Hagur haust 2013

2. tbl. 35. árgangur 2013

75% myndu velja kaupaukakerfi í

stað fastra launa

Meðaltal heildarlauna 793 þúsund krónur

Laun hafa hækkað um 21% frá 2011

launahæsti hópurinn Með MBa gráðu

Yfirvinna oftast innifalin í launum

70% hafa sótt endurMenntun

2

Ágæti viðskiptafræðingur/hagfræðingurVið hvetjum þig til að taka þátt í öflugri starfsemi FVH með því að greiða greiðsluseðil. Jafnframt viljum við benda á að fyrir-tæki hafa í vaxandi mæli tekið að sér að greiða félagsgjaldið þar sem atvinnurekendur sjá sér hag í því að starfsmenn þeirra eigi kost á öllu því sem er í boði hjá FVH. Aðild að FVH borgar sig!

Ávinningur þess að vera félagsmaður FVH:

Kjarakönnun FVH. Hvar stendur þú í samanburði við •markaðinn? Hvergi er unnin sambærileg könnun á kjör-um viðskiptafræðinga og hagfræðinga. Félagsmenn geta skoðað niðurstöður könnunarinnar á innra neti félagsins.Hagur, vandað tímarit FVH, gefið út tvisvar á ári, með •greinum er varða starfið og stéttinaHagstæðari kjör á athyglisverða fundi og ráðstefnur•50% afsláttur á Íslenska þekkingardaginn•40% afsláttur á morgun- og hádegisverðarfundi félags-•insFrítt á vinnustofur•Efling tengslanets í atvinnulífinu•Hagstæðari kjör á fjölbreyttri endurmenntun og á ýmsa •viðburðiBoð í fyrirtækjaheimsóknir•Golfmót FVH•... og margt fleira•

Félag viðskiptafræðinga og hagfræðinga (FVH)

– fagfélagið þitt!

Leiðari

Stefnteraðöflugumstarfsvetri2013til2014hjá FVH. Hádegisverðarfundir fræðslu-nefndarverðaásínumstaðíhverjummán-uði. Einnig verður Íslenski þekkingardag-urinnhaldinnvegleguríveturenum100

mannsmættuáÍslenskaþekkingardaginnífebrú-ar síðastliðnum. Að auki á félagið 75 ára starfs-afmæliíveturogverðurþvífagnaðmeðgalaballieftiráramótin.Nýliðahópurhefurveriðstofnaðursemmunhaldautanumdagskráfyrirnýútskrif-aðaogfyrirtækjaheimsóknir.

Viðskiptafræðingur og hagfræðingur eru lög-vernduð starfsheiti hér á landi og heldur FVHutanumhverjirmegatitlasigsemslíkaáÍslandi.Félag viðskiptafræðinga og hagfræðinga inn-

heimtir félagsgjöldeinusinniáárioghefurfólkval um hvort það greiðir í félagið. Öllum félags-mönnum var send krafa í heimabanka sinn ný-verið samkvæmt rafrænu félagatali sembyggir áupplýsingumumútskrifaðaviðskiptafræðingaoghagfræðingaáÍslandi.Efþúviltgerafélagsaðildþínaóvirkaervelkomiðaðsendapóstá[email protected]óskaeftirþvíogþáfærðuekkirukkunumfélagsgjöldíframtíðinni.

Viðhorf okkar til viðskiptafræðimenntunar oghagfræðimenntunar er mikilvægasti þátturinn íaðviðhaldaverðmætimenntunarokkar.Viðsýn-umþvíviljanníverkimeðþvíaðaðeflafagfélagiðokkar.

Dögg Hjaltalín, formaður ritnefndar FVH

Ritstjóri: Dögg Hjaltalín

Ábyrgðarmaður: Örn Valdimarsson

Ritnefnd: Guðbjörg Ingvarsdóttir, Kristján Vigfússon og Sigurður Ragnarsson

Hönnun og umbrot: Viðskiptablaðið

Prentun: Landsprent

FVH býður nýja félaga hjartanlega velkomna í félagið!

Ertu örugglega skráður á póstlista FVH?Færðu reglulega póst frá félaginu um það sem er á döfinni? Ef ekki: Skráning á www.fvh.is eða með því að senda póst á [email protected]

Skoðar þú erindi og kjarakannanir FVH á netinu?Ef ekki getur þú nýskráð þig á www.fvh.is

Ef einhverjar spurningar vakna getur þú sent póst á [email protected]

Ertu örugglega skráður á póstlista FVH?Færðu reglulega póst frá félaginu um það sem er á döfinni? Ef ekki:

Skráning á www.fvh.is eða með því að senda póst á [email protected]

Félag viðskiptafræðinga og hagfræðinga (FVH) er framsækið og virt fagfélag há-skólamenntaðs fólks á sviði viðskipta- og hagfræða og má rekja sögu félagsins allt aftur til ársins 1938. Viðskipta- og hagfræðingar á Íslandi eru stór hópur fólks, sem getur haft mikinn slagkraft en félagið er farvegur fyrir hagsmunamál þessa hóps. Meðal þess sem FVH sinnir er að viðhalda fagþekkingu með ýmiss konar fræðslu og endurmenntun, hlúa að kjörum viðskipta- og hagfræðinga með árlegri kjarakönnun og bjóða upp á vettvang til að efla tengsl félagsmanna.

Þitt framlag gerir gott félag betra

SetturhefurveriðálaggirnarnýliðahópurFélagsviðskiptafræðingaoghagfræðinga.Hópurinnsamanstendurafnemendumognýútskrifuðumnemendumúrviðskipta-oghagfræðiviðHáskólaÍslandsogHáskólanníReykjavík.Markmiðhópsinseraðvirkjaungaviðskipta-oghagfræðingatilþátttökuífélaginuogaukasýnileikafélagsinshjáyngrafólki.Íþeimtilgangierstefntaðþvíaðhaldakynninguáfélaginuíháskólunumnúíhaustþarsemniðurstöðurnýrrarkjara-könnunarverðakynntar.Mikluskiptirfyr-irungaviðskipta-oghagfræðingaaðhafagóðasýnástöðunniávinnumarkaðiogaðgetagertsérraunhæfarvæntingarumstörf,launakjörogþessháttareftirútskrift.Þáerstefntaðþvíaðaukaáhuganýútskrifaðraáfræðslufundumoghádegisverðarfundumfélagsins,endaeruþeirfundirgóðurvett-vangurfyrirungaviðskipta-oghagfræðingatilaðeflatengslanetiðogfræðastumstórmálsemeruefstábaugiíefnahagslífinuogviðskiptalífinuhverjusinni.

ÍveturfagnarFélagvið-skiptafræðingaoghagfræð-inga75árastarfsafmælisínu.Stefnteraðþvíaðfagnatímamótunummeðveglegumgaladansleikeftiráramótin.HagfræðingafélagÍslandsvarstofnað1938ogvartilgangurfélagsinsaðeflafélagslyndimeðalhagfræð-ingaáÍslandiogálitvísinda-legrarhagfræðimenntunaroggætahagsmunastéttarinnaríhvívetna.Tilgangisínumskyldifélagiðleitastviðaðnámeðfundarhöldumogaukþessáhvernþannhátt,semheppilegurþættiáhverjumtíma.Másegjaaðídagsétil-gangurfélagsinssásami.Fé-lagviðskiptafræðingavarsvostofnaðárið1946ogsamein-aðistþaðHagfræðingafélagiÍslandsvorið1959.

75 ára starfsafmæli FVH

Nýliðahópur settur á laggirnar

UPPGJÖR OG BÓKHALD

Einblíndu á það sem skiptir máli

Í rekstri lítilla og meðalstórra fyrirtækja er hver viðskiptavinur í aðalhlutverki og þá er brýnt að hafa

forgangsröðina í lagi. Úthýsing bókhaldsins til KPMG gefur þér færi á að vinna að því sem skiptir mestu máli.

Við getum m.a. aðstoðað við eftirfarandi:• Færslu bókhalds

• Launaútreikninga• Skil á virðisaukaskatti

• Skila á launatengdum gjöldum• Ársreikningagerð

• Skattskil

Fáðu tilboð fyrir þinn rekstur eða nánari upplýsingar hjá Eyvindi Albertssyni í síma

545 6212 og [email protected]

kpmg.is

4

Miðgildi heildarlauna hjá viðskipta- og hag-fræðingum var 708.000 kr. á mánuði sam-kvæmt könnun PwC sem framkvæmd var

í júní 2013 fyrir Félag viðskiptafræðinga og hag-fræðinga. Meðaltal heildarlauna hjá viðskipta- og hagfræðingum voru 793.000 kr. á mánuði. Stað-alfrávik heildarlauna var 368.000 kr., en það stað-festir að mikil dreifing er á heildarlaunum á meðal viðskiptafræðinga og hagfræðinga.

Miðgildi grunnlauna var 727.000 kr. á mánuði og meðaltalið var 650.000. Nánast sama pósitífa skekkja var á dreifingu grunnlauna og heildarlauna, þ.e. álíka munur er á meðaltali og miðgildi launa. Staðalfrávik grunnlauna var 352.000. Fæstir hafa fengið greidda yfirvinnu í febrúar 2013, því miðgildi yfirvinnulauna er 0 kr. Meðaltalið var 36.000 kr. og staðalfrávikið 96.000 kr. Meginlína í launafyrirkomulagi viðskipta-fræðinga og hagfræðinga er því föst mánaðarlaun. Eins og við var að búast, hækka heildarlaun einstakl-inga með aukinni menntun. Athygli vekur að mið-gildi launa þeirra sem hafa lokið mastersnámi ligg-ur talsvert undir þeim sem hafa lokið MBA námi og Cand.oecon. Skýringin liggur m.a. í aldursamsetn-ingu hópanna því yngri hópur er með masters-mennt-un samanborið við hin tvö menntunarstigin.

Þeir sem lokið hafa doktorsnámi hafa að miðgildi 950.000 kr. Í heildarlaun á mánuði. Næsthæstu laun-in hafa þeir sem lokið hafa MBA námi eða 886.000 kr.

Tekjur eftir starfsaldriHæstu launin eru eftir 21 til 29 ára starfsreynslu og er miðgildi heildarlauna 869 þúsund krónur hjá þessum hópi. Næsthæstu launin eru hjá þeim sem eru með 11 til 20 ára starfsreynslu og er miðgildi launa þessa hóps 845 þúsund. Með auknum starfs-aldri hækka heildarlaun viðskipta- og hagfræð-inga á mánuði, með einni undantekningu. Þeir sem eru með 30 ára eða hærri starfsaldur eru með lægri laun en þeir sem eru með 11-20 ára starfsald-ur. Mikill munur er á launum þeirra með 6-10 ára starfsaldur og 11-20 ára starfsaldur eða um 184.000 kr. Við 11-20 ára starfsaldur er meira en helmingur þátttakenda í stjórnunarstöðum.

Tekjur eftir mannaforráðumMeð auknum mannaforráðum fara laun hækk-andi. Þeir sem eru með 20 eða fleiri undirmenn hafa að miðgildi 950.000 kr. í mánaðarlaun. Þeir sem hafa engin mannaforráð hafa að mið-gildi 614.000 kr. í mánaðarlaun. Strax við það að hafa 1-2 undirmenn hækka mánaðarlaun um 132.000 kr. og er þessi hópur því með 746.000 kr. í mánaðarlaun.

Tekjur eftir starfsgreinÍ könnuninni voru þátttakendur spurðir hvaða störfum þeir gegndu. Það voru 20 svarkostir í könnuninni og einnig var hægt að merkja við

„annað“ og skrá starfsheiti. Hægt var að greina svör niður í 18 starfsheiti og fámennasti flokkurinn var flokkur kennara. Því starfi gegndu 8 einstakling-ar. Í öðrum flokkum voru a.m.k. 20 einstaklingar. Miðgildi heildarlauna er hæst hjá löggiltum end-urskoðendum, eða 1,0 m.kr. Þeim næstir eru fram-kvæmdastjórar sviða með 956 þús., æðstu stjórn-endur með 900 þús. og forstöðumenn með 899 þús. Bókarar/launafulltrúar er sú starfsgrein sem er með lægsta miðgildi heildarlauna eða 430 þús. og næstlægsti hópurinn er starfsgreinin viðskipta- og þjónustufulltrúar með 480 þúsund. Flestir launa-hæstu hóparnir eru stjórnendur af einhverri tegund. Undantekningin frá því eru löggiltir endurskoðend-ur. Hafa ber í huga að þessi hópur leiðir gjarnan stór verkefni allt árið um kring og hefur mannaforráð í þeim verkefnum. Launahæsti sérfræðihópurinn að endurskoðendum undanskildum eru sérfræðingar á fjármálamarkaði en þessi hópur er með nokkru hærri laun en deildarstjórar og skrifstofustjórar. Kennarar eru síðan ekki langt frá deildar- og skrifstofustjórum hvað laun varðar. Athygli vekur að mannauðsstjórar eru með töluvert hærri laun en fjármálastjórar. Það verður þó að hafa í huga að í mörgum tilfellum gætu þeir sem telja sjálfa sig vera fjármálastjóra, en starfa í litlum fyrirtækjum, í raun verið að sinna störfum bókara og launafulltrúa. Í smærri fyrirtækjum eru fjármálastjórar í öðru hlutverki en hjá stærri fyrir-tækjum. Auk þess eru mannauðsstjórar ekki til staðar í smærri fyrirtækjum.

Meðaltal heildarlauna 793 þúsund krónur á mánuði

Launahæstu með 21 til 29 ára starfsreynslu

Strax við það að hafa 1-2 undirmenn hækka mánaðarlaun um 132.000 kr. og er þessi hópur því með 746.000 kr. í mánaðarlaun.

Miðgildi heildarlauna

Miðgildi heildarlauna eftir starfsaldri

Miðgildi manaðarlauna eftir mannaforraðum

Laun viðskipta- og hagfræðinga 2013

Stjornendur og serfræðingar eftir starfsaldri

450

597 661

845 869 790

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000

0-2 ár 3-5 ár 6-10 ár 11-20 ár 21-29 ár 30 ár e"a lengur

Mynd 2. Mi!gildi heildarlauna ($ús kr.) vi!skipta- og hagfræ!inga eftir starfsaldri

600

840

728

886 950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000

BS/BA Cand. Oecon Master MBA PHD

Mi!gildi heildarlauna ($ús kr.) vi!skipta- og hagfræ!inga eftir menntun

614

746 835 846 886

950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000

Engin 1-2 manns 3-5 manns 6-10 manns 11-19 manns 20 e"a fleiri

Mynd 3. Mi!gildi mána!arlauna ($ús kr.) vi!skipta- og hagfræ!inga eftir mannaforrá!um

PwC 11

450

597 661

845 869 790

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



600

840

728

886 950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



614

746 835 846 886

950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



PwC 11

450

597 661

845 869 790

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



600

840

728

886 950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



614

746 835 846 886

950

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000



PwC 11

Ræstisamningar geta hækkað um allt að 44% í vetur!Hafðu samband við okkur í síma 581 4000 eða kíktu á www.solarehf.is og kynntu þér lausnir okkar.

Sólar er einn af stærstu ræstingar- og fasteignaumsjónar aðilum á Íslandi.Síðan 2002 höfum við veitt ótal fyrirtækjum og stofnunum þjónustu okkar.

Sólar er leiðandi í umhverfismálum.Árið 2007 fengum við fyrst Svansvottunræstingarfyrirtækja og Kuðunginn, verðlaun Umhverfisráðuneytissins

Hækkar ræstikostnaður um 44% hjá þérí vetur?

44%44%

Sólar ehf. • Kleppsmýrarvegur 8 • 104 Reykjavík • Sími. 581 4000 • www.solarehf.is

6

Þegar litið er á miðgildi mánaðarlauna eftir kyni, menntun og starfsaldri er launahæsti hópurinn hjá bæði körlum og konum með MBA gráðu

og 21-29 ára starfsaldur. Laun karla eru að miðgildi 1.110.000 kr. Miðgildið hjá konum er 936.000 kr. Næst-hæsti launahópur bæði karla og kvenna er með MBA gráðu og 11-20 ára starfsaldur. Miðgildi launa karla í þessum hópi er 1.000.000 kr. en kvenna 900.000 kr. Þriðji launahæsti hópurinn hjá körlum er með Cand.oecon. gráðu og 11-20 ára starfsaldur. Miðgildið er 959.000 kr. Þriðji hæsti launahópur kvenna er með sömu menntun, Cand.oecon, en lægri starfsaldur, 6-10 ár. Miðgildi launa kvenna í þessum hópi er 835.000 kr. Fjórði launahæsti hópur bæði karla og kvenna er með Cand.oecon gráðu og 21-29 ára starfsaldur. Mið-gildið er 950.000 kr. hjá körlum og 780.000 kr. hjá kon-um. Hægt var að bera saman 14 hópa eftir kyni með tilliti til menntunar og starfsaldurs. Í þeim hópum þar sem hægt var að bera miðgildi launa saman voru karlar með hærri laun í 13 hópum.

Mesti launamunur kynjanna 261 þúsundLaunamunur kynjanna var mestur 261.000 kr. hjá þeim sem eru með BS/BA gráðu og hafa 11-20 ára starfsald-ur. Næstmesti munur miðgilda milli kynja er hjá þeim sem hafa MBA gráðu og 6-10 ára starfsaldur. Munurinn er 220.000 kr. Launamunur á miðgildi heildarlauna kynjanna eftir starfsaldri og menntun er að meðaltali 121.000 kr. körlum í vil. Athuga ber að í þessari grein-ingu eru ekki tekin inn áhrif nokkurra mikilvægra þátta í heildarlaunum, s.s. atvinnugreinar, stjórnunar-stöður og fjöldi vinnustunda. Í einum hópnum voru launin nánast jöfn á milli kynjanna (1.360 kr. konum í vil), en það var hjá einstaklingum með BS/BA gráðu og 0-2 ára starfsaldur.

Hæstu launin í útgerðÞegar heildarlaun voru skoðuð eftir atvinnugrein-um kom í ljós að hæstu miðgildin voru í útgerð (950 þús.) og verslun (900 þús.). Því næst í orku/stóriðju (876 þús.), iðnaði (858 þús.) og endurskoðun (816 þús.). Lægstu miðgildin eru hjá menntastofnunum (531 þús.) og í ferðaþjónustu (617 þús.). Þar með er ekki öll sagan sögð. Það gefur aðra sýn á þessar niðurstöður ef horft er á miðgildi heildarlauna eftir atvinnugreinum með hliðsjón af þeim fjölda þátttakenda sem voru í stjórn-unarstöðum þegar könnunin var gerð. Í verslun og iðn-aði eru meira en 70% í stjórnunarstöðum. Reyndar er sama hlutfall í stjórnunarstöðum hjá félagasamtökum.

Í rekstrarþjónustu, heilbrigðisþjónustu, framleiðslu og ferðaþjónustu eru milli 60-69% af þátttakendum í stjórnunarstöðum. Útgerð er einn af fámennustu flokk-unum í könnuninni, en aðeins 19 starfa í útgerð, þar af 11 í stjórnunarstöðum, eða 58%. Í endurskoðun eru 88% þátttakenda í öðrum störfum en stjórnunarstörfum, en miðgildi launa það 5. hæsta í könnuninni. Í ráðgjöf og á fjármálamarkaði er mikill hluti þátttakenda í öðrum störfum en stjórnunarstörfum. Hjá menntastofnunum eru síðan 56% þátttakenda í öðrum störfum en stjórn-unarstörfum. Til að meta launastöðu eftir starfsgrein-um hjá öðrum en stjórnendum er hægt að skoða töflu 5. Þar sést að hæstu laun annarra en stjórnenda eru í endurskoðun og því næst í orku/stóriðju. Næst koma atvinnugreinarnar fjármálamarkaður og ráðgjöf.

Löggiltir endurskoðendur með hæstu launin

Launahæsti hópurinn með MBA gráðu

1,000

956

900

899

856

789

740

700

700

660

650

640

630

627

586

572

480

430

545

- 200 400 600 800 1,000

Löggiltir endursko"endur

Framkvæmdastjórar svi"a

Æ"stu stjórnendur

Forstö"umenn

Mannau"sstjórar

Fjármálastjórar

Sérfræ"ingar á fjármálamarka"i

Deildarstjórar

Skrifstofustjórar

Kennarar

Marka"s- og sölustjórar

Rá"gjafar

A"albókarar

Vi"skipta- og vörustjórar

Verkefnastjórar

Sérfræ"ingar innan fyrirtækja

Vi"skipta- og !jónustufulltrúar

Bókarar/Launafulltrúar

A"rir

Mynd 4. Mi!gildi mána!arlauna ($ús kr.) vi!skipta- og hagfræ!inga eftir starfsgrein

Tekjur eftir starfsgrein Í könnuninni voru !átttakendur spur"ir hva"a störfum !eir gengdu. $a" voru 20 svarkostir í könnuninni og einnig var hægt a" merkja vi" „anna"“ og skrá starfsheiti. Hægt var a" greina svör ni"ur í 18 starfsheiti og fámennasti flokkurinn var flokkur kennara. $ví starfi gengdu 8 einstaklingar. Í ö"rum flokkum voru a.m.k. 20 einstaklingar.

Mi"gildi heildarlauna er hæst hjá löggiltum endursko"endum, e"a 1,0 mkr. $eim næstir eru framkvæmdastjórar svi"a me" 956 !ús., æ"stu stjórnendur me" 900 !ús. og forstö"umenn me" 899 !ús.

Bókarar/launafulltrúar er sú starfsgrein sem er me" lægsta mi"gildi heildarlauna e"a 430 !ús. og næst lægsti hópurinn er starfsgreinin vi"skipta- og !jónustufulltrúar me" 480 !ús.

Flestir launahæstu hóparnir eru stjórnendur af einhverri tegund. Undantekningin frá !ví eru löggiltir endursko"endur. Hafa ber í huga a" !essi hópur lei"ir gjarnan stór verkefni allt ári" um kring og hefur mannaforrá" í !eim verkefnum.

Launahæsti sérfræ"ihópurinn a" endursko"endum undanskildum eru sérfræ"ingar á fjármálamarka"i en !essi hópur er me" nokkru hærri laun en deildarstjórar og skrifstofustjórar. Kennarar eru sí"an ekki langt frá deildar- og skrifstofustjórum hva" laun var"ar.

Athygli vekur a" mannau"sstjórar eru me" töluvert hærri laun en fjármálastjórar. $a" ver"ur !ó a" hafa í huga a" í mörgum tilfellum gætu !eir sem telja sjálfa sig vera fjármálastjóra, en starfa í litlum fyrirtækjum, í raun veri" a" sinna störfum bókara og launafulltrúa. Í smærri fyrirtækjum eru fjármálastjórar í ö"ru hlutverki en hjá stærri fyrirtækjum. Auk !ess eru mannau"sstjórar ekki til sta"ar í smærri fyrirtækjum.

PwC 12

Launamunur á miðgildi heildarlauna kynjanna eftir starfsaldri og menntun er að meðaltali 121.000 kr. körlum í vil.

Laun eftir menntun og starfsaldri

Miðgildi manaðarlauna eftir starfsgrein

Helgi Þór ArasonForstöðumaður markaðsviðskipta Landsbankans

„MBA-nám við Háskóla Íslands er vettvangur fyrir stjórnendur til að leiða saman hesta sína undir styrkri stjórn afbragðs kennara sem hafa mikla reynslu úr íslensku atvinnulífi“

www.mba.is

8

Í könnuninni árið 2011 voru gögn vigtuð í fyrsta skipti í sögu kjarakannana FVH. Þeirri aðferð var einnig beitt nú árið 2013. Til að gæta sam-

ræmis við niðurstöður fyrri ára voru gögnin ekki vigtuð við skoðun á launaþróun milli ára. Á mynd 6 og töflu 7 má sjá þróun miðgilda heildarlauna viðskipta- og hagfræðinga á mánuði.

Miðað við óvigtað úrtak er miðgildi heildarlauna viðskipta og hagfræðinga 729.000 kr. Árið 2011 var miðgildið 604.000 kr. Það þýðir að laun viðskipta- og hagfræðinga hafa hækkað um 20,7% á tveimur árum eða sem nemur 10,3% árlegri hækkun. Laun karla og kvenna hafa hækkað ámóta mikið á þessu tímabili. Þetta er nokkru hærri breyting á launum á milli áranna 2011-2013 en mælst hefur í öðrum launakönnunum. Ef litið er á launaþróun kjara-kannana FVH sést að mælingin 2011 sker sig að-eins frá fyrir að vera í lægri kantinum miðað við vænta þróun. Hafi sú könnun verið að sýna heldur lága útkomu miðað við raunþróun má leiða líkum að því að mælingin nú sé með innifalda leiðrétt-ingu. Ef niðurstöðurnar nú eru bornar saman við niðurstöðurnar 2010 sést að meðaltals árleg hækk-un launa hjá viðskipta- og hagfræðingum er 7,2%.

Kaupmáttur launaTil að mæla kaupmátt launa er miðgildi heildar-launa á mánuði leiðrétt miðað við vísitölu neyslu-verðs í febrúar 2013. Kjarakannanir síðustu ára bera merki um að kaupmáttur launa viðskipta- og hag-fræðinga hafi lækkað jafnt og þétt frá árinu 2007, en þá var kaupmáttur launa viðskipta- og hagfræðinga í sögulegu hámarki.

Þessi mæling sýnir í fyrsta sinn eftir bankahrun aukningu á kaupmætti hjá viðskipta- og hagfræð-ingum. Verðlagsleiðrétt hækkun á miðgildum launa er 8,3% milli 2011 og 2013. Hjá körlum er hækkunin 8,0% og hjá konum er hækkunin 7,8%. Á mynd 7 má sjá að verðlagsleiðrétt miðgildi launa er mitt á milli þess sem það var árið 2008 og 2009.

Fyrirkomulag launaÁ mynd 8 má sjá að tveir af hverjum þremur við-skipta- og hagfræðingum eru með föst laun á mánuði óháð vinnuframlagi. Hjá þessum hópi er yfirvinna og aðrar aukagreiðslur innifaldar í laun-um. Fjórðungur er með grunnlaun og breytilegar aukagreiðslur. Það er ekki algengt að viðskipta- og hagfræðingar fái yfirvinnu greidda samkvæmt unnum tímum. Aðeins 12% eru með slíkt fyr-irkomulag í sínum störfum. Hjá jafnmörgum er engin yfirvinna í boði. Hjá yfir 70% viðskipta- og hagfræðinga er yfirvinna innifalin í launum.

AukagreiðslurÞátttakendur í könnuninni gátu merkt við allt að 7 tegundir af aukagreiðslum sem voru innifaldar í heildarlaunum þeirra. Niðurstöður eru sýndar á mynd 10. Tæp 40% viðskipta- og hagfræðinga eru ekki með neinar af þeim 7 aukagreiðslum sem taldar eru upp í spurningunni. Þriðjungur við-skipta- og hagfræðinga er með fastan ökutækja-styrk og nærri 12% eru með bifreiðahlunnindi.

Rúmlega fimmtungur viðskipta- og hagfræðinga er með fæðishlunnindi.

Önnur hlunnindiÞátttakendur voru beðnir um að merkja við önnur hlunnindi sem þeir njóta í störfum sínum. Niðurstöð-urnar má sjá á mynd 11. Langalgengustu hlunnindin eru sími á vegum fyrirtækis og/eða endurgreiddur símakostnaður. Tæplega fjórir af hverjum fimm njóta slíkra hlunninda. Tæplega tveir af hverjum þremur fá hlunnindi vegna líkamsræktar eða heilsueflingu hjá vinnuveitendum. Aðeins lægra hlutfall er með tölvu heima eða fartölvu á vegum vinnuveitanda. Þá er um helmingur með hlunnindi í formi nettengingar á sínu heimili.

Árið 2011 var miðgildið 604.000 kr. Það þýðir að laun viðskipta- og hagfræðinga hafa hækkað um 20,7% á tveimur árum eða sem nemur 10,3% árlegri hækkun.

Fyrirkomulag launagreiðslna Miðgildi launa 1997 til 2013 i tolum

Miðgildi launa

18 PwC

Aukagrei!slur $átttakendur í könnuninni gátu merkt vi" allt a" 7 tegundir af aukagrei"slum sem voru innifaldar í heildarlaunum !eirra. Ni"urstö"ur eru s#ndar á mynd 10.

Tæp 40% vi"skipta- og hagfræ"inga er ekki me" neinar af !eim 7 aukagrei"slum sem taldar eru upp í spurningunni.

$ri"jungur vi"skipta- og hagfræ"inga er me" fastan ökutækjastyrk og nærri 12% eru me" bifrei"ahlunnindi.

Rúmlega fimmtungur vi"skipta- og hagfræ"inga er me" fæ"ishlunnindi.

Önnur hlunnindi $átttakendur voru be"nir um a" merkja vi" önnur hlunnindi sem !eir njóta í störfum sínum. Ni"urstö"urnar má sjá á mynd 11.

Langalgengustu hlunnindin eru sími á vegum fyrirtækis og /e"a endurgreiddur símakostna"ur. Tæplega fjórir af hverjum fimm njóta slíkra hlunninda.

Tæplega tveir af hverjum !remur fá hlunnindi vegna líkamsræktar e"a heilsueflingu hjá vinnuveitendum. A"eins lægra hlutfall er me" tölvu heima e"a fartölvu á vegum vinnuveitanda. $á erum helmingur me" hlunnindi í formi nettengingar á sínu heimili.

77%

63% 60%

49%

6% 7%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Sími/ símakostna!ur

Líkamsrækt/ heilsuefling

Tölva heima/ fartölva

Nettenging heima

Fatastyrkur Ekkert ofangreint

Mynd 11. Hverra eftirfarandi styrkja/hlunninda n#tur $ú í starfskjörum $ínum?

31% 22%

12% 11% 4% 4% 1%

39%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Fastur ökutækjastyrkur

Fæ!ishlunnindi

Bifrei!a- hlunnindi

Bónus/ kaupauki

Ágó!a- hlutdeild

Grænn fer!astyrkur

Vaktaálag Ekkert ofangreint

Mynd 10. Hva! er innifali! í heildarlaunum $ínum?

18 PwC

Aukagrei!slur $átttakendur í könnuninni gátu merkt vi" allt a" 7 tegundir af aukagrei"slum sem voru innifaldar í heildarlaunum !eirra. Ni"urstö"ur eru s#ndar á mynd 10.

Tæp 40% vi"skipta- og hagfræ"inga er ekki me" neinar af !eim 7 aukagrei"slum sem taldar eru upp í spurningunni.

$ri"jungur vi"skipta- og hagfræ"inga er me" fastan ökutækjastyrk og nærri 12% eru me" bifrei"ahlunnindi.

Rúmlega fimmtungur vi"skipta- og hagfræ"inga er me" fæ"ishlunnindi.

Önnur hlunnindi $átttakendur voru be"nir um a" merkja vi" önnur hlunnindi sem !eir njóta í störfum sínum. Ni"urstö"urnar má sjá á mynd 11.

Langalgengustu hlunnindin eru sími á vegum fyrirtækis og /e"a endurgreiddur símakostna"ur. Tæplega fjórir af hverjum fimm njóta slíkra hlunninda.

Tæplega tveir af hverjum !remur fá hlunnindi vegna líkamsræktar e"a heilsueflingu hjá vinnuveitendum. A"eins lægra hlutfall er me" tölvu heima e"a fartölvu á vegum vinnuveitanda. $á erum helmingur me" hlunnindi í formi nettengingar á sínu heimili.

77%

63% 60% 49%

6% 7%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Sími/ símakostna!ur

Líkamsrækt/ heilsuefling

Tölva heima/ fartölva

Nettenging heima

Fatastyrkur Ekkert ofangreint

Mynd 11. Hverra eftirfarandi styrkja/hlunninda n#tur $ú í starfskjörum $ínum?

31% 22%

12% 11% 4% 4% 1%

39%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Fastur ökutækjastyrkur

Fæ!ishlunnindi

Bifrei!a- hlunnindi

Bónus/ kaupauki

Ágó!a- hlutdeild

Grænn fer!astyrkur

Vaktaálag Ekkert ofangreint

Mynd 10. Hva! er innifali! í heildarlaunum $ínum?

Hvaða styrkja/hlunninda nytur þu? 17 PwC

Mynd 7. Mi!gildi heildarlauna ($ús.) vi!skipta- og hagfræ!inga 1997-2013. Ver!lagslei!rétt m.v. febrúar 2013.

- 100 200 300 400 500 600 700 800 900

1,000

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2013

Allir Karlar Konur

Kaupmáttur launa Til a" mæla kaupmátt launa er mi"gildi heildarlauna á mánu"i lei"rétt mi"a" vi" vísitölu neysluver"s í febrúar 2013.

Kjarakannanir sí"ustu ára bera merki um a" kaupmáttur launa vi"skipta- og hagfræ"inga hafi lækka" jafnt og !étt frá árinu 2007, en !á var kaupmáttur launa vi"skipta- og hagfræ"inga í sögulegu hámarki.

$essi mæling s#nir í fyrsta sinn eftir bankahrun aukningu á kaupmætti hjá vi"skipta- og hagfræ"ingum. Ver"lagslei"rétt hækkun á mi"gildum launa er 8,3% milli 2011 og 2013. Hjá körlum er hækkunin 8,0% og hjá konum er hækkunin 7,8%.

Á mynd 7 má sjá a" ver"lagslei"rétt mi"gildi launa er mitt á milli !ess sem !a" var ári" 2008 og 2009.

Fyrirkomulag launa Á mynd 8 má sjá a" tveir af hverjum !remur vi"skipta- og hagfræ"ingum eru me" föst laun á mánu"i óhá" vinnuframlagi. Hjá !essum hópi er yfirvinna og a"rar aukagrei"slur innifaldar í launum. Fjór"ungur er me" grunnlaun og breytilegar aukagrei"slur.

Yfirvinna $a" er ekki algengt a" vi"skipta- og hagfræ"ingar fái yfirvinnu greidda samkvæmt unnum tímum. A"eins 12% eru me" slíkt fyrirkomulag í sínum störfum. Hjá jafn mörgum er engin yfirvinna í bo"i.

Hjá yfir 70% vi"skipta- og hagfræ"inga er yfirvinna innifalin í launum.

9%

24%

65%

1% 1%

Grunnlaun Grunnlaun og aukagrei!slur Föst laun (óhá! vinnuframlagi) Tímakaup Anna! fyrirkomulag

Mynd 8. Hvert er fyrirkomulag launagrei!slna hjá $ér?

12%

4%

71%

13%

Greidd skv. tímum Greidd umfram ákv. tímafjölda

Innifalin í launum Engin yfirvinna

Mynd 9. Hvert er fyrirkomulag grei!slna fyrir yfirvinnu hjá $ér?

Miðgildi launa leiðrett fyrir verðlagi

Yfirvinna oftast innifalin í launum

Launaþróun

Hvað er innifalið i launum þinum?

Á stórum skipum rúmast margar smáar sendingar. eBOX hefur þegar

sannað sig sem þægileg og einföld lausn til að flytja minni sendingar frá

Evrópu til Íslands. Nú nær þjónustan einnig til Norður-Ameríku. Á ebox.is

er reiknivél sem segir þér á augabragði hver flutningskostnaðurinn er.

Traust og áreiðanlegt leiðakerfi Eimskips á Norður-Atlantshafi tryggir að

sendingin þín kemur heim við fyrsta tækifæri. Fljótlegt og auðvelt.

auðveldar smásendingar

FÍT

ON

/ S

ÍA

Eimskip | Korngörðum 2 | 104 Reykjavík | Sími 525 7000 | www.ebox.is

SMÆRRI SENDINGARFRÁ STÓRU LANDI��

�� e��.��

NÚ LÍKA

AUÐVELT OG FLJÓ

TLEGT

10

Í könnuninni var spurt um menntun viðskipta- og hag-fræðinga. Þetta var einkum

gert til að nota sem greining-arbreytu á launagögnin. Þó er athyglisvert að skoða skiptingu á menntun hópsins eina og sér. Flestir þátttakendur í könn-uninni hafa BS gráðu í viðskipta- eða hagfræði, eða rúmlega þriðj-ungur. Tæplega þriðjungur hefur lokið mastersnámi í viðskipta- eða hagfræði. Fimmtungur er með Cand.oecon. gráðu og 12% eru með MBA gráðu. Aðeins 1% er með doktorsgráðu. Flestir við-skipta- og hagfræðingar útskrif-uðust úr grunnnámi í sínu fagi úr Háskóla Íslands, eða 43%. Röskur fimmtungur útskrif-aðist úr Háskóla Reykjavíkur og svipað hlutfall lauk grunnnámi í erlendum háskóla. Samanlagt luku 15% þátttakenda grunn-námi úr Háskólanum á Akureyri, Háskólanum á Bifröst og Tækni-háskólanum.

70% hafa sótt viðbótarmenntunRúm 70% viðskipta- og hag-fræðinga hafa sótt sér viðbót-armenntun af einhverju tagi. Ýmist eru þessi námskeið innan fyrirtækja eða ekki. Fimmtung-ur hefur einungis sótt námskeið innan veggja fyrirtækja þeirra. Þeir sem höfðu sótt sér viðbót-armenntun utan vinnustaðar voru beðnir um að tilgreina all-ar þær námsstofnanir þar sem þeir höfðu sótt sér nám. Flestir hafa sótt námskeið hjá Háskóla Íslands eða Endurmenntun Há-skóla Íslands, eða 44%. Nærri 40% höfðu sótt námskeið hjá Háskóla Reykjavíkur eða Opna háskólanum. Athygli vekur að fjórðungur hafði sótt sér viðbót-armenntun erlendis. Gagnsemi viðbótarmenntunar er töluverð að mati þátttakenda. Þeir sem höfðu sótt námskeið til viðbót-ar við háskólanám voru spurðir hversu mikið þeir teldu námið hafa nýst þeim í starfi. Rúm 70% telja námskeiðin hafi nýst þeim mjög eða frekar mikið í starfi. Einungis 4% telja að námskeið-in hafi nýst þeim illa í starfi.

Í könnuninni var spurt um menntun vi"skipta- og hagfræ"inga. $etta var einkum gert til a" nota sem greiningarbreytu á launagögnin. $ó er athyglisvert a" sko"a skiptingu á menntun hópsins eina og sér.

Flestir !átttakendur í könnuninni hafa BS grá"u í vi"skipta- e"a hagfræ"i, e"a rúmlega !ri"jungur. Tæplega !ri"jungur hefur loki" mastersnámi í vi"skipta- e"a hagfræ"i. Fimmtungur er me" Cand. Oecon grá"u og 12% eru me" MBA grá"u. A"eins 1% eru me" doktorsgrá"u.

Flestir vi"skipta- og hagfræ"ingar útskrifu"ust úr grunnnámi í sínu fagi úr Háskóla Íslands, e"a 43%. Röskur fimmtungur útskrifa"ist úr Háskóla Reykjavíkur og svipa" hlutfall lauk grunnnámi í erlendum háskóla. Samanlagt luku 15% !átttakenda grunnnámi úr Háskólanum á Akureyri, Háskólanum á Bifröst og Tækniháskólanum.

Kafli 3 Menntun

PwC 20

36%

20%

30%

12% 1%


Mynd 11. Hva!a prófgrá!u laukst $ú sí!ast?

6% 7%

43% 23%

3%

19%

HA Bifröst HÍ HR Tækniháskólanum Frá erlendum háskóla

Mynd 12. Frá hva!a skóla útskrifa!ist $ú me! BS/BA e!a Cand. Oecon grá!una?

21 PwC

28%

21% 25%

26%

Nei Já, innan ft. Já, utan ft. Já, bæ!i

Mynd 13. Hefur $ú sótt námskei! / endurmenntun / símenntun á sí!astli!num 12 mánu!um?

44% 38%

26%

3% 2% 1% 1%

14%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

HÍ/ Endur-

menntun

HR/ Opni háskólinn

Erlendis Félag Löggiltra

Endursko!enda

Endursko!unar -stofur

Dale Carnegie

Promennt Anna!

Mynd 14. Hvar sóttir $ú námskei!/endurmenntun/símenntun utan fyrirtækisins?

19%

54%

23%

4%

Mjög miki! Frekar miki! Hvorki né Frekar líti! Mjög líti!

Mynd 15. Hversu miki! e!a líti! telur $ú a! námskei!i! hafi n#st $ér í starfi?

Námskei!, endurmenntun og símenntun Rúm 70% vi"skipta- og hagfræ"inga hafa sótt sér vi"bótarmenntun af einhverju tagi. %mist eru !essi námskei" innan fyrirtækja e"a ekki. Fimmtungur hefur einungis sótt námskei" innan veggja fyrirtækja !eirra.

$eir sem höf"u sótt sér vi"bótarmenntun utan vinnusta"ar voru be"nir um a" tilgreina allar !ær námsstofnanir !ar sem !eir höf"u sótt sér nám.

Flestir hafa sótt námskei" hjá Háskóla íslands e"a Endurmenntun Háskóla Íslands, e"a 44%. Nærri 40% höf"u sótt námskei" hjá Háskóla Reykjavíkur e"a Opna Háskólanum. Athygli vekur a" fjór"ungur haf"i sótt sér vi"bótarmenntun erlendis.

Gagnsemi vi"bótarmenntunar er töluver" a" mati !átttakenda. $eir sem höf"u sótt námskei" til vi"bótar vi" háskólanám voru spur"ir hversu miki" !eir teldu námi" hafa n#st !eim í starfi. Rúm 70% telja námskei"in hafi n#st !eim mjög e"a frekar miki" í starfi..

Einungis 4% telja a" námskei"in hafi n#st !eim illa í starfi.

21 PwC

28%

21% 25%

26%



44% 38%

26%

3% 2% 1% 1%

14%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

HÍ/ Endur-

menntun



Endursko!enda


Dale Carnegie

Promennt Anna!


19%

54%

23%

4%








Flestir hafa sótt námskeið hjá Háskóla íslands eða Endurmenntun Háskóla Íslands, eða 44%. Nærri 40% höfðu sótt námskeið hjá Háskóla Reykjavíkur eða Opna Háskólanum.

70% hafa sótt endurmenntun

Flestir með BS gráðu

21 PwC

28%

21% 25%

26%



44% 38%

26%

3% 2% 1% 1%

14%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

HÍ/ Endur-

menntun



Endursko!enda


Dale Carnegie

Promennt Anna!


19%

54%

23%

4%








Fra hvaða skola utskrifaðistu?

Hefurðu sott namskeið undanfarna 12 manuði?

Hvar sottirðu endurmenntun utan fyrirtækis?

Hversu mikið hefur endurmennt-unin nyst þer?

Í könnuninni var spurt um menntun vi"skipta- og hagfræ"inga. $etta var einkum gert til a" nota sem greiningarbreytu á launagögnin. $ó er athyglisvert a" sko"a skiptingu á menntun hópsins eina og sér.

Flestir !átttakendur í könnuninni hafa BS grá"u í vi"skipta- e"a hagfræ"i, e"a rúmlega !ri"jungur. Tæplega !ri"jungur hefur loki" mastersnámi í vi"skipta- e"a hagfræ"i. Fimmtungur er me" Cand. Oecon grá"u og 12% eru me" MBA grá"u. A"eins 1% eru me" doktorsgrá"u.

Flestir vi"skipta- og hagfræ"ingar útskrifu"ust úr grunnnámi í sínu fagi úr Háskóla Íslands, e"a 43%. Röskur fimmtungur útskrifa"ist úr Háskóla Reykjavíkur og svipa" hlutfall lauk grunnnámi í erlendum háskóla. Samanlagt luku 15% !átttakenda grunnnámi úr Háskólanum á Akureyri, Háskólanum á Bifröst og Tækniháskólanum.

Kafli 3 Menntun

PwC 20

36%

20%

30%

12% 1%


Mynd 11. Hva!a prófgrá!u laukst $ú sí!ast?

6% 7%

43% 23%

3%

19%

HA Bifröst HÍ HR Tækniháskólanum Frá erlendum háskóla

Mynd 12. Frá hva!a skóla útskrifa!ist $ú me! BS/BA e!a Cand. Oecon grá!una?

Hvaða profgraðu laukstu siðast?

ENDURMENNTUN FYRIR SÉRFRÆÐINGA OG STJÓRNENDURKynntu þér fjölbreytt úrval hagnýtra námskeiða.

opnihaskolinn.is | [email protected] | Sími 599 6200

BÓKHALDFJÁRMÁL OG REKSTURLAGALEG VIÐFANGSEFNIMANNAUÐURMARKAÐSMÁL OG SALASTJÓRNUN OG STEFNUMÓTUNTÆKNI-, VERK- OG TÖLVUNARFRÆÐIVERKEFNASTJÓRNUN

„Verkefnastjórnun APME er góður undirbúningur fyrir alþjóðlega IPMA D-stigs vottunarprófið. Námið er mjög áhugavert, hagnýtt og metnaðarfullt. Við kennslu voru fræðin tengd raunhæfum verkefnum sem skilar sér í góðum skilningi á verkefnaferlinu. Ég fékk draumastarfið viku eftir útskrift.“

Kristín Laufey Björgvinsdóttir, Consultant in Global Mobility, Assignment Management hjá Statoil í Noregi.

12

Nýjung í könnuninni var að spyrja um val einstakl-inga á greiðslufyrirkomu-

lagi ef tvennt væri í boði: a) Föst laun – 500 þús. b) Kaupaukakerfi með lægri grunnlaunum (450 þús.) en möguleika á kaupauka. Í fyrstu spurningu var valmögu-leiki á 500 þús. föstum laun-um eða 450 þús. launum ásamt 0-25% kaupauka (laun á bilinu 450-563 þús.). Rúmur meiri-hluti, eða 55%, valdi föst laun. Þeir sem völdu föst laun í fyrstu spurningu voru spurðir áfram hvort þeim hugnaðist frekar 500 þús. í föst laun eða 450 þús. í föst laun og kaupaukakerfi með 0-30% af föstum launum (heild-arlaun á bilinu 450-585 þús.). Við þetta val þá er meirihluti, eða 61%, kominn á þá skoðun að velja kaupaukakerfið.

Áfram var fastlaunahópurinn spurður og beðinn að velja á milli 500 þús. í föst laun eða 450

þús. í föst laun og kaupaukakerfi með 0-35% af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450-608 þús.). Ef boðið væri upp á slíkt kaupaukakerfi eru samtals 75%

hópsins sem velja kaupauka-kerfið í stað fastra launa. Því má segja að kaupaukakerfi njóti tals-verðrar hylli meðal viðskipta- og hagfræðinga.

Þeir sem völdu föst laun í fyrstu spurningu voru spurðir áfram hvort þeim hugnaðist frekar 500 þús. í föst laun eða 450 þús. í föst laun og kaupaukakerfi með 0-30% af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450-585 þús.)

Um 42% telja að þeir ættu auðvelt með að fá vinnu hjá öðrum atvinnurekanda án þess að tapa kjörum. Sambærilegt hlutfall var um 27% árið 2011.

Undanfarin ár hefur lítil hreyfing verið á vinnuafli. Merki eru þó um að hann verði kvikari á allra næstu misserum. Þátttakendur í þessari könnun eru bjartsýnni en árið 2011 um að geta fengið vinnu hjá öðrum en núverandi atvinnurekanda án þess að taka á sig kjaraskerðingu. Um 42% telja að þeir ættu auðvelt með að fá vinnu hjá öðrum at-vinnurekanda án þess að tapa kjörum. Sambæri legt hlutfall var um 27% árið 2011. Rúmur fimmtungur telur að það væri erfitt fyrir þá og 35% eru á báðum áttum.

75% myndu velja kaupaukakerfi

Ásókn í kaupaukakerfi

Kvikur vinnumarkaðurHversu erfitt eða auðvelt væri að fa starf með somu launum?

Val a milli fastra launa eða kaupaukakerfis?

Undanfarin ár hefur lítil hreyfing veri á vinnuafli. Merki eru ó um a hann ver i kvikari á allra næstu missserum. átttakendur í

essarri könnun eru bjarts nni en ári 2011 um a geta fengi vinnu hjá ö rum en núverandi atvinnurekanda án ess a taka á sig kjarasker ingu.

Um 42% telja a eir ættu au velt me a fá vinnu hjá ö rum atvinnurekanda án ess a tapa kjörum. Sambærilegt hlutfall var um 27% ári 2011. Rúmur fimmtungur telur a a væri erfitt fyrir

á og 35% eru á bá um áttum.

Ásókn í kaupaukakerfi N jung í könnuninni var a spyrja um val einstaklinga á val á grei slufyrirkomulagi ef tvennt væri í bo i; a) Föst laun – 500 ús. b) Kaupaukakerfi me lægri grunnlaunum (450 ús.) en möguleika á kaupaauka.

Í fyrstu spurningu var valmöguleiki á 500 ús. föstum launum e a 450 ús. launum ásamt 0-25% kaupauka (laun á bilinu 450-563

ús.). Rúmur meirihluti, e a 55%, völdu föst laun.

eir sem völdu föst laun í fyrstu spurningu voru spur ir áfram hvort eim hugna ist frekar: 500 ús. í föst laun e a 450 ús. í föst laun

og kaupaukakerfi me 0-30% af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450-585 ús.). Vi etta val á er meirihluti, e a 61% kominn á á sko un a velja kaupaukakerfi .

Áfram var fastlaunahópurinn spur ur og be inn a velja á milli 500 ús. í föst laun e a 450 ús. í föst laun og kaupaukakerfi me 0-35%

af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450 -608 ús.). Ef bo i væri upp á slíkt kaupaaukakerfi eru samtals 75% hópsins sem velja kaupaukakerfi í sta fastra launa.

ví má segja a kaupaukakerfi njóti talsver ar hylli me al vi skipta- og hagfræ inga.

Kafli 4 Vinnumarka ur og væntingar

22 PwC

Mynd 17. Samantekt á spurningum um kaupaukakerfi e a föst laun

10%

32%

35%

18%

5%

Mjög au velt Frekar au velt Hvorki né

Frekar erfitt Mjög erfitt

Mynd 16. Hversu au velt e a erfitt væri fyrir ig a fá vinnu hjá ö rum atvinnurekanda ar sem ú fengir svipu laun og hlunnindi og ú fær í núverandi starfi?

55%

38%

22%

45%

61%

75%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Kaupauka- kerfi 0-25%



Velja föst laun Velja kaupaukakerfi

Undanfarin ár hefur lítil hreyfing veri á vinnuafli. Merki eru ó um a hann ver i kvikari á allra næstu missserum. átttakendur í

essarri könnun eru bjarts nni en ári 2011 um a geta fengi vinnu hjá ö rum en núverandi atvinnurekanda án ess a taka á sig kjarasker ingu.

Um 42% telja a eir ættu au velt me a fá vinnu hjá ö rum atvinnurekanda án ess a tapa kjörum. Sambærilegt hlutfall var um 27% ári 2011. Rúmur fimmtungur telur a a væri erfitt fyrir

á og 35% eru á bá um áttum.

Ásókn í kaupaukakerfi N jung í könnuninni var a spyrja um val einstaklinga á val á grei slufyrirkomulagi ef tvennt væri í bo i; a) Föst laun – 500 ús. b) Kaupaukakerfi me lægri grunnlaunum (450 ús.) en möguleika á kaupaauka.

Í fyrstu spurningu var valmöguleiki á 500 ús. föstum launum e a 450 ús. launum ásamt 0-25% kaupauka (laun á bilinu 450-563

ús.). Rúmur meirihluti, e a 55%, völdu föst laun.

eir sem völdu föst laun í fyrstu spurningu voru spur ir áfram hvort eim hugna ist frekar: 500 ús. í föst laun e a 450 ús. í föst laun

og kaupaukakerfi me 0-30% af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450-585 ús.). Vi etta val á er meirihluti, e a 61% kominn á á sko un a velja kaupaukakerfi .

Áfram var fastlaunahópurinn spur ur og be inn a velja á milli 500 ús. í föst laun e a 450 ús. í föst laun og kaupaukakerfi me 0-35%

af föstum launum (heildarlaun á bilinu 450 -608 ús.). Ef bo i væri upp á slíkt kaupaaukakerfi eru samtals 75% hópsins sem velja kaupaukakerfi í sta fastra launa.

ví má segja a kaupaukakerfi njóti talsver ar hylli me al vi skipta- og hagfræ inga.

Kafli 4 Vinnumarka ur og væntingar

22 PwC

Mynd 17. Samantekt á spurningum um kaupaukakerfi e a föst laun

10%

32%

35%

18%

5%

Mjög au velt Frekar au velt Hvorki né

Frekar erfitt Mjög erfitt

Mynd 16. Hversu au velt e a erfitt væri fyrir ig a fá vinnu hjá ö rum atvinnurekanda ar sem ú fengir svipu laun og hlunnindi og ú fær í núverandi starfi?

55%

38%

22%

45%

61%

75%

0%

20%

40%

60%

80%

100%




Velja föst laun Velja kaupaukakerfi

NÝ OG ÓMISSANDI BÓK

Hlutafélagaréttur eftir Stefán Má Stefánsson prófessor við lagadeild H.Í. er ný og viðamikil bók sem �allar um öll helstu álitamál hlutafélagaréttarins. Fjallað er m.a. um stofnun, skráningu, hluti, breytingar á hlutafé og sjóðum, stjórnker�, endurskoðun og ársreikninga, samruna, félagsslit og margt �eira. Verulegar breytingar hafa verið gerðar á hlutafélagalöggjö�nni síðustu ár og er tekið tillit til þeirra. Því til viðbótar er gerð grein fyrir �ölda íslenskra dóma og réttarheimilda, auk gerða og dóma sem gengið hafa á sviði Evrópuréttar og rétt þótti að taka tillit til.

Nýja bókin er verulega breytt útgáfa fyrri bóka höfundar um málefni hlutafélaga.

HLUTAFÉLAGARÉTTUR

Pantanir: [email protected]

14

Frá hruni hefur umræðan um stöðuna á vinnumarkaði ver-ið mikil. Rúmlega 13 þúsund

störf glötuðust, atvinnuleysi fór mest í tæp 10% og ýmsir þurftu að taka á sig kjaraskerðingar í formi lægri launa og starfshlutfalls eða annarrar kjaraskerðingar. Nú þegar umræðan um kaup og kjör nær hámarki sínu í þjóðfélaginu með komandi kjara-samningaviðræðum telur FVH mik-ilvægt að skoða stöðu viðskiptafræð-inga og hagfræðinga á vinnumarkaði.

Í ársbyrjun 2008 var atvinnuleysi nær óþekkt meðal viðskiptafræðinga og hagfræðinga. Þá voru 18 viðskipta-fræðingar á atvinnuleysisskrá og 3 hagfræðingar. Það átti hins vegar eft-ir að breytast verulega og er staðan í dag allt önnur og mun alvarlegri, en fyrstu átta mánuði ársins 2013 voru að meðaltali 223 viðskiptafræðing-ar og 35 hagfræðingar á skrá Vinnu-málastofnunar í hverjum mánuði.

Þróun atvinnuleysis frá árinu 2008 til dagsins í dag má sjá á mynd 1., en mesta aukningin varð á tíma-bilinu október 2008-mars 2009. Þá fór atvinnuleysi úr tæpum 2% í rúm 9%. Fjölgun viðskiptafræðinga og hag-fræðinga á atvinnuleysisskrá jókst að sama skapi í hlutfalli við aukið at-vinnuleysi eins og sést á mynd 2.

Þó nokkur munur hefur hins veg-ar ávallt verið á fjölda atvinnulausra viðskiptafræðinga og hagfræðinga. Aukning á fjölda viðskiptafræðinga á atvinnuleysisskrá helst nokkurn veginn í hendur við þróun atvinnu-leysis almennt á meðan fjölgun hag-fræðing á atvinnuleysisskrá er mun minni. Ekki hefur verið skoðað hvers vegna munurinn er svona mikill en það má geta sér til um það að hóparn-ir gegni ólíkum störfum og að áhrifa fækkunar starfa hafi meira gætt með-al viðskiptafræðinga.

Þegar atvinnuleysi er skoðað út frá menntun kemur í ljós að háskóla-menntaðir eru næststærsti hópurinn á atvinnuleysisskrá eða 23%. Meðal háskólamenntaðra hafa viðskipta-fræðingar alltaf mælst með hæsta hlutfallið eða á bilinu 14%-17% eins og sést á mynd 3. Í ágúst sl. mældist hlutfall viðskiptafræðinga á atvinnu-leysisskrá 13% þeirra sem voru með háskólamenntun. Almennt er meira atvinnuleysi meðal kvenna óháð því hvorri stéttinni viðkomandi til-heyrir. Viðskiptafræðingar og hag-fræðingar á höfuðborgarsvæðinu búa jafnframt við mun meira atvinnu-leysi en kollegar þeirra á landsbyggð-inni. Ef atvinnuleysi er skoðað út frá aldri er mesta atvinnuleysið að finna í aldurshópnum 30-49 ára. Þrátt fyr-ir þetta mældist lítið fararsnið á við-skiptafræðingum og hagfræðingum í síðustu kjarakönnun. Þá voru svar-endur spurðir hvort þeir myndu leita sér að vinnu erlendis og væri þeim boðin hún hvort þeir myndu taka henni. Mikill meirihluti taldi það ólíklegt. Rúmlega helmingur svar-enda sagði það jafnframt ólíklegt að þeir myndu leita sér að annarri vinnu á næstu 12 mánuðum þar sem

þeir fengju sömu laun og hlunnindi. Þó kom í ljós að þeir sem höfðu orð-ið fyrir kjaraskerðingu voru líklegri en aðrir svarendur til að leita sér að vinnu erlendis.Lítill hluti svarenda kjarakönnunar FVH fyrir árið 2011 sagðist hafa orðið fyrir kjaraskerð-ingu eða tæp 13%. Sú kjaraskerð-ing fólst í launaskerðingu og missi hlunninda. Um minnkaðar bón-usgreiðslur var að ræða auk þess sem verulega dró úr akstursstyrkjum. Sú launaskerðing sem hafði átti sér stað var í kringum 10%. Niðurstöður kjarakönnunar FVH fyrir árið 2011 sýndu að laun viðskiptafræðinga og hagfræðinga höfðu almennt hækkað um 0,7% frá árinu áður. Á sama tíma hafði vísitala neysluverðs hækkað um 1,2% og því ekki um raunveru-lega kjarabót að ræða. Í fyrsta skipti í sögu kjarakannana FVH höfðu laun kvenna lækkað og nam lækkunin tæpum 2% auk þess sem kynbund-inn launamunur mældist 4,3% þegar tekið hafði verið tillit til allra þátta.

En hver er staðan í dag? Ljóst er að hægt dregur úr atvinnuleysi með-al stéttanna, sérstaklega meðal við-skiptafræðinga. Má leiða líkur að því að það tengist að einhverju leyti þeim mikla fjölda starfa sem glataðist í hruninu en mjög illa gengur að fjölga störfum að nýju á vinnumarkaði. Niðurstöður úr kjarakönnun FVH

fyrir árið 2013 benda þó til þess að kjör viðskiptafræðinga og hagfræð-inga hafi batnað á milli ára auk þess sem teikn eru á lofti um þó nokkuð launaskrið meðal stéttanna. Það er í samræmi við niðurstöður kannana annarra félaga sem birtust nú fyrr á haustmánuðum. Þó er ljóst að staðan er enn mjög slæm hjá stórum hópi. Á markaði er farið að bera á aukningu á félagslegu undirboði en einhverjir hafa gripið til þess ráðs að bjóða at-vinnurekendum krafta sína án þess að fá fyrir það greidd laun. Þetta er hluti af miklu stærra og alvarlegra máli sem varðar alla aðila á vinnu-markaði enda skapar þetta ójafnvægi á markaði og dregur úr verðmæta-sköpun.

Á heildina litið má segja að staða viðskiptafræðinga og hagfræðinga sé almennt frekar góð þó vissulega hafi stéttirnar orðið fyrir atvinnuleysi og kjaraskerðingu í kjölfar hrunsins. Örlítið hefur dregið úr atvinnuleysi og kjör batnað. En til þess að staða á markaði sem og kjör viðskiptafræð-inga og hagfræðinga skerðist ekki frekar og að gildi menntunarinnar standi fyrir sínu er mikilvægt að all-ir aðilar vinnumarkaðarins nái sam-an í komandi kjarasamningagerð, auk þess sem loforð nýrrar ríkis-stjórnar um aukið súrefni í atvinnu-lífið skili sér.

Þegar atvinnuleysi er skoðað út frá menntun kemur í ljós að háskólamenntaðir eru næststærsti hópurinn á atvinnuleysisskrá eða 23%. Meðal háskólamenntaðra hafa viðskiptafræðingar alltaf mælst með hæsta hlutfallið eða á bilinu 14%-17%

Staða viðskiptafræðinga og hagfræðinga á vinnumarkaði

Dregið hefur úr atvinnuleysi meðal viðskiptafræðinga og hagfræðinga

Sta!a vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga á vinnumarka!i

Frá hruni hefur umræ!an um stö!una á vinnumarka!i veri! mikil. Rúmlega 13 "úsund störf glötu!ust, atvinnuleysi fór mest í tæp 10% og #msir "urftu a! taka á sig kjaraskre!ingar í formi lægri launa og starfshlutfalls e!a annarrar kjarasker!ingar. Nú "egar umræ!an um kaup og kjör nær hámarki sínu í "jó!félaginu me! komandi kjarasamningavi!ræ!um telur FVH mikilvægt a! sko!a stö!u vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga á vinnumarka!i.

Í ársbyrjun 2008 var atvinnuleysi nær ó"ekkt me!al vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga. $á voru 18 vi!skiptafræ!ingar á atvinnuleysisskrá og 3 hagfræ!ingar. $a! átti hins vegar eftir a! breytast verulega og er sta!an í dag allt önnur og mun alvarlegri, en fyrstu átta mánu!i ársins 2013 voru a! me!altali 223 vi!skiptafræ!ingar og 35 hagfræ!ingar á skrá Vinnumálastofnunar í hverjum mánu!i.

$róun atvinnuleysis frá árinu 2008 til dagsins í dag má sjá á mynd 1., en mesta aukningin var! á tímabilinu október 2008-mars 2009. $á fór atvinnuleysi úr tæpum 2% í rúm 9%. Fjölgun vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga á atvinnuleysisskrá jókst a! sama skapi í hlutfalli vi! auki! atvinnuleysi eins og sést á mynd 2.

Mynd 1. $róun atvinnuleysis. Heimild: Vinnumálastofnun

Mynd 2. Fjöldi vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga á atvinnuleysisskrá. Heimild: Vinnumálastofnun

1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9%

10%

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

Hagfræ!ingar

Vi!skiptafræ!ingar







1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9%

10%

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

Hagfræ!ingar

Vi!skiptafræ!ingar

$ó nokkur munur hefur hins vegar ávallt veri! á fjölda atvinnulausra vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga. Aukning á fjölda vi!skiptafræ!inga á atvinnuleysisskrá helst nokkurn veginn í hendur vi! "róun atvinnuleysis almennt á me!an fjölgun hagfræ!ing á atvinnuleysisskrá er mun minni. Ekki hefur veri! sko!a! hvers vegna munurinn er svona mikill en má geta sér til um "a! a! hóparnir gegni ólíkum störfum og a! áhrifa fækkun starfa hafa meira gætt me!al vi!skiptafræ!inga.

$egar atvinnuleysi er sko!a! út frá menntun kemur í ljós a! háskólamennta!ir er næststærsti hópurinn á atvinnuleysisskrá e!a 23%. Me!al háskólamennta!ra hafa vi!skiptafræ!ingar alltaf mælst me! hæsta hlutfalli! e!a á bilinu 14%-17% eins og sést á mynd 3. Í ágúst sl. mældist hlutfall vi!skiptafræ!inga á atvinnuleysisskrá 13% "eirra sem voru me! háskólamenntun.

Mynd 3. Háskólamenntun_Hlutfall vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga. Heimild: Vinnumálastofnun

Almennt er meira atvinnuleysi me!al kvenna óhá! "ví hvorri stéttinni vi!komandi tilheyrir. Vi!skiptafræ!ingar og hagfræ!ingar á höfu!borgarsvæ!inu búa jafnframt vi! mun meira atvinnuleysi en kollegar "eirra á landsbygg!inni. Ef atvinnuleysi er sko!a! út frá aldri er mesta atvinnuleysi! a! finna í aldurshópnum 30-49 ára.

$rátt fyrir "etta mældist líti! fararsni! á vi!skiptafræ!ingum og hagfræ!ingum í sí!ustu kjarakönnun. $á voru svarendur spur!ir hvort a! "eir myndu leita sér a! vinnu erlendis og væri "eim bo!in hún hvort a! "eir myndu taka henni. Mikill meirihluti taldi "a! ólíklegt. Rúmlega helmingur svarenda sag!i "a! jafnframt ólíklegt a! "eir myndu leita sér a! annarri vinnu á næstu 12 mánu!um "ar sem "eir fengju sömu laun og hlunnindi. $ó kom í ljós a! "eir sem höf!u or!i! fyrir kjarasker!ingu voru líklegri en a!rir svarendur til a! leita sér a! vinnu erlendis.

Lítill hluti svarenda kjarakönnunar FVH fyrir ári! 2011 sag!ist hafa or!i! fyrir kjarasker!ingu e!a tæp 13%. Sú kjarasker!ing fólst í launasker!ingu og missi hlunninda. Um minnka!ar bónusgrei!slur var a! ræ!a auk "ess sem verulega dró úr akstursstyrkjum. Sú launasker!ing sem haf!i átti sér sta! var í kringum 10%.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

Hagfræ!ingar

Vi!skiptafræ!ingar

$ó nokkur munur hefur hins vegar ávallt veri! á fjölda atvinnulausra vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga. Aukning á fjölda vi!skiptafræ!inga á atvinnuleysisskrá helst nokkurn veginn í hendur vi! "róun atvinnuleysis almennt á me!an fjölgun hagfræ!ing á atvinnuleysisskrá er mun minni. Ekki hefur veri! sko!a! hvers vegna munurinn er svona mikill en má geta sér til um "a! a! hóparnir gegni ólíkum störfum og a! áhrifa fækkun starfa hafa meira gætt me!al vi!skiptafræ!inga.

$egar atvinnuleysi er sko!a! út frá menntun kemur í ljós a! háskólamennta!ir er næststærsti hópurinn á atvinnuleysisskrá e!a 23%. Me!al háskólamennta!ra hafa vi!skiptafræ!ingar alltaf mælst me! hæsta hlutfalli! e!a á bilinu 14%-17% eins og sést á mynd 3. Í ágúst sl. mældist hlutfall vi!skiptafræ!inga á atvinnuleysisskrá 13% "eirra sem voru me! háskólamenntun.

Mynd 3. Háskólamenntun_Hlutfall vi!skiptafræ!inga og hagfræ!inga. Heimild: Vinnumálastofnun

Almennt er meira atvinnuleysi me!al kvenna óhá! "ví hvorri stéttinni vi!komandi tilheyrir. Vi!skiptafræ!ingar og hagfræ!ingar á höfu!borgarsvæ!inu búa jafnframt vi! mun meira atvinnuleysi en kollegar "eirra á landsbygg!inni. Ef atvinnuleysi er sko!a! út frá aldri er mesta atvinnuleysi! a! finna í aldurshópnum 30-49 ára.

$rátt fyrir "etta mældist líti! fararsni! á vi!skiptafræ!ingum og hagfræ!ingum í sí!ustu kjarakönnun. $á voru svarendur spur!ir hvort a! "eir myndu leita sér a! vinnu erlendis og væri "eim bo!in hún hvort a! "eir myndu taka henni. Mikill meirihluti taldi "a! ólíklegt. Rúmlega helmingur svarenda sag!i "a! jafnframt ólíklegt a! "eir myndu leita sér a! annarri vinnu á næstu 12 mánu!um "ar sem "eir fengju sömu laun og hlunnindi. $ó kom í ljós a! "eir sem höf!u or!i! fyrir kjarasker!ingu voru líklegri en a!rir svarendur til a! leita sér a! vinnu erlendis.

Lítill hluti svarenda kjarakönnunar FVH fyrir ári! 2011 sag!ist hafa or!i! fyrir kjarasker!ingu e!a tæp 13%. Sú kjarasker!ing fólst í launasker!ingu og missi hlunninda. Um minnka!ar bónusgrei!slur var a! ræ!a auk "ess sem verulega dró úr akstursstyrkjum. Sú launasker!ing sem haf!i átti sér sta! var í kringum 10%.

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

Hagfræ!ingar

Vi!skiptafræ!ingar







1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% 9%

10%

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

1/1/2008 1/1/2009 1/1/2010 1/1/2011 1/1/2012 1/1/2013

Hagfræ!ingar

Vi!skiptafræ!ingar

Fjöldi viðskiptafræðinga og hagfræðinga á atvinnuleysisskrá

Hlutfall viðskiptafræðinga og hagfræðinga

Þróun atvinnuleysis

HeiMild: VinnuMálastofnun

Ertu að borga rétt laun?

Þú færð svörin með Launagreiningu PwC, öflugasta launaviðmiði á Íslandi.

Launagreining PwC er stærsta og öflugasta launaviðmið á Íslandi. Í henni koma fram markaðslaun fyrir u.þ.b. 100 starfsheiti á íslenskum vinnumarkaði.

Launagreining PwC er ekki launakönnun, heldur greining septemberlauna ár hvert, beint úr launabókhaldi fyrirtækja.

Undanfarin ár hefur Launagreining PwC byggst á upplýsingum um raunlaun 14 -15 þúsund starfsmanna á íslenskum vinnumarkaði.

Kynntu þér málið nánar og skráðu þig í Launagreiningu PwC www.pwc.is/launagreining

Fyrirtækjaráðgjöf PwC | Skógarhlíð 12 | 105 Reykjavík | Sími 550 5300

www.pwc.is/launagreining

16

Þau skakkaföll sem íslenskt efnahagslíf hefur gengið í gegnum á síðastliðnum

árum hafa dregið úr þrótti at-vinnulífsins og leitt til þess að Ísland hefur dregist aftur úr í samkeppni við nágrannaþjóðir sínar. Þessi þróun var snörp og að mörgu leyti óvænt sem gerði stjórnvöldum og atvinnulífinu erfiðara um vik að aðlaga sig að breyttum aðstæðum. Nú, þegar rykið hefur sest, er það verkefni stjórnmálanna og atvinnulífs-ins að stuðla að heildstæðri um-ræðu um uppbyggingu og mótun þeirra aðgerða sem tryggja hag-sæld Íslendinga til lengri tíma litið.

Til að slík stefnumótun geti átt sér stað með markvissum hætti er nauðsynlegt að leggja pólitískt dægurþras til hliðar og vinna með heildarhagsmuni að leiðarljósi. Þetta hefur ver-ið megináhersla Samráðsvett-vangs um aukna hagsæld sem hefur starfað frá ársbyrjun. Í vettvangnum sitja formenn allra stjórnmálaflokka á Alþingi, full-trúar vinnumarkaðar, fræða-samfélagsins, stjórnsýslunnar og forsvarsmenn fjölbreyttra fyrir tækja.

Þegar leiddur er saman jafn breiður hópur er ólíklegt að meðlimum takist að koma sér saman um úrlausn allra þeirra hagfræðilegu viðfangsefna sem þar eru til umfjöllunar. Engu að síður hefur meðlimum tekist að koma sér saman um meginmark-mið vinnunnar og metnaðarfullt ferli sem stuðla á að aukinni hagsæld á Íslandi.

Skilgreind hafa verið þrjú efnahagsleg markmið; að með-alhagvöxtur verði 3,5% fram til 2030, að skuldahlutfall hins opinbera verði lækkað niður fyrir 60% af vergri landsfram-leiðslu á sama tímabili og að meðalverðbólga verði undir 2,5% að meðaltali. Eflaust þyk-ir mörgum þetta metnaðarfull markmið en reynsla annarra farsælla þróaðra ríkja gefur til-efni til að ætla að þau séu raun-hæf.

Þær hagvaxtartillögur sem komnar eru á borð Samráðsvett-vangsins voru unnar af óháðri verkefnisstjórn. Í vinnu verkefn-isstjórnarinnar var ekki verið að finna upp hjólið heldur unnið með margar góðar skýrslur og greiningar sem þegar hafa verið unnar og gætt þess að horfa til árangurs annarra þjóða á sam-bærilegri vegferð. Næsta skref felur í sér frekari umfjöllun um þær tillögur sem fram eru komn-ar og mat á því hversu breið sátt næst um þær.

Fyrstu viðbrögð innan vett-

vangsins gefa tilefni til að ætla að breið samstaða ríki um nauðsyn þess að ráðast í umfangsmiklar breytingar á umgjörð íslensks efnahagslífs og stjórnsýslu. Til framtíðar þarf að nýta allar þær leiðir sem færar eru til þess að auka framleiðni hagkerfisins, því eingöngu þannig má ná fram varanlegum auknum kaupmætti einstaklinga og heimila. Miklar prósentuhækkanir í kjarasamn-ingum sem byggja ekki á fram-leiðniaukningu hagkerfis ins munu eingöngu leiða til víxl-verkunar launa- og verðlags-hækkana. Forsenda velferðar er verðmætasköpun og því allra hagur að skilyrði til hagvaxtar verði hagfelld.

Í framhaldi af þeirri góðu vinnu sem fram fer hjá Samráðs-vettvangnum að því að skapa heildstæða og málefnalega um-ræðu ólíkra aðila þá mætti vel hugsa sér svipaða aðferðafræði til þess að skapa umræðu um lausnir á fjármagnshaftavanda Íslendinga. Þetta er stórt mál sem stendur þjóðinni, samskiptum hennar við umheiminn og lífs-gæðum komandi kynslóða fyrir þrifum og því mikilvægt að leysa það sem fyrst. Víðtæk þverpólit-ísk og þverfagleg umræða allra hagsmunaaðila myndi að öllum líkindum flýta fyrir afnámi haft-anna og vera uppspretta farsælla leiða að því markmiði.

Þegar tekist hefur að vinda ofan af vandamálum sem snúa að afnámi gjaldeyrishaftanna, þá er rökrétt næsta skref að ákvörðun verði tekin um fram-tíðarskipan gjaldeyrismála á Ís-landi. Þarna eru nokkrir kostir í stöðunni og allir hafa þeir sína kosti og galla. Engin töfralausn er til staðar því forsenda þess að efnahagslegur stöðugleiki náist til frambúðar liggur einatt

í því að nauðsynlegar umbætur á fjármálum hins opinbera náist. Lausatök í ríkisfjármálum þýða lausatök í efnahagsmálum. Agi í fjármálum hins opinbera verður að nást og gera verður sömu kröf-ur til stjórnenda innan opinbera geirans og stjórnenda á almenn-um vinnumarkaði um að þeir haldi sig við þann fjárútgjald-aramma sem þeim er settur hverju sinni.

Skapist agi í kringum ríkis-fjármálin mun það fara langa leið með að tryggja festu og stöð-ugleika í íslensku efnahagslífi. Stöðugleiki er forsenda þess að heimilin og fyrirtækin geti gert áætlanir fram í framtíðina og sniðið sér stakk eftir vexti. Hann dregur úr óvissu og kyndir und-ir fjárfestingu. Öll eru þessi mál því tengd, allt frá gjaldeyrishöft-um og umgjörð peningamála yfir í fjármál hins opinbera og fjár-festingu.

Í heild byggja tillögur Sam-ráðsvettvangsins á samspili þriggja stoða: fjármála hins opinbera, vinnumarkaðar og umgjarðar peningamála. Þess-ar þrjár stoðir mynda órjúf-anlega heild þegar kemur að því að tryggja stöðugleika og sterk-ar efnahagslegar forsendur fyr-ir vöxt hagkerfisins. Verkefni næstu ára eru brýn og tækifærin að sama skapi mörg. Ef sú alls-herjar naflaskoðun sem íslenskt efnahagslíf hefur verið að ganga í gegnum á síðustu árum mun leiða til þess að skýr sýn skap-ast á hvernig leggja skuli grunn að kröftugra en jafnframt stöð-ugra hagkerfi, þá hefur okkur tekist að læra af mistökunum.

Höfundur er stjórnarformaður Já, situr í stjórn Icelandair Group og Ölgerðarinnar, ásamt því að vera

stjórnarmaður í Viðskiptaráði Íslands.

Skilgreind hafa verið þrjú efnahagsleg markmið; að meðalhagvöxtur verði 3,5% fram til 2030, að skuldahlutfall hins opinbera verði lækkað niður fyrir 60% af vergri landsframleiðslu á sama tímabili og að meðalverðbólga verði undir 2,5% að meðaltali.

Álit viðskiptafræðings ársins

Núverandi viðskiptaumhverfiKatrín Olga Jóhannesdóttir

FÉLAGSVÍSINDASVIÐ

VIÐSKIPTAFRÆÐIDEILD

Meistaranám í Viðskiptafræðideild

Viltu stunda nám í einum af 300 bestu háskólum heims?Viðskiptafræðideild Háskóla Íslands býður upp á metnaðarfullt, fjölbreytt og framsækið nám

Meistaranámið í Viðskiptafræðideild hefur verið helsti vaxtar -broddur deildarinnar frá stofnun þess árið 1997. Nám í viðskiptafræði við Háskóla Íslands er þekkt fyrir gæði og hefur á sér gott orðspor. Samspilið við íslenskt atvinnulíf hefur skilað sér í framúrskarandi verkefnum sem nemendur vinna bæði í tengslum við einstök námskeið og sem stærri rannsóknir.

Boðið er upp á 9 námsleiðir í framhalds námi:

MS í fjármálum fyrirtækja MS í mannauðsstjórnun MS í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum MS í stjórnun og stefnumótun MS í viðskiptafræði MA í skattarétti og reikningsskilum M.Acc. í reikningshaldi og endurskoðun PhD í viðskiptafræðiMBA í viðskiptafræði

Umsóknarfrestur í meistaranám er til og með 15. apríl ár hvert, nánari upplýsingar á www.vidskipti.hi.is Stök námskeið eru einnig í boði hjá Endurmenntun Háskóla Íslands, www.endurmenntun.is

18

Þróunin síðustu áratugi hefur verið að nám hefur lengst og nemendur hafa

fengið minni reynslu af atvinnu-lífinu. Samfara þessari þróun hefur vinna innan háskóla í auknum mæli beinst að hinu fræðilega. Höfuðáhersla hefur verið lögð á vinnu við að skrifa í ritrýnd tímarit sem eru lesin af fámennum hópum fræðimanna. Þessi vinna skilar sér í flestum tilfellum ekki til samfélagsins í formi aukinnar hagsældar nema að litlu leyti. Ennfremur hafa háskólarnir komið sér upp mats-kerfum á hæfileikum og getu há-skólamanna sem að miklu leyti byggir á hversu natinn viðkom-andi er við skrif og að fá birt-ingar í áðurnefnd tímarit. Stöð-ugt minni áhersla hefur verið á þjálfun til þess að leysa þau raunverulegu verkefni sem nem-endur hugsanlega fá þegar út í atvinnulífið kemur. Þetta hef-ur verið höfuðorsök þess sem kallað hefur verið: „Gjá milli at-vinnulífs og skóla“. Þessi þróun hefur komið verst við hinar hag-nýtu greinar svo sem verkfræði, viðskiptafræði og lögfræði.

Í byrjun þessarar aldar gerist það á svipuðum tíma að stór iðn-aðarfyrirtæki í Bandaríkjunum og Svíþjóð höfðu samband við MIT (Massachusetts Institute of Technology) og Chalmers í Svíþjóð og kvörtuðu yfir því að háskólarnir væru farnir að

„framleiða fræðinga“ en ekki nemendur sem hefðu hæfni til þess að leysa raunveruleg verk-efni. MIT of Chalmers stofnuðu með sér samtök til þess að mæta þessari þörf atvinnulífsins og var nýtt kennslukerfi þróað í því sambandi, CDIO (Conceiv-ing – Designing – Implementing

– Operating process). Í dag eru um 150 meðlimir innan CDIO og þar á meðal verkfræðideild Háskólans í Reykjavík. Nokkrir erlendir viðskiptaháskólar eru byrjaðir að aðlaga og þróa þetta kerfi að viðskiptagreinum. Einn-ig má nefna að Evrópusamband-ið er að vinna að því að búa til nýja staðla fyrir háskóla þar sem meira tillit er tekið til þátta eins og hæfni kennara í að leiðbeina og hæfni nemenda fyrir þann markað sem þeir eru menntaðir fyrir.

Háskólinn á Bifröst er einnig að bregðast við þessari eft-irspurn atvinnulífsins. Í við-tali í blaðinu Skessuhorni þann 19. september segir Vilhjálmur Egilsson, rektor Háskólans á Bif-röst, eftir farandi:

„Háskólinn á Bifröst óskar nú eftir liðsinni fyrirtækja við að mennta nemendur skólans með þátttöku í sérstöku nem-endaverkefni sem felst í gerð rekstraráætlana fyrir lítil og meðalstór fyrirtæki á Vestur-landi. Með því munu nemendur Háskólans á Bifröst öðlast betri færni í að vinna raunhæf verk-efni í atvinnulífinu, en um leið getur verkefnið komið að miklu gagni fyrir fyrirtækin sem taka þátt“.

Í þessum orðum felst nýnæmi í stefnumörkun háskóla á Ís-landi. Skólinn á ekki aðeins að mennta fólk sem stenst alþjóð-legar fræðilegar kröfur heldur á hann samtímis að sjá til þess að menntunin sé sniðin að þörf-um samfélagsins. Þannig verður háskólinn öflugur drifkraftur í sókn samfélagsins til aukinna lífsgæða. Eitt af skrefunum sem Háskólinn á Bifröst hefur tekið í þessa átt er að bjóða upp á nýja námsgrein, „rekstraráætlanir“. Í sama viðtali segir Vilhjálmur:

„Gerð rekstraráætlana er náms-grein sem háskólanemar á Bif-röst fara í gegnum en hún gefur sex einingar til prófs. Bæði við-skiptafræði- og lögfræðinemend-ur við skólann munu spreyta sig í þessu námi.“ Vilhjálmur seg-ir að byrjað verði strax í haust og muni gerð rekstraráætlana byggja á ársreikningum og sam-

tölum við stjórnendur þeirra fyr-irtækja sem vilja leggja skólanum lið og kallar hann eftir samstarfi við a.m.k. 30-40 fyrirtækja á Vesturlandi nú í upphafi. Með-al þess sem lögð verður áhersla á í byrjun er að skoða veltu fyrir-tækja, virðisaukaskattsuppgjör, launakostnað, lánasamninga, ráðningarkjör starfsfólks og ýmis önnur atriði í rekstri fyrir-tækjanna til að leggja mat á rekstrarhorfur þeirra á næsta ári. Vilhjálmur segir ákveðið að efla til muna samstarf skólans við atvinnulífið enda ættu stjórn-endur á Vesturlandi að líta á skólann sem „sinn skóla“. Aukið samstarf muni verða beggja hag-ur; skólans og atvinnulífsins.

Þessi stefna gengur þvert á þá umræðu sem á sér stað um þessar mundir um sameiningu háskóla. Umræðan hefur fyrst og fremst snúist um sparnað en ekki hvernig eigi að beita háskól-um til þess að auka framlegð og velsæld í þjóðfélaginu. Hér hef-ur Háskólinn á Bifröst markað skýra stefnu. Jafnframt því sem Háskólinn menntar eftir fagleg-um, alþjóðlegum gæðastöðlum verður hann lyftistöng í sókn nærsamfélagsins til aukinna lífsgæða. Það eru spennandi tímar framundan á Bifröst.

Höfundur er lektor viðskipta-fræðisvið Háskólans á Bifröst.

Meðal þess sem lögð verður áhersla á í byrjun er að skoða veltu fyrirtækja, virðisaukaskattsuppgjör, launakostnað, lánasamninga, ráðningarkjör starfsfólks og ýmis önnur atriði í rekstri fyrirtækjanna til að leggja mat á rekstrarhorfur þeirra á næsta ári.

Rekstraráætlanir, nýjar áherslur við Háskólann á Bifröst

Menntun sniðin að þörfum samfélagsinsDr. Ingólfur ArnArson

Arðsemismat verkefnaskráningarfrestur til 21. október

Fjármálabyltingar og kauphallarhrun í 300 árskráningarfrestur til 21. október

Greining ársreikningaskráningarfrestur til 28. október

Stjórnun og leiðtogahæfniskráningarfrestur til 28. október

Árangursstjórnun og árangursmælikvarðarskráningarfrestur til 30. október

Frammistöðustjórnunskráningarfrestur til 4. nóvember

Uppbygging eignasafna (Portfolio theory)skráningarfrestur til 6. nóvember

Sáttamiðlun fyrir stjórnendurskráningarfrestur til 12. nóvember

Grunnatriði stjórnarsetu– hagnýtt námskeið fyrir nýja og verðandi

stjórnarmenn fyrirtækjaskráningarfrestur til 13. nóvember

Excel PowerPivotskráningarfrestur til 20. nóvember

Námsráðgjöf og upplýsingar: sími 525 4444 endurmenntun.is

FÁÐU FORSKOT MEÐ FRÆÐSLU

SKRÁÐU ÞIG Á NÁMSKEIÐ

Enn fleiri námskeið á endurmenntun.is

19

Fyrsti fundur vetrarinsS tarf vetrarins hófst með

spennandi og skemmtilegum hádegisverðarfundi um miðjan

september. Fræðslunefnd Félags viðskipta-fræðinga og hagfræðinga valdi úr frábæru úrvali námskeiða Endurmenntunar Háskóla Íslands framúrskarandi námskeið fyrir

félagsmenn. Hver fyrirlestur er 15 mínútna „Executive Summary“ eða hröð samantekt fyrir stjórnendur og sérfræðinga. Meðal annars var fjallað um virðismat fyrirtækja, grunnatriði stjórnarsetu og verkefna-stjórnunar, fjármálabyltingar í sögulegu samhengi og leitarvélina Google.

20

Þetta skólaár er fyrsta ár dr. Þórönnu Jónsdóttur sem deildarforseta við-

skiptadeildar. „Það er gaman að hefja veturinn og viðfangs-efnin eru mörg. Deildin hefur lagt áherslu á alþjóðlegar vott-anir undanfarin ár, grunnnámið okkar í sálfræði hefur notið mik-

illa vinsælda og aðsókn að við-skiptafræði hef-ur aukist mikið síðustu ár þann-ig að færri kom-ast að en vilja. M B A - n á m i ð okkar á sér ekki hliðstæðu hér á landi því það er

það eina sem hefur hlotið vottun AMBA, en það er alþjóðleg vott-un sem einungis 3% MBA-náms í heiminum hefur hlotnast. Í vor bárust fleiri umsóknir í MBA-námið en við höfum fengið hing-að til. Viðskiptadeild HR er sú virkasta í rannsóknum sem sést á því að fræðimenn hennar hafa á undanförnum árum birt mun fleiri rannsóknargreinar en aðr-ar viðskiptadeildir á landinu. Áskorunin sem bíður okkar nú er að halda áfram að byggja upp meistara- og doktorsnámið en þar bjóðum við m.a. upp á sér-hæfingu í fjármálum og endur-skoðun.“

Öflugar rannsóknir, samstarf við fyrirtæki og áhersla á virkni nemenda eru þættir sem hafðir eru í hávegum innan viðskipta-deildar. „Eftir útskrift eiga nem-endur að hafa fengið þjálfun í að skilja viðfangsefni, æft sig í ákvarðanatöku, hafa frumkvæði og síðast en ekki síst eiga þeir að vera tilbúnir að axla ábyrgð, ekki

bara á eigin aðgerðum heldur samfélagsins í víðara samhengi. Við gefum nemendum tækifæri til að nýta kunnáttu framúrskar-andi fræðimanna og bjóðum upp á góðan aðbúnað, hvatningu og stuðning. Það er þó undir þeim komið að nýta þetta vel, leggja sig fram við námið og auka þannig eigin verðmæti.“ Nemendur við-skiptadeildar hafa nýtt sér hvatn-ingu og stuðning kennara við þátttöku í einni stærstu alþjóð-legu keppninni í samningatækni sem haldin er ár hvert (TNC), en þar hefur lið deildarinnar att kappi við lið frá mörgum af helstu háskólum heims eins og Harvard-háskóla og UC Hastings, lagadeild Kaliforníuháskóla, ver-ið í efstu sætum öll þau ár sem HR hefur tekið þátt og sigraði í keppninni á þessu ári.

Námið í viðskiptadeild er í

góðum tengslum við íslenskt at-vinnulíf; nemendur vinna raun-hæf verkefni með fyrirtækjum og hluti kennslu er í höndum sér-fræðinga úr atvinnulífinu. Þór-anna segir fyrirtæki í vaxandi mæli sjá ávinning í því að leggja háskólastarfi lið með því að styðja við bakið á starfseminni. „Við eig-um í farsælu samstarfi við fyr-irtæki eins og Deloitte, KPMG og IFS. Stuðningur fyrirtækja til há-skóla er vel þekkt fyrirbæri víða um heim og stuðlar að því að efla rannsóknarsamstarf og býr nem-endur jafnframt betur undir við-fangsefni í atvinnulífinu.“ Stjórn-endamenntun HR er starfrækt innan viðskiptadeildar í nánu samstarfi við MBA-námið og býð-ur fyrirtækjum og stjórnendum upp á sérsniðnar fræðslulausn-ir. „Fólk getur ekki treyst því að sú þekking sem það öðlast í há-skólanámi endist þeim út starfs-ferilinn. Það verður því að vera reiðubúið að bæta við sig þekk-ingu og færni.“

Í viðskiptadeild er ekki ein-göngu kennd viðskiptafræði, sál-fræðieiningin er afar sterk hvort sem horft er til kennslu eða rannsókna. „Það eru fjölmargir snertifletir milli sálfræði og við-skiptafræði, til að mynda á sviði markaðsfræði og stjórnunar, og því felst ótvíræður styrkleiki í að vera með viðskipti og sál-fræði innan sömu deildarinnar. Styrkleiki viðskiptadeildar felst ennfremur í því að vera í sam-býli og góðri samvinnu við öfluga tækni- og verkfræðideild, tölv-unarfræðideild og lagadeild. Há-skólanám er að breytast og þver-fagleiki skiptir sífellt meira máli og þann kost getum við auðveld-lega boðið innan HR.“

Stuðningur fyrirtækja til háskóla er vel þekkt fyrirbæri víða um heim og stuðlar að því að efla rannsóknarsamstarf og býr nemendur jafnframt betur undir viðfangsefni í atvinnulífinu.

Eftir útskrift eiga nemendur að hafa æft sig í ákvarðanatöku

Öflugar rannsóknir og samstarf við fyrirtæki

Áskorunin sem bíður okkar nú er að halda áfram að byggja upp meistara- og doktorsnámið en þar bjóðum við m.a. upp á sérhæfingu í fjármálum og endurskoðun.

Þóranna Jónsdóttir

Fjölmenn ráðstefna nor-rænna fræðimanna fór fram í Viðskiptafræðideild

Háskóla Íslands dagana 21.-23. ágúst en þátttakendur voru tæp-lega 500 talsins. Um var að ræða tuttugustu og aðra ráðstefnu Nordic Academy of Manage-ment (NAM) og var Viðskipta-fræðideild Háskóla Íslands gest-gjafi ráðstefnunnar í ár.

Nordic Academy of Manage-ment er heiti á félagi viðskipta-háskóla og fræðimanna á Norð-urlöndum sem á sér um hálfrar aldar sögu. Akademían stendur fyrir margs konar vísindasam-starfi innan Norðurlandanna. Fyrirferðarmest í starfinu er hin norræna viðskiptafræðiráð-stefna akademíunnar sem er haldin annað hvert ár, en mark-mið hennar er meðal annars að kynna rannsóknir, efla samstarf og miðla þekkingu á milli nor-rænna fræðimanna. Akademían hefur einnig gegnt hlutverki í að efla doktorsnám á Norðurlönd-um og hún veitir styrki til við-skiptaháskóla sem bjóða upp á doktorsnámskeið og vinnustofur fyrir doktorsnema. Akademían miðlar einnig upplýsingum um skóla og á milli skóla auk þess að halda úti vefsíðunni nordic-

academy.org. Nordic Academy of Management átti stóran þátt í að gera Scandinavian Journ-al of Management að einu virt-asta tímariti sinnar tegundar í Evrópu.

Yfirskrift ráðstefnunnar í ár var „On Practice and Knowledge Eruptions“ og á ráðstefnunni voru kynntar niðurstöður nýrra rannsókna á sviði viðskipta-fræða í ríflega 400 erindum á um 135 málstofum undir 30 efnis-flokkum. Rætt var meðal annars um stefnumótun, stjórnun ný-sköpunar, vörumerkjastjórnun, neytendahegðun, markaðsfræði í stafrænum heimi, frumkvöðla og tísku, verkefnastjórnun, þró-un viðskiptamódela, mannauðs-

stjórnun, þróun hvatakerfa og samfélagsleg ábyrgð fyrirtækja svo fátt eitt sé nefnt.

Kristín Ingólfsdóttir, rektor Háskóla Íslands, hélt opnunar-ávarp og aðalfyrirlesarar ráð-stefnunnar voru Dr. Barbara Czarniawska, prófessor við Gautaborgarháskóla og heið-ursprófessor við háskóla víða um heim, Dr. Gylfi Magn-ússon, dósent við Viðskipta-fræðideild Háskóla Íslands og fyrrverandi efnahags- og við-skiptaráðherra, og Dr. Richard Whittington, gesta prófessor við Oxford -háskóla og frumkvöðull í stefnumótunarfræðunum. Ráð-stefnunni lauk svo með glæsileg-um hátíðarkvöldverði í Hörpu.

21

Háskólinn á Bifröst býður upp á MS og MIB nám í alþjóðaviðskiptum til að sjá fyrirtækjum fyrir vel menntuðum stjórnendum og starfsmönnum með afbragðs þekkingu á fjármálum, stjórnun og markaðsmálum.

Alþjóðleg viðskipti verða sífellt meira krefjandi

Alþjóðaviðskipti (MS og MIB)

JÓ

NS

SO

N &

LE

’MA

CK

S

• J

L.I

S

• S

ÍA

Nánari upplýsingar á althjodavidskipti.bifrost.is

400 erindi og 135 málstofur

Richard Whittington.

Gylfi Magnússon.

Kristín Ingólfsdóttir. Barbara Czarniawska.

22

FVH aðili að NCFFélag viðskiptafræðinga og hagfræðinga er aðili að Nordiska Civilekonom Föreningen sem er félag þeirra sem lokið hafa meistaranámi í viðskiptafræði á Norðurlöndunum. Aðalfundur félagsins var haldinn á Svalbarða 23. til 26. maí þar sem meðal annars var rætt um menntun og núverandi atvinnuástand. Félags-menn FVH geta nýtt sér félagsaðild FVH ef þeir hyggjast stunda vinnu á hinum Norðurlöndunum.

Félag viðskiptafræðinga og hagfræðinga (FVH) veitti Sveini Héðinssyni og Ingu Maríu Magnúsdóttur viðurkenningu fyrir framúrskarandi námsárangur.

Sveinn og Inga María útskrifuðust með BSc-gráðu í viðskiptafræði frá Háskólanum í Reykjavík í júní síðastliðnum og fengu bókina Alheiminn afhenta.

Útskriftarnemar fá bókagjöf frá FVH

Soundview afsláttur fyrir félaga í FVHFranklinCovey og Soundview hafa gengið til samstarfs um aukna þekkingu og hæfni stjórnenda með áskrift að aðgengi-legum útdráttum á virtum og vinsælum bókum um stjórnun og rekstur. Félags-menn FVH fá sérstök kjör á samantektum Soundview eða 20% afslátt af ársáskrift. Með því að gerast áskrif-andi að útdráttum Soundview sparar þú margar klukkustundir í lestri með því að nýta 20 mínútna ágrip af virtustu viðskiptabókum heims. Með áskrift að Soundview skerpir þú á viðskiptaþekk-ingu þinni og hefur beinan aðgang að nýrri þekkingu beint frá viðskiptaleiðtog-um, viðskiptaháskólum og rithöfundum og hefur aðgang að þínu bókasafni hvar sem er – hvenær sem er. Nánari upplýs-ingar eru á heimasíðu FVH á www.fvh.is

Október Miðvikudagurinn 30. Mannamót

Nóvember Þriðjudagurinn 12. Hádegisverðarfundur

Fimmtudagurinn 21. Morgunfundur í samstarfi við EHÍ

Miðvikudagurinn 27. Mannamót

Desember Þriðjudagurinn 10. Hádegisverðarfundur

Janúar Þriðjudagurinn 14. Hádegisverðarfundur


Febrúar Fimmtudagurinn 6. Íslenski þekkingardagurinn

Þriðjudagurinn 11. Hádegisverðarfundur


Mars Þriðjudagurinn 11. Hádegisverðarfundur


Apríl Þriðjudagurinn 8. Hádegisverðarfundur


Maí Þriðjudagurinn 13. Hádegisverðarfundur

Fyrirtækjaheimsóknir, morgunfundir, galaball og fleiri atburðir verða auglýstir nánar síðar

Dagskrá 2013 - 2014*

*Með fyrirvara um breytingar

Félagsgjöldin fyrir starfsárið 2013/2014 eru 9.900 kr. og greiðslu-seðill fyrir félagsgjöldunum er nú aðgengilegur í heimabankanum.

Einnig er hægt er að greiða félagsgjöldin með greiðslukorti og er þá árgjaldið 7.900 kr. Þeir sem vilja greiða með korti geta farið á heimasíðu FVH, fvh.is og skráð inn upplýsingar fyrir greiðslu.

· Kjarakönnun FVH· Hagur, tímarit FVH gefið út tvisvar á ári· Hagstæðari kjör á fundi og ráðstefnur· Öflugt tengslanet· Golfmót FVH· ... og margt fleira

GREIÐSLUSEÐLAR Í HEIMABANKA

Félag viðskiptafræðinga og hagfræðingaKringlunni 7, 107 RVK | fvh.is

AÐILD AÐ FVH BORGAR

SIG!

Tryggingamiðstöðin Síðumúla 24 Sími 515 2000 [email protected] tm.is

JÓ

NS

SO

N &

LE

’MA

CK

S

•

jl.i

s

•

SÍA

Á afhverju.tm.is getur þú séð umsagnir viðskiptavina sem notið hafa þjónustu TM.

Ef eitthvað kemur fyrir,þá viltu vera hjá TM.

Fyrirtækjaþjónusta TM hefur víðtæka reynslu af tryggingum og forvarnastarfi á öllum sviðum atvinnulífsins. Hvort sem þú ert sjálfstætt starfandi eða berð ábyrgð á rekstri flókinnar fyrirtækjasamsteypu

leggjum við áherslu á persónulega þjón-ustu, sveigjanleika í samningum og góð viðskiptakjör. Við finnum réttar trygginga-lausnir fyrir þig og þitt fyrirtæki.

Starfsmenn fyrirtækjaþjónustu TM vita að rétt tryggingavernd skiptir sköpum fyrir rekstur fyrirtækja.

07 08 09 10 11 120099 01 02 03 04 05 06

Á síðustu 14 árum hefur TM verið 12 sinnum með ánægðustu viðskiptavini tryggingafélaga.

Í dag er ósköp venjulegur dagur.

42 fyrirtæki tóku í notkun nýtt, stórhættulegt tæki og ákváðu um leið að fá tryggingaráðgjafa TM í heimsókn.

Documents

Hagur haust 2013