Viðfangsefni þessarar lotu:

Námsmatsaðferðir 1

Við skoðum, vegum og metum nokkrar af þeim námsmatsaðferðum sem fjallað er um í 11. og 13. kafla

– og – ef tími vinnst til – komum líka e-u í verk!

Gestir

• Steinunn Sigurbergsdóttir deildarstjóri í Álftanesskóla (frammistöðumat, sjálfsmat, jafningjamat)

• Baldur Sigurðsson dósent við menntavísindasvið Háskóla Íslands (marklistar)

• Þátttakendur leggja af mörkum

Helstu námsmatsaðferðir(?)

Skipulegar athuganir* Mat á frammistöðu* Námsmöppur /

sýnismöppur („Portfolio“)

Greining og mat á verkefnum / úrlausnum

Dagbækur, leiðarbækur* Sjálfstæð verkefni Sjálfsmat nemenda*

Jafningjamat* Umræður – viðtöl* Viðhorfakannanir* Próf og kannanir Óhefðbundin próf* Námshátíðir, upp-

skeruhátíðir, sýningar

Námsmatsaðferðir í 11. og 13. kafla

Mat á frammistöðu Marklistar (Rubrics) Matslistar Gátlistar

Óhefðbundin próf

Skipulegar athuganir Sjálfsmat Jafningjamat Umræður – viðtöl Viðhorfakannanir Áhugasviðskannanir

11. kafli 13. kafli

Dæmi um mikilvæga þætti sem erfitt er að meta með skriflegum kunnáttuprófum

Vinnuvenjur

Umræður, upplestur, tilraunir, tjáning, vinnubrögð, leikni í samskiptum

Leikni

Umgengni, ástundun, iðni, frumkvæði, áræðni, úthald

Félagslegviðhorf

Tillitssemi, umhyggja, löngun til að stuðla að góðum samskiptum

Viðhorf til þekkingarÁhugi

Starfsgleði

Sjálfsmynd

Forvitni, opinn og spurull hugur

Áhugi

Ánægja – gleði

Virðing, geta tekið gagnrýni

Frammistöðumat

• Authentic Assessment (engin góð þýðing til, sumir nota rauntengt námsmat, IS hefur notað stöðugt, alhliða námsmat)

• Alternative Assessment (óhefðbundið námsmat)

• Performance-based Assessment (frammistöðumat)

Skilgreining á frammistöðumati

Require that students actively develop their approaches to the task under defined conditions,

knowing that their work will be evaluated according to agreed-upon standards. This requirement distinguishes performance assessment from other forms of testing.

http://www.ed.gov/pubs/OR/ConsumerGuides/perfasse.html

Þýðing

Frammistöðumatsverkefni krefjast þess að nemendur móti sjálfir úrlausnir verkefna við ákveðnar aðstæður; vitandi að frammistaða

þeirra verður metin með hliðsjón af viðmiðunum sem samkomulag er um. Þessi skilyrði greina

frammistöðumat frá öðrum námsmatsaðferðum.

Alhliða námsmat (skilgreining í grein IS)

Kjarninn í Authentic Assessment, sem hér er kosið að þýða sem stöðugt, alhliða námsmat, er að matið á að byggjast sem mest á eðlilegu, góðu skólastarfi þar sem nemendur fást við krefjandi og helst sem raunverulegust viðfangsefni. Þessi viðfangsefni eiga sem mest að reyna á að nemendur beiti þekkingu sinni, skilningi, innsæi, hugmyndaflugi og leikni. Áhersla er lögð á virka þátttöku nemenda, sjálfsmat og jafningjamat. Meginatriði er að nemendur sýni við eðlilegar aðstæður það sem þeir kunna (Cole o.fl. 1995:5).

Gildi frammistöðumatsverkefna

Reyna á fleiri þætti en hefðbundið skriflegt mat:

• Skilning, greiningu, mat• Öflun og beitingu þekkingar• Eigin lausnir• Útsjónarsemi, hugvit, sköpun• Samstarfshæfni

Frammistöðumatsverkefni?• Munnleg próf (?)• Verkleg próf (?)• Kynningar – flutningur• Þrautalausnir• Hönnunarverkefni• Nýsköpunarverkefni• Sýningar

Eru námsmöppur (portfolio) frammistöðumat?

Dæmi: Elísabet, Harpa, Helgi, Ragnhildur

Óhefðbundin próf

• Próf þar sem nemendur mega nota hjálpargögn • Svindlpróf (dæmi: Sólrún), glósupróf, önnur hjálpargögn ...

öll gögn

• Heimapróf, dæmi: Berglind, Hrafnhildur, Sólrún, Jón Ingi

• Prófverkefni gefin upp með fyrirvara • Munnleg smápróf, dæmi• Nemendur fá að gera endurteknar tilraunir við sama

próf / sömu próf: Prófavikur (Salaskóli)• Einstaklingsmiðuð próf (Salaskóli, Norðlingaskóli)• Samvinnupróf (Salaskóli)

Óhefðbundin próf - frh.

• Allir hjálpast að prófið• Tíu prófið

Þekkið þið fleiri gerðir af óhefðbundnum prófum?

Koma ykkur í hug fleiri gerðir?

Marklistar (sóknarkvarðar), matslistar, gátlistar

Á ensku: Scoring Rubrics, Rating Scales, Checklists:

– Tæki sem nota má bæði við mat á frammistöðu (flutningur, verkefnaskil) og afrakstri (skýrslum, ritgerðum, myndverkum, úrlausnum)

– Henta í öllum námsgreinum, á öllum skólastigum– Auka líkur á nákvæmni, óhlutdrægni– Nemendur fá glöggar upplýsingar um til hvers er

ætlast

Hverjir nota mark-, mats- og gátlista?

Kennarar Nemendur

Sjálfsmat Jafningjamat

Aðrir (foreldrar, samkennarar, gestir, stjórnendur)

Sjá sýnishorn á þessari slóð:

http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namsmat/matsbanki/Welcome.htm

What is a Rubric? / Hvað er marklisti?

A rubric is an evaluation tool that describes quality of work on a continuum from excellent to poor. Specific characteristics of performance are detailed for all quality levels. A rubric measures student work against real-life criteria and is referred to as a form of authentic assessment.

–http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm

Marklisti er námsmatstæki sem lýsir gæðum verkefna / úrlausna á skala frá mestu gæðum til hinna minnstu. Gefin er námkvæm lýsing á því hvað einkennir mismunandi frammistöðu. Marklisti byggist á viðmiðunum sem eru sótt í veruleikann og má því telja til þeirra aðferða sem kenndar hafa verið við „rauntengt“ námsmat.

–http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm

Dæmi um marklista!

HAPPY FACE QUALITY EXAMPLE

4 - Displays amazing detail and color; highly elaborate theme; unique and original

3 - Displays detail and color; theme is present with some elaboration; displays initiative to develop original work

2 - Displays some detail and/or color; theme is present but not fully developed; evidence of some initiative to develop original work

1 - Displays a lack of detail, color, and theme; very little or no initiative in developing original work

http://coe.sdsu.edu/eet/articles/rubrics/index.htm

Dæmi um gátlista og matslista úr grunnskólum

Reglulegar athuganir (gátlistar, matslistar), dæmi– Hrafnagilskóli (virkni)– Ingunnarskóli (list- og verkgreinar)– Norðlingaskóli, mat á námi í smiðjum

Matsatriðabanki Baldurs Sigurðssonar

http://starfsfolk.khi.is/balsi/leidbeiningar.htm

Anecdotal Records / Tilviks- eða atviksskráningar

• Dagbókarfærslur ... skráningar ... athugasemdir ...– Ótvírætt gildi ...– En hversu raunhæft?

Áhugaverð tenging við starfendarannsóknir þar sem dagbækur gegna veigamiklu hlutverki

Gögn frá nemendum

• Nemendasamtal, námssamtal „starfsmannasamtöl“ við nemendur

• Matsfundir með nemendur• Skýrslur, leiðarbækur, dagbækur,

greinargerðir, kannanir frá nemendum

Matsfundir

• 10–20 þátttakendur• Orðið gengur tvo til þrjá hringi:

– Jákvæð atriði: Hvað eruð þið ánægð með?– Kvörtunarhringur: Hvað má betur fara?

• Nemendur nefna eitt / tvö / þrjú atriði eftir því hvað ákveðið hefur verið

• Öll atriði eru skráð• Engar umræður

Kannanir

• Heildstæðar kannanir• Einstök námskeið eða áfangar, dæmi• Lotur, kennslustundir,

– Dæmi – mat á einni kennslustund– Dæmi – ígrundun í lok dags (Lundarskóli)– Dæmi – mat í vikulok

• Leiðsagnarkannanir, dæmi (lífsleikni, MS)• Áhugasviðskannanir, dæmi

Þýðing sjálfsmats

Þýðing– Virkja nemendur til ábyrgðar á námi sínu– Mikilvæg þjálfun– Nemendur skilja betur tilgang námsins– Kennarar fá mikilvægar upplýsingar um nám og

kennslu (þeir heyra raddir nemenda)– Rannsóknir sýna að sjálfsmat getur bætt

námsárangur

Sjálfsmatsaðferðir

• Nemendasamtöl, – dæmi úr Norðlingaskóla

• Umræðufundir, sbr. matsfundir • Leiðarbækur, dagbækur• Gátlistar, matsblöð, kannanir

Dæmi: Ásta, Ragnheiður, Sigrún Fanney, Sjöfn

Jafningjamat• Virkja nemendur til þátttöku og ábyrgðar• Eflir skilning nemenda á markmiðum námsins• Eykur við endurgjöfina (hún verður fyllri – fleiri sjónarhorn)• Nemendur taka ábendingum nemenda oft betur en ábendingum

kennara• Nemendur leggja sig oft betur fram ef þeir vita að félagar þeirra

taka þátt í mati• Veitir mikilvæga þjálfun (tjáning, samstarf, jafningjastuðningur)

– nemendur læra að gagnrýna uppbyggilega

Dæmi: Ester, Elísabet, Harpa, Lilja, Ragnheiður, Sigrún Fanney, Sjöfn, Þórður, Ingvar

Dæmi um jafningjamat (IS)

Við jafningjamatið styðjist þið við eftifarandi spurningar:

• Er efnið í möppunni fjölbreytt? • Er efnið áhugavekjandi? • Leggur höfundur mikið af mörkum sjálfur? • Gætir hugmyndaflugs? • Virðist höfundur hafa lært mikið á námskeiðinu? • Gæti annar aðili nýtt sér efnið með auðveldum hætti? • Hversu góður er frágangur (málfar)? • Er heimilda getið? • Skrifið stutta umsögn og gefið einkunn. Notið einkunnaviðmiðanir

Kennaraháskólans við einkunnagjöfina (sjá á þessari slóð: • http://starfsfolk.khi.is/ingvar/namsmat/matsbanki/matskvardi.htm

Jafningjamatið sendið þið umsjónarmanni námskeiðsins (ingvar@khi.is).