NieuwsbriefGei jkt N i e u w s

All it takes for environmental research

11Eijkelkamp Agrisearch EquipmentMaart 2003

In dit nummer o.a.:• Interview DLV• De waterkringloop• ‘Heath forest’ mysterie• Bodemvochtsensoren• Grashoogtemeter• Divernieuws

Thema: Bodemvocht

INTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEW

INTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEWINTERVIEW

2GEIJKT NIEUWS 11+31 313 88 02 00www.eijkelkamp.com

www.eijkelkamp.com

eisen die gesteld worden aan de kwaliteit van boomkwekerij-producten. Boomkwekers dienengoed op de hoogte te zijn van denieuwste ontwikkelingen om zoefficiënt mogelijk een goed productte kweken. Daarnaast krijgenboomkwekers steeds meer temaken met ingewikkelde wet- en milieuregelgeving. Het op dehoogte blijven van actuele zakenen het nemen van de juistebeslissingen op het juiste momentis een grote verantwoordelijkheid.DLV Adviesgroep kan hierbijondersteunen. De adviseurs van de marktgroep Boomteelt biedeniedere boomkweker een deskundigen objectief advies op maat. DLVBoomteelt begeleidt kwekers vansierheesters, coniferen, laanbomen,rozen, vaste planten en bos- enhaagplantsoen.

BABHet Beregenings AdviessysteemBoomteelt (BAB) is hét systeem om boomkwekerijgewassen op hetjuiste moment en met de juistehoeveelheid, optimaal van water te voorzien. Op een eenvoudigemanier meet de kweker zelf het vochtgehalte van de grond. Op basis van zijn grondsoortbepaalt hij de hoeveelheid te geven water.

Hoe werkt BAB eigenlijk?BAB werkt heel eenvoudig. Hetsysteem van meten is gebaseerd ophet bepalen van de zuigspanningvan de bodem. De zuigspanningvan een bodem is de waarde dieaangeeft hoe hard een plant aande bodem moet zuigen om waterte kunnen opnemen. Dezezuigspanning wordt gemeten meteen uitleesapparaat. De meterwordt aangesloten op vier (ofmeer) in de grond vaststaandebodemvochtsensoren (Water-marks). Op deze wijze kan elkmoment van de dag op eeneenvoudige wijze de zuigspanningvan de bodem worden afgelezen.Francois van Abeelen: “In het (gefinancierde) project‘Waterbesparing Boomteelt’participeerde van elk van de ‘vollegrond’ gewassengroepen (rozen,

laanbomen, coniferen, bos- enhaagplanten) 10 bedrijven. Hierwerd 3 jaar lang de kritischezuigspanningswaarde via deWatermarks van Eijkelkampgemeten. DLV koos voor deWatermarks omdat het eenmeerjarig project betrof en dezeapparatuur ook ’s winters in degrond kon blijven staan, omdat deWatermarks uitstekendvorstbestendig zijn.

In 1999 is DLV Boomteelt, alsonderdeel van DLVAdviesgroep, begonnen meteen project dat bedoeld is omkwekers spaarzaam met waterom te laten gaan. Een gesprekmet Francois van Abeelen,Adviseur voorSierteeltbedrijven bij DLVBoomteelt. Francois was nauwbetrokken bij het zogenaamdeBAB-project (BeregeningsAdviessysteem Boomteelt),waarbij met de aanschaf vaneen groot aantal Watermarkstevens het eerste contact metEijkelkamp AgrisearchEquipment gelegd werd.

DLV AdviesgroepDLV Adviesgroep NV is eentoonaangevend full-serviceadviesbureau dat zich richt op de

primaire agrarische markt,ondernemers in de agribusiness, degroene ruimte en internationalemarkten. Het onderdeel Boomteeltspeelt in op de steeds strengere

DLV Beregenings Adviessysteem Boo

15 cm20 cm NeerslagWatergift

Bodem vochtgehalten, watergift en neerslag van (B2) zandgrond

70

60

50

40

30

20

10

0

35

30

25

20

15

10

5

0

bo

dem

voch

t in

cm

wat

erg

ift

nee

rsla

g in

mm

18 ap

ril

21 ap

ril

28 ap

ril

18 m

ei

20 m

ei

28 m

ei

1 juni

8 juni

10 ju

ni

18 ju

ni

24 ju

ni1 j

uli7 j

uli

11 ju

li

20 ju

li

27 ju

li

PRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWS

Toepassingen:• Opbrengstschatting voor

optimaal maai- of beweidingstijdstip

• Opbrengstschatting voor bemestingsadviezen

• Beweidingsproeven bij graslandonderzoek

• Precisielandbouw, waartoe de variatie in grasopbrengst binnen een perceel vastgesteld wordt (hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van een geografisch informatiesysteem)

• Voorlichting

3

11GrashoogtemeterEen goed hulpmiddel voor hetschatten van de hoeveelheidgras in een perceel grasland isde grashoogtemeter. Degrashoogtemeter is daaromgeschikt voor veehouders diehun graslandbeheer willenoptimaliseren. Tevens is het eenveelgebruikt hulpmiddel bijonderzoek en voorlichting.

Milieu en kostenBij goed graslandgebruik is het vanbelang om in het juiste stadium temaaien of vee in te scharen. Is dehoeveelheid gras die op een perceelstaat te groot, dan kunnen bijbeweiding onnodig grote verliezenoptreden. Wordt een zware snedegemaaid, dan kan de kwaliteit vanhet gras te wensen overlaten en isde hergroei vaak slecht. Bovendiengeldt dat bemestingsadviezen zijngebaseerd op de zwaarte van deeerstvolgende snede. Te vroeg of telaat weiden of maaien betekentdan vaak ook dat er onnodigeopbrengst verliezen optreden of datde benutting van de toegediendemeststoffen onnodig laat is. Vanuiteen kosten- en milieubewustzijn iskennis over de verwachtedrogestofopbrengst daarom vangroot belang.

Snel en zonder maaienMet de grashoogtemeter type NMIbiedt Eijkelkamp AgrisearchEquipment een eenvoudige, non-destructieve meetmethode van degrashoogte binnen een perceelgrasland. Het is mogelijk er snel oprelatief veel plekken metingen meete verrichten, zonder daarbij hetgras te hoeven maaien. Zodoendeis een gemiddelde grashoogte tebepalen, maar kunnen eventueelook de opbrengstverschillen binneneen perceel onderzocht worden.

Daarnaast is het meetsysteemduurzaam. Inmiddels is het projectafgesloten, maar DLV gaat hier nuzelf mee door. Voor de toekomstwordt het steeds interessanter ommee te doen volgens ditwaterbesparende systeem. Zo betekent het o.a. voor kwekersuit de provincie Brabant wanneerzij werken volgens hetwaterbesparende systeem, dat zijde provinciale heffing opgrondwater terug krijgen!”

Meten“Het principe is als volgt: Voor de kwekers is het belangrijkdat zij twee keer per week dezuigspanning van de bodem meten en deze één keer per weekdoorfaxen aan DLV Boomteelt inBoxtel. Ook moet de kweker de natuurlijke neerslag en de beregeningshoeveelhedendoorgeven. Op deze wijze kan naverwerking van de gegevens, aanhet eind van het groeiseizoen, eenduidelijk overzicht gemaakt wordenvan de gemeten waarden. Hier kunnen goede conclusies aanverbonden worden betreffende de manier van beregenen. Ook verbeterpunten in hetwatergeefregime en een beteregroei zijn voordelen voor de kweker.

Extra schotTevens werd in Boskoop via BABuitgezocht hoe 5 buxusbedrijvenkonden zorgen voor een extraschot* op de planten, zodat dezegroter worden. Dit is gelukt en debetreffende bedrijven zijn zeercontent met de uitkomst”, aldusVan Abeelen.

*) Een schot is een groeimoment. Normaalgesproken heeft de buxus twee keer per jaareen groeischot.

omteelt

4GEIJKT NIEUWS 11+31 313 88 02 00www.eijkelkamp.com

Nieuw in Geijkt Nieuws:

De waterkringloop

BeginOmdat de kringloop geen duidelijkbegin- en eindpunt heeft, kiezen weiedere editie dát deel van dewaterkringloop dat verband houdtmet het thema van die betreffendeGeijkt Nieuws met als doeluiteindelijk alle betreffendeapparatuur op gezette tijden derevue te laten passeren.

Alle stadiaEijkelkamp heeft meet- (enmonstername-) apparatuur in haarprogramma, geschikt voor metingen

en monsternemingen in alle stadiavan de waterkringloop. In deze editiewordt het onderstaande deel metbetrekking tot het meten vanbodemvocht behandeld.

ApparatuurEijkelkamp Agrisearch Equipmentlevert op dit gebied o.a. de volgendeapparatuur:

• Bodemvochtmeetsysteem met gipsblokjes

• Bodemvochtmeetsysteem Watermark

• Tensiometer (set)• Standaard tensiometers• Jet-fill tensiometers• Quick draw tensiometers• Elektronische tensiometers

(Tensiors)• Thetaprobe• Profielsonde• WET-sensor• Aquaflex• e+ SOIL MCT sensor • Trime FM-2 en FM-3• Trase / Mini Trase• Rhizons

Een nieuw item in Geijkt Nieuws is ‘de waterkringloop’. Elk kwartaal zal een nieuw deel van dewaterkringloop belicht worden en wordt de hierbij behorende apparatuur, verkrijgbaar bij Eijkelkamp Agrisearch Equipment, genoemd en omschreven.

11

5

PromotieonderzoekOm een einde te kunnen maken aande controverse, heeft de Faculteit derAard- en Levenswetenschappen vande Vrije Universiteit Amsterdam eenonderzoeksproject geïnitieerd met detitel: “Hydrologie en biogeochemievan Heath Forests van verschillendformaat in Centraal Kalimantan,Indonesië,” financieel ondersteunddoor de Nederlandse Stichting terBevordering van Tropisch Onderzoek(WOTRO-subsidie nr. W76-217) inoktober 2001. Om de hypothesem.b.t. de droogtestress te testen,werden er verschillende types TDRapparatuur en sensorengeïnstalleerd. Ook werden ergrondwaterbuizen geplaatst in vierplots met verschillende bostypeslangs de hellingsgraad in het BaritoUlu gebied in het hart van Borneo.

TDR-apparatuurDe toegepaste TDR apparatuurbestaat uit de TRIME EZ Sonde, deTRIME T3 buissonde en een TRIMEP3 drietandsonde. De tweelaatstgenoemde sondes wordenafgelezen met een TRIME FM3 meter.Met de TRIME T3 buissonde wordend.m.v. puntmetingen dagelijksmetingen met diepte-intervallen van5 cm verricht. Met de TRIME EZsonde wordt m.b.v. een dataloggereen reeks aan bodemvochtwaarden(datalogger) op verschillende dieptengeregistreerd. Dit laatste verschaftinformatie over de snelheid waarmee

de bodem wordt aangevuld na eenregenbui of hoe snel de bodemuitdroogt. Tenslotte bieden dedrietand TDR-sondes informatie overde ruimtelijke variabiliteit van hetbovengrondvocht in de diverse plots.

TensiorNaast een aanzienlijk aantalhandmatig af te lezen tensiometersvoor het meten van de ruimtelijkevariabiliteit in de bodemwater-spanning, zijn er op verschillendedieptes registrerende tensiometersvan het type TENSIOR geïnstalleerd ingroepjes van 3 tensiometers per plot.De bodemwaterspanningen werdenom de 15 minuten geregistreerd enop een speciaal ontworpendatalogschrijfsysteem opgeslagen,waarop tevens de grondwater-standen worden vastgelegd. Iedergroepje met tensiometers wordtaangevuld door een TDRtoegangsbuis voor dagelijksemetingen van het bodemvocht-gehalte door middel van TRIME FMbuissondes met tussenruimtes van 5centimeter. Het voordeel van hetmeten van zowel de bodem-waterspanning als het vochtgehalteop dezelfde diepte is dat er in hetveld pF-grafieken voor de natuurlijkebevochtiging en droogtecycli van debodem kunnen worden verkregen,hetgeen hopelijk leidt tot eenrealistischer weergave van degrondwaterdynamiek in derespectieve bossen.

AntwoordNaast het continue registreren vanklimaatvariabelen boven dekroonsluiting en van de snelhedenvan de boomsapstroom m.b.v. deDynagage Sapflow niveaumeters,hopen we dat dezegrondwatermetingen kunnenworden gebruikt voor eenovergangsschema voor bodem-vegetatie-atmosfeer. Dit omantwoord te kunnen geven op devraag of en hoe vaak de diversetypes Heath Forests onderhevig zijnaan waterstress. De hypotheses overhet nutriëntentekort en debodemtoxiciteit worden middelsafzonderlijke experimenten getest. Indien u meer informatie over hetproject wenst, neemt u dan contactop met de veldonderzoeker en /of deprojectcoördinator:

Veldonderzoeker:Drs. Ronald Vernimmen (telefoon: +31 20 444 7334, e-mail:ronald.vernimmen@geo.falw.vu.nl).

Projectcoördinator:Dr. Sampurno Bruijnzeel (telefoon: +31 20 444 7294, e-mail:sampurno.bruijnzeel@geo.falw.vu.nl)

Er bestaat binnen de tropische ecologie een langlopende discussieover wat precies de opvallende eigenschappen van het zogenaamde Heath Forest veroorzaakt. Heath Forests zijn een kenmerkend typegroenblijvend regenwoud op tropisch laagland, dat uitsluitendvoorkomt op extreem zure witte zandgronden. Deze intrigerendebossen hebben beduidend kleinere bomen en minder bovengrondsebiomassa dan ‘regulier’ regenwoud op kleigrond, terwijl ook de HFbladeren klein en leerachtig zijn. Dit leidt tot de veronderstelling datHeath Forests regelmatig worden blootgesteld aan droogtestress.Andere theorieën die zijn geopperd om de specifieke eigenschappenvan de Heath Forests te verklaren, noemen een nutriëntentekort entoxische condities in de bodem.

Het mysterie van het ‘Heath Forest’

de meetpennen ontstaat. Afhankelijkvan het vochtgehalte van de bodemreflecteert de puls trager of snellerterug. Voorbeelden zijn de: Trase,MiniTrase en Trime (FM2 en FM3).

b) FDR: Frequency DomainReflectometers (Capacitance sensors)Deze sensoren bestaan uit 2elektrodes (pennen of metalenringen). Door deze twee elektrodeswordt een hoogfrequent elektrischveld gegenereerd. De bodem tussende twee elektrodes neemt daarenergie van op. Hierdoor verandertde fase van het elektrische veld. Hoemeer water er in de bodem zit, hoemeer energie er wordt opgenomen.Veranderingen in frequentie

betekenen veranderingen in deelektronische eigenschappen van debodem waarin gemeten wordt. Dieelektronische eigenschappen hangen,net als bij TDR, weer af van het

volume percentage water in debodem. Voorbeelden zijn de:Aquaflex, Thetaprobe, Profielsonde,WET-sensor en de e+ SOIL MCT

sensor.

Meetsystemen bodemvocht inzuigspanningIn de bodem wordt het wateraangetrokken door de bodemdeeltjesen kleeft er als het ware aan. Als debodem nat is zijn veel van de kleineén grote poriën in de bodem gevuldmet water en kan het water vrijgemakkelijk stromen. Als de bodemopdroogt verdwijnt het water eerstuit de grote poriën en daarna uit dekleine waar het met meer krachtwordt vastgehouden, deze krachtwordt ook wel zuigspanning

genoemd. Zuigspanning is met nameeen belangrijke eenheid voor deagrarische en de groene sector.Voorbeelden van meetsystemen diezuigspanning meten zijn de

Meetsystemen bodemvocht involumepercentageDe bodem bestaat uit 3 verschillendeelementen, namelijk: bodemdeeltjes,water en lucht. Demeetinstrumenten uit deze groepmeten in een bepaald bodemvolumeen bepalen hoeveel procent van datvolume bestaat uit water. Via een pF-curve kan het volumepercentagewater omgezet worden inzuigspanning. Het volumepercentagewater is een waarde die met namebelangrijk is voor de hydrologie enhet agro-wetenschappelijkonderzoek.

a) TDR: Time DomainReflectometers

Bij dit meetprincipe worden metalen

meetpennen gebruikt alstransmissielijn voor een TDR signaal.Een hoogfrequente puls wordt doorde kabel en meetpennen gestuurd,waardoor een elektrisch veld rondom

6GEIJKT NIEUWS 11+31 313 88 02 00www.eijkelkamp.com

Soorten bodemvochtsensoren Een belangrijk onderdeel uit de productenrange van Eijkelkamp zijn de verschillende bodemvocht-sensoren. Behalve over het geheel inpandig ontwikkelde e-SENSE met de unieke bijbehorende e+ sensoren, beschikt Eijkelkamp over vele alternatieven. De meetsystemen zijn opgedeeld in 2 groepenomdat bodemvocht in 2 belangrijke eenheden is uit te drukken, namelijk in volumepercentage (de hoeveelheid water aanwezig in de bodem in %) en in zuigspanning (de energie die nodig is om het beschikbare water uit de bodem te onttrekken). Hieronder volgt een uiteenzetting van de meetprincipes die Eijkelkamp kan leveren:

7

PRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWS

PRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWSPRODUCT NIEUWS

e+ SOIL MCT

sensor

Eijkelkamp Agrisearch Equipment heeftbinnen zijn e+ sensor assortiment eennieuwe sensor ontworpen voorBodemvochtigheid, Conductiviteit enTemperatuur. De gemeten data wordenintern opgeslagen en kunnen naar degebruiker worden verzonden via het e-SENSE telemetriesysteem of rechtstreeksnaar een handuitleesapparaat of PC.

MeetprincipesDe diëelektrische constante en deconductiviteit zijn elektrische eigenschappenvan materialen. De diëelektrische constanteis een aanduiding voor de mate waarin hetmateriaal kan worden gepolariseerd.Aangezien water een bipolair molecuul is,heeft het een hoge diëelektrische constante,terwijl droge, vaste materialen en lucht eenlage diëelektrische constante hebben. De diëelektrische constante van nattematerialen wordt daarom voornamelijkbepaald door het watergehalte. Hetmeetprincipe van de sensor is gebaseerd opde Frequentie Domein Methode (FD), zoalsomschreven door Van Balendonck enHillhorst (IMAG), waar het systeem op eenmeetfrequentie van 30 MHz het volgendeafleidt:• Diëelektrische constante• Conductiviteit• Temperatuur

11Tensiometer / set, standaardtensiometers, Jet-Fill tensiometers,Quick draw tensiometers,Elektronische tensimeter en de MiniTensior.

a) TensiometerEen tensiometer is een transparantekunststof buis waar aan deonderzijde een poreuze keramischecup gemonteerd is. Deze buis wordtgevuld met demi- of gekookt water.Daarna wordt deze m.b.v. eenspeciale guts of boor in de bodemgeplaatst. Zodra de bodem uitdroogtzal er een geringe hoeveelheid waterdoor de poreus keramische cup enbuis onttrokken worden. Dezezuigspanning is af te lezen op demanometer die aan de bovenzijdevan de kunststof buis gemonteerd is.

b) Gipsblokjes / WatermarksGipsblokjes en Watermarks werkenmet het simpele principe vanelektronische weerstand. In gipszitten 2 elektrodes die de weerstandin het gipsen blokje meten. Als debodem met daarin het gipsblokje nat

wordt dan vullen de poriën van hetgips zich met water waardoor eendeel van het gips oplost. Hierdoorgeleidt het water de elektriciteitonafhankelijk van het zoutgehalte inhet water. Hoe natter het blok (endus ook de bodem) hoe lager deelektrische weestand in het blok. Alsde bodem rondom het blokuitdroogt wordt het water uit hetblok getrokken. Het water verdwijnteerst uit de grote poriën en daarnauit de kleinere. De elektrische stroomtussen de 2 elektrodes moet nu eenlangere weg afleggen door kleinereporiën, hierdoor wordt de weerstandgroter. Deze weerstand is om terekenen naar zuigspanning. EenWatermark functioneert volgenshetzelfde meetprincipe als hetgipsblokje. Bij de Watermark is hetgips voorzien van granulaat vulling ineen geperforeerde huls dat delevensduur verlengt. Daarnaast isdeze nauwkeuriger omdat er eentemperatuurscorrectie gedaan kanworden. Beide meetsystemen(Gipsblokjes en Watermarks) zijnvoorzien van een handmeter.

8

C O L O F O N

© 2003 - Geijkt Nieuws is een uitgavevan Eijkelkamp Agrisearch Equipment.Nijverheidsstraat 30, 6987 EM GiesbeekT +31 313 88 02 00F +31 313 63 21 67E eijkelkamp@eijkelkamp.com

Redactieadres:Eijkelkamp Agrisearch Equipment.Postbus 4, 6987 ZG Giesbeek

Redactie:Laura van der Lecq

Drukwerk: Drukkerij Hooiberg, Epe

Nieuws

GEIJKT NIEUWS 11+31 313 88 02 00www.eijkelkamp.com

SoftwareVoor het verhogen van hetgebruiksgemak van de Diver is hetuniversele software programma‘Logger Data Manager’ (LDM)ontwikkeld. Dit programma maakthet programmeren, uitlezen van dedataloggers en het verwerken van demeetgegevens eenvoudig. Hetprogramma maakt gebruik van eendatabase. Hierdoor is het niet langernoodzakelijk om elke set metingendie uit de datalogger wordengelezen in aparte bestanden op teslaan. Wanneer u de metingen uit een datalogger leest worden dezeautomatisch weggeschreven met eenunieke combinatie van locatiecode,serienummer van de datalogger,datum en tijd. Logger Data Managerbiedt meer mogelijkheden om destandaard instellingen te bewaren.

Programmeren LDM wordt op eendesktop of laptopgeïnstalleerd en werktonder Windows ’95,00 en NT (4.0). Aan dePC wordt de standaarduitleesunit gekoppeld.Met de uitleesunitwordt een verbindinggelegd tussen de Diveren LDM. Met behulp van LDM kande Diver eenvoudig geprogrammeerdworden. Na het programmeren vande Diver kan deze in het veldgeplaatst worden.

UitlezenNa verloop van tijd kan het internegeheugen uitgelezen worden.Hiertoe wordt de Diver via deuitleesunit gekoppeld aan de

(portable) PC. De gegevens, bijv. degrondwaterstanden met detijdstippen waarop die gemeten zijn,worden rechtstreeks in de computergeladen. De gegevens kunnen danzowel grafisch als in tabelvormgepresenteerd worden. Tevens is hetmogelijk de gegevens direct om tezetten voor verdere verwerking inspreadsheet-programma’s.

VerwerkenSpeciaal voor de Diver is aan LDMeen barometercompensatie wizardtoegevoegd. Met dit hulpmiddelkunt u stap voor stap de grond-water-metingencorrigerenvoor deluchtdruk-verschillen indezelfde

periode. Ook kunt u op deze wijzede meetwaarden relateren aan eenreferentiepunt, zoals NAP ofbovenkant peilbuis.

Logger Data Manager11

Wasser Berlin (BRD)7 t/m 11 april

Demodag BRD10 april

Demodag Universiteit (Gent)19 t/m 20 april

Demo Sonic (België)15 t/m 16 april

Meteo Hydex Genève(Zwitserland)6 t/m 8 mei

Consoil Gent (België)12 t/m 16 mei

Agentenseminar te Giesbeek20 t/m 23 mei

Water ManagementExhibition, Kielce (Polen)16 t/m 17 juni

Het beheer van de grondwatervoorraden is wereldwijd voor natuur,landbouw of voor de drinkwatervoorziening van groot belang. Denoodzaak van het meten en registeren van het grondwaterniveauwordt door steeds meer partijen ingezien. Zoals bekend zijn de Divergrondwater dataloggers voor deze toepassing toonaangevend in demarkt. Eijkelkamp verkoopt Diver® by Van Essen Instruments al ruimvijf jaar wereldwijd.

K a l e n d e r