Vlatko Kufner

HARMONIJSKI

SIMBOLI

"Posveeno mom prijatelju Josipu Frischu, samoukom glazbeniku iz Pakraca"

www.vlatko-kufner.com vlatko@vlatko-kufner.comVlatko Kufner2009sva prava zadrana

HARMONIJSKI SIMBOLIHarmonijski simbol je oznaka odreenog akorda slovom i brojkom, a koristi se u notnim izdanjima popularne glazbe. Harmonijske simbole bi mogli shvatiti kao suvremeno i pojednostavljeno ifriranje sopranove dionice ako bi to promatrali kroz tradicionalnu glazbenu praksu. S obzirom da je popularna glazbe namijenjena improvizaciji ne mora se striktno sugerirati voenje pojedinih tonova akorda kao to je to sluaj npr. u klasinoj glazbi, nego se glazbeniku dozvoljava sloboda njegovog glazbenog izriaja, te harmonijski simboli mogu predstavljati sugeriranu harmonijsku progresiju koje se ne moramo striktno pridravati. U jazzu i modernoj popularnoj glazbi koristi se samo naziv kompozicije, glavna melodijska linija sa potpisanim tekstom, nazivom plesnog ritma/tempa, te harmonijski simboli ija se postava preputa glazbeniku koji improvizira melodiju i harmonijsku progresiju u skladu sa svojom vjetinom i inspiracijom. U praksi se koristi nekoliko naina biljeenja harmonijskih simbola tako da se neki akord moe pojaviti napisan na nekoliko naina npr. umanjeni kvintakord se biljei na, meni poznata, etiri naina: m-5, dim, v, . Ovdje donosim pregled najee koritenih naina biljeenja harmonijskih simbola u popularnoj glazbi.

OPIS AKORDA Slovo "X" je stavljno kao neutralni naziv tona i sastavni dio harmonijskog simbola na kojem se gradi akord.

X Xm X-5 X+5 Xm-5 X6 Xm6 X7 Xm7 X+7

Dur kvintakord Mol kvintakord Durkvintakord s umanjenom kvintom Dur kvintakord s poveanom kvintom Mol kvintakord s umanjenom kvintom Dur kvintakord s dodanom velikom sekstom Mol kvintakord s dodanom velikom sekstom Septakord Mol septakord Septakord s velikm septimom

X-7 X7-5 X7+5 Xm7-5 Xm+7

Umanjeni septakord Septakord s umanjenom kvintom Septakord s poveanom kvintom Mol septakord s umanjenom kvintom Mol septakord s velikom septimom

Xm+7-5 Mol septakord s velikom septimomi umanjenom kvintom

X+7+5 X9 X11 X13

Dur septakord s velikom septimom i poveanom kvintom Nonakord Undecimni akord Tredecimni akord

SIMBOL

NOTNI PRIMJER

NA KLAVIJATURI

OSTALI NAINI BILJEENJA

C Cm C-5 C+5 Cm-5 C6 Cm6 C7 Cm7 C+7 C-7 C7-5 C7+5Cmaj7, Cj7, CM7 C+, Caugh5, C#5 C5#

Cdim, Cv, C

Cdim7, C7, Cv7

Cm7-5 Cm+7 Cm+7-5 C+7+5 C9 C11 C13Cm maj7

Cm maj7-5

Cmaj7+5

B I LJ E E N J E O B R A T A A K O R D AIako se u popularnoj glazbi preputa izvoau da slobodno postavlja akorde, ponekad se izriito zahtjeva postava akorda u nekom od njegovih obrata. Ukoliko postoji potreba da se harmonijskim simbolom zapie i/ili sugerira obrat akorda to se ini na nain da se pored simbola navede interval akorda koji se nalazi u basovoj dionici (najdubljem registru). Na primjeru septakorda s velikom septimom prikazan je nain zapisivanja obrata. Akord C+7 sastoji se od tonova C E G H pri emu ton C predstavlja temeljni ton akorda, a ujedno i najdublji (basov) ton, no ukoliko postoji potreba da ton E, terca akorda, bude najdublji (basov) ton, to se biljei na nain da se pored simbola nevede podvuena brojka 3 koja predstavlja tercu. Isti princip vrijedi i za ostale obrate; podvuena brojka 5 predstavlja kvintu akorda u basovoj dionici, te podvuena brojka 7 septimu ukoliko je ona u najdobljem registru. Isti principi vrijede za sve naine biljenja obrata. Drugi nain biljeenja je taj da se pored simbola navede naziv tona koji je u najdubljm registru npr. C+7 (G Bass).

C+7

C+73 C+75 C+7

ili C+7 (E Bass)

ili C+7 (G Bass)

ili C+7 (H Bass)

ZAOSTAJALICEU praksi zabavne glazbe koriste se tri naina biljeenja zaostajalica i to oznakama "add", "sus" i brojanim oznakama koje sugeriraju progresiju pojedinih intervala unutar akorda, npr. 4-3, 6-5, 8-7, i 9-8., koje su se u praksi pokazale kao najbolje rjeenje mada se upotrebljavaju i oznake "add" i "sus" .

C7 6-5

C7asus A, C7add A

ALTERACIJEU praksi zabavne glazbe, to se harmonijskih simbola tie, esto se upotrebljavaju povisilice, snizilice i razrijeilice ispred pojedinih brojanih oznaka intervala kako bi se time ukazalo na karakter odreenog intervala unutar akorda. Takav nain dovodi esto do zabune jer upotreba razrijeilice u jednom sluaju znai snienje tona, a u drugom povienje tako da se npr. septakord s velikom septimom u jednom sluaju moe biljeiti kao #7 da bi u u drugom sluaju simbol oznaavao drugi akord to dovodi do kaosa i zabune. Iz tog razloga mnogi glazbenici smatraju da je najbolje jednoznano oznaavati harmonijske simbole tako da npr. simbol +7 uvijek oznaava septakord s velikom septimom, a ne da se u jednom sluaju ispred brojke 7 koja oznaava septimu akorda stavlja povisilica, a drugi put razrijeilica. Na isti nain treba oznaavati i septakord s malom septimom (dominantni septakord ili mol septakord s malom septimom) tako da brojka 7 uvijek oznaava malu septimu, odnosno septakord s malom septimom. Po istom principu i smanjene intervale znakom - tako da simbol -7 oznaava smanjenu septimu, odnosno smanjeni septakord. Iz tih razloga treba izbjegavati koritenje povisilica, snizilica i razrijeilica ispred intervala u harmonijskim simbolima jer unose zbrku s obzirom da razrijeilica u jednom sluaju moe znaiti povienje, a u drugom snienje tona dok bi povisilica mogla znaiti u jednom sluaju veliku septimu, a u drugom malu septimu (ili kvintu, odnosno nonu ili neki drugi interval). Koritenje povisilica i snizilica treba ograniiti samo na ime akorda, odnosno na karakter njegovog temeljnog tona, a oznake plus (+) i minus (-) na karakter intervala unutar harmonijskog simbola. Najloginije je da harmonijski simbol jasno i ne dvosmisleno sugerira koji akord na kojem tomu moramo sagraditi, tonije da znamo da npr. simbol "C" znai dur kvintakord, "C+7" - dur septakord s velikom septimom itd...

Cijenim Vae sugestije i savjete!

www.vlatko-kufner.com vlatko@vlatko-kufner.comVlatko Kufner2009sva prava zadrana