giêåt bùæn lïn. Coân bïn tay cêìm gùm cuãa öng thò cêët quaá khoãi súåi dêy àúân luác êëy àang ngên cao vúâi vúåi.

Khöng khñ gian nhaâ böîng nhû lùæng xuöëng. Con Tñm liïìn cêët tiïëng ca:

- Khi vêng ú.... chiïëu chó ra àïì cúâ...

Cêy gùm trong tay öng Tû cuäng liïìn lêíy àúân rêët nhanh. Chûä àúân cuãa öng dòu àûa tiïëng ca cuãa àûáa chaáu bay theo:

Tûâ chaâng ài ú.... thiïëp bùåt tin àúåi chúâ

Nhû höìng nhaån cao phi

Söng Húán ú..bú vú..

Naäo nuâng tiïëng ngêín ngú

Maá phêën ú... duyïn phai lúåt

ANH ÀÛÁC 218

Höìng nhan luöëng àúåi chúâ

Trûúáng lyá àaânh àïí dñnh buåi trêìn nhú...

Tiïëng ca cuãa con Tñm nghe non núát quaá, maâ tiïëng àúân cuãa öng Tû laâ tiïëng àúân giaâ dùån cuãa caã möåt àúâi ngûúâi saáu mûúi nùm tuãi cûåc àau thûúng döìn neán. Sûå khaác biïåt àoá taåo nïn möåt möëi tûúng phaãn laå luâng:

...Kòa cúâ ai tiïëng tröëng gioáng xa xa

Ai hay laâ chiïëu chó triïåu chöìng ta

Chöën giang biïn chaâng coá hay chùng laâ

..

Gioång ca cuãa con Tñm chêëp chúái

Tûâ chaâng ra chöën cung àao..

Thiïëp tröng tin chaâng nhû caá tröng sao..

Súåi dêy àúân bêy giúâ khöng leã loi nûäa. Dûúâng nhû khöng phaãi chó coá möîi mònh noá trïn thên àúân nûäa maâ laâ coá rêët nhiïìu súåi. Àêy thêåt khöng thïí noái laâ ngoán àúân tûúi hay khöng tûúi, ai oaán hay khöng ai oaán. Àêy laâ tiïëng àúân chaånh loâng chaånh daå, buöåc ngûúâi xa vúå phaãi nhúá vúå, ai xa con seä nhúá con. Àêy laâ súåi tú àöìng reáo goåi tònh thûúng nhúá laâng quï, nhúá söng nûúác bïën búâ, nhúá möì maã töí tiïn. Böën ngûúâi lñnh àïìu cuái àêìu, toác phuã xoäa göëi.

Trong luác tiïëng àúân vêîn cûá khoùæc khoaãi vùèng lïn nhûäng tiïëng àúân ly biïåt, böìn chöìn. Ngoaâii mûa vêîn khöng ngûâng rúi. aánh àeân múä caá luâ muâ röåi nhûäng haåt mûa ngoaâi cûãa àang bay xiïn, loang loaáng.

HOÂN ÀÊËT 219

VI

1.

- Coá nûúác röìi, coá nûúác röìi!

Caái tiïëng kïu "coá nûúác" truyïìn ài khùæp hang. Caã anh Thêím vaâ thùçng Beá àang nùçm cuäng nhoãm dêåy, ngoáng vïì phña caác aánh nïën. Laát sau laåi coá tiïëng anh em goåi baáo cho nhau laâ nûúác àaä chaãy thaânh gioåt. úã hang trong, Nùm Nhúá cêìm nïën àûáng soi cho Quyïn ngöìi nêng caái caâ om kï vaâo gioåt nûúác tûâ trïn keä àaá nhïíu xuöëng. Gioåt nûúác mûa àuâng àuåc rúi tûâ tûâ, chaåm àaáy caâ om nghe tñ taách. Nûúác möîi luác möîi chaãy nhanh. Khi àaáy caâ om bêåt lïn tiïëng kïu trong toong toong thò nûúác àaä chaãy thaânh doâng, vaâ nûúác trúã nïn trong hún. úã vaách àaá bïn caånh, nhûäng àûúâng keã nhoã hún cuäng giaân giuåa, ûúát loaáng mùåt àaá.

Khöng bao lêu caái caâ om trïn tay Quyïn àaä nùång trôu. Cö gheá mùæt nhòn, thêëy nûúác trong caâ om àaä àûúåc gêìn nûãa. Cö thúã phaâo:

- Thöi khoãe röìi, khöng súå khaát nûäa!

Nùm Nhúá haå thêëp ngoån nïën baão:

- Àùåt caâ om xuöëng ài, húi àêu maâ bûng

Quyïn nghe theo, tûâ tûâ àùåt caái caâ om xuöëng àêët. Nûúác mûa chaãy thaânh doâng daâi vaâ lúán hún. Quyïn vêîn ngöìi beåp nhòn doâng nûúác, mùæt long lanh. Cö noái:

- Bûäa nay mònh àoaåt hai caái thùæng lúåi maâ khöng töën möì höi. Möåt laâ tuåi noá baây troâ un hang. Hai laâ öng trúâi öíng mûa.... chùæc úã ngoaâi mûa lúán lùæm!

- ÚÂ, mûa lúán nïn nûúác noá múái chaãy nhiïìu nhû vêåy!

- Öng trúâi öíng uãng höå mònh quaá. Giúâ thò khoãi lo röìi. Coá gaåo, coá nûúác, mònh cûá úã trong hang naây hoaâi coi noá laâm gò mònh cho biïët1

ANH ÀÛÁC 220

- Anh Taám noái súå noá àaánh chêët nöí

- Àaánh bùçng chêët nöí cuäng khöng súå. Bêët quaá mònh thuåt vö trong möåt chuát, nöí röìi mònh laåi ra. Thò cuäng cúä möåt ngaân traái MK3 höm noå laâ cuâng!

Caái caâ om àaä lêëp xêëp muöën àêìy, nûúác vùng tung toáe, Nùm Nhúá cùåm nïën lïn àaá, ruát têëm vaãi nhûåa keåp trong naách ra. Hai cö cêìm böën cheáo vaãi nhûåa maâ hûáng.

Laát sau, têëm vaãi nhûåa àaä nùång trôu möåt boåc nûúác àêìy, Quyïn tuám laåi. Cö baão Nùm Nhúá:

- Maây ài lêëy hïët nöìi ú laåi àêy

Nùm Nhúá chaåy ài. Chöëc sau, cö trúã laåi noái rùçng anh em àaä lêëy nöìi xoong àem hûáng nûúác hïët röìi, giúâ khöng coân thûá gò àïí chûáa nûúác nûäa.

Quyïn ngöìi nhöím, ngoá doâng nûúác chaãy xöëi, lêëy laâm tiïëc. Böîng cö bûúác túái vaâ quyâ xuöëng choãi hai tay, ngûãa miïång àoán lêëy doâng nûúác. Quyïn uöëng ûâng ûåc. Uöëng thoãa thñch röìi, cö quïåt miïång, naánh ra, baão Nhúá:

- Uöëng ài, uöëng cho àúä khaát ài!

Nùm Nhúá cuäng quyâ xuöëng nhû Quyïn, ngûãa mùåt, àïí nûúác chaãy vaâo miïång.

Quyïn baão:

- Àïí tao chaåy ài kïu mêëy aãnh àem àöì laåi àêy hûáng!

Quyïn chaåy ài. Nùm Nhúá uöëng xong, duåm chên ngöìi giûäa doâng nûúác tùæm luön. Nûúác giöåi traân lïn toác, lïn mùåt muäi cö. Nûúác daán chùåt quêìn aáo vaâo voác ngûúâi húi àêîy cuãa cö.

Quyïn trúã laåi thêëy thïë hoãi:

- Tùæm àoá haã Nhúá. Tao cuäng tùæm nûäa.... Mêëy aãnh hûáng àêìy hïët caác thûá àoá röìi!

HOÂN ÀÊËT 221

Nùm Nhúá àûáng dêåy àïí doâng nûúác chaãy xuöëng àêìu lûúåt nûäa röìi bûúác sang bïn.

Quyïn ngöìi xuöëng.

Cö vaãnh tay ruát caái keåp toác, ngêåm núi miïång. Doâng nûúác xöëi xuöëng maái toác àen nhaánh, chaãy ûúát roâng khuön mùåt traái xoan loang loaáng aánh nïën. Röìi tûâ cöí, àïën vai, àïën ngûåc Quyïn àïìu ûúát àêîm. Böå quêìn aáo àen daán saát vaâo ngûúâi Quyïn, cho thêëy voác ngûúâi cö thon thaã, vaâ maãnh hún voác ngûúâi Nùm Nhúá. Cö húi ngaã àêìu vïì phña sau, hai baân tay vuöët vuöët tûâng loån toác.

Khi Quyïn kyâ coå chên thò doâng nûúác yïëu dêìn. Nùm Nhúá noái:

- Muöën taånh mûa röìi. Thöi ài thay àöì ài!

Noái xong Nùm Nhúá quay ài. Quyïn cöë ngûúác mùæt hûáng nhûäng gioåt nûúác cuöëi cuâng, röìi múái àûáng dêåy cêìm cêy nïën roán reán ài vïì phiïën àaá cuãa cö. Àûáng duåm chên bïn dûúái, cö nhòn thêëy Ngaån àang nùçm loân tay cho con Thuáy göëi àêìu nguã. Quyïn kheä goåi:

- Anh Ngaån úi, lêëy giuâm böå àöì tú cho em!

- Tùæm röìi haã. Coá laånh khöng?

- Maát lùæm!

Ngaån moâ soaån lêëy böå quêìn aáo tú àen vaâ caái khùn àûa xuöëng cho Quyïn

- Thay àöì leå leå ài. Coi chûâng bõ caãm bêy giúâ!

Quyïn lùång leä àûáng thay quêìn aáo. Cö vùæt böå àöì ûúác cho raáo nûúác, traãi lïn úã goác phiïën àaá.

Lïn ngöìi duöîi chên saát bïn Ngaån, Quyïn lùång leä cêìm khùn lau toác. Ngaån liïëc nhòn cö, röìi anh ruát tay khoãi àêìu con Thuáy, ngöìi dêåy. Anh giùçng nheå chiïëc lûúåc Quyïn àang nùæm trong tay, kheä àúä vai Quyïn, chaãi gúä toác cho Quyïn. Cö gaái ngöìi im khöng àöång àêåy. Hûúáng mùæt cö ngoá möng vaâo àïm töëi, àùm àùm. Nïëu nhû ngaây thûúâng chùæc miïång cö àaä chuám chñm. Nhûng bêy giúâ thò möi cö khöng heá möåt nuå cûúâi. Ngaån chaãi toác cho Quyïn nhû chaãi toác cho àûáa em gaái. Anh cuäng

ANH ÀÛÁC 222

lùång leä. Hònh nhû tûâ höm chõ Sûá mêët, Ngaån gêìn cêån chùm soác Quyïn nhiïìu hún. Anh muöën an uãi ngûúâi yïu bùçng moåi cûã chó tròu mïën maâ anh coá thïí laâm àûúåc. Caái chïët cuãa chõ Sûá khiïën anh thêëy phaãi tòm caách laâm dõu búát nöîi àau buöìn cuãa Quyïn...

Bêy giúâ anh laåi lêìn chaãi toác cho cö. Anh chaãi laân toác ûúát maâ êëm, laân toác ûúát àêåm muâi hûúng yïu vaâ hoãi:

- Cêåy keåp cuãa em àêu?

Quyïn ngoan ngoaän àûa cêy keåp cho anh

Anh vûâa keåp toác cho Quyïn xong, böîng Quyïn quay laåi duái àêìu vaâo loâng anh khoác rûng rûác. Hai vai Quyïn run lïn, Ngaån àïí yïn cho Quyïn khoác. Möåt laát sau anh múái hoãi:

- Thöi, àûâng khoác nûäa em, àûâng khoác nûäa Quyïn aâ. Anh àaä noái laâ..

Quyïn vêîn tûác tûúãi:

- Em thûúng... thûúng cho chõ Ba, chó àúåi... àúåi anh Ba hoaâi. Bêy giúâ.... laâm sao chó gùåp.... gùåp laåi anh Ba cho àûúåc.... Höìi saáng em coi laåi têëm giêëy soát trong tuái aáo chõ Ba.... hoáa ra laâ.... laâ caái thú cuãa anh Ba múái gûãi cho chó. Coân coá möåt caái thú chó múái viïët coá mêëy chûä "Anh thûúng yïu cuãa Sûá vaâ con. Em vûâa nhêån àûúåc thû anh..."

- Em coân cêët caái thú àoá haã?

Ngaån thêîn thúâ hoãi vaâ liïìn nghô túái anh San úã ngoaâi Bùæc. Ngûúâi anh baån rïí àoá maâ biïët àûúåc sûå thïí naây thò anh ta laâm sao àûáng ngöìi cho yïn àûúåc. Caãnh àêët nûúác phên phöëi àùåt bao nhiïu ngûúâi vúå treã úã laåi trong voâng nûúác söi lûãa boãng. Khöng biïët bao nhiïu tuöíi xuên àaä qua ài trong àúåi chúâ vaâ tranh àêëu. Thúâi gian thûã thaách hoå tûâng nùm möåt. Hai nùm àêìu tiïn thò dïî. Nhûng bùæt àêìu nùm thûá ba trúã ài, möëi thûã thaách trúã nïn gay gùæt. Ngaån àaä tröng thêëy trûúác mùæt vö söë ngûúâi phuå nûä vûúåt qua nhûäng thûã thaách àoá. Tuy nöîi gian khöí vaâ nùm thaáng ñt nhiïìu coá laâm cho hoå giaâ ài, nhûng tröng hoå bònh tônh vaâ rùæn roãi. Anh cuäng àaä gùåp möåt vaâi chõ thiïëu kiïn têm vaâ cuäng coá chõ àaä sa sêíy nhûng chõ Sûá thuöåc loaåi trïn. Chõ àaä ài túái nùm thûá baãy, cuäng laâ nùm cuöëi cuâng cuãa cuöåc àúâi chõ.

HOÂN ÀÊËT 223

Ngaån baão Quyïn:

- Chõ Ba hy sinh thiïåt laâ duäng caãm

- Nhûng töåi nghiïåp cho chó..

- Anh biïët.... Ai cuäng buöìn. Em buöìn nhiïìu hún laâ phaãi. Nhû bêy giúâ em coá thïí khoác vúái anh, nhûng saáng ngaây...

- Saáng ngaây em khöng khoác

- Vêåy thò àûúåc. Giûäa luác tuåi noá coá thïí nhaãy vö giïët mònh thò phaãi gaåt nûúác mùæt sùén saâng àêm laåi noá.

- Em chó súå con Thuáy noá biïët

- Thïë naâo röìi noá cuäng biïët, nhûng noá biïët sau trêån naây thò töët hún!

Quyïn nñn thinh, cùæn cùæn bêu aáo cuãa Ngaån. Möåt laát khöng biïët nghô sao, Quyïn noái:

- Anh hay nhiïëc em lùæm

- Anh àêu coá nhiïëc em höìi naâo!

- Coá!

Ngaån nhúá laåi mêëy cêu anh vûâa noái, thò bêåt cûúâi:

- Em laâ uát, quen àûúåc maá cûng nïn anh múái noái vêåy maâ em cuäng cho laâ noái nùång!

- Thöi thò anh noái nheá

Ngaån cûúâi. Anh baão:

- Thöi em nguã ài. Ngaây mai tuåi noá chûa coá ruát àêu. Mai nûäa laâ chùén möåt tuêìn lïî röìi!

- Möåt tuêìn lïî maâ sao em thêëy lêu quaá.

- Vò mònh tröng tuåi noá ruát nïn thêëy lêu. Hïî caái gò mònh àúåi hoaâi thò noá lêu túái

ANH ÀÛÁC 224

- Khöng phaãi. Taåi em nghô coá baãy ngaây maâ sao xaãy ra nhiïìu chuyïån quaá!

Ngaån gêåt guâ:

- Phaãi, xaãy ra rêët nhiïìu chuyïån!

Anh ngûng laåi möåt chöëc röìi tiïëp:

- Baãy ngaây maâ àaä vêåy. Múái biïët trong baãy nùm taåi miïìn Nam coá bao nhiïu laâ sûå viïåc. Hy sinh, cùm thuâ, anh duäng, caái gò cuäng coá àuã..

- Mêëy àïm nay em khöng sao chúåp mùæt àûúåc..

- Em nguã ài. Anh phaãi ra hang àêy. Coá leä mûa taånh röìi!

Quyïn lùæng tai. Cö khöng coân nghe nhûäng gioåt nûúác trong keä hang chaãy roác raách nûäa. Ngoån nïën cùæm trïn phiïën àaá leo leát, sùæp tùt. Trûúác khi ra ngoaâi, Ngaån cuái höm Quyïn, giûäa luác aánh nïën saáng lïn lêìn cuöëi cuâng vaâ phuåt tùæt.

Ngaån ài röìi, Quyïn nùçm möåt luác thò thùçng uát àïën. Noá àûáng dûúái hoãi voång lïn:

- Chõ uát nguã thûác?

- Thûác, em àoá haã uát?

- Daå..

Quyïn nhöím dêåy, vúái tay keáo thùçng uát lïn. Tay thùçng uát maát laånh. Quyïn rúâ thêëy quêìn aáo êm êím vaâ àêìu noá coân ûúát rûúåt.

- Böå em tùæm haã uát?

- Daå..

Thùçng uát thò thaâo:

- Chõ uát úi, chõ coá hay gò hön? Mêëy chuá ngoaâi xoám chùåt tiïu thùçng Xùm röìi.

Quyïn chûng hûãng:

HOÂN ÀÊËT 225

- Sao em biïët?

- Chõ Caâ Myå múái àem gaåo vö miïång hang, chõ khöng hay aâ?

- Caâ Myå haã, Caâ Myå àêu?

- Chõ Caâ Myå vïì röìi. Höìi trûa mûa dûä àoá. Chõ Caâ Myå noái mêëy chuá diïåt thùçng Xùm vúái möåt thùçng nûäa. Maá chõ Myå boã tröën röìi.... maâ sao chõ Myå khoác dûä quaá haâ. Chõ bõ tuåi lñnh noá laâm caái gò àoá...

- Em ngoá thêëy chõ Caâ Myå aâ?

- Em thêëy chúá. Höìi naäy em úã ngoaâi.... Trúâi àûúng mûa êìm êìm thò nghe kïu: "Mêëy anh úi, tui laâ Caâ Myå àêy!" Em vúái mêëy chuá chaåy ra. Chõ Caâ Myå chuyïín àöì ùn vö, noái caái vuå àoá röìi khoác thuát thñt. Luác chó chaåy ài, öng trúâi öíng nhaáng lïn, sao em ngoá thêëy quêìn aáo cuãa chó raách te teát hïët trún heâ!

Thùçng uát lêåp bêåp, vûâa noái vûâa thúã. Noá quaã quyïët baão rùçng noá noái thiïåt. Vaâ noá nùæm tay Quyïn

- Khöng tin chõ uát ài vúái em ra hoãi mêëy chuá coi!

Quyïn nhoaâi chên xuöëng phiïën àaá ài theo thùçng uát. Ra gêìn túái miïång hang, Quyïn àuång phaãi anh Hai Theáp. Cö hoãi:

- Caâ Myå noá múái túái àêy haã anh Hai?

- ÚÂ noá múái àem cúm vúái thuöëc huát vö. Thiïåt laâ khöng ngúâ anh em àaä thanh toaán àûúåc thùçng Xùm, khaá quaá!

- Nghe thùçng uát noái em khöng tin. Vêåy noá chïët thiïåt röìi aâ?

- Chïët röìi, baâ Caâ Xúåi thò boã tröën mêët biïåt!

Thùçng uát noái leo:

- Súå baã tröën úã ngoaâi nhaâ noâ cuãa tui quaá!

- Sao maây biïët?

- Chöî àoá ïm lùæm!

Anh Hai Theáp khöng chuá yá nghe thùçng uát nûäa. Anh baão Quyïn:

ANH ÀÛÁC 226

- Tao thûúng con Myå quaá. Con nhoã töët thiïåt. Ban naäy thêëy kiïíu noá khoác tao nghi lùæm, hoãi gùån maäi noá chó baão:

- "Chaáu khöng noái àêu. Chûâng naâo mêëy chuá ra khoãi hang chaáu múái noái...".Vêåy röìi noá chaåy vuåt ài. Laå quaá, quêìn aáo cuãa noá roä raâng laâ bõ xeá raách.

Quyïn thöët lïn:

- Trúâi úi..

Cö àuát ngoán tay vaâo miïång cùæn cùæn, vaâ nñn bùåt. Trong àïm töëi cö thêëy Caâ Myå hiïån ra vúái khuön mùåt nêu raám hay ngûúác lïn vaâ khoáe mùæt cuãa Caâ Myå xûa nay vöën àaä ûún ûúát thò giúâ laåi caâng ûúát hún. Àöi mùæt cuãa cö gaái hiïån ra trûúác Quyïn tröng sao vêîn thiïåt thaâ, vêîn ngêy thú möåt caách àaáng thûúng. Quyïn nhúá nhûäng khi Caâ Myå cûúâi khi nùæc neã bïn suöëi, nhúá Caâ Myå gaánh nöìi ài Tri Tön möì höi rêëp dñnh nhûäng moán toác loùn xoùn trïn traán. Quyïn nhúá Caâ Myå ngöìi àan caâ roân, miïång haát baâi "Hoaâng tûã cheám chùçn". Thaáng nùæng, chiïìu naâo ra suöëi Caâ Myå cuäng àùåt caâ om lïn coã, chuám àöi baân tay dõu nhóu muáa àiïåu cuãa riïng cö nghô ra. Thoaáng chöëc, Quyïn nhúá àïën moåi neát moåi veã cuãa Caâ Myå. Caã caái cûã chó khi Caâ Myå öm cö maâ hön thiïåt laâ kïu, thiïåt laâ nhiïåt thaânh.

Nghe thùçng Xùm chïët, Quyïn khöng maãy may thûúng xoát. Chúá thoaáng nghe àúâi Caâ Myå hònh nhû bõ boån giùåc phaá hoaåi Quyïn àau quaá, thûúng cho Caâ Myå quaá. Song Quyïn vêîn khöng tin.

Quyïn noái vúái anh Hai Theáp:

- Àêu chùæc laâ Caâ Myå àaä bõ tuåi noá laâm êíu. Anh Hai aâ, chûa chùæc àêu.

Mùåc duâ noái vêåy, sao Quyïn caãm thêëy chûâng nhû viïåc àaä gêìn vúái sûå thêåt lùæm. Linh tñnh cuãa cö nhû quaã quyïët vúái àiïìu êëy.

2.

Mûa ngúát vaâo luác nûãa àïm. Qua höm sau bêìu trúâi Hoân Àêët trúã laåi trong treão. Caác vûúân laá trïn Hoân àûúåc trêån mûa àïm tùæm göåi cho mûúát mûúåt.

HOÂN ÀÊËT 227

Àõch khöng múã thïm möåt cuöåc têën cöng naâo múái. Ngöìi trong caái chuöìng trêu boã tröëng duâng laâm chöî àoáng quên, haå sô Cú vaâ ba ngûúâi lñnh cuâng tiïíu àöåi höìi höåp àúåi tûâng tiïëng àöìng höì cuãa ngaây höm êëy tröi qua. Hoå hy voång moåi sûå àûúåc ïm aái, àïí trúâi suåp töëi laâ hoå túái núi heån gùåp thñm Ba. Khöng may cho hoå, luác xïë, haå sô Cú bõ tïn trung uáy goåi túái:

- Anh vïì dêîn tiïíu àöåi cuãa anh lïn àaåi àöåi!

Haå sô Cú thiïëu àiïìu muöën run lïn. Anh nñn thúã, nghe tïn trung uáy noái tiïëp:

- Töëi nay ngûúâi ta haát boáng cho Viïåt cöång vúái dên chuáng coi.... Mêëy anh em lïn khiïng vaác, laâm giaân rúá gò àoá!

- Daâ..

Haå sô Cú thúã phaâo nheå nhoäm. Anh ta hoãi:

- Daå ài bêy giúâ?

- ÚÂ, ài liïìn bêy giúâ!

Haå sô Cú nghô buång: "Nguy quaá, kiïíu naây laâm sao gùåp thñm Ba uá cho àûúåc!"

Vïì túái chuöìng trêu, anh kïu lñnh trong tiïíu àöåi sûãa soaån ài vaâ anh goåi riïng möåt trong söë nhûäng ngûúâi lñnh seä tröën vúái mònh, ró tai baão:

- Chaåy laåi quaán cho thñm Ba biïët mònh bõ keåt. Hoãi thñm coi hûúãn trï trïî túái löëi baãy taám giúâ àûúåc khöng. Röìi chaåy cho töi hay.

Haå sô Cú dùæt tiïíu àöåi lñnh ài lïn àaåi àöåi

Tïn chó huy àaåi àöåi baão an thêëy haå sô Cú dùæt tïn lñnh túái thò noái:

- Ài laâm chöî haát boáng àoá haã?

- Daâ

- Theo töi!

ANH ÀÛÁC 228

Hùæn dùæt haå sô Cú cuâng tiïíu àöåi lñnh ài vö vûúân maäng cêìu. úã àoá möåt àaám ngûúâi göìm nhiïìu phuå nûä vaâ vaâi öng giaâ àang ngöìi löím nhöím, coá mêëy tïn baão an àûáng coi chûâng.

Trong söë àoá coá chuá Tû Rêu ba thùçng uát. Chuá bõ bùæt khi àem caá vö xoám baán. Chuá àang caãu nhaãu:

- Mêëy öng bùæt töi ài mêìn bêët tûã nhû vêìy boã noâ úã nhaâ khöng ai thùm. Töi thò coá biïët laâm caái vuå naây àêu kia chúá!

- Khöng biïët thò ngûúâi ta chó cho biïët. Boã möåt bûäa thùm noâ maâ cùçn nhùçn hoaâi. Mêëy ngûúâi ham laâm giaâu vûâa vûâa chûá. Tuåi töi ài àaánh Viïåt cöång cho mêëy ngûúâi hûúãng chúá ai hûúãng.

- Töi khöng hûúãng caái khoaãn àoá!

Chuá Tû thaãn nhiïn àaáp. Tïn àaåi àöåi phoá nöíi cuåc, bûúác túái ngoá mùåt chuá. Hùæn ngoá meá bïn naây röìi laåi ngoá meá bïn kia.

- Ï, tïn gò maây?

- Töi tïn Tû

- Tao hoãi maây tïn gò?

- Töi noái töi tïn Tû!

Tïn àaåi àöåi phoá vung tay àêëm maånh vaâo mùåt chuá Tû. Nhûng chuá àaä leå laâng gaåt phùæt tay noá ra. Àaám àúân baâ thêëy thïë vuåt chaåy nhaâo túái:

- Trúâi úi, sao àaánh ngûúâi ta. Öng hoãi tïn thò ngûúâi ta noái tïn, chúá sao öng laåi àaánh?

Möåt öng giaâ baão tïn thiïëu uáy:

- Öng aâ, öng trêåt röìi. Chuá ta tïn Tû thiïåt maâ, baâ con töi vêîn kïu chuá laâ chuá Tû Rêu

Tïn àaåi àöåi phoá quay ngoùæt ài:

- À.meå, töi khöng biïët Tû Rêu Rai gò hïët. A-lï, ài laâm!

Àaám àaân baâ leáo xeáo:

HOÂN ÀÊËT 229

- Khöng tuåi töi khöng ài neâ. Ai gioãi laâm gò thò laâm thûã coi!

Khöng muöën khöng khñ trúã nïn gùng, nïn chuá Tû ön töìn noái:

- Thöi mònh ài mêëy thñm!

Noái thïë xong, böîng chuá bûúác vuåt lïn ngang mùåt tïn thiïëu uáy, noái vûâa àuã cho hùæn nghe:

- Cêåu laâ ngûúâi Viïåt nïn töi chó gaåt tay cêåu ra. Chúá Myä maâ noá àaánh töi kiïíu àoá, töi vùån hoång noá röìi a cêåu!

Tïn thiïëu uáy ngoá sûäng ngûâng àaân öng rêu ria xöìm xoaâm vai u thõt bùæp. Hùæn ài rûúán túái, nùång nïì, vaâ hoaân toaân cêm lùång

Àaám phuå nûä nghe lúâi chuá Tû Rêu, leäo àeäo ài theo. Tïn thiïëu uáy êëy sai lñnh khiïën moåi ngûúâi vaác tre, vaác cûa, dao rûåa ài vïì phña hang. Boån lñnh àöëc thuác baâ con dûång lïn möåt caái khung tre trûúác miïång hang.

Giûäa luác kïìm giûä cho baâ con àaâo löî, cùæm cöåt, haå sô Cú khöng ngúát doâm vïì phña miïång hang. Anh ta baão buång: "Coân coá mêëy tiïëng àöìng höì nûäa thò mònh thoaát khoãi chöî naây röìi, phaãi thuã kyä múái àûúåc". Anh lñnh ài laåi quaán thñm Ba uá àaä vïì cho haå sô Cú hay rùçng bêët luêån thïë naâo thñm Ba cuäng àúåi hoå taåi ngaä Sô Lyâ àïí dùæt hoå ài, nïëu hoå vïì súám seä ài súám, vïì muöån seä ài muöån, khöng thïí dúâi ngaây khaác àûúåc.

Maäi túái choaång vaång caái khung àïí mùæc maân aãnh múái dûång xong, sau bao lûúåt duâng dùçng cheâo keáo.

Haå sô Cú dùæt tiïíu àöåi trúã vïì túái chuöìng trêu thò trúâi suåp töëi. Anh ta vaâ böën ngûúâi lñnh noå bûng caâ men cúm ùn qua loa vaâi höåt röìi vaác suáng loãn ài...

Túái ngaä ba Sô Lyâ, hoå khöng thêëy ai caã. Ngûúâi noå thò thaâo hoãi ngûúâi kia.

- Cha, sao khöng thêëy thñm Ba àêu hïët?

- Maây nghe thñm dùån kyä khöng?

- Haå sô cú hoãi

ANH ÀÛÁC 230

Ngay luác àoá, coá tiïëng bïn vïå àûúâng voång ra:

- Anh em àoá haã?

Àuáng laâ tiïëng thñm Ba. Maâ vêîn chûa thêëy thñm àêu. Laát sau múái nghe tiïëng söåt soaån trong buåi cêy vïå àûúâng:

- Töi àêy neâ

Caái boáng to beáo cuãa thñm úã trong buåi bûúác ra, thò thaâo hoãi:

- Anh em túái àuã hïët chûa?

- Àuã

- Àûa suáng àaån hïët àêy cho töi!

Böën ngûúâi lñnh cúãi suáng àaån, run run cêìm giao cho thñm Ba. Thñm lanh leå toám xaách möåt tay hai cêy suáng luãi vö buåi. Chöëc sau, thñm chui ra trao cho möîi ngûúâi möåt öëp mo cau coân böëc húi noáng êëm:

- Àêy laâ phêìn cúm cuãa mêëy cêåu. Coá thõt gaâ úã troãng!

Böën ngûúâi lñnh coám roám àúä lêëy mo cau, thñm Ba bùæt àêìu ài vûúåt lïn, xêëp xaãi. Khoãi ngaä ba vaâi ba trùm thûúác, thñm reä xuöëng ruöång. Böën ngûúâi ài theo thñm nhû chaåy. Möåt àöîi sau, túái giûäa àöìng, hoå böîng nghe tiïëng loa voång öìm öìm trong xoám. Thñm Ba hoãi:

- Caái chi vêåy?

- Tuåi noá luâa baâ con ài coi haát boáng maâ!

Thñm Ba yïn têm ài túái. Söng Vaâm Rùng hiïån ra nhû möåt keä truäng, àang chaãy àöí ra biïín. Nûúác söng möîi luác möåt raáo kiïåt, thónh thoaãng reáo lïn, nhû tiïëng ngûúâi kïu khaãn gioång giûäa böën bïì àêët tröëng àöìng khöì.

Thñm Ba uá xùm xùm ài túái búâ söng. Thñm vöî tay böåp böåp úã phña búâ bïn kia söng chuöîi dêåy mêëy caái boáng phuå nûä vùæt veão buái toác:

- Chõ Ba àoá haã?

- ÚÂ.

HOÂN ÀÊËT 231

- Cho anh em qua ài. Cûá löåi qua, caån xúåt thöi!

Thñm Ba uá noái vúái böën ngûúâi lñnh:

- Thöi bêy giúâ mêëy cêåu ài nghe. Phêån sûå töi túái àêy xin hïët!

Thñm moác tuái lêëy caái gò àûa haå sô Cú:

- Àêy, baâ con cho chung mêëy cêåu ba trùm?

Haå sô Cú ruåt tay laåi. Thñm Ba uá nheát vö tay haå sô Cú vaâ baão:

- Mêëy cêåu cêìm maâ xaâi àûúâng. Cuãa baâ con cho, mêëy cêåu cûá lêëy, khöng can chi!

Haå sô Cú buöåc loâng cêìm tiïìn. Anh ta cûá àûáng ngêy, miïång luáng buáng cêu gò khöng roä. Böën ngûúâi lñnh tûâ biïåt thñm Ba röìi cúãi giêìy, lêìn lûúåt löåi xuöëng baäi buân.

Ngûúâi phuå nûä búâ bïn kia noái troã xuöëng böën ngûúâi lñnh àang löåi öìn öåt:

- Mêëy cêåu bêån quêìn xaâ loãn thöi, coân àöì cúãi ra eám xuöëng sònh ài! Qua àêy seä coá quêìn aáo cho mêëy cêåu thay!

Böën ngûúâi nghe lúâi cúãi quêìn aáo giûäa loâng söng caån. Hoå vo cuöån nhûäng böå binh phuåc baão an vuåt xuöëng baäi buân röìi lêëy chên àaåp nhêån xuöëng thêåt sêu.

Trong boáng töëi lúâ múâ, thñm Ba uá coân nhòn thêëy boáng nhûäng ngûúâi lñnh vûâa ruä boã binh phuåc àang löåi lïn baäi söng bïn kia. Bêy giúâ thñm Ba uá múái thiïåt tin laâ böín phêån mònh àaä hoaân têët. Caái gò khiïën thñm hên hoan thêåt sûå.

Thñm tûå nhuã: "Àûúåc böën ngûúâi cuäng àúä böën ngûúâi!"

Àïën luác anh em lïn búâ bïn kia. Thñm múái quaây lûng trúã vïì.

Vaâo túái ròa xoám, thñm Ba nghe tiïëng ngûúâi dêåy lïn raâo raâo nhû ong vúä töí. Vaâ tiïëng lñnh la oá vang rên, thñm àûáng laåi möåt chuát múái ài vö. Vûâa múái loá ra ngaä ba, thñm liïìn bõ möåt tïn lñnh chöåp tay thñm löi ài. Thùçng lñnh la oang oang:

ANH ÀÛÁC 232

- Bùæt àûúåc thïm con meå naây àêëy!

Thñm Ba uá höët hoaãng, tñnh xö tïn lñnh maâ chaåy. Nhûng möåt thùçng ài trúâ túái chúåt lêìu bêìu:

- À.meå, dên xûá naây ngu quaá, túái coi haát boáng maâ cuäng phaãi rûúåt nhû rûúåt gaâ!

Nghe vêåy, thñm Ba vúä leä, nïn khöng chaåy. Thñm duåc dùåc tuöåt tay thùçng lñnh:

- Boã töi ra, àïí töi ài, laâm gò maâ dûä vêåy!

Thùçng lñnh buöng tay thñm. Noá noái:

- Muöën baâ nöåi ài hay khöng àêu coá ùn nhùçm gò túái töi. Luâa mêëy baâ ài, töi cuäng chúá coá àûúåc àöìng xu cùæc baåc naâo. Ngùåt thiïëu taá kïu luâa laâ tuåi töi phaãi luâa

- Ài thò ài.... Vêåy chúá haát tuöìng gò àoá haã cêåu, maâ haát úã àêu?

- Baâ nöåi naây naäy giúâ böå lïn chuöìng nguã röìi sao chúá? Ngûúâi ta phaát loa nùm baãy lûúåt maâ khöng nghe. Haát tuöìng Huï Kyâ, haát úã trong hang!

Thñm Ba uá thûâa biïët röìi, nhûng thñm thêëy cêìn phaãi àïën àoá, nïn thñm chõu ài, khöng cûå nûå gò nûäa.

Laát sau, laåi coá möåt àaám baâ con cuäng bõ döìn túái. Hoãi ra thò laâ nhûäng ngûúâi cuöëi cuâng maâ boån giùåc vûâa bùæt àûúåc.

Boån lñnh dùæt moåi ngûúâi túái baäi àêët tröëng trûúác miïång hang thò úã àoá àaä àen ngheåt nhûäng ngûúâi. Loa phoáng thanh cuãa àõch treo trïn caác cêy coåc tre theát oang oang kïu baâ con giûä trêån tûå. Nhûng àaám baâ con ngöìi trïn baäi àêët tröëng vêîn nhöën nhaáo, êìm ô. Tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën àïm nay àoáng vai troâ nöíi bêåt. Tiïëng gaâo cuãa hùæn trong loa khöng löå veã bêët bònh maâ laåi löå veã phêën chêën. Vò röët cuöåc, caái saáng kiïën cuãa hùæn àaä àûúåc àem ra thûåc hiïån. Vò maáy nöí àaä khúãi àöång, têëm vaãi trùæng maân aãnh àaä àûúåc treo, vaâ ñt ra thò cuäng coá túái möåt ngaân ngûúâi bõ dêîn túái ngöìi trïn baäi àêët naây.

HOÂN ÀÊËT 233

Mùåc cho àaám quêìn chuáng bõ bûác baách coi phim àoá coân öìn aâo huyïn naáo, tïn thiïëu uáy vêîn cûá bùæt àêìu. Hùæn trõnh troång:

- Kñnh thûa toaân thïí àöìng baâo. Höm nay töi xin hên haånh giúái thiïåu cuâng quyá àöìng baâo cuöën phim hay nhûát maâ chuáng töi vûâa nhêån àûúåc cuãa trïn. Xin lûu yá cuâng toaân thïí quyá àöìng baâo, àêy laâ cuöën phim chiïën trêån úã Cao Ly. Quên àöåi Huï Kyâ àaánh phaá möåt traái nuái tïn goåi Thûúång Cam Lônh...

Àeân àiïån vuåt tùæt ngêëm. Maáy chiïëu phim quay seâ seâ. Möåt àoaân maáy bay xuêët hiïån, che rúåp maân aãnh.

Röìi böå binh keáo ài rêìm röå. Quên Myä àöåi noán sùæt cùæp suáng chaåy sau nhûäng xe tùng coá gùæn àaåi baác noâng daâi nghïî nghïån.

Nhûäng hònh aãnh àêìu tiïn àoá quaã coá sûác löi keáo cuãa noá. Trïn baäi àêët, tiïëng nhöën nhaáo lùæng xuöëng dêìn.

ÚÃ trong hang, töí gaác miïång hang cuäng nhòn thêëy roä möìn möåt. Anh Hai Theáp noái:

- Tuåi naây àaánh mònh khöng nöíi, giúâ baây troâ chiïëu phim taác àöång àêy. Àïí coi coi...

Ngaån ghòm suáng, daán mùæt theo doäi. Maân aãnh úã húi xa möåt chuát, nhûng anh tröng thêëy roä àaån àaåi baác nöí, nhûäng vêìng khoái, caã nhûäng caái noán sùæt boáng loaáng vaâ caác àöi chên quêën xaâ caåp cuãa quên Triïìu.

- Trung cuöëng chaåy lêîn vaâo trong miïång hang nuái sêu hoùæm. Ngaån nghô: "Chùæc tuåi noá bùæt lñnh Lyá Thûâa Vaän vaâ lñnh Taâu Tûúãng àoáng cho noá quay!.."

Trïn maân aãnh, caác caánh quên Triïìu – Trung lêìn lûúåt bõ tiïëng maáy bay, xe tùng vaâ böå binh Myä döìn vaâo hang. Ngaån vùng tuåc:

- Meå noá noái xuyïn taåc trêån Thûúång Cam Lônh. Caái phim naây caác àöìng chñ Trung Quöëc quay röìi, höìi gêìn hoâa bònh, töi coá coi!

- Phaãi, töi cuäng coá coi.... Troång noái.

Ngaån tiïëp lúâi:

- Ai chaåy lêëy mêëy caái loa mo cau ra àêy cho töi!

ANH ÀÛÁC 234

- Àïí töi ài!

Trïn maân aãnh bùæt àêìu diïîn ra nhûäng cuöåc xung phong aác liïåt. Quên Myä nhiïìu lûúåt traân vaâo hang. Chuáng cuäng bõ àaánh bêåt ra. Röìi caác giïëng nûúác coá cêìn voåt quanh nuái àïìu bõ quên Myä chiïëm. Trong hang, nhûäng chiïën sô Trung – Triïìu raä rûúåi, àoái khaát.... Quên Myä laåi xung phong hïët sûác duäng maänh. Kòa nhûäng chiïën sô Triïìu – Trung ngaä guåc taåi miïång hang, tay chúái vúái buöng nhûäng khêíu tiïíu liïn kiïíu coá nhiïìu löî toãa nhiïåt.

Loa phoáng thanh khöng ngúát rñt röëng, giaãi thñch. Cuöëi cuâng tiïëng loa döìn dêåp, cêu noå xoå cêu kia:

- Boån Trung cöång vaâ Bùæc Cao rêët chi laâ ngoan cöë. Chuáng bõ vêy siïët maâ vêîn khöng chõu àêìu haâng. Quên àöåi Huï Kyâ buöåc loâng phaãi phaá hang. Àêy laâ luác Huï Kyâ àang àem chêët nöí vö!

Ngay luác àoá trïn maân aãnh quaã nhiïn hiïån ra boån lñnh Myä vaác hoâm thuöëc nöí chaåy xöëc vö hang, dûúái laân hoãa lûåc cuãa caác cúä suáng yïím trúå. Cuöëi cuâng toaân böå traái nuái bõ giêåt nöí tung, bùæn ra vö vaân àêët àaá.

Tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën noái möåt traâng kïët luêån:

- Quyá àöìng baâo chùæc àaä thêëy roä, traái nuái lúán nhû vêåy maâ coân naát vuån, huöëng höì laâ caái Hoân naây...

Túái àêy, miïång loa cuãa chuáng böîng day vaâo phña hang. Vêîn laâ caái gioång àang höìi phêën chêën cuãa tïn thiïëu uáy:

- A-lö, a-lö, húäi caác phêìn tûã Viïåt cöång trong hang! Chuáng töi khuyïn caác ngûúâi haäy àêìu haâng. Nïëu khöng quên àöåi cöång hoâa buöåc loâng phaãi àaánh naát caái hang cuãa mêëy ngûúâi y nhû trong phim naây vêåy...

Ngaån lêåp tûác giú caái loa mo cau lïn, theát ra:

- Nghe àêy, àöìng baâo haäy nghe chuáng töi noái àêy! Vûâa röìi tuåi giùåc chiïëu caái phim gò àöìng baâo biïët khöng? Caái phim laáo àoá! Àöìng baâo àûâng tin. Chuyïån naây chuáng töi biïët rêët roä, chñnh böå àöåi chñ nguyïån Trung Quöëc vaâ böå àöåi Triïìu Tiïn àaä vuâi chön giùåc Myä taåi traái nuái àoá!

HOÂN ÀÊËT 235

Ngaån noái túái àêy, àöìng baâo úã ngoaâi hang liïìn vöî tay nhû sêëm.

Anh noái tiïëp theo:

- Baâ con úi, chuáng töi coân möåt ngûúâi chiïën àêëu möåt ngûúâi, coân húi thúã naâo chiïën àêëu húi thúã nêëy. Têët caã chuáng töi àïìu coân söëng, coân àaánh.... Búá mêëy thùçng giùåc theo Myä – Diïåm, tuåi bêy coá gioãi thò vö àêy.... Vö àêy tuåi tao bùæn àöí ruöåt hïët thaãy.... Nhûúáng mùæt maâ coi neâ!

Ngaån liïång caái loa, xoác khêíu töm-xöng, nhùæm vaâo maân aãnh boáp coâ. Suáng nöí, àoaânh àoaânh àoaânh. Maân aãnh bõ luãng ba löî duåm vaâo nhau. Baâ con bïn ngoaâi laåi vöî tay, reo hoâ dûä döåi.

Anh Theáp ngùn:

- Thöi àûâng bùæn nûäa, àïí daânh àaån.

Àïën khi boån giùåc bùæt àêìu xöí trung liïn vaâo hang thò Ngaån vaâ anh em àaä neáp mònh sau caác moãm àaá. Loaåt trung niïn cuãa giùåc vûâa dûát. Ngaån laåi bùæc loa noái ra:

- Húäi caác anh em bònh sô, chuáng töi khuyïn caác anh em àûâng àaánh vö hang nûäa maâ chïët uöíng maång. Töët hún hïët laâ àoâi vïì hoùåc àaâo nguä. Nïëu anh em nghe lúâi tuåi chó huy xöng vö àêy thò chuáng töi phaãi nöí suáng. Maâ khi chuáng töi àaä nöí suáng thò anh em ùæt phaãi chïët.... Noái àïí anh em biïët, úã trong naây bùæn ra khöng trêåt àêu!

Loaåt trung liïn thûá hai bêy giúâ laåi xöí vaâo. yá chûâng tïn xaå thuã vûâa àoáng bùng àaån múái. Nhûng giûäa caái khoaãng noá thay bùng. Ngaån àaä lúåi duång xong röìi

Buöíi chiïëu boáng thïë laâ thêët baåi. Baâ con àöët àuöëc keáo vïì. Tiïëng cûúâi noái röån lïn khùæp khu vûúân. Tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën höín hïín nguyïìn ruãa tïn thiïëu taá:

- Töi àaä noái àûâng lûâa tuåi noá túái coi maâ khöng chõu, ai biïíu tham.... Tyã nhû khöng coá tuåi noá thò Viïåt cöång, coi ïn, thöëi chñ hay khöng thöëi chñ cuäng khöng haåi. Àùçng naây...

.... Trong luác àoá thò tïn thiïëu taá vêîn àang ngöìi nhêåu giûäa ngöi nhaâ nïìn àuác. Nghe tïn lñnh chaåy vïì cho hay, hùæn liïång ly rûúåu vúä "choang", cûúâi kha kha:

ANH ÀÛÁC 236

- À.meå hû hïët röìi sao haã? ÖËi, thùçng thiïëu uáy Sanh non lùæm. Höìi noá àûa yá kiïën àoá, töi nghi röìi. Ngùåt noá cûá àeo theo tó tï ton hoát hoaâi, töi múái buöng xuöi cho noá laâm. Muöën hiïíu tuåi Viïåt cöång hoãi töi àêy neâ!.... Höìi töi laâm quêån úã Xúåo rö, töi troái tuåi noá laåi àêåp àêìu bùçng buáa maâ tuåi noá coân khöng ngaán. Àêåp thùçng trûúác teá xuöëng, thùçng sau vêîn tûå nhiïn nhû thûúâng. Mêëy con nûä caán böå cuäng vêåy, töi caân vö cûá bùæt àûúåc mêëy àûáa àem vïì ghim kim vö àêìu ngoán tay. Múái ghim kim xong chûa kõp lêëy buáa goä thò àaä coá àûáa noái: - "coi àêy!" röìi noá vöî maånh mûúâi ngoán tay vö tûúâng, luát kim. À.meå, Viïåt cöång laâ vêåy àoá! Khöng thêëy con nhoã höm trûúác sao, cheám gêìn lòa cöí röìi maâ vêîn chûãi. Huöëng chi àem tuöìng haát boáng ra duå noá duå meå gò àûúåc maâ duá

Tïn thiïëu taá noái, chûãi thïì, vaâ tiïëp tuåc roát rûúåu. Hùæn roát traân rûúåu trùæng vaâo möåt caái ly múái, dùçn maånh caái chai xuöëng mùåt baân laâm ly rûúåu soáng saánh àöí taåt. Hùæn àûa tay ra daáng nhû àeâ vêåt gò trong khöng khñ xuöëng:

- Th...öi, àïí àoá...

Hùæn quay ngoùæt sang bïn:

- Trung uáy Tûå!

- Daå, coá töi.

Möåt tïn trung uáy traåc böën mûúi tuöíi àang àûáng dûåa tûúâng vöåi vaâng bûúác túái. Tïn thiïëu taá baão:

- Anh cho tröån xi-mùng, gaánh gaåch vö hang, nhû höm noå àaä baân..

- Ngay bêy giúâ aâ, thûa thiïëu taá?

- Ngay bêy giúâ, phaãi laâm cho gêëy. Saáng mai töi chó huy lêëy meå caái miïång hang àoá laâ yïn!

3.

Chuá Tû Rêu noái vúái Caâ Myå:

- Teá ra höìi chiïìu tao bõ tuåi noá bùæt ài laâm cuäng khöng uöíng cöng Myå aâ. Anh em trong hang noái nghe "àaä" quaá!

HOÂN ÀÊËT 237

...Trïn àûúâng ra baäi, Caâ Myå leäo àeäo ài theo sau lûng chuá Tû. Thùçng uát noái vêåy maâ àuáng. Baâ Caâ Xúåi hiïån àang úã ngoaâi nhaâ noá. Bûäa trûúác, baâ con bao boåc baâ úã xoám lûúái. Nhûng tuåi lñnh luâng kiïëm riïët quaá nïn höm qua chuá Tû laãnh àem baâ ra giêëu úã nhaâ noâ. Àúåi luác trïn àûúâng khöng coân ai, Caâ Myå hoãi:

- Maá tui höm raây ra sao chuá Tû?

- Vêîn maånh

- Maá tui coá buöìn hay chïët xóu nûäa khöng chûá?

- Khöng.... coá caái laâ tao thêëy baã coi húi khaác khaác...

- Khaác sao chuá?

- Tao cuäng khöng biïët. Maâ bêy giúâ maá bêy mêìn cöng chuyïån coi mau mùæn leå hïët sûác!

- Maá töi mêìn cöng chuyïån gò!

- Maá bêy nêëu cúm, vaá lûúái giuâm tao. Töåi nghiïåp, maá bêy cuäng chûa vui...

Caâ Myå khöng hoãi nûäa. Cö aáp àöi tay lïn ngûåc, bûúác ài tûâng bûúác möåt. Trûúác mùåt cö, soáng biïín nhuöëm aánh trùng muöån daâo daåt la liïëm vaâo baäi caát. Cö ài trong vêìng trùng vaâ tiïëng soáng àoá, maâ têëm loâng chêët phaác cuãa cö traâo lïn biïët bao uêët ûác.

Höm qua caái nhaâ cuãa cö àaä bõ tuåi giùåc àöët. Vaâ bêy giúâ cö caãm thêëy súå tiïëng laá dûâa khö kïu rùæc rùæc, vò trïn nhûäng taâu laá àoá cö àaä bõ mêëy thùçng lñnh thay nhau cûúäng hiïëp, trong luác cö àem cúm ài vö hang.

Chiïëc xuöìng cuãa chuá Tû vêîn nùçm trïn baäi. Soáng biïín tung toáe liïn tiïëp sau laái xuöìng. yá chûâng soáng muöën vöî túái laái chiïëc xuöìng àoá, nhûng noá vêîn khöng sao vö túái àûúåc. Chuá Tû Rêu bûúác àïën keáo vêìn chiïëc xuöìng. Caâ Myå võn be phuå àêíy vúái chuá. Muäi xuöìng chuöìi xuöëng, rêåp vaä vaâo ngoån soáng, àïí laåi phña sau möåt àûúâng caát miïët daâi.

Chuá Tû búi laái bùçng cêy cheâo. Chuá búi cêåt lûåc nhûng muäi xuöìng khöng rêën lïn àûúåc bao nhiïu. Gioá thöíi chó muäi xuöìng ài rêët chêåt vêåt.

ANH ÀÛÁC 238

Chiïëc xuöìng nhaãy nhoát men theo caác cêy haâng raâo noâ hiïån múâ múâ, chaåy daâi tñt tùæp. Xa xa phña trûúác, aánh àeân àoã nhaâ noâ nhêëp nhaáy nhû nöíi trïn lûng soáng. Chuá Tû troã tay vïì aánh àeân noái vui veã:

- Maá bêy coân biïët nöíi àeâ lïn giuâm tao laâ baã coân tónh lùæm. Khöng sao àêu!

Caâ Myå nhòn aánh àeân. Ban àêìu cö chó nhòn thêëy aánh àeân àoá, nhûng xuöìng ài möåt àöîi sau thò cö bùæt àêìu thêëy daång nhaâ noâ.

Dûúái aánh trùng baâng baåc, nhaâ noâ cuãa chuá Tû hiïån ra giöëng nhû caái chuöìng chim böì cêu, nöíi hïu möåt mònh giûäa böën bïì soáng àöång.

Tûâ trong baäi böîng coá tiïëng bòm bõp kïu giuåc gôa möåt thöi daâi. Tiïëng kïu cuãa con chim löng nêu baáo con nûúác triïìu lïn xuöëng êëy nghe túå tiïëng tuâ vaâ ruác, caâng vïì cuöëi nghe caâng nhùåt.

- Nûúác lïn röìi! – chuá Tû noái.

- Bêy giúâ chuá tû ài thùm noâ khöng? Àïí chaáu ài thùm vúái chuá nghen?

- Thöi.... Khöng kõp àêu Myå aâ. Àïí con nûúác roâng saáng thùm cuäng àûúåc!

Chiïëc xuöìng vûúåt qua mêëy cêy haâng raâo cuöëi cuâng röìi cùåp vaâo bêåc thang saân laãng cuãa nhaâ noâ. Caâ Myå boâ túái giú tay baám võn nêëc thang, vûâa leo lïn vûâa kïu lúán:

- Me, me úi!

Baâ Caâ Xúåi àang nùçm trong choâi vuâng choaâng dêåy. Baâ chïånh choaång chaåy ra. Hai meå con gùåp nhau úã chöî saân nhaâ. Caâ Myå vò vêëp caái cêy loát saân nïn khuyåu xuöëng, öm ngang ngûúâi meå. AÁnh trùng chiïëu roåi ngêën mùæt long lanh giaân giuåa cuãa Caâ Myå àang ngûúác lïn. Giûäa luác chuá Tû àang quêën thïm voâng loâi toái nûäa, buöåc xuöìng vaâo cêìu thang. Súåi dêy loâi toái àoá cûá bêåt kïu ruãng reãng. Chiïëc xuöìng tuy àaä buöåc úã gêìm cêìu nhûng noá chùèng thïí àêåu yïn vúái nhõp soáng luác thò nêng noá lïn, luác laåi nñu noá xuöëng.

Chuá tû ài vaâo lêëy têëm àïåm traãi giûäa saân nhaâ noái:

HOÂN ÀÊËT 239

- Thñm Caâ Xúåi vúái con Myå nguã úã àêy nghe!

Röìi chuá àïën ngöìi bïn caái meã un coân nguán khoái kïì miïång thöíi phuâ phuâ. Chuá moác bò thuöëc, vûâa vêën thuöëc vûâa noái:

- Meå noá, múái túái àêy coá mêëy bûäa maâ nhaâ naâo noá cuäng gêy oaán. Thñm Caâ Xúåi aâ, thñm vúái con Myå àûâng súå, cûá úã àêy, chûâng naâo tuåi noá ruát, thñm hùéng vïì. Chûâng àoá tuåi töi seä raáp cêët nhaâ laåi cho thñm. Muâa túái coá thiïëu maå cêëy thò cö baác giuáp àúä, khöng lo...

- Tui coân coá hai baân tay, coá cö baác, tui àêu lo.... Maâ àiïìu...

Baâ Caâ Xúåi ngêåp ngûâng, laát sau múái noái tiïëp, gioång rïìn rêîm:

- Àïí thùçng Xùm cuäng khöí, maâ noá chïët röìi töi cuäng khöí.

Chuá Tû ngûúác nhòn vïì phña baâ Caâ Xúåi. Chuá thêëu hiïíu loâng baâ. Nhûng chuá noái:

- Thñm àûâng nghô vêåy, àûâng nghô gò nûäa.... Kïí nhû thñm khöng coá àeã thùçng Xùm ài. Höìi giúâ chuã Mûu dûúäng daåy noá, thùçng Myä - Diïåm têåp dûúåt noá thaânh àûáa aác ön. Noá coá coân laâ con thñm nûäa àêu. Noái thiïåt, töi maâ coá thùçng con thïë àoá thò töi chùåt lêu röìi!

Baâ Caâ Xúåi laâm thinh. Chuá Tû laåi noái:

- Thñm Caâ Xúåi aâ, trêån naây tuåi noá vïì àêy àaánh phaá tñnh lêåp boát röìi giûåt àêët giûåt biïín cuãa mònh laåi raáo àoá àa thñm!

- Tui biïët..

- Caái àoá múái laâ caái khöí naån lúán!

- Thùçng Xùm coá noái vúái tui, bûäa noá chïët...

- Noái sao?

- Noá noái laâ chûâng tiïu diïåt hïët àaâng mònh trong hang thò noá úã laåi àêy luön.

- Ghï khöng? ÚÃ àêy àùång röìi giûåt àêët thêu tö chúá gò, úã àêy àùång bùæt baâ con mònh trúã laåi caái caãnh ài mua tûâng thûúác àêët nùæn nöìi nhû höìi nêím chúá gò!

ANH ÀÛÁC 240

Noái thïë xong, chuá Tû khoaát tay troã biïín:

- Baâ meå noá, noá tñnh vêåy, chúá dïî dêìu gò mònh chõu ruã tay lêìn nûäa thñm? Thùçng beá töi nghe noái cuåt tay, töi cuäng khöng thöëi chñ. Töi hûáa vúái thñm, hïî tuåi noá maâ nhöím khiïng gaåch xêy boát laâ töi boã noâ vö xoám nhêåp du kñch liïìn. Höím nay töi cûátñnh túái nûúác cuâng laâ cho noá chiïëm àûúåc hang vaâ anh em trong hang coá hy sinh hïët ài thò röìi Hoân Àêët naây cuäng nhen nhoám àaánh nûäa. Noái laâ noái giaã duå vêåy, chúá anh em úã trong àêu coá chïët thñm...

Caâ Myå noái:

- Taám bûäa röìi noá khöng nhêåp vö hang àûúåc. Voäng trong xoám àïìu bõ tuåi noá lêëy àïí khiïng thêy!

- Cûá caái "mûãng" naây chùæc laâ noá phaãi ruát. Lñnh traáng mêët thêìn hïët röìi. Baâ con mònh trong xoám mêëy bûäa nay hïî gùåp lñnh laâ doåa. Tuåi lñnh súå dûä lùæm. Mai töi cuäng vö trong xoám coi..

Caâ Myå nhñch túái, kheä baão:

- Chuá tû úi, chûâng naâo cêìn àem gaåo vö hang thò àïí chaáu ài...

Caâ Myå noái chûa dûát cêu, chuá Tû böîng ruâng mònh. Höm qua luác gheá nhaâ meå Saáu, meå àaä kïí cho chuá nghe rùçng Caâ Myå àaä noái vúái meå chuyïån noá bõ hiïëp. Caâ Myå khoác rêëm rûát vaâ baão meå Saáu: "Muöën àem gaåo vö hang cho mêëy chuá nïn con liïìu mònh baâ úi"

Chuá Tû Rêu thûúng con Caâ Myå quaá nïn khi nghe cö àoâi ài àem gaåo nûäa thò chuá gaåt ngang:

- Khöng, khöng..

Chuá vuåt caái taân thuöëc xuöëng keä saân. Khoang tay ngöìi im luác lêu, chuá múái àûáng dêåy noái:

- Maá bêy nguã röìi. Thöi bêy nguã ài. Tao cuäng ài nguã àêy! Chuá Tû laåi chöî goác traåi, vaåch noáp chun vö. Caâ Myå dùån:

- Gêìn saáng coá ài thùm noâ kïu chaáu dêåy ài vúái nghe chuá?

- ÚÂ, àïí tao kïu!

HOÂN ÀÊËT 241

Chuá Tû múái nùçm xuöëng àaä ngaáy liïìn.

Chuá nguã möåt giêëc daâi thò Caâ Myå múái chúåp mùæt thiïëp ài.

Luác bòm bõp kïu nûúác giûåt roâng, chuá Tû trúã dêåy. Chuá laåi bïëp thöíi lûãa, huát thuöëc. Huát hïët àiïëu thuöëc chuá múái moâ, kiïëm caái lûúái vúåt, lom khom ài ra. Ngang chöî Caâ Myå nùçm, thêëy Caâ Myå vêîn coân nguã thò chuá khöng goåi, vaác vúåt ra bêåc thang, múã xñch xuöìng.

Trúâi haäy coân töëi. Soáng vêîn àuâa giúän vúái laân sûúng phuã daây mùåt biïín.

Chuá Tû búi xuöìng tûâ truå "öng böín", ra túái hoång noâ.

Vûâa búi chuá vûâa nghô buång. "Mònh boã möåt con nûúác, bêy giúâ ra thùm chùæc thïë naâo caá cuäng chaåy khaá!"

Buöåc xuöìng cêåp bïën vö haâng raâo xong, chuá xöëc cêy vúåt bûúác túái muäi xuöìng. Nûúác trong noâ àaä giûåt caån. Mêëy con caá cheäm tung mònh lïn röìi laåi rúái xuöëng. Caá chaåy quêín trong noâ toáe nûúác saáng trûng. Töm buáng tanh taách, tanh taách. Chuá Tû àûáng chõu hai chên chûä baát núi saåp muäi, thoåc cêy vúåt xuöëng. Hai tay chuá nhêëc caán vúåt nùång trôu, àöí hêët vaâo khoang xuöìng. Caá giöëng, caá göåc, caá cheäm chuöìi mònh giaäy àaânh àaåch. Chuá Tû xuác hïët vúåt naây túái vúåt khaác, xuác moãi caã tay. Coân mêëy con caá to vêîn chaåy voâng quanh noâ. Chuá Tû beân thoåc sêu cêy vúåt xuöëng, raâ àoán àùång bùæt nöët. Thònh lònh soáng xö àêåp möåt vêåt gò vaâo dêy haâng raâo úã ngoaâi. Röìi vêåt êëy cûá caåp theo haâng raâo maâ tröi túái. Tûúãng coá con caá muá lúán chaåy vaâo, chuá Tû vöåi ruát cêy vúåt lïn, àïí yïn, cho noá àêm thùèng vaâo miïång noâ. Nhûng laå quaá, vêåt àoá tröi túái miïång noâ thò vûúáng laåi, quay ngang. Chuá thoåc vúåt xuác àaåi. Nhûng tay vúåt cuãa chuá sao cûá trúát trúåt, nùçng nùång. Quyâ raåp xuöëng, lûâa loåc maäi chuá múái búå lïn mêëp meá mùåt nûúác möåt phêìn cuãa vêåt êëy. Trúâi húi sang saáng, chuá tröë mùæt nhòn vaâ buöåt miïång kïu: "aá" lïn möåt tiïëng.

Trïn miïång vúåt, möåt múá toác ruä xoäa, rêåp rïình

- Thò ra àoá laâ möåt caái xaác chïët.

Chuá Tû trêën tônh laåi, duâng vúåt raâ nêng caái xaác cùåp vaâo meá haâng raâo. Khöng nghe muâi thöëi. chuá nghô buång: "Phaãi vúát lïn múái àûúåc!". Nhûng úã phña ngoaâi haâng raâo chuá khöng thïí vúát caái xaác. Chuá thu cêy

ANH ÀÛÁC 242

vúåt vïì, liïång xuöëng khoang, vaâ cêìm cheâo höåc töëc búi xuöìng vaâo giûäa noâ.

Sau möåt luác loay hoay chuá tòm laåi àûúåc caái xaác. Luác nùæm phaãi cùåp chên mang àöi giaây böë àaä mïìm suäng, chuá Tû hiïíu ngay rùçng àoá laâ möåt tïn lñnh. Tay chuá muöën buöng cùåp chên giaây àoá ra röìi. Chuá nghô: "Chaâ, cöng àêu vúát noá lïn! Cûá àïí noá nùçm àêy laâm möìi nhûã caá..". Nhûng nghô thïë, chuá àaä vöåi nghô laåi: "Cûá àem lïn thûã coi, biïët àêu chûâng coá suáng öëng hoùåc lûåu àaån".

Chuá Tû raán sûác löi caái xaác lïn xuöìng. Thò quaã laâ möåt ngûúâi lñnh thêåt. Vúái àöi giaây böë àoá, vúái böå quên phuåc xaám trôu nùång trïn ngûúâi anh ta àoá. Giûäa buöíi bònh minh múái heá trúâi haäy coân àêìy sûúng vaâ böëc cuöån húi thúã biïín, ngûúâi lñnh nùçm ngûãa trïn saåp xuöìng thùèng àú. Chung quanh anh ta, nhûäng con caá chuá Tû múái vúåt úã noâ lïn vêîy giaäy giuåa. Chuá tû khoaát nûúác rûãa tay, röìi cuái xuöëng. Vêîn khöng nghe muâi höi thuái. Nhûng mùåt ngûúâi lñnh thò àen saåm, nûát toaác. Àöi tay anh ta co co nhû giú lïn sùæp àoán öm möåt vêåt gò vaâo loâng, coân caác khuyãu ngoán tay thò quùæp laåi. Chuá Tû khöng daám nhòn lêu böå mùåt ngûúâi lñnh vò noá gieo cho chuá caái caãm tûúãng hònh nhû chuá àaä gùåp böå mùåt àoá úã àêu röìi. Caái böå mùåt tröng vêët vaã vaâ lûúng thiïån, trûúác kia nïëu khöng phaãi laâ dên löëi ruöång thò cuäng laâ dên haå baåc, nïëu khöng phaãi laâ dên taát àòa mûúán thúâi cuäng chùæc laâ dên baån ghe, chöëng cheâo dêìm mûa daäi gioá. Cùåp mùæt anh ta tröng múái laå chûá, noá cûá múã he heá, cho thêëy àöi con ngûúi àoá nhû coá rùæc tro, nhû daåi vò nöîi tûác giêån vaâ höëi tiïëc khön nguöi.

Chuá tû khöng chõu nöíi khi nhòn thêëy àöi tay co co giûäa khöng trung cuãa ngûúâi lñnh chïët, nïn chuá khom cuái ngûúâi cêìm àöi baân tay êëy àeâ xuöëng. Nhûng caánh tay vêîn khöng chõu buöng xuöi, vêîn cûáng nhùæc giú lïn, nhû àúåi öm lêëy caái gò. Nhûng àêu coá caái gò. Giûäa voâng tay chïët àoá chó coá laân sûúng tan, húi biïín vúân lïn nhû khoái, vaâ aánh bònh minh möîi luác möåt trùæng saáng.

Möåt lêìn nûäa chuá Tû laåi cöë võn baân tay ngûúâi lñnh àeâ xuöëng. Lêìn naây, chuá chúåt chaåm nhùçm phaãi lúáp chai cöåm daây, nhaám cûáng nöíi trong loâng hai baân tay ngûúâi lñnh. Chuá vöëi ruåt tay mònh laåi nhû bõ phoáng lûãa. Laát sau, chuá múái roán reán cêìm baân tay ngûúâi lñnh lïn nhòn. "Trúâi.." chuá buöåt miïång kïu kheä. Loâng baân tay ngûúâi lñnh chay nhaám hïët. Trûâ húi sêìn sêìn troác trùæng vò bõ ngêm nûúác lêu. Chuá Tû tûâ tûâ

HOÂN ÀÊËT 243

buöng tay ngûúâi lñnh ra. Baân tay cuãa chuá böîng ruång rúâi, yïëu nhúát. Chuá lêím nhêím trong buång: "mònh àoaán khöng sai.... Thùçng naây cêìm caây ñt nhûát cuäng mûúi nùm.... caái cuåc chai àoá..."

Maäi sau chuá múái moâ mêîm khùæp ngûúâi anh ta. Khöng coá thûá khñ giúái naâo caã. Chuá löi ra tûâ tuái aáo anh ta möåt caái "boáp" bùçng da giaã maâu nêu, àaä raách beng, àïí loâi möåt múá giêëy túâ vaâ rúi rúát mêëy àöìng baåc in àêìu Ngö Àònh Diïåm ûúát xón. Trong hai caái tuái àaäy núi àuâi ngûúâi lñnh cuäng chùèng coá gò, ngoaâi möåt miïëng cúm dûâa cûáng caåy àaä nhúát nhúåt.

Chuá tû ngöìi lùång trûúác thêy ngûúâi lñnh. Chuá thêîn thúâ khöng cêìn thiïët gò túái chuyïån vúåt caá trong noâ nûäa. Mùåc duâ trong àoá coân coá nhiïìu con caá lúán, chuá cuäng khöng àïí têm túái ngoån soáng luön nhöìi lùæc chiïëc xuöìng. Loâng chuá giúâ cûá nhoái lïn, nhû bõ rêët nhiïìu muäi kim chêm chñch.

Mêëy cêu hoãi döìn dêåp àïën vúái chuá cuâng möåt luác: "ÚÃ àêu maâ tröi vö noâ mònh? Chïët höìi naâo, trêån naâo? Thiïåt kyâ quaá! Nhûng coi böå chïët chûa lêu, cao lùæm laâ hai ngaây.... Àaáng leä thò sònh röìi, chùæc nhúâ nûúác biïín mùån...". Chuá tû lêåp vêåp nghô thïë vaâ tñnh túái tñnh lui khöng biïët coá nïn chúã caái xaác vïì hay boã laåi biïín.

Böîng chuá sûåc nhúá túái àaám lñnh hiïån úã xoám: "Khöng, mònh khöng nïn boã caái xaác xuöëng biïín. Nïn baáo liïìn cho thñm Hai Theáp hay.... sùén coá con Myå, àïí kïu noá ài..."

Chuá tû boã khöng xuác caá trong noâ nûäa, vúá maái cheâo, laái muäi xuöìng hûúáng vïì phña nhaâ choâi, búi riïët. Vûâa búi chuá vûâa thêìm kïu:

"Búá tuåi lñnh boã ruöång boã àöìng, àêët àai cuãa tuåi bêy úã nhaâ cuäng àûúng bõ boån àêìu trêu mùåt ngûåa lùm le lêëy laåi, sao khöng lo, coân theo tiïëp boån noá ài giûåt àêët baâ con àïí chïët caách thï thaãm.... Àöì lñnh ngu lñnh daåi, tao phaãi àem caái thêy naây vö cho tuåi bêy ngoá thêëy múái àûúåc!.

4.

Coá tiïëng goát chên giïåm lïn nùæp hêìm böåp böåp. Anh Taám Chêën nghe àuáng laâ ba tiïëng, liïìn nhoai ngûúâi ra, choãi tay kheä êíy miïång hêìm. Chõ Hai Theáp ngöìi bïn trïn cuái xuöëng, thò thaâo:

- Baáo caáo anh vûâa xaãy ra möåt chuyïån naây...

ANH ÀÛÁC 244

- Chuyïån chi?

- Caâ Myå múái úã ngoaâi nhaâ noâ chuá Tû vïì cho töi hay laâ coá xaác möåt tïn lñnh tröi vïì noâ, chuá Tû múái vúát àûúåc.

- Lñnh gò? Chuã lûåc hay baão an?

- Lñnh chuã lûåc, bêån àöì tay-di, bõ thûúng úã buång. Tuåi töi nghi tïn lñnh naây bõ maáy bay chúã ài àöí xuöëng biïín!

Nghe noái thïë, anh Taám Chêën ngoi àêìu lïn khoãi miïång hêìm hoãi:

- Vêîn coân àïí caái xaác àoá ngoaâi nhaâ noâ chuá Tû aâ?

- Coân àïí úã ngoaâi

Anh Taám Chêën im lùång möåt laát röìi noái:

- Höm kia trûåc thùng coá túái chúã lñnh bõ thûúng ài, hay vúát àûúåc tïn lñnh naây úã noâ thò àuáng laâ trûåc thùng noá àöí röìi. Muöën biïët chùæc hún, thñm nïn böë trñ baâ con hoãi nhoáng tuåi lñnh thûã coi. Lûåa lñnh chuã lûåc maâ hoãi. Nïëu binh sô hoå xaác nhêån thò thñm lêåp tûác huy àöång baâ con àem caái xaác àoá vö xoám, gêy thaânh möåt sûå xuác àöång vaâ phêîn khñch lúán trong binh sô, ra sûác löi keáo hoå nhêåp cuâng baâ con àêëu tranh vaåch mùåt Myä – Diïåm, laâm dûä vúái tuåi chó huy haânh quên, qua àoá maâ àaánh suåp hùèn tinh thêìn chiïën àêëu cuãa têët caã boån quên lñnh hiïån úã trïn Hoân, àêíy chuáng túái mûác rïåu raä khöng thïí be àùæp laåi àûúåc...

Chõ Hai Theáp noái:

- Chùæc phaãi cho tuåi lñnh túái nhòn mùåt caái thêy múái àûúåc!

- Thñm liïåu sao cho öín àoá thò laâm. Phaãi sùæp àùåt cho ïm, keão tuåi noá giûåt laåi caái thêy!

- Töi seä sùæp àùåt thiïåt ïm. Baáo anh biïët, luác töi chaåy vïì àêy, doåc àûúâng àaä thêëy tuåi noá huâng huâng höí höí keáo ài lêëp hang. Nghe àêu chñnh thùçng thiïëu taá cêìm àêìu laâm vuå àoá...

- Àûúåc röìi, thñm cûá ài lo chuyïån naây. Khöng dïî gò lêëp hang àûúåc àêu. Nïëu phaát triïín àêëu tranh kõp thúâi, thùçng thiïëu taá àoá seä bõ löi lûng vïì cho coi!

HOÂN ÀÊËT 245

Trûúác khi ài, chõ Hai Theáp coân chaåy laåi bïëp goån gaâng nhùæc nöìi cúm àem laåi, àûa xuöëng cho anh Taám:

- Cúm saáng töi nêëu röìi àêy, anh àïí dûúái maâ ùn. Troån ngaây nay chùæc töi buái lùæm khöng vïì àûúåc.

- Thñm ùn cúm chûa?

- Cúm nûúác gò nûäa anh. Thöi töi ài. Anh Taám úã nhaâ cuäng chuá yá coi chûâng, hïî nghe aám hiïåu trêåt, anh àûâng múã hêìm lïn nghe!

Quaã nhû lúâi chõ Hai Theáp vûâa noái, tûâ saáng súám thùçng thiïëu taá Sùçng àñch thên chó huy têën cöng lêëp hang. Thûåc ra hùæn cuäng chùèng xöng vö. Hùæn ngöìi úã bïn meá ngoaâi, chó huy boån lñnh diïîn têën tuöìng phoáng qua phoáng laåi trûúác miïång hang àïí liïång lûåu àaån. Ruãi thay, hai thùçng lñnh àêìu tiïn ngaä vêåt xuöëng ngay vò suáng trong hang bùæn xöí ra. Vaâ böën traái lûåu àaån MK3 trong tay chuáng nöí tung, laâm cho böën thùçng lñnh êëy ngaä quay lú. Tïn thiïëu taá ngöìi caách àoá mûúâi thûúác bõ maãnh lûåu àaån vùng chaåt, cûúáp nguyïn caái choãm muä ba reâm àang àöåi. Thaânh ra caái àêìu hùæn tröëng löëc. Boån lñnh nùçm thuåp sau nhûäng bao xi mùng, nhêëp nhöím khöng daám chaåy voåt ngang nûäa.

Tïn thiïëu taá Sùçng àûa tay súâ súâ choãm toác. Hoaân höìn laåi, hùæn rung cêy gêåy giuåc boån lñnh tiïëp tuåc têën cöng. Röìi hùæn laåi nùçm xoaâi xuöëng coã. Lêìn naây boån lñnh liïång vö hang àûúåc nùm saáu traái. Lûåu àaån nöí nhû bûng àêët lïn. Khoái böëc muâ mõt. Lúåi duång sûå aáp àaão àoá, chuáng bùæt àêìu voåt ngang nhû thoi, liïång thïm lûåu àaån túái têëp. Lêìn naây tiïëng suáng trong hang im bùåt. Chó àöåc coá tiïëng lûåu àaån nöí, keáo daâi túái böën nùm phuát.

Tïn thiïëu taá nhöím lïn, quú gêåy la:

- Têën vö mau!

Boån lñnh liïìu maång nhaâo vö miïång hang àêìy khoái. Chùèng thêëy chuáng àêu nûäa. Chó nghe haâng loaåt töm-xöng cuãa chuáng queát lia lõa trong àoá.

Nhû lêìn trûúác, anh em àaä rúâi ngoä hang ngoaâi àïí traánh lûåu àaån nöí döìn dêåp. Saáu tïn giùåc traân vaâo chiïëm ngay àûúåc ngaä hang êëy.

ANH ÀÛÁC 246

Chuáng úã àoá bùæn xóa vaâo, khöng lui maâ cuäng khöng tiïën. Caã hai phña àïìu khöng cho pheáp chuáng tiïën thoaái.

Bïn trong bùæn ra àaä àaânh, nhûng nay bïn ngoaâi boån aác ön cuäng chôa suáng thuác àñt chuáng. Theo lïånh tïn thiïëu taá, boån lñnh úã ngoaâi xaách thuöíng àaâo moáng vaâ xöëc xaáo chuyïín gaåch àïën àïí bõt kñn miïång hang. Chuáng xïëp gaåch vöåi vaä. Trong tiïëng suáng nöí tùçng tùåc, tûúâng gaåch ba lúáp möîi luác möåt chêët cao. Böîng boån lñnh trong ngoä hang chaåy nhaâo ra, xö bûâa lúáp tûúâng múái chêët àoá. Tïn thiïëu taá vung gêåy àêåp tuái buåi vaâo boån naây. Hùæn ra lïånh möåt mùåt tung lûåu àaån vaâo trong, möåt mùåt xïëp gaåch laåi.

Nghe lûåu àaån vêîn coân nöí, anh em nñn im trong caác ngaách. Cuöëi cuâng miïång hang bõ lêëp kñn. Boån giùåc traát xi mùng lïn. Song caác keä húã hai bïn rêët khoá traát. Thêëy rúm höm àöët hang coân vûúng vaäi bïn ngoaâi, chuáng vú guöån laåi traám chùåt caác keä röìi traám xi mùng lïn. Muöën chùæc hún, chuáng coân heâ huåi xïëp thïm mêëp lúáp gaåch nûäa. Böîng giûäa luác àoá, tïn Sanh, thiïëu uáy têm lyá chiïën tûâ trong xoám chaåy ra thúã höín hïín baáo caáo vúái tïn thiïëu taá:

- Thiïëu taá úi, lñnh noá laâm loaån lïn úã trong.... Nguy lùæm!

Tïn thiïëu taá hoãi giêåt:

- Caái gò? Lñnh laâm sao? Haã, haã?

- Thûa.... Thûa...

- Noái meå ra ài, thûa thûa caái gò!

- Thûa thiïëu taá, khöng biïët dên chuáng hoå vúát àêu ngoaâi biïín möåt caái thêy lñnh..

Tïn thiïëu taá giêåt mònh:

- Thêy lñnh aâ?

- Daå, lñnh.... lñnh chuã lûåc.... Hoå.... hoå vaác vö xoám, bïu tûâ àêìu xoám túái cuöëi xoám. Lñnh uâa ra coi. Tuåi úã àaåi àöåi ba nhêån ra laâ thùçng Saáu Hún. Tuåi noá noái chiïìu höm kia thùçng Saáu Hún bõ thûúng àûúåc trûåc thùng chúã ài cúá sao bûäa nay laåi chïët giaåt ngoaâi biïín. Tuåi noá la ruâm

HOÂN ÀÊËT 247

lïn, baão laâ söë bõ thûúng höm kia laâ trûåc thùng chúã ài liïång xuöëng biïín hïët röìi.

Tïn thiïëu taá taái mùåt:

- Anh ngoá thêëy caái xaác khöng? Coá àuáng laâ thùçng Hún naâo àoá úã àaåi àöåi ba khöng?

- Coá ngoá thêëy, àuáng.... àuáng laâ thùçng Hún úã àaåi àöåi ba.... kyâ quaá!

Tïn thiïëu taá lêëm leát liïëc nhòn chöî khaác:

- Röìi sao nûäa!

- Daå tuåi lñnh caác àaåi àöåi khaác thaãy àïìu la oá chûãi ruãa.... Tuåi noá chûãi ba thùçng Myä àem anh em liïång biïín, nïëu khöng liïång biïín sao thùçng Saáu Hún tröi giaåt vö noâ...

- Tröi vö noâ aâ?

- Daå tröi vö noâ. Thùçng cha coi noâ vúát àûúåc.... aâ quïn thiïëu taá àaä hay tin böën thùçng baão an boã tröën àïm qua chûa?

- Chûa, laåi coá vuå àoá nûäa sao?

- Daå, böën thùçng tröën mêët, khöng biïët ài àêu!

- À.meå, choá àeã quaá!

- Thûa thiïëu taá, vïì vuå caái thêy lñnh Hún, tuåi lñnh noá laâm dûä lùæm. Coá thùçng chêm lûãa àöët tùng. Möåt söë vuåt suáng suöëi nhêåp vúái dên chuáng ài biïíu tònh..

Tïn thiïëu uáy nghiïng böå mùåt àêìy muån, lùæng nghe vaâ noái:

- Àoá. Tuåi noá àûúng la ò ò àoá, thiïëu taá khöng nghe sao?

Thiïëu taá Sùçng khöng àaáp, hùæn xêy laåi baão tïn trung uáy cöng binh:

- Öng Tûå, öng úã àêy àöëc thuác lêåp thïm gaåch cho chùæc nghe!

Àoaån xêy qua tïn thiïëu uáy, hùæn quú gêåy:

ANH ÀÛÁC 248

- Ài, töi vúái anh vïì troãng coi sao?

Tïn thiïëu uáy quaây quaã ài trûúác. Thiïëu taá Sùçng bûúác theo sau, lo lùæng hoãi:

- Thùçng cha giûä noâ vaác xaác àoá vö xoám haã?

- Nhiïìu ngûúâi vaác chúá khöng riïng gò thùçng chaã...

- Luác àoá anh úã àêu maâ khöng ngùn tuåi noá laåi, haã?

- Thûa thiïëu taá, tuåi noá àem vö höìi naâo töi àêu coá biïët. Chûâng biïët thò vúä lúã ra hïët röìi!

- À.meå, chuyïån naây nhûát àõnh coá baân tay Viïåt cöång xuái giuåc!

- Töi cuäng nghô vêåy, nhûng thûa thiïëu taá laâ coá caái thêy àoá thiïåt, chúá nïëu khöng thò Viïåt cöång laâm sao xuái giuåc àûúåc!

- Thêy thïí, mùåt muäi coân nguyïn khöng?

- Cuäng bõ troác da chuát àónh, nhûng ngoá vö thò biïët laâ thùçng Hún liïìn. Múái bùæt àêìu sònh thöi. Gùåp nûúác mùån lêu sònh.

Thiïëu taá Sùçng lùång thinh. Chöëc sau, hùæn hûúi gêåy vuåt coã sêåy ngaä raåp, vùng tuåc:

- À.meå, àaánh giùåc kiïíu naây thò Ngö Töíng thöëng àaánh cuäng thua nûäa chúá àûâng noái gò töi.... Àaánh phña trûúác àöång rêìn rêìn úã phña sau thò thùæng meå gò àûúåc. Höìi múái xuöëng töi àaä noái laâ phaãi giûä kyä àûâng cho dên chuáng hoå dêåy lïn, röët cuöåc cuäng giûä khöng nöíi...

- Bêy giúâ caã lñnh cuäng dêåy öí röìi..

Tïn thiïëu taá tûác giêån röëng lïn:

- Àûúåc röìi. Thùçng naâo liïång suáng tao xaách àêìu bùæn boã!

Tïn thiïëu uáy nñn im. Laát sau, ài ngang cêy dûâa ngaä, tïn thiïëu taá ngoá súåi dêy treo chõ Sûá höm noå coân lùèng lùång:

- Thûa thiïëu taá, tûâ caái bûäa mònh chùåt àêìu con caán böå toác daâi noå thò dên tuåi noá múái bùæt àêìu laâm dûä.... Àaáng leä...

HOÂN ÀÊËT 249

- Sao?

- Àaáng leä mònh xûã chêìm chêåm möåt chuát thò hay hún. Búãi con nhoã àoá àûúåc loâng ngûúâi ta úã àêy lùæm. Nghe àêu khùæp caái Hoân naây ai cuäng àïìu yïu mïën noá. Giaã tyã bûäa àoá maâ trung uáy Xùm khöng chùåt noá thò coá khi öíng chûa chïët..

Tïn thiïëu taá lùæc àêìu:

- Töi khöng tin, con meå àùçng Thöë àoá àiïn maâ!

- Con meã khöng àiïn àêu, thûa thiïëu taá. Àiïn sao khöng chùåt ngûúâi löëi xoám, sao khöng chùåt Viïåt cöång?

- Thò chùåt con mònh múái àiïn dûä!

Miïång noái thïë, chúá buång daå tïn thiïëu taá Sùçng hïët sûác hoang mang. Hùæn ngúä laâ chñnh tay baâ Caâ Xúåi giïët thùçng Xùm vaâ mong sao viïåc ngûúâi àaân baâ Khú me giïët con thêåt sûå chó vò àiïn chûá khöng coá yá thûác cùm thuâ. Hùæn khöng muöën nghô rùçng àêy laâ möåt sûå baáo thuâ, mùåc duâ hùæn caãm thêëy vêën àïì hònh nhû laâ thïë. Búãi nïëu moåi töåi aác àïìu phaãi traã nhû vêåy thò baãn thên hùæn seä khöng traánh khoãi caái chïët. Hùæn khöng lo lùæm vïì nhûäng moán núå cuä, vò rùçng hùæn àaä rúâi khoãi caác vuâng àêët ûúát maáu àoã. Caái hùæn bùæn chïët ngûúâi lñnh taåi trûúâng hoåc hay nhû viïåc àöí boån lñnh bõ thûúng xuöëng biïín maâ hùæn àaä biïët tûâ trûúác vaâ thoãa thuêån àïí boån Myä laâm viïåc êëy. Hùæn keáo lï cêy ba-toong trïn àêìu ngoån coã, buång rùæp sùén: "Chuyïån mònh bùæn chïët lñnh úã trûúâng hoåc thò tuåi lñnh àïìu biïët, nhûng chuyïån mònh nhûúång böå àïí Myä àöí xaác lñnh xuöëng biïín thò tuåi noá khöng biïët. Nïëu noá coá hoãi, mònh phaãi chöëi phùng, noái khöng hay biïët gò caã..! Vaâ mònh phaãi nöíi giêån phaãi toã ra uêët ûác: "Töi seä cuâng anh em tranh àêëu túái cuâng. Phaãi vêåy múái àûúåc, chúá khöng thò..."

Hùæn vaâ tïn thiïëu uáy Sanh löåi qua suöëi, sang búâ bïn kia. Caác lïìu cuãa boån biïåt kñch thò coá lñnh, coân caác lïìu cuãa tiïíu àoaân chuã lûåc vùæng hoe khöng thêëy möåt tïn lñnh naâo. Boån biïåt kñch àang dûång hai ba chuåc khêíu "ga-rùng" ûúát nûúác trûúác lïìu:

- Thûa thiïëu taá, tuåi àaåi àöåi ba liïång suáng xuöëng suöëi anh em töi múái moâ lïn àoá!

ANH ÀÛÁC 250

Thiïëu taá Sùçng ngoá qua mêëy cêy suáng. Bêy giúâ tai hùæn cuäng àaä nghe tiïëng hoâ reo nöíi dêåy rêët roä. Hùæn nghô khöng thïí ài ra xoám möåt mònh, nïn baão boån biïåt kñch:

- Mêëy anh lêëy suáng ài vúái töi. Àem caã "eáp" theo!

Boån biïåt kñch vaâo lïìu lêëy suáng, theo tïn thiïëu taá, tiïën vö xoám.

Luác naây nùæng àaä roåi túái nûãa thên dûâa. Àoaân ngûúâi khiïng anh lñnh chêët Saáu Hún vûâa àöí qua ngaä Sô Lyâ. Tïn thiïëu taá vaâ luä biïåt kñch múái loá ra túái àûúâng àêët thò nghe bïn kia ngaä queåo vang lïn tiïëng theát choái loái cuãa phuå nûä.

- Àaã àaão boån Myä – Diïåm àöí anh em binh sô bõ thûúng xuöëng biïín!

- Àaã àaão!

Tiïëng hö "àaã àaão" hûúãng ûáng vang rïìn. Kïë laåi coá tiïëng la:

- Myä – Diïåm phaãi àïìn maång cho anh em binh sô àaä chïët!

- Phaãi àïìn maång, phaãi àïìn maång!

Nghe tiïëng gaâo theát dûä döåi vaâ nhaác thêëy buåi böëc muâ úã ngaä queåo, tïn Sùçng thuåt lui trúã vö vûúân. Hùæn lùæp bùæp noái vúái tïn thiïëu uáy:

- Töi vïì àùçng chöî töi, anh úã àêy àoán gùåp hoå baão hoå giaãi taán, kïu lñnh phaãi trúã vïì núi àoáng quên ngay. Coá yïu cêìu gò thò cûá àûa lïn töi, töi chuyïín cêëp trïn giaãi quyïët. Anh em biïåt kñch cûá giûä úã àêy, àûâng cho hoå ài lung tung caác chöî khaác nïëu nöåt quaá xöí vaâi bùng "eáp" àïí giaãi taán. Thöi töi ài àêy.

Tïn Sùçng quay lûng, ài luön vaâo vûúân

Boån biïåt kñch vûâa daân ngang mùåt àûúâng xong thò àoaân ngûúâi keáo túái. Tïn thiïëu uáy têm lyá chiïën àûáng úã giûäa àoaân ngûúâi vaâ boån biïåt kñch, giú hai tay lïn trúâi:

- Anh em cö baác úi, àûáng laåi, àûáng laåi àïí töi coá vaâi lúâi!

- Noái caái gò, xï ra.

HOÂN ÀÊËT 251

- Möåt ngûúâi lñnh naåt

- Thiïëu taá biïíu töi...

- Biïíu caái gò...

Töëp baâ con vaâ anh em binh sô ài àêìu àûáng laåi. Tïn thiïëu uáy haå gioång:

- Thiïëu taá biïíu baâ con anh em àûâng keáo ài la oá, rêët haåi. Tuåi Viïåt cöång seä thûâa nûúác àuåc thaã cêu. Baâ con anh em coá yïu cêìu gò cûá xin noái, thiïëu taá hûáa seä chuyïín vïì trïn àïí trïn giaãi quyïët. Coân anh em lñnh úã àêu phaãi vïì àoá, thiïëu taá khöng chõu traách nhiïåm vïì haânh àöång cuãa anh em!

- Tuåi töi khöng noái chuyïån vúái anh. Thiïëu taá àêu?

Mêëy ngûúâi lñnh xöng lïn, huâng höí. Tïn thiïëu uáy vûâa boã chên bûúác luâi vûâa noái:

- Thiïëu taá.... öíng úã.... úã àùçng nhaâ ngoái..

- Keáo laåi chöî thiïëu taá ài anh em baâ con úi!

Mêëy ngûúâi lñnh la lúán, chaåy sêën lïn. Àoaân ngûúâi uâa theo. Bêy giúâ coá khoaãng möåt trùm lñnh ài àêìu, coân baâ con àïìu ài sau. Boån biïåt kñch úã mùåt àûúâng chôa suáng vaâo àoaân ngûúâi. Vöën gheát boån biïåt kñch tûâ lêu, anh em caâng söi suåc:

- À.meå, thùçng naâo gioãi thûã bùæn coi?

Möåt söë àöng lñnh thuöåc àaåi àöåi möåt coân àeo suáng thêëy thïë liïìn lïn àaån röëp röëp, chaåy söí túái. Hoå chôa suáng vaâo boån biïåt kñch, sùén saâng nhaã àaån. Boån biïåt kñch cuäng ghòm suáng chôa vaâo hoå. Hai bïn liïëc nhòn nhau nhû keã àõch. Ngoán tay hoå àïìu àùåt lïn coâ suáng, nñn thúã, cùng thùèng. Giûäa luác êëy böîng thñm Ba uá veåt àaám àöng ài túái. Thñm bònh tônh àïën trûúác mùåt boån biïåt kñch, àûa baân tay phêíy nheå möåt caái vaâo khoaãng khöng, lêëy gioång ön töìn baây giaãi vúái caã àöi bïn:

- Thöi maâ.... Mêëy cêåu coá oaán thuâ gò vúái nhau àêu maâ hêìm hûâ àoâi bùæn lêîn nhau! Mêëy cêåu bùæn nhau thò cuäng laâ ngûúâi mònh àöí maáu, lúåi ñch gò.... Nghe lúâi baâ con tuåi töi haå suáng xuöëng ài!...

ANH ÀÛÁC 252

Lñnh hai bïn vêîn chûa chõu haå suáng. Thñm Ba uá àûa tay nheå nhaâng àeâ muäi suáng cuãa hai ngûúâi lñnh chuã lûåc àûáng bïn caånh. Vaâ thñm noái vúåi boån biïåt kñch:

- Mêëy cêåu aâ, baâ con vúái anh em àêy àêu coá laâm gò mêëy cêåu. Chùèng qua Myä daä mang liïång lñnh Viïåt Nam mònh xuöëng biïín, nïn baâ con anh em múái tranh àêëu.... Mêëy cêåu nghô coi anh em ài lñnh bõ thûúng noá nhùæm khöng xaâ àûúåc noá vuåt boã cho gioá dêåp soáng döìi, cho caá róa quaå ùn thïë àoá.... Theo nhû mêëy cêåu bõ vêåy, mêëy cêåu chõu nöíi khöng?

Boån biïåt kñch nñn thinh. Thñm Ba laåi noái tiïëp:

- Xûa nay loaåi cêìm thuá noá coân biïët thûúng nhau nûäa laâ con ngûúâi.... Tuåi Myä noá khöngbùçng con thuá, noá àêu coá thûúng gò anh em. Phaãi thûúng thò noá chùèng liïång xuöëng biïín. Àêy laâ baâ con múái vúát àûúåc coá möåt xaác chúá coân bao nhiïu cêåu lñnh giúâ khöng biïët bõ soáng xy núi nao, khöng chûâng àaä laâm möìi cho caá mêåp caá muá hïët röìi cuäng nïn...

Miïång noái, tay thñm Ba khoaát àeâ caác muäi suáng cuãa lñnh chuã lûåc. Gioång noái khi cêët cao, khi haå thêëp, khi ngoåt ngaâo, khi tûác giêån cuãa thñm Ba laâm cho caác muäi suáng àöi bïn lêìn lûúåt chuác xuöëng àêët hïët. Tïn chó huy caánh biïåt kñch lûúâm thñm Ba:

- Thöi baâ nöåi úi, tuåi töi àêu coá ngu. Daåy àúâi hoaâi!

Thñm Ba vuâng cûúâi, xúãi lúãi:

- Töi àúân baâ döët naát thêëy sao noái vêåy, chúá àêu daám daåy àúâi. Mêëy cêåu múái thöng hiïíu hún töi nhiïìu chúá!

Noái chûa dûát cêu, thñm ài sêën lïn. Lñnh chuã lûåc vaâ baâ con uâa theo. Coá caã boáng meå Saáu cêìm khùn trêìu àoã chaåy túái. Múá toác baåc cuãa meå búâi lïn. Boån biïåt kñch xuöi xõ giaåt qua. Thñm Ba loaáng thoaáng nghe chuáng baão nhau:

- Con meå mêåy naây lanh quaá, caái lûúäi noá noái deão queåo!

Thñm Ba giaã àiïëc, lõch phõch ài túái. Boån biïåt kñch taåt sang ngöìi hai bïn meá vûúân, àïí mùåc àoaân ngûúâi keáo qua. Caái thêy ngûúâi lñnh àûúåc àùåt trïn chiïëc caáng loát vaãi tre, do hai anh lñnh vaâ hai anh lñnh vaâ

HOÂN ÀÊËT 253

hai ngûúâi àaân öng khiïng. Chuá Tû Rêu cuäng úã trong töëp khiïng thêy, múái àûúåc thay. Chuá vûâa ài vûâa thúã phña sau. Thêy ngûúâi lñnh giúâ cuäng nùçm giöëng luác anh ta múái àûúåc chuá Tû vúát lïn xuöìng. Hai caánh tay anh vêîn co co nhû thïë. Àöi mùæt cuäng vêîn he heá, duy coá da mùåt cuãa anh thò xaám hùèn laåi vaâ múá toác lêåt ngûúåc ra sau cuãa anh tröng khö cûáng, xûãng lïn, rùæc möåt lúáp buåi hoe hoe.

Tiïëng phuå nûä bêy giúâ laåi lanh laãnh theát lïn:

- Àaã àaão Myä – Diïåm àöí anh em binh sô bõ thûúng xuöëng biïín!

Àoaân ngûúâi hö "àaã àaão" vang trúâi

- Myä – Diïåm phaãi àïìn maång cho anh em binh sô àaä chïët!

- Phaãi àïìn maång! Phaãi àïìn maång!

Anh em binh lñnh laåi hö lêíy ra tûâng tiïëng möåt:

- Chuáng töi khöng ài caân queát!

- Chuáng töi khöng ài caân queát!

Àoaân ngûúâi keáo túái trûúác caái nhaâ nïìn àuác – tïn thiïëu taá Sùçng úã. Anh em lñnh chuã lûåc noái vúái boån lñnh gaác àûáng doåc theo caác truå àaá haâng raâo.

- Tuåi bêy vö kïu thiïëu taá ra àêy cho anh em cö baác noái chuyïån coi!

Möåt tïn lñnh àaáp:

- Thiïëu taá ài àaánh trong hang chûa vïì!

- À.meå, noái laáo haã? Tuåi tao biïët thiïëu taá coá nhaâ ài vö kïu khöng?

Mêëy ngûúâi lñnh chuã lûåc vûâa xöëc muäi suáng túái. Boån lñnh gaác noái:

- Thöi maâ, anh em vúái nhau maâ laâm gò dûä vêåy?

- Nïëu muöën coân laâ anh em thò vö kïu thiïëu taá ra, bùçng khöng thò chùèng anh em gò hïët!

Boån lñnh nhaáy mùæt vaâo phña trong nhaâ, xuöëng gioång nhoã:

ANH ÀÛÁC 254

- ÖÍng múái vïì, úã trong eá.... Nhûng öíng dùån tuåi tuöi noái laâ öng chûa vï.ì

- Cûá vö kïu ài!

Möåt tïn lñnh kheä baão:

- Mêëy cha "àaã" vaâi phuát suáng.... cho tuåi töi coá cúá vö kïu, keão sau naây öíng "àöång" tuåi töi!

Möåt ngûúâi lñnh chuã lûåc cêët muäi suáng "ga-rùng", bùæn "bêìm bêìm" hai phaát. Mêëy tïn lñnh gaác vûâa cûúâi vûâa chaåy luöìn vaâo trong. Anh em lñnh vaâ baâ con àûáng àúåi tïn thiïëu taá Sùçng. Àúåi khaá lêu maâ chùèng thêëy tùm húi hùæn àêu caã. Anh em lñnh laåi nöí thïm nùm saáu phaát suáng tûå àöång nûäa. Laát sau, múái thêëy tïn thiïëu taá loá àêìu ra haânh lang. Hùæn cêìm cêy gêåy quú quú, tûâ tûâ bûúác ra cöíng. Hùæn lêëy daáng ài rêët oai vïå, hai vai cûá nhñch lïn nhñch xuöëng. Àïën trûúác mùåt anh em lñnh, hùæn quùæc mùæt nhòn anh em, veã trêën aáp.

Chõ Hai Theáp àûáng giûäa àaám baâ con nhoáng lïn thêëy thïë liïìn lêåp tûác hö caác khêíu hiïåu.

Tiïëng theát cuãa àoaân ngûúâi laåi vang lïn. Tïn thiïëu taá húi chuân laåi, khöng daám giûúng mùæt hùm doåa nûäa. Baâ con khiïng caái caáng àùåt ngûúâi lñnh chïët, phùng phùng ài túái. Tïn thiïëu taá khoaát khoaát tay:

- Thöi khoãi, thöi khoãi. Töi biïët hïët röìi, töi coá nghe noái.

Thñm Ba uá chöëng maånh tay núi sûúân, cûúâi laåi:

- ÚÂ, thò nhêët àõnh laâ öng phaãi biïët chûá. Leä naâo tuåi Myä noá laâm maâ khöng baân soaån vúái öng!

Tïn Sùçng höët hoaãng, chöëi lia:

- Khöng, khöng.... Töi múái biïët àêy thöi, trûúác àoá töi chúá biïët. Tuåi Myä noá laâm noá àêu cho ai hay.... Töi, töi cuäng tûác lùæm.... töi seä cuâng tranh àêëu vúái anh em cö baác, lñnh cuãa töi, töi àau xoát lùæm chúá!..

Trong haâng lñnh, coá tiïëng xò xaâo to nhoã. Möåt ngûúâi lñnh vuåt noái:

- Nhûát àõnh vuå naây öng coá baân tñnh vúái tuåi Myä. Öng maâ àau xoát meå gò. Trûúác khi tuåi Myä chúã anh em ài vuåt xuöëng biïín thò öng àaä bùæn

HOÂN ÀÊËT 255

chïët möåt ngûúâi röìi.... Vêåy nïn anh em tuåi töi àêy khöng thïí ài vúái mêëy öng nûäa, nïëu ài cuäng coá ngaây thaânh thùçng choãng chïët tröi. Tuåi töi cûúng quyïët traã suáng vïì nhaâ laâm ùn...

- Khöng àûúåc!

Tïn Sùçng kïu lïn – Anh em àûâng laâm vêåy. Töi, töi seä cuâng anh em kyá tïn kiïën nghõ gúãi lïn trïn.

- Kyá thò kyá, nhûng tuåi töi khöng úã!

- Trúâi úi, anh em àûâng mùæc múáp mêëy con meå àúân baâ, chuáng àang àaánh Viïåt cöång, chuáng ta sùæp tiïu diïåt tuåi noá...

Anh em lñnh la aát:

- Chuáng töi khöng cêìn àaánh.... Öng muöën tiïu diïåt thò cûá úã laåi àêy maâ tiïu diïåt.

Tïn thiïëu taá Sùçng vuåt àûa hai tay lïn nhû raán sûác trò nñu laåi caái gò vûâa vuöåt khoãi:

- Tuåi Viïåt cöång àang chïët ngheåt trong hang. Töi àaä cho lêëp kñn miïång hang laåi röì..öìi!

5.

Sau khi lûåu àaån ngûâng nöí möåt luác, anh em trúã ra möåt luác, anh em trúã ra hang. Hoå phaãi moâ mêîm lêìn vaách àaá maâ ài, khöng coân thêëy möåt roåi saáng naâo tûâ ngoaâi hêët vaâo miïång hang. Àaåt kïu lïn:

- UÃa, sao töëi àïën vêåy kòa!

Quyïn vaâ Ngaån cuäng kïu:

- ÚÂ, sao kyâ vêåy?

Àaåt vung caánh tay caãn moåi ngûúâi laåi:

- Mêëy anh àûáng àêy, khoan ài túái, àïí em ra doå coi!

ANH ÀÛÁC 256

Moåi ngûúâi dûâng laåi. Àaåt thuåp xuöëng, möåt tay cêåu ta xaách khêíu "caác-bin" àaä lïn àaån, möåt tay quú quú, boâ túái. Àaåt boâ rêët chêåm. Vêîn khöng thêëy gò caã. maäi möåt laát sau, thònh lònh tay cêåu ta quú phaãi têìm tûúâng boån giùåc ngùn trûúác mùåt. Àaåt súâ khùæp mùåt tûúâng. Tay cêåu ta rúâ rúâ, nhêån ra hònh thuâ nhûäng viïn gaåch vaâ caác chöî keä coân bûãa vûâa xi mùng ûúát. Àaåt choãi tay raán sûác xö thûã bûác tûúâng nhûng bûác tûúâng khöng nhuác nhñch. Cêåu ta súå quaá, lêím bêím:

- Chïët röìi, noá haân miïång hang laåi röìi!

Cêåu vöåi vaâng ài trúã vaâo kïu:

- Mêëy anh úi!

- Sao àoá?

- Tuåi noá lêëp kñn miïång hang röìi!

- Caái gò, lêëp miïång hang aâ?

- Daå, noá lêëp bùçng gaåch, em rúâ thêëy.

Anh Hai Theáp xö túái:

- Sao, noá lêëp miïång hang haã. Cha chaã, luác naäy noá liïång lûåu àaån àïí lêëp. Vêåy thò cuäng múái thöi, àêu mònh ra coi. Coá gò thò phaãi phaá súám, àïí lêu seä khoá khùn.

Ngaån baão:

- Anh úã àêy, àïí tuåi töi ra!

Ngaån cuâng Quyïn, anh Ba Reân theo Àaåt moâ ra. Túái núi, moåi ngûúâi súâ soaång thêëy quaã coá bûác tûúâng àuáng nhû lúâi Àaåt noái. Anh Ba Reân baân:

- Phaãi phaá liïìn múái àùång, àïí lêu xi mùng noá cûáng laåi thò chïët cha!

- ÚÂ, nïëu àïí vêåy thiïëu khöng khñ thúã, chïët ngöåt oan lùæm. Nhûng töi thêëy khöng cêìn phaá hïët coá leä mònh moi gaåch àïí tröëng vaâi löî thöi. Nhû vêåy rêët coá lúåi mònh vûâa coá cöng sûå che chúã vûâa coá löî chêu mai chòa suáng bùæn ra!

HOÂN ÀÊËT 257

- Hay lùæm!

Àaåt húán húã:

- Àïí em moi cho!

Cêåu ta noái xong, bùæt àêìu duâng ngoán tay khûúåi xi-mùng, röìi ruát tûâng viïn gaåch. Xi-mùng coân ûúát nïn gaåch ruát ra khöng khoá mêëy. Ngaån rúâ coi chöî Àaåt àang moi trûúác Ngaån, nïn laát sau cêåu ta àaä ruát àûúåc viïn gaåch ngoaâi cuâng. AÁnh saáng liïìn hùæt vö, Àaåt thò thaâo:

- Túái röìi!

Giûäa luác êëy böîng möåt loaåt suáng nöí vang. Àaåt kïu "úái" möåt tiïëng. Ngûúâi cêåu ta böîng tûâ tûâ truåt xuöëng, àöí vaâo chên Ngaån. Ngaån ruåt tay laåi, cuái xuöëng öm xöëc lêëy Àaåt. Tay anh rúâ vuöët nhùçm mùåt Àaåt àêìm àòa nhûäng maáu. Anh goåi:

- Àaåt, Àaåt!

Nhûng Àaåt khöng àaáp. Ngaån thoåc tay vaâo ngûåc aáo Àaån. Tim cêåu ta khöng coân àêåp nûäa. Ngaån àau àúán nñn lùång. Boån àõch vêîn liïn tiïëp bùæn vaâo caái löî cuãa Àaåt vûâa moi. Giûäa tiïëng suáng chaát chuáa êëy. Ngaån vuåt nghe vùng vùèng cêu Àaåt noái vúái anh höm trûúác:

- "Em khoaái ùn goãi àu àuã tröån töm xeá lùæm. Lêìn naâo vïì, ngoaåi em cuäng laâm cho em ùn "àaä" thöi!"

.... Quyïn àûáng neáp bïn caái löî, lùång ngûúâi ài vò àau àúán. Cö quúâ kiïëm khêíu "caác-bin" cuãa Àaåt cêìm lïn, coi laåi öí àaån. Khöng noái möåt lúâi, cö nñn thúã àûáng im. Àúåi loaåt suáng àõch vûâa bùæn dûát, cö bûúác nhñch qua, gheá mùæt nhòn vaâo löî. Quyïn nhòn thêëy roä möåt thùçng giùåc àang coân nhêëc khêíu töm-xöng àêm bùng. Quyïn lêåp tûác chôa muäi suáng vaâo löî gaåch, boáp coâ. Phaát suáng nöí "àoaâng". Möåt tiïëng kïu "trúâi úi" vùèng lïn, tûâ bïn ngoaâi, Quyïn thu ngay suáng vïì àûáng neáp nguyïn laåi chöî cuä. Khöng nghe möåt loaåt töm-xöng naâo bùæn vaâo nûäa, cö tûå nhuã: "Thùçng àoá chïët röìi. Chùæc seä coá thùçng khaác túái thay". Quaã vêåy, laát sau nöíi lïn tiïëng "ga-rùng" nhõp "hêìm hêìm". Gaåch bïí bùæn tung toáe. Quyïn nghô buång: "Àúåi noá bùæn hïët lam àaån, mònh nöí liïìn, nhûát àõnh laâ noá phaãi chïët!". Quyïn àïëm tûâng phaát "ga-rùng" möåt. Àïëm túái phaát thûá taám Quyïn laách sang. Y nhû luác naäy, cö chôa suáng qua löî gaåch bùæn

ANH ÀÛÁC 258

liïìn möåt phaát. Tiïëng boån giùåc úã ngoaâi vuâng la lïn, laáo nhaáo. Sau àoá Quyïn khöng nghe chi hïët. Caã tiïëng suáng cuäng nñn bùåt.

Anh Ba Reân noái:

- UÁt Quyïn gioãi lùæm. Caái thùçng bùæn tûå àöång àoá chùæc chïët röìi!

Quyïn khöng àaáp, lùèng lùång khoaác àai suáng lïn vai cuái xuöëngêíy nheå tay Ngaån ra, giaânh öm lêëy xaác Àaån noáng höi höíi, êëp vaâo loâng mònh, vuöët toác, vuöët maáu. Röìi cö böìng Àaåt tûâ tûâ àûáng lïn, ài vaâo hang trong.

Anh Ba Reân sûãng söët noái vúái Ngaån:

- Neâ, con uát Quyïn bûäa nay bùæn hai phaát suáng kyâ quaá! Töi khöng ngúâ, thiïåt khöng ngúâ...

- Nhùæm coá chïët thùçng naâo khöng? – Ngaån hoãi

- Chïët chûá, hai tiïëng àoá chùæc chùæn chïët. Bùæn kiïíu àoá thò thùçng naâo maâ traánh khoãi.

Ngaån thúã ra:

- Mònh chuã quan quaá, khöng deâ tuåi noá coân nêëp úã ngoaâi!

- ÛÂ, bêåy quaá!

- Bêy giúâ tñnh sao anh?

- Thöi, àûâng noái nûäa, moi möåt löî àuã röìi.... Khöng chïët ngöåt àêu maâ súå. Kïå meå noá, noá lêëp nhû vêåy cuäng khöng ùn thua gò àêu!

- Ngùåt mònh khöng loåt ra ngoaâi àêy chúá?

- Àïí ïm ïm ruát vö vûúân röìi mònh phaá, lo gò. Phaá vûâa möåt ngûúâi chui loåt thöi!

- ÛÂ... Thöi vö trong ài!

Hai ngûúâi lêìn vaâo trong hang. Anh em àang ngöìi xuám quanh xaác Àaåt vûâa àûúåc àùåt nùçm trïn têëm vaãi nhûåa traãi àêët. Nùm Nhúá quyâ möåt göëi, cêìm cêy nïën chaáy. Caånh àoá, thùçng uát quaâng tay öm cöí con beá Thuáy àûáng ngoá. Anh Hai Theáp xïëp bùçng saát bïn, mùæt múã trên trên

HOÂN ÀÊËT 259

nhòn böå mùåt àaä lau saåch maáu cuãa Àaåt. Ngay giûäa traán cêåu ta in roä ba löî àaån töm-xöng bùçng àêìu ngoán tay, duåm vaâo nhau, nhoâe maáu. Quyïn naäy giúâ vêîn ngöìi bïët dûúái àêët tay luön vuöët àöi chên àen möëc cuãa Àaåt.

Anh Hai Theáp cùæn möi noái:

- Chiïën àêëu maâ chïët laâ chuyïån thûúâng, khöng noái chi. Ngùåt sau àêy gùåp baâ ngoaåi noá múái khöí. Biïët noái sao cho ngoaåi noá nguöi ngoai. Baâ cuå chó coá möåt mònh noá baâ cûng noá lùæm!

Chuá Tû Nghiïåp chùæc lûúäi:

- Tiïëc quaá. Tui chûa thêëy chuá em naâo baãnh nhû vêåy? Tûâ bûäa vö trong hang túái nay, tûå tay chuá em àoá bùæn chïët ngoá thêëy têån mùæt laâ saáu thùçng. Caái höm khaát nûúác dûä, chuá em cuäng cûá giúän hoaâi, khöng heá miïång than tiïëng naâo...

Anh Hai Theáp noái nho nhoã:

- Xûúng cöët cuãa ba noá giúâ cuäng úã trong hang àêy. Caã cha lêîn con àïìu hy sinh...

Chuá Tû Nghiïåp noái gioång nghiïm trang:

- Àïí.... àïí töëi nay töi tuång möåt baâi kinh cho linh höìn chuá em àûúåc thung thùng nhû thuúã chuá em coân söëng.

- Khöng cêìn – anh Ba Reân noái – Nïn lûåa möåt böå quêìn aáo khaá nhûát bêån cho chuá, röìi choån têëm "ni-löng" naâo röång vaâ laânh lùån nhûát àïí goái gheáp chuá laâ àûúåc röìi!

Quyïn ngheån ngaâo noái gêëp:

- Àïí em.... àïí em lo!

Anh Hai Theáp troã vaâo vaách hang:

- Caái ba-lö Àaåt àïí úã kia, uát Quyïn soaån coi coá böå naâo laânh lùån àem bêån cho chuá.

Nùm Nhúá cêìm cêy nïën àûáng lïn

ANH ÀÛÁC 260

- Thöi mêëy anh cûá lo ngoaâi miïång hang, àïí tuåi em lo goái gheám cho Àaåt.

Quyïn cuäng àûáng lïn theo. Hai chõ em ài vaâo vaách hang. Nùm Nhúá soi nïën cho Quyïn moâ kiïëm ba lö cuãa Àaåt. Quyïn löi tûâ trong höëc vaách àaá ra möåt caái ba lö nhoã nhû caái tuái dïët may bùçng tú caâng nhuöåm maâu giaâ. Quyïn súâ súâ laân tú thö súåi, rûng rûng nghô buång: "Chùæc cuãa ngoaåi noá dïåt" cö múã nùæp ba lö, löi ra möåt caái goái vuöng vûác boåc vaãi nhûåa rêët kyä. Trong goái vaãi nhûåa êëy ngoaâi böå quên phuåc vaãi böìng böåt xaám tro coân coá möåt böå baâ ba àen àaä vaá vaâ möåt quyïín söí nhoã. Quyïn lêåt quyïín söí. Trang àêìu daán bûác aãnh Höì Chuã Tõch, bïn dûúái coá doâng chûä viïët nùæn noát: "Baác Höì"

Quyïn lêëy böå quên phuåc röìi goái caái goái laåi, àuát traã vaâo ba-lö. Böîng tay Quyïn chaåm phaãi vêåt gò cöìm cöåm dûúái àaáy ba-lö. Cö löi vêåt êëy lïn. Hoáa ra laâ möåt caái naång giaân thun bùçng göî cêím lai àen mun. Quyïn cêìm caái naång giaân thun lïn coi röìi thú thêín nheát vaâo.

Hai cö rúâi höëc àaá ài trúã laåi bïn xaác Àaåt. Moåi ngûúâi àaä keáo ra miïång hang. Chó coân laåi thùçng uát öm con Thuáy lùång leä àûáng bïn. Quyïn baão chuáng:

- Thöi mêëy àûáa vö trong chöî anh Thêím vúái anh Beá chúi ài! – thùçng uát "daå". Con Thuáy noái nhoäng nheão:

- Anh uát coäng em...

Thùçng uát vöën cûng con Thuáy nïn noá khom lûng cho con Thuáy leo lïn, coäng xöëc ài. Con mûåc ngoe nguêíy àuöi chaåy theo hai àûáa. Nùm Nhúá trao cêy nïën cho Quyïn noái:

- Àïí tao ài lêëy caái khùn rêëp nûúác lau cho Àaåt röìi hùéng bêån quêìn aáo.

Quyïn gêåt àêìu. Trong luác Nùm Nhúá chaåy ài, Quyïn cêìm cêy nïën cuái xuöëng. Cö àùm àùm nhòn ba vïët àaån úã giûäa traán Àaåt, dõu daâng àùåt ngoán tay lïn àoá. Nghô túái hai phaát suáng bùæn traã ban nêîy loâng cö nùång nïì àöi chuát. Roä raâng Quyïn nghe tuåi noá kïu "trúâi úi!". Àuáng laâ caái thùçng àaä giïët Àaåt. Nghô laåi, Quyïn múái thêëy nguy hiïím. Nïëu chêåm möåt chuát rêët coá thïí cö cuäng bõ nhûäng viïn àaån 12 ly xuyïn thùèng traán hïåt nhû Àaåt vaâ röìi cö cuäng nùçm àêy, àúåi moåi ngûúâi goái laåi.

HOÂN ÀÊËT 261

Nhûng àoá laâ bêy giúâ cö múái nghô ra, chúá luác naäy cö chùèng nghô thïë. Luác naäy trûúác mùæt cö chó laâ Àaåt ngaä xuöëng, laâ chõ Sûá bõ treo luãng lùèng, laâ caái lu maái chûáa àêìy xûúng trùæng. Vaâ khöng coá gò len vaâo ngoaâi yá muöën traã thuâ àaä giuåc cö vöì lêëy khêíu "caác-bin", bùæn ra. Luác àoá cö chó coá möîi yá nghô laâ mònh bùæn truáng, phaãi truáng.

.... Nùm Nhúá trúã laåi vúái caái khùn soåc àen àaä rêëp nûúác. Quyïn cuâng Nùm Nhúá thaáo cuác aáo Àaåt, cúãi hïët quêìn aáo Àaåt ra. Khöng chuát e ngaåi, hai cö lau khùæp ngûúâi Àaåt, cêín thêån vaâ tròu mïën nhû lau tùæm cho àûáa em trai ruöåt cuãa mònh. Baân tay cuãa hai cö gaái dõu daâng vuöët saåch maáu, buåi vaâ möì höi suöët baãy ngaây nay khöng ngûâng tuön chaãy trïn ngûúâi Àaåt. Caác ngoán tay cuãa hai cö gaái luác run rêíy lùång ài trïn têëm thên nêu raám êëy.

Hai cö bùæt àêìu mùåc cho Àaåt böå quên phuåc maâu tro giaãn dõ, böå quêìn aáo maâ khi coân söëng cêåu ta hùçng ûa thñch. Quyïn vuöët caác nïëp nhùn trïn tay aáo, cöí aáo Àaåt.

Luác hai cö sùæp sûãa boåc Àaåt vaâo vaãi thò Ngaån tûâ ngoaâi miïång hang ài vö. Anh bûúác túái öm lêëy xaác Àaåt, nhòn Àaåt möåt luác.... Röìi chêìm chêåm quyâ xuöëng nheå àùåt cêåu lïn têëm vaãi nhûåa maâu höìng nhaåt trong suöët.

Quyïn vaâ Nùm Nhúá cuái bïë Àaåt lïn. Quyïn vaâ Nùm Nhúá ài theo anh.... Túái möåt phiïën àaá phùèng mùåt, Ngaån àùåt Àaåt nùçm lïn àoá. Anh àûáng im möåt luác, àoaån ngûúác cùåp mùæt àoã hoe baão Quyïn vaâ Nùm Nhúá:

- Thöi ài ra hang ài!

Ba ngûúâi ra túái ngoaâi thò anh em haäy coân hò huåc, choåc phaá miïång hang. Ai cuäng nhêët trñ nïn phaá vûâa àïí möåt ngûúâi chui loåt thöi.

Xi mùng coân ûúát, nïn anh em thaáo gaåch ra cuäng dïî. Lêìn naây, kinh nghiïåm hún, anh em vûâa phaá lúáp gaåch choát thò dûâng laåi, nhoáng nghe. Anh Ba R2n cúãi aáo àûa Ngaån cêìm giuâm:

- Thöi anh em xï ra, khöng cêìn mai nûäa, àïí töi àaåp möåt caái laâ àöí hïët..

- Coi chûâng tuåi noá rònh nhû luác nêîy nûäa àoá!

- Khöng sao!

ANH ÀÛÁC 262

Anh Ba Reân khom lûng chui vaâo löî. Anh mêìy moâ trong àoá möåt chöëc, röìi bêët thònh lònh anh choãi cùèng àaåp maånh möåt caái. Lúáp tûúâng vûâa àöí nhaâo, anh boâ thoùæt vaâo hang, xö moåi ngûúâi neáp qua bïn. Quaã nhiïn khi moåi ngûúâi vûâa neáp vaâo caác höëc àaá thò boån lñnh bùæn xöëi vaâo chöî tûúâng vûâa bõ phaá tröëng. Anh Ba Reân cûúâi ha haã. Boån àõch bùæn möåt luác thò ngûâng khöng bùæn nûäa. Anh Ba Reân àùæc chñ:

- Anh em thêëy chûa, ruát cuöåc thò gaâ ai nêëy böìng ùn thua meå gò!

Anh Hai Theáp noái:

- Höìi naäy mònh chuã quan thaânh ra chuá Àaåt múái hy sinh chûá thiïåt ra noá lêëp hang kiïíu naây caâng haåi cho noá.

- Bêy giúâ töí trûåc cûá ngöìi àêy rònh, hïî thùçng naâo chun vö laâ nïån, khöng theâm bùæn nûäa!

- Hay lùæm, cuäng sùæp hïët àaån röìi!

Caái gioång khaân khaân cuãa chuá Tû Nghiïåp cêët lïn:

- Noái khöng phaãi mï tñn chúá keáo ngay ra thò trúâi phêåt coá àöå mònh àoá mêëy cha. Khöng àöå sao luác hïët nûúác, chaáy khö cöí thò öíng mûa cho möåt trêån. Coân bêy giúâ hïët àaån, öíng laåi xui khiïën tuåi giùåc àùæp cöng sûå giuâm mònh...

Anh em nghe chuá Tû noái àïìu phò cûúâi. Anh Hai Theáp thêëy anh em coá mùåt úã àêy gêìn àuã nïn noái:

- Anh em mònh phaãi caãnh giaác hún. Kiïím laåi bêíy bûäa nay tuåi noá àaä dúã àuã troâ aác hiïím, naâo laâ têåp trung têën cöng bùçng lûåu àaån, naâo laâ boã thuöëc àöåc xuöëng suöëi, röìi xöng khoái úát, chiïëu phim taác àöång, lêëp hang... Sùæp túái coi chûâng noá dúã thïm êm mûu múái, àöåc aác hún. Rêët coá thïí noá xõt chêët àöåt hoáa hoåc vö hang, hoùåc àaánh thuöëc nöí hoùåc gò thò àoá...

Anh dûâng möåt giêy, röìi noái tiïëp:

- Noái àïí àïì phoâng chúá xõt chêët àöåc hoáa hoåc thò mònh ruát vö sêu khöng dïî gò noá xõt túái, coân àaánh chêët nöí thò àaåi khaái nhû liïång möåt ngaân traái MK3 thöi. Túái bûäa nay tñnh ra àaä baãy àïën taám ngaây röìi,

HOÂN ÀÊËT 263

mònh hy sinh hai, bõ thûúng hai, tuåi noá chïët vaâ bõ thûúng cho ñt gò cuäng cúä möåt trùm.

Mònh cuäng mïåt nhûng tinh thêìn àïìu vûäng, tuåi noá thöëi chñ lùæm röìi. Bêy giúâ chñnh laâ luác mònh phaãi kiïn trò. Gioãi lùæm noá raán thïm nùm höm nûäa röìi cuäng phaãi boã cuöåc. Tònh hònh àêëu tranh trong caã tónh bêy giúâ khöng cho pheáp noá giam quên úã möåt núi naâo quaá nûãa thaáng àêu, nhûát laâ vúái söë quên nay àaä lïn túái möåt ngaân rûúäi. Höìi àïm töi nghe àaâi tuåi noá àûa tin mònh àang àaánh caác boát miïåt Thûá.

Chuá Tû gêåt àêìu:

- Hay quaá, nhûát àõnh mêëy chöî khaác mònh àêu àïí noá yïn!

Quyïn coá yá kiïën:

- Baáo caáo caác anh söë gaåo dûå trûä vêåy laâ hïët röìi. Chó coân hai chuåc lñt Caâ Myå àem vö bûäa noå. Mêëy em àïì nghõ tûâ giúâ trúã ài möîi ngûúâi chó ùn möåt lon trong ngaây.

- Hai chuåc lñt.... Cho mûúâi chñn ngûúâi – Anh Theáp lêím bêím: - Nïëu ùn möåt lon thò chõu àûúåc ba ngaây. Gay àêëy, nhûng thöi cûá taåm thúâi nhû thïë caái àaä.... àïí cho tùng cûúâng ài beã dûâa, beã mñt...

Ngaån noái:

- Beã dûâa thò may ra, chúá beã mñt khöng àûúåc. Höm noå tuåi töi cuäng tñnh vö kiïëm mñt chñn, nhûng vö chûa túái àaä àuång. Tuåi noá àoáng daây ngheåt, khöng vö àûúåc!

Anh Hai Theáp suy nghô röìi baão:

- Chuyïån àoá àïí röìi coi coi.... nhûát àõnh phaãi tòm caách loãn ra haái mñt ùn chûá chùèng leä khoanh tay chõu chïët àoái?

Noái túái àêy, anh Hai Theáp hñt hñt muäi, cûúâi:

- Khöng biïët mêëy öng coá nghe muâi mñt chñn bay vö khöng, chúá töi nghe töi theâm quaá!

Anh Ba Reân thuåi anh Hai Theáp:

- Thöi ài öng, laâm gò maâ muâi mñt bay vö túái àêy?

ANH ÀÛÁC 264

Anh Hai Theáp cûúâi cûúâi, hoãi thïm anh em:

- Coân coá vuå gò nûäa khöng.... Anh em bõ thûúng coá gò àaáng ngaåi khöng?

Nùm Nhúá àaáp:

- Vïët thûúng cuãa em Beá vaâ anh Thêím coá àúä dêìn. Nhûng em khöí quaá..

Ngaån lo lùæng hoãi:

- Sao, caái gò khöí. Nùm Nhúá?

- Anh Thêím aãnh cûá than vaän laâ chûa chi àaä bõ thûúng laâm cûåc anh em. Möîi lêìn tuåi noá têën cöng, aãnh cûá nhêëp nhoãm nñu keáo àoâi em phaãi dòu aãnh ra ngoaâi naây àïí aãnh chiïën àêëu. Em khöng chõu, sau àoá aãnh giêån em caã buöíi...

Ngaån cûúâi:

- Tûúãng gò chûá chuyïån àoá khöng sao... Vúái vïët thûúng êëy, kïí ra Thêím coá thïí chiïën àêëu àûúåc. Nhûng chûa.... cêìn, chuáng ta chûa hïët ngûúâi. Àïí töi noái vúái Thêím.

Noái túái àêy, chúåt Ngaån ngûúác nhòn Quyïn hoãi:

- AÂ, coân vúå chöìng Ba Phi noá ra sao?

- Em vêîn túái àoá phaát gaåo rang vaâ nûúác. Lêìn naâo muå vúå cuäng khoác. Höm qua, luác em vaâo, muå ta vuâng khoác röëng lïn röìi suåp xuöëng dêåp dêåp àêìu dûúái chên em, noái höín ha höín hïín: - "Àûâng giïët vúå chöìng töi, töi xin ùn nùn, tûâ nay töi khöng daám laâm àiïìu gò quêëy nûäa...". Em múái baão: "thöi àûâng coá khoác.."

Muå ta hûáa heån thïì böìi laâ seä ùn nùn höëi caãi, muå noái: - "Vúå chöìng töi maâ coân laâm quêëy nûäa thò vúå chöìng töi chïët khöng phaãi àöång tay...". Röìi muå ta kïu xin àûúåc múã troái, em khöng múã...

Anh Hai Theáp noái:

HOÂN ÀÊËT 265

- Chûa múã troái àûúåc àêu.... thöi nghe, bêy giúâ coân coá gò mònh tiïëp tuåc giaãi quyïët sau. Töí naâo gaác hang úã laåi gaác, coân anh em vö nghó ngúi lêëy sûác...

Anh Ba Reân doäng daåc hö:

- Töí Ba Reân úã laåi nghe!

Luác Ngaån sùæp ài vaâo hang, böîng anh Ba Reân bûúác túái, chuåp tay anh àùåt lïn cêy dêìu vuöng caånh anh àang cêìm:7

- Chuá coi cêy naây ngon khöng! Thùçng naâo caã gan thoâ àêìu vö, töi xaáng cho möåt cêy laâ chïët töët!

Ngaån cêìm cêy dêìu vuöng lïn nêng nêng trong tay, gêåt guâ:

- Cêy naây cêìm nùång tay, àêåp rêët sûúáng. Öng kiïëm àûúåc úã àêu hay quaá!

Ba Reân àùåc yá cûúâi khin khñt, khöng àaáp.

6.

Bûäa nay àaä hai mûúi thaáng chaåp ta röìi.... coân coá chuåc ngaây nûäa laâ Tïët...

Tïn thiïëu taá Sùçng nùçm ngûãa trïn chiïëc voäng àan bùçng dêy duâ, miïång lêím nhêím nhû thïë. Chiïìu àaä xuöëng. Sau möåt ngaây tranh àêëu, caã Hoân Àêët nhû haäy coân vang tiïëng theát. Trïn mùåt àûúâng, buåi cuäng chûa lùæng xuöëng hïët. Àoá àêy vùèng lïn tiïëng trêu ngheá ngoå goåi bêìy, tiïëng suáng nöí leã teã "böëc chaát" vaâ tiïëng soáng biïín àöìng boån êìm ô!

Tïn Sùçng nùçm giûäa buöíi chiïìu êëy, thên thïí raä rúâi. Hùæn caãm thêëy khöng yïn têm. Höìi xïë hùæn buöåc loâng phaãi kyá chung vaâo laá àún cuãa nhûäng ngûúâi lñnh àoâi múã cuöåc àiïìu tra vïì söë phêån cuãa ngoát nùm mûúái àöìng àöåi bõ thûúng cuãa hoå. Sau khi àùåt buát kyá röìi hùæn thêëy naãn loâng vaâ mêët nhiïìu tin tûúãng. Caái hang Hoân coá voãn veån mûúâi chñn ngûúâi cöë thuã naây chiïìu nay àöëi vúái hùæn caâng trúã nïn kiïn cöë, hoác hiïím. Nùçm àêy, hùæn nhòn thêëy àónh Hoân xanh ri, trú trú, sûâng sûäng ra àoá möåt caách àaáng ngaán. Ban trûa, giûäa luác hùæn coân kyâ keâo chûa chõu kyá vaâo laá àún thò tïn trung uáy Tûå trúã vïì baáo laâ Viïåt cöång àaä moi àûúåc hang. Hùæn böëi röëi, múái haå buát kyá. Chúá theo leä thò hùæn cuäng chûa

ANH ÀÛÁC 266

chõu xuöëng nûúác àïën thïë. Höm nay hùæn khöng coá àûúåc möëi hy voång nhû mêëy höm múái àïën. Sûå caã tin àaánh diïåt àûúåc hang Hoân cuãa hùæn cûá theo tûâng ngaây maâ suåt thêëp xuöëng maäi. Àêy laâ lêìn àêìu tiïn sau saáu nùm, möåt tïn thiïëu taá chñ cöët nhû hùæn laåi gùåp trúã lûåc lúán nhû vêåy.

Chiïìu nay hùæn chaán lùæm röìi. Hùæn khöng muöën thuác lñnh xöng vö hang nûäa. Hùæn chùèng thiïët caái vuâng àêët Hoân nhiïìu cêy traái naây nûäa. Caã baäi Tre maâ buöíi àêìu àùåt chên àïën hùæn àaä tùæc lûúäi khen àeåp vaâ dûå àõnh trong thúâi gian úã àêy hùæn phaãi tùæm möîi ngaây ñt nhêët möåt lêìn. Bêy giúâ baäi Tre vúái hùæn chùèng coá gò laâ àeåp àeä nûäa.

Àuáng vaâo luác hùæn nùçm chaán ngaán nhòn caái àónh Hoân sûâng sûäng nhû thaách thûác, thò úã phña sau nhaâ coá tiïëng tïn giûä maáy böå àaâm ngûúâi Bùæc leáo nheáo:

- A lö... vêng, vêng. Anh duäng àêy!... Vêng, thiïëu taá... aâ àúåi möåt tñ nheá...

Tïn Sùçng nhoãm ngay dêåy. Hùæn hoãi tïn àiïån baáo viïn ngûúâi Bùæc vûâa loá àêìu ra:

- ÚÃ àêu kïu töi àoá?

- Thûa thiïëu taá, Veã vang goåi

Thiïëu taá Sùçng liïìn hêët voäng, chaåy vaâo. Hùæn troâng vöåi maáy vaâo tai, cêìm lêëy öëng noái:

- A lö, Veã vang àêu, Veã vang àêu?... A... Veã vang àoá aâ?... Phaãi... Phaãi... chñnh töi àêy..- Gioång tïn Sùçng vuåt trúã nïn coám roám: - Daå, daå... daå töi nghe... Daå, vûâa röìi töi àaä baáo caáo vuå àoá... Daå khöng yïn, khoá khùn lùæm. - Àïën àêy veã mùåt tïn Sùçng vuåt sa sêìm röìi laåi böîng nhiïn húán húã hùèn lïn: - Daå, daå... trûúác saáng... daå àûúåc, daå àïí töi cho àaánh... daå, daå seä cho àaánh ngay..

Tïn Sùçng buöng maáy, mùåt húán húã. Hùæn gúä öëng nghe úã tai ra, àûáng dêåy. Tïn àiïån baáo viïn toâ moâ hoãi:

- Thûa thiïëu taá. Veã vang kïu àaánh nûäa àêëy aâ?

Tïn Sùçng vui veã vung nùæm tay:

HOÂN ÀÊËT 267

- Chúá sao, phaãi àaánh túái nûäa chúá sao!

Böîng hùæn àùåt ngoán tay lïn möi, gheá saát vaâo tai tïn àiïån baáo viïn, haå gioång:

- Neâ, noái cho mònh anh biïët thöi... coá lõnh ruát röìi!

Tïn àiïån baáo viïn gêåt àêìu

Tïn Sùçng quay ra ngoaâi. Hùæn baão möåt tïn thiïëu uáy:

- Anh baáo cho caác ban chó huy tiïíu àoaân, àaåi àöåi cûã ngûúâi vïì hoåp ngay bêy giúâ?

Tïn thiïëu uáy àïën möåt caái baân kï gêìn àêëy, quay àiïån thoaåi, goåi hïët caánh quên naây àïën caánh quên khaác, xuöëng lïånh triïåu têåp.

Xong röìi, y ài àöët hai cêy àeân khñ àaä àùåt lïn caái baân úã giûäa nhaâ. Tïn thiïëu taá Sùçng trúã laåi ngöìi voäng phò pheâo àiïëu thuöëc. Trúâi àaä nhaá nhem. Bêëy giúâ trûúác mùæt hùæn, àónh Hoân Àêët möîi luác möåt sêîm àêåm. Vaâ àïën khi boáng àïm àaä thûåc sûå àöí xuöëng, àónh Hoân vêîn khöng biïën ài maâ cûá hiïån súâ súâ ra àoá, khum khum nhû möåt chiïëc mai ruâa àen in nöíi giûäa nïìn trúâi àêìu höm nhuöåm maâu lam biïëc.

Höìi sau, boån sô quan luåc tuåc keáo àïën. Tïn thiïëu taá Sùçng nhöím dêåy:

- Tuåi lñnh ra sao röìi, mêëy anh?

- Caánh töi bònh thûúâng!

- ÚÃ àaåi àöåi töi tuåi noá vêîn duåc dùåc, chûãi ruãa túái töëi!

- Meå, lñnh úã caánh mêëy anh laâm kiïíu àoá lêy qua túái bïn töi. Tuåi noá cûá baân taán hoaâi!

- Thöi àûúåc! – Tïn Sùçng cùæt ngang, vaâ àûáng hùèn dêåy.

Hùæn àïën ngöìi úã caái ghïë àùåt àêìu baân, goä ngoán tay loác coác lïn mùåt baân röìi baáo cho tuåi sô quan biïët caái tin ruát quên. Thùçng naâo nghe xong cuäng cöë neán nöîi mûâng, cöë neán àïí khoãi thúã phaâo ra möåt caái. Tïn Sùçng noái thïm, gioång nhoã laåi:

ANH ÀÛÁC 268

- Lõnh trïn biïíu chêåm gò thò trûa mai cuäng phaãi vïì túái quêån lyå Tri Tön. Cho nïn chuáng ra phaãi ruát khoãi àêy trûúác saáu giúâ saáng. Maâ phaãi ruát thiïåt ïm. Nhúá giûä kñn, àûâng cho tuåi lñnh biïët trûúác, nghe khöng?

Tïn Sùçng dûâng laåi, buáng khêíy taân thuöëc:

- Àoá laâ viïåc chaánh, coân möåt viïåc nûäa rêët quan troång laâ trûúác khi ruát, àïm nay chuáng ra seä phaá hang...

Boån sô quan nghe noái thïë liïëc mùæt ngoá nhau. Tïn Sùçng biïët chuáng lo lùæng, nïn giaãng giaãi:

- Böå mêëy anh tûúãng phaá banh caã hang haã? Khöng phaãi. Muöën phaá banh caái hang àoá phaãi àúåi coá bom nguyïn tûã múái phaá nöíi. Chuáng ta hiïån coân thuöëc nöí höm noå àem xuöëng maâ chûa xaâi. Àïm nay seä xaâi hïët. Anh Tûå àêu?

- Coá töi!

- Àïm nay anh lo àiïìu àöång àem mêëy boåc thuöëc nöí àoá vö àaánh hang. Coân thiïëu uáy Sanh, anh cho sûãa soaån loa phoáng thanh. Hïî vûâa àaánh miïång hang laâ anh loan tin khùæp xoám cho dên chuáng hoå biïët.

- Thûa thiïëu taá, bêët kyâ kïët quaã ra sao, chuáng ta cuäng loan tin?

Tïn Sùçng noái:

- Leä naâo vúái bêy nhiïu thuöëc nöí àoá maâ khöng àem laåi kïët quaã gò hay sao?

Tïn trung uáy cöng binh laâ Tûå àaáp:

- Miïång hang thò coá thïí phaá sêåp. Nhûng Viïåt cöång noá khöng lùæm, töi e noá ruát vö sêu nhû mêëy lêìn trûúác thò cuäng khöng ùn thua!

Tïn Sùçng chùåt baân tay xuöëng mùåt baân:

- Cûá àaánh cho töi!

Vaâ hùæn àûáng bêåt dêåy:

- Chuáng ta cêìn coá möåt tiïëng vang trûúác khi ruát khoãi chöî naây!

HOÂN ÀÊËT 269

- Thiïëu taá noái àuáng, cêìn phaãi cho tuåi noá biïët laâ khöng phaãi mònh yïëu!

Möåt söë tïn trong àaám sô quan nguåy hûúãng ûáng theo, àêìy veã a dua. Chuáng àûáng dêåy noái thïm vaâi cêu chuyïån vúái tïn thiïëu taá röìi löåc xöåc keáo nhau ra khoãi ngöi nhaâ nïìn àuác.

Tïn thiïëu uáy Tûå vaâ tïn thiïëu uáy Sanh haäy coân úã laåi. Tïn Tûå hoãi:

- Thûa thiïëu taá, chûâng naâo khúãi sûå?

- Tuây anh, khúãi sûå chûâng naâo cuäng àûúåc. Nhûng... coá leä àïí khuya khuya, thûâa luác tuåi noá mïåt moãi buöìn nguã maâ àaánh thò hay hún!

- Töi cuäng tñnh vêåy... Nhûng phaãi cho chuyïín thuöëc vö súám!

- ÚÂ phaãi, anh cho chuyïín vö ngay bêy giúâ laâ vûâa àûâng àaánh súám maâ cuäng àûâng àïí trïî. Àuáng nùm giúâ saáng laâ ruát quên anh tñnh sao thò tñnh. Coá leä nïn àaánh löëi mûúâi hai giúâ. Giêëc àoá tuåi Viïåt cöång gaác hang thïë naâo cuäng coá thùçng nguã guåc..

Tïn thiïëu uáy noái:

- Vêåy àuáng mûúâi hai giúâ töi seä àaánh!

Thiïëu taá Sùçng "ûâ" röìi day sang tïn thiïëu uáy Sanh dùån:

- Coân anh, giaác àoá àûâng coá nguã quïn nghe!

- Daå töi thûác chûá àêu nguã àûúåc. Loa phoáng thanh töi seä phaát giûäa àïm khuya. Tuåi dên chuáng chùæc seä ruång rúâi khi nghe tin hang Hoân bõ phaá huãy. Gêîm ra caái phim chiïëu àïm qua cuäng khöng àïën nöîi vö ñch àêu thiïëu taá!

Tïn Sùçng nhïëch meáp cûúâi:

- Caái phim cuãa anh thò ùn thua meå gò maâ nhùæc!

- Thûa thiïëu taá, caái phim àoá vaâ nhûäng tiïëng nöí dûä döåi àïm nay khùæn vúái nhau lùæm chúá!

Tïn Sùçng cûúâi laåt:

ANH ÀÛÁC 270

- Anh coân "nai" lùæm. Àêìu töi àaä moåc hai thûá toác, töi hiïíu Viïåt cöång, hiïíu dên chuáng hún anh nhiïìu maâ. Caái giöëng hoå khoá bïì lung laåc lùæm. Anh tûúãng khuya nay anh phaát loa noái diïåt hïët tuåi noá röìi dên chuáng hoå tin liïìn sao. Àêu coá dïî vêåy?... Töi àaä noái, trûúác khi ruát khoãi àêy, chuáng ta cêìn coá möåt tiïëng vang. Vêåy thöi!

Tïn thiïëu uáy Sanh coân raán hoãi:

- Möåt tiïëng vang vö nghôa sao?

- Sao laåi vö nghôa, anh thiïåt laâ ngu...

Tïn thiïëu taá noái thïë, vaâ liïìn luác àoá hùæn nghô ngay túái nhûäng àiïìu maâ hùæn sùæp sùén àïí baáo caáo lïn cêëp trïn. Nhûng hùæn chó chúåt nghô túái thöi chúá khöng noái ra.

... Tïn trung uáy Tûå àaä ài laâm nhiïåm vuå.

Y khöng gùåp möåt trúã ngaåi naâo trong viïåc àiïìu àöång boån lñnh vaác nhûäng boåc thuöëc nöí vaâo miïång hang. May maâ nhûäng tïn lñnh thuöåc àún võ cuãa y chûa bõ cún löëc àêëu tranh chöëng àöëi ban saáng cuöën theo. Chó coá möåt sûå ruãi ro xaãy ra sau cuâng laâ luác chuáng vaâo saát miïång hang thò tïn lñnh vaác böåc phaá bõ vêëp teá àaánh phõch möåt caái.

Do àoá, töí anh em gaác úã miïång hang nghe thêëy. Töí naây göìm coá Troång vaâ hai anh du kñch. Möåt anh tïn Lïën, coân anh kia tûác laâ Hai Caá Treân. Caã ba àïìu giêåt mònh. Troång noái:

- Caái gò giöëng nhû ai teá?

- ÛÂ, coi chûâng tuåi noá moâ vö nghen!

Troång chùæn baân tay, bêëm àeân. Taåi löî miïång hang vêîn nhû thûúâng. Ngoaâi nhûäng miïëng lûåu àaån MK3 raãi raác luác nhuác nhû cûát truâng, tõnh khöng coá gò khaác. Troång tùæt àeân, Lïën thò thaâo:

- Höìi naäy töí cuãa Túái gaác thò ïm rú, coá gò àêu?

Troång baão:

- Höìi naäy khaác, bêy giúâ khaác. Coá khi xï xñch möåt phuát laâ thay àöíi röìi, phaãi thuã kyä múái àûúåc. Roä raâng töi nghe nhû coá thùçng naâo vêëp teá!

HOÂN ÀÊËT 271

Noái xong, Troång nhñch hoång suáng töm-xöng túái saát löî hang dùån:

- Bùng àaån töi chó coân chùén mûúâi viïn. Hïî coá chuyïån töi bùæn vûâa dûát thò mêëy cha cheám liïìn nghe. Thùçng naâo chun vö, cûá bònh tônh bûãa àêìu noá cho töi!

Hai anh du kñch lùm lùm maä têëu trong tay:

- ÛÂ, anh vùæn hïët àaån röìi cûá naánh qua möåt bïn, àïí tuåi töi!

Ba ngûúâi baân vúái nhau nhû thïë vaâ sùén saâng chúâ àúåi. Hoå ruán chên, àûáng dúåm trong boáng töëi.

Mêëy phuát tröi qua, hoå vêîn khöng thêëy gò. Röìi caã mêëy mûúi phuát sau, cuäng khöng coá gò xaãy àïën. Àûáng riïët moãi chên hoå ngöìi xuöëng. Coá túái möåt tiïëng àöìng höì maâ moåi sûå vêîn bònh yïn. Hai Caá Treä noái:

- Höìi naäy chùæc laâ chöìn chaåy!

- Chöìn àêu úã àêy. – Troång thùæc mùæc.

Hai Caá Treän cûúâi, veã thöng thaåo:

- ÚÃ trïn Hoân thiïëu gò... Anh ñt úã àêy nïn khöng biïët chûá caác thûá chöìn, khó, rùæn höí mêy, khöng thiïëu thûá chi... Coá caã con vñch nûäa, con vñch lúán thò bùçng caái nia, con nhoã nhûát cuäng cúä thuáng giaå.

- Chûâng tan trêån naây vïì tuåi mònh kiïëm vaâi con rùæn höí àêët nêëu chaáo ùn chúi.

- Cha, thûá höí àêët bêy giúâ coá húi "khiïëm khuyïët". Àeã ra con naâo àïìu bõ dên kiïëm bùæt saåch trún. Anh ùn trùn khöng, con trùn laåt thua höí àêët xa, nhûng nïëu mònh khöng ham löåt da baán lêëy tiïìn, cûá àïí nguyïn da nêëu ca-ri thò ùn cuäng àúä ngùåt lùæm..

Hai Caá Treän bùæt àêìu noái thao thao. Anh ta thêëy Troång ûa chuyïån, nïn caâng cao hûáng:

- Anh biïët con vñch noá àeã ra laâm sao khöng?

Chùèng àúåi Troång àaáp, Hai Caá Treân noái tiïëp: - Thûá àoá àeã ngöå lùæm. Thaáng nùæng ài kiïëm ùn ba àöìng baãy àöîi ngoaâi biïín, luác trúâi gêìm gûâ muöën sa mûa noá múái boâ vïì Hoân lo àeã. Noá àeã trûáng bûå bùçng traái àu

ANH ÀÛÁC 272

àuã, bûúi àêët thaânh höë, uãi lùn trûáng xuöëng höë röìi lùn kïình ra duâng mai nïån laáng lûác. Xong röìi noá laåi boã Hoân ra biïín. Hïî trúâi mûa xuöëng laâ núã trûáng nûát àêët, vñch con àöåi àêët ngoi lïn, loáp ngoáp boâ ra biïín tûå kiïëm ùn..

- Ngöå quaá ha! – Troång kïu lïn

Hai Caá Treân gêåt àêìu, thaãn nhiïn:

- Coân nhiïìu thûá ngöå nûäa chúá... Giaã tyã nhû con nhñm, úã Hoân àêy cuäng nhiïìu. Caái thûá naây kyâ cuåc nhûát trïn àúâi, noá vûâa giöëng àûåc vûâa giöëng caái..

- Sao?

- Nghôa laâ noá tûå ùn nguã lêëy, röìi coá chûáa, röìi àeã..

- Cha, cha!

Hai Caá Treân baão:

- Hoân naây coá nhiïìu con thuá quyá lùæm. Töi tñnh túái chûâng giaãi phoáng miïìn Nam röìi töi ruã ngûúâi baån ùn yá, lêu lêu ài sùn bùæt caác loaâi thuá trïn Hoân cuäng àuã höët baåc!

Anh Lïët hoãi xeo:

- Túái chûâng àoá ruã töi ài khöng?

- Khöng, maây hay xaåo sûå quaá, ài theo hû hïët. Ngûúâi sùn thuá phaãi coá taánh yá, phaãi àaâng hoaâng..

Anh Lïët cûúâi reá, baão Troång:

- Anh ñt vïì àêy nïn anh khöng biïët danh thùçng Hai Caá Treân. Noá thêëy anh laå, noá àêíy döëc anh àoá... Chúá höìi cha meå töi sanh töi ra úã Hoân Àêët túâi giúâ töi coá thêëy noá bùæt àûúåc möåt con nhen con soác naâo, chúá chûa noái túái chöìn, khó, ruâa, rùæn chi cho mïåt...

Hai Caá Treân nñn im möåt laát, àoaån noái:

- Ï Lïën, vêåy höm rùçm thaáng baãy maây hay thùçng naâo vaác mùåt túái nhaâ tao ùn chaáo rùæn höí àoá?

HOÂN ÀÊËT 273

- Con rùæn àoá thùçng uát àêåp cho mêìy, maâ maây daám noái laâ maây àaâo bùæt, doác quaá, bûäa àoá coá mùåt vúå maây nïn tao khöng noái, súå maây mêët mùåt vúái vúå maây töåi nghiïåp..Vêåy maâ bêy giúâ maây coân khui ra!

Hai Caá Treân cûå:

- Thùçng uát naâo àêåp, thùçng uát naâo àêåp?

- Thùçng uát con chuá Tû Rêu chúá thùçng uát naâo nûäa. Noá coá úã àêy, àïí röìi tao kïu noá ra àöëi chêët lo gò!

Hai Caá Treân nñn thinh. Troång cûúâi, noái vaã laã cho anh ta àúä ngûúång:

- Caái gò chúá loaâi thuá thò trïn Hoân töi tin chùæc coá nhiïìu!

Lïën àaáp:

- Coá, thuá thò coá!

Vûâa luác êëy trong hang coá tiïëng chên ài ra. Hai Caá Treân àûáng dêåy phuãi àñt baão:

- Töí anh Ngaån ra thay kia röìi. Thöi mònh vö laâm möåt giêëc coi. Buöìn nguã quaá!

Ngaån àaä ra àïën núi. Cuâng ài vúái anh coá chuá Tû Nghiïåp vaâ Quyïn. Ngaån noái:

- Thöi anh em vö nghó, túái giúâ röìi!

- Mûúâi giúâ haã? – Lïën noái – Ngöìi nghe Hai Caá Treân noái doác hïët giúâ höìi naâo khöng hay!

Troång noái vúái Ngaån:

- Tònh hònh khöng coá gò. Caách àêy àöå möåt tiïëng rûúäi tuåi töi coá nghe möåt tiïëng àöång bïn ngoaâi, giöëng nhû ai vêëp teá phõch möåt caái…

- Vêåy haã?

- Nhûng tûâ àoá túái giúâ thò vêîn ïm khöng xaãy ra chuyïån chi.

- Nghe giöëng tiïëng ngûúâi vêëp ngaä aâ?

ANH ÀÛÁC 274

- Phaãi, nhûng cuäng coá thïí laâ chöìn chaåy...

- Thöi àûúåc, àûa àeân pin cho töi!

Ngaån ngöìi xuöëng bêëm àeân. Anh ngöìi caách löî miïång hang chûâng möåt thûúác, sau lûng anh laâ Quyïn, röìi túái chuá Tû Nghiïåp. Ngaån duâng khêíu töm-xöng. Quyïn nay giûä cêy caác-bin cuãa Àaåt. Riïng chuá tû Nghiïåp thò thuã cêy àêìu vuöng caånh cuãa anh Ba Reân múái àûa cho. Ngöìi yïn taåi chöî cuãa mònh, chuá Tû Nghiïåp moi thuöëc ra vêën:

- Nhúâ baâ con bûäa noå tiïëp tïë nïn bûäa nay àêu coân mêëy àiïëu. Töi coá àïí yá mêëy chuâm raán bay trïn vaách àaá. Chûâng naâo hïët thuöëc, gúä raán bay àoá àem sêëy huát cêìm cûå àúä àûúåc.

Ngaån noái:

- Caái àïm àoá... thiïåt laâ nhúâ baâ con lanh trñ tiïëp tïë cho chúá khöng thò bûäa nay mònh nguy röìi. Thuöëc chùèng coá huát maâ gaåo cuäng khöng coá ùn, nghe vuå Caâ Myå, Thiïåt töåi..

Sau cêu noái cuãa Ngaån, ba ngûúâi àïìu im lùång. Hònh nhû bïn ngoaâi, trúâi bùæt àêìu nöíi gioá. Vò moåi ngûúâi nghe gioá luâa qua miïång hang maát caã chên. Àïën luác bïn ngoaâi dêåy lïn tiïëng raâo raâo, hu huá thò ai nêëy biïët laâ gioá nöíi thûåc sûå röìi. Quyïn coá caãm giaác biïín möîi luác möåt uâa vaâo gêìn hún. Caái êm ba rò raâo êëy nay cûá maånh meä lïn dêìn, maånh meä lïn maäi. Röìi tiïëng soáng doåi vaâo hang bùæt àêìu nghe ruâng ruâng nhû àöí.

- Biïín laåi àöång – Quyïn kheä kïu vaâ cheáp miïång noái vúái Ngaån:

- Trúâi... Khöng biïët mêëy bûäa rêìy úã ngoaâi ra sao... Em lo quaá. Em lo cho maá quaá... Chõ Ba chïët... maá coá chõu qua nöíi khöng?

- Chùæc maá seä chõu nöíi... Nhûng töåi nghiïåp cho maá. Phaãi noái laâ chõ Ba hay em, maá àïìu cûng hïët, nhûng maá cûng em caách böìng böåt, coân vúái chõ Ba thò maá cûng caách àùçm thùæm. Coá lêìn nghe maá noái: “Dêìu phaãi àúåi mûúi nùm, con Sûá noá cuäng àúåi àûúåc... Tao chó lo túái chûâng àoá tuåi noá giaâ hïët röìi.."

Quyïn nñn im möåt luác röìi thöët:

- Thiïåt... em laâ con nhoã böåc tuïåch böåc toaåc chúá khöng àûúåc nhû chõ Ba..

HOÂN ÀÊËT 275

Chuá tû chúåt cûúâi, gheá chuyïån:

- UÁt neâ, tao hoãi thiïåt bêy caái naây, traã lúâi thûã tao nghen?

Chuá tû hoãi chi?

Chuá Tû Nghiïåp rñt thïm húi thuöëc nûäa, giuåi tùæt caái taân thuöëc:

- Noái con Sûá daám àúåi thò tao tin... Coân giaã duå nhû bêy giúâ Àaãng xuöëng lïånh àiïìu chuá Ngaån ài cöng taác xa chûâng mûúi, hai mûúi nùm thò con uát bêy tñnh sao?

- Àêu coá chuyïån ài biïåt luön nhû vêåy! – Quyïn baão

- ÊËy, noái giaã duå nhû vêåy maâ!

Quyïn nñn thinh

Chuá Tû Nghiïåp giuåc:

- Sao? Noái tao nghe coi?

Quyïn chúåt ngêy mùåt ra trong boáng töi. Cö nghô: "ÖÌ chuyïån mònh ñt nghô túái thiïåt àoá!" Song cö thöët rêët nhanh:

- Chaáu khöng àúåi! – Röìi cö buåm miïång cûúâi.

Chuá Tû Nghiïåp baão:

- Àoá, chuá Ngaån nghe con Quyïn noá noái chûa?

- Nghe chûá!

Vaâ Ngaån cöë lêëy gioång móa mai:

- Chaáu biïët maâ, chaáu àêu coá nûúác non gò maâ ngûúâi ta àúåi.

... Thûúâng Quyïn vaâ anh gùæn boá vúái nhau khöng phaãi úã caãnh thoaãi maái vui chúi nhû ngûúâi khaác maâ laâ trong hêìm, trong cûá, vaâ giúâ àêy trong hang möîi möåt phuát möåt giêy àïìu cùng thùèng, söi suåc, thiïng liïng. Giúâ àêy thêëy mònh coá àûúåc sûå kïì vai saát caánh àêìy àuã quaá, tûâ àöìng chñ, àöìng àöåi, tûâ Quyïn…

ANH ÀÛÁC 276

Anh vûâa chúåt nghe coá tiïëng gò söåt soaåt rêët kheä, nhû laâ gioá thöíi àuâa laá vaâo löî hang. Tûác khùæc, anh bêëm àeân "pin" chiïëu xuöëng löî miïång hang, roåi cho ba ngûúâi tröng thêëy möåt caái boåc vaãi mêìu xaám vuöng daâi buöåc thùæt nhiïìu àûúâng dêy àang nhuãi vaâo. Coá möåt ngoån saâo tre úã phña sau choãi caái boåc àoá. Vaâ úã meáp boåc, möåt súåi dêy möìi àang ngoe nguêíy chaáy nguán, xõt khoái. Caã Ngaån, Quyïn vaâ chuá Tû Nghiïåp tröë mùæt kinh súå nhòn caái möìi chaáy röìn nhanh vaâo. Ngoån saâo vûâa àêíy goái böåc phaá quaá khoãi löî miïång hang, liïìn ruåt laåi. Ngaån cêìm àeân vaâ suáng chûa kõp xoay xúã ra sao thò Quyïn àaä àïí khêíu cac-bin xuöëng, nhaãy chöìm túái. Cö chuåp àaåi goái böåc phaá liïång trúã ra khoãi löî hang. Khi cö lùn mònh luâi laåi, nùçm raåp xuöëng, thò Ngaån àûa caánh tay àúä lêëy ngûåc cö. Böåc phaá nöí möåt tiïëng lúán. Àêët àai hang àöång nhû bûng lïn hïët. Ba ngûúâi bõ nhêëc khoãi mùåt àêët, röìi rúát xuöëng. Quyïn nhúâ Ngaån nêng ngûåc nïn khöng bõ döåi tûác. Cö coân tónh trñ, quúâ tay chuåp lêëy khêíu "cac-bin". Ngaån vöåi theát:

- Vö trong mau!

Anh bêëm àeân roåi cho Quyïn vaâ chuá Tû Nghiïåp chaåy trûúác. Röìi anh luöìn theo. Vaâo túái ngaách hang trong, ba ngûúâi àûáng laåi. Chuá Tû Nghiïåp ngöìi xöím, thúã höín hïín:

- Thiïëu chuát nûäa ba àûáa mònh biïën thaânh buåi hïët röìi! Meå, súåi dêy möìi chaáy coi thiïåt úán!

Anh em tûâ trong hang àöí xö ra. Anh Hai Theáp hoãi:

- Ngaån àêu? Anh em coá sao khöng?

- Töi àêy anh, khöng sao... Noá chuöìi böåc phaá vö, tuåi töi phaát hiïån kõp, Quyïn öm vuåt goái böåc phaá ra ngoaâi!

- Biïët thïë naâo noá cuäng "chúi" thuöëc nöí maâ!

Anh Hai Theáp roåi àeân ra miïång hang. Khöng thêëy coá gò, anh baão:

- Thöi cûá traánh úã àêy... Àïì phoâng àaánh tuåi àöåt nhêåp. Ba Reân àêu?

- Coá töi!

HOÂN ÀÊËT 277

- Töí anh cuäng lo giûä úã àêy!

- Àöìng yá!

Anh Ba Reân bûúác túái. Anh moâ kiïëm chuá Tû Nghiïåp, rúâ rêîm khùæp ngûúâi chuá, cûúâi haâ haâ:

- May quaá, öng giaâ coân nguyïn ta!

Àoaån anh lêìn tay chuá Tû, roán lêëy cêy dêìu vuöng:

- Thöi, àûa caái cêy cho töi, öng vö nghó!

Giûäa luác àoá ngoaâi miïång hang laåi nöí êìm möåt tiïëng. Moåi ngûúâi àang àûáng dûå dûng bõ xöëc nhúám goát lïn. Àaá buåi tung raâo raâo. Boån àõch àaä àaánh tiïëp böåc phaá thûá hai. Luöìng aánh saáng roåi cho moåi ngûúâi thêëy möåt vêìng khoái àen xaåm, daây àùåc. Khùæp hang rung rinh maäi höìi lêu vêîn coân nghe thêëy tiïëng kïu rùng rùæc nhû àaá àang bõ nûát. Anh Hai Theáp noái:

- Töi roåi àeân, anh em têët caã suáng lïn vai, chuá yá theo doäi thùçng naâo loåt vö àêy diïåt ngay thùçng àoá!

Ngaån gaác khêíu töm-xöng lïn möåt moãn àaá. Anh chó cho Quyïn möåt moãm àaá kïë àoá. Quyïn àùåt khêíu caác-bin lïn tûâ tûâ aáp baáng vaâo vai. Anh em khaác cuäng ghòm suáng àúåi. AÁnh àeân pin tûâ tay anh Hai Theáp vêîn roåi thùèng ra hang. Quyïn nhòn thêëy trûúác muäi suáng cuãa mònh, vêìng khoái taãn ra vaâ bûác tûúâng mêët biïën möåt nûãa. Möåt nûãa coân laåi chó laâ àöëng gaåch vuån löín nhöín. AÁnh àeân pin böîng vuåt tùæt. Möåt giêy sau, khi anh Hai Theáp chiïëu àeân trúã laåi thò trong quêìng aánh saáng cuãa àeân xuêët hiïån roä möåt thùçng àõch àang öm thu lu goái böåc phaá nhaãy qua chöî gaåch vuån... Ba böën phaát suáng nöí vang lïn cuâng möåt luác.

Thùçng àõch àûáng sûáng, buöng goái böåc phaá rúát xuöëng. Noá khuyåu taåi chöî, ngheão àêìu, maâ hai tay vêîn öm voâng caái goái coá súåi dêy ngoâi àang chaáy nguán. Quyïn múã miïång kïu "aá" lïn möåt tiïëng. Cö vûâa neáp vaâo ngaách hang thò böåc phaá nöí êìm.

Anh Hai Theáp bêëm àeân roåi ra. Miïång hang lêìn naây cuäng daây àùåc khoái àen nhû lêìn trûúác. Luác khoái tan, khöng tröng thêëy thùçng àõch àêu nûäa. Hai bïn vaách, àaá tuöng àöí raâo raâo. úã trïn miïång hang bõ phaá röång toaác, coân bïn dûúái àaá gaåch vuåt àuân lïn.

ANH ÀÛÁC 278

AÁnh àeân pin tûâ tay anh Hai Theáp vêîn chiïëu saáng rûåc. Anh em vêîn ghòm suáng àúåi, hy voång seä cho taái diïîn caái caãnh êëy laåi lêìn nûäa. Nhûng möåt phuát tröi qua. Röìi nùm phuát. Möîi maäi àïën khi aánh àeân pin lu ài cuäng khöng thêëy tïn àõch naâo öm böåc phaá nhaãy vö kiïíu àoá nûäa.

Àúåi quaá lêu, anh Hai Theáp tùæt àeân. Nhûng khöng yïn têm, anh laåi bêëm àeân lïn. Cûá bêëm cûá tùæt mêëy lûúåt, vêîn khöng thêëy gò.

- Chùæc noá ruát röìi – anh Ba Reân noái.

Chuá Tû Nghiïåp ngùn:

- Khoan! Cûá roåi àeân. Trùng gêìn moåc röìi!

Bïn ngoaâi gioá vêîn dêåy aâo aâo. Àöi luác gioá luâa qua miïång hang suåp lúã, kïu hu huá. Vaâ soáng biïín vêîn ruâng ruâng nhû tiïëng tröëng chêìu àöí höìi, khöng dûát.

Caác tay suáng vêîn giûä nguyïn tû thïë sùén saâng nhaã àaån. Quyïn söët ruöåt vò aánh àeân pin khi nhaá saáng, khi tùæt ngêëm. Ngoán tay troã cuãa cö àùåt núi coâ suáng thaã ra, co vaâo khöng biïët mêëy lûúåt. Nhûng mùæt cö luác naâo cuäng múã to tröë nhòn caái miïång hang chúåt saáng chúåt töëi êëy. Thïë röìi möåt laát sau, khi aánh àeân tùæt khaá lêu Quyïn vêîn nhêån ra miïång hang. Àuáng nhû chuá Tû Nghiïåp noái, trùng àaä lïn. Miïång hang khöng töëi nhû trûúác nûäa. úã àoá, boáng töëi ngaã sang mêìu xanh sêîm, nhúåt thïm möåt chuát, röìi raång biïëc.

Quyïn àaä coá thïí phên biïåt roä àöëng gaåch àen luâ löín nhöín kia vúái aánh trùng saáng hûãng miïång hang.

Anh Hai Theáp thöi khöng roåi àeân nûäa.

Anh phên cöng Ba Reân úã laåi gaác nhû bònh thûúâng vaâ cho anh em vaâo nghó. Quaäng àïm coân laåi êëy tröi qua möåt caách yïn tônh, yïn tônh hún caã nhûäng àïm höm trûúác. Böåc phaá khöng coân gêìm lïn, vaâ anh em cuäng chùèng nghe thêëy tiïëng suáng bùæn "boác àuâng" úã ngoaâi xoám nhû moåi àïm.

Töí gaác miïång hang àaä trúã ra ngöìi gaác sau àöëng gaåch vuån.

HOÂN ÀÊËT 279

Ngûúâi töí trûúãng phiïn gaác cuöëi cuâng laâ anh Hai Theáp, lêìn àêìu tiïn nhòn thêëy aánh bònh minh àûúåc núái röång hún trûúác, qua caái miïång hang vûâa bõ thuöëc nöí cöng phaá höìi àïm. Khi anh kïu: “saáng röìi!" thò luác àêy àïm àaä nhúåt dêìn, nhoâa ài. Biïín cuäng àaä lùång. Anh nghe thêëy tiïëng chim kïu rñu rñt. Röìi anh bùæt àêìu nhêån ra nhûäng ngoån coã ngoaâi hang ûún ûúát húi sûúng. AÁnh ngaây maát rúåi vaâ dõu daâng lûúát trïn nhûäng ngoån coã àoá, lan ra maäi. Bêy giúâ thò anh laåi nhòn thêëy baäi coã bõ nhiïìu dêëu giaây xeáo naát, vaâ anh giêåt mònh thêëy anh ngay trûúác mùåt coá möåt khuác chên bï bïët maáu. Anh noái vúái anh em du kñch cuâng töí:

- Chùæc cuãa thùçng höìi höm!

Luác àoá anh nghe sau lûng coá tiïëng cûúâi hò hñ.

Anh quay laåi. Thò ra thùçng uát múái nguã dêåy, moâ ra. Noá vûâa giuåi gheân xong, hai tay võn göëi chên àûâng ruân ruân, tröë mùæt nhòn caái khuác cùèng. Thùçng uát leâ lûúäi noái:

- Coi lúán quaá hïn chuá Hai?

- ÛÂ, noá laänh nguyïn bao böåc phaá maâ vûâa gò! Coân àûúåc caái cûúâm cùèng àoá laâ may...

Anh Hai Theáp hoãi:

- Höìi àïm höm tuåi noá àaánh hang, maây hay khöng uát?

Thùçng uát khöng àaáp. Noá àang lo nhòn caái gò úã ngoaâi, ngûúâi nhöím túái.

- Chùæc laâ luác àoá maây nguã khoâ chûá hay biïët caái gò haã uát? – Anh Hai Theáp laåi hoãi.

Thùçng uát vêîn lo nhûúán mùæt nhòn. Böîng noá laâo thaâo:

- Trúâi úi... tuåi noá, tuåi noá vö.

Noá vuåt troã tay ra phña ven vûúân:

- Kòa kòa, tuåi noá keáo àïën ngheåt kia kòa, chuá Hai úi!

- Àêu, àêu?

ANH ÀÛÁC 280

Theo ngoán tay thùçng uát, anh Hai Theáp thêëy quaã coá möåt àaám lñnh keáo túái rêët àöng. Hònh nhû chuáng àang chaåy túái. Anh theát:

- Nuáp vö, chuêín bõ!

Caã ba anh du kñch vaâ thùçng uát àïìu nuáp vaâo vaách àaá. Anh Hai Theáp lïn àaån khêíu "ga-rùng" àaánh "röëp" möåt caái, mùæt chùm chuá theo doäi. Àaám lñnh möîi luác möåt rúâi xa mñ vûúân. Thònh lònh thùçng uát chúáp mùæt vuåt la:

- UÃa... khöng phaãi lñnh!

Vûâa luác hai anh du kñch cuäng àöìng kïu:

- UÃa... Àêu nhû baâ con mònh maâ... Ai chaåy trûúác giöëng maá Saáu quaá, toác trùæng nhû böng... Thöi àuáng röìi!

Caã ba anh nhúán nhaác nûãa tin nûãa ngúâ. Thùçng uát chó choã reo:

- Ba töi àoá, öíng chaåy túái chúá ai!

Anh Hai Theáp lêím bêím:

- Kyâ quaá, hay laâ tuåi noá luâa baâ con chaåy trûúác laâm bia àúä àaån?

- Khöng, àêu coá lñnh!

- Cûá nuáp saát vö!

Ngoaâi kia, àaám ngûúâi möîi luác möåt túái gêìn. Hoå àaä chaåy qua quaá nûãa vaåt àêët tröëng. Hiïín nhiïn laâ úã phña sau hoå khöng coá möåt thùçng lñnh naâo. Anh Hai Theáp bùæt àêìu nhêån ra àûúåc tûâng ngûúâi. Meå Saáu, vúå Ba Reân, chuá Tû Rêu, anh Têëm Chêën, thñm Ba uá. Trúâi úi, àuã hïët. Coá caã vúå anh, thñm Tû Nghiïåp, vúå thùçng Lïën. Caã Hoân Àêët khöng thiïëu möåt ai. Ngûúâi lúán, treã nhoã, maånh ai nêëy chaåy nhaâo túái, têët tûúãi. Coá ngûúâi vêëp teá chuái, laåi gûúång dêåy, laåi chaåy. Coân caách miïång hang vaâi chuåc bûúác, mêëy ngûúâi chaåy àùçng àêìu àûáng laåi, àùåt baân tay lïn miïång, höín hïín kïu lúán:

- Anh em ú...úi, tuåi noá ruát röì..öìi!

Thêëy trong hang vêîn im lòm, giûäa àaám ngûúâi vuát oá tiïëng khoác oâa lïn. Chuá Tû Rêu àang khom lûng chaåy túái, raán sûác gaâo:

HOÂN ÀÊËT 281

- Búá anh em! Coân söëng khö...öng?

Nghe roä tiïëng kïu, anh Hai Theáp laách mònh, xaách suáng nhaãy qua àöëng gaåch àaá vuån. Kïë àoá thùçng uát vúái hai anh du kñch cuäng phoáng voåt theo.

Anh Hai Theáp cêìm khêíu "ga-rùng" vûâa chaåy laåi phña baâ con. Chuá Tû Rêu öm chêìm lêëy anh. Anh Taám Chêën chaåy túái chuåp vai Hai Theáp lùæc lùæc, cûúâi noái:

- Cha chaã, tûúãng öng khöng coân vïì gùåp maá bêìy treã nûäa röìi chúá!

Moåi ngûúâi vêy quanh anh, vêy quanh thùçng uát, chuåp hai du kñch maâ àêëm thuâi thuåi, nñu keáo lùng xùng, keã cûúâi, ngûúâi khoác. Chõ Hai Theáp khöng cûúâi, chõ ngoá nhòn anh Hai, rûng rûng nûúác mùæt. Chõ thêëy mùåt chöìng mònh nay xaám xaåm tröng höëc haác hùèn ài. Anh Hai baáo cho baâ con biïët moåi ngûúâi coân àuã, trûâ Sûá vaâ chuá Àaåt. Anh àïën bïn vúå kheä hoãi:

- Sùæp nhoã àêu röìi mònh?

Chõ Hai Theáp àaáp:

- Töi gúãi noá úã trong xoám.

Giûäa luác àoá, thùçng uát vuâng vuöåt ra khoãi tay mêëy ngûúâi àang öm noá, chaåy trúã vö hang. Anh Hai Theáp àûa mùæt tòm kiïëm meå Saáu. Anh thêëy meå Saáu àang àûáng sûäng gêìn àoá. Àöi mùæt meå trên trên nhòn túái trûúác, raáo hoaãnh. Khi anh chaåy àïën bïn meå thò meå chùèng noái gò caã, bûúác ài. Meå bûúác chêìm chêåm vïì phña hang, tay phaãi voâ chùåt chiïëc khùn rùçn àoã àûa lïn miïång.

Anh em trong hang àûúåc thùçng uát vaâo cho hay, giúâ àaä uâa ra. Hai bïn gùåp nhau trûúác miïång hang, la heát, cûúâi khoác. Trong khi àoá con choá mûåc cuãa thùçng uát chaåy loùng quùng, kïu suãa mûâng rúä. Moåi ngûúâi xö túái öm ghò lêëy nhau trïn khoaãng àêët bõ àaån caâo bêëy. Anh du kñch Hai Caá Treân coäng thùçng Beá trïn vai, Quyïn coäng con Thuáy tûâ trong cuäng vûâa luöìn ra. Túái àöëng gaåch àöí, cö nhêëc muäi suáng "caác-bin" àeo núi vai, rêën bûúác qua. Meå Saáu lêåp cêåp chaåy túái, run rêíy dang hai tay öm caã Quyïn lêîn con Thuáy vaâo loâng, oâa khoác. Con Thuáy thêëy ngoaåi noá

ANH ÀÛÁC 282

khoác thò cuäng khoác theo, röìi noá nhúán nhaác àûa mùæt tòm kiïëm. Haâng trùm cùåp mùæt àïìu nhòn döìn vaâo Thuáy. Chúåt con Thuáy la:

- Ngoaåi, ngoaåi, maá con àêu, maá con àêu ngoaåi?

Meå Saáu khöng àaáp. Con Thuáy vuâng ra khoãi loâng ngoaåi noá kïu lúán:

- Maá... Maá úi!

Con beá vûâa kïu vûâa chaåy kiïëm. Noá chaåy tûâ àaám ngûúâi naây túái àaám ngûúâi khaác, ai cuäng hoaãng súå, nhòn noá bùçng àöi mùæt àau àúán lùång ài. Trong tiïëng kïu xeá ruöåt cuãa con Thuáy, töëp ngûúâi trong hang vêîn tiïëp tuåc ài ra.

Nùm Nhúá xöëc dòu anh Thêím. Caái chên bõ thûúng cuãa Thêím cûá caâ nhùæc, bûúác thêëp bûúác cao.

Ngûúâi thûá mûúâi baãy vaâ laâ ngûúâi ra khoãi hang sau cuâng laâ Ngaån. Anh bïë trïn tay mònh caái boá vaãi nhûåa trong suöët àoá lúâ múâ àïí löå ra khuön mùåt cuãa Àaåt. Anh Taám Chêën xöí túái. Anh àûáng sûäng trûúác Ngaån höìi lêu röìi lùång leä bûúác túái àûa tay àúä lêëy thên Àaåt. Anh ngoá trên trên khuön mùåt Àaåt höìng lïn sau lêìn vaãi nhûåa moãng. Àöi mùæt anh múã to, àöìng tûã mùæt khöng àöång, chöëc sau mùæt anh àoã hoe, rên rêën. Khöng khaác chi nhûäng anh em khaác, khuön mùåt Ngaån nhû sùæt laåi, höëc haác, dñnh àêìy buåi.

Ngûúâi naâo cuäng thïë. Trïn mònh hoå, chùèng coá caái quêìn caái aáo naâo coân laânh. Têët caã àïìu bõ raách öëng, raách vai hoùåc toaåc húã lûng. Giúâ hoå àaä àuöëi sûác, buång daå laåi cöìn caâo, cöí chaáy boãng. Chûâng nhû bêy giúâ hoå múái thêëm mïåt, raä rúâi.

Bûúác chên cuãa hoå ài húi loaång choaång trong buöíi súám nùæng hûãng. Vaâ àêy laâ nhûäng tia nùæng àêìu tiïn maâ hoå bùæt gùåp laåi, Nùæng chiïëu loáng laánh caác gioåt sûúng àoång trïn ngoån coã. aánh nùæng chúám saáng ven vûúân, roåi rûåc rúä caác voâm laá. Hoâa vaâo trong nùæng êëy laâ laân gioá àûúng xuên, hêy hêíy, lao rao. Ngoaâi kia, sau nhûäng thên tre vaâng oáng àang chúái vúái àu àûa, soáng biïín àêîm nùæng vöî röëi rñt vaâ ngoan ngoaän trûúân nheå vaâo baäi.

HOÂN ÀÊËT 283

Àang ài, Ngaån chúåt dûâng chên, ngoaãnh laåi. Trûúác mùåt anh, meáp miïång hang nhû vûâa bõ möåt con quaái vêåt khöíng löì naâo caåp cho lúã loái. Vaách àaá trûúác vöën laâ maâu xanh rïu nay aám khoái àen xõt. ÚÃ hai bïn meáp miïång hang, xi mùng àaä àuân àöëng, vung vaäi. Ài hún chuåc bûúác, Ngaån haäy coân nghe muâi maáu tanh tûúãi, muâa xaác chïët úã àêy àêëy, vaâ roä rïåt hún caã laâ muâi khoái thuöëc nöí phêët lïn muäi anh nöìng nùåc.

Viïët xong höìi thaáng 5 - 1965.