HAVA KALİTESİ YÖNETİMİ

Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

Prof.Dr. Tolga ELBİR

CEV-3616 Hava Kirliliği ve Kontrolu

Mevcut Yasal Düzenlemeler YÖNETMELİK ADI RESMİ GAZETE TARİHİ

Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği RG: 06.06.2008

Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği RG: 07.02.2009

Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği RG: 03.07.2009

Bazı Akaryakıt Türlerindeki Kükürt Oranının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik RG: 06.10.2009

Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği RG: 08.06.2010

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği RG: 04.06.2010

İyonlaştırıcı Olmayan Radyasyonun Olumsuz Etkilerinden Çevre ve Halkın

Sağlığının Korunmasına Yönelik Alınması Gereken Tedbirlere İlişkin Yönetmelik RG: 24.07.2010

Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Yönetmeliği RG: 19.07.2013

Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü İle Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği RG: 30.11.2013

Hava Kalitesi Yönetimi

• Bir bölgede hava kalitesi seviyelerinin iyileştirilmesi için gerçekleştirilen planlı yönetim çalışmalarıdır.

– Veri toplama

– Kaynak envanteri

– Ölçüm ve izleme

– Modelleme

– İyileştirme planları

– Güncellemeler

Toplam emisyon sınırlaması (SKHKKY)

• MADDE 29 – (1) Valilik, sanayi tesislerinin yoğun olarak bulunduğu, toplam emisyon sınırlaması yapılacak kritik bölgelerde faaliyet gösteren işletmelerin tümünden herhangi bir anda dış havaya verilen toplam emisyonu sınırlandırıcı tedbirler isteyebilir. Toplam emisyon sınırlaması yapılacak kritik bölgeler Valilik tarafından belirlenir. Valilik, bu bölgelere kurulacak izne tabi olan veya olmayan yeni bir tesisin toplam emisyon miktarıyla ilgili olarak geçici veya sürekli sınırlandırma kararları alabilir veya yeni bir tesisin bölge içinde kurulmasına Planlama, ÇED ve Emisyon Ön İzin aşamalarında yapılan değerlendirmelerde dikkate alınarak izin vermeyebilir. Gerekli görülmesi halinde Bakanlık bu yetkiyi kullanır.

Bölgesel Kirlilik • MADDE 30 – (1) Koruma bölgeleri;

• a) Bir bölgedeki işletmelerden, ulaşımdan ve ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin insan ve çevresi üzerindeki zararlı etkileri normal tedbirlerle ortadan kaldırılamıyorsa bu bölgeler yetkili merci tarafından koruma bölgesi olarak ilan edilebilir. Yetkili merci koruma bölgelerinde,

• 1) Hareketli ve sabit tesisleri çalıştırmamaya,

• 2) Sabit tesisleri kurdurmamaya,

• 3) Hareketli ve sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya veya bunlardan yüksek işletme teknikleri talep ederek çalıştırmaya,

• 4) Tesislerde yakıt kullandırmamaya veya sınırlı olarak kullandırmaya

• yetkilidir.

• b) Yetkili merci, kritik meteorolojik şartların mevcut olduğu veya olacağı, hava kirlenmelerinin çok hızlı artış gösterdiği bölgelerde, insan ve çevresi üzerinde meydana gelecek zararlara karşı;

• 1) Hareketli veya sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya,

• 2) Önemli ölçülerde hava kirlenmelerine yol açabilen yakıtların tesislerde kullanılmasını yasaklamaya veya sadece kısıtlamaya

• yetkilidir.

HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ

YÖNETMELİĞİ

İKİNCİ BÖLÜM

Hava Kalitesi Değerleri ve Hava Kalitesinin

Değerlendirilmesi

Uzun vadeli hedefler, hedef değerler, limit değerler, bilgilendirme ve uyarı eşikleri, üst ve

alt değerlendirme eşikleri

• MADDE 5 – (1) Ek I’de belirtilen havadaki ozon konsantrasyonları için uzun vadeli hedeflere, kademeli önlemler alınarak uzun vadede ulaşılır.

• (2) Ek I’de belirtilen hedef değerlere öngörülen sürede ulaşılmaya çalışılması esastır.

• (3) Ek I’de belirtilen limit değerlere öngörülen sürede ulaşılması ve ulaşılan limit değerlerin aşılmaması esastır. Ek I’ de belirtilen tolerans payları uygulanır.

• (4) Ek I’de belirtilen bilgilendirme ve uyarı eşikleri, bu Yönetmelikte belirtildiği gibi acil önlemler alınmasını gerektirir.

• (5) Hava kalitesinin değerlendirilmesinde Ek I’de belirtilen üst ve alt değerlendirme eşikleri uygulanır.

Hava kalitesi ön değerlendirmesi

• MADDE 6 – (1) Bakanlık ve il çevre ve orman müdürlükleri, 8 inci maddeye göre ileri düzeyde değerlendirme için hava kalitesi ön değerlendirmesini yapar veya yapılmasını sağlar.

• (2) Bakanlık ve il çevre ve orman müdürlükleri, kirletici seviyelerinin temsili ölçümlerinin bulunmadığı "bölge" ve "alt bölge"lerde, verileri zamanında almak için bir dizi temsili ölçüm, anket ve değerlendirmelerin gerçekleştirilmesini sağlar.

"Bölge" ve "alt bölge"lerin belirlenmesi ve listelenmesi

• MADDE 7 – (1) Bakanlık, hava kalitesini değerlendirmek amacıyla "bölge" ve "alt bölge"leri belirler. Eğer kirletici konsantrasyonlarında önemli bir değişiklik meydana gelirse, "bölge" ve "alt bölge"lerin belirlenmesi her beş yılda bir veya daha erken tekrar gözden geçirilir.

• (2) Bakanlık;

• a) Bir veya daha fazla kirletici seviyesinin limit değer artı tolerans payını aştığı yerlerde,

• b) Bir veya daha fazla kirletici seviyesinin limit değer ve limit değer artı tolerans payı arasında olduğu yerlerde,

• c) Kirletici seviyelerinin limit değerlere karşılık geldiği veya limit değerlerin altında olduğu yerlerde,

• kükürt dioksit, azot dioksit, azot oksitleri, partikül madde, kurşun, benzen, karbon monoksit ile ilgili "bölge" ve "alt bölge"lerin listelerini oluşturur.

• (3) Bakanlık;

• a) Havadaki ozon seviyesinin uzun vadeli hedeflerden daha yüksek, ancak hedef değerlere eşit veya altında olduğu yerlerde,

• b) Ozon seviyesinin hedef değerlerden yüksek olduğu yerlerde,

• ozon ile ilgili "bölge" ve "alt bölge"lerin listelerini oluşturur.

• (4) Bakanlık;

• a) Hedef değerlerin aşıldığı yerlerde,

• b) Kirletici seviyelerinin hedef değerlerin altında olduğu yerlerde,

• arsenik, kadmiyum, nikel ve benzo(a)piren ile ilgili "bölge" ve "alt bölge"lerin listelerini oluşturur.

Hava kalitesinin değerlendirilmesi

• MADDE 8 – (1) Bakanlık ve il çevre ve orman müdürlükleri, belirli bir zaman dilimi içinde veya sürekli olarak aşağıdaki fıkralara göre hava kalitesini değerlendirir. Değerlendirilecek kirleticiler, Ek I’de listelenen kirleticilerle Ek II’nin E bölümünde listelenen ozon öncül maddeleridir.

• Kükürt dioksit, azot dioksit, azot oksitleri, partiküler madde, kurşun, benzen, karbon monoksit, arsenik, kadmiyum, nikel ve benzo(a)piren gibi kirleticiler için kirletici konsantrasyonunda önemli bir değişiklik meydana gelirse, her bir "bölge" veya "alt bölge"nin sınıflandırılması her beş yılda bir veya daha erken tekrar gözden geçirilir.

• (2) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen "bölge" ve "alt bölge"lerde sabit ölçümler gerçekleştirilmesi zorunludur. Ölçümler, kirleticilerin ölçülmesinin zorunlu olduğu yerlerde sürekli veya rastgele örnekleme yoluyla sabit noktalardan alınır. Ölçüm sayısı, kirletici seviyelerinin belirlenebilmesini sağlayacak kadar yeterli sayıda olur.

• (3) Elde edilen ölçümler, hava kalitesi hakkında yeterli bilgi sağlamak için modelleme teknikleri ile desteklenebilir.

• (4) Örnekleme noktalarının konumları Ek II’deki koşulları sağlamak zorunda olup örnekleme noktalarının minimum sayısı Ek II kriterlerini esas alır.

• (5) Kükürt dioksit, azot dioksit, azot oksitleri, partiküler madde, kurşun, benzen, karbon monoksit, arsenik, kadmiyum, nikel, benzo(a)piren için seviyelerin alt değerlendirme eşiğinin altında olduğu "bölge" ve "alt bölge"lerde, seviyelerin değerlendirilmesi için tek başına modelleme veya nesnel tahminleme teknikleri kullanılabilir.

• (6) Veri kalitesi hedefleri Ek II’nin D bölümünde belirtilmiştir. Hava kalitesi modellemelerinin değerlendirme için kullanıldığı yerlerde Ek II’nin D bölümünde belirtilen hususlar uygulanır.

• (7) Hava kirleticilerinin analizi için referans metotlar Ek III’de belirtilmiştir.

Temiz hava planı

• MADDE 10 –

• (1) Bakanlık ve il çevre ve orman müdürlükleri, 7 nci maddede belirtilen "bölge" ve "alt bölge"leri, bir veya daha fazla kirletici seviyesinin limit değer artı tolerans payını aşmasına; bir veya daha fazla kirletici seviyesinin limit değer ve limit değer artı tolerans payı arasında olmasına; kirletici seviyesinin limit değerlere karşılık gelmesine veya altında kalmasına göre sınıflandırır ve buna göre bir liste oluşturur. Bu sınıflandırma her yıl gözden geçirilir.

(2) Bakanlık ve il çevre ve orman müdürlükleri, dış ortam havasındaki ozon seviyesi 5 inci maddede belirtilen hedef değerlerden daha yüksek ise dış ortam havasındaki ozon seviyesini 8 inci maddeye göre değerlendirerek 7 nci maddede belirtilen "bölge" ve "alt bölge"leri sınıflandırır.

(3) İl çevre ve orman müdürlükleri, Ek I’de belirtilen bir veya daha fazla limit değer artı tolerans payları aşılırsa, ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon içerisinde söz konusu Ek’te belirtilen süre içinde limit değerlere ulaşılmasını sağlamak için gerekli önlemleri ortaya koyan bir temiz hava planı hazırlar veya hazırlatır. Temiz hava planı asgari Ek IV’de listelenen bilgileri kapsar.

(4) Bir limit değerin verildiği belirli bir kirletici için bir tolerans payı belirlenmediğinde, o kirletici seviyesinin limit değeri aştığı "bölge" ve "alt bölge"ler; üçüncü fıkrada belirtilen şekilde ele alınır ve sekizinci fıkra uygulanır.

(5) Üçüncü ve dördüncü fıkralarda bahsedilen planda belirtilen önlemler, her bir kirlilik kaynağının veya kaynak sektörünün limit değerlerin aşılmasındaki veya ilgili "bölge"ler veya "alt bölge"lerde çevre üzerindeki diğer zararlı etkilerdeki katkısının payına göre orantılılık prensibi göz önünde bulundurularak kaynaklara dağıtılır.

• (6) İl çevre ve orman müdürlükleri, ikinci fıkrada belirtilen "bölge" ve "alt bölge"ler için, Ek I’de belirtilen süre içinde hedef değerlere kademeli önlemlerle ulaşılamadığı yerlerde, ulaşılabilmesini sağlamak üzere ozon için gerekli önlemleri ortaya koyan bir temiz hava planı hazırlar. Temiz hava planı asgari olarak Ek IV’de listelenen bilgileri kapsar. Bakanlık, Dışişleri Bakanlığı ile koordinasyon içinde, komşu üye ülkelerdeki büyük oranda öncül emisyonlara bağlı olarak ozon konsantrasyonlarının hedef değerlerin veya uzun vadeli hedeflerin aşıldığı ve kademeli önlemler ile hedef değerler veya uzun vadeli hedeflerin sağlanamadığı yerlerde, bu hedeflere ulaşmak için işbirliği yapabilir ve uygun olan yerlerde katılımlı plan ve programlar hazırlamada işbirliği yapabilir.

(7) Birden fazla kirletici seviyesinin limit veya hedef değerden daha yüksek olduğu yerlerde tüm kirleticileri kapsayan entegre bir temiz hava planı hazırlanır.

(8) Üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkralara uygun olarak hazırlanacak olan plan, 9 uncu maddenin birinci fıkrasında ortaya konan gereklilikleri sağlar.

(9) PM10 konsantrasyonlarının azaltılması için genel stratejiler ve PM10 planı, PM2,5 konsantrasyonlarını azaltmayı da hedefler.

(10) Temiz hava planı hazırlanırken halkın katılımı sağlanır ve bu plan kamuoyuna sunulur.

(11) İl çevre ve orman müdürlükleri, emisyon envanterleri oluşturabilir.

THP içeriği (HKDY Ek-4)

1. Kirlilik aşımının yeri

• Bölge

• Şehir (harita)

• Ölçüm istasyonu (harita, coğrafik koordinatlar)

•

2. Genel Bilgiler

• “Bölge” tipi (şehir, endüstriyel veya kırsal alan)

• Kirlenen alan(km2) ve kirliliğe maruz kalan nüfusun tahmini

• Kullanılabilir iklim verileri

• İlgili topografik veriler

• “Bölge”de koruma gerektiren hedeflerin tipi hakkında yeterli bilgi

3. Sorumlu merciler

• İyileştirme planlarının gelişimi ve uygulanmasından sorumlu kişilerin isim ve adresleri

4. Kirliliğin mahiyeti ve değerlendirilmesi

• Önceki yıllarda gözlemlenen konsantrasyonlar (iyileştirme önlemlerinin uygulanmasından önce)

• Projenin başından itibaren ölçülen konsantrasyonlar

• Değerlendirme için kullanılan teknikler

5. Kirliliğin kaynağı

• Kirliliğe neden olan ana emisyon kaynaklarının listesi (harita)

• Bu kaynaklardan yayılan emisyonların toplam miktarı (ton/yıl)

• Diğer bölgelerden taşınan kirlilik hakkında bilgiler

6. Durum analizi

• Aşımdan sorumlu bu faktörlerin detayları (taşınım, sınır ötesi taşınım, oluşum)

• Hava kalitesinin iyileştirilmesi için olası önlemlerin detayları

•

7. Bu yönetmelik yürürlüğe girmeden önce mevcut olan iyileştirme projeleri veya önlemlerin detayları

• Yerel, bölgesel, ulusal, uluslararası önlemler

• Bu önlemlerin gözlemlenen etkileri

8. Bu yönetmelik yürürlüğe girdikten sonra kirliliği azaltmak için uygulanan projeler veya önlemlerin detayları

• Projede belirlenen tüm önlemlerin listesi ve açıklaması

• Uygulama için zamanlama tablosu

• Bu hedeflere ulaşmak için gerekli olan tahmini sürenin ve planlanan hava kalitesinin iyileştirilmesinin tahmini

•

9. Uzun vadede araştırılan veya planlanan projeler veya önlemlerin detayları

•

10. Bu ekte istenilen bilgileri desteklemede kullanılan yayınlar, belgeler, çalışmalar ve benzerlerinin listesi

• A) Kükürt dioksit ve azot dioksit için

• Kamuoyuna sunulacak asgari bilgiler en az şunları içerir:

- Ortaya çıkış tarihi, saati ve yeri, ve bilindiği yerlerde ortaya çıkış sebepleri;

- Aşağıdakiler ile ilgili tahminler;

- Konsantrasyonlardaki değişimler (iyileşme, dengelenme

veya bozulma), ile bu değişimlerin sebepleri,

- İlgili coğrafik alan,

- Ortaya çıkış süresi,

- Oluşuma potansiyel hassas olan nüfus tipi;

- İlgili hassas nüfus tarafından alınacak önlemler.

UYARI EŞİKLERİ AŞILDIĞINDA KAMUOYUNA SUNULACAK ASGARİ BİLGİLER (Ek-V)

B) Ozon için

Mümkün olan en kısa sürede büyük ölçekli, kamuoyuna sunulacak yeterli bilgiler şunlardır:

1. Gözlemlenen aşım(lar) hakkında bilgiler;

- Aşımın konumu veya alanı,

- Aşılan eşik tipi (bilgilendirme veya uyarı),

- Aşımın başlama zamanı ve süresi,

- En yüksek bir saatlik ve sekiz saatlik ortalama konsantrasyon,

2. Bir sonraki öğleden sonra/gün(ler) için tahminler;

- Bilgilendirme ve/veya uyarı eşiği aşımlarının beklendiği coğrafik bölge,

- Kirlilikte beklenen değişim (iyileşme, dengelenme veya bozulma),

3. İlgili nüfus tipi, olası sağlık etkileri ve önerilen eylem hakkındaki bilgiler;

- Risk altındaki nüfus grupları hakkında bilgiler,

- Olası belirtilerin tanımı,

- İlgili nüfus tarafından alınacak olan önerilen önlemler,

- Daha fazla bilginin nereden bulunacağı,

4. Kirliliği ve/veya kirliliğe maruziyeti azaltma için önleyici eylem hakkındaki bilgiler;

- Ana kaynak sektörlerinin göstergeleri; emisyonların azaltım eylemleri için tavsiyeler.

THP ‘lerde Kullanılan Temel Araçlar

• Emisyon envanterleri

• Matematiksel dağılım modelleri

Emisyon Envanteri

Emisyonların Belirlenmesi :

Yerinde ölçüm

Madde dengesi

Emisyon faktörü

Emisyon Faktörü :

Kirletici kaynakların birim faaliyetleri başına

atmosfere verdikleri kirletici miktarlarını

gösteren katsayılar

Emisyon Faktörü Veri Tabanları

EPA (http://www.epa.gov/ttn/chief/ap42/index.html)

CORINAIR (http://reports.eea.eu.int/EMEPCORINAIR4/en/page002.html)

Emisyon Faktörlerine Örnek

Kirletici kaynağın kullandığı birim yakıt başına

atmosfere verdiği kirletici miktarı

19*S kg SO2 / m3 Fuel oil-6

16 gr CO / GJ linyit

14.2 gr CO / kg benzin (>16 ton araçlar-otoban)

Emisyon Faktörlerine Örnek

Kirletici kaynağın birim aktivitesi başına

atmosfere verdiği kirletici miktarı

8.6 kg NOX / 1 ton cam (Corinair)

Emisyon Faktörlerine Örnek

Bir aracın birim mesafedeki bir yolu seyahat

etmesi sonucu atmosfere verdiği toplam kirletici

miktarı

2.7 gr NOX / km (otomobil – benzin – kentiçi)

Örnek-1

Yılda 3 milyon ton linyit kömürü yakan bir termik santralın

toplam SO2 emisyonunun tahmin edilmesi

SO2 Emisyon faktörü = 15*S kg/ton linyit (EPA)

Bilinmesi gerekli bilgiler : Yakıtın kükürt bileşimi = % 1.5

Örnek - 2

Günde 1 ton Fuel oil kullanan bir sanayinin SO2

emisyonunun tahmin edilmesi

SO2 Emisyon faktörü = 490*S gr/GJ (Corinair)

Bilinmesi gerekli bilgiler : Yakıtın kükürt bileşimi = % 3

Yakıtın ısıl değeri = 9800 kcal/kg

Emisyon Envanteri

Emisyonların bir bölgede sistematik olarak belirlenmesi ve değerlendirilmesi

Emisyon Envanterleri İçin

Çalışma Alanı Ölçekleri

Global ölçekli envanterler

Bölgesel ölçekli envanterler

Yerel ölçekli envanterler

Emisyon Envanteri Hazırlama

Aşamaları

Planlama

Veri toplama

Analiz ve hesap

Raporlama

çalışma alanı

kirletici kaynak türleri

kirletici türleri

emisyon belirleme yöntemi

emisyonların zamansal boyutu

emisyonların projeksiyonları

insan gücü ve bütçe

Planlama :

Veri toplama :

Kirletici kaynak

türlerine göre bilgiler

– noktasal

– alansal

– çizgisel

Emisyonları

belirleme yöntemi

Emisyonların

hesabı

Analiz ve hesap :

Detaylı ve kolay

anlaşılır bir rapor

Raporlama :

Mevcut Çalışmalar

OECD - MAP

CEC - CORINAIR

ECE - EMEP

OECD - IPCC

EUROTRAC / GENEMIS

Avrupa’daki Çalışmalar :

İZMİR

ÇALIŞMASI

Kirletici Kaynaklar

Noktasal kaynaklar (sanayiler) Metropol : 153

Dış bölge : 221

Toplam : 374

Alansal kaynaklar (evsel ısınma) Nüfus : 2.5 milyon

Çizgisel kaynaklar (trafik) Çok sayıda

Sanayilerin Yerleşimi

Yerleşim Alanları

Kentiçi Yollar

Sanayi ile İlgili Çalışmalar

Veri Toplama

Emisyon izni dosyaları

Anket

Emisyon Hesabı

Corinair emisyon faktörleri

Kullanılan Sanayi Emisyon Faktörleri

(gr/GJ)

Yakıt Türü SOx NOx NMVOC CO

Linyit 20000*(S/H)*(1-r)2 150 30 16

Fuel oil 490*S 180 10 15

LPG - 100 2 10

Odun - 200 80 30

Biomass - 280 30 30

Evsel Isınma ile İlgili Çalışmalar

Veri toplama

Nüfus verileri

toplam yakıt sarfiyatları

Emisyon hesabı

Corinair ve EPA emisyon faktörleri

Kullanılan Evsel Isınma

Emisyon Faktörleri

Yakıt Türü SOx NOx NMVOC CO

Linyit 15*S 100 150 185

Fuel oil 17.24*S 2.2 0.299 20

Açık yeşil renkli emisyon faktörleri EPA ‘dan alınmıştır. Birimleri kg/ton ‘dur.

Sarı renkli emisyon faktörleri Corinair’den alınmıştır. Birimleri gr/GJ ‘dir

Trafik İle İlgili Çalışmalar

Veri toplama

yollarda araç sayımları

araç kayıtları

yakıt sarfiyatları

Emisyon hesabı

Corinair emisyon faktörleri

Kullanılan Trafik Emisyon Faktörleri

(gr/km)

Yakıt türü NOx NMVOC CO

Benzin 3.2 1.0 12.0

Motorin 1.25 0.13 0.60

3.5 ton ağırlığından küçük araçlar için;

Örnek Tablo :

Benzinli araçlar için CO emisyon faktörleri, g/km

0

1

2

3

4

5

6

0

10

20

30

40

50

60

70

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

EU

RO

S

eris

i (

g/k

m)

EC

E

Seris

i (g

/km

)

Hızlar (km/saat)

PRE ECE ECE 15-00/01 ECE 15-02 ECE 15-03 ECE 15-04 Euro 1 Euro 2 Euro 3 Euro 4

Dizel otomobiller için CO emisyon faktörleri, g/km

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

(g/k

m)

Hızlar (km/saat)

Conventional Euro-1 Euro-2 Euro-3 Euro-4

57

Modellenen ve ölçülen PM10 konsantrasyonları arasındaki ilişki

y = 0,65x + 14,73

R² = 0,68

0

50

100

150

200

250

0 100 200 300

Modell

en

en

µ

g/m

³

Ölçülen µg/m³

Mithatpaşa Caddesi

y = 0,53x + 30,92

R² = 0,35

0

50

100

150

200

250

0 50 100 150 200 250

Modell

en

en

µ

g/m

³

Ölçülen µg/m³

Mustafa Kemal Caddesi

y = 1,02x + 11,34

R² = 0,92

0

100

200

300

400

500

600

700

0 100 200 300 400 500 600 700

Modell

en

en

µ

g/m

³

Ölçülen µg/m³

Cumhuriyet Bulvarı

58

Cumhuriyet Bulvarı’nda modellenen ve ölçülen CO

konsantrasyonlarının zamana göre değişimi

0

2

4

6

8

10

12

14

01

:00

03

:00

05

:00

07

:00

09

:00

11

:00

13:0

0

15

:00

17

:00

19

:00

21

:00

23:0

0

01

:00

03

:00

05

:00

07

:00

09

:00

11

:00

13:0

0

15

:00

17

:00

19

:00

21

:00

23

:00

01

:00

03:0

0

05

:00

07

:00

09

:00

11

:00

13:0

0

15

:00

17

:00

19

:00

21

:00

23

:00

01

:00

03:0

0

05

:00

07

:00

09

:00

11

:00

13:0

0

15

:00

17:0

0

19

:00

21

:00

23

:00

01

:00

03:0

0

05

:00

07

:00

09

:00

11

:00

13

:00

15

:00

17:0

0

19

:00

21

:00

23

:00

26.12.2007 27.12.2007 28.12.2007 29.12.2007 30.12.2007

Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

CO

Kon

san

trasyon

u

m g

/m³

Cumhuriyet Bulvarı

CO Ölçülen

CO Modellenen

Evsel Isınmadan Kaynaklanan

SO2 emisyonları

Dış Hava Kalitesi Seviyeleri

Mevcut kirlilik,

Emisyonlar,

Meteorolojik parametreler

Atmosferdeki

gerçek dağılım

(taşınma)

Matematiksel-

meteorolojik

dağılım modeli

Ölçüm

istasyonlarında

ölçülen kons.

Hesaplanan

konsantrasyonlar

Geçmişteki

konsantrasyonların

istatistiği

Geçmişe yönelik

Değişik yerlerdeki

durumların istatistiği

Ölçüm istasyonlarının

stratejik planlanması

karşılaştırma Kirliliğin

önceden

tahmini

Meteorolojik olarak

olası kons.’ların

istatistiği

karşılaştırma

Model geçerliliği

Hava kirliliği kontrol stratejileri

Baca yüksekliği, şehir planlama

şehir planlama