Upload
others
View
7
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
In kaart gebracht
Informatiewijzer: In kaart gebracht
Ict op School/ISPwijzer informeert scholen over ontwikkelingen in ict in het onderwijs. In de serie
informatiewijzers geeft ISPwijzer in deze editie informatie over virtuele wereldbollen en wat de
mogelijkheden voor het onderwijs zijn. Google Earth is het bekendste voorbeeld van een vituele
wereldbol.
Wat is een virtuele wereldbol?Een virtuele wereldbol is een programma waarmee je de hele wereld kunt bekijken. Uiteraard zie je op
een plat computerscherm natuurlijk geen
echte bol. Maar je kunt wel over de hele
wereld ‘vliegen’ en op allerlei details
inzoomen. De meeste van deze
programma’s kunnen zowel foto’s als
kaarten weergeven en soms kunnen ze dat
ook nog eens combineren. De foto’s zijn
afkomstig van satellieten of van
luchtopnames. Satellietfoto’s zijn iets minder
van kwaliteit en je kunt er niet zo heel ver op
inzoomen. Maar als er van een gebied luchtopnames zijn dan kan men vaak inzoomen tot op
straatniveau en zijn kleine details zoals auto’s en bomen goed zichtbaar.
Er zijn verschillende
programma’s voor virtuele
wereldbollen. De bekendste
hiervan is Google Earth (GE).
Vrijwel alle foto’s van Nederland
zijn in GE van uitstekende
kwaliteit. Sinds september 2006
is namelijk heel Nederland in
hoge resolutie beschikbaar. Dit is
een belangrijk voordeel ten
opzichte van de andere
programma’s. Met GE zijn veel
toepassingen mogelijk. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om informatie te koppelen aan interessante
plaatsen. Ook kun je een soort reis programmeren waarbij er langs een aantal punten gevlogen wordt.
Google heeft hiervoor speciaal een soort programmeertaal ontwikkeld. In principe kan iedereen dit
Pagina 1 van 8
Het kantoorpand van Kennisnet Ict op School
In kaart gebracht
gebruiken om zijn eigen wensen te realiseren. Er bestaan nu al heel veel toepassingen van Google
Earth en er komen steeds meer nieuwe bij. Zie bijvoorbeeld
www2.internl.net/nieuws/nieuwsbrief/archief/2006/10/1.it voor wat voorbeelden.
Er zijn ook andere programma’s voor virtuele wereldbollen. Sommige bieden vergelijkbare
functionaliteit als Google Earth, terwijl andere juist gespecialiseerd zijn op bepaalde terreinen, zoals
geografische kenmerken. De meeste werken ook met satellietfotos. Soms hebben ze, net als GE,
luchtfotos van hoge kwaliteit, maar dan vaak alleen van Noord-Amerika of van slechts enkele steden.
GE is voorlopig de enige die heel Nederland in hoge kwaliteit biedt.
Alle virtuele wereldbollen hebben een internetverbinding nodig. De fotos die gebruikt worden zijn
namelijk erg groot (één satellietfoto kan wel 500 MB groot zijn en daar zijn er duizenden van nodig –
de NASA database is bijvoorbeeld 4000 Gbytes groot). Voor sommige virtuele wereldbollen moet
eerst een programma geinstalleerd worden. Andere kunnen via een web-browser bekeken worden,
maar dan moet er vaak wel weer iets in de web-browser geinstalleerd worden; een zogenaamde plug-
in, bijvoorbeeld Java.
Naast de virtuele wereldbollen zijn er ook ‘gewone’ websites waarmee de wereld in detail bekeken kan
worden. Zo heeft Google Earth een broertje, Google Maps. Google Maps gebruikt dezelfde kaarten en
fotos als GE maar kan met een gewone webbrowser gebruikt worden, zonder dat er exotische plug-ins
geinstalleerd hoeven te worden. Het heeft echter wel wat minder mogelijkheden dan GE; zo mist het
bijvoorbeeld de 3-D weergave
Omdat Google Earth voorlopig de enige is die heel Nederland in hoge resolutie heeft, gaat deze
informatiewijzer vooral dieper op GE in.
Google Earth in het onderwijsDe mogelijkheden om Google Earth in het onderwijs
in te zetten worden alleen begrensd door de
fantasie. In principe kun je het bij bijna elk
onderwerp gebruiken. Uiteraard zijn er vakken
waarbij het logisch is om het te gebruiken terwijl je
bij andere vakken wat creatiever zult moeten zijn.
Uiteraard denk je bij Google Earth onmiddellijk aan
aardrijkskunde of geologie. Maar ook bij
maatschappijleer, geschiedenis, biologie, talen,
actuele gebeurtenissen en andere onderwerpen kan
GE nuttig ingezet worden.
Pagina 2 van 8
De Grand Canyon
In kaart gebracht
Bijvoorbeeld:
• Aardrijkskunde
o Bestuur de geologie – vlieg door de Grand Canyon, tussen de wolkenkrabbers van
New York, over de Himalayas of over de Sahara. Kijk naar ontbossing in Zuid-
Amerika.
o Analyseer het gebruik van land in een stad. Hoe verandert de bebouwing als je van
het centrum van Amsterdam naar de Bijlmer gaat? Wat voor soort bedrijven vind je
langs de Maas bij Rotterdam? Of langs de A4 bij Schiphol? Hoeveel van het land in
een stad is groen?
o Volg de beweging van de continenten
(www.gearthblog.com/blog/archives/2006/10/global_peleogeograph.html).
• Wereldorientatie
o Bezoek de plaatsen die nu in het nieuws zijn.
o Bezoek de moederlanden van allochtone leerlingen en discussieer over de verschillen
met Nederland.
• Geschiedenis
o Bezoek de plaatsen waar historische gebeurtenissen plaats vonden; een slagveld, het
forum van Rome of de Tower van Londen.
o Gebruik de ingebouwde meettool om uit te rekenen hoe ver en snel legers optrokken
en bekijk het terrein waarover ze trokken.
• Talen
o Bezoek de hoofdsteden; vlieg over de Eiffeltoren, Buckingham Palace of de
Brandenburger Tor.
o Bekijk de huizen waar beroemde schrijvers woonden. Zoek plaatsen uit bekende
romans. Bekijk de plaatsen uit de toneelstukken van Shakespeare. Volg het spoor van
een roman – bijvoorbeeld de Da Vinci Code (da-vinci-tour.renalid.com).
o Kies twee locaties die niet al te ver uit elkaar liggen en bedenk een reis van de ene
naar de andere. Wat voor terrein kom je tegen? Schrijf een gedicht over verhaal over
die reis.
• Wetenschap / wiskunde
o De aarde vanuit de ruimte gezien. Hoe groot is de aarde? Hoe dik is de atmosfeer?
o Berekeningen van afstanden, snelheden en tijd.
o Schaal en het schatten van afstanden.
• Biologie
o Laat leerlingen de routes van de chimpanzees in het Gombe Park in Tanzania volgen
(gombechimpanzee.blogspot.com).
o Volg de route van de Morgan op haar vijfjarige onderzoeksreis om de wereld op zoek
naar natuurbeschermingsprojecten voor de oceanen
(www.morganonline.nl/page_150.html).
Pagina 3 van 8
In kaart gebracht
EarthQuestEen van de mogelijkheden om Google Earth in het onderwijs te gebruiken zijn de zogenaamde
EarthQuests. Een EarthQuest is een variant op een WebQuest (of webkwestie – zie
www.webkwestie.nl). Een EarthQuest is een kant-en-klare opdracht die leerlingen uit moeten voeren,
waarbij GE gebruikt wordt. Op de websites www.earthquest.nl en www.werkenmetgoogleearth.nl kunt
u al enkele EarthQuests vinden. Er zijn nu (eind 2006) nog niet zo veel EarthQuests, maar iedereen
kan er zelf een maken en aanbieden aan de website. Zo zou er in de toekomst een mooie verzameling
moeten ontstaan.
Enkele voorbeelden van EarthQuests zijn:
• De zeven wereldwonderen
• De 1e reis van Columbus
• Uitleg over Bergen – vulkanen
• Reis om de wereld
Earthquest - De 1e reis van Columbus
Pagina 4 van 8
In kaart gebracht
Earthquests worden op twee manieren aangeboden.
1. Alleen via Google Earth: alle informatie staat in placemarks. U downloadt de placemark, opent
deze in GE en kunt aan de slag.
2. In combinatie met een website: de informatie is in een website opgenomen. Via de
placemarks in de website wordt GE opgestart.
Wat is er nodig voor Google Earth?Om Google Earth te kunnen gebruiken moet je eerst een programma downloaden en installeren. Een
uitgebreide handleiding hiervoor kun je vinden op: www.pakopako.eu/Aarde/Handleiding_GE.pdf.
Google Earth is een behoorlijk ‘zwaar’ programma dat nog wat eisen stelt aan de PC en het netwerk.
Google stelt zelf dat een desktop PC die ouder dan 4 jaar is en een laptop die ouder dan 2 jaar is het
waarschijnlijk niet meer kunnen draaien. De minimum eisen en de aanbevolen eisen voor GE zijn:
Minimum configuratie Aanbevolen configuratieOperating system Windows 2000, Windows XP Windows XPProcessor Pentium-3 500 Mhz Pentium-4 2.4 Ghz / AMD 2400XP+Geheugen 128 MB 512 MBHarde schijf 400 MB vrij 2 GB vrijBandbreedte 128 Kbit/sec 768 Kbit/secGrafische kaart 3D-kaart met 16 MB geheugen 3D-kaar met 32 MB geheugenScherm 1024x768, hoge kleuren (16-bits) 1280x1024, ware kleuren (32-bits)Oudere computers voldoen met name vaak niet aan de eisen voor de grafische kaart.
Minimum configuratie Aanbevolen configuratieOperating system Mac OS X 10.3.9 Mac OS X 10.4.8Processor G3 500Mhz G4 1.2Ghz or PentiumGeheugen 56MB RAM (System Memory) 512 MBHarde schijf 200MB disk space 2 GB vrijBandbreedte 128 Kbit/sec 768 Kbit/secGrafische kaart 3D-kaart met 16 MB geheugen 3D-kaar met 32 MB geheugenScherm 1024x768, hoge kleuren (16-bits) 1280x1024, ware kleuren (32-bits)
Er zijn momenteel twee versies van Google Earth – versie 3 en versie 4. Versie 4 is officieel nog een
beta-release (een soort test versie) maar desondanks zeer stabiel. Versie 4 bevat meer functionaliteit
dan versie 3, maar op oudere hardware zal versie 3 waarschijnlijk iets beter draaien dan versie 4.
Als de PC krachtig genoeg is dan kunt u beste versie 4 gebruiken.
Naast de gratis versie van Google Earth zijn er
ook twee betaalde versies: GE Plus en GE Pro.
Deze bieden weliswaar meer mogelijkheden,
maar voor het gebruik in de klas zal de gratis
versie vrijwel altijd voldoende zijn. U moet wel
rekening houden met de mogelijkheid dat
Google ooit eens reclame zal gaan tonen in de
gratis versie. Als u dat niet wilt, dan zou u
Pagina 5 van 8
In kaart gebracht
kunnen kiezen voor het World Wind programma van NASA, hoewel dat als grote nadeel heeft dat dat
Nederland (nog) niet in hoge resolutie heeft.
Google Earth gebruikenNadat GE geinstalleerd is kunt u het gebruiken. U kunt het programma opstarten via het GE icoontje
op het bureaublad of via het Start-menu, maar het is ook mogelijk om het op te starten door het
aanklikken van een KML- of KMZ-file1. Een KML-file wordt ook wel een ‘placemark’ bestand genoemd.
Een placemark is een locatie op GE. Op websites vindt u vaak GE-links (vaak aangegeven met een
icoontje, zoals ) waar u op kunt klikken. Er wordt dan geen nieuwe web-pagina geopend, maar u
krijgt een schermpje te zien met de vraag wat u wilt doen. Daarna wordt GE automatisch gestart en
‘vliegt’ het naar de locatie toe. Een KML-bestand kan meedere locaties bevatten. U ziet dan aan de
linkerkant van GE een lijst met locaties. U kunt zelf ook KML-bestanden maken via GE. U kunt
‘punaises’ prikken op plaatsen die u op wilt slaan en daarna kunt u een KML-bestand aanmaken. Bij
een locatie kunt u tekst, fotos en links naar websites plaatsen. Uitgebreidere handleidingen voor het
gebruik van GE kunt u vinden op www.pakopako.eu/Aarde/Handleiding_GE.pdf en op
www.werkenmetgoogleearth.nl.
Informatie over Google EarthEr is op het internet veel informatie over Google Earth te vinden.
Nederland
• EarthQuests – www.earthquest.nl
• Werken met Google Earth – www.werkenmetgoogleearth.nl
• Computers in de klas -
www.manssen.nl/Computersindeklas/dossiers/dossier_earth/inhoud_googleearth.htm
• Aarde virtueel bekeken – www.leren.nl/rubriek/onderwijs/ICT_en_onderwijs/tools/aarde-
virtueel
Een aantal blogs hebben ook regelmatig berichten over Google Earth:
• Gerard Dümmer’s blog – www.gerarddummer.nl/blog
• Willem Karssenberg (Trendmatcher tussen ICT en onderwijs) – www.trendmatcher.nl
• Pierre Gorissen’s blog – www.gorissen.info/Pierre
• Pako’s blog – pakopako.wordpress.com
Buitenland
• Google Earth for Educators – www.google.com/educators/p_earth.html
• Google Earth Sciences – www.google.com/Top/Science/Earth_Sciences
Dit is een portal met zeer veel links naar sites over aardwetenschappen en onderwijs. Het zijn
overigens niet alleen maar Google Earth sites.
• "The Sightseer" – GE’s Monthly Newsletter – earth.google.com/sightseer_signup.html 1 KML staat voor Keyhole Markup Language. Keyhole is een oudere naam voor Google Earth. Een gecomprimeerde KML-file wordt een KMZ-file genoemd. Zie: en.wikipedia.org/wiki/Keyhole_Markup_Language
Pagina 6 van 8
In kaart gebracht
• Ict in the geography curriculum – www.digitalgeography.co.uk
Klik bijvoorbeeld eens op de “Google Earth Lessons”.
• GE Eduction Community – edweb.tusd.k12.az.us/dherring/ge/googleearth.htm
Ook hier veel projecten die met GE gedaan kunnen worden. Er zijn er onder andere in de
categorieen kunst, literatuur, geschiedenis en wetenschap.
• GE Community – bbs.keyhole.com
Deze bevat ook erg veel placemarks. Kijk vooral bij de section “Education”.
• Google Earth Hacks – www.googleearthhacks.com
• Google Earth Blog – www.gearthblog.com
• Deutschen Google Earth Community: www.globezoom.info (Duits)
Andere virtuele wereldbollenNaast Google Earth zijn er verschillende andere virtuele wereldbollen. Een overzicht hiervan kunt u
vinden op: geography2.blogspot.com/2005/11/listing-of-virtual-globes.html of www.virtualglobes.org.
Deze wereldbollen zijn óf afzonderlijke programma’s die u moet downloaden en installeren, zoals
Google Earth, óf het zijn web-sites. Sommige van deze web-sites maken dan wel gebruik van Java,
een plug-in voor de web-browser. Ze zijn, op één na, allemaal Engelstalig en geen heeft hoge
resolutie fotos van Nederland.
Nasa’s World Wind
(programma)
ti.arc.nasa.gov/projects/worldwind
Dit is een open-source programma dat vergelijkbaar is met
Google Earth. Helaas is Nederland niet in hoge resolutie
beschikbaar.
Microsoft Virtual Earth
(website en programma)
local.live.com
Virtual Earth is een website (2D) waarin een 3D plug-in
geïnstaleerd kan worden. Het werkt alleen met de Internet
Explorer en helaas is Nederland nog niet in hoge resolutie
beschikbaar. Er zijn wel een aantal Amerikaanse steden in 3D
gemodelleerd.
Earthsim
(programma)
www.earthsim.tv
Earthsim is een browser voor het hele zonnestelsel. Het richt zich
vooral op het onderwijs. Earthsim is een betaalde dienst. Er is
weliswaar een gratis versie die alleen de Aarde en maan laat zien
maar die kan niet erg ver inzoomen. Het bevat wel een aantal
documentaires, zoals ‘de ring van vuur’ over de vulkanen rond de
Stille Oceaan. De betaalde versie is gekoppeld met een TV
kanaal waar extra content te vinden is. Men heeft speciale
aanbiedingen voor onderwijsinstellingen.
Global-i
(website, Java)
infoview.infomagnet.com
Een wereldbol met allerlei statistische data. Global-i bevat geen
fotos of gedetailleerde landkaarten, maar vooral data over
economie, gezondheid, infrastructuur, energie, etc. Er is een
gratis versie die een beperkte hoeveelheid data heeft en een
betaalde versie ($ 35/jaar) met veel meer data.GeoPortal Een Franstalige site die heel Frankrijk (inclusief alle overzeese
Pagina 7 van 8
In kaart gebracht
(website)
www.geoportail.fr
gebiedsdelen) in hoge resolutie heeft. Google Earth heeft alleen
de grotere steden in Frankrijk in hoge resolutie. Deze site kan
gewoon in een web-browser bekeken worden en er hoeft niets
voor geinstalleerd te worden.
HandleidingenHandleidingen voor het installeren en gebruik van Google Earth kunt u vinden op:
• www.pakopako.eu/Aarde/Handleiding_GE.pdf
• www.werkenmetgoogleearth.nl
• earth.google.com/support
KennisrotondeEr is ook een vraagstuk over Google Earth ingediend op de Kennisrotonde (www.kennisrotonde.nl)
van Kennisnet Ict op School. Zie: www.ictopschool.net/kennis/vraagstukken/0103.
Pagina 8 van 8