13
21.03.2020 1 KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi ISF 304 FİNANSAL YÖNETİM II Doç. Dr. Murat YILDIRIM [email protected] KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi SABİT VARLIK YATIRIMLARI VE BELİRLİLİK ŞARTLARI ALTINDA YATIRIM KARARLARINI DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ Sabit Varlık Yatırımlarını Değerlendirme Yöntemleri İşletmeler, faaliyetlerini sürekli kılmak, yeni ürün ve hizmetler üretmek, pazar paylarını ve üretim kapasitelerini artırmak vb. nedenlerden dolayı dönen varlıklara ve sabit varlıklara yatırım yapmak zorundadır. Dönen varlıklara ilişkin yapılan yatırımlara cari harcama denilirken; sabit varlık yatırımlarına sermaye bütçelemesi denilmektedir. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 3 Sabit Varlık Yatırımlarını Değerlendirme Yöntemleri Dönen ve duran varlık yatırımları yapılırken aranan temel şart bu varlıklardan elde edilecek getirinin kullanılan sermayenin maliyetinden fazla olmasıdır. Faydası maliyetini aşmayan yatırımlar rasyonel yatırımlar olarak kabul edilmez. Bu bölümde sabit varlıklara ilişkin temel konulara değindikten sonra belirlilik şartları altında sabit varlık yatırım kararlarının nasıl değerlendirildiğini göstereceğiz. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 4 Sermaye Bütçelemesi İşletmelerin sahip olduğu varlıklar dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere iki ana grupta toplanmaktadır. Dönen varlıklara işletme sermayesi, duran varlıklara da sabit sermaye yatırımları denilmektedir. Duran varlıklar; bir yıldan veya normal faaliyet döneminden daha uzun sürelerde işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veya normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıklardır. Duran varlık yatırımları genellikle yatırım harcamaları, sermaye bütçelemesi olarak adlandırılan grup içinde ele alınırken, dönen varlık yatırımları cari harcamalar içinde yer almaktadır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 5 Sermaye Bütçelemesi Duran varlıklara yapılan yatırımlar ile dönen varlıklara yapılan yatırımlar arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklar şu şekilde açıklanabilir: Duran varlık yatırımları dönen varlık yatırımlarından daha pahalı olup büyük bedellere mal olmaktadır. Duran varlıklar yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir bütünlük arz ederken, dönen varlık yatırımları daha çok bölünebilir niteliktedir. Duran varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir . Bu yatırımlar ile ilgili olası hatalar kısa zamanda telafi edilememekte ve yüksek maliyet gerektirmektedir. Buna karşılık dönen varlık yatırımlarında sonuç kısa sürelerde alınabilmekte, yatırım kararlarındaki yanlışlıkların kısa sürede ve daha az maliyetle düzeltilme imkanı bulunmaktadır. KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi 6 1 2 3 4 5 6

H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

1

KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

ISF 304FİNANSAL YÖNETİM II

Doç. Dr. Murat [email protected]

KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

SABİT VARLIK YATIRIMLARI VE BELİRLİLİK ŞARTLARI ALTINDA YATIRIM KARARLARINI

DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

Sabit Varlık Yatırımlarını Değerlendirme Yöntemleri

• İşletmeler, faaliyetlerini sürekli kılmak, yeni ürün vehizmetler üretmek, pazar paylarını ve üretimkapasitelerini artırmak vb. nedenlerden dolayı dönenvarlıklara ve sabit varlıklara yatırım yapmak zorundadır.

• Dönen varlıklara ilişkin yapılan yatırımlara cari harcamadenilirken; sabit varlık yatırımlarına sermayebütçelemesi denilmektedir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi3

Sabit Varlık Yatırımlarını Değerlendirme Yöntemleri

• Dönen ve duran varlık yatırımları yapılırken aranantemel şart bu varlıklardan elde edilecek getirininkullanılan sermayenin maliyetinden fazla olmasıdır.

• Faydası maliyetini aşmayan yatırımlar rasyonelyatırımlar olarak kabul edilmez.

• Bu bölümde sabit varlıklara ilişkin temel konularadeğindikten sonra belirlilik şartları altında sabit varlıkyatırım kararlarının nasıl değerlendirildiğinigöstereceğiz.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi4

Sermaye Bütçelemesi

• İşletmelerin sahip olduğu varlıklar dönen varlıklar ve duranvarlıklarolmaküzereikiana gruptatoplanmaktadır.

• Dönen varlıklara işletme sermayesi, duran varlıklara da sabitsermayeyatırımlarıdenilmektedir.

• Duran varlıklar; bir yıldan veya normal faaliyet dönemindendaha uzun sürelerde işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi içinkullanılmak amacıyla elde edilen ve ilke olarak bir yılda veyanormal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesiöngörülmeyenvarlıklardır.

• Duran varlık yatırımları genellikle yatırım harcamaları, sermayebütçelemesi olarak adlandırılan grup içinde ele alınırken, dönenvarlıkyatırımlarıcariharcamalariçindeyeralmaktadır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi5

Sermaye Bütçelemesi• Duran varlıklara yapılan yatırımlar ile dönen varlıklara yapılan

yatırımlar arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklar şuşekildeaçıklanabilir:– Duran varlık yatırımları dönen varlık yatırımlarından daha pahalı

olup büyük bedellere mal olmaktadır.– Duran varlıklar yatırımları birbiriyle bağlantılı olup genellikle bir

bütünlük arz ederken, dönen varlık yatırımları daha çok bölünebilirniteliktedir.

– Duran varlık yatırımları uzun sürede gerçekleşmektedir. Buyatırımlar ile ilgili olası hatalar kısa zamanda telafi edilememekte veyüksek maliyet gerektirmektedir. Buna karşılık dönen varlıkyatırımlarında sonuç kısa sürelerde alınabilmekte, yatırımkararlarındaki yanlışlıkların kısa sürede ve daha az maliyetledüzeltilme imkanı bulunmaktadır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi6

1 2

3 4

5 6

Page 2: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

2

Sermaye Bütçelemesi– Duran varlık yatırımlarından gelir elde edilmesi genellikle bir yıldan

daha uzun süreyi kapsamakta ve yıllara yayılmaktadır. Dönen varlıkyatırımlarından ise genellikle bir yıl içinde ya da daha kısa süredegelirelde edilmektedir.

– Duran varlık yatırımları, kapasite artırma ve yeni alanlara yatırımyapılması konularını kapsadığında, işletmelerin risk derecesiniönemliölçüde etkilemektedir.

– Dönen varlık yatırımlarında ise sektördeki gelişmeler takip edilir veetkili stok yönetimi politikaları izlenirse, işletmelerin risk derecesinietkilememekte yada etkisi çoksınırlıolmaktadır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi7

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının Sınıflandırılması

• Bir işletmede maddi duran varlıklara yapılan yatırımlaraşağıdaki gibi sıralanabilir:– Yenileme yatırımları,– Genişleme yatırımları,– Stratejik yatırımlar,– Modernizasyon yatırımları,– Bağımsız yatırımlar,– Bağımlı yatırımlar

İkame yatırımlar, Tamamlayıcı yatırımlar Almaşık yatırımlar

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi8

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının Sınıflandırılması

• Yenileme yatırımları: bir işletmede teknolojideki gelişmelernedeniyle demode olmuş, eskimiş, yıpranmış maddi duranvarlıklarınyenilenmesiamacıylayapılanyatırımları ifadeeder.

• Genişleme yatırımları: bir işletmenin mevcut faaliyet kolundakiüretim kapasitesini artırmak ya da mevcut üretimine ek olarakyeni üretim ünitelerinin kurulması amacıyla yapılan yatırımlarıifadeeder.

• Stratejik yatırımlar: İşletmenin rekabet ve teknolojik gelişmelernedeniyle karşı karşıya kaldığı riski azaltmak amacıyla yaptığıyatırımlardır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi9

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının Sınıflandırılması

• Modernizasyon yatırımları: bir işletmede maliyet tasarrufusağlamanın yanı sıra üretim kapasitesini de yükseltmek amacıylayapılanharcamalardır.

• Bağımsız yatırımlar, bir yatırım projesinin gerektirdiği giderler vesağlayacağı para girişi diğer yatırım projelerinin kabul edilmesiveya reddedilmesinden etkilenmiyorsa bu yatırım projesibağımsızolarakkabuledilir.

• Bağımlı yatırımlar: bir yatırım projesinin gerektirdiği giderler vesağlayacağı para girişi diğer yatırım projelerinin kabul edilmesiveya reddedilmesinden etkileniyorsa bu yatırım projesi bağımlıolarakifadeedilir

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi10

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının Sınıflandırılması

• Bağımlı yatırımlar, tamamlayıcı, ikame ve almaşık yatırımlarolarakifadeedilir.

• Tamamlayıcı yatırım: eğer bir yatırımın yapılması öncelikle diğerbir yatırımın yapılmasını gerektiriyorsa yada bir yatırımınyapılması diğer bir yatırımdan beklenen faydayı artırıcı yadamaliyetleri azaltıcı biretkiye sahipse bu tür yatırımlar tamamlayıcıyatırımlarıolarakifadeedilir.

• İkame yatırım: bir yatırımın yapılması diğer bir yatırımınsağlayacağı faydayı azaltıyor ya da fayda aynı kalırken maliyetlerartıyorsa bu durumda birinci yatırım ikinci yatırımın ikamesiolaraknitelendirilir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi11

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının Sınıflandırılması

• Bağımlı yatırımlar, tamamlayıcı, ikame ve almaşık yatırımlarolarakifadeedilir.

• Almaşık yatırım: bir yatırımın yapılması teknik olarak diğer biryatırımın yapılmasını engelliyorsa bu tip yatırımlar almaşıkyatırımolarakifadeedilir.Almaşıkyatırımlardaikametamdır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi12

7 8

9 10

11 12

Page 3: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

3

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının İşletmeler Açısından Önemi

• Maddi duran varlık yatırımları işletmelerin gelecekteki başarısınıetkilemenin yanı sıra aşağıdaki nedenlerden dolayı da önemtaşımaktadır.– Maddi duran varlık yatırımları ciddi boyutta nakit çıkışı gerektiren

yatırımlardır. Özellikle teknoloji yoğun çalışan işletmelerde maddi duranvarlıklar içinyapılanharcamalarbilançodaönemlibirpayasahiptir.

– Maddi duran varlık yatırımlarında fonlar uzun vadeli bir zaman diliminebağlandığından gelecekte ortaya çıkabilecek gelişmelerin dikkate alınmasınıgerektiren özelliktaşırlar.

– Maddi duran varlıklara yapılacak yatırımlarda temel teşkil eden konu satıştahminlerinedayanmaktadır.Satış tahminlerindeyapılacakhatalarnedeniylemaddi duran varlık yatırımlarına eksik ya da aşırı yatırım yapılması ciddisorunlaraneden olabilir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi13

Maddi Duran Varlık Yatırımlarının İşletmeler Açısından Önemi

– Maddi duran varlıkların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan yatırımlarındoğru şekilde tahmin edilmesi ve yatırımların zamanında gerçekleştirilmesiönemlidir.

– Maddi duran varlıklar büyük boyutlarda harcama gerektiren yatırımlardır.İhtiyaç duyulan bu büyük kaynaklar için önceden kaynak planlamasıyapılmasıgerekir.

– Maddi duran varlıklar ile ilgili hatalar sadece işletmenin faaliyetleri üzerindedeğil aynızamandaekonomiüzerindedeolumsuzluklardoğurur.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi14

Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi için Gereksinim Duyulan Veriler

• Yatırım projelerinin değerlendirilmesi için gereksinimduyulan veriler aşağıdaki gibidir.– Yatırımın gerektirdiği harcama tutarı: yatırım hayata geçirilip

nakit girişi elde edilmeye başlanıncaya kadar geçecek süredeihtiyaç duyulacak tüm nakit çıkışıdır.

– İşletme sermayesi ihtiyacı: maddi duran varlıklara yapılanyatırım, genelde işletme sermayesi ihtiyacının da artmasınaneden olmaktadır. İşletme sermayesi ihtiyacının hesaplara dahiledilmesi gerekmektedir.

– Yatırımın sağlayacağı nakit akışı: Bir yatırım projesinin ömrüboyunca sebep olacağı para giriş ve çıkışlarına nakit akışı denir.Nakit girişleri ve nakit çıkışları arasındaki pozitif ise net nakitgirişi, negatif ise net nakit çıkışı ismini alır. Net nakit girişleri, net kar + amortisman şeklinde ele alınır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi15

Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi için Gereksinim Duyulan Veriler

– Yatırımın ekonomik ömrü: Ekonomik ömür, bir yatırımın faydalıolarak üretimde bulunabileceği süreyi ifade eder. Yatırımlarınteknik ömürlerinden ziyade faydalı ömürlerinin dikkatealınması gerekir.

– Hurda değer: maddi duran varlık yatırımlarının ekonomikömürleri sonunda bir satış değeri var ise bu değerin hesaplaradahil edilmesi gerekir. Ancak geleceğe yönelik tahmin yapılmasızordur.

– Yatırımdan beklenen verim oranı: bu oran aynı zamandaprojenin nakit akışlarını bugüne indirgemek için kullanılan birorandır. Bu nedenle bu oranı saptanırken sadece piyasa faiz oranı,risksiz yatırımların getiri oranı değil, projenin riskine bağlı olarakhissedarın beklediği risk priminin de dikkate alınması gerekmektedir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi16

Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesi için Gereksinim Duyulan Veriler

• Yatırımdan beklenen verim oranını belirlemek için dikkate alınanfaktörleraşağıdakigibidir:– İşletmenin sermaye maliyeti,– Benzer yatırımlardaki karlılık oranları,– Sermayenin alternatif kullanış alanlarındaki karlılık oranı

(sermayenin fırsat maliyeti)– İşletmenin ortalama genel karlılık oranı,– Yatırımın taşıdığı risk,– İşletme ortaklarının ya da potansiyel ortakların yatırımdan

bekledikleri minimum getiri oranı

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi17

Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde Kullanılan Yöntemler

• Sabit varlık yatırımlarının değerlendirilmesinde kullanılanyöntemler belirlilik şartları altında kullanılan yöntemler vebelirsizlik şartları altında kullanılan yöntemler olmak üzere ikikısımdaincelenmektedir.

• !! Belirlilik şartları altında sabit varlık yatırımlarını değerlendirmekiçin gerekli olan yatırım tutarı, nakit çıkışları, nakit girişleri, hurdadeğer vb. verilerin gerçekleşmesinin kesin olduğu ve tahminedilen tüm sayısal değerleringerçekleşendeğerler ile aynı olduğu,birsapmaolmayacağıvarsayılmaktadır.!!

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi18

13 14

15 16

17 18

Page 4: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

4

Yatırım Projelerinin Değerlendirilmesinde Kullanılan Yöntemler

• Belirlilik şartları altında yatırım projelerinin değerlendirilmesindekullanılan yöntemler paranın zaman değerini dikkatealmayan veparanın zaman değerinin dikkate alan yöntemler olaraksınıflandırılabilir.– Paranın zaman değerini dikkate almayan yöntemler:

Yatırımın ortalama karlılığı Geri ödeme süresi yöntemi

– Paranın zaman değerini dikkate alan yöntemler: İskonto edilmiş geri ödeme süresi yöntemi Net bugünkü değer yöntemi Karlılık endeksi İç verim oranı yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi19

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi20

• Yıllık net karın yatırım tutarına bölünmesi ile hesaplanan biryöntemdir. Bu yöntem iki şekilde uygulanabilmektedir.Bunlardan birincisi yatırımın sağlayabileceği en yüksek yıllıkkarınyatırımtutarınabölünmesişeklindehesaplanmaktadır.

• Ekonomik ömrü içinde sağlayacağı kar, yıllar itibarıyla farklılıkgösteriyorsa kullanılmakta ve ortalama net karın ortalamayatırımtutarınabölünmesiileuygulanmaktadır.

Yıllık Net KarYatırım Ortalama Karlılık Oranı =

Yatırım Tutarı

Ortalama Net KarYatırım Ortalama Karlılık Oranı =

Ortalama Yatırım Tutarı

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi21

• Eğer bir projenin finansmanında borç kullanılmış ise bu borçiçin ödenecek faiz tutarının net kara eklenmesi söz konusuolabilir.

• Bu yönteme göre projenin uygulanmasının kabul edilmesi içinhesaplanan oranın yatırım yapanın beklediği karlılıkoranındanyüksekolmasıgerekmektedir.

• Paranın zaman değerini dikkate almaması nedeniyle eleştirilenbu yöntem aynı zamanda tek bir yılın kar rakamının alınmasıdasağlıklıkararverilmesineengelteşkiledebilmektedir.

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi22

• Örnek: Aşağıdaki verileri dikkate alarak alternatif sabit varlıkprojelerinin en yüksek karlılık yönetimine göre sıralamasınıyapınız.

Sabit Varlık Yatırımı Nakit Girişi Yatırım Tutarı

A 850.000 2.000.000B 1.250.000 2.000.000C 1.600.000 2.000.000D 1.300.000 2.000.000E 1.750.000 2.000.000F 1.450.000 2.000.000

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi23

• Örnek: Aşağıdaki verileri dikkate alarak alternatif sabit varlıkprojelerininenyüksekkarlılıkyönetiminegöre sıralamasını yapınız.

• En yüksek kar rakamının dikkate alındığı yatırımın karlılığıyönteminde E projesi ilk sırada çıkmış, C projesi ikinci sırada veF projesi ise üçüncü sırada yer almıştır.

Sabit Varlık Yatırımı Nakit Girişi Yatırım Tutarı

Yatırım Karlılığı

Sıra

A 850.000 2.000.000 0,425 6B 1.250.000 2.000.000 0,625 5C 1.600.000 2.000.000 0,8 2D 1.300.000 2.000.000 0,65 4E 1.750.000 2.000.000 0,875 1F 1.450.000 2.000.000 0,725 3

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi24

• Örnek: Örnek: Aşağıdaki veriler ışığında alternatif sabit varlıkprojelerininortalamakarlılıkyönteminegöresıralamasınıyapınız.

Sabit Varlık Yatırımı

Toplam Net Nakit Girişi

Ekonomik Ömür Yatırım Tutarı

A 2.500.000 2 4.000.000B 8.000.000 4 4.000.000C 6.000.000 5 4.000.000D 6.000.000 6 4.000.000E 5.000.000 6 4.000.000F 7.500.000 5 4.000.000

19 20

21 22

23 24

Page 5: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

5

Yatırımın Ortalama Karlılığı (Getirisi)

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi25

• Örnek: Örnek: Aşağıdaki veriler ışığında alternatif sabit varlık projelerininortalamakarlılıkyönteminegöre sıralamasınıyapınız.

• Yıllık ortalama net nakit girişlerinin dikkate alındığı yöntemde Bprojesi ilk sırada çıkmış, F projesi ikinci sırada ve A projesi iseüçüncü sırada yer almıştır.

Sabit Varlık

Yatırımı

Toplam Net Nakit

Girişi

Ekonomik Ömür

Ortalama Yıllık Net

Nakit Girişi

Yatırım Tutarı

Ortalama Net Nakit

Girişi/ Yatırım Tutarı

Sıra

A 2.500.000 2 1.250.000 4.000.000 0,31 3B 8.000.000 4 2.000.000 4.000.000 0,50 1C 6.000.000 5 1.200.000 4.000.000 0,30 4D 6.000.000 6 1.000.000 4.000.000 0,25 5E 5.000.000 6 833.333 4.000.000 0,21 6F 7.500.000 5 1.500.000 4.000.000 0,38 2

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi26

• Geri ödeme süresi yöntemi, yapılan bir yatırımın kendini nekadarsüredegeriödeyeceğinigösterenbir yöntemdir.

• Bu yöntemde, projenin sağladığı nakit girişlerinin, projeningerektirdiği nakit çıkışlarını kaç dönem içerisinde ödediğihesaplanır.

• Yöntem, fonların ne kadar süre ile yatırım yapılan projeyebağlanacağıhakkındabilgiverir.

• Geri ödeme süresini hesaplamanın en kolay yolu projenin netnakit akımları toplamının sıfıra eşit olduğu yıl sayısınıbulmaktır.

• Paranınzamandeğerinidikkatealmayanbir yöntemdir.

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi27

• Yatırımın geri ödeme süresi hesaplanırken öncelikle net nakitakışlarının birikimli toplamı olan kümülatif nakit akışlarıbulunur.

• Net nakit akışı, her bir yatırım projesinin nakit girişleri ile nakitçıkışlarıarasındakifarktır.

• Yatırım tutarı, hangi dönemin kümülatif nakit akışına eşit ise odönem,yatırımıngeriödemesüresiniverir.

• Çoğunlukla yatırımın tutarı, iki kümülatif nakit akışınınarasında bulunmaktadır. Böyle bir durumda geri ödemesüresi, bu iki kümülatif nakit akışının ait olduğu dönemlerinarasındakibirdönemdegerçekleşmektedir.

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi28

• Her yılın Net nakit akımı eşit ise geri ödeme süresi, yatırımtutarının yıllık net nakit akına bölünmesi ile kolaycahesaplanabilir.

• Örnek: Yatırım tutarı 30.000 ve ekonomik ömrü 5 yıl olan birprojeninyıllıknakitakışları7.500isegeriödemesüresinedir?

Y a tır ım T u tarıG eri Ö d em e S ü re s i =

Y ıllık N et N ak it A k ım ı

3 0 .0 0 0G eri Ö d em e S ü re s i = = 4 Y ıl

7 .5 0 0

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi29

• Örnek: Yatırım harcama tutarı 200.000 TL ve yıllık net nakitgirişi 20.000 TL olan bir yatırımın geri ödeme süresi nedir? Buyatırım için öngörülen geri ödeme süresi 15 yıl ise bu yatırımgerçekleştirilmelimidir?

200.000Geri Ödeme Süresi = =10 YIL

20.000

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi30

• Örnek: A Projesine ilişkin nakit akışları aşağıdaki gibidir.Burada 0(ilk yıl) yatırımın yapıldığı dönemi ifade ederkenkarşısındaki miktar yatırım harcama tutarını göstermekte veyıllar itibariyle bu yatırımdan elde edilecek net nakit girişleriyeralmaktadır.Budurumdageriödemesüresinihesaplayınız.Yıllar A Projesi (TL)

0 -10.0001 3.0002 2.0003 4.0004 2.000

Geri Ödeme Süresi = 3.000 + 2.000 + 4.000 = 9.000 TL

Geri Ödeme Süresi = 3 + (1.000/2000)= 3,5 Yıl

25 26

27 28

29 30

Page 6: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

6

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi31

• Örnek: Bir İşletmenin yatırım tutarı 100.000 TL olan bir projesine ait geriödeme dönemleri ve bu dönemlere ilişkin net nakit akışları aşağıdaki gibidir.Projeningeri ödemesüresi nedir?

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.0002 20.0003 20.0004 30.0005 40.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.000 10.0002 20.0003 20.0004 30.0005 40.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.000 10.0002 20.000 30.0003 20.0004 30.0005 40.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.000 10.0002 20.000 30.0003 20.000 50.0004 30.0005 40.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.000 10.0002 20.000 30.0003 20.000 50.0004 30.000 80.0005 40.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Toplam

1 10.000 10.0002 20.000 30.0003 20.000 50.0004 30.000 80.0005 40.000 120.0006 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit

Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 10.000 10.0002 20.000 30.0003 20.000 50.0004 30.000 80.0005 40.000 120.0006 20.000 140.000

G eri Ö d em e S ü re si = 4 + 2 0 .0 0 0 / 4 0 .0 0 0 = 4 ,5 Y ıl

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi32

• Örnek: Yatırım tutarı 150.000 TL olan bir projenin geri ödemedönemleri ve bu dönemlere ilişkin net nakit akışları aşağıdaverilmiştir.Projeningeriödemesüresinihesaplayınız.Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı

(NNA)Kümülatif Nakit

Akışı1 20.0002 20.0003 25.0004 35.0005 40.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.0003 25.0004 35.0005 40.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.0004 35.0005 40.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.000 65.0004 35.0005 40.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.000 65.0004 35.000 100.0005 40.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.000 65.0004 35.000 100.0005 40.000 140.0006 20.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.000 65.0004 35.000 100.0005 40.000 140.0006 20.000 160.0007 20.000

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

Kümülatif Nakit Akışı

1 20.000 20.0002 20.000 40.0003 25.000 65.0004 35.000 100.0005 40.000 140.0006 20.000 160.0007 20.000 180.000

G e ri Ö d e m e S ü re si = 5 + 1 0 .0 0 0 / 2 0 .0 0 0 = 5 ,5 Y ıl

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

• Genel olarak uzun dönemde risk düzeyi artar bu yöntemde kısasürede kendini ödeyen proje risk ve likidite açısından avantajlıolarakkabuledilir.

• Bunun yanı sıra önceden belirlenen bir süre ile karşılaştırılarak daprojelerhakkındabirdeğerlemeyapılabilir.

• Geri ödeme süresi yöntemi bir anlamda yatırımın başa başanalizidir.

• Çünkü nakit akımları geri ödeme dönemine kadar beklenenoranda gerçekleşirse, proje muhasebe yönünden de başabaşnoktasınaulaşır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi33

Geri Ödeme Süresi Yöntemi

• Bu yöntem, kolay ve basit olması sebebiyle özellikle nakit sıkıntısıiçinde olan kurumlar tarafından tercih edilir. Kendini en erkenödeyen yatırımın seçimine dayanan bir yöntem olması sebebiyleriskiazprojelereöncelikverilmesineimkântanır.

• Yöntemin bir takım sakıncaları bulunmaktadır. Yatırımın geriödeme dönemindensonra sağlayacağı netnakitgirişlerininhiç birönemi olmaması, paranın zaman değerini göz önüne almamasıve proje riskini, proje geri ödeme süresinin bir fonksiyonu olarakelealmasıyönteminsakıncalarıarasındasayılmaktadır.

• Bu nedenle geri ödeme süresi yönteminin, projelerin nihaideğerlendirilmesi için kullanılmayıp, bir eleme aracı olarakgörülmesigerekmektedir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi34

Paranın Zaman Değerini Dikkate Alan Yöntemler

• Bu proje değerleme yöntemleri sabit varlık yatırımlarında ortayaçıkan nakit akımlarımda paranın zaman değerini dikkate alanyöntemlerdir.

• Yatırım projelerine ait nakit akımlarının belli bir iskonto oranı ilebugünkü değerinin hesaplanmasıyla paranın zaman değeri ileilgilieksiklikortadankaldırmıştır.

• Paranınzamandeğerinidikkatealanyöntemlerise;– İskontoEdilmiş GeriÖdemeSüresi Yöntemi,– NetBugünkü DeğerYöntemi,– Karlılık Endeksi Yöntemi– İçVerim OranıYöntemidir

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi35

İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi

• Geri ödeme süresi yönteminin, paranın zaman değerini dikkatealmayan eksik yönünü ortadan kaldırmak için geliştirilmiş biryöntemdir.

• İskonto edilmiş geri ödeme süresi, paranın zaman değeri gözönüne alınarak iskonto edilmiş nakit akımlarının, yatırımınmaliyetinikarşıladığıyılsayısını ifadeeder.

• Bu yöntemde, net nakit akışlarının bugünkü değeri hesaplanarakkümülatif net nakit akışlarına ulaşılır ve buradan yatırımın geriödeme süresi belirlenir. İskonto edilmiş geri ödeme süresininhesaplanma şekli ve uygulanan formül, net nakit akışlarınınbugünkü değeri bulunduktan sonra geri ödeme süresi yöntemiileaynıdır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi36

31 32

33 34

35 36

Page 7: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

7

İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi

• Örnek: Yatırım tutarı 12.000.000 TL olan bir sabit varlıkyatırımından yıllar itibariyle elde edilmesi beklenen net nakitgirişleri aşağıdaki gibidir. İskonto oranını olarak % 12 kabuledildiğindeprojenin iskontoedilmişgeriödemesüresinedir?

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi37

Yıllar Net Nakit Akımları0 -12.000.0001 2.000.0002 4.500.0003 6.500.0004 6.500.000

İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi38

Geri Ödeme Dönemi

Net Nakit Akışı (NNA)

İskonto Faktörü

Net Şimdiki Değeri

Kümülatif Nakit Akışı

0 -12.000.000 1 -12.000.000 -12.000.0001 2.000.000 0,8929 1.785.800 1.785.8002 4.500.000 0,7972 3.587.400 5.373.2003 6.500.000 0,7118 4.626.700 9.999.9004 6.500.000 0,6365 4.137.250 14.137.150

8İ 2k .n 0o 0E 0i .m 0ş 0G 0S = /3 y 4l .+ 1o 3 0l . 8 6 8 s t d i Ö ı 3, 4

İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi39

• Örnek: Bir işletmenin yatırım tutarı 100.000 TL olan birprojesinin geri ödeme dönemleri ve bu dönemlere ilişkin netnakit akışları aşağıdaki gibidir. İskonto faktörünün % 5olduğunu göz önüne alarak projenin iskonto edilmiş geriödemesüresinihesaplayınız.

Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)1 10.0002 20.0003 20.0004 30.0005 40.0006 20.000

İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi40

Geri Ödeme Dönemi

Net Nakit Akışı (NNA)

İskonto Faktörü

Net Şimdiki Değeri

KümülatifNakit Akışı

1 10.000 0,952 9.520 9.5202 20.000 0,907 18.140 27.6603 20.000 0,863 17.260 44.9204 30.000 0,822 24.660 69.5805 40.000 0,783 31.320 100.9006 20.000 0,746 14.920 115.820

Geri Ödeme Süresi = 4 +30.420 / 31.320= 4,97 Yıl = 4 Yıl 11 Ay 19 gün

Net Bugünkü Değer Yöntemi

• Bir yatırımın net bugünkü değeri, yatırımın ekonomik ömrüboyunca elde edeceği nakitgirişlerinin bugünkü değeri ile yatırımtutarıarasındakifarkaeşittir.

• Diğer bir ifadeyle yatırımın sağlayacağı nakit girişleri toplamı ileyatırımın maliyeti arasındaki farktır. Ancak nakit girişlerinindeğeriiskontofaktörükullanılarakbugünküdeğereindirgenir.

• Net bugünkü değeri pozitif olan, yani maliyetinden daha fazlanakit girişi sağlayan proje yatırım yapılabilecek projedir. Birdenfazla yatırım alternatifi söz konusuysa, net bugünkü değeri pozitifolan projeler arasından, en yüksek değere sahip olan proje tercihedilir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi41

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi42

01

0

(1 )

NBD: Net Bugünkü Değer

I : Başlangıçta Yapılan Yatırım Tutarı

i: İskonto oranı (Sermaye Maliyeti)

n: Ekonomik Ömür

ntt

t

NNANBD I

i

37 38

39 40

41 42

Page 8: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

8

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi43

• Örnek: Yatırım maliyeti 40.000 TLve ekonomik ömrü 3 yıl olanbir makinenin birinci yıl 15.000 TL, ikinci yıl 25.000TL veüçüncü yıl ise 30.000 TL net nakit girişi sağlayacağı tahminedilmektedir. Yatırımın değerlendirilmesinde iskonto olaraksermaye maliyeti kullanılacaktır ve bu oranı %12’dir. Buyatırımınnetbugünküdeğerinedir?

Yıllar Net Nakit Akımları

%12İskonto Oranı

Net Nakit Akımlarının Bugünkü Değeri

0 - 40.000 1 -40.0001 15.000 0,8929 13.3942 25.000 0,7972 19.9303 30.000 0,7118 21.354

NBD 14.678

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi44

• Örnek: Yatırım maliyeti 40.000 TLve ekonomik ömrü 3 yıl olanbir makinenin birinci yıl 15.000 TL, ikinci yıl 25.000TL veüçüncü yıl ise 30.000 TL net nakit girişi sağlayacağı tahminedilmektedir. Yatırımın değerlendirilmesinde iskonto olaraksermaye maliyeti kullanılacaktır ve bu oranı %12’dir. Buyatırımınnetbugünküdeğerinedir?

1 2 3

15.000 25.000 30.000NBD = - 40.000 + + +

(1 0,12) (1 0,12) (1 0,12)

NBD = - 40.000 + 54.678 =14.678 TL

NBD > 0 Proje Kabul Edilir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi45

• Örnek: (Hurda Değerli) Yatırım maliyeti 40.000 TL ve ekonomik ömrü üç yılolan bir makinenin birinci yıl 15.000 TL, ikinci yıl 25.000TL ve üçüncü yıl ise30.000 TL net nakit girişi sağlayacağı tahmin edilmektedir. Bununla birlikteüçüncü yılın sonunda makinenin hurda değerinin 8.000 TL olacağıdüşünülmektedir. Yatırımın değerlendirilmesinde iskonto olarak sermayemaliyeti kullanılacaktır ve bu oranı %12’dir. Bu yatırımın net bugünkü değerinedir?

Yıllar Net Nakit Akımları

%12İskonto Oranı

Net Nakit Akımlarının Bugünkü Değeri

0 - 40.000 1 -40.0001 15.000 0,8929 13.3942 25.000 0,7972 19.9303 30.000 0,7118 21.3543 8.000 0,7118 5.694

NBD 20.372

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi46

• Örnek: (Hurda Değerli) Yatırım maliyeti 40.000 TL ve ekonomik ömrü üç yılolan bir makinenin birinci yıl 15.000 TL, ikinci yıl 25.000TL ve üçüncü yıl ise30.000 TL net nakit girişi sağlayacağı tahmin edilmektedir. Bununla birlikteüçüncü yılın sonunda makinenin hurda değerinin 8.000 TL olacağıdüşünülmektedir. Yatırımın değerlendirilmesinde iskonto olarak sermayemaliyeti kullanılacaktır ve bu oranı %12’dir. Bu yatırımın net bugünkü değerinedir?

1 2 3 3

15.000 25.000 30.000 8.000NBD = - 40.000 + + +

(1 0,12) (1 0,12) (1 0,12) (1 0,12)

NBD = - 40.000 + 60.372 = 20.372 TL

NBD > 0 Proje Kabul Edilir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi47

• Örnek: Yatırım tutarı 140.000TL olan bir projenin ekonomik ömrü boyuncaelde etmesi beklenen net nakit akışları aşağıdaki gibidir. Yatırımın sermayemaliyetinin %10 ve ekonomik ömür sonundaki hurda değerinin 30.000 TLolduğu varsayımıyla yatırımın net bugünkü değerini hesaplayarak projeninkabulveya retkararınıveriniz. Geri Ödeme Dönemi Net Nakit Akışı (NNA)

1 15.000

2 25.000

3 25.000

4 30.000

5 40.000

6 35.000

7 20.000

1 2 3 4 5 6 7 7

15.000 25.000 25.000 30.000 40.000 35.000 20.000 30.000NBD = - 140.000 + + + + + + +

(1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1 0,1)

NBD= - 140.000 + 143.822 = 3.822 NBD 0 Proje Kabul Edilir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi48

• Yıllık Nakit Girişleri Eşit Olan Projelerde Net Bugünkü DeğerinHesaplanması

• Örnek: Yatırım maliyeti 600.000 TL ve ekonomik ömrü10 yıl olan bir makine de her yıl sabit olarak 150.000TL nakit girişi sağlayacağı tahmin edilmektedir.İskonto oranının %12 olduğunu varsaydığımızdayatırımın net bugünkü değeri nedir?

10

10

(1+0,12) -1NBD = - 600.000 + 150.000 x

(1+0,12) x 0,12

NBD = - 600.000 + 150.000 x 5,6502

NBD = - 600.000 + 847.500= 247.500 TL

NBD > 0 Proje Kabul Edilir.

43 44

45 46

47 48

Page 9: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

9

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi49

• Yatırım Tutarı Yıllara Yaygın Olan Projelerde NetBugünkü Değerin Hesaplanması

• Örnek: Yatırım dönemi iki yıl olan bir tesisin maliyeti 4.000.000TL olup birinci yılın sonunda 2.400.000 TL’lik kısmı ikinci yılınsonunda ise 1.600.000 TL’lik kısmı tamamlanmak üçüncü yılınsonunda 800.000 TL, dördüncü yılın sonunda 1.200.000 TL,beşinci yılın sonunda 1.500.000 TL, altıncı yılın sonunda1.400.000 TL ve yedinci yılın sonunda 1.200.000 TL net nakit girişisağlanacağı tahmin edilmektedir. İskonto oranının %12olduğunu varsaydığımızda yatırımın net bugünkü değeri nedir?

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi50

• Yatırım Tutarı Yıllara Yaygın Olan Projelerde NetBugünkü Değerin Hesaplanması

Yıllar Net Nakit Akımları

%12İskonto Oranı

Net Nakit Akımlarının Bugünkü Değeri

1 - 2.400.000 0,893 - 2.143.2002 - 1.600.000 0,797 - 1.275.2003 800.000 0,712 569.6004 1.200.000 0,636 763.2005 1.500.000 0,567 850.5006 1.400.000 0,507 709.8007 900.000 0,452 406.800

NBD - 118.500

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi51

• Yatırım Tutarı Yıllara Yaygın Olan Projelerde NetBugünkü Değerin Hesaplanması

1 2 3 4

5 6 7

2.400.000 1.600.000 800.000 1.200.000NBD = - - +

(1 0,12) (1 0,12) (1 0,12) (1 0,12)

1.500.000 1.400.000 900.000 +

(1 0,12) (1 0,12) (1 0,12)

NBD = - 3.418.400 + 3.299.900 = - 118.500 TL

NBD < 0

Proje Reddelir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi52

• Yenileme Yatırım Kararı• Örnek: 4 yıl önce 800.000 TL’ye satın alınan, ekonomik ömrü 10

yıl olan ve normal amortisman yöntemine göre amortismanayrılan bir makine yerine yatırım tutarı 1.200.000 TL olan veekonomik ömrü 6 yıl olan başka bir makine alınmakistenmektedir.

• Yeni makinenin alınması ile üretim maliyetleri 1.000.000 TL’den700.000 TL’ye düşecektir. Bununla birlikte daha kaliteli üretimgerçekleştirileceğinden dolayı satışlar %15 oranında artışla1.500.000 TL’den 1.725.000TL’ye yükselecektir. Eski makineninsatışından 150.000 TL gelir elde edilecek olup; işletmeninkurumlar vergisi oranı %22’dir. Sermaye maliyeti %12 olanişletme yenileme kararı verecek midir?

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi53

• Yenileme Yatırım Kararı– Yenileme Yatırımının Nakit Çıkışı

Yeni makinenin alış bedeliEski makinenin satış bedeliEski makinenin satışı nedeniyle oluşan zararın vergi tasarrufu(330.000 x 0,22)

1.200.000 TL-150.000 TL-72.600 TL

Makinenin Alınması için Gereken Nakit Çıkışı 977.400 TL

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi54

• Yenileme Yatırım Kararı– Yeni Yatırımın Sağlayacağı Yıllık Net Nakit Girişi

Mevcut Makine (TL)

Yeni Makine (TL)

Satışlar 1.500.000 1.725.000İşletme Giderleri 1.000.000 700.000

Amortisman 80.000 200.000Vergi Öncesi Kar 420.000 825.000

Kurumlar Vergisi (%22) 92.400 181.500Net Kar 327.600 643.500

Amortisman 80.000 200.000Net Nakit Girişi 407.600 843.500

49 50

51 52

53 54

Page 10: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

10

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi55

• Yenileme Yatırım Kararı– Yeni Yatırımın Sağlayacağı Yıllık Net Nakit Girişi

• 843.500 - 407.600 = 435.900 TL• 6 yıl süreyle elde edilecek 435.900 TL’nin % 12

üzerinden bugünkü değeri 435.900 x 4,111 = 1.791.985 TL’dir.

• Net Bugünkü Değer = - 977.400 + 1.791.985 = 814.585 TL NBD > 0 olduğu için yenileme projesi kabul edilir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi56

• Paranın zaman değerine önem vermesi ve yatırım projesiningetirisini, yıllık net nakit akışı yanında hurda değeri ile de beraberdeğerlendirmesiyönteminyararlarıarasındasayılmaktadır.

• Net bugünkü değer yönteminin başarısının belirlenecek iskontooranına bağlı olması, iskonto oranının projenin ömrü boyuncasabit kaldığının varsayılması ve farklı büyüklükteki yatırımprojelerine uygulandığı takdirde farklı sonuçlar vermesiyönteminsakıncalarıolarakgösterilmektedir.

Net Bugünkü Değer Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi57

• Alternatif yatırım olanaklarının fazla olması durumundaçoğunlukla geri ödeme süresi yöntemi bir önseçim aracı olarakkullanılır ve geri ödeme süresi önceden tayin edilen süreden dahakısa olan projeler seçilerek sadece bu projelere net bugünkü değeryöntemiuygulanır.

• Analiz sonucunda net bugünkü değeri en yüksek olan projeyatırımaçısındanen uygunproje olarakkabuledilir.

Karlılık Endeksi Yöntemi• Karlılık endeksi, bir projenin ekonomik ömrü boyunca

sağlayacağı nakitgirişlerinin, yatırım tutarının bugünkü değerininyüzdekaçıolduğunuifadeeder.

• Net bugünkü değer yöntemi ile yakından ilişkili olan buyöntemde,projenin sağlayacağı nakit girişlerininbugünkü değeri,projenin gerektireceği nakit çıkışlarının bugünkü değerine(başlangıçtakiyatırımtutarına)bölünmektedir.

• Karlılık endeksi yönteminde, yatırım pozitif bir net bugünküdeğere sahipse, karlılık endeksi 1’den büyük olacaktır. Netbugünküdeğersıfır ise,karlılıkendeksi1’eşitolacaktır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi58

1

0

Net Nakit Girişlerinin NBD(1 )Karlılık Endeksi =

Yatırım Tutarının Bugünkü Değeri

n

tt

NNA

iI

Karlılık Endeksi Yöntemi• Örnek: Yatırım maliyeti 350.000 TL olan bir projenin sermaye

maliyeti %12 olarak kabul edilmektedir. Yıllar itibariyle net nakitgirişleri aşağıdaki gibi tahmin edildiğinde, yatırımın karlılıkendeksini hesaplayarak, kabul edilip edilmeyeceğini karar veriniz.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi59

Yıllar Net Nakit Girişleri%12

İskonto Oranı

Net Nakit Girişlerinin Bugünkü Değeri

1 80.000 0,893 71.4402 100.000 0,797 79.700 3 110.000 0,712 78.3204 130.000 0,636 82.6805 150.000 0,567 85.050

397.190

Karlılık Endeksi Yöntemi• Örnek: Yatırım maliyeti 350.000 TL olan bir projenin sermaye

maliyeti %12 olarak kabul edilmektedir. Yıllar itibariyle net nakitgirişleri aşağıdaki gibi tahmin edildiğinde, yatırımın karlılıkendeksini hesaplayarak, kabul edilip edilmeyeceğini karar veriniz.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi60

1 2 3 4 5

80.000 100.000 110.000 130.000 150.000Net Nakit Girişlerinin NBD = + + + +

(1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12)

Net Nakit Girişlerinin NBD

Karlılık Endeksi = 1,135

397.190

397.190

350.000

Bu yatırım için kullanılan 1 TL karşılığında 1,135 TL kazanç eldeedilmektedir. Bu proje kabul edilir.

55 56

57 58

59 60

Page 11: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

11

Karlılık Endeksi Yöntemi

• Örnek: Bir işletmenin gerçekleştirmeyi planladığı yatırımprojesinin ilk yatırım harcaması tutarı 250.000 TL'dir. Net nakitakışlarının yıllara göre dağılımı aşağıda verilmiş olup, yatırımınsermaye maliyeti %10 olarak kabul edilmektedir. Projenin karlılıkendeksini hesaplayarak yatırımın yapılması konusundaki kararıveriniz.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi61

Yıllar Nakit Akışları 1 40.0002 50.0003 75.0004 100.0005 80.0006 40.000

Karlılık Endeksi Yöntemi

• Bu endeks firmanın bugünkü değer olarak her 1 TL’lik yatırımınakarşılık yine bugünkü değer olarak 1,10 TL kazanacağınıgöstermektedir.

• Yatırdığından daha fazlasını kazanıyor olması sebebiyle buyatırım kabul edilebilir bir yatırımdır. Birden fazla yatırımprojesindenbirininseçilmesi durumu söz konusu olduğunda, herproje için hesaplama yapılarak alternatif yatırımlar arasındankarlılıkendeksiyüksekolanyatırımprojesi tercihedilir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi62

1 2 3 4 5 6

40.000 50.000 75.000 100.000 80.000 40.000Net Nakit Girişlerinin NBD = + + + + +

(1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1)

Net Nakit Girişlerinin NBD 274.588, 57

274.588, 57Karlılık Endeksi = 1,10

250.000

Karlılık Endeksi Yöntemi

• Karlılık endeksi yöntemi kolay anlaşılabilir ve kullanılabilir biryöntemdir.

• Netbugünkü değerleri eşitolanprojelerarasında seçim yapmada,karlılık endeksi yönteminden yararlanılır ve karlılık endeksiyüksekolanyatırımtercihedilir.

• Ancak birlikte olanaksız projelerde diğer bir ifadeyle, birisininkabul edilmesi halinde diğerinin reddedilmesi gereken yatırımkararlarında kullanılması durumunda, doğru olmayan sonuçlarortayaçıkabilir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi63

İç Verim Oranı Yöntemi

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi64

• İç verim oranı, yatırımın ekonomik ömrü boyunca elde edeceğinakit akışlarının bugünkü değerini, başlangıçtaki yatırım tutarınaeşitleyen iskonto oranıdır. Bir başka ifadeyle net bugünkü değerisıfıraeşitleyeniskontooranıdır.

• İç getiri oranı veya iç karlılık oranı olarak da adlandırılanyöntemde, iç verim oranı, yatırım projesinden beklenilen karlılıkoranındanyüksekiseyatırımönerisikabuledilir.

• Önceden belirlenen karlılık oranı hiçbir zaman firmanıniskontooranı olansermayemaliyetindendahadüşükolamaz.

NBD = 0 i = İVO

İç Verim Oranı Yöntemi

• İç verim oranı aşağıdaki şekilde ifade edilebilir:

• İç verimlilik oranınınhesaplanması finansal hesapmakinesi veya Excel gibibilgisayar yazılımları ile

kolaylıklayapılabilmektedir.• Ancak bu olanakların olmadığı

durumlarda deneme, yanılmaveya enterpolasyon yöntemi ileiç verimoranı hesaplanabilir.

• Enterpolasyon yöntemi,deneme yanılma sayısınıazaltarak kısa sürede içverimlilik oranını yaklaşıkolarak bulmaya yarayan biryöntemdir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi65

01

0

0(1 )

NBD: Net Bugünkü Değer

I : Başlangıçta Yapılan Yatırım Tutarı

i: İskonto oranı (Sermaye Maliyeti)

n: Ekonomik Ömür

nt

tt

NNANBD I

iVO

İç Verim Oranı Yöntemi

• Örnek: Bir işletmenin yatırım yapmayı planladığı makineyatırımının tutarı 80.000 TL'dir. Net nakit akışlarının yıllara göredağılımı aşağıda verilmiş olup, firmanın sermaye maliyeti %8’dir.Projeniniçverimlilikoranınıhesaplayınız.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi66

Yıllar Net Nakit Akışı (NNA)1 20.0002 35.0003 45.000

1 2 3

1 2 3

2 0 .0 0 0 3 5 .0 0 0 4 5 .0 0 0N B D = 0 = - 8 0 .0 0 0 + + +

( 1 + İ V O ) ( 1 + İ V O ) ( 1 + İ V O )

2 0 .0 0 0 3 5 .0 0 0 4 5 .0 0 0N B D = 8 0 .0 0 0 = + + .

( 1 + İV O ) ( 1 + İV O ) ( 1 + İ V O )

61 62

63 64

65 66

Page 12: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

12

İç Verim Oranı Yöntemi

• İç verimlilik oranı enterpolasyon yöntemine göreçözülürken öncelikle tahmini bir oran kullanılır.İVO’nun sırasıyla %10, % 12 olduğunu varsayalım.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi67

1 2 3

2 0 .0 0 0 3 5 . 0 0 0 4 5 .0 0 0N B D = 0 = - 8 0 .0 0 0 + + +

( 1 + 0 ,1 ) ( 1 + 0 ,1 ) ( 1 + 0 ,1 )

% 1 0 9 1 6 , 6 5 İV O N B D

1 2 3

2 0 .0 0 0 3 5 .0 0 0 4 5 .0 0 0N B D = 0 = - 8 0 .0 0 0 + + +

( 1 + 0 ,1 2 ) ( 1 + 0 ,1 2 ) ( 1 + 0 ,1 2 )

% 1 2 2 .2 1 0 , 9 7 İV O N B D

İç Verim Oranı Yöntemi

• İVO, %12 olduğunda yatırımın net bugünkü değerisıfırdan küçük olmaktadır. O halde bu yatırımın içverimlilik oranı %10 ile %12 arasındaki bir orandır.İVO’nun değerini bulmak için orantı hesaplarındanyararlanılır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi68

İ V O 'l a r ı A r a s ı n d a k i F a r k = % 1 2 - % 1 0 = % 2

N B D 'le r A r a s ın d a k i F a r k = 9 1 6 ,6 5 + 2 .2 1 0 ,9 7 = 3 .1 2 7 ,6 2

% 2 3 .1 2 7 ,5 6

% x 9 1 6 , 6 0

9 1 6 ,6 0 x % 2x = 0 , 0 0 5 8 6

3 .1 2 7 , 5 6

0 , 1 0 0 , 0 0 5 8 5 6 0 , 1 0 5 8 5 6 % 1 0 , 5 8 6İV O

İç Verim Oranı Yöntemi

• Bu yatırımın iç verimlilik oranı %10,59’dur.• Bu sonuç yaklaşık bir sonuçtur. Yatırımın kabul edilmesi,

yatırımın iç verimlilik oranının, önceden belirlenen içverimlilik oranından daha yüksek olmasına veyaönceden belirlenmiş beklenen bir getiri oranı yoksafirmanın sermaye maliyetinden daha yüksek olmasınabağlıdır.

• Yatırımın iç verimlilik oranı, firmanın sermayemaliyetinden (%8’den) daha yüksek olduğu için bu projekabul edilebilir bir projedir.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi69

İç Verim Oranı Yöntemi

• Örnek: Özel Tanı Hastanesi Göz Polikliniği’nde bulunan bir cihazı yenilemeyidüşünmektedir. Yatırım tutarı 120.000 TL olan bu cihazın ekonomik ömrüboyunca elde etmesi beklenen net nakit akışları aşağıdaki gibidir. Yatırımdanbekleneniç getirioranının%10olduğuvarsayımıylayatırımıniçverimlilikoranınıhesaplayarakprojenin kabulveyaretkararınıveriniz.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi70

Yıllar Net Nakit Akışı (NNA)1 15.0002 25.0003 25.0004 30.0005 40.0006 35.0007 20.000

İç Verim Oranı Yöntemi

• İç verimlilik oranı enterpolasyon yöntemine göreçözülürken öncelikle tahmini bir oran kullanılır.İVO’nun sırasıyla %10, % 12 olduğunu varsayalım.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi71

1 2 3 4 5 6 7

15.000 25.000 25.000 30.000 40.000 35.000 20.000NBD = 0 = - 120.000 + + + + + + +

(1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1) (1+0,1)

= - 120.000 +128.428 = 8.428

İVO = % 10 8.428 NBD

1 2 3 4 5 6 7

15.000 25.000 25.000 30.000 40.000 35.000 20.000NBD = 0 = - 120.000 + + + + + + +

(1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12) (1+0,12)

= - 120.000 +118.763 = - 1.273

İVO = % 12 1.273 NBD

İç Verim Oranı Yöntemi

• İVO, %12 olduğunda yatırımın net bugünkü değerisıfırdan küçük olmaktadır. O halde bu yatırımın içverimlilik oranı %10 ile %12 arasındaki bir orandır.İVO’nun değerini bulmak için orantı hesaplarındanyararlanılır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi72

İ V O 'l a r ı A r a s ı n d a k i F a r k = % 1 2 - % 1 0 = % 2

N B D 'le r A r a s ın d a k i F a r k = 8 . 4 2 8 + 1 2 3 7 = 9 .6 6 5

% 2 9 .6 6 5

% x 8 .4 2 8

8 .4 2 8 x 0 ,0 2x = = 0 ,0 1 7 4

9 .6 6 50 , 1 0 0 , 0 1 7 4 0 , 1 1 7 4 % 1 1, 7 4

İV O

67 68

69 70

71 72

Page 13: H3 ISF304 yeni - Karabük Üniversitesiweb.karabuk.edu.tr/muratyildirim/H3_ISF304.pdf · î í x ì ï x î ì î ì ï 1 1 Í 1 Í Í Í Í 1 gó 1 ³Í Í 1[ Í ¢ Í Í Í ó ó

21.03.2020

13

İç Verim Oranı Yöntemi

• Makine ve donanım yenileme kararlarında kullanılabilen buyöntem ayrıca işletme performansının ölçülmesine de imkantanımaktadır.

• Olumlu yanlarının yanı sıra yöntemin bir takım dezavantajları dabulunmaktadır. Başlıca dezavantajları, ekonomik ömrü uzun olanprojelere uygulanmasının zor olması ve bazı projelerde iki içverimlilikoranınınbulunabilmesidir.

• İç verimlilik oranı yöntemi paranın zaman değerini dikkate alanobjektif bir yöntem olması nedeniyle yoğun olarakkullanılmaktadır.

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi73

Kaynakça

• Akgüç, Öztin, Finansal Yönetim, 7 Baskı, MuhasebeEnstitüsü Eğitim ve Araştırma Vakfı, Yayın No:17,İstanbul 1998

• Ceylan, Ali ve Korkmaz, Turan, İşletmelerde FinansalYönetim, Ekin Kitapevi, Bursa, 2017

• Düzakın Gereklioğlu, Hatice, İşletme Finansı(ExcelÇözümlü Örneklerle), Seçkin Yayıncılık,2013

• Türko, Metin, Finansal Yönetim, Alfa Yayınevi 1999

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi74

Teşekkür Ederim

Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi

çalışmalar dilerim…

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi75

73 74

75