Han Hoc Danh Ngon - Danh May

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Hán học danh ngôn

Citation preview

  • - 1 Hn Hc Danh Ngn

    MC LC

    Chng th nht : I VI BN THN

  • - 2 Hn Hc Danh Ngn

    I.-Tu thn.3 II.-Lp ch.6 III.-Nhn phNm.8 IV.-Hc vn.11 V.-Tnh tnh.14 VI.-Thnh tn.15 VII.-Ch tit.17 VIII.-Ngn hnh.17 IX.-Qu tht.21 X.-V sinh.22

    Chng th hai : I VI GIA TC

    I.-Tr gia.24 II.-Hiu, hu.26 III.-Gio dc.27 IV.-L .28 V.-Cn i.29 VI.-Xa, kim.30 VII.-T, i.31 VIII.- lng.32 IX.-Phng hon.33

    Chng th ba : I VI NHN QUN, X HI

    I.-X s.34 II.-Tr ngu.39 III.-Dng lc.40 IV.-Cng, t.41 V.-Tri tc.41 VI.-Gii tham.42 VII.-X th.43 VIII.-Nhn, ngha.45 IX.-Khim cNn.46 X.-Ch kh.47 XI.-Khoan th.49 XII.-Thin, c.50 XIII.-Hiu, .51 XIV.-Th d.52 XV.-Giao t.52 XVI.-Bn, ph.55 XVII.-n, on.57 XVIII.-Li, hi.57 XIX.-Ha, phc.58 XX.-T ng.60 XXI.-t sinh.60

  • - 3 Hn Hc Danh Ngn

    XXII.-Vt loi.62

    Chng th t : TP NG

    I.-Tp ng.63

    Bn chng ti ct l t tu cng lm mt th gip cho s tu dng ca cc cu, cc c hc tr tui tr. Trong tp ny hoc c cu no kn chn cha tinh, xp t nhm ln, phin dch khng ng ngha, dm mong nhng bc bc nh qun t trong nc ch bo cho; th tht l may cho chng ti lm. n nh ua i lp ngn, th chng ti u dm.

    H Ni ngy 18 thng 9 nm inh Mo TRN-L-NHN

    HN HC DANH NGN

    Chng Th Nht i vi bn thn

    I.-TU THN

    1.-Ngi qun t ghi nh r nhiu nhng cu ni hay, vic lm tt ca ngi i trc, nui ci c ca mnh. Dch-Kinh

    2.-Thy phi thi theo, c li thi i. Dch-Kinh

    3.-Ngi qun t c ng thn trng, khng s sut vi ai ; dong mo oan trang, khng tht sc (1) vi ai ; ngn ng cn thn, khng sy ming vi ai. L-K (1) Tht sc : Kiu ngo, khinh bc, mt v t nhin.

    4.-Vn tm (1) khng c iu g ng thn, th cn lo g, s g. Lun-ng (1) Vn tm : T mnh hi mnh.

  • - 4 Hn Hc Danh Ngn

    5.-Lc nh kh huyt cha sung tc, phi gi gn sc dc ; lc nhn kh huyt ang hng hi, phi gi gn vic tranh u ; lc gi kh huyt suy km, phi gi gn vic tham lam. Lun-ng

    6.-Yu mn ngi m ngi khng thn thit vi mnh, th xt li lng nhn ca mnh y cha ; qu trng ngi m ngi khng l php vi mnh, th xt li xem s knh ca mnh chu ch cha. Mnh-T

    7.-T mnh khinh mnh trc, ngi ngoi mi khinh mnh sau. Mnh-T

    8.-Phm lm g m c iu cha tho lng, th nn xt li thn mnh, xem lm nh th, l phi hn cha. Mnh-T

    9.-Danh d qu s tht, ngui qun t ly lm xu h. Mnh-T

    10.-Ngng ln khng h vi gii, ci xung khng thn vi ngi, l mt iu vui sng. Mnh-T

    11.-Tu tnh tm thn, thn trng cng vic, khng th, th s nhc n t tin. Hiu-Kinh

    12.-Ch lo khng c quan to, nn lo ci c ca mnh cn km ci; ch ti khng c lc hu, nn ti ci tr ca mnh cn hp hi. Trng-Hnh-Truyn

    13.-T xt thn mnh, min l khng thn ; th phi ming th, th c qun chi. Ban-Siu-Truyn

    14.-Nht tm (1) n cho phi o, th gii cng khng lm hi ni. Tun-T. (1) Nht tm : Trc sau bao gi cng mt lng nh vy.

    15.-Gin d qu, ngi ta hay nhn ; nghim trang qu, ngi ta khng thn. Thuyt-Uyn

    16.-K chu thit thng c ch, k ch mnh thng hay thit. Thuyt-Uyn

    17.-S yu hnh (1) l ci ba chm o ci tnh linh (2). S m m l con nga theo ui ci tai v.

  • - 5 Hn Hc Danh Ngn

    Thuyt-Uyn (1) Yu hnh : S khng ng c m c cu may cho c. (2) Tnh linh : Tnh hay v tt gii ph sn cho ngi ta.

    18.-Ni cho hay, lm cho phi, th l tu thn. T-Nh

    19.-K khng chu sa mnh m mun c ting thm i, th khc no mt xu m mun c hnh p trong gng. Nhan-Th Gia-Hun

    20.-Lp thn cn g kh bng lm th no cho khng ti thn (1); th thn cn g kh bng lm th no cho khi im nhc (2); phng thn cn g kh bng lm th no cho t bnh tt. Tun-Sinh-Tin (1) Ti thn : S kh chu, bi lng tm cn rt m sinh ra. (2) im nhc : S xu xa, nhem nhuc.

    21.-Thi khinh bc (1), em i i vi ngi qun t, thi t mnh lm cho mnh tht c (2); em i i vi k tiu nhn, thi t mnh lm cho mnh hi thn. Tun-Sinh-Tin (1) Khinh bc : Kiu cng khinh b, tuyt khng c t g trng hu. (2) Tht c : n khng ra g, mt hn nt tt. (3) Hi Thn : Thit n tnh mnh.

    22.-B tnh dc, lp mi m khng y. Thnh su kh, ph mi m khng tan. Khuyn-Gii Ton-Th

    23.-Tm a lu, khng em vic hay i c tm ti, th nhem nhuc nhng trn tc (1) ; soi gng mt mi ng ght, tr chuyn nht nho kh nghe. Hong-inh-Kin (1) Trn tc : BNn thu, tc tn.

    24.-Tm nn cho vui, m hnh th nn cho kh nhc. Lm-B

    25.-Khng xu vi ming, chng bng khng xu vi thn; khng xu vi thn, chng bng khng xu vi tm.(Khng ni by, chng bng khng lm by; khng lm by, chng bng khng ngh by.) Thiu-Ung

    26.-Khng phn pht (1) th mt ngy mt li nn ; khng kim thc (2) th mt ngy mt dng di. Chu-Hi (1) Phn pht : C gng.

  • - 6 Hn Hc Danh Ngn

    (2) Kim thc : Xem xt gi gn.

    27.-em lng yu v con ra yu cha m thi l hiu ; em lng gi nh ra gi nc thi l trung ; em lng trch ngi ra trch mnh thi t li ; em lng dong mnh ra dong ngi thi trn ngha. Cnh-Hnh-Lc

    28.-Tm nim trm tim mi mi, th l g m ngh ch ra. Ch kh phn pht lun lun, th vic g m ch lm ni. L-Khn

    29.-Tm phi cho to dung np nhng ngi trong thin h ; tm phi cho rng chu ng ci hay trong thin h ; tm phi cng bng bn vic trong thin h ; tm phi trm tim xt l trong thin h ; tm phi vng vng chng li vi bin c (1) trong thin h. L-Khn (1) Bin c : Tai bin, hon nn.

    30.-Tm thut qu nht l quang minh, trung hu ; dung mo qu nht l chnh i, lo thnh (1) ; ngn ng qu nht l gin d, chn tht. L-Khn (1) Lo thnh : Tng tri.

    31.-Mun b tnh li th trc ht ng sng dy tra ; mun b thi kiu th trc ht ng nh ming ch ci thin h. Tng-Quc-Phin

    32.-K c ti hn ngi, tt c tnh dc hn ngi, m khng c lng o c hn ngi t tr ly mnh, th li l ti t cho tnh dc. Lng-Khi-Siu

    II.-LP CH

    33.-Yn vui, th nhn l th thuc c, khng nn quyn luyn ham m. T-Truyn

    34.-Th lm m con g, cn hn lm t con tru. Chin-Quc-Sch

    35.-Ti giai nn ngang dc tri t, khng nn quanh qun x nh. Triu-n

    36.-Cy chi, cy lan tuy mc ch rng vng m hoa vn thm ; ngi qun t theo l phi, lm iu hay, tuy gp khn cng, m tit hnh vn khng i. Gia-Ng

  • - 7 Hn Hc Danh Ngn

    37.-K trng mong vo ngi th khng c chc ; k nh cy vo ngi th khng c lu. Hn-Thi-Ngoi-Truyn

    38.-Ngi c ch th vic g cng nn. Hn-Quang-V

    39.-Gy dng cho nn, kh hn ln tri ; ph hoi cho hng, d nh t lng. Liu-T

    40.-Ca cha nghn vn, khng bng ngh mn trong tay. Nhan-Th Gia-Hun

    41.-Ngi sinh i, khng c mt t ngh lun hay, mt t cng nghip tt, sut ngy ch n no, mc m, m khng dng tm (1) , th khc g loi vt. T-T-Do (1) Dng tm : bng, ch lm vic g.

    42.-Mt khng theo ngi trng, tai khng theo ngi nghe, ming khng theo ngi ni, mi khng theo ngi ngi. Nguyn-Kt

    43.-Lu nay i vn lm m ui loi ngi, ci ch ca ta l ci thn ta, m sng gi khng th xiu dt vi dp c. Chc-V-Cng

    44.-Gii c th cho ngi ta c ma; khng th cy cy h c. Ngy-Liu-Ong

    45.- i c ba iu ng tic : mt l hm nay b qua, hai l i ny chng hc, ba l thn ny nh h. Chu-Hi

    46.-Trn th gii, di th t, ngi ta khong gia ; lm ngi c ra ngi th mi khng ung. Chu-Hi

    47.-Tui tr khng gng sc, gi c nhng ngm ngi. C-Thi

    48.-Lm ngi nn t lp (1), t trng (2), khng nn bc theo gt ngi (3), ni theo ming ngi (4). Lc-Cu-Uyn (1) T lp : T mnh lp ly thn mnh; khng b b nng ta vo ngi khc. (2) T trng : T mnh bit qu trng phNm gi, t cch ca mnh, khng chu mt. (3) Theo gt : Lm theo ui, ti t ngi ta.

  • - 8 Hn Hc Danh Ngn

    (4) Theo ming : Ci theo, d ht, nnh ht.

    49.-Cn cht rng chu thit, ng vng bc lm ngi (c lng v c gan). C-Ng

    50.-Ti giai nn nh c ng ci i. Ng-Dng-Trai

    51.-i vi ngi i xa m chu thua km, l khng c ch ; i vi ngi i nay m khng bao dong, l khng c lng. Lu-Cao

    52.-Ngi khng c ch, nh thuyn khng li, nh nga khng cng, tri dt lng bng, khng ra th no c. Vng-Th-Nhn

    53.-Hc d m thch hc th kh, lm d m ht sc lm th kh, xu h d m bit xu h th kh. Vng-Thuyn-Sn

    54.-Nhng vic ngha, nn lm, sc lm, bng mun lm ; v b bn, v con gn tr, m thi khng lm, th l ngi v ch. L-Khn

    55.-Ngho khng l xu, ngho m khng c ch mi l xu ; hn khng ng ght, hn m khng c ti mi ng ght ; gi khng nn than th, gi m sng tha mi ng than th ; cht khng nn bi ai, cht m v b mi ng bi ai. L-Khn

    56.-Chng ta sinh sau c nhn, nn lm con chu c nhn, chng nn lm ti t c nhn. Ngy-Hy

    57.-Phm lc nguy cp, ch nn trng cy nhng iu ca mnh, khng nn trng cy nhng iu ca ngi. Tng-Quc-Phin

    III.-NHN PHM

    58.-Ngi qun t hiu r vic ngha, cho nn thch ngha ; k tiu nhn hiu r vic li, cho nn thch li. Lun-Ng

    59.-Ngi qun t ha thun m khng a-dua ; k tiu nhn a-dua m khng ha thun. Lun-Ng

  • - 9 Hn Hc Danh Ngn

    60.-K s (1) m cn quyn luyn nhng s thun tin, yn vui cho xc tht, th tm ly (2), ch hn (3), khng ng gi l k s. Lun-Ng (1) S : Ngi c hc vn. (2) Tm ly : Tm thn phi ngoi vt n vng vt. (3) Ch hn : ch suy km, khng hng hi.

    61.-Ngi ngha khng di mnh, ngi lim khng ly by. Thuyt-Uyn

    62.-Ngi thng trng li, ngi gii trng danh. Trang-T

    63.-Ngi qun t phi nhn ngha, th khng sng c; k tiu nhn phi th dc, cng khng sng c. Hoi-Nam-T

    64.-Giu c khng bng ngho trong, sng nhc khng bng cht vinh. L-K

    65.-Trung tn, cn thn, l ci nn thnh ngi hay ; ho huyn, qu quyt, l ci gc thnh ngi d. Tim-Phu

    66.-Hin ng ti tm tnh, khng ti sang hn. Tim-Phu

    67.-Ngi tun kit mi bit vic i. Thc-Ch

    68.-Phm vic g m chu thit, y l ngi tt ; phm vic chim phn hn, y l ngi xu. Phm-Thn-Tp

    69.-Thin h cha lo n, mnh lo trc thin h ; thin h vui ri, mnh vui sau c thin h. Phm-Trng-Ym

    70.-Gi vic o ngha, lm vic trung tn, trng vic danh tit. u-Dng-Tu

    71.-K i gian ging nh ngi trung, k i nnh ging ngi tn. L-Hi

  • - 10 Hn Hc Danh Ngn

    72.-Kh tng nh chim phng hong ling trn my xanh, th nhng li hi cn con, khng ng c tm na. Trnh-Di

    73.-Ngi bit o tt khng khoe, ngi bit ngha tt khng tham, ngi bit c tt khng thch ting tm lng ly. Trng-Cu-Thnh

    74.-i suy, o vi, lng ham mun loi ngi y ry, khng phi ngi cng ngh th ng vng sao c. Chu-Hi

    75.-Th lm ngi tt m gi qu nht phm, cn hn lm ngi xu m quan to nht phm. Hi-Thy

    76.-Tm s ngi trng phu, nn sng nh tri xanh, r nh ban ngy, cho ai ai cng c trng thy. Tit-Huyn

    77.-B cu gii t gi l cng, ch li th gian gi l danh, c tinh thn gi l giu, c lim s gi l sang, bit dc sch gi l phc, c ting thm gi l th, c con chu dy c gi l khang ninh. Trn-Cp-Sn

    78.-Nut c ci cay ng trong ci cay ng, mi lm c hng ngi trn loi ngi. Lc-Ti-T

    79.-Thn trong mun loi, tm trn mun loi. Bch-Sa

    80.-K c ch cho i, tm a chc hn hn ngi ; k th dng i, ti tnh quyt l khng l (nhng ngi nng ni, trong khng c g, nh chic thuyn nan khng, ni bnh mt nc, lung lay lng ling lun lun. Thuyn ch c nhiu, th bao gi trng cng trm trng). Trn-K-Nho

    81.-Khng ly by, tay thm ; khng chi by, thn thm ; khng ni by, ming thm ; khng ngh by, tm thm. Thang-Nhc-S

    82.-Lm quan m c tnh nhn tn yn vui, cng vic tt nhin tr ni ; lm quan m em lng thng cng k li, tm a tt nhin gian tham. L-Khn

  • - 11 Hn Hc Danh Ngn

    83.-Mt bc anh hng cu nn, gip nguy, th ct nht l phi lao tm, kh lc(1). Tng-Quc-Phin (1) Lao tm, kh lc : Ngh nhiu, lm nhiu.

    84.-Ta c tai, mt, ta nghe, ta trng ; ta c tm t, ta suy, ta ngh ; ta i vi ngi i xa, c lc ta th nh thy, c lc ta knh nh bn, cng c lc ta knh ch khng chu. Ta theo cng l, nht quyt ta khng lm ti t c nhn. Lng-Khi-Siu

    IV.-HC VN

    85.-Hay hi th bit rng, t dng (1) th hp hi. Th-Kinh (1)T dng : T cy thng minh ti gii lm mi vic.

    86.-Khng lo, sao c c ; khng lm, sao c nn. Th-Kinh

    87.-Ai phi l ta hc. Th-Kinh

    88.-C hc nhng cu c nhn dy th mi hay. Th-Kinh

    89.-Ngc khng gia, khng thnh p ; ngi khng hc, khng bit nh phi. L-K

    90.-Cng hc cng bit mnh cng km. L-K

    91.- nhn tui mi hc th kh nhc m kh thnh. L-K

    92.-Thy ngi hay, ngh sao cho bng ; thy ngi d, t xt xem mnh c nh th khng. Lun-Ng

    93.-Cht phc qu th ra qu ma, vn ha qu th ra ho nhong. Lun-Ng

    94.-Nghe cho nhiu, ri chn iu phi, v c lm k c ; xem cho rng, ri ghi nh ly, suy xt cho tng. Lun-Ng

    95.-Bt cp l d, m thi qu cng khng hay. Lun-Ng

  • - 12 Hn Hc Danh Ngn

    96.-Tnh ngi lc mi sinh khng khc nhau my, ch v tp quen hay th hay, tp quen d th d. Lun-Ng

    97.-Hc rng m phi chuyn tm, bn ch, hi nhng iu thit thc m suy ngh hay cho tm thn. Lun-Ng

    98.-i vi k t hi thn, du ni cng bng tha ; i vi k t liu thn, du gip cng v ch. Mnh-T.

    99.-Nhng ngi tri qua tai hon, th thng thu nh v gii vic. Mnh-T

    100.-Tin sch c, khng bng khng sch cn hn. Mnh-T

    101.-K s cn nht phi kh cho to, v kin thc cho rng. Bi-Hnh-Kim

    102.-Ngi ta bit nhiu cng l lm giu. Gia-Ng

    103.-Gm tuy tt, c mi mi sc ; ti tuy tt, c hc mi cao. Tp-Ng

    104.-i ri mi hc, th lc ri cng khng c th hc c. Hoi-Nam-T

    105.-Trm sng hc b, n c b ; g ng hc ni, khng n c ni ; l ti mt ng i, mt ng ng. Dng-T

    106.-Bng nc ra m lnh hn nc ; mu xanh chm ra m thm hn chm. Tun-T

    107.-Khng bit th hi, khng hay th hc. Phn-L

    108.-Ti cao m khng hc, vn cha l hon ton. Thuyt-Uyn

    109.-K hc gi khng lo khng c ti, ch lo khng c ch. Trung-Lun

  • - 13 Hn Hc Danh Ngn

    110.-Hi cn g to bng khng chu sa li ; nhc cn g to bng khng bit xu h. Vn-Trung-T

    111.-Hc cng c ch nh trng cy : ma xun c hoa, ma thu c qu. Nhan-Th Gia-Hun

    112.- dng bn th bit ra, tm a bn sao li yn. -Lm

    113.-Cng hc cng hay, cng nh kht m ra sng, ra b ung, ung nhiu th c nhiu, ung t th c t. Thn-T

    114.-Vui nht khng g bng xem sch ; cn nht khng g bng dy con. S-in (1) Tm a : Tm lng, tr khn, thn hn ca ngi ta.

    115.-Thng c nghe nhng cu ngang tai (1), thng gp phi nhng vic pht (2), cng l mt s mi gia cho ngi ta c hay. Hng-T-Thnh (1) Cu ngang tai : Cu ni thng thng kh nghe. (2) Vic pht : Vic cng bng thng tri ring.

    116.-S phu m ba ngy khng xem sch, th soi gng mt mi ng ght, ni chuyn nht nho kh nghe. Hong-nh-Kin

    117.-Hc m cha thy vui th cha gi l hc. T-M-Quang

    118.-Ph qu m kiu ngo, c nhin l khng phi ; hc thc m kiu ngo, ci hi cng kh to. Trnh-Hiu

    119.-c sch hay, l cho thn ta c t li. L-Khn

    120.-Hc cn nht l phi bin ha kh cht (1). Tit-Huyn (1) Bin ha kh cht : Bin i tnh d, nt xu.

    121.-Xem nhiu c hun (1), cho hay ngi ; bit nhiu truyn i, cho tho vic. Hong-S-Ngn (1) C hun : Li dy bo ca ngi i trc.

  • - 14 Hn Hc Danh Ngn

    122.-Hc gi nn thu lim (1) tinh thn : v nh l la, t li th va nng, va sng mi, ti ra th chng tn. H-ng-Nam (1) Thu lim : Thu li, lm li, khng cho tn ra.

    123.-Hoc vy sau mi bit c li, hc k vy sau mi bit i li. Phan-Nam-San

    124.-Tri qua mt phen ta trit (1), tng thm mt phn kin thc. Kinh-Vin Tiu-Ng (1) Ta trit : Ngn tr nn, khng cho nh .

    125.-Nh ph qu nn hc cch khoan dung, ngi thng minh nn hc thi trung hu. Trn-K-Nho

    126.-C hc vn m khng c o c th l ngi c ; c o c m khng c hc vn th l ngi qu. La-T-Phc

    127.-c sch m con mt khng tinh, th l vi dp ci kh tm (1) ca ngi i c. Ngn-Ng (1) Kh tm : Lo ngh lao kh lm mt vic kh khn.

    V.-TNH TNH

    128.-ng vui m bun, ng bun m vui, u l tng tm (1) c. T-Truyn (1) Tng tm : Mt tnh t nhin, tnh thng, ngi m nh th th d lm.

    129.-S vui sng ca thng di, ngi khn ly lm bun ru. Chin-Quc-Sch

    131.-Ting ngi khng cnh m bay xa, tnh ngi khng r m bm cht. Qun-T

    132.-Ngi cn, bng cht, cn g thm hn. Trang-T

    133.-Vui khng g vui bng thch iu lnh, kh khng g bng nhiu lng dc (1). T-Th (1) Dc : Ham m say m.

    134.-Tnh nc vn trong, ct, lm bn ; tnh ngi vn lnh, th dc lm hi.

  • - 15 Hn Hc Danh Ngn

    Vn-T

    135.-S gin kh huyt (1) khng nn c ; s gin ngha l (2) khng nn khng. S-in (1) Gin kh huyt : Tc, hi hung hng xng mt lc. (2) Gin ngha l : Tc gin, bc, cm theo ngha phi, theo l cng, m ai ai cng lng nh vy.

    136.-Nghe li ch bai m gin, l lm cho ngi ta gim pha ; nghe cu khen ngi m mng, l lm cho ngi ta nnh ht. Vn-Trung-T

    137.-Lng gin gii t hi v cng : bc ln th d, dp i th kh. Trnh-Di

    138.-Cng mt ch tnh em dng cho quc gia, x hi, th hay v cng, em dng chn nguyt hoa, th c khi thit mng. Hip-T-Knh

    139.-Hai ch ln la hi mt i. C-Ng (1) Ln la : Nn n nay mai, mai ngy kia.

    140.-S phu nn c tm lng lo vic nc, chng nn ch c li bn lo vic nc. Cp-Chng Chu-Th

    141.-Thi thng ngi i rt hay thay i : vic cha n, ai ai cng ni gii ; vic n, ai ai cng trnh kh ; vic xong, ai ai cng nhn cng. Nhn-Sinh-Tt-c-Th

    142.-K hay hiu danh, vic lm thng gi di. L-Khn

    143.- i ci g thung dung th cn, m cp bch th mt : vic m thung dung th c v, ngi m thung dung th ngi sng lu. L-Khn

    VI.-THNH TN

    144.-Lm iu thnh tht, th bng yn n v mt ngy mt hay ; lm iu gian di, th bng bn khon v mt ngy mt d. Th-Kinh

    145.-Vng ngc khng qu bu bng Trung Tn (1). L-K (1) Trung : Tht lng . Tn : Tin, khng sai li.

  • - 16 Hn Hc Danh Ngn

    146.-Ch t mnh di mnh. i-Hc

    147.-Ngi m khng c tn , chng bit ngi y lm ra th no, m hay c (ngi khng c tn th ni di, lm cn, i u cng hng). Lun-Ng

    148.-Lng tin nhau nu chng c lu bn, th n th cng v ch. T-Truyn

    149.-Ai m vng liu, ha liu, tt nhin t khi gi c ng. Lo-T

    150.-Ngi ming ni khn kho qu th t thnh tn. Hn-Thi Ngoi-Truyn

    151.-Qun t x vi ngi, cn ht lng, hung chi t x vi mnh ; tiu nhn t x vi mnh, cn hay di, hung chi x vi ngi. Dng-T

    152.-C lng thnh tht, m khng bit quyn bin (1), cng l mt cch nguy vong (2). Dim-Thit-Lun (1) Quyn bin : Ty thi th m tm dng c mu cho c vic, hay trnh khi tai hi. (2) Nguy vong : S him ngho hay hi thn, hng vic.

    153.-V khng thy m c khng tin, th cng nh con ve su khng bit tuyt. Dim-Thit-Lun

    154.-Kho m di gi khng bng vng m tht th. Thuyt-Uyn

    156.-Ngi m khng trung tn, khng th ng c i. Trnh-Di

    157.-Mt ch thnh dng tiu mun di, mt ch knh dng ch nghn t. To-Nguyt-Xuyn

    158.-o ca ngi qun t, chng g to bng em trung thnh m xng xut (1) cho c thin h. Tng-Quc-Phin (1) Xng xut : Ni, hay lm trc nht cho ngi ta theo.

  • - 17 Hn Hc Danh Ngn

    VII.-KH TIT

    159.-Thy li chng b ngha, thy cht chng i lng. L-K

    160.-Qun t c cng (qun t bn gan chu cnh khn cng, khng v cng m lm by). Lun-Ng

    161.-Giu sang khng th ng c tm mnh, ngho hn khng th i c tit mnh, uy v khng th ta c ch mnh. Mnh-T

    162.-Ngi ta, c chng chu lm iu d, vy sau mi kh d lm c iu hay. Mnh-T

    163.-B i ngi i, lm vic ngha. Mnh-T

    164.-Giu m lum thum, chng bng ngho m thanh danh ; sng m nhc, chng bng cht m vinh. L-K

    165.-Sang mt mnh, giu mt mnh, ngi qun t ly lm xu h. L-K

    166.-Chu nhc sng i, ngi trng phu ly lm xu h. Yn-an-T

    167.-Ch ngi trng phu, cng cng cng phi kin gan, cng gi cng phi hng hi. M-Vin

    168.-Quan vn khng h tic tin, quan v khng tic mng, thin h mi c thi bnh. Nhc-Phi

    169.-i vi vic nc, ht hi, ht sc, lm cho n khi cht mi thi. Gia-Ct-Khng-Minh

    170.-Liu thn chy (1) nn nc, coi cht thong nh v (2). To-T-Kin (1) ChNy : em mnh gin vo. (2) V : Tr li ch c. Ngi ta sng l tr, cht l v qu ca mnh.

    VIII.-NGN, HNH

  • - 18 Hn Hc Danh Ngn

    171.-Lon sinh ra l bi li ni. Dch-Kinh

    172.-Ngi hay, t ni ; ngi nng ni, nhiu li. Dch-Kinh

    173.-Cu ni tri , tt phi xem cu y c hp l khng ; cu ni chiu lng, tt phi xem cu y c v l khng. Th-Kinh

    174.-Ming thng lm cho ngi ta xu h. Th-Kinh

    175.-Bn vic cng, khng nn ni chuyn t. L-K

    176.-Sa chn th cht ui, sy ming th cht oan. L-K

    177.-Ch c ni, khng c lm, ngi qun t ly lm xu h. L-K

    178.-Nhanh nhn vic lm, cn thn cu ni. Lun-Ng

    179.-Lc ng ni mi ni, th ngi nghe khng chn. Lun-Ng

    180.-Ngi ng ni vi, m mnh khng ni, l b hoi ngi ; ngi khng ng ni vi, m mnh ni l ph mt li. Lun-Ng

    181.-Ni, phi ngh c n lm ; lm, phi ngh li n ni. Trung-Dung

    182.-Li ni gin d m su xa, l li ni hay. Mnh-T

    183.-Ni li ch c nut li. Cng-Dng-Truyn

    184.-Vic lm mun trc ngi, li ni mun sau ngi. i-K

    185.-Li ni ngt ngo, trong tt c cay ng.

  • - 19 Hn Hc Danh Ngn

    Thn-Sinh

    186.-Li ni hay, gip ngi m hn vi la ; li ni d, hi ngi, au nh gm gio. Tun-T

    187.-Ming l ci ca ha, phc. Quch-Yn

    188.-Khng bit m ni l ngu, bit m khng ni l him. Chin-Quc-Sch

    189.-Mun cho ngi khng nghe, chng g bng ng ni ; mun cho ngi khng bit, chng g bng ng lm. Hn-Th

    190.-Ch ni nhiu, ni nhiu, li nhiu. Gia-Ng

    191.-Thuc hay ng ming, d c tt ; ni tht tri tai, li vic lm. Gia-Ng

    192.-Sut i lm lnh, mt cu bc c i c. Gia-Ng

    193.-Qun t ni bng vic lm, tiu nhn ni bng ngn li. Gia-Ng

    194.-Cu ni khng ni ra, nghe li to hn ting trng, ran hn ting sm. Qun-T

    195.-Tng mt cu hay, qu hn tng vng ngc, chu bu. Tun-T

    196.-Chim m m qup th loi chim s ; c m ming ngop th loi c s ; ngi m ming li sc so th loi ngi s. Hn-Thi Ngoi-Truyn

    197.-Li ni ng tin th ging khng p, li ni ging p th khng ng tin. Lo-T

    198.-Hai bn cng mng, hay khen ngi qu ng ; hai bn cng gin, hay bu giu t iu. Trang-T

    199.-Tr khn mun cho trn, vic lm mun cho gc gch.

  • - 20 Hn Hc Danh Ngn

    Hoi-Nam-T

    200.-Ngi qun t chng s cp, ch s ming k gim pha. Lun-Hnh

    201.-Khng nn mu vic ln vi k a ngn (1) ; khng nn chung lu vi ngi hiu ng (2). Vn-Trung-T (1) a ngn : Ni nhiu, thng hay l chuyn. (2) Hiu ng : Khng yn, hay sinh s.

    202.-Vic lm c trc mt mi ngi th hy ni ; cu ni c trc mt mi ngi th hy lm. S-in

    203.-Bnh theo ming m vo, v t ming m ra. Ph-Dch

    204.-Bit c lm l kh, th ni khng nh ming. Chu-Hi

    205.-ng khi vui mng, ch c ni nhiu ; ng khi c ch (1), ch c thay i cng vic. Chu-Hi (1) c ch : Tha lng ao c, c nh nguyn.

    206.-K hay gii ngh lun ngi, thng qun mnh khng xt n. Trng-Thc

    207.-Vic g khng th i ngi ni c th ng lm ; vic g khng th cng ngi lm c th ng ni. Triu-Bin

    208.-Tm khng bnh, kh khng ha, th ni hay nhm li. Ha-Hnh

    209.Bit, phi bit cho sut ; lm, phi lm cho n ni. Trng-Tnh-Phong

    210.-Nghn li ni, mun cu chuyn ct s tht. Tit-Huyn

    211.-Li ni nh tn, khng nn bn by, lt vo tai ai, th khng ti no rt ra c na. Lc-Ti-T

  • - 21 Hn Hc Danh Ngn

    212.-Li ni m gin d, va phi, th ta t khi hi, m ngi t khi on. Vin-Th-Th-Phm

    213.-Khi xong vic mi ngh lun, ng ngoi cuc m phm bnh, l ci nt xu ca k hc gi. Ngy-Hy

    214.-ng lc thch ch, gp ngi thch ch, ni chuyn thch ch, th ngn ng l cng phi cn thn lm. Lu-Trp-Sn

    215.-Vic lm nn trc mi ngi, cu ni nn sau mi ngi. L-Khn

    216.-Lm vic ngha th ch tnh li hi ; lun anh hng th ch k nn thua. L-Khn

    217.-Ngn ng c nht l t iu, ni khng. L-Khn

    218.-Gim phai, mai ma l mt chng xu nht i. L-Khn

    219.-Ni chuyn ch chm chc ngi ta but ; ni a ch cnh khe ngi ta au. Lc-Lng-K

    220.-i cc tuy mt ngy mt bi hoi, chng ta vn phi nn ht sc duy tr, c phn no hay phn y, cn ngy no hay ngy y. Tng-Quc-Phin

    IX.-QU THT (Nhm Li)

    221.-Thy phi thi theo, c li thi i. Dch-Kinh

    222.-Ch xu h c li, m li lm cn. Th-Kinh

    223.-C li m chng i, th tht l c li. Lun-Ng

    224.-C li i c, cn g hay hn. T-Truyn

  • - 22 Hn Hc Danh Ngn

    225.-Ngi ta thng c li, vy sau mi hay i. Mnh-T

    226.-Ngi ta kh v khng bit ci li ca mnh. Dng-Thi-Tn

    227.-Ci li ct lm, l li ln ; li v nh l li nh. ng-Bu

    228.-C li m chng i, gi l k mt ht lng tm. Trung-Lun

    229.-Khng g d bng Ght nghe iu nhm li ca mnh. y-Liu-T

    230.-Ni ng sng h m nn ngay c ; ng hn h m thu hn c ; tc, gin, ham m ng si ni, nng nn m tiu tr bin mt c ; khng phi ngi kin nhn, th khng ti no c nh th. Vng-Th-Nhn

    231.-C li l mt iu li, khng chu nhn li, li l mt iu li na. L-Khn

    232.-K khoe ci hay ca mnh l xu ; k nht nhnh ci hay ca ngi lm ca mnh, li cng xu na ; k ly hn ci hay ca ngi lm ca mnh, li cng xu lm na. L-Khn

    233.-Lc giu chng sn, lc ngho mi hi ; lc ri chng hc, lc lm mi hi ; lc thng chng gi gn, lc m mi hi. C-Ng

    234.-iu dng ci kh lc ang gin ; phng cu ni lc sng mm ; lu tm s nhm lc bi ri ; bit dng ng tin lc sn sng Ung-Th-Chi

    X.-V SINH

    235.-Dng sinh khng g hay bng t lng ham mun, say m. Mnh-T

    236.-Tinh thn dng qu thi kit, hnh th lm qu thi mt. T-M-Thin

    237.-Ngi kho nui thn, khng cn phi cao lng. Dim-Thit-Lun

  • - 23 Hn Hc Danh Ngn

    238.-Bnh va mi bt, phi li nhiu khi nng thm. Hn-Thi-Ngoi-Truyn

    239.-i m cho n ca c, th tht l git ngi. H-Xng

    240.-Ai cng mun sng lu, m khng bit cch dng sinh. Ai cng bit n ung qu th m au, m khng bit gi ming. Ai cng bit tnh dc qu th kh ho m khng bit phng thn. Bo-Phc-T

    241.-Thy thuc gii, dn cch n nm trc, ri cho thuc thang sau. Vn-Trung-T

    242.-Ngi khn ngoan khng i m mi cha, cha khi cha m. T-Vn

    243.-V t ming m chui ra, bnh theo ming m chui vo. Ph-Rch

    244.-Ngi ta n lc gi yu mi v sinh, th khc no n lc ngho kh mi dnh dm, tuy chm ch cng khng ch g. Trnh-Hiu

    245.-Tinh thn khng vn dng thi ngu, kh huyt khng chuyn vn thi m. Lc-Tng-Sn.

    246.-Bui sng dy sm, tht tt v cng. Kinh-Vin-Tiu-Ng

    247.-Thng lm ly nhng vic vt, th khe mnh ngi. Kinh-Vin-Tiu-Ng

    248.-Bt lo, bt su, ng phin, ng no, l mt cch lm cho tm ta bt c nhiu bnh. Nguyn-Th-Tp

    249.-t sc dc nui tinh (1), t ngn ng nui kh (2), t t l nui thn (3). Tun-Sinh-Tin (1) Tinh : Tm tnh thing ling trong thn ngi. (2) Kh : Hi th ra th vo. (3) Thn : Tinh, kh trong thn ngi

    250.-Mun cho thn khng c bnh, trc ht phi tm khng c bnh.

  • - 24 Hn Hc Danh Ngn

    Tun-Sinh-Tin

    251.-Yu con m yu mt cch ngon ngt, l lm cho con hi thn (1) ; thng con m thng mt cch c tc (2), l lm cho con bi c (3). L-Khn (1) Hi thn : Hao mn thn th sinh ra bnh tt. (2) C tc : CNu th nm tm, khng lm n ni n chn. (3) Bi c : H hng c tnh nt.

    252.-Nhng cch lm cho sng lu : T, Kim, Ha, Tnh. C-Ng (1) T : Nhn c phc hu . (2) Kim : Chng mc. (3) Ha : Vui v, m i. (4) Tnh : Im lng khng nng ny.

    253.-Thn mnh nh hn ngc trng, h cm sy tay l v tan. Cao-Phan-Long

    254.-Ri ri nhng lun, thi thn th lt bt, tm ch cn mn. H-Lm-Gic

    255.-Ru l th thuc c nt rut, gi l con dao thp ct xng. C-Hun

    Chng Th Hai i vi gia tc

    I.-TRN GIA

    256.-Nga qu lm xe, n b c nghit lm tan nh, nt ca. Dch-V

    257.-Chng lo him ngi, ch lo ci phn k trn, ngi di khng phn minh ; chng lo thiu ca, ch lo ci lng k trn, ngi di khng ha thun. Lun-Ng

    258.-Trong nh khng thu xp cho ha thun, m i k truyn vi lng ging, th cha gi l phi c. Chin-Quc-Sch

    259.-Nhng nh tch c (1), quyt nhin khng c tai ng.

  • - 25 Hn Hc Danh Ngn

    Tn-Ng (1) Tch c : Lm nhiu iu thin.

    260.-Ly v, ly chng m c k n ng tin th tht l mi r. Vn-Trung-T

    261.-Dy v khi mi v, dy con khi cn nh. Nhan-Th-Gia-Hun

    262.-Chm ch hc hnh l ci gc gy nh, n ni l php l ci gc gi nh, c x ha thun l ci gc tr nh. Chu-Hi

    263.-Cn kim l iu ct yu tr gia (1), hc hnh l iu ct yu khi gia (2), ha thun l iu ct yu t gia (3), lm theo cng l l iu ct yu bo gia (4). Chu-Hi (1) Tr gia : Qun tr vic nh. (2) Khi gia : Gy dng c (ca nh c nghip). (3) T gia : Chnh l trong nh cho c trt t. (4) Bo gia : Gi cho nh c thnh vng lu di.

    264.-Cch tr nh ct ha, cch mu sinh (1) ct chm. Chu-Hi (1) Mu sinh : Kim n nui thn, nui nh.

    265.-Nh thnh hay suy, khng ti giu sang hay ngho hn, ch ti c l ngha, hay khng c l ngha. Lc-Cu-Uyn.

    266.-Rt vui khng g bng xem sch, rt cn khng g bng dy con. S-in-Nguyn-Th-Tp

    267.-Lc c tin nn ngh n ngy khng c tin ; ch n ngy khng c tin, mi nh li n lc c tin. C-Ng

    268.-Tr nh king nht l xa x, th nh l bin ln. Ngh-T

    269.-C x trong nh khng g hay bng ngha, khng g qu bng nhn. Tit-T-Am (1) Ngha : iu phi, thng cha nhng s chnh lch cho c phn minh. (2) Nhn : Nhng, nhn, dong th cho c m thm.

  • - 26 Hn Hc Danh Ngn

    270.-X cng vic nh, nn khoan thai cng minh cho u ra y, th vic khng ri, m ngi nh khng ai on, cng khng ai ni di c. Ngy-Hy

    271.-Thng yu con em m khng dy cho bit ngha l, gi chc phn ; tuy ca c nhiu, chng li cng hoang dm, tuy hc hay ch, chng li cng gian tr. Trnh-Hn-Th

    272.-Chnh thn mnh khng c qui c (1), th chnh l th no c mt nh. Trnh-Hn-Th (1) Qui : Thc trn ; C : Thc vung ; ngha l cho trn, lm cho thng.

    273.-Ngi gia trng (1) tc l ci gng cho c nh soi : phi thnh tht, phi cng minh, phi cn mn, phi tit kim. S-in-Nguyn-Th-Tp (1) Ngi ch trng ca mt gia tc.

    274.-Tm thut ch c ti (1) vi gii t ; ngn, hnh cn lm khun php cho con em. C-Ng (1) c ti : Phi ti.

    II.-HIU, HU (Hiu tho, thn yu)

    275.-Dy sm, thc khuya, ngh lm sao khng nhc n cha m. Th-Kinh

    276.-Ngi m cha m yu, ta cng phi yu ; ngi m cha m knh, ta cng phi knh. L-K

    277.-Ch nhc n thn mnh, ch lm xu cho cha m. L-K

    278.- nh th hiu tho vi cha m, ra ngoi th knh thun vi ngi trn. Lun-Ng

    279.-Cha m nh c li, phi du dng ha nh, liu li can ngn. Lun-Ng

    280.-Con n vi cha m, vic phng dng cn phi c, m lng tn knh cn phi c hn. Lun-Ng

  • - 27 Hn Hc Danh Ngn

    281.-Khng tha thun vui lng cha m, khng ng gi l ngi ; khng cm ng lm hay cho cha m, khng ng gi l con. Mnh-T

    282.-Ngi con i hiu, sut i mn cha m. Mnh-T

    283.-Trong gia nh m ngi trung (1), chng dy d k bt trung, ngi ti chng trng nom k bt ti, th k hay, ngi d cng ch khc nhau my. Mnh-T (1) Trung : ng n, cng minh, ngi hay v gii.

    284.-K bit lm con, vy sau mi bit lm cha. Gia-Ng

    285.-Cy mun lng, gi chng ng ; con mun nui, cha m khut. Gia-Ng

    286.-Anh em lin can vi nhau nh l tay phi vi tay tri. Thiu-Tc

    287.-Th gian rt kh c l anh em. T-Qunh

    288.-Ngi hiu lm, nui ch cha m, ngi hiu va, nui thn th cha m. -Lm

    289.-Cha con cng lng th t cng ha ra vng, anh em cng sc th cng thnh ra ngc. C-Ngn

    290.-Con nh t t, cha gin, s t ; cha khng ni, li s nhiu. C-Ng

    291.-Con n vi cha m, ct nht nui tm (1) ngi, th nh nui thn (2) ngi ; nui thn m khng nui tm l km lm ; n ch vn v b ngoi, m chng ngh n thn ngi, li l km qu lm na. L-Khn (1) Nui tm : Tha thun ci ch ca cha m m lm cho ngi vui lng, bng lng. (2) Nui thn : Nui thn th ngi cho c no m, yn n.

    III.-GIO DC

    292.-Ngi ta khng k loi ging no, u c th dy c c. Lun-Ng

  • - 28 Hn Hc Danh Ngn

    293.-n no, mc m, ri, m khng c dy d, thi gn nh ging vt. Mnh-T

    294.- cho con mt hm vng, khng bng dy cho con mt quyn sch. Vi-Hin-Truyn

    295.-em vic lm dy ngi ta th ngi ta theo ; ch em li m dy ngi ta th ngi ta khng phc. D-Ng-Lun

    296.-Ngi m lnh qu, hay c con h. Dim-Thit-Lun

    297.-Sa iu d cho ai ch nghim khc qu ; dy iu hay cho ai, ch cao xa qu. S-in

    298.-Ngi ta ngu n u cng dy c, m khn n u cng phi dy. Trn-Honh-Mu

    299.-Chng s v c nhin l ngu, nhng v m khng bit s chng, li l hng ngu qu. C-Hun

    300.-Nui con m khng dy, l gy mt n trm cp. V-Danh

    IV.-L

    301.-Nhng nh n i i giu sang, t nh n c l . Th-Kinh

    302.-Ngi ta c l thi yn, khng l thi nguy. L-K

    303.-Ngi ta khc ging cm th, v rng c l. L-K

    304.-Ngi ta giu sang m bit l, thi khng kiu ngo, khng hoang dm ; ngi ngho hn m bit l thi ch mi hng hi. L-K

    305.-T x nghim trang m vic lm thi gin d. Lun-Ng

    306.-Nh qu ha nhn, nghim qu th khng ai thn. Gia-Ng

  • - 29 Hn Hc Danh Ngn

    307.-Ai m t knh, thi ngi ngoi mi knh ; ai m t khinh, thi ngi ngoi cng khinh. Chu-Hi

    308.-Lm ngi khng nn c b dng khinh ngi, nhng cng chng nn khng c ct cch khinh i (khng nn khinh ngi, song nn bit khinh ngi d, s d). Lc-Lng-K

    V.-CN, I (Chm ch, tr bing)

    309.-C sing nng th s nghip mi to. Th-Kinh

    310.-Bit, khng phi l kh ; lm mi l kh. Th-Kinh

    311.-ng di trm dm, tuy i c chn mi, song mi l mt na (Thi thng lm n, trc th chm, sau th li, cho nn cng vic mi phn c chn m vn hay hng ; ngi ta cng vy, thng trc hay sau d ; cho nn cng v sau cng cn, mn, tr th th mi hay). Chin-Quc-Sch

    312.-Dp may c c m d mt. T-Thi-Cng

    313.-Dng nc chy lun th khng thi, then ca y lun th khng mt. L-Th-Xun-Thu

    314.-ng tuy gn, chng i chng n ; vic tuy nh, chng lm chng nn. Tun-T

    315.-Ri quen thnh li, li quen thnh bnh. Nhan-Th-Gia-Hun

    316.-Vic i v kh m b, mi vic mt vic ; v li m b, mi vic n chn vic. Nhan-Th-Gia-Hun

    317.- i chng c vic g kh nhc m lm nn. Vn-Trung-T

    318.-Ngi n dng, ri l ngi b i. H-Thanh-Ph

  • - 30 Hn Hc Danh Ngn

    319.-Tc bng l tc vng, c tc vng kh mua c tc bng. C-Thi

    320.-Chm ch l thuc cha li, cn thn l thuc cha kiu. Tng-Quc-Phin

    321.-Chm thi tuy yu cng phi mnh, tuy ngu cng phi sng. Tng-Quc-Phin

    322.-Tp quen kh nhc l ct sau ny gnh vc vic i. Tng-Quc-Phin

    323.-Ci li sinh mi nt xu. Tng-Quc-Phin

    324.-Tinh thn cng dng cng ny ra, khng nn nhn tinh thn mi mt m qu yu tic. Tng-Quc-Phin

    VI.-XA, KIM (Xa hoa, tn tin)

    325.-X x th vic g cng qu lm, h tin th vic g cng qu ma. Lun-Ng

    326.-C nc xa x, th dy nc ly tit kim ; c nc tn tin, th dy nc ly l nghi. L-K

    327.-Ci hi xa x qu l thin tai (1). Tn-Th (1) Thin tai : Tai hi gii lm, nh lt, bo, i hn mt ma, tt dch .v,v

    328.-K xa x, th giu m tiu vn khng ; k kim c, th ngho m tiu vn c tha. m-T

    329.-Ai m t phng (1) c tit (2), th khng sinh lng tham. Vn-Trung-T (1) T phng : n mc tiu dng cho thn mnh. (2) Tit : Chng mc, c hn ch.

    330.-Tit kim, cht phc, u l c tt ca ngi ta. Trnh-Di

  • - 31 Hn Hc Danh Ngn

    331.-Ngi m chu kh, n rau l ngon, vic g lm ch ni. Ung-Cch

    332.-Bin ln vi kim c khc nhau xa ; bn gi l bin ln, tn tin gi l kim c. Ung-Cch

    333.-C kim c mi thanh lim. Phm-Thun-Nhn

    334.-Ngi no t phng xa x th h cng t khi c nh. Trn-C-nh

    335.-Thng lo khng th t nhin c tha. Ngy-T-Thy

    336.-Vic ng bt tiu, m khng bt tiu, tt n vic nn tiu, li khng chu tiu. Ngy-Hy

    337.- thi lon, li cng khng nn xa x lm. Tng-Quc-Phin

    338.-K hay kim c khng phi ly ngi. Tng-Quc-Phin

    VII.-T, I (Nhn c, thng yu)

    339.-Ngi qun t yu ai, hay dng cch phi ; ngi thng yu ai, hay dng cch cu th, nm tm. L-K

    340.-Yu con su xa, th phi bt con cn lao (1) mi c. Lun-Ng (1) Cn lao : Chm ch lm n.

    341.-Knh ng gi ta, n c ng gi ngi ; yu con tr ta, n c con tr ngi. Mnh-T

    342.-Ngi qun t rt ght vic lm hi ng loi. Gia-Ng

    343.-n qu cy no, ch b knh cy y. Hoi-Nam-T

  • - 32 Hn Hc Danh Ngn

    344.-Gii khng phi cho ring mt ngi giu, tri mun k thc (1) nhng k ngho cho ngi y ; gii khng phi cho ring mt ngi sang, gii mun k thc nhng k hn cho ngi y. S-in. (1) K thc : Nh cy y thc ai lm vic g.

    345.-C yu ngi, vy sau mi gi c thn. Trng-Ti

    346.-Vic tt nht trn th gian, khng g bng cu ngi nguy cp, thng k khn cng. C-Ng

    VIII.- LNG

    347.-Bit ngi ta di, khng thm ni ra mm ; phi ngi ta khinh, khng thm gin ra mt ; nh th th c v (1) v cng, v th dng (2) v cng. Sc-c-Lc (1) v : Thun nh vui th. (2) Th dng : c hng nhiu s sung sng v sau.

    348.-Gii u cng che, cho nn c ting l cao ; t u cng ch, cho nn c ting l rng ; mt tri, mt trng, ch no cng soi, cho nn c ting l sng; sng, b ci g cng dong np (1), cho nn c ting l ln. To-Thc (1) Dong np : Nhn ly, hng ng ly.

    349.-Cng ngi ta, m cn c so hn, qun thit, th l trong tm vn cn cn b, cha tiu tr ht. Tit-Huyn

    350.-Nhn iu ngi ta khng nhn c, dong iu ngi ta khng dong c, ch c ngi no kin thc, lng hn ngi, mi c nh th. Trnh-Di

    351.-i trng phu nn dong ngi, ch ngi dong. Chu-Hi

    352.-Kh hp hi l ci bnh rt to ca k hc gi. L-Khn

    353.-Bo bo cng ngi, tranh nhau phi tri, nh th th lng mnh cng lng ngi, khc nhau c l bao nhiu. L-Khn

    354.-Vt g trng qua bit ngay, th k trung khng c g c.

  • - 33 Hn Hc Danh Ngn

    Tng-Quc-Phin (1) K trung : Bn trong ci y.

    IX.-PHNG HON

    355.-Ngi ta nu khng ngh xa, th khng bao lu, th no cng c nhng s u hon khn kh. Lun-Ng

    356.-Hay ni xu ngi, khi xy ra c v ming, th tnh l sao ? Mnh-T

    357.-Mi h rng lnh. T-Truyn

    358.-Sa ng xung nc, cn th bi c, m ui vi ai, khng th cu c. i-K

    359.-L kin v , t la chy i. Hu-Hn-Th

    360.-Ngi ta u bit phng ha hon, t ngi bit lm cho ha hon ng c sinh ra. Lo-T

    361.-Chim s lm t u nh, m con h h, t ly lm yn ; nh chy m chim vn nh khng, l ti khng bit tai v sp n. Khng-Tng-T

    362.-H, bo ng sau, ng trc tuy c chu bu, cng khng kp nht, l c trnh ha hon trc, cn li li sau. Hoi-Nam-T

    363.-Con voi v ng, ve su v ting, om m v sng, m u hi thn ; cho nn ngi bit yu thn, khng qu g ting tm rc r. L-Ng-Tp-Ty

    364.-Ci tng thp hay mi k trm n Thi-T

    365.-Ch khinh vic nh, l thng cn m thuyn ; ch khinh vt nh, con su con cng hi ngi. Quan-Ron-T

    366.-Gi thn nn nh phng gic.(Thn khng gi gn th h, nh gic, khng phng th b trn n).

  • - 34 Hn Hc Danh Ngn

    Trinh-Thin-Phu

    367.-Nn ng lc c, ngh n lc khng ; ch n lc khng, mi tng li lc c. Ngn-Ng

    Chng Th Ba i vi nhn qun, x hi

    I.-X S

    368.-Phi c nhn ni (1), cng vic mi xong. Th-Kinh (1) Nhn ni : Chu kh, bn ch, khng chn nn, khng ng lng.

    369.-Vic c d trc th lm mi nn. Trung-Dung

    370.-Nng ny mun chng vic th khng xong ; ham m li nh th hng vic ln. Lun-Ng

    371.-Nhn c vt, kh khi xng, thng lm hi cng vic ln. Lun-Ng

    372.-Roi tuy di, khng nh ti bng nga.( Quyn th tuy mnh cng khng tr n c). T-Truyn

    373.-Ngi qun t chm bit vic ln, vic xa ; k tiu nhn chm bit vic nh, vic gn. T-Truyn

    374.-Ko cha bit cm, m sai ct o, th thit hi to. T-Truyn

    375.-Ngi tr hay lo, ngi ngha hay lm, ngi nhn hay tr th. Cc-Lng

    376.-Vic g m cng chng ang gin, th ch phm n ; vic g m ring mnh ham mun, th kh lm nn.

  • - 35 Hn Hc Danh Ngn

    T-Sn

    377.-Lp nc khng lp t ngun, tt nc li chy ; cht cy khng cht t gc, tt cy li ny mm. S-T

    378.-m ci di cha chy, ci cha chy ht th la vn cha tn. Chin-Quc-Sch

    379.-Khng lng bo th, m cho ngi ta ng l bo th, th nguy ; c lng bo th m cho ngi ta bit l bo th th vng. T-i

    380.-Ngi i m, tuy khng l gian, nhng khng th cm ch khng cn c. Chin-Quc-Sch

    381.-Vic i c vic khng nn bit, c vic khng nn khng bit ; c vic khng nn qun, c vic khng nn khng qun. ng-Tuy

    382.-C nghe th sinh d, t ph th hng vic. Chu-Dng Lit-Truyn (1) T ph : Cy mnh ti gii.

    383.-Vic ng lm thng tay m khng lm thng tay, th thng li b hi. Hn-Th

    384.-Cng qu th gy, mm qu th ot. Tun-Bt-Nghi Truyn

    385.-Trm ln nghe, khng bng mt ln trng thy. Triu-Sung-Quc Truyn

    386.-G ch ri, khng nn nng ny. Cung-Toi Truyn

    387.-Ly ci dy rt nh, buc vo vt rt nng, treo ln ch cao lng chng, r xung vc su v hn, tuy ngi ngu cng bit phn nn rng sp t. Mai-Tng Truyn

    388.-Ngi la ci nga m, na m i ra ao su. Th-Thuyt

    389.-C kh nhc mt phen, mi c lu di ri ri. Dng-Hng

  • - 36 Hn Hc Danh Ngn

    390.-Nc nh , sau ht khng c ; vic hng, sau ht khng kp. M-V

    391.-Lm nh bn ng, gp ai cng bn, th ba nm khng xong. To-Bao Truyn

    392.-Sai mt li, i nghn dm. Hu-Hn-Th

    393.-Nn khng chc m tng cao, l s bi hoi nm sn . Hu-Hn-Th

    394.-Khuy nc si cho khi reo, khng bng rt ci cho bt la. Hu-Hn-Th

    395.- nui cp, phi cho n tht no, khng th b n sa mt. L-B Truyn

    396.-Vic i thng khng c nh , mi vic thng n tm, chn vic. Dng-H

    397.-Chng qu mt thc ngc, m trng mt tc quang m (1). Hoi-Nam-T (1) Quang m : nh sng, tc l th gi.

    398.- gia ngc, mui nh vng, vt c nhiu th tm thng m lm tt c cho th qu bu. Tim-Phu

    399.-Ai trng o, mn, ma h c bng mt m, ma thu li c qu ngon ; ai trng tt-l, ma h khng ch ngh ngi, ma thu li phi gai gc. Thuyt-Uyn

    400.-Ngh su, tnh xa, th khng cng khn. T-Th

    401.-Thy g qui g, khng cho l qui g, th qui g y t nhin lui. Ngh-Vn-Loi-T

    402.-K nhau cn g bng nc vi la, th m kho dng, em la un nc, th c bao nhiu l vic. Ph-T Gi Ngn

    403.-em xng tr kin, kin li cng nhiu ; ly c ui rui, rui li cng n. Hn-Phi-T

  • - 37 Hn Hc Danh Ngn

    404.-Vic lm kn o th mi nn, cu truyn tit l th hay hng. Hn-Phi-T

    405.-Vic lm tri nh m mun xong, khc no cm ngc qun m tm cp. ng-Tch-T

    406.-Chng nn bi lng m tm vt. Hn-Phi-T

    407.-Nh chy, ngi n cha th n ; nhng bc gi c bo dn ci, gi bp c sut i khng ha hon th li khng n n. Thi-T

    408.-Khng c g gii bng hay bn, khng g yn bng hay nhn, khng g hn ngi bng c c, khng g sng thn bng lm lnh. Hong-Thch-Cng

    409.-Thin h vn khng c vic g, ch ti m ngi tm thng hay sinh s quy ri. Lc-Tng-Tin

    410.-Vic i, ngi nghe thy, khng bng ngi trng thy bit r hn, ngi trng thy khng bng ngi y bit tng tn hn. Lc-Du

    411.-Vic tt n th, l phi th, ch c ngi trm tnh mi trng thy trc v bit r rng. T-Tun

    412.-Phm vic tm lo s th hay nn, khinh thng th hay hng. L-T-Khim

    413.-Ngi khn lo vic : khng lo vic mt ngy, thng lo vic trm nm. T-Kim

    414.-Ngi i trng phu au lng vic nc, nn thung dung, trm tnh, m lo toan. Lc-Triu-S-Lun

    415.-Khng c vic, ch nn sinh vc ; c vic, ch nn s vic. Tn-H-Phong

    416.-Lm vic v ch cu phc, khng bng lm vic c ch cu ngi. Lc-Th-Nghi

  • - 38 Hn Hc Danh Ngn

    417.-Xa nay nhng bc anh hng, ch v khng chu thit, m hi bao nhiu cng vic to. Lm-Thoi-Trai

    418.-K tnh hay h nghi, ch cng lo toan vic ln. Kinh-Vin Tiu Ng

    419.-X nhng vic kh x cng nn khoan dong ; x ngi kh x, cng nn trung hu ; x thi bui kh khn, ng vc, cng nn t nhin nh v tm. L-Tiu-Vin

    420.-Ci thi vim lng (1), k ph qu li t hn k bn tin ; ci lng k (2), ngi thn thch li t hn ngi dng. Nu khng coi bng mt lnh nht, x bng kh ha bnh th tht l ngy ngy ngi trong mn phin no (3). Trn-Cp-Sn (1) Vim lng : Nng, lnh, thy thnh vng th v vp, thy suy i th trnh xa. (2) k : Ghen ght. (3) Mn phin no : Ni bun bc kh s.

    421.-Ch em lng ham m, say m m t mnh git mnh ; ch em tin ca bt ngha m git con chu ; ch em chnh s c m git dn ; ch em hc thut xng m git thin h, hu th. Lu-Cao

    422.-Tng rng khng c vic, tt l c vic ; s rng c vic, tt l khng c vic. Nhn-Sinh Tt c Th

    423.-Vic khng yn tm chng nn lm, vic tri nh phi chng nn lm, vic gy oan nghit chng nn lm, vic hi ngi ta chng nn lm. Nhn-Sinh Tt c Th

    424.-Ngi khn chng nh nhau vi thin mnh (1), chng nh nhau vi cng l (2). Trn-K-Nho (1) S mnh tri nh cho ngi ta. (2) Cng l : L phi, ai ai cng cng nhn nh vy.

    425.-Vic sp xy ra m ngn c, vic ng xy ra m cu c, vic hng m vt li c th l c quyn bin, l c ti nng. Cha c vic m bit c vic sp n, mi c vic m bit vic sau th no, nh vic m bit vic xy ra th ny, th khc, th gi l c lo xa, l c kin thc. L-Khn

    426.-Tm ch cha phi cay ng, hon nn cha tng tri qua, thi tr khn chm v m lc (1) non. H-Lm-Dc

  • - 39 Hn Hc Danh Ngn

    (1) m lc : Sc can m lm vic g.

    427.-Kh bng (1) th th no gii cng thng ; nng tay th nn ngh ngi kh chu. C-Ng (1) Kh bng : Chu ngh, chu thit, chu kh.

    428.-Nn tp quen chu nc, quen chu rt, quen chu kh, quen chu kh. Tng-Quc-Phin

    429.-Ngi m tnh kh bt thng, th sut i khng lm nn c mt vic. Tng-Quc-Phin

    430.-Xa, nay ngi tm thng m bi hoi (1), u l v tnh li ; ngi ti gii m bo hoi, u l v tnh kiu. Tng-Quc-Phin (1) Bi hoi : H hng.

    431.-Thin h tht khng c cnh ng no d x, nhn gian tht khng c th gi no l b i. Tng-Quc-Phin

    432.-Bng lng yn s phn, cm c lm vic i. Tng-Quc-Phin

    433.-Vic xong mi hi mnh rng di, vic xong mi ch ngi cn kh, nh th u l cha lch duyt (1) lm c. Tng-Quc-Phin (1) Lch duyt : Tng tri, bit qua, lm qua.

    II.-TR NGU (Khn, di)

    434.-Ngi ngu, vic xong, vn cha bit ; ngi tr, vic cha hin, r ri. Chin-Quc-Sch

    435.-Ngi sut, khng i nghe ni, cng hiu ; ngi sng, khng i thy hnh cng r. Hn-Th

    436.- khn m li hay bn, hay hi, hay lo, hay tnh, th vic g m ch lm nn. Gia-Ng

    437.-Ngi ta c b ht c ci khn vt th mi khn to c. Trang-T

  • - 40 Hn Hc Danh Ngn

    438.-Ngi kho thng bn, ngi khn hay lo. Trang-T

    439.-K bit ngi l ngi khn ; k bit mnh l ngi sng. Lo-T

    440.-Ci g cng bit, m o lm ngi khng bit, th cha gi c l khn. Hoi-Nam-T

    441.-Thng c ngi thy m my bay sang ng ty, m bo l mt trng i ng ng. Bo-Phc-T

    442.-Vt g tuy rt sch, gi chng cn thn thi bn ; ngi ta tuy rt khn, lm chng suy ngh thi ngu. Khng-ng-T

    443.-C yn tnh mi ny ra tinh thn, c tinh thn mi ny ra tr lc. H-Lm-Dc

    444.-em tr thut x vi i, c bit u i khng ai ngu c. H-Lm-Dc

    445.-Ngu n th ngi ta ch ci , thng minh th ngi ta ng ght ; thng minh m nh ngu mi tht l khn kn. L-Khn

    III.-DNG-LC (Sc mnh hng dng)

    446.-Thy iu phi m khng lm, th tht l lit nhc (1). Lun-Ng (1) Lit nhc : Hn km yu t.

    447.-Ngi quyn th ch bit hng dng m khng bit ngha th lm lon ; ngi dn ch bit hng dng m khng bit ngha th trm cp. Lun-Ng

    448.-Cm khi m t st, th khng phi l can m. Hn-Th

    449.-Khng vo hang cp, khng bt c cp con. Hu-Hn-Th

    450.-ng tng nh trn thua, khng th ni chuyn hng dng c na. Qung-V-Qun

  • - 41 Hn Hc Danh Ngn

    451.-Hng dng m li gp ngi hng dng th hng dng khng cy ; khn ngoan m li gp ngi khn ngoan th khn ngoan khng cy ( ni thnh tht l hn c) . T-Trit

    IV.-CNG T (Cng bnh, thin t)

    452.-Gii khng che ring, t khng ch ring, mt tri mt trng khng soi sng ring. Gia-Ng

    453.-Khng th ly nng nh di c ngi c cn, khng th di ngn di c ngi c thc. Qun-T

    454.-Tm ta nh cn cn, khng th v ngi m ui, m ti c. Gia-Ct-Lng

    455.-Tm a bnh tnh th t nhin khoan khoi cng minh. Trnh-Hiu

    456.-Vic ca thin h, nn em ci tm ca thin h m khu x ; ch nn khu x bng ci khn ngoan vn vt, tr tu nh nhen. T-Tn-ng

    V.-TRI TC (Bng lng s phn)

    457.-Mt tri ng bng th x, mt trng trn th khuyt, vt g thnh lm th suy. Thi-Trch

    458.-Ngi tri tc (1) khng v li m lm ly thn (2). Trang-T (1) Tri tc : Bit c th l ri, khng ham m theo ui na. (2) Ly thn : Phin ly kh chu n thn.

    459.-Ngi tri tc l ngi giu. Lo-T

    460.-Thch lm tt tiu to, cha nhiu tt mt ln, bit thi chng nhc, bit thi thi chng nguy. Lo-T

  • - 42 Hn Hc Danh Ngn

    461.-Ngi tri tc khng bao gi nhc. Lo-T

    462.-Da ngt th cung ng ; trong thin h khng c vt g l p ton. Mc-T

    463.-Bit thng c vui sng, hay nhn t khc yn n. Khuyn-Gii-Ton-Th

    464.-Ngi tri tc th ngho hn cng vui sng, ngi khng tri tc th giu sang cng lo bun. L-Bang-Hin

    465.-Ngi tri tc, gii khng bt ngho c ; ngi v cu (1), gii khng bt hn c. Ngy-Hy (1) V cu : Khng cu cnh lun ci ai.

    466.-Phm vic tt m cn mun cho tt qu, nhiu khi hay hng. T-Tn-ng

    VI.-GII THAM (ng tham)

    467.-i rt n thn, qun c lim s. Triu-Th

    468.-Ngi hin m nhiu ca th km mt ch hay, ngi ngu m nhiu ca th thm nhiu ti li. S-Qung

    469.-Ba ba, thung lung, cho vc cn nng, lm t di y, chim ct, diu hu, cho ni cn thp, lm t trn nh, th m khi cht, cng ch v mt ci mi. Tun-T

    470.-Khng c c m nhiu ca l ci mm tai v. Tim-Phu

    471.-Di con mi thm, tt c con c cht. Tam-Lc

    472.-K hiu thng tt phi tranh, k tham vinh tt phi nhc. Khuyn-Gii-Ton-Th

    473.-Lng dc khng tr, th nh con thiu thn m vo la, chy mng mi thi ; lng tham khng b, th nh con i i thch ung ru, mu mi thi.

  • - 43 Hn Hc Danh Ngn

    Khuyn-Gii-Ton-Th

    474.-Ngi c bao nhiu ca cng khng va, th tham lam tin khng bit th no m k. Vng-An-Thch

    VII.-X TH (C x i)

    475.-C ca ci m khng kn o, l gi cho ngi ta n trm. C nhan sc m tnh hay vut ve, l gi cho ngi ta gho bn. Dch-Kinh

    476.-Gii lm c nghit, cn c th trnh c ; t mnh gy nn c nghit, th mnh lm mnh chu, cn trnh lm sao c. Th-Kinh

    477.-Khng ghen ght ai, khng cu cnh ai, th lm vic g m chng lnh, chng tt. Th-Kinh

    479.-K ni th nhn c m k thc khng c g, thng gp phi nhng s on n, tai v. L-K

    480.-C bit vng li, vy sau mi bit sai khin. L-K

    481.-Ngi ta khng bit mnh m mnh khng gin, th ch l qun t . Lun-Ng

    482.-Chng lo ngi ta khng bit mnh,ch lo mnh khng bit phn bit ngi hay ngi d. Lun-Ng

    483.-i vi ngi gi th knh mn, i vi b bn th tin tht, i vi ngi tr th thng yu. Lun-Ng

    484.-Chng gin iu n x sang iu kia, chng li ln ny li phm ln na. Lun-Ng

    485.-Ngi khng lo xa, tt nhin c u hon (1) gn. Lun-Ng (1) u hon : S lo phin hon nn lm cho ngi ta khn kh.

  • - 44 Hn Hc Danh Ngn

    486.-T trch mnh nhiu m trch ngi t, th khng ai on gin. Lun-Ng

    487.-Ngi qun t hp qun (1) m chng kt ng (2). Lun-Ng (1) Hp qun : n mt cch c on th gi gn ly nhau. (2) Kt ng : Kt thnh phe ti, cng kch ln nhau, tha lng t t t li.

    488.-Trng ngi gii m dong ngi thng ; khen ngi hay m thng ngi d. Lun-Ng

    489.-Yu ngi, ngi thng yu li ; knh ngi, ngi thng knh li. Mnh-T

    490.-Vic g thin h ang tc gin, th ch giy n. T-Truyn

    491.-Mun cho ngi ta yu mnh, trc ht phi yu ngi . Mun cho ngi ta theo mnh, trc ht phi theo ngi . Quc-Ng

    492.-Phong tc x y, ngi khn cng kh trnh. Dng-Vn-Truyn

    493.-K t cho mnh l gii th tai khng c nghe nhi khn l phi na. Gia-Ng

    494.-S u hon l bn cng sut i vi ngi ta. Trang-T

    495.-T mnh khng bit mnh l mt iu hi ln. L-Th-Xun-Thu

    496.-i vi ngi c ti c to, th ng ch bai nhng nt nh mn. i vi ngi c danh d ln, th ng ch trch nhng li cn con. Hoi-Nam-T

    497.-Dng nhn tr ngi, dng ngha tr ta. ng-Trng-Th

    498.-n hay m gp d th gi l s ; n d m gp hay th gi l may. Trung-Lun

    499.-Bit phng xa th cai qun ngi, khng bit phng xa th ngi cai qun. Dim-Thit-Lun

  • - 45 Hn Hc Danh Ngn

    500.-Cng vi nhau lc c u hon th d, cng vi nhau lc c quyn li th kh. L-ng-Lai

    501.-Gia nh nh xy ra chuyn khng hay, nn x mt cch thung dung, ch c khch lit (1). Bu bn nh c iu khng phi, nn can mt cch thit lit (2), ch c u du (3). Thiu-Khang-Tit (1) Khch lit : Tru trc d di. (2) Thit tht : Tht s, n ni n chn. (3) u du : B xui, mc k.

    502.-Ch c cht lng ni phin (1) th vic g cng lm c, ngi no cng x c. Nhn-Sinh-Tt-c-Th (1) Ni phin : Chu quen c kh nhc, nhn ni.

    503.-Ngi ta thng tic ci qua v trc, mong ci sp n sau ny, m sao nhng hng h ci hin ang c. Tn-Trung-Qun

    504.-Ngi ta gi c su ch Thin l (1), Quc php (2), Nhn Tnh (3) th sut i khng c ti li. Bo-Hun (1) Thin l : L phi t nhin ai cng nn theo. (2) Quc php : Php nc, iu nn theo, iu nn trnh. (3) Nhn tnh : Tnh ngi hay, d.

    505.-Ngi kho dng oai khng gin by ; ngi kho dng n khng cho by. L-Khn

    506.-Ngi ta m nng ny, nng ni, hp hi, th x vic, vic hay hng, tip ngi, ngi hay gin, m chnh mnh cng phi thit thi. L-Khn

    507.-Qun t c nghn vn ngi khen ngi, khng ly lm sng, phi mt vi ngi kin thc ch ngh (1), th ly lm lo. Tng-Quc-Phin (1) Ch ngh : Ch trch mt vic g m bn bc ch ci.

    VIII.-NHN NGHA (Lng thng, vic phi)

    508.-K bt nhn khng x lu c cnh cng kh, cng kh mi th lm liu ; khng x lu c cnh yn vui, yn vui mi th sinh ng (1).

  • - 46 Hn Hc Danh Ngn

    Lun-Ng (1) ng : H, phng tng, chng hay gi mnh.

    509.-Lm bt ngha m c giu sang, giu sang y ta coi nh my ni. Lun-Ng

    510.-K bt nhn m ta ght b qu t, th l khch n lm cn. Lun-Ng

    511.-Ngi ta nhn th vinh, bt nhn th nhc. Mnh-T

    512.-Ngi ch lm giu l ngi bt nhn, ngi ch lm nhn l ngi khng giu. Mnh-T

    513.-Ngi nhn thng rng yu c loi ngi. L-K

    514.-K bt ngha m li mnh th, cng chng cht lm. T-Truyn

    515.-Ngha m trng hn i ngi, th b i ngi i l phi ; i ngi m trng hn ngha, th gi trn i ngi l phi. -Kiu

    516.-Ngi nhn chng chu kh thn cu ly h danh (1) ; ngi ngha chng lm thit ngi v ly t ch (2). Tn-T (1) H danh : Ting ho, ch c ting khng c s tht. (2) T ch : ch ring cho thn mnh.

    517.-S hc, trc ht phi phn bit vic ngha vi vic li. Trng-Thc

    IX.-KHIM, CN (Khim nhng, cn thn)

    518.-Ln rng hay, th l mt hay ; khoe c cng, th l mt cng. Th-Kinh

    519.-Tnh kiu ngo ch mc ra ; lng ham m ch bung rng ; ch phi cho to, ch c mn tc (1) ; vui phi c hn, ch c k cng. L-K (1) Mn tc : T cho l to, l y .

    520.-Ngi qun t, bt k lm vic g, cn thn ngay t lc bt u.

  • - 47 Hn Hc Danh Ngn

    L-K

    521.-V tc gin mt lc, m qun c thn, qun c cha m, th l nhm lm. Lun-Ng

    522.-Ch khoe iu hay, ch ph cng trng. Lun-Ng

    523.-V mnh khng tranh, cho nn thin h khng ai c th cng tranh ni. Lo-T

    524.-Cng qu tt gy, gng qu tt t. Lc-Thao-Tam-Nghi

    525.-Loi kim cng qu th gy, mnh da cng qu th rch. Thuyt-Uyn

    526.-Cy mnh ph qu, hc thc m khinh ngi, u l t mnh gy dng ra tai v c. Bng-Th Gia-Hun

    527.-Loi kim v cng m hay gy, nc v mm m c ton. Bo-Phc-T

    528.-Cnh giu sang ging nh nh tr, ch ngi cn thn mi c lu. Cp-Khoan-Nhiu

    529.-Phm vic nn nhng cng, nn hay cho ngi, ch c khoe ti, khoe c ca mnh vo y. Tit-Knh-Hin

    530.-Kh king nht l hung hng, tm king nht l hp hi, ti king nht l bc l. L-Khn

    531.-T khim th ngi ta cng phc, t khoe th ngi ta cng khinh. Kinh-Vin Tiu-Ng

    X.-CH KH (Ch tit, kh khi)

    532.-K hc gi c ch mun bit nhng s cao minh, m cn xu h mc khng c p, n khng c ngon, th cha ng cng ni chuyn cao minh c. Lun-Ng

  • - 48 Hn Hc Danh Ngn

    533.-Thy li ngh n ngha m khng ly by, lm nn lm ht sc m khng tic thn, mt li giao c, tuy lu ngy m vn nh mi. Lun-Ng

    534.-ng cht th cht : quyt khng cu th cu sng, cho tm khng c yn, th ch nn th thn i, cho tm c yn v c c trn vn. Lun-Ng

    535.-Ngi bit nui ch th khng ngh n hnh ( qu tinh thn hn qu thn th ). Trang-T

    536.-Ngi no c ch, lm vic hay nn. Hu-Hn-Th

    537.-Ngho l cnh thng ca hc tr ; cht l s ht ca i ngi. Gia-Ng

    538.-Ai m thn c nhn ri th ch thng hp hi. Gia-Ng

    539.-i xc ve hn no l t b hung. Bo-Phc-T

    540.-Ngi i hc chng lo khng c ti, ch lo khng c ch. Dim-Thit-Lun

    541.-Ngi qun t, trng c, khinh c, lm ti c, git cht c, nhng khng th bt lm xng c. Dim-Thit-Lun

    542.-Ngi qun t khng bun tui sp gi, ch lo ch tr ni. Trung-Lun

    543.-Ngi i c c, ta mt mnh trong ; ngi i say c, ta mt mnh tnh. Khut-Bnh

    544.-Lim s l vic ln, t sinh l vic nh. Dip-Mng-c

    545.-Khng g ngho bng khng c ti, khng g hn bng khng c ch. Ung-Cch

    546.-Hc tr trong nc m khng c ch tit, th th nc thoi thp nh ngi sp cht. Tit-Huyn

  • - 49 Hn Hc Danh Ngn

    547.-Ngi ta th nht phi c ch (1), th nh phi c thc (2), th ba phi c thng (3). Tng-Quc-Phin (1) C ch : tm vo vic g v c lm cho c. (2) C thc : Hiu bit tnh ngi, vic i. (3) C thng : Bao gi cng vy, khng bin i, khng gin on.

    548.-Phi tri khng r rng, tit ngha khng ging xt, thin h s d lon l ti th. H-Lm-Dc

    XI.-KHOAN TH (Rng ri, bao dong)

    549.-Vic g ngi ta lm cho m ta khng thch, ta cng ch lm vic y cho ngi ta. L-K Trung-Dung

    550.-Nhng iu mnh khng mun, th ch lm cho ngi. Lun-Ng

    551.-Mt li nn lm lun l Th (1) ; mt vic nn c lun l Chnh (2). Thn-Gim (1) Th : Khoan dong, c lng. (2) Chnh : Ngay thng, khng gian phi.

    552.-Ngi qun t khng trch vic ngi ta khng ngh ti, khng p vic ngi ta khng lm c, khng bt vic ngi ta khng thch. Vn-Trung-T

    553.-Chim khng th chy, nga khng th hay, can g ch nhau nhng iu khng th hay. Nguyn-in

    554.-ng on ta khng bng ai, ngi khng bng ta v s ; ng khoe ta gii hn ai, ngi gii hn ta cng nhiu. Khuyn-Gii-Ton-Th

    555.-em lng trch ngi m trch mnh, th t li ; em lng dong mnh m dong ngi, th t on. Lm-B

    556.-Trng thy nhng vic cc c (1) th gian, th cn s nhm, s li g, m ch dong th ; ngh n nhng k cc oan xa nay, th cu ma, cu ch g l ng so k. Lu-Cao

  • - 50 Hn Hc Danh Ngn

    557.-Trch ngi n ni ngi ta ngm ming, nn ting, mt, tot m hi, mnh tuy h lng, song th tht l con ngi nng ni khe kht qu. L-Khn

    558.-Khng trch g ngi l cch cn nht bit sa ly thn ; hay th (1) cho ngi ta l cch cn nht tp cho c lng. L-Khn (1) Th : em thn mnh m x vo cnh ngi.

    559.-Vic i c vic mnh khng thch m ngi thch, c vic ngi thch m mnh khng thch. L-Khn

    560.-Ch em iu mnh gii, m bt ngi cng nh th ; ch em iu mnh hay, m khinh ngi khng c th. Triu-Khim

    561.-Thin khng g qu bng khoan dung ; c khng g d bng ghen ght. Tng-Quc-Phin

    XII.-THIN C (Lnh, d)

    562.-Thin khng lm nhiu, khng ni ting ; c khng tch nhiu, khng hi thn. Dch-H-T

    563.-Ngi thin lm iu lnh, sut ngy nh cha ; ngi c lm iu d, cng sut ngy nh cha . Th-Kinh

    564.-Ging c chm cho ln, tr c b cho sch. Th-Kinh

    565.-Ngi tt m giu, th l tri thng ; ngi xng m giu, th l tri pht. T-Truyn

    566.-Thin th thin theo, c th c theo, cng nh bng theo hnh, vang theo ting. ng-Trng-Th

    567.-Ch bo iu thin ny nh m chng lm, ch bo iu c kia nh m c lm. Thc-Tin-Cha

    568.-Cng chng g gii bng b c m lm thin, ti chng g to bng b thin m lm c.

  • - 51 Hn Hc Danh Ngn

    Tn-Th

    569.-Bit hay m khng tin, gi l di ; bit d m khng cha, gi l m. Dc-T

    570.-Bng ngi qun t, mun cho ngi ta cng hay nh mnh ; bng k tiu nhn, mun cho ngi ta cng d nh mnh. Trnh-Di

    571.-n c, dng thin l bc thnh ; thch thin ght c l bc hin ; tch bch thin, c qu ng l hng ngi tm thng ; in o thin, c sng ming gim pha, l hng tiu nhn him c. Chu-Trung-Trang-Cng

    572.-Sut i lm lnh, lnh cng cha ; mt ngy lm c, c c tha. H-Vin

    573.-K trch mnh, c th lm nn iu hay cho ngi ; k trch ngi, tht l lm thm ci d cho mnh. Ha-Hnh

    574.-Nghe thy ngi ta hay th ng, nghe thy ngi ta d th tin, th l bng y nhng gm gio. Trn-K-Nho

    XIII.-HIU, (Yu, ght)

    575.-Yu ai, nhng cng nn bit iu d ca ngi y ; ght ai, nhng cng phi bit iu hay cho ngi y. L-K

    576.-Khi yu th mun cho sng, khi ght li mun cho cht ; mnh khng c quyn lm c sng, cht, m lc th mun cho sng, lc li mun cho cht, nh th tht l m hoc lm thay. Lun-Ng

    577.-C k nhiu ngi ght, song hoc l k c tnh khc thng (1) chng, ta hn phi xt xem, tht ng ght vy sau mi ght. C k nhiu ngi yu, song hoc l k c tnh nnh i (2) chng, ta hn phi xt xem tht ng yu, vy sau mi yu. Lun-Ng (1) Khc thng : T tng, hnh vi mt cch su xa, tri hn vi hng ngi tm thng. (2) Nnh i : A dua, ly lng tt c nhng hng ngi.

  • - 52 Hn Hc Danh Ngn

    578.-Ngi m thch iu lnh, phc tuy cha n, song ha xa ; ngi m khng thch iu lnh, ha tuy cha n, song phc xa. Trung-Lun

    579.-Ngi m nhiu ngi ght, th nguy lm. Tun-T

    580.-Vic c, th gim pha ni ln ; c cao, th ch bai ko n. Hn-D

    581.-Yu ngi m yu v l, thnh ra lm hi cho ngi ; ght ngi m ght v l, thnh ra lm hi cho thn. Ngy-T-Thy

    582.-Ngi qun t, ta nn thn, song khng nn qu chiu m ph ha ; k tiu nhn, ta nn trnh, song khng nn rung ry nh hn th. Thn-Hm-Quang

    XIV.-TH,D (Ly,cho)

    583.-Ngi qun t cu k khn kh, chng lm giu thm cho k giu. Lun-Ng

    584.-Ngi ai cng bit c ly mi gi l ly, nhng khng bit cch cho m cng l ly. Hn-m-Truyn

    585.-Giu c m bit trn cp cho k khn cng mi l qu, nu khng, th ch l mt a canh tin. M-Vin

    586.-K chu n, thng s ngi ; k lm n, thng kiu ngi. Gia-Ng

    587.-Khng ng cho m cho, th khng phi l n. Dim-Thit-Lun

    588.-Bo bo gi ca khng bit b th, th tht l y t ng tin. ng-T

    589.-Lm n cho ai, th ch k ; chu n ca ai, th ch qun. Vin-Th-Th-Phm

    XV.-GIAO T (Cch giao tip vi mi ngi)

  • - 53 Hn Hc Danh Ngn

    590.-L, qu c i, c li vi nhau. L-K

    591.-Cng b bn chi, ni phi c tn (1). Lun-Ng (1) Tn : Ni th no, lm nh th. Khng di tr.

    592.-Lm bn vi ngi thng, ngi tht, ngi gii th c ch ; lm bn vi ngi gian, ngi nnh, ngi lm th c hi. Lun-Ng

    593.-Khng bit phn bit cu ni hay, d, th khng th no bit k t, ngi chnh c. Lun-Ng

    594.-Chi vi ngi hay nh vo nh hoa, lu khng ngi thy thm, th l ha hay. Chi vi k d, nh vo hng c, lu khng ngi thy tanh, th l ha d. L-K

    595.-Giu sang m nhn nhn th ai ch qu, giu sang m u ym, th ai ch thn. Gia-Ng

    596.-L nhiu, ni ngt l mi gi ta. T-Khu-Minh

    597.-Quen bit s si m chuyn ni thn thit, th l ngi ngu. Thi-Nhn

    598.-Xem chi vi ai, bit con ngi hay d. Qun-T

    599.-Ngi ch ta m ch phi l thy ta, ngi khen ta m khen phi l bn ta, ngi nnh ht ta l k hi ta. Tun-T

    600.- phi chn lng ging, chi phi chn bn. Tun-T

    601.-K ly thn th chi vi nhau, thn th l ht bn ; k ly ca ci chi vi nhau, ca ci tan l mt bn. Vn-Trung-T

    602.-Qun t khi ly g, th xem ngi cho, ng ly mi ly ; khi cho g, th ai cng cho, khng cn phi chn. Thuyt-Uyn

  • - 54 Hn Hc Danh Ngn

    603.-Ngi qun t mi c, nhng khng d c ; b c, nhng khng khinh c. Vn-Trung-T

    604.-Chi vi ngi trn, ch nnh ; chi vi ngi di, ch kiu. Dng T

    605.-Ngi ta i xa, qua sng khng kh, tro non khng kh, ch kh ti ni nhn tnh gio d, him hn non sng. Bch-C-D

    606.-K ta ni chc tc m khng gin, phi l ngi c i lng, tt l k c thm c. Lu-Phan

    607.-Ngi no khng hay chu nghe li, th mt cu, ta cng khng nn ni vi. Hong-nh-Kin

    608.-Thch iu hay th bn hay n, thch iu d th bn d n. Trnh-Hiu

    609.-Ngi ta cha bit bng mnh, chng nn vi cn cho ngi ta bit ; ngi ta cha hp mnh, chng nn vi cu cho ngi ta hp. Tit-Huyn

    610.-Ngi ta bt c d phi vi k v ngha (1), th ngoi phi ha nh, trong phi bnh tm, ng hu mi khi tai v. Nguyn-Th-Tp (1) V ngha : Khng bit l phi tri ; ngi xng.

    611.-Khng ha by, cho nn mnh khng ph ai ; khng tin by, cho nn khng ai ph mnh. Ng-Hoi-D

    612.-K hay ni xu ngi, tht l khinh bc ; k gp ai cng khen ngi, th cng cha phi l ngi hay. Trn-C-nh

    613.-i ngi ph qu, c l khng kh, c th thng mi kh ; i ngi bn tin, c n hu khng kh, c l mi kh. Lu-Cao

    614.-K khng phc ai, cng k thy ai cng phc, u l ngu si, gn d c. Kinh-Vin-Tiu-Ng

  • - 55 Hn Hc Danh Ngn

    615.-Cu khen qu ng ca ngi bn, li hi hn cu ch qu ng ca k th. Ly-M-Bo

    616.-Ln tri kh, cu cnh ngi ta li kh hn ; hong in ng,ngho kh li ng hn ; gi ma xun bc, tnh ngi li bc hn ; sng ni him, lng ngi li him hn. Bit c kh, chu c kh, quen c bc, d c him th mi kh d i. Tin-Hc-Than

    617.-Lng ngh lm hi ngi, chng nn c ; lng ngh phng ngi chng nn khng. Tn-Min

    618.-Qun t i vi ngi, dy d khng nghe, vy sau mi trch ; th tt (1) khng c, vy sau mi gin. L-Khn (1) Th tt : em thn mnh x vo a v ngi.

    619.-i vi ngi lo, ch vui ; i vi ngi khc, ch ci ; i vi ngi tht (1), ch khoe. L-Khn (1) Tht : Bun bc khng c nh lng c ao.

    620.-Hai bn cng hi, th khng s cm gin g l khng tan ; hai bn cng a, th khng s giao du g l khng hp ; hai bn cng gin, th khng s tai v g l khng gy nn. L-Khn

    621.-Mun lm ngi tt, phi tm bn tt. C-Ng

    622.-K no theo ta m ni l k tiu nhn, ta nn xa trnh. Thn-Hm-Quang

    XVI.-BN, PH (Ngho, giu)

    623.-Ngho chng nn ni di, giu chng nn cy mnh. Thi-Cng

    624.-K tiu nhn ngho th bn xn, giu th kiu cng. L-K

    625.-Ngi m tnh hung hng, li ght ngho kh, th tt lm xng. Lun-Ng

  • - 56 Hn Hc Danh Ngn

    626.-Ngho m khng nnh, giu m khng kiu. Lun-Ng

    627.-Ngho m khng on mi kh, giu m khng kiu cn d. Lun-Ng

    628.-Ngi giu c m khng khn ngoan, th cng nh b nhn mc o gm. Triu-V

    629.-Ai sinh ra m giu ngay th kiu, ai sinh ra m sang ngay th hay ngo. Hu-Hn-Th

    630.-C ci rt giu m khng phi l vng bc, c ci sng rt lu m khng phi l th nghn nm. Hoi-Nam-T

    631.-Rt sang khng phi i phi c chc tc, rt giu khng i phi c tin ti. Hoi-Nam-T

    632.-Chm cho c vn to m tiu dng chng mc, th gii cng khng bt ngho c. Tun-T

    633.-Nh c ca ci hng nghn, hng vn, m khng bit cch lm n, th cng nh ngho vy. Hn-Thi-Ngoi-Truyn

    634.-Giu phi ngh n lc ngho, tr phi ngh n lc gi. Thuyt-Uyn

    635.-Ta c giu sang, ch ngi ci l phng bo n (1) ; ta phi ngho hn, ch ngi ch l v ch (2). Lc-Sinh (1) Bo n : Ch v n ung sung sng, khng bit lo su tnh xa. Nhng cng vic cho thn cho nh.v.v (2) V ch : Chu p mt b, khng bit tm lo liu lp ly thn.

    636.-Khng ly by ca ai, gi l giu ; khng b nhc vi ai, gi l sang. Cng-Nghi

    637.-Lun ci giu sang, chng bng ngho hn m kh khi. Khng-Tng-T

    638.-Gii cho ta giu sang sung sng, l chiu chung cho ta d lm lnh ; gii bt ta ngho kh lo bun, l mi gia cho ta kin gan, bn ch. Trng-Honh-C

  • - 57 Hn Hc Danh Ngn

    639.-Bn tin sinh ra cn kim, cn kim sinh ra ph qu, ph qu sinh ra kiu sa, kiu sa sinh ra dm dt, dm dt li sinh ra bn tin. S-in-Nguyn-Th-Tp

    640.-Ngho khng l xu, ngho m khng c ch mi l xu ; hn khng ng ght, hn m khng c ngh mi ng ght. L-Khn

    XVII.-N, ON (n hu, th on)

    641.-Ch chuyn tm lm li cho ring mnh, th nhiu ngi on. Lun-Ng

    642.-Chng on gii, chng trch ngi. Lun-Ng

    643.-Dng n c bo on. Lo-T

    644.-Dng cch ngay thng bo on, dng lng n c bo n. Lun-Ng

    645.-n n hng nghn ngi ch mt, th khng bnh cng phi cht. Hn-Th

    646.-Ming ni n hu, m tht khng c g, th ch t cho ngi ta on. Qun-T

    647.-Lm nhng vic to, chng nn n h nhng on nh. Hn-Quang-V

    648.-Ngi ta soi gng, thy mt bn, th lau ra ngay v khen gng tt. Sao khi c ti li, gp c ai ch trch, th li ght m khng n. Hoi-Nam-T

    649.-Ca cha nhiu, m khng bit dng, th tht l kho on. Thuyt-Uyn

    650.-K bit phn mnh, chng on gii ; k bit thn mnh, chng trch ngi. Thuyt-Uyn

    XVIII.-LI, HI

    651.-Li lm cho tr khn ti tm.

  • - 58 Hn Hc Danh Ngn

    S-K

    652.-Trc ht trnh hi, sau mi hy cu li. Hu-Hn-Th

    653.-Ch v li m sinh bao nhiu hon nn. Tiu-Don

    654.-C qu quyt mi tr c ci hi. Chu-Th

    655.-Thin h u v li m x y nhau i, thin h u v li m ua chen nhau li. Lc-Thao-Dt-Vn

    656.-Tm chng c iu ngha th chng vui, thn chng c cht li th chng yn. Phn-L

    657.-Ai cng bit li mi l li, m chng bit khng hi cng l li ; ai cng bit hi mi l hi, m chng bit c li cng l hi. Khuyn-Gii-Ton-Th

    658.-Lm c mt iu li, khng bng tr c mt iu hi. Gia-Lut-S-Ti

    659.-Ly li chung ca nc lm li ring ca mnh, th gi l k lm tn hi nc. Hong-L-Chu

    660.-Thy li xng vo, thy hi li li, hay v vo mnh, d n cho ngi, l thi thng k tiu nhn vy. L-Khn

    661.-Ngi ta hay c li to, l ch ti t t, t li (1). L-Khn (1) T t, t li : Ch bit mnh, ch ch mnh khng ngh n ai c.

    XIX.-HA, PHC

    662.-Nh lm nhiu iu lnh, tt c phc tha ; nh lm nhng iu chng lnh, tt c v tha. Dch-Kinh

    663.-Ngi ta thng sng v lo ngh, hon nn (1) m cht v yn nhn, vui sng (2). Mnh-T

  • - 59 Hn Hc Danh Ngn

    (1) Lo ngh hon nn : Cnh kh thc gic ngi ta lo ngh lp thn, gy dng c , s nghip. (2) Yn nhn vui sng : Cnh sng lm cho ngi ta hay sinh ra phng ng v bi hoi, nguy vong.

    664.-Khng c c m phc nhiu, th cng nh khng c nn, m tng cao, ch bao lu th no cng . Phm-Vn-T

    666.-i c c th thnh vng, ai cy sc th nguy vong. Triu-Lng

    667.-Ai lm lnh th gii cho phc, ai lm c th gii bt ti. Gia-Ng

    668.-Cn hay mt, phc hay ha, do mnh c ; tai gii, g t th c can g. Tp-Ng

    669.-Nhiu ngi yu thnh ra phc ; nhiu ngi ght thnh ra ha. Hoi-Nam-T

    670.-Ch ai khng cu li mi khng hi, ch ai khng cu phc mi khng ha. Hoi-Nam-T

    671.-Giu sang m ti c khng xng, th tai v mi to. Vng-Ph

    672.-Ca ngon nt rut, sc p m lng, ngi hung hng hay phi v, ming bin c hay chiu tai (1). Dim-Thit-Lun (1) Chiu tai : Vi chuc ly tai v.

    673.-Thy tai v m hay lm lnh, thi tai v khng n na. Thuyt-Uyn

    674.-Ai c phc l thng, tt nhin c ha l thng. Lit-N-Truyn

    675.-Phc n th bng khn ngoan, ha li th thn m mui. S-Chiu-Thng-Gim

    676.-Sc mnh khng th lm c phc, tr khn khng th trnh c v. K-Khang

    677.-Thng khi giy pht khng nhn, m sinh ra tai v rt to. Vng-An-Thch

  • - 60 Hn Hc Danh Ngn

    678.-Lm lnh m mong gii bo th khng c phc ; lm n m chc ngi bo th khng c c. D-Thch-Qu

    679.-Vic lm ti ngi, m thnh c vic th ti gii ; phc ging t gii, m c phc th t ngi. Lu-Cao

    680.-Cho qu thn l cha chc bit th chng nn cu phc ; cho qu thn l quyt nhin c bit th ch nn lm xng. Lu-Cao

    681.-K c ting ho, k hay c ngm, k sn lng ghen ght, th thng hay gp tai v bt ng. Tng-Quc-Phin

    XX.-T NG (Gp g duyn may)

    682.-Hm thing ni, oai v v cng, n lc sa c, cng hn, cng nhc. T-M-Thin

    683.-Nh nhng nh chim hng bay gp cn gi xui, vng vy nh con c to ra ln nc ln. Vng-Bao

    684.-Rng m tht th, th cng nh giun. Ngi-Ngao

    685.-C bng gp gi, m i c nghn dm, l tha ci th gi (Nhn c hi m lm th d). Thng-T

    XXI.-T SINH (Bit thu vic i v i ngi)

    686.-Trong ha, phc thng mc sn ; trong phc, hoa thng np sn. Lo-T

    687.-Ngi ta u bit sng l vui, cha bit sng l kh ; u bit gi l mt, cha bit gi l nhn ; u bit cht l xu, cha bit cht l c yn. Lit-T

    688.-Ngi sinh i, nu trong lng khng t c (1) th i n u m ch kh ; nu trong lng thn nhin (2) th i n u m ch sng.

  • - 61 Hn Hc Danh Ngn

    M-Tn (1) T c : Vui v, t nhin, bng lng s phn. (2) Thn nhin : Khoan khoi, t nhin, khng s vt bn ngoi lm ly n tm thn.

    689.-Ch em vng tng (1) m hi chn tm (2) ; ch em khch kh (3) lm hi nguyn kh (4). H-An-Quc (1) Vng tng : Ngh xng, ngh vin vng, ho huyn. (2) Chn tm : Tnh tri t nhin, vn lnh vn hay. (3) Khch kh : Hi xng, hi ho, thng lm cho ngi ta tc gin v ch. (4) Nguyn kh : Tnh kh ca gii ph cho ngi ta.

    690.-Nhn tn lm chng phi l chn lc (1). Chu-Hi (1) Chn lc : Vui v mt cch chn chnh.

    691.-Bc i nhn cho c thin h lm mt thn : nu no ta, no ngi, tch bch qu ng, th tm mnh chnh lch ri, cn bnh thin h sao c ; cho nn mun tu thn, trc phi chnh tm (1). Dng-Phc-S (1) Chnh tm : Lm cho tm(t tng) c bng phng ngay ngn khng chnh lch t no.

    692.-Ngi ta lc nhm mt i th d cho su b tha h c vo thy xc, th m lc sng, khng chu nhng nhn nhau mt cht, l ti lm sao ? Cao-Phan-Long

    693.-Li ni, vic lm so snh vi c nhn th c tin (1) ; cng danh ph qu ph mc cho thin mnh (2), th tm nhn (3) ; bo ng (4) ngh n con chu, th khng lm xng ; hng th lo n tng thiu, th tiu dng bit tit kim. Trn-Cp-Sn (1) c tin : c hnh mt ngy mt hay nn. (2) Thin mnh : Mnh tri nh cho ngi ta. (3) Tm nhn : Tm thn khoan khoi khng phin no. (4) Bo : C cho tt c bo ; ng : C cm tt c ng.

    694.-Ngi ta trong tm tr b ht nhng s lo ngh v vn, thi thin l (1) hin hin, khoi hot v cng. L-T-Dung-Cc (1) Thin l : L phi t nhin.

    695.-Ba vn su nghn ngy l my, nu chng lo thn, cho tm yn lng c mt lc, th cng ng thng. Nhn-Sinh-Tt-c-Th

  • - 62 Hn Hc Danh Ngn

    696.-Ngi ta c cht vic cha c h lng, cng l ci hay ; nu ci g cng c h lng, th th no cng c ci d to theo sau. Nhn-Sinh-Tt-c-Th

    697.-Ci vui t nhin mi tht l vui ; ngh cho k, trong v tr (1) cn c vic g na. Trn-Bch-Sa (1) V tr : Khong trong tri t bn phng gi l v (khng gian) ; thi gi i c qua i nay gi l tr (thi gian).

    698.-Ngi ta ngh n lc cht i, khng cn c mt vt g na, th mu kia, k n t nhin tiu tr. Cao-Phan-Long

    XXII.-VT LOI (Loi vt)

    699.-Hai con h tranh mi nh nhau, con nhn tt au, con nh tt cht. Trn-Tr)n

    700.-o cu tuy rch, khng th dng da ch m v c. Xun-Thu-Hu-Ng

    701.-Chim b bn sy, thng s cy cong. Ph-Dch

    702.-Ci bng khng vt g cong m thng c, ci vang khng v ting xu m tt c. Qun-T

    703.-Cy thng n trc, ging ngt cn trc. Trang-T

    704.- p c, m khng th lm mt c cht rn ; son mi c, m khng th lm mt c sc . L-Th-Xun-Thu

    705.-Nga ging nh hu, th gi nghn vng ; hu tht th khng bao gi c gi y. Hoi-Nam-T

    706.-C, gii chn vc su m ra ch nng, cho nn mc phi chi li ; chim, mung chn rng rm m xung ng bng, cho nn b phi cm by.(Ngi ta khng bit yn phn th thng kh). Hn-Thi-Ngoi-Truyn

  • - 63 Hn Hc Danh Ngn

    707.-Gm vc m x rch tng mnh, khng bng vi thng m cn nguyn. Bo-Phc-T

    708.-Nhng th h bo n tha, l th chut b tranh nhau ch cht. Bo-Phc-T

    709.-Ngc m ha ra , chu m ha ra si, l ti li gim pha c (Nhng li gim pha lm cho ci hay ha d). Lun-Hnh

    Chng Th T

    I.-TP NG (Cu vt)

    710.-Khng phi thn ng t m t, l sim nnh. Lun-Ng

    711.-Ba ln gy tay mi hay thuc. T-Truyn

    712.-Tc ngn tm lng di. T-Truyn

    713.-Ngi n b ga khng ngh vic dt vi m lo nh nc nguy vong (qun vic mnh, lo vic nc). T-Truyn

    714.-Ch anh Chch (1) cn vua Nghiu (2), khng phi ti vua Nghiu bt nhn, m ti vua Nghiu khng phi l ch n. Khoi-Trit (1) Chch : Tn thng n trm. (2) Nghiu : Mt bc thnh thi c.

    715.-Khng phi th nghi, ging cng khng mc ; khng phi mun, dy cng khng thnh ? S-K

    716.-Ngi sinh i nh bng nga cu qua ca s. Trng-Lng

  • - 64 Hn Hc Danh Ngn

    717.-V nc qun nh, v cng qun t. Gi-Ngh

    718.-Mun cho nc si ngui dn, mt ngi un, trm ngi khuy vn v ch ; sao bng rt ci ra v tt la i. Mai-Thng

    719.-Thin h c ngi s bng mnh, ght vt mnh, cm c chy, vt li cng nhiu, bng li cng nhanh ; chng bng n ch rp m ngh, th t nhin bng mt hn v vt tuyt ngay. (Sa mnh th t khc nhng li gim pha che bai tt mt). Mai-Thng

    720.-Chng hi thi th rui, nhng chng hay n. Trn-Phn

    721.-Th v ght v ch, nga, thch v m qu, v s thc kh hnh dung, m s ho huyn d by t vy. Trng-Hnh

    722.-K s nhiu ngi cy ti m hng mt nt. Phng-Din

    723.-Gai gc khng phi l ni phng hong u. Cu-Lm

    724.-Ci c rng khng th tip c la ma chi, nc c sng khng y c chn thng. Vng-Ph

    725.-Bn ngho hn khng nn qun, v hn vi khng nn b. Tng-Hong

    726.-Bo cht da, ngi ta cht ting. Vng-Ngn-Trng

    727.-Chim n lc cng thi m, mung n lc cng thi co, ngi ta n lc cng thi di gi. Nhan-hi

    728.-Tnh ngi tm thng, nh nc l ; l vung nc vung, l trn nc trn. Vng-Ha-C

    729.-Bit con khng ai bng cha. Qun-T

  • - 65 Hn Hc Danh Ngn

    730.-C mt nc th c cht, nc mt c, nc vn l nc. Vng-Uyn

    731-Lng ngi nham him hn ni sng. Trang-T

    732.-K, c mt ngi ta, hay nnh ht, th khi ngi ta vng mt, cng hay ch bai. Trang-T

    733.-Vn, kh m mc o cho p, tt co, cn, x rch, sau mi h lng. Trang-T

    734.-Li tri lng lng, tha m khng st. Lo-T

    735.-Vt trong thin h chng g mm nhn bng nc, th m to v hn, su v cng. Hoi-Nam-T

    736.-Ngun trong, dng nc trong ; ngun c, dng nc c. Tun-T

    737.-Gii khng v ngi ght rt, m b ma ng. Tun-T

    738.-Chim hng, chim hc, ct cnh bay xa, l nh c lng cnh ; lng nh trn lng, lng t di bng, mc thm mt nm, bay chng cao hn, rng mt mt nm, bay chng thp hn. Hn-Thi-Ngoi-Truyn

    739.-Mt mnh trng, chng bng cng nhiu ngi trng, sng hn ; mt mnh nghe, chng bng cng nhiu ngi nghe, sut hn. Hn-Thi-Ngoi-Truyn

    740.-Thn d m lt cp, thy c th thch, thy ch si th run, qun mt c b da khoc l lt cp. Dng-T

    741.-Ngi ta ai cng c lng ham mun, ham mun thi cu, cu thi tranh, tranh thi cht. Tun-T

    742.-Con g p m con co, con ch g con cp, tuy hng hi tht, song ci cht theo sau. Ng-T

  • - 66 Hn Hc Danh Ngn

    743.-Ni nhn thi khng cao, song hp thi khng su. Tn-T

    744.-Con h, con bo cha lng vn, c ch n tht tru, d ; chim hng, chim hc cha lng cnh, dp lng bay xa bn b. Thi-T

    745.-La bc ln cao, nc chy xung thp, th m la bao gi cng thua nc. Vn-Trung-T

    746.-Gin bc ln nng hn la ; li ni ra sc hn gm. Hong-Hin

    747.-Tay o di th ma kho, tin bc nhiu th bun gii. Hn-Phi-T

    748.-Mt tri mt trng lm sng sa cho thin h m khng ai n ; t nc ni sng, lm no m cho thin h, m khng ai qu. Nhm-T

    749.-Con c no mun lm khc hn loi c, b nc nhy ln b th phi cht ; con h mun lm khc hn loi h, b ni ra ng bng th phi bt. Quan-Don-T

    750.-Tri xa m ng tin, ngi gn m kh bit. C-Ng

    751.-Ngi gii khng thng thn mnh cht, m lo nc nh suy. T-Tun

    752.-Ph qu l cm ca tri, bn tin l trng hc ca tri, hon nn l roi vt ca tri. T-Mai-Trang

    753.-Ngy thng chng thp hng, lc nguy cp mi m chn pht. C-Ngn

    754.-Nga hn hay quanh qun chung. C-Ngn

    755.-M v ku m chng thng, du v sng m chng hao. C-Ngn

    756.-Ban ngy ch ni chuyn ngi, ban m ch ni chuyn ma. C-Ngn

  • - 67 Hn Hc Danh Ngn

    757.-Ci tay gin di khng nh ni ci mt ti ci. C-Ngn