1

Makðíeri vai zivi?Nesen dzirdçju lîdzîbu par di-

viem atðíirîgiem attîstîbas un attie-cîbu modeïiem:

a) valsts (paðvaldîba) iedzîvotâ-jiem izsniedz zivis;

b) nedod zivis, bet izsniedzmakðíeres, ar kuru palîdzîbu zivisvar noíert.

Mçs pa lielâkai daïai nâkam nogatavo zivju laikmeta. Jâ, arî tad vi-siem pats labâkais netika. Forelesdabûja biedri/kungi, karpas — tie,kam blats, reòìes, protams, tauta unpietiekamâ daudzumâ.

Desmit gadi pagâjuði, un jopro-jâm gaidâm zivis.

Paðiem makðíerçt?Pirmkârt, slinkums. Otrkârt, nav

skaidrs, vai izvçlçties rîta copi vainakts zveju. Treðkârt, odi koþ. Ce-turtkârt, ko likt uz âíiem — sliekasvai mannâ klimpas? Piektkârt, auk-la var notrûkt. Sestkârt, zivs var no-rauties. Septîtkârt…

Jâ, taisnîbu sakot, ar makðíerçmpie mums, uz zemçm, lîdz ðim bijistâ trûcîgâk. Tâpçc jau arî cilvçkiaizplûst prom.

Bet tagad Ziemeïkurzemei, arîDundagai, tieðâm paveras labas ie-spçjas, ko sola LIFE projekts. PARTO PLAÐÂK VARAT LASÎTBEZMAKSAS PIELIKUMÂ —PROJEKTA VÇSTNESÎ. Pasâkumabûtîba ir vienkârða — Eiropas Sa-vienîbas pieðíîrusi neskaitâmas

R e d a k t o r a z i ò a V ç l ð a j â r e i z ç

GODS KALPOT DUNDAGAI!

Kas tie tâdi — vides gidi?

Par ìimeni no A lîdz…

Tur bijuði gandrîz tikai puiði, kas uz ðî kalnalîdz beidzamam vîram turçjuðies pretî vâcieðupârspçkam. Tâ arî cçlies kalna nosaukums.

Aiz priekðkara maliòas. Vaira Kamara.

Administratîvi teritoriâlâ reforma: sadarbotiesvai apvienot?

Viesturs Gerhards — Dundagas baptistudraudzes jaunais mâcîtâjs.

Pils Kolonnu zâlç 6. maijâ pulcçjâs tie, kuri vçlçjâs ar labu vâr-du un pavasarîgu ziedu puðíi suminât ilggadçjo Dundagas slimnî-cas ârsti Hertu Annemariju Salcevièu un pagasta padomes priekðsç-dçtâju Gunâru Laicânu ar augsto valsts apbalvojumu — TrijuZvaigþòu ordeòa Goda zîmi.

Pie izciliem dakteriem allaþ rin-da. Ðoreiz gan bez numuriòiem —to veidoja apsveicçji. Nejauði sa-stapti paziòas par terapeiti Salcevi-èu man teica: «Viòa ïoti labi ârstçjasirdskaites, vçl tagad neatsaka pa-domu. Un kâ daktere prata un jo-projâm prot pateikt labu vârdu! Îstssirdscilvçks.»

Ne mazums atzinîbas izpelnîjâspagasta padomes priekðsçdçtâjs.

Pensionçtâ skolotâja Velta Me-tena, izsakot daudzu domas, uzskai-tîja mûsu paðvaldîbas vadîtâja no-pelnus: Dundagas tçla veidoðana(pirmâ godalga TV raidîjumâ «Pro-vinces krçslu galerija»); novada sim-bola — pils — saglabâðana paðval-dîbas îpaðumâ un apsaimniekoðana;gada balvas «Par mûþa ieguldîjumuDundagas pagastam» iedibinâðana;slimnîcas pârkârtoðana Valsts sociâ-lâs aprûpes pansionâtâ; sadarbîbaar pensionâru apvienîbu, Dundagasglâbðanas un palîdzîbas dienesta iz-veide; nemitîgs atbalsts Dundagasvidusskolai; lieliski iekârtots tirguslaukums un sakopts pagasta centrs.

Vairâki sveicçji uzsvçra: Gunârsir ideju cilvçks. Ja arî turpmâk pie-pildîtos kaut vai treðâ daïa ieceru,tas bûtu liels ieguvums Dundagai.

Abi mûsu pagasta cilvçki atzinîgivçrtçja godazîmju svinîgo pa-sniegðanas brîdi Rîgas Latvieðubiedrîbas namâ un jûsmoja parValsts prezidentes personîbas ðar-mu.

Lûk, ieskats prezidentes teikta-jâ: «Jâatjauno arî pârçjie LatvijasRepublikas ordeòi un goda zîmes.Patlaban ir tikai viena valsts lîmeòaatzinîba par daudziem un daþâdiemnopelniem. Cilvçku dzîves un no-pelni ir daþâdi — vienam tâ irzvaigþòu stunda, citam — neatlai-dîgs darbs mûþa garumâ. Lepni varjusties visi apbalvoto lîdzcilvçki.

Latvijai kâ valstij ir vajadzîga iz-cilîba visos lîmeòos, lai mçs noíertuvçsturç zaudçto laiku un turpinâtuattîstîties tai paâtrinâtajâ tempâ, kâ-dâ esam gâjuði kopð neatkarîbas at-jaunoðanas.»

Jâpiebilst, ka tik braði — ar di-

viem cilvçkiem no vienas paðvaldî-bas — bijis pârstâvçts tikai mûsupagasts. Par to varam priecâties.Pateicoties par laba vçlçjumiem,Gunârs Laicâns pârveidoja zinâmoteicienu: «Gods kalpot Dundagai!»

Vaira un Vairas bçrni15. maijâ Dundagas pilî suminâja

vçl kâdu maija gaviïnieci — reþisoriVairu Kamaru.

No Imanta Kalniòa dziesmudaudzinâtâjas Austras Pumpureskoncertiem tautâ iegâjies apzîmç-jums Austras bçrni. Pçc lîdzîbas gri-bçtos teikt — Vairas bçrni — partiem vairâk nekâ simt daþâda gada-

gâjuma skolçniem, kuri Vairas Ka-maras vadîbâ un klâtbûtnç iedziïi-nâjuðies aktiermeistarîbas pamatos,izgâjuði sevis iepazîðanas skolu, kasvçlâk noderçjusi visatðíirîgâkajâsprofesijâs. Pati Vaira ar pamatotulepnumu par bijuðajiem audzçk-òiem saka — mani bçrni. Atzîmçjotreþisores apaïo darba un dzîves ju-bileju, Vairas bçrni pilî bija sarûpç-juði apsveikumu, îpaðs jubilâres pal-dies par zâles iekârtojumu Austraiun Aijai un Ingum par kokteiïu bal-li. «Es jutu — kaut kas bûs, bet tik

brîniðíîgs pasâkums mani pârstei-dza,» Vaira atzinâs. «Neesmu pie-dalîjusies preses ballçs, bet domâju,ka man sagâdâtie svçtki tâs pârspç-ja! Esmu ïoti aizkustinâta!»

Sarunu ar jubilâri lasiet 5. lappu-sç.

A. A.

Dundagas vidusskola – vissportiskâkâ LatvijâDundagas vidusskola par izcînîto 1. vietu Latvijas jaunatnes olimpi-

âdç lauku skolu grupâ apbalvota ar ceïojoðo kausu un 500 latu prçmijusporta inventâra iegâdei. Apsveicam sportotâjus un visus trîs sportaskolotâjus!

makðíeres, bet ûdeòi, zivis un rîcîbair mûsu.

RÎCÎBA IR MÛSU.Projekts tikko sâcies, bet esmu

jau dzirdçjis prâtojumus: labâk toEiropas naudiòu bûtu izdaïâjuðimûsu trûcîgajiem iedzîvotâjiem,vientuïajâm mâtçm.

Jâ, tâs paðas zivis mçs gribam!Apçst un miers. Un tad gaidît nâ-kamâs.

Vai notiks brînums un spçsimpilnîgi mainît attieksmi un attiecî-bas? Tagad ir izðíirðanâs, lûzumabrîdis. Vai sapratîsim, ka makðíerçt— piedalîties, lîdzdarboties, pakluptun atkal celties ir attîstîbas ceïð?

Varam riskçt un dzîvot krâsainudzîvi — radoðu un piedzîvojumiembagâtu. Varam arî garlaicîgi gaidîtzivis, vilkt dzîvîbu un nenovçrðamigarîgi mirt.

Brîvâ valstî katram ir brîva izvç-le.

Alnis Auziòð

Daces Biezbârdes foto

RABARBERU UN ÛDENS LAIKS24. maijâ vidusskolâ skan pçdçjais zvans. Dundagas vidusskolçnu

ûdens lieðanas un rabarberu ðíîðanas ieraþas ir Ginesa rekordu grâmatascienîgas izdarîbas. Atðíiras daþâda gadagâjuma dundadznieku viedokïi unatmiòas par paðu jaunîbâ piedzîvoto.

Hilda Vitmane, 45 gadus nostrâ-dâjusi Dundagas vidusskolâ:

— Es beidzu skolu 1948. gadâ —treðajâ izlaidumâ. Jau tad izlaidum-klasei telpas izdekorçja iepriekðçjâklase, bet viòiem to netraucçja da-rît. Paði divpadsmitie visu nakti pa-vadîja kopâ. Gâjâm uz gravu Pâceslejâ, parkâ fotografçjâmies, estrâdçdziedâjâm, daudz ko pârrunâjâm.

1960. gadâ vidusskolas piecpa-dsmitais izlaidums man bija pirmaiskâ audzinâtâjai. Toreiz izlaidumkla-se pati noformçja tâfeli. Ieejot kla-

sç, uz tâs redzçja visu aizvadîto mâ-cîbu laiku — algebras teorçmas uníîmijas formulas, latvieðu valodassacerçjumus un fizikas uzdevumus.

Ðíiet, 1960. gadu vidû aizsâkâstâs tradîcijas, kuras ir saglabâjuðâsarî tagad. 1966. gadâ, 21. izlaidumâ,jau gâja vaïâ, — cits citam sâka trau-cçt. Iepriekðçjâ klase (tâ, kas deko-rçja telpas) centâs pçc iespçjas âtrâkdabût ârâ no skolas izlaidumklasi,

savukârt tâ mçìinâja traucçt, laisto-ties ar ûdeni. Ðajos gados izlaidum-klases skolçni arî sâka zagt rabarbe-rus — skolas dârzâ, kas atradâs uzPâces ceïa, kur skolotâjai Zauereimâja. To darîja naktî uz pçdçjo zva-nu. Rabarberus çda un arî lika pieskolotâju dzîvokïu durvîm. Rabarberigan nebija vienîgie. Daþkârt atstâjakaut ko piemiòai — kâdu bçrza za-ru, no papes izgrieztas pçdas, kas lie-cinâja, ka skolçni tur bijuði. Reiz ma-nas durvis bija tâ aizbarikâdçtas, kanetiku ârâ! Vçlâkos gados aizsâkâs

jauka tradîcija — skolçni dziedâjapie skolotâju logiem.

Audzinâtâji parasti bija barâiekðâ. Kad mans dçls beidza vidus-skolu, viòiem audzinâtâjs bija KârlisÈoders. Viòð kopâ ar audzçkòiempa saliòu skrçja pçdçjos pârus.

Imants Brusbârdis, direktors:— Es sâku strâdât Dundagâ

pirms divdesmit astoòiem gadiem,

Sandras Dadzes zîmçjums

(Turpinâjums 7. lpp.)

2

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a m a i j s

8. un 9. maijâ Daiga Muþelov-ska piedalîjâs Latvijas pagastu bib-liotekâru 3. kongresâ «Pagasta bib-liotçka e-sabiedrîbâ», kas notikaJûrmalâ.

Trîs sesijâs izskatîja ðâdus jautâ-jumus.

1. Reìionâlâ attîstîba un pagastubibliotçkas: vienoti mçríi — daþâdimodeïi.

2. Paðvaldîbas un bibliotçkasvalsts kultûrpolitikâ.

3. Pagastu bibliotçku darba au-tomatizâcija.

10. maijâ, atzîmçjot Mâtes die-nu, ar svçtku koncertu mâmiòassveica gan bçrnudârza «Kurzemîte»grupâs, gan mazajâ un lielajâ skolâ.

10. maijâ Dundagu apmeklçjasatiksmes ministrs Anatolijs Gorbu-novs, sprieþot par rajona ceïa izbûviun atjaunoðanu, arî posmâ Ðlîtere— Mazirbe. No Dundagas uz Tal-siem ministrs brauca pa to paðuðoseju, kuru ikdienâ lieto dun-dadznieki.

21. maijâ Attîstîbas nodaïas tel-pâs notika Talsu rajona Pieauguðoizglîtîbas centra koordinâcijas pa-domes izbraukuma sçde. Astoòi pa-domes dalîbnieki aplûkoja ðâdusjautâjumus: daþâdu izglîtojoðo pa-sâkumu rîkoðana rajonâ, tâlmâcîbasiespçjas, ieteicamie kursi paðvaldî-bas darbiniekiem, arî deputâtiem.

23. maijâ izbraukuma seminârâDundagâ pulcçjâs Talsu rajona bib-liotekâri.

* * *4. jûnijâ pulksten10.00 Dunda-

gas pilî VID Talsu rajona nodaïasKonsultâciju sektors rîko seminârupar aktualitâtçm nodokïu likum-doðanâ:

•VID 02.04.2002. rîkojumsNr.640 «Par preèu pavadzîmju —rçíinu veidlapu izlietojumu pârska-tiem»;

•VID 22.02.2002. rîkojumsNr.309 «Metodiskie norâdîjumi parkârtîbu, kâdâ lietojami un nofor-mçjami kokmateriâlu transportapavadzîmes — rçíini nodokïu aprç-íinâðanas un uzskaites vajadzî-bâm»;

•VID 23.04.2002. rîkojumsNr.639 «Metodiskie norâdîjumi parieòçmumu un izdevumu uzskaiti ie-dzîvotâju ienâkuma nodokïa aprç-íinâðanai»;

•citas aktualitâtes;•atbildes uz jautâjumiem;•pârskatu un deklarâciju pie-

òemðana.Zemnieku un piemâjas saimnie-

cîbu, kâ arî individuâlo uzòçmumuîpaðniekiem, kuri vçl nav nodevuðigada ienâkumu deklarâcijas par2001. gadu, bûs iespçja tâs sastâdîtun nodot. Soda sankcijas netikspiemçrotas. Deklarâcijas aizpildîtpalîdzçs VID darbinieki. Lûdzu, iz-mantojiet ðo iespçju!

Informâcija pa tâlr. 3281497(VID Konsultâciju sektors).

«Mûsu meþs» aicina sadarbotiesAtgâdinâm, ka Talsu rajonâ

meþa sertifikâcijas darbus vadameþa îpaðnieku biedrîba «Mûsumeþs» (sk. arî «Dundagas pagastaziòas» nr. 83 — 10.07.2001.)

Tâs priekðsçdçtâjs un PEFCC(Pan European Forest CertificationsCouncil — Viseiropas meþa sertifi-kâcijas padome) Latvijas padomesloceklis ir Pçteris Sâmîtis (Dunda-ga, Maija iela 6 dz. 2, tâlr. 42845(vakaros), mob. 6598652).

«Mûsu meþs» ir gatavs sniegtmeþu îpaðniekiem ðâdus pakalpoju-mus: meþistrâde, cirsmu kopðana,meþa atjaunoðana, kokmateriâlurealizçðana un transportçðana, no-slçdzot sadarbîbas lîgumu.

Pçteris Sâmîtis, Meþa îpaðniekuasociâcijas uzticîbas padomes

loceklis, «Mûsu meþs» priekðsçdçtâjs,PEFC padomes loceklis

Kïûdas labojumsIepriekðçjâ «Dundadzniekâ»

1. lpp. publicçtâ darba «Manâ iztç-les dârzâ» autore ir Krista Dzîle,nevis Una Leite. Atvainojamiesabâm Mâkslas un mûzikas skolasaudzçknçm un lasîtâjiem! Red.

Projekts iegûst vaibstus3. maijâ Slîteres nacionâlâ parka

telpâs Uzraudzîbas padomes sçdçtikâs Eiropas Savienîbas LIFE pro-jekta «Zaïais novads 21» kontrak-tors Gunârs Laicâns un visu seðupartneru pârstâvji, sprieþot par ilgt-spçjîgas demonstrâcijas projekta ie-spçjâm Lîvu tautas namâ Mazirbç,novada Agenda 21 centra izveidi,programmu darbu saskaòoðanu,ekotûrisma programmas sagata-voðanu, pasâkumu kalendâru u.c.

Lîvu tautas nama apsaimnie-koðanai un turpmâkai attîstîbaijâizstrâdâ rîcîbas projekts. Idejas

jâizvirza Lîvu savienîbai. Tas nozî-mç, ka paðiem jâveido biznesaplâns, jâpârdomâ, kâ labâk izmantotkultûrvides iespçjas, kâ sniegt pakal-pojumus iedzîvotâjiem, kâ remontçtun atjaunot paðu çku, lietojot videidraudzîgus materiâlus un tehnoloìi-jas u.c. Lîbieðu krasts algos darbinie-ku, kas rûpçsies par nama apkopiun kurinâðanu, Slîteres nacionâlaisparks palîdzçs nodroðinât ar kurinâ-mo. Neliela darbîba namâ jau no-tiek, iesniegts projekts Sabiedrîbasintegrâcijas fondâ Lîvu svçtku rî-koðanai un izstâdes sagatavoðanai.

Par LIFE projekta izpildinstitûci-jas — Novada Agenda 21 centra —pagaidu mâjvietu izraudzîjâs Dunda-gas pagasta padomi. Lîdz rudenimcentram jâbût izveidotam kâ pastâvî-gai juridiskai vienîbai. Par centra sek-retâri apstiprinâja Elitu Vilisteri.

Projektâ izveidotas ðâdas pro-grammas: demonstrâcijas projektuprogramma (vadîtâjs — Kolkas pa-gasta priekðsçdçtâjas vietnieks Gun-tis Kïaviòð), sabiedrisko attiecîbu unlîdzdalîbas programma, reìionâlâsattîstîbas programma ar apakðpro-grammâm, ekotûrisma programma

un izglîtîbas programma. Visu ðodarbu pârrauga LU Vides zinâtnesun pârvaldîbas institûta profesorsRaimonds Ernðteins.

Çriks Leitis no Vides aizsardzî-bas un reìionâlâs attîstîbas ministri-jas ziòoja par velomarðrutu «Kolkasaplis» (29. un 30. jûnijs), lai sekmç-tu ekotûrisma attîstîbu, videidraudzîgu naktsmîtòu, çdinâðanasvietu u.tml. pakalpojumu izveidi.

Sîkâk par projektu sk. bezmakaspielikumâ — projekta vçstnesî«Uz Zaïa Zara».

Alnis Auziòð

P a g a s t â U z z a ï a z a r a

R u n a s v î r i e m i r s p ç k s r o k â s

Dundagas pagasta padomç 2002. gada 18. aprîlîOlimpiâþu uzvarçtâjas sveikðanaPçc vidusskolas direktora Imanta

Brusbârþa ierosinâjuma nolçmasveikt ar grâmatnîcas Vanema dâva-nu karti vairâkkârtçju olimpiâþu uz-varçtâju Dundagas vidusskolnieciEvu Grînbergu.

Pirmpirkuma tiesîbasAtteicâs no pirmpirkuma tiesî-

bâm uz nekustamiem îpaðumiem:10,5 ha zemes Vasnieki; 5,2 ha noîpaðuma Riekstiòi atdalâmâ zemesgabala; 4,7 ha zemes Nigliòi; 1,41 hazemes un çkas (bijuðâs govju fer-mas) Meïíu ferma; 14,4 ha zemesRîtausmas; 9,6 ha zemes Dûòustûri;9,6 ha zemes Graudupes; 26,99 hazemes Stumbri.

Nodokïa termiòa pagarinâjumsPar 3 mçneðiem pagarinâja 2002.

gada 1. ceturkðòa nekustamâîpaðuma nodokïa nomaksas termiòuîpaðumiem Dûkas, Atvari, Pausi, Din-gas, Vircas, Jaunlauki, Jaunûdri 2, Le-jiòas, Lazdukalni un Celmkalni.

Par finansçjumu projekta vadî-tâjam

Pçc vidusskolas direktora ierosinâ-juma izskata jautâjumu par finansç-juma pieðíirðanu projekta «Dundagasvidusskolas katlu mâjas rekonstrukci-ja un çkas siltuma zuduma no-vçrðana» 2002. gadâ îstenoðanas va-dîtâjam N. Ìçrmanim.

Nolçma:1) projekta vadîtâjam N. Ìçrma-

nim noteikt samaksu 1% apmçrâ nokopçjâs ieguldâmâs summas 2002.gadâ;

2) izpilddirektoram A. Kojro sa-gatavot lîgumu par veicamo darbuun samaksu;

3) Attîstîbas nodaïas vadîtâjaiG. Abajai izstrâdât nolikumu parprojektu vadîtâju darbîbas finan-sçðanas kârtîbu.

Îpaðumi Pils ielâ 6Iepazinâs ar i/u Viktorija lûgumu

pârdot çku un tai piederoðo zemiPils ielâ 6 (aptiekas çku) un arproblçmâm komunâlo pakalpojumu

samaksâ. Secinâja, ka nav noregulç-ta komunâlo un elektrîbas maksâju-mu sistçma (ko maksâ i/u Viktorijaun ko — Veselîbas un sociâlâs pa-lîdzîbas centrs). Çka, kur atrodas i/uViktorija aptieka un VSPC telpas, irviens îpaðums, un tâ patlaban navnododama privatizâcijai, lai no-droðinâtu paðvaldîbas intereses —saglabâtu VSPC veïas mazgâtavu.

Nolçma pieturçties pie lîdzðinç-jâm lîgumiskajâm attiecîbâm ar i/uViktorija (noma uz 10 gadiem ar iz-pirkðanas tiesîbâm).

Zemes transformçðanaPçc Alkðbirzu îpaðnieka lûguma

atïâva 3,5 ha no lauksaimniecîbaszemçm pârveidot meþa zemç un 0,2ha — zemç zem ûdenskrâtuvçm.Jautâjumu par dzimtas kapu izvei-doðanu atlika.

Atïâva 1,2 ha meþa zemes dîíaizveidei îpaðumâ Ziedkalni transfor-mçt zemç zem ûdeòiem.

Baloþezera apsaimniekoðanaskonkurss

Tâ kâ z/s Jûrmalnieki nav noteik-tajâ termiòâ noslçgusi Baloþezeranomas lîgumu, nolçma atkârtoti iz-sludinât Baloþezera apsaimnie-koðanas konkursu ar iepriekðçjâkonkursa nosacîjumiem, mainot no-mâðanas termiòu no 10 uz 30 ga-diem.

Zemes pieðíirðanaNoradîja lûgumu pieðíirt lie-

toðanâ piemâjas saimniecîbas Ezer-muiþas Zaïmeþi paplaðinâðanai 5,95ha zemes, jo prasîtais gabals navbrîvâ, valstij piekrîtoðâ zeme.

Noraidîja lûgumu pieðíirt lie-toðanâ zemi pie Lauciòu mâjâm ga-râþas celtniecîbai, jo netiek pieprasî-ta brîvâ, valstij piekrîtoðâ zeme. Ie-teica prasîtâjam nokârtot visasformalitâtes, kas saistîtas ar dzîvok-ïa îpaðuma Lauciòos privatizâciju.

Ziemeïkurzemes novada vei-doðanas projekts

Iepazinâs ar aicinâjumu Dunda-gas pagasta padomei piedalîties Zie-

meïkurzemes novada veidoðanasprojektâ, kurâ iesaistîti Ances, Po-pes, Puzes, Târgales, Kolkas unDundagas pagasts. Nolçma to atbal-stît.

Detalplânojuma noteikumiIepazinâs ar SIA Iïìuciema kom-

pânija vçlmi uzstâdît vçja ìenerato-rus Dundagas pagastâ. Uzdeva iein-teresçtajam uzòçmumam sagatavotdetâlplânojumu kontroles masta uz-stâdîðanai pagasta padomesîpaðumâ Muòu Grabi.

Nosaukumu pieðíirðanaNolçma pieðíirt nosaukumus: no

îpaðuma Riekstiòi atdalîtajam 5,2 hazemes gabalam — Baltiòi; noîpaðuma Vâci-2 atdalâmiem zemesgabaliem pieðíîra nosaukumus Maz-gravas (5,8 ha), Lapsas (7,2 ha) unLapsenes (7,8 ha); no îpaðuma Rukðiatdalîtajam 15,5 ha zemes gabalam— Alas.

Individuâlâ darba atïaujasAtïâva nodarboties ar individuâlo

darbu: Laimai Upnerei, Daigai Ru-denei, Rudîtei Vilmanei—Pâvelei,Jânim Þidavam, Mârtiòam Þidavamun Lienei Þidavai ar meþsaimniecî-bas darbiem, Vinetai Ðenbergai arfriziera pakalpojumiem.

Tirdzniecîbas atïaujaAtïâva mazumtirdzniecîbu ar al-

koholu un tabakas izstrâdâjumiemTalsu ielâ 3 kafejnîcâ Silva R.

Sveikðana nozîmîgâs jubilejâsLai nerastos nevajadzîgi pâr-

pratumi, nolçma papildinât pado-mes lçmumu par iedzîvotâjusveikðanu 80, 85, 90, 95 utt. gadosar punktu ðâdâ redakcijâ: «Sveikttos pagasta iedzîvotâjus, kuri

Dundagas pagastâ ir pierakstîti unfaktiski dzîvo.»

Alkohola tirdzniecîbas atïaujapilî

Izskatîja z/s Çmuþas lûgumu at-ïaut tabakas izstrâdâjumu un alko-hola mazumtirdzniecîbu kafejnîcâDundagas pilî, kâ arî lûgumu sama-zinât noteikto telpu nomas maksu.

Atïâva z/s Çmuþas mazum-tirdzniecîbu ar tabakas izstrâdâju-miem un alkoholiskajiem dzçrie-niem kafejnîcâ Dundagas pilî noplkst. 10.00 lîdz 23.00 darba dienâsun no 10.00 lîdz 1.00 brîvdienâs unsvçtku dienâs.

Cirsmas izsoleUz izsludinâto izsoli, kur piedâ-

vâts izstrâdât vçja izgâztus kokuspaðvaldîbas îpaðumâ Biðíi (sanitârâcirte, krâja 125 m

3), ir pieteicies tikaiviens dalîbnieks — SIA ELEGGLANC. Nolçma pieteikðanâs ter-miòu nepagarinât un slçgt pirkumalîgumu ar vienîgo pretendentu parcenu Ls 1200.

Gaidot vçlçðanasIepazinâs ar Dundagas pagasta

vçlçðanu komisijas sagatavotiempriekðlikumiem un apstiprinâja8. Saeimas vçlçðanâm ðâdus vç-lçðanu iecirkòus Dundagas pagastâ

Dundagas iecirkni nolçma izvie-tot pilî, jo tautas nams nav pastâvîgiapdzîvota un izmantota çka. Turklâtpilî ir pieeja paðvaldîbas datortîklamun Internet.

Nolçma izsludinât papildu pie-teikðanos lîdz 14.05.2002. darbîbaiDundagas vçlçðanu komisijâ.

Protokolu pârlûkojaAivars Miðka

VIDES GIDU TÎKLA PAVEDIENI MÛSPUSÇ3. maijâ Talsu Eiromâjâ notika

seminârs, kurâ Latvijas — Dânijassadarbîbas projekta «Vides gidu tîklaizveidoðana Latvijâ» dalîbnieki tikâsar vides speciâlistiem no Kurzemesskolâm, paðvaldîbâm, nevalstiskajâmorganizâcijâm, tûrisma asociâcijâmun muzejiem. Projektâ iesaistîjies arîSlîteres nacionâlais parks.

Laikâ, kad cilvçki attâlinâjuðiesno dabas un tiem maz laika iedziïi-nâties vides norisçs, arvien populâ-râka kïûst vides gidu jeb vides tul-kotâju (skaidrotâju) profesija. Tânav gluþi tas pats, kas visiem labi zi-nâmie tûrisma gidi.

Vides skaidrotâji bijuði visos lai-

kos, tomçr profesijas aizsâkumsmeklçjams pagâjuðâ gadsimta vidû,kad parâdâs jçdziens «vides inter-pretâcija»*, ko ASV nacionâlajosparkos pamazâm piepilda ar prak-tisku saturu. Samçrâ nesen ðî profe-sija kïuvusi populâra un cienîjamanetâlajâ Dânijâ, kur ASV un Liel-britânijas pieredzi piemçro atbil-stoði vietçjiem apstâkïiem.

Ko gan lielu var pateikt par kâdumazu koka mizas gabaliòu, akmen-tiòu vai purva èakârni? Izrâdâs —pat daþâs minûtçs diezgan daudz.Un kolçìu redzçjumu uztvert kâ at-klâjumu, jo pats esi atðíirîgu domugâjienu risinâjis par to paðu koka

Iecirkòanosaukums Atraðanâs vieta Adrese

Dundagas Dundagas pilî Dundagâ, Pils ielâ 14Kaïíu Vârpniekos Dundagas pagasta Kaïíu c. Vârpnieki

Vîdales Vîdales skola Dundagas pagasta Vîdales c. Vîdales skolaNevejas Nevejas skola Dundagas pagasta Nevejas c. Nevejas skola

saknes gabaliòu. Vides gida uzde-vums — tâdus mazus atklâjumus sa-likt kopâ un iztulkot mûsdienu ne-vaïîgâ cilvçka, pilsçtnieka, skolçnau.c. valodâs. Vides izpausmes varamskaidrot jebkur — pilsçtâ, laukos,telpâs, dabâ utt., atklâjot daþâdukonfliktsituâciju bûtîbu un meklçjottâm risinâjumu.

Slîteres nacionâlajâ parkâ vidi ie-spçjams iepazît tâdu, kâda tâ ir —bez cilvçka pârâk uzmâcoðas klât-bûtnes — maztraucçtu, daudzveidî-gu un stabilu. Vides gidu uzdevumsir atklât dabas vides bagâtîbas unsavdabîbas pçc iespçjas aizraujoðâk,tâ, lai tâs uzrunâtu ikvienu.

Tam nepiecieðamas milzu zi-nâðanas un pieredze. Ne velti dâòu

vides gidu lielum lielâ daïa ir diez-gan nopietna gadagâjuma cilvçki.Ideâls vides gids ir kâ tâls sapnis, uzkuru tiekties. Bet pagaidâm 22 to-poðie Latvijas vides gidi ir vçl jauni,gaiðâk vai tumðâk zaïi un pamazâmapgûst daþâdas noderîgas metodes,slâni pa slânim krâj pieredzi, katrsmeklç savu marku, lai jaunâs zi-nâðanas un talantus liktu lietâ ar-vien profesionâlâk.

Alanda Pûliòa, Slîteres nacionâlâparka sabiedrisko attiecîbu speciâliste

* Vides interpretâcija (tulkoðana, skaid-roðana, bûtîbas atklâðana) — izglîtojoða unaudzinoða darbîba, kuru veic vides gids, lai pa-nâktu labâku sapratni par vidç (dabâ) un sa-biedrîbâ notiekoðajiem procesiem un to sav-starpçjo mijiedarbîbu, tâ paaugstinot sabiedrî-bas apziòas lîmeni un veicinot videi draudzîgurîcîbu.

3

2 0 0 2 . g a d a m a i j s D U N D A D Z N I E K S

L a t v i j âAprîïa nogalç no Latvijas uz

Zviedriju sâka kursçt prâmis MaxMols.

Aprîïa nogalç atsavinâja mûsuvalsts vçsturç lielâko heroîna dau-dzumu, kura vçrtîba melnajâ tirgû irap 60 — 80 tûkstoðiem latu.

27. aprîlî Etnogrâfiskais brîvda-bas muzejs papildinâjâs ar 1848. g.celto dzîvojamo çku no Dunikaspagasta (Liepâjas raj.).

3. maijâ par Latvijas televîzijasìenerâldirektoru apstiprinâja RadioBrîvâ Eiropa/Radio Brîvîba tirgzinî-bas un attîstîbas direktoru UldiGravu.

Naktî no 4. uz 5. maiju, aizturotbîstamus noziedzniekus, bojâ gâjaValkas policijas darbinieks AigarsKurpnieks.

Maija sâkumâ no Dailes teâtramâkslinieciskâ vadîtâja un galvenâreþisora amata atkâpâs KârlisAuðkâps.

6. maijâ streikoja Baltinavas vi-dusskolas skolotâji, prasot atbrîvotno amata direktoru.

6. maijâ Latvijas Pârtikas un ve-terinârais dienests aizliedza ievestliellopu gaïu no Polijas, jo tur dzîv-nieki saslimuði ar govju trakumaslimîbu.

10. maijâ Ventspils Olimpiskajâcentrâ atklâja pirmo Latvijas Jau-natnes olimpiâdi.

No 11. maija Rîgas zooloìiskajâdârzâ aplûkojamas pandas.

Maija vidû Rîgâ, Mangaïsalasnoliktavâ, atklâta ðogad lielâkâ ne-legâlâs gaïas glabâtava Latvijâ.

15. maijâ Kultûras ministrijaspârstâvji, tiekoties ar Nacionâlâteâtra kolektîvu, sprieda par teâtraatjaunoðanas darbiem un gandrîzpusotru gadu ilgu mitinâðanos VEFKultûras pilî.

Maija vidû Latvija bija pirmâapstiprinâto SAPARD projektuskaita ziòâ starp Baltijas valstîm.

21. maijâ mûþa miegâ aizmigadzejnieks Arvîds Skalbe (dz. 1922.g.).

24. maijâ Ventspilî, Piejûras par-kâ, atklâja ûdens atrakciju vietuAkvaparks.

25. maijâ Íîðezera krastâ atvçrapazîstamâ hokejista Sanda Ozoliòagolfa klubu OZO.

25. maijâ nodibinâja LatvijasPirmo partiju un Brîvîbas partiju.

25. aprîlî Tbilisi (Gruzija) satri-cinâja spçcîgâkâ zemestrîce pçdçjo40 gadu laikâ.

26. aprîlî Erfurtes ìimnâzijas bi-juðais audzçknis nogalinâja 17 cil-vçkus un pats noðâvâs.

28. aprîlî aviokatastrofâ gâja bo-jâ pazîstamais Krievijas politiíisAleksandrs Ïebeds.

5. maijâ prezidenta vçlçðanâsFrancijâ atkârtoti uzvarçja ÞaksÐiraks.

5. maijâ Latvija beidza lîdzdalî-bu pasaules hokeja èempionâtâ, sa-glabâjot vietu virslîgâ.

Maija sâkumâ Lailas Pakalniòasdokumentâlâ filma «Papa Gena»ieguva Kinoteâtru þûrijas balvuOberhauzenas (Vâcija) îsfilmu fes-tivâlâ.

12. maijâ Kubâ ieradâs bijuðaisASV prezidents Dþimijs Kârters.

13. maijâ Izraçla noraidîja ie-spçju palestînieðiem izveidot savuvalsti.

13. maijâ NATO ârlietu ministriReikjavîkâ paziòoja, ka novembrabeigâs Prâgâ uzaicinâs iestâties ali-ansç jaunas dalîbvalstis.

19. maijâ neatkarîbu pasludinâjabijusî Portugâles kolonija Austrum-timora.

24. maijâ ASV prezidentsDþords Buðs un Krievijas prezi-dents Vladimirs Putins parakstîjalîgumu par abu valstu kodolieroèuskaita ievçrojamu samazinâðanu.

25. maijâ Eirovîzijas dziesmukonkursâ Tallinâ 23 valstu konku-rencç uzvarçja Latvijas dziedâtâjaMarija Naumova.

26. maijâ Kannu kinofestivâlâZelta palmas zaru saòçma RomânaPolaòska filma «Pianists».

P a s a u l ç

Bçrni un attiecîbas ìimençZviedru pieredze

Mûsu paðvaldîba turpina darbu Latvijas paðvaldîbu savienîbas unZviedrijas vietçjo paðvaldîbu asociâcijas projektâ «Sociâlais atbalsts bçr-nu un jaunieðu riska grupâm». No 8. lîdz 12. aprîlim Jçkabpilî otrâ pos-ma mâcîbu prakses nedçïâ piedalîjâs astoòu paðvaldîbu pârstâvji. Dunda-gu pârstâvçja pagasttiesas darbinieces Daina Dçvita un Irina Jânberga.

Vispirms ar teorçtiskajâm zi-nâðanâm dalîjâs vairâku grâmatuautore Barbrû Hindberga, aplûko-jot bçrnu tiesîbas un vajadzîbas.Laba tiesa pamatvajadzîbu, kâ va-jadzîba pçc çdiena, dzçriena, mie-ga, ir paðsaprotamas. Taèu ne ma-zâk svarîgas ir tâdas fiziskâs va-jadzîbas kâ fiziska tuvîba,profilaktiskâ medicîna, fiziskâs no-darbes, nelaimes gadîjumu profilak-se, vide, kurâ nesmçíç, un tâdasgarîgâs vajadzîbas kâ emocionâlasaikne ar aprûpçtâju (îpaði svarîgabçrnam lîdz 2 gadu vecumam),identitâte (etniskâ piederîba, dzi-mums, vecums utt.), droðîba un pa-redzamîba (nedrîkst bieþi un straujimainît vidi, jâbût noteiktam dienasreþîmam).

Protams, pirmâm kârtâm bçrnavajadzîbâm atbildîgi ir vecâki.Diemþçl vienmçr ir bijuði un bûsvecâki, kuri nespçj bçrnus no-droðinât ar aprûpi. Iemesli var bûtdaþâdi — slimîba, mazturîba, ne-prasme. Cilvçki, kuri nav nobrie-duði vecâku lomai, paði izturas kâbçrni, ir atkarîgi no citiem, rîkojaspçc acumirklîgas ierosmes. Ir gadî-jumi, kad vecâki savu lomu nepildalaika trûkuma dçï un atbildîbu no-veï uz bçrnudârzu vai skolu.

Ir arî t.s. «atdzimstoðie» jeb«pieneòu» bçrni. Viòi iemanâstikt dzîvç uz priekðu, spîtçjot vi-sam pârciestajam. Ðâdiem bçr-niem ir laba paðapziòa, viòi labitiek galâ ar stresu, ar humoru unoptimismu raugâs uz dzîvi. «Pie-neòu» bçrniem parasti ir kâdstuvs pieauguðais (ne vienmçrkâds no vecâkiem), viòi meklç unrod atbalstu draugos.

Pçtîjumi liecina, ka treðdaïa bçr-nu, kas auguði grûtos apstâkïos,tiek ar visu galâ, treðdaïa — kautkâ (taèu psiholoìiski nejûtas labi),treðdaïa — nogrimst. Nav tâ, kabçrni vienmçr atkârto vecâku dzî-ves gâjumu. Ðis loks ir pârraujams.Liela nozîme ir sabiedrîbas atbal-stam.

Viena mâcîbu diena tika veltîtavardarbîbai. Daþâm tçzçm jâpievçrðuzmanîbu.

Nav stingru robeþu starppçrðanu un vardarbîbu (par to jauiestâjas kriminâlatbildîba). Zvied-rijâ gan vecâki, gan apzinîga ve-cuma bçrni zina, ka pçrt nedrîkst.Taèu praksç notiek arî citâdi.Visbieþâk per ìimençs, kurâs irslikti ekonomiskie apstâkïi, tur-klât vardarbîgi ir tie vecâki, kuripaði to piedzîvojuði. Katram cilvç-kam, jau bçrnam esot, bûtu jâpie-òem lçmums — kad man bûs bçr-ni, es viòus nekad nepçrðu. Ja tastomçr gadâs, tad vecâkiem jâlûdz

S k a i d r o l i e t p r a t ç j s

n Ir arî «atdzimstoðie» jeb «pieneòu» bçrni, kas iemanâs tikt dzîvç uzpriekðu, spîtçjot pârciestajam.

Foto no «Dundadznieka» arhîva

bçrnam piedoðanu. Bçrns sapra-tîs.

Zviedri ir pçtîjuði attieksmidaþâdâs valstîs. Kanâdâ vecâki at-zîst pçrðanu ar apdomu. Anglijâ70% uzskata, ka pçrðana ir nepie-cieðama. Zviedrijâ vecâki atbalstapçrðanu, ja tçvs vai mâte ir paga-lam nokaitinâti. Tomçr 90 % zvied-ru ir pret pçrðanu. Speciâlisti toskaidro ar valstu atðíirîgo vçsturi.Zviedrija 70 gadus iztikusi bez ka-riem. ASV, kas bieþi ir iesaistîtadaþâdos konfliktos, bieþi pret bçr-niem lieto vardarbîbu.

Nedrîkst noniecinât sievietes lo-mu bçrnu audzinâðanâ, jo viòuaudzinâðanas metodes ir mazâk au-toritatîvas. Tas palîdz bçrniem augtar spçcîgu paðapziòu. Tomçr izðíi-rîga ir abu vecâku vienlîdz liela ie-saistîðanâs audzinâðanâ. Ðâdâs ìi-mençs bçrniem mazâk nodara pâri.Tâpçc ir grozîta Zviedrijas likum-doðana, kas liek tçviem uzòemtieslielâku atbildîbu.

Zviedrijâ lîdzîgi kâ Latvijâ ilgulaiku nepievçrsa uzmanîbu ìimençs

valdoðajai vardarbîbai — fiziskajai,seksuâlajai un emocionâlajai (vaipsihiskajai). Tâpat kâ vardarbîbasiemesls nav tikai viens faktors, tâarî vardarbîbai sekas ir daþâdas unilglaicîgas. Zviedru speciâlisti uz-manîbu pievçrsa tam, ka dzîves pir-majos gados no vardarbîbas cieð

visvairâk. Te jâpiemin tâds fiziskâsvardarbîbas veids kâ mazuïa kra-tîðana, kas var beigties ar nâvi. Jaarî bçrns izdzîvo, tad viòam var ras-ties smagi fiziskie un psihiskie bojâ-jumi. Psihiskâs sekas izjûtamas visumûþu. To dziïums ir atkarîgs no tâ,kâdâ vecumâ bçrns bija, kâdai var-darbîbai viòu pakïâva, cik ilgi tasvilkâs un kâdas attiecîbas viòam irar vardarbîbas veicçju.

Paðreiz Zviedrijâ svarîgs ir jautâ-jums par vardarbîbu pret sievieti ìi-menç. Zviedrijâ ir ap 250 centru,kur griezties pçc palîdzîbas. To ad-reses neizpauþ, lai no ìimenes aiz-gâjuðu sievu nesameklçtu un nete-rorizçtu vîrs. Vardarbîba pret sie-vieti balstâs uz vîrieðu cîòu par varu.Sievietçm ir jâstiprina paðapziòa arlabu izglîtîbu, darbu. Ja ìimenç sitmâti, vissmagâk to pârdzîvo bçrns,jo parasti vardarbîba sâkas ar strîdupar bçrnu. Bçrns mçìina rast risi-nâjumu, sâk uzskatît sevi par vainî-gu. Viòa dzîve ir haotiska, jo nâka-mo vardarbîbas reizi grûti paredzçt.Bçrni paði izdomâ, kâ sevi psiholo-ìiski pasargât. Ir bçrni, kuri spçj noatmiòas «izslçgt» ðos gadîjumus, to-mçr pçdas paliek uz visu mûþu. Vi-òi netic lîdzcilvçkiem, nespçj izvei-dot pozitîvu paðcieòu. Apkârtçjosviòi iemanto meïu slavu. Jâatceras,ka bçrni psiholoìisko vardarbîbupret mâti pârdzîvo smagâk nekâ fi-zisko. Mums ir zinâmi gadîjumi,kad dçls stâjas pretî tçva dûrei, kasraidîta pret mâti. Sitiena sâpes laiksdziedç, bet ko darît, ja tçvs mâtipsiholoìiski nogalina? Kâ palîdzçttâdiem bçrniem? Vispirms ir jâiz-beidz vardarbîba, jâpârtrauc klu-sçðana, ar bçrnu jârunâ, jâmçìinapiedabût vecâkus uzòemties viòupienâkumus. Tas viss ir aktuâls arîpie mums.

Pârçjâs seminâra dienâs mâcîjâ-mies par sociâlo tîklu. Ar tâ palîdzî-bu Zviedrijâ izdevies paveikt daudzlaba. Arî Dundagâ izmantosim ðopieredzi, rîkosim tikðanâs.

Daina Dçvita,Pagasttiesas priekðsçdçtâja

GAN RISKS, GAN CERÎBAKafejnîca pilî — no augustaAivars Varòickis seðus gadus dar-

bojas sabiedriskajâ çdinâðanâ, pç-dçjos trîs — arî Dundagâ. No vie-nas puses, ðajâ jomâ trûkst konku-rences. No otras puses, çdinâðanasuzòçmumiem pagrûti gût peïòu.«Monta» palçnâm vien izèâkstçja,un nekâda labâ slava to nepavadîja.Aivars Varòickis nolçmis mçìinâtvçlreiz.

— Jâatzîst, «Monta» neatradâs

îsti labâ vietâ — otrais stâvs, kâpòutelpa, atseviðíi tualete. Uz pasâku-miem gan aicinâjâm policistu, betviens viòð îsti galâ netika. Apmek-lçtâju loks bija tâds, kâds nu bija,— parâdîjâs tâs problçmas, kasDundagâ pastâv.

Pils pati par sevi ir kas cits. Tel-pas bûs pirmajâ stâvâ. Tâ kâ mumsir neliela îres atlaide, tad varçsimnodroðinât apsardzi. «Montâ» tâdasnebija.

Kafejnîca atradîsies tajâ spârnâ,kur ir frizçtava, ieejas bûs trîs: pagalvenajâm durvîm un tad pa labi— blakus frizçtavai, ieeja no pilspagalma un no dîía puses. Iecerçtalielâ zâle, mazâ zâle un pagrabiòð.Pçdçjâs divas iekârtosim pçc gada.Varbût jau ðovasar daïu kafejnîcasierîkosim pils pagalmâ, iespçjams,arî dîía pusç. Darbalaiks no pulk-sten 10 lîdz 23 darbadienâs, piekt-dienâs un sestdienâs — lîdz vie-

niem vai pçc vienoðanâs. Rîkosimbanketus un pasâkumus. Nepilnga-dîgo uzturçðanâs kafejnîcâ un alko-hola lietoðana — pçc LR likumiem.Smçíçtâjiem jau no paða sâkumaierâdîsim atseviðías telpas.

Ceru uz tûristiem, daþâdiem se-minâriem un pasâkumiem pilî. Jeb-kurâ biznesâ ir gan risks, gan cerî-ba.

Alnis Auziòð

Ìimene un mçs23. maijâ Dundagas pils Kolon-

nu zâlç Ìimenes atbalsta koordi-nâcijas centrs rîkoja pirmo nodar-bîbu Dundagâ ciklâ «Ìimene mij-iedarbîbâ ar sociâlo vidi».Psihologus Ivaru un Mârîti uztikðanos ar dundadzniekiem bijaaicinâjusi Pagasttiesas priekðsçdç-tâja Daina Dçvita.

Kâds tagad vârdâ vairs nemi-nams klasiíis savulaik izteicies, kacilvçks nevar dzîvot sabiedrîbâ unbût brîvs no tâs. Doma jau nav pe-ïama. Ìimene vai vismaz attiecîbas(kaut vai attiecîbas paðam ar sevi)ir mûsu katra ikdiena. Un íezu, íi-beïu, samezglojumu un sastrçgumuðajâ satiksmç brîþiem vçl vairâk ne-kâ Rîgai tiltu remonta laikâ. Tâpçcjaukajâ maija pçcpusdienâ it kuplsvietçjo pulciòð bija uzdrîkstçjiesapraudzît pirmo nodarbîbu.

Sâkums likâs gana saistoðs. Uz-reiz jâpaskaidro, ka viens no pir-majiem darba kârtîbas punktiemtûlît pçc iepazîðanâs bija vie-noðanâs par iekðçjo kârtîbu. Un ta-jâ pats svarîgâkais — ârpusç parpulciòa nodarbîbâm drîkst vçstîtvienîgi par savâm izjûtâm un pâr-domâm, bet par pârçjo lîdzbiedrudomâm un izpausmçm — nepuðplçsta vârda! Ko nu, jâmâcâsarî tâdas lietas. Taèu nekâda maso-nu padarîðana ìimenes atbalsta ko-pa vis nav. Gluþi otrâdi. Kamçr vçlgrupa nav galîgi izveidojusies, tajâvar pieteikties arî jauni dalîbnieki.Vçlâk, kad nodarbîbas uzòems ap-griezienus, tad gan bûs kâ kolhozalaikos Âdaþos: jaunus biedrus ne-pieòem.

Tas arî viss.A. A.

4

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a m a i j s

C i e m o s

Puiðkalnciema mâjas (pçc FrièaÎvnieka)

Vecsaimniecîbas: Diþupes, Îvnie-ki, Jaungrîvi, Lûþnieki, Mazupes,Mâlvalki, Pçrkonkalni-Pçrkonmeiri,Silgali, Vâci.

Sadalîtâs vecsaimniecîbas: Vâci(Vâci, Apsaloni).

Rentes mâja: Seòíi.Jaunsaimniecîbas: Jaunpïavas,

Lejgali, Puiðkalni.Meþsarga mâja: Ozoliòi.

Teika par Puiðu kalnuPuiðkalna ciemâ starp Îvnieku un

Diþupju mâjâm atrodas tâ sauktaisPuiðu kalns. Senos laikos, kad cîòâsar vâcieðiem visi latvieðu karavîrijau bija krituði, uz ðî kalna salasîjâskara pulku atliekas. Tur bijuði gan-drîz tikai puiði, kas uz ðî kalna lîdzbeidzamam vîram turçjuðies pretîvâcieðu pârspçkam. Tâ arî cçlieskalna nosaukums.Nostâsti par «puisi» un paðu kalnu

Kâ atzîmç Ernests Brastiòð(Latvijas pilskalni. I Kurðu zeme,1923), «nosaukumu kalns esot da-bûjis no kâda akmens tçla, kas stâ-vçjis ðai kalnâ un kuru saukuði par«puisi» (..) un kuru apkârtnç godi-nâjuði kâ dievîbu. (..) J. Dörings(Jelgavas mâkslinieks un vçstur-nieks Jûliuss Dçrings. — Aut.) (..)ðo vietu aprakstîjis 1853. g., un pa-stâsta arî, ka «puisis» jau pirms il-giem gadiem esot pârvietots uzDundagas pili, kur glabâjoties. Ðisakmens nepavisam nelîdzinoties cil-vçkam, bet gan drîzâk sçnei. Tasesot neapstrâdâts un tikai 14 collasaugsts. Puiða kalnâ esot atrasta arîkâda veca bïoda, akmens cirvis unakmens kalts, kuri glabâjuðies Dun-dagas ieroèu istabâ.» Savukârt1983. g. «Padomju Karogâ» rak-stîts, ka 1872. g. ugunsgrçkâ tçls gâ-jis bojâ. «Baltijas Zemkopja» pieli-kumâ (nr. 38, 1878) teikts, ka pieakmens vietçjie iedzîvotâji upurçjavçl 18. gadsimtâ. «Var jau arî pie-òemt, ka Latvjiem teitan arî svçtaupuru vieta bija; ka viòu vecâkais,firsts jeb vaidelotis tur mâjojis; katauta tur sanâkusi tiesu turçt, uz ka-ra sataisîties, svçtkus svinçt un die-viem kalpot.»

Arnolds Kopels, dz.1926. g., no1926. lîdz 1943.g. dzîvojis Puiðkal-nos, no 1943. lîdz 1945.g. Îvniekos:«Puiðkalna paðâ augðâ atradâs lielsdzirnakmens, laikam senos laikosdzirnavas bijuðas. Mçs, puiðeïi, sa-domâjâm, ka jânogâþ lejâ. Nogâzâmarî — milzîgâ gravâ, laikam vçl ta-gad stâv. Grûti gâja, bet zemç bija.»Ciems brîvvalsts laikos

Vilma Vçberga, dzîvojusi Jaun-pïavâs:

«Puiðkalnciema mâjas bija un irZilo kalnu atzara augðâ un piekâjç.Kad nokâpj Mâlkalnâ, pa kreisi ceï-malâ ir Kopeïu Puiðkalni, pelçkamâja, tâlâk Grînbergu Seòíi. (Ta-gad mâja skaisti nokrâsota, dârzs unmâja apjozti ar brûnu dçlîðu þogu.)No Seòíiem pa celiòu gar laukmalusasniedzami Îvnieki, kas pa gabaluredzami Kaïíupes senkrastâ no pre-tçjâs kraujas. Îvnieku saimnieksKârlis Lçmanis atcerçjies, tâ teicaMilda Zembaha, ka Îvnieku mâjascçlis viòa tçvs. Tad Kârlis Lçmanisbijis zçns.

Jâ, Îvnieki, Îvnieki! Paðas bagâtâ-kâs mâjas ciemâ. Plaði pûru (ziemaskvieðu) un citi labîbu lauki. Stiprizirgi, pat pa trim diþarklâ likti, uza-rot rudenî smago mâla zemi. Maðîn-laikâ (apkûlîbas nedçïâ) katru rîtuun parastâs sestdienâs, un uz svçt-

kiem cepuði lielus baltmaizes kuku-ïus kâ kobç (uzputots, iet pâri ma-lâm. — Red.). Labi koptas, pienîgasgovis. Viòð licis divâm meitâm aiz-nest siltu çdienu slimajai Vâcu Mar-tai reizi pa dienu un aprûpçt uz gul-tas guloðo. Tâdu mâju slava lai iz-plçnçtu un vçjð to aizpûstu pa gaisugaisiem? Pçdçjais Îvnieku saimnieksKârlis Akmens, Kârïa Lçmaòa krust-dçls. Viòa laikâ valstî sâkâs lielaspârmaiòas.

Vâcu mâjas tuvu pie Kaïíupesstâvkrasta. Tur Ulmaòa laikâ dzîvoBçrzleji. Viòu vecâkais dçls Indriíisapprecçjis Martas meitu MatildiDerkevicu, mâju mantinieci. Viòaijaunâks brâlis Rihards Derkevics,saukts Vâcu Riès. Matilde jaunosgados aizgâjusi mûþîbâ, atstâdamasavu mazo Edvartiòu vîra mâtes gâ-dîbâ.

Netâlu no Vâciem — Mazupes,kur dzîvo Remartusu ìimene. Maz-

upes pie mazas upes, kas Puiðkalnalejâ satek kopâ ar Kaïíupi, veidojotPilsupi. Mazupçs saimnieks Mazups.Tâ pçc mâjvârdiem sauca saimnie-kus vienskaitlî un tâpat arî mâjas:Seòís, Îvniks, Lûþniks, Ozliðs, Sil-gals utt. Mazups — kluss vîrs, betsaimniece Mazupene, vârdâ Otîlija,runîga un izdarîga. Viòiem èetrasjaunas atvases. Vecâkais dçls un trîsmeitas: Mirdza, Velta, Silvija. Saim-nieces mâte Madlçna.

Absaloni — maza sarkanu íieìe-ïu mâjiòa. Pati saimniece Absalone(Absalonene) ar nepieauguðu dçluAnsi un rentnieku ìimene dzîvo ne-lielajâ mâjâ saticîgi un pieticîgi.

Vîtolu ìimenes Lûþnieki jau tâ-lâk meþâ. No Lûþniekiem Gastons,Imanta un vçlâk arî jaunâkâ Hildaiet Kaïíu skolâ. Vîtoliem ir vçl otramâja Vâèaki Íurbes ciemâ. Vâèakostagad saimnieko Vîtolu vecâkaisdçls Edgars.

Aukmaòu Ozoliòi — vistâlâkâsciema mâjas pïavâs un meþâ. Patsìimenes tçvs Aukmanis ir meþsargs.Dçls Jânis, saukts Ozliò Jans, saim-nieko mâjâs, arî meita Elza. Jaunâ-kais dçls Edvarts mâcâs Rîgâ augst-skolâ. Viòð — vienîgais students vi-sâ ciemâ, ja ne vçl Dundagaspagastâ.

Mâguru Silgali — pirmâ ciemamâja lejâ aiz Íurbes sila. Silgalnieki— saimnieks, saimniece, trîs meitas:Lizete, Milda, Elma un dçls Teo-dors, saukts Silgal Tçè.

Heinrihsonu Mâlvalki. Mâlval-cnieki — saimnieks, saimniece unviòu trîs atvases: Mirdza, Skaidrîteun Gunârs. Agrâk vecajâs mâjâssaimniekoja Zvirbuïu ìimene.

Aukmaòu Pçrkonkalni. Mâjaslaikam tâ nosauktas, jo atrodaskraujâ vietâ. Taèu tâds vârds rak-stîts uz dçlîða pie koka un kâdospapîros. Ikdienâ mâjas ir Meirs jebliterâri — Meiri. Meirnieki — saim-nieks, saimniece un jaunâ paaudze:Marija, Ella, Alîda, Vilma un Au-gusts, vecâkais dçls Kriðjânis.

Aukmaòu Liepsalâs saimnieceAlîse Aukmane ar dçlu Robertu unmeitu Elmu. Vçlâk otrs dçls Kârlisar savu ìimeni — sievu Liliju, di-vâm meitâm un dçlu — dzîvo Liep-salâs.

Graudiòu Lejgali. Saimnieks unsaimniece ar divâm meitâm Klaudi-ju un Margu.

Jaunpïavâs Vçbergu ìimene:tçvs, mâte un meita Vilma. Toreizarî tçvmâte Marlîze un tçva brâlisFricis. Vçl tçva mâsîca Lîna Blum-felde.

Tâ apdzîvots ciems bija 20. gs.30. gadu beigâs. Astoòas zemniekumâjas kalnâ: Puiðkalni, Seòíi, Îvnie-ki, Vâci, Mazupes, Absaloni, Lûþnie-ki un Ozoliòi. Astoòas zemniekumâjas lejâ: Silgali, Mâlvalki, Pçrkon-kalni, Liepsalas, Lejgali, Jaunpïavas,Jaungrîvas un Diþupes, kur saimnie-koja Melmiòu ìimene: saimniece,saimnieks un divas meitas, vçl jau-nas gados, bet dûðîgas — Klaudijaun Valija.

No minçtajâm mâjâm desmit

vecsaimniecîbas un seðas jaunsaim-niecîbas: Puiðkalni, kur saimniekojaKopeïu ìimene: mâte, tçvs, trîs dç-li: Vilis, Arnolds un jaunâkais Au-gusts un meita Dzidra, Absaloni,Ozoliòi (?), Liepsalas, Lejgali unJaunpïavas. Jaunsaimniecîbas vei-dojuðâs pirmâs brîvâs Latvijas Re-publikas laikâ.

Kad sâkums varçja bût vecsaim-niecîbâm? 1940. gadâ Jaungrîvu sa-imnieks Kârlis Pauss (nejaukt arKaïíu Diþpausu saimnieku KârliPausu!) teicis, ka Pausu vârds lîdz1940. gadam Jaungrîvâs valdîjissimt gadu, sâkot no vectçva, kas ag-ri aizgâjis mûþîbâ, tad no tçva un arviòu paðu — Kârli Pausu, kurð zi-nâjis stâstît, ka ciemam no sâkumabijis vârds Susekïaciems (Suskeï-ciems). Jaungrîvs, saukts Suskeï-grîvs, esot bijis susekïa kâts, pârçjâsmâjas susekïa zari. Pirmâs brîvâsLatvijas laikâ ciems pârdçvçts parPuiðkalnciemu.

Kaut nedaudz padomâjot parzemnieku sçtu izvedi Puiðkalnciemâdivos pagâjuðajos gadsimtos, rodassapratne, cik ïoti lauku cilvçki slâ-puði pçc zemes. Turklât ne visi ie-gût gribçtâji zemi dabûjuði. Paðamsava grunts zem kâjâm un savasmâjas jumts virs galvas, nevis kâdsðaurs kalpa kakts pie kâda îpaðnie-ka, un izklausâms tas kopâ ar ze-mes pleíîti tupeòiem un pïavas as-tîti kâdam lopam.

Pçc lielo pârvçrtîbu gadiem dzî-va vairs tikai Seòíu mâja. Padomjulaikâ tur bija Kaïíu meþniecîba. At-jaunojoties brîvajai Latvijai, senèumâjâs iesâcis saimniekot prasmîgsîpaðnieks.

Puiðkalnciemâ lejâ vienîgâ zem-niekmâja, kas vçl skatâma mâjas iz-skatâ, ir Jaunpïavas. Lejâ jeb kalna-pakðâ (kallanapðe) ir divas meþ-sargmâjas Lieknes, kas pârdotasrîdziniekiem, un Gravas, kur dzîvomeþsargs Mierkalns. Ðîs mâjas neva-jadzçtu jaukt ar zemniekmâjâm, jotâs ir valsts ierçdòu dienesta mîtnes.Ðîm mâjâm vârdi uzradâs vçlâk. Nosâkuma Lieknes sauca par Jurìumeþsargmâju, jo meþsarga Grîvânaìimene esot dzîvojusi zemniekmâjâJurìos.»Novçlîgais Lçmanis un Ulmaòabalva

Milda Zembaha, dz. 1907.g., no1929. lîdz 2000. g. dzîvojusi Îvnie-kos: «Îvnieks bija dikti labs. Mçs arîslaucâm govis, cik vien labi varçjâm,un saimnieks mums gandrîz visupiemaksu atdeva — viòam pietiekotar slavu. Mûsu slauktajâ pienâ ne-viens mellumiòð nebija. Par to maniprezidents Kârlis Ulmanis apbalvojaar sudraba rokas pulksteni. Es jautad astoòus gadus biju Îvniekos no-dzîvojusi. Braucu uz Jelgavu pakaï,toreiz vçl bija Dziesmu svçtki, unman viss ceïð un svçtki par brîvu.Tur izsniedza dâvanu, pats Ulmanisgan ne. Goda rakstu arî dabûju.»Amatniecîba

A. Kopels: «Mâtes brâlis RobertsMelmiòð no Diþupçm taisîja mçbe-les un koka pumpjus. Visas detaïasno koka. Vçl tagad nesaprotu, kâvar 10 m garam baïíim izborçt tiktaisnu caurumu! Spainis ar vienuvilcienu bija pilns. Melmiòð braucaapkârt, pumpjus pârdodams. Tiekalpoja desmitiem gadu.»Mâls un kuïmaðîna

A. Kopels: «Manâ bçrnîbâ ceïð,kas pâri gravai veda uz Îvniekiem,nebija grantçts, — tikai sarkanaismâls. Tâdçï kuïmaðînai priekðâjûdza 12 zirgus, lai to uzvilktuaugðâ. Tad, kad vajadzçja vestprom, nocirta desmitmetrîgu egli,vîri tai sasçdâs virsû un bremzçja.Citâdi kuïmaðînu nevarçja aptu-rçt.Ðâvçjs Grînbergs

A. Kopels: «Hugo Grînbergs noSeòíiem bija aizsargs un sportameistars ðauðanâ. Ðâva ar mazkalib-ra ðauteni, ar angïu patðauteni. Pie-dalîjâs sacensîbâs Latvijas mçrogâ,laikam arî Dundagâ. Pie mâjâmðaudîjâs katru dienu, kalna malâ bi-ja ierîkojis mçríus. Arî man ierâdî-ja, es daudz ðâvu.»Vâcu laiki

A. Kopels: «Es strâdâju Îvniekospar mazpuisi. 1944. g. saòçmu pa-vçsti — jâiet vâcu armijâ. Man bija18 gadi. Saimnieks Akmens saka:

ko tu iesi, palabos datumu uz 28.gadu! Vlasovieði, pârbaudot pasi,neko neatklâja. Vçlâk dokumentosierakstîja pareizo gadu.

Vâcu laiku beigâs Îvnieki bija sa-pulcçðanâs vieta tiem, kas bçga uzZviedriju. Lielâkoties vedâm uzMazirbi un Miíeïtorni. Par veðanumaksâja ar spirta pudelçm vai drç-bçm.»Izsûtîðana

1949. g. izvesti (Latvijas arhîvi,pielikums, 1995, Nr.4., LVA) Mâguri— Rota, Herberts, Vilis, Ritma,Emîlija (Silgali), Melmiòi — Alîse,Roberts, Valija (Diþupes), ZçbergaIlze (Jaungrîvi); Reimartusi — Edu-ards, Helçna, Arvîds, Çrika, Olga,Velta (Mazupes).

Pçc V. Vçbergas atmiòâm, izsûtî-ja arî no Luþniekiem.Dziesmâm apvîtais Puiðkalns

(No «Baltijas Vçstneða» nr. 44,1874. g.) «No pçrnaja gada Dunda-gas skolotâji sâk ietaisît arî dzieda-taju kori. Un jebðu mums gan ir itinkrietns dziedataju vadons, skolotâjsDreibergis, un labi palîgi, skolotâjiTraubergis, Landbergis un Karpo-vics, tomçr vçl brîþam daþas neizde-vîbas gadâs, îpaði tadçï ka dziedatajipa mâjâm izklîduði un daþiem vai-râk ka jûdze jabrauc vai jaiet ik pârsvçtdienâs uz Dundagu pie dzie-dâðanas. Bet neapnicigais vadonsneatlaiþâs, lai gan iesâkumâ iet grû-ti; cerç, ka uz priekðu ies labak unvieglak. Dziedatajiem un klausita-jiem par uzmudrinaðanu un dzie-daðanas jaukuma iemîlçðanu dzie-dataju koris ðo pavasar uz pçdejovasaras svçtku dienu izrîkoja mazusdziedaðanas svçtkus. (..) Uz ðî kalna(Puiðkalna) minçtâ dienâ aizgâjadziedatâji, arî klausitaji labs pulciòðsaradâs, un to dienu tur pavadijâmlustîgi. Vispirmak Dünsbergis visusar pâri vârdiòiem uzrunaja: kâdçïlaikam ðo kalnu saucot par Puiðkal-nu; ka koðâ pavasara laikâ ðis kalnsno dabas ar jaukâm zaïâm meijâm(bçrzçm) apstâdîts, kuros putniòidzied savas priecigâs dziesmiòas, kalîdz ar tiem arî mûsu dziedataju ko-ris uzvilks savas daþâdas dziesmi-òas, u.t.j.pr. Tad dziedataji sâkadziedât savas dziesmiòas. Dziedajatâs no E. Dünsberga uz to dienutaisitas dziesmiòas. 1) «Draugi unbiedri», kura apdziedaja Puiðkalnu,visu dabu un izskati, 2) «Rau, kâdszaïð meþs un lauks», kura apdzieda-ja vasaras prieku un jaukumu., 3)«Sen sen bij tas…», kurâ apdziedajajaunajo mîleðanâs.»

(No «Balss» nr. 42, 1884. g.)«(..) pagastâ jau 10 gadus pastâvdziedâðanas biedrîba, kura allaþiò

n Rojas talcinieki atpûtas brîdî. 1987.g. rudens.

Daiòa Silevièa foto

PUIÐKALNCIEMSNo apmçram 16 ciema mâjâm mûsdienâs dzîvîba un dzimtas pçctecîba

turpinâs vienîgi Seòíos. Toties pagâjîbas liecinieku — atmiòu, nostâstu,teiku — pietiktu pus avîzei…

5

2 0 0 2 . g a d a m a i j s D U N D A D Z N I E K S

S v e i k s , l a i d z î v o !

MÎÏÐ DARBSMaija viducî godinâjâm Vairu Kamaru dzîves un arî darba jubilejâ.

Mûsu sarunâ Vaira, dundadzniece kopð 1972. gada, gandrîz visus savusdaudzos iestudçjumus raksturoja ar vârdiem «mîïð darbs». Domâju, taslabi raksturo paðu Vairu.

Viss sâkâs ar mammuMan ir ïoti laimçjies — ar mam-

mu. Viòa mani mazu no bçrnu na-ma paòçma un izaudzinâja. Lasîjapriekðâ pasakas, dziedâja tautas-dziesmas, veda uz teâtri. Vidussko-las laikâ es biju neðpetna, gçni ma-ni vilka pilnîgi uz citu pusi. Kâ viòapar mani plçsâs! Man bija pâri trîs-desmit, kad mamma teica: laikamno tevis cilvçks ir iznâcis.

Esmu no Jçkabpils. Man ir fo-togrâfija, kur redzams, kâ saòemupirmo velti par uzstâðanos piecugadu vecumâ. Esmu darbojusiesskolas un pionieru nama dramatis-kajâ pulciòâ, Jçkabpils tautas teâtrî.Pçc vidusskolas strâdâju par pionie-ru vadîtâju, tad pionieru namâ va-dîju dramatisko un leïïu pulciòu.Ðis darbs dod gandarîjumu, bet ne-kad nav bijis apmaksâts un ìimenescilvçkam piemçrots.

Vçlâk, jau bûdama Dundagâ,neklâtienç pabeidzu kultûras darbi-nieku un masu pasâkumu reþisorukursu Konservatorijâ.

Zem Bernânes spârnaMan vajadzçja nokïût Vandzenç,

bet nonâcu ðeit… Diezgan âtri sa-pratu, ka iedzîvotâji sadalâs vecajâsdinastijâs, dundadzniekos un ienâ-cçjos. Iegût dundadznieku uzticîbuir ïoti grûti. Es pat nezinu, vai ne-bûtu izkritusi cauri pirmajos mç-neðos, ja nestâvçtu aiz kultûras na-ma direktores Valentînas Bernânesmuguras. Viòa bija autoritâte Lat-vijâ un… arî ienâcçja.

Viena daïa mani tik un tâ neat-zina. Redzçju, kâ paðdarbîbâ pieda-lîjâs cilvçki ar dalîtâm jûtâm. Esnezinu, kâdam ienâcçjam ir jâbût,lai viòu pilnîbâ pieòemtu.

Biju kultûras nama metodiíe.Man vajadzçja rîkot pasâkumus,veidot scenârijus, vâkt metodiskosmateriâlus (un tas nu mani neaizrâ-

dziesmas jauki skandina, gan paðumâjâs, gan kaimiòos. Vispârîgosdziedâðanas svçtkos «Puiðkalnâ» ko-ris piedalîjies. (..) Kur par naududziedâts, tur ienâkumi pa lielâkaidaïai tikuði labdarîgi izlietoti, maz-turîgiem studentiem, skolçniem vaicitam par labu.»

No Valdas Zariòas atmiòâm(Pastendç, 1960. g. augustâ): «(..)manas mâtes jaunîbas laikâ — 1870.— 1890. g. - (..) notikuði sarîkojumi(..) vasaru Puiðkalnâ. Dundagas ko-ris piedalîjies visos Dziesmu svçtkos(izòemot laikam pirmos), t.i., 2., 3.un 4. ar nosaukumu Puiðkalna koris.Bijis arî savs karogs. Diriìents sko-lotâjs J. Dreibergs. Dundagas korisbraucis arî koncertçt uz Talsiem ko-pâ ar Talsu dziedâtâjiem. Uz Dzies-mu svçtkiem Rîgâ braukuði ar lai-vâm pa jûru.»

V. Vçberga: «Grîvâns (no Liek-nçm. — Aut.) bija pavecs meþsargsun ne tikai. Viòð savulaik izveidojistaurnieku kori ar daþiem tauru pû-tçjiem. Pats viòð bija klarnetnieks.Pûtçjos labi iekïâvâs ar savâm tauruskaòâm meþsarga dçls Ernests, Jur-ìu Roberts, vçl kâds sveðâks taur-nieks un basists Fricis Vçbergs, kasspçja likt skançt vçl kâdai taurei.No kurienes Grîvânam tâda mâka?No dienesta carlaika armijâ. Tâman tika paskaidrots. Pie Grîvânaesot mâcîjies arî Blumbergs, kasbraucis ðurp pie viòa ar divriteni.Minçtie spçlmaòi bija kïuvuði diez-gan atzîti kâzâs un zaïumballçs, pie-mçram, ballç Puiðkalnâ, kur tâda

notika katru vasaru. Jau labâ pçc-pusdienâ (poukre) no Puiðkalna viï-òojâs ðurp tauru skaòas, it kâ doda-mas ziòu nepalikt mâjâs — posties uzballi. Un tas bija ïoti pacilâjoði. Uztâdu lielisku notikumu Puiðkalnâ gâ-ja un brauca ne tikai tuvçjie jaunie,pat no tâlâm un tâlâkâm vietâm.

Reiz man stâstîja skolotâja SofijaDravniece, ka no Pçter-Kuþniekiemuz Puiðkalna balli braukuði viòasvectçvs un vecmâmiòa, kad bijuðijauni gados. Tas noticis kâdos 1860.gados. Ar viòiem kopâ braucis Er-nests Dinsbergs. Tajos gados esotpastâvçjis Puiðkalna koris, kam sa-cerçts dzejolis «Puiðkalna koris» arparakstu Kubeïu Ernests. Braucienâviòi jçmuði lîdzi paðbrûvçtu alu undiþrauðus. No ceïojuma atgriezuðiestikai otrâ dienâ.

Un vçl! No Jaungrîvu vecâs saim-nieces Katrînas Pauss esmu dzirdç-jusi, kâ Puiðkalnâ gâjuði augðâ (lûk,cik svarîgi!) Îvnieks ar kora karogudziedâtâjiem pa priekðu. Tajâ korîjaunîbâ esot dziedâjusi Pçrkonkalnusaimniece Alvîne.»Fragments no E. Dinsberga«Puiðkalna dziesmas»Draugi un biedri, kas kopâ teitan,Priecîgas dziesmas lai dziedam ðeitan.Rokas lai rokâm pretim ðe sniedzam,Sirdis pie sirdîm sirsnîgi spieþam.Brâïi ar brâïiem lai vienojâsPuiðkalnâ koði papriecâjâs.Talkas Puiðkalnâ

V. Vçberga: «Pa kara laikuPuiðkalna deju laukums pârvçrtâspar egïu meþu. No liekiem aizaugu-

miem Puiðkalnu atbrîvoja atsaucîgi,sapratîgi talcinieki, starp kuriem mi-nams Sileviès, kas dzîvo Lâèlejâs(netâlu no vecâs Ìipkas skolas).»

Ivars Abajs: «1985. gada pavasa-rî, «apceïojot dzimto zemi», iepazi-nu Kaïíupes augðteci. Par Puiðkalnaatraðanos Kaïíupes krastâ biju tikailasîjis. Jutos kâ pirmatklâjçjs, diþokalnu atrodot un redzot tâ pamestî-bu — alkðòiem un apsçm aizauguðoplakumu, nogâzes. Par cilvçka dar-bîbu pçc senèu pils laikiem liecinâjavienîgi krûmos ieauguðie dolomîtapakâpieni uzbeduma nogâzç.

Togad ar Mazirbes speciâlâs inter-nâtskolas bçrniem ierados pilskalnâun, dûðîgi strâdâjot, izcirtâm lielâkodaïu plakuma apauguma. Vasarâ kal-nâ strâdâja Imanta Ziedoòa domubie-dri un nogâzçs izzâìçja vairâkus skatuvirzienus. Vâcu ziòas par pilskalna vçs-turi. Turpmâko ainavas kopðanas dar-bu izvçrtçjâm kopîgi ar Kârli Blûmuun Uìi Kauguru, toreizçjo kolhoza«Dundaga» arhitektu.

Palîgu bija daudz, galvenokârtskolu jaunieði no Rojas, Dundagas,Mazirbes, Kolkas. Lielâkais talcinie-ku skaits — ap 70. Darbi tika saska-òoti ar Dabas un pieminekïu aiz-sardzîbas biedrîbas Talsu rajona pa-domi, Kaïíu meþniecîbu. Jâuzteicarî galvenie atbalstîtâji un palîgosaicinâtâji — Silevièu ìimene, VilnisMitlers, Vija Veïikanova, ImantsBrusbârdis un Kaïíu çdnîcas saim-nieces, kuras gatavoja brîniðíîgaspusdienas krietnajam talcinieku pul-kam. 1989. gada pavasarî pçdçjo

reizi sanâcâm lielâkâ skaitâ. Vçlosteikt PALDIES! visiem dalîbnie-kiem. Mçs katrs no sirds darîjâmdarbu, ko bijâm apòçmuðies. Mûsupaveiktais: iekârtots kâjnieku tiltiòðpâr Kaïíupi, sakopts pilskalns, sa-kârtota ainava pie takas, kas noÌipkas lielceïa gar upi ved uz pils-kalnu. Ceïa malâ novietojâm zîmi arpilskalna apkârtnes shçmu.

Toreiz tçvs man vaicâja, vai sapro-tu, ka iesâkto nâksies turpinât lîdzmûþa galam. Lepni atbildçju: jâ, pro-tams. Ðodien mana lepnîba pagaisusi.

Talku dalîbnieki izteica vçlmi pçcplaðâka kopîga sarîkojuma pilskal-nâ. Galvenie uzdevumi ðíita paveik-ti — pilskalns sakopts un interesen-tiem pieejams, cieòa pret novadavçsturi un senèu atstâto kultûrasmantojumu nostiprinâta. Tâ nu pieman sveðas nodarbes — kultûras pa-sâkuma organizçðanas un vadîðanas— neíçros.

Arî turpmâk pilskalna apkârtniuzturçjâm sakoptu, strâdâjot nelielâpulkâ. Pïâvâm ar krûmgriezi kalnaplakumu un nogâzes, novâcâm atse-viðíus krituðos kokus. Ðogad atkaldoðos izpïaut kalna plakumu.

Tagad redzam, ka laiks un cilvç-ku attieksme nav nâkuði mûsu dar-bam par labu. Norâdi atradu nogâz-tu, tilts pâr Kaïíupi satrupçjis unstraumes aiznests, izkoptâ taka uzpilskalnu vietâm jau grûti manâma.Neðaubos, ka agrâkie talcinieki arîtagad atrod pilskalnu, râda un stâstapar to nu jau saviem bçrniem.

Agrâkais sapnis par sakoptu vidi

un gara spirdzinâjumu tajâ ir îsteno-jams. Jau 1874. gadâ te aizsâkâs ko-ra svçtku tradîcija. Kâpçc gan neva-rçtu sanâkt uz folkloras svçtkiem,kora dziedâðanu? Tikai pilskalnamvajadzîgs saimnieks, kas prastu netikai izcelt to no aizmirstîbas, bet arîsargât un nostiprinât tâ vârdu kul-tûrvçsturisko vietu saimç.»

Mûsdienu Puiðkalna ciema teri-torijâ atrodas arî citu agrâko ciemumâjvietasÌipkas ciems

Bebri (jaunsaimniecîba ?, x), Gra-vas (meþsarga mâja), Jukumsâti(vecsaimniecîba), Jurìi (meþsargamâja, x), Liepkrasti (jaunsaimniecî-ba), Medòi (Jaunmedòi) (vecsaim-niecîba, x), Pilsupes (vecsaimniecî-ba), Upeskrasti (padomju laika bû-ve), Slotiòas (vecsaimniecîba, x),Emarkalni (meþsargmâja).Íurbes ciems

Jaunzvçrçni (meþsarga mâja, x),Zvçrçni (meþsarga mâja, x).Ìipkas jûrmalas ciems

Niedoli (meþsarga mâja, x).Ciemâ atrodas arî Íurbes kapsç-

ta.x - mâja nepastâv (drupas, pama-

tu vieta).No Ìipkas ciema 1949. g. izsûtîti:

Burnevici — Jânis, Alvîne, Rû-dolfs (Slotiòas) un Milleri — Er-nests, Edgars, Klauda, Aivars, Val-dis (Pilsupes).

Alnis AuziòðAutors izsaka pateicîbu par atbalstu

raksta sagatavoðanâ I. Abajam, A. Ko-pelam, V. Vçbergai un M. Zembahai.

va!). Tautas nama pasâkumi allaþizpelnîjâs pirmâs vietas Latvijâ. Tasbija mûsu trîs — arî Gaidas Zvej-nieces — nopelns. Tâ plecu pie ple-ca nostrâdâjâm lîdz 1991. gadam.

Dzejas draugu laiksAbi ar Laimoni pirms gadiem

divdesmit kultûras namâ nodibinâ-jâm Dzejas draugu klubu, kas dar-bojâs desmit gadus. Pçc Laimoòaturpinâja Igors Jakaitis, pçc tamKnuts Skujenieks. Tieði Skujeniekupadomju laikos gribçjâm par klubaprezidentu, bet mums to neïâva.

Par kluba biedru kïuva tas, kasbija èetrreiz pçc kârtas apmeklçjisnodarbîbas. Bija apmçram 15 — 20nodarbîbu gadâ un vçl atklâtâstikðanâs. Katru reizi aplûkojâmkaut ko no literatûras teorijas,vienmçr runâjâm par dzeju un dzî-vi, kluba biedri katrs lasîja kâdudzejoli, kas licies tuvs vai gluþi ot-râdi, kuru nebija sapratis. Tas bijainteresanti arî dzejniekiem. Pie

n Ar Dundagas vidusskolas drâmas kolektîvu pçc novada skates 1995. gadâ.Foto no V. Kamaras personiskâ arhîva

mums ciemojâs Anda Lîce, ÇvaldsValters. Dzejas draugu klubâ At-modas sâkumâ radâs doma dibinâtTautas frontes nodaïu.

Ðâds klubs bija neparasts visâLatvijâ. Mûs augstu vçrtçja Rakst-nieku savienîbâ. Igors Jakaitis iedi-binâja balvu par labâko Latvijasnovadam veltîto dzejoli periodikâ.Dzejnieki ðo balvu ïoti augstu vçr-tçja.

Katru vasaru braucâm divu die-nu ekskursijâ pa Latviju. Literatûr-zinâtnieks Vilnis Eihvalds mûs izva-dâja pa Meþa, Lielajiem un Pokro-va kapiem, râdîdams to kultûrasdarbinieku atdusas vietas, kurasmçs paði nekad nebûtu uzgâjuði.

Darbi, darbi, darbiLeona Brieþa «Nâriòa» bija pir-

mâ nopietnâkâ ludziòa Dundagâ.Viena no spçcîgâkajâm izrâdçm bi-ja Andra Zeibota «Kazino», ko au-tors rakstîja tieði mums. Linda Cel-ma no Mâkslas skolas palîdzçja ski-cçt dekorâcijas, talsenieks AtisFreibergs komponçja mûziku. Spç-lçjâm kultûras namâ, kur bija labasapgaismoðanas iespçjas. No îsajiemdarbiòiem mîïð bija Pçtera Zirnîða«Íûíis». Pie sirds man ir «Iz mûsutautas parunâm un sakâmvârdiem».Dainis Grînvalds vçlâk atzinâs: ne-esot gaidîjis, ka mûsu sakâmvârdosir tâda dramaturìija. Esmu iestudç-jusi «Kadriju», Zeibota «Virtuvi»,savu mîïo autoru Èapeku. Ðis dar-biòð no piecminûðu iestudçjuma iz-auga lîdz pusstundu garai izrâdei,un pirmie spçlçtâji to nemaz nepa-zîst! Ar ðo ciemakukuli braucâm uzfestivâlu Zçgerbergâ (Vâcija), untajâ dienâ, kad uzstâjâmies, mumsvienîgajiem atskançja «bravo».

Mans bçrns ir Aigars Zadiòð,beidzis Kinoaktieru studiju. Abi arValdi Âbolu viòi darbojâs «Poçmâpar pienu», tas bija mîïð darbs. Ai-gars ir dabas bçrns, tîrradnis, abivecâki paðdarbnieki. Valdis ir filo-zofiskâks — viòam jâpârliecinâs,kâpçc tas tâ un ne citâdi. Ja paskai-ta, tad caur manâm rokâm izgâjuðovidusskolçnu skaits vien ir pâri parsimtu.

Esmu darbojusies arî ârpusDundagas, esmu bijusi reþisoru

n Ar mammu 1956. gadâ.

grupâs Dziesmu un deju svçtkos unfolkloras svçtkos, reþisore EdmundaGoldðteina autorkoncertam LU au-lâ un strâdâjusi 15 cilvçku grupâ noLatvijas Vispasaules jaunatnes festi-vâlâ Maskavâ.

Otrâ elpa un teâtra sportsDesmit gadi man pagâja… atva-

ïinâjumâ no kultûras. Pirms diviemgadiem vidusskolas direktorsImants Brusbârdis mani pierunâjaatgriezties. Baidîjos, domâju, ka vissbûs aizmirsies. Pavisam gan savu îs-to darbu nebiju pametusi. Tieði bçr-ni mani ievilka atpakaï.

Tagad esmu ârpusklases darbaorganizatore, pasniedzu runas unretorikas stundas 11. un 12. klasç,vadu jaunieðu intereðu klubu «Cil-vçks kultûrvidç», teâtra sporta undramatisko pulciòu (36 dalîbnieki),gatavoju bçrnus skatuves runas kon-kursam, organizçju svçtku pasâku-mus un iestudçjumus.

Teâtra sports — tas ir kaut kasjauns. Ðogad mâcîjos kursos, bet vçljâpapildinâs, jo pavisam ir ap 40tehniku. Atrast jaunieðiem piemçro-tu lugu ir ïoti grûti, tad vçl vajag at-bilstîbu tipâþam, raksturam. Totiesteâtra sports ir bçrniem un jau-nieðiem kâ radîts. Tâ ir tîrâ impro-vizâcija, tur var piedalîties visi. Taspalîdz atraisîties personîbai, arî ru-

nas un retorikas stundâs. Pavisamiesaistîjuðies 36 bçrni. Taisnîba,daþiem mûsçjiem liekas, ka viòi jaumâk ïoti labi. Ceram vasarâ tikt unvalsts teâtra sporta nometni Alûk-snç. Lai redz, kâ darbojas îsti meis-tari!

Gandarîjums. Un tas, ko vçlçtosIr tâ — ja bçrns atnâk paskatî-

ties vienu mçìinâjumu, tad parastipaliek. Pieòemu visus, un bieþi viensâkotnçji vârgâkais vçlâk sagâdâ lie-lâku prieku. Pçrn Vilnis Siliòð izcî-nîja Vidzvirbuli. Viòð piedalîjâs sep-tiòus gadus, kamçr guva ðo panâku-mu! Par Kristîni Ozoliòu, kasdabûja Lielzvirbuli, man savâ laikâteica: ko tu ar viòu strâdâ, tur naviekðâ. Divi mani audzçkòi ir atbrî-vojuðies no runas defekta. Tas irgan paðu bçrnu, gan mans nopelns,bet, kad izlaidumâ klausîjos, cik brî-vi viòi runâ, tad piepûtos kâ tîtars!

Mani iepriecina ne tikai skatçs gû-tâs pirmâs vietas. Ïoti svarîga ir kolek-tîvâ valdoðâ draudzîgâ attieksme, mâ-ka dzîvot lîdzi citu panâkumiem. Tieðitâ Dundagâ visvairâk pietrûkst. Mçsprotam lîdzi just nedienâs, bet priecâ-ties lîdzi citu veiksmei — pavisam reti.Arî tad, ja «citi» ir paðu bçrni. Tâ gri-bçtos atvçrtâkas sirdis! Tas visvairâkpalîdz attîstîbai.

Alnis Auziòð

6

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a m a i j s

UZCELIET TILTU UN TAD APVIENOJIET!Ziemeïkurzemnieki par administratîvi teritoriâlo reformu

L a u z î s i m g a l v u d o t a j â v i r z i e n â !

Kâ îstenosies administratîvi teritoriâlâ reforma? Vai tâ jâveicpçc viena vienîga parauga, vai iespçjami vairâki risinâjumi? Savsskatîjums uz ðo ikvienam Latvijas iedzîvotâjam svarîgo jautâjumuir Ziemeïkurzemes paðvaldîbâm, kas jau piecus gadus vairâkuspaðvaldîbu jautâjumus risina kopîgi. Vârds Dundagas pagasta pa-domes priekðsçdçtâjam Gunâram Laicânam, Attîstîbas nodaïas va-dîtâjai un paðvaldîbu sadarbîbas apvienîbas «Ziemeïkurzeme»koordinatorei Guntai Abajai un Kolkas pagasta padomes priekðsç-dçtâja vietniekam Guntim Kïaviòam.

Monocentriskais vai policentriskaisattîstîbas modelis. Bet varbût abi?

Gunârs Laicâns: — 1997. gada4. jûlijâ pçc mana ierosinâjuma ti-kâs piecas Ziemeïkurzemes paðval-dîbas — Dundaga, Roja, Ance, Kol-ka un Târgale — un nodibinâjapaðvaldîbu sadarbîbas apvienîbu(PSA) «Ziemeïkurzeme». Valsts ad-ministratîvi teritoriâlâs reformasmçríis ir izveidot attîstîties spçjîgasadministratîvâs teritorijas ar vietç-jâm un reìionâlajâm paðvaldîbâm.Savukârt, lai sasniegtu pçc iespçjaslabâku rezultâtu, nepiecieðams sa-darboties daþâdiem sektoriem unapvienot cilvçku, materiâlos un fi-nansu resursus.

Diemþçl pçdçjâ laikâ no augstâmtribînçm izskan doma, ka likumâ ie-strâdâta sadarbîba esot gandrîz vainoziegums, jo tâ tikai traucçjotpaðvaldîbâm apvienoties.

Guntis Kïaviòð: — Ja valststieðâm atbalstîtu tâdu novadu pastâ-vçðanu, kuros reforma sakòotos sa-darbîbas modelî, tad valdîba veici-nâtu sadarbîbu. Taèu likumâ patie-sîbâ ir iestrâdâts mçìinâjumspaðvaldîbas apvienot. Bet sadarbîbakâ tâda ir atïauta, tâ notika pirmsreformas un notiks pçc tâs. Jebkuralîguma slçgðana jau ir sadarbîbastarp diviem partneriem. Paðvaldîbusavienîba ir sadarbîbas modelisstarp visu veidu paðvaldîbâm. Pro-tams, ja valsts ar reformu saprot ti-kai paðvaldîbu apvienoðanu un iz-slçdz sadarbîbas koncepciju vispâr,tad mçs uz vietâm neko ietekmçtnevaram.

G. L.: — Ir divi iespçjami attîstî-bas ceïi: monocentriskais, ko gribuztiept visâ valsts teritorijâ, un poli-centriskais, kas mums, Ziemeïkur-zemç, ðíiet vispiemçrotâkais. Pçcpirmâ Laidzes, Îves, Valdgales unLubes pagastu ir paredzçts pievie-not pie Talsiem, Puzi — pie Ugâlesnovada, Târgale un Pope veidotuVentspils novadu, Kolka bûtu klâtRojai vai Dundagai.

Mçs iestâjamies par policentris-ko modeli, tâpçc ka Ziemeïkurzemçir mazs iedzîvotâju blîvums un starppagastiem nav viena izteikta taut-saimniecîbas lîdera. Dundaga ir ìe-ogrâfisks un kultûrvçsturisks, bet neekonomisks centrs.

Daþâdâs iedzîvotâju aptaujâs lie-lâkâ daïa cilvçku ir pret apvie-noðanos. Kâ man pârliecinât kolce-niekus pievienoties? Kolcenieki des-mit Ziemeïkurzemes paðvaldîbuvidû ir vieni no ekonomiski spçcîgâ-kajiem un maksâ finansu izlîdzi-nâðanas fondâ, Dundaga no ðî fon-da saòem.

Pçc likuma var saprast: tos, kaslîdz 2005. gadam nebûs brîvprâtîgiapvienojuðies, piespiedîs ar varu.Tomçr pasaules pieredze râda, kaap 90% ir brîvprâtîgo un tikai 10%piespieþ. Mums ðîs attiecîbas ir ot-râdi. Patiesîbai arî neatbilst apgal-vojums, ka pagastveèi noçdot nau-du. Piemçram, Îves pagasta padomçir èetri darbinieki. Pçc iecerçtâs re-formas tur izveidotu pakalpojumusniegðanas punktu. Ja paanalizç sî-

kâk, tad jâpaliek vismaz tikpat dar-biniekiem, ja ne vairâk. Kâds ietau-pîjums!

Tâtad saduras divas attîstîbas ie-spçjas. Taèu vieta bûtu abâm!Neapðaubâmi ir teritorijas Latvijâ, kurlietderîgâks bûtu monocentriskais mo-delis. Piemçram, Kandava var ap seviapvienot èetrus piecus pagastus.

G. K.: — Liela daïa Kolkas pa-gasta padomes deputâtu atceras, kâ,padomju laikos apvienojoties, kol-

cenieki zaudçja investîcijas, tâs no-nâca Rojâ, bet pie mums infrastruk-tûra vairs neattîstîjâs.

Valstij ir drusku sajucis ar likumuizstrâdi un funkcijâm. Ikvienas paðval-dîbas ziòâ ir lemt — iestâties sadarbî-bas apvienîbâ vai ne. Lîdzîgi valstisstâjas vai nestâjas lielâkâs savienîbâs.Valsts teritorijas iedalîjums savukârt irvalsts funkcija. Bet valstij paðlaik ne-pietiek ne politiskâs gribas, ne spçjasreformu veikt. Tas nav noticis lîdz ðim,un neviens nevar apgalvot, ka ðo liku-mu vispâr îstenos. Mûsu padomes no-stâja ir: nevajadzçtu uz pagasta ple-ciem uzvelt valsts darbu. Un varbûtnâkamâs Saeimas grozîs reformas li-kumu? Varbût izstrâdâs likumdoðanusadarbîbas novadiem? Bet tas ir kâ-dam jâgrib.

Diemþçl reformas ekonomiskieieguvumi nevienu îpaði neinteresç,mçríis ir reforma kâ tâda. Pie sadar-bîbas modeïa nestrâdâ, lai gan to va-jadzçtu iekïaut Ministru kabinetanoteikumos, kas garantçtu ðâdai sa-darbîbas struktûrai pastâvçðanu unvienlaikus arî pârdalîtu funkcijasstarp sadarbîbas partneriem. Valstsadministratîvi teritoriâlâs reformasgaismâ tas nozîmç funkciju pârdali.Ja rajons nav vajadzîgs, tad funkcijastiktu nodotas vai nu uz leju, vai uzaugðu. Tas pats notiktu, ja reformuveiktu kâ sadarbîbas modeli; taddaþâm paðvaldîbâm funkcijas bûtujâatòem un jânodod kâdai citai. Tasnenozîmç apvienot visus budþetus,bet kâdu daïu noteiktu darbîbuveikðanai. Ja naudas nepietiek, taddarbojas izlîdzinâðanas fonds. Bet kâjau teicu — nav politiskâs gribas unnekas nenotiek.

Nevejâ, Kaïíos? Kâ ðîs vietas atdzî-vinât?

Jâsâk bûtu ar tautsaimniecîbaspârveidi un atdzîvinâðanu. Bez uz-òçmçjdarbîbas nekâ nebûs. Èetruspiecus nabagus apvienojot, grûtîbastikai padziïinâsies. Patiesîbâ reìio-nâlâs politikas nav. Vislabâk bûtu,ja reizç îstenotu visu trîs lîmeòu re-formas: valsts pârvaldes — ministri-ju, reìionâlo un vietçjo paðvaldîbu.Ja to neveic vienlaikus, tad iegu-vums ir mazs.

Ziemeïkurzemç varçtu bût no-vads ar sadarbîbu, jâbût tikai liku-miem valsts lîmenî.

Gunta Abaja: — Manuprât, ap-vienoðanas atbalstîtâji pilnîgi nerç-íinâs ar Latvijas lauku nomaïu ie-dzîvotâjiem. Jâ, centralizçjot finan-su lîdzekïus, var izveidot brîniðíîguspakalpojumu punktus pilsçtâs vailielâkajâs lauku apdzîvotajâs vietâs,bet nomales iedzîvotâjiem bûs jâiz-dod papildus no saviem jau tâ trû-cîgajiem lîdzekïiem, lai lîdz tiemnokïûtu. Vairâk bûtu jâdomâ, kâlauku iedzîvotâjus nodroðinât ardarbu.

Ko redzam Talsos, arî Dunda-gâ? Darboties sâk arvien jauni vei-kali. Bet raþotnes? Veikalos nauduatstâjam, bet kur lai to iegûstam?Mûsu iedzîvotâji kïûst arvien trûcî-gâki… Paðvaldîbâm vairâk un vai-râk naudas jâatvçl sociâlai palîdzî-bai, aizvien mazâk tâs atliek attîstî-bai, infrastruktûras pilnveidoðanai.

No paðvaldîbu sadarbîbasapvienîbas «Ziemeïkurzeme»vçstures

Paðvaldîbas var sadarboties vis-

Ar Vagerîdu uz «tu»14. maijâ Dundagas pilî bija svinîgs brîdis — paðvaldîbu sadarbîbas

apvienîba (PSA) «Ziemeïkurzeme» un Vagerîdas (Zviedrija) paðvaldîbaparakstîja sadarbîbas lîgumu.

Mçs aizvien vairâk dzîvojam sa-strâdâðanâs, satikðanâs un domu ap-maiòas laikmetâ. Noslçgtais lîgumsparedz sadarbîbu kultûras, izglîtîbasun vides jomâ, informâcijas tehno-loìiju, komunâlâs tehnikas, demo-krâtijas un administrâcijas attîstîbasun raþoðanas jautâjumos.

Tie, protams, ir galvenie vârdi,vadlînijas, bet mums ir jâmâcâs aiztiem saskatît konkrçtâs iespçjas.

Jau tûlît pçc lîguma slçgðanas(no mûsu puses to parakstîja visas«Ziemeïkurzemes» dalîbnieces)Dundagas pagasta padomespriekðsçdçtâjs Gunârs Laicâns uz-reiz kala dzelzi, kamçr tâ karsta, —aizsâka sarunu par skolçnu apmai-

òas braucieniem. Bet draudzçtiesvarçs visi — uzòçmçjs ar uzòçmç-ju, zemnieks ar zemnieku, skolo-tâjs ar skolotâju, vides speciâlistsar vides speciâlistu…

Attîstîbas nodaïas vadîtâjaGunta Abaja, stâvot pie jaunâPSA «Ziemeïkurzme» karoga ardesmit kupliem, zaïojoðiem ko-kiem, teica zîmîgus vârdus: mûsukarogs un Vagerîdas karogs —ratu ritenis — ir visai lîdzîgi.

Simboliskâ ðampanieða glâzebija kâ tubrâlîbas ar zviedrupaðvaldîbu. Gaidîsim aizjûras kai-miòus ciemos un posîsimies paðiceïâ. Varbût jau rudenî.

A. A.

Sandras Dadzes zîmçjums

Nâkotne nav skaidra. Lîdz Sa-eimas vçlçðanâm bûs nogaidoðaattieksme. Cerçt, ka valsti refor-mçs paðvaldîbas uz vietâm, irsmieklîgi.

G. L.: — Man gribas teikt apvie-noðanas uztiepçjiem: uzceliet vis-pirms tiltu starp divâm paðvaldîbâmun tad apvienojiet! Reizçm pagas-tus ðíir upe un Rîgas kungi to ne-maz nezina, bet es domâju pârnes-to nozîmi. Valsts atbalsta apvie-noðanos, it kâ sakot: lûk, skaistamaðîna, brauciet! Bet… tâ nekustno vietas. Neviens nedomâ par deg-vielu — par infrastruktûru. 90%valsts investîciju tiek Rîgai un ci-tâm lielajâm pilsçtâm. Ja parunâ arlauciniekiem par apvienoðanu, tadviòi saka: mûs uztrauc, kâ bçrnusaizvest uz skolu, kâ pie daktera no-kïût. Mçs vienoðanas esam piedzî-vojuði. Kas tagad notiek Vîdalç,

daþâdâkajâ veidâ, arî dibinot sadar-bîbas apvienîbas, kas ir likumpama-tota vara. Kâ norâdîts likuma «Parpaðvaldîbâm» 95. punktâ, «lai risinâ-tu uzdevumus, kuros ir ieinteresçtasvisas vai vairâkas paðvaldîbas, tâm irtiesîbas sadarboties, kâ arî dibinâtpaðvaldîbu sabiedriskâs organizâcij-as vai iestâdes ðâdâs organizâcijâs».Sadarbîbas apvienîbu kâ varas for-mu pamato arî «Administratîvi teri-toriâlâs reformas likums».

1997. gada 18. septembrî Ances,Dundagas, Kolkas un Târgales pa-gasta vadîba parakstîja daudzpusçjusadarbîbas lîgumu, kâ prioritâti mi-not sadarbîbu informâcijas uz-krâðanas un apstrâdes jomâ, kâ arîveidojot kopîgu informatîvo sistç-mu. Vçlâk apvienîba paplaðinâjâs,un tagad tajâ ietilpst desmit paðval-dîbas: seðas no Talsu rajona (Dun-daga, Kolka, Îve, Lube, Laidze,

Valdgale) un èetras no Ventspilsrajona (Ance, Pope, Puze, Târga-le).

1998. gada rudenî darboties sâkapaðvaldîbu sadarbîbas bezpeïòas or-ganizâcija (PS BO) «Ziemeïkurze-me» SIA. Paðlaik SIA dalîbnieki irdeviòi Ziemeïkurzmes pagasti.

Ko paðvaldîbâm devusi un dodPSA «Ziemeïkurzeme»?

G. L.: — «Ziemeïkurzeme» pie-cos gados ir izstrâdâjusi vairâkusprojektus. Nepiesaistot finansulîdzekïus, mçs vispâr nebûtu izdzî-vojuði.

G. K.: — Pagasta iedzîvotâji kïu-vuði politiski rosîgâki. Kolka kopâar Dundagu, Anci un Târgali dabû-ja pirmo mçrídotâciju teritorijasplânojuma izstrâdâðanai, Kolka arDundagas starpniecîbu piedalîjâspirmajâ starptautiskajâ projektâ (ardâòiem — enerìçtikas jomâ), sa-darbîbâ ar LU Vides zinâtnes unpârvaldîbas institûtu radîjâm videsizglîtîbas aktivitâtes pagastâ.

G. A.: — 1999. gadâ no sociâlâspalîdzîbas fonda tika saòemts fi-nansçjums sociâlâs aprûpes pansi-jas izveidei Jaundundagâ. Paðreiztajâ dzîvo trîspadsmit iemîtnieku,pakâpeniski turpinâm remontdar-bus.

2000. gadâ apvienîba saòçmamçrídotâciju paðvaldîbu sadarbîbasattîstîbai, kas deva iespçju sagata-vot projektu ûdenssaimniecîbas sa-kârtoðanai, jauno informâcijas teh-noloìiju ievieðanai paðvaldîbâs untûrisma attîstîbas iespçju izpçtei. Irizstrâdâta un apstiprinâta apvienî-bas paðvaldîbu attîstîbas program-ma turpmâkajiem pieciem gadiem.

Èetriem pagastiem ir veiktaûdenssaimniecîbas tehniski ekono-miskâ izpçte. Ir atbalstîts mûsu ie-sniegtais projekts 2002. gada valstsinvestîciju programmâ «800+».Projektu par ûdens un kanalizâcijaskomunikâciju inventarizâciju pâr-çjâs apvienîbas paðvaldîbâs ir atbal-stîjis SIDA fonds Zviedrijâ.

2001. gadâ îstenots «Ziemeïkur-zemes paðvaldîbu informâcijas sis-tçmu izveides» projekts, ko atbal-stîja paðvaldîbu vienotâs informâci-jas sistçmas investîciju programma.Ieguvums — vienots paðvaldîbu da-tu tîkls un pastâvîgie Internet pie-slçgumi visâm 10 apvienîbas paðval-dîbâm — paver iespçjas ikvienampagasta iedzîvotâjam saòemt nepie-cieðamo informâciju un veidot jau-nus sakarus. Vienlaikus ar datupieslçguma izveidi ir sakârtotas vaino jauna izbûvçtas arî telefona lîni-jas.

Sadarbîba ir veids, kâ paðvaldî-bas, apvienojot nelielus finansulîdzekïus konkrçtu uzdevumuveikðanai, var paveikt to, ko katraatseviðíi par savu ieguldîto naudunespçtu. Divus gadus strâdâjot parapvienîbas koordinatori, man irgandarîjums par apvienîbas paðval-dîbu vadîtâju atsaucîbu, strâdâjotpie kopîgiem projektiem.

Alnis Auziòð

7

2 0 0 2 . g a d a m a i j s D U N D A D Z N I E K S

N e n o m a i z e s v i e n

STRÂDÂSIM KOPÂ!Saruna ar Dundagas baptistu draudzes mâcîtâju Viesturu Gerhardu

— No maija jûs sâkat kalpotmûsu baptistu draudzç. Lûdzu, ie-pazîstiniet ar sevi!

— Esmu dzimis 1960. gadâ, visumûþu jelgavnieks. Mâti ticîbas dçïsavulaik izslçdza no LU Filoloìijasfakultâtes, tçvs rosîgi darbojiesdraudzç, bijis kora diriìents. Mansmâtes tçvs bija mâcîtâjs Tukumâ.Tçva mâte — arî baptistu draudzeslocekle. Baznîcâ esmu uzaudzis.

Mâcîjos Jelgavas 2. vidusskolâ,apguvu galdnieka un namdara aro-du. Tajâ nostrâdâju pavisam maz,tad par autovadîtâju. Lîdztekus dar-bojos draudzç, baznîcâ daudz esmukârtojis saimnieciskos jautâjumus,mâcîjos Bîbeles skolâs, divgadîgosteoloìijas kursos, vçlâk Teoloìijasseminârâ, ko neesmu vçl beidzis.1997. gadâ man piedâvâja strâdâtLatvijas armijâ par kapelânu. Èetr-arpus gadus pavadîju Âdaþos.

Esmu precçjies: sieva Lilija un 21gadu vecs dçls Mâris.

— Kas ietilpst kapelâna pienâ-kumos?

— Pats svarîgâkais ir sociâlâs ap-rûpes darbs. Visgrûtâk jaunieðiem irpielâgoties. Komandierim neatlieklaika darbam ar katru atseviðíi. Ka-pelâna pârziòâ ir arî rîkot visâduspasâkumus, kâ Mâtes diena, Zie-massvçtki, Lieldienas, braucienus uzvisu konfesiju baznîcâm.

Armijâ ir tâds, ja varçtu teikt,priekðmets kâ morâli çtiskâ audzi-

nâðana. Ðajâ kultûrvçsturiskajâ kursâ,kas domâts personîbas pilnveidoðanai,iepazîstina ar Bîbeli, ar kristietîbas pa-matiem, ar reliìisko situâciju Latvijâ,nevienam neko neuzspieþot. Ir cilvçki,kas tieði armijâ saklausa Dieva aicinâ-jumu. Jauniesauktajiem ir daudz ne-skaidru jautâjumu, sâkot ar to, kâ baz-nîcâ uzvesties. Vairâkas reizes gadânotiek tâ saucamie militârie dievkalpo-jumi, tiem iepriekð jâgatavojas.

Es pilnîgi iesaistîjos karavîru ik-dienâ — kopâ ar visiem dzîvojumeþâ, gâju uz ðauðanas nodarbîbâm.Kapelânam gan nav ieroèa, bet manðîs nodarbîbas patika, piedalîjos arîsnaiperu sacensîbâs.

— Armijas ikdienas nepatîkamâpuse — ârpusreglamenta attiecîbasjeb dedovðèina…

— Diemþçl kazarmu huligânismsmûsu sabiedrîbâ pastâv visos lîme-òos. Tâ iedîgïi nomanâmi jau bçrnu-dârzâ. Arî tur sastopami audzçkòi,kuri grib bût pâri citiem. Tehniku-mos, profesionâli tehniskajâs skolâstas spilgti izpauþas.

Puiði ar augstu intelektu armijâtikpat kâ nenonâk. Tur lielai daïaijaunieðu ir nepabeigta pamatskolasizglîtîba, un attiecîbas viòi kârtoðajâ lîmenî. Bet ir interesanta saka-rîba: tajâs armijas daïâs, kurâs ir ka-pelâns, ârpusreglamenta attiecîbasir liels retums. Cita lieta — maz ka-pelânu. Viens no iemesliem irbudþeta ierobeþojums.

Bût kapelânam — tas ir dzîves-veids. Mâja un ìimene savâ ziòâjâaizmirst.

Kad mainîja dienesta nolikumu,kapelânam vajadzçja bût ar augstâ-ko militâro un teoloìisko izglîtîbu.Man nebija ne vienas, ne otras. Aiz-gâju pensijâ.

— Vai Dundagâ jûs norîkoja?— Mani uzaicinâja. Tâ kâ Jelga-

vas un Dundagas baptistu draudzesizsenis kopuðas labas attiecîbas, manDundaga palikusi prâtâ no ïoti agrasjaunîbas. Tad Dundaga izskatîjâs ci-tâdâka, lielâka… Bet Biðu mâju arjauno baznîcu grûti salîdzinât.

Iespçjams, no rudens bûðu îstsdundadznieks. Kâ mâcîtâjam ðî irmana pirmâ draudze. Ilgus gadusesmu darbojies Jelgavas baptistudraudzes padomç. Jâpiebilst, ka notçva puses man dzîvo radi Ìipkâ unÞocenç.

— Kâdus jûs redzat mâcîtâjapienâkumus un attiecîbas ar vietçjosabiedrîbu visplaðâkajâ nozîmç?

— Man patîk katoïu un pareizti-cîgo baznîcu pieredze, kâda ir arî ci-tur pasaulç, — baznîcas jau kâ çkasir atvçrtas, cilvçks jebkurâ brîdî varieiet. Man gribçtos, lai Dundagâ arlaiku bûtu tâpat. Mâcîtâjam jârûpç-jas par pasâkumiem, lai iesaistîtudaþâdus cilvçkus.

Uzdevums ir râdît virzienu, kurâiet. Tad cilvçkam paðam ir jâizðíi-ras.

— Vai varat minçt kâdu gadîju-mu no savas dzîves, kad Dievs îpaðiatklâjies, palîdzçjis?

— 1979. gadâ, kad precçjos, bezzagsa nevarçja iztikt. Man svarîgi bijatas, kas notiek baznîcâ, tâpçc zagsâgredzenus nedevu. Man teica, ka ne-dabûðot par gredzeniem kompensâ-ciju. Labi, iztikðu tâpat. Bet pçc mç-neðiem diviem saòçmu uzaicinâjumuierasties pçc kompensâcijas. Turklâtgredzenus biju iegâdâjies jau krietniâtrâk, un pa ðo laiku zeltam divreizbija palielinâjusies cena. Izrâdîjos ie-guvçjs. Gan ðis sîkums, gan visa ma-na dzîve apliecina: ja esi uzticîgsDievam, Viòð neaizmirst un apbalvo.Arî tas, ka esmu militârais pensio-nârs, dod man zinâmu stabilitâti.

— Vai ir kaut kas tâds, no kâjûs baidâties?

— Neatstât kâdu darbu pusratâ.Un vçl no tâ, ka cilvçki runâ vienu,bet dara pavisam ko citu.

— Vai jums mçdz bût skumji?— Pçc dabas esmu optimists, uz

dzîvi skatos ar priecîgâm acîm.Cenðos âtri aizmirst slikto.

— Vai jums ir skaidrs, par kobalsosiet rudenî?

— Atklâti sakot, ne! Tas bûtu at-seviðías sarunas temats. Vajadzçtujau iet, lîdz ðim esmu piedalîjies vi-sâs vçlçðanâs.

— Jûsu mîïâkais rakstnieks?— Jânis Jaunsudrabiòð — jau no

bçrna kâjas. «Balto grâmatu» un«Zaïo grâmatu» esmu pârlasîjis vai-râkkârt. Vçl man ïoti patîk Grîna«Dvçseïu putenis». Arî viòa grâma-tas gandrîz visas esmu lasîjis. Manpatîk ðo darbu vçsturiskâ ievirze unsaistîba ar kâdreizçjâm cîòâm.

Starp citu, mans tçvs vâcu laikâCîruïos slçpâs pie Haralda Anzena-va sievas vecâkiem. Tçvs bçrnîbâ bi-ja zaudçjis aci, un vâcieði viòu paòç-ma darba dienestâ. Kad Kurzemeskatlâ gâja pavisam karsti, tad iedevajaunu formu, automâtu, un uzpriekðu! Tad viòi, bariòð latvieðu zç-nu, iesvieda ieroèus dîíî un nolçmapaslçpties. Pçc kara padomju varatçvu aizsûtîja pie baltajiem lâèiem.

— Kâ ar vaïasprieku?— Makðíerçðana! Jelgavâ ar

Svçtdienas skolas puiðeïiem pçcdievkalpojuma bieþi devâmies pâr-gâjienâ. Man patika viòiem ðo to ie-mâcît no karavîru dzîves, kopâ no-soïojâm vairâkus kilometrus, vçro-jâm dabu, kurinâjâm ugunskuru.

Arî divatâ ar sievu labprât pava-dâm laiku brîvâ dabâ. Esam izstai-gâjuði Latvijas lielâkâs kapsçtas.

Ja vçl atliek laiks, tad paskatos«National Geographic» raidîjumus.

— Vai iznâcis bût ârzemçs?— Armijas laikâ bija izdevîba

redzçt ASV, Zviedriju, Norvçìiju,Vâciju, Poliju un Ungâriju.

— Kâda salîdzinâjumâ ðíietLatvija — cilvçcisko attiecîbu ziòâ?

— Manuprât, Vâcijâ tâs ir sliktâ-kas. Varbût mçs nemâkam uzspçlçtattiecîbas, esam tieðâki, seviðíi lau-cinieki. Es saskatu atðíirîbu patstarp Jelgavu un Dundagu. Ðejienescilvçki man liekas atklâtâki, lietiðíâ-ki.

— Ko jûs novçlçtu pats sev undundadzniekiem?

— Strâdâsim kopâ! Pats galve-nais ir meklçt un attîstît visdaþâdâ-kâs sadarbîbas saites.

Alnis Auziòð

RABARBERU UN ÛDENS LAIKS

un tieði 1974. — 1975. mâcîbu gadâvidusskola pârcçlâs no pils uz jauna-jâm telpâm. Otro pusgadu jau no-strâdâju ðeit. Es nezinu, kâ bija pilî,bet man liekas, ka pirmsâkumi,îpaðas attiecîbas starp izlaiduma kla-si un desmito klasi (tagad — starp12. un 11. klasi. — Aut.) pastâvçjajau tad. Vakarâ pirms pçdçjâ zvanadesmitajiem bija jâpuðío telpas. Lai-kus atvestâs meijas viòi likuði Dun-dagas dîíî, lai nenovîst. Vienpadsmi-tie meijas ir slçpuði, lai apgrûtinâtupuðíoðanu. Kad sâkâs laistîðanâs, esnezinu, bet jaunajâ skolâ tâ notikajau pirmajâ gadâ. Es biju audzinâ-tâjs desmitajiem — tâtad tiem, kaspuðío. Mçs noslçdzâm visas durvis,jo direktors bija nobrîdinâjis, ka vi-sam jâbût kârtîbâ. Tomçr vienasdurvis bija jâatslçdz, jo kaut ko va-jadzçja paòemt. Acîmredzot tad lie-lie iekïuva iekðâ, sâka laistîties unpielçja pilnu skolu. Aplçja visu des-mito klasi un arî mani. Ideja ir tâda,ka izlaidumklase aplej iepriekðçjoklasi. Jaunieði krita azartâ un lçja nospaiòiem.

— Kâda loma ir rabarberiem?— Tâ liekas senâka tradîcija.

Naktî uz pçdçjo zvanu rabarberikopâ ar puíçm jâaiznes izlaidum-klases audzinâtâjam vai skolotâjiempie durvîm. Rabarberiem ir jâbûtzagtiem. Pçc tam, protams, atskantelefona zvani un pârmetumi parizbradâtiem dârziòiem.

Vçlâk aizsâkâs vçl citas izdarî-bas. Tajâ paðâ naktî aizsprostojaskolotâju durvis un atstâja daþâduspriekðmetus, gandrîz kâ piemiòaslietas. Vienreiz pie manâm durvîmbija uznests liels akmens, citreiz —izgrieztas pçdas. Ap pusnakti pie

P a r z a ï u p a t v ç l z a ï â k s

(Turpinâjums no 1. lpp.)

n 1960. gads. Hilda Vitmane ar daïu no audzinâmâs klases pirms Dun-dagas vidusskolas 15. izlaiduma.

Foto no H. Vitmanes personiskâ arhîva

skolotâju logiem dziedâja — ïotijauki dziedâja. Daþi pûta tauri.

Kâdreiz izlaidumklase kopâ araudzinâtâju naktî ap diviem sagaidîjaVentspils autobusu. Gaidot sçdçja uzasfalta, çda rabarberus un dziedâja.

— Kâ jûs vçrtçjat visu jampad-raci?

— Daudz kas atkarîgs no kolektî-va, no jaunieðu labestîbas, no audzi-nâtâju un direktora autoritâtes. Do-mâju, ka îpaða ïaunuma tur nav.Protams, reizçm iekrît pârmçrîbâs.Skolotâji ir iemesti dîíî. Kâdreiz pieskolas izmçìinâjuma lauciòiem atra-dâs lielas mucas, kurâs sildîja ûdenilaistîðanai. Skolotâji tajâs ir sçdinâtiun mçrcçti. Bet ir bijuði gadi, kadlaistîðanâs notikusi tikai pils parkâ.

Visâs izdarîbâs izpauþas arî jau-nieðu simpâtijas, seviðíi, ja iesaistîtasgados jaunas skolotâjas. Vecâkajai

paaudzei tas laikam nekad nav îpaðipaticis — troksnis, nekârtîba.

Gan izlaidumklase viena pati,gan kopâ ar iepriekðçjo klasi ir ti-kuðies un nakti uz pçdçjo zvanu pa-vadîjuði parkâ. Esmu pieredzçjis vi-sâdas jautras izdarîbas, pçdçjo pâriu.tml., un, pats nebûdams îpaðs ro-taïnieks, visâ tajâ iesaistîjies. Ma-nuprât, jaunieði ðajâ reizç tîri labiiztikuði bez alkohola.

Kopumâ tâ liekas interesanta

tradîcija, man patîk ðo noriðu pçc-tecîba.

Gunta Abaja, Attîstîbas nodaïasvadîtâja:

— Pirms daþiem gadiem es mâ-cîju vidusskolâ infromâtiku. Naktîuz pçdçjo zvanu skolçni bija iera-duðies pie manis Kubalu skolâ,dziedâja un aizlîmçja durvis. Aiz-sprostotâji tikai nebija padomâjuði,ka mûsu durvis veras uz pretçjo pu-si, un no iecerçtâs aizbarikâdçðanasnekas nebija iznâcis. Durvju nofor-mçjums bija interesants.

Gunârs Laicâns, pagasta pado-mes priekðsçdçtâjs:

— Mûs abus ar Vili Selecki, pa-visam jaunus skolotâjus, ar visâmdrçbçm iemeta Dundagas dîíî. Manliekas, ka toreiz visas izdarîbas to-mçr bija smalkâkas. (Iemest dîíî arvisâm drçbçm — kur nu vçl smal-kâk. — Aut.)

Niceta Jankovska, íîmijas skolo-tâja:

— Pie manis arî bçrni ir atbrau-kuði ar rabarberiem. Mans Reksis,kas vispâr ir diezgan nikns, nobijâsun iebçga bûdâ.

Inese Napska, bibliotekâre:— Atceros, kâ tumsâ desmitos

bâza zem krâna. Kâ gadîjâs, kâ ne,bet arî skolotâju Laicânu nomazgâ-ja. Bet skolotâja Kajaka mums at-nesa milzîgu kaudzi ar rabarberiemno sava dârza un teica: òemiet, tikailieciet mierâ skolotâja Èodera ra-barberus! Mçs tâ arî darîjâm unpaði visus apçdâm.

Sarmîte Dinsberga, ìeogrâfijasskolotâja:

— Manos skolas gados pilî bijaromantiskâk. Starpbrîþus pavadîjâmârâ, sçdçjâm uz vîtoliem, kuru vairsnav. Pavasarî gâjâm uz saliòu, kurziedçja savvaïas tulpes un vijolîtes.Pastaigâjâmies pa parku un noslçpâ-mies no sveðâm acîm. Mûsdienu jau-nieði nav tik kautrîgi kâ mçs toreiz.

— Nav vairs parka tuvumâ, ne-runâjot nemaz par vîtoliem!

— Jâ. Arî attieksme pret pçdçjozvanu bija citâda, lai gan arî tad bijaneapmierinâtie par nopostîtiemdârziem. Pie skolotâju durvîm ra-barberu kâtus lika. Bet mûsu audzi-nâtâja Elga Âbola mûs aicinâja ra-barberus atnest katram no sava dâr-za, un mçs tieðâm nevienâ sveðâdârzâ negâjâm. Vakarâ pirms pçdç-jâ zvana satikâmies graviòâ, iekuri-nâjâm ugunskuru un pasapòojâm.Ar ûdeni nelaistîjâmies.

Pçdçjos gados emocijas, kas sais-

tâs ar laistîðanos, ðíiet, pârmâc visucitu, ar tâm dzîvo jau vairâkas die-nas iepriekð.

Rabarberi pie manâm durvîm irnesti, durvis ar lîmlenti ir aizlîmçtas,pçdas atstâtas, bçrni ir arî dziedâjuði.

Diâna Fridrihsone un Rasa Klu-ce, 12. klases skolnieces (desmitdienas pirms pçdçjâ zvana):

— Kad vienpadsmitie beidz de-korçt zâli, tad divpadsmitie viòussagaida ar ûdeni pie skolas un lejvirsû. Tâ ir tradîcija. It kâ, lai aizka-vçtu zâles puðíoðanu un pçdçjo zva-nu. Pçc tam naktî brauc pie skolotâ-jiem — pie visiem, kuri ir mâcîjuði.Pie cita dzied, pie cita taisa trobeli,durvis sien ciet, atstâj visu kaut ko.Iepriekðçjâ vakarâ dârziòos nozograbarberus un atstâj pie durvîm.Liekas, pçdçjos divos gados rabar-berus gan nelietoja.

— Vai pçrn, kad bijât vienpa-dsmitajâ, jûs aplçja?

— Mçs izmukâm, bet citiem tika.Pat neïâva pabeigt zâli puðíot.

— Vai jûs zinât, kâ tas sâcies?— Nç.— Kâ ðîs izdarîbas Dundagâ

vçrtç?— Skolotâji pozitîvi, bet pârçjie

nikni bez gala, nâk lamâties, ka ne-ïaujot gulçt.

— Un paðas?— Forði. Vismaz kaut kas notiek.Austra Auziòa, latvieðu valodas

un angïu valodas skolotâja:— Es lîdz ðim vienmçr esmu iz-

sprukusi sausâ!Visbeidzot, arî man ir kas sa-

kâms. Tas bija pirmajâ pavasarî, kadAlfa te strâdâja. Viòa bija atbraukusiman pretî uz vakara autobusu. Viensmirklis, un ar spaiòiem un toveriembruòotu jaunieðu bariòð kâ plçsti bi-ja pie mums klât un vienâ mirklîskolotâja tika slapja lîdz pçdçjai vîlî-tei. Tâ iepazinos ar ðo tradîciju, kam,ïoti varbût, nav pasaulç lîdzîgu.

Alnis Auziòð

8

D U N D A D Z N I E K S 2 0 0 2 . g a d a m a i j s

«Dundadznieks» nr. 5(7)2002. gada maijs.

Dundagas pagasta padomesizdevums, iznâk reizi mçnesî.

Redakcijas adrese: Dundagaspagasta bibliotçka, Talsu iela 7,Dundaga, LV 3270.

Redkolçìija: Gunta Abaja, AlnisAuziòð (redaktors, tâlr.: mob.9162130, darbâ 42331, epasts:alnis@dundaga.lv), Imants Brusbâr-dis, Dace Èodera, Anda Felða,Gunârs Laicâns, Aivars Miðka,Alanda Pûliòa, Dace Rumpe.

Publicçtie materiâli ne vienmçrpauþ redakcijas vai izdevçja viedokli.Par datu pareizîbu atbild tos sniegu-sî amatpersona, citos gadîjumos —raksta autors, intervijâs — arî inter-vçjamais. Pârpublicçðanas gadîjumâlûdzam atsaukties uz «Dundadznie-ku».

Iespiests Talsu tipogrâfijâ.Metiens: 600 eks.

Sestajâ jûlijâ — Dundagas svçtkiSvçtki pilsçtai, pagastam ir kïu-

vuði iecienîti visâ Latvijâ. Kâpçc tosnevarçtu svinçt arî Dundaga?

Dundagas vârds pirmo reizi vçs-turiskos rakstos minçts 1245. gadâ.Tâtad ðogad varçtu atzîmçt savdabî-gu jubileju, jo skaitlis 757 — tik ga-du pagâjis no vçsturiskâ datuma lîdzmûsdienâm — no abâm pusçm vie-nâdi lasâms. Sanâkot kopâ paðdar-bîbas pulciòu vadîtâjiem, sporta unkultûras darba organizatorei, nolç-mâm, ka savi svçtki bûs arî Dunda-gai un visiem tiem, kuri sevi uzskatapar dundadzniekiem.

Sîkâka dienas programma unnorises laiki bûs lasâmi nâkamajâ«Dundadzniekâ».

Un tâ — mums visiem jâgaida 6.jûlijs, jâcer uz saulainu un siltu laikuun jânovçl, lai ikkatrs svçtku dalîb-nieks to pavada pçc iespçjas patîka-mâk. Svçtki ilgs visas dienas garumâar tirgus jampadraci, pasâkumu bçr-niem, sporta sacensîbâm, Dundagaspaðdarbnieku un viesu koncertiem,teâtra izrâdi, nakts zaïumballi un ci-tiem pasâkumiem.

Rudîte Baïíîte,kultûras darba organizatore

R a i b s k â d z e ò a v ç d e r s

Jaunajâ aptiekâ manikîrapakalpojumi. Tâlr. 42452.

Piecgadîgo un seðgadîgo bçrnu vecâku ievçrîbaiPamatojoties uz Izglîtîbas likuma

4. pantu par piecgadîgo un seðgadî-go bçrnu obligâtu sagatavoðanu pa-matizglîtîbas apguvei, Dundagas pa-gasta pirmskolas izglîtîbas iestâde«Kurzemîte» turpinâs darbu ar 5 un6 gadu vecajiem bçrniem, kas neap-meklç bçrnudârzu.

Aicinâm atsaukties visus Dunda-gas pagastâ dzîvojoðo bçrnu vecâ-kus, kuru bçrni dzimuði 1996. un

1997. gadâ un neapmeklç bçrnudâr-zu. Lûdzam ierasties mûsu iestâdçdarba dienâs no pulksten 9.00 lîdz15.00 (vai piezvanît pa tâlr. 42982),lîdzi òemot bçrna dzimðanas aplie-cîbas kopiju.

Anda Budreika,pirmskolas izglîtîbas iestâdes

«Kurzemîte» vadîtâja

MÂKSLAS DIENAS BIJA UN BÛSPirmâs Mâkslas dienas Dundagâ

aizvadîtas. Mâkslas un mûzikas sko-lâ esam apsprieduði paveikto, ungalvenais secinâjums ir viens: mâcî-simies no veiksmçm un neveiksmçmun nâkamgad ðâdus svçtkus rîkosimatkal.

Gribu uzteikt visu mûsu kolektî-vu par cîtîgo darbu. Svarîgâkâ atzi-òa: Mâkslas dienas bija ïoti izvçr-stas, to gaitâ varbût mazliet pagu-râm paði un arî dundadznieki.Nâkamgad acîmredzot jârîko krietniîsâkas, iekïaujoties tikai divâs brîv-dienâs, toties pârdomâtâk un arpiesâtinâtu programmu.

Divpadsmit dienu laikâ radâs vçlciti secinâjumi, vairâkus priekðliku-mus izteica apmeklçtâji. Vislabâkiedzîvotâjiem patîk paðu ïauþu —paðdarbnieku, bçrnu — uzstâðanâs.Varbût Mâkslas dienu noslçgumâderçtu paðu sarûpçts koncerts unsvçtku gâjiens? Krietni îsâkas Mâk-slas dienas jârîko arî tâpçc, ka pâ-râk gari svçtki tomçr izrauj no ie-rastâ ritma un traucç mâcîbu darbu,îpaði Mâkslas nodaïâ. Mazâk, betlabâk! Tâda varçtu bût nâkamo die-nu devîze.

Iepriecinâja Mûzikas nodaïasaudzçkòu koncerts, un par to lielapateicîba reþisorei Vairai Kamarai.Mani aizkustinâja pasâkums «Sanâ-ciet, sadziediet, sadancojiet!» un de-

ju kolektîva «Dun-dang» uz-stâðanâs. Paldies dejotâjiem! Arbaþâm gaidîjâm, cik daudz dun-dadznieku dziedâs karaoke gaiðâdienas laikâ. Bet spçkus un balsi iz-mçìinâja daþâda vecuma bçrni, unvisdrosmîgâkie saòçma Mâkslas no-daïas audzçkòu paðu darinâtâs bal-viòas. Priecâjâmies par bçrniem,kuri, paòçmuði vecmâmiòu vaimammu pie rokas, nâca uz skolasaudzçkòu darbu izstâdi, râdîja, stâs-tîja par savu veikumu. Kurð ganprot izstâstît labâk par paðu autoru!

Sarûgtinâja tas, ka visâ visumâpublikas bija pamaz. Esam dzirdç-juði pârmetumus, kas pasâkumus rî-kojam pa dienu. Taèu îpaðu pieplû-dumu nemanîjâm arî uz sarîkoju-miem vakarâ un brîvdienâs. Vecâkudienu pagodinâja kâdi pieci vecâki.Un cik atnâca uz kumçdiòiem1. maijâ?

Skumîgs secinâjums par attiek-smi, kâda valda lielâ daïâ dun-dadznieku: ja neko nedari, tad irslikti, ja kaut ko dari, tad — bieþivien — vçrtçjums ir: vçl sliktâk. Betbija arî tâdi, kas izteica atzinîbu.

Taèu rokas nolaist nedomâjamun nâkampavasar atkal aicinâsim uzMâkslas dienâm. Jau otrajâm.

Linda Vîksna,Mâkslas un mûzikas skolas direktore

Treji apïi — devîto reizi26. maijâ Dundagâ kârtçjo reizi

pulcçjâs skrieðanas cienîtâji — ne-daudz vairâk nekâ pussimts dalîb-nieku —, lai spçkotos trîs daþâdâsdistancçs. Iezemieðiem nopietnusâncensîbu izrâdîja kuldîdznieki,talsenieki un vienîgais piltenieks.

Ðoreiz skrçjçji izmçìinâja veik-smi jaunâ trasç. Visgarâkâs — 10km distances — dalîbnieki — pameþa stigu katrs sev piemçrotâ ât-rumâ devâs Sabdagu virzienâ, laitur apmestu apli un tad pa ðosejusteigtos atpakaï. Trîspadsmit spor-tistu vidû trases pirmrekordus uz-stâdîja — sievietçm Natalija Ðvâge-re no Îves pagasta (54,31 min.) unvîrieðiem — Aigars Matisons no Pil-tenes (35,05 min.). Jâuzteic piec-padsmitgadîgâ Salvja Goloðinska(39,08 min.) un seniores kuldîdznie-ces Aijas Kancânes (59,06 min.) vei-kums. 4 km trasç ar rekordiem varlepoties kuldîdznieki Baumaòi —Aiva ar rezultâtu 18,40 min. bija la-bâkâ starp sievietçm (otrajâ vietâMâra Zadiòa — 20,16 min.), betArmands (15,05 min.) — vîru pul-

kâ. Dundadznieku Artûra Lauciòaun Ingus Grînîða varçjums — attie-cîgi 17,44 min. (2.v.) un 17,45 min.(3.v.).

Atðíirîbâ no garâkajâm distan-cçm 2 km trasç uzvaras laurus plûcadundadznieki. Meiteòu un sievieðugrupâ no pirmâs lîdz treðajai vietaiierindojâs Mâra Abaja (8,32 min.),Kitija Goloðinska (8,40 min.) unIveta Zadiòa (8,46 min.), savukârtjaunieðu un vîrieðu grupâ «godapjedestâlu» aizòçma Ints Lankelis(6,06 min.), Jânis Zadiòð (6,29min.) un Norlands Peèulis (6,40min.).

Diemþçl pirmskolas vecuma bçr-nu grupâ 400 m stadionâ spçkojâstikai divi skrieðanas cienîtâji. Vai tikvien âtrkâju Dundagâ?

Tâtad ciemiòi mûsçjiem bija sîvipretinieki, turklât viesu pulkâ trûkaventspilnieku. Jâcer, ka nâkamgadmâjinieki sasparosies un labos re-kordus. Paldies tiesneðiem par prie-cîgu darbu!

Aina

Jçkabsone Maija ( dz.1955. g.), Frîdmanis Lai-mons (dz. 1927. g.), Jan-sons Fricis (dz. 1913. g.),Kârkliòð Edgars (dz. 1927.g.), Zorìe — Zurìis Au-gusts (dz. 1920. g.).

Dundagas pils aicinaDundagas pils — lielâkâ un vecâ-

kâ Ziemeïkurzemes pils, kuras pirm-sâkums meklçjams tâlajâ 13. gadsim-ta 3. ceturksnî. Mûsu pils vienmçrinteresçjusi tûristus. Nenoliedzamiviens no iemesliem ir pils atraðanâsvieta — ceïâ uz Kolkasragu, Mazirbi,jûru. Pçdçjos gados Latvijâ ir augusiinterese par pilîm un muiþâm, unliela nozîme ir pirms diviem gadiemdibinâtajai Latvijas piïu un muiþuasociâcijai, kuras dibinâtâju vidû bi-jâm arî mçs. Jau treðo vasaru notiekasociâcijas organizçtâ akcija «Apce-ïosim Latvijas pilis». Arî Dundagaspils bija ðîs akcijas dalîbniece. Ðogadatðíirîbâ no pagâjuðajâ gada gan tajânepiedalîsimies, bet tas nenozîmç, kanestrâdâsim.

Ðovasar jûs pilî sagaidîs gidiDace Treinovska un Una Upîte. Jabûs nepiecieðams, meitençm palîgâdoðos arî pati. Strâdâsim katrudarba dienu no pulksten 9.00 lîdz

12.00 un no 13.00 lîdz 16.00, betbrîvdienâs no pulksten 11.00 lîdz16.00.

Strâdâjam arî pârçjâ laikâ, bet argrupâm, kas pieteikuðâs iepriekð.Iepriekðçja pieteikðanâs ïauj plânotdarbu.

Pils apmeklçjums kopâ ar gidu,kas pastâstîs par pils vçsturi un in-teresantâkajâm pils apkârtnes vie-tâm, maksâ:

• pieauguðajiem Ls 0,50,• bçrniem un pensionâriem Ls

0,20.Ekskursijas ilgums apmçram vie-

na stunda.Pilî daþâdâs dzîves situâcijâs ir

viesojuðies gandrîz visi dundadznie-ki, bet vai tâs tâlâ un ne tik tâlâ vçs-ture mums ir zinâma?

Saziòai: tâlr. 32 42093, mob.6460858, fakss: 32 42142, epasts:pils@dundaga.lv

Anda Felða, pils direktore

Par Dundagas pagasta Kubalu skolu — muzejuKublas skola (dundþiòu mçlç) ir

pirmâ Dundagas muiþâ, uzcelta1842. gadâ. Muzejs vecajâ skolasnamâ atvçrts 1972. gada 13. maijâ.Tagad dundadznieki var lepoties arsenâko koka guïbûves skolas namu,kâds mûsu zemç saglabâjies.

Muzejâ strâdâ divi paðvaldîbasalgoti darbinieki — muzeja pârzinisIvars Abajs; apkopçjas, sçtnieces arîdatoroperatores pienâkumus veic Il-ma Diðlere.

Apmeklçjot muzeju, var iepazîtskolas dzîvi tâs pirmsâkumos. Teuzzinâm par Kriðjâòa Barona dzim-tas ïaudîm Dundagâ. Bagâts ar Er-nesta Dinsberga darinâtâm lietâm ir1878. gadâ izbûvçtais skolotâja jumt-istabu dzîvoklis.

Muzejs ir atvçrts apmeklçtâjiemno 1. maija lîdz 31. oktobrim katru

darba dienu no pulksten 9.00 lîdz18.00. Protams, muzeju var iepazîtgan brîvdienâs, gan ârpus norâdîtâdarba laika. Muzeja apmeklçjumsiepriekð jâpiesaka, tâlrunis/ autoat-bildçtâjs: 43751, vai Dundagas pilî42239 (Guntai Abajai). Elektronis-kais pasts: kubalmuz@latnet.lv

Paðvaldîbas noteiktâ maksa parmuzeja apmeklçjumu ir ðâda: pirm-skolas vecuma bçrniem, skolçniemun studentiem — Ls 0,20, pârçjiemapmeklçtâjiem — Ls 0,40. Apmek-lçjumu iepriekð piesakot, Dundagaspagasta pirmskolas vecuma bçrni,skolçni un studenti muzeju var ie-pazît par brîvu.

Muzejâ var iegâdâties skatu at-klâtnes, Dundagas pagasta karti unmuzeja izdotâs grâmatas.

I. A.

 t r â k , a u g s t â k , s p ç c î g â k !

LÎDZ DUNDAGASSVÇTKIEM VÇL IRLAIKS, BET JÛNIJS

MÛS GAIDA AR CITIEMPASÂKUMIEM:

1. jûnijâ pulksten 11.00Bçrnu svçtki,

8. jûnijâ pulksten 16.00koncerts «Mûzika pilî»,

23. jûnijâ pulksten 22.00zaïumballe.

Dundagas evaòìçliski luteriskâs baznîcas draudzes dienas«Un redzi, Es esmu pie jums ik

dienas lîdz pasaules galam.»Mt. 28,20

Ðâds pasâkums 29. un 30. jûnijânotiks pirmo reizi. Tâ nolûks — ro-sinât draudzes iekðçjo dzîvi un pa-vçstît plaðâkai sabiedrîbai pardraudzes un Latvijas evaòìçliski lu-teriskâs Baznîcas piedâvâtajâm ie-spçjâm, atspoguïot Kristus klâtesa-mîbu un spçku mûsdienu pasaulç.

Abas dienas no rîta lîdz vçlamvakaram bûs piesâtinâtas ardaþâdiem pasâkumiem. Notiks diev-kalpojumi (pirmo sestdien pulksten

11.00 vadîs arhibîskaps Jânis Va-nags, otro svçtdien tajâ paðâ lai-kâ — iecirkòa prâvests Uìis Brûkle-ne), lûgðanas un Bîbeles darbs gru-pâs, kâ arî stendos izvçrstas ziòaspar Dundagas draudzes dzîvi, kristî-go izdevniecîbu grâmatu galds,ugunskurs u.c. norises. Îpaðie viesibûs dziedâtâja Ieva Akurâtere, dzej-nieks Jânis Rokpelnis, Rîgas VecâsSv. Ìertrûdes Jaunatnes koris unTalsu ev. lut. draudzes koris.

Draudzes dienas kuplinâs arî kai-miòu draudzes, aicinâti piedalîtiesnovada masu saziòas lîdzekïi, Dun-

dagas paðvaldîba un ikviens intere-sents. Pasâkumu atbalsta Detroitaslatvieðu evaòìçliski luteriskâ drau-dze.

Visa norise Dundagas evaòìçlis-ki luteriskajâ baznîcâ un tâs dârzâ,par dieniðío iztiku rûpçjas paði da-lîbnieki (acîmredzot ðajâs dienâsbûs iespçjams ieturçties arî pilî). Se-kojiet lîdzi pasâkumu programmaiinformatîvajâ stendâ pie baznîcasun Internet http://dundaga.yo.lv.

Visi mîïi aicinâti!Alnis Auziòð

NACIONÂLÂ RADIO UN TELEVÎZIJAS PADOMEIZSLUDINA KONKURSU

APRAIDES ATÏAUJAS(LICENCES) SAÒEMÐANAIVIETÇJÂS RADIOPROGRAMMAS APRAIDEI 87,5— 108 MHz UÎV DIAPAZONÂDUNDAGÂ

• Elektroniskâ sabiedrîbas sazi-òas lîdzekïa veids — radio.

• Prasîbas attiecîbâ uz program-mu:

— raidlaika apjoms — ne mazâkkâ 24 stundas diennaktî;

— raidlaika apjoms sveðvalodâs— lîdz 25 procentiem no raidlaikakopapjoma diennakts laikâ;

— skaòas formâta kvalitâte —LVS 79 : 1996 «Skaòas apraides sistç-mas un trakti. Galvenie parametri unnormas» ietvertajiem noteikumiem.

• Apraides atïaujas termiòð 5gadi.

• Apraides atïauja jâsaòem undarbîba jâuzsâk ne vçlâk kâ vienagada laikâ pçc konkursa rezultâtunoteikðanas.

• Konkursa dalîbas maksa Ls480 (èetri simti astoòdesmit lati).

• Valsts nodeva par apraides at-ïaujas izsniegðanu Ls 100 (vienssimts latu).

• Pieteikumu iesniegðanas ter-miòð 2002. gada 4. jûnijs.

• Konkursa dalîbniekiem jâie-sniedz pieteikumi atbilstoði Radioun televîzijas likuma 11. panta ce-turtajâ un piektajâ daïâ ietvertajiemtiesîbu normu noteikumiem. Vispâ-rçjâ programmas koncepcija jâies-niedz atbilstoði formai Nr. 4, kas ap-

stiprinâta ar Nacionâlâs radio un te-levîzijas padomes 2000. gada 20.jûlija lçmumu Nr. 27.

• Pieteikumi iesniedzami divosidentiskos eksemplâros divâs slçg-tâs aploksnçs, ar norâdi «Nacionâ-lâs radio un televîzijas padomeskonkursam apraides atïaujas (li-cences) saòemðanai vietçjâs radioprogrammas apraidei 87,5-108MHz UÎV diapazonâ Dundagâ»Nacionâlâs radio un televîzijas pa-domes sekretariâtâ Rîgâ, Smilðuielâ 1/3, 6. stâvâ.

• Konkursa nolikumu var sa-òemt ar nâkamo dienu pçc ðî sludi-nâjuma publikâcijas laikrakstâ «Lat-vijas Vçstnesis» Nacionâlâs radio untelevîzijas padomes sekretariâtâ.Tâlrunis uzziòâm 722 1848.