GESTIO TXOSTENAK 2013-2019 · Indarrean jarraitzen duen txostena 30 Aurrera eraman ditugun esperientziak eta borrokak 30 Partikularretik kolektibora, gure printzipioak ezaugarri 31

G E S T I O T X O S T E N A K

2 0 1 3 - 2 0 1 9

BATZORDE NAZIONALA

2

ARABAGASTEIZBeethoven 10, behea - 01012 Gasteiz945 21 48 88/FAX 945 21 50 [email protected]

BIZKAIABILBAOGral.Concha 12, 1.esk - 48008 Bilbao944 10 14 15 /fax 944 10 14 [email protected]

GIPUZKOADONOSTIAZorroaga Pasealekua, 17 behea - 20011 Donostia943 456 911 /fax 943 46 28 [email protected]

BERGARAArtekale 10 - 20570 Bergara943 761 [email protected]

NAFARROAIRUÑEAEmiliana Zubeldia 5, behea (Arrotxapea) - 31014 Iruñea 948 22 41 [email protected]

@ESKsindikatua ESK Sindikatua

www.esk.eus

GESTIO TXOSTENAK 2013-2019

3

AURKIBIDEA

AFILIAZIOAREN BILAKAERA 4Afiliazio guztiaren bilakaera 5Afiliazioaren bilakaera 7Kide egiteak 8Utzitakoak 9Sexuaren araberako afiliazioaren banaketa 10Afiliatuen adinaren bilakaera 12Utzitakoen txandakatzeak 14Ondorioak 15

ORDEZKARITZAREN BILAKAERA 16EAEko datu orokorrak 17EAEn ESKren ordezkaritza sindikala %tan 18 NFEko datu orokorrak 19 Ondorioak 20Barka eskatzea 20

TXOSTEN EKONOMIKOA 21Sarrerak 2013-2018 22Gastuak 2013-2018 22Emaitza 2014-2018 24Sarreren bilakaera 25Gastuen bilakaera 262019ko lehen hiruhileko diru egoera 28

TXOSTEN SOZIOPOLITIKOA 29Bost urte baino gehiago borroka soziopolitikoan 30Indarrean jarraitzen duen txostena 30Aurrera eraman ditugun esperientziak eta borrokak 30Partikularretik kolektibora, gure printzipioak ezaugarri 31Nabarmentzeko 32Borrokak batzen 32Askotariko elkarguneetarako garaia 33Lan egiteko beste gune bat 35Antolakunde sozialak eta sindikatuak 36STEILAS 36ELA-LAB 37Gure ingurua mugitzen da, ESK mugitzen da 37Gure gauzak, barruko kontuak 38Nabarmentzeko 39

BILAKAERA

A F I L IA Z I OA R E N


5

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA Guzt i ra

AFIL IAZIO GUZTIAREN BILAKAERA

Gogoeta teknikoak:

• Aztertutako epealdia 2013ko abenduaren 31tik (IV. Biltzarra urte horretako azaroan egin zen) 2019ko ots-ailera artekoa da.

• Ikuspegi historiko handiagoa izateko, taula batzuetan alderaketa III. Biltzarraren (2008ko abenduaren 31ko datuen) eta IV. Biltzarraren arteko datuekin (2013ko abenduaren 31koekin) egiten da.

Afiliazio orokorra, kide egiteak eta utzitakoak (urte bakoitzeko abenduren 31ko datuak)

2008/2013 epealdian sindikatu guztiek afiliazioan jaitsiera nabarmena izan zuten, ESKri ere eragin zion, beste sindikatu batzuen aldean ehuneko gutxiagoan bada ere. Krisi ekonomikoa izan zen horretarako faktore eraba-kigarria.Hala ere, afiliazio galeraren ezaugarri negatiboena Gipuzkoako lurraldean zentratu izana izan zen. Bost urte hauetan afiliazioari dagokionez joera aldaketa bat gertatu da, bereziki gure sindikatuan (gainontzeko antolakundeen bilakaera ez dugu ezagutzen), 2008/2013 epealdian 170 afiliatu galtzetik 2014/2018 epealdian 581 afiliazio berriko superabita izatera pasa baikara.

Hobekuntza garrantzitsu hori Bizkaiko lurraldean eman da batez ere, hazkunde ikusgarria izan du, Arabako lurraldean neurritsuagoa izan da igoera. Alabaina, Gipuzkoa da afiliazio giharra galtzen jarraitzen duen lurraldea, nahiz eta gutxitzea nabarmen neurritu duen, horrek datozen bost urteetan joera behin betiko aldatuko den esperantza sortzen digu.

Nafarroak, 10 urteko zatiketaren ostean, egoera plano bat mantentzen jarraitzen du, afiliazio bilakaerari dago-kionez (bere presentziaren beste eremu batzuetan gertatzen ez dena), lurraldean tokia egiteko duen zailtasuna nabarmentzen duena. Gure presentziak bere garaian hartutako erabaki politikoarekin du zerikusia.

2008

1.125

2.421

1.321

117

4.984

1.209

2.410

1.086

109

4.814

1.340

2.977

985

93

5.395

+10,8

+23,5

-9,3

-14,7

+12,06

24,8

55,2

18,2

1,8

%-0,3

%+5,1

%-4,3

%-0,5

+84

-11

-235

-8

-170

+131

+567

-101

-16

581

2013 2018 Aldea2008/2013

Aldea2014/2013

%2014/2013

% afiliazioaren lurraldeko pisua 2014/2018

BATZORDE NAZIONALA

6

AFILIAZIO GUZTIAREN BILAKAERA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

1.209

1.217

1.222

1.263

1.288

1.340

2.410

2.408

2.493

2.625

2.768

2.977

1.086

1.056

998

1.013

1.001

985

109

110

103

100

93

93

4.814

4.791

4.816

5.001

5.150

5.395

-0,5

-0,5

3,8

3,0

4,8

-0,9

-6,4

-2,9

-0,7

=

-2,8

-5,5

1,5

-1,2

-1,6

-0,1

3,5

5,3

5,5

7,6

0,7

0,4

3,4

2,0

4,0

AURREKO URTEAREKIKO AFILIAZIOAREN ALDAKETA (+-) %TAN

Araba % Bizkaia % Gipuzkoa % Nafarroa % Guztira %

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA

3.500

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

2008 2013 2018


7

AFILIAZIOAREN BILAKAERA

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA

3.500

3.000

2.500

2.000

1.500

1.000

500

0

2008 2014 2015 2016 2017 2018

Aztertu beharreko beste gai interesgarri bat sindikatuko kide berriak eta kide izateari uzteak da.Aurreko Biltzarrean egiaztatu genuen afiliazioaren % 41 III. eta IV. Biltzarren artean berritu zela.

2014/2018 epealdian 2.502 kide egin dira eta 1.921 kidek utzi dute. Datu horiek adierazten digute:

• Afiliazioan % 52ko txandakatze bat eman dela, aurreko epealdian ohartutako % 41eko txandakatzearen joera mantentzen dela erakusten diguna. Ia egungo afiliazioaren erdia azken bost urteetan batu da sindika-tura.

• Datu hori oso positiboa da, eremu sindikala badugula ikusteko aukera ematen digulako eta sindikatuak lan-gile askorentzat erakargarri izaten jarraitzen duela adierazten duelako.

• Kide egiteak lurraldeka banatuta, Araba eta Bizkaiko joera urteko sarrerak igotzekoa dela ikusiko dugu, haatik, Gipuzkoan ez dago joera argirik eta fluxua irregularragoa da.

• Aurreko puntuarekin lotuta, utzitakoen datuak lurraldeka banatuta, horiek egonkor mantentzen direla erakusten digute, aurrerago aipatuko ditugun datuekin batera, utzitakoen zati garrantzitsu batek aspektu begetatiboekin lotura du baita esku hartzea oso zaila zaigun bestelako egoeren baturarekin ere (kaleratzeak, krisi ekonomiko…).

BATZORDE NAZIONALA

8

2009/2013

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2014/2018

701

147

128

127

131

139

178

703

1.049

191

176

248

288

340

406

1.458

346

68

61

33

89

51

84

318

21

11

8

0

4

3

8

23

2.117

417

373

408

512

533

676

2.502

-10,6

+9,4

+25,4

+4,1

+26,8

+18,2*

KIDE EGITEAK

Araba Bizkaia Gipuzkoa Nafarroa Guztira % aurreko urtearekiko

* 2014/2018 epealdian egindako kideak 2009/2013 epealdikoak baino % 18,2 gehiago izan dira.

KIDE EGITEAK

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA

1.600

1.200

800

400

0

2008/2013 2014/2018


9

2009/2013

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2014/2018

617

165

120

122

90

114

126

572

1.060

203

178

163

156

197

197

891

581

122

91

91

74

63

100

419

29

17

7

7

7

10

8

39

2.287

507

396

383

327

384

431

1.921

-21,9

-3,3

-14,6

+17,43

+12,2

16,0*

KIDE IZATEARI UZTEA

Araba Bizkaia Gipuzkoa Nafarroa Guztira % aurreko urtearekiko

* 2014/2018 epealdian kide izateari utzitakoak 2009/2013 epealdikoak baino % 16 gutxiago izan dira.

UTZITAKOAK

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA

1.200

900

600

300

0

2008/2013 2014/2018

BATZORDE NAZIONALA

10

2009/2013

2014

2015

2016

2017

2018

2014/2018

86

8

5

41

25

52

131

32

-2

85

132

143

209

567

-204

-30

-58

15

-12

-16

-101

-11

1

-7

-3

-7

0

-16

-97

-23

25

185

149

245

581

EMAITZA GARBIA: EGINDAKOAK KEN UTZITAKOAK

Araba Bizkaia Gipuzkoa Nafarroa Guztira

Sexuaren araberako afiliazioaren banaketa (urte bakoitzeko abenduren 31ko datuak)

Datu sorta honek orain artean izandakoekin aldaketa esanguratsurik izan gabe jarraitzen du. Argazkiak % 50 gizon eta emakumeen sindikatua erakusten digu. Emakumeen pisua handitzea da joera, aurreko Biltzarrean jada ikusi zena, alde horretara balantza mugitzen duena Arabako lurraldea da, azken 10 urteetan emakumeak % 34 izatetik % 42 izatera pasa dena.

2008

2013

2018

Gizonak

Emakumezkoak

Gizonak

Emakumezkoak

Gizonak

Emakumezkoak

741

384

755

454

778

562

1.181

1.240

1.188

1.222

1.402

1.575

649

672

571

515

520

465

92

25

84

25

66

27

2.663

2.321

2.598

2.216

2.766

2.629

65,9

34,1

62,4

37,6

58,1

41,9

48,8

51,2

49,3

50,7

47,1

52,9

49,1

50,9

52,6

47,4

52,8

47,2

78,6

21,4

77,1

22,9

71,0

29,0

53,4

46,6

54,0

46,0

51,3

48,7

Araba

Guztira %

Bizkaia

Guztira %

Gipuzkoa

Guztira %

Nafarroa

Guztira %

Guztira

Guztira %


11

SEXUAREN ARABERAKO AFILIAZIOAREN BANAKETA

2018an emakume eta gizonen proportzioa lurraldeka:

2018 Gizonak 58,12018 Emakumezkoak 41,9


2018 Gizonak 712018 Emakumezkoak 29



A R A BA

B I ZK A I A

N A FA R ROA

G I P U Z KOA

TOTA L

BATZORDE NAZIONALA

12

Sindikatuaren batez besteko adina (urte bakoitzeko abenduaren 31ko da-tuak)

Datu hau lehen aldiz aurreko Biltzarrean aztertu genuen eta oraindik ez dakigu zein informazio ematen digun. Urte sorta handiago bat dugun honetan, susmatzen genuena egiaztatzen digu.

Pertsonak gero eta beranduago iristen dira afiliatzera animatuko dituen lanpostu bat izatera eta gainera, lana dutenak nagusiago erretiratzen dira. Joera horrek oraindik ez du zerua ukitu eta aurreikustekoa da denbora batez mantentzea, nahiz eta geldotzeko joera izan.

Errealitate horren isla da geroz eta batezbesteko adin altuagoko afiliazioa izatea eta sartzen diren berriak ez dira nahikoa batezbesteko hori jaisteko.

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

Nafarroa

Total

URTEAK

45,45

45,86

48,23

46,83

64,42

47,14

48,67

51,39

50,60

48,94

48,19

50,14

53,68

53,56

50,36

1,69

2,81

3,16

3,77

2,52

1,05

1,47

2,29

2,96

1,42

2008 2013 2018 Aldea2008/2013

Aldea2013/2018

AFILIATUEN ADINAREN BILAKAERA

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

NAFARROA

Edad media

54

51,75

49,5

47,25

45

2008 2013 2018


13

Afiliazioa adin taldeka banatzea afiliazio guztiaren %tan

Aurreko puntuan adierazitakoarekin koherentzian, afiliazioa adin taldeka banatzeak argazki kezkagarri bat erakusten digu. Adin altuagoko afiliazio eremuek handitzen jarraitzen dute eta, aldiz, adin gutxiagokoak txikitzen.

Afiliazio datuek lurraldeka irudi berezi bat ematen diguten bezala, adinaren kontua lurralde guztietan era berean islatzen da eta horrek adierazten digu joerak, batez ere, lan demografiarekin zerikusia duela, ESK-k gutxi egin dezake gai horretan.

Aurreikustekoa da datozen urteetan kide izateari uzteek egoera begetatiboekin zerikusia izango dutela, horiek orekatzeko eta hazten jarraitzeko afiliazio lan on bat egitea eskatuko digu.

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

Nafarroa

Total

2008

2013

2018

2008

2013

2018

2008

2013

2018

2008

2013

2018

2008

2013

2018

34,6

31,1

26,3

27,3

20,9

18,7

22,6

16,1

9,6

26,5

12,8

11,8

27,7

22,2

18,8

29,2

25,5

31,0

34,7

30,2

28,5

28,5

25,0

26,0

27,3

37,6

25,8

31,6

28,0

28,5

36,2

43,4

42,6

38,0

48,8

53,0

48,9

58,4

64,4

46,1

49,5

62,4

40,7

49,7

52,7

-3,5

-4,8

-2,2

-6,5

-6,5

-8,2

-1,0

-5,5

-3,4

-3,7

+5,5

-4,5

-1,7

-3,5

+1,0

+10,3

-11,8

-3,6

+0,5

+7,2

-0,8

+10,8

+4,2

+9,5

+6,0

+3,4

+12,9

+9,0

+3,0

-40 41/50 +50 +/--40 +/- +5041/50 +/-

BATZORDE NAZIONALA

14

Utzitakoen txandakatzeak

Utzitako afiliazioen % 60 baino gehiagok lau urtetik gorako presentzia mantendu izanak, gure afiliazioak sindika-tuarekin duen asebetetze maila altua dela adierazten digu.

Utzitako arrazoiak arretarekin edo jasotako tratuarekin haserre egoteagatik bakanak dira, pertsonen egoera ekonomikoarekin zerikusi handiagoa dute, kaleratzeei oso lotuak, enpresen itxierak, geografia aldaketak…

Afiliazioa egin eta uztea lau urteren buruan ematen duen % 40 hori sindikatuan denbora gehiago geratzea lort-zea da erronka. V. Biltzar honen helburuetako bat lan dinamika berriak sortzea da, afiliazioak sindikatua indar gehiagoz bizi dezan, protagonista senti dadin eta, azken batean, sor daitezkeen arazoen aurrean tresna erabil-garritzat izateko.

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

14,1

13,6

6,8

4,2

6,7

10,9

9,7

9,2

13,5

12,7

10,8

15,5

9,4

9,3

10,1

13,6

9,1

8,3

10,0

8,5

7,5

8,0

9,0

13,5

7,5

6,3

10,4

11,6

6,1

9,4

8,7

5,6

7,9

11,4

9,9

5,1

6,0

8,6

5,0

6,3

58,8

57,2

66,9

61,6

65,9

64,1

64,8

62,4

65,3

63,1

% urtebetera arte

% 2 urtera arte % 3 urtera arte % 4 urtera arte % 4 urte baino gehiago


15

Ondorioak

Sindikatura afiliatzearen balantze orokorra argiki positiboa da. Horrek ez du esan nahi Gipuzkoari arreta berezia eskaintzen jarraitu behar ez dugunik, horrela, datorren Biltzarren arteko epealdia joera historikoa aldatuko due-na izan eta afiliazioa handitze fasean sar dadin.

Aurreko Biltzarretik arreta apur bat gehiago jarri zaio afiliazioaren gaiari, baina aitortzen jarraitu behar dugu sindikatuaren kulturagatik, ez duela gure zereginetan egiteko garrantzitsu bat.

V. Biltzar honen eztabaidak afiliazioari eman beharreko betekizunean sakontzeko eta antolakuntza ereduan asmatzeko pizgarri izan behar dira, bost urte barru aurkeztuko ditugun afiliazio grafikoek lurralde guztietan Bizkaiak egun duen joera izan dezaten.

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

0% 25% 50% 75% 100%

% hasta 1 año% hasta 2 años% hasta 3 años% hasta 4 años% más de 4 años

BILAKAERA

O RD E ZK A R I T Z AR E N


17

Gogoeta teknikoak

• Aztertutako epealdia 2013ko abenduaren 31tik (IV. Biltzarra urte horretako azaroan egin zen) 2019ko ots-ailera artekoa da.

• Ikuspegi historiko handiagoa izateko, taula batzuetan alderaketa III. Biltzarraren (2008ko abenduaren 31ko datuen) eta IV Biltzarraren arteko datuekin (2013ko abenduaren 31koekin) egiten da.

• Tauletako datuak hilero Sindikatu Hauteskundeen Bulegoak ematen dituen datu ofizialetatik hartutakoak dira.

• Ordezkari ofizialen kopuruaz gain, ESKren ordezkari gehiago daude beste sindikatuen hautagaitzetan edota independenteetan. Ez dira esanguratsuak.

• Egun, Osakidetzan sindikatuak duen ordezkaritza osoak ez du zenbaketa ofizialerako balio, aukeratuak izan ziren lau urteko epealdia ederki gainditu baitute. Ordezkaritza hori, guztira 18 ordezkari, gure ordezkaritza osoaren % 7 da. Araban 9 ordezkari dira (lurraldeko % 13,4) eta Bizkaian 9 ordezkari (lurraldeko % 6,7).

EAEko datu orokorrak

ESKren ordezkagarritasuna EAE osoan arinki hazi da, datu ofizialei dagokionez. Osakidetzako ordezkaritza latentea gehitzen badiogu, emaitza garbian hobekuntza esanguratsu bat ematen da, 272 ordezkaritan jarriko baikinateke.

Azpimarratzeko datua da lurralde bakoitzean aukeratzen den ordezkarien galera iraunkorra, 2008/2018 epeal-dian EAE osoan % 18 baino handiagoa izanik. Errealitate horrek adierazten digu enpresa asko itxi egin direla eta sortzen diren berriak edo oso txikiak direla edo ez dituztela hauteskunde sindikalak egiten.

EAE-KO DATU OROKORRAK

Ordezkari kopurua

31/12/2008 20.845

18.888

17.062

-1.826

304

260

254

-6-9,7 -2,3

1,46

1,38

1,49

+0,1

31/12/2013

31/12/2019

Aldea2013/2019

Guztira Guztira

% ordezkagarritasunaESK

% %

BATZORDE NAZIONALA

18

DATU OROKORRAK EAE-KO LURRALDEKA

Ordezkari kopurua

3.723

3.325

3.061

-264

10.446

9.455

8.584

-871

6.676

6.108

5.417

-691

80

56

53

-3

1,20

0,92

0,98

+0,06

2008

2013

2019

2008

2013

2019

2008

2013

2019

ARABA

BIZKAIA

GIPUZKOA

+- 2013/2019

+- 2013/2019

+- 2013/2019

76

74

67

-7

148

130

134

+4

1,42

1,37

1,56

+0,19

-7,9

-9,2

-9,2 -5,3

+3,1

-9,5

2,04

2,23

2,19

-0,04

Total Total


% %

Datu orokorrak eae-ko lurraldeka

EAEN ESKREN ORDEZKARITZA SINDIKALA %TAN

2,5

2

1,5

1

0,5

0

2,042,23 2,19

1,56

0,980,92

1,2

0

1,32

1,42

2008 2013 2019


19

6.288 6 0,10

Guztira Guztira

Lurraldekako datuek afiliazioaren hobekuntza eta hauteskunde emaitzen artean dagoen lotura adierazten dute.

Bizkaiko lurraldea da sindikatuko emaitzen hobekuntzaren buruan dagoena, emaitza garbi positiboa baitu eta Osakidetzako ordezkaritza latentea gehituz gero emaitza orokorra are hobeagoa da. Emaitza garbi horiek ehu-nekoetako ordezkaritzan hobekuntza islatzen dute lurraldean, ia bi hamarren egiten du hobera. Kualitatiboki aipagarriena, ordezkari berriei dagokien berritzea izan da, baita enpresa berrietan sartzea ere.

Arabak ordezkaritza garbia galtzen du, baina Osakidetzako latentea gehitzen bazaio emaitza 2013arekin aldera-tuta positiboa izango da eta 2008arekiko berdin geratuko zen. Hala ere, lurraldean ehunekoetako ordezkaritzak hobera egiten du kasu guztietan, lurralde ordezkagarritasuna hobekien mantentzen dugun tokia izanda.Datu kuantitatiboez gain, lurralde horretan kualitatiboak ere baloratu behar dira, azken hilabeteetan Gasteizko Udalean eta Foru Aldundiko Suhiltzaileetan indartsu sartzea lortu baita, azken kasu horretan gehiengo osoare-kin (9 ordezkaritik 5).

Azkenik, Gipuzkoako lurraldeak ordezkaritza arinki galtzen jarraitzen du, nahiz eta ehunekoetako ordezkaga-rritasuna, arinki ere, hobetzen duen. Lurralde honetan ere, kualitatiboki zenbait hobekuntza ikusten dira lan-toki berrietan aurkezteko gaitasunean, azkenerako, 2019a bukatu baino lehen, lurraldeko ordezkaritza garbian hobekuntzak ematea espero da.

Sindikatu hauteskunde epealdiaren bukaerara iristen ari garenez (datuak otsailekoak dira), baina oraindik sin-dikatuak ordezkaritza duen enpresa garrantzitsuak geratzen direnez eta ez denez hauteskunde sindikalik egin (Telefónica, Correos, Osakidetza…), ikusteko dago gure lan sindikala ordezkari gehiagorekin saritua izango den.

NFEko datu orokorrak

2008ko datuek zatiketa aurreko ESKren datuekin bat egiten dute eta 2013ko datuek oraindik ere sindikatutik alde egindako pertsonak ESKren ordezkaritzat jasotzen ditu.

Hala, 2018ko abenduaren 31ko datuak lurraldeko egungo ESKren datuak dira.

Azken bi urteetan lurralde honetan arazoak izan arren, hainbat enpresa txikitan presente egoteko ahalegina egin da, nahiz eta emaitzak ez diren esperotakoak izan. Egun STOROPACK-en langileen hiru ordezkari ditugu, TRWko batzordean ordezkari batekin parte hartzen dugu eta enpresa horretan Sail Sindikal bat sortzea lortu da, orain lau urte desagertu zena. TELEFÓNICA-MOVIS-TARen, hauteskunde berrien emaitzen zain, bi ordezkari ditugu. Nafarroako ordezkari guztiak gizonezkoak dira.En la actualidad tenemos 3 delegados de personal en STOROPACK, formamos parte del comité de TRW con un delegado y en esta empresa se ha conseguido crear una Sección Sindical algo que había desaparecido.

Ordezkari kopurua

31/12/2018


BATZORDE NAZIONALA

20

Ondorioak

Hautatzen diren ordezkari kopuruarekin alderatuta gure ordezkaritzaren urritasunaz jakitun (% 1,5), esku hart-ze txiki horrek beste sindikatuetan eragina izateko eta zenbaitetan jarrerak baldintzatzeko aukera ematen digu, gure presentziarik gabe beste era batera jokatuko lukete.

Barne ikuspegitik, lehiatzeko gai izaten jarraitzen dugu inola ere aldekoa ez dugun ingurune batean eta, bizitzako hainbat arlotan bezala, produktuari baino markari jaramon gehiago egiten zaion tokian.

Bukatzeko, V. Biltzarra bukatuta ekoizpen sektoreei dagokionez sindikatuaren mapa zein den ikusi beharko dugu eta azterketa horretatik datozen urteetan egiturazko eta antolakuntzako zein behar eskatuko zaizkigun aztertu. Ez da zentzugabea pentsatzea gure ordezkaritzaren barruan administrazio publikoei lotutako sektoreek geroz eta pisu handiagoa izango dutela, izan modu zuzenean edo zeharka (azpikontratazioak), aldaketak egitea eskatuko diguna.

Barka eskatzea

Atal honetan guztian genero azterketa egin ez dugula jakitun gara. Administrazio publikoak ematen dizkigun datuak ez daude sexuen arabera banatuta eta gure datuak, banatuak ditugun arren, ez ditugu gutxieneko kohe-rentzia estatistiko bat mantentzeko moduan txostenetan agertzeko sistematizatuta. Zalantzarik gabe datozen hilabeteetan landu beharreko eremua izango da.

TXOSTEN

2013-2018

E KON OM I KO A

BATZORDE NAZIONALA

22

Sarrera

Aurreko IV. Biltzar Nagusia 2013ko azaroan egin zen, eta sindikatuko V. Biltzar Nagusia 2019ra arte atzeratu denez, txosten honek sei urte hartzen ditu ohiko bosten ordez. Era berean, aurreko txostenean 2013ko hiruga-rren hiruhileko kontu balantzak aurkeztu ziren eta kasu honetan 2019ko lehen hiruhilekokoak aurkeztuko dira, hau da, bost urte eta erdiko epealdia. Bestalde, diru sailen sarrerak eta gastuak kontabilizatzeko modua aldatu egin da urte hauetan zehar, sindika-tuaren errealitatera egokituta eta ulergarriago eta erabilgarriago den modura ekarrita. Horrek zenbait kasutan biltzar arteko alderaketak egitea zailago egiten du.

Sarrerak 2013-2018

Sei urteko epealdi honetan afiliaziotik eratorritako sarrerak sarrera guztien % 86,93 izan dira, aurreko epealdia-rekin alderatuta, % 81,91n geratu zen, ia bost puntuko hazkundea. Bestalde, Minuta eta Kontsultei dagozkien diru sailek, aurreko epeko joera jarraituta, behera egin dute hiru puntu eta erdi baino gehiagotan, % 5,62an jarrita, eta Diru-laguntzatatik datozen sarrerak bi puntu baino gehiago jaitsi dira % 4,51n jarri arte. Afiliaziotik eratorritako sarrerak beti izan dira sindikatuaren ditu iturri nagusienak, erabateko autonomia izan eta inolako erakunde publikoren menpe ez egoteko aukera ematen diguna. Afiliazio txostenean azaltzen den bezala, epealdi honetan kide kopuruak gora egin du aurreko joera gaindituta, sarreretan isla nabaria izan duena, batez ere 2016tik 2018ra, epealdi honetako lehen urteek beheranzko joera izan baitzuten.

Gastuak 2013-2018

Gastuak atala aurreko epealdiarekin alderatzen badugu, orokorrean Langile Gastuei dagokien ehunekoa man-tentzen dela ikusiko dugu, % 60aren inguruan dago.

Alde batetik, 2016an jaitsiera nabaria izan zen, langile taldearen egokitzapena eman zelako pertsonal kopurua gutxituta, ondoren, 2017 eta 2018an berreskuratu zena, eta beste aldetik, baimenetako behin-behineko langi-leek, ordezkoek edo lan zamagatik izandako laguntzaileek hazkunde garrantzitsua ekarri dute azken urteetan. Era berean, 2017tik aurrera langileei ordaintzen zaizkien etxetik egoitzara eginiko joan-etorriak langile gastu bezala jasotzen dira, aurretik bidaien diru sailean agertzen zirenak.

SARRERAK

Af iliazioa

Minutak eta kontsultak

Dirulaguntzak

Bestelako sarrerak

Af iliazioa

Minutak eta kontsultak

Dirulaguntzak

Bestelako sarrerak

4.708.183,84

304.223,85

244.523,63

158.894,67

86,93%

5,62%

4,51%

2,93%


23

GASTUAK

Langile gastuak

Gastu arruntak

Ekintza sindikal eta soziala

Elkartasun Fondoa

Aparteko gastuak

Aholkularitza gastuak

Biltzar Nagusiak

Finantza gastuak

Kanpo formakuntza

Argilan

Langile gastuak

Gastu arruntak

Ekintza sindikal etasoziala

Elkartasun Fondoa

Aparteko gastuak

Aholkularitza gastuak

Biltzar Nagusiak

Finantza gastuak

Kanpo formakuntza

Argilan

60%15%

10%

8%5%

1% 1%

0% 0% 0%3.262.181,45

835.446,68

530.730,84

457.032,03

289.128,77

45.267,64

36.695,50

18.485,23

2.776,50

721,26

59,55%

15,25%

9,69%

8,34%

5,28%

0,83%

0,67%

0,34%

0,05%

0,01%

Gastuen bigarren diru sail garrantzitsuak, Gastu Arrunt deitutako atalak, egoitzen mailegu eta alokairuen kostu guztiak, horniketa, harpidetza, ordenagailu eta kopiagailuen mantenua, informatika ekipo eta altzarien erosketa, bulegoko materiala, etab. jasotzen ditu. Hau da, gure egoitzen funtzionamendurako eta sindikatuarentzat lan egiten duten kontratatutako langileek nahiz ordezkari eta militanteek lan egiteko beharrezko guztia. Diru sail hori sei urte hauetako gastu orokorraren % 15,25 da.

Hirugarrenik, gastu orokorraren % 9,69 eskainita, Ekintza sindikal eta soziala deritzoguna dugu, bertan sartzen dira argitalpenak, kanpainak, enpresa esku-orriak, itzulpenak, maketazioa, diseinua, Arian eta Matxinada, Duin-tasun Martxak, afiliazioari bidalketak, bidaiak eta dietak, eta sindikatua partaide den plataforma eta koordina-dorei ekarpenak.

Elkartasun Fondora bideratutako zenbatekoa, afiliazioko sarreren igoera dela eta, hazi egin da % 8,34n kokatu arte, zenbateko hori afiliazioaren araberakoa baita, horren % 10a. Zenbateko hori kontu korronteetan gastu bezala jasotzen da, baina fondoaren kontuan geratzen den diru aldatze bat da, sindikatuak bultzatzen dituen grebei aurre egiteko gordetzen dena.

Epealdi honetan Aparteko Gastuen diru saila nabarmentzen da, 2013an Bilboko egoitza erosi zelako eta 2017 eta 2018an Donostiakoa erosi eta eraberritu zelako, gastuen % 5,28 izatea ez da, ordea, adierazgarria. Gastu horiek gabe ez baitzen % 0,2 baino gehiago izango.

Aholkularitza Gastuetan, guztiaren % 0,83, nagusiki kanpoko abokatu edo prokuradoreen kontratuak konta-bilizatzen dira.

Diru sail berri gisa Kanpo formakuntza eta Argilan ezberdindu nahi izan ditugu, lehena, azken urteetako langile talde berriak eragindako beharra izan delako, baita biltzar honen etorkizuneko apustu argia ere, eta bigarrena, sindikatuaren apustu politikoa izanik, kontuetan toki bat eman nahi izan diogulako, nahiz eta zenbakien aldetik esangura gutxi izan.

BATZORDE NAZIONALA

24

Emaitza 2014-2018

Bost urte hauetako emaitzak 62.641,91 eurotako zenbateko negatiboa ematen digu.

Defizit urteez azpimarratu behar dira, batetik, 2013 eta 2014 urteetan, Bilboko egoitzaren erosketagatik izan-dako gastuak (160.604,26€ eta 11.380€ hurrenez hurren), eta 2017 eta 2018an, Donostiako egoitzaren eros-keta eta konponketengatik izandakoak (71.781,50€ eta 33.524,55€ hurrenez hurren). Bi erosketa horietako gainontzeko gastuak hilero ordaintzen dira. Aparteko gastu horiek eta aparteko sarrerak kontuan izan gabe, epealdiko emaitza nahiko positiboa izango litzateke, 100.000 euro baino gehiagokoa.

Epealdi honetako emaitza negatiboa bada ere, aurreko soberakinei esker dugun koltxoi ekonomikoagatik ino-lako momentutan ez da egon likidezia arazorik.

2015ean gastuen kontrol nahiko zorrotza egin bazen ere, soberakin ekitaldia izanda, badirudi joera defizitarioa ziurtatzen dela, batez ere langile gastuan izandako hazkunde aipagarriagatik, etorkizunean mantendu edo haziko dela aurreikus daitekeena.

EMAITZAK

100,000.00

80,000.00

60,000.00

40,000.00

20,000.00

0.00

-20,000.00

-40,000.00

-60,000.00

-80,000.00

-100,000.00

-120,000.00

-92,494 -12,086

39,202,02

72,906,35

-50,830.12 -19.341,16

2013 2014 2015 2016 2017 2018


25

Sarreren bilakaera

Afiliazio kuoten sarreren bilakaeran antzeman daitekeenez, epealdiaren lehen urteetan negatiboa izan bazen ere, 2016tik aurrera erradikalki aldatu da joera, 2018an aurreko urtearekin alderatuta % 4ra arte igota.

Minuta eta kontsultetan beherako bilakaera izatea aurreko epealdiaren jarraipen bat izan da, gatazkak gutxitu baitira eta afiliatzera jo delako, nahiz eta 2015ean joera horretan aldaketa nabaritu sarrera garrantzitsuak ekarri zituzten gatazka zehatz batzuk izan zirelako.

Diru-laguntzen saila nahiko egonkorra da, progresiboki zertxobait gutxitu dira jasotzen ditugun diru-laguntzak, egun 35.000 euro urtean jasotzen ditugu. Nahiz eta urte batetik bestera aldaketak egon daitezkeen, ez baitituz-te beti modu berean ematen, urteren batean kontratazio berriengatik bestelako diru-laguntzak izan ditugulako eta baita Osalanekin egin ditzakegun formakuntza saioengatik ere.

Bestelako Gastuen atalak aldaketa asko izaten ditu urte batetik bestera, sindikatuarentzat apartekoa den guztia eta ohiko jardueraren parte ez dena kontabilizatzen baita, hala nola, Duintasun Martxetan parte hartzegatik izandako sarrerak, Desazkunde Sarea, Korrika, Correscales, Eragozpen Fiskala, etab. eta 2013an IV. Biltzar Na-gusiaren gastuei aurre egiteko pasatu zen aparteko kuota.

SARRERAK - KUOTAK SARRERAK - MINUTAK

URTEA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

840.000,00€

820.000,00€

800.000,00€

780.000,00€

760.000,00€

740.000,00€

720.000,00€

700.000,00€

90.000,00€

80.000,00€

70.000,00€

60.000,00€

50.000,00€

40.000,00€

30.000,00€

20.000,00€

10.000,00€

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2013 2014 2015 2016 2017 2018

URTEA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

ZENBATEKOA

785.194,00

762.226,00

756.220,96

771.604,61

799.789,87

833.148,40

ZENBATEKOA

86.718,00

54.236,00

78.452,02

39.512,56

22.898,15

22.407,12

BILAKAERA

-3,01%

-0,79%

1,99%

3,52%

4,00%

BILAKAERA

-59,89%

30,87%

-98,55%

-72,56%

-2,19%

BATZORDE NAZIONALA

26

SARRERAK - DIRULAGUNTZAK SARRERAK - BESTELAKOAK

URTEA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

URTEA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

ZENBATEKOA

39.646,00

39.164,00

55.624,00

40.461,00

20.122,94

49.505,69

ZENBATEKOA

23.218,00

40.605,00

5.159,58

36.848,58

45.545,11

7.518,40

BILAKAERA

-1,23%

29,59%

-37,48%

-101,07%

59,35%

BILAKAERA

42,82%

-686,98%

86,00%

19,09%

-505,78%

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2013 2014 2015 2016 2017 2018

60.000,00€

50.000,00€

40.000,00€

30.000,00€

20.000,00€

10.000,00€

0

50.000,00€

45.000,00€

40.000,00€

35.000,00€

30.000,00€

25.000,00€

20.000,00€

15.000,00€

10.000,00€

5.000,00€

0

Gastuen bilakaera

Sindikatuko lau gastu sail adierazgarrienak aztertzen baditugu, ikusiko dugu Langile gastuen bilakaera, aipatu bezala, esanguratsua izan dela azken bi urteetan. Aitzitik, 2015ean arrunt deritzen gastuen berrikuspen bat egin zen ahalik eta gehien murrizteko eta egokitzeko helburuarekin, epealdiaren azken hiru urteetan igarri da emaitza.

Ekintza sindikal eta sozialeko gastuei dagokionez, urtearen arabera goratze edo gutxitzeak dituela ikusten da, izan ere sail hau egiten diren kanpainei eta enpresetan dauden gatazkei oso lotua dago, bai eta sindikatuak eta bere egiturek egunerokoan borroka sindikal eta sozialetan egoteko gaitasunari ere.

Elkartasun Fondoaren diru sailak, aipatu bezala, goratze bilakaera izan du, afiliazioaren sarreretan izandako bi-lakaera positiboaren isla.


27

GASTUEN BILAKAERA

URTEA

2013

2014

2015

2016

2017

2018

700.000

600.000

500.000

400.000

300.000

200.000

100.000

0

LANGILEAK

527.613,00

535.639,00

531.058,34

513.552,97

572.579,11

581.739,03

ARRUNTAK

141.473,00

152.954,00

150.794,56

135.109,61

128.229,25

126.889,26

ELKARTASUN FONDOA

72.655,00

75.354,00

74.299,36

75.326,81

78.235,87

81.160,99

EKINTZA SINDIKAL ETA SOZIALA

97.695,00

113.803,00

87.165,87

77.079,79

77.205,11

79.603,16

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Langileak

Gastu arruntak


Elkartasun Fondoa

Langileak

Gastu arruntak


Elkartasun Fondoa

2018

2017

2016

2015

2014

2013

BATZORDE NAZIONALA

28

2019ko lehen hiruhileko diru egoera

2019ko martxoaren 31ko datarekin, sindikatuko kontu korronteen zenbateko osoa 158.349,16€takoa da, bi biltzar nagusien arteko epealdian % 9,2ko igoera izatea esan nahi duena, 2013aren hasieran, biltzar nagusiaren aurretik egin zen Bilboko egoitzaren aparteko gastuaren zenbatekoa jada kenduta.

Elkartasun Fondoaren kontuan data berdinean dagoen zenbatekoa, berriz, 509.836,49€koa da, biltzar bitartean % 10eko igoera izan duena. Sei urteko epe honetan grebetara 83.136,12 euro bideratu ditugu, hau da, urte hauetako sarreren % 18 gastatu da.

Guztira 668.185,65 euro, kontu korronteetako eta Elkartasun Fondoko diruak batuta, baina kontuan hartuta Bilbo eta Donostiako egoitzetako 430.680€ ordaintzeko daudela.

Etorkizunera begira sarrera eta gastuetan dugun aurreikuspenaren arabera, badirudi azken urteetako defizit joera mantentzen dela, hortaz, sindikatuak horren gaineko erabakiak hartu beharko ditu likidezia falta izatera eta gastuei aurre egin ezin izatera ez iristeko.

NOTA: Horrela eskatzekotan, biltzar honetako edozein ordezkariren esku jarriko da aztertutako sei ekitaldietako diru sailen xehetasunezko txostena. Helbide elektroniko honetara zuzen zaitezkete: [email protected]


29

TXOSTEN

S OZ I OP O L IT I KO A

BATZORDE NAZIONALA

30

Bost urte baino gehiago borroka soziopolitikoan

Urruti dago IV. Biltzar Nagusia egin genueneko eguna, 2013ko azaroaren 8 hura, eta asko izan dira ordutik egin ditugun borrokak. Ideia eta proiektu asko aurrera eraman ditugunak.

Biltzar hartatik ekoizpen eta kontsumo ereduetan aldaketa erradikal bat aldarrikatuta atera ginen, proiektu ka-pitalistaren bideraezintasuna erakusten zuten argumentuak hazkundearen gezurrak eta kapitalismoaren aurpegi jendekina saltzen zituztenen aurrean jarrita.

Indarrean jarraitzen duen txostena

Egia baden arren azken bost urteak ez direla nahikoa izan IV. biltzarreko txostenean jasotako argumentu eta oinarriak, eremu guztietan eta osotasunez, ezarri eta garatu ahal izateko, ukaezina da haren mamiak sindikatuko egitura guztiak busti dituela, Batzorde Nazionaletik Sail Sindikaletaraino, eta ideia horiek eguneroko zereginetan eta ekintza sindikalean txertatzeko, gure buruhauste askoren arrazoi izan direla.

Denbora zailetan, non langile klasearen eta gehiengo sozialaren alde ideologikoak, hein handi batean, kapita-laren hegemonia ideologikora amore eman duen, pertsonen bizitza, ongizate orokorra interes ekonomizisten gainetik eta ongizatea asetzeko bide bezala kontsumoa eta ekoizpenaren ideiaren gainetik jartzeko mezua he-larazten jakin dugu.

Gure gabezietan aipatu behar dugu, diskurtsoaren alde orokorra sindikatuaren egituretan txertatu bada ere, horren garapenak sail sindikalen, formakuntzaren, eta abarren jardunbide ereduetan ez du nahi eta markatu genuen ibilbidea guztia izan, eta zentzu horretan, bidea dugu ibiltzeke eta ibiltzeko. Era berean, aipatzekoa da 2013an jasotako ideiak lantokietako ekintza sindikalera bideratzeko izandako zailtasuna. Hala ere, IV. Biltza-rreko Batzordeak egindako lana aldarrikatu eta aitortu behar da, IV. biltzarreko ponentzian jasotako ideia eta proposamenekin dibulgazio eta formakuntza materialak prestatzen lan handia egin duena, hala nola, oinarrizko errenta, enpleguaren banaketa, etab.

IV. biltzarrean osatu genuen ponentziaren armazoi eta argumentu egiturak oraingo V. biltzar honetarako ildo nagusi izaten jarraitzen du. Alderdi askotan txosten berritzaile bat, azken bost urte hauetan ESK agertoki berri batean kokatu duena eta ustezko ongizate jendartea lortzeko bide bakartzat ekoizpen ereduak eta enplegua jotzea zalantzan jartzera garamatzana, eta azken denboretan ESK proposamen alternatiboetan antolakunde sindikal aitzindaritzat jo duena.

Aurrera eraman ditugun esperientziak eta borrokak

IV. biltzarraren ibilbidea, lan eta sindikalgintzako eremuari dagokionez, 2010 eta 2012ko lan erreformen heren-tzia konprometitu eta pozoituarekin eta 2011 eta 2013ko pentsioen erreformekin hasi genuen.

ESK-k azken urteetan, enpresetan eraso horien ondorio zuzenen eta krisi kapitalistaren aurka borroka egin du


31

(erregulazio espediente, aldi baterako espediente eta bestelako itxuran emandakoa); eta borroka egin ere, zori-txarrez, jada itxi dituzten zentro eta lantokietan egin dugu, Candy kasu 2014aren bukaera, edo 2015ean Tepsa-ko kaleratzeen aurkako greba luzean, Laminaciones Arregiko kaleratzeen borroka luzean, 2017an baliogabetzat jo zituen Auzitegi Gorenaren Epai batekin bukatu zena, EDE taldearen (elizari lotutakoa) menpeko den ST3ko greba, edo borrokak eta konpromisoak garaipen txikiak eman dizkigun lantokietan, Productos Tubularesen bezala (2018-2019) borroka berriak ireki dituzten garaipenak. Kasu horietan guztietan, sindikatuak borroka eta konfrontaziorako esparru bateratuen alde egin du.

Krisi kapitalistaren egiturazko ondorioak ere salatu ditugu, ordea. PREKARIETATEA salatzea, kapitalak krisiaren konponbidetzat eskatzen digun doitze gogorra, azken bost urte hauetan etengabeko bat izan da, zeintzuetan gure eguneroko bizitzetan prekarietatea ezarri dela ikusi dugun. Adibide bat jartzearren, aldi baterako kontra-tazio iruzurtiak aipa genitzake, Mercedes eta Michelin bezalako fabriketan rol oso aktiboa eta protagonista izan dugu.

IV. txosteneko edukien garapenarekin dugun konpromisoari jarraituta, aurreikus zitezkeen zailtasunak izan di-tugu, arrazoibide berritzailearen parte direnak baita gure baitako formakuntza zailtasunetatik eratorriak ere, ideien garapenarekin zerikusia dutenak…, era berean, ordea, jarrera ausartak ere izan ditugu, bide ofizialetik aldentzen gaituztenak, VolksWagenen bezala.

Partikularretik kolektibora, gure printzipioak ezaugarri

URDULIZKO OSPITALEKO «KANPO» ZERBITZUAK

2016tik, «kanporatutako» zerbitzuak pribatizatzearen aurka borrokan ari da ESK. 2019an Auzitegi Gorenak arrazoia eman digu eta ospitale berriko sukaldea, ikuztegia, arropa zuria eta garbiketa zerbitzuak ez pribatizat-zeko nahitaezkotasuna baieztatzen du.

ESK-k beti borrokatu izan du zerbitzu publikoak defendatzearen eta indartzearen alde, pribatizatutako zerbit-zuak lehengoratzea eta sortzen diren zerbitzu berriak ez pribatizatzea bultzatuta. Urdulizko ospitalean ESK-k egindako borroka adibide argia da. Hori ez da hor geratzen ordea, martxan da Eibarko Ospitale berriko osasu-narekin zuzenean lotuta ez dauden zerbitzuen pribatizazio saiakeren aurkako borroka.

OSAKIDETZAKO EPEA.

ESK-k modu zuzenean parte hartu du Osakidetzako 2016-2017 EPEan izandako irregulartasunen salaketan. 2018. urtean zehar ESK-k bere babes osoa eman eta salaketan parte hartu zuen Osakidetzako fakultatiboen lehiaketako eroskeria sistemaren funtsa bistaratu zuten medikuekin batera. Salaketak eta egoerak Osasun Sail-buruaren dimisioa ere ekarri zuen.

ESK-k kalitatezko sistema publikoarekin duen konpromisoa erakutsi du, baita enplegu publikoa eskuratzeko eskubide berdintasunaren eta gardentasunaren aldekoa ere.

BATZORDE NAZIONALA

32

FEMINIZATUTAKO SEKTOREEN BORROKA SOLDATA ARRAKALAREN ETA KAPITALISMO HE-TEROPATRIARKALAREN LOGIKAREN AURKA

2018ko irailaren 19an greba mugagabe bat hasi zen Gipuzkoako komisarien eta epaitegien garbiketan, aldarrika-pen erantzunezin batekin, soldata arrakalarekin bukatzea. Garbiketa sektoreak lehen urratsak ematen hasi dira feminizatutako enpleguetan soldata diskriminazioarekin bukatzeko (eta lanaldi partzialekin, berezko prekarieta-tearekin), eta ESK bertan parte hartzean tematua dago, baita borroka horri babesa eta estaldura ematean ere.Gipuzkoako komisaria eta epaitegien garbiketako greba adibiderik latzena da, baina ezin gara Hezkuntza Saileko eta EHUko garbiketako kideez ahaztu edo Bizkaiko Aldundiko garbiketakoez, euren hitzarmenen alde greba eta borroka prozesuetan ere ibili direnak.

Edozein kasutan, nabarmentzekoa da borroka horiek aurrera eraman ahal izateko ESK-k erakutsi duen lane-rako eta ekintzarako gaitasuna, bere kabinete juridikoetatik hasi eta sail sindikaletara eta militantziaraino. Gaur, antolakundeari eskaintzen diogun lan hori, ordaindua edo ez, eskertzeko eta horretaz harro egoteko eguna da. Energia horren guztiaren batura da ESKren bihotza.

Nabarmentzeko

Etxeko langileen sektorean aurrera daramagun lan hasi berria aipatu behar dugu. Horretarako gida bat sortu dugu eta ekintza sindikaletik lan ereduak sortzeko asmoa daukagu.

Borrokak batzen

Lan egin dugun eremuek eskatu dizkiguten konpromisoez gain, gure sindikatuak hainbat borrokari heldu die, jendartean babesgabeen diren pertsonekin, kolpatuenekin dugun konpromisoa mahai gaineratuta eta enpre-setan kolektibo babesgabeenekin, kolpatuenekin duguna. Hauek ez dira gure antolakundean lantzen ditugun borroka bakarrak, bai ordea, ziurrenik adierazgarrienak.

MAIATZAREN LEHENA

Data honetan sindikatu nagusienen artean dagoen zatiketa egonkortuaren aurrean, ESKrentzat maiatzaren le-hena borroken elkargune bat bihurtu da azken urteetan. Bertan, ESK-k beste antolakunde sindikal eta sozialekin batera maiatzaren lehen inklusibo, transbertsal bat eraiki du, klaseko antolakunde sindikal eta sozialek tokia dutena. Guztiontzako den maiatzaren lehena.

CORRESCALES. (2016KO OTSAILA)

Correscales dinamika Movistarreko azpikontratatutakoek dituzten lan baldintzak salatzeko ekimen gisa sortu zen. Enplegua prekarizatzetik etekinak ateratzen dituen enpresa pribatizatuaren adibidea.


33

Correscales ESKren ekimena izan ez bazen ere, ESKren parte hartzea erabatekoa izan zen. Benetan sinesten ge-nuen elkartasunezko proiektu kolektibo batean parte hartzen genuela, eta ez bakarrik prekarietatea salatzeko asmo guztiarekin, baizik eta azpikontratatutakoentzat jatorrizko enpresakoen lan baldintza berdinak eskatzeko eta autonomo faltsuen egoera salatzeko asmo osoarekin ere.

ESK-k egindako lana azpikontrata horietako langileek aitortu dute, egun ESKren sail sindikalak osatzen dituzte-nak.

Sail sindikalak egituratzeko orduan, ekoizpen logikan eginda ez kapitalaren logikan, borroka hori inflexio puntu bat izan da sindikatu barruan.

EZETZ ESATEN DIOGU (2017KO APIRILA)

Errentaren hartzaile diren 60.000 pertsona baino gehiagorekin elkartasunean gose greba bat egin zen, % 7aren murrizketen salaketen, eta DSBEan LGSko igoeran barneratutako legezko % 8ko igoera ez ezartzearen ondo-rioz.

ESK-k eta honen plataformak, Argilanek, bai eta bere militanteek, gose grebak iraun zuen 19 egun luzeetan konpromiso eredugarri bat izan zuten grebaren prestakuntzan eta mantentzean.

ESK-k azken bost urteetan borroka askotan parte hartu eta babestu ditu. Presoen eskubideen alde, Katalunian erabakitzeko eskubidearen alde eta errepresioaren kontra, osasun publikoaren alde, etxegabetzeen aurka…sindikalistek eta sindikatu lagunek jasandako errepresioarekin elkartasunean, adibidez, SAT, CSI…

Askotariko elkarguneetarako garaia

IV. biltzarrak bi mobilizazio prozesu eta erantzun herritarrekin bat egin zuen, Euskal Herrian eta Espainiako

Estatuan, ESK-k hasieratik hartu du parte horietan. Biek merezi dute azterketa berezia.

EUSKAL HERRIKO ESKUBIDE SOZIALEN KARTA

2013an Eskubideen Kartaren osatze prozesua hasi zen (2015eko urrira arte Gunearen izatearekin teilakatu-ta), 2014ko maiatzean bukatu zen. Urte horretako ekainaren erdialdean aurkeztu zen dokumentua. Prozesu horretan ESK-k parte hartzen du euskal gehiengo sindikala osatzen duten sindikatuekin batera, CGT, CNT eta hamarnaka antolakunde sozialekin batera, ia ehun eta berrogeita hamar bat.

Prozesu horrek Eskubideen Kartaren idazketarekin izan zuen bukaera, izaera sozialeko neurriekin, tresna ho-rrek gobernuak eta erakundeak bultzatu nahi zituen, oinarrizko eskubide sozialen aitortzaren bitartez, justizia soziala, publikoaren defentsa eta bizitza duinerako baldintzak bermatzera bideratutako neurriak hartzera. Az-pimarratzeko mobilizazio eta ekintzen artean, 2014ko martxoan Bilbon eta Iruñean egindako manifestazioak daude, Bilbon urte horretan bertan Troikaren aurka egindako manifestazioa, 2016-2017 artean TTIP/CETAren

BATZORDE NAZIONALA

34

kontrako mobilizazioak…, eta oraintsuenen artean, 2018-2019 artean pobreziaren eta jendarte bazterketaren aurka aurkeztutako Herri Ekimen Legegilea, EAEn 51.000 sinadura baino gehiagorekin babestua, Nafarroako Parlamentuak ez zuen ekimen legegilearen aurkezpena onartu.

Eskubideen Kartan ESK-k hasieratik bultzatzaile gisa parte hartu duela esan behar da. Eta hasieratik bertatik egin genuen sinistuta mugimendu zabal batean parte hartzen genuela, izaera parte hartzailea zuena, gobernu eta erakundeei eredu sozial alternatiboa erkatzeko gai izango zen alternatiba sozial eta sindikala, herritarra, indartsua eraikiko zuena.

Eremu horrek, alabaina, ez ditu ezarritako helburuak lortu, ez Eskubideen Karta hori erreferente bihurtzeko orduan, konfrontaziozko eredu sozialeko proposamen alternatiboa izatekoan, ez eta bere lan eredua horizon-taltasun eta zeharkakotasun adibide egiteko orduan ere. Bultzatzaile izan ginen azken ekimen legegilea, ESK-k ahalegin berezia jarri zuena, aipatutakoaren adibide da.Orain bost urteko ilusioa, kasurik hoberenean, eszeptizismoan bihurtu da.

DUINTASUN MARTXAK

2014ko martxoaren 22a ESKren mobilizazio gaitasunarentzat momentu edarra izan zen eta Espainiako Estatuan herri mobilizazioaren benetako mugarria, 78ko erregimena zalantzan jarri zuena.

III. biltzarraren bukaerak eta IV.aren hasierak estatuko Duintasun Martxen sorrerarekin bat egin zuen. Estatuko klase sindikatu askoren eta mugimendu sozial andanaren bat egiteak Duintasun Martxa izan zuen emaitza. Ho-riek helburu argi batekin jaio ziren, 78ko erregimenaren aurka borroka egitea; oinarri-oinarrizkoa aldarrikatuta, «ogia, lana eta etxea» bizitza duinerako baldintzak, eta beste aldarrikapenen artean, erabakitze eskubidea eta ez-legezko zorra ez ordaintzea.2014 eta 2015eko martxoan Madrilen egindako mobilizazioak eta 2014ko azaroan Sestaotik Bilbora egindakoak garrantzitsuenak izan ziren, ESK-k aktiboki eta maila handiarekin parte hartu zuen; ondorengo mobilizazio des-zentralizatuek eragin txikiagoa izan zuten.

Egun, Duintasun Martxak oso gutxituak izan dira mobilizazio esparru soziosindikaletan antolakunde politikoak sartu direlako, mugimendu soziosindikalen gainetik protagonismoa izateko asmoa dutenak. Momentu honetan ESK stand-by egoeran dago, gutxitutako espazioa izateaz gain, jada amortizatua dagoela dirudien eremua delako (estatuko antolakunde eta lurraldeen ahaleginaz bestera).

Espainiako Estatuko eta Euskal Herriko elkargune soziosindikalerako espazioetan akitze zantzuak diren arren, edo proiektu argien falta, ESK-k egindako lanaren balorazio oso positiboa egin behar dugu. Parte hartze hori-zontaleko borroka-gune soziosindikal transbertsalak eraikitzeko gure sindikatuaren inplikazioa, justizia sozialean oinarritutako eredu bat erkatzeko bokazioarekin, argia eta zintzoa izan da, eta ez esfortzu gabea. Hori ez da hutsala, ESKrengan ikus daiteke esfortzu hori, ez gune horietan parte hartzen duten antolakunde guztietan. Eta jakina, argi geratu da urte hauten ESK-k borroka eta konfrontazio gune bateratuak eraikitzeko duen konpromi-soa.


35

Lan egiteko beste gune bat

Asko dira iraunkorki edo unean une ESK partaide den guneak, bai eta hainbat eragilerekin dituen elkarlanak ere, zaila da guztiak zerrendatzea. Hala ere, horietako batzuk nabarmendu nahi izan ditugu asmo dugun eredu sozial eta sindikalera aurreratzeko duten munta eta garrantziagatik.

EUSKAL HERRIKO MUGIMENDU FEMINISTA

ESKko emakume askok historikoki Mugimendu Feministan parte hartu dute, noiz eta mugimenduak egun duen aitortza eta izen ona ez zuen garaietan, gainera. Egun, gure afiliatuetako askok mugimendu feministan parte hartzeaz gain, gure sindikatua haren parte aktiboa da horrela eskatzen zaionean. ESK-k dauden koordinakunde eta asanbladetan parte hartzen du baita Nafarroako Indarkeria Sexistaren aurkako Emakumeen Plataforman ere, Emakumeen Mundu Martxako partaide izateaz gain. Horri gehitu behar zaio ESKko emakumeetako batzuk mugimendu feministako kide ezagunak direla, sindikalgintza feminista baterantz erabakimenez doan sindikatu hau aberastu eta mesede egiten diona zalantzarik gabe.

GUNE EKOSOZIALISTA

ESK-k Nazioarteko Gune Ekosozialistan parte hartzen du 2014an martxan jarri zenetik. Bertan, gure sindikatua beste antolakundeek krisi ekologikoaren, krisi sozialaren eta zaintzen, eta abar gehiagoren inguruan egindako ideia eta lanekin aberasten da, era berean, IV. biltzarreko txostenean jasotako ekoizpen eta kontsumo ereduak zalantzan jartzeko lanetan gure ekarpenak egin ditugu. 2016ko azaroan ESK-k aktiboki parte hartu zuen Bilbon izandako III Nazioarteko Topaketa Ekosozialisten prestaketan eta garapenean.

Egun, ezberdinen arteko topaleku bat izaten jarraitzen du, bestelako jendarte eredu batetara eramango gaituz-ten ideia berriak eztabaidatu eta bilatzeko gunea.

FORO SOZIAL IRAUNKORRA

ESK-k pertsona guztien eskubide guztiekin duen konpromisoak Foro Sozial Iraunkorraren lanarekin bat egi-tera eraman gintuen, 2016ko urrian sortu zena. Horrela, bere garaian, ETAren erabateko armagabetzean eta erakundeak bere egitura guztien desegitea iragartzean gure alea jarri genuen.

Pertsona guztien eskubide guztien errespetu horretatik beretik, ESK-k Foro Sozialean egiten duen lanari jarrai-pena ematen dio gatazkaren ondorioz ematen diren eskubide zapalketei konponbidea ematea helburu, presoen salbuespen egoera kasu, eta biktima guztien egia, justizia eta erreparazio eskubidea aitor dadin.

OINARRIZKO ERRENTA SAREA

Herritarrentzat Oinarrizko Errenta baldintza gabearen alde egiten dugu eta eremu komun horretan lan egiten (kanpora, jendartera, eta barrura, antolakunde osora) tresna eraldatzaile honek aberastasunaren benetako banaketa ekar dezakeela konbentzitzeko, biziraupenerako enplegua ardatz egituratzaile izatearekin apurtuta eta bizitza ardatz horretan jarrita, bizitzea merezi duten bizitzen alde borroka eginda.

BATZORDE NAZIONALA

36

DESAZKUNDE SAREA ETA ONGI BIZITZEA

2011tik 2014ra desazkundearen eta ongi bizitzearen lehen lau topaketak egin ziren, horietan guztietan ESK-k hala prestaketan nola garapenean parte hartu zuen. 2015ean lau ardatzetan oinarritutako dokumentu baten prestaketa prozesuari amaiera eman zitzaion: Elikadura burujabetza, Energia eredua, Ekonomiaren birkokapena eta zaintzak. 2016an egindako V Desazkundearen eta ongi bizitzearen topaketetan berretsiak izan zirenak. Prozesu horretan hainbat antolakundek parte hartu zuten, adibidez: Ekologistak Martxan, Desazkundea, Mu-garik gabeko Ekonomilariak, Bizilur, Euskadiko GGKEen Koordinakundea, Mugarik Gabeko Ingeneritza, REAS Euskadi, Mugarik Gabe eta ESK. Azken bi urteetan zehar, bizimodu jasangarrirako Herri Auzitegia prestatzen ibili gara, 2018an Bilbon egin zena. Horren helburua lurraldeen, gorputzen, baliabide naturalen eta bizi baldintzen aldeko protesta sozialen krimina-lizazioa eta eskubide urratzea agerian jartzea zen, hainbat kasu paradigmatikoren bitartez. ESK-k eta Argilanek eginkizun garrantzitsua izan zuten, baita auzitegi horretan kasu baten prestaketa eta aurkezpena aurrera eraman ere. Bertan, Lanbideren nagusikeria eta pobreziarekin bukatzeko gutxieneko errenten politiken porrota salat-zen zen. Auzitegi horren gainean liburu eta dokumental bat argitaratu da, benetan berezi duena. Egun, gainontzeko antolakundeekin batera, desazkundearen eta ongi bizitzearen espazioak izan dezakeen etor-kizuna berriz hausnartzeko eta horren jarraipena bultzatzeko lanean dihardugu.

Era berean hainbat plataformatan parte hartu dugu, hala nola, Kutxabanken pribatizazioaren aurka, errefuxia-tuen alde, Kapitalari Planto, Emakumeen Mundu Martxa, uraren defentsarako herri mugimendua…

Antolakunde sozialak eta sindikatuak

Elkarguneetan aurrera eramandako ekintzek gune hori partekatu dugun jendarte antolakundeekin ditugun ha-rremanen inguruko balantze ona uzten digute. Eskubideen Karta eta Duintasun Martxen eremuan, ESK-k bere-kin dakar antolakunde sozialen errespetua parte hartze horizontal eta zeharkakoarekiko erakutsi duen kohe-rentzia eta konpromisoari esker, eta gure antolakundeak partekatutako interesak eta klasekoak edozein interes alderdikoien gainetik jartzeko izandako iraunkortasunagatik.

Gure parte hartzea eskatu duten borroka sozialekin izandako konpromisoari buruz, esan genezake gutxienez aipagarria izan dela. Azpimarratu behar da, noski, antolakunde eta borroka sozialekin ESKren konpromisoa, hala nola, Ongi Etorri Errefuxiatuak, SOS Arrazakeria, Kaleratzeak Stop, etab.

STEILAS

IV kongresuaren agintaldia hasi zenetik, Steilasekin lehentasunezko harremanetan genuen konfiantza esparrua berreskuratzea proposatu genion geure buruari. Horrela, 2015aren hasieran, eta bi antolakundeen artean ados-


37

tu ostean, harreman protokolo bat lantzeari ekin genion. Urrundu gintuzten esparruak desagertuak zirenez, euskal gehiengo sindikala kasu, eta sortutako sintoniak, egun, bi antolakundeen arteko harremanak oso giro onean egotea ekarri dute. Horrekin batera, formakuntza, espazioen ordezkaritza, etab. bezalako gaiak elkarren artean lantzen hastea, hainbat kanpaina, eta jakina, maiatzaren lehena partekatzeaz gain.

ELA – LAB

Azken bost urteetan EHko sindikatu handiekin izandako aldebiko harremanak momentu oro adiskidetsuak izan dira, nahiz eta denboran maiztasun egonkorrik ez duen praktika izan eta berezko agenda duten elkartze puntua-letara mugatzen den. Edozelan ere, bi sindikatuen arteko egoeraren araberako harremana da.

Zentzu horretan, azpimarratu beharra dago bi sindikatuen artean dagoen sintonia faltak, gure ustetan, modu negatiboan eragiten diola partekatzen ditugun espazioen bilakaerari eta lanari. Aipatutako espazioak bi anto-lakunde horien arteko aurretiazko bileren menpe egoteak, momentu askotan gure kexak antolakunde horiei helaraztea ekarri du.

ESTATUKO SINDIKATU LAGUNAK

Duintasun Martxetan partekatutako guneen haritik, estatuko sindikatu alternatibo eta klasekoekin, aurretik ere harreman bat mantentzen genuenekin, giro ona berreskuratu genuen. Duintasun Martxetan egindako lanak eta ostean sindikatu lagunen arteko elkar lanerako konpromisoetan egindakoak, lanerako espazio interesgarria izan litekeela pentsarazten digu, balizko ekintza eta konpromiso komunak aurrera eramateko.

2019ko otsailaren hasieran antolakunde horietako emakumeen artean egin zen lehen topaketa azpimarratu behar dugu, bertan esperientziak partekatu genituen eta borroka feminista gure antolakundeetako barne fun-tzionamendura eramateko konpromisoa hartu genuen.

Elkargune horren azken topaketa 2019ko otsailean izan zen, bertan, ideien laborategi komun bat sortzea ados-tu genuen, elkarren arteko esperientziak eta borrokak garatu ahal izateko. Dena dela, nahiz eta elkarlanerako konpromisoak hartu, horien garapena antolakunde bakoitzaren egoerengatik atzeratua eta alboratua izaten dela aitortu behar dugu.

Behin Duintasun Martxak zokoratuak geratu direla, eta esparru honen lan fokua bakoitzaren esperientziak ga-ratzean oinarritzen dela, STEILAS eta LAB sindikatuak dinamika honetara batu dira.

Gure ingurua mugitzen da, ESK mugitzen da

2018a bi eremutan izan da erreferentzia urtea, emakumeen eremuan eta pentsiodunen eremuan, mugiarazteko gaitasunean eta euren aldarrikapenak jendarteratzeko gaitasunean mugarri izan direnak.

BATZORDE NAZIONALA

38

ERANTZUN FEMINISTA KALEETAN

Epealdi honetan, ESK, mugimendu feministarekin batera, kalera atera behar izan da gure gorputzak gureak direla eta guk erabakitzen dugula defendatzen jarraitzeko (abortuaren legea zapuzteko Gallardonen saiakera), indarkeria matxista etengabea salatzeko (eraildako gehiegi bidean) eta justiziaren injustiziaren aurrean... 2018ko martxoaren 8an nazioarteko geldialdi eta greba deialdia egiteko beharra izateraino, emakumeen parte hartzea baino ez zuen greba.

MARTXOAREN 8A

2018ko martxoaren 8a, soilik emakumeek babestua izateko mugimendu feministak nazioartean deitutako gel-dialdi eta grebekin, benetako mugarria izan zen eta jasotako erantzun jendetsuarengatik jarraipena izan duen eredua.

ESK-k bere egiturak Mugimendu Feministaren esku jarri zituen, bera baitzen greba deitzen zuena, aurten ere egin duen bezala. Horrela bada, gakoa ESK-k atzera urratsa emateko izan duen konpromisoan eta protagonis-moa dagokion eragile politikoari ematean dago: emakumeak eta mugimendu feminista. Irizpide horrekin lan egin da mugimendu feministak egindako deialdi eta ekintzetan, eta horrela egiten jarraituko dugu.

Atal honetan merezitako aitortza egin behar zaie ESKko emakumeei, mugimendu feministarekiko lanetan erabat konprometituak eta guztiontzat zinezko eredu direnak.

PENTSIODUNAK

Antz-azturak hobiraino. Orain dela urtebete baino gehiagotik, pentsiodunek irmotasun eta borroka erakustaldia egin dute, ESK-k aitortu behar duena. Eta benetan sinistuta egiten dugu, gure DNAn baitago kalitatezko pentsio publikoen defentsa, gure DNAn baitago BGAEetik eratorritako pentsioen osagarriei kritika, gehien dutenak mesedetzen dituztenak eta euren baitan pentsio publiko duinen alde egitearen kontrako elementu direnak.

Horregatik guztiagatik, eta ESKko kideek pentsiodunen mugimenduan egiten ari diren lana aitortuta, ESK-k mu-gimendutik egin diren aldarrikapenekin eta euren deialdiekin bat egin du.

Gure gauzak, barruko kontuak

Azken urteetan ez dugu garai asaldaturik izan gure sindikatuan Batzorde Nazional Zabal gatazkatsuetara eraman gaituenik, edo sindikatuarentzat ahalegin berezia eskatu duen eztabaidetara, higatze geldoa pairatu dugu, ordea, Herrialdeko Batzordeetan (Gipuzkoaren kasuan Donostialdea eta Debagoiena batuta ere) eta Batzorde Nazio-nalean, beteak izan ez diren utzitako tokiak daudelarik.

Horrek guztiak, egituretako pertsona aktiboenei lan zama eragitea ekarri du. Horrela, lan ereduetan pertsonak gehitzeko beharra antzeman da, biltzarreko txostenean zehaztasun handiagoz aipatzen den gaia.


39

Bestalde, beharrezkoa da azpimarratzea, azken urte hauetan hainbat egoera medio belaunaldi aldaketa izan dugula nagusiki, gure aholkularitzetan kide berrien etorrera garrantzitsua. Egoera horrek gure lanean eta sin-dikatuaren dinamikan aparteko ahalegina eskatu du. Egun, Bizkaiko eta Gipuzkoako aholkularitzek ez dute orain bost urtekoekin zer ikusirik. ESKn urteak eta urteak lanean ibili diren pertsona horiei gure eskerrik beroenak hemendik.

Zorrei dagokionez, aipatu behar da ekintza sindikalaren batzordeak debora bat daramala funtzionatu gabe kideetako batzuen lan gainkargengatik. Era berean, lan osasuneko batzordea martxan jartzeko ez gara gai izan.

Alde positiboan, Gipuzkoak eta Arabak euren jardueran babesgabeenen alde Argilan-ESK Bizkaian egiten ari den lan ona gehitu duela azpimarratu behar da. Bestetik, Batzorde Nazionalak ESK Nafarroan presentzia, eta bizitza, duen sindikatua izatearen konpromisoa mantendu du. Lan asko dago aurretik, baina ezin dugu ahaztu herrialde horretan sindikatua bizirik mantentzeko kideek egindako lan handia.

Nabarmentzeko

Epealdi honetan garatutako lanen artean, sexu jazarpenaren edota sexuagatiko jazarpenaren aurkako gida egi-tea azpimarratu behar da, ESK osatzen dugun pertsona guztioi eragiten diguna.

Borroka eta konpromiso soziosindikalean bost urte baino gehiago, presta dezagun ESK beste urte askotarako.

Documents

GESTIO TXOSTENAK 2013-2019 · Indarrean jarraitzen duen txostena 30 Aurrera eraman ditugun esperientziak eta borrokak 30 Partikularretik kolektibora, gure printzipioak ezaugarri 31