34
BNÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN TRNG DÂU MÃ S: MĐ 01 NGH: TRNG DÂU – NUÔI TM Trình độ: Sơ cp ngh

Giao trinh modun 01 - Trong dau trinh...Mục đích của việc trồng dâu là để mở rộng diện tích hoặc cải tạo những ruộng dâu đã già cỗi, nhằm nâng

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    1

Embed Size (px)

Citation preview

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN TRỒNG DÂU MÃ SỐ: MĐ 01

NGHỀ: TRỒNG DÂU – NUÔI TẰM Trình độ: Sơ cấp nghề

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.

Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

Mã tài liệu: MĐ 01

LỜI GIỚI THIỆU

Trồng dâu nuôi tằm là nghề cổ truyền của dân tộc ta, đã có từ lâu đời. Nghề trồng dâu nuôi tằm ở nước ta đã đạt đến trình độ khá cao, và hình thành nhiều vùng ươm tơ, dệt lụa nổi tiếng. Nghề trồng dâu nuôi tằm có hiệu quả kinh tế cao hơn so với các ngành nghề nông nghiệp khác. Thu nhập từ trồng dâu nuôi tằm cao hơn so với cây mì, bắp hay đậu tương từ 30 – 50%.

Trồng dâu nuôi tằm là nghề có chi phí sản xuất thấp, vốn đầu tư không cao, cây dâu sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất. Chỉ sau 4 – 6 tháng trồng dâu có thể thu hoạch lá và một lần trồng có thể thu hoạch 15 – 20 năm. Tằm là con vật dễ nuôi, mau có lợi, tuy lợi nhuận thu vào 1 lần không cao nhưng thường xuyên trong năm. Khi tằm bị bệnh, năng suất kén không cao cũng không tốn kém nhiều về vốn. Chi phí trồng dâu thấp, đồng thời nuôi tằm lại cho thu hoạch nhanh nên nghề trồng dâu nuôi tằm có nhiều thuận lợi hơn so với các ngành nghề khác.

Nghề trồng dâu nuôi tằm có nguồn nhân lực đồi dào, mọi người dân từ người trẻ đến già đều có thể thực hiện được. Đồng thời, có thể thu hút được lao động nông nhàn. Nghề trồng dâu nuôi tằm có thể được coi là một nghề đặc biệt có ý nghĩa trong công cuộc xóa đói giảm nghèo.

Chương trình đào tạo nghề “Trồng dâu – nuôi tằm” cùng với bộ giáo trình được biên soạn đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề trồng dâu nuôi tằm. Bộ giáo trình gồm 7 quyển:

1) Giáo trình mô đun Trồng dâu 2) Giáo trình mô đun Chăm sóc dâu - Thu hái dâu 3) Giáo trình mô đun Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây dâu 4) Giáo trình mô đun Nuôi tằm con 5) Giáo trình mô đun Nuôi tằm lớn 6) Giáo trình mô đun Phòng trừ bệnh hại tằm 7) Giáo trình mô đun Chăm sóc tằm chín và thu hoạch kén Để hoàn thiện bộ giáo trình này chúng tôi đã nhận được sự hướng dẫn,

hướng dẫn của Vụ Tổ chức Cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT; Tổng cục dạy nghề - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Đồng thời chúng tôi cũng nhận được các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật của các Viện, Trường, các cơ sở nuôi tằm, Ban Giám Hiệu và các thầy cô giáo Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc. Chúng tôi xin được gửi lời cảm ơn đến Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục dạy nghề, Ban lãnh đạo các Viện, Trường, các cơ sở sản xuất, các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật, các thầy cô giáo đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu, tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành bộ giáo trình này.

Giáo trình “Trồng dâu” giới thiệu khái quát về đặc điểm đất trồng dâu, kỹ thuật thiết kế vườn trồng dâu, kỹ thuật làm đất; đặc điểm của cây giống và hom dâu đem trồng, kỹ thuật trồng dâu bằng hom, kỹ thuật trồng dâu bằng cây con; kỹ thuật trồng dặm; kỹ thuật trồng xen.

Trong quá trình biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những sai sót, chúng tôi mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật, các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn! THAM GIA BIÊN SOẠN

1. Chủ biên Nguyễn Viết Thông: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc; 2. Trần Thu Hiền: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 3. Đặng Thị Hồng: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 4. Phan Duy Nghĩa: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 5. Phan Quốc Hoàn: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc 6. Trịnh Thị Vân: giảng Trường Cao Đẳng Công nghệ và Kinh tế Bảo Lộc

MỤC LỤC

ĐỀ MỤC TRANG LỜI GIỚI THIỆU 3 MỤC LỤC 5 Bài 1: CHUẨN BỊ ĐẤT TRỒNG 8 1. Chọn đất 8 2. Dọn đất 8

2.1. Mục đích 8 2.2. Yêu cầu kỹ thuật 8 3. Thiết kế vườn dâu 9 3.1. Ý nghĩa 9 3.2. Yêu cầu 9 3.2.3. Thiết kế vườn trồng dâu 10 4. Làm đất 11 4.1. Mục đích 11 4.2. Yêu cầu kỹ thuật 11 5. Phân lô, phân hàng 11 5.1. Đối với vùng đất bằng phẳng 11 5.2. Đối với vùng đồi có độ dốc dưới 10o 12 6. Khoảng cách trồng dâu 12 7. Rạch hàng - Đào hố 12 Bài 2: TRỒNG DÂU 14 1.1. Tiêu chuẩn hom giống 14 1.2. Chuẩn bị cây lấy hom giống 15 1.2.1. Chọn và bảo quản cây lấy hom giống 15 1.2.2. Phương pháp chặt hom 15 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nảy mầm của hom giống 15 1.3.1. Ẩm độ 16 1.3.2. Nhiệt độ 16 1.4. Tiêu chuẩn cây con đem trồng 16 2. Kỹ thuật trồng dâu 16

2.1. Thời vụ trồng dâu 16 2.2. Kỹ thuật trồng dâu 17 2.2.1. Trồng dâu bằng hom 17 2.2.2. Trồng dâu cây 17 Bài 3: TRỒNG DẶM - TRỒNG XEN 19 1. Trồng dặm 19 1.2. Trồng dặm 19 1.2.1. Chuẩn bị cây hoặc hom giống 19 1.2.2. Kỹ thuật trồng dặm 20 1.2.3. Chăm sóc cây dặm 20 2.Trồng xen 20 2.1. Mục đích 20 2.2. Nguyên tắc 20 HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN 22

MÔ ĐUN: TRỒNG DÂU Mã mô đun: MĐ 01

Giới thiệu mô đun Mô đun Trồng dâu là mô đun thuộc khối kiến thức chuyên môn nghề trong danh mục các của nghề Trồng dâu - nuôi tằm. Nội dung mô đun trình bày các kỹ thuật chuẩn bị đất, kỹ thuật trồng dâu, kỹ thuật trồng dặm và trồng xen. Đồng thời mô đun cũng trình bày hệ thống các bài tập, bài thực hành cho từng bài dạy và bài thực hành khi kết thúc mô đun. Học xong mô đun này, học viên có được những kiến thức cơ bản về các bước trong kế hoạch làm đất, trồng dâu và chăm sóc dâu sau trồng; thực hiện thành thạo công việc làm đất, trồng dâu và chăm sóc sau trồng.

Bài 1: CHUẨN BỊ ĐẤT TRỒNG Mã bài: MĐ01-1

Mục đích của việc trồng dâu là để mở rộng diện tích hoặc cải tạo những

ruộng dâu đã già cỗi, nhằm nâng cao sản lượng của lá dâu, phục vụ tốt cho nuôi tằm.

Đặc điểm sinh vật học của cây dâu khác với một số loại cây trồng khác, do đó việc chuẩn bị đất trồng cho cây dâu là hết sức quan trọng.

Chuẩn bị đất trồng chính là khâu chọn đất, kỹ thuật làm đất, thiết kế vườn dâu, thuận tiện cho việc chăm sóc quản lý, đem lại hiệu quả cao trong sản xuất. Mục tiêu

− Trình bày được nội dung công việc chuẩn bị đất trồng dâu;

− Lựa chọn và thiết kế được đất trồng dâu;

− Áp dụng được nội dung đã học vào thực tế trên đồng ruộng. A. Nội dung 1. Chọn đất Yêu cầu về đất đối với cây dâu không nghiêm ngặt như một số cây trồng khác, nhưng đất có nhiều chất hữu cơ, độ pH trung tính, tầng đất đất canh tác sâu sẽ giúp cho dâu sinh trưởng tốt. Trong thực tiễn sản xuất cây dâu có thể trồng và phát triển ở các vùng cao nguyên, vùng bãi cát ven sông, ven biển. Các vùng này cần có kế hoạch cải tạo đất bằng cách bón phân hữu cơ tăng độ phì cho đất. 2. Dọn đất 2.1. Mục đích

Dọn đất nhằm mục đích:

− Dọn sạch các tàn dư cây dại.

− Tiêu diệt các mầm bệnh, các loại sâu gây hại sống trong đất. 2.2. Yêu cầu kỹ thuật Một số yêu cầu kỹ thuật khi tiến hành dọn đất:

− Thu gom hết các loại cây trồng trước và cỏ dại ra khỏi khu vực trồng dâu.

− Vệ sinh sạch sẽ ruộng trước khi trồng dâu.

− Xử lý đất trước khi trồng dâu.

3. Thiết kế vườn dâu Dâu là cây lâu năm, một lần trồng sau 15 – 20 năm mới phải trồng lại. Do vậy, phải tính toán thiết kế ruộng dâu để thuận tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch như: phân lô, hệ thống mương tưới, tiêu, đường nội đồng... Trước khi trồng dâu, phải tiến hành điều tra một số yếu tố về đất, nguồn nước tưới, tiêu để xác định các loại vật tư, chi phí cần đầu tư. 3.1. Ý nghĩa Xác định địa điểm của vùng cần thiết kế là công việc cụ thể. Có thiết kế hợp lý sẽ tận dụng được đất đai tới mức cao nhất. Tạo điều kiện thuận lợi, phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây dâu, sẽ phát huy được năng suất và phẩm chất của cây dâu. Ngoài ra thiết kế đúng còn cải tạo được đất đai, chống rửa trôi, xói mòn đất. 3.2. Yêu cầu Chọn đất:

− Cây dâu có thể trồng được trên nhiều các loại đất khác nhau trừ đất ngập úng lâu ngày, đất quá chua mặn, đất quá cạn kiệt dinh dưỡng.

− Tuy nhiên nếu chúng ta chọn và cải tạo được những chân đất đảm bảo thuận lợi cho quá trình sinh trưởng của cây dâu thì năng suất và phẩm chất sẽ phù hợp sinh lý tằm dâu, cho năng suất, phẩm chất tơ kén tốt.

− Việc chọn đất trồng dâu cần tuân thủ các quy định sau: + Đất trồng dâu phải có tầng đất dày trên 1m tùy phương thức trồng. + Độ sâu của mực nước ngầm trên 1m, dễ thoát nước, thuận lợi cho việc

tưới tiêu. + Cây dâu ưa thích những loại đất thịt nhẹ, đất cát pha, đủ ẩm và thoáng

khí. + Cây dâu không thích những loại đất bị phèn mặn, đất kiềm hoặc kiềm

nhẹ. Để cây dâu có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên những loại đất này chúng ta cần có hướng cải tạo đất trước khi có kế hoạch trồng dâu. Cải tạo vườn dâu bằng cách bón thêm phân chuồng, vôi, lân.

+ Ruộng dâu nên trồng gần nhà nuôi tằm để đỡ tốn công vận chuyển, lá dâu có thể cho tằm ăn ngay. Từ đó, tằm sẽ sinh trưởng tốt hơn. Khi lá dâu hái rời khỏi thân cây, lá vẫn còn trao đổi chất rất mạnh, khả năng mất nước và dinh dưỡng lớn. Do đó, lá dâu rất mau héo và dễ bị “luộc” trong khi vận chuyển và bảo quản. Đặc biệt vào những ngay trời nắng nóng, nhiệt độ cao, ẩm độ không khí thấp, lá dâu nhanh bị mất chất dinh dưỡng. Vì vậy, nếu ta trồng dâu quá xa nhà nuôi tằm sẽ làm giảm chất lượng lá dâu, tăng chi phí thức ăn, giảm hiệu quả kinh tế đối với người nuôi tằm.

+ Các yếu tố khác thuộc môi trường xung quanh: Cây dâu là loại cây trồng luôn chịu ảnh hưởng đến môi trường xung quanh như: các loại cây có thải khí độc như cây thuốc lá, cây ngô trong quá trình tung phấn rơi bám trên lá dâu, các nhà máy, nhà xưởng, lò gạch. Những ảnh hưởng của môi trường xung quanh lên lá dâu có tác động gián tiếp đến sự sinh trưởng, phát dục của tằm. Vì thế vườn trồng dâu phải cách xa các khu vực có thể gây độc cho tằm ít nhất 100m. Bảng 1. Khoảng cách quy định giữa các nhà máy và đồng dâu

Loại hình nhà máy Cự ly quy định - Sản xuất nhôm - Sản xuất lân - Phân khoáng - Xí nghiệp gạch, ngói - Xí nghiệp thuốc lá - Khu vực trồng thuốc lá

- 10.000 m - 600 – 700 m - 600 – 1.400 m - 600 – 800 m - 100 m - 100 m

+ Có thể trồng trên đất hơi dốc nhưng các biện pháp quy hoạch và thiết kế phải đảm bảo yêu cầu và khâu giữ ẩm, thoát nước cho đất cần phải quan tâm đúng mức.

+ Cần phải cải tạo đất trước khi trồng, bằng nhiều phương pháp như tăng cường bón phân chuồng, phân rác, phân xanh, lân, vôi. Đất khô hạn dâu sinh trưởng kém.

+ Ở những vùng bị ngập nước cần chú ý xây dựng hệ thống thoát nước. Vì cây đâu bị ngập úng lâu ngày sẽ bị thối rễ và chết.

+ Gần đây nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng rộng rãi cho các loại cây trồng trong nông nghiệp, hầu hết các loại thuốc này có hại cho tằm. Vì thế, cần chú ý cẩn thận khi trồng dâu gần các ruộng lân cận dùng thuốc trừ sâu bệnh. 3.3. Thiết kế vườn trồng dâu Sau khi chọn đất chuyển sang giai đoạn thiết kế vườn trồng dâu. Nếu có kế hoạch nuôi tằm con tập trung, trong tổng diện tích nuôi tằm ta cần quy hoạch thiết kế khoảng 10 – 15% diện tích trồng dâu để nuôi tằm con. Thiết kế đường đi và hệ thống thủy lợi. Mạng lưới đường đi cần phải thuận lợi, tiết kiệm đất đai. Đường trục chính: rộng khoảng 3– 4 m. Đường trục phụ cần căn cứ vào địa hình, phù hợp với công việc mà xác định số lượng đường, vị trí và bề rộng đường phụ thích hợp.

H01-1: Thiết kế vườn dâu

Hệ thống thủy lợi: Thiết kế hệ thống mương tiêu khi ngập úng và tưới nước khi gặp khô hạn để đảm bảo được các yêu cầu thuận lợi cho việc tưới và tiêu nước khi cần thiết, tiết kiệm đất. Ở những vùng trồng dâu có điều kiện tài chính nên thiết kế hệ thống tưới phun, tưới rãnh, tưới ngầm. 4. Làm đất 4.1. Mục đích Mục đích của việc làm đất:

− Tạo cho đất tơi xốp, thoáng khí, bằng phẳng.

− Loại bỏ sạch cỏ dại và mầm mống sâu bệnh. 4.2. Yêu cầu kỹ thuật Làm đất cần đạt những yêu cầu kỹ thuật sau:

− Đất được cày bừa đảm bảo độ sâu tối thiểu 20 – 25 cm.

− Làm đất trước khi trồng khoảng 1 tháng.

− Cày bừa kết hợp san phẳng ruộng và loại sạch cỏ. 5. Phân lô, phân hàng Phân lô, phân hàng được tiến hành sau khi đã làm đất xong. 5.1. Đối với vùng đất bằng phẳng Diện tích lô phụ thuộc quy mô nuôi tằm và tình hình đất thực tế của từng địa phương. Nếu quy mô sản xuất lớn, diện tích mỗi lô không quá 2 ha. Chú ý diện tích đất trồng dâu nuôi tằm con phải gần khu vực nuôi tằm.

Phân hàng dâu: Trồng dâu theo hướng Đông - Tây, hoặc theo hướng Bắc - Nam. Tuy nhiên, nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nên việc xác định hướng trồng dâu không quá khắt khe. 5.2. Đối với vùng đồi có độ dốc dưới 10o Sau khi khai hoang hoặc phục hóa vùng trồng dâu, cần phải quy hoạch và thiết kế hàng trồng dâu theo đường đồng mức. 6. Khoảng cách trồng dâu Khoảng cách trồng tùy thuộc vào các điều kiện khí hậu, thời tiết, đất, giống, phương thức thâm canh, khả năng đầu tư. Ở các vùng có điều kiện khí hậu, thời tiết tốt, việc trồng dâu có mật độ dày là một yếu tố quan trọng làm tăng năng suất lá dâu. Để quyết định mật độ tối ưu cho một giống dâu, cần nghiên cứu trước kiểu tạo hình và phương pháp thu hoạch. Nếu dâu được trồng độc canh hay xen canh với cây khác thì khoảng cách cây tùy thuộc vào đặc tính của giống như: khả năng phân cành, số cành các cấp, phương pháp và kiểu tạo hình, mức độ thâm canh và độ ẩm đất. Thông thường, những giống dâu mọc nhiều cành phải trồng thưa, những giống dâu cành ít phát triển cần trồng dày để tăng năng suất trên một đơn vị diện tích. Bảng 2. Khoảng cách trồng hàng (dâu rạch)

Kiểu tạo hình

Khoảng cách hàng với hàng

Khoảng cách cây với cây

Mật độ (cây/ha)

- Trồng dâu hàng đơn (dâu rạch kép đơn) đốn hàng năm - Trồng dâu hàng kép(dâu rạch kép) đốn hàng năm

1,2 - 1,5 m

Hàng kép cách hàng kép 1,5 - 2,0 m

0,2 - 0,3 m

0,2 - 0,3 m

44444 – 83332

33333 – 66666

Trong sản xuất nên trồng khoảng cách theo dạng dâu bụi thấp. Nếu canh tác theo cơ giới hóa thì hàng dâu trồng phụ thuộc vào bề rộng làm việc của máy nông cụ. 7. Rạch hàng - Đào hố Sau khi thiết kế lô thửa và hàng trồng, tiến hành đào hố hoặc rạch hàng. Nếu trồng dâu cây tạo hình bụi, hố trồng cần đào có độ sâu 0,4 – 0,6 m, hoặc 0,6 – 0,8 m.

Nếu trồng dâu rạch, yêu cầu rạch hàng phải thẳng, độ sâu 0,2 – 0,3 m, chiều rộng 0,3 m – 0,4 m. Tiến hành đào hố, rạch hàng, bón phân lót trước khi trồng 1 tháng. B. Câu hỏi và bài tập thực hành Bài thực hành 1: Thực hành đào hố để trồng dâu. Bài thực hành 2: Thực hành bón lót. C. Ghi nhớ Cần chú ý nội dung trọng tâm sau:

− Kỹ thuật làm đất.

− Kỹ thuật phân lô, phân hàng.

− Kỹ thuật rạch hàng, đào hố.

Bài 2: TRỒNG DÂU Mã bài: MĐ01-2

Sau khi chuẩn bị đất, việc chuẩn bị cây giống, kỹ thuật chặt hom dâu, trồng đúng kỹ thuật có vai trò quan trọng đến sinh trưởng, phát triển của cây dâu. Vì vậy, trong quá trình trồng dâu, cần thực hiện đúng kỹ thuật để cây dâu sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất lá cao, phẩm chất lá tốt. Mục tiêu

− Trình bày được các khâu trong kỹ thuật trồng.

− Chọn được cây dâu giống và hom dâu đạt tiêu chuẩn.

− Thực hiện được các bước trồng dâu.

− Rèn luyện được tính làm việc khoa học và chính xác. A. Nội dung 1. Chuẩn bị giống dâu Giống là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất và phẩm chất lá dâu. Vì vậy, việc chuẩn bị và chọn giống đúng tiêu chuẩn là cần thiết. 1.1. Tiêu chuẩn hom giống Ruộng dâu lấy hom giống phải đảm bảo thuần chủng, năng suất cao, ổn dịnh qua các năm, giống phải có phẩm chất tốt phù hợp với sự sinh trưởng của tằm. Một ruộng dâu có thể lấy hom giống khi đã thu hoạch sản phẩm từ hai năm trở lên và không hái lá vụ thu, được chăm bón đầy đủ. Nếu ruộng dâu đã đốn hàng năm thì chọn ruộng dâu lấy hom giống sau đốn phải trên 8 tháng. Hom dâu giống không có sâu bệnh. Hom giống chọn từ cây tốt, bỏ phần ngọn và phần gốc. Trên mỗi hom giống bảo đảm phải có tối thiểu ba mầm, mặt vát vết chặt hai đầu (phần ngọn và phần gốc) 450. Vết chặt cách mầm trên và mầm dưới 0,5 – 1 cm. Nếu trồng rạch ở những vùng đất cơ giới nhẹ, vùng đất cát pha thì đường kính hom giống phải đạt từ 0,5 – 1 cm, độ dài hom chặt 20 – 25 cm. Nếu trồng ở những vùng đất cát mực nước ngầm sâu ta có thể chặt hom dài hơn từ 30 cm – 60 cm.

1.2. Chuẩn bị cây lấy hom giống 1.2.1. Chọn và bảo quản cây lấy hom giống

Chọn những cây đủ tiêu chuẩn về chiều dài, sạch bệnh, chưa nảy mầm, màu sắc thân cây phải đảm bảo độ thuần, không dập nát.

Bó thành từng bó có đường kính khoảng 25 cm, xếp theo thứ tự gốc dưới ngọn trên. Bảo quản nơi thoáng mát, khuất gió và tránh ánh sáng trực xạ làm khô hom dâu.

Thời gian bảo quản khoảng 3 – 5 ngày để cho chất dinh dưỡng thoát bớt lượng nước tự do, để nhựa trong cây dâu đặc lại mới tiến hành chặt hom. 1.2.2. Phương pháp chặt hom

Dụng cụ chặt hom giống bao gồm thớt gỗ kê chặt, dao chặt phải được mài sắc, dây bó hom, bao bì che dậy và đựng hom giống, các chất xử lý hom giống. Phương pháp chặt hom:

− Độ dài hom chặt: + Độ dài hom chặt phụ thuộc vào khoảng cách mầm trên cành dâu và

phương thức trồng dâu. + Nếu trồng cắm đứng thích hợp là 20 – 25 cm. + Trồng theo kiểu đặt nằm độ dài hom là 30 – 40 cm.

− Vị trí vết chặt hom: + Vị trí vết chặt hom ảnh hưởng đến sự ra rễ của hom, trong cùng một

hom vị trí gần mầm lượng dinh dưỡng nhiều và cũng là vùng sinh rễ thứ cấp và sơ cấp hoạt động mạnh.

+ Chặt hom cách mầm từ 0,5 – 1,0 cm.

− Sau khi chặt hom, chọn lại hom làm giống và bó thành từng bó có đường kính 15 – 20 cm.

− Đào hố bảo quản hom giống có độ sâu khoảng 20 – 30 cm, chiều rộng hố tùy theo lượng hom cần bảo quản.

− Hom dâu chặt xong không nên trồng ngay vì nhựa dâu chưa khô.

− Bảo quản hom dâu nơi râm mát, trên có phủ bì thấm nước ẩm hoặc cây cỏ, rác và thường xuyên tưới nước giữ ẩm. 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình nảy mầm của hom giống Nhiệt độ và ẩm độ có ảnh hưởng lớn đến sự ra rễ của hom và tỷ lệ sống của cây dâu.

1.3.1. Ẩm độ Đất quá ẩm hoặc quá khô đều bất lợi cho sự nảy mầm và ra rễ của hom dâu.

− Đất quá ẩm làm cho vết chặt lâu hình thành mô sẹo, dễ gây thối, ra rễ chậm, quá trình nảy mầm nhanh, gây nên tình trạng mất cân đối giữa tiêu hao dinh dưỡng ở hom và khả năng cung cấp dinh dưỡng ở bộ rễ. Từ đó, dẫn đến tình trạng hom có nảy mầm nhưng vẫn bị chết.

− Nếu khi trồng mới dâu gặp hạn, hom dâu bị chết không thể nảy mầm được. Ẩm độ đối với đất trồng dâu từ 75 - 85% rất thích hợp cho sự nảy mầm và ra rễ. 1.3.2. Nhiệt độ Nhiệt độ không khí và nhiệt độ đất có mối quan hệ mật thiết với nhau.

− Nếu nhiệt độ không khí cao hơn nhiệt độ đất, hom dâu ra rễ nhanh, nảy mầm chậm, phù hợp cho sự sinh trưởng của cây dâu.

− Ngược lại, nhiệt độ không khí lớn hơn nhiệt độ đất, hom nảy mầm trước, ra rễ sau, gây nên mất cân đối, hom dâu dễ bị chết, trường hợp này thường xảy ra đối với dâu trồng mới vụ hè. Các giống dâu có khả năng tái sinh mạnh, sự ảnh hưởng của nhiệt độ không lớn. Đối với các giống dâu khả năng tái sinh yếu thì nhiệt độ ảnh hưởng rất rõ. Do đó, trồng dâu trái vụ cần lưu ý đến tỷ lệ sống của từng giống. 1.4. Tiêu chuẩn cây con đem trồng

Cây con giống đem trồng cần đạt các yêu tiêu chuẩn sau:

− Cây con đã được gieo trong vườn ươm khoảng 4 – 6 tháng.

− Chiều cao cây dâu 30 – 35 cm.

− Đường kính gốc ≥0,3 cm.

− Thân có lõi hóa gỗ.

− Không bị sâu bệnh.

− Trước khi nhổ cây phải tưới đẫm nước. Cây đủ tiêu chuẩn nhổ trước, tiếp tục chăm sóc các cây còn lại để nhổ sau. 2. Kỹ thuật trồng dâu 2.1. Thời vụ trồng dâu Thời vụ trồng dâu phụ thuộc vào đặc tính của giống, phương thức trồng và điều kiện khí hậu từng vùng.

Nếu trồng dâu bằng hom thì thời vụ trồng chủ yếu dựa vào thời kỳ nghỉ của cây dâu và mùa mưa mà quyết định thời điểm trồng dâu. Ở nước ta có thể chia ra hai vụ chủ yếu tùy theo vùng:

− Đồng bằng Bắc bộ đến duyên hải miền Trung thường trồng vào tháng 11 – 12, lúc này cây dâu đang bước vào giai đoạn nghỉ đông.

− Vùng cao nguyên, miền núi Tây nguyên nói chung và Bảo lộc nói riêng thường trồng vào tháng 4 – 5 và tháng 10 – 11. 2.2. Kỹ thuật trồng dâu 2.2.1. Trồng dâu bằng hom Sau khi chuẩn bị đất, hàng được rạch theo quy cách hàng cách hàng 1,2 – 1,5 m, cây cách cây 0,2 – 0,3 cm. Bón phân lót 15 – 20 tấn/ha phân hữu cơ kết hợp với vôi và lân, bón đều xuống rãnh lấp đất đầy rãnh. Đảo đều phân và đất.

− Trồng dâu rạch: có 3 phương pháp cắm. + Phương pháp đặt nằm: Phương pháp này thường chặt hom dài hơn các phương pháp khác. Đặt hom dâu nằm liên tiếp gối nhau, lấp một lớp đất dày 1 - 2cm, tưới phun nhẹ lên hàng dâu mới trồng. + Phương pháp cắm đứng vuông góc với mặt đất: Phương pháp này nên trồng ở các vùng đất cao nguyên như Bảo Lộc, Lâm Đồng. Ở những chân đất có mực nước ngầm sâu, sau khi cắm hom xong vun hàng dâu một lớp đất vừa phải, sau đó tưới nhẹ. + Phương pháp cắm xiên 450: Đây là phương pháp trung gian giữa hai phương pháp trên, bổ sung cho những khuyết điểm của hai phương trên.

− Trồng dâu bằng hố: + Chuẩn bị hố trồng dâu. + Bón lót phân, lấp đất phủ phân. + Cắm hom thẳng đứng hoặc xiên 450. + Hom cắm tập trung giữa hố để sau này dâu mọc tập trung, hàng dâu thẳng. 2.2.2. Trồng dâu cây Kỹ thuật trồng dâu bằng cây con:

− Chọn cây đủ tiêu chuẩn.

− Sau khi chuẩn bị đất, hàng được rạch theo quy cách từ 0,8 – 1,2 m.

− Bón lót từ 15 – 20 tấn phân hữu cơ/ha, kết hợp với 300 – 350 kg lân

Supe và vôi (nếu đất chua).

− Rải đều phân xuống rãnh, đảo phân và lấp đất.

− Rải đều cây trên hàng.

− Tiến hành trồng theo khoảng cách 0,2 – 0,3 m. Trồng dâu bằng cây con cần chú ý:

− Chọn những cây dâu đủ tiêu chuẩn đem trồng.

− Cắt bớt rễ, chặt bó phần trên của cây dâu cách cổ rễ 10 – 15 cm.

− Đặt cây dâu vào hố, lấp đất, dậm chặt quanh gốc.

− Mới trồng dâu gặp hạn phải tưới, nếu mưa lớn phải thoát nước kịp thời. B. Câu hỏi và bài tập thực hành Bài thực hành 1: Thực hành trồng dâu bằng cây con. Bài thực hành 2: Thực hành trồng dâu bằng hom. C. Ghi nhớ Cần lưu ý các trọng tâm sau:

− Các tiêu chuẩn chọn cây dâu giống.

− Các tiêu chuẩn chọn hom dâu giống.

− Kỹ thuật trồng dâu bằng cây con.

− Kỹ thuật trồng dâu bằng hom.

Bài 3: TRỒNG DẶM - TRỒNG XEN Mã bài: MĐ01-3

Đặc tính sinh học của hom dâu là có khả năng nảy mầm, ra rễ rất cao.

Nhưng trong thời gian hom dâu cắm xuống đất cho đến khi mọc mầm chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố môi trường như đất đai, khí hậu, thời tiết... , làm cho vườn dâu bị giảm mật độ.

Trồng dặm nhằm tạo được mật độ thích hợp cho ruộng dâu, đây là một trong các yếu tố đảm bảo năng suất thu hoạch.

Mặt khác trong ruộng dâu vào những năm đầu khi mới trồng, cây dâu chưa phát triển, tán còn nhỏ, diện tích phân bố của bộ rễ hẹp. Với phương châm “lấy ngắn nuôi dài”, tận dụng hết không gian trên ruộng dâu, hạn chế cỏ dại, góp phần cải tạo đất, tiến hành trồng xen trong ruộng dâu là việc làm cần được quan tâm áp dụng.

Để trồng xen có hiệu quả, cần phải nắm vững các yêu cầu kỹ thuật trong chọn cây trồng xen, kỹ thuật trồng xen… Mục tiêu

− Xác định được thời gian trồng dặm, trồng xen.

− Nêu được các bước trồng dặm, trồng xen.

− Tiến hành trồng dặm, trồng xen đúng kỹ thuật. A. Nội dung 1. Trồng dặm 1.1. Sự cần thiết của việc trồng dặm Trong quá trình trồng mới, mật độ ruộng dâu không đảm bảo. Một số cây dâu hoặc hom dâu bị chết. Vì vậy, cần phải tiến hành trồng dặm. Trồng dặm sau khi trồng mới nhằm đảm bảo mật độ vườn dâu, tạo tiền đề để đạt năng suất về sau. 1.2. Trồng dặm Sau khi trồng dâu được một tháng trở lên, cần kiểm tra ruộng dâu để xác định khả năng nảy mầm của hom dâu và khả năng sinh trưởng của cây dâu. Từ đó, có thể xác định được lượng hom khuyết, lượng cây chết, cây yếu, cây bị sâu bệnh trong vườn và lên kế hoạch cho việc trồng dặm. 1.2.1. Chuẩn bị cây hoặc hom giống Chuẩn bị hom hoặc cây trồng dặm là một công việc quan trọng, có ảnh hưởng đến năng suất lá dâu sau này. Hom, cây trồng dặm phải chọn từ cây khỏe, không sâu bệnh, bảo đảm

tiêu chuẩn để sau khi trồng dặm cây phát triển tốt, đồng đều, đuổi kịp cây trồng trước. 1.2.2. Kỹ thuật trồng dặm Kỹ thuật trồng dặm được thực hiện giống như trồng mới. Sau khi đào hố hoặc rạch hàng, tiến hành trồng dâu cây hoặc cắm hom, tưới nước giữ ẩm. 1.2.3. Chăm sóc cây dặm Việc chăm sóc cây trồng dặm cần ưu tiên hơn để cho cây trồng dặm phát triển tốt hơn mới đuổi kịp cây trồng trước. Thường xuyên theo dõi sự sinh trưởng, phát triển cây trồng dặm để có kế hoạch chăm sóc tốt. Bón bổ sung phân để cây trồng dặm sinh trưởng, phát triển tốt. 2.Trồng xen 2.1. Mục đích Trong ruộng dâu nhất là hai năm đầu sau khi mới trồng, cây dâu chưa phát triển đây đủ, tán còn nhỏ nên khoảng không gian giữa hàng với hàng còn được chiếu sáng đầy đủ, diện tích phân bố của bộ rễ còn hẹp. Do đó, cần lợi dụng ưu thế này trồng cây xen để hạn chế cỏ dại, cải tạo tính chất của đất, chống xói mòn. Đặc biệt trồng xen để lấy ngắn nuôi dài góp phần tăng thu nhập cho người lao động. 2.2. Nguyên tắc Trồng xen có tác dụng:

− Giữ ẩm cho dâu, chống xói mòn.

− Hạn chế cỏ dại.

− Cung cấp thêm hữu cơ và dinh dưỡng cho dâu.

− Lấy ngắn nuôi dài. Nên chọn cây trồng xen:

− Cây họ đậu, hoặc cây phân xanh.

− Khỏe, ít sâu bệnh, có khối lượng chất xanh lớn.

− Không tranh dành nước và dinh dưỡng, ánh sáng với dâu.

− Không được leo quấn dâu và chiều cao phải thấp hơn dâu, tránh che sáng dâu.

− Nên trồng cây trồng xen cách gốc dâu 25 – 30cm.

B. Câu hỏi và bài tập thực hành Bài thực hành 1: Thực hành trồng dặm bằng hom dâu. Bài thực hành 2: Thực hành trồng dặm bằng cây con. C. Ghi nhớ

Cần chú ý các nội dung trọng tâm sau:

− Chọn cây trồng dặm đạt tiêu chuẩn.

− Kỹ thuật trồng dặm.

− Kỹ thuật trồng xen.

HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN

I. Vị trí, tính chất của mô đun

− Mô đun kỹ thuật trồng dâu là mô đun thuộc khối kiến thức chuyên môn nghề trong danh mục các mô đun, của nghề Kỹ thuật trồng dâu – nuôi tằm.

− Mô đun bao gồm các nội dung: Chuẩn bị đất, làm đất và trồng dâu mới, chăm sóc dâu sau trồng.

II. Mục tiêu − Trình bày được nội dung công việc chuẩn bị đất trồng dâu, trồng dâu, chăm

sóc dâu sau trồng.

− Mô tả được các bước trong lập kế hoạch làm đất, trồng dâu và chăm sóc sau trồng.

− Tính toán, chuẩn bị được lượng vật tư trang thiết bị, dụng cụ cần sử dụng cho các công việc làm đất, trồng dâu và chăm sóc sau khi trồng.

− Thực hiện thành thạo công việc làm đất, trồng dâu, chăm sóc sau trồng.

− Tuân thủ tiêu chuẩn trong quy trình và các quy định an toàn lao động. III. Nội dung mô đun

Mã bài Tên bài Loại bài dạy

Địa điểm

Thời gian ( giờ ) Tổng

số Lý

thuyết Thực hành

Kiểm tra*

MĐ01-1 Chuẩn bị đất trồng Tích hợp

Đồng ruộng 16 4 11 1

MĐ01-2 Trồng dâu Tích hợp

Đồng ruộng 16 4 11 1

MĐ01-3 Trồng dặm – Trồng xen

Tích hợp

Đồng ruộng 8 2 6

Kiểm tra hết mô đun 2 2 Cộng 42 10 28 4

IV. Hướng dẫn thực hiện bài tập, bài thực hành 4.1. Bài 1: Chuẩn bị đất trồng Bài thực hành 1 a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh.

Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Xác định

khoảng cách, mật độ:

- Dùng thước xác định góc vuông đầu bờ. - Căng dây, tạo hàng. - Đánh dấu mốc hàng.

- Đúng khoảng cách, đúng độ sâu, đúng mật độ,

Cuốc, thước, cọc, dây, giấy bút, máy tính tay.

2 Đào hố - Đào hố thẳng theo hàng đã đánh dấu theo đúng độ sâu 0,3 – 0,4 cm, rộng 0,3 cm. - Hàng cách hàng 0,8 – 1,2 m. - Hố cách hố 0,2 – 0,3 cm.

- Đào thẳng hàng. - Đào hố đúng độ sâu và khoảng cách.

Cuốc.

c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện Phiếu thực hành Phiếu đánh giá sản phẩm Giấy bút ghi chép Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời.

e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Đào hàng không thẳng.

− Khoảng cách giữa các hố không đúng. Bài thực hành 2

a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh. Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Xác định

loại phân - Loại phân bón lót: Phân hữu cơ, Urê,vôi, lân, Kali.

Xác định đúng loại phân.

Phân hữu cơ, Lân Supe, vôi, Urê, KCl

2 Xác định liều lượng phân

- Dâu trồng bằng hom: 1 ha dâu cần bón: + 10 - 15 tấn phân hữu cơ. + 1 tấn vôi. + 1 tấn lân. - Dâu trồng bằng cây con: 1 ha dâu bón: + 15 – 20 tấn phân hữu cơ. + 80 kg N, tương đương 174 kg Urê. + 100 kg P2O5, tương đương 620 – 660 kg Supe lân. + 50 kg K2O, tương đương 100 kg KCl. Tùy diện tích thực tế để tính lượng phân cụ thể theo đúng quy trình trên.

- Đúng lượng phân theo diện tích cụ thể.

3 Rải phân - Rải phân theo từng hàng, rải đến đâu được đến đó.

- Rải đều phân. Phương tiện vận chuyển,

4 Trộn phân

- Dùng cuốc, xẻng trộng phân với lớp đất

- Trộn đều phân và đất.

cuốc, xẻng, cào.

mặt. 5 Lấp đất - Dùng cuốc cào đất

lấp kín phân - Lấp kín phân.

c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện Phiếu thực hành Phiếu đánh giá sản phẩm Giấy bút ghi chép Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời.

e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Chọn không đúng loại phân bón lót.

− Rải phân không đều.

− Lấp phân không kín.

− Đảo phân không đều.

− Khi vận chuyển làm rơi vãi phân nhiều.

− Xử lý hố quá sớm hoặc quá muộn.

− Tính không đúng lượng phân bón. 4.2. Bài 2: Trồng dâu Bài thực hành 1 a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh. Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Chọn và

chuẩn bị cây giống đem

- Cây con được trồng khoảng 4 – 6 tháng sau khi gieo ở vườn ươm.

- Chọn cây giống đúng tiêu chuẩn.

- Cây dâu.- Dao, thớt, dây,

trồng - Chiều cao cây đạt 30 – 35 cm. - Đường kính gốc lớn hơn 0,3 cm. - Thân có lõi đã hóa gỗ. - Không bị sâu bệnh. - Cắt bớt rễ, chặt bó phần trên của cây dâu cách cổ rễ 10 – 15cm.

thước, phương tiện vận chuyển,

2 Trồng cây con

- Rải cây theo hàng. - Đặt cây dâu vào hố. - Lấp đất, dậm chặt quanh gốc. - Cây cách cây 0,2 - 0,3 m. - Hàng cách hàng: 0,8 – 1,2 m.

- Trồng cây thẳng hàng, đúng mật độ.

- Cuốc,

c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện, Phiếu thực hành, Phiếu đánh giá sản phẩm, Giấy bút ghi chép, Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời. e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Chọn cây con không đúng tiêu chuẩn.

− Trồng quá sâu hoặc quá cạn.

− Nén đất không chặt.

− Trồng cây con không thẳng hàng. Bài thực hành 2 a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh.. Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Chọn

hom dâu - Chọn hom giống trên ruộng dâu đã trồng trên 2 năm. - Thân, cành dâu hơn 8 tháng tuổi. - Trên ruộng dâu tốt. - Thân dâu mang đặc trưng của giống. - Không sâu bệnh. - Chọn hom tốt có đường kính trên 0,7 cm. - Loại bỏ phần ngọn non, phần gốc già, chỉ lấy đoạn giữa. - Chặt hom vết chặt nghiêng 450, không dập nát. - Chỉ lấy đoạn thân cành mang những mắt chưa nảy mầm. - Loại bỏ hom dâu già.

- Chọn hom dâu đúng tiêu chuẩn.

Hom dâu.

2 Chặt hom dâu

- Chặt vát hom 45 – 600. - Chặt hom cách mầm 0,5 – 1 cm. - Mỗi hom có từ 4 – 5 mầm.

Hom dâu không bị dập nát.

- Dao, thớt, dây, thước, phương tiện vận chuyển.

3 Cắm hom

- Rải hom theo hàng. - Cắm hom theo 3 phương pháp:

Cắm hom thẳng hàng, đúng kỹ thuật.

- Cuốc,

+ Phương pháp đặt nằm: Đặt hom nằm gối nhau. Sau đó lấp đất dày 1 – 2 cm. + Phương pháp cắm đứng vuông góc với mặt đất: Cắm hom thẳng đứng trong đất, chỉ chừa 1 – 2 cm hom dâu trên mặt đất. Hom cách hom 0,2 – 0,3 m. Hàng cách hàng: 0,8 – 1,2 m. + Phương pháp cắm xiên: Cắm hom nghiêng 45 – 600, cắm sâu 2/3 hom dâu.

c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện, Phiếu thực hành, Phiếu đánh giá sản phẩm, Giấy bút ghi chép, Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời. e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Chặt hom dâu không đúng kỹ thuật, hom bị dập.

− Cắm hom không thẳng hàng.

− Vận chuyển hom giống không kịp thời,

− Trồng quá sâu hoặc quá cạn.

− Nén đất không chặt. 4.3. Bài 3: Trồng dặm – Trồng xen Bài thực hành 1 a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh.

Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Kiểm tra

mật độ ruộng dâu

- Kiểm tra, loại bỏ những cây con bị chết, không phát triển trên đồng ruộng.

Loại bỏ hết những cây con chết trên đồng ruộng

2 Chọn hom dâu

- Lấy hom trên ruộng dâu đã trồng trên 2 năm. - Thân, cành dâu hơn 8 tháng tuổi. - Trên ruộng dâu tốt. - Thân dâu mang đặc trưng của giống dâu chọn. - Không sâu bệnh. - Chọn hom tốt có đường kính trên 0,7cm. - Loại bỏ phần ngọn non, phần gốc già, chỉ lấy đoạn giữa. - Chặt hom vết chặt nghiêng 450, không dập nát. - Chỉ lấy đoạn thân cành mang những mắt chưa nảy mầm.

Chọn hom dâu đúng kỹ thuật

3 Chặt hom dâu

- Chặt vát hom 45 – 600. - Chặt hom cách mầm 0,5 – 1 cm. - Mỗi hom có từ 4 – 5 mầm.

Hom dâu không bị dập nát

Dao, thớt

4 Trồng dặm

- Cắm hom dâu vào đất nghiêng 450.

Trồng hom dâu thẳng hàng,

Cuốc, dây

- Cắm hom sâu 2/3 hom. đúng độ sâu. c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN

Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện, Phiếu thực hành, Phiếu đánh giá sản phẩm, Giấy bút ghi chép, Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời. e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Chọn hom dâu không đúng tiêu chuẩn.

− Trồng dặm không đúng khoảng cách.

− Hom cắm không thẳng hàng.

− Hom bị dập nát. Bài thực hành 2 a. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Chia nhóm: Mỗi nhóm từ 5-10 học sinh. Công việc của giáo viên: Hướng dẫn, làm mẫu, kiểm tra nhắc nhở. Công việc học sinh: Chú ý lắng nghe, ghi chép thực hiện các thao tác mà giáo viên hướng dẫn. b. QUY TRÌNH THỰC HIỆN Thứ tự

Nội dung các bước Chỉ dẫn công việc Yêu cầu kỹ thuật Dụng cụ,

trang bị 1 Kiểm tra

mật độ ruộng dâu

- Kiểm tra, loại bỏ những cây dâu bị chết, không phát triển trên đồng ruộng.

Loại bỏ hết những cây dâu bị chết trên đồng ruộng

2 Chọn cây con

- Chọn cây giống: + Thân cây đã có lõi hóa gỗ. + Cây con được trồng khoảng 4 – 6 tháng sau khi gieo ở

Chọn cây giống đúng kỹ thuật

vườn ươm. + Chiều cao cây dâu 30 – 35 cm. + Đường kính gốc lớn hơn 0,3 cm. + Không bị sâu bệnh. + Cắt bớt rễ, chặt bỏ phần trên của cây dâu cách cổ rễ 10 – 15 cm.

3 Trồng dặm

- Đặt cây dâu vào hố. - Lấp đất, dậm chặt quanh gốc.

Trồng cây con thẳng hàng, đúng độ sâu.

Cuốc, dây

c. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN Địa điểm: Thực hiện trên đồng ruộng Qui trình thực hiện, Phiếu thực hành, Phiếu đánh giá sản phẩm, Giấy bút ghi chép, Các loại dụng cụ làm đất.

d. RÚT KINH NGHIỆM Kiểm tra, nhắc nhở thường xuyên, uốn nắn kịp thời. e. NHỮNG LỖI THƯỜNG GẶP

− Chọn cây con không đúng tiêu chuẩn.

− Trồng dặm không đảm bảo mật độ.

− Trồng dặm không đúng khoảng cách.

− Trồng cây không thẳng hàng.

− Trồng cây không đúng độ sâu. V. Yêu cầu về đánh giá kết quả học tập 5.1. Bài 1

Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá Xác định đúng mật độ, khoảng cách. Quan sát thao tác của học viên, đối

chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng xác định mật độ, khoảng cách trồng dâu.

Đào hố thẳng hàng, đúng kích thước. Quan sát thao tác của học viên, đối chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng đào hố trồng dâu.

Bón phân đúng kỹ thuật. Quan sát thao tác của học viên, đối chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng bón lót trước khi trồng dâu.

5.2. Bài 2 Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá

Chọn cây con đúng tiêu chuẩn. Đối chiếu với bảng hỏi. Trồng cây con đúng kỹ thuật. Quan sát thao tác của học viên, đối

chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng trồng dâu bằng cây con.

Chọn hom dâu đúng kỹ thuật. Đối chiếu với bảng hỏi. Chặt hom dâu đúng kỹ thuật. Quan sát thao tác của học viên, đối

chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng chặt hom dâu.

Trồng hom dâu đúng kỹ thuật. Quan sát thao tác của học viên, đối chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng trồng dâu bằng hom.

5.3. Bài 3 Tiêu chí đánh giá Cách thức đánh giá

Trồng dặm bằng cây con đảm bảo mật độ, khoảng cách.

Quan sát thao tác của học viên, đối chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng trồng dâu bằng cây con.

Trồng dặm bằng hom dâu đảm bảo mật độ, khoảng cách.

Quan sát thao tác của học viên, đối chiếu với phiếu đánh giá kỹ năng trồng dâu bằng hom.

VI. Tài liệu tham khảo [1] Bùi Khắc Vư, 1982. Trồng dâu. Nhà xuất bản Nông nghiệp. [2] Đỗ Thị Châm, Hà Văn Phúc, 1995. Giáo trình cây dâu. Nhà xuất bản Nông nghiệp Hà Nội. [3] Phạm Văn Vượng, Hồ Thị Tuyết Mai, 2003. Kỹ thuật trồng dâu nuôi tằm. Nhà xuất bản Lao động – Xã hội [4] Chuyên san Dâu tằm tơ, 1999. Quyển 1 trồng dâu. Nhà xuất bản Nông nghiệp.

DANH SÁCH BAN CHỦ NHIỆM NGHỀ KỸ THUẬT DÂU TẰM TƠ

(Theo Quyết định số 2744/QĐ-BNN – TCCB ngày 15 tháng 10 năm 2010)

STT HỌ VÀ TÊN NƠI CÔNG TÁC CHỨC VỤ

1 Nguyễn Đức Thiết Phó hiệu trưởng trường Cao đẳng Công Nghệ và Kinh Tế Bảo Lộc

Chủ nhiệm

2 Phùng Hữu Cần Chuyên viên chính Vụ tổ Chúc Cán Bộ - bộ NN & PTNT

Phó chủ nhiệm

3 Nguyễn văn Tân Trưởng phòng trường Cao đẳng Công Nghệ và Kinh Tế Bảo Lộc

Thư ký

4 Phan Quốc Hoàn Trưởng khoa – trường Cao đẳng Công Nghệ và Kinh Tế Bảo Lộc

Ủy viên

5 Nguyễn Viết Thông P. Trưởng khoa – trường Cao đẳng Công Nghệ và Kinh Tế Bảo Lộc

Ủy viên

6 Phạm S Giám đốc Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường tỉnh Lâm Đồng

Ủy viên

7 Nguyễn Thị Thoa Phó trưởng phòng Trung tâm Khuyến nông, Khuyến ngư Quốc Gia

Ủy viên

DANH SÁCH THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG NGHIỆM THU CHƯƠNG TRÌNH, GIÁO TRÌNH DẠY NGHỀ . NGHỀ KỸ THUẬT TRỒNG DÂU NUÔI TẰM TRÌNH ĐỘ SƠ CẤP PHỤC VỤ ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG

THÔN (Kèm theo Quyết định số 3495 /BNN-TCCB ngày 29 tháng 12 năm 2010)

STT HỌ VÀ TÊN CHỨC VỤ

NƠI CÔNG TÁC ĐỊA CHỈ MAIL

1 Nghiêm Xuân Hội Chủ tịch Trường Cao đẳng Nông Lâm

Bích Sơn-Việt Yên - Bắc Giang

hoi_cdnl @yahoo.com.vn

2 Hoàng Ngọc Thịnh Thư ký Bộ Nông nghiệp và PTNT

Số 2 - Ngọc Hà - Hà Nội

[email protected]

3 Ngô Hoàng Duyệt Ủy viên Trường Cao đẳng Nông nghiệp Nam Bộ

Tân Mỹ Chánh Mỹ Tho Tiền Giang

[email protected]

4 Phạm Thị Hậu Ủy viên Trường Cao đẳng Nông Lâm

Bích Sơn - Việt Yên - Bắc Giang

[email protected]

5 Vũ Thị Thủy Ủy viên Trung tâm Khuyến nông QG

Thụy Khuê Ba Đình - Hà Nội