Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
0606
Neuk aukeratzen dut
Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioakHAUR ETA LEHEN HEZKUNTZA
Yo elijo
Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad seguraEDUCACIÓN INFANTIL Y PRIMARIA
HERRIZAINGO SAILA DEPARTAMENTO DE INTERIORHERRIZAINGO SAILADEPARTAMENTO DE INTERIOR
00 Introducción
01 El espacio seguro
02 Exploro mi ciudad
03 Solos/as por la calle
04 Yo también soy responsable
05 En bici, usa tu cabeza
06 Yo elijo 07 ¡A conducir!
08 Reunión de madres y padres (1)
09 Reunión de madres y padres (2)
00 Sarrera
01 Espazio segurua
02 Hiria esploratuko dut
03 Bakarrik, kalean barrena
04 Nire ardura ere bada
05 Bizikletaz, erabil ezazu burua
06 Neuk aukeratzen dut 07 Gidatzera!
08 Gurasoen bilera (1)
09 Gurasoen bilera (2)
Edición: 1.ª, noviembre 2011
Tirada: 1.500 ejemplares
© Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco Departamento de Interior
Internet: www.euskadi.net
Edita: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
Autores: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo y Anna D’Aniello
Coordinación: M.ª Jesús Iturralde Arriaga y Martín Gil Osoro
Diseño e ilustraciones: Tiktak Multimedia S.L.
Traducción: Aixe S.L.
Material audiovisual: Imago S.L.
Esta publicación ha sido impresa en Cyclus Print, papel 100% reciclado y cuenta, entreotras,conlossiguientescertificados:AngelAzul,CisneNórdico,EtiquetaEcológica Europea, ISO 14001 y EMAS. Más información: http://www.cyclus.dk
Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkata-logoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka
Argitaraldia: 1.a., 2111ko azaroa
Ale-kopurua: 1.500 ale
© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Herrizaingo Saila
Internet: www.euskadi.net
Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz
Egileak: M.ª Jesús Iturralde Arriaga, Martín Gil Osoro, Francesc Esteban i Amat, Brenda Pina León, Letizia di Bartolomeo eta Anna D’Aniello
Koordinazioa: M.ª Jesús Iturralde Arriaga eta Martín Gil Osoro
Diseinua eta irudiak: Tiktak Multimedia S.L.
Itzulpena: Aixe S.L.
Ikus-entzunezko materiala: Imago S.L.
Lan hau Cyclus Printen argitaratu da, papera % 100 birziklatua da, eta besteak beste ziurtagiri hauek ditu: Aingeru Urdina, Iparraldeko Beltxarga, Etiketa Ekologiko Europarra, ISO 14001 eta EMAS. Informazio gehiago hemen: http://www.cyclus.dk
UnregistrobibliográficodeestaobrapuedeconsultarseenelcatálogodelaBiblioteca General del Gobierno Vasco: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka
Lanhonenbibliografia-erregistroaEuskoJaurlaritzakoLiburutegiNagusiarenkatalogoan aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka
Competencias para la seguridad, competencias para la vidaProgramaciones de educación para la movilidad seguraEDUCACIÓN INFANTIL Y PRIMARIA
Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunakMugikortasun segururako hezkuntza-programazioakHAUR ETA LEHEN HEZKUNTZA
3Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Norentzat
10 – 12 urte bitarteko neska-mutilentzat
Denboraren banaketa
1. saioa: 1 ordu. 2. saioa: 1 ordu. 3. saioa: 1 ordu. = 3 ordu.
Programazioaren erabilgarritasuna
Adin horretan, kidekoen taldea neska-mutilen portaeraren erreferentzia nagusi bihur-tzen da, eta haien balioak eta bideari loturiko hautuak mugatzen dituzte, neurri handi batean.
Era berean, familiaren balioak gogoan dituzte oso, baina balio horien eta taldeakproposatzen dituenen artean gatazka sortzen da, maiz. Adin horretan, merezi du plan-teatzea pertsona batek bakarrik egongo balitz egingo lukeenaren eta taldeak atsegin izateko edo soilik onartua izateko egin dezan eskatzen dion horren arteko barne-gatazka jasateko beharra. Norbere burua eta norbere emozioak kudeatzeko ahalmena hobetzeak eta taldeko presioarekiko erresistentzia gehitzeak aukera ematen dute adin horretako neska-mutilek erabaki kontzienteagoak eta beren segurtasunerako onak izango direnak har ditzaten.
Tartean diren gaitasunak
Gaitasunak Maila
Taldeko presioarekiko erresistentzia 1-2
Neure burua eta nire emozioak kudeatzea 2
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
Informazio orokorra
4 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Neuk aukeratzen dut1 2 3helburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
edukiak, gaitasunenarabera
- Egoera emozionalak.- Gizarte-presioaren oinarrizko
kontzeptua.- Presio-egoeraktrafikoaren
arloan.
- Barruko kontraesana tentsio gisa.- Ezinegona adierazi beharra ondo
sentitzeko.
Informazioak eta kontzeptuak
- Egoera emozional kontrolatu gabeak eta horien ondorioak.
- Egoeraemozionalakidentifikatzea(errua, beldurra, abandonua, errefusa...).
- Taldearen presioa antzematea.
- Bere emozioak eta desioak adieraztea.
- Norberaren ikuspegia ulertzea.- Besteen ikuspegia ulertzea.
Trebetasunak
- Egoera emozionalen arrazoiak hautematea.
- Beresentsaziofisikoaketaemozionalak bide-arriskuko egoerekin erlazionatzea.
- Koherentzia: norbera dena izatea, irizpide propioa izatea.
- Autobabesa.
- Koherentzia: norbera dena izatea, irizpide propioa izatea.
- Autobabesa.- Zinezkotasuna.- Autokontzientzia: portaeraren
automatismoa hautsi behar da, «egiten dudana zergatik egiten dudan» ulertzeko.
Balioak eta jarrerak
- Autoezagutza.- Autobabesa.
2. maila: Badaki eta onartzen du taldearen eragina bizipen komuna dela gizaki ororentzat, eta hori negoziatu egin daitekeela.
Taldeko presioarekiko erresistentzia1. maila: Konturatzendanoizdagoentaldekopresioedopresioafektibobatenpean,etaarriskuzko bide-portaera batekin erlazionatzeko gai da.
Neure burua eta nire emozioak kudeatzea2. maila: Ondoulertzendituberebarrukoegoeraketaegoeraemozionalak,etabaitahoriek ekar dezaketen arriskua ere.
Edukiak, gaitasunen arabera
5Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Programazioaren eskema orokorra
1. saioa Taldeko presioa eta emozioa 1 ordu
1.1. jarduera Asma ezazu nor den «liderra» Jolasaetataldekoeztabaida 15’ 1.2. jarduera Asma dezagun istorio bat Lana talde txikian 25’ 1.3. jarduera Bazatoz ala ez? Kasua eta taldeko eztabaida 20’
2. saioa Zaila da pentsatzen dudana esatea 1 ordu
2.1. jarduera Lagun-taldearekin Lana talde txikian 20’ 2.2. jarduera Pilota madarikatua! Dilema morala 25’ 2.3. jarduera Nola esango diot? Rol-jokoa eta taldeko eztabaida 15’
3. saioa Neure burua babestea presiorik ez onartzea da 1 ordu
3.1. jarduera Ez dut nahi Rol-jokoa 20’ 3.2. jarduera Sekretua Komunikazio-ariketa 20’ 3.3. jarduera Lortu dut! Autokasua 20’
Neuk aukeratzen dut
Programazioaren helburu orokorra• Estrategiak prestatzea taldearen presioari eusteko, bide-portaeretan autobabes-mailak
mantenduz.
1 2 3edukiak, gaitasunenarabera
informazioorokorra
helburuak etaeskema orokorra
6 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Helburua:• Eragina kontzeptua eta beste pertsonengan eragiteko oinarrizko mekanismoak iden-tifikatzea.
Metodoa:Jolasaetataldekoeztabaida.
Nola egin:Hezitzaileak, jolasa abiapuntu hartuta, eskema bat eratuko du taldearekin. Eskemak eraginazertandatzandefinitzenlagundukodie.
Pertsona bat ikasgelatik irtengo da. Gainerako ikasleek «lider» bat aukeratuko dute.
Jarraian,jolaseanhasikodira:
Jolasaamaituetagero,taldeaknorbanakoarengaineandueneraginariburuzeztabaidaegingo dute parte-hartzaileek. Eztabaida sortzeko, honako galdera hauek erabil daitezke, sustagarri:
1. Saioa: Taldeko presioa eta emozioa
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
1.1. Jarduerarako fitxa. Asma ezazu nor den «liderra» 15 minutu
• Kanpoan dagoen ikaslea ikasgelara sartuko da. Gainerako ikasleak biribilean jarriko dira, eta kanpoan egon den ikaslea biribilaren erdian jarriko da.
• Taldeko ikasle guztiek «liderrak» erabakiko duen mugimendua egingo dute (adibidez: ezkerreko eskuarekin eskuineko ukalondoan hazka egin, burua eskuinetik ezkerrera mugitu, eta abar).
• «Liderrak» beste mugimendu bat egiten duenean, gainerako ikasleek hark egiten duena imitatuko dute.
• Taldea disimulatzen saiatuko da, kanpoan egon den pertsonak «liderra» nor den jakin ez dezan.
• Biribilaren erdian dagoenak arretaz aztertuko du gainerakoek egiten dutena, eta hiru saiakera izango ditu «liderra» nor den asmatzeko.
• Hiru saiakera egiten dituenean beste pertsona bat irtengo da ikasgelatik.
• Jolasahainbataldizegingoda.
• Zureustez,jendeakgogokoduliderrari«jarraitzea»(modak)?
• «Liderra» duen talde baten bizitzan ere gertatzen al da?
• Zergertatzenzaie«liderrak»«esanaegiten»ezdutenpertsonei?
7Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
25 minutu
Helburua:• Egingo luketenaren eta besteek egin dezaten eskatzen dietenaren arteko barruko kontraesanaidentifikatzea.
Metodoa:Lana talde txikian.
Nola egin:Hiru edo lau laguneko taldeak egingo dira.
Lapersonaformadoradarálasiguienteconsigna:
«Istorio txiki bat asmatu behar duzue. Istorio horretan, pertsona gazte batek lagun-talde baten eragina jasango du, eta bakarrik egongo balitz egingo ez lituzkeen gauzak egingo ditu».
Talde bakoitzak istorio bat asmatu beharko du, aipatutako egoera-eskemari jarraikiz. Orobat,bozeramailebanahautatukodutetaldeek,asmatutakoistorioaahozazaldezan.
Hezitzaileak istorio bakoitzeko elementu nagusiak idatz ditzake arbelean, gero gogoratu ahal izateko.
Halaber, istorio guztien xehetasunak arbelean idatzi eta gero, honako galdera hauek egingo ditu:
1. Saioa. Taldeko presioa eta emozioa
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
1.2. Jarduerarako fitxa. Asma dezagun istorio bat
Galderen bitartez lortutako estrategiak istorio bakoitzaren ondoan idatziko dira, eta haien aplikagarritasunari buruz eztabaida egingo dute.
• Istorioetan, zein pertsonaia nagusi daude tartean?
• Istorio bakoitzeko protagonistak zergatik egiten du egin nahi ez duena?
• Zeremoziosentituohiduguazaldudituzuenegoeretan?
• Zer egin dezakeguhalako egoeretatik irteteko, baina guretzat garrantzitsua denhorri uko egin gabe?
8 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Helburuak:• Taldeko presioa kontzeptuan taldearekiko mendekotasunaren erantzun emozionala
sartzea.
• Taldeko presioaren aurrean amore emateak autobabeserako dituen ondorioak balioz-tatzea..
Metodoa:Kasua eta taldeko eztabaida.
Nola egin:Taldeko ikasleek eztabaida egin behar dute beraientzat onartuak edo baztertuak izateak duen garrantziaren inguruan; eta kaleko norberaren segurtasunean izan ditzakeen ondorioekin lotu behar dute hori guztia.
Lau eta sei lagun bitarteko taldeak egingo dituzte. Talde bakoitzak bozeramaile bat aukeratuko du, eta bozeramaileak taldean emandako erantzun garrantzitsuenak idatziko ditu.
Hezitzaileak kasu bat emango du idatziz (ikus eranskina); ( DVDa, edo liburuxka honetako 7. orrialdea) talde bakoitzari kopia bat edo bi emango dizkio, gutxienez.
Taldeek kasua aztertu eta gero, bozeramaileek taldean sortutako ideiak azalduko dituzte ikasle guztien aurrean. Eztabaida hasiko dute, eta hezitzaileak taldeko presioa kontzeptua zehazten lagunduko die.
1. Saioa. Taldeko presioa eta emozioa
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
1.3. Jarduerarako fitxa. Bazatoz ala ez? 20 minutu
DVDEranskina: Bazatoz ala ez?
• ZersentituduJosebak,zeremozioizandu,taldeaberahanutzitajoandelaohartudenean?
• Zuenarabera,nolaeragitenduteemoziohoriekgureportaeran?
• Zuen ustez, Josebak gauza bera egingo zuen baldin lagun-taldearengana joan ezbalitz?Zergatik?
• Nork du istripu larri horren gaineko erantzukizuna?
• Zereginzitekeen,istripuagertaezzedin?
9Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Neska-mutil talde bat ikastetxetik irten da ostiral eguerdian. Gela berean ez dauden arren, 6urtezituztenetikezagutzenduteelkar.Ostiraletanlehentxeagoirtetendirenez,gurasoenbaimenarekin, aukera hori aprobetxatzen dute elkarrekin ogitarteko bat jateko plazan, eta denbora-tarte batez beraien gauzez hitz egiteko.
– Zer?Hemenalgaraguztiok?–esanduLoreak,taldeareneragilenagusietakobatek.
– Ez,ez.Josebafaltada;ezdakitzergertatzenzaion,betiirtetendaazkena–esandiolagun batek.
– Bada, etorriko da! –erabaki du Loreak.
Oinezhasidira,kaleasemaforoaberdedagoelazeharkatuduteetaeskuineraegindute,plazara joateko.
Unehartan,hainjustu,Josebaikastetxekoatetikirtenda,bereingururabegiratuduetaezdu lagun-taldea ikusi.
Gero, urrutitik, kalearen beste aldean oinez ikusi ditu; dei egin die, baina taldea urrutiegi dago, eta ez dute entzun.
– Ezinezkoa da ni irten arte itxaron ez izana –pentsatu du–. Atzo goiz osoan adar joka aritu ziren, beti berandu iristen naizela-eta. Plazara iritsi baino lehen heldu nahi dut beraiengana.
Oinez hasi da, presaka, ez baituminutu bat bera ere galdu nahi. Espaloia semaforoaribegiratu ere egin gabe jaitsi du. Une hartan, moto bat ziztu bizian pasatu da, eta lurrera bota du.
Eranskina. Kasua: Bazatoz ala ez?
1Neuk aukeratzen dut
10 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Helburua:• Taldeetan arau inplizituak daudela ohartu eta hausnartzea.
Metodoa:Lana talde txikian.
Nola egin:Talde bakoitzak lagun bat onartzeko edo baztertzeko dituen arau inplizituez gogoeta egingo dute jarduera honetan.
Parte-hartzaileak taldeka jarriko dira. Talde bakoitzak bozeramaile bat izango du, eta taldeak emandako erantzun nagusiak idatziko ditu.
Hezitzaileak honako galdera hauek egingo dizkie:
Hezitzaileak taldeen bozeramaileek azaldutako erantzun guztiak arbelean idatziko ditu, baina ez du haien gaineko iruzkinik egingo.
Amaitzeko, ideia guztiak bideratzen saiatuko da, gogoeta egin dezaten lagun-talde bakoitzak lagun bat onartzeko edo baztertzeko dituen arau inplizituei buruz.
2. Saioa. Zaila da pentsatzen dudana esatea
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
2.1. Jarduerarako fitxa. Lagun-taldearekin
• Nola egin duzue zuen lagun-taldea?
• Zergatikeginzaretelagun,zuentaldean?
• Zuenustez,taldeenbarruanematenaldaaukerabakoitzakbereiritziaemandezan?
• Zuentaldean,zeronartzekoprestezzinateketeizango?
• Zergertatubeharkolitzateketaldehorretatikirtenzaitezten?
20 minutu
11Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Helburua:• Kanpoko presioak norberaren portaera baldintzatzen duela ohartzea.
Metodoa:Dilema morala.
Nola egin:Hezitzaileak dilema zer den azalduko die ikasleei: dilema istorio bat da, eta horren gaineko erabaki bat hartu behar da, baina bi aukera baino ez dira izaten. Bi aukerak dira onargarri, eta aldeko eta kontrako arrazoiak dituzte. Aukera bakarra hautatu behar da.
Gero, Pilota madarikatua dilema morala ikusiko dute ikasleek ( DVD) (ala, bestela, istorioa azal daiteke) eta hezitzaileak bi aukera proposatuko ditu: pilotaren bila joan ala taldearen iritziari kontra egin. Hezitzaileak lerroan jarriko ditu parte-hartzaileak, begiak ixteko eskatuko die (elkarren eraginik izan ez dezaten) eta lehenengo aukeraren alde daudenak bere eskuinaldean jar daitezen esango die, eta bigarren aukeraren alde daudenak bere ezkerraldean.
Bi aukerak sortu direnean, azpitaldeak egingo dira (lau eta sei pertsona artean izango ditu azpitalde bakoitzak), bi aukeretan azpitalde-kopuru berdintsua izan dadin saiatuz.
Azpitalde bakoitzak bere aukera hautatzeko izan dituen arrazoien gainean gogoeta egingo du. Azpitalde bakoitzeko bozeramaileak beren arrazoiak azalduko dizkio talde osoari.
Bozeramaileek azalpenak eman eta gero, eztabaida egingo dute talde handian, eta parte-hartzaile bakoitzak arrazoien aldeko edo kontrako iritzia emateko aukera izango du.
Hezitzaileak ikasleei esango die, eztabaidan, edozein ikasle aldez alda daitekeela, baldin iritzia aldatzen badu. Hezitzaileak neutral izan beharko du, eta dilema ebatzi gabe utzi beharko du saioa amaitzen denean.
2. Saioa. Zaila da pentsatzen dudana esatea
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
2.2. Jarduerarako fitxa. Pilota madarikatua! 25 minutu
DVDBideoa: Pilota madarikatua!
Jarduera hau, Eusko Jaurlaritzak aurrez argitaratu dituen mugikortasun seguruko dilemetan oinarritu da
12 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Helburua:• Presio emozionaleko egoeretan komunikazio asertiboa praktikatzea.
Metodoa:Rol-jokoa eta taldeko eztabaida.
Nola egin:
2. Saioa. Zaila da pentsatzen dudana esatea
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
2.3. Jarduerarako fitxa. Nola esango diot?
Parte-hartzaileakUformanjarrikodira.
Hezitzaileak boluntarioak hautatu edo eskatuko ditu, proposatuko dien egoera antzez-teko boluntario nahikoa izan arte.
Gatazka-egoera bat antzeztu beharko dute; egoera horretan, neska-mutilek zailtasunak izango dituzte beren iritzia edo erabakia adierazteko.
15 minutu
13Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Eszena bukatzen dutenean, hezitzaileak honako galdera hauek egingo ditu:
• Zergertatzendagureiritziagainerakopertsoneniritziarekinbatezdatorrenean?
• Nola jokatzen dugu?
• Erraza ala zaila da pentsatzen duguna esatea?
• Zer-nolakoegoeretandaerrazagoa,etazer-nolakoetanzailagoa?
Hona hemen adibidetzat balio dezaketen bi egoera:
– Amona etxera etorri da, ustekabeko opari batekin: oso galtza garestiak ekarri ditu, etailusiohandizerosidizkizu.Zuriezzaizubateregustatugaltzenkolorea,bainaezduzu adore nahikorik galtzak aldatzera elkarrekin joan zaiteztela esateko, amona mintzeko beldurra baituzu.
– Hitz eman duzu lehengusua –zu baino lau urte gazteagoa– izotz gainean patinatzera eramango duzula. Bere bila joatekotan geratu zara baina, etxetik irtetear zaudela, adiskiderik minenak deitu dizu, eta zure saskibaloi-talde gogokoenaren partida ikus-tera joateko gonbit egin dizu; partida bi ordu barru hasiko da.
«Sufritzaile»rolajarrikozaioboluntarioetakobati.Parte-hartzailehorigelatikirtengoda,eta hezitzaileak egoera azalduko dio.
«Sufritzailea»ikasgelatikkanpoizanik,gainerakoikasleeiazaldukodieegoera.Ondoren,ikasgelatik kanpo dagoen ikaslea sartuko da, eta rol-jokoa has dezaten eskatuko die hezitzaileak.
2Neuk aukeratzen dut
14 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Jarduerarenhelburuadaparte-hartzaileakegoerajakinbateanjartzea:taldekopresioariaurre egin beharko dioten egoeran.
Jarraian, hiru aukera proposatu ditugu, adibide gisa; baina hezitzaileak beste batzukdiseinatu edo honako hauek bere nahierara eta parte-hartzaileen ezaugarrietara egokitu ditzake.
– Sei boluntario eskatuko ditu; lagun-taldea izango dira. Pertsona horietako bostek presioa egin beharko dute seigarrenarengan, seigarrenak kalea egokia ez den lekutik zeharka dezan. Seigarren horrek ez du halakorik egin nahi.
– Bost laguneko taldeak ondoko herrira joan nahi du, jaietara. Haietako baten anaiak geratu du autoa haien alboan; anaiak 18 urte ditu, eta gidabaimena atera berri du. Autora igo daitezela esan die. Lau lagun berehala igo dira, eta bosgarrenak maletategian joan behar du; baina ez dago ziur.
– Negua da. Bizikletaz joan zara ondoko herrira. Futbol-zelaira joan zara, eta lagun-taldebat ikusi duzuhan, eztabaidabero-beroan.Kontuada lagunbat faltadutelapartidajokatualaizateko.Jolasdezazuneskatudizute,bestelagalduegingobaitute.Partida jokatzen baduzu, baina, gauez itzuli beharko duzu etxera, eta ez duzu argirik bizikletan eta errepidean ere ez dago argirik.
Boluntarioek rol-jokoa egiten duten bitartean, gainerako ikasleek gertatzen dena behatuko dute.
Antzezpena amaitzen denean, hezitzaileak behatzaileei galdetuko die ea zer ikusi duten, eta eztabaida egingo da taldeko ikasle guztien artean. Eztabaida bideratu beharko da, nabarmen daitezen, batetik, zaila dela «ez dut nahi» esatea eta, bestetik, zailtasun horren arrazoiak (beste pertsona mintzea, alde batetik nahi duzu baina bestetik ez, taldearen aurrean ondo geratzea, eta abar).
Helburua:• Taldeko presioari aurre egitea zein zaila den bizi izatea.
Metodoa:Rol-jokoa.
Nola egin:
3. Saioa. Neure burua babestea presiorik ez onartzea da
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
3.1. Jarduerarako fitxa. Ez dut nahi 20 minutu
15Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
Helburuak:• Sentitzen dudana argi eta garbi adierazteko gai izatea.• Feedbackaonartzea,norbereburuadefendatugabe.
Metodoa:Komunikazio-ariketa.
Nola egin:Komunikazio-prozesuetan (eta, beraz, kudeaketa emozionalean eta taldeko presioarekiko erresistentzian) funtsezkoa da esan nahi duguna argi adieraztea, eta beste pertsonarieraso egin gabe. Halaber, feedbacka eman eta jasotzen ikasi behar da. Proposatukodugun jardueraren jomuga gauzak argi esatearen balioa irakastea da.
Taldeabiribilean jarrikoda.Hezitzaileakonfiantza-eta introspekzio-giroasortzensaia-tuko da.
Parte-hartzaile bakoitzari orri bat emango dio hezitzaileak. Pertsona bakoitzak beste pertsona bat aukeratuko du, baina ez dio berari esango. Mezu bat idatziko dio, azken hilean izan duen portaera batekin ez dagoela ados jakinarazteko, baina erasorik gabe. Garrantzitsua da hezitzaileak argi eta garbi esatea inor ez epaitzea funtsezkoa dela.Norbait epaitzeak haren izen ona galtzea dakar, eta epaitzen duenaren amorrua erakusten du.Aitzitik,feedbackalaguntzensaiatzenda.Hezitzaileakjakinarazikodiemezuakjasokodituela,etairakurriegingodituelabanatuaurretik,epaiaketafeedbackakbereizteko.
Parte-hartzaileek, mezua idatzi eta gero, orria tolestuko dute eta hartzailearen izena idatziko dute.
Orriakkapelaedoantzekoontzirenbateanjasokodira.
Epaiak ziren mezuak kendu eta gero, hezitzaileak orri bakoitza dagokion hartzaileari emangodio.Jasotzenduenakorrianidatzitadagoenairakurrikodu,bainaezduiruzkinikegingo.
3. Saioa. Neure burua babestea presiorik ez onartzea da
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
3.2. Jarduerarako fitxa. Sekretua 20 minutu
16 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Orriakbanatuetagero,hezitzaileakhonakogalderahauekegingoditu,parte-hartzaileguztiek erantzun ditzaten:
Hezitzaileak boluntarioak eska ditzake, iritsi zaizkien mezuak irakur ditzaten. Feedbacka zuzentzea da kontua, hazteko aukera izan dadin bai mezua idatzi duenarentzat, bai jaso duenarentzat.Hezitzaileakfeedbacka interpretatzenetahalakoaketaepaiakbereiztenlagunduko dio laguntza eskatzen dionari. Jardueraren amaieran, erasorik gabekofeedbacka emateko arauak laburbil ditzake (ikus eranskina) ( DVDa, edo liburuxka honetako 15. orrialdea)
• Zersentituduzumezuajasoduzunean?
• Errazeginzaizumezuaonartzea?Zergatik?
• Zersentituduzuikaskidebatenportaerarekinadosezzaudelaadieraziduzunean?
• Errazeginzaizuhoriadieraztea?Zergatik?
• Zergatikezduzulehenagoegin?
DVDEranskina: Feedbacka eman eta jasotzeko arauak
3Neuk aukeratzen dut
17Mugikortasun segururako hezkuntza-programazioak
3Neuk aukeratzen dut
Emozioa adierazi, ez pentsatzen duguna emozioaren mende adierazi
Feedbacka emateko:
• Deskribatzaile izan, eta ez ebaluatzaile: datuak adierazi, ez egin interpretazio subjektiborik, eta ez epaitu pertsonaren portaera.
• Espezifikoaizan,zehaztasunezjokatuetaezorokortupertsonahorrenjokabidea.
• Egoerak sorrarazi dizkigun sentimenduak adierazi. Norbere buruaz hitz egin.
• Gauzak esateko, jarrera gertukoa eta lasaia izan.
Feedbacka jasotzeko:
• Entzuteko jarrera. Alegia, bertan egon, eta beste pertsonak adierazten duenarekin konektatuta.
• Ezin zaio erantzun beste pertsonak esaten duenari; beraz, ezin da norbere burua justifikatzekotentaldianerori.
• Azalpenaketaantzekoadibideakeskatu,informaziogehiagoizateko.
• Eskerrak eman, beste pertsonak bere barneko zerbait adierazteko eta ez epaitzeko egin duen ahalegina eskertzeko.
Eranskina: Feedbacka eman eta jasotzeko arauak(irakaslearentzako materiala)
18 Segurtasunerako gaitasunak, bizitzarako gaitasunak
Helburua:• Presioarekiko erresistentziazko norberaren portaera balioestea, eta norbere buruaren
babes handiagoa izateko abiapuntutzat hartzea.
Metodoa:Autokasua.
Nola egin:Hezitzaileak parte-hartzaileei eskatuko die beren iritzia argi eta garbi adieraziz taldeko presioari erresistentzia egin dioten bideari lotutako egoeraren bat azal dezatela.
Egoera esanguratsurik ateratzen ez bada, kalean gertatutako jolas-egoerak, zinemara joateko lekualdaketak, ikastetxekoekin egindako txangoak eta ibilaldiak, edo lagun-taldearekin egindakoak azal ditzaten eska diezaieke.
Galderak egin ditzake, analisirako lagungarri; honako hauek, adibidez:
3. Saioa. Neure burua babestea presiorik ez onartzea da
Neuk aukeratzen dut1 2 3edukiak, gaitasunen
araberahelburuak eta
eskema orokorrainformazioorokorra
3.3. Jarduerarako fitxa. Lortu dut!
Hezitzaileak taldeko ikasleei lagundu beharko die ohar daitezen, behin egin badute, berriz egiteko gai izango direla; eta taldeko presioa jasan ahal izateko, lehen egin zuten eta balio izan zien gauza bera egin behar dutela. Ikaskuntza hori sendotzeko, hezitzaileak bestelako egoerak simula ditzaten proposa diezaieke.
•Zergertatuzen?
• Nola lortu zenuen?
•Zerkahalbidetuzizuneginzenuenaegitea?
•Zersentituzenuen,eginzenuenean?
20 minutu