PANDUAN PELAKSANAAN

HALAQAH

TAFAQQUH FIDDIN

PROGRAM BINA UPAYA

GURU PENDIDIKAN ISLAM

PERINGKAT SEKOLAH

KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA BAHAGIAN PENDIDIKAN ISLAM

JUN 2017

2

KANDUNGAN

1. PENGENALAN 3

2. OBJEKTIF 3

3. SENARAI JAWATANKUASA 3

4. KUMPULAN SASAR 3

5. WAKTU PELAKSANAAN 4

6. TATACARA PELAKSANAAN 4

7. PENGISIAN 4

8. PELAPORAN DAN DOKUMENTASI 7

9. BORANG REKOD PERJUMPAAN HALAQAH TAFAQQUH FIDDIN 11

3

PENGENALAN

1. Program Bina Upaya Guru Pendidikan Islam (PBU GPI) Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) merupakan lanjutan dari Kursus Khas Guru Pendidikan Islam (KKGPI) KPM yang telah dilaksanakan bermula tahun 2001 hingga 2009. 2. Mulai tahun 2013, KKGPI telah digantikan dengan PBU GPI KPM. Aktiviti yang terkandung dalam PBU GPI adalah seperti berikut:

2.1 Multaqa Nasional Guru Pendidikan Islam; 2.2 Multaqa Guru Pendidikan Islam Peringkat Zon; 2.3 Daurah Mursyid Peringkat Kebangsaan; 2.4 Daurah Mursyid Peringkat Negeri; 2.5 Halaqah Taqarrub Mursyid Peringkat Negeri; 2.6 Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Daerah; dan 2.7 Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah.

3. Berdasarkan keputusan Mesyuarat Jemaah Menteri pada 30 September 2015, KPM perlu memberi pendedahan tentang bahayanya Islamic State dan militan kepada semua GPI. Disebabkan bilangan GPI adalah ramai dan mereka mempunyai pelbagai latar belakang pendidikan dan latihan, kejelasan halatuju pemikiran dan komitmen mereka amat perlu diselaraskan bagi memastikan wujud kesatuan pemikiran dalam kalangan warga pendidikan dan masyarakat.

4. Melalui program PBU GPI ini adalah diharapkan peserta dapat menerima dengan jelas hala tuju dan citra negara terutamanya peranan mereka sebagai pendakwah agar menepati 5 ciri Pendidik Muslim iaitu sebagai Muallim, Mudarris, Murabbi, Muaddib dan Mursyid.

OBJEKTIF

5. Objektif HTF PBU GPI adalah seperti berikut:- a. Mengukuhkan kefahaman GPI mengenai ajaran Islam yang sebenar seiring

dengan hasrat dan aspirasi negara. b. Menyatukan hati (wahdatul qalb), pemikiran (wahdatul fikr), matlamat (wahdatul

hadaf) dan amal (wahdatul amal) berpandukan ajaran al-Quran dan Sunnah. c. Memperkasa peranan GPI sebagai mudarris, muallim, muaddib, murabbi dan

mursyid dalam membentuk akhlak dan sahsiah murid. d. Memasyarakatkan GPI sebagai sukarelawan dakwah 1 GPI 1 Masjid (1GPI1M)

dalam usaha mengembangkan syiar Islam.

SENARAI JAWATANKUASA

6. Jawatankuasa yang terlibat adalah seperti di lampiran 1.

KUMPULAN SASAR 7. HTF PBU GPI melibatkan semua Guru Pendidikan Islam Kementerian Pendidikan Malaysia di sekolah rendah dan menengah seluruh Malaysia.

4

WAKTU PELAKSANAAN

8. Masa yang diperuntukkan adalah selama 1jam 30minit bagi setiap kali perjumpaan. Ia dilaksanakan di luar waktu PdP yang munasabah agar tidak menjejaskan waktu pengajaran dan pembelajaran (PdP) murid. 9. Perjumpaan ini dicadangkan berlaku 11 kali setahun.

TATACARA PELAKSANAAN

10. Tatacara pelaksanaan adalah seperti di lampiran 2. Kesesuaian tarikh dan masa perlu diberi perhatian agar tugas hakiki guru tidak terabai.

PENGISIAN

11. Taburan pengisian dan contoh pengisian perjumpaan adalah seperti berikut:

Modul Sesi perjumpaan dalam setahun

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

1. Taaruf �

2. Al-Quran � � � � � � � � � �

3. Hadith � � � � � � � � � �

4. Tauhid � �

5. Fiqh Ibadah � �

6. Fiqh Muamalah �

7. Fiqh Munakahat �

8. Fiqh Jinayat �

9. Tasawuf �

10. Sirah �

11. Isu semasa � � � � � � � � � �

12. Aktiviti Kemasyarakatan �

Jadual 10.1 : Taburan pengisian perjumpaan Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah.

Masa Pengisian Kandungan Durasi slot

3.00 ptg Tilawah Al-Quran

- membaca 3 – 5 ayat dan terjemahan setiap ahli daripada surah yang tertentu.

- ayat-ayat berkaitan dengan pengajaran dan pembelajaran.

- Bacaan-bacaan gharib yang kerap berlaku kesalahan (jika ada).

- Ibrah ayat secara ringkas oleh mursyid.

15 minit

3.15 ptg Sima’ Hadith - membaca 3 – 5 hadith tarqhib wa tarhib / fadhail yang tertentu beserta makna.

- Ulasan ringkas oleh mursyid.

15 minit

3.30 ptg Perbahasan Ulama’

- Perbahasan ilmiah mengikut modul bidang.

30 minit

4.00 ptg Isu semasa - Perbincangan untuk mencari ibrah bagi memperbaiki ummah.

30 minit

5

Masa Pengisian Kandungan Durasi slot

4.30 ptg Solat Asar berjamaah. 15 minit

Jadual 10.2 : Contoh Pengisian Perjumpaan Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah yang dilaksanakan dalam tempoh 1 jam 30 minit.

Bil Surah Ayat Al-Quran

1 Al-Baqarah 1-18, 19-36, 52-72, 73-90, 91-108, 109-126, 163-180, 181-198, 199-216, 217-234, 235-252, 253-270

2 Ali Imran 1-10, 11-29, 20-26, 27-31, 41-50, 51-60, 61-67, 68-85, 86-96, 104-111

3 Al-An’am 10, 11-20, 21-30, 31-40, 41-50, 51-65

4 Al-A’raf 1-10, 21-30, 31-40, 41-50, 65-72

Jadual 10.3 : Contoh Pengisian Modul Al-Quran bagi Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah.

Bil Kitab Hadith Penyusun

1 Hadith 40 Imam An-Nawawi

2 Fadhilat Amal Muhammad Zakaria

3 Targhib wat Tarhib Al-Hafidz Al-Mundziri

Jadual 10.4 : Contoh Pengisian Modul Sima’ Hadith (Mendengar Hadith) bagi Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah.

Bil Bidang Ilmu Tajuk

1 Tauhid • Af’aalullah (Perbuatan Allah)

• Iradatullah (Kehendak Allah)

• Beriman dengan Qada’ dan Qadar

• Takfir

2 Fiqh Ibadah • Solat semasa sakit / sukar

• Sujud syukur

• Muwafiq dan masbuq dalam solat berjemaah

3 Fiqh Muamalah • Simpanan dan pelaburan

• Insurans dan takaful

• Pinjaman dan luqatah

• Jual beli skim piramid

4 Fiqh Munakahat • Nikah, cerai, eddah

• Ikhtilat

• Nasab

5 Fiqh Jinayat • Maqasid Syariah

• Akta 355

• Imam dan pemerintah Islam

6 Tasawuf • Sifat Mahmudah (zuhud, ithar, tawadhuk, tazallul dll.)

• Sifat Mazmumah (namimah, ujub, wahan, ananiah dll)

• Taqarrub ilallah (mendekati Allah)

• Mujahadah & mukasyafah

6

Bil Bidang Ilmu Tajuk

7 Sirah • Keluarga para nabi dan Ahlul Bait

• Ghazwatun Nabi (Peperangan yang melibatkan Nabi SAW)

• Sahabat besar Nabi saw

• Musuh umat Islam

Jadual 10.5 : Contoh Pengisian Modul Perbahasan Ulama’ bagi Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah.

Bil Isu Semasa Ibrah

1 Pendekatan Dakwah Kontemporari Kepelbagaian medium dakwah

2 Hedonisme Keperluan uzlah hati

3 Radikalisme Kepentingan ta’ani (tenang dalam tindakan)

4 Liberalisme Kepentingan talaqqi (belajar melalui guru)

5 Pluralisme Kepentingan kebersihan hati dan jati diri

6 Anti Hadith Kepentingan belajar ilmu Hadith

7 Penipuan Jual Beli Kepentingan tabayun (selidiki kebenaran)

8 Ragut Kepentingan usaha pencegahan

9 Buli Kepentingan penghayatan Islam

Jadual 10.6 : Contoh Pengisian Modul Isu Semasa bagi Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Sekolah dan Daerah.

12. Modul aktiviti kemasyarakatan adalah sebagai aktiviti akhir setiap tahun. Pemilihan aktiviti bergantung kepada kesesuaian dan kemudahan yang ada di sesuatu tempat. Pengisiannya adalah lebih menjurus ke arah membangkitkan rasa pritahin bagi menyelami keadaan masyarakat setempat. Cadangan aktiviti adalah seperti berikut:

Bil Aktiviti Kemasyarakatan Pengisian

1 Ziarah Warga Emas - Tazkirah 3 minit. - Serahan bantuan keperluan harian.

2 Ziarah Asnaf Zakat - Tazkirah 3 minit. - Serahan bantuan keperluan harian.

3 Menyantuni Gelandangan - Tazkirah 3 minit. - Serahan bantuan keperluan harian

4 Gotong - royong kebersihan Masjid - Tazkirah 3 minit. - Khidmat tenaga

5 Sukarelawan Pencegahan Maksiat - Tazkirah 3 minit. - Khidmat nasihat

6 Sukarelawan Hospital - Khidmat nasihat “Panduan ibadah bagi orang sakit”.

7 Ziarah Kubur - Tahlil - Khidmat tenaga

8 Ziarah Mahabbah Ketua Kampung/ Pengerusi Taman Perumahan

- Perbincangan hubungan strategik dakwah.

Jadual 8.3 : Contoh Pengisian Perjumpaan Halaqah Tafaqquh Fiddin Peringkat Daerah untuk aktiviti kemasyarakatan.

PELAPORAN DAN DOKUMENTASI

13. Setiap perjumpaan perlu direkodkan kehadiran, tajuk perbahasan ilmiah dan isu semasa yang dibincangkan mengikut format pelaporan seperti di lampiran 3. 14. Manakala format pelaporan seperti di lampiran 4 hendaklah dikumpulkan oleh Pejabat Pendidikan Daerah seterusnya dipanjangkan kepada Sektor Pendidikan Islam, Jabatan Pendidikan Negeri.

PENUTUP

15. Halaqah Tafaqquh Fiddin adalah salah satu aktiviti dalam Program Bina Upaya Guru Pendidikan Islam KPM. Adalah diharapkan agar Panduan Panduan Pelaksanaan Halaqah Tafaqquh Fiddin Program Bina Upaya Guru Pendidikan Islam Peringkat Sekolah ini dapat dijadikan sebagai panduan kepada pihak sekolah agar dapat menyelaraskan proses pengembangan ilmu pengetahuan GPI secara sistematik agar hasrat hala tuju dan citra negara tercapai.

Gambar 1 dan 2 : Contoh Pelaksanaan Halaqah Tafaqquh Fiddin

8

Lampiran 1

JAWATANKUASA INDUK

Penaung : YB. Menteri Pendidikan Malaysia

Penasihat : Ketua Setiausaha KPM

Pengerusi : Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia

Timb. Pengerusi : Timbalan Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia,

(Operasi Pendidikan)

Setiausaha : Pengarah Bahagian Pendidikan Islam (BPI), KPM

Pen. Setiausaha : Timbalan Pengarah,

Pengurusan Dakwah & Syiar Islam, BPI, KPM

Urus setia : Ketua Unit Dakwah, BPI KPM

Ahli Jawatankuasa : Semua Pengarah Pendidikan Negeri

JAWATANKUASA PERINGKAT NEGERI

Pengerusi : Pengarah Pendidikan, JPN

Timb. Pengerusi : Timbalan Pengarah Pendidikan, JPN

Naib Pengerusi : Ketua Sektor, Sektor Pendidikan Islam, JPN

Setiausaha : Ketua Penolong Pengarah, Sektor Pendidikan Islam, JPN

Pen. Setiausaha : Ketua Unit Dakwah, Sektor Pendidikan Islam, JPN

Ahli Jawatankuasa : Pegawai Pendidikan Daerah, PPD

: Penolong-Penolong Pengarah, SPI JPN

: Penyelia Pendidikan Islam SPI JPN

: Ketua Mursyid Negeri

: Penolong Ketua Mursyid Negeri

JAWATANKUASA PERINGKAT DAERAH

Pengerusi : Pegawai Pendidikan Daerah, PPD

Timb. Pengerusi : Timbalan Pegawai Pendidikan Daerah, PPD

Naib Pengerusi : Ketua Unit Pendidikan Islam, PPD

Setiausaha : Penyelia Pendidikan Islam, PPD

Ahli Jawatankuasa : Ketua Mursyid Daerah

: Penolong Ketua Mursyid Daerah

9

JAWATANKUASA PERINGKAT SEKOLAH

Pengerusi : Pengetua / Guru Besar

Timb. Pengerusi : Penolong Kanan Pentadbiran

Naib Pengerusi 1 : Penolong Kanan HEM

Naib Pengerusi 2 : Penolong Kanan Kokurikulum

Setiausaha : Ketua Bidang Kemanusiaan / Pendidikan Islam

Penyelaras : Ketua Mursyid Sekolah

Penolong Penyelaras : Penolong Ketua Mursyid Sekolah

Ahli Jawatankuasa : Semua Guru Pendidikan Islam : Semua Guru Bahasa Arab

10

Lampiran 2

Carta alir di bawah adalah merujuk kepada gerak kerja pelaksanaan Halaqah Tafaqquh Fiddin peringkat sekolah.

Mula Penetapan tarikh dan masa perjumpaan HTF PBU GPI oleh Ketua Mursyid Sekolah dan Penolong Ketua Mursyid Sekolah Kesesuaian tarikh dan masa Makluman kepada Pengetua/Guru Besar Perjumpaan Rekod dan dokumentasi setiap kali perjumpaan Penghantaran laporan tahunan ke PPD/JPN/KPM

Ya Tidak

Lampiran 3

BORANG REKOD KEHADIRAN HALAQAH TAFAQQUH FIDDIN PROGRAM BINA UPAYA

GURU PENDIDIKAN ISLAM KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

PERINGKAT SEKOLAH

Tarikh

Siri halaqah

Tempat

Kumpulan

Masa

Tidak hadir

Bil. Nama Peserta Tandatangan

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

* Satu kumpulan dihadkan kepada maksimum 15 peserta sahaja. Tajuk Perbahasan Ilmu :________________________________________________ Tajuk Isu Semasa :________________________________________________ Catatan/Ulasan :

Dicatat Oleh

Nama :LLLLLLLLLLLLLLLL

Tandatangan :LLLLLLLLLLLLLLLL

Lampiran 4

LAPORAN HALAQAH TAFAQQUH FIDDIN PROGRAM BINA UPAYA GURU PENDIDIKAN ISLAM KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

TAHUN ##.

Pejabat Pendidikan Daerah : ____________________________________

Negeri : ____________________________________

Nama pegawai yang melapor : ____________________________________

Jawatan : ____________________________________

Nombor Telefon Bimbit : ____________________________________

Penentuan Skor :

Bil Nama Sekolah

Status

Aktif Kurang Aktif

Tidak Aktif

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Kekuatan :LLLLLLLLLLLLLLLLLLL

Kelemahan : LLLLLLLLLLLLLLLLLLL

Cadangan Penambahbaikan: LLLLLLLLLLLLLLLLLLL

Disahkan Oleh

LLLLLL..LLL

( )

Status Deskripsi (Tahap Pelaksanaan)

Aktif Bilangan perjumpaan 6 – 11 kali setahun

Kurang Aktif Bilangan perjumpaan 1 – 5 kali setahun

Tidak Aktif Tiada perjumpaan dalam setahun semasa