Markt

Wereldwinkel Duka la DuniaDe fairtrade cadeauwinkelMarkt 26 | T. 036 539 0094www.wereldwinkelalmere.nl Lunchroom Roest / TriadeBiologische broodjes en huisgemaakte appeltaartMarkt 39A | T. 088 323 2121www.corrosia.nl/café

Marktgracht

’t Tweede TrefpuntZo goed als nieuwe 2ehands kledingMarktgracht 37 | T. 036 540 4533www.tweedetrefpunt.nl

Kerkgracht

Bax schoenen Schoen speciaalzaakKerkgracht 27 | T. 036 531 1032www.baxschoenen.nl

The balloon factoryBallonnen, puntvlaggen en ballondecoratiesKerkgracht 30 | T. 06 2813 1415info@balloonfactory.nl

Marktstraat

De KaasmakerijDe Beste boerenkazen uit heel EuropaMarktstraat 9 | T. 036 534 1903www.dekaasmakerij.nl

Lady ColorsFleurige kleding met trendy twistMarkstraat 15 | T. 036 525 8490Facebook Ladycolors

Visspecialiteiten De BoerVerse vis, gebakken vis, gerookte vis, saladesMarktstraat 20 | T. 06 1056 8855boerjde@live.nl

Chocolaterie KnuszChocolade, koffie, thee en geschenkenMarktstraat 26 | T. 06 3139 6549 / 06 2068 8518www.knusz.nl

Plein

Luuk’s Groente & FruithalGroente en fruitwinkelPlein 3 | T. 036 525 4897agfh@hotmail.nl

Verhalen

Iedereen kent wel iemand die prachtige verhalen vertelt. Zo luister ik altijd zeer geboeid naar wethouder Huis als hij vol enthousiasme vertelt over het prille begin van Almere. Het is nauwelijks te geloven dat veertig jaar geleden de eerste bewoners in Almere kwamen wonen. Daarover zijn prachtige verhalen te vertellen, over de eerste Almeerse koude winter in 1976, de harde wind en het opwaaiende zand. De grote supermarkt, de eerste basisschool en restaurant De Roef.

Mijn verhaal over Almere begint met de fietstochten en wandelingen tijdens mijn kennismakingstochten door de stadsdelen. Ik kwam Almeerders tegen die met veel bezieling en betrokkenheid over hun wijk vertelden. En er valt nog zoveel te vertellen en te ontdekken, bijvoorbeeld het verhaal achter het oorlogsherdenkingsmonument ‘De dolfijn’. Of over het politiebureau op Het Bivak, dit is het eerste uitgevoerde ontwerp van Rem Koolhaas. Deze wereldberoemde architect heeft zijn sporen toch duidelijk achtergelaten in heel Almere.

Ik hoop dat u prachtige verhalen tegen komt tijdens uw wandeling of fietstocht door het historische Almere. Ik wens u veel plezier.

Franc Weerwind, burgemeester van Almere

Kruisstraat

Bakker Bart Almere HavenBrood, banket, belegde broodjesKruisstraat 33-37 | T. 036 540 0265www.bakkerbart.nl Jan Wisse TweewielersFiets speciaal winkelKruisstraat 39 | T. 036 531 0696www.janwissetweewielers.nl

WoW Feest en zoFeestwinkelKruisstraat 60 | T. 036 540 9188info@tabaksshoplydia.nl

Bloembinderij de OranjerieBloemen & plantenKruisstraat 64 | T. 036 531 8205almere@deoranjeriebloemen.com

Slagerij Verhoef“Het adres” voor (h)eerlijk vlees en lekkere vleeswarenKruisstraat 68 | T. 036 531 7948www.slagerijverhoef.nl

Meerstraat

Het Spoeltje VOFWol, borduren en fourniturenMeerstraat 52 | T. 036 521 6817www.hetspoeltje.nl

Trendy Touch AlmereKadowinkel in home & living, tassen, sieradenMeerstraat 58 | T. 036 737 0336www.trendytouchalmere.nl

Havenkom

’t Pannekoekschip Almere HavenPannenkoekenHavenkom | T. 036 540 0462www.pannekoekschip.nl

Veerkade

Brasserie BakboordMichelin Bib Gourmand, 3 terrassen aan het waterVeerkade 10 | T. 036 540 4040www.brasseriebakboord.nl

Kimwierde (buiten de kaart)

De Taarten StulpDe mooiste en betaalbare taarten en cup cakesKimwierde 319 | T. 06 4198 2153www.detaartenstulp.nl

MARKT

MARKTGRACHT

KERKGRACHT

MARKTSTRAAT

PLEIN

KRUISSTRAAT

MEERSTRAAT

KIMWIERDE

HAVENKOM

VEERKADE

Historic pedestrian route Haven 2016

HISTORY. On 28 April 1971 the decision was made to build a new city called Almere. ‘Aelmere’ is the old name for the Zuiderzee. Construction for the first homes started on 30 September 1975 by the IJsselmeer Polders Development Authority (RIJP). On 30 No-vember 1976 the first inhabitants received the keys to their homes in Schoolwerf. Almere Haven has been built in the style of an old Zuiderzee town: facades with brown bricks, tiled roofs and brown paved streets. The chief architect for Almere: Teun Koolhaas. Urban planner of Almere Haven: Henk van Willigen.

1. SCHOOLWERF: The very first residential area of Almere. Designed for Stichting Woningbouw Almere by architect Joop van Stigt. Each block has a common courtyard. Four groups of 20 to 25 subsidised rental homes are situated in the shape of a cloverleaf around a centre square with space for parking (so-called ‘cauli-flower’ neighbourhoods). Plaque on facade of house number 21.

2. REEDEWAARD: Kerkstraat 100. Built at the end of the 1970s as the city hall, currently a care hotel.

3. DE GOEDE REDE CHURCH (1979): The first house of god in Almere with minister Euft Verbaas and pastor Dirk Visser. The separate tower with a set of 47 bells (now 50) bells from the Fa. Eijsbouts bell foundry, given as a gift by the landdrost at that time, Han Lammers.

KERKGRACHT: A shallow, brick pond in the shape of a canal. Fa-cades inspired by the stepped and bell facades from Amsterdam.

4. CAFÉ DE ROEF (1976): First establishment for the pioneers: café, conference room, wedding hall, church, party hall, auditori-um and theatre. Design: Bram de Wild. Café-owner: Gijs Dudock Smit. Now a subsidiary of Vögele.

MARKT: Since 1977 there has been a market every Friday morn-ing, which extends from the Markt to the Brink.

5. BRINK: Here the first shops have been built.

6. CORROSIA (1979): The building served many purposes in the beginning: Theatre annex cinema, grand café, art library, gallery, community centre, music school, offices. Architect: Rob Blom van Assendelft. Facade made of corroding weathering steel: it changed colour after eight months from white to brown: nickname is the ‘Roestbak’ (the rust bucket). Renovated in 2015 by architect Rik Lagerwaard and converted into a cultural centre with a theatre, exhibition room, library, community centre, offices and 16 residen-tial/work studios for creative young people.

‘HET GEZIN’ (The Family) (1979): Stylized human figures as chairs: two large and two small people together form a young family that would come in large numbers to live here. Artist Jan Snoeck. Art chosen by the inhabitants.

‘CAFÉ-RESTAURANT DE BURGEMEESTER’ wall mural (across from the pharmacy): All mayors of Almere: Han Lammers, Cees de Cloe, Cees Roozemond, Ralph Pans, Hans Ouwerkerk, Jaap van der Doef, Annemarie Jorritsma and Franc Weerwind.

SHOPPING STREETS: Brink, Marktgracht, Markt, Kerkgracht, Marktstraat, Plein, Kruisstraat, Meerstraat, Houtstraat.

7. DE HULK (1977): The 1st office building in an empty landscape: 4 floors and 3,000 m² of office space. The name refers to ‘The Old Hulk’, an old warship in the fog, a painting by William Turner. Renovated and converted into apartments in 2013.

8. POLICE STATION: Architect Rem Koolhaas, his 1st project. Sleek, white and blue low-rise building next to the bus lane.

9. THE BIVAK BOARD refers to 8 wooden mobile homes (barracks) for the planners who prepared the first homes.

10. HAVENKOM: The name ‘Haven’ (port) is older than the port itself. There was no port in the beginning, the dyke ran straight through. There was a need to connect the Gooimeer to the polder hinterland.

11. ‘GOOIZICHT’: The continuous structure features two towers that mark the entrance to the centre. Architect Maarten Voorwijk.

12. RESTAURANT BRONS: Former port and small VVV tourist office. A design by Tjitte Tigchelaar.

13. LOCK: The lock is built on the ground’s surface. The sand un-derneath was removed whereby the lock descended to water level. Later, construction of the lock was finished. Used for recreational boating; it is not a mast-up route.

14. CEMETERY (1976): There are burial grounds located against the dyke on eleven hills (mounds) – necessary in connection with the ground water levels – and they are surrounded by hawthorn hedges. Public park with bicycle path that runs through it. Design by Christian Zalm.

Historische Wanderung in Haven 2016GESCHICHTE: Am 28. April 1971 wurde beschlossen, dass eine neue Stad gebaut wird: Almere. Aelmere ist der alte Name der Zuiderzee. Der erste Pfahl für Wohnungen wurde am 30. Septem-ber 1975 geschlagen vom Rijksdienst für die IJsselmeerpolder (RIJP). Am 30. November 1976 wurden die ersten Bewoner von Almere begrüsst. Almere Haven ist gebaut wie ein altes Zuider-zee-Städchen: Giebel aus braunen Backstein, Ziegeldächer und eine braune Pflasterung. Hauptentwurf Almere: Teun Koolhaas. Stadtplaner Almere Haven: Henk van Willigen.

1. SCHOOLWERF: das erste Wohnviertel von Almere, Entwurf von Architekt Joop van Stigt im Auftrag von Stiftung Wohnungsbau Al-mere. Jeder Häuserblock hat einen gemeinschaftlichen Innenhof. Vier Gruppen von 20 bis 25 sozialen Mietwohnungen liegen in der Form eines Kleeblatts um einen Mittelplatz wo man parken kann (Blumenkohlviertel). Gedenktafel auf der Wand von Haus nr. 21.

2. REEDEWAARD: Kerkstraat 100. Ende der 70er gebaut als Rat-haus, heutzu tage ein Sorghotel.

3. KIRCHE ‘DE GOEDE REDE’ (1979): die erste Kirche von Almere mit Pfarrer Euft Verbaas und Pastor Dirk Visser. Frei stehender Turm mit Klockenspiel aus 47 (jetzt 50) Glocken von Glockengies-serei Firma Eijsbouts, Geschenk vom ehemaligen Bezirksvorste-her Han Lammers.

KERKGRACHT: gemetseltes Wasserbecken in Form einer Gracht. Giebel auf Amsterdamsche Treppen- und Glockengiebel inspiriert.

4. CAFÉ DE ROEF (1976): erstes Etablissement für die Pioniere: Cafe, Versammlungssaal, Hochzeitssaal, Kirche, Festsaal, Aula und Theatersaal. Entwurf: Bram de Wild.Inhaber: Gijs Dudock Smit. Jetzt Filiale von Vögele.

MARKT: seit 1977 ist Freitag morgens Wochenmarkt, der vom Markt bis zur Brink reicht.

5. BRINK: Auf der Brink sind die ersten Läden gebaut.

6. CORROSIA (1979): das Gebäude hatte am Anfang viele Funkti-onen: Theater und Filmhaus, Grand Cafe, Kunstausleihe, Galerie, Gemeinschaftshaus, Muzikschule, Büroräume. Architekt: Rob Blom von Assendelft. Giebel aus rosten dem Cortenstahl: inner-halb von 8 Monaten von blank verrostet nach braun: Beiname ‘de Roestbak’ (Rostkasten). In 2015 verbaut von Architekt Rik Lager-waard zum Kulturhaus mit Theater, Ausstellungsraum, Bibliothek, Gemeinschaftshaus, Bezirksambt und 16 Wohn/Arbeitsateliers für kreative Jugend.

‘DIE FAMILIE’(1979): stilisierte menschliche Figuren als Stühle: zwei grosse und zwei kleine Menschen, zusammen eine junge Familie, die hier in grossen Anzahlen ansässig werden sollten. Künstler Jan Snoeck. Kunstwerk ausgewählt von Einwohnern.

‘WANDMALEREI CAFÉ-RESTAURANT DE BURGEMEESTER’: (gegenüber der Apotheke) alle Bürgermeister: Han Lammers, Cees de Cloe, Cees Roozemond, Ralph Pans, Hans Ouwerkerk, Jaap van der Doef, Annemarie Jorritsma und Franc Weerwind.

EINKAUFSTRASSEN: Brink, Marktgracht, Markt, Kerkgracht, Marktstraat, Plein, Kruisstraat, Meerstraat, Houtstraat.

7. DE HULK (1977): das 1e Bürogebäude in einer leren Landschaft: 4 Etagen und 3000 m² Büroräume. Der Name verweist nach ‘the Old Hulk’, ein altes Kriegsschiff im Nebel, ein Gemälde von Willi-am Turner. Umgebaut in Appartemente in 2013.

8. POLIZEIRIVIER: Architekt Rem Koolhaas, das 1e von ihm reali-sierte Projekt. Geradliniges, weiss-blaues und niedriges Gebäude.

9. DAS SCHILD ‘BIVAK’ verweist nach 8 mobilen Wohnungen (Ba- racken) für die Arbeitskräfte die die erste Bewohnung vorbereiteten.

10. HAVENKOM: der Name ‘Haven’ (Hafen) ist älter als der Hafenselbst. Es gab erst keinen Hafen, sondern nur einen kerzen geraden Deich. Man brauchte eine Verbindung zwischen dem Gooimeer und dem Polderland.

11. ‘GOOIZICHT’: das durchgehende Bauvolumen wird unterbro-chen von zwei Türmen, die den Eingang zum Zentrum markieren.

12. RESTAURANT BRONS: ehemaliges Hafen- und Turistenbüro, zur Zeit Restaurant. Ein Entwurf von Tjitte Tigchelaar.

13. DIE SCHLEUSE: ist auf Boden höhe gebaut. Danach hat man den Sand weggegraben, wodurch die Schleuse bisaufs Wassernivo sackte. Schliesslich hat man die Schleuse fertig gebaut. Für die Freizeitschifffahrt. Nicht mit stehendem Masten zubefahren.

14. FRIEDHOF (1976): Grabstätten liegen am Deich auf elf Hügeln (Terpen) – wegen des hohen Grundwasserspiegels – und sind umsäumt von Meidornhecken. Öffentlicher Park wo durch ein Radwegführt. Der Entwurf ist von Christian Zalm.

Historische wandelroute Haven 2016

HISTORIE. Op 28 april 1971 is de beslissing genomen dat er een nieuwe stad gebouwd ging worden, Almere. ‘Aelmere’ is de oude naam voor de Zuiderzee. De 1ste paal voor de woningen werd op 30 september 1975 geslagen door de Rijksdienst voor IJsselmeerpolders (RIJP). Op 30 november 1976 kregen de eerste inwoners van Almere de sleutel van hun woning. Almere Haven is opgezet als een oud Zuiderzeestadje: gevels met bruine bakstenen, pannendaken en bruine bestrating. Hoofd ontwerp Almere: Teun Koolhaas. Stedenbouwkundige Almere Haven: Henk van Willigen.

1. SCHOOLWERF: De allereerste woonbuurt van Almere, ont-werp van architect Joop van Stigt in opdracht van de Stichting Woningbouw Almere. Elk stratenblok heeft een gemeenschap-pelijke binnenhof. Vier groepen van 20 tot 25 sociale huurwonin-gen liggen in de vorm van een klaverblad om een middenplein waar geparkeerd kan worden (bloemkoolwijken). Plaquette op gevel huisnummer 21.

2. REEDEWAARD: Kerkstraat 100. Eind jaren zeventig gebouwd als Raadhuis, tegenwoordig Zorghotel.

3. KERK DE GOEDE REDE (1979): Het eerste godshuis van Alme-re met dominee Euft Verbaas en pastor Dirk Visser. Losstaande toren met carillon van 47 (nu 50) klokken van klokkengieterij Fa. Eijsbouts, geschonken door toenmalig landdrost Han Lammers.

KERKGRACHT: Gemetselde ondiepe vijver in de vorm van een gracht. Gevels geïnspireerd door de Amsterdamse trap- en klokgevels.

4. CAFÉ DE ROEF (1976): Eerste etablissement voor de pioniers: café, vergaderzaal, trouwzaal, kerk, feestzaal, aula en toneelzaal. Ontwerp: Bram de Wild. Uitbater: Gijs Dudock Smit. Nu filiaal van Vögele.

MARKT: Sinds 1977 is op vrijdagochtend markt, die zich uitstrekt van de Markt tot de Brink.

5. BRINK: Hier zijn de eerste winkels gebouwd.

6. CORROSIA (1979): Gebouw had in het begin veel functies: Theater annex filmhuis, grand café, kunstuitleen, galerie, buurtcentrum, muziekschool, kantoren. Architect: Rob Blom van Assendelft. Gevel van roestend cortenstaal: in acht maanden van blank naar bruin gekleurd: bijnaam de Roestbak. In 2015 door architect Rik Lagerwaard verbouwd tot cultuurhuis met theater, expositieruimte, bibliotheek, buurthuis, gebiedskantoor en 16 woon/werkateliers voor creatieve jongeren.

‘HET GEZIN’ (1979): Gestileerde mensfiguren als stoelen: twee grote en twee kleine mensen, samen een jong gezin, dat in groten getale hier zou komen wonen. Kunstenaar Jan Snoeck. Kunstwerk gekozen door de bewoners.

MUURSCHILDERING ‘CAFÉ-RESTAURANT DE BURGEMEESTER’ (t/o Apotheek): Alle burgemeesters van Almere: Han Lammers, Cees de Cloe, Cees Roozemond, Ralph Pans, Hans Ouwerkerk, Jaap van der Doef, Annemarie Jorritsma en Franc Weerwind.

WINKELSTRAATJES: Brink, Marktgracht, Markt, Kerkgracht, Marktstraat, Plein, Kruisstraat, Meerstraat, Houtstraat.

7. DE HULK (1977): Het 1ste kantoorgebouw in een leeg land-schap: 4 verdiepingen en 3.000 m² kantoor. De naam verwijst naar ‘The Old Hulk’, een oud oorlogsschip in de mist, een schil-derij van William Turner. In 2013 verbouwd tot appartementen.

8. POLITIEBUREAU: Architect Rem Koolhaas, het 1ste door hem gerealiseerde project. Strak, wit-blauw en laag gebouw aan de busbaan.

9. HET BORDJE BIVAK verwijst naar 8 verplaatsbare houten woningen (barakken) voor de kwartiermakers die de eerste bewoning voorbereidden. Bivak opgeheven op 1 juni 1978.

10. HAVENKOM: De naam Almere Haven is ouder dan de haven zelf: aanvankelijk was er géén haven, de dijk liep kaarsrecht door. Er was een verbinding nodig van het Gooimeer naar het achterland van de polder.

11. ‘GOOIZICHT’: Het doorlopend bouwvolume wordt onderbro-ken door twee torens die de ingang van het centrum markeren. Architect: Maarten Voorwijk.

12. RESTAURANT BRONS: Voormalig Haven- en VVV-kantoortje. Ontwerp: Tjitte Tigchelaar.

13. SLUIS: De sluis is bovenop het maaiveld gebouwd. Het zand eronder is weggehaald waardoor de sluis zakte tot het niveau van het water. Daarna is de sluis afgebouwd. De sluis dient voor recreatievaart. Géén staande mastroute.

14. BEGRAAFPLAATS (1976): Grafvelden liggen tegen de dijk aan op elf heuvels (terpen) - noodzakelijk in verband met de grond-waterstand – en zijn omzoomd door meidoornhagen. Openbaar park met fietspad er doorheen. Ontwerp: Christian Zalm.

KERKGRACHT

MEERSTR

BIVAK PLEIN HOUTSTR

MAR

KTGR

ACHT

HAAK

VEER

KADE

1

2

3

5

6

4

7

9

11

8

10

12

1314

SCHOOLWERF

Colofon

Tekst & redactie: Architectuurinalmere.nl

Fotografie & ontwerp: geertfotografeert.nl

Drukwerk: EDPBV.nl © 2016

StadsArchief