REZOLUCIONI 1 KONFF-RENCES SE FEZES 105

REZOLUCIONI I KONFERENC1S NACIONAL-CLIRIMTARE TI PEZES1

16 Shtator 1942

REZOLUCION I KONFERENCES PAR ZGJEDHJEN EKESHILLIT T1 PERGJITHSHEM NACIONALCLIRIMTAB.

Delegatet, te ardhur nga te gjitha anet e Shqipe-rise, perfaqesuesit e gjithe tendencave te nacionalizmitshqiptar, te Partise Komuniste te Shqiperise, te rinisenacionaliste, te Rinise Komuniste dhe te rinise femnorepopullore shqiptare, te udhehequr nga qellimi i shenjteper chrimin e Shqiperise nga thundra e Italise fashistedhe nga tradhtaret e shitur tek i huaji, pasi perkuj-tuan deshmoret e rene ne lufte kunder fashizmit, pasishqyrtuan mire gjendjen shqiptare dhe vecanerisht pa-si theksuan deshiren dhe nevojen per organizimin egjithe energjive shqiptare per bashkim te plote te tyrene Luften Nacionalchrimtare, arriten ne keto perfun-dime:

1 Ky rezolucion eshte punuar nga shoku Enver Hoxhane baze te raportit qe mbajti ne Konferencen e Fezes, por qenuk eshte ruajtur.

Gjendemi ne nje bote te pergjakosur ane e kandprej forcave te erreta, prej forcave skIlaveruese te fa-shizmit. Popuj e kombe u shkelen pa meshire prej bar-barise fashiste. Ne kote lufte gjiganteske qd i ka kush-tuar njerezimit miliona te vrare e te plagosur, qe kashkretuar e ka shembur fshatra e qytete te tera, kashkaterruar thesare pune, djerse dhe kulture njere-zore, sot po perpiqen dy blloqe, dy principe ne kunder-shtim si nata me diten: ne njeren ane, tirania me bar-bare dhe me skllaveruese qe ka pare bota gjer me sot,tirania fashiste; nga ana tjeter, blloku anglo-sovjeto--amerikan bashke me popujt e roberuar qe bejne luf-ten e drejte per zhdukjen nga faqja e dheut te murtajesfashiste, luften per lirine, per indipendencen dhe perlumturine e popujve urbare. Traktati i te 27 shteteve, inenshkruar ne Uashington i prej Amerikes, Anglise, Ba-shkimit Sovjetik dhe qeverive te popujve te shtypur,traktatet e Londres dhe te Moskes dhe perpjekjet e vetepopujve te shtypur na japin nje garanci per pavaresinedhe lirine tone. Gjendemi ne nje kohe kur fashizmi eshteplagosur per vdekje, me miliona ushtare nga ajka eushtrise gjermane sot jane shfarosur nga grushtet e re-

1 Deklarate e nenshkruar ne Uashington me 1 janar 1942nga perfaciesuesit e BRSS, Anglise dhe SHBA-se, dhe nje serevendesh te tjera, ne te eilen zotoheshin se do te perdornin tegjitha forcat e tyre ushtarake dhe ekonomike kunder bllokutfashist dhe se do te bashkepunonin midis tyre. Ndersa BRSSberi perpjekje te vazhdueshme per zbatimin e deklarates, qar-qet drejtuese anglo-amerikane i shkelen parimet e kesaj dekla-rate, duke vonuar hapjen e frontit te dyW, me gellim qe ngalufta te dobesohej Bashkimi Sovjetik.

3

106 ENVER HOXHA

nda te Ushtrisä sä Kuqe, te ushtrisä anglo-amerikane dhete popujve te robäruar. Italia musoliniane qä ne fillim teluftäs dhe sidomos me Greqinä tregoi karakteristikat evärteta te regjimit fashist: njä ekonomi e shkatärruarnga vjedhjet e paturpshme te hierarkäve, njä ushtrie därguar nä front me pahir, njä popull qö urren dhe esaboton kätä luftä. Tamam ne njä kohä kur fashizmiäshtä dobäsuar shumä si ne fuqi ushtarake, ashtu dhene fuqi ekonomike, blloku i aleatäve anglo-sovjeto--amerikanä po pärgatit forca te reja kolosale pär t'idhänä grushtet e fundit: Fronti i dytä öshtä njäshtje javäsh, luffdrat nacionalvlirimtare sa vijne pobeben me te tmerrshme. Nä kontinentin aziatik impe-rializmi japonez po ha grushte te forta prej Kinäs na-cional-revolucionare, aleate e singertä e demokracivete mädha anglo-amerikane dhe e Bashkimit Sovjetik.

Shqipäria jonä qe nga te parat ne Evropä qä patifatin e zi te robärohej prej fashizmit italian. Shqipäriajonä qe e para ne Evropä qä e priti okupatorin fashistme pushkä kresä. Njä te premte te zezä, me 7 prill,djemtä e Shqipärisä i treguan fashizmit italian se po-pulli shqiptar di te vdesä pär tokän e vet. Nä Shängjin,ne Durräs, ne Vlorä, ne Sarandä, gjaku i djemve tanäskuqi buzädetin e Adriatikut. Kudo ne Shqipäri u ngritpopulli pär te rrokur armät, kudo rinia shqiptare kär-koi armät, protestoi me demonstrata, greva etj. kundärzaptuesit dhe tradhtaräve. Qindra patriotä morän rru-gän e hidhur te märgimit.

Italia fashiste, me tradhti e me forcä dhe dukepärfituar nga politika e gabuar e qeverisä sä asaj kohe,qeveri e lidhur shumä dobät me popullin shqiptar,

REZOLUCIONI I KONFERENCES SE PEZES

10'7

qeveri qä e kishte vetmuar Shqipärinä dhe e kishtembäshtetur, si ekonomikisht, ashtu edhe politikisht,ne fillin e kalbur te fashizmit italian, robäroi vendintone, me qällim qä ta bänte debojä dhe urä pär sklla-värimin e popujve te tjerö te Ballkanit dhe pär te ndih-muar luftän gjakatare qä bän fashizmi.

Me ardhjen e Italisä fashiste filluan poshtärsitä,torturat morale dhe materiale, filluan vuajtjet, mizer-jet, nisän burgimet, ndjekjet, internimet. Por nisi edherezistenca e popullit tone, nisi ne formä pasive dhe mevon me propagandä, me agjitacion, me demonstrata.Regjimi i ndyrä fashist, pär te forcuar terrorin dhe pärte shtypur me mir rezistencän aktive te popullit to-ne, solli ne fuqi tradhtarin me damkä, Mustafa Mer-likän, agjent i regjur, i shitur gjer ne palcä te fashiz-mi italian. Ky korb i zi äshtä po ai tradhtar i vjetäri popullit shqiptar, qä u pärpoq me mish e me shpirtte shpartallonte Kongresin e Lushnjäsi, Kongres qäi dha Shqipärisä bazat e njä shteti te lirä, te shkäputurnga Ido influencä e huaj.

Ky tradhtar, me maskän e nacionalizmit, u pärpoqdhe po pörpiqet akoma te pärQajä dhe te gänjejä njäpjesä te nacionalistäve, njä pjesä te popullit, te cilätnuk e njihnin mir te shkuarän e tij plot tradhti. Qeditän qä hipi ne fuqi, filluan shtypjet, burgosjet, vrasjet

1 U mblodh me 28 janar 1920. Hodhi poshte Traktatin efshehtd te Londres te vitit 1915 e parashikonte copetimin eShqiperise, kerkoi pavaresine e plote te saj, zgjodhi qeverinee re kombetare dhe shpalli rrezimin e qeverise tradhtare teDurresit.

1W ENVER HOXHA

REZOLUCIONI I KONFERENCES SE FEZES 109ca

dhe varjet e patrioteve shqiptare, filluan kusarite, gra-bitjet ne kurriz te popullit tone, filluan spekulimet mbibuken e gojes se popullit, grabitja e bereqetit, e leshit,shfarosja e gjesö se gjalle dhe e katandise se popullittone. Shoqörite grabitese italiane, te lidhura me Luo-gotenencen dhe me kliken spekuluese te kryesuar prejVll[ezerve] Merlika, po pasurohen ne kurrizin plotplage te popullit tone. Shoqeri anonime italiane, buj-qesore, me Banken Bujqesore dhe te Napolit ne krye,po perpiqen te marrin tapite e popullit. Shkurt, kapi-tali italian po shtie ne dorö gjithe pasurite e vendittone. Mustafa Merlika, pervee ketyre poshtersive, patiedhe ate qd t'i njohe Italise fashiste nje borxh prej 3miliarde fr gjoja te harxhuara ne interes te popullittone, kurse keto te holla jane harxhuar per interesatluftarake te fashizmit zaptues.

Gjithe keto te zeza e zgjuan popullin tone. Ai paqartazi vepren tradhtare te Merlikes, i cili punon pa-reshtur per interesin e armikut.

Dita-dites fashizmit po i ikön toka nga kembet dheMerlike tradhtari po mbetet vetem.

Ky faqezi, me gjithe kelyshet qe e ndjekin ngapas, u pörpoq dhe po perpiqet akoma te genjejö popu-Hin me demagogjine e tij, qe ta mbajö nen skllaverine

Italise fashiste. Ai pörpiqet te shpartalloje energjiteshendosha te popullit tone qe po bashkon armöt e tij

per ta goditur per vdekje fashizmin dhe tradhtaret. Aiperpiqet te gönjeje popullin se Kosova u elirua, por nerealitet Kosova eshte e roberuar sikundör jemi edhe ne.Kosova i nevojitet fashizmit per grurin dhe per pasurite

saj; Kosova sot eshtö placke tregu. Dje Mitrovica

me disa qytete, gjoja e lirö nen mbrojtjen gjermane,sot iu dha peshqesh Nedieit i qe te shtype me me zelllövizjen nacionalclirimtare te popujve te Jugosllavise.Pjesa tjeter e mjeruar e Kosoves po behet viktimö eintrigave italo-bullgare. Ja «liria» qö i dha Italia fa-shiste dhe Mustafa Merlika Kosoves. Ja pse populli itere e kuptoi lodrön e hidhur te tradhtarit Merlika.

Fashizmi dhe Mustafa Merlika u pörpoqen dhepo perpiqen cie te pereajne popullin duke paraqiturrrezikun komunist; por komunizmi ne Shqipöri nukeshtö me gogoli i pjeses se ndershme te popullit tone,nuk eshte me gogoli i katundarit, i pronarit te mesern,i intelektualit, se komunistöt nuk jane ata njerez pa-atdhe», sie do t'i prezantojö fashizmi ne popull.

Kudo, ne te katör anet e Shqiperise, po bueet ku-shtrimi i lirise, populli ka marre armöt ne dore dhe meflamurin e Skenderbeut po lufton me terbim okupa-torin dhe veglat e tij tradhtare... Ne qytete e ne ka-tunde te Shqiperisö me dyzina sabotazhe e aksione pokryhen nga njesitet guerile partizane. Ne ketö luftö po-pulli shqiptar ka dhenö deshmorö: grushti i fashizmitka goditur e po godit me rreptesi te gjithe ata, qofshinnacionalistö ose komunistö, qe luftojne me vepra zap-tuesin dhe tradhtaret. Ne luftön kunder okupatorit ja-ne hedhur e do te hidhen bazat e verteta te bashkimitkombötar, bazat e vörteta te lövizjes nacionalelirim-tare.

Nga gjithe kjo pasqyre e gjendjes nderkombetare

1 Milan S. Nedic — kryetar i qeverise kolaboracionisteserbe ne vitet 1941-194-4.

110 ENVER HOXHA REZOLUCIONI 1 KONFERENCES SE FEZES 111

dhe e gjendjes se brendshme te atdheut tone, pas dis-kutimesh dhe rrahje mendimesh, delegatet e kesaj Kon-ference shfaqen döshiren dhe vullnetin e vazhdimit teluftös se popullit shqiptar kunder okupatorit; ne Kon-ference eshte pranuar qe Qetat partizane, qe luftojneme flamurin e Skenderbeut, te mbajne si shenje da-lluese shenjen partizane, flamurin kuq e zi me yllin ekuq, dhe Qetat vullnetare si shenje dalluese flamu-rin kuq e zi; ne Konference, gjithashtu, delegatkt shfa-qen deshiren dhe vullnetin e plote per nje organizim teshendoshe te tä gjithe shqiptaröve te vertete, pa dallimfeje, krahine, klase dhe rryme politike dhe zgjodhenKeshillin e Pergjithshem Nacionalglirimtar (te Pörkoh-shem). Kjo Konference shfaqi deshiren dhe ka bindjese Käshirn i zgjedhur do t'i plotesoje ashtu si e domomenti historik detyrat e veta.

Nder vendet e pacliruara, keshillat jane organelufte, bashkojne te gjitha forcat popullore-glirimtare,bejne agjitacion dhe propagande, udheheqin luften po-litike kunder armikut okupator; mobilizojne masat po-pullore per luften glirimtare dhe njekohesisht bejnemobilizimin material te sendeve te nevojshme per luf-ten; keshillat do te jene keshilla masash te gjera qe tegrumbullojne turmat e gjera popullore. Keshillat sigu-rojne arme per partizanet dhe vullnetaret e lirise dhei mbajne me ushqime; popullarizojnä Luften Nacional-glirimtare, lajmerojne lövizjet e armikut, fuqinö e tijetj. Köshillat formojne dhe organizojne shtypin, pro-paganden, agjitacionin, organizojne sabotazhin (bere-qet, te dhjeta, lesh etj.), [luftojne] gdo nderhyrje te

okupatorit (banka, shoqeri anonime, monopole, shoqeribujqesore). Lufte te organizuar kunder Bankes Bujqe-sore, kunder shoqerive anonime qä kerkojne t'i rre-mbejne token fshatarit, lufte kunder atyre qe u ja-pin toka dhe koncesione te ndryshme italianeve. Luf-tö kunder te gjithe agjenteve perfitues ne kurriz tepopullit, me ndermjetesim te okupatorit. Keshillat de-maskojne gjithe perfituesit dhe ndermjetösit e okupa-torit; popullarizojne kryengritjen e pergjithshme si njeetape te fundit, si nje rrjedhje te luftes partizane; or-ganizojne dhe pergatitin opinionin publik, burra dhegra, te rinj dhe te reja.

Ne tokat e cliruara, keshillat nacionalglirimtarebejne detyren qeveritare, por jo ate ushtarake, venerregullin dhe qetesinä, büjne lufte kunder tradhtareve,böjne kontrollin e qarkullimit tö personave, luftojnekriminalitetin, vjedhjen etj. Ne bashkepunim me or-ganet ushtarake, keshillat bejne luften kunder kolo-nes se peste; kujdesohen per ekonomine dhe ushqimine popullit; organizojne tregtine dhe financat; grumbu-llojne ushqimet dhe gjerat e nevojshme per Betat par-tizane dhe njesite vullnetare; zhvillojne arsimin dhepunen e edukatäs popullore; shumojne dhe grumbulloj-ne materialin per propagandö dhe agjitacion, si shtyp-shkronja, radio etj. Bähet mobilizimi politik per LuftenNacionalglirimtare, forcohet fuqia e keshillave dheluftohet gdo armik dhe gdo rrezik. Pör disa gjera bej-nä gjyqe te vogla dhe veganerisht duhet qe keta kä-shilla te pajtojne gjaget, sidomos sa kohä qe eshtäokupatori ne vendin tone. Rendesia e keshillave nacio-

112 ENVER HOXHA 4

nalglirimtard dshtd e madhe. Me anö te ketyre böhetqeveria, mobilizohet populli per ne luftd e pdr ne krye-ngritje. Ja, pra, rendesia e tyre.

Prej luftds dhe ne luftd kand per te dale dhe Shta-bi madhor dhe konferenca, e cila do te zgjedhd Kd-shillin Kryesor Provizor te Shqiperisd.

Rdndesia e kdsaj Konference öshtd se ben bashki-min e popullit ne lufte kunder okupatorit.

Portat jane kurdohere te hapdta per te gjithö na-cionalistet e vörtete qe jane te vendosur te luftojndper glirimin e atdheut.

Cetat duhet te ndihmojnd njera-tjetrön nddr ak-sione perderisa te formohet Shtabi madhor, i cili dote merret me veprimet e tyre.

Konferenca dhe delegatdt me unanimitet reali-zojne bashkimin e vertete te pikepamjeve te te gjithatendencave politike ne lufte kunder fashizmit. Ajo kabindjen se keto pikdpamje, sikunder edhe detyrat qe ungarkuan, do te zbatohen pikd per pikd dhe si u kahije bijve te arberit. Ajo ka bindje se rruga e lavdi-shme e stdrgjysherve tand do te ndiqet me guxim dhekrenari dhe se me vetdmohim do te sakrifikohet edhepika me e fundit e gjakut per realizimin e deshirave tepopullit tone, te ddshmoreve tane qe rane si luaneper lirine e Shqiperisd; ajo ka bindje se do te punohetpa pushim pdr ta pergatitur popullin tone gjatö luftesqd do te zmadhohet dhe do te forcohet gjithmone mgtepör per nje kryengritje te pergjithshme.

REZOLUCIONI I KONFERENCES SE FEZES 113

POSHTE FASHIZMI DHE KLIKA TRADHTARE!

RROFTE POPULLI SHQIPTAR!

RROFTE BASHKIMI I POPULLIT SHQIPTAR LUFTE

KUNDER OKUPATORIT!

RROFTE LUFTA PER LIRINE E POPUJVE Tt SHTYPUR1

RROFSHIN ALEAT 3T TANE TE MEDHENJ ANGLO-SO-VJETO-AMERIKANE!

RROFTE KESHILLI NACIONALCLIRIMTAR!

RROFTE SHQIPERIA E LIRE, E PANDARSHME, INDI-PENDENTE DHE DEMOKRATIKEI

KESHILLI I PERKOHSHENINACIONALQLIRENITAR

Botuar pör herö te parä ne Botohet sipas kopjes se shap-

Dokumente te organeve te tilografuar q g gjendet ne

/arta te pushtetit revolucio- Arkivin Qendror te Partisä

nar naciona/e/irimtar(1942-1944). Tiranö, 1962