องคประกอบทางเคมและฤทธตานอนมลอสระของน ามนหอมระเหยไพล ทปลกแทรกในสวนปา

Chemical Compositions and Antioxidant Activity of Phlai’s Essential oil Grow between Rows in Plantation Forests

ทรรศนย พฒนเสร1 Tasanee Pattanaseree1

บทคดยอ การวจยนเปนการหาองคประกอบทางเคมและฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหย

ไพลทปลกแทรกในสวนปาสถานวนวฒนวจยพษณโลก สถานวนวฒนวจยงาว จงหวดลาปาง สถานวนวฒนวจยอนทขลและสถานวนวฒนวจยแมสะนาม จงหวดเชยงใหม สถานวนวฒนวจยเชยงราย ทอาย 1 ป 2 ป และ 3ป ทาการกลนนามนหอมระเหยโดยวธการกลนดวยนา นามนทไดสวนใหญจะมสเหลองออนใสเหมอนกนหมด ยกเวนนามนหอมระเหยไพลทอาย 1 ปจากสวนปาพษณโลก สวนปาอนทขล และสวนปาเชยงรายจะมสเหลองเขมใส คาความถวงจาเพาะท 20 ซ มคาระหวาง 0.8912 - 0.9326 ปรมาณนามนหอมระเหยทกลนไดพบวาไพลจากสวนปางาวทอาย 3 ปและ 1 ปจะมปรมาณมากทสดคอ มคา 6.43 % และ 6.19 % ตามลาดบ วเคราะหหาองคประกอบทางเคมของนามนหอมระเหยดวย GC-MS พบวามองคประกอบหลกทางเคมเปน Sabinene Terpinene-4-ol และ (E)-1-(3,4-dimethoxyphenly) butadiene หรอ DMPBD

ศกษาฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพลทความเขมขน 100 g/ml 200 g/ml 400 g/ml 600 g/ml และ 800 g/ml โดยทาปฏกรยากบ 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl radical (DPPH) แลววดคาการดดกลนคลนแสงทความยาวคลน 515 นาโนเมตร พบวา ไพลจากสวนปาอนทขลทกชวงอายจะมฤทธตานอนมลอสระมากมากกวาไพลจากสวนปาอน ๆ และทอาย 3 ป จะมฤทธตานอนมลอสระมากทสด ขอมลทไดจะเปนประโยชนตอเกษตรกรปลกสรางสวนปาในการเลอกปลกไพลแทรกในสวนปาเพอเพมรายไดอกชองทางหนง

คาสาคญ: องคประกอบทางเคม ฤทธตานอนมลอสระ ไพล นามนหอมระเหย สวนปา

Abstracts This research was study on chemical compositions and antioxidant activity of

essential oil from Phlai that grew between rows in Pitsanuloke Silvic Cultural Research Station, Ngao Silvic Cultural Research Station, Lampang province, Intakin and Mae Sa Naam Silvic Cultural Research Station, Chiangmai province and Chiangrai Silvic Cultural Research Station. The result revealed that almost all of the oil had clear pale yellow color except the oil from Pitsanuloke, Intakin and Chiangrai Silvic Cultural Research Station at the age of 1 showing dark yellow color. Specific gravity at 20 C was 0.8912-0.9326. Maximum oils yield were 6.43 % and 6.19 % from 3 years old and 1 year old of Phlai from Ngao Silvic Cultural Research Station. Major chemical composition in oil were Sabinene, Terpinene-4-ol and (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) butadiene (DMPBD).

Antioxidant activities of Phlai’s essential oil were studied at various concentrations:100 g/ml, 200 g/ml, 400 g/ml, 600 g/ml and 800 g/ml reacted with 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl radical (DPPH) and measured the absorbance at wavelength 515 nm. The study showed that Phlai from Intakin gave more antioxidant activity than other Silvic Cultural Research station and the age of 3 gave the maximum antioxidant activity. These sets of data will support farmer to grow Phlai as minor forest products in the plantation forest to gain more income for their life. Keywords: Chemical composition, antioxidation activity, Phlai, essential oil, plantation forest

บทนา

ไพล มชอวทยาศาสตรเปน Zingiber montanum (Koenig) Link ex Dietr. ชอพองคอ Zingiber cassumunar Roxb. มชอเรยกตางกนในแตละทองถน คอ ปลอย ปเลย(เหนอ) วานไฟแดง มนสะลาง(แมฮองสอน) (เตม, 2544) เปนพชลมลกจาพวกเหงาใตดน แหงเหยวในหนาแลงและงอกงามในหนาฝน ใบเดยวรปหอกเรยวยาว ผวและขอบเรยบ กาบใบหมลาตนสง ๒-๔ ฟต สเขยวเขม โคนกาบสแดง เนอในเหงาสเหลองออนกลนหอมฉน ดอกชอทรงพมกลมเรยวยาวตงตรง กาบหมสนาตาลเขมแดงขอบเขยว กลบดอกทยอยบานออกมาบาง ๆ สขาวหรอสเหลอง ผลเปนผลแหงรปทรงกลม (เพญนภา, 2549) ไพลเปนพชทสามารถใชประโยชนไดทกสวนดงน ใบมรสขนเอยน แกครนเนอครนตว แกปวดเมอย ดอก มรสขน แกชาใน กระจายเลอดทเปนลมเปนกอน ทาลายเลอดเสย ขบระด ตนมรสฝาดขนเอยน แกอจจาระพการ แกธาตพการ เหงา รสฝาดขนเอยน แกทองอด ทองขน ขบลม แกโรคบด แกหด ตาพอกแกฟกชาและดดพษแผลอกเสบไดด สกดผสมทายาหมองแกอาการเคลดขดยอก รกษาอาการไตอกเสบเรอรง เปนยาชาเฉพาะท จงชวยลดอาการปวด จากการศกษานามนไพลทางดานลดการอกเสบ พบวาเฉพาะนามนสกดดบเทานนทใหผลด (สถาบนการแพทยแผนไทย, 2542) เมอพฒนานามนไพลในรปของไพลเจล พบวาสามารถลดอาการอกเสบขององเทาหนได นามนไพลยงใชเปนยากนยงไดด (พนธอไร, 2521; พนธอไรและคณะ, 2522) ซงจะตางกบนามนหอมระเหยอน ๆ ตรงทเมอถกกบผวหนงแลวจะไมรสกรอน ครมทมนามนไพล 14 % ไดถกจดเขาในบญชยาหลกแหงชาต พ.ศ. 2542 (บญชยาหลกสมนไพร กลมท 2 ยาจากสมนไพรทมการพฒนา) องคประกอบทางเคมของสารสกดไพล นอกจาก Curcumin ซงเปนสารในกลม Curcuminoids แลว ยงม Cassumunarin A, B และ C ซงเปนสารประกอบในกลม Complex Curcuminoids ซงมฤทธตานการอกเสบไดดกวา Curcumin (Masuda and Jitoe, 1994) นอกจากน สารสกดไพลดวยไดคลอโรมเทนมฤทธยบยงแบคทเรยแกรมบวกและแกรมลบไดด แตสารสกดไพลดวยเมทธลแอลกอฮอลไมแสดงฤทธยบยงเชอทงสองชนด แตมฤทธลดการหลงของสารททาใหเกดอาการแพและอกเสบของเซลลผวหนงในคน นอกจากนสาร Zerumbone ซงเปนสารพวก sesquiterpene ทสกดไดจากไพล ยงมฤทธตานเชอรา Rhizoctonia solani ซงเปนเชอราททาใหเกดโรคเนาในพช โดยมคาความเขมขนตาสดทมผลฆาเชอราไดเทากบ 1000 มก./ลตร ไดผลดกวายาฆาเชอราบางชนด โดยการทดลองใชปองกนการเนาของเมลดพชทเกดเชอรา R.solani พบวาสามารถปองกนไดถง 85.7 เปอรเซนต (Giwanon et al, 2000) องคประกอบหลกทางเคมของนามนหอมระเหยไพลเปนสารกลม terpenoid เชน -pinene, sabinene, -terpinene, terpinen-4-ol และ สารกลมphenylbutanoid เชน (E)-1-(3,4-

dimethoxyphenyl) butadiene (DMPBD), (E)-4(3’-4’-dimethylphenyl) but-3-en-2-ol เปนตน มรายงานการวจยวา DMPBD มฤทธลดอาการปวดและอกเสบของขอเทาไดดกวายาแกปวด แกอกเสบในกลม NSAD เชน Diclofenac, Phenidone เปนตน จงมการใชไพลเปนสวนประกอบในการอบไอนาหรอในลกประคบเพอแกปวด และ DMPBD ยงมฤทธในการกาจดหมดสนข (Jeenapongsa et al, 2003) นามนหอมระเหยจากไพลยงมฤทธตอตานเชอรา Aspergillus flavus ซงเปนเชอราทสรางความเสยหายใหกบอาหาร สารเคมอกชนดหนงทพบในไพลและมความสาคญคอ Sabinene และTerpinen-4-ol โดยสารทงสองชนดมฤทธตานอนมลอสระและฆาเชอราโรคพชไดด พบวา Terpinen-4-ol ทความเขมขน 2.5 % มฤทธฆาเชออสจของววใกลเคยงกบยาสงเคราะห Delfen (ศศธร, 2527.) นอกจากน terpinen-4-ol ยงมฤทธตานการอกเสบและการตดเชอ จากทกลาวมา จะเหนวานามนหอมระเหยจากไพลสามารถนาไปใชประโยชนไดอยางหลากหลายทงในคน พช และสตว ดงนน การศกษาถงปรมาณสารเคมทสาคญในนามนหอมระเหยไพลทปลกแทรกในสวนปาทองทตาง ๆ จะเปนประโยชนตอเกษตรกรในการเลอกแหลงพนธของไพลทมคณภาพสงในการปลกเพอการคาตอไป การศกษาฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพล จะใชหลกการจบ (Scavenge) กบ DPPH radical (2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl) กลาวคอ เมอสารตานอนมลอสระถายเทอเลคตรอน 1 ตว ให DPPH radical จะทาให DPPH radical ซงมสมวง เปลยนรปไปเปน DPPH-H ซงมสเหลองออน วดการดดกลนคลนแสงทความยาวคลน 515 นาโนเมตร DPPH radical (สมวง) DPPH-H (สเหลอง) Antioxidant แลวคานวณหาคาของฤทธตานอนมลอสระในรปของ Radical scavenging (%) โดยคานวณจากสตรดงน Radical scavenging (%) = [ 1 – ( Asample

/ ADPPH )] x 100 Asample = คาการดดกลนคลนแสงของตวอยางผสมกบ DPPH ADPPH = คาการดดกลนคลนแสงของ DPPH

( Buijnsters et al, 2001)

e-

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาองคประกอบทางเคมและฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพลอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ทปลกแทรกในสวนปาในพนทภาคเหนอ

วธการวจย

อปกรณ 1. ชดกลนนามนหอมระเหยแบบแกว 2. เครองหาความถวงจาเพาะของนามน Anton Parr 3. เครอง UV spectrophotometer 4. เครองวเคราะหสาร GC-MS (Agilent 6890 N-Agilent 5973) คอลมนแบบ Capillary column model Agilent 19091s-433 HP-5MS, 0.25 mm. x 30 m. x

0.25 m. และ Capillary column model Altech 300 m 60.0 m x x 0.25 m

วตถดบ 1. เหงาไพลอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ทปลกแทรกในสวนปาไมแดงจากสถานวนวฒนวจย

พษณโลก 2. เหงาไพลอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ทปลกแทรกในสวนปาสกจากสถานวนวฒนวจยงาว

จงหวดลาปาง และสถานวนวฒนวจยเชยงราย 2. เหงาไพลอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ทปลกแทรกในสวนปาไมสนสามใบจากสถานวนวฒน

วจยอนทขลและสถานวนวฒนวจยแมสะนาม จงหวดเชยงใหม (สวนปาแมสะนามไมไดผลผลตทอาย 1 ป)

วธการ 1. ลางเหงาไพลใหสะอาด ปอกเปลอกและหนเปนแวนบาง ๆ แลวนาไปกลนนามนหอม

ระเหยโดยการกลนดวยนา กลนตวอยางละ 3 ซาเพอหาคาเฉลยของผลผลตนามน 2. เกบนามนหอมระเหยทได แยกเอานาทปนอยออกดวยคอลมนของโซเดยมซลเฟตแอนไฮดรส

ชงหานาหนกคงทของนามนหอมระเหย โดยคดเทยบเปนเปอรเซนตนาหนกตอนาหนกอบแหง 3. ทาการศกษาคาความถวงจาเพาะของนามนหอมระเหยท 20 ซ ดวยเครองหาความถวงจาเพาะ

Anton Par วดตวอยางละ 4 ซาเพอหาคาเฉลย

2. วเคราะหหาองคประกอบทางเคมของนามนหอมระเหยทไดดวยเครอง GC-MS โดยละลายตวอยางนามนหอมระเหยดวย Hexane ใหมความเขมขนเปน 0.05 มก./มล. ฉดเขาเครอง GC-MS ตวอยางละ 2 l. กาหนดอณหภมของเตา (Oven) ดงน

ซ / นาท อณหภม คงระยะเวลา(นาท) อณหภมเตาเรมตน - 50 0

อณหภมเตาระยะท 1 3 100 0 อณหภมเตาระยะท 2 15 150 0 อณหภมเตาระยะท 3 3 180 0

บนทกผลเปนโครมาโตแกรม ตรวจพสจนองคประกอบทางเคมของนามนหอมระเหยไพลโดยการเปรยบเทยบ retention times และ mass spectra ของสารทไดเทยบกบ retention time และ mass spectra ของคามาตรฐานทมการบนทกไวของ Wiley (Wiley’s library)

5. ศกษาฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพล 5.1 เตรยมสารละลาย DPPH ความเขมขน 2.4 mg/100 ml ใน absolute ethanol 5.2 เตรยมสารละลายแตละตวอยางทความเขมขน 100 g/ml 200 g/ml 400 g/ml

600 g/ml และ 800 g/ml ใน absolute ethanol 5.3 นาสารละลาย DPPH ในขอ 1 ปรมาณ 2 ml และสารละลายตวอยางในขอ 2 ปรมาณ

2 ml มาผสมกน ทงไว 30 นาท แลวนาไปวดการดดกลนแสง (Absorbance) ทความยาวคลน 515 นาโนเมตร ดวยเครอง UV spectrophotometer วดตวอยางละ 3 ซาเพอหาคาเฉลย แลวนาไปพลอตกราฟและคานวณคาของฤทธตานอนมลอสระของแตละตวอยาง

ผลและสรปผลการวจย ผลการศกษาปรมาณนามนหอมระเหยไพล คณสมบตทางกายภาพและองคประกอบทางเคมทสาคญของนามนหอมระเหยไพลอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ทปลกแทรกในสวนปาไมแดงของสถานวนวฒนวจยพษณโลก สกปาสกของสถานวนวฒนวจยงาว จงหวดลาปาง และสถานวนวฒนวจยเชยงราย สวนปาไมสนสามใบของสถานวนวฒนวจยอนทขลและสถานวนวฒนวจยแมสะนาม จงหวดเชยงใหม แสดงไดดงใน Table 1 ผลการทดลองสรปไดดงน

1.นามนหอมระเหยไพลเกอบทงหมดทสเหลองออน ยกเวนนามนทไดจากไพลอาย 1 ป ทปลกในสวนปาพษณโลก สวนปาอนทขลและสวนปาเชยงรายทมสเหลองเขมใส สวนสวนปาแมสะนามยงไมมผลผลตไพลอาย 1 ป

2. คาความถวงจาเพาะของนามนท 20 ซ มคาใกลเคยงกน คอมคาระหวาง 0.8912 – 0.9326 ปรมาณผลผลตทไดมคาระหวาง 3.51 – 6.43 %

3. ปรมาณนามนหอมระเหยทได พบวา ไพลจากสวนปางาวอาย 3 ป ใหปรมาณนามนมากทสด 6.43 % และทอาย 1 ป ใหนามนมากรองลงมา 6.19 %

4. องคประกอบทางเคมทสาคญในนามนหอมระเหยไพลไดแก Sabinene Terpinene-4-ol และ (E)-1-(3,4-dimeyhoxyphenyl)-butadiene (DMPMD)

4.1 Sabinene พบมากทสดในไพลจากสวนปาแมสะนามอาย 3 ป มคาเปน 32.43 % รองลงมาคอไพลอาย 1 ป จากสวนปาอนทขล มคาเปน 31.98 %

4.2 Terpinene-4-ol พบมากทสดในไพลอาย 2 ป จากทกสวนปา โดยสวนปาเชยงรายมคามากทสดเปน 50.75 %

4.3 DMPBD มคามากทสดในไพลอาย 1 ป จากสวนปาพษณโลก มคาเปน 36.27 % รองลงมาคอไพลอาย 2 ปจากทกพนท ยกเวนไพลจากสวนปาเชยงราย และไพลอาย 1 ปจากสวนปางาว มคาระหวาง 23.80 -26.07 %

5. ฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพลทงหมดไดแสดงไวใน Table 2 และ Fig 1 – Fig 8 ซงสรปไดดงน

5.1 เปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระ ของนามนหอมระเหยไพลทอาย 1 ป 2 ป และ3 ป ของแตละสวนปา

5.1.1 ไพลทอาย 1 ป ไพลจากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด สวนไพลจากพนทอน ๆ มฤทธตานอนมลอสระใกลเคยงกน

5.1.2 ไพลทอาย 2 ป ไพลจากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด รองลงมาเปนไพลทไดจากสวนปางาว พษณโลก แมสะนาม ไพลจากสวนปาเชยงรายมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด

5.1.3 ไพลทอาย 3 ป ไพลจากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด รองลงมาเปนไพลจากสวนปางาว พษณโลก แมสะนาม ไพลจากสวนปาเชยงรายมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด

5.2 เปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระ ของนามนหอมระเหยไพลของแตละสวนปาทอาย อาย 1 ป 2 ป และ3 ป

5.2.1 ไพลจากสวนปาพษณโลกทอาย 3ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสดและมคานอยทสดทอาย 1 ป

5.2.2 ไพลจากสวนปางาวทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคานอยทสดทอาย 1 ป

5.2.3ไพลจากสวนปาอนทขลทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคานอยทสดทอาย 2 ป

5.2.4 ไพลจากสวนแมสะนามทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด 5.2.5 ไพลจากสวนปาเชยงรายทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคา

นอยทสดทอาย 2 ป จะเหนวา ไพลอาย 2 ป มฤทธตานอนมลอสระสงเกอบทกสวนปา และยงมคาของ DMPBD

คอนขางสง เหมาะทจะนาไปใชในลกประคบแกปวดเมอย ใชผสมเปนยาแกปวดและเครองสาอาง จงมความเปนไปไดทจะปลกไพลแทรกในสวนปาชนดตาง ๆ แตควรเกบผลผลตไปใชประโยชนเมออาย 2 ป

Table 1 Physical properties, percent yields and major chemical components of Phlai’s essential oils from various sites and ages

Physical and chemical

properties

Concentration (Base on percent area from GC-MS chromatograms)

1 year 2 years 3 years

A B C D E A B C D E A B C D E Color DY PY DY n DY PY PY PY PY PY PY PY PY PY PY Specific gravity 0.9018 0.9097 0.9058 n 0.8912 0.9209 0.9248 0.9326 0.9184 0.9233 0.9169 0.9204 0.9223 0.9050 0.9196 Yield (%) 4.07 6.19 4.76 n 3.51 4.40 4.62 3.78 3.70 5.03 4.62 6.43 4.93 5.07 4.32 Sabinene 11.88 19.07 31.98 n 30.57 5.47 6.21 4.05 4.54 3.39 17.62 17.63 21.82 32.43 10.37 Terpinene-4-ol 32.17 29.36 30.84 n 22.60 45.65 44.26 44.86 45.30 50.75 33.81 31.53 30.82 27.20 45.93 DMPBD 36.27 24.34 19.60 n 22.24 26.07 24.41 23.80 25.72 18.72 19.10 19.09 22.00 13.57 19.27

Remark: DY = Dark yellow PY = Pale yellow A = Pitsanuloke Silvic Cultural Research Station, Pitsanuloke province B = Ngao Silvic Cultural Research Station, Lampang province C = Intakin Silvic Cultural Research Station, Chiangmai province D = Mae Sa Naam Silvic Cultural Research Station, Chiangmai province E = Chiangrai Silvic Cultural Research Station, Chiangrai province n = No sample cultivated

DMPBD = (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl)-butadiene

Table 2 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from various sites and ages

Concentration of sample

(g/ml)

Radical scavenging (%)

1 year 2 years 3 years

A B C D E A B C D E A B C D E 100 48.42 52.08 58.79 n 49.23 57.86 54.04 56.79 55.37 50.13 54.28 56.60 60.63 53.82 54.35 200 54.80 56.35 67.52 n 53.75 59.05 61.08 64.41 59.36 52.85 58.64 62.25 67.43 58.49 61.07 400 62.41 63.60 76.86 n 63.21 66.90 71.60 75.11 66.18 61.13 73.22 79.33 81.14 71.10 66.32 600 70.25 71.71 84.67 n 69.18 72.78 75.02 79.73 75.62 65.78 84.19 88.39 88.62 79.23 71.00 800 75.54 77.99 91.20 n 77.76 77.83 82.25 84.39 79.93 67.98 90.14 95.41 95.22 88.34 77.21

Remark: A = Pitsanuloke Silvic Cultural Research Station, Pitsanuloke province B = Ngao Silvic Cultural Research Station, Lampang province C = Intakin Silvic Cultural Research Station, Chiangmai province D = Mae Sa Naam Silvic Cultural Research Station, Chiangmai province E = Chiangrai Silvic Cultural Research Station, Chiangrai province n = No sample cultivated

Fig 1 Antioxidant activity of 1 year old Phlai’s essential oils from various plantation site

Fig 2 Antioxidant activity of 2 years old Phlai’s essential oils from various plantation site

Fig 3 Antioxidant activity of 3 years old Phlai’s essential oils from various plantation site

Fig 4 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from Pitsanuloke plantation at different age

Fig 5 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from Ngao plantation at different age

Fig 6 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from Intakin plantation at different age

Fig 7 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from Ma Sa Naam plantation at different age

Fig 8 Antioxidant activity of Phlai’s essential oils from Chiangrai plantation at different age

อภปรายผลการวจย ไพลทใชในการศกษาทดลองครงน จะทาการเกบพรอมกนในทกพนททอายประมาณ 1 ป 2 ป และ 3 ป ประมาณเดอนมนาคม – เมษายนของทกป โดยมความแตกตางกนในดานสงแวดลอมของสวนปา คอ สวนปาพษณโลกจะปลกไพลแทรกแถวของไมแดง สวนปางาว จงหวดลาปาง และสวนปาเชยงรายจะปลกไพลแทรกแถวของไมสก สถานวนวฒนวจยอนทขลและสถานวนวฒนวจย จงหวดเชยงใหม จะปลกไพลแทรกแถวของไมสนสามใบ ผลการทดลองกลนนามนหอมระเหยและการวเคราะหหาองคประกอบทางเคมทสาคญไดแสดงไวใน Table 1 นามนหอมระเหยไพลทไดมลกษณะสเหลองออนใสเหมอนกนเกอบทงหมด ยกเวนนามนอาย 1 ป จากสวนปาพษณโลก สวนปาอนทขล และสวนปาเชยงรายเทานนทมสเหลองเขม และมกลนหอมเฉพาะคลายเครองเทศ

เหมอนกนหมด คาความถวงจาเพาะของนามนนอยกวานาทงหมด มคาระหวาง 0.8912 – 0.9326 ปรมาณนามนไพลทไดแสดงในรปของนาหนกนามนตอนาหนกเหงาไพลอบแหง พบวา ไพลอาย 3และอาย 1 ป จากสวนปางาวใหปรมาณนามนมากทสดและมากรองลงมามคาเปน 6.43 % และ 6.19 % ตามลาดบ ไพลทชนอายอน ๆ และสวนปาอน ๆ ทเหลอจะมปรมาณนามนระหวาง 3.51 – 5.07 %

พจารณาองคประกอบทางเคมในนามนหอมระเหยไพลพบวา สารทสาคญและมฤทธทางชวภาพไดแก Sabenene Terpinen-4-ol และ (E)-1-(3,4-dimethoxyphenyl) butadiene หรอเรยกวา DMPBD ปรมาณของสารแตละชนดจะบอกเปนเปอรเซนตภายใต Peak ใน GC-MSโครมาโตแกรม พจารณาปรมาณของ Sabinene พบวา ไพลจากสวนปาแมสะนามทอาย 3 ป มคามากทสดมคาเปน 32.43 % ซงใกลเคยงกบไพลอาย 1 ป จากสวนปาอนทขลและสวนปาเชยงราย มคาเปน 31.98 % และ 30.57 % สวนไพลจากสวนปาอน ๆ ของแตละชวงอายมคาของ Sabinene นอยกวามากมคาระหวาง 3.39 – 21.82 % แตไพลอาย 1 ป และ 2 ป จากสวนปาพษณโลกกลบมปรมาณของ DMPBD มากทสดและมากรองลงมาคอมคาเปน 36.27 % และ 26.07 % ตามลาดบ สวนไพลอาย 1 ป จากสวนปางาว และอาย 2 ป จากสวนปาอนทขลมคาของ DMPBD ใกลเคยงกน คอมคาเปน 24.34 % และ 22.24 % สวนไพลอาย 3 ป จากสวนปาแมสะนามมคาของ DMPDB นอยทสด คอ มคาเปน 13.57 % สวนคาของ Terpinen-4-ol พบมากทสดในไพลอาย 2 ป จากทกสวนปา โดยสวนปาเชยงรายมคามากทสดเปน 50.75 %

เนองจาก DMPBD มสรรพคณในการแกปวด แกอกเสบไดดเทยบเทายาปวดแกอกเสบในกลม NSAD ซงมกมอาการขางเคยงคอทาใหกระเพาะอาหารเปนแผลอกเสบไดถาไมไดรบประทานหลงอาหารทนท ดงนน เหงาไพลทม DMPBD ในปรมาณมากอยางเชนไพลอาย 1 ป และ 2 ปจากสวนปาพษณโลกจงเหมาะสมทจะนามาใชในการบรรเทาอาการปวดและอกเสบของกลามเนอและกระดก ซงถาเปรยบเทยบกบไพลทมการปลกใชในระบบสาธารณสขโดยทวไป พบวาไพลจากอาเภอ ชาตตระการ จงหวดพษณโลก (ทรรศนย, 2553) จะมคาของ DMPBD เพยง 15.67 % เทานน แมวาจะมปรมาณของผลผลตนามนหอมระเหยมากกวา คอ มในปรมาณ 7.81 % และไพลจากอาเภอปาแดด จงหวดเชยงราย (ทรรศนย, 2553) มปรมาณของ DMPBD ยงนอยลงไปอก คอ 5.91 % และมปรมาณนามน 6.10 % ดงนน จะเหนไดวา การทเหงาไพลมปรมาณนามนมากกไมไดหมายความวามคณสมบตในดานการลดอาการปวดไดดกวา ในกรณของ Sabinene กเชนกน พบวาปรมาณของ Sabinene จากอาเภอปาแดด จงหวดเชยงราย และอาเภอชาตตระการ จงหวดพษณโลกมคาเปน44.02 % และ 35.39 % (ทรรศนย, 2553) ซงสงกวาของไพลทกชนอายและทกสวนปา ซง Sabinene เปนสารทมฤทธตานอนมลอสระและมฤทธฆาเชอราโรคพชไดด (Francisco and Jean,

1991) ดงนน การใชประโยชนไพลทปลกแทรกในบางชวงอายและบางสวนปาทมคาของ Sabinene นอยในดานเปนสารตานอนมลอสระและฆาเชอราในโรคพชจะมประสทธภาพดอยกวาไพลทปลกโดยทวไป Terpinen-4-ol มผลอยางมากในการฆาเชอแบคทเรยและลดการอกเสบ (Poonsukcharoen, 2004) ซงไพลอาย 2 ป ทปลกแทรกในทกสวนปา และไพลอาย 3 ปจากสวนปาเชยงราย มคาสงใกลเคยงกน และยงมคาใกลเคยงกบไพลจากอาเภอปาแดด จงหวดเชยงรายซงมคา 46.06 % และไพลจากอาเภอชาตตระการ จงหวดพษณโลก ซงมคา 44.27 % (ทรรศนย, 2553) จงสามารถนาไปใชประโยชนในดานนไดดเทากบไพลทปลกกนโดยทวไป

ฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพลไดแสงดไวใน Fig 1 – Fig 8 โดยท Fig 1 – Fig 3 จะแสดงการเปรยบเทยบฤทธตานอนมลอสระในชนอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ของแตละสวนปา ดงน ใน Fig 1 แสดงใหเหนวา ไพลทอาย 1 ป จากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด สวนไพลจากพนทอน ๆ มฤทธตานอนมลอสระใกลเคยงกน ใน Fig 2 แสดงใหเหนวา ไพลทอาย 2 ป จากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด รองลงมาเปนไพลทไดจากสวนปางาว แมสะนาม พษณโลก ไพลจากสวนปาเชยงรายมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด ใน Fig 3 แสดงใหเหนวา ไพลทอาย 3 ปจากสวนปาอนทขลมฤทธตานอนมลอสระมากทสด รองลงมาเปนไพลจากสวนปางาว พษณโลก แมสะนาม ไพลจากสวนปาเชยงรายมฤทธตานอนมลอสระนอยทสด จะเหนวา ไพลจากสวนปาอนทขล มฤทธตานอนมลอสระมากทสดทอาย 1 ป 2 ป และ 3 ป ซงสอดคลองกบปรมาณของ Sabinene และ Terpinene-4-ol ทมคาสงดวย ถงแมไพลทอาย 2 ป จะมปรมาณ Sabinene นอยมาก แตมปรมาณของ Terpinene-4-ol สง จงเสรมฤทธตานอนมลอสระใหสงตามไปดวย และไพลจากสวนปาเชยงรายมฤทธตานอนมลอสระตาทสดในทกชนอาย ยกเวนทอาย 1 ป จะมคาใกลเคยงกบสวนปางาว และสวนปาพษณโลก

ผลของฤทธตานอนมลอสระของนามนหอมระเหยไพลของสวนปาพษณโลก สวนปางาว สวนปาอนทขล สวนปาแมสะนาม และสวนปาเชยงราย ทชนอาย ตาง ๆ ไดแสดงไวใน Fig 4 – Fig 8 ดงน ใน Fig 4 แสดงใหเหนวา ไพลจากสวนปาพษณโลกทอาย 3ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสดและมคานอยทสดทอาย 1 ป ใน Fig 5 แสดงใหเหนวา ไพลจากสวนปางาวทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคานอยทสดทอาย 1 ป ใน Fig 6 แสดงใหเหนวา ไพลจากสวนปาอนทขลทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคานอยทสดทอาย 2 ป ใน Fig 7 แสดงใหเหนวา ไพลจากสวนแมสะนามทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด ใน Fig 8 แสดงใหเหนวา ไพลจากสวนปาเชยงรายทอาย 3 ป มฤทธตานอนมลอสระมากทสด และมคานอยทสดทอาย 2 ป ซงสอดคลองกบปรมาณของ Sabinene และ Terpinene-4-ol ทมคาสง

จากทกลาวมา จะเหนวา ไพลทปลกแทรกในสวนปาของสถานวนวฒนวจยวจยอนทขล จงหวดเชยงใหม สถานวนวฒนวจยงาว จงหวดลาปาง สถานวนวฒนวจยพษณโลก จงหวดพษณโลก สถานวนวฒนวจยแมสะนาม จงหวดเชยงใหม และสถานวนวฒนวจยเชยงราย จงหวดเชยงราย มฤทธทางชวภาพ ฤทธตานอนมลอสระ และมสรรพคณในดานการลดการเจบปวดจากการอกเสบของกลามเนอและกระดกไมดอยไปกวาไพลทปลกโดยทวไปทใชในระบบสาธารณสขมลฐาน แมวาจะใหปรมาณของนามนนอยกวากตาม แตยงตองพจารณาถงปจจยของปรมาณผลผลตทไดวามความคมคาหรอไมในการสงเสรมใหมการปลกแซมในสวนปา

คาขอบคณ ผวจยขอขอบคณ คณจนไท จตรจกร นกวทยาศาสตรชานาญการพเศษ นายสมชาย นองเนอง หวหนาสถานวนวฒนวจยอนทขล จงหวดเชยงใหม นายสาโรจน วฒนสขสกล หวหนาสถานวนวฒนวจยงาว จงหวดลาปาง นายจรส ชวยนะ หวหนาสถานวนวฒนวจยพษณโลก จงหวดพษณโลก นายพงษศกด ฉตรเตชะ หวหนาสถานวนวฒนวจยแมสะนาม จงหวดเชยงใหม นายสญญา สรบญยะพรหวหนาสถานวนวฒนวจยเชยงราย จงหวดเชยงราย นายชานนท วงศจาปา ผชวยนกวจย นางสาวธญาดา ธรารตน ผชวยนกวจย นางสาวกมลวรรณ สมออด ผชวยนกวจย และนางทองทพย ศกดสวรรณ พนกงานหองปฏบตการ ทมสวนชวยใหงานวจยนสาเรจลงดวยด

เอกสารอางอง เตม สมตนนท. 2544. ชอพรรณไมแหงประเทศไทย ฉบบแกไขเพมเตม พ .ศ. 2544.บรษท

ประชาชน จากด กรงเทพฯ. 810 หนา. ทรรศนย พฒนเสร. 2553. องคประกอบทางเคมในน ามนหอมระเหยไพลจากจงหวดเชยงราย

พษณโลก เลย และสราษฎรธาน. รายงายผลงานวจย. สานกวจยและพฒนาการปาไม. 7 หนา

พนธอไร, ประคอง. 2521. ไพลกนยง. วารสารมาลาเรย. 13(6) : 11-3. _____________ และคณะ. 2522. การศกษาสารสกดจากไพลใชทาผวหนงกนยงกด. วารสาร

กรมวทยาศาสตรการแพทย. 21(1) : 21-3. เพญนภา ทรพยเจรญ บรรณาธการ. 2549. สวนสมนไพรในมหกรรมพชสวนโลก 2549. บรษทสาม

เจรญพาณชย : 464 หนา. ศศธร วสวต. 2527. การศกษาผลทางเภสชวทยาของนามนไพล Zingiber cassumunar, Roxb. การ

ประชมวชาการวทยาศาสตรและเทคโนโลย ครงท 10. มหาวทยาลยเชยงใหม. หนา 218-219.

สถาบนการแพทยแผนไทย. 2542. เภสชกรรมแผนไทย. องคการสงเคราะหทหารผานศก. กรงเทพฯ. 224 หนา.

Buijnster, M., Bicanic, D., Chirtoc, M., Nicoli, M.C. and Yin-Kuo, Y. Evaluation of antioxadative activity of some antioxidants by means of a combined optothermal window and DPPH free radical colorimetry. Anal. Sci. 17, s544-6

Francisco J.Espinosa-Garcia and Jean H.Langenheim. 1991. Effect of sabinene and -terpinene from coastal redwood leaves acting singly or in mixtures on the growth of some of their fungus endophytes. Biochemical Systematics and Ecology. 19(8): 643-650.

Giwanon, R.; S. Thubthimthed.; U. Rerk-am. 2000. Antimicrobial activity or terpinene-4-ol and sabinene. Thai J. Pharm. Sci. 24Zsuppl): 27.

Jeenapongsa, R. ; K. Yoovathaworn; K. Sriwatanakul; M. Siriwattanakul; U. Pongprayoon and K.Sriwatanakul. 2003. Anti-inflammatory activity of (E)-1-(3,4-dimethoxyphenly) butadiene from Zingiber cassumunar Roxb. J.Ethopharmacol. 87: 143-148.

Masuda, T. and A. Jitoe. 1994. Antioxidative and anti-inflammatory compounds from tropical Ginger: Isolation, structure determination and activities of cassumunins A, B and C, new complex curcuminoids from Zingiber cassumunar. J.Agric. Food Chem. 42(9): 1850-1856.

Poonsukcharoen, T. 2004. Pressurized Liquid and Superheated Water Extraction of Chemical Constituents from Zingiber sassumunar Roxb. MS.Thesis. Kasetsart University. Bangkok. Thailand.