GÖL VE SULAKALAN YÖNETİMİ

Yaşamın Özü: Su

• Sürdürülebilir kalkınma için Su – Evsel kullanım – Sanayi – Enerji – Tarım – Su ürünleri

• Sağlıklı kentler için Su • Doğa (ekosistem) için Su

Dünyadaki Tatlı Su (Ulaşılabilir tatlısu ) miktarı, toplam su varlığının % 1’inden bile azdır.

Rakamlarla Su

• Dünya nüfusu son yüzyılda 3 kat arttı, su kullanımı 6 katına çıktı • Dünya nüfusunun %20 sini oluşturan 30 ülke su kıtlığı ile karşı

karşıya • 2025 yılında; bu oranın %30’a ulaşması ve 50 ülkenin su krizi

yaşayacağı öngörülmektedir • Dünya’da 2,3 milyar kişi sağlıklı suya hasret • Her yıl 250 milyon insan, kirli sularla bulaşan hastalıklara

yakalanıyor • Her yıl yaklaşık 5 milyon kişi bu yüzden yaşamını kaybediyor

Rakamlarla Su

• 1 litre atık su, 8 litre tatlı suyu kirletiyor • Her sene dünyada 12,000 km3 tatlı su kirlilikten dolayı kullanılamaz

hale geliyor • Dünyanın büyük nehirlerindeki balık stokları kirlilik nedeniyle % 90

azalmış durumda • Dünyada 63 milyon hektar alan kaplayan sulak alanların içme ve

sulama suyu sağlama, balıkçılık, saz kesimi gibi sunduğu faaliyetlerin ekonomik değeri 3,4 milyar dolar.

Su zengini miyiz?

• Kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı; – 8000 -10.000 m3su zengini – 2000 m3<su stresi çeken – 1000 m3<su fakiri

• Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su Miktarı(yıllık) – •SURİYE 1.200 m3

– •LÜBNAN 1.300 m3

– •TÜRKİYE 1.430 m3

– •ASYA ORTALAMASI 3.000 m3

– •BATI AVRUPA ORT. 5.000 m3

– •AFRİKA ORT. 7.000 m3

– •GÜNEY AMERİKA ORT. 23.000m3

– •DÜNYA ORT. 7.600 m3Kişi

Türkiye’de Su

Suyu Nasıl Kullanıyoruz?

• Tarımsal sulamada -%88’i salma/yüzey yani vahşi sulama -% 50’den fazlası yolda kayıp -Kaçak yer altı suyu kullanımı

• Kentsel kullanımda -Kaçak ve kayıp % 50’ye yaklaşıyor -Bir litre atık su, sekiz litre tatlı suyu kirletiyor -Belediyelerin sadece %10’unda arıtma

• Sanayi -Yoğun/kaçak yer altı suyu kullanımı -Suyun geri dönüşümü yok -58 OSB’nin 16’sında arıtma tesisi var.

Sulak alanlarımız kuruyor!

• Son 40 yılda sulak alanlarımızın yarısını kaybettik.

Kaybettiğimiz sulak alanlar; – ....Amik Gölü, Avlan Gölü, Kestel, Gavur, Yarma, Aynaz,

Hotamış, Eşmekaya sazlıkları.... – Sadece Konya Havzası’ndaki elli bin kuyunun yarısı

kaçak

TUZ GÖLÜ

2000 2001 2002

Sebepler

• Nüfus artışı • Su politikası ve su yönetimi eksikliği • Verimsiz sulama teknikleri • Yanlış su yapıları • Evsel, tarımsal ve endüstriyel kirlilik • Her türlü kullanımda su israfı • Tarımsal dönüşüm olmayışı • Plansız/yanlış yerleşimler, kontrolsüz kentsel büyüme • Küresel iklim değişikliği

“SUYUMUZA SAHİP ÇIKALIM”

MİLLİ PARKLAR VE AV-YABAN HAYATI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNCE UYGULANAN STATÜLERCE TANIMLANMIŞ DOĞAYI KORUMA

ALANLARI

Üyesi bulunduğumuz Dünya Koruma Birliği’nin (IUCN) 1994 yılında yayınlamış olduğu en son Koruma Alanları Kategorileri rehberliğinde Koruma Alanlarının genel bir tanımı yapılmıştır. Buna göre;

Koruma alanı: Biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların ve bunlarla iç içe bulunan kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması için ayrılan ve kanuni veya diğer etkin vasıtalarla korunan kara veya deniz parçasıdır.

• Doğal Sit Alanları: 1.Derece Doğal Sit Alanları; Hiçbir yapılaşmaya izin

vermeyen mutlak koruma alanlarıdır. 2.Derece Doğal Sit Alanları; Sadece turizme yönelik

yapılaşmaya izin veren, daha az değerli sit alanları olur, buralardaki yoğunluğu Koruma Kurulları belirleyecektir.

3. Derece Doğal Sit Alanları; Daha fazla bozulmaya uğramış bu alanlarda, gereken hallerde konut kullanımına izin verilmektedir.

• Milli Park: Bilimsel ve estetik bakımdan, Milli ve Milletlerarası ender bulunan

tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat parçalarıdır.

• Aladağlar Milli Parkı Niğde, Adana, Kayseri 54524 21.04.1995 • Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, Adana 7715 29.05.1958 • Soğuksu Milli Parkı, Ankara 1195 19.02.1959 • Yedigöller Milli Parkı, Bolu 2019 29.04.1965 • Dilek Yarımadası-B.Menderes Deltası Milli Parkı, Aydın 27675 31.03.1994 (Genişletme) • Kovada Gölü Milli Parkı, Isparta 6534 03.11.1970 • Munzur Vadisi Milli Parkı, Elazığ 42000 21.12.1971 • Köprülü Kanyon Milli Parkı, Antalya 36614 12.12.1973 • Beyşehir Gölü Milli Parkı, Konya 88750 11.01.1993 • Kaçkar Dağları Milli Parkı, Rize 51550 31.08.1994 • Karagöl-Sahara Milli Parkı, Artvin 3766 31.08.1994 • Yumurtalık Lagünü Milli Parkı Mahmeke kararıyla iptal edildi..

Beyşehir Gölü Gala Gölü

Kovada Gölü Kaçkarlar

• Tabiat Parkı: Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip manzara

bütünlüğü içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarıdır.

• Ölüdeniz-Kıdrak, Muğla 950 01.12.1983 • Abant Gölü, Bolu 1196,5 21.10.1988 • Uzungöl, Trabzon 1625 03.10.1989 • Kurşunlu Şelalesi, Antalya 394 21.05.1991 • Gölcük, Isparta 4922 05.07.1991 • Bafa Gölü, Aydın 12281 08.07.1994 • Artabel Gölleri, Gümüşhane 5859 22.12.1998 • Borçka Karagöl, Artvin 368 14.08.2002

Uzungöl

Abant Gölü

Kurşunlu şelalesi

Artabel gölleri

Karagöl Artvin

• Tabiat Anıtı: Tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere

ve bilimsel değerlere sahip ve Milli Park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarıdır.

• Meke Gölü Konya • Mut Yerköprü Şelalesi Mersin • Samandere Şelalesi Düzce • Güney Şelalesi Denizli

• Tabiat Koruma Alanı: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye

maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olan sadece bilim ve eğitim amacıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarıdır.

• Sarıkum Sinop • Seyfe Gölü Kırşehir • Yumurtalık Lagünü Yumurtalık, Karataş Adana • Kartal Gölü Köyceğiz Muğla • Akgöl ( Ereğli Sazlığı ) Ereğli Konya

Sarıkum

Ereğli Sazlıkları

• Yaban Hayatı Koruma Sahası: Yaşama ortamlarını yok olması, tabii dengenin bozulması ve düzensiz avcılık gibi olumsuz etkilerle nesli azalan av ve yaban hayvanlarının doğal olarak bulundukları yerlerde yaşama ortamları ile birlikte korunmaları, tabii olarak çoğalma ve yayılmalarını sağlamak amacı ile ayrılan sahalardır. Resmi Gazete Tarihi: 08.11.2004 Resmi Gazete Sayısı: 25637 YABAN HAYATI KORUMA VE YABAN HAYATI GELİŞTİRME SAHALARI İLE İLGİLİ YÖNETMELİK

• Akyatan Gölü Adana 9.520 1987 Su Kuşları • Karanfıldağ Adana Pozantı 14.750 1982 Yaban Keçisi • Çatalan Adana Karaisalı 11.200 1969 Alageyik-Turaç • Anavarza Kayalıkları Adana Kozan 410 1993 Su Kuşları • Eğlence Kanyonları Adana-Görkün 17.541 1994 Yaban Keçisi • Kürebeli Adana 10.095 1996 Y.Keçisi, Keklik • Seyhan Baraj Gölü Adana 11.956 1996 Su Kuşları • Kozan Baraj Gölü ve çevresi Adana 4.558 1997 Keklik-Turaç-Su Kuşları • Seyhan Nehri ve Tuz Gölü Adana 5.769 1995 Su Kuşları • Paradeniz Dalyanı Mersin-Akgöl 4.350 1989 Su Kuşları

• Yaban Hayvanları Üreme İstasyonu: • Yaşam ortamlarını yok olması, tabii dengenin bozulması ve düzensiz

avcılık gibi olumsuz etkilerle nesli azalan av ve yaban hayvanlarının doğal olarak tesis edilen uygun genişlikte ve etrafı çitle çevrilerek özel bakıma tabii tutularak üretildikleri sahalardır.

• Türkiye'nin değişik yörelerindeki Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'ne bağlı üretim merkezlerinden 8'inde kanatlı, 10'unda memeli yaban hayvanlarının neslinin devamı için çalışılıyor. Bu tesislerde geyik, alageyik, ceylan, yaban keçisi, Anadolu yaban koyunu, keklik, sülün ve kelaynak kuşlarının üretimi yapılıyor

• Sülün; Samsun Gelemen, İstanbul Polenezköy • Keklik; K.Maraş Kapıçam , Yozgat Merkez, G.Antep Erikçe, Afyonkarahisar Şuhut • Alabalık; Trabzon Altındere, Mersin Çamlıyayla

• Yaban Hayatı Yerleştirme Alanı: Yaban Hayvanları Yerleştirme İstasyonlarında üretilen Av

ve Yaban Hayvanlarının, çeşitli olumsuz etkiler neticesinde nesillerinin kaybolduğu eski yaşam ortamlarında, iyileştirici tedbirler alınarak yerleştirildikleri veya sayıca az olup da gelişmeleri uzun zaman alacak bölgelerde takviye amacıyla doğaya serbest bırakıldıkları alanlardır.

• Balık Üreme ve Yerleştirme İstasyonu: Populasyonu azalan Orman İçi Su Alanlarının

Balıklandırılması, nesli azalan türlerin devamının sağlanması, Orman İçi Su Alanlarına gelen ziyaretçilere tüketim balığı ihtiyacının karşılanması, sportif olta balık avcılığı yapılması için bu sahalarda devamlı balık depolama ve balıkçılık konusunun geliştirilmesi için müteşebbislerin yavru ihtiyacının karşılanması amacıyla suni metodlarla istenilen tür ve miktarda üretimi yapıldığı ve istenilen boya kadar büyütüldüğü tesislerdir.

Koruma Bölgeleri:

• Mutlak Koruma Bölgesi: Koruma Bölgeleri içerisinde yer alan, su kuşlarının yoğun ve toplu olarak kuluçka yaptığı ve gecelediği alanlar; nadir ve nesli tehlikedeki kuş türlerinin önemli üreme bölgeleri ile nesli tehlikede veya dar yayılışlı sulak alana bağımlı doğal bitki türlerinin bulunduğu alanlardır.

• Sulak Alan Bölgesi: Açık su yüzeyleri, lagünler, nehir ağızları, tuzlalar, geçici ve sürekli tatlı ve tuzlu su bataklıkları, sulak çayırlar, sazlıklar ve turbalıklar gibi habitatların oluşturduğu bölgedir.

Koruma Bölgeleri: • Ekolojik Etkilenme Bölgesi: Sulak alan ekosistemi ile ilişkili ve sistemi

destekleyen deniz, kumul, kumsal, çalılık, ağaçlık, orman, çayır, mera ve çeltik alanları gibi habitatların oluşturduğu bölgeyi,

• Tampon Bölge: Sulak alan havzasının coğrafi durumu, topoğrafik özellikleri ve arazinin mevcut kullanım durumuna göre; sulak alan ekosistemini korumak maksadı ile ayrılan ve sulak alanın su toplama sınırını geçmemek veya topoğrafik, coğrafik olarak bir sınır değeri bulunmayan düz alanlarda varsa ekolojik etkilenme bölgesinden yoksa sulak alan bölgesinden itibaren azami 2500 metreyi geçmemek üzere ayrılan bölgedir.

• Akarsu Koruma Bandı: Akarsuyun coğrafi durumu, topoğrafik özellikleri ve arazinin mevcut kullanım durumuna göre; akarsularda suyun karaya değdiği noktadan itibaren kara tarafına doğru kumul, çakıl, taşlık, kayalık, sazlık, bataklık, çalılık ve turbalık gibi tabii yaşam ortamlarının oluşturduğu bölgedir.

Havza Önemli midir? Göller ve sulakalanlar açık sistemler olduğu için havza gölü/sulakalanı, göl/sulakalan havzayı etkileyecektir. Bu nedenle yönetim için bir sistem olarak gölü/sulakalanı havzadan ve onun çevresinden ayırmak mümkün değildir.

Su Kaynakları Neden Yönetilir?

• Su, gıda üretimi navigasyon, elektrik ve mekanik enerji üretimi, atıkların deşarj alanları ve rekreasyon için uygun bir kaynaktır. Bununla beraber hiçbir su kütlesi belirli bir kalite bozulması olmadan bu farklı kullanımların tümünü destekleyemez.

• Yönetim, su kütlesini fizikokimyasal ve biyolojik yeteneklerini dengeleyen su kütlesi ve kullanıcılarını düzenleyen bir araçtır.

• Farklı toplumlar kültürler ve bölgeler suyla ilgili ihtiyaçlarına bağlı olarak farklı önceliklere sahiptir. Bu nedenle su kalitesi yöneticileri her bölgedeki farklı düşünceleri dengelemelidir. Örneğin bir toplum daha fazla evsel kullanıma ihtiyaç duyuyorsa bu amaca özgü kalite karakterlerine daha fazla ilgi duyulmalıdır. Bir su kütlesinin bütün insanlar için her şey olamayacağı fikri yönetimde önemli bir realitedir.

• Su kalitesinin değeri ve tasarlanan kullanımları sosyal, politik ve kültürel şartlara bağlıdır.

• Su kullanımı üzerindeki anlaşmazlıklar uygarlık tarihi kadar eskidir ve su kullanım haklarını belirleyen ve özellikle herkesin yararlanabileceği bu kaynaklarla ilgili kalite taslağını çizen su yasaları en eski yasalar arasındadır.

• Su kalitesi farkındalığı ve kaygılar, yöneticilere ve yasa yapıcılara su kaynaklarına ve su kalitesine bütüncül bir iskeletin parçaları olarak dikkate almak zorunda bırakmıştır.

Yönetim Planı Nedir?

Sulakalanda, arzu edilen duruma ulaşmak, veya mevcut durumu korumak için, etkileşim içindeki mevcut ekosistem ilişkilerini ve insan kullanımlarını düzenleme çabasıdır. Yönetim planı bir rehberdir. Alanın mevcut durumu tanımlar, gelecekte (5 yıl sonra) alanı nasıl görmek istediğini ortaya koyar ve bu ikisi arasındaki yolu gösterir. Yönetim planı bir zihniyettir. Alanı (fiziksel, biyolojik, sosyo-ekonomik vb. özellikleriyle) çok iyi tanımayı gerektirir. Alanda ortak bir yönetim için tüm ilgi gruplarını ve plancıları bir araya getirir. Aralarında güçlü bir eşgüdüm, işbirliği ve iletişim kurulmasını sağlar. Yönetime aktif olarak katılmalarını ve sorumluluk üstlenmelerini teşvik eder. Sektörler arası politikaların uyumuna katkı verir. Anlaşmazlıkları çözümlemeyi öngörür. Yönetimin etkili ve yeterli olduğunu/olmadığını gösterir. Zaman ve mekan içerisinde sürekli olmasını sağlar.

Yönetim Planı Nedir?

Yönetim planı bir belgedir. Yönetime yönelik çözümsel (analitik), açık ve öncelikleri bellidir. Uygulaması pratik ve başvurulması kolaydır (anlaşılır haritalar, üslup ve düzene sahiptir). Sürekli bir gözden geçirmeyi ve revizyonu gerektiren bir süreçtir. Bu yüzden yönetim planları esnek ve dinamik dokümanlardır. Yönetim planları yaygın olarak 5 yıl için hazırlanır. Ancak süre habitat tipine ve iskeletine göre değişebilir. Örneğin orman ve deniz alanları gibi değişkenlerin daha az olduğu alanlar için on yıl veya daha fazla yıl için hazırlanabilir. Yönetim Planları şartlar ve çevreye bağlı olarak, alan yöneticisi, danışman mühendisler veya planlama uzmanları, sivil toplum kuruluşları veya üniversiteler tarafından yapılabilmektir. Tercih edilen yönetim planının yönetim ekibi tarafından yapılmasıdır. Bu durumda öneriler akademik değil daha gerçekçi olmaktadır. Ancak, Ramsar Yönetim Planı Rehberine göre her durumda, alandaki bütün anahtar ilgi gruplarının, her hususta ve bütün planlama sürecine katılması zorunludur. Katılımın derecesi planın uygulama başarısını etkileyen en önemli husustur. Katılım arttıkça başarıda artmaktadır. Türkiye’de sulakalan yönetim planları yapma ve yaptırma yetkisi Sulakalanların Korunması Yönetmeliği ile Çevre ve Orman Bakanlığı’na verilmiştir.

Yönetim Planı Nasıl Hazırlanır?

Yönetim planı hazırlanırken 10 mantıksal adım (aşama) takip edilir. Bunlar değişik şekillerde gruplandırılabilir. Yönetim planlarının hazırlanması için (Ramsar Sözleşmesi, Eurosite, UNESCO, Biyosfer Rezervleri Sözleşmesi...) çeşitli rehberler bulunmaktadır. Bu rehberlerin bir yönetim planının temel içerikleri düşünüldüğünde hemen hepsi benzerdir. Fark, yönetim planının ayrıntılı olarak işlenmesinde, sürece yapılan vurgulardır.

YÖNETİM PLANI AŞAMALARI

1. TANIMLAMA

2. DEĞERLENDİRME

3. UZUN DÖNEM

HEDEFLER

4. YÖNETİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

ALAN NASIL BİR YER? ALANIN VE İÇİNDE

BULUNDUĞU DURUMUN TANIMLANMASI

ALANIN NE GİBİ DEĞERLERİ VAR?

ALANIN EKOLOJİK, SOSYAL, EKONOMİK, KÜLTÜREL vb.

DEĞERLERİNİN ORTAYA KONMASI

ALANI UZUN DÖNEMDE NASIL GÖRMEK İSTİYORUZ?

UZUN DÖNEM HEDEFLERİN (İDEAL HEDEFLERİN)

BELİRLENMESİ

HEDEFİMİZİ SINIRLAYAN VE DESTEKLEYEN NELER VAR?

YÖNETİM ÜZERİNDE ETKİLİ OLACAK SINIRLAYICILAR VE

DESTEKLEYİCİLERİN BELİRLENMESİ

YÖNETİM PLANI AŞAMALARI

5. UYGULAMA HEDEFLERİ

6. FAALİYETLER

7. UYGULAMA

8. PLANI

DEĞERLENDİRME VE YENİLEME

BUNLARA GÖRE YÖNETİM PLANI SÜRESİNCE NELER HEDEFLENEBİLİR?

ZAMANLI, ERİŞİLEBİLİR, KESİN, İYİ TANIMLANMIŞ KISA

DÖNEM HEDEFLERİN BELİRLENMESİ

NE YAPILMALI, NASIL YAPILMALI? FAALİYETLERİN BELİRLENMESİ VE PROJELENDİRİLMELERİ

UYGULA! ! YÖNETİM PLANINDAKİ

ÖNCELİKLERE GÖRE UYGULAMAYA BAŞLANMASI

PLAN ETKİN MİDİR, UYGUN MUDUR?

YAPILMIŞ VEYA YAPILAMAMIŞ FAALİYET VE ULAŞILMIŞ VEYA ULAŞILAMAMIŞ HEDEFLERİN

DEĞERLENDİRMES BELİRLENMESİ

ALAN TANIMI (Tanımlama)

Alan tanımı yönetim planlaması sürecinin önemli bir parçasıdır. Sürecin geri kalanını yönlendirecek bilgiyi sağlar. Temel olarak mevcut veri ve bilgilerin derlenmesi

ve irdelenmesi ile elde edilir Plan tanımına yansıtılan bilgi “az ve öz” olmalı ve tüm ilgi gruplarının anlayabileceği

bir dil kullanılmalıdır. Düzenli olarak güncellenecek şekilde güncel veri ve bilgi kaynaklarıyla uyumlu olmalıdır. Mümkün olduğunca söz yerine şemalara, haritalara, tablolara, fotoğraflara yer verilmelidir. Özellikle arazi kullanımı, alanın mülkiyet durumu, alanın statü sınırları ve ekolojik birimlerle ilgili haritalar kesinlikle yer almalıdır: Alan tanımında nadir ya da nesli tehlike altındaki türlere ithafta bulunmalı, ancak bunlara dayalı hassas verileri içermemeli, bu bilgiler gizli kalmalıdır.

ALAN TANIMI (Tanımlama) 1. Genel Bilgiler Alanın Sınırları ve Konumu Planı kullanacak olan herkesin alanın yerini kolaylıkla tayin edebilmesi için yeterli bilgi verilmelidir. Boylam, enlem, yükseklik ve ilgili harita bilgileriyle birlikte il, ilçe ve en yakın belde, köy veya diğer belirleyici özelliklerin yanısıra alanın yerini gösteren bir harita genellikle yararlı olur. Alan sınırları açıkça gösteren bir harita verilmelidir. Yasal Durum Alanın yasal durumu, koruma statüsü, varsa geçmişteki yasal durumu ve statüsü, dalyan ve arazi kiralama, kum-çakıl ocağı işletilmesi gibi haklar ile ilgili belgelerin kopyaları kaydedilip, haritalandırılmalıdır. Eğer alan bir veri tabanında kayıtlı ise (Önemli Sulakalan kodu, Önemli Kuş Alanı kodu; Ramsar Alanı vs; gibi) alanı belirleyen veri tabanının adı ve kod numarası da belirtilmelidir. Yönetim Altyapısı Alanın yönetimiyle ilgili anahtar kurum, diğer ilgili kurumlar ile sorumlulukları; Yönetimle ilgili bina ve tesisleri burada verilmelidir.

ALAN TANIMI (Tanımlama) 2. Çevresel Bilgiler Fiziksel ve Jeolojik Özellikler İklim, jeoloji ve toprak yapısı, hidroloji ve su kalitesi başlıklarına ait en önemli/ilginç özellikler tablolar ve haritalarla verilmeli, birbirleriyle olan bağlantılarının anlaşılması için bu özellikler kısaca açıklanmalıdır. Biyolojik Özellikler •Flora : Ulusal ve uluslararası önemde tipik, nadir/tehdit altında türler listelenmeli, alana özgü türler, kültürel ve tıbbi değeri olan türler mutlaka vurgulanmalı, bunlar haritalanmalı, dağılımlarıyla ilgili açıklamalar yapılmalıdır. Türlerin tam listesi planın eklerinde verilmelidir. Ya da türlerin ve diğer biyolojik verinin nerede bulunabileceği konusunda kaynakça göstermek olabilir. •Fauna: Fauna elemanları omurgasızlar, balıklar, çift yaşamlılar ve sürüngenler, kuşlar ve memeliler alt başlıkları halinde yer almalıdır. Mümkün olduğunca türler populasyon tahminleriyle listelenmeli, özellikle endemik, nadir/tehdit altındaki türler, bayrak türler veya yüksek konsantrasyonlar alanı ne zaman (bütün yıl, kışın, üreme döneminde veya göç sırasında gibi) ve hangi amaçla kullandıkları belirtilmeli, özellikle üreme alanları haritalanmalı, ulusal mı yoksa, yerel bir öneme mi sahip olduğu belirtilmelidir.

ALAN TANIMI (Tanımlama) 2.Çevresel Bilgiler Önemli Habitatlar Önemli, tipik, ender habitatlar, biyotoplar veya topluluklar belirlenmelidir. Biyotoplar Avrupa veya dünya terminolojisindeki ismiyle tanımlanmalıdır. (Corine sınıflandırması tavsiye edilebilir.) Ulusal ve uluslararası (IUCN, Bern, Habitat ve Kuş direktifleri) listelerde yer alan fauna&flora; nadir ve hassas habitatlar ile alanda tükenmiş olan türler ve sebepleri tanımlanmalıdır. Tür listeleri, alandaki biyolojik çeşitliliği belirlemede referans olacaktır.

ALAN TANIMI (Tanımlama) 1. Sosyo-ekonomik Özellikler Alandaki Mevcut Arazi Kullanımı Balıkçılık, tarım, hayvancılık, sazcılık, ormancılık, avcılık, rekreasyon, yerleşim, geleneksel endüstri (tuz üretimi gibi), eğitim, araştırma ve diğer tüm faaliyetlerle ilgili bilgiler verilmeli, mevcut ve geleceğe yönelik etkileri açıklanmalıdır. Örneğin; -Balıkçılığın ne şekilde (dalyan balıkçılığı, kabukluların avlanması, kültür balıkçılığı, spor ve rekreasyonel balıkçılık gibi) yapıldığı, -Alanda kaç balıkçının bulunduğu, her balıkçının günde hangi türde ne kadar balık avladığı, Toplam avlanan balık miktarı, Kaçak avlanma olup olmadığı, İlgili yasalar, avlanma usul ve esasları Balıkçılığın vejetasyon veya üreyen kuşlara ve alanın diğer özelliklerine olan etkileriyle birlikte tanımlanmalıdır.

Alanda otlatma yapılıyorsa; -Büyük ve küçükbaş olarak alanda kaç hayvanın otlatıldığı, -Bu hayvanların kaç aileye ait olduğu, -Hayvancılığın ailelerin geçimine katkısı veya ailelerin hayvancılığa bağımlılıkları, -Otlatmanın alanın flora, fauna özellikleri üzerindeki etkileri açıklanmalıdır.

ALAN TANIMI (Tanımlama) 2. Alanı Etkileyen Genel Sosyo-ekonomik Yapı Tarım, ormancılık, haberleşme, yerleşim, endüstri, spor dahil alanı etkileyebilecek alan dışındaki her türlü arazi kullanımı, alana yakın yerleşimler ve bunların alan üzerindeki etkileri belirtilmelidir. Yine bu bölümde alanı etkileyebilecek (alana fazladan koruma sağlayan veya ilave baskı getiren her türlü politika ile ekonomik durum veya eğilimler açıklanmalıdır. 3. Kültürel Bilgiler Varlığı alanın gelecekteki yönetimini etkileyeceğinden, kültürel miras veya onunla ilgili özellikler bu bölümde kısaca açıklanmalıdır. 4. Kaynakça Tüm tanımlar ve planın hazırlanması sırasında kullanılan kitap, rapor, makale, gazete haberi, vb. ve yayımlanmamış kaynaklara ithafta bulunan bir “bibliyografya” içermelidir. Faydalanılan mevcut hava ve uydu fotoğrafları, haritaların listesi ve bunların bulunduğu yerlere ilişkin bilgiler de verilmelidir.

3. DEĞERLENDİRME

Alan tanımı üzerinden alanın önemli ve kendine has özelliklerinin tanımlanması ve değerinin ortaya çıkartılmasıdır. Alanın özellikleri arasında, onu en çok değerli kılanları bulmak ve alanın diğer doğal alanlara kıyasla değerini ortaya koymak ve bunlardan yola çıkarak yönetim hedeflerinin belirlenmesi için yapılır. Bu değerler yönetim hedeflerinin belirlenmesinde kullanılacağı için oldukça dikkatli yapılmalıdır. Değerlendirme sonucunda alan, yönetimin etkinliğini artıracak çeşitli zonlara (alt-bölgelere) ayrılabilir. Değerlendirme, -Ekolojik Değerlendirme, -Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Değerlendirme olmak üzere iki ana başlık üzerinden yapılmalıdır.

3. DEĞERLENDİRME-Ekolojik Değerlendirme 1. Fauna-Flora-Habitatların Değerlendirilmesi

Flora-fauna ve habitatların değerlendirilmesinde nesli tehlike altında olan, hassas veya nadir türler ve habitatlar belirlenmelidir. Bunlarında kendi aralarında önceliklendirilmeleri yönetimi yönlendirecektir. Örneğin, bir alanda nesli dünya çapında tehlike altında olan bir tür, o alanda ender olan ancak başka alanlarda bolca bulunabilen bir türe göre önceliklidir. Fauna-Flora-Habitatların değerlendirilmesinde yerel, ulusal ve uluslararası ölçütlerin bir kısmı veya tamamı kullanılabilir. Bunlar; - IUCN Uluslararası “Red Data List” - Ramsar Sözleşmesi kriterleri - Bern Sözleşmesi eki listeler - Habitat ve Kuş direktifleri kriterleri - Ulusal kırmızı listeler - Yerel kırmızı listeler (varsa) - Önemli Kuş Alanı, Bitki alanı kriterleri

3. DEĞERLENDİRME-Ekolojik Değerlendirme 2. Niteliksel Değerlendirme

Boyut/Büyüklük Biyolojik Çeşitlilik Doğallık Nadirlik Hassaslık Tipiklik Gelişme / Restorasyon Potansiyeli Özel İlgi Denge ve Dengesizlik Alanın Bölgenin ve Ülkenin Ekolojik Yapısındaki Yerleri