1

Groen en Heem Actueel Nr.3, september 2016

Nieuwsbrief van de vereniging Groen en Heem Valkenswaard

e.o. betrokken bij onze natuur en cultuurhistorie!

Correspondentieadres

Groen en Heem Valkenswaard e.o., Oranje Nassaustraat 63, 5554 AE, Valkenswaard +31-(0)40-22 60 010, info@groen-heemvalkenswaard.nl

Redactie

Bas Verbeek, (eindredactie en lay-out) Albert Aten en Lambert de Brouwer (redactieleden)

Agenda

Oktober 2 Archeoloop door centrum Valkenswaard*

Over de activiteiten met: -een ster* : meer informatie in dit nummer - twee sterren** : wordt u nog over geïnformeerd. - drie sterren*** : datum onder voorbehoud

Wist u dat...

… de gemeente Valkenswaard een eenvoudige app heeft waarmee u klachten direct kunt melden; … de tweede excursie van 2016 op het programma staat; … wij (nog steeds) druk bezig zijn met overlastproblemen door activiteiten op Eurocircuit; … gemeente Waalre en Valkenswaard brommers op Fietspad Oude Spoorbaan gaan weren; … nog niet door ieder lid de contributie voor 2016 is voldaan; … archeologie dankzij Groen en Heem weer in de schijnwerpers staat; … tuincentrum Coppelmans wil uitbreiden van ca 5000 m² naar ca 8300 m²; … de molen in Borkel en Schaft gerenoveerd zal gaan worden; … het wellnessplan 6 maanden is opgeschort.

2

Van het Bestuur

Melden van klachten aan de gemeente Valkenswaard Regelmatig ontvangen wij reacties van leden en sympathisanten met meldingen en klachten over bijvoorbeeld geluidsoverlast, zwerfafval en andere zaken. U kunt deze klachten ook eenvoudig zelf aan de gemeente kenbaar maken. Dit kan via de website van de gemeente maar ook met de handige app op uw smartphone. Hiermee kunt u ter plaatse de klacht inclusief eventuele foto direct aan de gemeente door geven. U kunt de app hier downloaden.

Groen en Heem op Twitter Naast onze website en onze Facebookpagina is Groen en Heem Valkenswaard live op Twitter! Volg onze tweets via @GroenHeemVw https://twitter.com/GroenHeemVw Herinnering contributie 2016 Leden die de contributie voor 2016 ad € 10

nog niet hebben overgemaakt kunnen dit

doen op banknummer NL17TRIO0391081616,

ten name van Groen en Heem Valkenswaard

e.o.

Nieuws en actualiteiten

Archeologisch onderzoek Sinds wettelijk is vastgelegd dat percelen waarvoor bebouwing gepland staat eerst een archeologisch onderzoek moeten ondergaan regent het van onderzoeksactiviteiten. Particulieren en gemeenten maken daarbij gebruik van bevoegde bedrijven of van de archeologen van de ODZOB (Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant). Heemkundekring Weerderheem, dat aangesloten is bij AWN (Vereniging van Vrijwilligers in de Archeologie in Nederland) heeft een eigen archeologiewerkgroep. Ten behoeve van de geschiedschrijving van Valkenswaard zet zij zich in om, ter ondersteuning van officiële bureaus en archeologen, onder de grond te kijken om gegevens van vroegere tijden te verzamelen. Van elk onderzoek verschijnt een rapport, waaruit de opdrachtgever zijn conclusies kan trekken. Soms zijn vondsten opzienbarend zoals bij Lage Heide (landweer en knoopkandelaar) en bij het Kloosterpark (karrewiel en boomstamwaterput). Lokaal-historische zaken die belangrijk zijn om vast te stellen en te beschrijven. Nu de ondernemers in de bouw weer volop plannen hebben is het

archeologisch onderzoek ook booming. Elke week zijn de onderzoekers wel ergens bezig.

Onlangs op het terrein van de voormalige garage van Luijbregts en kort ervoor aan de Kromstraat 42-44. De Kromstraat staat op de Archeologische Beleidskaart aangegeven met een hoge geschiedkundige verwachting. Het gebied is gelegen nabij de historische kern van Valkenswaard waar ook de eerste kerk van Valkenswaard stond. Eerder archeologisch onderzoek bevestigden de aanwezigheid van bewoning tussen 1150-1250. De Kromstraat was de doorgaande weg van Wedert naar de Delishurk en de Venbergsche Molen (verm. 1225). De Kromstraat zelf wordt voor het eerst vermeld in 1499 waar gesproken wordt over

3

Den Hatenhof, gelegen 1 eijnde aen die cromstraet. Daaruit blijkt dat de Kromstraat de belangrijkste straat van het Dorp was. Welgestelden en vooraanstaande mensen woonden er. ‘Piepers' maakten meerdere meldingen van munten in de nabije landbouwpercelen die mogelijk verband houden met de jaarlijkse veemarkten die in Wedert gehouden werden. Naast scherven zijn meerdere pijpenkoppen aangetroffen. Lokale agrariërs melden een dikte van het esdek tot wel 80- 100 cm. Mogelijk dat de gegevens van het huidige onderzoek een aanvulling vormen voor de geschiedschrijving. Onlangs is er dus gegraven op de hoek Dijkstraat/Waalreseweg. De archeologiewerkgroep trof geen direct-opzienbarende dingen aan. Ook hier geldt; even afwachten hoe de uiteindelijke rapportage eruitziet. Volgende onderzoeken dienen zich aan. Het eerstvolgende zal plaatsvinden aan de Maastrichterweg 168. Onderzoeksbureau voor archeologie BAAC vroeg bij Weerderheem naar informatie en/of eventuele vondsmeldingen. Werkgroep archeologie van de heemkundekring kan best assistentie gebruiken. Ben jij nieuwsgierig naar het verhaal onder de grond; wil je weten wat er in Valkenswaard gevonden is; waar en hoe opgravingen plaatsvinden; wil je zelfs meehelpen? Via website Weerderheemvalkenswaard.nl of het secretariaat 040-2016669 kun je dat kenbaar maken. Uit Weerderheem Heem-info september 2016 Update aanleg Westparallel-N69 De Raad van State heeft in april een tussenuitspraak gedaan over de plannen voor de aanleg van de N69 door belangrijke natuurgebieden. Door ons als een ramp voor het landschap beschouwd. Het belangrijkste bezwaar lijkt nu te zijn, dat niet voldoende compensatie is geregeld voor het verloren gaan van de natuurgebieden in het Keersopdal en met name ook voor het vennengebied (Groot Goor en omgeving) in de gemeente Veldhoven. De provincie heeft zes maanden de tijd gekregen om met verbeteringen te komen.

Inmiddels heeft de provincie haar huiswerk af en kunnen de diverse bezwaarmakende partijen een reactie daarop geven. In oktober 2016 zal de Raad van State, naar verwachting, met een definitieve uitspraak komen.

Afgelopen vrijdag 9 september heeft Provinciale Staten ingestemd met de aanpassingen en nu kunnen de diverse bezwaarmakende partijen een reactie daarop geven. In oktober 2016 zal de Raad van State, naar verwachting, met een definitieve uitspraak komen. Gemeenten Valkenswaard en Waalre gaan

brommer op fietspad Oude Spoorbaan weren

Na maandenlange inspanningen van Groen en

Heem hebben de colleges van burgemeesters

en wethouders van zowel de gemeente

Valkenswaard en Waalre besloten om

daadwerkelijk te handhaven op gebruik van

gemotoriseerd verkeer van het nieuwe

fietspad Oude Spoorbaan.

Tijdens de juridische schermutselingen van vorig jaar besloot de rechter dat het fietspad ondanks bezwaren er toch mocht komen maar dat gemotoriseerd verkeer verboden is. Ook in het bestemmingsplan is opgenomen dat de gemeente doeltreffende verkeermaatregelen moest nemen om gemotoriseerd verkeer te weren. Na openstelling van het fietspad bleek dat de beide gemeenten de gemaakte afspraken niet naleefden. Zo werden de verkeerde verkeersborden geplaatst zodat gemotoriseerd verkeer daarmee was

4

toegestaan en ontbraken de maatregelen om dit verkeer van het fietspad te weren. Groen en Heem sprak de gemeenten hier op aan en na enkele discussies werden alsnog de juiste borden geplaatst. Ook werden maatregelen getroffen om met name auto’s en quads toegang tot het fietspad te ontzeggen. Deze waren echter niet voldoende zodat Groen en Heem alsnog een officieel verzoek tot handhaving heeft ingediend met als resultaat dat de gemeenten Valkenswaard en Waalre hebben toegezegd te blijven handhaven op naleving van de regels. Voor verkeershandhaving in de hele gemeente Valkenswaard zijn, naar eigen zeggen van de gemeente, helaas echter maar 50 uren op jaarbasis beschikbaar voor controle op brommen op fietspaden. Daadwerkelijk handhaven wordt er daardoor niet eenvoudiger op, waardoor de belangen voor flora en fauna weer in het gedrang komen, met name ook voor de zeldzame en kwetsbare reptielsoorten, die vooral door brommers worden overreden. We zijn tevreden met het feit dat de gemeenten Valkenswaard en Waalre toch hun verantwoordelijkheden nemen. We houden naleving van de gemaakte afspraken in de gaten zodat fietsers ongestoord gebruik van het fietspad kunnen maken zonder overlast voor natuur, mens en dier van vooral brommers. Wellnesscentrum Den Dries Voor aanvang van de zomervakantie heeft de gemeente het voorontwerpbestemmingsplan met de plannen voor een wellnesscentrum aan Den Dries ter inzage gelegd. Tot 3 augustus konden inspraakreacties worden ingediend. Groen en Heem heeft een reactie ingediend en aangegeven niet achter de plannen te kunnen staan vanwege het feit dat het maatschappelijk draagvlak ontbreekt. Zo is er nog geen oplossing voor alternatieve geschikte locaties voor Scouting Dick van Toor en de Hondenvereniging. Ook is de gemeenschap in Valkenswaard het sportgebied dan definitief kwijt. Mogelijke toekomstige benutting voor sportverenigingen

is dan niet meer mogelijk aangezien de gronden aan de projectontwikkelaar worden verkocht. Ook is aantasting van natuurwaarden van het Waalrese Bos in het geding, kap van bomen door bouwverkeer, mogelijke verslechtering van luchtkwaliteit door toename van verkeers- en vervoersbewegingen, onvoldoende waarborg voor behoud van het rijksmonument Urnenveld uit de Bronstijd, door verkoop van de grond aan projectontwikkelaar. Uit het plan is niet af te leiden of er sprake is van een regionale behoefte aan een wellnesscentrum in Valkenswaard. Toekomstige leegstand moet voorkomen worden. Uit recente onderzoeksrapporten (o.a. Rabo 2016) blijkt dat de markt aan het verzadigen is en de concurrentie elkaar bevecht met “prijsdumping” om de consument naar zich toe te halen. De afgelopen jaren zijn ook wellnesscentra in de regio failliet gegaan, waaronder in Eindhoven (2), in Roosendaal, Oss en in Veghel. Ook de branchevereniging stelt vraagtekens bij de behoefte aan een nieuw centrum. Op 22 september is bekend geworden dat het plan 6 maanden is opgeschort. Eerst moet, volgens initiatiefnemers, de economisch haalbaarheid worden onderzocht. Vreemd dat men daar nu pas achter komt. Iedere gemeente weet dat de actuele regionale behoefte verplicht moet worden aangetoond. Onderhoud en renovatie molen Borkel

De gemeente Valkenswaard gaat groot

onderhoud plegen aan de molen St. Antonius

Abt in Borkel. Dat heeft het college van

burgemeester en wethouders op dinsdag 19

juli jl. besloten. De gemeente heeft hiervoor

twee subsidies ontvangen. Een subsidie op

basis van het Besluit Rijkssubsidiering

Instandhouding Monumenten en een subsidie

van de provincie uit de Subsidieregeling

cultureel erfgoed Noord-Brabant. Daarnaast

financiert de gemeente een deel van het

onderhoud en de renovatie zelf. De molen Sint

Antonius-Abt in Borkel is eigendom van de

gemeente.

5

Tuincentrum Coppelmans Tuincentrum Coppelmans wil uitbreiden van ca 5000 m² naar ca 8300 m². Het tuincentrum is van mening dat vanwege recente ontwikkelingen in de branche de concurrentie groter is geworden en dat de verwachtingen van de klanten met betrekking tot het assortiment en winkelbeleving zijn veranderd. In 2003 vond al een uitbreiding plaats van 2600 m² naar 5000 m². De provincie heeft toendertijd aangegeven uitbreiding in de toekomst niet acceptabel te vinden op de locatie welke onderdeel uitmaakt van het akkercomplex Loonder Akkers. Het betreft een complex met esdek, bolle ligging, openheid, zandpaden en bosjes. Midden in het akkercomplex ligt het buurtschap Loon (beschermd dorpsgezicht) met een driehoekige plaetse en oude (langgevel)boerderijen. Het wegenpatroon, met diverse zandwegen, is grotendeels onveranderd sinds 1840. Het gebied kent een samenhang met het beekdal van de Dommel. Op de gemeentelijke erfgoedkaart is het gebied aangegeven met de classificatie “zeer hoge cultuurhistorische waarde”. Het tuincentrum Coppelmans valt sterk op in het open agrarisch gebied vandaar dat de provincie als voorwaarde voor de uitbreiding in 2003 heeft gesteld dat het hoge gebouw aan het uitzicht van het beekdal van de Dommel zou worden onttrokken. Aan die voorwaarde is tot op heden niet voldaan. Wij zijn van mening dat aan de verplichting tot landschappelijke inpassing van 2003 eerst moet zijn voldaan. De gemeente heeft op 8 september het voorontwerpbestemmingsplan ter inzage gelegd, waarop binnen vier weken een inspraakreactie kan worden ingediend. Op 19

september a.s. is een inloopavond geweest bij het tuincentrum. Wij zullen de ontwikkelingen nauwlettend volgen. Eurocircuit De Verontruste Omwonenden Eurocircuit is nieuw leven ingeblazen. Men verzet zich tegen de toenemende herrie van het Eurocircuit. Omwonenden willen dat de gemeente Valkenswaard paal en perk stelt aan ontwikkelingen op het crossterrein. De groep is van mening dat op het Eurocircuit steeds vaker activiteiten worden georganiseerd die overlast veroorzaken, meer dan volgens de milieuvergunning (van 1993) en het bestemmingsplan (van 1977) is toegestaan.

Ook worden vraagtekens gezet bij de

milieueffecten, met name vanwege de

stikstofdepositie op het Natura2000-gebied de

Malpie en vrezen ze voor verstening van het

gebied door aanleg van een nieuw

parkeerterrein (1.400 parkeerplaatsen) op de

locatie van de voormalige vuilstortplaats, waar

in het verleden illegale chemische lozingen

hebben plaatsgevonden. De mogelijke

gevolgen daarvan voor de volksgezondheid,

o.a. vervuiling van grondwater, en natuur en

milieu, zijn nog steeds niet duidelijk.

De omwonenden worden ondersteund door

Groen en Heem en inmiddels lopen er

beroepszaken. Op 4 november is de eerste

zitting bij de Rechtbank Oost Brabant.

6

Reclame aan buitengevel van Valkerij- en Sigarenmuseum in Oranje Nassaustraat 8 De gemeente heeft een vergunning verleend

voor het plaatsen van reclame aan de

buitengevel van het Valkerij- en

Sigarenmuseum in de Oranje Nassaustraat. Dit

tegen de adviezen in van Welstandscommissie

en A2-Erfgoedcommissie. Volgens de

commissies zijn de afmetingen te fors, de

reclamepanelen te verstorend voor de

karakteristiek van het gemeentelijk

monument, de prachtige opbouw van het

gevelmetselwerk wordt in ernstige mate

verstoord en in relatie met de tegenover

gelegen woningen zijn de afmetingen buiten

proportioneel en veel te opzichtig. Ondanks

de negatieve adviezen is het college van B&W

toch van mening dat de reclame past bij de

karakteristieken van het gebouw. Het college

geeft echter niet aan, ondanks de wettelijke

verplichting, op basis waarvan men tot die

conclusie is gekomen. Men gaat voorbij aan de

adviezen van twee speciaal daarvoor

ingestelde commissies van "deskundigen".

Wij vragen ons tevens af of erfgoedbelangen

wel moeten wijken voor commerciële

uitingen? Is een omslag in het denken nodig,

dat men gaat inzien dat de aantrekkelijkheid

en de sfeer van Valkenswaard mede bepaald

kunnen worden met het zorgvuldig omgaan

met natuur en erfgoed. Een deugdelijke

motivering door het college is noodzakelijk.

We hebben dan ook bezwaar gemaakt tegen

de vergunning.

Informatief

Natuur en bos Valkenswaard door Albert Aten, reacties zijn zeer welkom: albertaten@outlook.com

Het buitengebied van Valkenswaard is voor een belangrijk deel landbouw, maar bijna 1000 ha is nog “natuur”. Daarvan is ongeveer 750 ha bos, waarin veranderingen gaande zijn, die het gebied verbeteren. Naast de houtproductie gaan ook natuurwaarden en recreatie een rol spelen. Verder heeft Valkenswaard zo’n 200 ha heide en vennen, waarbij we ook de vroegere visvijvers mogen rekenen, die niet meer voor viskwekerij dienen, maar voor natuurdoeleinden bewaard blijven en in beheer zijn bij het Brabants Landschap. Bij de heide en de natte natuur is het beleid niet op veranderen maar juist meer op behoud gericht.

Bij de houtproductie speelden coniferen de hoofdrol. Deze kunnen zo’n 70 jaar oud worden en leveren bij eindkap 300 m3 per ha aan hout op. Ter vergelijking: eiken leven 100 jaar, populieren 40 jaar en geven ongeveer evenveel hout. Het beleid is nu gericht op meer gemengd bos, een hoger percentage loofhout, 2-5% meer dood hout ten behoeve van spechten, eekhoorns,mezen, vleermuizen, paddenstoelen, mossen, varens. Men noemt dit geïntegreerd bosbeheer: natuur, houtproductie en recreatie voor elk 1/3. In een “puur natuur” bos blijft alle hout liggen, zodat 15% dood hout kan ontstaan, dat door de bodemorganismen verwerkt wordt. Zo’n bos neemt netto geen CO2 meer op. De werkwijze in het beheer is: monocultures uitdunnen en laten herstellen, desnoods aanplanten, als de natuurlijke verjonging onvoldoende verloopt. Kaalkap is het laatste middel.

7

De natte natuur en heide treffen wij aan in de Malpie, 135 ha, waarin verschillende vennen, gedeeltelijk dichtgegroeid of verland zijn, Peetersven, Rietven, Schaapsloopven,

Brugven, en natuurlijk de voormalige visvijvers. De aantastingen in het verleden bestonden uit: het inbrengen van voedselrijk water uit de Dommel , het storten van puin bij Schaapsloop (en in Poukesven), bomen aanplant tot dichtbij het water, het ontstaan van meeuwen-kolonies en aanvoer van stikstof door de lucht. Dit gaf allemaal verarming van de vegetatie. Voorgestelde verbeteringen zijn de grondwaterstand te verhogen, baggeren van voedselrijke lagen, plaggen, maaien, begrazen van de hei om pijpenstrootje en gras te verminderen, bos kappen tot 30 m van de oevers. De invloed van deze maatregelen blijft in onderzoek.

Rode lijsten

door Albert Aten, reacties zijn zeer welkom: albertaten@outlook.com Er bestaan “rode lijsten” van soorten dieren

(soms ook van planten), die bescherming

behoeven, omdat het voortbestaan op het

spel staat en de vraag rijst dan, wat daarvan

de oorzaak is. Deze soorten zijn er nu nog wel,

maar meestal in geringe, vaak afnemende

aantallen en dat is erg verontrustend. De

internationale organisatie voor

natuurbescherming IUCN heeft een onderzoek

gedaan voor ruim 8000 soorten, die op deze

lijsten voorkomen en gekeken naar de

oorzaken van de achteruitgang.

Voor ruim 6000 soorten blijkt

“overexploitatie” een grote reden. Daaronder

wordt gerekend: houtkap, visserij, jacht. Bij

teveel visvangst of jacht is door vermindering

daarvan vaak te bereiken, dat in enkele jaren

herstel optreedt. Gevolgen van houtkap zijn

vaak niet te herstellen of pas op een termijn

van 30 jaar.

Een tweede grote oorzaak is de landbouw en

dan vooral de intensieve vorm daarvan.

Extensieve landbouw heeft de neiging meer

grond te gaan gebruiken, terwijl de intensieve

vorm (veehouderij) vooral de omringende

natuur aantast met o.a. de uitstoot van

stikstof en fosfor. Hiervan hebben ruim 5000

soorten te lijden. Vervolgens zijn er oorzaken

met wat minder gevolgen zoals stedelijke

ontwikkeling, vervuiling en andere

veranderingen in de leefomgeving, allemaal

natuurlijk niet te verwaarlozen.

Klimaatverandering staat bij dit onderzoek op

zevende plaats, in tegenstelling tot wat velen

zouden verwachten. Dat komt misschien door

de veel grotere aandacht in de pers voor

broeikaseffect, opwarming en stijging van de

zeespiegel. Niet zo verbazingwekkend, want

verschillen van enkele graden tussen noord-

en zuid- Nederland komen dagelijks voor en

het verschil tussen de natuurontwikkeling in

de lente tussen bv. Noorwegen en Spanje

bedraagt weken. Dan is een stijging van een

halve graad vrij weinig, hoewel sommige

broedvogels zich daarbij wel moeten

aanpassen.

Bij dit alles moeten wij rekening houden met

onzekerheden en over enkele jaren kan de

uitkomst weer wat anders zijn. Onzekerheid

bij de onderzoekers is geen reden om de

8

gesignaleerde verschijnselen en conclusies

niet ernstig te nemen.

Hoe erg is de vermindering van de aantallen

soorten?

De ernst van dit alles is niet, dat er iets in de

natuur in ontwikkeling is, maar wel het hoge

tempo daarvan en het feit, dat de oorzaken

vooral aan de menselijke activiteiten zijn toe

te schrijven. Al vanaf 1970 wordt het beslag,

dat de mens op onze aardbodem legt, te hoog

genoemd, hoewel de meningen daarover wat

gevarieerd zijn: het verminderen van de

planten-en diersoorten, het opraken van

delfstoffen, het vervuilen van lucht, water (de

oceanen) en de bodem kregen in de loop van

de tijd wat wisselende nadruk. Het is moeilijk

voorspelbaar, waarvan we het eerst last zullen

krijgen.

Hoeveel soorten zijn er eigenlijk? Dit wordt

voor de nog aanwezige soorten bij voorkeur

door telling bepaald, maar bij de kleinere

soorten worden noodgedwongen ook

schattingen toegepast. Daaruit komt, dat we

ongeveer 5000 soorten zoogdieren kennen,

10000 vogels, 15000 reptielen en amfibieën,

en hiervan vinden we veel soorten op de rode

lijsten terug. Soorten vissen, weekdieren,

schaaldieren, insecten en spinnen worden in

de orde van 100000 geschat, maar door

sommigen soms drie- of vijfmaal zoveel.

Tenslotte is een recente schatting, dat er een

biljoen microben zijn. Dat zijn organismen van

micrometer-afmetingen (N.B. Dit is de

Europese biljoen, 12 nullen dus). Die komen

nog niet op rode lijsten voor. De gangbare

opvatting is, dat de hogere soorten zich

hebben ontwikkeld uit de lagere. Dat duurde

wel miljarden jaren. Wat we nu binnen een

eeuw uitroeien, zal dus niet gecompenseerd

worden door evolutie van nieuwe soorten.

Goede reis

door Evelyn de Brouwer

Zouden ze er al zijn? Als het goed is zijn ze

weer bijna terug in hun winterleefgebied. Zo

tussen midden september en eind november

zullen ze aankomen ergens in Zuid Afrika. Ik

bedoel de gierzwaluwen, onze zomerbrengers,

met hun karakteristieke geluid boven ons,

hoog in de lucht. Nadat ze zo’n 100 dagen hier

geweest zijn, zijn ze eind juli vertrokken en

hebben met hun jongen straks zo’n 7000 km

afgelegd.

Begin augustus is het dan weer stil in de lucht

en missen we hun vluchten en roep en hun

donkere verschijning met de lange

sikkelvormige vleugels. Hun jongen vliegen,

zodra ze het nest verlaten, in juli, onmiddellijk

naar hun winterleefgebied, vaak samen met

oudere vogels. De broedparen blijven dan nog

wat achter, om bij te komen en nog wat vet

op te slaan voor de lange reis.

Maar als ook zij op een avond niet meer

terugkeren naar hun nesten wordt het stil.

Daarna worden gierzwaluwen nog

waargenomen, soms op een hoogte van 1,5

km, op weg naar Afrika.

Echter…. op dit moment is weer een ander

vrolijk gekwetter boven onze hoofden te

horen. De huiszwaluwen komen ons nog

gezelschap houden! Op zo’n 20 meter hoogte

vangen ze o.a. vliegen en bladluizen. Genoeg

te eten blijkbaar hier. Huiszwaluwen zijn te

herkennen aan hun korte, licht gevorkte staart

en hun witte onderkant. In april en mei komen

ze hier om te broeden. In tegenstelling tot de

gierzwaluw, die wel 19 uur in de lucht kan

blijven, “roest” de huiszwaluw wel in bomen,

of op daken, waar ze zich in een groep

verzamelen en waar ze een goed uitzicht

hebben op hun omgeving. Je ziet en hoort ze

9

dan luid kwetterend in, uit en rondom de

boom vliegen; een aardig gezicht! Als ze hun

nesten gaan bouwen onder b.v. een dakrand,

worden ze weleens lastig gevallen door een

vaste buurtbewoner, de huismus. Die

probeert hen te verjagen en hun nest over te

nemen.

Een huismus (Passer domesticus) in een veroverd

huiszwaluwennest

Huiszwaluwen gaan pas vanaf eind oktober,

tot in december, op trek naar hun

winterleefgebied. Ook zij maken dan de lange

reis, over de Sahara, naar het zuidelijk deel

van Afrika.

Van wat dichter bij de grond mogen we weer

genieten van de prachtige, melancholieke

zang van een andere “reizende vogel”, de

roodborst. Deze arriveert juist weer bij ons, en

laat graag horen dat hij weer in zijn

territorium is. Er zijn roodborsten die bij ons

broeden en wat meer zuidelijk overwinteren,

en er zijn er die wat noordelijker broeden en

bij ons overwinteren. Je ziet een roodborst

vaak alleen, omdat hij niet zo goed is in

samenleven. Ze dulden elkaar nauwelijks,

behalve, ja, als het dan moet, om te zorgen

dat er eitjes in een nest komen. Maar dat is nu

niet aan de orde (hoewel, dat weer bij ons...)

en is hij dus alleen. Heel stilletjes duikt hij

opeens ergens op in de tuin, of hij komt als

het bijna donker is nog even een badje

nemen. En hij zingt... een septembergenot. De

tjiftjaf of fitis (als ze geen geluid maken weet

ik echt het verschil niet) komt ook af en toe

nog naar de vijver en wat eten in de tuin

voordat hij ook wegtrekt, áls de tjiftjaf

weggaat. Tijdens zachte winters blijft hij soms

hier.

Na de drukte van het broeden en soms nog

een lange reis, rusten de vogels en eten,

totdat het weer lente wordt bij ons. En dan …

verwachten wij ze weer!

tjiftjaf

Activiteiten

Op zondag 2 oktober organiseert Groen en

Heem Valkenswaard e.o.

een archeologische wandeltocht door het

centrum van Valkenswaard.

Onder leiding van “dorps-archeoloog” Bas

Verbeek maken we een reis door de tijd van

het ontstaan van de nederzetting Wedert.

We wandelen o.a. langs het Florapark, het

Oude kerkhof, het Frans van Bestpark en de

Kleine markt.

De wandeling zal ongeveer 90-120 minuten

duren en we sluiten af met een gezellig kopje

koffie of thee met iets lekkers ergens op de

markt!

Aanvang 14:00 uur, vertrek bij de

parkeerplaats aan het Carillonplein.

10

Deelname is voor leden van Groen en

Heem gratis en bedraagt voor niet-leden

€ 3,00

Vanwege het beperkt aantal

deelnemers (max. 20) verzoeken wij u

zich vooraf aan te melden, uiterlijk donderdag

29 september, via een email aan info@groen-

heemvalkenswaard.nl zodat we u, indien

nodig, kunnen bereiken.

Van de Redactie

De redactie is op zoek naar input vanuit de leden. Denkt u een bijdrage te kunnen leveren en/of mocht u een leuk, educatief of ander idee voor nieuwe activiteiten hebben dan horen wij dat graag van u. Voor het opbouwen van onze informatie- en kennisbank doen wij graag (vrijblijvend) een beroep op, mogelijk bij u, vanuit hobby en beroep, aanwezige deskundigheid. Op die manier kunt u een bijdrage leveren aan het behoud van een groen en gezond klimaat en

bescherming van het cultureel erfgoed van Valkenswaard en omgeving. Stuur gerust een email naar info@groen-heemvalkenswaard.nl of stuur uw bijdrage aan het postadres. Ontbreekt er informatie die u wel graag opgenomen zou willen zien? Misschien meer achtergronden, opinie of onderwerpen die we vergeten zijn? Laat het ons weten.

Colofon

Groen en Heem Actueel is het twee maandelijkse orgaan van de vereniging Groen en Heem Valkenswaard en omstreken. Correspondentie adres Groen en Heem Valkenswaard e.o. Oranje Nassaustraat 63 5554 AE Valkenswaard Tel.: 040-22 60 010 info@groen-heemvalkenswaard.nl www.groen-heemvalkenswaard.nl

Redactie Eindredactie en Lay-out : Bas Verbeek Redactieleden: Albert Aten en Lambert de Brouwer FInancieel IBAN: NL17TRIO0391081616 KvK: 40235293 Aanwijzingen voor auteurs zijn op aanvraag verkrijgbaar bij de

hoofdredacteur. Artikelen dienen digitaal te worden aangeleverd. Adreswijzigingen Kunnen worden doorgegeven aan de Groen en Heem ledenadministratie: info@groen-heemvalkenswaard.nl © 2016 Groen en Heem Valkenswaard e.o.