2.2PENGGUNAAN KATA DALAM SEJARAH MELAYUPerkataan merupakan satu unit ujaran yang bebas dan mengandungi makna, yang terdiri daripada satu gabungan beberapa bentuk bunyi bahasa. Perkataan mempunyai beberapa bentuk iaitu kata tunggal, kata terbitan, kata majmuk dan kata ganda. Penggolongan kata menurut Nik Safiah Karim et al (1996 terbahagi kepada kata nama, kata kerja, kata adjektif dan kata tugas. !eksikon bahasa "elayu penuh dengan berbagai#bagai jenis perkataan, seperti kata $arisan, kata pinjaman atau kata serapan, kata slanga, kata basahan dan istilah. "enurut %smah &j 'mar (1991, perbendaharaan kata "elayu asli terdiri daripada tiga subkategori iaitu kata "elayu %m, kata "elayu dialek dan kata "elayu usang atau arkaik. %hmad (ami)u %bdullah (199* mentakrifkan kata arkaik dalam bahasa "elayu sebagai +kata#kata "elayu yang jarang ataupun tidak biasa lagi digunakan pada hari ini. &al ini bermakna penggunaannya semakin usang.Namun begitu penggunaannya begitu ketara dalam teks Sejarah "elayu . "isalnya, kata seperti,ayapan makanan dan minumanbahara sejenis timanganjunun gilaleler tidak senonohnatar warna dasar pada kainpacal hambasenda sayatagar guruhwardi perintahcepiau topijemah nantiwaad janjiazmat hebatselasar serambiahmak bodoh-etapi kini, kebanyakan kata ini tidak lagi digunakan dalam pertuturan atau tulisan bahasa "elayu baku. .ni mungkin disebabkan bahasa itu sendiri yang mengalami perubahan yang pesat seiring dengan )aman. Namun, kata arkaik akan terus hidup dalam penggunaan yang terhad oleh golongan istana. /usteru selagi ada golongan istana, selagi itulah akan terpelihara kota kata arkaik daripada pupus akibat ditelan )aman.Penggunaan kata dalam Sejarah "elayu juga mengandungi kata pinjaman daripada bahasa Sanskrit, %rab, Parsi, /a$a. &al ini terjadi disebabkan bahasa "elayu pernah bertembung dengan beberapa budaya agung seperti budaya %rab, .ndia dan 0hina pada )aman dahulu. 1engan menerima pengaruh luar dan peradaban asing, bahasa "elayu telah menambahkan perbendaharaan kata "elayu. 0ontohnya adalah seperti berikut,Sanskrit2 adikara, adi, jaksa, rajaduta, mahaduta, perwaraArab ikhwan, munajat, takwil, wardi, iktikad tuhfat dan zulmat, maulana, sayyid,makhdum dan kadi.Parsi nobat, lasykar, darwish, sanbal,Jawa adipati, kedayan, pangeran, manira, kula, sandal, sinda, sampean, !andaSelain itu bahasa yang digunakan dalam Sejarah "elayu ini merupakan bahasa tinggi dan kebanyakan 3erita adalah berkaitan dengan golongan istana dan bangsa$an. Pengarang banyak menggunakan bahasa istana atau bahasa diraja. Kata ganti nama diri pertama, kedua dan ketika yang biasa digunakan dalam bahasa "elayu adalah seperti aku, saya, kami, a$ak, engkau, kamu. 1alam bahasa "elayu, penggunaan kata ganti nama diri berkait rapat dengan bentuk panggilan. 4alau bagaimanapun penggunaan kata ganti nama di atas jarang digunakan dalam teks Sejarah "elayu ini.5erdasarkan analisis yang dijalankan, teks Sejarah "elayu merupakan teks yang tinggi nilai bahasanya. Penggunaan bahasa istana banyak digunakan oleh pengarang. 5ahasa istana ialah bahasa yang digunakan dalam komunikasi yang melibatkan sekurang#kurangnya salah satu pihak terdiri daripada keluarga diraja. 5ahasa istana ialah bahasa yang halus dan digunakan dengan sopan santun dan adab tertib tanpa mengira keadaan. Penggunaan kata ganti nama diri dalam bahasa istana terbahagi kepada dua kategori iaitu kata kekeluargaan dan kata ganti nama diri. 5erikut merupakan 3ontoh kata kekeluargaan dan kata ganti nama diri yang terdapat dalam Sejarah "elayu,Kata kekeluargaan ,"Syahdan, berapa lamanya, maka Sultan !alikut #ahir pun geringlah. !aka baginda berwasiat pada anakandabaginda Sultan Ahmad, katanya,$%ai anakku, dan cahaya mataku, dan buah hatiku, hendaklah jangan engkau melalui sembah hambamu yang tuatua pada barang suatu pekerjaan& hendaklah engkau mesyuarat dengan segala menterimu& dan jangan segera engkau menggerakkan hati hambamu& dan hendaklah engkau perbanyak sabar pada segala pekerjaan yang keji& dan jangan engkau peringankan ibadatmu akan Allah subhanahu wataala& dan jangan engkau ambil hak segala manusia dengan tiada sebenarnya. !aka Sultan Ahmad pun menangis menengar wasiat ayahandabaginda itu. !aka baginda pun mangkatlah. !aka ditanamkan orang hampir masjid. !aka berapa lamanya Sultan Ahmad di atas kerajaan.'(halaman )*+Kata ganti nama diri," %atta, maka baginda pun terus pada sebuah rumah seorang perempuan tua. !aka !aharaja ,ewa Sura pun menyuruh minta nasi pada perempuan tua itu. !aka kata perempuan tua itu,$ #uanku, di mana akan hambaberoleh nasi kerana hamba orang miskin- .iarlah hamba randaukan dahulu sayur mayor, nantilah hambamencari anakanak ikan.'(halaman /0+.2.3PENGGUNAAN AYAT DALAM SEJARAH MELAYU1alam konteks Sejarah "elayu struktur ayat dalam teks tersebut berbe)a dengan struktur ayatyang digunakan pada masa kini.Penggunaan ayat yang panjang, yang disambung denganberbagai#bagai kata hubung atau tanda ba3a ialah salah satu 3iri laras bahasa "elayu lama. "isalnya,"Setelah Sultan !ahmud Syah mendengar sembah bendahara dan segala orang besarbesar itu, maka terlalu sukacita baginda, seraya meraih leher paduka ananda baginda, dipeluk dicium baginda seraya bertitah 1%ai anakku, dan cahaya mataku, engkau kerajaan, hendaklah bendahara dan sekalian hulubalang& sangatsangat adil saksama pada hukum atas bala tenteramu.Jangan engkau dengardengaran barang sembah orang yang tiada dengan sebenarnya& sangatsangat ampun periksamu akan mereka itu sekalian kerana ia bernaung kepada keadilan dan kemurahanmu& dan jangan taksir daripada menafahus dan memeriksai atas rakyatmu, supaya sentosa kerajaan engkau. !aka Sultan !uda pun terlalu sangat baginda menangis di atas ribaan paduka ayahanda baginda'. (halaman 230+%yat yang panjang digunakan untuk men3eritakan kejadian yang berlaku sebelum pemergian Sultan "ahmud Syah yang kembali ke rahmatullah. Pengarang menukilkan nasihat#nasihat dan pesanan terakhir untuk anakandanya supaya dapat memerintah dengan adil.Penggunaan struktur pasif sering digunakan dalam teks#teks karya klasik ini termasuklah Sejarah "elayu.1alam Sejarah "elayu terdapat banyak surat kiriman antara raja "elaka dan raja#raja Negara jiran dan Negara#negara besar yang lain seperti "ajapahit, Siam dan 0hina. Pengarang surat#surat itu ialah 5endahara "elaka. -eknik penyampaian 3erita melalui bentuksurat kiriman yang digunakan oleh pengarang membuktikan baha$a pengarang merupakan orang yang berkebolehan dan mempunyai ilmu dalam bidang bahasa. 1alam surat kiriman itupengarang menggunakan ayat bahasa "elayu dengan baik berdasarkan gaya penulisan surat kiriman yang beradat dan menarik. "isalnya surat dari -emenggong Seri 6dana kepada Sultan "ahmud Syah ,"Patik pacal yang tua, dianugerahi nama #emenggong Seri 4dana, lagi dijadikan panglima, empunya sembah ke bawah ,uli 5ang ,ipertuan yang mulia. .arang maklumlah ,uli 5ang ,ipertuan, inilah banyak bilangannya harta hamba sahaya patik itu yang disuratkan tiga hari tiga malam, pertamatama harta patik itu talam tiada berbibir lagi pasuk satu, dan bokor pecah alas ternang Pahang sumbing satu, dan pinggan retak 6hina satu, dan mangkukretak satu, dan piring karang satu, dan periuk tembaga satu putus bibirnya, dan belanga 7eling tembaga satu& dan budak tiga orangseorang Si .erkat namanya, berkayuh di haluan,lagi membawa pengudat. 8tulah banyak bilangan harta dan hamba sahaya patik itu. Syahdan, akan patik ini tiadalah mengadap ke bawah duli 5ang ,ipertuan lagi insya Allah taala, jikalau 7ota 7ara alah, patik itu matilah.(halaman 32+.si kandungan surat ini mengandungi sindiran yang tajam. -emenggong Seri 6dana menyindir Sultan "ahmud yang tidak memberikan daerah untuk dia mendapatkan harta sehingga dia menjadi pembesar yang paling miskin. Sebagai protes terhadap perbuatan Sultan"ahmud itu, Seri 6dana enggan mengadap Sultan.2.4TATABAHASA DALAM SEJARAH MELAYU-atabahasa atau nahu adalah terjemahan daripada kata 7grammar8. Perkataan 7grammar8 berasal daripada bahasa 9reek, yang makna asalnya ialah 7satu seni ba3aan dan penulisan8. %rbak 'thman (19*1 menyatakan 3iri#3iri bahasa "elayu yang teratur dan kemas dipanggil oleh ahli#ahli bahasa sebagai sistem yang berperaturan. Peraturan#peraturan sistem pengu3apan inilah dikatakan sebagai tatabahasa. -erdapat beberapa jenis tatabahasa berdasarkan konsep dan 3irinya iaitu tatabahasa sejara$i, tatabahasa tradisional, tatabahasa struktural atau tatabahasa deskriptif dan tatabahasa transformasi generatif. 6nit#unit bahasa dalam analisis tatabahasa terdiri daripada perkataan, frasa, klausa dan ayat. -atabahasa merangkumi aspek morfologi dan sintaksis.Sejarah "elayu boleh dikategorikan sebagai tatabahasa sejara$i kerana penelitian yang dilakukan dengan melihat perubahan yang berlaku pada sesuatu bahasa daripada pelbagai aspek seperti struktur, perbendaharaan kata, ejaan di samping membin3angkan sebabdan akibat perubahan#perubahan itu. 1alam konteks Sejarah "elayu struktur ayat dalam teks tersebut berbe)a dengan struktur ayat yang digunakan pada masa kini. "orfologi ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji struktur kata, bentuk kata dan penggolongan kata. Proses pembentukan kata dalam bahasa "elayu terdapat empat 3ara pembentukan kata iaitu pengimbuhan, penggandaan, pemajmukan dan pengakroniman.Prosespengimbuhan merupakan proses utama pembentukan kata dalam Sejarah "elayu. 0iri sesuatu kata boleh menerima imbuhan per# dan ber# bukanlah merupakan 3iri#3iri bahasa "elayu moden. Pengimbuhan per# dan ber# dengan makna yang sama jelas memperlihatkan 3iri#3iri bahasa "elayu klasik. 5entuk yang dilihat dalam pengimbuhan ini menunjukkan baha$a bahasa dalam Sejarah "elayu adalah dalam proses transisi, iaitu daripada bentuk klasik perlahan#lahan akan berubah kepada bentuk bahasa "elayu moden. 5erikut merupakan 3ontoh imbuhan per# dan ber# yang didapati dalam teks Sejarah "elayu, Per- Ber- Makna(diperbuat(kan:lah:nya berbuat(lah membuatpertuan(kan bertuan(kan memilih seseorang sebagai tuan(dipermain(lah bermain bermaindipersalin(nya bersalin menukar pakaiandiperhamba(lah berhamba menjadi hambadipersembah(kan bersembah(kan menunjukkandiperisteri beristeri(kan menjadikan isteridiperkhabar(kan berkhabar(kan memberi khabarSeterusnya penggandaan dalam teks Sejarah "elayu juga memainkan peranan yang penting dalam pen3eritaan peristi$a#peristi$a yang berlaku dalam masyarakt "elayu. 1ua bentuk penggandaan yang terdapat dalam Sejarah "elayu ialah penggandaan penuh dan penggandaan berentak. Penggandaan penuh dibahagikan kepada penggandaan penuh berimbuhan dan kata ganda penuh tak imbuhan. %ntaranya yang terdapat dalam teks ialah ,(aPenggandaan penuh- Penggandaan penuh berimbuhan , baubauan, beramukamukan, diberaniberanikan, sebaikbaik, seharihari, berseruseru, dimasukmasukkan, berjagajaga, menjeritjerit, berkatakata, bertembaktembakan, beriburibu, berkasihkasihan, bunyibunyian, adapadapan, berangmenyeberang, berselangselang, berkatakata, bersamasama, mudahmudahan.- Penggandaan penuh tak imbuhan , rajaraja, mudamuda, besarbesar, biribiri, baikbaik, kadangkadang, dayangdayang, lakilaki, katakata, kayakaya, naganaga, pegawaipegawai, wazirwazir, menterimenteri, selakuselaku, ariari,tuantuan, patikpatik, indahindah, barangbarang.(b Penggandaan berentak"isalnya , 6eraiberai, sayurmayur, gelanggemilang, rujungkayang, gegakgempitaProses pemajmukan dalam Sejarah "elayu terdapat dua bentuk iaitu satu ditulis terpisah dan satu lagi dirapatkan. %ntara kata#kata yang dirapatkan ,,ukacitaSukacita Jurubahasa 9rangtua%ulubalang .ijaksanaSinggahsana 9rangkaya"anakala 3ontoh kata#kata majmuk yang terpisah ,Anak cucu ,ahulu kalaPecah belah#anah besar#uan hamba#empik sorak'leh yang demikian, dapatlah dikatakan baha$a proses pengimbuhan merupakan proses utama dalam pembentukan kata Sejarah "elayu edisi Shellebear. Proses ini diikuti dengan proses pemajmukan dan seterusnya proses penggandaanSintaksis pula merupakan ilmu bahasa yang mengkaji proses pembinaan ayat. Sintaksis juga memba$a maksud bidang yang mengkaji hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan penyusunan perkataan atau kelompok perkataan untuk membentuk ayat dalam sesuatu bahasa.%yat merupakan unit pengu3apan yang paling tinggi letaknya dalam susunan tatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap. %yat mengandungi unsur klausa, klausa terbentuk daripada frasa dan frasa terdiri daripada perkataan. (Nik Safiah Karim, 1996. ;a8ba (19 (Kang Kok Sok, 199