Gelenekselci Ekoln Tasavvufla lgili Baz Konulara Yaklamlar
Sf Aratrmalar - Sufi Studies SAYI 12 107
GELENEKSELC EKOLN TASAVVUFLA LGL BAZI KONULARA YAKLAIMLARI
Traditionalist School Approaches To Some Issues Deal With Sufism
brahim ELK*
Z
Bu almada, Rene Guenon, A.K. Coomaraswamy, Frithjof Schuon, Titus Burckhardt, Martin Lings, Seyyid Hseyin Nasr gibi yazar ve dnrler tarafndan temsil edilen GelenekselciEkoln Gelenek kavramna yaklamlar tespit edilmeye allmtr.
ounluu itibariyle bat dnysnda yetimi olmalarna ramen, aratrmac ftrata sahip olan Gelenekselci Ekol temsilcileri, modernizmin dayatt kat madde-cilie kar, manevyta olan ihtiyalarn giderebilmek iin Hinduizm, Budizm, Taoizm gibi eitli manev akmlar incelemi, bu arada slm tasavvufuyla da ta-nmlardr. Tasavvufun ortaya koyduu deerleri inceleyen ekol temsilcileri tasav-vufun genel konular hakkndaki grlerini de net bir ekilde ortaya koymulardr.
zellikle bir iki asrdr modern ve postmodern saldrlar neticesinde, gele-nekle olan ba iyice zayflam olan slam toplumunun, bu saldrlara kar koya-bilmesi, gelenekle olan balarn yeniden glendirmesi ve oradan beslenerek yeni vesileler bulmasna baldr. Bu balamda gelenek ve onun gnmz dnyasnda ifade ettii deer bu makalede ksaca deinilen bir konu olmutur.
Bu almada Gelenekselci Ekol temsilcilerinin Sf kelimesinin etimolojik temeliyle alkal grleri incelenmitir. Ayrca tasavvufun tanm ve konusu, tasav-vufun gayesinin ne olduu gibi konularla ilgili grler tespit edilmeye allmtr.
Bu alma Gelenekselci Ekoln Tasavvuf Grleri simli Yksek Lisans Tezinden
Faydalanlarak Hazrlanmtr. Makale Geli Tarihi: 15 Mays 2015. Makale Kabul Tarihi: 10 Temmuz 2015. * r. Gr., Bartn niversitesi, slami limler Fakltesi, [email protected]
Mevln Dncesi Aratrmalar Dernei brahim ELK
108 Sf Aratrmalar - Sufi Studies SAYI 12
Oryantalistlerin tasavvufa yabanc kaynak isnatlarna karlk ekol temsilcilerinin verdikleri cevaplar aratrlmtr.
Gelenekselci Ekol, modern dnyda birbirinin yerine kullanlmak istenen ta-savvuf ve mistisizmin birbirinden farkl eyler olduunu belirtir. Mene itibariyle farkl olan bu iki yaam biiminin arasndaki dier farklar ise tasavvufta olup misti-zimde olmayanlar olarak net izgilerle ayrlmtr. Bu almada bu farklarn neler olduu da tespit edilerek ortaya konulmaya allmtr.
Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Gelenek, Kuran, PhilosophiaPerennis, mo-dernizm
ABSTRACT
In this study Traditionalist School that has been represented by writer sand thinkerss uch Rene Guenon, A.K. Coomaraswamy, Frithjof Schon, Titus Burck-hardt, Martin Lings, Hossein Nasr has been studied to determine the approaches to the concept of tradition.
Traditionalist School Representatives, modernism imposed against solid ma-terialism, have studied various spiritual movements such as Hinduism, Buddhism, Taoism to meet the need for spirituality. In the meanwhile they are also met in the islamic mysticism Ecole Representatives revealed by examining the values of Su-fism have also clearly demonstrated their views on the general subject of mysti-cism.
Especially for one or two centuries, as a result of modern and postmodern attacks the islamic community that weakened ties to tradition well has to strengt-hen again with tradition ties and find new occasions by feding from there, for resisting these attacks. In this context, tradition and its value expressed in to-daysworld has been the subject briefly mentioned in this article.
In this study, the opinion relates to basic etymology of the word Sufi were examined by these Ecole Representatives. Also, views on issuessuch as thedefiniti-onandscope of Sufism, what the purpose of the Sufism is, have tried to determine. Answers given by Ecole Representatives in response to foreign source ascriptions of orientalists to mysticism were investigated.
Traditionalist Ecole refers to those sufism and mysticism that desired to be used interchangeably are different things from each other in the modern world. That differ in the origin of other differences between these lifestyle are seperated with clearlines as to be in sufism but not in mysticism. In this study, it is also tried to produced what these differences that were identified in are.
Keywords: Mysticism, Tradition, Quran, PhilosophiaPerennis, Modernism
Gelenekselci Ekoln Tasavvufla lgili Baz Konulara Yaklamlar
Sf Aratrmalar - Sufi Studies SAYI 12 109
Giri
Hz. Peygamberin rh hayatn temsil eden tasavvuf, slm tarihi boyunca hayatn her alannn ekillenmesinde cidd mnda sz shibi olmutur.
slmn ilk yllarndan itibaren bizzat sahbe-i kiram tarafndan btn ince-likleriyle hayata geirilen tasavvuf, daha sonraki dnemlerde de slm toplumu ierisinde sf olarak adlandrlan kiiler tarafndan yaanm ve slmn bu manev yn gnmze kadar canlln muhfaza etmitir. Bu gne kadar ulaan bu zen-ginlik, hem sflerin yaantlarn silsile yoluyla aktarmalar, hem de tarih sreci ierisinde oluan muazzam tasavvuf kaynaklar yoluyla gereklemitir. Bylece bu zenginlik, hem teorik, hem pratik olarak korunmutur.
Seyyid Hseyin Nasr, btnlyle kendisini muhafaza ederek, her dnemde insanln manevi buhranlarna zm nerileri sunabilmeyi baarm olan tasavvu-fun Bat dnyasnn buhranlarna da zm getirebileceine inanmaktadr Aydn-lanma felsefesinin neticesi olarak ortaya kan modern dnynn deerler sisteminin zl, gelecek nnde gvensizlik hissi, batdaki hkim dinler, zelliklede isel bilgileri gittike daha elde edilemez olan Hristiyanlk tarafndan verilen mesajlarn anlalmazl, nitelii gittike bozulmakta olan bir evre iinde manev bir dny grme arzusu ve daha pek ok sebeplerden dolay bat insan, doulu dinlerin, zellik-le slmn manev ynn temsil eden tasavvufu aratrmaya ynelmitir.1
slm kltr birikiminin temel unsurlarndan biri olarak, dnce, ahlk, sa-nat ve aksiyon gibi hayatn her alannda youn bir ekilde tesirini hissettiren tasav-vuf, btn orjinalliiyle hayatiyetini devam ettirmesinin yan banda ister manev yolun gerek doasn bilmeyenler isterse kastl olarak yksek irfan bilgiyi kendi sfli derecelerine indirmek isteyenler tarafndan yanl yorum ve tantmlara da maruz kalmtr.2 Buna ramen bugn batda slm inceleyenler, tasavvufun etki-leyiciliiyle slm daha doru tanma ve anlama imknn bulabilmektedirler.
Bu meyanda modernizm kart olarak bilinen ve Mslman olarak azil ta-rikatna intisap eden Rene Guenon, yine Mslaman olarak azili tarikatna intisap eden, Guenonun bir nevi rencisi olanFrithjof Schoun, bunlarn yannda Titus Burckhardt, A.K. Coomaraswamy gibi dnrler yzlerini manevytn kayna olan douya evirmi; Budizm, Brahmanizm, Taoizm ve Tasavvufu inceleme konu-su yapm ve bu dnrlerden bazlar tasavvufun sunduu derinlik boyutuyla ihtida etmi3 ve bu konularda eitli eserler telif etmilerdir.
GelenekselciEkoln tasavvufla ilgili dncelerine geemeden nce, gelenek kavramnn Ekol temsilcileri iin ifade ettii anlam tespit edilmeye allacaktr. Yine gelenek kavramyla ilgili olarak Philosophia Perennis ve Scientia Sacra kavramlarnn aklamas yaplacaktr.
1 Seyyid Hseyin, Nasr, Tasavvuf Makaleler, ev.: Sadk Kl, stanbul:nsan Yaynlar, 2002, s. 11. 2 Nasr, Tasavvuf Makaleler, s. 12. 3 Nurullah, Kolta, Gelenekselci Ekol ve slam, stanbul: nsan Yaynlar, 2013, s.90,95.
Mevln Dncesi Aratrmalar Dernei brahim ELK
110 Sf Aratrmalar - Sufi Studies SAYI 12
Geleneksel Ekoln gnmz dnysndaki nemi, meselelere yaklam nok-tasndaki metodlar ayrca zerinde durulmas gereken bir konu olarak zerinde ksaca durulacaktr.
Tasavvuf, bat dnysnda oryantalist almalarn balamasyla zellikle kay-na, etimolojik kkeni, konusu, gayesi bata olmak zere ciddi saldrlara maruz kalmtr. Bu almada kurucularnn tamamna yaknnn batda yetimi olduu GelenekselciEkoln bu konulara yaklamlarnn Oryantalist yaklamlardan farkl-lklar tespit edilmeye allacaktr.
1.1. Gelenekselci Ekoln Gelenek Tanm
Gelenek denilince hemen herkesin aklna elden ele aktarlarak gnmze ka-dar ulaan ey gelmektedir. Zaten kelimenin etimolojik olarak Arapa karl olan ve hadis rivayetinde daha ok karmza kan an-ane kelimesi zaman bakmndan daha nceki insanlardan gelen bir ey olduunu yeterince vurgulamaktadr.4
Bu manada gelenein, somut grntlerle trifini yapacak olursak: rnein halkmza dnlerini davullu zurnal yapmalarnn gerekesi sorulacak olursa, ala-camz cevaplardan biri: atadan babadan byle grdk olacaktr.5
O halde gelenek kavramnn aktarmla alakal yn iin, bir topluluun, mevcut toplumsal yapsn ve deer sistemini ok byk sarsntlar yaamadan ko-ruyup devam ettirmek amacyla, kendinden nceki kuaklardan devrald, belli bir dnme uratarak yeni nesillere aktard, bata inanlar, dnler ve kurumlar olmak zere her trl sosyal yapdr. diyebiliriz.6
Gelenekselci Ekol temsilcileri, gelenek kelimesinin aktarma ynnn sadece rf ve adetlerden ibaret olamayacan, hatta rf ve adetlerin aktarmnn gelenekle ifadesinin, kelimenin asl anlamna tamamen ters olduunu vurgulam ve onu daha geni erevede anlamlarn aktarlmas olarak deerlendirmilerdir. Bu adan Ren Gunona gre modernizm, gelenei tarif etme bilgisinden mahrumdur. Gelenein dlanmasndan sonra ortaya kan boluu doldurabilmek iin modernizm, gelenek olarak adetleri sunmaya almtr. Ren Gunon adetlerin, gelenein yerini tutma-snn mmkn olmadn, bu yaklamn modernizmi daha fazla yaygnlatrarak tutunmasna yardmc olacan belirtmektedir.7
Geleneksel Ekol temsilcilerine gre insanlarn, akn olan ilke ve doktrinlere kendi balarna ulamalar mmkn deildir. Bu ilke ve doktrinlerin peygamberle-rin, avatarlarn, budhalarn, amanlarn ya da bilgelerin araclyla kuaktan kuaa gelenekle aktarlmas gerekmektedir.8
4 Mustafa, Armaan, Gelenek ve Modernlik Arasnda, stanbul: z Yaynclk, 1988, s. 70-71. 5 Armaan, Gelenek ve Modernlik Arasnda, s.71. 6 Ahmet, Cevizci, Paradigma Felsefe szl,stanbul: Paradigma Yaynclk, 2005, s. 753. 7 Ren, Gunon, Manevi limlere Giri, ev.: Ltfi Feyziolu, stanbul:nsan Y
