SEMINARSKI RAD

PRIRODNOGEOGRAFSKE ODLIKE REGIJE JEZERSKE AFRIKE

Uvod U morfoloko hipsometrijskom smislu Afriku dijelimo na Visoku i Nisku afriku. Prvu cjelin predstavljaju Istona i juna Afrika gdje visina najveeg dijela prelazi 1000 m n.v. a druga Sjeverna i Zapadna Afrika gdje su visine gotovo svugdjeispod 500 m n.v. Granica izmeu Visoke i Niske Afrike ide linijom od ua rijeke Kumene, zatim istonim i junim obodom basena Konga, a onda se pravolinijski nastavlja do Crvenog mora, tj. luke Port Sudan.Velika jezeraAfrike ine niz jezera koja se nalaze u Velikoj rasjednoj dolini i oko nje. Ovim jezerima pripada i Viktorijino jezero koje je svojom povrinom tree najvee jezero na svijetu. Ovo podruje je bilo izvor ivota jo od najstarijih vremena stanovnitvu koje je ivjelo na tom podruju sve dok nisu doli kolonisti i poeli unitavati prelijepu prirodu ovoga endeminog mjesta. Jezera u Africi su i danas jedna od najzanimljivijih i najljepih mjesta u svijetu. Kroz cijelu Afriku se pruaju horizntalni klimatski slojevi, samo se ova regija izdvaja vertikalnom slojevima klime, vegetacije i td.

1. Reljef Jezerske AfrikeJezerska Afrika je dio Visoke Afrike. Nalazi se na istonom dijelu kontinenta. itava oblast Jezerske visoravni poznata je kao oblast intenzivnog nabiranja ali i rasjedanja. Zbog toga tu imam najvie planinske vrhove u Africi ali i najvee i najdue tektonske rovove na svijetu. Od brojnih rovova po svojoj grandioznosti izdvajaju se dva: Veliki svjetski rov- Fossa Magna ili Istonoafriki i Centralni ili Srednjeafriki. Prvi polazi od Sirije, zatim du rijeke Jordan, Mrtvog mora, i Crvenog mora, iji potopljeni dio rova ide do Etiopije odakle kroz njene sredinje dijeloveide na jug do luke Mombasa a zatim se povija na jugozapada sve do jezera Njasa. Drugi Centralni rov ima zaetak u gornjem toku rijeke Nil, odakle se sputa na jug sve do rijeke Zambezi. Du ovih rasjeda bili su ogromni izlivi lave, pa su formirane visoki vulkanski navii vrhovi Afrike.2. Klima jezerske AfrikeSjeverni dijelovi Jezerske Afrike imaju ekvatorsku klimu koja je izmjenjena zbog velikih nadmorskih visina. Padavina na ovom podruju je manje u odnosu na druge dijelove gdje se prua ekvatorksa klima (1.000 1.400 m n.v), a unutranjost u odnosu na primorje ima niu godinj temperaturu (14-160C). Padavine ovdje imaju monsunski reim, a zbog visine nemaju zagrijavanje i isparavanje, pa se primjeti izostatak konvekcijskekie. Tokom zime dominiraju suvi sjevernoistoni monsuni iz pravca azije, a tokom ljetnih mjeseci vlani pasat monsunskog karaktera sa Indijskog okeana. Klima sjevernih i junih dijelova ove regije nemaju pravilnu zonalnost usljed monsunskih vjetrova koji se ovdje javljaju. Tokom zime, od oktobra do martaduvaju monsumi iz sjeveroistonog pravca, a tokom ljeta, od aprila do septembra monsumi slini pasatimaiz jugoistonog pravca. Oko ekvatora u Istonoj Africi kie padaju kada dolazi do promjene pravca duvanja monsuna iz sjeveroistonog pravca. to se tie zemljita Visoke Afrike teko je za obradu (vertisoli) i namee potrebu pojaanog vjetakog ubrenja ovih zemljita radi odravanja njihoe plodnosti. Osim ovog zemljita u Afrioj visoravni na pojednim mjestima se javljaju i praume. Dosta ovog podruja je uniteno od strane kolonista.

4. Somalijska visoravanIstonoafriki rov dijeli na dva djela Etiopsko-Somalijsku visoravan. Istono od njega nalaze se Somalijske planine (do 3.600 m n.v) izduene pravcem sjeveroistok jugozapadkoje prema jugui jugoistoku prelaze u somalijsku plou. Ove planine su asimetrine jer se prema sjeveru, Adenskom zalivom, veoma strmo sputaj, a prema jugu tj. Somalijskoj ploi, dosta blago. U osnovi su planine koje imaju kristalastu masu koje su horiznotalno prekrili jurski sedimenti a somalijsk ploa je prekrivena velikim izljevima lave. 5. Etiopska visoravan Zapadno od Istonoafrikog rova prostire se Etiopska visoravan prosjenih visina prosjenih visina 2.000 3.000 m n.v. Osnova joj je od prekambrijske kristalaste mase koju prekrivaju moni izlivi lave. Sa visoravni se uzdiu planinski vrhovi visoki i do 4.600 m n.v. Visoravan na istoku, prema tektonskom rovu, veoma strmo, sputa se u vidu odsjeka, a prema zapadu u vidu stepenica silazi u Sudan. Juno od ovog dijela prostire se neto nia zona ( 600 - 700 n.v) izmeu rijeke Sobat, Rudolfovog jezera i rijeke Dube, koja predstavlja granicu prema Jezerskoj visoravni.Na Etiopiskoj visoravni klimatski tipovi su modificirani spratnou terena. Temperature su ovjde unatno niei kreu se u prosjeku izmeu 12 i 200C godinje. Padavina ima oko 1.500 mm. Oko 80% njihove ukupne polovine izlui se tokom tri ljetna mjeseca. Najvie ih ima na junim i jugozapadnim padinama, dok je sjeverni i istoni obodvisoravni znatno suniji.Slika 1. Etiopsko Somalijsko podruje

Izvor: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Ethiopia_Topography.png/300px-Ethiopia_Topography.png

6. Jezerska visoravanTo je naprostraniji morfoloki tip u Africi. Visoravan se strmo izdie iz nizije u Indijski okean do visine od 1.200 m n.v. u prosjeku. U njenom sredinjem dijelu prostire se basen iji najnii dijelovi predstavljaju Viktorijino jezero. Moni sedimenti koji prekrivaju kristalastu osnovu dokazuju da je nekad itav basen bio pod vodom. I sa istone i sa zapadne strane visoravan je obrubljen rovovima, du kojih se izdiu planine kao to su : Ruvenzori, Kilimandaro, Kenija, Elgon. Pojedini dijelovi tektoniskih rovova ispnjeni su vodom pa su tu formirana jezera: Albertovo jezero, jezero Kivu i Tanganjika u centralnom i Alaja, Stefanijno, Rudolfovo, ala jezero i Cvaj istonom rovu. Oba tektonska rova se spajaju u jezeru Malavi ili Njasa.Slika 2. Velika jezera u Africi

Izvor: http://www.maasai-magic.com/nyasa_thumb8408109.JPGVelika jezera takoer oznaavaju regiju koja obuhvaa okolna podruja tih jezera. Ona ukljuuje u cijelosti drave Ruandu, Burundi i Ugandu, te dijelove Demokratske Republike Kongo, Tanzanije i Kenije. Ova regija je jedna od najgue naseljenih podruja na svijetu. Procjenjuje se da u regiji Velikih jezera ivi 107 milijuna ljudi. Zbog vulkanske aktivnosti u prolosti ovaj je dio Afrike jedno od najboljih podruja za poljoprivredu na svijetu. Iako se Velika jezera nalaze na ekvatoru ona zbog svoje nadmorske visine imaju umjerenu klimu. To je ostavilo regiju izvan oboljele zone i omoguilo iroko rasprostranjenu uporabu stoke, posebice goveda i koza. Zbog gustoe stanovnitva i poljoprivrednih vikova u regiji podruje je postalo visokoorganizirano, pa su se stvorile brojne malene drave. Najsnanija od tih monarhija bile su Ruanda, Burundi, Buganda i Bunyoro. Za subsaharsku Afriku je jedinstveno da su tradicionalne granice jednake onima koje su se nalazile izmeu kolonijalnih sila.Budui da se dugo tragalo za izvorom Nila, regija je dugo vremena bila interes za Europljane. Prvi Europljani koji su stigli u regiju u veem broju bili su misionari. Oni su imali ogranien uspjeh u preobraivanju lokalnog stanovnitva, ali su otvorili regiju za kasniji proces kolonizacije. Poveani kontakt s ostatkom svijeta vodio je serijama devastirajuih epidemija koje su jednako pogaale ljude kao i stoku. Stoga se stanovnitvo regije dramatino smanjilo,a u nekim podrujima i do 60%. Sve do 1950-ih regija nije povratila svoje prethodno stanovnitvo. Nakon stjecanja nezavisnosti regija se smatrala da posjeduje veliki potencijal, ali je tijekom nedavnih godina zapala u graanski rat s nesagledivim nasiljem, koji je regiju ostavio u velikom siromatvu, a od kojega su jedino Kenija i Tanzanija bile poteene.

7. Zakljuak Regija Velikih jezera nalazi se i istonoj Africi i spada u viskoke dijelove Afrike a ujedno tu se nalaze i najdublji dijelovi Afrike koji su nastali tektonskim rasjedanjem. Najvii dijelovi su nastali nabiranjem. Na ovom prostoru nakon samo jedne injenice moe se vidjeti da su mnoge razliite stvari spojene na jednom prostoru to mu daje jednu posebnost. Tu se nalaze, dakle, jedna od endeminih prostora u svijetu i najzanimljivijih ujedno. Osim bogate flore i faune, tu se nalaze i prelijepa jezera (najvea u svijetu) meu koje spada i najpoznatije Viktorjino jezero. To su jedna od podruja u kojima postoji mogunost ivota za razliku od mnogobrojnih afrikih pustinja.

2