GIO DC KIN THC BIN I KH HU TON CU TRONG DY HC A L TRNG PH THNG

Nguyn Phng Lin

Trn th gii d din ra hng lot cc hi ngh lin quan n bin i kh hu (B K H ) nh Hi ngh Thng inh v B KH ton cu, nm 1992 ti Rio De Janero; Hi ngh ca Lin hp quc v B KH (COP - 15) nm 1992 ti Copenhagen; Hi ngh v nng nghip v B KH ti Hyderabad (n ) nm 2007..., d ban hnh cc cng c v B K H nh Ngh nh th Kyoto v vic ct gim chl thi gy hiu ng nh knh...

V it Nam hin c rt nhiu ti liu khoa hc v B K H nh: "Tng quan v cc kch hn B K H ton cu v cc kt qu Hi ngh Lin Hp Quc v B KH Bali" (200R) ca TS Nguyn Khc Hiu, "ng ph vi B K H v Nc bin dng" ca TS. Nguyn Ngc Trn, "K ch bn B K H , Nuc bin dng cho V i t Nam" ca TS. Phm Nguyn Khi...

C th ni, cc t chc, chung trinh, ti liu v B K H l rt nhiu nhng nhng ti liu v B K H dnh cho hc sinh cn t. Trong nh trng ph thng, ni dung ca mn a l lin h cht ch n cc vn B K H v c xc nh l mn hc c kh nng gio dc kin thc B KH cho HS rt hiu qu, v vy nghin cu cc phcmg php gio dc kin thc bin i lon cu trong dy hc a l trng ph thng c ngha ht sc quan trng.

1. Nhng vn chung

Khi nim bin oi kh hu

B KH tri t l s tha i ca h thng kh hu bao gm kh quyn, thy quyn, sinh quycn, thch quyn hin ti v trong tng lai bi cc nguyn nhn l nhin va nhn to.

Nguyn nhn ci bin oi kh hu

C nhiu nguyn nhn gy B K H nhng nguyn nhn chnh l o s gia tng cc hot ng to ra cc cht thi kh nh knh, cc hot ng khai thc qu mc cc bc hp th kh nh knh nh sinh khi rng, cc h sinh thi hin ven b va dt lin khc.

* TS., Khoa a l, i hc S phm, i hc Thi Nguyn

J74

Biu hin ca bin i khi hu

- Th nht: s nng lcn ca nhit tri l hay s m ln ton cu

- Th hai: s gia tng mc nrtc bin

Th ba: s Ihay i ranh gii ca cc i kh hu lon ti hng nghn nm trn :c vng khc nhau ca tri dt.

- Th l: s Ihay i CI1R d hot ng ca hon lu kh quyn, chu trnh uan hon nc Irong t nhin v cc chu trnh sinh a ha khc.

- Th nm: s thay i nng sut sinh hc ca cc h thng sinh thi, cht ng v thnh phn thy quyn, sinh quvn v cc a quyn.

- Th su: s thay doi ca mua ng v ma h.

Hu qu ca bin i kh hu

B K H l mt hin tng thi tit cc oan, nguy him. N nh hng rt n ti di sng, sinh hot, sn xut ca con ngi v l i mi trng xung juanh C th:

- nh hng dn ti nguyn nc; BF)KH lm thay i ch ma gy l l vo ma ma v hn hn vo ma kh. Gia tng cng v tn sut cc cn )o, ging t, gy trt dt v xi mn lm cho nhu cu v nc thiu trm trng.

- nh hng n nng - lm - ng nghip:

- Trong nng nghip: Vi tc d BKH nh hin nay, sn lng cc cy cmg thc s gim 15%. Theo d on, nm 2070, cc loi cy trng c th ln den l cao 550m v hng ln pha bc 100 - 200km so vi hin nay. Nen nhit cao ' tftng thu gim vng lc da lm nng sut nng nghip gim 30% do qu trnh .a mc ho t nng nghip. Nhit tri t tng s lm tan hng v dng cao mc ic bin, nh vy nhiu vng sn xut nng nghip tr ph v cc khu dng dn, :c dng bng ln ven bin, nht l vng o thp s b chm di nc. S nng n ca ri dt lm thay di iu kin sng bnh thng ca cc loi sinh vt, khin ;ho ml s loi sinh vt b thu hp v din tch hoc b tiu dit.

+ Trong lm nghip: Lm thay i din tch rng ngp mn, lm cho ranh gii ihn b cc kiu rmg nguycn sinh, th sinh b dch chuyn, lm cho cc ngun lng thc vt, ngun gen qu him dng trc nguy c b tuyt chng, n cng lm

ng nguy c chy rng v phi ln dch bnh

+ Trong ng nghip: Nhit tng lm ngun thu. hi sn b phn tn, trong1o cc loi c nhit di tng ln. cc loi c cn nhit i li gim xung Theo PCC, 20 - 30% cc loi dng, thc vl k c gu bc cc v cc loi tm ly ngun

GIO DUC KIN THC BIN I KHl HU TON CU

175

VIT NAM HC - K YU HI THO QUC T LN TH T

thc n t cc rn san h s c nguy C bi tuyt chng cao nu nhit lng ln

1,5 - 2,5c. Nhil v lng ma thay i lm cho s lng cc n c b gim st, tr lng cc loi hi sn cng b gim st trm trng Thin tai xy ra lin tc, bt thng lm cho s lng cc ng trng ln trn th gii b suy gim.

- nh hng n du lch: B K gy ra cc hin tng Ihi tit cc oan, s hung pht cc dch bnh nhit i v khng hong ca thm thc vt lm nh hrg ti kh nng thu ht v pht trin ngnh du lch.

- nh hng n da dng sinh hc: B K H nh hng ln ti da dng sinh hc nh l vng phn bo ca nhiu loi cy, cn trng, chim , c... Hin nay, da dng sinh hc dang b gim st trm Irng: ring rng nhit i mi nm d mat 17.500 loi, c 7 pht th c ml loi b tiu dit. S xm nhp cc loi ngoi lai khng the kim sot c c th gy nh hng dn ngun thc n, ni , lm xi mn ngun gen bn a v thay i noi sinh sng ca cc loi bn a.

- nh hng n nng lng v giao thng: B KH tc ng nghim trng ti nng lng nh cc gin khoan du kh b nh hng bi bo, lc, sng thn... gim sn lng in do hn hn, ch thu vn khng n nh, tiu th nhiu nng lng hn do nhit v m tng. i vi giao thng, cc hin tng thi tit cc oan gy kh khn trong vic i li v vn chuyn hng ho...

- nh hng n sc kho con ngi: Theo IPCC (2006) thit hi do thin tai v BKH trong 2 thp k qua lm 3 iu ngi cht, thit hi trung bnh 40 ti USD/nm. B KH v ang lm xut hin nhiu bnh mi l, lm bin i nhiu loi bnh trc y trn quy m rng ln. Kt qu l d ghi nhn c 30 cn bnh mi trong 3 thp k qua.

2. Gii php ng ph v thch ng vi bin kh hu

Gim sn xut in, tng cng s dng cc ngun nng lig t i tn nh nng lng mt tri, nng lng gi, nng lng thy triu, nng lng a nhit, nng lng sinh khi (biomas), nng lng kh sinh hc (biogas). Mc ch ca vic s dng nng lng ti to ny l gim lng kh thi C 0 2 i vi tri t.

Chn ng nn ph rng, tch cc bo v rng v trng rm g Theo s liu thng k ca B M i trng M, mi nm hnh qun trn th ii c khong 33 triu ha rng h ph, ring nn khai thc g d to ra trn 1,5 t tn C 0 2 Ihi vo mi trng, chim 20% lng kh thi nhn to gy hiu ng nh kinh. V i vy, chn ng nn ph rng ng thi tch cc tham gia bo v v trng rng, ph xanh t trng i ni trc s c tc dng ln trong vic gim thiu nguy c B KH.

Tit kim nng lng gim lng kh c o 2 thi ra hu kh quyn: Phng tin giao thng thi ra moi trng mt lng ln kh C 0 2 v cc loi kh dc hi

176

GIO DUC KIM 1 HC BIN I KHl h a u t o a n c u

lhc Thay vi i li hng xe my, t chng ta nn di hng nhng phng tin lng cng nh xc but, i xc p. Vi cc loi phng tin ny tit kim khng ch ,ng du m cn hn che kh thi gy nhim mi Irng.

Mt trong nhng gii php kinh t kh thi nht nhm gim thiu nhim mi rng l tit kim din, dc hit l s dng cc thicl b dn dng tit kim nh ing n compact, cc loi pin np.

An ung thng minh, tng cng rau qu: y l phong php dc gii y lc khuyn co rt nhiu, nhng ng v mt mi Irne n li c ngha khc, heo d, ngi ta khuyr) khch vic canh tc hu co, gieo trng cc loi rau,

]oa qu khng dng phn ha hc, thuc tr su. Ngoi ra, vic n qu nhiu tht lng khng tt cho co th, trong khi chn nui cng ] ngnh sn xut ra cc loi hi gy hiu ng nh knh.

Gim tiu th: M t trong nhng phng n kinh t nht l tit kim chi tiu, liu ny khng ch ng trong cuc sng hng ngy m n cn c tc dng l gim thi gy hiu ng nh kinh.

Ci to nng cp c s h tong: Theo s liu thng k, nh chim 1/3 lng fht ln kh gy hiu ng nh kinh trn qu m ton cu. V vy, vic ci tin ong lnh '"c xy dng nh lng cng h thng ho n, xy ng cc cu thang diu chinh iao... s tit kim c rt nhiu nhin liu v gim mc pht thi. Ngoi ra, cc cng rnh giao thng nh cu ng cng l yu to cn u l tha ng. mg tt khng (h gim nhin liu xe c m cn gin tip gim kh pht tn c hi

ng dung cng ngh mi trong vic ho v tr i t: Cc nh khoa hc dang ln hnh nhng th nghim mi nh qu trnh can thip k thut a cht hay k tiui phong be mt tr i... nhm gim hiu ng nh knh Ngoi cc gii php ny, lc nh khoa hc cn tnh n k thut pht ln cc ht Sulphate vo khng kh d l thc hin qu trinh lm lnh hu khi quyn nh qu trnh phun nham thch ca li la hoc lp t hng triu lm gng nh dc lm chch nh sng mt tri ti ic bao ph v tri t bng cc mng phn chiu d khe x tr li nh sng mt ri, (o ra cc i dng c cha st v cc gii php lng cng dinh d&ng gip ly trng hp Ih C2 nhiu hn

Gio dc tyn truyn cho sinh vin hc sinh trong nh trng: Tt c cc lin php t ra ch c th dng li mc gim thiu B K H irc nhng din hin ihanh chng ca n Bn cnh vic tm kim gii php nhm gim thiu B KH, cn ihi xy dng k hoch thch nghi vi BKH gn vi mt s ITnh vc c th sau:

- Lnh vc ti nguyn nc;

- Lnh vc nng nghip;

177

VIT n a m h c - K Yl) HI THO QUC T LN T H T

- Lnh vc lm nghip;

- Lnh vc thy sn;

- Lnh vc nng lng v giao thng vn ti;

- Y t v sc khe con ngui;

- Vng ven bin.

3. Gio dc bin di kh hu trong dy hc a H trng pb thng

3.1. Mc ch v ngha

Gio dc v B KH phi gip cho hc sinh c hiu bit v hin tng B KH , nguyn nhn v nhng tc ng ca n ti i sng con ngi v nhng bin php hn ch cc tc nhn dn n B KH, c dc nhng k nng cn thit ng pho vi nhng tc ng do B KH gy ra. T d chun b cho hc sinh tm th sn sng tham gia cc hot ng nhm hn ch s BKH.

Gio dc cung cp cho ngi hc h thng kin thc khoa hc, bi dng phng php tu duy sng to v k nng hot ng thc tin, nng cao trnh hc vn, pht trin nng lc ca mi c nhn v hnh thnh l i sng vn ha. Qua d gio c mi con ngi thnh ngi lao dng t ch, nng dng, thng minh v sng to, tham gia mt cch c thc trch nhim vo cng cuc xy dng v pht trin cng ng, t nc. Gio dc thng qua cc mn hc v hot dng, gip hc sinh c s hiu bit y d v khoa hc v hin tng B K H cng nh c iu kin rn luyn cho hc sinh cch ng ph vi nhng thin tai do B K H gy ra. V vy, ng trc nguy c B K H , gio dc ph thng c trch nhim v kh nng ng gp mt cch hiu qu vo vic tng cng nhn thc v kh nng ng ph vi BD KH.

3.2. Ni dung gio dc bin i kh i hu

B KH l vn d c tnh ton cu, lin quan n tt c cc vn d mi trng ni chung, nh: bo v rng v trng rng, s dng hp l t dai, cng c v qun l cc khu bo tn thin nhin, tit kim nng lng, gim thiu nhim v xa i gim ngho. .

cc lnh th khc nhau, nhng hnh dng c th ca ngi dn ja phng l vic lm cn thit d ci thin mi trng v ng ph vi B K H . V vy, ni dung ca gio dc bin i kh i hu cn cp n:

- Khi nim/thut ng v B K H .

- Hin trng, nguyn nhn ca s B K H , dc bit l nhng nguyn nhn o con ngi to ra nh pht thi kh nh knh gy nn s nng ln ton cu...

178

GIO o u c KIN THC BIN I KH HU t o a n c u

- Hu qu ca B KTI v tc dng ca n trn phm v i lon cu, quc gia v

Uiu vc - a phng.

Nhng hin php hn ch cc tc nhn gy nn B K H trn phm v i ton

au., quc gia v a phcmg.

- ng ph trc tc ng ca B KII V it Nam; phng chne ngp lt

(ng hng chu th v vng ven bin, st l t vng ven bin, l v st l dt

ng n i. . .

- Cung cap, rn luyn nhng k nng cn thit ng ph vcVi thin tai do BKH

r j da phng (k nng c th phng chng l lt, st l t bo...).

3.3. Cc hnh Ihc gin dc bin i KH

v bn cht, gio dc BDKJI l mt b phn ca gio dc pht trin bn vng ln n cha ng nhng c trng ni bt ca gio dc phi trin bn vng. ng

hn y cng l ni dung mang tnh lin mn nn c nhiu hnh thc gio dc B KH

ih&c nhau: gio dc chnh qui, gio dc khng chnh qui, gio dc ph thng, gio

c nghe, gio c i hc vi phomg php ph hp Tong dy hc a l trng

|h thng, ty thuc vo ni dung ca tng bi hc c th s dng cc mc lch lp khc nhau:

Mc ton phn : tch hp ton phn ni ung B K H trng phn ln hay

loan ton vi ni dung bi hc ca b mn

Mc b phn: tch hp b phn, mt n v kin thc ca ni ung gio dc

iKH a vo ni dung bi hc v tr thnh mt h phn hu co ca bi hc, c

ti hin bng mt mc ring, mt on hay mt vi cu trong bi hc

Mc lin h: mc lin h, b sung vn BKH vo bi hc sao cho ni

VIT NAM HC - K YU HI THO QUC T LN TH T

3.4. Cc phng php gio dc kin thc Bin i khi hu

Do ni dung gio dc kin thc v B K H dc tch hp vo ni dung hi hc a l nn cc phng php dy hc gio dc kin thc BK.H cng dc tch hp vo cc phng php dy hc ja 11. Di dy l mt s phng php dy hc dc s dng hiu qu khi lng ghp kin thc B K H trong dy hc da l trng ph thng.

Phng php m thoi

c s dng thng qua vic gio vin (G V ) t h thng cu hi hc sinh (HS) tr li. Phng php ny c th pht huy c tnh tch cc hc lp ca hc sinh. Trong cc bi hc c ni dung gio dc kin thc B K H , gio vin c th dt ra h thng cc cu hi cha ng cc thng tin lin quan den cc vn B K H nhm trang b cho HS s hiu bit, kh nng gi] quyt cc vn d v mi trng, gp phn bo v bu khng kh v hn ch tnh trng B K H dang din ra nh hin nay.

mi bi, sau khi a ra h thng cc cu hi cho HS tr li, G V s lng ghp gio dc cc kin thc B K H khc nhau ty vo tng ni dung c th. V d: Khi HS tr li cho cu hi "Hin nay tnh cht ca cc lo i g i ma thay i nh th no? Nguyn nhn ca s thay i ?", G V c th lng ghp kin thc B KH nh: hin nay do nh humg ca B KH ngy cng mnh nn tinh cht ca cc loi gi ma c s thay di r rt: gi ma ma ng ngy cng su sc, gi ma ma h ngy cng gay gt v mang theo rt nhiu cn bo phc tp... lm thay di ranh gii thi gian gia ma ng v ma h cng nh to ra nhiu hin tng thi tit bt thng c hi (tuyt ri vo ma ng, ma h nng nng ko di..

Phng php tho lun

Tho lun ] s trao di kin v mt vn no d gia G V v HS cng nh gia HS vi nhau nhm tm ra cch gii quyt vn hay di n kt lun hoc mt s khi qut trn c s tng hp cc kin.

Gn vi ni dung gio dc kin thc B KH , tho lun c xem ] mt trong nhng phng php ph hp v c hiu qu. Bi v phng php tho lun dc tin hnh vi nhng kin thc mang tnh ph thng, tnh x hi cp bch, mang nhiu ngun thng tin i chng v dc th hin mi a phung nh cc kin thc v kh quyn, B K H , mi trng... Hn na, vic s dng phng php ny gp phn gip HS c nhng nhn thc ng n v B K H cng nh cc vn d v

mi trng v dang din ra, hnh thnh HS thi quen quan tm thung xuyn ti vn d B K H , nhng hot dng bo v mi trng. iu ny c tc dng rt tt trong qu trnh dy hc gio dc kin thc B K H .

180

GIO DUC KIN THC BIN I KH h a u t o n c u .

V d: K h i dy hi: "Bo v mi trng v phng chng thin ta i" ( a l 12): Sau khi cho HS tho lun v mt s thin lai ch yu v bin php phng chng, CiV ;ong kcl li ni dung tho lun v Ihi gian, khu vc thng xy ra, nhng hu

qu v cc gii php khc phc hu qu ca mt s thin tai ch yu, sau nhn mni cho HS thy: Vi tnh trng BDK1) nh hin nay Ihi cc thin tai ny ngy cn: gia tng cng d, tn sut v d phc tp, gy thit hi to ln cho cn ngi,

cho sn xut. V vy, d gim thiu thicn tai v ho v cuc sng ca con ngi, chrg ta cn tch cc phng chng B K I1 ngay t by gi.

Phng php g i i thch - minh ho

Gio vin s dng li ni gii thch cc s kin, hin tng a li kt hp

vi wc phng tin trc quan minh ha hay chng minh cho li gii thch .

l rorg dy hc a l, phng php ny dc G V s dng mt cch linh hot, thch

hp d gii Ihch cc khi nim ring l, cc hin tng, vn mi trng mc d kn, phc tp so vi trnh ca HS.

Phng php dy hc nu van

L nhng phng php dy hc m G V l ngi to ra tnh hung c vn

d, 10 chc, iu khin HS tch cc, ch ng, t gic gii quyt vn d thng qua

d m lnh hi nhng tri thc, k nng, k xo.

iu ny c gi trj rt ln trong vic gio dc kin thc v B KH cho HS, bi v

khi ;S l mnh tm ti, pht hin v phn tch cc vn mi trng th s to diu

kin cho kin thc dc khc su hn v gp phn hnh thnh nhng k nng, hnh vi bo v mi trng.

Phng php dy hc vi s h tr ca cng ngh thng tin

v l phng php m trong GV s dng cc thnh tu ca tin hc, cc

thit h C N T T vo qu trnh dy hc lm cho bi ging thm sinh ng, hp dn,

gpohn nng cao cht lng dy v hc.

Trong dv hc da l, khng phi lc no HS cng c iu kin lip xc,

quar st nhng yu t, vn mi trng din ra hng ngy ti a phng, cc vn , min cng nh trn toan th gi i V i th, vic s dng cng ngh thfing tin

c j ngha rt ln trong qu trnh dy hc gio dc kin thc B K H , thng qua

v i t ng dng cng ngh Ihng tin s gp phn lm cho HS c ci nhn c th,

sinh ng v tnh hnh B K H hin nay, cc qu trnh din ra trong l nhin nh

l lu , bo, bng tan, ihu triu, sng thn... v hu qu ca chng c thu hp

vo rons phm v i lp hc hng cc hnh nh, v ideo...

181

VIT NAM HC - K YU HI THO QUC T LN T H T

Phng php khai thc tr i thc t bn

Gio vin hng dn HS khai thc tri thc a l trn bn nh xc nh cc i tng da li n bn , lnh cht, c ini, s phn b v mi lin h ca cc i tng a l ... S dng phng php bn trong gio dc kin thc B KH s gip HS nm dc tng quan tnh hnh kh hu trn th gii cng nh c im ca tng khu vc ring l. Thy c cc vn mang tnh ton cu phm vi ln. T , c thc v hnh v i ng n i vi mi trng chung ca the gii.

Phng php khai thc t r i thc a l qu cc s liu thng k v biu

Cc s liu thng k c ngha nht nh trong vic hnh thnh cc tri thc v a l t nhin cng nh da l kinh t - x hi. Chng soi sng v gii thch c nhiu khi nim v quy lut v da l. i vi ni dung gio dc kin thc v B KH chng c s dng m inh ha cho mt s vt hoc din bin ca mt hin tng t nhin.

Cc s liu thng k c th c chuyn ha thnh cc dng biu . i vi ni dung gio dc kin thc B K H th y c th coi l mt phng php rt c hiu qu. Bi v cc kin thc v kh hu kh i c trc quan ho sinh ng va gip HS ghi nh c kin thc mt cnh d dng va c th so snh, i chiu v rt ra c nhn xt. T , pht huy dc tnh tch cc hc tp, hng th khm ph, tm hiu v kh hu, cc hin tng kh hu v din bin ca n. Dn n hnh thnh thc ca bn thn truc thc trng kh hu hin nay v c hnh vi ng n

vi mi trng.

Phng php thc a

- Kho st thc a l phng php quan st ly cc thng tin phc v cho vic trinh by lun c. i v i vic dy hc a l ni chung v vic gio dc kin thc B K H ton cu ni ring, thc a c mt ngha to ln.

+ Thng qua quan st ngoi thc ja HS tri gic c cc s vt, hin tng a li ong hon cnh t nhin, bnh thng ca chng cng nh khi chng b tc ng.

+ Phng php thc a gip HS pht trin c nng lc t duy v rn luyn c thi quen m vic c lp. i vi ni dung gio dc kin thc B K th y l mt phng php rt hiu qu, gip hc sinh tm hicu c cc hin tng a l din ra hng ngy nh: dc im ca kh hu a phng, vn mi trng v bo v mi trng da phng, B KH v hu qu ca B K H ti i sng hng ngy v hot ng sn xut a phng.

4

* *

182

Kt lun Bin doi kh hu d. dang v s2 l vn d cp bch i hi ton nhn loi phi chung tay gp sc cng nhau gii quyt. Chnh v vy, nhim v gio dc kin thc v B K H ngy cng tr nn cn thit hn bao gi ht, c bit l trong h thng gio dc cc trng ph thng Gio dc BCH gip cho HS - nhng ch th lc dng ti kh hu trong tng lai c dc nhng nhn thc c bn v thc t kh hu hin nay, t d c dc suy ngh, hng i, gii php hp l nhm lm gim tnh trng RKH.

Trong dy hc da li trng ph thng c rt nhiu phng php gio dc kin thc B K H , mi phng php u c u - nhc im ring. V i vy, t dc hiu qu cao nht trong gio due kin thc B K H , p ng dc mc tiu gio dc cn phi kt hp hi ha, hp l cc phng php gio dc cho HS. Tuy nhin, gp phn gio c ton din c v nhn thc, thi , hnh vi i vi hin tng BK.H th i hi phi c s chung sc ca gia dinh, nh trng v

lon th x hi.

Ti liu tham kho

1. B Gio dc v o to. B sch gio khoa a l THPT, b sch gio vin a l THPT, Nxb. Gio dc.

2. B Ti nguyn v Mi trng (2009), Kch bn BKH v nc bin dng chn Vit Nam.

3. L Huy B (1996), Mi trng khi hu thay i - mi him ha ca ton cu, Nxb. Thnh ph H Ch Minh

4. L Vn Khoa (2000), Mi trng v nhim, Nxb. Gio dc, H Ni.

5 Nguyn Dc (1986), Gio dc v mi tnng trong nh trng pho thng, Nxb. Gio dc, H Ni.

6. Nguyn Dc v nhng ngi khc (1993), L i lun dy hc a li, Nxb. Gio dc, H Ni.

7. Nguyn Phi Hnh - Nguyn Thu Hng (1994), Gio dc mi trng trong nh ru ngp ho thng, N xb . G io dc, H Ni.

8 Nguyn Phi Hnh - Nguyn Th Kim Chung (2002), Gio dc mi trng qua mn a l trng ph Ihng, Nxb. Gio dc, H Ni.

9. T Th Thu Cc (20)0), Mt s phng php gio dc mi trng thng qua mn a l lp 8, e ti nghin cu khoa hc

GIO n c KIN THC BIN i KHl HAU t o n c u

183