SHPIKJE NE EGJIPT

Punoi: Klea Ramaj

EGJIPTIANET DHE ARRITJET E TYRE

Njerëzimi është qenie që është civilizuar shkallë-shkallë, por këtë renditje kaq komplekse shoqërore e prish qytetërimi egjiptian. Egjiptianët edhe pse janë qytetërimi më i vjetër i historisë njerëzore, ata kanë qenë shumë më të zhvilluar në të gjitha sferat e jetës se sa babilonasit, arabët e romakët. Ata ishin shpikësit e parë të matematikës, botëkuptimit astronomik e parimeve gjeometrike. Cilësoheshin si popull tepër i zhvilluar, në aspektet shkencore e kulturore, si popull, i cili që në kohët më të hershme kishte paraqitur për herë të parë kalendarin dhe hieroglifet, të cilat ishin paraardhëse të numrave romak e arab. Me ane te tyre u zhvillua në përmasa gjigande shkenca.Ishin gjithashtu shpikësit e parë të letrës, në të cilën shkruajmë. Qyteterimi i tyre konsiderohet si me një kulturë shumë ndryshe nga të gjitha kulturat e tjera botërore: më ceremoniale, më unike, e shumë më e veçantë.

5 SHPIKJE NE EGJIPT TE CILAT I PERDORIM EDHE NE

DITET TONA

KEPUCET ME TAKA TE LARTA

Kepucet e larta jane zbuluar perhere te pare ne Egjipt. Si deshmi per mbrojtjen e ketij fakti sherbejne pikturat murale, varret dhe tempujt e Egjiptit. Ekzistojne prova se ne kohet e lashta, si grate ashtu edhe burrat vishnin kepuce me taka per organizime ceremoniale. Por ka gjithashtu prova se kasapet egjiptian vishnin kepuce me taka per te ecur mbi gjakun e kafsheve te ngordhura.

400 vjet para Krishtit, egjiptianet e lashte shpiken

papirusin e pare te ngjashem me letren e diteve te sotme. Papirusi është nje shtese e

trashe e drunjte e cila perdoret për te shkruar. Ai

perftohet nga bima e quajtur Cyperus (papyrus) qe rritet ne brigjet e Nilit. Me vone greket

e lashte perdoren pergamenen, e perbere nga

lekura e kafsheve per te njejtin qellim.

LETRA

“STILOLAPSI”

Pasi zbuluan papirusin, Egjiptianet kuptuan se kishin nevoje per nje mjet, i cili do ti ndihmtonte per te shkruar mbi te. Meqe kockat dhe shkopat e metalit nuk ishin me te dobishem, egjiptianet krijuan nje stilolaps-kallam, i cili ishte perfekt per perdorimin mbi papirus. Egjiptianet e lashte konvertuan kercellin e bambus ne nje stilograf primitiv. Ata prene fundin e njerit prej ketyre kercelleve ne formen e nje ‘pyke’. Nje leng shkrimi ose boje mbushte kercellin dhe kallami e detyronte lengun te dilte nga pyka.

MJEKESIAEgjiptianet jane cilesuar si zbuluesit e mjekesise. Ata i shikonin semundjet dhe sherimin e tyre ne nje menyre shume te ndryshme nga ajo e jona. Egjiptianet e konceptonin shendetin si nje lufte te vazhdueshme mes te mires dhe te keqes. Sipas të dhënave historike, egjiptianët e lashtë të përfshirë në profesionin mjekësor dhe farmaceutik përdornin recitimin e lutjeve te caktuara, per përgatitjen e medikamenteve. Megjithse në shikim të parë metoda e Egjiptianeve për shërimin dhe mjekimin mund të duket e papërpunuar, ata në të vërtetë janë kredituar me zbulimin e diagnostifikimeve, te perdorura edhe ne ditet e sotme. Operacioni i pare ne Egjipt u realizua ne vitin 2751 para Krishtit.

MAKIJAZHI

Egjiptianet ishin te paret qe zbuluan makijazhin per arsye estetike dhe terapeutike.Ata gjithashtu besonin se ai kishte fuqi magjike dhe sheruese. Ata lyenin fytyren me lloje te ndryshme vajrash per ta mbrojtur nga ajri i nxehte.

Makijazhet me te perdorura ishin makijazhi i bardhe, i zi i cili behej nga karboni qe conte ne oksid mangani dhe makijazhi jeshil i perbere nga bakri dhe minerale te tjera. Ndersa okra e kuqe aplikohej ne faqe dhe ne buze me anen e nje furce. Këna eshte perdorur per te lyer thonjte me ngjyre te kuqe ose portokalli