Upload
christianoropeza
View
6
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Defensa NacionalGeopolítica
Citation preview
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 1/30
UNIVERSIDAD NACIONAL
FEDERICO VILLARREAL
FACULTAD INGENIER ÍA CIVIL
CURSO : DEFENSANACIONAL
PROFESOR : DR. RAMOS FLORES, MIGUEL ANGEL
TRABAJO : GEOPOLÍTICA
ALUMNOS : OROPEZA CHUMBES, CHRISTIAN E.
CÓDIGO : 2012008011
FECHA : 09 / 07 / 2013
GEOPOLÍTICA
INTRODUCCIÓN
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 2/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
La Geoo!"#$%a, &'e (e)(e )') o*"+ee) -a %o#a(o %o o%e%a(o) (o!$e#e) / o eo)
e*$e#e) (e#*a%#o*e), -o/ *ea%e / %o 3) 'e*4a, %oo o%o) %ao) (e e)#'($o.
A'&'e a%#'a!e#e !a) (eo$a%$oe) Geopolítica y Geografía Política )e '#$!$4a
$($)#$#ae#e, 'e*o e e! a)a(o o#$o (e e%oa(o) (ea#e), %a)$ )$e*e
$**e%o%$!$a!e) / o%o *'%#"e*o). M$*a(a) o!a*e) / ($)%'*)o) )e)+a(o) $$($e*o %'!#$a* !"ea) (e e)#'($o 5#$!e) a*a e! (e)a**o!!o / %oo%$$e#o (e e)#a ($)%$!$a (e +*a a!o*
+eoe)#*a#6+$%o.
Se -a%e a)o!'#ae#e e%e)a*$o ' *e%o**$(o -$)#7*$%o a*a ao*(a* %o %!a*$(a( / e#e(e*
!o &'e )$+$$%a !a Geoo!"#$%a, !o) ao*#e) / %o%e#o) &'e -a -e%-o ($e*e#e) #e7*$%o), !a)
5!#$!e) / ($)"$!e) $)$oe) (e !o &'e )e a)'e %oo Geoo!"#$%a. E! e)a$e#o
+eoo!"#$%o #a$6 )e *e!ea e e! ao/o &'e ($%-a %$e%$a *e%$e (e! +*a a%o#e%$$e#o
(e !o) (e)%'*$$e#o) +eo+*3$%o), (e! Rea%$$e#o / (e !o) 'eo) / ($e*e#e) eo&'e)&'e ao*#7 a e)#a ($)%$!$a.
E $, e) %o$o)o / *$%o !o) ao*#e) &'e -a -e%-o #a#o) #e7*$%o) (e)(e #$eo) a#$+'o)
a)a(o o* !o) o(e*o) / %o#eo*3eo), &'$ee) -$%$e*o eo&'e ($e*e#e) &'e o%o
a o%o e*$!a*o e! a%$$e#o (e ($%-a %$e%$a. Po* o#*o !a(o, )e 'e(e $+'a!e#e a*e%$a*
e !a) !"ea) (e e)#e (o%'e#o, !o) e*(a(e*o *o7)$#o) o a!%a%e) (e !a Geoo!"#$%a,
(o(e (e %$e*#o o(o )e 'e)#*a #o(a !a o!"#$%a e9a)$o$)#a e (o(e ' E)#a(o e)
%aa4 (e ee*%e* ' $#e*e%$o$)o, %oo a%o#e%e %o !o) E)#a(o) U$(o) (eNo*#ea6*$%a.
Se *e#e(e, o* !o #a#o, o)#*a* e o*a *ee, e*o %o a!+'a *e%$)$7, !o) $eo)
%o!$%#o) o %o#*oe*)$a) (e *o#e*a) )')%$#a(a) o* !a a!$%a%$7 (e !a) ($e*e#e)
Do%#*$a) Geoo!"#$%a) / &'e !!ea*o a !a e9!o)$7 $(ee(e#$)#a / !a (e)$#e+*a%$7 (e!
o(e*"o %o!o$a! e'*oeo, &'e (ea*o a$e*#o) !o) e*o*e) a%$oa!$)#a), '(ae#a!$)#a) e
$#e+*a%$o$)#a) / &'e -o/ #$ee *ee*%')$oe) a $e! '($a! e a)'#o) #a
%o#*oe*)$a!e) %o e! #e**o*$)o $#e*a%$oa!, *o!ea) *o#e*$4o) / !o) *o!ea) (e !a+!oa!$4a%$7.
DEFINICIÓN, INICIO Y EVOLUCIÓN DE LA GEOPOLÍTICA
2
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 3/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
E! a%$$e#o / %oo%$$e#o (e #o(a ($)%$!$a %$e#"$%a )e '(ae#a e e! conocer, &'e
e) 'a a%#$$(a( o* e($o (e !a %'a! e! -o*e a(&'$e*e %e*#e4a (e !a *ea!$(a( / (ee
a$e)#a*)e %oo ' %o'#o (e *e*e)e#a%$oe) )o*e !a) %'a!e) #eeo) %e*#e4a (e
&'e )o e*(a(e*a): o* !o #a#o, conocer e) e*e#a* !a *ea!$(a(.
To(a ($)%$!$a %$e#"$%a, a*a )e* %oo%$(a, #'o &'e *e%e(e*!e 'a )e*$e (e
o)e*a%$oe), ee%#'a(a) o* !o) -o*e) (e ($e*e#e) !a#$#'(e) / e $($oa) ($)#$#o). Lo)
o*"+ee) -$)#7*$%o) (e e)#a ($)%$!$a )e *eo#a a !a E(a( A#$+'a %o !o) e)a(o*e)
+*$e+o) (e !o) )$+!o) V / IV a. (e C., &'$ee) 'e*o !o) *$e*o) e ')%a* ;'a *e!a%$7
e#*e !a +eo+*a"a / e! %a*3%#e* (e !o) -o*e), a$*a(o &'e !a +e#e (e !a) #$e**a) a!#a) /
-5e(a) e*a (e e!ea(a e)#a#'*a / (e %o($%$7, a !a e4 ('!%e / *a"a: o* e! %o#*a*$o,
!o) o!a(o*e) (e !o) !!ao) (e)%'$e*#o) / %o a*$a%$oe) %!$3#$%a), )o!"a )e* a) *'$o),
)e%o) / (e %a*3%#e* a**o+a#e e $(7%$!<
La a!a*a Geopolítica e) #*a('%$(a (e !a a!a*a a!eaa Geopolitik, o%a!o %*ea(o o* e!
*oe)o* )'e%o (e -$)#o*$a / %$e%$a) o!"#$%a), R'(o! =e!!e, / e!ea(a e )') o*a),
e)e%$a!e#e e )' 5!#$a ;E! E)#a(o %oo a$e)#a%$7 (e !a $(a >1?1@<. E)#e a'#o* !a
(e$e a)" ;Geoo!"#$%a e) !a %$e%$a &'e %o%$e e! E)#a(o %oo ' o*+a$)o +eo+*3$%o o
%oo ' e7eo e e! e)a%$o<. E e)#a (e$$%$7 )e (ee #ee* e %'e#a &'e !a) $(ea)
'(ae#a!e) *e)o(e a !a %o%e%$7 (e! E)#a(o %oo ' o*+a$)o $o, &'e )e
e9*e)a e !o) )$+'$e#e) a)e%#o) e! #e**$#o*$o, e! 'e!o, )' e%oo"a, )o%$e(a( /+o$e*o.
O#*a (e$$%$7 $o*#a#e o) !a (a =a*! Ha')-oe*, %'a(o a$*a &'e ;!a Geoo!"#$%a e) !a
a)e %$e#"$%a (e! a*#e (e !a a%#'a%$7 o!"#$%a e !a !'%-a -a$(a o 'e*#e (e !o) o*+a$)o
e)#a#a!e) o* e! e)a%$o $#a!<. E)#e a'#o* a$*a &'e ;!a +eoo!"#$%a a)$*a a *oo*%$oa* !a)
a*a) a*a !a a%%$7 o!"#$%a, / !o) *$%$$o) &'e )$*e (e +'"a e !a $(a o!"#$%a, !a
+eo+*a"a (ee %oe*#$*)e e !a %$e%$a +eo+*3$%a (e! E)#a(o<
E! a'#o* (e o*$+e a!e3 He*a F*ae, e )' !$*o La Geopolítica se convierte en
Geopolítica de defensa >1?@, e9oe e)#a (e$$%$7 ;Geoo!"#$%a e) 'a ($)%$!$a &'e
*ea*a a! $e)#$+a(o* e e! a*#e (e !a o!"#$%a / (e !a e)#*a#e+$a (e a%'e*(o %o !a) !"ea)
*oa(a) o* !a -$)#o*$a &'e %o**e a #*a6) (e !a a4 (e !a #$e**a<. A+*e+a a(e3) e)#e a'#o*,
&'e e9$)#e !a $!'e%$a (e !a #oo+*a"a, !a !o*a, e! %!$a, !a -$(*o+*a"a %o !a e)#*a#e+$a, o*
3
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 4/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
!o #a#o, 'e)#*o) %oo%$$e#o) (e +eo+*a"a )e a(a#a a !a) e%e)$(a(e) (e !a o!"#$%a /
(e !a %$e%$a $!$#a*. A e)#a (e$$%$7 -a*"a &'e a+*e+a*!e o#*o) a%#o*e) +eo+*3$%o)
'(ae#a!e) %oo !a o)$%$7 +eo+*3$%a / e! a*, (e #a#a a%#'a!$(a( e !o) *o!ea)
(e! e)#a(o, e e! %a)o '/ a*#$%'!a* (e Co!o$a, o* )' *$$!e+$a(a o)$%$7 +eo+*3$%a e
e! %o#$e#e / )') (o) %o)#a) e !o) o%6ao) A#!3#$%o / Pa%"$%o.
o*+e A. V$7 S%o##o, *oe)o* (e !a E)%'e!a No*a! S'e*$o* (e M69$%o, !a (e$e %oo ;!a
%$e%$a &'e e)#'($a !a) *e!a%$oe) &'e e9$)#e e#*e !a #$e**a / !a) $)#$#'%$oe) o!"#$%a)<. De
$+'a! ae*a, o#*o e$e#e %$e#"$%o e9$%ao, A!e*#o E)%a!oa Rao), (e$$7 !a
+eoo!"#$%a %oo ;!a %$e%$a, e! a*#e / !a #6%$%a (e !a a!$%a%$7 (e! %oo%$$e#o (e !o)
a%#o*e) +eo+*3$%o), o!"#$%o) e -$)#7*$%o) e a%%$7 *e%"*o%a / %o'#a a*a e! (o$$o
o!"#$%o (e! e)a%$o<, (e$$%$7 &'e aa*e%e e )' o*a Geopolítica mundial y Geoeconomía.
M69$%o 1??.
O#*a) (e$$%$oe) %o#e!a(a) e ($%%$oa*$o) / e%$%!oe($a) o) $!')#*a a) )o*e e)#a
($)%$!$a. La N ueva Enciclopedia Sopena !a (e$e a)" ;Do%#*$a )e+5 !a %'a! !a o!"#$%a (e
' a") e)#a (e#e*$a(a o* )' o)$%$7 +eo+*3$%a a#e) &'e o* )') $%!$a%$oe) (e
%a*3%#e* 6#$%o o $(eo!7+$%o<. A )' e4, !a Enciclopedia Espasa a$*a &'e e) !a ;C$e%$a &'e,
%o$a(o !a Geo+*a"a o!"#$%a, !a H$)#o*$a / !a Geo+*a"a (e)%*$#$a, e)#'($a !a %a')a!$(a(
e)a%$a! (e !o) e7eo) o!"#$%o), )$ #ee* e %'e#a !a) o)$!e) %a')a) )$%o!7+$%a),
)o%$o!7+$%a), e#%. E e! Diccionario Político de Nuestro Tiempo (e !a e($#o*$a! M'(o A#!3#$%o(e B'eo) A$*e), )e a$*a %oo ;'a e)%'e!a a!eaa (e (o%#*$a o!"#$%a &'e e9!$%a !a)
#e(e%$a) / a%o#e%$$e#o) o!"#$%o) o* !a) !e/e) (e !a Geo+*a"a. La o!"#$%a (e %a(a a")
e)#3 (e#e*$a(a o* )' o)$%$7 +eo+*3$%a / &'e !a) e%e)$(a(e) ($%#a(a) o* e! e)a%$o
)o a) ee%#$a), &'e !o) a%#o*e) 6#$%o) e $(eo!7+$%o)<
PROPÓSITOS DE LA GEOPOLÍTICA
Lo) ao*#e) / *o7)$#o) (e !a %$e%$a +eo+*3$%a -a %o#*$'$(o )$+$$%a#$ae#e a*a(e$$* a !a +eoo!"#$%a %oo %$e%$a a! )e*$%$o (e !o) -o*e) (e E)#a(o, )ea (e %a*3%#e*
%$$! o $!$#a*. Ho/, %'a(o !a) e9$+e%$a) a*a ' eo* (e)a**o!!o / a*#$%$a%$7 (e! E)#a(o
)o a/o*e), !o) +oe*a#e) e%e)$#a (e eo*e) -e**a$e#a) a*a a!%a4a* )') e#a) /
#*a4a* 'ea) e)#*a#e+$a). La +eoo!"#$%a, %oo %$e%$a, ;-a (e )e*$* (e ao/o / o*$e#a* e
#o(o !o &'e )e *e!a%$oe, e#*e o#*o), %o !a %a')a!$(a( +eo+*3$%a (e !o) -e%-o) -$)#7*$%o)
4
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 5/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
&'e ao*#e e!ee#o) (e '$%$o, (e #a! ae*a &'e e!!o) e9!$&'e !a o)$!e (ee(e%$a
(e! e($o +eo+*3$%o / )$ e)#3 %o($%$oa(o) o* !a $#e*(ee(e%$a e#*e !a T$e**a / !a)
)o%$e(a(e) -'aa), #e$e(o e %'e#a #o(o) a&'e!!o) a%#o*e) (e %a*3%#e* o!"#$%o,
e%o7$%o, )o%$a! / %'!#'*a! , &'e )o *e)o*#e) (e !a +eoo!"#$%a<
La +eoo!"#$%a #$ee #a$6 %oo *o7)$#o operar como estrategia para los gobernantes,,
/a &'e e!!a *$(a $o*#a#e) e!ee#o), #a!e) %oo a%#o*e) +eo+*3$%o), e9$+e%$a) o
e#aa) (e! e($o a$e#e, *e!a%$oe) e#*e e! e($o +eo+*3$%o / !a) o*a) (e +o$e*o,
$#e**e!a%$oa(o) %o !o) (e3), (e #$o o!"#$%o, e%o7$%o / %'!#'*a!, e) (e%$*, !a
Geoo!"#$%a ao*#a !o) %oo%$$e#o) '(ae#a!e) &'e a%$!$#a !a %o%e%$7 (e a$$(a(,
%oe*+e%$a o ($e*+e%$a (e )') e*(a(e*o) oe#$o), %o *e!a%$7 a o#*a), )o*e #o(o,
%'a(o $#e*e+a a!+5 -e%-o +eo+*3$%o / (e o#*a a#'*a!e4a.
La +eoo!"#$%a, o* #a#o, o )7!o e) +'"a a*a &'$e o*$e#a, )$o a*a &'$e e) o*$e#a(o.
Coo ee!o (e e)#e *o7)$#o, -o/ e e! '(o )e a(e!a#a '%-o) *o%e)o) (e a4,
a!+'o) %o *e)'!#a(o) o)$#$o) / o#*o) %o !o) o*a!e) e)#a%a$e#o). Ta! e) e! %a)o (e!
*o%e)o (e a4 %oo%$(o %oo !a ;Hoa (e *'#a<, &'e )e (e)a**o!!a e#*e e! E)#a(o a!e)#$o,
%'/o !"(e* e) Ma-o'( Aa), %oo%$(o o* )' o*+a$4a%$7 %oo ;A' Ma4e<, / A*$e!
S-a*o, *$e* $$)#*o (e I)*ae!: (e $+'a! ae*a, *o%e)o) %oo e! &'e )e (e)a**o!!7 e#*e
e! +o$e*o (e! *e)$(e#e A(*6) Pa)#*aa / !o) o$$e#o) $)'*+e#e) (e !a) F'e*4a)
A*a(a) Reo!'%$oa*$a) (e Co!o$a >FARC / e! Ee*%$#o (e L$e*a%$7 Na%$oa! >ELN, /e! a%#'a! *o%e)o (e e+o%$a%$7 %o !a) A'#o(ee)a) U$(a) (e Co!o$a >AUC.
O#*o *o7)$#o '(ae#a! (e !a Geoo!"#$%a, e) e! (e (a* a %oo%e* o )o!o !o) %o%e#o) o
*$%$$o) (e !a Geoo!"#$%a Na%$oa!, )$o a&'e!!o) e9#e*o) o $#e*a%$oa!e) &'e )ea
%o'e) a !o) $#e*e)e) a%$oa!e), %oo #a$6 (a* -e**a$e#a) a*a (e)e)#$a* !o)
&'e o )e a(a#e a 'e)#*a) *ea!$(a(e) )o%$oo!"#$%a), e%o7$%a) / '*"($%a) &'e $o!e
e e)#e %a)o 'e)#*a *o$a )oe*a"a o !o) *$%$$o) / (o%#*$a) (e! De*e%-o I#e*a%$oa!
/ (e !a Co*#e I#e*a%$oa! (e ')#$%$a.
CONCEPTOS ASOCIADOS A LA GEOPOLÍTICA
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 6/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
E! e)#'($o (e !a +eoo!"#$%a o) e9$+e *e%$)a* a!+'o) %o%e#o) &'e o) a/'(a a
%o*e(e* / a aa!$4a* !a) ($e*e#e) #eo*"a) e9'e)#a) a !o !a*+o (e !o) )$+!o) (e !a
eo!'%$7 (e e)#a ($)%$!$a. Co e)#e *o7)$#o / a*a ee%#o) e#o(o!7+$%o), )ea!ao) !o)
)$+'$e#e)
Espacio: e) e! a$e#e +eo+*3$%o, e! '(o %$*%'(a#e e &'e $e e! E)#a(o,
%o)#$#'/6(o)e e 'o (e !o) a%#o*e) (e )' o#e%$a!. E) ;'a *ea!$(a( %a$a#e )oe#$(a
a $%e)a#e %a$o) / e) oe#o (e !a) *$a!$(a(e) / %oe#e%$a) e#*e !o) ($e*)o)
e)#a(o)<
E! e)a%$o +eo+*3$%ae#e %o)$(e*a(o, aa*%a !a )'e*$%$e #e**e)#*e, e) (e%$*, !a) a)a)
%o#$e#a!e), !o) a*e) / o%6ao), / !a a#7)e*a (o(e )ea o)$!e !a e9$)#e%$a (e '
e)%ea*$o a#'*a!. E! e)a%$o a)" %o%e$(o, e) !a e9#e)$7 #*$($e)$oa!. E)#a e9#e)$7o e) %o)$(e*a(a )7!o o* )' a/o* o eo* a+$#'(, )$o &'e e a!+o e) $!'$(a
+eo+*3$%ae#e, o* !a a%%$7 (e '%-o) a%#o*e), #a!e) %oo o)$%$7 a)#*o7$%a,
*e!$ee), %!$a#o!o+"a, a)a) (e a+'a, e#%.: &'e a*#$%$a e e! (e)a**o!!o /a )ea e o*a
ao*a!e o (e)ao*a!e e !a) a+*'a%$oe) -'aa) / e e! (e)a**o!!o / o*+a$4a%$7 (e
!o) E)#a(o).
Suelo: ;e) e! e)a%$o #e**e)#*e, )$#'a(o (e#*o (e !a) *o#e*a) )o*e !a %'a! )e a)$e#a !a
o!a%$7 (e ' E)#a(o / )e ee*%e !a )oe*a"a (e! $)o<. La) *o#e*a) )o !"ea)(ea*%a#o*$a) &'e )ea!a !a '*$)($%%$7 (e ' E)#a(o / )') (ee(e%$a) /, o* !o #a#o, e!
#e**$#o*$o (o(e ee*%e )' )oe*a"a.
Fronteras: e) !a !"ea %o#$+'a a! !"$#e &'e ($$(e a !a) e#$(a(e) e)#a#a!e) / a )')
(ee(e%$a), )ea!a(o !o) *e)e%#$o) a#*$o$o) #e**$#o*$a!e), e) 'a 4oa (e %o#a%#o
(o(e #e*$a 'a '*$)($%%$7 / e$e4a !a o#*a, / %oo ' 3$#o (o(e )e ee*%e e!
%o#*o! (e !a) ($)o)$%$oe) &'e *$+e !o) $#e*%a$o) $#e*a%$oa!e).
Ta#o !o) !"$#e) %oo !a) *o#e*a), -o/ e ("a o%'a ' !'+a* (e $o*#a%$a o* e! ae!&'e -a '+a(o / )$+'e (e)eea(o e !a o*+a$4a%$7 (e !o) E)#a(o) e) o* e!!o &'e
)e -a %!a)$$%a(o )e+5 )' a#'*a!e4a e
*o#e*a) a#'*a!e) )o a&'e!!a) &'e )e %a*a%#e*$4a o* *e)e#a* ' a%%$(e#e +eo+*3$%o
(e $o*#a%$a, !!3e)e o#aa), *"o), (e)$e*#o), o)&'e), e#%.
!
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 7/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
*o#e*a) a*#$$%$a!e), )o a&'e!!a) &'e a! o e9$)#$* $+5 a%%$(e#e +eo+*3$%o &'e e*$#a
)' 3%$! e*%e%$7, )e !$$#a o* 'a !"ea a*#$$%$a! !a %'a! 'e(e e)#a* *e*e)e#a(a o*
a*a!e!o) o e*$($ao).
*o#e*a) e)#3#$%a), )o a&'e!!a) &'e 'a e4 (e$$(a), e*('*a %a)$ a*a )$e*e )$
o($$%a%$oe). *o#e*a) ($3$%a), )o !a) &'e e)#3 )'e#a) a a*$a%$oe) %oo *e)'!#a(o) (e !o)
($e*)o) *o%e)o) o!"#$%o), e+o%$a%$oe) o a%'e*(o) / #*a#a(o) $#e*a%$oa!e).
Nación: e) 'a %o'$(a( -'aa (e !a $)a *o%e(e%$a 6#$%a, (o#a(a (e '$(a(
%'!#'*a!, *e!$+$o)a, $($o3#$%a / (e %o)#'*e), o)ee(o*a (e ' a%e*o -$)#7*$%o %o5. E!
($%%$oa*$o (e !a Co)#$#'%$7 Po!"#$%a (e Co!o$a (e! D*. Ma*$o Ma(*$(Ma!o, !a (e$e %oo
;%o'#o (e e*)oa) a &'$ee) $%'!a !a e*%e%$7 / e! )e#$$e#o (e )' e*#$e%$a a
'a %o'$(a( &'e e )') #*a($%$oe), e%e)$(a(e) / a)$*a%$oe) -a !!e+a(o -a o*a* 'a'$(a( )o%$a! a*#$%'!a* / ($e*e%$a(a, )$ (e)e(*o (e )' ($e*)$(a( 6#$%a / %'!#'*a!<.
Gobierno: e) !a %o!ea '%$7 (e %o('%$* a !a) e*)oa) / a($$)#*a* !a) %o)a) (e!
E)#a(o / e! %o'#o (e 7*+ao) &'e !a %'!e o !o %ooe. Ha%e a*#e (e! Go$e*o e!
%'e*o (e )e*$(o*e) 5!$%o) &'e e e! o*(e a%$oa! ee*%e !a) 3) a!#a) a#*$'%$oe)
(e! o(e* ee%'#$o / o*$e#a !a) o!"#$%a) '(ae#a!e) (e! E)#a(o.
P"#$: E) e! E)#a(o e)a(o e #6*$o) e%o7$%o), e#o+*3$%o) o e)#a(")#$%o). E! e!eo
(e! %o%e#o #$ee e %'e#a !a) *$&'e4a) a#'*a!e) o e! a$)ae / !a) o#e%$a!$(a(e)#'*")#$%a), o !o) (a#o) e)#a(")#$%o) / (e !a *o('%%$7.
E$%"&': Ua (e$$%$7 %o!e#a (e !o &'e e) e! E)#a(o (ee *e)a!#a* ($e*)o) a)e%#o)
#a#o '*"($%o) %oo o!"#$%o), -$)#7*$%o) / )o%$o!7+$%o): e) o* #a#o ($"%$! (e$$*!o. La
a*o9$a%$7 a) e9a%#a !o (e$e %oo ;e! o(e* o!"#$%o o*+a$4a(o e 'a %o!e%#$$(a(
-'aa &'e $e e ' #e**$#o*$o, a%e#a 'a) a'#o*$(a(e) / 'a) *e+!a) (e (e*e%-o / &'e
e*)$+'e 'a $a!$(a( e! $e +ee*a! (e #o(a !a %o'$(a(<. Pa*a !a e9$)#e%$a (e! E)#a(o,
(ee (a*)e, e#o%e), 'a )e*$e (e e!ee#o) &'e )o (e#e*$a#e) / )$ !o) %'a!e) e)#eo !!e+a*"a a %o$+'*a*)e.
E()*)+%'$ &)( E$%"&': !a (o%#*$a #*a($%$oa! -a %o)$(e*a(o #*e) !o) e!ee#o) (e! E)#a(o
La o!a%$7, e! #e**$#o*$o o e)a%$o ")$%o / e! o(e* '!$%o.
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 8/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
1. La poblacin o e!ee#o -'ao (e! E)#a(o e)#3 %o)#$#'$(o o* e! %o'#o (e
e*)oa) &'e $e (e#*o (e! #e**$#o*$o )oe#$(a) a ' $)o o*(e '*"($%o / &'e
e*)$+'e a !a e4 $e) $($$('a!e) / %o!e%#$o). La o!a%$7 !a %o)#$#'/e #o(a)
!a) e*)oa) &'e $e e 6! /a )ea a%$oa!e), e9#*ae*o), *e)$(e#e) o
#*a)e5#e).2. El Territorio, e!ee#o ")$%o (e! E)#a(o e) e! e)a%$o +eo+*3$%o (e!$$#a(o o* 'a)
*o#e*a), (e#*o (e! %'a! )e ee*%e )oe*a"a / )o*e e! %'a! )e a!$%a ' )o!o
o*(ea$e#o '*"($%o.
No*a!e#e e! #e**$#o*$o e) e)#3#$%o, )' e9#e)$7 'e(e a*$a* / e)#a*
%oo*a(a o* a*#e) )ea*a(a), ' e)a%$o #e**$#o*$a! %o#$e#a! / 'o $)'!a*
o%e3$%o, %oo e) e! %a)o %o!o$ao. Ha) =e!)e )o)#$ee &'e ;e! #e**$#o*$o (e!
E)#a(o e) ' e)a%$o #*$($e)$oa! &'e )e e9#$e(e a !o !a*+o, a !o a%-o /
#a$6 e a!#'*a / *o'($(a(<.So %ooe#e) (e! #e**$#o*$o (e! E)#a(o e!)'e!o, e! )')'e!o, e! e)a%$o a6*eo, e! a* #e**$#o*$a!, !a !a#ao*a )'a*$a / !a
7*$#a +eoe)#a%$oa*$a. E! #e**$#o*$o a%$oa! #a$6 )e *o/e%#a o* e9#e)$7 a
!o) '&'e) (e +'e**a, !a) eaa(a) ($!o3#$%a), *$%$$o &'e -a )$(o a%e#a(o
'$e*)a!e#e, a $ (e +a*a#$4a* e! 'e*o ($!o3#$%o / -a%e* &'e e! (e*e%-o (e
a)$!o o!"#$%o )ea 'a *ea!$(a(.
T*a($%$oa!e#e, e)#e e)a%$o o #e**$#o*$o -a )$(o %!a)$$%a(o, #a#o o* )' %o#e$(o %oo
o* )' *e*e)e#a%$7 %a*#o+*3$%a e
Espacio !ontinental o Terrestre, e) e! #e**$#o*$o ee*+$(o (e! %o#$e#e o (e !a) $)!a)
)$#'a(o (e#*o (e !a) *o#e*a), )o*e e! %'a! )e a)$e#a !a o!a%$7 (e ' E)#a(o / )e
ee*%e !a )oe*a"a (e! $)o.
"
Espacio #arítimo, #ar territorial, aguas territoriales o $urisdiccionales o %ona econmica
e&clusiva' e) 'a 4oa (e#e*$a(a (e! a* &'e aa !a) %o)#a) (e ' E)#a(o / )o*e !a
%'a! )e ee*%e !ea )oe*a"a. No -a/ ' %*$#e*$o '$o*e )o*e !a e9#e)$7 e9a%#a (e! a* #e**$#o*$a!, o* !o %'a! %o**e)o(e a !a !e+$)!a%$7 $#e*a (e %a(a a") )' (e!$$#a%$7 La
a/o*"a !o -a $a(o e 12 $!!a) a*$a) %oo e) e! %a)o (e Co!o$a, o#*o) E)#a(o) %oo
C-$!e, Pe*5 / E%'a(o* $o%a(o !a ;#eo*"a (e !a %oe)a%$7< -a $a(o e 200 $!!a) )'
a* #e**$#o*$a!, o* )e* #e**$#o*$o) %a*e#e) (e !a#ao*a %o#$e#a!. O#*o) -a a(o#a(o
-
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 9/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
#a$6 e! %*$#e*$o (e !a) 200 $!!a) / e o*a '$!a#e*a! -a $a(o )' o)$%$7 e#*e e!!o),
$+'*a E! Sa!a(o*.
De)(e e! '#o (e $)#a +eoo!"#$%o, !o) E)#a(o) U$(o) (e No*#ea6*$%a, -a *e%-a4a(o !a
#eo*"a (e ' a* a#*$o$a! )'e*$o* a !a) 12 $!!a) / o* #a#o %e)'*a e o*a e6*+$%a !ao)$%$7 (e !o) a")e) (e! Pa%$$%o S'*, &'$ee) a(o#a*o !a) 200 $!!a) a*a e!
a*oe%-a$e#o / (ee)a (e !a) *e)e*a) a*$a). Co e)#a a%#$#'(, E)#a(o) U$(o)
(e'e)#*a )' )e#$(o $e*$a!$)#a &'e )$e*e -a #e$(o, )a&'ea(o !a) *$&'e4a) (e o#*o)
e)#a(o) %*ea(o 'a 'ea o*a (e (ee(e%$a %oo e) neocolonialismo(
La %ona !ontigua, e) !a &'e )e e9#$e(e a %o#$'a%$7 (e! a* #e**$#o*$a! / )o*e !a %'a! e!
E)#a(o %o)#e*o, )$ $e o #$ee !ea )oe*a"a, 'e(e ee*%e* %o#*o! / $+$!a%$a %o e!
*o7)$#o (e (a* %'!$$e#o a !a) ($)o)$%$oe) $#e*a%$oa!e) )o*e %o#*aa(o, #*3$%o(e a*%7#$%o) / a*a), %o#*o! )a$#a*$o, o!$%"a / e)%a. A%#'a!e#e )e e)#'($a !a
!e+$)!a%$7 a*a (e$$* a!+'o) a)e%#o) a-o*a &'e )e e)#3 e+o%$a(o !a e#*a(a e
$+e%$a (e #*a#a(o) (e !$*e %oe*%$o.
Plataforma o %calo continental, e) !a a*#e %o#$+'a a !a 4oa %o#$e#a! &'e )e
)'e*+e ao !a) a+'a) !$#o*a!e). La %oe%$7 (e G$e*a (e 1?8 (e#e*$7 &'e !a
!a#ao*a %o#$e#a! e)#3 %oo*a(a o* e! !e%-o (e! a* / e! )')'e!o e !a) 4oa)
)'a*$a) -a)#a 'a *o'($(a( (e 200 e#*o). Ho/ e) (e +*a $o*#a%$a e%o7$%ae)#a 4oa, (e$(o a !a *e)e%$a e e!!a (e *e)e*a) (e -$(*o%a*'*o), +a) a#'*a! / o#*o)
$e*a!e) e)#*a#6+$%o).
E)a%$o A6*eo, ;e)#3 %o)#$#'$(o o* !a a#7)e*a &'e %'*e e! #e**$#o*$o (e ' E)#a(o,
$%!'/e(o 3*ea) %o#$e#a!e) / a* #e**$#o*$a! / %'/a (e!$$#a%$7 o )e -a e)#a!e%$(o a'
%o e9a%#$#'(<. E! T*a#a(o (e Ve*)a!!e) (e 1?1? &'e #o(o E)#a(o #$ee %o!e#a )oe*a"a
)o*e e! e)a%$o a6*eo &'e %'*e )' #e**$#o*$o. Co!o$a *a#$$%7 e($a#e !a Le/ 22JK, !o
e)#$'!a(o o* !a Coe%$7 (e C-$%a+o (e 1? / (e#e*$7 e! e)a%$o a6*eo %oo a&'e!&'e )e e%'e#*a )o*e )' #e**$#o*$o / )e e9#$e(e )o*e !a) a+'a) &'e )e e%'e#*a ao )'
'*$)($%%$7.
)rbita geoestacionaria, ;e) 'a 7*$#a o*a(a o* ' a$!!o &'e )e *o/e%#a )o*e !a !"ea
e%'a#o*$a! a 'a a!#'*a 39$a (e .8K1 $!7e#*o), ' a%-o a*o9$a(o (e 10
.
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 10/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
$!7e#*o). Co!o$a ee*%e )oe*a"a )o*e !o) @0?. $!7e#*o) (e! )e+e#o (e !a %'*a
&'e )e e%'e#*a )o*e )' #e**$#o*$o %o#$e#a!, 3) o e! &'e e)#3 )o*e )') a+'a)
a*"#$a), e! %'a! e) a#*$o$o (e !a -'a$(a(. Re*e)e#a ' a!$o)o *e%'*)o a#'*a!,
'e) %o)#$#'/e e! 5$%o )$#$o (e! '$e*)o e e! %'a! )e -a%e o)$!e a#ee* ' )a#6!$#e e
o)$%$7 e)#a%$oa*$a e! %'a! 'e(e )e '#$!$4a(o a*a !a) %o'$%a%$oe) (e #e!eo"a /#e!e$)$7. S$ ea*+o o* a!#a (e *e%'*)o) !o) a")e) e "a (e (e)a**o!!o o -a o($(o
a*oe%-a* !a) e#aa) (e e)#a a*#e (e )' )oe*a"a / a%#'a!e#e !a o*$#a )e e%'e#*a
)a#'*a(a o* )a#6!$#e) (e !o) a")e) (e)a**o!!a(o).
!ondominio, e) !a )oe*a"a %o'#a (e (o) E)#a(o) )o*e ' 3*ea +eo+*3$%a #e**e)#*e o
a*$a (e#e*$a(a. Coo ee!o) e 'e)#*o %o#$e#e e)#3 !o) (e! Go!o (e Fo)e%a e!
%'a! e) %oa*#$(o o* Ho('*a), E! Sa!a(o* / N$%a*a+'a, e! Go!o (e Vee4'e!a o
Co&'$a%oa &'e -a *oo%a(o ' %o!$%#o o* (e!$$#a%$7 (e a+'a) e#*e Co!o$a /Vee4'e!a.
Espectro electromagn*tico, e) ' %ao ")$%o $#a+$!e &'e )e e%'e#*a e e! e)a%$o
a6*eo / a #*a6) (e! %'a! )e #*a)$#e !a) o(a) (e *a($o, #e!e$)$7 / #e!eo"a %e!'!a*. S'
'#$!$4a%$7 e 'e)#*o a") )e %o)a+*a e e! a*#"%'!o K (e !a Co)#$#'%$7 Na%$oa!.
DELIMITACION DE FRONTERAS TERRESTRES, AREAS MARINAS, Y MAR
TERRITORIAL/
01
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 11/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
. El Poder P+blico o utoridad del Estado'- e) !a %o'%$7 (e 'e*4a / %oe#e%$a &'e
e e! E)#a(o o#o*+a !a %aa%$(a( o*a!, '*"($%a / a#e*$a! (e $oe*)e )$ )e*
*e)$)#$(o.<> D$%%$oa*$o (e !a C.P.C (e Ma*$o Ma(*$(Ma!o. E! Po(e* P5!$%o &'e )e a(&'$e*e
/ )e ee*%e o* e($o) !e+"#$o) )'e!e )e* !!aa(o utoridad, a*a ($)#$+'$*!o (e a&'e!
00
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 12/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
)'*+$(o o e!ea(o %o#*a e! (e*e%-o / !a ')#$%$a. E)e o(e* eaa (e! 'e!o, )'e#o
e9%!')$o (e !a )oe*a"a, / )e %a*a%#e*$4a o*&'e e) o!"#$%o / %$$!.
Co)#$#'%$oa!e#e )e ($)#*$'/e e #*e) *aa) !a Le+$)!a#$a, Ee%'#$a / '($%$a!, #$ee
'%$oe) )ea*a(a), e*o %o!ao*a a*7$%ae#e a*a !a *ea!$4a%$7 (e !o) $e) (e!
E)#a(o.
DOCTRINAS GEOPOLITICAS CONTEMPORNEAS
La +eoo!"#$%a e) 'a %$e%$a o!"#$%a / o 'a *aa (e !a +eo+*a"a. E! !'+a* o !o) !'+a*e)
(o(e )e %o%e#*a e! o(e* / %o 6!, !a) (e%$)$oe) &'e ae%#a e! '(o, )e %o)#$#'/e
e !o) e*(a(e*o) *o#a+o$)#a) '($a!e): o* !o #a#o, )' oe#$o o e) +eo+*3$%o )$o
a) $e ;o!"#$%o<, e) (e%$*, (7(e )e %o%e#*a e! o(e* e e! '(o e e! oe#o o
e*"o(o (e e)#'($o / %'3!e) )o !o) !'+a*e) o#e%$a!e) (o(e e)e %e#*o '(e ee*+e* e' '#'*o *79$o.
Pa*a %o*e(e* #o(o e)#e 'e+o (e $#e*e)e) e !o) &'e )e -a aea(o !a o!"#$%a '($a!
/ (e)a**o!!a(a o* !a) a%$oe) $e*$a!$)#a) %o#eo*3ea)A!ea$a, G*a B*e#aa,
F*a%$a / E)#a(o) U$(o) e) e%e)a*$o %oo%e* !o) o)#'!a(o) '(ae#a!e) e &'e )e
a)a !a) *$%$a!e) (o%#*$a) +eoo!"#$%a) &'e )e %o)#*'/e*o %o !a $)$7 (e +*a(e)
#e7*$%o) / &'e )$*$e*o (e )oo*#e a*a !a a!$%a%$7 (e !a) o!"#$%a) e9#e*a) (e ($%-o)
a")e).
E %a(a 'a (e !a) (o%#*$a) +eoo!"#$%a) !o) #e7*$%o) )')#e#a 'o) !$ea$e#o) o!"#$%o)
/ e%o7$%o) (e)#a%a(o !a) o*#a!e4a) / oo*#'$(a(e) &'e ')%a %oe*#$* a ' E)#a(o
e e! +*a *o/e%#o -e+e7$%o '($a!.
1. LA GEOPOLÍTICA ALEANA: "( !aus"o#er $1%&'(1%)'*
02
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 13/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
.El espacio, el elemento en el /ue respira el cuerpo 0istricoy en el /ue a impulso de las leyes de la naturale1a,
se e&pande y se crece, se convierte a si en parte inseparabledel organismo vivo del Estado mismo2
el espacio es espacio vital- Ha) e$+e*#
La $(ea %e#*a )o*e !a %'a! +$*a e! !a#ea$e#o +eoo!"#$%o (e Ha')-oe* e) !a (e! ;espacio
vital-(To(o E)#a(o )e e9a(e -a)#a )' !eo e)a%$o $#a!, )$+'$e(o o a! a4a* o !a
a*$#*a*$e(a(, )$o !e/e) &'e 6! (eo$a ;!e/ (e !o) e)a%$o) %*e%$e#e)<. E) e e)#e o*(e
(e $(ea), %'a(o eo) !a #*a)%e(e%$a &'e #'o *e)#e !a#ea$e#o e !a o!"#$%a
a!eaa /, o* e(e, e !a Se+'(a G'e**a M'($a!. S$e*e )o)#'o e )')
!a#ea$e#o) +eoo!"#$%o) &'e........<S7!o 'a a%$7 %'/o e)a%$o )e a')#a a )')
e%e)$(a(e), #a#o e)$*$#'a!e) %oo a#e*$a!e), 'e(e #ee* e)e*a4a (e a!%a4a*
e*(a(e*a +*a(e4a< De $+'a! ae*a e)aa )' a#e%e)o* #e7*$%o e! +e7+*aoo!"#$%o
F*$e(*$%- Ra#4e!, %'a(o )o)#e"a &'e ;e! e)a%$o a!$o %o)e*a !a $(a<
E e)#a e*)e%#$a, e! +eoo!"#$%o a!e3, e#*a %o)$(e*a* !a )$#'a%$7 a!eaa, a&'e!!a
o)#e*$o* a !a P*$e*a G'e**a M'($a!, / o$ae#e, !a e%'e#*a $#o!e*a!e, o* e)#e
03
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 14/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
o#$o )o)#$ee &'e ; a*a o)o#*o) !o) a!eae), e) (e a/o* $o*#a%$a &'e
%o*e(ao) &'e %a*e%eo) (e! 3) "$o e)a%$o $#a!...<. Re%o*(eo) &'e A!ea$a,
e*($7 a #o(a) )') %o!o$a) a ao) (e !o) $+!e)e) / *a%e)e) %oo *e)'!#a(o (e !o)
a%'e*(o) (e! Pa%#o (e Ve*)a!!e), !o &'e !a %o$*#$7 e 'a $e*a -e*$(a &'e, )$ ('(a a!+'a
')%a*"a *ea%-a.
Se e#$e(e (e e)#a ae*a !a o)$%$7 a+*e)$a / *o $e*$a!$)#a (e !o) a!eae) ('*a#e
!a) (o) +'e**a) '($a!e) &'e oe(e%"a a ' *o/e%#o a%$oa! &'e #e"a %oo oe#$o '
!a (e -e+eo"a '($a! o* a*#e (e !o) a!eae) &'e (a#a (e! ao (e 1?11 &'e
(e$"a %oo 'a +*a %oe(e*a%$7 +e*3$%a &'e a+*'aa a #o(o) !o) #e**$#o*$o)
;a!eae)< -a%$e(o e%o a #o(o e! o$$e#o Pa+e*a$)#a, !o &'e $!$%aa !a
(e)e*a%$7 (e a!+'o) a")e) e'*oeo) / !a (e)aa*$%$7 (e o#*o). S' e9a)$7 a
o#*o) !'+a*e) (e! '(o, $e )ea o* !a a(&'$)$%$7 (e %o!o$a) o $e o* !a %o)#$#'%$7 (e*o#e%#o*a(o), !e (a $)o a! %o%e#o (e .espacio vital- (e Ha')-oe*.
O#*a #e)$) $o*#a#e &'e !a#ea Ha')-oe* e) !a (e %o)$(e*a* !a) *o#e*a) %oo
;o*+a$)o) $o), &'e a! $+'a! &'e 'e)#*a $e!,, )e 'e(e e9a($* o %o#*ae* (e a%'e*(o
a! ($a$)o (e! E)#a(o &'e $e (e#*o (e e!!a<>1. Po* e!!o (e$e(e !a $(ea (e &'e '
E)#a(o 'e*#e #$ee e! (e*e%-o (e %*e%e* / (e a+*a(a* )' e)a%$o /a )ea o* e($o (e !a
o%'a%$7 (e e)a%$o) ;a%"o)< )$e(o e)#o) '(ae#a!e#e !o) ! (e)-a$#a(o) o o%o
-a$#a(o), o o* !a %o&'$)#a (e a&'e!!o) o%'a(o) o* %o'$(a(e) $%aa%e) o (6$!e),&'e %oo #a!e), o e*e%e o)ee*!o, &'e(3(o!e a A!ea$a !a )e+'(a a!#e*a#$a.
P!a#ea(o !o a#e*$o*, Ha')-oe* *ooe ;'a 'ea ($$)$7 (e! '(o (e)(e e! '#o (e
$)#a (e !a) o#e%$a)....e)#a) )e ($$($*"a e ;)a#$)e%-a)< e ;$)a#$)e%-a)< )$e(o !a)
*$e*a) a&'e!!a) o)ee(o*a) (e +*a(e) e9#e)$oe) #e**$#o*$a!e) %oo !a e9 U$7
So$6#$%a %o %e*%a (e 2 $!!oe) (e $!7e#*o) %'a(*a(o), E)#a(o) '$(o) %o %e*%a (e ?
$!!oe): $e o* !a o)e)$7 (e a)#o) / 'e*o)o) #e**$#o*$o) %o!o$a!e) %oo )o !o)
%a)o) (e G*a *e#aa %'/o $e*$o %o!o$a! )'aa 0 $!!oe) (e $!7e#*o) %'a(*a(o) /F*a%$a %'/a %o!o$a) a!%a4a*o !o) 10 $!!oe)... / !a )e+'(a )o a&'e!!a) o)ee(o*a) (e
'a %'!#'*a 'e*#e, ($3$%a / (e 'a +*a %o-e)$7, a(e3) (e #ee* 'a %aa%$(a(
*o('%#$a )'e*$o* o a! eo) %oa*a!e, a !a (e !a) o#e%$a) *e$a#e), %oo )o !o)
%a)o) (e a7 / A!ea$a<.
04
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 15/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
So ')#$$%a!e) e#o%e) !o) !a#ea$e#o) (e Ha')-oe* e !o &'e *e)e%#a a !a o!"#$%a
e9a)$o$)#a a!eaa, 'e) (eeo) #ee* e %'e#a &'e a#e) (e !a *$e*a +'e**a
'($a!, o)e"a !a) )$+'$e#e) %o!o$a) To+o, Cae*5, Na$$a, Ta4a$a, L$$a / A$)$$a
o E#$o$a: !a) %'a!e) 'e*o a**ea#a(a) %o !a (e**o#a e !a e)a +'e**a / e#*e+a(a) %oo
;*o#e%#o*a(o)< a F*a%$a / G*a B*e#aa. Deeo) ao#a*, a! a*+e (e !o a#e*$o*, %oo !a$!'e%$a (e e)#e +eoo!"#$%o a!e3 *ee*%'#$7 e e)a(o*e) (e o#*o) a")e), e e)e%$a!
(e !o) o*#eae*$%ao), !o) %'a!e) a*e($e*o '%-o (e 6!, 'e)#o &'e )') e)a$e#o)
o*$e#a*o a*$a) (e )') %oo*#a$e#o) (e !a ;G'e**a F*"a<.
C'a(o !!e+a e! $a! (e e)a +'e**a e 1?8?, %o !a %a"(a (e !a !!aa(a ;cortina de 0ierro< /
(e! '*o (e Be*!" / )e (a !a '$$%a%$7 (e !a) (o) A!ea$a), )'*+e 'a )e*$e (e #eo*e)
/ *e)e*a) e #o(a E'*oa o* !a *e)e%$a (e o$$e#o) 9e7oo) /, e e)e%$a!, !o)
eoa4$) &'$ee) )e o("a %oe*#$*, e ' '#'*o o !eao, e a%#o*e) &'e %o#*$'/e*a ae9a%e*a* $eo) $(ea!e), / &'e (e)a**o!!a*a 'eo) *o%e)o) &'e !a -'a$(a( o 'e*a
%aa4a (e %o#*o!a*.
2/ LA GEOPOLÍTICA BRITANICA: H"(5'& M"678+&)/
0
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 16/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
.3uien domina la Europa !entral, controla el cora1n mundial23uien domina el cora1n continental domina la 4sla mundial2
3uien domina la isla mundial domina el mundo- Ha!o*( Ma%$(e*.
E! 2 (e e*e*o (e 1?0 e! *oe)o* $+!e) S$* Ha!o*( Ma%$(e*, *o'%$o 'a %oe*e%$a
(eo$a(a ;E! $o#e +eo+*3$%o (e !a H$)#o*$a< / &'e -a )$(a )ea!a(a %oo 'o (e !o)
'(ae#o) (e !a +eoo!"#$%a. E)#e #e7*$%o a!$6(o)e (e aa) %'$(a(o)ae#e
e!ao*a(o) (eo)#*7 &'e e9$)#"a 'a e9#e)a 3*ea )$#'a(a e !a a*#e o%%$(e#a! /
%o#$e#a! (e R')$a &'e e)#aa a! o*#e !$$#a(a o* e! O%6ao *#$%o, a! )'* / a! )'*e)#e o*
+*a(e) %a(ea) o#aa) / a! oe)#e o* e! *"o Vo!+a. F'e a e)a 3*ea a !a !!ao ;$o#e
+eo+*3$%o (e !a -$)#o*$a<. No*e &'e 3) )e %a$o o* e! (e E'*oa Ce#*a!. )o)#e"a
&'e ;e)a 3*ea o o("a )e* a#a%a(a o* a* %oo (e)eaa Ma-a / a*a !a (ee)a
#e**e)#*e %o#aa %o o(e*o)o) e6*%$#o) #e**e)#*e). E)e) $o#e )e -a!!aa *o(ea(o (e 'a
0!
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 17/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
)e*$e (e e")'!a) &'e o*aa 'a e)e%$e (e *eo*(e *o#e%#o* !a %'a! e)#aa *o#e+$(a
o* 'a )e*$e (e $)!a) %o#$e#a!e).
La) a%%$oe) &'e )e (e)a**o!!aa e e)a 3*ea %e#*a!, (e)(e !a) $a)$oe) (e !o)
o+o!e) -a)#a !a) oe*a%$oe) '(ae#a!e) (e !a *$e*a / )e+'(a +'e**a '($a!,#e"a 'a *ee*%')$7 eo*e )o*e e! *e)#o (e! '(o: e*o e %a$o, !o &'e )'%e("a
'e*a (e e)e #e**$#o*$o o ae%#aa $ a E'*oa $ a! *e)#o (e! o*e. E)#a $o*#a%$a (e$$#$a
e !a o!"#$%a '($a! -$4o &'e )e ($e*a o* !a )eea4a (e )') '%$oe) %o e! %o*a47
-'ao !a (eo$a%$7 (e ;%o*a47 '($a!<.
E )') aa) e! *oe)o* -$4o o#a* e! e**o* %o5 (e -a!a* (e #*e) %o#$e#e) a!
e%$oa* a E'*oa, A)$a / *$%a /a &'e !a) #*e) e)#3 ")$%a / e)#*e%-ae#e '$(o) o* !a
e9#e)a *e+$7 (e! e($o o*$e#e, e)e e)a%$o o*aa e e4 (e #*e) %o#$e#e) 'a+$+a#e)%a $)!a &'e )e (eo$o !a ;$)!a '($a!<. E e!!a %'a!&'$e* o#e%$a o(*"a
e%o#*a* #o(o) !o) e($o) e%e)a*$o) a*a !a %o&'$)#a (e! '(o Ho*e), ($e*o,
a#e*$a) *$a), a)" %oo !a $(')#*$a / e! %a$#a! e%o7$%o &'e '($e*a e%e)$#a*.
La G*a B*e#aa e) e! a") &'e a) )e -a e9a($(o -$)#7*$%ae#e / )' $e*$o -a )$(o
)ea!a(o %oo o (e !o) a) +*a(e) La %o%e%$7 (e Ma%$(e* #oa e! *e$o '$(o
>G*a B*e#aa %oo e! %e#*o (e! '(o a*a )') !aea$e#o).
3/ LA GEOPOLÍTICA NORTEAMERICANA: A(5)& M"9"+ 0-!1;0.2</
0
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 18/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
E)#e +eoo!"#$%o o*#eae*$%ao -a )$(o %o)$(e*a(o %oo e! +*a *e)o)a!e (e !o) 69$#o)
(e e)#e a") e )' o!"#$%a e9#e*$o* (e $a!e) (e! )$+!o a)a(o / (e !a) *$e*a) (6%a(a) (e!
)$+!o : !o &'e %o#*$'/o a*a &'e E)#a(o) U$(o) a!%a4a*a !a -e+eo"a '($a! &'e
-o/ o)ee / o)#'!o '%-o) (e !o) !$ea$e#o) (e )' o!"#$%a $#e*a%$oa! (e)(e !o)
#$eo) (e! *e)$(e#e T-eo(o*o Roo)e!#, a)a(o o* !a) (e o- F. =ee(/ / Geo*+e
B')-.
La %o%e%$7 +eoo!"#$%a (e Ma-a )e '(ae#a e e! o(e*"o a*"#$o (e 'a a%$7, e!
%'a! (ee e)#a* )o*e e! o(e* #e**e)#*e, a*+'e#a(o &'e ;&'$e (o$e !o) o%6ao),
e%e*3 )$e*e... !a )'*ea%"a $+!e)a e e! 3$#o $#e*a%$oa! ('*a#e #a#o #$eo, )e
(e$7 a &'e (o$7 e! a* / (e)a**o!!7 )' o(e* aa!... e)e o(e*"o aa! o e) )7!o 'a
0-
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 19/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
o(e*o)a a*$a (e +'e**a, )$o &'e a(e3) )e (ee #ee* ' %oe*%$o a*"#$o
$o*#a#e / !a o)e)$7 (e %o!o$a)<.
Pa*a (e)a**o!!a* e)#o) #*e) e!ee#o) +eoo!"#$%o) )e e%e)$#a &'e ' a") a(&'$e*a )')
%o!o$a) a #*a6) (e 'a o(e*o)a 'e*4a aa!. E)a) %o!o$a) )e*3 a !a e4 !a 'e#e (e !a*$&'e4a e%o7$%a (e (o(e 'e(a e9#*ae* a#e*$a) *$a), %o')#$!e) ee*+6#$%o), /
(e3) *e%'*)o) a#'*a!e): a*a e!!o )e *e&'$e*e 'a o(e*o)a !o#a e*%a#e, &'e %o!!ea a
($)oe* (e ' a(e%'a(o '(ae#o +eo+*3$%o %oo e) !a o)e)$7 / a%%e)o a %aa!e)
$#e*o%e3$%o), e)#*e%-o), a-"a), +o!o) / a*e) $!$$#a(o). Se %o#*o$e*#e e! %o%e#o
#*a($%$oa! (e $)!a &'e o) e)ea !a +eo+*a"a, o* e! %o%e#o +eoo!"#$%o &'e e) '%-o
3) a!$o, &'e aa*%a o )7!o a a&'e!!a) o*%$oe) (e #$e**a *o(ea(a) (e a+'a o* #o(o)
!a(o), )$o #a$6, #o(o #e**$#o*$o &'e o* )' %o($%$7 +eo+*3$%a 'e(a (e)a**o!!a* )'
o(e*"o aa!. De e)#a ae*a E)#a(o) U$(o) e) 'a $)!a, !o $)o &'e A')#*a!$a,S'(3*$%a, Caa(3, C-$a, F*a%$a, / o* )''e)#o Co!o$a.
E9$)#e o* !o #a#o 'a e)#*e%-a *e!a%$7 e#*e !o )ea!a(o e e! 3**ao a#e*$o* / !a o!"#$%a
e9a)$o$)#a o*#eae*$%aa (e !a 5!#$a (6%a(a (e! )$+!o I / !a *$e*a (e! )$+!o ,
%'a(o e)#e a") $$%$a ' !a*+o *o%e)o (e ae9$oe), (e *o#e%#o*a(o), $a)$oe) e
$#e*e%$oe) $!$#a*e) e '%-a) !a#$#'(e) %oo )e (e#a!!a a %o#$'a%$7
Ae9a !a $)!a (e Saoa !o%a!$4a(a e e! O%6ao Pa%"$%o e 188?. Ae9a !a) $)!a) (e Haa$ Q a#$+'a) o)e)$oe) aoe)a) e 18?8
Coo *e)'!#a(o (e !a +'e**a -$)aoae*$%aa, )e ae9a a P'e*#o R$%o, F$!$$a) /
!a) $)!a) G'a >*'#a) aa!e) / a6*ea) e 18?8.
Ae9$7 (e !a $)!a (e ae e e! a%"$%o >a)e $!$#a*, ae*o'e*#o) / *e)e*a) (e
a+'a ('!%e e 18?8
P*o#e%#o*a(o (e C'a >a#$+'a o)e)$7 e)ao!a e 1?01.
I#e*e%$7 e Paa3 Q Dea*#ae#o Co!o$ao a*a !a 6o%a Q *oo%a(o )'
)ea*a%$7 e 1?0 a *a"4 (e !a %o)#*'%%$7 (e! %aa! $#e*o%e3$%o.
A)'e o*a (e *o#e%#o*a(o) e !a Re'!$%a Do$$%aa, N$%a*a+'a, G'a#ea!a /
Ha$#" e 1?0.
0.
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 20/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
Coo )e 'e(e e*, e! e9a)$o$)o (e !o) E)#a(o) U$(o) )e %o%e#*a e !a %'e%a (e!
%a*$e / (e! a%"$%o. La $o*#a%$a (e !a #eo*"a +eoo!"#$%a (e Ma-a *a($%a e &'e 'e !a
$)$*a(o*a / o*a(o*a (e !a a/o* a*#e (e !a ($*$+e%$a o!"#$%a (e e)e a"), (e)(e
T-eo(o*o Roo)e!#, Ha/, $!)o -a)#a o- F. =ee(/: !o &'e %o$*a !a #eo*"a (e &'e
$+5 )e%*e#a*$o (e e)#a(o o *e)$(e#e No*#eae*$%ao e)#'o !eo) (e! !a +eoo!"#$%o (eMa-a.
21
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 21/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
4/ PLAN GEOPOLÍTICO DE NICOLAS SPYMAN 0--3;0.43<
Lo) !a#ea$e#o) +eoo!"#$%o) (e N$%o!3) S/a o) 'e)#*a e +*a a*#e !a o!"#$%a
(e !o) E)#a(o) U$(o) -a%$a !o) a")e) !a#$o) / %o e! *e)#o (e! '(o. E)#e +eoo!"#$%o,
a%$(o e Ho!a(a / a%$oa!$4a(o o*#eae*$%ao a)a )' (o%#*$a e #o*o a! PODER.
20
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 22/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
So)#$ee &'e e! oe#$o (e! o(e* e) !a (ee)a, e! %o#*o! (e! #e**$#o*$o / !a) $(ee(e%$a).
E! !o+*o e)#a e *oo*%$7 ($*e%#a a! $%*ee#o (e! o(e*, e)#o $oe 'a a%#$#'( a+*e)$a,
o (ee)$a.
;U E)#a(o e9$)#e o o* )' *o$a o*#a!e4a o o* !a *o#e%%$7 (e ' o(e*o)o. Lo) e)#a(o)(6$!e) )o e)a) e !a a!a4a ')a(a o* !o) 'e*#e). S' e9$)#e%$a )e (ee o a )' $+o*,
)$o a) $e, o*&'e $+5 o(e*o)o e%e)$#a (e )' #e**$#o*$o o o*&'e !o e%e)$#a %oo
ao*#$+'a(o* o %o#*ae)o<
Lo) E)#a(o) U$(o), )e+5 e! $)o N$%o!3) S/a, 'e(e a)$*a* a o*+a$4a* !a
-e+eo"a '($a! ao e! e&'$!$*$o (e o(e*e), 'e) %'e#a, )e+5 6!, %o !o)
'(ae#o) a*a -a%e*!o, eao) ;E! *$e* '(ae#o e) (e %a*3%#e* +eo+*3$%o, 'e)
%'e#a '#o %o Caa(3, (e 'a +*a ($e)$7 #e**$#o*$a!. Po)ee %o)#a) e9#e)a) e !o)+*a(e) o%6ao) %o $%a!%'!a!e) *$&'e4a) a#'*a!e)...!o) o*#eae*$%ao) )o !o)
-e*e(e*o) (e !a o!"#$%a $+!e)a, !!aa(o) a %o#$'a*!a, eo*a*!a e $%!')o )'e*a*!a<
L" &8=8$8>+ ?)'@'(#%86" &)( 6'+%8+)+%) "*)86"+'
E)#e +eoo!"#$%o %o#*$'/e a 'a eo* %o*e)$7 (e !o) )'%e)o) o%'**$(o) e e!
%o#$e#e ae*$%ao %oo )o !a) o*a%$oe) (e a!$a4a) e)#*a#6+$%a) %o $e)
%oe*%$a!e) %oo MERCOSUR, GRUPO DE LOS TRES, TRATADO DE LIBRE COMERCIOo NAFTA, EL PACTO ANDINO, e#%: a*a e!!o -a%e 'a ($$)$7 +eoo!"#$%a (e! %o#$e#e
ae*$%ao
Se+5 S/a, ;e! %o#$e#e ae*$%ao )e e%'e#*a ($$($(o +eoo!"#$%ae#e e @
4oa) (e a!o* / o)$$!$(a(e) (e)$+'a!e)<, / )o e!!a)
a '+" "*'%8?"&'" &) A*86" &)( N'%)/
E)#a %o*e($(a e#*e e! e)#*e%-o (e Be*$+ / G*oe!a($a / (e)(e !a) I)!a) A!e'#$aa), e
e! a%"$%o, -a)#a I)!a($a e e! A#!3#$%o. E! #e*$o ;ao*#$+'a(o*a< )e e!ea o*&'e
a#$ee $ee / -$e!o) e*e#'o), / a(e3), o o)ee o(e* 6!$%o *o$o, e*o, #$ee 'a
22
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 23/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
+*a $o*#a%$a +eoe)#*a#6+$%a. A #*a6) (e! e)#*e%-o (e Be*$+ )e a%%e(e a! %o#$e#e
a)$3#$%o / a E'*oa o* I)!a($a / G*oe!a($a.
'+" 6'+%8+)+%"( &) A*86" &) N'%):
E) %o)$(e*a(a o* S/a %oo ;e! %o*a47 e%o7$%o, $!$#a* / o!"#$%o (e! -e$)e*$oo%%$(e#a!. Aa*%a (e! )'* (e Caa(3 / !o) E)#a(o) U$(o). P*e)e#a 'a +*a '$(a(
+eoo!"#$%a /, %oo #a!, e)#3 !!aa(a a *o%e)o) (e $#e+*a%$7. No e) e#o%e) %a)'a! e!
NAFTA
% '+" &)( M)&8%)+)' A*)86"+':
Co*e(e e! e9#*eo )'* (e M69$%o, Ce#*oa6*$%a, !a) A#$!!a), Co!o$a, Vee4'e!a / !a)
G'a/aa). Co!o$a %oo 'e(e e*)e, o* ee!o, a !o %o#*a*$o (e !o &'e a$*a !a
+eo+*a"a, e*#ee%e a !a 4oa (e! Ca*$e / o a !a A6*$%a (e! S'*. V$)#a a)" !a ($$)$7+eoo!"#$%a, )e e#$e(e e! o* &'6 (e! +*'o (e !o) #*e) >G / (e! CARICOM.
E! e($#e**3eo ae*$%ao e) %o)$(e*a(o o* S/a !a 4oa e)#*a#6+$%a (e a/o*
*e!ea%$a (e! %o#$e#e. Po* a!!" %o!'/e e! %oe*%$o / !a) %o'$%a%$oe) e#*e !o) (o)
o%6ao) a #*a6) (e! %aa! (e aa3, )e e%'e#*a !a) #*e) +*a(e) %o**$e#e) (e !a
ae+a%$7 (e No*#e Q )'*, )'* Q No*#e, )o e! %aa! (e '%a#3, e! %aa! (e !a oa / e!
%aa! (e a*!oe#o. Po* e)#a *a47 / *ea$*a(o !a o)$%$7 Ma-a, S/a %o)$(e*a
$*e)%$($!e e! %o#*o! (e !o) E)#a(o) U$(o) (e e)#a 4oa.
( '+" "*'%8?"&'" &) A*86" &)( S:
E)#a 4oa aa*%a !a #o#a!$(a( (e !a )e!a aa47$%a. Po)ee 'ea) %o'$%a%$oe)
o%%$(e#e Q o*$e#e +*a%$a) a !o) *"o) aa4oa) / #o(o) )') a!'e#e), e*o $+'a o*#e Q
)'* Q o*#e, (e a!!" )' %a*3%#e* ao*#$+'a(o*. S' a!o* e%o!7+$%o, (a(o )' %a*3%#e* (e
;'!7< (e! '(o, a%*e%$e#a )' $o*#a%$a +eoo!"#$%a.
Bao !a ($%#a('*a (e Ca)#e!!o B*a%o >1?@, B*a)$! $#e#7 e'#*a!$4a* e! %a*3%#e*
ao*#$+'a(o* (e !a )e!a aa47$%a, %o)#*'/6(o!a %a**e#e*a $#e*aa47$%a, 6)#a o )o!o
$%o*o*a*"a a)#a) 4oa) (e #e**$#o*$o *a)$!eo a )' e%oo"a / (e)a**o!!o, )$o &'e )e%oe*#$*"a a #*a6) (e Co!o$a, e )' )a!$(a a! o%6ao a%"$%o.
e '+" &) (" 6'$%" '668&)+%"( &) S"*86":
Co*e(e a E%'a(o*, Pe*5, e! o%%$(e#e (e Bo!$$a / C-$!e, e) 'a 4oa (e +*a *$&'e4a
$e*a / e)&'e*a, a(e3) (e !a $o*#a%$a +eoo!"#$%a (e! e)#*e%-o (e Ma+a!!ae), %oo
23
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 24/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
a)o o!$+a(o e#*e !o) (o) o%6ao) a#!3#$%o / a%"$%o %o$*#$6(o)e e !a 5$%a
a!#e*a#$a e e! %a)o (e a!!a) !a "a a #*a6) (e! Caa! (e Paa3. A(e3) e) (e )ea!a*
&'e e)#a %o)#a )e e%'e#*a *o#e+$(a e o*a a#'*a! o* !a +*a a**e*a &'e %o)#$#'/e !a
%o*($!!e*a (e !o) A(e).
'+" "%(+%86" &) A*86" &)( $:
Co*e(e +*a a*#e (e! B*a)$! / #o#a!$(a( (e A*+e#$a, Pa*a+'a/, / U*'+'a/. S/a
%o)$(e*a !a 4oa %oo !a 3) $o*#a#e a! S'* (e! *"o B*ao o G*a(e, e !o) a)e%#o) (e
*$&'e4a, o!a%$7 / $e! (e (e)a**o!!o. De$e, a(e3), e)#a 4oa %oo ;e! #a!7 (e
A&'$!e)< e !a (ee)a (e! -e$)e*$o o%%$(e#a!. E) !a 5$%a a*#e (e! #e**$#o*$o ae*$%ao
&'e o e)#a %'$e*#a o* a)e) $!$#a*e) o*#eae*$%aa). De a!!" &'e o e) $+e'a !a
*o'e)#a a+!o Q o*#eae*$%aa (e %o)#*'$* 'a +*a a)e (e !a OTAN e e! A#!3#$%o S'* &'e )e !o%a!$4a*"a e !a) $)!a) Fa!!a( o Ma!$a).
F$a!e#e, S/a *e$*$6(o)e a #o(a A6*$%a La#$a %o)$(e*a &'e !a a!%a$4a%$7 (e!
%o#$e#e -a )e*$(o, e o*a $o*#a#e, a !o) $e) -e+e7$%o) (e !o) E)#a(o) U$(o)
e #o(o e! 'eo '(o. Ba!%a$4a%$oe) &'e )e *e)e#a*o e e! %o#$e#e ae*$%ao
%'a(o !a) *o$%$a) (e! R"o (e !a P!a#a )e )ea*a*o (a(o o*$+e a U*'+'a/ ' A*+e#$a:
e! *a%%$oa$e#o (e !a G*a Co!o$a, )ea*3(o)e Co!o$a, Vee4'e!a / E%'a(o* /
3) #a*(e Paa3 / !a (e)aa*$%$7 (e !a) *o$%$a) '$(a) %e#*o ae*$%aa &'e o*$+$7e)e *e+'e*o (e e&'ea) *e'!$%a) e $)#o %e#*oae*$%ao %oo e! Sa!a(o*,
G'a#ea!a, Ho('*a), Co)#a R$%a, Be!$%e / N$%a*a+'a.
E! +eoo!"#$%o %o)$(e*a &'e !a )e+'*$(a( (e! %o#$e#e ae*$%ao *e)e#a (o) (e$!$(a(e)
&'e 'e(e %o*oe#e* )e*$ae#e !a (ee)a (e! $)o, a )ae* !o) e*e#a$e#o) /
(e)aee%$a) e#*e E)#a(o) U$(o) / !a) *e'!$%a) a')#*a!e) (e C-$!e / A*+e#$a.
Re%'6*(e)e &'e e)#o) (o) a")e) 'e*o *oQ a4$) e !a Se+'(a G'e**a M'($a! / !o)
+a'%-o) %*$#$%a*o e! o %o*o$)o (e !o) o*#eae*$%ao) o* !a (ee)a (e !a (o%#*$aMo*oe e e! %o!$%#o (e !a) Ma!$a) &'e a&'e!!o) )o)#'$e*o %o#*a !o) $+!e)e). La o#*a
(e$!$(a( )e *e$e*e a !a) %o#*a($%%$oe) / e*e#a$e#o) ($!o3#$%o) &'e )e -a
)o)#e$(o) e ($e*e#e) 6o%a) / a")e) (e !a *e+$7 %oo e! A*+e#$o Q B*a)$!e*o, e!
C-$!eo Q A*+e#$o o* e! %aa! (e Bea+!e, e! Pe*'ao Q C-$!eo / e! Bo!$$ao Q C-$!eo,
e#%.
24
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 25/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
'#o a )' #eo*"a, N$%o!3) S/a !a#ea &'e !a )o!'%$oe) a*a e)#a) (e$!$(a(e) e)#3
e ao (e !o) E)#a(o) U$(o) e($a#e !a $#e+*a%$7 o!"#$%a, $!$#a* / e%o7$%a (e!
%o#$e#e. E)#e *o%e)o $#e+*a(o* )e !o+*a %o !a %*ea%$7 e R"o (e ae$*o, e e! ao (e
1?K, (e! T*a#a(o I#e*ae*$%ao (e A)$)#e%$a Re%"*o%a >TIAR, e! %'a! +a*a#$47 !a$#e+*a%$7 $!$#a*.
LA GEOPOLÍTICA CONTEPO+,NEA: Teor-a &) (" S)?8&"& N"68'+"(
E)#a #eo*"a +eoo!"#$%a 'e !a &'e *a+'7, ($*$+$7 / e9!$%7 #o(o e! %o#e9#o '($a! (e)(e
1? #*a) e! $ (e !a Se+'(a G'e**a M'($a! -a)#a !a %a"(a (e! '(o )o%$a!$)#a e 1?8?.
Ta#o e Co!o$a, %oo e #o(a !a o!"#$%a $#e*a / e9#e*a (e A6*$%a La#$a e)#'$e*o
*e)e#e) !o) !$ea$e#o) / o)#'!a(o) &'e -a )e*$(o (e )oo*#e $(eo!7+$%o a*a !a(ee)a %o#*a e! *6+$e )o%$a!$)#a.
E)#a #eo*"a (e)%oo%e !o) e)#a(o) a*#$%'!a*e) / )7!o a)a a -a!a* (e !o&'e). Na%e (e
e)#a ae*a !o) #6*$o) ;blo/ue capitalista< !!aa(o %oo !o&'e !$*e o !o&'e O%%$(e#a!
>OESTE !$(e*a(o o* E)#a(o) U$(o): e! ;blo/ue comunista< !o&'e o*$e#a! >ESTE
!$(e*a(o o* !a U$7 So$6#$%a >URSS. E! e!ee#o (e ($$)$7 e#*e ao) 'e )ea!a(o
%o !o) #6*$o) (e ;!ortina de 5ierro< o ;Te!7 (e a%e*o< a#*$'$(o) a S$* $)#o C-'*%-$!!.
Pa*a !a Se+'*$(a( Na%$oa! !o) e)#a(o) o )e 'e(e e)a* e o*a a$)!a(a, $+'o )e
e%'e#*a a! a*+e (e! a#a+o$)o (e o)#+'e**a. To(o) e)#3 a!$ea(o) e 'o ' o#*o
!o&'e, (e e)#a ae*a !o) e)#a(o) e'#*a!e) o e9$)#e. Se -a!a e#o%e) (e a")e)
a!$ea(o) *oo%%$(e#a!e) / a!$ea(o) *o)o$6#$%o): / !o) e'#*a!e) &'e e !a (6%a(a (e
!o) K0). ($e*o o*$+e a! +*'o (e a")e) ;No a!$ea(o)< >NOAL ao e! !$(e*a4+o (e
'+o)!a$a, I($a / E+$#o.
U )e+'(o e!ee#o a*a #ee* e %'e#a ao !a Do%#*$a (e !a Se+'*$(a( Na%$oa! )o !o)%a$o) &'e )e *ea!$4a %o *e!a%$7 a !a +eoo!"#$%a e !o &'e a e)a%$o )e *e$e*e. E)#e e)
$*a(o a-o*a a #*a6) (e !o) *$%$$o) (e !a )e+'*$(a(. La !e/ (e! ;e)a%$o $#a!< &'e (o$7
#o(o e! e)a$e#o +eoo!"#$%o a#e*$o* -a*"a a!%a4a(o /a )' %'!$a%$7 / !a )e+'*$(a(
(e! e)a%$o o#e$(o, a)7 a )e* !a *eo%'a%$7 '(ae#a!. E)#e !a#ea$e#o o($$%7
)$ ('(a a!+'a, !a o)$%$7 a+*e)$a (e !a) #eo*"a) +eoo!"#$%a) *e%e(e#e), %oo o*
2
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 26/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
ee!o !a (e! o*#eae*$%ao A!*e( Ma-a, !a (e! a!e3 =a*! Ha')-oe*, !a (e! -o!a(6)
N$%o!3) S/a, e#%. / ')o a! !o&'e o%%$(e#a! a !a (ee)$a. Co e!!o, e! '(o
%a$#a!$)#a o%%$(e#a! a%e#7 o )o!o !a e9$)#e%$a, &'e e*a o* (e3) e$(e#e, (e! '(o
)o%$a!$)#a, )$o &'e !o *e%oo%e %oo )' %o#e($e#e e*ae#e, e) (e%$*, o e %7o
%'e)#$oa* )' e9$)#e%$a.
U #e*%e* e!ee#o %o)#$#'#$o (e e)#a #eo*"a e) e! (e !a) )'e*o#e%$a) e #o*o a !a)
%'a!e) )e %o)#$#'/e e !o) !o&'e). E e! !o&'e %a$#a!$)#a, E)#ao) U$(o) a)'e !a
)'*ea%"a a)o!'#a, a #a! '#o &'e #*a($%$oa!e) o#e%$a) e'*oea) o%%$(e#a!e) %oo
I+!a#e**a, F*a%$a / A!ea$a, /a o o(*3 (ee(e*)e o* )" )o!a). E'*oa e#*a e 'a
-'$!!a#e (ee(e%$a (e !o) E)#a(o) U$(o). A )' e4 e e! !o&'e %o'$)#a !a
)'e*$?o*$(a( (e !a URSS e) a5 3) e$(e#e / )7!o C-$a, aea47 !a a)o!'#a
)'e*$o*$(a( (e! %o!o)o )o$6#$%o. Lo) %a)o) (e '+o)!a$a / A!a$a 'e*o e!$+*o)o) %oo($e)$oe) &'e o(*3 %o*oe#e* !a '$(a( (e! !o&'e )o$6#$%o, a#e e! *$e)+o (e &'e
)' ee!o )e e9#e($e*a a o#*a) a%$oe) (e! $)o. La #eo*"a (e !a Se+'*$(a( Na%$oa!
#e(*3 &'e )e* %o)$(e*a(a, o* !o #a#o, %oo o!"#$%a (e )'e*o#e%$a.
U %'a*#o e!ee#o, #$ee &'e e* %o !a $(e#$(a( e#*e o!"#$%a / e)#*a#e+$a. Se !a#ea,
e#o%e), !a e%'a%$7 E)#a(oPo(e* Se+'*$(a(. E! E)#a(o )e $(e#$$%a %o e! Po(e* / 6)#e,
e)#3 e *oo*%$7 ($*e%#a a !a )e+'*$(a(.
e! &'$#o / 5!#$o e!ee#o #$ee &'e e* %o !a $#e+*a%$7. La $ea +eoo!"#$%a, %a(a
a%$7 -a%"a )' *o$a e)#*a#e+$a, e*a a!+o $($$('a!, )oe*ao. E e! e*"o(o (e 1? a
1?8?, )$ $e %a(a a%$7 -a%e !a )'/a, (ee*3 -a%e*!a )$+'$e(o !a) ($*e%#*$%e) (e !a
e)#*a#e+$a (e! !o&'e. La $#e+*a%$7 )e %o$e*#e e *e&'$)$#o )$ o &'e o a*a &'e !a
e)#*a#e+$a (e! !o&'e '%$oe). E)#e e) e! o*$+e (e ' +*a 5e*o (e o*+a$4a%$oe)
$#e*a%$oa!e) &'e ')%a !a $#e+*a%$7 e e! '(o %o#eo*3eo. Bao e)#o)
!$ea$e#o), !o) E)#a(o) U$(o), a)7 )' e)#*a#e+$a e ' )" )$)#ea (e a!$a4a o #*a#a(o
$#e+*a%$o$)#a e#*e !o) &'e )e e%'e#*a
La O*+a$4a%$7 (e E)#a(o) Ae*$%ao) >OEA '(ae#a(a e !o) *$%$$o) (e
!a Do%#*$a Mo*oe, 'e %*ea(a e Bo+o#3 e A*$! (e 1?8, ')%a !a $#e+*a%$7 (e
!o) a")e) ae*$%ao). La o!"#$%a (e e)#e !o&'e )e -a%e e$(e#e %'a(o e ee*o
(e 1?@2, !o) a")e) $e*o) (e !a OEA a%'e*(a e9'!)a* a C'a e $$%$a* o*
2!
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 27/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
a*#e (e E)#a(o) U$(o) ' ea*+o e%o7$%o a e)a a%$7 %oo *e*e)a!$a a )'
o!"#$%a (e a%e*%a$e#o a !a U$7 )o$6#$%a / )' a*o9$a%$7 $(eo!7+$%a a !a
$!o)o"a a*9$)#a.
La O*+a$4a%$7 (e! T*a#a(o (e! A#!3#$%o No*#e >OTAN, %*ea(a e! (e a*$! (e 1??/ a+*'a a")e) o%%$(e#a!e) %a$#a!$)#a) %oo E)#a(o) U$(o), B6!+$%a, Caa(3,
D$aa*%a, F*a%$a, I#a!$a, Ho!a(a, G*a B*e#aa, Po*#'+a!, T'*&'"a, G*e%$a /
A!ea$a O%%$(e#a!. T$ee %oo $a!$(a( ;)a!a+'a*(a* !a a4 / !a )e+'*$(a( /
(e)a**o!!a* !a e)#a$!$(a( / e! $ee)#a* e !a *e+$7 (e! A#!3#$%o No*#e. A(e3) 'e
%*ea(a 'a o*+a$4a%$7 )$$!a* a*a e! O%6ao Pa%"$%o (eo$a(a ANZUS o
T*a#a(o (e )e+'*$(a( e#*e A')#*a!$a, N'ea Ze!a(a / E)#a(o) U$(o) %*ea(a e
1?1.
La o*+a$4a%$7 (e! #*a#a(o *e#a! >CENTO %*ea(a e a+o)#o (e 1?? / (e !a %'a!
-a%e a*#e Pa$)#3, I*3, T'*&'"a / G*a B*e#aa / e! T*a#a(o (e Dee)a
Co!e%#$a (e! S'(e)#e A)$3#$%o >SEATO $*a(o e F$!$$a) e 1? / -a%e a*#e
(e 6! A')#*a!$a, F*a%$a, N'ea Ze!a(a, Pa$)#3, F$!$$a), Ta$!a($a, G*a B*e#aa
/ !o) E)#a(o) U$(o).
E! a%#o (e Va*)o$a, $*a(o e e)a %$'(a( %a$#a! (e Po!o$a e! 1 (e Ma/o (e
1? o* !a URSS, A!a$a, Po!o$a, A!ea$a O*$e#a!, B'!+a*$a, C-e%o)!oa&'$a,H'+*"a / R'a$a. Po* e)#e a%#o )e e)#a!e%$7 !a o*+a$4a%$7 $!$#a* (e !o)
a")e) )o%$a!$)#a) e #6*$o) )eea#e) a !o) (e !a OTAN %o)#$#'/e(o '
!o&'e a*a !a (ee)a %o#*a e! '(o %a$#a!$)#a.
E) e%e)a*$o )ea!a* &'e %a(a 'o (e e)#o) #*a#a(o) (e #$o o!"#$%o Q $!$#a* a
a%oaa(o) (e o#*o) %o!ee#a*$o) (e #$o e%o7$%o) %oo 'e*o e! !a Ma*)-a!!
a*a a/'(a* e%o7$%ae#e a !a (e)#*'$(a E'*oa (e)'6) (e !a )e+'(a +'e**a '($a!
o* a*#e (e !o) E)#a(o) U$(o). O#*o e%o7$%o )$$!a* e) e! COMECON o %o)eo a*a !a'#'a Cooe*a%$7 e%o7$%a a*oa(o e 1??, %o )e(e e Mo)%5 / &'e #$ee %oo
$a!$(a( ' (e)a**o!!o !a$$%a(o / a*7$%o (e !a) e%oo"a) (e !o) a")e) )o%$a!$)#a)
e'*oeo) %oo H'+*"a, C-e%o)!oa&'$a, R'a$a, A!ea$a O*$e#a!, B'!+a*$a, '+o)!a$a
/ !a URSS. E 1?K2, e e! &'e C'a 'e a%e#a(a %oo $e*o (e !a o*+a$4a%$7.
2
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 28/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
Se+5 !a Do%#*$a (e !a Se+'*$(a( Na%$oa! !o) %o!$%#o) o*$#a!e) )o %o)$(e*a(o) %oo
e*(a(e*a) +'e**a) '($a!e), #e$e(o e %'e#a !a) )$+'$e#e) *a4oe)
Io!'%*a a #o(o) !o) a")e), $+'o e)%aa a !a %o*o#a%$7 (e !o) (o) !o&'e).
No e9$)#e o* #a! *a47 a")e) e'#*a!e) o !o) !!aa(o) No A!$ea(o). Mo$!$4a a #o(o) !o) %$'(a(ao) (e! '(o %o #o(o) )') *e%'*)o). No -a*3
($e*e%$a) e#*e %$$!e) / $!$#a*e).
To(a) !a) a%#$$(a(e) -'aa) )e %o$e*#e e a%#$$(a(e) (e +'e**a. Ta#o !a)
e%o7$%a), o!"#$%a), $(eo!7+$%a), )o%$a!e) / *e!$+$o)a) )o %o)$(e*a(a) %oo
a%#$$(a(e) (e +'e**a.
No e9$)#e ($e*e%$a e#*e a4 / +'e**a. De e)#e !a#ea$e#o a%$7 e! %o%e#o (e
;G'e**a F*"a< #a a$!$a* a !a +ee*a%$7 (e !a o)#+'e**a / a&'e!!a) a%$(a) e !a)
(6%a(a) (e !o) @0) / !o) K0).
Se %o%!'/e &'e !a ;G'e**a F*"a< 'e #o#a!. S$ 'e #o#a!, !a e)#*a#e+$a &'e !a )$+'$7 'e
$+'a!e#e #o#a!. D$%-a e)#*a#e+$a #'o %oo oe#$o '(ae#a! e! $%*ee#o (e o(e* /,
%o 6!, e! a'e#o (e !a %aa%$(a( (e +'e**a (e !a a%$7. Co*e($7 %'a#*o *e#e)
*$o*$#a*$o)
1. L" )$%"%)?8" )6'+>*86": S' oe#$o e) !!ea* a! a") a! (e)a**o!!o, o* e)o $a e#a)
')%a(o eo*a* e! $e! (e $(a (e !a o!a%$7. E! P!a Ma*)-a!! e) ' 'e ee!o (e !o
a#e*$o*. F'e ' $#e#o (e )a%a* a E'*oa (e !a )$#'a%$7 (e e9#*ea o*e4a e !a &'e !a
-a"a (ea(o !a +'e**a '($a!. E! P!a *e)o($7, o* !o #a#o, a e)a $)$7 (e e)#*a#e+$a
e%o7$%a &'e !a Teo*"a (e !a Se+'*$(a( Na%$oa! !a#eaa (e#*o (e !a %o*o#a%$7 (e
!o) !o&'e).
2. L" )$%"%)?8" @'(#%86": Co)$)#e e !a '#$!$4a%$7 / o*$e#a%$7 (e #o(o) !o) o*+a$)o) (e!
E)#a(o %oo #a$6 (e #o(a) !a) $)#$#'%$oe) *$a(a) e a*a) (e !a e)#*a#e+$a #o#a!. E!!o
$!$%a !a o$!$4a%$7 (e #o(a !a a%$7 e %o#*a (e! %o'$)o $#e*a%$oa!.
L" )$%"%)?8" *8(8%": E) %o)$(e*a(a %oo !a e)#*a#e+$a %!ae, o*&'e (e#e*$a %'a(o
'a $#e*e%$7 $!$#a* e) a(e%'a(a o %'a(o e) %oe$e#e. A)" )e e9!$%a o*&'e !o)
E)#a(o) U$(o) a#*o%$a #a#a) ($%#a('*a) / #$*a"a) e A6*$%a La#$a / e e! *e)#o (e!
'(o, a*#$%'!a*e#e e a&'e!!a) a%$oe) %o)$(e*a(a) %!ae) (e#*o (e !a Do%#*$a (e
2-
7/17/2019 Geopolítica
http://slidepdf.com/reader/full/geopolitica-568cd547d31ec 29/30
[UNIVERSIDAD NACIONAL FEDERICO VILLARREAL] INGENIERIA CIVIL
!a Se+'*$(a( Na%$oa!. So %!a*o) !o) ee!o) (e C-$!e %o A'+')#o P$o%-e#: (e Pa*a+'a/
%o A!*e(o S#*oe)e*: (e N$%a*a+'a %o Aa)#a)$o Soo4a: (e F$!$$a) a#*o%$a(o !a
($%#a('*a (e Fe*($a( Ma*%o), o !a (e Ha$#" %o F*a%$) D'a!!$e*, a(e3) (e !a) #$*a"a)
$!$#a*e) (e A*+e#$a, B*a)$!, Bo!$$a, Paa3, Pe*5 / E%'a(o*.
. L" )$%"%)?8" @$86';$'68"(: Co)$)#e e e! ')o (e !a $(eo!o+"a / o#*a) 'e*4a) %'!#'*a!e)
%oo !a %o'$%a%$7 )o%$a!, !a *e!$+$7, e! )$)#ea e('%a#$o, e! )$($%a!$)o, e#%. La) $(ea)
#$ee ' a!o* o)$#$o o e+a#$o a*a e! S$)#ea / !a e)#*a#e+$a %o)$)#e e (e)#*'$* !a) &'e
!e %o$ee e $'!)a* / ao/a* a&'e!!a) $(ea) o)$#$a). E)#a )$#'a%$7 %*e7 e7eo) (e
)ea!a$e#o) / e*)e%'%$oe) o!"#$%a) %o#*a #o(o a&'e! &'e o *oe)a*a !a $(eo!o+"a
%a$#a!$)#a: (a(o o*$+e a! !!aa(o ;a%a*#$)o< &'e #a#a o!6$%a +ee*7 e e! '(o
o%%$(e#a! ('*a#e !a) (6%a(a) (e !o) @0) / K0) / &'e #*ao %oo %o)e%'e%$a $!!a*e) (e
"%#$a) *oo%a(a), o* e*)e%'%$oe) $(eo!7+$%a). De a!!" e! *o#a+o$)o o!"#$%o &'e$$e*o !a) (o) +*a(e) %e#*a!e) (e $#e!$+e%$a (e %a(a !o&'e !a CIA >Ce#*a! (e
I#e!$+e%$a Ae*$%aa /, )' 6'!a )o$6#$%a, !a =GB o Po!$%"a Se%*e#a (e !a U$7 So$6#$%a.
2.