საქართველოს ევროპული გზაGeorgia’s European Way

1

ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატი

Office of the State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration

2014

საქართველოს ევროპული გზაGeorgia’s European Way

მარიამ რაქვიაშვილიევროპულ და ევროატლანტიკურ სტუქტურებში

ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის მოადგილე

ზურაბ ქარუმიძეპოლიტიკის ანალიზის, სტრატეგიული დაგეგმვისა და

კოორდინაციის დეპარტამენტის, საგარეო ურთიერთობათა სამსახურის პირველი მრჩეველი,

საქართველოს მთავრობის კანცელარია

ლაშა ტუღუშიაღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო

საზოგადოების საქართველოს ეროვნული პლატფორმის თავმჯდომარე

ივანე ჩხიკვაძეევროინტეგრაციის მიმართულების მენეჯერი

ფონდი „ღია საზოგადოება საქართველო“

ელენე გოცაძესაინფორმაციო ცენტრის

NATO-სა და ევროკავშირის შესახებ დირექტორი

ხათუნა საღინაძეევროპულ და ევროატლანტიკურ სტუქტურებში

ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის საზოგადოებასთან ურთიერთობის

დეპარტამენტის უფროსი

თორნიკე ნოზაძეევროპულ და ევროატლანტიკურ სტუქტურებში

ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის ევროინტეგრაციის საკითხთა

კოორდინაციის დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე

განსაკუთრებული მადლობა:თამარ მიქაძე

საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობისპოლიტიკისა და პრესის განყოფილების

თანამშრომელი

Mariam RakviashviliDeputy State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration

Zurab KarumidzeFirst Advisor, Foreign Relations Unit, Department of Political Analysis, Strategic Planning and Coordination, the Chancellery of the Government of Georgia

Lasha TugushiHead of Georgian Civil Society National Platform for the Eastern Partnership

Ivane ChkhikvadzeEU Integration Field ManagerOpen Society Georgia Foundation

Elene GotsadzeDirector of the Information Center on NATO and EU

Khatuna SaginadzeHead of Public Relations Department of the Office of State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration

Tornike NozadzeDeputy Head of European Integration Coordination Department of the Office of State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration

Special Thanks To:Tamar MikadzePress and Information Officer at Political and Press Section of the Delegation of the European Union to Georgia

ჯორჯია თუდეი ჯგუფი - ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს

სახელმწიფო მინისტრის აპარატის კონტრაქტორი

გენერალური მენეჯერი: გიორგი შარაშიძე ქართული ტექსტის რედაქტორი: ბაჩო კვირტია ინგლისური ტექსტის რედაქტორი: ქეით დევისი

დიზაინი: ანი ლოლაძე ფოტო: გოგა ჩანადირი

ყდაზე: ირაკლი გაბეცაძის ფოტო

Georgia Today Group – the contractor of the Office of the State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration

General Manager: George SharashidzeEditor of Georgian: Bacho KvirtiaEditor of English: Kate Davies Design: Ani LoladzePhoto: Goga Chanadiri

On the cover: Irakli Gabetsadze’s photo

სარედაქციო საბჭო EDITOrIAL BOArD

საქართველოს ევროპული გზა საქართველოს მოქალაქეების არჩევანია

Georgia’s European Way is the Choice of Georgian Citizens4

ევროინტეგრაცია - საქართველოს განვითარების უალტერნატივო გზა

European Integration - the only way for the development of Georgia6

ევროკავშირი და საქართველო: უფრო მჭიდრო კავშირის დამყარებისკენ სვლა EU-Georgia: Heading to Ever-Closer Ties

8

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება - საქართველოს ეკონომიკური განვითარების პერსპექტივები

Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement – Prospects of the Economic Development of Georgia

12

დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან ოცდაორი წლის შემდეგ საქართველომ თავისი ისტორიის ახალი ფურცელი დაწერა

Twenty-two years after gaining independence: Georgia Writes a New Chapter in its History

22

ევროკავშირის დახმარება

EU Assistance26

ევროკავშირის მიმართ დამოკიდებულებისა და ცოდნის შეფასება საქართველოში: ცვლილებები და ტენდენციები 2009-2013 წწ.

Knowledge and Attitudes towards the EU in Georgia: Changes and Trends 2009 – 2013

29

ცნობიერების ამაღლება ევროინტეგრაციის შესახებ – კონცეპტუალური მიდგომაAwareness-raising on the European Integration Process – A Conceptual Approach

32Agenda.ge - მეტი, ვიდრე მხოლოდ ახალი ამბები საქართველოდან

Agenda.ge: More than just Georgian news and headlines! 34

საქართველო, რუსეთი და აღმოსავლეთ პარტნიორობა

Georgia, russia and the Eastern Partnership 36

საქართველო სწრაფი აღმშენებლობის გზაზე

Georgia Set for rapid Growth43

სარჩევი CONTENTS

4

2014 წელი, საქართველო-ევროკავშირის პოლიტიკურ-ეკონომიკური ურთიერთობების გაღრმავების თვალსაზრისით, გარდამტეხია.

ევროკავშირთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების პარაფირებითა და მიმდინარე წლის ზაფხულში მისი ხელმოწერით, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობები ახალ ეტაპზე გადადის. ასოცირების შეთანხმება ევროინტეგრაციის მრავალგანზომილებიანი პროცესის მხოლოდ დასაწყისია.

ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურმა და ეკონომიკურმა პროცესებმა ცხადყო ევროპული ღირებულებებისადმი საქართველოს მოსახლეობის ერთგულება. ჩვენ მომსწრენი ვართ თანამედროვე ადამიანის უფლებების პატივისცემაზე,

საქართველოს ევროპული გზა საქართველოს მოქალაქეების არჩევანია

Georgia’s European Way is the Choice of Georgian Citizens

2014 is to be a turning point in EU-Georgia political and economic relations.

The initialling of the EU-Georgia Association Agreement and its upcoming signing this summer will elevate EU-Georgia relations to a new level. However, the signature of the Agreement represents just the beginning of the EU integration multidimensional process.

The ongoing political and economic course of the country demonstrates the commitment of Georgia’s citizens to European values. We are witnessing the process of the establishment of a modern European State based on respect for human rights, rule of law and other fundamental values.

saqarTvelos saxelmwifo ministri evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi aleqsi petriaSvili

5

Thus, strengthening the support of the Georgian population and ensuring the full involvement of each citizen in the EU integration process is of utmost importance. The Communication and Information Strategy on EU Integration was elaborated and adopted by the Government of Georgia to serve this very purpose. The implementation process of the Strategy, based on the respective Action Plan, has already begun.

The periodical “Georgia’s European Way” is being published in the framework of the afore-mentioned Communication and Information Strategy. It is to reflect the main activities and reforms undertaken by the Government of Georgia towards European Integration and provide information on important EU-related activities, EU Assistance to Georgia, the advantages of the European integration process, as well as informing readers regarding the commitments that the country has undertaken in this respect.

Let me assure you that we are to witness a great deal of good news along the path of Georgia`s way to Europe.

„კანონის უზენაესობასა და საყოველთაოდ აღიარებულ ფასეულობებზე დაფუძნებული ევროპული სახელმწიფოს ფორმირებისა.

აღნიშნულიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია ევროინტეგრაციის პროცესის მიმართ საქართველოს მოქალაქეების მხარდაჭერის შემდგომი გაძლიერება და მასში საზოგადოების ყველა წევრის აქტიური ჩართულობა. სწორედ ამ მიზანს ემსახურება საქართველოს მთავრობის სტრატეგია „ევროინტეგრაციის საკითხთა კომუნიკაციისა და ინფორმაციის შესახებ“, რომლის განხორციელება შესაბამისი სამოქმედო გეგმის საფუძველზე უკვე დაწყებულია.

ჟურნალი „საქართველოს ევროპული გზა“ ზემოაღნიშნული სტრატეგიის ფარგლებში გამოიცემა. ჟურნალში ასახვას ჰპოვებს საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობების ყველა აქტუალური საკითხი, მათ შორის ინფორმაცია ქვეყნის ევროინტეგრაციასთან დაკავშირებით საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებული რეფორმების თაობაზე. ამასთან, გამოცემა მოიცავს ანალიტიკურ ნაწილს, რომელშიც წამყვანი ქართველი და უცხოელი ექსპერტები მკითხველს გაუზიარებენ თავიანთ მოსაზრებებს ევროკავშირსა და მის სამეზობლოში მიმდინარე მოვლენების, ევროინტეგრაციის პროცესში არსებული შესაძლებლობებისა და გამოწვევების თაობაზე. გარდა ამისა, ჟურნალი უცხოელ მკითხველს მიაწვდის ინფორმაციას ევროკავშირთან თანამშრომლობის სხვადასხვა სფეროში საქართველოს მიღწევების თაობაზე. ევროინტეგრაციის მიმართულებით ჩვენ ბევრი სიახლე გველის. ვიმედოვნებთ, რომ ჟურნალი „საქართველოს ევროპული გზა“ მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს ევროინტეგრაციის აქტუალურ საკითხებზე მკითხველის ინფორმირებისა და საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობების სათანადო დონეზე წარმოჩენის თვალსაზრისით.

Furthermore, the periodical includes an analytical section in which leading Georgian and international experts are invited to share their views regarding ongoing developments in the EU and its neighborhood, and to provide their expertise on existing challenges and threats, and on the benefits of the EU Integration process. The periodical will also serve as an informational hub for the international community to learn about Georgia`s achievements and successful experience in various spheres of cooperation with the EU.

Let me assure you that we are to witness a great deal of good news along the path of Georgia`s way to Europe.

And I am confident that the periodical “Georgia’s European Way” will play an important role in keeping both local and international readers informed regarding this news, as well as all ongoing issues of the EU integration process that reflect the main features of EU-Georgia relations.

ევროკავშირთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების პარაფირებითა და მიმდინარე წლის ზაფხულში მისი ხელმოწერით, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობები ახალ ეტაპზე გადადის. ასოცირების შეთანხმება ევროინტეგრაციის მრავალგანზომილებიანი პროცესის მხოლოდ დასაწყისია.

„

მნიშვნელოვანია ევროინტეგრაციის პროცესის მიმართ საქართველოს მოქალაქეების მხარდაჭერის შემდგომი გაძლიერება და მასში საზოგადოების ყველა წევრის აქტიური ჩართულობა.

„

STATE MINISTEr OF GEOrGIA ON EUrOPEAN AND EUrO-ATLANTIC INTEGrATION ALEx PETrIASHvILI

6 საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის მიმართვა

საქართველოს ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაცია ქვეყნის საგარეო პოლიტიკის უმთავრესი პრიორიტეტია, რაც თავის მხრივ ეფუძნება ქართველი ხალხის ურყევ ნებას, გახდეს ევროპული თანამეგობრობის სრულუფლებიანი წევრი.

ჩვენ ვრჩებით საქართველოს მოსახლეობის არჩევანის ერთგული. ამ მხრივ, ვილნიუსში გამართულ ევროკავშირის „აღმოსავლეთ პარტნიორობის“ სამიტზე საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შესახებ შეთანხმებისა და მისი ნაწილის ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის სივრცის პარაფირება ჩვენი ქვეყნის საგარეო პოლიტიკის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიღწევაა.

საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შეთანხმება, რომლის ხელმოწერა 2014 წლის ზაფხულშია დაგეგმილი, საქართველოს ევროკავშირთან ინტეგრაციას, და შესაბამისად, ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას შეუქცევად პროცესად აქცევს. შეიძლება ითქვას, რომ პრაქტიკულად ასოცირების შეთანხმება საქართველოს

ევროინტეგრაცია -საქართველოს განვითარების უალტერნატივო გზა

Georgia’s European and Euro-Atlantic integration is the foremost priority of our country’s foreign policy. In turn, this priority builds upon the unwavering will of the Georgian people to become a full member of the European community.

We remain committed to the choice of the Georgian people. In this regard, the Association Agreement between Georgia and the EU (including the Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement), initialed at the EU Eastern Partnership Summit in vilnius, is one of the most important achievements of our country’s foreign policy to date.

The Association Agreement between Georgia and the EU, set to be signed in summer 2014, ensures the irreversibility of Georgia’s EU integration and, accordingly, the democratic processes within the country. We may view the Association Agreement as the master plan of Georgia’s modernization,

European Integration - the only way for the development of Georgia

7ADDrESS OF THE PrIME-MINISTEr OF GEOrGIA IrAKLI GHArIBASHvILI

მოდერნიზაციის სამოქმედო გეგმაა, რომელიც ქვეყნის პოლიტიკური, სოციალური და ეკონომიკური ცხოვრების ყველა სფეროს შეეხება.

საქართველო – ევროკავშირს შორის ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის სივრცის ჩამოყალიბება ხელს შეუწყობს ევროკავშირთან თავსებადი ეკონომიკური სისტემის ჩამოყალიბებას, უზრუნველყოფს სექტორული კონკურენტუნარიანობის ამაღლებას, სტაბილური და პროგნოზირებადი ბიზნეს-გარემოს შექმნას, მნიშვნელოვნად გაზრდის საქართველოს საინვესტიციო მიმზიდველობას.

ჩვენთვის ევროკავშირი არ არის მხოლოდ ეკონომიკური ურთიერთობები. ჩვენ ვიზიარებთ საერთოევროპულ ღირებულებებს. ადამიანის უფლებები, კანონის უზენაესობა – ეს იმ ღირებულებათა ჩამონათვალია, რომლებიც საქართველოსა და ევროპას აერთიანებს. ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერის შემდეგ გზა გაიხსნება ევროპულ სივრცეში კულტურული და სამეცნიერო ინტეგრაციის თვალსაზრისით, რაც ჩვენი ქვეყნისთვის უალტერნატივო განვითარების გზა გახლავთ.

covering each and every field of the country’s political, social, and economic life.

The establishment of a Deep and Comprehensive Free Trade Area between Georgia and the European Union will promote the creation of an economic system compatible with the European economy, while improving sector competitiveness, introducing a stable and predictable business environment, and significantly increasing Georgia’s attractiveness as an investment destination.

ევროკავშირთან საქართველოს დაახლოების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტი ჩვენი მოქალაქეებისათვის გადაადგილების თავისუფლების უზრუნველყოფაა. დარწმუნებული ვარ, რომ ამ მიმართულებით მიმდინარე წარმატებული რეფორმები და სავიზო დიალოგი ევროკავშირთან უახლოეს მომავალში საქართველოს მოქალაქეებს ევროკავშირში უვიზო მიმოსვლის საშუალებას მისცემს.

საქართველომ ბოლო პერიოდში უპრეცედენტო დინამიზმით განვლო რეფორმების გზა, რითაც ევროკავშირისა და NATO-ს სრულუფლებიანი წევრობის პერსპექტივა კიდევ უფრო რეალისტური გახადა. საქართველოს მთავრობა უზრუნველყოფს რეფორმების მდგრადობას და ევროპული და ევროატლანტიკური კურსის შეუქცევადობას.

ამ ეტაპზე უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება როგორც საერთაშორისო თანამეგობრობის, ასევე სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობას, რაც საშუალებას მოგვცემს ერთიანი ძალისხმევის შედეგად დავუბრუნოთ საქართველოს ისტორიული არჩევანი, დაიკავოს კუთვნილი ადგილი ევროპულ ოჯახში.

საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შეთანხმება, რომლის ხელმოწერა 2014 წლის ზაფხულშია დაგეგმილი, საქართველოს ევროკავშირთან ინტეგრაციას, და შესაბამისად, ქვეყნის დემოკრატიულ განვითარებას შეუქცევად პროცესად აქცევს.

„ The Association Agreement between Georgia and the EU, set to be signed in early fall 2014, ensures the irreversibility of Georgia’s EU integration and, accordingly, the democratic processes within the country.

„For us, the European Union does not merely signify economic relations. We share common European values such as respect for human rights and rule of law that unite Georgia and Europe. The signing of the EU Association Agreement will pave the way for cultural and academic integration into Europe - a path without alternative for our country.

One of the priorities in the process of harmonization with Europe is ensuring freedom of movement for Georgian citizens. I am convinced that the successful reforms implemented to this end, alongside visa liberalization dialogue, will enable Georgian citizens to enjoy visa-free travel throughout the EU in the near future.

Georgia has recently been moving along the path of reforms by leaps and bounds, and in so doing it is ensuring the feasibility of full accession to the EU and NATO. The Georgian Government guarantees the sustainability of these reforms and the irreversibility of the Euro-Atlantic direction.

At this point the active engagement of the international community and the consolidation and support of civil society are of utmost importance, enabling us to join forces and to advance Georgia’s historic choice to reclaim its rightful place in the European family.

8 ევროპული სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოების საკითხებში ევროკომისარ შტეფან ფულეს მიმართვა

Dear Georgian friends!

Over recent years the EU and Georgia have enjoyed intensive and wide-ranging bilateral contacts that have resulted in a unique relationship based on a firm commitment by consecutive Georgian governments to European values and European integration. Our unique relationship will be elevated to a new level this summer by the signature of an unprecedented agreement which brings Georgia and its people closer to the European Union. The Association Agreement, including a Deep and Comprehensive Free Trade Area, represents a blueprint for reform and modernization. It is an instrument for bringing more ‘Europe’ to Georgia; for bringing Georgia closer to the EU politically, and for integrating it economically for the mutual benefit of citizens and businesses on both sides.

We initialed the Association Agreement/DCFTA last November at the Eastern Partnership summit in vilnius and we look forward to its signature by the end of August this year.

ევროკავშირი და საქართველო: უფრო მჭიდრო კავშირის დამყარებისკენ სვლა

EU-Georgia: Heading to Ever-Closer Tiesძვირფასო ქართველო მეგობრებო!

ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ბოლო წლების ინტენსიურმა და ფართომასშტაბიანმა კონტაქტებმა ისეთი უნიკალური ურთიერთობის ჩამოყალიბებას შეუწყო ხელი, რომელიც საქართველოს წინა და დღევანდელი მთავრობების მხრიდან ევროპული ღირებულებებისა და ევროპული ინტეგრაციის მტკიცე ერთგულებაზეა დამყარებული. ამა წლის ზაფხულში დაგეგმილი უპრეცედენტო შეთანხმების ხელმოწერა კიდევ ერთი საფეხური იქნება ამ უნიკალურ ურთიერთობაში და საქართველოს, მის მოსახლეობას ევროკავშირთან კიდევ უფრო დააახლოებს. ასოცირების შეთანხმება, ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის ჩათვლით, რეფორმებისა და მოდერნიზაციის გეგმაა. ის ინსტრუმენტია, რომელიც ხელს შეუწყობს საქართველოში „მეტი ევროპის“ შემოსვლას, უზრუნველყოფს ევროპასთან პოლიტიკურ სიახლოვეს, ასევე მოახდენს ეკონომიკურ ინტეგრირებას საქართველოსა და ევროკავშირის მოქალაქეებისა და ბიზნესის საკეთილდღეოდ.

ჩვენ ასოცირების შეთანხმების პარაფირება გასული წლის ნოემბერში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ვილნიუსის სამიტზე განვახორციელეთ და მოუთმენლად ველით მის ხელმოწერას, რომელიც ამა წლის აგვისტოს ბოლოსკენ არის დაგეგმილი.

9ADDrESS OF THE EUrOPEAN COMMISSIONEr FOr ENLArGEMENT AND EUrOPEAN NEIGHBOUrHOOD POLICy ŠTEFAN FüLE

Signing the Agreement and proceeding swiftly with its provisional application is an ambitious goal on a long and challenging journey during which Georgia will need to maintain the good progress on its reform agenda in order to reap the most benefits from this new and advanced relationship.

შეთანხმების ხელმოწერა და მისი დაჩქარებული წესით განხორციელების დაწყება ამბიციური ამოცანაა სირთულეებით აღსავსე გრძელ გზაზე. ახალი, უფრო მაღალ ხარისხში აყვანილი ურთიერთობიდან მაქსიმალური სარგებლის მისაღებად, ქვეყანამ ამ გზაზე წარმატებული რეფორმებით სვლა უნდა განაგრძოს.

ევროკავშირი ყურადღებით ადევნებს თვალს საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს. ჩვენ კვლავაც დაჟინებით ვითხოვთ ჩვენთვის საერთო ღირებულებების დაცვასა და რეფორმების იმ პროცესის მდგრადობას, რომელიც ევროპულ დღის წესრიგს ეფუძნება. ეს გულისხმობს პოლიტიკური პლურალიზმისა და მედიის თავისუფლებისთვის ჯეროვანი ყურადღების მიპყრობას, ასევე სისხლის სამართლებრივი დევნის პოლიტიკური მოტივაციის გარეშე წარმართვას, რომ ის იყოს მიუკერძოებელი, გამჭვირვალე და სრულად შეესაბამებოდეს დემოკრატიულ ღირებულებებს. ჩვენ კვლავაც მტკიცედ გავუსვამთ ხაზს მთავრობის პასუხისმგებლობას უმცირესობების უფლებების დაცვასთან მიმართებაში. დიდი იმედი გვაქვს, რომ ანტიდისკრიმინაციული კანონი დროულად იქნება მიღებული.

Exports are estimated to increase by 9% and 12 % in the short and long term respectively, with imports going up by 4.4% and 7.5 % respectively.

„ მოკლევადიან პერსპექტივაში მოსალოდნელია ექსპორტის ზრდა 9%– ით, ხოლო გრძელვადიან პერსპექტივაში – 12%–ით. იმპორტი მოკლევადიან პერსპექტივაში 4.4%–ით გაიზრდება, ხოლო გრძელვადიან პერსპექტივაში – 7.5%–ით.

„მნიშვნელოვანია, რომ მოსახლეობის ფართო ფენებს დღესვე ავუხსნათ ასოცირების/ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების სარგებელი. შეთანხმების ტექსტი უკვე გამოქვეყნებულია და ყველას შეუძლია მისი ნახვა. ამით გაბათილდება მითები, რომელსაც ასოცირების/ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შეთანხმების შესახებ ის ადამიანები ავრცელებენ, ვისაც არ უნდა საქართველოს მოდერნიზება და ქვეყანაში დემოკრატიის მაღალი სტანდარტის დამკვიდრება.

ასოცირების შეთანხმება/ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე არის ინვესტირება საქართველოს მომავალში: ეს შეთანხმება მოიზიდავს ინვესტიციებს, შექმნის სამუშაო ადგილებს და ხელს შეუწყობს ზრდას, რომელიც ბევრად აღემატება მის განხორციელებაზე დახარჯულ ძალისხმევას. მისი მიზანია საქართველოს მოდერნიზება, პროგნოზირებადი მმართველობისა და ადმინისტრირების განხორციელება, კონკურენციის გაზრდა იმისთვის, რომ სრულად იქნას გამოყენებული შეთანხმების მიერ შემოთავაზებული ევროპულ ბაზარზე გასვლის ახალი შესაძლებლობები. გრძელვადიან პერსპექტივაში ასოცირების შეთანხმება შექმნის ჩარჩოს,

The EU is following developments in Georgia very closely. We continue to insist on respect for our shared values and on the sustainability of the reform process centred on the European agenda. This includes due attention to the defence of political pluralism and media freedom, as well as ensuring that criminal prosecutions are transparent, free of political motivation, impartial, and fully in line with democratic values. We will also keep stressing the government’s responsibility when it comes to the protection of minority rights. We very much hope that the proposed anti-discrimination law will be adopted without delay.

When it comes to the AA/DCFTA, it is important that we now explain its benefits to the wider population. The text of the Agreement is already published and everyone can see what the document is about. This will expose the myths about the AA and DCFTA which are being spread by some who do not want to see a modernized Georgia with higher standards of democracy.

The AA/DCFTA is an investment in Georgia’s future: the agreements will attract investments, create jobs, and stimulate growth in a way which far outweighs the effort involved in implementing them. The idea is to modernize Georgia, to deliver predictable governance and administration, and to enhance its competitiveness so that it can fully exploit the new opportunities which the Agreement creates for access to the European market. In the long term, the Association Agreement will provide the framework for Georgia to get on a par with the countries of the EU economically, socially, and environmentally. Based on past experience, and according to independent studies, this Agreement, especially its free trade part, will boost trade between the EU and Georgia. Exports are estimated to increase by 9% and 12 % in the short and long term

10

რომელიც საქართველოსთვის თანაბარ ეკონომიკურ, სოციალურ და გარემოსდაცვით პირობებს უზრუნველყოფს ევროკავშირის ქვეყნებთან მიმართებაში. გასული წლების გამოცდილებისა და დამოუკიდებელი კვლევების მიხედვით, ეს შეთანხმება, განსაკუთრებით მისი სავაჭრო ნაწილი, გაზრდის ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ვაჭრობას. მოკლევადიან პერსპექტივაში მოსალოდნელია ექსპორტის ზრდა 9%-ით, ხოლო გრძელვადიან პერსპექტივაში – 12%-ით. იმპორტი მოკლევადიან პერსპექტივაში 4.4%-ით გაიზრდება, ხოლო გრძელვადიან პერსპექტივაში – 7.5%-ით.

საქართველოსა და აღმოსავლეთ პარტნიორების სხვა ქვეყნების მიმართ ჩვენი პოლიტიკის არსი მდგომარეობს შემდეგში: რაც შეიძლება მეტი ადამიანისთვის მეტი ახალი შესაძლებლობის შექმნა. სწორედ ამიტომ ვაქცევთ ასეთ დიდ ყურადღებას ადამიანებს შორის კონტაქტების დამყარებას, კერძოდ მობილურობას, რაც ვიზების მისაღებად საჭირო პირობების გამარტივების მცდელობაში გამოიხატება. ჩვენ ასევე გვსურს შევქმნათ მჭიდრო კონტაქტები ევროკავშირსა და მის პარტნიორებს შორის ეკონომიკისა და საზოგადოებრივი ცხოვრების ყველა სფეროში – იქნება ეს ენერგეტიკა, ტრანსპორტი, გარემოს დაცვა, განათლება, კვლევა თუ ინოვაცია.

respectively, with imports going up by 4.4% and 7.5 % respectively.

The DCFTA is expected to boost the GDP of Georgia by 4.3% provided that reforms are completed. Average wages in Georgia are projected to increase 3.6 % in the long run, while the overall consumer price index is expected to decrease by about 0.6 %. This implies that, on average, the purchasing power of Georgian citizens should increase.

The AA/DCFTA is an investment in Georgia’s future: the agreements will attract investments, create jobs, and stimulate growth in a way which far outweighs the effort involved in implementing them. The idea is to modernize Georgia, to deliver predictable governance and administration, and to enhance its competitiveness so that it can fully exploit the new opportunities which the Agreement creates for access to the European market.

„

The essence of our policy towards Georgia and our other Eastern Partners is to move away from opportunities for the few to create new opportunities for the many. This is why we put so much focus on people-to-people contact, especially on mobility, as expressed in our efforts to ease visa requirements for citizens. We also seek to create networks between the EU and its partners across all sectors of the economy and society - be it in energy, transport, environment, education, or research and innovation.

The EU’s support for democratic and economic reforms helps to strengthen stability and prosperity. Our support goes not only to the reform efforts of the government; it is also designed to enhance the role of civil society which has an important role in this transformation, because for this process to succeed it needs to be inclusive. Of course, the EU stands ready to support this process throughout.

ევროკავშირის მხრიდან დემოკრატიული და ეკონომიკური რეფორმების მხარდაჭერა ხელს უწყობს სტაბილურობისა და კეთილდღეობის ზრდას. ჩვენ არამარტო მთავრობის რეფორმებზე მიმართულ ძალისხმევას ვუჭერთ მხარს, არამედ ვეხმარებით სამოქალაქო საზოგადოების როლის გაძლიერებას. სამოქალაქო საზოგადოებას უმნიშვნელოვანესი როლი აქვს ტრანსფორმაციის ამ პროცესში, რადგან წარმატების მისაღწევად მასში ყველა მხარე უნდა მონაწილეობდეს. რასაკვირველია, ევროკავშირი მზადაა ამ პროცესის მხარდასაჭერად.

ასოცირების შეთანხმება/ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე არის ინვესტირება საქართველოს მომავალში: ეს შეთანხმება მოიზიდავს ინვესტიციებს, შექმნის სამუშაო ადგილებს და ხელს შეუწყობს ზრდას, რომელიც ბევრად აღემატება მის განხორციელებაზე დახარჯულ ძალისხმევას. მისი მიზანია საქართველოს მოდერნიზება, პროგნოზირებადი მმართველობისა და ადმინისტრირების განხორციელება, კონკურენციის გაზრდა იმისთვის, რომ სრულად იქნას გამოყენებული შეთანხმების მიერ შემოთავაზებული ევროპულ ბაზარზე გასვლის ახალი შესაძლებლობები.

„

ევროპული სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოების საკითხებში ევროკომისარ შტეფან ფულეს მიმართვა

11CATHOLICOS-PArTIArCH ILIA II

“We are pleased that Georgia, after going through a hard Communist regime, is now heading towards the European Union – a well-known organization in Georgia. We know that you are doing your utmost to support Georgia in becoming a fully-fledged member of the Union. Let me emphasize that there is a misperception in some countries that the Georgian Church hinders this process. On the contrary, I want to assure you that the Church will do everything to support Georgia`s European aspiration. Today, I was informed about your intention to convince me that Georgia can become a member of the European Union with its traditions and values. Let me stress, that I do not need to be convinced, as I have been convinced of this for a very long time already.”

“ჩვენ მეტად კმაყოფილები ვართ იმით, რომ საქართველო, რომელმაც გამოიარა მძიმე კომუნისტური რეჟიმი, ევროპული სტრუქტურებისკენ მიემართება. ეს არის სივრცე, რომელსაც ჩვენს ქვეყანაში კარგად იცნობენ. თქვენ ყველაფერს აკეთებთ, რათა საქართველო ამ დიდი ორგანიზაციის სრულუფლებიანი წევრი გახდეს. ზოგიერთ ქვეყანაში არასწორი ინფორმაციაა გავრცელებული, თითქოს ჩვენი ეკლესია ამ პროცესს აბრკოლებს. მინდა, დაგარწმუნოთ, რომ საქართველოს ეკლესია ყველაფერს გააკეთებს იმისთვის, რათა ეს იდეა განხორციელდეს.

როგორც ჩემთვის დღეს გახდა ცნობილი, თქვენ გითქვამთ, თითქოს, დამარწმუნებთ იმაში, რომ საქართველოს შეუძლია თავისი ტრადიციებით, ფასეულობით გახდეს ევროკავშირის წევრი. მინდა გითხრათ, რომ მე დარწმუნება არ მჭირდება. ამაში დიდი ხანია, დარწმუნებული ვარ.”

გაფართოებისა და სამეზობლო პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი კომისარი შტეფან ფულე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, საპატრიარქოში, მიმდინარე წლის 3 მარტს მიიღო. შეხვედრის მთავარი თემა საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაცია იყო.

On March 3, 2014, the Catholicos-Partiarch Ilia II met the European Commissioner for Enlargement and European Neighbourhood Policy Štefan Füle. The meeting was devoted to Georgia`s European integration prospects.

ჩვენ მეტად კმაყოფილები ვართ იმით, რომ საქართველო,

რომელმაც გამოიარა მძიმე კომუნისტური რეჟიმი, ევროპული

სტრუქტურებისკენ მიემართება.

We are pleased that Georgia, after going through a hard Communist regime, is now

heading towards the European Union

„კათოლიკოს პატრიარქი ილია II

12

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება – საქართველოს ეკონომიკური განვითარების პერსპექტივები

Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement – Prospects of the Economic Development of Georgia

სამცხე-ჯავახეთიSamtskhe-Javakheti

13

ფოტო: გოგა ჩანადირიPhoto: Goga Chanadiri

14 Rrma da yovlismomcveli Tavisufali savaWro sivrcis Sesaxeb SeTanxmeba – saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi

2013 წელს ჩვენ გადავდგით უდიდესი ნაბიჯი ევროკავშირთან დაახლოების გზაზე. ინტენსიური მოლაპარაკებები ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ, ვილნიუსის სამიტზე პარაფირებით დასრულდა. ჩვენ ვალდებულება ავიღეთ, რომ ეტაპობრივად განვახორციელოთ საკანონმდებლო და ინსტიტუციური რეფორმები. მათ უნდა უზრუნველყონ საქართველოს საჯარო ადმინისტრირების თანამედროვე, ევროპული პრინციპების შესაბამისად განვითარება, კერძო სექტორის მოდერნიზება, გლობალური კონკურენტუნარიანობის ამაღლება, საქართველოს ბაზარზე მაღალი ხარისხისა და უსაფრთხო პროდუქტის განთავსება.

2013 წლის 29 ნოემბერს ვილნიუსში ასოცირების შეთანხმების პარაფირება საქართველოს მხრიდან ევროპული არჩევანის კიდევ ერთი დადასტურებაა. მოლაპარაკებების პროცესმა აჩვენა, რომ ევროპელ პარტნიორებთან საქართველოს აქვს ურთიერთნდობასა და ურთიერთგაგებაზე დაფუძნებული მჭიდრო და ეფექტიანი თანამშრომლობა.

In 2013 we made a significant step forward on the way to European integration. Intensive negotiations on a Deep and Comprehensive Free Trade Area (DC FTA) were concluded with the initialing at the vilnius summit. We committed ourselves to implementing gradual legislative and institutional reforms which aim to ensure the development of the Public Administration of Georgia in accordance with European principles, as well as the modernization and enhancement of global competitiveness of the private sector, and the placing of high quality and safe products onto the Georgian market.

Initialing the Association Agreement in vilnius on November 29, 2013, was yet another confirmation of the choice of a European direction for Georgia. The process of negotiations revealed that effective cooperation between Georgia and European partners is based on trust and mutual understanding.

გიორგი კვირიკაშვილი - ვიცე პრემიერი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრი George Kvirikashvili - Vice-Premier, Minister of Economy and Sustainable Development of Georgiaმაია ფანჯიკიძე - საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრიMaia Phanjikidze – Minister of Foreign Affairs of Georgiaქეთრინ ეშტონი - ევროკომისიის ვიცე-პრეზიდენტი, საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის საკითხებში ევროკავშირის უმაღლესი წარმომადგენლიCatherine Ashton - Vice-President of the European Commission, High Representative of the European Union for Foreign Affairs and Security Policyკარელ დე გუხტი - ევროკომისარი ვაჭრობის საკითხებში კარლ დე გუხტიKarel De Gucht – European Union Trade Commissioner

“აღმოსავლეთ პარტნიორობის” სამიტზე, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ასოცირების შესახებ შეთანხმების პარაფირების ოფიციალური ცერემონია. 2013 წლის 29 ნოემბერი, ვილნიუსი

Official ceremony of initialling of the Association Agreement between the European Union and Georgia at the Eastern Partnership Summit. November 29th, 2013, Vilnius

15DEEP AND COMPrEHENSIvE FrEE TrADE ArEA AGrEEMENT – PrOSPECTS OF THE ECONOMIC DEvELOPMENT OF GEOrGIA

ვაჭრობა და ვაჭრობასთან დაკავშირებული საკითხები, ე.წ. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება, ასოცირების შესახებ შეთანხმების უმნიშვნელოვანესი ნაწილია, რადგან სწორედ ის მოიცავს ევროკავშირთან ეკონომიკური ინტეგრაციის მექანიზმს და საქართველოსთვის ევროკავშირის შიდა ბაზარს ხსნის.

ევროკავშირი საქართველოს უმსხვილესი სავაჭრო პარტნიორია და 2013 წლის მონაცემებით, საქართველოს მთლიანი სავაჭრო ბრუნვის 27% უჭირავს. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება შესაძლებლობას აძლევს საქართველოს ეტაპობრივად მიიღოს ევროკავშირის შიდა ბაზრის ოთხი თავისუფლებიდან სამი: საქონლის, მომსახურებისა და კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილება. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება მოიცავს ვაჭრობასთან დაკავშირებულ საკითხთა ფართო სპექტრს (მაგ.: სურსათის უვნებლობა, კონკურენციის პოლიტიკა, ინტელექტუალური საკუთრების დაცვა, ფინანსური მომსახურება და სხვა) და ითვალისწინებს ვაჭრობასთან დაკავშირებული საქართველოს კანონმდებლობის ეტაპობრივ და დინამიკურ დაახლოებას ევროკავშირის კანონმდებლობასთან.

The trade and trade-related matters of the Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement are an essential part of the Association Agreement as it includes a mechanism for economic integration with the European Union and opens the EU internal market for Georgia.

საკანონმდებლო დაახლოების შედეგად შესაძლებელი გახდება არასატარიფო ბარიერების გადალახვა, რომლებიც ხშირ შემთხვევაში უფრო მეტად ზღუდავს ვაჭრობას, ვიდრე ტარიფები.

ევროკავშირის – მსოფლიოში ერთ-ერთ უმსხვილეს და მდიდარ ბაზარზე წვდომა იქნება მძლავრი იმპულსი ქართული ბიზნესის, ადგილობრივი წარმოების, ექსპორტის დივერსიფიცირებისა და განვითარებისთვის. ეს შეთანხმება ასევე მნიშვნელოვნად ზრდის საქართველოს მიმზიდველობას პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებისათვის, რაც თავის მხრივ ხელს შეუწყობს ახალი ტექნოლოგიებისა და „ნოუ-ჰაუს“ შემოსვლას, კონკურენტუნარიანი ადგილობრივი პროდუქციის გაჩენის სტიმულირებასა და სამუშაო ადგილების შექმნას.

საქართველომ საკმაოდ ხანგრძლივი მოსამზადებელი პერიოდი განვლო ევროკავშირთან ღრმა და

ევროკავშირის – მსოფლიოში ერთ-ერთ უმსხვილეს და მდიდარ ბაზარზე წვდომა იქნება მძლავრი იმპულსი ქართული ბიზნესის, ადგილობრივი წარმოების, ექსპორტის დივერსიფიცირებისა და განვითარებისთვის. ეს შეთანხმება ასევე მნიშვნელოვნად ზრდის საქართველოს მიმზიდველობას პირდაპირი უცხოური ინვესტიციებისათვის, რაც თავის მხრივ ხელს შეუწყობს ახალი ტექნოლოგიებისა და „ნოუ-ჰაუს“ შემოსვლას, კონკურენტუნარიანი ადგილობრივი პროდუქციის გაჩენის სტიმულირებასა და სამუშაო ადგილების შექმნას.

„ The EU is the largest trading partner of Georgia and, according to 2013 data, it comprises 27% of Georgia’s total trade turnover. DC FTA enables Georgia to receive three of the four freedoms of the EU internal market, namely the free movement of goods, services and capital. DC FTA covers a wide range of trade-related issues (e.g. food safety, competition policy, intellectual property protection, and financial services) and foresees the gradual and dynamic approximation of Georgia’s trade-related legislation with EU legislation.

As a result of legislative approximation, it is possible to overcome non-tariff barriers, which in many cases are more restrictive to trade than the tariffs themselves.

Access to the EU, one of the world’s largest and richest markets, will be a powerful impetus for Georgian businesses, local production, and export diversification and development. Additionally, the agreement significantly increases the attractiveness of Georgia for foreign direct investment, which in turn will lead to the transfer of new technologies and “know-how”, the stimulation of competitive local production, and the creation of jobs.

Georgia went through quite a long preparatory period for starting negotiations with the EU on DC FTA. This process included preparation of comprehensive strategies and respective action plans, and launching reforms in the areas identified as priorities by the EU, namely sanitary and phytosanitary measures, technical barriers to trade, competition, and intellectual property rights.

The process of negotiations lasted around eighteen months and ended on July 22, 2013. During this process, six rounds and a number of videoconferences took place.

It should be underlined that during the negotiations Georgia reached an unprecedented agreement with the European Union on tariff liberalization. Each and every

The trade and trade-related matters of the Deep and Comprehensive Free Trade Area Agreement are an essential part of the Association Agreement as it includes a mechanism for economic integration with the European Union and opens the EU internal market for Georgia.

„

16

ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებაზე მოლაპარაკებების დასაწყებად. აღნიშნული პროცესი მოიცავდა ევროკავშირის მიერ პრიორიტეტულად დასახელებულ სფეროებში (სანიტარული და ფიტოსანიტარული ზომები, ტექნიკური ბარიერები ვაჭრობაში, კონკურენცია, ინტელექტუალური საკუთრების უფლებები) ყოვლისმომცველი სტრატეგიებისა და შესაბამისი სამოქმედო გეგმების შემუშავებას და რეფორმების განხორციელების დაწყებას.

საკუთრივ მოლაპარაკებების პროცესი გაგრძელდა დაახლოებით თვრამეტი თვე და დასრულდა 2013 წლის 22 ივლისს. ამ პროცესში გაიმართა მოლაპარაკებების ექვსი რაუნდი და ათობით ვიდეოკონფერენცია.

აღსანიშნავია, რომ მოლაპარაკებების პროცესში ქართულმა მხარემ მიაღწია უპრეცედენტო შეთანხმებას ევროკავშირთან სატარიფო ლიბერალიზაციის კუთხით. ქართული წარმოშობის ყველა პროდუქტი, გარკვეული გამონაკლისების გარდა, გათავისუფლდება საბაჟო ტარიფისგან ევროკავშირის

In the area of customs, Georgian customs legislation will be approximated to the progressive legislation of the EU. There will be close cooperation between Georgian and EU customs administrations which will help to simplify Georgia - EU export/import procedures and facilitate the creation of a transparent and predictable environment.

product of Georgian origin, with only a few exceptions, will be imported to the EU market free of custom tariffs. Investors will be able to enjoy additional stimulus from the fact that, in light of the rules of origin, the Agreement envisages diagonal cumulation with Turkey, according to which Georgian products made from raw materials originating in Turkey will be able to enter the EU market via the free trade regime.

As a result of the legislative approximation provided by the agreement, food safety and quality infrastructure systems in line with European standards will be created in Georgia, which will contribute to the free placement of Georgian agricultural and industrial products on the EU market, as well as the raising of safety of products placed on the local market.

The approximation of public procurement legislation ensures the maximum transparency of the Georgian public procurement system as well as the access of Georgian goods and services to the public procurement markets of EU member states.

Rrma da yovlismomcveli Tavisufali savaWro sivrcis Sesaxeb SeTanxmeba – saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi

„

17

ბაზარზე იმპორტისას. ინვესტორებისათვის დამატებითი სტიმული იქნება ის ფაქტი, რომ წარმოშობის წესების კუთხით შეთანხმება ითვალისწინებს თურქეთთან დიაგონალური კუმულაციის შესაძლებლობას, რომლის თანახმად თურქეთში წარმოშობილი ნედლეულის საფუძველზე საქართველოში წარმოებული პროდუქცია ევროკავშირის ბაზარზე შევა თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმით.

შეთანხმებით გათვალისწინებული საკანონმდებლო დაახლოების შედეგად საქართველოში შეიქმნება ევროპული დონის სურსათის უვნებლობისა და ხარისხის ეროვნული ინფრასტრუქტურის სისტემები, რაც ხელს შეუწყობს ქართული სასოფლო-სამეურნეო, ინდუსტრიული პროდუქციის თავისუფალ განთავსებას ევროკავშირის ბაზარზე და ასევე, ადგილობრივ ბაზარზე უვნებელი და უსაფრთხო პროდუქტის მიწოდებას.

სახელმწიფო შესყიდვების სფეროში კანონმდებლობის დაახლოება უზრუნველყოფს საქართველოს სახელმწიფო შესყიდვების მაქსიმალურ გამჭვირვალობას და ამასთან, საქართველოში წარმოებული პროდუქტისა და მომსახურების დაშვებას ევროკავშირის წევრი ქვეყნების სახელმწიფო შესყიდვების ბაზარზე.

საბაჟო სფეროში კანონმდებლობის დაახლოების შედეგად საქართველოს საბაჟო რეგულაციები დაუახლოვდება ევროკავშირის არსებულ რეგულაციებს. განხორციელდება მჭიდრო თანამშრომლობა საქართველოსა და ევროკავშირის საბაჟო ადმინისტრაციებს შორის, რაც ხელს შეუწყობს საქართველო-ევროკავშირს შორის ექსპორტ/იმპორტის პროცედურების გამარტივებას და გამჭვირვალე და პროგნოზირებადი გარემოს შექმნას.

შეთანხმება ასევე გულისხმობს თანამშრომლობას და ვალდებულებებს ისეთ საკითხებში, როგორიცაა მდგრადი განვითარება, ტრანსპარენტულობა და ვაჭრობასთან დაკავშირებული ენერგეტიკის საკითხები.

In the area of customs, Georgian customs legislation will be approximated to the progressive legislation of the EU. There will be close cooperation between Georgian and EU customs administrations which will help to simplify Georgia - EU export/import procedures and facilitate the creation of a transparent and predictable environment.

The agreement also includes cooperation and respective commitments in such areas as sustainable development, transparency, and trade-related energy issues.

The approximation of legislation related to trade in services opens the possibility of further liberalization of the services markets, implying better access conditions for Georgian companies to the relevant EU markets.

Georgian companies operating in the service sector will be able to:

DEEP AND COMPrEHENSIvE FrEE TrADE ArEA AGrEEMENT – PrOSPECTS OF THE ECONOMIC DEvELOPMENT OF GEOrGIA

18 Rrma da yovlismomcveli Tavisufali savaWro sivrcis Sesaxeb SeTanxmeba – saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi

ჯვრის უღელტეხილიJvari pass

19DEEP AND COMPrEHENSIvE FrEE TrADE ArEA AGrEEMENT – PrOSPECTS OF THE ECONOMIC DEvELOPMENT OF GEOrGIA

ფოტო: გოგა ჩანადირიPhoto: Goga Chanadiri

20

■ Establish branches in EU countries and provide services to European customers;

■ Employ Georgian managers, specialists or graduate trainees in their branches established in the EU;

■ Send their business salespeople to the European Union for the purpose of negotiating sales of their products, and;

■ Provide services to the EU market directly (cross border services) from Georgia, without establishing branches in the EU.

Georgian specialists will be able to provide services in the EU either individually or based on contracts between companies.

The agreement also includes mechanisms for the recognition of professional qualifications. This will simplify the provision of services in EU countries by Georgian specialists.

The legal approximation envisaged by DC FTA implies the introduction of European standards and practices in the relevant areas. The Government is overseeing respective activities in order to assist the public and private sectors in adapting to those changes. Assistance from the EU will be particularly important in this regard.

მომსახურებით ვაჭრობის სფეროში კანონმდებლობის დაახლოება შესაძლებლობას იძლევა განხორციელდეს მომსახურების ბაზრების შემდგომი ლიბერალიზაცია, რაც ითვალისწინებს ქართული კომპანიებისათვის ევროკავშირის შესაბამის ბაზრებზე დაშვების უკეთესი პირობების მიღებას.ქართული მომსახურების სფეროს, კომპანიებს მიეცემათ საშუალება:

■ დააფუძნონ ფილიალები ევროკავშირის ქვეყნებში და მათი საშუალებით მიაწოდონ მომსახურება ევროპელ მომხმარებელს;

■ საკუთარ ევროპულ ფილიალებში დაასაქმონ ქართველი მენეჯერები, სპეციალისტები, გაატარონ პრაქტიკა საკუთარ თანამშრომლებს;

■ გაუშვან თავიანთი გაყიდვების წარმომადგენლები ევროკავშირში, მათი პროდუქციის გაყიდვის მიზნით მოლაპარაკებების საწარმოებლად;

■ მიაწოდონ მომსახურება ევროკავშირის ბაზარზე საქართველოდან, ევროკავშირში ფილიალების გახსნის გარეშე;

ქართველ სპეციალისტებს, ინდივიდუალურად თუ კომპანიებს შორის გაფორმებული კონტრაქტების საფუძველზე, მიეცემათ საშუალება გასწიონ მომსახურება ევროკავშირში.

შეთანხმება ასევე მოიცავს პროფესიული კვალიფიკაციის აღიარების მექანიზმებს, რაც მნიშვნელოვნად გაამარტივებს

Rrma da yovlismomcveli Tavisufali savaWro sivrcis Sesaxeb SeTanxmeba – saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivebi

21

Despite the fact that the introduction of EU regulations in Georgia is an extremely complex process, it is vitally important for the modernization of those state institutions which are involved in trade policy issues. These should aim at moving ever closer to EU standards and should work to contribute to the establishment of a more predictable economic and business environment.

In order to fully implement the agreement, it is necessary to carry out both legislative and institutional reforms. The Government of Georgia is continuing effective measures in this regard, based on the strategies and action plans agreed with the EU.

ქართველი სპეციალისტების მიერ მომსახურების გაწევას ევროკავშირის ქვეყნებში.

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებით გათვალისწინებული საკანონმდებლო დაახლოება გულისხმობს შესაბამის სფეროებში ევროპული სტანდარტებისა და პრაქტიკის დანერგვას. აღნიშნულ ცვლილებებთან საჯარო და კერძო სექტორის ადაპტაციისათვის გათვალისწინებულია შესაბამისი ღონისძიებების გატარება სახელმწიფოს მხრიდან და ამ მიმართულებით განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ევროკავშირის მხარდაჭერა.

მიუხედავად იმისა, რომ არ იქნება იოლი ევროკავშირში მოქმედი რეგულაციების საქართველოში დანერგვა, აღნიშნული პროცესი იმ სახელმწიფო ინსტიტუტების მოდერნიზაციისთვის არის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი, რომელიც სავაჭრო პოლიტიკის საკითხებში არიან ჩართულნი. ეტაპობრივად უნდა მოხდეს მათი ევროკავშირის სტანდარტებთან დაახლოება, რაც ხელს შეუწყობს უფრო პროგნოზირებადი ეკონომიკური და ბიზნეს-გარემოს ჩამოყალიბებას.

შეთანხმების სრულფასოვანი რეალიზაციისათვის აუცილებელია როგორც საკანონმდებლო, ასევე ინსტიტუციური რეფორმების განხორციელება. ამ მიმართულებით საქართველოს მთავრობა აგრძელებს ქმედითი ღონისძიებების გატარებას, ევროკავშირთან შეთანხმებული სტრატეგიებისა და სამოქმედო გეგმების მიხედვით.

DEEP AND COMPrEHENSIvE FrEE TrADE ArEA AGrEEMENT – PrOSPECTS OF THE ECONOMIC DEvELOPMENT OF GEOrGIA

22 saberZneTis respublika - evrokavSiris Tavmjdomare qveyanasaberZneTis respublikis elCi saqarTveloSi misi aRmatebuleba elefTerios proiosisi

საქართველოში 2011 წლის ბოლოს ჩამოვედი, რამაც შესაძლებლობა მომცა დიდი ინტერესით მედევნებინა თვალყური თქვენს ქვეყანაში განვითარებული მნიშვნელოვანი მოვლენებისათვის. 2012 წლის ოქტომბერში თავისუფალი, მშვიდობიანი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებით საქართველომ დიდი და პოსტსაბჭოთა სივრცეში უნიკალური ნაბიჯი გადადგა. საქართველო დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან ოცდაორი წლის შემდეგ მზად აღმოჩნდა დაეწერა თავისი ისტორიის ახალი ფურცელი. საქართველოს მეგობარი ქვეყნები ძალაუფლების მშვიდობიანი გადაბარების პროცესის მოწმენი გავხდით. ქვეყანაში ახალი ეპოქა დაიწყო. კოაბიტაცია, სირთულეების მიუხედავად, სასარგებლო გამოცდილება აღმოჩნდა პოლიტიკოსებისა და პოლიტიკური პარტიებისთვის. ერთი წლის შემდეგ, ასევე თავისუფალმა და სამართლიანმა საპრეზიდენტო არჩევნებმა დაადასტურა, რომ საქართველოში დემოკრატიის განვითარებამ მრავალი ქვეყნისათვის შესაშურ დონეს მიაღწია. მიუხედავად ტერიტორიულ მთლიანობასთან დაკავშირებული პრობლემებისა, საქართველომ შეძლო ამ წარმატებების მიღწევა.

დემოკრატიის კონსოლიდაციისა და გაღრმავებისათვის ეს ცვლილებები ძალიან მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯია. ქვეყნის ახალ მთავრობას, ბოლო წლებში მიღწეულ წარმატებებზე დაყრდნობით, აქვს შესაძლებლობა

დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან ოცდაორი წლის შემდეგ საქართველომ თავისი ისტორიის ახალი ფურცელი დაწერა

I came to Georgia at the end of 2011 and had the chance to follow, with great interest, the extremely important developments in your country. Georgia organized free, calm and fair parliamentary elections in October 2012. This was a big step forward, unique for a former Soviet Union country. Twenty-two years after gaining independence, Georgia was mature enough to move on to a new chapter in its history. The friends of Georgia witnessed, with great satisfaction, the smooth transfer of power. Georgia entered a new era. Cohabitation, in spite of its problems, was also a good experience for the politicians and political parties of the country. One year later, the presidential elections- free and fair again -confirmed the fact that Georgian democracy had reached a state of maturity that many countries should envy. This success story was possible despite the persisting issue of territorial integrity.

recent developments represent a very important step for the consolidation and enhancement of democracy. The new leadership of Georgia now has the opportunity to work for the progress of the country, for the economic and social development of the people, for the promotion of a truly independent justice system, and for the fulfillment of

Twenty-two years after gaining independence Georgia has written a new chapter in its history

23THE HELLENIC rEPUBLIC - PrESIDENT OF THE COUNCIL OF THE EUrOPEAN UNIONAMBASSADOr OF THE HELLENIC rEPUBLIC TO GEOrGIA H.E. ELEFTHErIOS PrOIOS

განაგრძოს საქართველოს წინსვლა ეკონომიკური და სოციალური განვითარების, დამოუკიდებელი სასამართლო სისტემის შექმნისა და ევროატლანტიკური მისწრაფებების განხორციელების მიზნით.

ევროკავშირი და მისი წევრი სახელმწიფოები მხარს უჭერენ თქვენი ქვეყნის განვითარებას და მის დაახლოებას ევროპულ ოჯახთან, რომელსაც საქართველო ეკუთვნის. ჩვენ დიდი ინტერესითა და კმაყოფილებით ვადევნებდით თვალყურს განვითარებულ მოვლენებს და კვლავ განვაგრძობთ მხარდაჭერასა და დახმარებას.

ჩემი ქვეყანა ყოველთვის უჭერდა მხარს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას და ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. მსურს შეგახსენოთ, რომ საბერძნეთი აქტიურად იყო ჩართული საქართველოში მიმდინარე მოვლენებში და თავისი წვლილი შეიტანა მის განვითარებაში. 1981 წელს, ევროპულ გაერთიანებაში გაწევრიანების შემდეგ, საბერძნეთი უკვე მეხუთედ გახდა ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყანა. ევროკავშირის საბჭოს თავმჯდომარეობისას, საბერძნეთის პოზიტიური მონაწილეობით, არაერთი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება იქნა მიღებული. მათ შორის, გადაწყვეტილება 2003 წელს, ევროკავშირის ათი წევრით გაფართოების შესახებ. დღეისათვის ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყნის ფუნქციებს იმ პერიოდში ვასრულებთ, როცა ევროპა უმნიშვნელოვანესი გარდაქმნის ფაზაში იმყოფება. ფინანსურმა კრიზისმა ძალიან რთული ეკონომიკური ვითარება შექმნა როგორც წევრ-სახელმწიფოებში, ასევე მთლიანად ევროკავშირში. განხორციელდა შემზღუდავი ფისკალური პოლიტიკა საჯარო ფინანსების სტაბილურობის შენარჩუნებისა და კონსოლიდაციის უზრუნველყოფის მიზნით. თავის მხრივ, გატარებულმა ღონისძიებებმა გამოიწვია რეცესია და უმუშევრობის ზრდა, რამაც მნიშვნელოვნად შეარყია ევროპელი მოქალაქეების ნდობა ევროკავშირის ინსტიტუტებისა და მათი შესაძლებლობის მიმართ - შეემუშავებინათ და განეხორციელებინათ სანდო და ეფექტიანი პოლიტიკა ეკონომიკური ზრდის, კეთილდღეობისა და დასაქმების მაღალი დონის მისაღწევად. კრიზისის ერთ-ერთი ყველაზე ნეგატიური შედეგი ევროსკეპტიციზმის ზრდაა, რომელმაც ზოგიერთ წევრ-სახელმწიფოში შემაშფოთებლად კრიტიკულ ზღვარს მიაღწია. ამ თვალსაზრისით, დაგეგმილ ევროპარლამენტის არჩევნებს უაღრესად დიდი მნიშვნელობა აქვს. ევროკავშირის თავმჯდომარეობის პერიოდში, საბერძნეთი შეეცდება ევროპის მოქალაქეების გულებსა და გონებაში კვლავ განამტკიცოს ევროკავშირის იდეა, რადგან ევროკავშირის ლეგიტიმაცია საკუთარი მოქალაქეების მხარდაჭერას ეფუძნება. ევროკავშირი მოწოდებულია გაუმკლავდეს ფინანსურ კრიზისს, დაიცვას საერთო ვალუტა, გააღრმავოს ევროპის მონეტარული კავშირი, ხელი შეუწყოს ეკონომიკურ ზრდას, დაძლიოს რეცესია და შეამციროს უმუშევრობა.

ევროკავშირის საბერძნეთის თავმჯდომარეობის პრიორიტეტები შესაძლებელია სამ კატეგორიად დაიყოს:

1. ეკონომიკური ზრდა, სამუშაო ადგილები, თანასწორობა;2. ევროზონის შემდგომი ინტეგრაცია;3. მიგრაცია, საზღვრები, მობილურობა.

1. ეკონომიკური ზრდა, სამუშაო ადგილები, თანასწორობა: იმ პერიოდში, როდესაც უმუშევრობა ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში რეკორდულად მაღალ

its Euro-Atlantic aspirations, building on the progress that was achieved over recent years.

The European Union and its member-states have steadily supported Georgia in its efforts to progress and to move closer to the European family of nations to which she belongs. We have followed the developments in your country with great interest and satisfaction and we will continue to support and help you.

Recent developments represent a very important step for the consolidation and enhancement of democracy. The new leadership of Georgia now has the opportunity to work for the progress of the country, for the economic and social development of the people, for the promotion of a truly independent justice system, and for the fulfillment of its Euro-Atlantic aspirations, building on the progress that was achieved over recent years.

My country has always supported the territorial integrity of Georgia, as well as its Euro-Atlantic aspirations. May I remind you at this point that Greece was very active in Georgia after its independence and contributed to its progress.

Greece has assumed the Presidency of the Council of the European Union for the fifth time since 1981, the year it became a member of the European Union. During the previous Greek Presidencies, important events took place, with the positive contribution of Greece. For example, in 2003, the decision for enlargement with 10 new states was made in Greece. This time around, we assume the Presidency at a time when Europe is going through a crucial transitional phase.

The financial crisis has created a very unpleasant situation for many member–states and for the Union as a whole. The crisis has lead to the implementation of restrictive fiscal policies to safeguard financial stability and consolidate public finances. This in turn has brought recession and unemployment that have shaken the confidence of European citizens towards EU institutions and their ability to design and implement a reliable and effective economic policy in order to return to recovery, prosperity and high levels of employment. One of the most negative results of the crisis is the rise of euroscepticism, which in some member-states has reached worryingly high levels. The results of the elections for the new European Parliament will be crucial in this context. During her presidency, Greece will work for the reaffirmation of the idea of the EU at the heart and mind of its citizens, because without the

„

24

მაჩვენებლებს აღწევს, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში, ხოლო რეცესია ევროპული ეკონომიკების მუდმივ საფრთხეს წარმოადგენს, საბერძნეთისთვის, როგორც ევროკავშირის თავმჯდომარე ქვეყნისათვის, უპირატესი მნიშვნელობა ენიჭება ეკონომიკურ ზრდას. ეკონომიკური ზრდა ხელს შეუწყობს სოციალურ თანასწორობას და პოლიტიკურ სტაბილურობას. ჩვენი აზრით, სამუშაო ადგილები და ეკონომიკური ზრდა სტრუქტურულად და მჭიდროდ არიან დაკავშირებული ერთმანეთს. მნიშვნელოვანია ბალანსის დაცვა ფინანსურ სიმტკიცესა და სტიმულირებას შორის, რაც აუცილებელი კატალიზატორია ევროკავშირის წევრი ქვეყნების ერთიანი ეკონომიკური პოლიტიკის ფორმირებისათვის. ასეთი ერთიანობა წარმოადგენს შემდგომი ევროპული ინტეგრაციის საფუძველს. ჩვენ გვჭირდება ევროპის საინვესტიციო პროგრამა, რომელიც ორიენტირებული იქნება დასაქმებაზე. ამ კუთხით, ევროპის საინვესტიციო ბანკს მნიშვნელოვანი როლის შესრულება შეუძლია.

2. ევროზონის შემდგომი ინტეგრაცია: ევროზონის ფინანსური და ეკონომიკური კრიზისის მოგვარება და ახალი ევროპული სავალუტო კავშირის არქიტექტურის შექმნა გრძელვადიანი პროცესია, რომელიც აუცილებლად იქნება პრიორიტეტული ევროკავშირის რამდენიმე თავმჯდომარე ქვეყნისათვის. მათ შორის, საბერძნეთისთვის.

ამ კუთხით მნიშვნელოვანია:

■ საბანკო კავშირი: ევროპულ დონეზე ზედამხედველობა გაზრდის ევროკავშირის ეკონომიკისადმი ნდობას.

■ ევროზონაში ფისკალური და ეკონომიკური პოლიტიკის კოორდინაცია ხელს შეუწყობს ახალი ეკონომიკური მექანიზმების განხორციელებას.

■ განსაკუთრებული ყურადღების მინიჭება ევროპის სავალუტო კავშირის სოციალური განზომილებისათვის, ასევე გამჭვირვალობის, ანგარიშვალდებულებისა და წარმომადგენლობის პრინციპებისადმი.

საბერძნეთი ძალისხმევას არ დაიშურებს, რათა დააჩქაროს ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერასთან დაკავშირებული პროცედურები, რომელსაც, სავარაუდოდ, 2014 წლის ზაფხულში მოეწერება ხელი. ასევე ხელს შეუწყობს ევროკავშირსა და საქართველოს შორის თანამშრომლობის შემდგომ განვითარებას.

support of its citizens the Union has no legitimacy. The EU is called upon to tackle the financial crisis, so safeguarding its common currency, deepening the European Monetary Union, boosting growth, and dealing with the recession and unemployment.

The priorities of the current Greek Presidency can be divided into three chapters, which follow in detail:

1. Growth-Jobs-Cohesion,2. Further Integration of the Eurozone,3. Migration-Borders-Mobility.

1. Growth–Jobs–Cohesion: In a period when unemployment has reached record highs in many EU member-states, especially affecting the young, and when recession is a constant threat to European economies, growth has become a matter of overriding importance for the Greek Presidency. Growth will benefit the economy, social cohesion and political stability. From the Greek perspective, jobs and growth are structurally and inextricably linked. Striking the right balance between fiscal solidity and growth-boosting is considered as the catalyst towards achieving the necessary cohesion among national economic policies. Such a cohesion constitutes the foundation of further European integration. We need a European investment program with a focus on employment. The European Investment Bank can play an important role in this.

2. Further Integration of the Eurozone: Tackling the financial and economic crisis in the Eurozone and completing the new European Monetary Union architecture is a long term issue and will certainly be within the priorities of a number of EU Presidencies, including the Greek. In this framework, the following are important:

a) Banking Union: Supervision at the European level will boost confidence in the European Economy.

b) Fiscal and economic policy coordination in the Eurozone will help implement new economic mechanisms.

c) Special emphasis will be given to the social dimension of the European Monetary Union and the principles of transparency, accountability and representation.

3. Migration–Borders–Mobility: Illegal immigration is a very serious problem for many member-states, especially those at the external borders of the European Union. Instability and poverty in the periphery of Europe increase the flow of immigrants and put an extra burden on member-states, particulary in a period of economic crisis. The Greek Presidency will concentrate its efforts on highlighting the positive aspects of a comprehensive migration management system and promoting all dimensions of migration and mobility policies. In this context there are three targets:

3. მიგრაცია, საზღვრები, მობილურობა: არალეგალური იმიგრაცია ევროკავშირის ბევრი წევრი სახელმწიფოს, განსაკუთრებით ევროკავშირის საზღვრებზე მდებარე ქვეყნების სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს. ევროპის პერიფერიაზე არსებული არასტაბილურობა და სიღარიბე ზრდის ემიგრანტების ნაკადს ევროპაში, რაც ეკონომიკური კრიზისის პირობებში წევრი სახელმწიფოებისთვის დამატებით ტვირთს წარმოადგენს. საბერძნეთის თავმჯდომარეობის დროს ძირითადი ყურადღება დაეთმობა მიგრაციის ეფექტიანი მართვის დადებითი ასპექტების წარმოჩენასა და

saberZneTis respublika - evrokavSiris Tavmjdomare qveyanasaberZneTis respublikis elCi saqarTveloSi misi aRmatebuleba elefTerios proiosisi

„

25

მიგრაციისა და მობილურობის პოლიტიკის განხორციელების ყველა განზომილების ხელშეწყობას. აღნიშნულ კონტექსტში არსებობს სამი მიზანი:

■ ლეგალური მიგრაციის ეფექტიანი მართვა და მობილურობის ხელშეწყობა;

■ არალეგალური მიგრაციის წინააღმდეგ ბრძოლა, ადამიანის უფლებების დაცვის გათვალისწინებით;

■ მიგრაციასა და ეკონომიკურ ზრდას შორის ურთიერთკავშირის გაღრმავება.

საბერძნეთი ევროკავშირის თავმჯდომარეობის პერიოდში შეიმუშავებს 2014-2018 წლებში ევროკავშირის პოლიტიკის სტრატეგიულ ხედვასა და პრიორიტეტებს. ამავე დროს, განსაკუთრებული ყურადღება დაეთმობა არალეგალურ მიგრაციასთან ბრძოლას, რეადმისიასა და სამშობლოში დაბრუნებას, ასევე ტრეფიკინგის წინააღმდეგ ბრძოლასა და საზღვრის მართვის ხელშეწყობას. ჩვენ გვჭირდება კომპლექსური მიდგომა საზღვრის მართვისადმი არალეგალი იმიგრანტების ტრანზიტის და მესამე ქვეყნებში პრევენციული ქმედებების განხორციელებისას. საბერძნეთის ევროკავშირის თავმჯდომარეობისას პრიორიტეტული იქნება „საერთო ევროპული თავშესაფრის სისტემის“ განვითარება და დამხმარე ღონისძიებების გატარება, რათა ევროკავშირი დაეხმაროს იმ წევრ-სახელმწიფოებს, რომლებიც ყველაზე მეტად დაზარალდნენ არალეგალური მიგრაციის შედეგებით. მობილურობა უფრო ფართო ცნებაა, ვიდრე მიგრაცია. შესაბამისად, აუცილებელია მიგრაციის საგარეო განზომილების დაკავშირება სავიზო პოლიტიკასთან (სავიზო ლიბერალიზაციის შეთანხმებები და წევრი სახელმწიფოების რეგულაციები ბინადრობის ნებართვებთან დაკავშირებით), სტრატეგიულ პარტნიორობასა და საერთო მიგრაციის პოლიტიკასთან.

როგორც ტრადიციულად საზღვაო სახელმწიფო, საბერძნეთი ევროკავშირის თავმჯდომარეობის განმავლობაში ხელს შეუწყობს საერთოევროპული საზღვაო პოლიტიკის განვითარებას, რაც ეკონომიკურ სარგებელს მოუტანს ევროპულ სახელმწიფოებს. ამ კუთხით, მთავარი მიზანია ევროკავშირის საზღვაო პოლიტიკის ყველა ასპექტის ხელახლა განსაზღვრა. საზღვაო პოლიტიკა სამივე თავმჯდომარე ქვეყნისათვის პრიორიტეტულ საკითხს წარმოადგენს.

საბერძნეთი ძალისხმევას არ დაიშურებს, რათა დააჩქაროს ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერასთან დაკავშირებული პროცედურები, რომელსაც, სავარაუდოდ, 2014 წლის ზაფხულში მოეწერება ხელი. ასევე ხელს შეუწყობს ევროკავშირსა და საქართველოს შორის თანამშრომლობის შემდგომ განვითარებას. აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად პრობლემებისა, ევროკავშირი კვლავ მიმზიდველ გაერთიანებად რჩება. გასულ წელს ხორვატია ევროკავშირის 28-ე წევრი ქვეყანა გახდა. 2014 წლის იანვარში ლატვია ევროზონაში გაწევრიანდა. მიმდინარეობს მოლაპარაკებები სერბეთის ევროკავშირში გაწევრიანების თაობაზე. აშკარაა, რომ ევროპულ იდეას არ შეუწყვიტავს ევროპელი ხალხის შთაგონება.

d) Better organizing legal migration and facilitated mobility,

a) Avoiding illegal migration efficiently, while safeguarding respect of human rights,

c) Enhancing synergies between migration and growth.

The Greek Presidency will work on formulating the strategic vision and laying the priorities of EU policies covering the years 2014-2018. At the same time, special emphasis will be placed on fighting illegal migration, with a focus on readmission and return as well as on fighting human trafficking and promoting better border management. We need a comprehensive approach to border management, while reinforcing preventive actions in countries of origin and the transit of illegal immigrants. The Greek Presidency will promote the implementation of the “Common European Asylum System” and will put emphasis on solidarity measures in order to assist those member-states which are being affected the most by migration. Mobility is a term broader than migration. As such, it is necessary to link the external dimension of migration with interrelated policies, such as visa policies (facilitation agreements and national policies of member-states on long term stay), strategic partnership, and a common migration policy.

As a traditionally maritime country, Greece will work, during its Presidency, for the promotion of common maritime policies that will benefit the EU economy as a whole. The idea is to redefine the EU Maritime Policy in all its aspects. Maritime Policy runs through all three of the Presidency’s priorities.

Concerning Georgia, Greece will spare no effort for the acceleration of the procedures for the signing of the Association Agreement, which will most probably take place in summer 2014, as well as for the promotion of the overall cooperation between Georgia and the EU.

It is encouraging that the EU, in spite of its problems, is still attractive. Last year Croatia became the 28th member of the Union and, last January, Latvia adopted the Euro. Negotiations for the accession of Serbia to the E.U. are under way. All in all, the European idea has not ceased to inspire the peoples of Europe.

THE HELLENIC rEPUBLIC - PrESIDENT OF THE COUNCIL OF THE EUrOPEAN UNIONAMBASSADOr OF THE HELLENIC rEPUBLIC TO GEOrGIA H.E. ELEFTHErIOS PrOIOS

As a traditionally maritime country, Greece will work, during its Presidency, for the promotion of common maritime policies that will benefit the EU.

„

26 interviu evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris moadgilesTan mariam raqviaSvilTan

ევროკავშირის დახმარება

EU AssistanceWhat are objectives of the EU Assistance and what is the history of cooperation with the EU in this direction?

Prior to getting to the point of the EU Assistance, let me underline that cooperation with the EU is one of the most important priorities of the Government of Georgia, both politically and economically. The EU Assistance plays a vital role in the implementation of reforms and democratic transformation processes within the country and aims at supporting priorities under existing, as well as planned, frameworks of cooperation between the EU and Georgia. Cooperation between Georgia and the EU began in 1992. The first official agreement, regulating trends of cooperation priorities up to date - “Partnership and Cooperation Agreement”, was signed in 1999. In 2006, Georgia started implementation of the “European Neighborhood Policy” Action Plan (ENP AP), followed by the Communiqué on the “Eastern Partnership” in 2008, and joint declaration on “Mobility Partnership” in 2009. The Association Agreement, expected to be signed in August, will become the main frame agreement of the EU-Georgia cooperation and replace the “Partnership and Cooperation Agreement”.

Through the framework of the above agreements, during the last decade, EU Assistance received by Georgia was directed towards the implementation of significant reforms in the justice system; economic development; poverty reduction; education; environmental protection; the energy sector; trade; agriculture; protection of human rights and one of the most important priorities for us -supporting internally displaced persons.

რა მიზანი აქვს ევროკავშირის დახმარებას და როგორია ევროკავშირთან თანამშრომლობის ისტორია ამ კუთხით?

სანამ უშუალოდ ევროკავშირის დახმარებაზე დავიწყებდეთ საუბარს, მსურს აღვნიშნო, რომ ევროკავშირთან თანამშრომლობა საქართველოს მთავრობის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტია, როგორც პოლიტიკური, ასევე ეკონომიკური თვალსაზრისით. ევროკავშირის დახმარებას განსაკუთრებული როლი ენიჭება ქვეყანაში მიმდინარე რეფორმების და დემოკრატიული ტრანსფორმაციის პროცესში და მიზნად ისახავს საქართველოსა და ევროკავშირს შორის არსებული, ასევე, გასაფორმებელი ჩარჩო შეთანხმებებით განსაზღვრული თანამშრომლობის ძირითადი პრიორიტეტების განხორციელების მხარდაჭერას.

საქართველო-ევროკავშირის თანამშრომლობა 1992 წლიდან იწყება. პირველი ოფიციალური შეთანხმება, რომელიც ევროკავშირთან გაფორმდა და დღემდე არეგულირებს თანამშრომლობის პრიორიტეტულ მიმართულებებს, 1999 წლის „პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებაა“. 2006 წელს საქართველოს მიერ მიღებული იქნა „ევროპული სამეზობლო პილიტიკის“ სამოქმედო გეგმა, 2008 წლის დეკემბერში გაფორმდა კომუნიკე „აღმოსავლეთ პარტნიორობის“ შესახებ, ხოლო 2009 წელს ხელი მოეწერა „პარტნიორობა მობილურობისათვის“ შესახებ ერთობლივ დეკლარაციას.

ასოცირების შესახებ შეთანხმება, რომლის ხელმოწერა მიმდინარე წლის ზაფხულში იგეგმება, გახდება საქართველო-ევროკავშირის თანამშრომლობის მთავარი ჩარჩო ხელშეკრულება, რომელიც „პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმებას“ ჩაანაცვლებს.

აღნიშნული ჩარჩო შეთანხმებების ფარგლებში, გასული წლების მანძილზე შესაძლებელი გახდა ევროკავშირის დახმარების მიღება ისეთი მნიშვნელოვანი მიმართულებებით,

27INTErvIEW WITH THE DEPUTy STATE MINISTEr OF GEOrGIA ON EUrOPEAN AND EUrO-ATLANTIC INTEGrATION, MArIAM rAKvIASHvILI

What are the mechanisms of the EU Assistance and how does the EU facilitate the process of development of priority sectors?

The EU Assistance can be divided into several phases. Initially, in the period of 1992-2006, the EU provided thematic and humanitarian support programs and expertise amounting to €506 million. It should be highlighted here that during the period 2006-2013, one of the main instruments of the EU financial assistance was the “European Neighborhood and Partnership Instrument”, which enables EU partner countries to realize decisions- taken on a political level -and transform them into concrete actions on the ground.

The next phase of cooperation began at the end of 2006 when Georgia received the approval of the “European Neighborhood Policy” Action Plan. During this period, Georgia enjoyed access to the EU expert assistance instruments, which greatly supported the approximation of Georgia’s legislation with the EU aquis, increasing capacities of civil servants and facilitating the implementation of the European best practices in the state governance system. In the framework of regional cooperation, Georgia is actively involved in programmes aiming at approximation to norms and standards of the EU, harmonization of legislation and knowledge-sharing in the fields of transport, energy and environmental protection.

We must highlight that through assistance programs the EU also supports Georgia in strengthening the rule of law and justice system reform, which is one of the main priorities of the Government of Georgia. The existence of checks and balances is necessary to ensure the rule of law and it is therefore vital to strengthen the segments of society which have the real power to demand the rule of law. Hence, it is of crucial importance to involve the non-governmental sector in the European integration process since it can play a key role in contributing to the efficient use of the EU Assistance.

In this context, the cooperation with the European Union to support the Georgian non-governmental sector and local self-government bodies is of key importance. This is carried out under the EU cross-border programme promoting the development of regional cooperation in the tourism, environmental protection, educational and cultural sectors. Furthermore, the European Union supports the implementation of infrastructural projects and facilitates the development of small and medium sized enterprises through jointly implemented projects by the Neighborhood Investment Facility and the financing institutions of the EU.

The Georgian side also welcomes the “more-for-more” principle, the EU Assistance initiative that entered into force in 2012 which envisages additional financial support to the

როგორიცაა მართლმსაჯულება, ეკონომიკური განვითარება, სიღარიბის დაძლევა, განათლება, გარემოს დაცვა, ენერგეტიკა, ვაჭრობა, სოფლის მეურნეობა, ადამიანთა უფლებების დაცვა და ჩვენთვის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრიორიტეტი - იძულებით გადაადგილებულ პირთა მხარდაჭერა.

რა მექანიზმებით ხორციელდება ევროკავშირის დახმარება და როგორ გვეხმარება ევროკავშირი პრიორიტეტული დარგების განვითარების პროცესში?

ევროკავშირის დახმარება რამდენიმე ეტაპად იყოფა. 1992-2006 წლებში ევროკავშირის დახმარებით საქართველოში ხორციელდებოდა თემატური, ჰუმანიტარული და საექსპერტო დახმარების პროგრამები. ამ პერიოდისთვის, ევროკავშირის დახმარებამ დაახლოებით 506 მილიონი ევრო შეადგინა.

უნდა აღინიშნოს, რომ ევროკავშირის დახმარების ძირითად ფინანსურ ინსტრუმენტს, 2006-2013 წლებისთვის, „ევროპული სამეზობლო და პარტნიორობის ინსტრუმენტი“ წარმოადგენს, რომელიც ეხმარება ევროკავშირის პარტნიორ ქვეყნებს პოლიტიკურ დონეზე მიღებული გადაწყვეტილებების რეალურ აღსრულებაში.

თანამშრომლობის მომდევნო ეტაპი, 2006 წლის ბოლოდან, საქართველოს მიერ „ევროპული სამეზობლო პილიტიკის“ სამოქმედო გეგმის დამტკიცებით იწყება. ამ პერიოდში მნიშვნელოვანია ექსპერტულ დახმარებაზე მიმართული ინსტრუმენტების ხელმისაწვდომობა, რამაც მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი საქართველოს კანონმდებლობის ევროკავშირის კანონმდებლობასთან დაახლოებას, საჯარო მოხელეთა კვალიფიკაციის ამაღლებას და სახელმწიფო მმართველობასთან დაკავშირებული ევროპული გამოცდილების დანერგვის პროცესს.

ამასთან, აღსანიშნავია, რომ რეგიონული თანამშრომლობის კუთხით, საქართველო აქტიურად მონაწილეობს ისეთ პროგრამებში, რომელთა მიზანია ევროკავშირის სტანდარტებთან და ნორმებთან დაახლოება, კანონმდებლობის ჰარმონიზება და გამოცდილების გაზიარება ტრანსპორტის, ენერგეტიკისა და გარემოს დაცვის საკითხებში.

აქვე უნდა აღინიშნოს ევროკავშირის მხარდაჭერა საქართველოში კანონის უზენაესობის უზრუნველყოფის და მართლმსაჯულების სისტემის რეფორმირების კუთხით, რაც ჩვენი მთავრობის ერთ-ერთი ძირითადი პრიორიტეტია. კანონის უზენაესობის უზრუნველსაყოფად აუცილებელია კონტროლისა და ბალანსის სისტემის არსებობა. შესაბამისად მნიშვნელოვანია საზოგადოების იმ სეგმენტის გაძლიერება, რომელსაც ექნება რეალური ძალაუფლება მოითხოვოს კანონის უზენაესობა. ამ კუთხით, ევროინტეგრაციის პროცესში არასამთავრობო სექტორის მაქსიმალურ ჩართულობას ევროკავშირის დახმარების ეფექტიანი გამოყენების თვალსაზრისით, განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება.უაღრესად მნიშვნელოვანია ევროკავშირთან თანამშრომლობა საქართველოს არასამთავრობო სექტორისა და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების მხარდასაჭერად, რაც ხორციელდება ევროკავშირის საზღვრისპირა თანამშრომლობის პროგრამის ფარგლებში და ხელს უწყობს რეგიონული თანამშრომლობის განვითარებას ტურიზმის, გარემოს დაცვის, განათლებისა და კულტურული თანამშრომლობის სფეროებში.

სამეზობლო საინვესტიციო მექანიზმისა და საფინანსო ინსტიტუტების მიერ ერთობლივად განხორციელებული პროექტების ფარგლებში, ევროკავშირი ასევე ხელს

28 interviu evropul da evroatlantikur struqturebSi integraciis sakiTxebSi saqarTvelos saxelmwifo ministris moadgilesTan mariam raqviaSvilTan

Eastern Partnership countries depending on the progress achieved in the process of reforms.

In which areas will future EU Assistance be allocated?

At the beginning of 2013, Georgia and the European Union agreed on new priorities of cooperation for 2014-2017, which are in compliance with the priorities of the Government of Georgia, namely:

■ Support to strengthening of the Justice sector;■ rural and Agricultural development;■ Public Sector reform;■ Supporting implementation of the agreements to be concluded with the European Union.

How is the EU Assistance monitored and how transparent is this process?

The European Union has two main formats of cooperation with the beneficiary countries: 1. A decentralized format which is used for EU accession candidate countries. Within this format, the EU Assistance management mechanisms are delegated to the candidate countries. 2. A centralized assistance management format, such as that currently exercised in Georgia, which delegates EU Assistance management mechanisms to EU official representations like the EU Delegation to Georgia.

In order to maximize access to all EU Assistance programmes, the Georgian side- particularly the Office of the State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration -is involved in the selection of priorities and provision of consultations to EU Assistance beneficiary organizations.

As to targeting compliance, the European Union uses monitoring groups to ensure the supervision and assessment of the EU-funded projects. The Government of Georgia has access to the monitoring and evaluation reports and its recommendations.

The European Union has started evaluation of the projects implemented during the period 2007-2013. Based on the findings of the evaluation, we will have the opportunity to take into account past experience in planning future projects.

უწყობს საქართველოში ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელებას და მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარებას.

საქართველოს მხარე, ასევე მიესალმება ევროკავშირის დახმარების ფარგლებში ახალ ინიციატივას – „მეტი მეტისათვის“, რაც 2012 წლიდან ამოქმედდა და გულისხმობს დამატებით ფინანსურ მხარდაჭერას აღმოსავლეთ პარტნიორობის იმ ქვეყნებისათვის, რომლებმაც მნიშვნელოვან წარმატებას მიაღწიეს რეფორმების განხორციელების პროცესში.

რა სფეროებზეა მიმართული ევროკავშირის სამომავლო დახმარება?

2013 წლის დასაწყისში, საქართველოსა და ევროკავშირს შორის თანამშრომლობის 2014-2017 წლების პრიორიტეტები შეთანხმდა, რაც სრულ თანხვედრაშია საქართველოს მთავრობის პრიორიტეტებთან. კერძოდ:

■ მართლმსაჯულების სექტორის გაძლიერების ხელშეწყობა;■ სოფლის მეურნეობის განვითარება;■ საჯარო სექტორის რეფორმა;■ ევროკავშირთან გასაფორმებელი შეთანხმებების განხორციელების ხელშეწყობა.

როგორ ხორციელდება ევროკავშირის დახმარების მონიტორინგი და რამდენად გამჭვირვალეა ეს პროცესი?

უნდა აღინიშნოს, რომ ევროკავშირს დახმარების მიმღებ ქვეყნებთან მიმართებაში თანამშრომლობის ორი ძირითადი ფორმატი აქვს შემუშავებული:

1. დეცენტრალიზებული ფორმატი, რომელიც ძირითადად გამოიყენება ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნების მიმართ და მოიაზრებს ევროკავშირის დახმარების მართვის მექანიზმების კანდიდატი ქვეყნისთვის დელეგირებას.

2. ცენტრალიზებული მოდელი, რომელიც, ამჟამად მოქმედებს საქართველოში და რომლის ფარგლებში დახმარების მართვის მექანიზმები დელეგირებულია ევროკავშირის წარმომადგენლობისათვის. მაგალითად, როგორიცაა საქართველოში ევროკავშირის დელეგაცია.

საქართველოს მხარე, კერძოდ სახელმწიფო მინისტრის აპარატი, ევროკავშირის დახმარების მიღების პროცესში ჩართულია პრიორიტეტული მიმართულებების შერჩევის და დახმარების მიმღები უწყებებისთვის კონსულტაციების გაწევის მიმართულებით, რაც მიზნად ისახავს მაქსიმალურად გაიზარდოს აღნიშნული უწყებების ხელმისაწვდომობა ევროკავშირის დახმარების ყველა პროგრამაზე.

რაც შეეხება პროექტების მიზნობრიობას, ამ კუთხით ევროკავშირი იყენებს მონიტორთა ჯგუფებს, რომლებიც ევროკავშირის პროექტების ზედამხედველობას და შეფასებას ახორციელებენ. საქართველოს მთავრობას საშუალება აქვს გაეცნოს მონიტორინგისა და შეფასების შედეგებს და რეკომენდაციებს.

დღეისათვის ევროკავშირმა დაიწყო 2007-2013 წლებში საქართველოში განხორციელებული პროექტების შეფასება. შეფასების დასრულების შემდეგ, საქართველოს შესაძლებლობა ექნება გაითვალისწინოს მიღებული გამოცდილება სამომავლო პროექტების დასაგეგმად.

29EUrASIA PArTNErSHIP FOUNDATION

ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის შესახებ

ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის მისიაა, პრაქტიკული პროგრამების განხორციელების მეშვეობით საშუალება მისცეს მოქალაქეებს, ზეგავლენა მოახდინონ ცვლილებებზე სოციალური სამართლიანობისა და ეკონომიკური აღმშენებლობისათვის, რათა გაუმჯობესდეს მათი და მათ გარშემო მყოფთა ცხოვრება. ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის ევროპული ინტეგრაციის პროგრამა ხელს უწყობს სამოქალაქო მონაწილეობის გააქტიურებას საქართველოს ევროკავშირთან ინტეგრაციის პროცესში. პროგრამის ძირითად მიმართულებებს წარმოადგენს საქართველოს ხელისუფლების მიერ ნაკისრი ვალდებულებების შესრულების მონიტორინგი და ცვლილებების ადვოკატირება, საზოგადოებრივი ცნობიერების ამაღლება ევროპული ღირებულებებისა და სტანდარტების საკითხებზე, მოსახლეობის აზრის შესწავლა და საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესში სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის ხელშეწყობა.

ევროკავშირის მიმართ დამოკიდებულებისა და ცოდნის შეფასება საქართველოში: ცვლილებები და ტენდენციები 2009-2013 წწ.

About the Eurasia Partnership Foundation

Eurasia Partnership Foundation’s (EPF) mission is to empower people to effect change for social justice and economic prosperity through hands-on programs, helping them to improve their communities and their own lives. EPF’s European Integration Program promotes civic participation in the process of Georgia’s integration into the European Union (EU). Activities in this program monitor the integration process, advocate for reforms, study citizens’ knowledge and perception about the European Integration process, and raise public awareness on European values, standards, and integration issues.

Knowledge and Attitudes towards the EU in Georgia: Changes and Trends 2009 – 2013

კვლევის მიმოხილვა

კვლევა – ევროკავშირის მიმართ დამოკიდებულებისა და ცოდნის შეფასება საქართველოში, 2013 წელს ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდის დაკვეთით, CRRC საქართველომ ჩაატარა. კვლევის შედეგები შეჯამდა ანგარიშში, სადაც სამი ტალღის მონაცემებზე დაყრდნობით, რომლებიც 2009, 2011 და 2013 წლებში ჩატარდა, განხილულია ის ტენდენციები და ცვლილებები, რომლებიც შეინიშნება ევროკავშირის მიმართ საქართველოს მოსახლეობის დამოკიდებულებასა და ცოდნაში. გარდა ამისა, ბოლო გამოკითხვის ფარგლებში

67 66

9. რომელ საერთაშორისო ორგანიზაციასთან ან გაერთიანებასთან ურთიერთობაა საქართველოსთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი?

(მხოლოდ ქართულენოვანები, % დასახელებულიდან)

■ 2009 ■ 2011 ■ 2013

ნატო გაერო მსოფლიობანკი

დსთ ევროსაბჭო მსოფლიოსავაჭრო

ორგანიზაცია

არ ვიციევროკავშირი

6260

55 56

32 31

26 19

25

15

8 7

11

1712

10

68

911 12

19

Executive Summary

The survey about Knowledge and Attitudes towards the EU in Georgia 2013, commissioned by Eurasia Partnership Foundation and conducted by CrrC-Georgia, was summarized into a report that presents the results of three waves of surveys conducted in 2009, 2011 and 2013. The report attempts to identify trends, and highlight changes in both the knowledge and the attitudes of the population of Georgia. In addition, the most recent wave included interviews conducted in the minority languages of Armenian and Azerbaijani, so as to look specifically at the views of Georgia’s major ethnic minority communities in

q9. Cooperation which international organizations or unions most important for Georgia?

(Georgian speakers only, % mentioned)

■ 2009 ■ 2011 ■ 2013

6260

55 56

32 31

26 19

25

15

8 7

11

1712

10

68

911 12

19

NATO EU UN WorldBank

CIS Council ofEurope

World TradeOrganization

DK

30evraziis TanamSromlobis fondi

ჩატარდა ინტერვიუები სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზეც, რათა შეგვესწავლა საქართველოში მცხოვრები ყველაზე მრავალრიცხოვანი ეთნიკური უმცირესობების შეხედულებები და დაგვედგინა განსხვავებები ეთნიკური უმცირესობისა და უმრავლესობის შეფასებებს შორის. რესპოდენტებს, რომლებთანაც ინტერვიუები სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზე ჩატარდა, ანგარიშში მოვიხსენიებთ როგორც „უმცირესობებს“, ხოლო ქართულ ენაზე გამოკითხულ რესპოდენტებს – როგორც „ქართულენოვანებს“. სომხურ და აზერბაიჯანულ ენებზე ინტერვიუები ჩატარდა სამცხე-ჯავახეთის, ქვემო ქართლისა და კახეთის რეგიონებში.

მთავარი მიგნებები:

■ ევროკავშირში ინტეგრაციის მხარდაჭერა საქართველოში კვლავ ძალიან ძლიერია და რეფერენდუმი ხვალ რომ ტარდებოდეს, საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა ევროკავშირში გაწევრიანებას მისცემდა ხმას. თუმცა, რესპოდენტთა მხოლოდ 13 პროცენტს მიაჩნია, რომ ქვეყანა მზად არის ევროკავშირში გასაწევრიანებლად და მხოლოდ ერთი მესამედი ფიქრობს, რომ ევროკავშირის მოსახლეობის უმეტესობა ისურვებდა საქართველოს გაწევრიანებას ამ ალიანსში.

■ ქართულენოვანი მოსახლეობისა და უმცირესობის წარმომადგენლებიც ფიქრობენ, რომ ევროკავშირის დახმარება საქართველოსთვის მნიშვნელოვანი ან ძალიან მნიშვნელოვანია. ამავე დროს რესპოდენტებს მიაჩნიათ, რომ ევროკავშირის დახმარება არამიზნობრივად იხარჯება და სარგებელი ძირითადად მაღალჩინოსნებისთვის მოაქვს. ამავე დროს რესპოდენტთა უმრავლესობის აზრით, ევროკავშირი საქართველოს ალტრუისტული მიზეზების გამო ეხმარება.

■ ქართულენოვანი მოსახლეობა ელის, რომ ევროკავშირში გაწევრიანების შედეგად გაიზრდება ქვეყნის ეროვნული უსაფრთხოება, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენის შანსი და გაუმჯობესდება ეკონომიკური მდგომარეობა. ეს ნიშნავს იმას, რომ ქართულენოვანი მოქალაქეები ევროკავშირში

order to try to identify cleavages in knowledge and attitudes between them and the ethnic majority population. For the sake of clarity, respondents who were interviewed in Armenian or Azerbaijani are referred to as ‘minorities,’ while respondents who were interviewed in Georgian are referred to as ‘Georgians.’ Interviews in Armenian and Azerbaijani languages took place in Samtskhe-Javakheti, Kvemo Kartli, and Kakheti.

The following are the major highlights of the report:

■ Declarative support for EU integration remains very strong in Georgia, with the overwhelming majority of Georgians ready to vote for joining the EU if a referendum were to be held tomorrow. That said, only 13% think that the country is ready to join the EU and only about a third of the respondents think the majority of the EU’s citizens would like Georgia to join the EU.

■ Both Georgians and minorities think that EU support of Georgia is important or very important. At the same time,

the surveyed population believes that EU spending is ineffective and, to a large extent, benefits public officials. However, both Georgians and minorities tend to believe that the EU supports Georgia for relatively selfless, altruistic reasons.

■ Georgians expect that EU membership would bring increased national security, better chances of restoring territorial integrity, and an improved economic situation. This means that Georgians see EU membership as a way to address some of the most pressing issues facing the

9. რომელ საერთაშორისო ორგანიზაციასთან ან გაერთიანებასთან ურთიერთობაა საქართველოსთვის

ყველაზე მნიშვნელოვანი? (2013, % დასახელებულიდან)

■ ქართულენოვანები ■ უმცირესობები

ნატო გაერო მსოფლიობანკი

დსთ ევროსაბჭო მსოფლიოსავაჭრო

ორგანიზაცია

არ ვიციევროკავშირი

66

30

56

30

26

37

1514

11

26

10 139 8

19

28

q6. To be a good citizen, how important or unimportant it is for aperson to be critical towards the government?

(Georgian speakers only, %)

■ Important ■ Not important ■ DK ■ RA

52 29 17 22009

66 19 14 12011

72 18 102013

31

გაწევრიანებას ქვეყნის ყველაზე მწვავე პრობლემების მოგვარების ერთ-ერთ საშუალებად განიხილავენ. ამავე დროს რესპოდენტთა თითქმის ერთი მესამედი ფიქრობს, რომ ევროკავშირი „საფრთხეს უქმნის ქართულ ტრადიციებს“.

■ ევროკავშირის მიმართ მეტწილად დადებითი დამოკიდებულების მიუხედავად, ქართველებში ევროკავშირში ემიგრაციის დიდი სურვილი არ შეინიშნება. ქართულენოვანთა მხოლოდ ერთმა მეოთხედმა თქვა, რომ წავიდოდა რომელიმე ევროპულ ქვეყანაში სამუშაოდ და 11-მა პროცენტმა აღნიშნა, რომ იქ მუდმივად დასახლდებოდა.

■ არც ქართულენოვანებს და არც უმცირესობებს არ აქვთ სათანადო ინფორმაცია ევროკავშირის, განსაკუთრებით კი საქართველოში ევროკავშირის როლის შესახებ. მართალია, წინა წლებთან შედარებით ქართულენოვანი მოსახლეობა ევროკავშირის შესახებ ოდნავ მეტ ცოდნას ავლენდა, მაგრამ უმცირესობები ინფორმაციის მწვავე დეფიციტს განიცდიან.

■ ქართულენოვანი მოქალაქეები სულ უფრო მეტად იზიარებენ ევროპულ ღირებულებებს, მაგრამ ზოგ საკითხზე კონსერვატიული განწყობები მაინც მძლავრობს. ქართულენოვანი მოსახლეობა უფრო და უფრო ხშირად აცხადებს, რომ მთავრობა ხალხის მიერაა დაქირავებული და კარგი მოქალაქისთვის მნიშვნელოვანია, იყოს კრიტიკული მთავრობის მიმართ. ეთნიკური უმცირესობები უფრო პატერნალისტურ დამოკიდებულებას ავლენენ და მათი სამი მეოთხედი აღნიშნავს, რომ მთავრობა მშობელივით უნდა ზრუნავდეს ადამიანებზე.

■ ევროპული ინტეგრაცია და საგარეო პოლიტიკის საკითხები ქართულენოვანებისთვისაც და ეთნიკური უმცირესობებისთვისაც, ზოგადად, მეორეხარისხოვანია ეკონომიკურ საკითხებთან შედარებით. ქვეყნის წინაშე მდგარ ყველაზე მწვავე პრობლემად უმუშევრობა რჩება, ხოლო ტერიტორიული მთლიანობა ნაკლებად მწვავე პრობლემად მიიჩნევა, ვიდრე 2009 და 2011 წლებში.

country. At the same time, around a third of respondents think that deepening Georgia’s cooperation with the EU “threatens Georgian traditions.”

■ Georgians’ mostly positive feelings about the EU are not reflected in a strong desire to emigrate to Europe. Only about a quarter of Georgians would like to go to a European country to work, with just 11% noting the desire to settle there permanently.

■ Both Georgians and minorities are under-informed about the EU and, specifically, about the EU’s role in Georgia. While Georgians appear to have slightly more knowledge about the EU than they did in previous years, minorities display a striking lack of awareness.

■ Georgians appear to be displaying increasingly European values, with a slight decline in socially conservative attitudes. While Georgians are more likely to say that the government should act like an employee and that criticizing the government is important for good citizenship, ethnic minorities are much more paternalistic, with three quarters noting that the government should act like a parent.

■ For both Georgians and ethnic minorities, European integration and foreign policy issues in general are of secondary importance when compared with economic issues. Unemployment remains the most important issue facing the country, while territorial integrity is seen as less pressing an issue now than it was in 2009 and 2011.

6. რამდენად მნიშვნელოვანია ან რამდენად უმნიშვნელოა კარგი მოქალაქისთვის იყოს კრიტიკული მთავრობის მიმართ?

(მხოლოდ ქართულენოვანები, %)

■ მნიშვნელოვანია ■ არ არის მნიშვნელოვანი ■ არ ვიცი ■ უარი პასუხზე

52 29 17 22009

66 19 14 12011

72 18 102013

q6. Respondent’s self-identification(Georgian speakers only, % of mentioned)

■ 2009 ■ 2011 ■ 2013

606060

1316

20

2

21

1

11

1

01

1

01

1

11

1014

12

96

4

Only [Respondent’s ethnicity

[Respondent’s ethnicity] and European

[Respondent’s ethnicity] and Caucasian

Only Caucasian

Only European

[Respondent’s ethnicity] and Asian

Only Asian

Other

DK

EUrASIA PArTNErSHIP FOUNDATION

32 cnobierebis amaRleba evrointegraciis Sesaxeb - konceptualuri midgoma

ბოლო პერიოდში საქართველოში ჩატარებულმა გამოკითხვებმა და კვლევებმა ცხადყვეს, რომ ევროინტეგრაციის პროცესის წარმატებით განვითარების მიზნით მნიშვნელოვანია მოსახლეობის ფართო ფენებისათვის ევროკავშირთან დაკავშირებული საკითხების შესახებ ინფორმაციის უფრო აქტიურად მიწოდება.

აღნიშნულის გათვალისწინებით საქართველოს მთავრობამ აღმოსავლეთის პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების ეროვნულ პლატფორმასთან მჭიდრო თანამშრომლობით შეიმუშავა და 2013 წლის 6 სექტემბერს #1237 განკარგულებით დაამტკიცა ევროინტეგრაციის საკითხთა კომუნიკაციისა და ინფორმაციის შესახებ სტრატეგია 2014-2017 წლებისთვის. 2013 წლის 24 დეკემბერს საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის კომისიის სხდომაზე დამტკიცდა ევროინტეგრაციის საკითხთა კომუნიკაციისა და ინფორმაციის შესახებ სტრატეგიის განხორციელების 2014 წლის სამოქმედო გეგმა.

ცნობიერების ამაღლება ევროინტეგრაციის შესახებ - კონცეპტუალური მიდგომა

As was demonstrated by recent opinion polls and studies, it is vitally important to improve the knowledge of the Georgian population and to increase the visibility of EU- related issues in order to successfully move forward along the path of EU integration.

Accordingly, in close cooperation with the Georgian Civil Society National Platform for Eastern Partnership, the Government of Georgia elaborated and adopted an EU Integration Communication and Information Strategy, for the period of 2014-2017, on 6 September 2013. The respective 2014 Action Plan for implementation of the Strategy was approved on 24 December 2013 by the Governmental Commission on EU Integration.

The Strategy aims at raising public awareness on EU-

Awareness-raising on European Integration Process – Conceptual Approach

ირაკლი გაბეცაძეIrakli Gabetsadze

33AWArENESS-rAISING ON EUrOPEAN INTEGrATION PrOCESS – CONCEPTUAL APPrOACH

სტრატეგიის მიზანია საქართველოს მოსახლეობის ი ნ ფ ო რ მ ი რ ე ბ ა ს ა ქ ა რ თ ვ ე ლ ო - ე ვ რ ო კ ა ვ შ ი რ ი ს ურთიერთობებისა და ევროინტეგრაციის პროცესთან დაკავშირებული შესაძლებლობების, ვალდებულებებისა და გამოწვევების შესახებ. კერძოდ, დოკუმენტი ითვალისწინებს ბიზნეს და საჯარო სექტორების, სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიის წარმომადგენლების აქტიურ ჩართულობას ევროინტეგრაციის შესახებ ცნობიერების ამაღლების მიზნით. 2014 წლის სამოქმედო გეგმაში, ასევე გათვალისწინებულია ქვეყანაში მიმდინარე ევროინტეგრაციის პროცესის შესახებ ინფორმაციის გავრცელება ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში, რაც თავის მხრივ, მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ქვეყნის პოპულარიზაციას ქვეყნის საზღვრებს გარეთ. აღსანიშნავია, რომ ინიციატივა უპრეცედენტოა აღმოსავლეთ პარტნიორობის წევრ ქვეყნებს შორის.

Georgia cooperation, as well as on the opportunities, obligations and challenges of the European integration process. Specifically, the initiative envisages the active involvement of representatives of the business sector, public administration, civil society and media in the process. In addition, the Action Plan of the Strategy for 2014 also oversees the dissemination of information concerning the European integration process in EU member states, which in its turn will contribute to the visibility and popularization of Georgia abroad. It has to be emphasized that such an initiative is unprecedented among Eastern Partnership countries.

One of the key actors of the Strategy is the Information Centre on NATO and the EU of the State Minister`s Office on European and Euro-Atlantic Integration. In the framework of the Action Plan, the Information Center organizes meetings, competitions, quizzes and exhibitions, in the capital city and regions of Georgia, for representatives of the general public, minorities, business and academic sectors, and non-governmental organizations. It also organizes events for public servants, pupils of public schools, and students of higher educational institutions.

The article uses posters on an EU theme created by students of the Fine Arts of Tbilisi State Academy of Arts at a competition organised by the Information Centre on NATO and EU.

სტრატეგიის მიზანია საქართველოს მოსახლეობის ინფორმირება საქართველო-ევროკავშირის ურთიერთობებისა და ევროინტეგრაციის პროცესთან დაკავშირებული შესაძლებლობების, ვალდებულებებისა და გამოწვევების შესახებ.

„სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებულ ღონისძიებათა განხორციელებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატის საინფორმაციო ცენტრი NATO-სა და ევროკავშირის შესახებ. საინფორმაციო ცენტრი პერმანენტულად ატარებს შეხვედრებს, კონკურსებს, ვიქტორინებს და გამოფენებს, როგორც დედაქალაქში, ასევე საქართველოს რეგიონებში მოსახლეობასთან, უმცირესობებთან, საჯარო მოხელეებთან, არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, ბიზნესმენებთან, აკადემიურ წრეებთან, საჯარო სკოლის მოსწავლეებთან და უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების სტუდენტებთან.

სტატიაში გამოყენებულია 2013 წელს NATO-სა და ევროკავშირის შესახებ საინფორმაციო ცენტრის მიერ ჩატარებულ კონკურსზე სამხატვრო აკადემიის სახვითი ხელოვნების სტუდენტების მიერ ევროკავშირის თემატიკაზე შექმნილი პლაკატები.

ირაკლი გაბეცაძეIrakli Gabetsadze

ქეთი ლობჟანიძეKeti Lobjanidze

მანანა სურმანიძეManana Surmanidze

ნინი ფაილოძეNini Failodze

34Agenda.ge - meti, vidre mxolod axali ambebi saqarTvelodan

ნება მომეცით წარმოგიდგინოთ საქართველო Agenda.ge-ს საშუალებით. საქართველო იმაზე გაცილებით მეტია, ვიდრე ახალი ამბები და სტატისტიკა ამა თუ იმ სფეროდან. იგივე შეიძლება ითქვას Agenda.ge-ს შესახებ. ახალი ინგლისურენოვანი ვებ-გვერდი წარმოგიდგენთ საქართველოს სრული მრავალფეროვნებით.

თუ გაინტერესებთ ინფორმაცია პირველწყაროდან, მაგალითად, საქართველოს ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის შთაბეჭდილება თეთრ სახლში პრეზიდენტ ობამასთან შეხვედრის შესახებ, ან როგორ შეხვდნენ ქართველი სამხედროები ავღანეთში ახალ წელს, შეუერთდით Agenda.ge-ს მრავალრიცხოვან მკითხველს მთელს მსოფლიოში.

Agenda.ge არის ვებ-გვერდი ყველასთვის, ვინც არ იცის ქართული, მაგრამ სურს უკეთ იცნობდეს საქართველოს. გვერდი საქართველოს მთავრობის ინიციატივით დაარსდა და უცხოენოვან აუდიტორიაზეა გათვლილი.

Agenda.ge ონლაინ-სივრცეში 2013 წლის დეკემბერში გამოჩნდა. ამჟამად გვერდი ინგლისურენოვანია, თუმცა მომავალში დაემატება ვერსიები კიდევ ექვს ენაზე: ფრანგულად, ესპანურად, რუსულად, გერმანულად, ჩინურად და არაბულად.

ახალი ამბების გარდა, რომელსაც 24 საათიან რეჟიმში შეგიძლიათ გაეცნოთ, Agenda.ge-ს გუნდი მუშაობს იმისთვის, რომ ექსკლუზიური მასალა მიაწოდოს თავის მკითხველს. ამ კუთხით არ შეგვიძლია არ აღვნიშნოთ ნოდარ ქუმარიტაშვილის ხსოვნისადმი მიძღვნილი ფოტოგალერეა და ვრცელი სტატია, იმის შესახებ, თუ როგორ შეცვალა სამუდამოდ სპორტის ეს სახეობა ვანკუვერის ოლიმპიადაზე ამ ახალგაზრდა სპორტსმენის ტრაგიკულმა დაღუპვამ. ძალიან საინტერესოდ იკითხება ევროპულ და

Agenda.ge - მეტი, ვიდრე მხოლოდ ახალი ამბები საქართველოდან

Agenda.ge: More than just Georgian news and headlines! Please allow me to introduce you to Agenda.ge, the latest English-language news website for Georgia. Sitting at the crossroads of Eastern Asia and Western Europe, Georgia is a country which can offer more than just news, headlines, and figures. And the same can be said about Agenda.ge. Free to access and updated hourly, Agenda.ge is a Georgian Government initiative.

Set up in December 2013, it aims at providing current local and international Georgia-related news to foreigners- and while it is at present published in English, in the near future the website will also be available in French, Spanish, russian, German, Chinese and Arabic.

Showing different aspects of Georgian life is the In Pictures section of the site. Exploring the personal and emotional perspectives and experiences of both vIPs and its own journalists are the Blogs. The most interesting and important issues are covered in the Special reports and Life pages. readers can also browse the international press in Press Scanner to find articles with content related to Georgia.

Since its launch, Agenda.ge has covered a number of significant events including the 2013 Presidential Elections and the initialing of the Association Agreement between the EU and Georgia. Each such Special Event has its own page.

Agenda.ge also discusses issues related to Georgian citizens. If you want to know what Georgian high officials thought when they unexpectedly met President Obama in the White House, or if you are curious how the New year went over

35AGENDA.GE: MOrE THAN JUST GEOrGIAN NEWS AND HEADLINES!

ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში სახელმწიფო მინისტრის ალექსი პეტრიაშვილის ბლოგი „24 საათიანი მეგობრობა“, რომელიც მან სპეციალურად Agenda.ge-სთვის პრეზიდენტ ობამასთან თეთრ სახლში შეხვედრის შემდეგ დაწერა.

„მივედი ინტერნეტ-კაფეში, რომ ჩემს ოჯახს დავლაპარაკებოდი, მაგრამ ინტერნეტ-კავშირი გათიშული დამხვდა. 1 იანვარს ამერიკელი საზღვაო ქვეითი დაიღუპა. ასეთ შემთხვევაში აქ ყველა სახის კომუნიკაციას თიშავენ, სანამ დაღუპულის ოჯახი ტრაგიკულ ამბავს ოფიციალური წყაროებით არ შეიტყობს. აქ ომია, თალიბებმა ახალი წელი არ იციან...“ – წერს ISAF-ის მისიის ქართველი მონაწილე კობა ოშხერელი საახალწლო ბლოგში ავღანეთიდან.

გაიგეთ, რითი დაიმსახურა წყვილმა საქართველოდან საპატიო ვაშინგტონელების წოდება, რა კავშირია საქართველოსა და ლეგენდარულ სუნამოს Cacharel-ს შორის, რომელი ლიტერატურაა ყველაზე პოპულარული ქართველ პატიმრებს შორის. Agenda.ge ინფორმაციას საათში ერთხელ ანახლებს.

Agenda.ge-ზე იხილავთ საინტერესო სიახლეებს ყველა სფეროდან – დაწყებული პოლიტიკით, დამთავრებული სპორტისა და კულტურის უახლესი ამბებით. ჩვენს გვერდზე შეგიძლიათ გაეცნოთ უცხოელი და ქართველი ექსპერტებისა და ჟურნალიტების მიერ მომზადებულ ანალიტიკურ სტატიებსა და სპეციალურ რეპორტაჟებს.

ფოტორეპორტაჟებს იმ მოვლენების შესახებ, სადაც გამოსახულება სიტყვებზე მეტის მთქმელია, ვაქვეყნებთ განყოფილებაში In Pictures, ხოლო ჩვენი ბლოგერები ის ადამიანები არიან, ვინც ამა თუ იმ მოვლენის უშუალო მონაწილე იყო. განყოფილებაში Press Scanner ჩვენ გაგაცნობთ მსოფლიო მედიაშია გამოქვეყნებულ საინტერესო მასალას საქართველოს შესახებ.

სპეციალური მოვლენები – Agenda.ge-ს სპეციალურ გვერდებზე. ასე იყო 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებისას თუ ვილნიუსის სამიტის დროს. მოსაწყენ სტატისტიკას ჩვენ საინტერესო ვიზუალური გადაწყვეტით გთავაზობთ - გვერდზე არაერთი ინფოგრაფიკის ნახვა შეგიძლიათ.

ვებ-საიტი აქტიურად იყენებს სოციალურ მედიას და აქვს ანგარიშები Twitter, Facebook, Flickr და YouTube-ზე.

შემოგვიერთდით და ურჩიეთ თქვენს უცხოელ მეგობრებს ინფორმაცია საქართველოს შესახებ – პირველწყაროდან!

ნატალია ამაღლობელი Agenda.ge-ს მთავარი რედაქტორი

P.S.: ჩვენ მზად ვართ ნებისმიერი სახის თანამშრომლობისთვის.მოგვწერეთ, თქვენი აზრი ჩვენთვის მნიშვნელოვანიაweb@agenda.ge

for the Georgian military serving in the Afghanistan ISAF mission, Agenda.ge is the right site for you.

“I went to the internet-cafe to talk to my family on Skype but the connection was down. One American Marine had died on January 1. In such cases, all sources of communication go down until the families are given the sad news. This is war. The Taliban didn’t care that it was New year,” reads the New year blog of Georgian soldier Koba Oshkhereli, a participant in the ISAF mission in Afghanistan.

The Agenda.ge site currently features a photo gallery in memoriam of Nodar Kumaritashvili - the Georgian luger whose tragic death at the 2010 vancouver Olympic Games changed the sport forever. you can also explore the blog “24/7 Friendship” by State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration Alex Petriashvili, which was written exclusively for Agenda.ge after his meeting with the American President Barack Obama in the White House.

To find out why a Georgian couple was named “Washingtonians of the year,” what the connection is between Cacharel and Georgia, and what is the most popular reading material behind Georgian prison walls, look no further than Agenda.ge. Agenda.ge stands out for its capacity to offer its stories in a way that is visually interesting and informative through info-graphics and data visualization. It is also well integrated with other social media, can be found on Twitter, Facebook, Flickr, and youTube, and, perhaps most importantly, it is easy to navigate.

Offering comprehensive and exclusive coverage of both local and international issues, Agenda.ge is fast becoming recognized as one of the country’s leading online news sources.

Natalia AmaglobeliEditor in Chief of Agenda.ge

P.S.: Check it out now, and please feel free to gives us your opinions and ideas for collaboration by contacting us at web@agenda.ge

36analizi & mosazreba

შესავალი

2013 წლის ნოემბერში გამართულ ვილნიუსის სამიტამდე, უკრაინაში და სომხეთში მომხდარი მოვლენების ფონზე, ზოგიერთმა ექსპერტმა სათუოდ მიიჩნია აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივის ეფექტიანობა. ექსპერტთა ნაწილი გამოთქვამდა მოსაზრებას, რომ ევროკავშირის მიერ გარკვეული კრიტერიუმების პარტნიორ სახელმწიფოებზე თავს მოხვევა აღმოსავლეთ პარტნიორობის პოლიტიკის სისუსტე იყო. სხვები მიიჩნევდნენ, რომ ინიციატივა თავიდანვე წარუმატებლობისათვის იყო განწირული, რადგან არ ითვალისწინებდა პარტნიორი ქვეყნების ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივას. წინამდებარე სტატიაში ავტორი ასაბუთებს, რომ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივა ევროკავშირის სწორი პოლიტიკა გახლდათ, ხოლო ორი ქვეყნის რეგრესმა ვილნიუსის სამიტზე ჩრდილი არ უნდა მიაყენოს საქართველოსა და მოლდოვას წარმატებებს. ავტორის აზრით, მიმდინარე წლის ზაფხულში, საქართველო ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერით კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ნაბიჯს გადადგამს ევროკავშირში ინტეგრაციის გზაზე და იმ შემთხვევაში, თუ იგი გააგრძელებს რეფორმების მეტი ძალისხმევით განხორციელებას, ის არცთუ შორეულ მომავალში შეძლებს განაცხადი შეიტანოს ევროკავშირში გაწევრიანებაზე. ამასთან, სტატიაში მოყვანილი არგუმენტაცია ასაბუთებს, რომ ასოცირების შესახებ შეთანხმება და მისი ნაწილი – ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე, რომელსაც ევროკავშირი პარტნიორ სახელმწიფოებს სთავაზობს, მათ შორის უკრაინას, რუსეთისთვის არავითარ საფრთხეს არ წარმოადგენს.

რატომ იყო აღმოსავლეთ პარტნიორობა სწორი პოლიტიკა

ევროკავშირი შექმნის დღიდან განიხილავს საკითხს იმის თაობაზე, თუ რომელი უფრო პრიორიტეტულია გაერთიანებისათვის – კავშირის გაფართოება ახალი წევრებით თუ არსებულ წევრ სახელმწიფოებს შორის ინტეგრაციის გაღრმავება. შეჯერებული გადაწყვეტილება გაერთიანების საბოლოო საზღვრების შესახებ ჯერ კიდევ არ არის მიღწეული. ლისაბონის ხელშეკრულებაში ნათქვამია, რომ „ნებისმიერ ევროპულ სახელმწიფოს აქვს უფლება გახდეს ევროკავშირის წევრი“. აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნები მრავალი წლის მანძილზე აცხადებდნენ, რომ ევროინტეგრაციის პროცესის წარმატებისათვის უაღრესად მნიშვნელოვანია ევროკავშირის მხრიდან გაერთიანებაში მათი გაწევრიანების პერსპექტივის თაობაზე მინიშნების გაკეთება, თუმცა „დიდი გაფართოებით“ გამოწვეული გართულებების გამო, ევროკავშირმა ვერ შეძლო მსგავსი შეთავაზების გაკეთება. ნიშანდობლივია, რომ ბულგარეთისა და რუმინეთის გაწევრიანების გადაწყვეტილება საკმაოდ ნაადრევად იქნა მიღებული და შესაბამისად, ევროკავშირის მომავალი გაფართოებისას, წევრი სახელმწიფოები დაჟინებით

Introduction

The EU’s troubles with some countries, notably Ukraine and Armenia, en route to the vilnius summit last November, have caused some experts to question the entire foundation of the Eastern Partnership (EaP). Some have argued that the policy was flawed as it imposed conditions on the Eastern partners. Others have argued that it was doomed because it did not offer the prospect of EU membership. This article suggests that the EaP was the right policy for the EU to pursue and, further, that the setbacks involving two countries at vilnius should not obscure the success stories of Georgia and Moldova. With the signing of the Association Agreement this summer, Georgia will take another important step on its path towards eventual EU accession. If it continues to pursue its course of reform with energy and determination, then Georgia will place itself in the right position to apply for EU membership in the not too distant future. This article further argues that russia has nothing to fear from the association agreements and deep and comprehensive free trade agreements (DCFTA) that the EU proposes for partners, including Ukraine.

Why the Eastern Partnership was the right policy

საქართველო, რუსეთი და აღმოსავლეთ პარტნიორობა

Georgia, russia and the Eastern Partnership frazer kameroniFrASEr CAMErON

37ANALySES & OPINION

მოითხოვენ კანდიდატი ქვეყნების მიერ კრიტერიუმების ზედმიწევნით სრულყოფილად დაკმაყოფილებას. თუმცა, 2013 წელს ევროკავშირში ხორვატიის გაწევრიანებამ ცხადყო, რომ კავშირის გაფართოების პროცესი კვლავ გრძელდება.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის და რომანო პროდის მიზნის, ევროკავშირის ირგვლივ შექმნილიყო „მეგობრული ქვეყნების სარტყელი“, შედეგად დაიბადა ევროკავშირის აღმოსავლეთ პარტნიორობის პოლიტიკის იდეა. უნდა აღინიშნოს, რომ ევროკავშირის სამეზობლოს დახმარების მიზნით, თავდაპირველად შეიქმნა ევროპული სამეზობლო პოლიტიკა, რომელსაც მხარი უნდა დაეჭირა ევროპის როგორც სამხრეთ, ასევე აღმოსავლეთ მეზობელი ქვეყნებისათვის. თუმცა, იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ სამეზობლოსგან განსხვავებით, აღმოსავლეთ ევროპის სახელმწიფოებს ჰქონდათ ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივა, პოლონეთისა და შვედეთის მოთხოვნით და ძალისხმევით, 2009 წელს ჩამოყალიბდა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივა.

აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიზანია ინიციატივის მონაწილე სახელმწიფოების (უკრაინა, ბელორუსი, მოლდოვა, სომხეთი, საქართველო და აზერბაიჯანი) დაახლოება ევროკავშირთან ეკონომიკური ზრდისა და მეწარმეობის, დემოკრატიის განვითარების, ადამიანის უფლებების დაცვისა და კანონის უზენაესობის დამკვიდრებისთვის ხელსაყრელი პირობების შექმნის ხელშეწყობით. აღნიშნული, თავის მხრივ, ხელს შეუწყობს ევროპის სტაბილურობის, უსაფრთხოებისა და კეთილდღეობის განმტკიცებას. ევროკავშირმა ევროპის სამეზობლო პოლიტიკაში მონაწილეობა რუსეთსაც შესთავაზა, თუმცა ამ უკანასკნელმა უარი განაცხადა შემოთავაზებაზე და აირჩია თანამშრომლობის ორმხრივი ფორმატი – პარტნიორობა მოდერნიზაციისათვის. ასევე დაიწყო მოლაპარაკებები ახალი შეთანხმების ხელმოსაწერად, რომელიც ჩაანაცვლებს თანამშრომლობისა და პარტნიორობის შესახებ არსებულ შეთანხმებას (PCA). აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივა არასდროს მოუხვევიათ თავს მასში ჩართული სახელმწიფოებისათვის. ინიციატივა ნებაყოფლობითი მონაწილეობის პრინციპით ხელმძღვანელობს და თუ ქვეყნებს არ სურთ მონაწილეობა (ბელორუსია), ევროკავშირი არ ახდენს მათზე ზემოქმედებას. თავისი არსით, აღმოსავლეთ პარტნიორობა მონაწილე ქვეყნებს სთავაზობს ახალი შესაძლებლობის არეალს, რომელიც საშუალებას აძლევს ხალხს გადაადგილდნენ თავისუფლად. სწორედ ამიტომ არის მოქალაქეთა მობილურობა და სავიზო ლიბერალიზაცია ინიციატივის მნიშვნელოვანი კომპონენტი. ასევე, აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიზანია ევროკავშირსა და პარტნიორ სახელმწიფოებს შორის მჭიდრო კავშირების ჩამოყალიბება საზოგადოებრივი და ეკონომიკური საქმიანობის თითქმის ყველა სფეროში. მათ შორისაა ენერგეტიკა, ტრანსპორტი, გარემო, განათლება, მეცნიერება და ინოვაციები. ამ მიზნების მისაღწევად ევროკავშირმა მნიშვნელოვანი ფინანსური რესურსი გამოყო, რომელიც ოთხ მილიარდ ევროს შეადგენდა 2007-2013 წლებისათვის. ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერა ეფუძნება პრინციპს - „მეტი მეტისათვის“, რაც გულისხმობს მერიტოკრატიულ მიდგომას და ხელმძღვანელობს ქვეყნების მიერ მიღწეული შედეგებით და არა მათი გეოგრაფიული ადგილმდებარეობით. თანაბარი და ხანგრძლივი საბიუჯეტო დაფინანსების ციკლის ნაცვლად, პარტნიორი სახელმწიფოები, რომლებიც მეტ შედეგს მიაღწევენ რეფორმების განხორციელების კუთხით და ხელს შეუწყობენ სამოქალაქო საზოგადოების განვითარებას,

The EU has long debated the priorities of widening, versus deepening, the Union. It has never been able to agree on the final frontiers of the Union and has thus never defined the EU’s ultimate borders. What the Lisbon treaty simply states is that ‘any European state may apply to join the Union.’ For years, some Eastern European countries said they wanted a signal from the EU that they would be welcomed as members. But the EU has never had a consensus in favor of such a signal, not least because of ‘enlargement fatigue’ after twelve countries joined in the 2000s. It is widely believed that Bulgaria and romania were allowed to join too soon and, as a result, member states have insisted on the full accession criteria being met for all countries in future. The accession of Croatia in July 2013, however, showed that enlargement is not dead.

Against this background, and building on romano Prodi’s aim to establish a ‘ring of friends’ around the EU, the EU’s Eastern Partnership policy was conceived. Initially it was the European Neighbourhood Policy (ENP) created to try and ensure similar support for the countries to the south as well as to the east. But as the Eastern European countries, unlike those to the south, had a perspective of EU membership, and under pressure from Poland and Sweden, the Eastern Partnership was established in 2009 to deal with the specifics of these countries.

In a nutshell, the aims of the EaP are to bring the countries involved (Ukraine, Belarus, Moldova, Armenia, Georgia and Azerbaijan) closer to the EU by creating conditions to promote growth and enterprise, democracy, human rights, and the rule of law. This in turn will lead to greater stability, security and prosperity in Europe. russia was invited to join the ENP but rejected the offer, preferring a bilateral track involving negotiations for a new agreement to replace the PCA and a partnership for modernization.

The EaP was never imposed on partners. It is a joint policy and if countries do not wish to participate (Belarus, for example) then the EU does not seek to press them. In essence, it is about moving from opportunities for a few to new opportunities for many. It is to allow people to move and meet. That is why the mobility of citizens and the objective of visa liberalization are important parts of the policy. The EaP tries to create networks between the EU and its partners across all sectors of the economy and society - be it in energy, transport, environment, education, or research and innovation. There is substantial funding to support

In essence, it is about moving from opportunities for a few to new opportunities for many. It is to allow people to move and meet. That is why the mobility of citizens and the objective of visa liberalisation are important parts of the policy.

„

38

უფრო მეტ ფინანსურ მხარდაჭერას მიიღებენ ევროკავშირის მხრიდან. ასევე, ევროკავშირი ეხმარება რეფორმატორ სახელმწიფოებს მრავალმხრივ ორგანიზაციებში ჩართულობის თვალსაზრისით.

ვილნიუსის სამიტი

2013 წლის 29 ნოემბრის ვილნიუსის სამიტმა წარმოაჩინა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივის როგორც მიღწევები, ასევე გამოწვევები და განსაზღვრა ძირითადი მიმართულებები მომავალ სამიტამდე, რომელიც 2015 წელს, რიგაში გაიმართება. ევროკავშირსა და პარტნიორ სახელმწიფოებს შორის ორმხრივი ურთიერთობები კიდევ უფრო გაღრმავდა საქართველოსა და მოლდოვასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების პარაფირებით. უკრაინის შემთხვევაში, პრეზიდენტმა იანუკოვიჩმა ბოლო მომენტში შეცვალა საკუთარი მთავრობის 2013 წლის 18 სექტემბრის გადაწყვეტილება და უარი განაცხადა ევროკავშირთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერაზე. უკრაინის გადაწყვეტილებაზე დიდი გავლენა იქონია რუსეთის ზემოქმედებამ და უკრაინის რთულმა ფინანსურმა მდგომარეობამ. თუმცა ევროკავშირი მზადაა უკრაინასთან ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოსაწერად, როგორც კი უკრაინა ამისთვის იქნება მზად. წინადადება ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერაზე კვლავაც ძალაშია, მაგრამ მისი ხელმოწერა ნაკლებად სავარაუდოა კიევში ახალი მთავრობის ჩამოყალიბებამდე.

ასოცირების შესახებ შეთანხმება/ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე

ასოცირების შესახებ შეთანხმება და მისი ნაწილი – ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე, რეფორმების გატარების სამოქმედო გეგმას წარმოადგენს. მათი განხორციელება იქნება გამოწვევა თითოეული პარტნიორი სახელმწიფოსათვის, რადგან ევროკავშირის ბაზარზე წვდომა ევროკავშირის სტანდარტებისა და რეგულაციების ფართო სპექტრის დანერგვას მოითხოვს. შესაძლებლობათა სრულად გამოყენებისათვის აუცილებელია კორუფციის წინააღმდეგ ეფექტიანი ბრძოლა, ქმედითი საჯარო ინსტიტუტებისა და დამოუკიდებელი სასამართლო სისტემის არსებობა. ასოცირების შესახებ შეთანხმება ხელს შეუწყობს პარტნიორი ქვეყნების მოქალაქეებს თავისუფალი გადაადგილებისა და ევროკავშირის სხვადასხვა პროგრამებში მათი მონაწილეობის შესაძლებლობების გაზრდით.

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება პარტნიორი სახელმწიფოებისათვის გახსნის ხუთასმილიონიანი ევროპის შიდა ბაზარს 13 ტრილიონ ევროს მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობით, რაც მსოფლიო მთლიანი შიდა პროდუქტის ერთი მეხუთედია. ხელშეკრულების ძალაში შესვლის შემდეგ, ევროკავშირსა და პარტნიორ ქვეყანას შორის გაუქმდება ფაქტობრივად ყველა საბაჟო გადასახადი საქონელზე. რაც შეეხება მომსახურებას, ევროკავშირი და პარტნიორი სახელმწიფოები უზრუნველყოფენ ერთმანეთის ბაზრებზე მრავალი სახის ტრანს-სასაზღვრო მომსახურების დაშვებას.

გარკვეული შეშფოთება გამოითქვა, თუ რამდენად არიან მზად აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნები ამგვარი კონკურენციისათვის. ევროკავშირმა გაითვალისწინა ეს შენიშვნები. პირველი – ლიბერალიზაცია იქნება ასიმეტრიული (ევროკავშირი უფრო ადრე უზრუნველყოფს

these efforts- nearly four billion euros in the period 2007-13. The allocations are based on the ‘more for more’ approach. Essentially this involves a more meritocratic approach based on performance and not geography. Instead of allocating funding to states over a lengthy budget cycle, the partner countries that make more progress towards reform and encourage civil society will receive more funding. The EU would also support the most reform-minded countries in approaches to multilateral organisations.

Vilnius Summit

The vilnius summit in November highlighted both the achievements of the EaP and the challenges, and set the course for the period until the next summit in riga in 2015. Deepening the bilateral relations between the EU and its Eastern partners was formalized through the initialing of Association Agreements (AA) with Georgia and Moldova. As regards the signature of the AA with Ukraine, the EU was confronted with a last-minute decision by the President of Ukraine contradicting the decision of his own government of 18 September, to postpone signing. This was the result of significant russian pressure and the dire financial situation within the country. But the EU is ready to proceed with signing as soon as Ukraine is ready. The AA remains on the table but is unlikely to be signed until there is a new government in place in Kiev.

Association Agreements/DCFTAs

The Association Agreements and the accompanying DCFTAs provide a blueprint for reforms. Their implementation will be a significant challenge for each partner as they necessesitate the adoption and application of a broad range of EU standards and regulations in exchange for increased market access. To be effective, and to unlock the full potential, there will need to be an effective public administration implementation capacity, a determined fight against corruption, and an independent judiciary. The AAs will also provide increased opportunities for ordinary citizens through improved mobility and access to EU programmes in different areas.

Businesses will also benefit, as the DCFTAs guarantee duty-free access to the EU, the world’s largest internal market,

Reform of economic regulations with an upgrading of quality standards will not only provide benefits in terms of increased trade, but can also bring about other positive changes for society overall. Higher sanitary standards in food production will contribute to better food safety; better protection of intellectual property rights can induce innovation.

„

analizi & mosazreba

39

მეტ წვდომას საკუთარ ბაზარზე, ვიდრე ამას მოითხოვს პარტნიორი სახელმწიფოებისაგან). მეორე – განსაკუთრებით „მგრძნობიარე“ დარგებში ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება უფრო მეტ დროს მისცემს მწარმოებლებს ადაპტაციისათვის. მაგალითად, უკრაინის შემთხვევაში, ეს პერიოდი ზოგიერთი დარგისთვის ითვალისწინებს ათწლიან გარდამავალ პერიოდს, მანქანათმშენებლობის შემთხვევაში – თხუთმეტ წელს. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების უპირატესობა, მარტივი თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებასთან შედარებით, იმაშიც გამოიხატება, რომ იგი მოიცავს დამატებით მუხლებს, რაც სცილდება „მხოლოდ ვაჭრობის“ რეგულაციებს. შეთანხმება არის ასევე ღრმა, რადგან ამ ტიპის ხელშეკრულება ითვალისწინებს მონაწილე ქვეყნის მიერ ევროკავშირის კანონმდებლობის, ნორმებისა და სტანდარტების შესაბამისად კონკრეტული რეფორმების გატარების ვალდებულებას. ვაჭრობასთან დაკავშირებული ყველა საკანონმდებლო რეგულირების დაახლოება ევროკავშირის კანონმდებლობასთან და სტანდარტებთან ხელს შეუწყობს ვაჭრობისა და ინვესტიციების ზრდას, რაც სასიკეთოდ აისახება ქვეყნის საერთაშორისო კონკურენტუნარიანობაზე და უფრო ღრმა ეკონომიკურ ინტეგრაციაზე.

მდგრადი რეფორმები ხელს შეუწყობს ახალი ინვესტიციების შემოდინებას არა მხოლოდ ევროკავშირის კომპანიებიდან, არამედ იმ მესამე ქვეყნებიდანაც, რომელთაც სურთ განახორციელონ ინვესტირება უფრო სტაბილურ და პროგნოზირებად ეკონომიკაში. ეკონომიკურ რეფორმებს და ხარისხის მაღალი სტანდარტების შემოღებას დამატებითი სარგებლის მოტანა შეუძლია არა მხოლოდ მზარდი ვაჭრობის თვალსაზრისით, არამედ საზოგადოებაში სხვა პოზიტიური ცვლილებების კუთხითაც. კვების პროდუქტების მაღალი სანიტარიული ნორმები ხელს შეუწყობს სურსათის უვნებლობას, ხოლო ინტელექტუალურ საკუთრებაზე უფლებების დაცვა – მეტ ინოვაციებს. ასევე, გაუმჯობესებული კონკურენციის პოლიტიკა ხელს შეუშლის საბაზრო ძალის ბოროტად გამოყენებას. ბაზარზე წვდომის ლიბერალიზაციის შედეგად გამოწვეული კონკურენცია ხელს შეუწყობს საწარმოთა სპეციალიზაციას, რაც გამოიწვევს ხარჯების შემცირებას და ინოვაციებს. უკეთესი პროდუქცია და მომსახურების ხარისხი მთლიანობაში აისახება ცხოვრების სტანდარტების გაუმჯობესებაზე.

რუსეთი და აღმოსავლეთის პარტნიორობა სამწუხაროა, მაგრამ რუსეთმა როგორც ჩანს დაასკვნა, რომ აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებთან ასოცირებისა და ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებების გაფორმება უარყოფით გავლენას ახდენს რუსეთის ინტერესებზე, არადა მოსალოდნელი შედეგი უფრო საპირისპიროა. ამონარიდი 2013 წლის Oxford Economics-იდან: „ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება არ იმოქმედებს რუსეთის ეკონომიკურ ინტერესებზე, რადგან ბიზნეს-საფრთხეები მინიმალურია, ხოლო პოტენციური სარგებელი – დიდი... მაგალითისთვის, უკრაინაში არსებულ რუსულ კომპანიებს მიეცემათ საშუალება ისარგებლონ ევროკავშირის ბაზარზე თავისუფალი დაშვებით.“

ვინაიდან უკრაინასა და რუსეთს შორის გაფორმებულია თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება, რუსეთში შიშობენ, რომ ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო

covering more than 500 million citizens and a GDP of nearly thirteen trillion euros- representing about one fifth of global GDP. The vast majority of customs duties on goods will be removed as soon as the agreements enter into force. As regards services and establishment, the EU and partner countries would provide each other with market access for cross-border services in a wide range of areas and sectors.

There has been some concern expressed as to whether producers in EaP countries are ready for this competition. The EU has taken these concerns on board. First, liberalization will be asymmetrical (with the EU providing more market access earlier than partners). Second, for particularly sensitive sectors, the DCFTA provides for a longer adaptation time for producers. In the proposal for Ukraine, for example, this would allow a ten year transition period with fifteen years for the automobile industry.

DCFTAs are comprehensive in that they include, compared to simple FTAs, a number of disciplines which go beyond “trade only” rules. They are also deep because they incorporatea specific policy reform dimension in line with, and on the basis of, many EU laws, norms and standards. regulatory approximation in all the trade-related areas to the EU laws and standards encourages increased trade and investments. The intended result is more international competitiveness and greater economic integration.

Sustained reforms will bring significant new investments, not only from EU companies, but also from third countries wishing to invest in a more stable and predictable economy. But reform of economic regulations with an upgrading of quality standards will not only provide benefits in terms of increased trade, but can also bring about other positive changes for society overall. Higher sanitary standards in food production will contribute to better food safety; better protection of intellectual property rights can induce innovation; and an improved competition policy will prevent abuse of market power. The competitive pressure stemming from the liberalization of market access will encourage specialization, thereby lowering costs and generating innovation. Better products and services will enhance the overall standard of living.

The reforms required by the AA/DCFTAs will make Eastern European partner countries more attractive for investment and trade, and also for Russian investors. Better governance in Eastern European partner countries, with improved public administration and a more effective judiciary, will benefit all economic operators.

„

ANALySES & OPINION

40

სივრცის შესახებ შეთანხმებით გათვალისწინებული ვაჭრობის ლიბერალიზაცია გამოიწვევს „უსამართლო“ კონკურენციას, რადგან რუსულ ბაზარზე მოხდება პროდუქციის უეცარი ჩანაცვლება ევროკავშირის საქონლით. ეს შიში უსაფუძვლოა. ევროკავშირის პროდუქცია არ შეიძლება ასე მარტივად გადამისამართდეს აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებიდან რუსეთის ბაზარზე, რადგან პროდუქტის ადგილწარმოშობის შესახებ წესი ნათლად განსაზღვრავს მსგავსი შემთხვევების თავიდან აცილების მექანიზმებს. რეალურად, მსოფლიოს მასშტაბით, ევროკავშირის არც ერთ პარტნიორს არასდროს განუცხადებია, რომ მისი ქვეყნის ვაჭრობაზე უარყოფითად იმოქმედა თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულებამ ევროკავშირსა ან/და სხვა რომელიმე პარტნიორს შორის. ეს გულისხმობს ვაჭრობის შექმნას და არა ვაჭრობის გადართვას.

Russia and the EaP

It is regrettable that russia seems to have concluded, fairly recently, that Association Agreements and DCFTAs with Eastern European countries would negatively affect russianinterests. The opposite is likely. To quote Oxford Economics 2013: “The DCFTA would not affect russia’s economic interests in any way as risks for its business are minimal, while the potential benefits are great…. russian companies with production operations in Ukraine can take advantage of the EU (free) market access.”

Some in russia fear that DCFTAs will lead to ‘unfair’ competition- with EU goods suddenly swamping the russian market through the far reaching trade liberalization which DCFTAs will bring between the EU and Ukraine, which itself has an FTA with russia. This fear is unfounded. EU products cannot be simply forwarded from Eastern European countries onto the russian market because rules of Origin clearly prevent such abuse. In fact, none of the EU’s partners in the world has ever claimed that its trade has been negatively affected by an FTA between the EU and another partner. This is about trade creation, not diversion.

Over the past year russia has taken measures which have artificially disrupted traditional trade links and industrial cooperation between russian and Ukrainian companies. This had nothing to do with the AA as such. Disrupting traditional trade relations with artificial trade or customs barriers is counterproductive. Under WTO rules, any additional customs controls must be non-discriminatory, proportionate, and based on objective evidence. They must not be applied in a “preventive” manner on the basis of mere speculation or as a means to pressure. This, of course, applies also to the threat of the withdrawal of existing preferences, such as those contained in the bilateral CIS FTAs of russia with its neighbours.

DCFTAs are fully compatible with existing FTAs in the Commonwealth of Independent States (CIS), as well as in the russia-led Customs Union. Membership in the Customs Union, however, is not compatible with DCFTAs because one cannot have two different sets of tariffs for the same product. The reforms required by the AA/DCFTAs will make Eastern European partner countries more attractive for investment and trade, and also for russian investors. Better governance in Eastern European partner countries, with improved public administration and a more effective judiciary, will benefit all economic operators.

EU-Russia

Following the January EU-russia summit, the EU invited russian trade experts to visit Brussels for talks on how to improve cooperation, including with the Customs Union. The objective of the free movement of goods, services, and indeed people is already a common objective under the common economic space, based on WTO rules, agreed in

გასული წლის განმავლობაში რუსეთის მიერ მიღებულმა ზომებმა ხელოვნურად გაართულა ტრადიციული სავაჭრო კავშირები და სამრეწველო ურთიერთობები რუსულ და უკრაინულ კომპანიებს შორის. ასოცირების ხელშეკრულება არ შეიძლება მიჩნეულ იქნეს ამის გამომწვევ მიზეზად. ტრადიციული სავაჭრო ურთიერთობების დამახინჯება ვაჭრობის ხელოვნური ან საბაჟო ბარიერებით, კონტრპროდუქტიულია. მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წესების თანახმად, რაიმე სახის დამატებითი საბაჟო კონტროლი უნდა იყოს არადისკრიმინაციული, პროპორციული და ეფუძნებოდეს ობიექტურ მტკიცებულებებს. დამატებითი საბაჟო კონტროლი არ უნდა იქნეს გამოყენებული როგორც „პრევენციული“ ზომა, მიღებული უბრალო ვარაუდის საფუძველზე, ან როგორც ზემოქმედების საშუალება. ეს პრინციპი ასევე ვრცელდება იმ თავისუფალი ვაჭრობის ორმხრივ ხელშეკრულებებზე, რომლებიც რუსეთს აქვს გაფორმებული თავის მეზობლებთან დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ფარგლებში.

ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება არის სრულიად თავსებადი დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობის ქვეყნებში არსებულ თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებებთან. თუმცა საბაჟო კავშირის წევრობა არ არის თავსებადი ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებებთან, რადგან ერთმა ქვეყანამ არ შეიძლება განავრცოს ორი სხვადასხვა ტარიფი ერთსა და იმავე პროდუქტზე. ასოცირებისა და ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ ხელშეკრულებით გათვალისწინებული რეფორმების შედეგად, აღმოსავლეთ ევროპის პარტნიორი ქვეყნები კიდევ უფრო მიმზიდველნი გახდებიან ინვესტირებისა და ვაჭრობის კუთხით, მათ შორის – რუსი ინვესტორებისთვისაც. აღმოსავლეთ

ეკონომიკურ რეფორმებს და ხარისხის მაღალი სტანდარტების შემოღებას დამატებითი სარგებლის მოტანა შეუძლია არა მხოლოდ მზარდი ვაჭრობის თვალსაზრისით, არამედ საზოგადოებაში სხვა პოზიტიური ცვლილებების კუთხითაც. კვების პროდუქტების მაღალი სანიტარიული ნორმები ხელს შეუწყობს სურსათის უვნებლობას, ხოლო ინტელექტუალურ საკუთრებაზე უფლებების დაცვა – მეტ ინოვაციებს.

„

analizi & mosazreba

41

ევროპის პარტნიორ ქვეყნებში გაუმჯობესებული საჯარო მმართველობის ინსტიტუტები და უფრო ეფექტიანი სასამართლო სისტემა სარგებელს მოუტანს ყველა ეკონომიკურ სუბიექტს.

ევროკავშირი და რუსეთი

ევროკავშირსა და რუსეთს შორის ა.წ. იანვარში გამართული სამიტის შემდეგ, ევროკავშირმა ბრიუსელში მიიწვია რუსი ექსპერტები ვაჭრობის დარგში, რათა ემსჯელათ თანამშრომლობის გაუმჯობესებაზე და ასევე საბაჟო კავშირზე. საქონლის თავისუფალი მოძრაობა, მომსახურება და ზოგადად, ხალხთა შორის ურთიერთობები არის ის საერთო მიზნები, რაც გამომდინარეობს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის 2003 წელს შეთანხმებული წესებიდან. ვაჭრობის საკითხებში ევროკომისრის კარლ დე გუხტის განცხადებით, მჭიდრო თანამშრომლობა ევროკავშირსა და ევრაზიის კავშირს შორის არის რეალური და ამავდროულად, სასურველიც. ხოლო გრძელვადიან პერსპექტივაში, ასევე შესაძლებელია ერთიანი დოკუმენტის შემუშავება ღრმა და ყოვლისმომცველი ვაჭრობის სივრცესთან დაკავშირებით, რამაც შესაძლოა მოიცვას ევრაზიის მთელი კონტინენტი. ასეთი შეთანხმება კი უნდა დაეფუძნოს დემოკრატიულ ღირებულებებს, ადამიანის უფლებებსა და კანონის უზენაესობას. სწორედ ეს საკითხები წარმოადგენდა სტრატეგიული განხილვების ძირითად თემას იანვრის თვეში ევროკავშირსა და რუსეთს შორის გამართულ სამიტზე.

ნორმების, სტანდარტებისა და რეგულირების სფეროში დაახლოების საკითხები ასევე განიხილება რუსეთ-ევროკავშირს შორის მიმდინარე პარტნიორობა მოდერნიზაციისა და ევროკავშირ-რუსეთის დიალოგის ფარგლებში. პარტნიორობა მოდერნიზაციისთვის პროგრამით, მხარეებმა შეიმუშავეს კომპლექსური სამუშაო გეგმა ყოვლისმომცველი მოდერნიზაციის პროცესის ხელშეწყობის მიზნით. განიხილება მრავალი პროექტი სხვადასხვა მიმართულებით, როგორიცაა: კანონის უზენაესობა და სასამართლო რეფორმები, მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა, ენერგოეფექტურობა, სატელიტური ნავიგაცია და ა.შ. ფინანსური თანადგომის მხრივ მნიშვნელოვანი თანხები გამოიყო. მათ შორის – მილიარდი ევრო ევროპის საინვესტიციო ბანკიდან, და ასევე მნიშვნელოვანი სესხი ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ფონდიდან, და რუსეთის განვითარების ბანკიდან.

მოლაპარაკებებში გარკვეული პაუზის შემდგომი შეხვედრები საშუალებას მისცემს ევროკავშირსა და რუსეთს შეცვალონ 1994 წელს მიღებული შეთანხმება პარტნიორობასა და თანამშრომლობაზე. განახლებული მოლაპარაკებები წარმოადგენს კარგ საფუძველს ურთიერთობების გამყარებისა და ერთიანი ეკონომიკური სივრცის გეგმის რეალიზებისათვის.

დამოკიდებულების ცვლილება აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიმართ

უკრაინაში განვითარებულმა მოვლენებმა დააჩქარა აღმოსავლეთ პარტნიორობის მიმართ დამოკიდებულებათა შეცვლის აუცილებლობა, რაც გახდა ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრების თებერვლის თვის შეხვედრისას განხილვის ძირითადი საგანი. შეხვედრაზე მიიღეს გადაწყვეტილება უკეთ წარმოჩინდეს აღმოსავლეთ პარტნიორობა და ის უპირატესობები და სარგებელი,

2003. EU Trade Commissioner Karel de Gucht has said that close cooperation between the EU and the future Eurasian Union is a realistic and indeed desirable perspective. In a longer perspective, even the creation of a continental common DCFTA could be envisioned, which would of course have to entail full respect in practice for democratic values, human rights and the rule of law. These issues were at the core of the strategic discussions at the January EU-russia Summit.

Many of these issues are also discussed in the ongoing work in the EU-russia Partnership for Modernization (P4M) and the many technical EU-russia Dialogues on norms and standards, particularly regulatory convergence. In the P4M, both sides have together developed a very substantial workplan with the aim of supporting a comprehensive modernization process. There are a large number of projects in areas ranging from the rule of law and judicial reform to industrial dialogue, SME promotion, energy efficiency, satellite navigation, and much more. Financial support in terms of loan facilities is considerable, including €1 billion from the EIB, and also substantial loan facilities from the EBrD and the russian Development Bank vEB.

After a lull in negotiations there are renewed talks to replace the 1994 EU-russia Partnership and Cooperation Agreement. This should be another important building block for strengthened cooperation, on the way towards the realization of the Common Economic Space already mentioned.

Changes to the EaP

The upheaval in Ukraine prompted EU foreign ministers to discuss changes to the EaP at their monthly meeting in February. Their recommendations focused on the need to strengthen the visibility of the EaP by promoting more outreach efforts to demonstrate the advantages of the AAs and DCFTAs. There should be more high-level visits to partner countries and preparations made in case of pressure, such as trade embargoes from third countries. They also insisted on a speedy ratification of the AAs in member states, and supported ideas for greater differentiation and closer involvement of partners in EU community programmes. Political dialogue with partners should be intensified and partners should engage in EU military missions where appropriate.

Partner countries, like Georgia, have to demonstrate their desire to join the Union by making steady progress down the reform path. There is no quick or magical solution. But the examples of the many countries that have joined the EU since 2004 show what is possible.

„

ANALySES & OPINION

42

რასაც მოიცავს ასოცირების ხელშეკრულება და ღრმა და ყოვლისმომცველი ვაჭრობის სივრცე. მინისტრები ასევე შეთანხმდნენ მაღალი დონის ვიზიტების განხორციელებაზე პარტნიორ სახელმწიფოებში და პარტნიორი ქვეყნების წინააღმდეგ სავაჭრო ემბარგოს შემთხვევაში გასატარებელ ღონისძიებებზე. შეხვედრისას ასევე განიხილეს ასოცირების ხელშეკრულების სწრაფი რატიფიცირების აუცილებლობა ევროკავშირის ქვეყნების მიერ და მხარი დაუჭირეს პარტნიორი სახელმწიფოების მეტ დიფერენცირებას, და უფრო ფართო ჩართულობას ევროკავშირის საზოგადოებრივ პროგრამებში. ასევე გადაწყდა პარტნიორ ქვეყნებთან მეტი ინტენსიურობით პოლიტიკური დიალოგის გამართვა და საჭიროებისას პარტნიორი სახელმწიფოების ჩართვა ევროკავშირის სამხედრო მისიებში.

დასკვნა

აღმოსავლეთ პარტნიორობა ევროკავშირის დროული და მართებული პოლიტიკაა. ის, რომ ევროკავშირს შეეძლო და უნდა შეეთავაზებინა პარტნიორი სახელმწიფოებისთვის ევროკავშირის სრული წევრობის პერსპექტივა, არასდროს ყოფილა პოლიტიკურად შესაძლებელი. პარტნიორმა ქვეყნებმა, საქართველოს ჩათვლით, დასახული რეფორმების თანმიმდევრულად განხორციელებით უნდა დაადასტურონ მზადყოფნა ევროკავშირში გაწევრიანებისათვის. გაწევრიანების სწრაფი და „ჯადოსნური გზა“ არ არსებობს. თუმცა იმ სახელმწიფოების მაგალითები, რომლებიც ევროკავშირში 2004 წლის შემდეგ გაწევრიანდნენ, ცხადყოფს, რომ ეს შესაძლებელია.

ევროკავშირი არ ემხრობა პაექრობას, რაც გულისხმობს ინტერესთა სფეროების გადანაწილებას და ზემოქმედების გამოყენებას. ყველა ქვეყანამ პატივი უნდა სცეს „ეუთოს ჰელსინკის შემაჯამებელ დებულებებს, მათ შორის ყველა სახელმწიფოს უფლებას დამოუკიდებლად განსაზღვროს თავისი საგარეო და ეკონომიკური პოლიტიკა. ასოცირებისა და ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებები ყველა მხარისთვის მომგებიანია, მათ შორის – ევროკავშირისთვის, აღმოსავლეთ ევროპისა და რუსეთისთვის, ბიზნესისთვის და მოქალაქეებისთვის, რადგან ისინი დამყარებულია ისეთ მნიშვნელოვან ფასეულობებსა და პრინციპებზე, როგორიცაა დემოკრატია და კანონის უზენაესობა, ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლების ფუნდამენტური პრინციპების პატივისცემა, ქმედითი სამოქალაქო საზოგადოება, კარგი მმართველობა, საბაზრო ეკონომიკა და მდგრადი განვითარება. ამ ეტაპზე საქართველო წარმატებით მიიწევს საბოლოო მიზნისკენ – გახდეს ევროკავშირის წევრი ქვეყანა. ამ გზაზე საქართველოს წინსვლა ასევე იქნება ევროკავშირის პოლიტიკის მართებულობის დადასტურება.

Conclusion

The EaP was the right policy for the EU at the right time. The suggestion that the EU could and should have offered partner countries the prospect of full membership was never politically possible. Partner countries, like Georgia, have to demonstrate their desire to join the Union by making steady progress down the reform path. There is no quick or magical solution. But the examples of the many countries that have joined the EU since 2004 show what is possible.

Fraser Cameron is Director of the EU-Russia Center and a former British diplomat, European Commission advisor and well-known policy analyst, author and commentator on EU and international affairs with over 25 years of experience. He has lectured widely to business, academic and media audiences around the world on the EU and external relations. Fraser was educated at the Universities of St Andrews where he completed his Master’s degree (MA) and holds a PhD from Cambridge.

ფრეიზერ კამერონი – ევროკავშირი-რუსეთის ცენტრის დირექტორი და ყოფილი ბრიტანელი დიპლომატი, ევროკომისიის მრჩეველი, ცნობილი ანალიტიკოსი, ევროკავშირისა და საერთაშორისო ურთიერთობების მიმომხილველი ოცდახუთწლიანი გამოცდილებით. მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში კითხულობდა ლექციებს ბიზნესის, აკადემიური და მედია წრეებისათვის ევროკავშირსა და საერთაშორისო ურთიერთობების საკითხებზე. ფრეიზერ კამერონმა განათლება მიიღო წმ. ენდრიუს უნივერსიტეტში (მაგისტრის ხარისხი). იგი ასევე ფლობს კემბრიჯის უნივერსიტეტის დოქტორის წოდებას.

Businesses will also benefit, as the DCFTAs guarantee duty-free access to the EU, the world’s largest internal market, covering more than 500 million citizens and a GDP of nearly thirteen trillion euros- representing about one fifth of global GDP. The vast majority of customs duties on goods will be removed as soon as the agreements enter into force.

„The EU does not share zero-sum thinking which believes in rivaling spheres of interest or the use of coercion. The provisions enshrined in the OSCE Helsinki Final Act must be fully respected, including the right of every country to freely determine its foreign and economic relationships. The Association Agreements and DCFTAs are a win-win for all: the EU, Eastern Europe and russia, for citizens and business, based on a strong emphasis on values and principles; democracy and the rule of law, respect for human rights and fundamental freedoms, a vibrant civil society, good governance, a market economy, and sustainable development. So far Georgia is making good progress towards its ultimate goal – EU accession. Its success will also be a valuable demonstration of the validity of the EU’s policy.

analizi & mosazreba

43

საქართველო სწრაფი აღმშენებლობის გზაზე

Georgia Set for rapid Growth

1. ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი სავაჭრო სივრცე – სტიმული ეკონომიკური ზრდისთვის

საქართველომ 2013 წლის ივლისში მნიშვნელოვან წარმატებას მიაღწია, როცა 1 ½ წელიწადზე ნაკლებ დროში დაასრულა მოლაპარაკებები ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებაზე. 1

მოლაპარაკებების ასე მოკლე დროში დასრულება მიუთითებს საქართველოს მთავრობის სწრაფვაზე, უზრუნველყოს ევროკავშირთან სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავება. ეს ასევე ადასტურებს, რომ ევროკავშირს სურს გაააქტიუროს თანამშრომლობა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებთან2, მათ შორის – სავაჭრო ურთიერთობების სფეროში.

ორივე მხარე მნიშვნელოვანი ამოცანის წინაშე დგას – დაუყოვნებლივ დაიწყოს ღრმა და თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების განხორციელება. 1991 წელს, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, საქართველოში დაიწყო ნელი აღმავლობის პროცესი, თუმცა უკანასკნელ პერიოდში პოლიტიკური და ეკონომიკური პირობები, ისევე როგორც მთავრობის მზადყოფნა, განახორციელოს ღრმა და თავისუფალი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება, მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა. შეთანხმებით გათვალისწინებული საქონლითა და მომსახურებით ვაჭრობის გაფართოება, ქვეყნის კეთილდღეობას გაზრდის.

2. მემკვიდრეობითი ცენტრალიზებული დაგეგმვის ცვლა

გაუთვალისწინებელ ცვლილებებთან ქვეყნის სწრაფი ადაპტირების უნარი ხელს უწყობს ეკონომიკურ ზრდას. გასათვალისწინებელია ევროკავშირთან ახლოს მდებარე ცხრა ყოფილი საბჭოთა რესპუბლიკის რეაქცია ბერლინის კედლის დანგრევაზე, საბჭოთა კავშირის დაშლასა და ცენტრალური დაგეგმარების კოლაფსზე.

ბალტიისპირეთის სამმა სახელმწიფომ სწრაფად და თანმიმდევრულად ჩამოაყალიბა საბაზრო ეკონომიკა და განახორციელა ინსტიტუციური რეფორმები. შედარებისთვის, დიქტატორული დაგეგმვა უფრო რთულად გადასალახი მემკვიდრეობა აღმოჩნდა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ექვს წევრ ქვეყანაში3. ამ ქვეყნებში არსებულმა შიდა კონფლიქტებმა და არაეფექტიანმა მმართველობამ

1. Deep and comprehensive free trade – a motor for growth

Georgia registered a remarkable achievement in July 2013 when, in less than 1½ years, it had negotiated a deep and free trade agreement (DCFTA) with the EU.1 This record speed bears witness to the Georgian Government’s determination to intensify and secure its trade relations with the EU. It testifies also to the EU’s commitment to improve

1შეთანხმების პარაფირება მოხდა აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტზე ვილნიუსში, 2013 წლის ნოემბერში.

2შეთანხმებები დაახლოებით ამავე დროისათვის უნდა დადებულიყო მოლდოვასა და სომხეთთან. ევროკავშირისთვის სერიოზული დარტყმა იყო, როდესაც ვილნიუსში უკრაინამ და სომხეთმა შეთანხმების პარაფირება არ მოახდინეს.

3ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ: ბელორუსი, უკრაინა, მოლდოვა, საქართველო, სომხეთი და აზერბაიჯანი.

1The Agreement was initialed at the EaP summit in Vilnius in November 2013.

ANALySES & OPINION

PEr MAGNUS WIJKMANpier mangus vikmani

44

დიაგრამა 1. ერთ სულ მოსახლეზე მთლიანი შიდა პროდუქტი 1975-2012 წლებში მსყიდველობითუნარიანობის მიხედვით (მუდმივ,საერთაშორისო დოლარებში, 2000 წელი)

წყარო: გილფასონი და ჰოკრაიტერი; მსოფლიო ბანკის მონაცემების საფუძველზე. მსოფლიო განვითარების ინდიკატორები.

Diagram 1. Gross Domestic Product per capita 1975-2012, PPP (constant 2000 international $)

Source: Thorvaldur Gylfason, based on World Bank World Development Indicators.

ათწლეულით გადაავადა ფუნქციონირებად საბაზრო ეკონომიკაზე გადასვლა. შედეგად, დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ, აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში არსებული პრობლემები ბევრად ღრმა და ხანგრძლივი აღმოჩნდა, ვიდრე ბალტიისპირეთის სახელმწიფოებში.

გილფასონმა და ჰოკრაიტერმა4 წარმოადგინეს 2005 წლამდე ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავლისა და ზრდის მაჩვენებლებს შორის სხვაობა ესტონეთსა და საქართველოში, როგორც ზემოაღნიშნული ორი ჯგუფის ქვეყნებს შორის არსებული სხვაობის საუკეთესო ილუსტრაცია (იხ. დიაგრამა 1).

ისინი ასაბუთებენ,რომ საქართველოში სუსტმა მმართველობამ განაპირობა მნიშვნელოვნად ნაკლები ინვესტიციების განხორციელება განათლებასა და რეალურ კაპიტალში. შესაბამისად, საქართველომ მოანდომა ორჯერ მეტი დრო, ვიდრე ესტონეთმა დამოუკიდებლობამდე ერთ სულ მოსახლეზე არსებული შემოსავლის დონის მიღწევას. თუმცა, საქართველოში 2005 წლიდან ეკონომიკური ზრდის ტემპი გაიზარდა.

3. საქართველო იწყებს ბალტიისპირეთის ქვეყნებთან სხვაობის შემცირებას

„ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ, გეგმიური ეკონომიკის ნარჩენებიდან საბაზროზე გადასვლამ ეკონომიკური ზრდის პროცესი მნიშვნელოვნად დააჩქარა. ზემოაღნიშნულს წარმოგვიდგენს ორი ძირითადი მაჩვენებელი: ბიზნესის კეთების სიმარტივე და კორუფციის დონე.

3.1. ბიზნესის კეთების სიმარტივე

2005 წლამდე, მსოფლიო ბანკის მონაცემების მიხედვით, ბიზნესის სიმარტივის კუთხით საქართველო 180 ქვეყანას შორის დაახლოებით მე-100 ადგილს იკავებდა (პირველ ადგილზე მყოფი ქვეყანა საუკეთესოა). 2005 წლისათვის, საქართველოში ბიზნესის კეთება ისევე რთულად აღიქმებოდა, როგორც უკრაინაში, რუსეთში, მოლდოვასა და ბელორუსში (იხ. დიაგრამა 2).

trade and overall relations with its Eastern Partners.2 The two parties now face the formidable task of implementing the DCFTA without delay. Georgia got off to a slow start upon independence in 1991 but the political and economic conditions for implementing the DCFTA have improved and the determination of recent governments bodes well. The increased trade in goods and services that this agreement can generate will raise prosperity in the country.

2. Shaking off the legacy of central planning

The ability of a country to adapt rapidly to unforeseen changes fosters economic growth. Consider how nine former Soviet republics near the EU responded to the fall of the Berlin Wall, the dissolution of the Soviet Union and the collapse of central planning. The three Baltic States immediately and systematically established a market economy and introduced institutional reforms. By contrast, the legacy of dictatorial planning weighed heavily on the six partner countries of the Eastern Partnership (EaP).3 Internal conflicts and indecisive governance delayed transition to a functioning market economy for a decade. Consequently, the disruptions following independence were both deeper and longer in these countries than in the Baltic States. Gylfason and Hochreiter4 illustrate this by the large gap in per capita income levels and growth rates in Estonia and Georgia up to 2005, each country being broadly representative of these two groups (Diagram 1).

4ტორვალდურ გილაფსონი და ედუარდ ჰოკრაიტერი (2008), „მმართველობა და ზრდა; რატომ ჩამორჩება საქართველო ესტონეთს?“ VoxEU 2 აგვისტო.

2Agreements were concluded in about the same time with Moldova and Armenia. The EU commitment suffered a serious setback in Vilnius when Ukraine and Armenia chose not to sign, respectively, their initial Agreements.

3From north to south: Belarus, Ukraine, Moldova, Georgia, Armenia and Azerbaijan.

4Thorvaldur Gylfason, and Eduard Hochreiter, (2008), “Governance and Growth; Why does Georgia lag behind Estonia?” VoxEU 2 August.

analizi & mosazreba

45

დიაგრამა 2. ბიზნესის კეთების სიმარტივის მაჩვენებელი ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებში, 2005-2013 წლებში.

წყარო: „ბიზნესის კეთების სიმარტივე“.

გამოცემაში, რომელიც მსოფლიო ბანკისა და საერთაშორისო საფინანსო კორპორაციის მიერ ყოველწლიურად ქვეყნდება, ფასდება გარკვეულ პერიოდში მცირე და საშუალო ბიზნესის კეთების სიმარტივე დაახლოებით 180 ქვეყანაში. უზუსტობების თავიდან ასაცილებლად, მოცემულ და ყველა სხვა დიაგრამაში არ არის ასახული აღმოსავლეთის პარტნიორობის ყველა ქვეყანა.

უკრაინისა და რუსეთის კომპანიები ბიზნესის კეთების კუთხით 2011 წლამდე მზარდ სირთულეებს განიცდიდნენ, თუმცა 2013 წლის მონაცემებითაც ისინი არ იყვნენ ბევრად უკეთეს მდგომარეობაში, ვიდრე 2005 წელს. შედარებისთვის, საქართველომ უკვე 2006 წლისათვის მდგომარეობა მკვეთრად გააუმჯობესდა. 2008 წელს საქართველომ გადაუსწრო ესტონეთს, ხოლო 2013 წელს, მსოფლიო მასშტაბით მე-8 ადგილი დაიკავა. შესაბამისად, საქართველოში ჩამოყალიბდა მოწინავე ქვეყნების მსგავსი ბიზნეს-გარემო – ისეთი, როგორიცაა სინგაპურსა და დანიაში. განვითარების პროცესი ბალტიისპირულ ორ სხვა ქვეყანაში (არ არის ნაჩვენები) იყო ესტონეთის მსგავსი – თანმიმდევრულად დაბალი, 2005 წლიდან მოყოლებული. ბალტიის სამი სახელმწიფო მე-15 და მე -20 ადგილებს შორისაა. ამგვარად, ხუთ წელიწადზე ნაკლებ დროში საქართველოს ბიზნეს-გარემო ბიუროკრატიული კოშმარიდან მსოფლიო დონის ბიზნეს-გარემოდ გარდაიქმნა. ეს ცვლილება ახალისებს მეტ ინვესტიციას საქართველოში – როგორც მცირე, ასევე საშუალო ზომის უცხოური და ადგილობრივი კომპანიებიდან.

3.2 ნაკლებად კორუმპირებული

2005 წლამდე, საქართველოში, ისევე როგორც ყველა სხვა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყანაში, კორუფცია ფართოდ იყო გავრცელებული, რაც სუსტი მმართველობისა და მანკიერი მემკვიდრეობის შედეგს წამოადგენდა. ეს ამახინჯებდა საინვესტიციო და წარმოებასთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებს. დაახლოებით 180 ქვეყნიდან, საერთაშორისო გამჭვირვალობის კვლევების თანახმად, ბელორუსი, აზერბაიჯანი, უკრაინა (ისევე, როგორც რუსეთი) თანმიმდევრულად იკავებდნენ არადამაკმაყოფილებელ პოზიციებს – მე-100 და 140-ე ადგილებს შორის (იხ. დიაგრამა 3). კორუფციის აღქმის დონე იზრდებოდა 2009 წლამდე და გარდა სომხეთისა, 2013 წლამდე მაღალი რჩებოდა. ამის საწინააღმდეგოდ, კორუფციის დონე საქართველოში მკვეთრად შემცირდა და ამჟამად დაახლოებით იგივეა, როგორც ლატვიაში (55-ე ადგილი) და ლიტვაში (49-ე

3. Georgia starts to catch up with the Baltic States

After the rose revolution growth accelerated as Georgia started the transition from a residual planned economy to a market economy. Two key indicators illustrate this transition: the ease of doing business and the extent of corruption.

3.1 Easier to do business

Until 2005, Georgia ranked in about 100th place according to World Bank assessments of the ease of doing business in about 180 countries (number 1 being the best). In 2005 doing business was perceived as roughly as difficult in Georgia as in Ukraine, russia, Moldova and Belarus (Diagram 2).

his volume, published annually by The World Bank and the International Finance Corporation, estimate the ease of doing business for small and medium-sized firms in approximately 180 countries over the period. To avoid clutter, not all EaP countries are included in this and following diagrams.

Diagram 2. Ease of doing business in former Soviet Republics 2005-2013.

Source: Ease of doing Business. T

In addition to providing wide geographic coverage for free trade, the DCFTA with EU liberalizes trade in services and foreign direct investments. Production is increasingly characterized by the breakup of the supply chain (outsourcing) and the growth of intra-firm foreign trade. The DCFTA provides increased legal security to foreign direct investments in Georgia.

„They suggest that poor governance led to significantly less investment in education and in real capital in Georgia, which took more than twice as long as Estonia to regain pre-independence per capita income. However, since 2005, growth has picked up in Georgia.

ANALySES & OPINION

46

ადგილი), თუმცა მნიშვნელოვნად ჩამორჩება ესტონეთს (28-ე ადგილი). შესაბამისად, საქართველო წარმოადგენს აღმოსავლეთ პარტნიორობის ერთადერთ ქვეყანას, რომელმაც 2005 წლიდან მოყოლებული, მნიშვნელოვნად და თანმიმდევრულად შეამცირა კორუფციის დონე. ამ მიმართულებით შემდგომი წინსვლა აუცილებელია.

ბიზნესის კეთების სიმარტივის მსგავსად, საქართველო ამ მაჩვენებლითაც ერთი სამყაროდან მეორეში გადავიდა – ფართოდ გავრცელებული კორუფციის მქონე ქვეყნების ჯგუფიდან მცირე კორუფციის მქონე ქვეყნების ჯგუფში. შემდგომი პროგრესი აუცილებელია, თუმცა დროის მოკლე მონაკვეთში მნიშვნელოვანი წინსვლა უკვე საგრძნობია.აღნიშნული ორი ძირითადი ინდიკატორი მიუთითებს, რომ საქართველო აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების ჯგუფში გამორჩეულია და მან „ინსტიტუციურად“, შავი ზღვიდან ბალტიის ზღვისკენ გადაინაცვლა. ეს ადასტურებს, რომ ურყევ პოლიტიკურ ნებას შეუძლია ეკონომიკური გარემოს მკვეთრი გაუმჯობესება. ბიზნესის გამარტივებისა და კორუფციის შემცირების ერთობლივი ეფექტი ზრდის ინვესტიციებს გრძელვადიან პერიოდში. მიუხედავად ყველაფრისა, წინსვლისათვის მეტი ძალისხმევაა საჭირო. გეოგრაფიულად, საქართველო კვლავ რჩება შავი ზღვის მეორე მხარეს, დაშორებული სტაბილური და დიდი ბაზრებისაგან.

სასაქონლო და მომსახურების ძლიერი ლიბერალიზაციით, ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება შეამცირებს ვაჭრობაზე მანძილის უარყოფით ზეგავლენას და ხელს შეუწყობს უფრო მეტ ეკონომიკურ ზრდას.

4. საგარეო ვაჭრობა მნიშვნელოვანია ეკონომიკური ზრდისთვის

ცივი ომის დასრულებისთანავე დაიწყო სავაჭრო ურთიერთობები აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის. ევროკავშირში საქართველოს ექსპორტის წილი გაიზარდა, ხოლო რუსეთის წილი, 1991 წლიდან მოყოლებული, სტაბილურად მცირდებოდა.

რუსეთის მიერ საქართველოსთვის პოლიტიკური და არაპოლიტიკური მიზეზებით დაწესებულმა სავაჭრო

დიაგრამა # 3. კორუფციის აღქმის საერთაშორისო რეიტინგები ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებში, 2005-2013 წლებში.

წყარო: საერთაშორისო გამჭვირვალობა, შესაბამისი წელიწდეულები.

Firms in Ukraine and russia experienced increasing difficulties of doing business until 2011 and were no better off in 2013 than in 2005. By contrast, Georgia, by 2006, had already improved its ranking dramatically. In 2008, Georgia passed Estonia and in 2013 it ranked number eight in the world. It thus provided a business environment matching that of front-runners such as Singapore and Denmark. Developments in the other two Baltic States (not shown) were similar to those in Estonia – consistently low since 2005. The three Baltic States ranked between 15th and 20th place. Thus, in less than five years, the business environment in Georgia was transformed from a bureaucratic nightmare to world class. This transformation encourages more investment in Georgia both by small and medium-sized foreign and domestic firms.

3.2 Less Corrupt

Prior to 2005, corruption was as rampant in Georgia as in most other EaP states, resulting from weak governance and old habits. This distorted investment and production decisions. Countries such as Belarus, Azerbaijan, Ukraine (like russia) ranked consistently between a poor 100th and 140th place among the 180 or so countries examined by Transparency International (Diagram 3). Perceived corruption actually rose until 2009 and – except for Armenia – stayed high until 2013. In striking contrast, corruption in Georgia fell sharply and is now close to Latvia (55th place) and Lithuania (49th place) although behind Estonia (which stands at 28th place). Thus, Georgia stands out as the only country in the EaP group to have reduced corruption markedly and consistently since 2005. Further progress is necessary.

Here, as in ease of doing business, Georgia has moved from one world to another; from a group of countries with rampant corruption to a group with little corruption. Further progress is necessary, but the difference in degree to date is sufficient to constitute a difference in kind.

Diagram 3. International rankings of perceived corruption in former Soviet Republics 2005-2013.

Source: Transparency International, respective yearbooks.

analizi & mosazreba

47

შეზღუდვებმა ასევე ხელი შეუწყო ამ პროცესს5. დღესდღეობით, საქართველოს ვაჭრობის 36% (იმპორტი და ექსპორტი) მოდის ევროკავშირის ქვეყნებზე, რუსეთზე კი 22%. შესაბამისად, სახეზეა 10 წლის განმავლობაში სავაჭრო ტენდენციის მნიშვნელოვანი ცვლა. საქართველოს საქონლისა და მომსახურების ექსპორტის წილი მშპ-ში მნიშვნელოვნად გაიზარდა 10%-დან 1996 წელს, 40%-მდე 2012 წელს, მაშინ როცა აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა ქვეყნებში ამ მაჩვენებლის დონე შეცვლილია (იხ. დიაგრამა 5). მცირე ეკონომიკის მქონე ქვეყნის კვალობაზე, საქართველოს წილი დაბალია. ესტონეთის ექსპორტის მაჩვენებელი ორჯერ უფრო დიდია. ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების განხორციელება ხელს შეუწყობს ექსპორტის დივერსიფიკაციასა და საქართველოში ექსპორტის წილის ზრდას.

5. ევროპული შიდა ბაზარი გაცილებით უფრო დიდია, ვიდრე ჩანს

ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება გააუმჯობესებს ქართული საქონლისა და მომსახურებისთვის არა მარტო ევროკავშირის, არამედ სხვა ქვეყნების ბაზრების ხელმისაწვდომობას. აღნიშნულს ასევე მოყვება ევროპის თავისუფალი სავაჭრო ზონის ქვეყნების ბაზარზე წვდომა. ქვეყნებმა, რომლებიც ამჟამად აწარმოებენ ევროკავშირთან მოლაპარაკებებს გაერთიანებაში გაწევრიანებაზე, როგორიცაა თურქეთი, მაკედონია, მონტენეგრო და სერბეთი, შესაძლებელია ხელი შეუწყონ საქართველოს ევროკავშირის ბაზარზე წვდომაში, მათი ევროკავშირში შესაძლო გაწევრიანების გათვალისწინებით. თურქეთი ესაზღვრება საქართველოს და მისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ბაზარია. საქართველოს შეუძლია გააფორმოს იგივე შინაარსის ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება მოლდოვასთან, რომელსაც ასევე აქვს ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება ევროკავშირთან. იმ შემთხვევაში, თუ უკრაინა ან სომხეთი გადაწყვეტენ ხელი მოაწერონ ღრმა და ყოვლისმომცველი

დიაგრამა 5. საქონლისა და მომსახურების ექსპორტის წილი მშპ-ში(1991-2013 წლები) აღმოსავლეთ პარტნიორობის ძირითად ქვეყნებსა და ესტონეთში.

წყარო: მსოფლიო ბანკის მაჩვენებლები.

These two key indicators suggest that Georgia is now in a class of its own among EaP partners. In an “institutional sense” Georgia has moved from the Black Sea to the Baltic Sea. This illustrates that persistent political will can dramatically improve the economic environment. The combined effect of greater ease of doing business and less corruption increases investment over time. But more is necessary. In a geographic sense, Georgia remains located on the other side of the Black Sea, far from large and stable markets. By extensively liberalizing trade in goods and services, the DCFTA can help offset the negative effects of distance on trade and generate more growth.

4. Foreign trade- important for growth

With the end of the cold war, market forces generated foreign trade between East and West. The share of Georgia’s exports that went to the EU increased and the share to russia decreased steadily from 1991. Trade restrictions that russia imposed on Georgia off and on for political reasons during the period also contributed to this.5 Today, 36 % of Georgia’s trade (imports and exports) is with the EU and 22 % with russia – a dramatic role reversal over ten years. Georgia’s exports of goods and services have risen steadily from 10 % of GDP in 1996 to 40 % in 2012 in striking contrast to the stable levels in the other EaP countries (Diagram 5). Georgia’s share is low for a small country. Estonia’s export share is twice as large. Implementing the DCFTA will diversify exports and raise the export ratio in Georgia.

5. The European internal market is larger than it seems

The DCFTA will improve access for Georgian goods and

Diagram 5. Share of exports of goods and services in GDP, 1991 to 2013, in key EaP countries and Estonia.

Source: World Bank Development Indicators.

5კონფლიქტების მოგვარების გზები, რომელსაც ითვალისწინებს მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია (WTO), რომლის წევრი რუსეთიცაა, შესაძლოა გამოყენებული იყოს ამ პრობლემასთან გასამკლავებლად.

5The conflict resolution facilities of the WTO, of which Russia now is a member, can be used to deal with these.

ANALySES & OPINION

48

სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებას ევროკავშირთან, საქართველოს შეუძლია მათთან მსგავსი შეთანხმებების გაფორმება.

გეოგრაფიულად, აღნიშნული ქვეყნები საქართველოსთან ახლოს მდებარეობენ და შესაბამისად წამოადგენენ ბუნებრივ სავაჭრო პარტნიორებს. საბოლოოდ, ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება უზრუნველყოფს საქართველოს ევროკავშირის ბაზარზე იგივე პირობებით წვდომას, როგორიც ექნება ხმელთაშუაზღვისპირა პარტნიორ ქვეყნებს, რომლებიც ასევე აწარმოებენ მოლაპარაკებებს ევროკავშირთან ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შეთანხმების შესახებ, მათ – შორის მაროკო.

გარდა იმისა, რომ ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება თავისუფალი ვაჭრობისთვის ფართო გეოგრაფიულ არეალს მოიცავს, იგი ასევე ახორციელებს ევროკავშირთან მომსახურებით ვაჭრობისა და პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების ლიბერალიზაციას. წარმოების პროცესს უფრო მეტად ახასიათებს მიწოდების ჯაჭვის წყვეტა და შიდა საგარეო ვაჭრობის ზრდა. ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება უზრუნველყოფს საქართველოში პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების უფრო მეტ სამართლებრივ დაცულობას. ბიზნესმენებს შეუძლიათ უცხოეთში წარმოებული კომპონენტებისგან მზა პროდუქციის წარმოება საქართველოში და მათი ექსპორტირება, როგორც დასავლეთის, ასევე აღმოსავლეთის ქვეყნებში.

6. ინსტიტუციური ვაკუუმის შევსება

DCFTA მოითხოვს შესაბამისი ინსტიტუტების არსებობას. კამპოსი და რაიკი ამ ინსტიტუტებს ხშირად „მოდერნიზაციის ძრავად“ მოიხსენიებენ6. საჯარო ინსტიტუტების როლი მნიშვნელოვანია ზრდისთვის, რადგან ისინი ზეგავლენას ახდენენ ინვესტიციებზე რეალურ კაპიტალში, ადამიანისეულ კაპიტალსა და ტექნოლოგიებში.

ვაჭრობის სფერო მოითხოვს საკუთარ ინსტიტუტებს, როგორიცაა საბაჟო სამსახური – ვაჭრობასთან დაკავშირებული სტატისტიკური ინფორმაციის შეგროვების მიზნით; სტატისტიკის სამსახური – შიდა და საგარეო ვაჭრობის აღრიცხვისთვის; საპატენტო ბიურო და სასამართლო – სიცოცხლის, საკუთრების უფლების დაცვის მიზნით; კონკურენციის დამოუკიდებელი სამსახური და სახელმწიფო დახმარების სტრუქტურა – კერძო მონოპოლიების პრევენციისა და საზოგადოებრივი მომსახურების რეგულირების მიზნით; სამსახურები, რომლებიც უზრუნველყოფენ აგრარულ სფეროში სანიტარული და ფიტოსანიტარული სტანდარტების, ხოლო მრეწველობაში ტექნიკური რეგულაციების დაცვას. ზემოაღნიშნული

services not only to the EU but also to other countries. Free access to the EFTA countries will follow. Countries now negotiating accession to the EU such as Turkey, Macedonia, Montenegro and Serbia may provide Georgia with ‘EU access’ in anticipation of their own accession. Turkey shares a border with Georgia and is an especially important market. Georgia can sign ‘cut-and-paste’ DCFTAs with Moldova which also has a DCFTA with the EU. Should Ukraine or Armenia decide to sign their negotiated DCFTAs with the EU, Georgia can ‘cut and paste’ similar agreements with them. These countries are geographically close to Georgia and therefore natural trading partners. Finally, having a DCFTA with the EU ensures that Georgia will access the EU market on the same terms as Mediterranean partners that negotiate DCFTAs with the EU, as Morocco is now doing.

6რამდენიმე ავტორი აღნიშნავს, რომ სტაგნაცია, რომელიც საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ არსებობს, ინსტიტუციური ვაკუუმით არის გამოწვეული. კამპოსი, ნაურო და ფარიციო კორიჩელი (2002 წ.), „რა ვიცით, რას არ ვაკეთებთ და რა არ უნდა გავაკეთოთ“ Journal of Economic Literature, XL გვ. 793-836. კამპოსი, ნაურო (2013 წ.), „რა იწვევს პროტესტს უკრაინაში. ამჟამად ეს არის ინსტიტუციები“. VoxEU 22 დეკემბერი. კრისტი რაიკი „აღმოსავლეთის პარტნიორობის გამოწვევები“, აღმოსავლეთის პარტნიორობის პოსტ-ვილნიუსური გამოწვევები“, „აღმოსავლეთის პარტნიორობის მიმოხილვა“. № 15, დეკემბერი 2013 წ.

6Several authors have pointed out that the stagnation of former Soviet Republics is due to the institutional vacuum that arose following independence. Campos, Nauro and Farizio Corricelli, (2002), “What we know, what we don’t and what we should”, Journal of Economic Literature, XL p. 793-836. Campos, Nauro, (2013) “What drives protests in Ukraine, this time its institutions.”, VoxEU 22 December. Kristi Raik, “Eastern Partnership as Differentiated Integration: The Challenges of Association Agreements,” in The Post-Vilnius Challenges of the Eastern Partnership, Eastern Partnership Review, No 15, December 2013.

The DCFTA will improve access for Georgian goods and services not only to the EU but also to other countries. Free access to the EFTA countries will follow. Countries now negotiating accession to the EU such as Turkey, Macedonia, Montenegro and Serbia may provide Georgia with ‘EU access’ in anticipation of their own accession. Turkey shares a border with Georgia and is an especially important market. Georgia can sign ‘cut-and-paste’ DCFTAs with Moldova which also has a DCFTA with the EU.

„In addition to providing wide geographic coverage for free trade, the DCFTA with EU liberalizes trade in services and foreign direct investments. Production is increasingly characterized by the breakup of the supply chain (outsourcing) and the growth of intra-firm foreign trade. The DCFTA provides increased legal security to foreign direct investments in Georgia. Businessmen can assemble foreign produced components there for export to countries in both the East and West.

6. Filling the institutional vacuum

The DCFTA requires institutions. Campos and raik aptly call institutions the “motor of modernization”.6 Public institutions are important for growth since they affect

analizi & mosazreba

49

ინსტიტუტები აუცილებელია ფუნქციონირებადი საბაზრო ეკონომიკისთვის7.

ორი ინსტიტუტის მაგალითით ჩანს პოტენციური სარგებელი:

4.1 ევროკავშირი აწესებს სანიტარულ და ფიტოსანიტარულ სტანდარტებს მომხმარებელთა დაცვის მიზნით. ქართველმა ფერმერებმა უნდა დაადასტურონ, რომ მათ შეუძლიათ აღნიშნული სტანდარტების დაკმაყოფილება, ევროკავშირის ბაზარზე მათი პროდუქციის ექსპორტის მიზნით. აქედან გამომდინარე, შესაბამისი ინსტიტუტების ჩამოყალიბებით საქართველოს შეუძლია ექსპორტის გაზრდა და სოფლად არსებული სიღარიბის შემცირება. იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოს აქვს შედარებითი უპირატესობა სოფლის მეურნეობის პროდუქციის ბევრ სახეობაში, იგი უნდა იყოს ქვეყნის ერთ-ერთი პრიორიტეტი.

4.2 მწარმოებლებს შორის თავისუფალი კონკურენცია და ბაზარზე თავისუფალი შესვლა უზრუნველყოფს ფასების დაბალ დონეს და სარგებელი მოაქვს მომხმარებლისთვის. სამართლებრივ მიზეზებს ან მაშტაბის ეკონომიას ძალუძს კერძო ან საჯარო მცირე რაოდენობის ფირმებს მონოპოლიური მდგომარეობა შესძინოს. აქედან გამომდინარე, კონკურენციის დამოუკიდებელი ინსტიტუტი აუცილებელია სახელმწიფო ან კერძო მონოპოლისტების მიერ თავიანთი მდგომარეობის ბოროტად გამოყენების პრევენციის მიზნით. ზემოაღნიშნულის მნიშვნელობა საქართველოში კარგად არის ცნობილი.

ასეთი დაწესებულებების შექმნა და მათი საკადრო უზრუნველყოფა საკმაოდ ძვირადღირებულია. თუმცა აღნიშნული ინსტიტუტები წარმოადგენენ ინსტრუმენტებს, რომლებიც აუმჯობესებენ საბაზრო ეკონომიკის ფუნქციონირებას და შესაბამისად, უზრუნველყოფენ ქვეყნის კეთილდღეობის ზრდას. ევროკავშირის ყოვლისმომცველი ინსტიტუციური განვითარების დახმარება ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების ნაწილია. პრინციპი „მეტი მეტისათვის“ გულისხმობს საქართველოს წახალისებას იმ შემთხვევაში, თუ ქვეყანა სწრაფად განახორციელებს ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმებას.

შეთანხმების განხორციელება მოითხოვს გასატარებელი ღონისძიებების თანმიმდევრულობის დაცვას. უპირველესად, უნდა გატარდეს იოლი და ნაკლებად ძვირადღირებული ღონისძიებები, ხოლო რთულ და კომპლექსურ საკითხებს დაეთმოს მეტი გარდამავალი პერიოდი; ასიმეტრიული შეღავათი, რაც გულისხმობს სხვა ქვეყანასთან შედარებით ერთი ქვეყნის მიერ საქონლის იმპორტზე ტარიფების, კვოტებისა და რეგულაციების უფრო ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში შენარჩუნებას8. ამ პრინციპების გამოყენება

investment in real capital, human capital, and technology. Trade requires its own institutions, such as Customs, to collect trade statistics; Statistical Offices to register domestic and foreign trade; Patent Offices and Courts to protect life, limb and property rights; Independent Competition and State Aids Authorities to prevent private monopolies and regulate public utilities; and Offices to ensure the application of sanitary and phytosanitary standards in agriculture, and technical regulations in manufactures. These institutions are essential for a market economy to function well. 7

Two institutions illustrate the potential benefits:

4.1 The EU imposes sanitary and phytosanitary standards to protect its consumers. Georgian farmers must prove that they can meet these standards in order to export their produce to the EU market. Hence, by building appropriate institutions, Georgia can increase its exports and reduce rural poverty. Given that Georgia is likely to have a comparative advantage in many agricultural products, this should be a priority issue.

4.2 Free entry and free competition among producers keeps prices low and benefits consumers. Legal reasons or economies of scale can provide a few firms, private or public, with a monopoly position. Hence, an independent competition authority is essential to prevent public utilities or private monopolists from abusing their position. The importance of this in Georgia is well-known.

Building and staffing such institutions is costly - some claim too costly. But the required institutions are a means and not an end - a means to improve the functioning of a market economy and thereby increase a country’s prosperity. The EU’s comprehensive institution-building assistance is part of the DCFTA. The principle of “more for more” ensures that Georgia will be rewarded if it makes rapid progress to implement the DCFTA.

Implementation of the agreement will require proper sequencing, starting with the easiest and least costly issues; longer transition periods for more complex issues than for easier issues; and asymmetrical concessions so one country can maintain tariffs, quotas, regulations on imports of a product for a longer time than the other country.8 Application of these principles will facilitate implementing

7ვაჭრობის სფეროში ინსტიტუციების მნიშვნელობის დამაჯერებელი პრეზენტაციისათვის იხილეთ პირველი თავი „Of Markets and States“ დანი როდიკის წიგნში „გლობალიზაციის პარადოქსი“. W.W. Norton & Company, Inc. ნიუ-იორკი, 2011 წელი.

8პატრიკ მესსერლინი, მ. ემერსონი, გ&გ ლე ვერნოი (2011 წ.), „ევროკავშირი თავის აღმოსავლელ მეზობლებთან. ურთიერთობის პოლიტიკის შეფასება საქართველოსთან მიმართებაში“, GEM, Sciences.Po, პარიზი და CEPS, ბრიუსელი. პერ ვიკმანი (2011 წ.) „აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებთან ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ დადებული ხელშეკრულებების მიმოხილვა No 8“, დეკემბერი.

7For a persuasive presentation of the importance of institutions for trade see chapter one “Of Markets and States” in Dani Rodrik, The Globalisation Paradox, W.W. Norton & Company, Inc. New York, 2011,

8Patrick Messerlin, M. Emerson, G.& A. Le Vernoy,(2011), An Appraisl of the EU’s Trade Policy towards its Eastern Neighbours: The Case of Georgia, GEM, Sciences.Po, Paris and CEPS, Brussels. Per Wijkman,(2011), “Fostering Deep and Comprehensive Free Trade Agreements for the Eastern Partners”, The Eastern Partnership Review No 8, December.

ANALySES & OPINION

50

ხელს შეუწყობს უაღრესად დეტალური და კომპლექსური შეთანხმების განხორციელებას განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ორ მხარეს შორის დიდი ეკონომიკური სხვაობაა. 7. იყავით შორსმჭვრეტელნი!

საქართველომ მიაღწია მნიშვნელოვან პროგრესს ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში. ქვეყანაში ჩამოყალიბდა საუკეთესო ბიზნეს-გარემო კომპანიებისთვის და მნიშვნელოვნად შემცირდა კორუფცია. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო აღმოსავლეთის პარტნიორობის სხვა ქვეყნებთან შედარებით უფრო ახლოსაა ფუნქციონირებადი საბაზრო ეკონომიკის ქვეყნებთან, ჯერ კიდევ მრავალი რეფორმაა გასატარებელი. უკანასკნელი ათი წლის განმავლობაში, ძირითადი ეკონომიკური მაჩვენებლებით, საქართველო მიუახლოვდა ბალტიისპირეთისა და ევროკავშირის წევრ ქვეყნებს იმაზე მეტად, ვიდრე ეს შეძლეს აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა სახელმწიფოებმა.ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების განხორციელების შედეგად გაიზრდება ექსპორტის, იმპორტისა და პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების წილი მშპ-ში, განხორციელდება სტრუქტურული რეფორმები, ასევე ხელი შეეწყობა ადამიანისეული კაპიტალის განვითარებას და რეალური კაპიტალის ზრდას. შესაბამისად, პროგნოზი ოპტიმისტურია. თუმცა ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმების განხორციელება არ ნიშნავს ყველა პრობლემის გადაწყვეტას. ის მოითხოვს პრინციპულობასა და შეუპოვრობას იმ სირთულეების გადალახვისას, რომლებიც შესაძლოა შეიქმნას. ღრმა და ყოვლისმომცველი სავაჭრო სივრცის შესახებ შეთანხმება აუცილებელი ინსტრუმენტია საქართველოს ევროპულ გზაზე სწრაფი პროგრესის მისაღწევად.

პერ მაგნუს ვიკმანი – ვაჭრობის პოლიტიკის საკითხებში დამოუკიდებელი კონსულტანტი. ის ხელმძღვანელობდა შვედეთის ვაჭრობის ეროვნული საბჭოს კვლევის სამდივნოს სტოკჰოლმში; ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაციის (EFTA) სამდივნოში (ჟენევა, შვეიცარია) ეკავა ეკონომიკურ საქმეთა დირექტორის თანამდებობა, ასევე მთავარი ეკონომისტის პოზიცია შვედეთის მრეწველობის ფედერაციაში. მიწვეული პროფესორის რანგში ასწავლიდა საერთაშორისო ეკონომიკურ პოლიტიკას გიოტებურგის უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და სავაჭრო სამართლის სკოლაში. აგრეთვე იყო სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის სტაბილურობის პაქტის ტექნიკური მრჩეველი.

Per Magnus Wijkman was successively Head of the Research Secretariat at the National Board of Trade, Stockholm, Sweden; Director of Economic Affairs, EFTA Secretariat, Geneva, Switzerland; and Chief Economist at the Federation of Swedish Industries, Stockholm, Sweden. He has served as adjunct professor of international economic policy at the School of Economics, and Commercial Law at the University of Göteborg, Gothenburg, and as technical advisor to the Stability Pact for South East Europe. He occasionally acts as an independent consultant in trade policy matters.

an extremely detailed and complex Agreement, especially given the great economic disparity between the two parties.

7. Take the long view!

Georgia has made significant progress in the past few years. It has created a top-notch business environment for firms and has significantly reduced corruption. It ranks closer to a functioning market economy than other EaP States, though progress must still be made. During the past ten years, key indicators in Georgia have come to closer resemble those in the EU member Baltic States than those in the EaP States. Implementing the DCFTA will increase the share of exports, imports and foreign direct investments in GDP, further structural adjustments, and increase human capital and real capital in Georgia. Prospects look good. However, implementing the DCFTA is no quick fix but requires perseverance and persistence. A political and national consensus is necessary to overcome the difficulties that will be encountered en route. The DCFTA is an essential tool to speed progress on Georgia’s European Way.

analizi & mosazreba

51saerTaSoriso konferencia - saqarTvelos evropuli gzaINTErNATIONAL CONFErENCE - GEOrGIA’S EUrOPEAN WAy

2013 წლის 11-12 ივლისს, ქ. ბათუმში, ევროპულ და ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში საქართველოს სახელმწიფო მინისტრის აპარატის ორგანიზებით და ევროკავშირისა და ლიტვის რესპუბლიკის მხარდაჭერით გაიმართება მე-10 საიუბილეო საერთაშორისო კონფერენცია ,,საქართველოს ევროპული გზა: ევროკავშირის აღმოსავლეთ ევროპელი პარტნიორები – ვილნიუსის აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტისკენ‘‘.

On July 11-12, 2013, the Office of the State Minister of Georgia on European and Euro-Atlantic Integration, in partnership with the EU and the republic of Lithuania organized the 10th International Conference “Georgia’s European Way: EU’s Eastern European Partners - Towards the vilnius Summit” in Batumi.

52

2014