Gazeta e Marsit 2011

1MARS 2011 NGJALLJA

NGJALLJANr. 3 (218) Viti XIX i botimit MARS 2011 Çmimi 20 lekë

Kryeengjëlli Gavriil lajmëron Shën MarinëEdhe në të gjashtin muaj, engjëlli Gavril u dërgua prej Perëndisë në një qytet të Galilesë, që e

kishte emrin Nazaret, te një virgjëreshë, që ishte fejuar me një burrë, që quhej Josif, prej shtëpisë sëDavidit; dhe emri i virgjëreshës ishte Mariam. Edhe engjëlli kur hyri tek ajo, tha: Gëzohu, o hirplote.Zoti është bashkë me ty. E bekuar je ti në mes të grave. Edhe ajo, kur e pa, u turbullua për fjalën etij; dhe mendohej ç’të jetë vallë kjo përshëndetje? Edhe engjëlli i tha: Mos u tremb, Mariam; sepsegjete hir pranë Perëndisë. Edhe ja tek do të mbetesh shtatzënë, dhe do të lindësh djalë, dhe do t’iaquash emrin Jisu. Ky do të jetë i madh, dhe Bir i të Lartit do të quhet; dhe Zoti Perëndi do t’i japë atijfronin e Davidit, atit të tij. Edhe do të mbretërojë në shtëpinë e Jakovit në jetë të jetëve, dhe mbretëriae tij nuk do të ketë mbarim.

Edhe Mariami i tha engjëllit: Si do të jetë kjo punë, sepse unë s’njoh burrë? Edhe engjëlli upërgjigj e i tha: Shpirti i Shenjtë do të vijë mbi ty, dhe fuqia e të Lartit do të të hieshojë; prandaj edheajo foshnjë e shenjtë që lind prej teje do të quhet Bir Perëndie. Edhe ja Elisabeta, farefisi yt, edheajo mbeti shtatzënë me bir në pleqëri të saj, dhe ky muaj është i gjashti i asaj që quhet shterpë. Sepses’ka punë që të jetë e pamundur për Perëndinë. Edhe Mariami tha: Ja shërbëtorja e Zotit, u bëftë mbimua sipas fjalës sate.

Llukai 1:26-38

Më 31 mars mbushen 20 vjet që në kate-dralen tonë të Ungjillëzimit të Hyjlindëses umeshua për herë të parë mbas dy dekadasherrësire të dhunshme ateiste. Gëzimin e asajdite e mbajmë mend të gjithë. Në kalendarinkishtar të vitit 1991, ajo ditë shënonte të Die-lën e Dafinave. Pra, kisha u hap në kohë përt’u lutur e përjetuar Javën e Madhe, më erëndësishmja e vitit, atë javë që me dramëne saj, përmblidhte në atë moment edhe mu-ndimet e Kishës sonë gjatë gjysmë sheku-lli, për të na çuar te gëzimi ngazëllyes iNgjalljes së Zotit Krisht.

Përpjekjet ishin bërë shumë javë më parëdhe organizatorët synonin që hapja të bëhej më25 Mars, dita që kremtonte kisha. Kjo nuk u rea-lizua, për shkak të pengesave që sillte ende re-gjimi në ikje. Megjithatë era e lirisë nuk ndalej mëdhe ateizmi, porsi një rrobë e vjetër, ishte hedhurtej. Njerëzit ato ditë, sidomos të rinjtë, bënin

Tiranë - Në përvjetorin e Kishës Katedrale “Ungjillëzimi i Hyjlindëses”

20 vjet që e gëzojmë këtë liri besimi

(vijon në faqen 2)

Vjedhje tëpërsëritura kishash

në zonatë ndryshme të

vendit- Faqe 12 -

Dolën në qarkullim:libri “Përmbledhje

e BesimitOrthodhoks” dhe

revista “Kërkim” 6- Faqe 3, 6 -

Mesazh i PatriarkutEkumenik

me rastin e Kreshmëssë Madhe

2011- Faqe 7 -

Historia ejashtëzakonshme

e njëkatedraleje

1991

- Faqe 9 -

2 NGJALLJA MARS 2011

Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj zyrtarepërpiqet të përcjellë mesazhin dhe informacionine saj edhe në internet.

Ajo i njeh vizitorët e saj me:- besimin e krishterë orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave institucionale,- lajmet më të fundit,- arsimin, edukimin dhe shërbimin social ekulturor që ofron në shoqëri,- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe manastireve,- botimet kishtare etj.Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh

zanor, muzikor e filmik.Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip,

anglisht e greqisht.

Me www.orthodoxalbania.orgdo të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë

Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në momentdhe kudo në të gjithë globin me

www.orthodoxalbania.org

pyetje të shumta dhe më të vjetrit u përgjigjeshinpër gjithçka dhe i sqaronin, për domethënien edafinave në kishë, që simbolizonin lavdërimin eZotit tek hynte në Jerusalem ku do të martirizo-hej, për shërbesat e ndryshme të ditëve të asajjave, kur kisha rrinte hapur mëngjes-pasdite, përleximin e 12 Ungjijve, për Epitafin, dhe më nëfund për mesnatën e së Shtunës, kur do të bëhejNgjallja.

Ndalimi i gjatë i çdo gjëje fetare, propaga-nda e vazhdueshme shtetërore, kishin pakësuarnë kulm mundësitë që brezi i ri të informohejpër të vërtetat e Kishës. Ajo periudhë e errëtdo të ndikonte edhe në vitet që pasuan, siç dësh-muan vështirësitë që kaloi komuniteti ynë ngaparagjykimet që e mbanin një pjesë të opinionitnë një qëndrim të paafrueshëm në mos dhe ar-miqësor ndaj risive që do të sillte hapja me bo-tën, të pranishme veçanërisht në Kishën tonë.Por njëherazi, vitet që na ndajnë prej asaj periu-dhe vërtetuan se sa e kotë është të kundërshtoshpërparimin e përjetshëm të Kishës së Krishtit.Ndër njerëzit që u ofruan të ndihmonin në struk-turimin e kishës dhe ata që ndihmuan financia-risht për shpenzimet e nevojshme ishin sigurishtata që kishin qenë edhe në të kaluarën në lidhjeme të, pjesëtarë familjesh besimtare që kishinvazhduar të praktikonin fenë në fshehtësi, veçanë-risht për hir të devotshmërisë këmbëngulëse tëgrave. Kështu që rilidhja e fillit u bë në mënyrëtë natyrshme. Por edhe një masë e gjerë qyteta-rësh pa ndonjë formim të veçante religjioz tre-guan një entuziazëm të habitshëm, gjë që i ktheuato javë në një festë të pashpallur e masive, qëkulmoi me një vërshim të paparë të popullit ditëne hapjes.

Kisha u çel me mundësitë që ishin, e pastru-ar, por pa ndryshime të thella në strukturën e saj,që prej 25 vjetësh ishte shndërruar në palestër…Altari i thjeshtë prej dërrasash, ikona prej kartetë ngjitura, kandila të vjetër, të gjetur diku në-për depot e kinostudios e të pastruar, për të ndri-çuar përsëri në funksionin e vërtetë të tyre. NëTiranë gjendeshin dy klerikë të moshuar, sot tëndjerë, prifti atë Gaqi Petri dhe dhjakoni SotirKanxheri. Ata meshuan dhe patën si kryepsaltteologun Dhimitër Beduli. Që ditët e para u rifor-mua edhe kori i Kishës, i drejtuar nga profesio-nistë si Eno Koço dhe më vonë Milto Vako, di-rigjentë, si dhe anëtarë të korit profesionist tëTeatrit të Operës.

Fillimet, pra, ishin modeste. Që në vitet epara të regjimit komunist gati u bllokua plotësishtripërtëritja e klerit (kështu, që më 1948 ishte mby-llur Seminari Teologjik). Kështu që edhe klerikëte mbetur në jetë 40 vjet më vonë do të ishinvetëm rreth 15. Cila do të ishte e ardhmja e Ki-shës Orthodhokse në Shqipëri? Ky ishte shqetë-

simi që na mundonte ndërsa gëzonim Pashkëte vitit 1991. Përcaktues për këtë u bë ardhjadhe drejtimi i qartë i Kishës nga Primati i saj,Kryepiskopi Anastas.

Gëzimi i besimtarëve në atë fillim të lirisëfetare, u pasua me gëzime të tjera edhe më do-methënëse, kur nën drejtimin e Imzot Anastasit,në fillim si Eksark Patriarkal dhe më vonë siKryepiskop, u hap Seminari Teologjik, u ndërtu-an kisha e shkolla, u restauruan manastire e ki-sha historike, u krijua Sinodi i Shenjtë, u vu bazateknike dhe organizative që fjala e Kishës tëpërhapet.

Ne shikojmë me nderim dhe me një ndjenjëmalli Kishën tonë të paraluftës dhe të kohëvetë vështira të diktaturës. Kemi pasur klerikë eteologë të mirë, disa prej tyre pësuan martirizim,dhe ne i kujtojmë me shumë nderim. Por duhetthënë se tabloja që paraqet Kisha jonë sot ështëmë e plotë, ka një nivel më të lartë në predikim,veprimtari ndërtuese, aftësi e mjete në formimtë klerit, kurse lidhjet me botën e krishterë janëbërë shumë më të shpeshta. Veç kësaj, këto zhvi-llime ndodhën në një moment historik botërorkur vihet re mbi të gjitha materializimi i zakone-ve, sekularizim i çdo gjëje, për këtë fuqizimi iKishës sonë bëhet një faktor i rëndësishëm ri-ngjalljeje dhe shëndoshjeje të shoqërisë sonë nëtërësi.

Në mbyllje, duam të përsërisim fjalët qëshpesh na thotë Kryepiskopi Anastas: “Nuk dotë na braktisë Perëndia!”. Urojmë që Perëndiata ruajë dhe ta frymëzojë gjithmonë Kishën tonëdhe Fortlumturinë e Tij në mbrojtje dhe lartësimtë vlerave të krishtera dhe humane të shoqërisësonë.

Lekë Tasi, Nasi Hobdari, Llazar Pjeshkazini

20 vjet që e gëzojmë këtë liri besimi(vijon nga faqja 1)

2011

1991

1991

3MARS 2011 NGJALLJA

PËRMBAJTJA

Kirilli dhe Metodi - UdhërrëfyesKryepiskopi i Tiranës,Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë,Prof. dr. Anastasi

Berati - qyteti që rrezatoiProf. dr. Shaban Sinani

Shenjtorja orthodhokse shqiptareAngjelina Araniti (Komneni)Prof. as. dr. Pirro Prifti

Urat letrare dhe roli i tyre nëformimin e letërsisëProf. as. dr. Spiro Gjoni

Shteti i mirëqenies socialeLuan Shahollari

Joakim MartinianiDr. Dion Tushi

Paradoksi i gënjeshtrësN. A. Berdyaev

Trashëgimi i korrupsionit,gënjeshtrës e mosbesimit nëShqipëri dhe lufta e të krishterëveorthodhoksëAnastasia Pamela Barksdale M. Div.

Ka dalë në qarkullim revista “Kërkim” 6

Historia e jashtëzakonshmee një katedralejeXhorxhi Trebicka

Tradita e dorëshkrimevetë artit psaltik në ShqipëriMeri Kumbe M. A.

Çdo person është pjesëz ekontinentitPierre-Yves Brandt

Botime të mbishkrimevekishtare në ShqipëriAndi (Andrea) Rëmbeci M. A.

Pas vendimit të marrë me njëvotim unanim të Këshillit të Ba-shkisë, Selenicë, me propozim të mëshumë se 200 qytetarëve, Hirësiae Tij Ignati, Mitropolit i Beratit, Vlo-rës, Kaninës dhe gjithë Myzeqesë,është shpallur “Qytetar Nderi”.

Dorëzimi i titullit u bë në ki-shën e Shën Thanasit, në Selenicë,në datën 24 shkurt. Në orën 1000,në hyrjen e kishës të mbushur mebesimtarë dhe qytetarë të tjerë, Mi-tropoliti u prit nga Kryetari i Ba-

Mitropoliti i Beratit, Hirësia e Tij Ignati- “Qytetar Nderi” i Selenicës

Disa herë e kam vizituar këtëzonë dhe qysh në fillim kam konsta-tuar me kënaqësi të veçantë ga-tishmërinë tuaj për të qenë sa mëafër Kishës dhe problemeve tëndryshme të saj.

Kam ndier vazhdimisht përkrah-jen e sinqertë të famullitarit të kësajkishe, atë Spiro Bulika, i cili bën për-pjekje të gjithanshme për të kryermisionin e tij shpirtëror, pa iu shma-ngur për asnjë çast vështirësive tëndryshme.

“Do të punoj me Hirin e Perëndisë për t’i forcuaredhe më tej lidhjet tona të ndërsjella”

shkisë së Selenicës dhe nga Krye-tari i Këshillit të Bashkisë. Pas Dhok-sologjisë së kryer me këtë rast, ukëndua Himni Kombëtar dhe mëpas e mori fjalën Kryetari i Këshillittë Bashkisë, i cili lexoi vendimin.

Pastaj Kryetari i Bashkisë i do-rëzoi titullin Mitropolitit Ignat, dukethënë se: “Jo vetëm unë, por edhetë gjithë qytetarët e Selenicës, ndi-hemi të lumtur qe ju tani jeni njënga ne. Jeni jo thjesht qytetar i Se-lenicës, por më tepër, jeni qytetarnderi i këtij qyteti”.

Me pas, në mes të duartrokitje-ve, Mitropoliti i Beratit falënderoipër këtë nder dhe tha ndër të tjera:

“...Jam shumë i prekur nga dë-shira juaj e pakushtëzuar dhe e sin-qertë për nderin e lartë që po mëbëni, duke më akorduar titullin“Qytetarë Nderi” i Selenicës, i këtijqyteti me vlera të shumanshme.

Me këtë rast, shpreh konsidera-tat e mia të çiltra për virtytet e pa-mohueshme të të gjithë qytetarëvetë këtij komuniteti.

...Kam vënë re me kënaqësi seqytetarët tuaj të respektuar shpre-hin vullnetin e lirshëm për të ba-shkëpunuar në nismat konkrete përpërmirësimin dhe zhvillimin e pa-ndërprerë të jetës suaj kishtare, qy-tetare, arsimore dhe kulturore.

Ju siguroj se tek ne do të gjenigjithmonë përkrahjen pa rezerva,ashtu siç edhe ne gjejmë te ju mbë-shtetjen pa interes, për të mirëntonë të përbashkët.

E quaj më se të arsyeshme t’jushpreh falënderimet e mia më tësinqerta për këtë vlerësim të ve-çantë që po i bëni personit tim dhe,në të njëjtën kohë, t’ju premtoj so-lemnisht se do të punoj me Hirin ePerëndisë për t’i forcuar edhe mëtej lidhjet tona të ndërsjella.

Me këtë rast është dhënë njëpritje ku kanë marrë pjesë të gjithëtë pranishmit, gjatë së cilës Hirësiae Tij Ignati ka marrë urime të shum-ta nga qytetarë të Selenicës, për tëvazhduar më tej me një vizitë nëBashkinë e Selenicës.

Në datën 14 mars, në shëtitoren e Durrësit u zhvillua një aktivitet iveçantë, i cili konsistonte në afrimin e sa më shumë fëmijëve pranëaktiviteteve që Kisha Orthodhokse organizon për të gjithë fëmijët eqytetit.

Veprimtaria u organizua nga Zyra e Fëmijëve, në bashkëpunim merininë e qytetit të Durrësit dhe studentë të vitit të tretë e të katërt tëAkademisë Teologjike “Ngjallja e Krishtit”.

Në shëtitoren kryesore buzë detit, ku ishte ngritur një tendë, u bëprezantimi i Kishës sonë përmes stendave me postera, ku ftoheshinfëmijët në aktivitete.

Gjithashtu, prania e dy klounëve që shpërndanin tullumbace me ftesapër aktivitetin “Së bashku në aventurë”, krijonte një ambient edhe më tëpëlqyeshëm për fëmijët. Kishte edhe lojëra argëtuese për fëmijët që uafruan rreth tendës.

Në vazhdim, çdo tëdiel, pas Liturgjisë Hyj-nore do të ofrohen akti-vitete për fëmijë, qëllimi itë cilëve është përmirë-simi i cilësisë së jetës sëfëmijëve, duke krijuar njëmjedis të sigurt dhe të da-shur për edukimin, rritjenshpirtërore dhe argëtimine tyre.

Athina Zharkalli

Durrës

Veprimtari për të ftuar fëmijëtorthodhoksë


Pa hezituar mund të thoshim se indiferen-tizmi është një nga problemet më të mëdha tëepokës sonë. Indiferentizmi i theksuar për tëtjerët, ngurtësimi i dashurisë brenda zemrave,hyjnizimi i vetvetes dhe vënia e saj në qendër tëbotës, janë disa nga karakteristikat e shoqërisësë sotme. Një rrezik i madh ky që duhet veçanë-risht të na preokupojë, sepse çfarë mund të jetënjeriu që s’ka dashuri, ndjenja fisnike, dhemb-shuri, interesim të vërtetë dhe vështrim që lo-ton përpara dhimbjes së tjetrit? Çfarë tjetërmund të jetë, veçse një qenie e cunguar, pavarë-sisht se mund të konsiderohet një profesionist izoti, një politikan me përvojë apo një shken-cëtar i ditur. Të gjitha këto mund t’i kërkojëdhe t’i fitojë, por vetëm një gjë nuk mund tërivendikojë: cilësinë e njeriut të ndjeshëm, tëvërtetë e të ekuilibruar. Cilësi të cilën ia privonindiferentizmi që me plot gojën mund të thoshimse nuk ndryshon shumë nga krimi. Fatkeqësishtpothuajse për të gjithë ekziston një prirje indi-ferentizmi. Të tjerët dhe problemet e tyre nuk uinteresojnë. Mendojmë se përderisa problemete tyre nuk kanë ndikim të drejtpërdrejtë tek ataatëherë le t’i zgjidhin vetë. Njeriu i sotëm nukgjen kohën dhe dëshirën për të komunikuar metë tjerët dhe për të ndjerë dhimbjen e tyre tëfshehtë. Izolimi në vetvete lartëson rreth tyremure të pakapërcyeshëm, duke i burgosur nëvetveten. Në thelb nuk bëhet fjalë vetëm përnjë qëndrim të gabuar, por dhe antishoqëror.Mbyllja hermetike e njeriut në vetvete, bëhetvdekja më e sigurt shpirtërore jo vetëm e indi-vidit, por dhe e shoqërisë.

Indiferentizmi, mungesa e komunikimit de-tyron shumë njerëz të mbyllen në vetvete dhetë përjetojnë dramën e vetmisë shpirtërore. Kë-shtu mungesa e interesimit për të tjerët bëhetshkak i varfërisë më të keqe, varfërisë së miqë-sisë së vërtetë e cila krijon njerëzit më tragjikë.Shpeshherë themi: “Sa mirë do të ishte të gjejadikë që të më kuptojë” dhe presim të bjerë ngaqielli rasti i një miqësie të vërtetë, ndërkohë qëne vetë jemi të parët ata që duhet ta përgatisimvetveten për të qenë një mik i mirë. Por frika emospërputhjes së mendimeve paralizon lidhjettona shoqërore. Në vend që të përpiqemi t’ipranojmë të tjerët ashtu siç janë, preferojmë t’iinjorojmë ata, duke i parë si të pavlefshëm,inferiorë e si satelitët tanë.

Por e keqja më e madhe është se ka dhenga ata të krishterë të cilët harrojnë pozitën etyre në botë, misionin e tyre të lartë të ndih-mës dhe përkrahjes së të tjerëve. Harrojnë seindiferentizmi dhe përbuzja e njeriut është anti-kristiane. Është mohim i vetë Krishtit, i Cili tha:“Sa herë që ia bëtë këtë ndonjërit prej këtyrevëllezërve të mi më të vegjël, këtë ma bëtë edhemua”. Veçanërisht i madh dhe i përgjegjshëmmisioni që Krishti na ngarkon: Të ushtrojmëdashurinë, të largojmë indiferentizmin, ta duamtë afërmin porsi vetveten.

Pra, është koha të kalojmë nga hapësira eakullt e indiferentizmit në atmosferën e ndrit-shme dhe të ngrohtë të dashurisë dhe të interesi-mit për të tjerët. Të ecim sipas shembullit tëKrishtit, sepse vetëm dashuria e Tij shemb mu-ret e izolimit në vetvete dhe i afrohet zemrave.

Violeta Plepi

Le të shembim muret e izolimit në vetvete

Është koha të kalojmë nga hapësirae akullt e indiferentizmit në atmo-sferën e ndritshme dhe të ngrohtë tëdashurisë dhe të interesimit për tëtjerët. Të ecim sipas shembullit tëKrishtit, sepse vetëm dashuria e Tijshemb muret e izolimit në vetvete dhe iafrohet zemrave.

Pikërisht ky problem i izolimit në vetvetebëhet objekt i studimit të sociologëve dhe psi-kologëve. Problemi që ata shtrojnë për zgjidhjeështë ky: pse ndodh që ndërsa përparimi i shken-cës dhe teknikës kanë krijuar mundësi të mëdhakomunikimi, njerëzit largohen shpirtërisht nganjëri-tjetri? Pse ndihen të huaj dhe indiferentë?

Kështu thirrja e dëshpëruar e të paralizuarittë Betesdës, i cili për 38 vjet rresht ishte i gozh-duar në krevatin e dhimbjes, është thirrja qëbëjnë dhe sot miliona shpirtra; është thirrja egjithë qytetërimit: “S’kam njeri”- thërrasin.

Izolimi në vetvete është bërë drama e brend-shme mistike e shpirtit njerëzor. Sot njerëzit,madje dhe me familjarët e tyre, ecin në jetë nërrugë paralele, në mënyrë që të mos takohenkurrë. Kështu komunikimi bëhet i pamundur,urat e dialogut hidhen në erë dhe ndërmjet neshngrihen mure të lartë që nuk na lejojnë të shohimfytyrën e tjetrit i cili në thelb është vëllai ynë,ikonë e Perëndisë.

Njeriu është një qenie shoqërore dhe është ikrijuar të komunikojë me Perëndinë dhe njerëzit.Ndërprerja e këtij komunikimi në të dyja drej-timet udhëheq drejt një izolimi ekzistencial. Etëritshpirtërorë, këta anatomistë të shkëlqyer të shpir-tit njerëzor, i referohen shpesh këtij problemi. Epërshkruajnë, e analizojnë dhe ç’është më erëndësishmja e ndihmojnë njeriun të dalë ngaky lak mbytës. Ata theksojnë se dashuria e kri-shterë, mirësia, butësia dhe gatishmëria për tëndihmuar të tjerët janë mënyrat e lidhjeve ndër-personale. Besimi se shpëtimi ynë personal ka-lon përmes të tjerëve, na ndihmon të kuptojmëse dashuri nuk do të thotë thjesht të bësh të mi-rën, por të marrësh pjesë në agoninë dhe dhimb-jen e tjetrit.

Himni AkathistËshtë një poemë kishtare kushtuar Un-

gjillëzimit të Hylindëses së Tërëshenjtë,shkruar rreth shek. VII. Përbëhet nga 24pjesë që, si finale e çdo pjese, tingëllojnëfjalët: “Gëzohu, o Nuse e panusëruar” dhe“Aliluia.”

Quhet “Akathist” qysh atëherë kur po-pulli i Konstandinopojës, në shenjë mirënjoh-jeje për shpëtimin e qytetit të tyre, më 626pas Krishtit, nga rrethimi i Avarëve dhe iPersëve, e psali këtë himn duke qëndruar mëkëmbë tërë natën në Kishën e Shën Marisësë Vllahernës. Sot psalet pjesërisht bashkëme Pasdarkën e Vogël çdo të premte pasdi-te në të katër javët e para të Kreshmeve tëMëdha, kurse të premten e javës së pestëpsalet i tëri.

Eshtë një nga veprat e shquara të him-nografisë së pasur kishtare Orthodhokse.

Le të jemi në kishë këto të premte, përt’i kënduar së Tërëshenjtës: “Gëzohu, oNuse e panusëruar”.

Ajo transmeton për ju 24 orë program.

Do të dëgjoni gjithçka që ju duhet: programe shpirtërore, sociale e kulturore.

Muzikë e zgjedhur kishtare, popullore e klasike, nga vendi dhe bota.

Ndiqni shërbesat kishtare në Radio “Ngjallja”!

5MARS 2011 NGJALLJA

Nëse do t’i duhej njeriut të gë-zohej, të kërcente dhe të këndontenga gëzimi, nëse ka pasur ndonjëçast për të kremtuar me madhështidhe me shkëlqim, edhe nëse përkëtë duhet lartësia e mendimit, bu-kuria e fjalimit dhe vrulli i fjalëve,nuk njoh tjetër veç ditës kur një en-gjëll zbriti nga qielli dhe për të laj-mëruar çdo të mirë mbi tokë.

Tani qielli feston, tani shndrittoka, tani krijesa e tërë gëzohet,edhe ai që mban qiejtë në dorën etij nuk mungon në këtë festë - se-pse kjo që po ndodh sot është njëpanair, një e kremte universale. Tëgjitha bashkohen në një ikonë unike,në të njëjtin gëzim, në këtë lumturiqë buron nga të gjithë: dhe përKrijuesin, dhe për të gjitha krijesatdhe për vetë nënën e Krijuesit, qënëpërmjet saj mori natyrën tonë, tëmbledhjeve dhe festave tona. […]

Virgjëresha ofrohet vetë dhebëhet punëtore në atë që e tërhoqimjeshtrin drejt tokës dhe lëvizidorën e tij krijuese. Ishte jeta e saje pastër, mohimi i çdo mëkati, ush-trimi në virtyt, shpirti i saj më i qash-tër se drita, trupi i saj i tëri shpir-tëror, më i shkëlqyeshëm se dielli,më i pastër se qielli, më i shenjtëse froni i Keruvimeve; një shpirt idëlirë që nuk i druhej asnjë lartësie,që tejkalon madje edhe krahët eengjëjve; një dëshirë e Perëndisëpër të shkatërruar çdo egërsi tëshpirtit; një miqësi e ngushtë mePerëndinë duke përjashtuar çdomendim të krijuar. Pasi e stolisishpirtin dhe trupin e saj me kaqshumë bukuri, ajo tërhoqi shikimine Perëndisë dhe zbuloi përmes bu-kurisë së saj bukurinë e natyrëssonë të përbashkët; ajo tërhoqi tëpaprekurin, dhe atë që njeriu e ki-shte errësuar për shkak të mëkatitu bë Biri i Virgjëreshës. […]

Kur erdhi çasti i shfaqjes sëengjëllit për të lajmëruar, ajo besoidhe pranoi të ndodhte kjo gjë. Kjoështë e nevojshme në çdo rast përshpëtimin tonë. Në fakt, nëse ajonuk do të ishte e aftë për këtë, eTërëlumura nuk do ta kishte parëmirëdashjen e Perëndisë për nje-riun, sepse ai do të kishte dëshiruar

të zbriste tek dikush që mund tapranonte e ta priste, dikush që dotë ishte i aftë t’i shërbente ekono-misë së shpëtimit - dhe vullneti iPerëndisë mbi ne nuk do të bëhejvepër nëse Virgjëresha nuk do tëkishte besuar dhe pranuar. Dheprova ishte kjo, që Gabrieli u gëzuadhe duke iu drejtuar asaj dhe dukee quajtur Hirplote, i shpjegon tërëmisterin (Lluk. 1.26-33).

Por Perëndia nuk zbriti pa kër-kuar Virgjëresha më parë se si dotë ndodhte kjo lindje. Kjo vepër urealizua pasi Virgjëresha u bind dhepranoi këtë kërkesë: Perëndia u bënjeri dhe Virgjëresha u bë nëna eKrijuesit.

Nëse e Tërëkulluara nuk do tëkishte zbatuar para Perëndisë gjith-çka që duhet, nuk do të ishte tre-guar aq e shenjtë si njeri pa harruarasgjë nga çfarë duhet, si do të ishte

Ja shërbëtorja e Zotit, u bëftë mbimua sipas fjalës sate” (Lluk. 1.38).

Këto ishin fjalët e saj, dhe veprau krye: Edhe Fjala u bë mish, dheqëndroi ndër ne (Joan 1.14). Kuri dha përgjigjen e saj Perëndisë, ajomori Frymën e Shenjtë, mjeshtrine këtij mishi të bashkësubstanc-shëm me Perëndinë. Zëri i saj ishtei fuqishëm, siç thotë Davidi (Ps67.34), dhe Fjala e Perëndisë uformua nga fjala e një nëne, Kri-juesi nga zëri i një krijese. SikundërPerëndia tha: Le të bëhet drita!Dhe menjëherë drita u bë (Gjen.1.3), ashtu edhe drita e vërtetë ungrit në zërin e Virgjëreshës, ubashkua me mishin dhe u lind ai qëndriçon çdo njeri që vjen në botë(Joan 1.9).

O Zë i shenjtë! Sa madhështorefjalët e tua të fuqishme! E lumurje, o gojë, që e mblodhe tërë uni-versin nga mërgimi! O thesar i kë-saj zemre që na buroi me pak fjalëmbushullinë e të mirave të saj! Këtofjalë e shndërruan tokën në qielldhe boshatisën ferrin nga të pra-ngosurit, ato e bënë qiellin banesëtë njerëzve, engjëjt shoqëruesit etyre, dhe tërë gjininë e engjëjve dheatë të tokës e bashkuan në një kortë vetëm.

Çfarë fjalë të hyjshme mund tëtë drejtojmë? Oh, çfarë mund të tëthemi ty, që askush nga njerëzit nukështë i denjë? Ti kapërcen gjithçkaqë e tejkalon botën. Nëse do tëduhet të të themi ndonjë fjalë, kjoështë punë e engjëjve, vepër emendjes keruvike, vepër e gjuhëvetë zjarrta. Për të folur denjësishtpër fuqinë tënde, duke përkujtuarnga bekimi atë që është prej teje,duke të përhimnuar si shpëtimintonë, aq sa mundet për ne, do tëdonim të merrnim hua zërin e en-gjëjve, dhe do ta përfundonim fja-lën tonë duke të nderuar me fjalëtpërshëndetëse të kryeengjëllitGabriel: Gëzohu, o Hirplote, Zotiështë me ty!

Nga shën NikollaKavasilas,

“Nëna e Perëndisë”Përktheu Eleni Pani

Homeli për Ungjillëzimin e së Tërëshenjtës, Nënës së Perëndisë dheGjithmonëvirgjërës Mari

(Pjesë të shkëputura)

e përshtatshme për Perëndinë.Edhe nëse u denjësua të quhetNëna e Perëndisë, nëse digjej ngadashuria e zjarrtë për Të, akomamë shumë, Perëndia duhet tashpërblente këtë dhe të bëhej Birii saj. Ai që u jep princave të këqijsipas zemrës së tyre, si të mos emerrte si nënë atë që u dëftua nëçdo gjë sipas dëshirës së tij? Nëkëtë mënyrë kjo dhuratë u përshtatnë gjithçka për të Tërëshenjtën.Prandaj, për t’i shpallur qartë se ajodo të lindte Perëndinë, Gabrieli itha: Edhe do të mbretërojë në shtë-pinë e Jakovit në jetë të jetëve,dhe mbretëria e tij nuk do të ketëmbarim” (Lluk. 1.33). Ajo e pranoikëtë lajm me gëzim, sikur këtë qëpo mësonte të mos ishte e huaj dhee pazakontë për të. Me zë të nga-zëlluar, shpirti i saj i paturbulluardhe i qetë nga mendimet, u përgjigj:


PARATHËNIE

A

Ky libër përmban “Besimin e Orthodhoksë-ve”, ashtu siç e mësoi Zoti, siç e transmetuanApostujt e Shenjtë, siç e ruajti Tradita e Shenj-të, siç e shpjeguan Etërit e Shenjtë dhe ashtusiç ky besim jeton ndër shekuj i ruajtur si thesarnë Kishën tonë Orthodhokse, e cila është kuj-destarja dhe ruajtësja e tij.

U përpoqëm ta formulojmë me një gjuhë tëthjeshtë, shkurt, për të qenë sa më të saktë dheme kthjelltësi dogmatike, duke pasur parasyshgjithmonë njeriun bashkëkohor që hulumton,kërkon dhe “troket” në derën e njohjes së të pa-fundmes, përtej qiejve.

Kjo “Dogmatikë Orthodhokse” e thjeshtëzu-ar përbën bazën e saktë për përjetimin e drejtëtë së vërtetës së krishterë, për shndërrimin esaj në gëzim krijues të jetës dhe për të fituarmbretërinë e Perëndisë.

Për filozofët përbën, në një farë mënyre,“metafizikën e Krishterimit”, që është e kapshme,e afërt dhe e kuptueshme vetëm me anë të besi-mit, pa mohuar, sigurisht, rolin e fjalës.

Përballja me anë të fjalës me të vërtetat eOrthodhoksisë përbën detyrim për njeriun esotëm. Por ky njeri, diku në rrugëtimin e tij drejtnjohjes metafizike, do të konstatojë se pa besi-min nuk mund të arrijë në destinacion.

Edhe autori i këtij libri, bashkë me shumëluftëtarë të tjerë të besimit, të shpirtit dhe të fjalës,përshkon “rrugën e Emausit”, duke kërkuar mepërulësi nga Zoti të ndriçojë udhëtimin drejtbesimit, që është një nga përpjekjet më të bukuratë njeriut.

Ky libër, që përmban të vërtetat që besojmëne të krishterët orthodhoksë, të shkruara thjeshtdhe në mënyrë të kuptueshme, u shkrua pas kër-kesës që iu bë autorit nga Shërbimi Apostolik iKishës së Greqisë, i cili nuk shpejtoi as të për-gjigjet menjëherë pozitivisht dhe as të fillojë pu-nën pa medituar dhe pa bërë parapërgatitjen eduhur shpirtërore.

Pas lutjes dhe kreshmës bëra një udhëtim-pelegrinazh pranveror në Malin e Shenjtë,“Kopshtin e së Tërëshenjtës” dhe kërkova ngaHiri i Saj të bekojë punën e vështirë të shkrimittë një libri të tillë kaq serioz, që ky të ishte sa isaktë e i kuptueshëm për të krishterin e thjeshtëorthodhoks, po ashtu edhe interesant e tërheqëspër një publik më të gjerë, me arsim të mesëm e

të lartë. Sepse të gjithë përpiqemi, secili në më-nyrë të pavarur dhe njëkohësisht së bashku tëgjejmë rrugën e besimit, e cila merr dritë ngadrita e shenjtë e pranisë së Perëndisë në KishënOrthodhokse, anëtarë të së cilës jemi të gjithësa jemi pagëzuar.

Kam arsye të besoj se Perëndia i mirë nukmungoi të bekojë këtë libër të përulur, që ështënjë ndihmesë për bashkatletët e mi të shpirtit,sepse edhe ata marrin pjesë në këtë bekim dhevishen përditë me hirin e Perëndisë, që nashenjtëron me misteret e Kishës Orthodhoksedhe në mënyrë të veçantë me atë të EukaristisëHyjnore.

Sa herë që shkoj në kishë, dhe e bëj shpeshnjë gjë të tillë, shikoj popullin e Perëndisë, grigjëne Kishës Orthodhokse të lavdërojë me praninëe saj të heshtur Kryetarin e besimit tonë dhe tëkungojë me respekt të thellë me misteret e pa-njollëshme. Të gjithë qëndrojmë përpara derëssë bukur dhe me ndihmën e këtyre misterevekundrojmë përjetësinë me sigurinë se jemi fë-mijë të mbretërisë së Perëndisë. Kur dalim ngakisha jemi të gatshëm për përpjekjen e jetës,sado e vështirë të na paraqitet ajo, duke qenëme të vërtetë të sigurt se hiri i Perëndisë nambron në çdo hap tonin.

Ky libër i Dogmatikës Orthodhokse u shkruapër ata që ecin në rrugën e virtytit, për popullinorthodhoks të Perëndisë, që të jetë më pranë tëvërtetave që beson, për t’i kuptuar ato dhe për t’ipërçuar edhe tek të tjerët.

Ndërmarrja e shkrimit të një libri të tillë, sadoe përulur të duket, është e madhe në thjeshtësi-

në e saj, serioze për sa i takon qëllimit dhe ehirshme në paraqitje.

Shpresojmë dhe urojmë që dikush tjetër, mëi urtë, të shkruajë diçka më të mirë sesa kjo,sipas talentit që Perëndia ia ka besuar secilitnga ne. Nëse ekzistojnë gjëra të papërfunduaraose mangësi, specialistët le t’i shohin me frymëmirëkuptimi dhe dashurie.

Hyrja e intelektit njerëzor në të Shenjtat e tëShenjtave, në dogmat e Kishës sonë Orthodho-kse, presupozon kthjelltësi fryme dhe pastërtizemre që burojnë vetëm nga hiri i Perëndisë. Pakëtë mendje të përulur, edhe më të diturit e kësajbote gjenden jashtë nusërores së Krishtit. Le të lu-temi që ky hir i Perëndisë të plotësojë mangësitëpër lavdi të Perëndisë, t’i japë ndriçim lexuesvepër kuptimin e saktë të Dogmave Orthodhokse.

Ruajtja e paprekur e besimit orthodhoks kanevojë për një përkujdesje të veçantë, sidomosnë ditët tona, kur Kisha Orthodhokse ndodhetnën ndikimet e shumë grupimeve të tjera fetare.Përpjekjet e disa grupimeve të huaja kundërbesimit orthodhoks mund të çojnë në devijimshpirtëror.

Nga ana tjetër, përkthimi i këtij libri nëanglisht, gjermanisht dhe frëngjisht, si edhe nërusisht, shqip etj., do të përbëjë jo vetëm një për-gjigje ndaj orvatjeve për keqinterpretim të ortho-dhoksisë, por kryesisht do të ndihmojë ortho-dhoksët që ndodhen kudo në botë, të mund tëdëshmojnë në çdo çast përmbajtjen e besimitdhe shpresës orthodhokse dhe ta studiojnë atënë gjuhën e tyre.

Autori

Ka dalë në qarkullim libri

“Përmbledhje e BesimitOrthodhoks”

Përkthimi i këtij libri në an-

glisht, gjermanisht dhe frën-

gjisht, si edhe në rusisht, shqip

etj., do të përbëjë jo vetëm një

përgjigje ndaj orvatjeve për

keqinterpretim të orthodhoksi-

së, por kryesisht do të ndihmojë

orthodhoksët që ndodhen kudo

në botë, të mund të dëshmojnë

në çdo çast përmbajtjen e be-

simit dhe shpresës orthodhokse

dhe ta studiojnë atë në gjuhën

e tyre.

7MARS 2011 NGJALLJA

E Diela e Orthodhoksisënë Kishën “Ungjillëzimi i Hyjlindëses”, në Tiranë

Vëllezër dhe bij të shtrenjë më Zotin,Arena e virtyteve është hapur, ata që duan

të garojnë mund të hyjnë, duke e zbukuruarveten me betejën e mirë të Kreshmës (Triodhi,E Diela e të Lidhurit të Djathit). Ose e thënëmë saktë, arena është përherë e hapur nga kohakur Zoti i tërëmëshirëshëm i lavdisë denjësoi tëmarrë natyrën tonë njerëzore. Që nga ajo kohë,Ai na fton nëpërmjet Kishës së Tij të marrimpjesë në dhuratat e pafundme të Hirit të Shpirtittë Shenjtë, veçanërisht gjatë periudhës së be-kuar të Kreshmës së Madhe të Shenjtë.

Mirësia e pafund e Perëndisë tonë, që lavdë-rohet me të vërtetë në Trininë, krijoi gjininë njerë-zore vetëm për shkak të dashurisë së Tij që tabëjë njeriun - sipa shkallës që kjo është e mundurpër gjininë njerëzore - të bashkëndajë dhe tëmarrë pjesë në lavdinë e Tij të shenjtë. Ky ështëqëllimi ekskluziv i jetës njerëzore në të gjithë she-kujt. Për t’ia arritur këtij qëllimi, Tradita e shenj-të dhe e frymëzuar e Kishës sonë Orthodhoksevjen për të na ndihmuar, për të na mësuar, përtë na shpjeguar dhe për të na futur në spektrine plotë të jetës shpirtërore me mjete të ndry-shme të luftës shpirtërore, në të cilën besimtarëtduhet të përparojnë me kurajë.

Beteja shpirtërore duhet të kryhet nga çdobesimtar. Prandaj edhe kërkon që ne ta fillojmësërish çdo ditë, çdo moment. “Ka ardhur kohapër fillimin e betejës sonë shpirtërore, për tëmposhtur demonët, për t’u veshur me virtytin,

për të fituar sjelljen e engjëjve e për të fituarafrimitet me Perëndinë. (Lavdërimet, E Dielae të Lidhurit të Djathit). Pikërisht, Kreshma eMadhe përmbledh në vetvete një fillim konstanttë rigjenerimit dhe ripërtëritjes shpirtërore. Përkëtë arsye himnografi i Triodhit, na orienton nëmënyrë të saktë drejt përmbajtjes së saj të vërte-të. Ai deklaron se të kreshmosh vetëm nga anamateriale me disa lloj ushqimesh, nuk të sjellshërim dhe kjo gjë përbuzet nga Perëndia sidiçka false. Kreshma ka vlerë, nëse kreshma eushqimeve shoqërohet nga pastërtia që buronnga heqja dorë prej pasioneve shpirtërore.

Sigurisht, fokusimi i mendjes sonë në punëne njohjes së Perëndisë, për ta kthyer atë prejhapërdarjes së pasioneve, përfshin një përpjekjelodhëse dhe shpeshherë tepër lodhëse. Megji-thatë, është e nevojshme dhe përcaktuese përmirëqenien tonë shpirtërore dhe jetën sociale.Rruga e virtytit shfaqet e vështirë dhe jashtë ma-se e papëlqyer për ata që ndërmarrin një udhë-tim të tillë; jo se kjo është në të vërtetë e tillë,

por sepse natyra njerëzore është mësuar melehtësinë e kënaqësisë.

Shpeshherë, ata që nuk mund ta kuptojnëdot misterin e madh të këtij besimi, e konsideroj-në traditën asketike orthodhokse si negative dheqë të çon në privimin nga qenia krijues, nga ini-ciativa origjinale, nga shijimi i kënaqësive të je-tës. Asgjë nuk është më larg nga e vërteta sesaky pohim i mësipërm. Çdo gjë që u krijua ngaPerëndia ishte “shumë e mirë” dhe na u ofruane për ta shijuar dhe për ta gëzuar, që të lavdë-rojmë pafundësisht Perëndinë, Bamirësin tonë.Porositë e Perëndisë na informojnë dhe na më-sojnë se si të përdorim në mënyrën e drejtë këtodhurata, kështu që trupi, mendja dhe shpirti ynë,bashkë me të gjitha dhuratat materiale, të jetëme të vërtetë i lumtur dhe të funksionojë për mirëpër jetën tonë. Përkundrazi, përdorimi arrogant,i pavarur dhe egoist i dhuratave materiale qëna i ka falur Perëndia, shkon në kundërshtimme qëllimin e mirësisë së Perëndisë, shkaktonpër ne depresion, ankth dhe mjerimin tonë, edhepse në disa raste gjërat materiale e kënaqin përmomentin egon tonë njerëzore.

Bij të shtrenjtë më Zotin, duke u futur në are-nën e Kreshmës së Madhe dhe të Shenjtë, neju nxisim në mënyrë atërore të mos frikësoheniapo të jeni përtacë në kryerjen e detyrimit më tërëndësishëm të jetës suaj, që quhet puna e be-tejës shpirtërore. Përkundrazi, jini kurajozë dhetë fortë, që të arrini të pastroni shpirtrat dhe tru-pat tuaj për të arritur në mbretërinë e Perëndisë,që iu falet nga kjo botë, atyre që e kërkojnë mesinqeritet dhe me të gjithë shpirtin.

Mesazh i Patriarkut Ekumenik me rastin e Kreshmës së Madhe 2011

E Diela e parë e Kreshmëve, është e Diela e Orthodhoksisë, një ditë ku ripërtërihet edhe një herë lidhja jonë me Besimin Orthodhoks,besimin e Apostujve, besimin e Etërve. Me këtë rast, në kishën “Ungjillëzimi i Hyjlindëses”, në Tiranë, Liturgjinë Hyjnore e kreuKryepiskopi i Tiranës dhe i gjithë Shqipërisë, Fortlumturia e Tij Anastasi.

Patriarku Vartholome


Gjatë një ore mësimi, profesoripyet nxënësit: - A ishte Zoti ai qëkrijoi gjithçka që ekziston? Njënxënës përgjigjet me guxim: - Po,ai e krijoi!

- Vërtet mendoni që Zoti krijoigjithçka që ekziston? - pyeti përsëriprofesori.

- Po. - përgjigjet nxënësi.

- Në qoftë se Zoti ka krijuargjithçka që ekziston, atëherë Ai kakrijuar edhe të keqen meqenëseedhe ajo ekziston. Atëherë i bie qëZoti është i keq! - tha profesori,krenar që kishte provuar edhe njëherë se besimi ishte vetëm një mit.

Atëherë nxënësi thotë: - Mundt’ju bëj një pyetje?

- Sigurisht! - përgjigjet profe-sori.

- Nxënësi u ngrit në këmbë dhee pyeti: - A ekziston i ftohti?

- Çfarë pyetje është kjo? Sigu-risht që ekziston! Apo nuk e kendjerë ndonjëherë të ftohtin? - iaktheu profesori i habitur.

- Realisht profesor, të ftohtit nukekziston! Sipas ligjeve të fizikës, ajo

që ne quajmë të ftohtë, në të vërte-të është mungesa e ngrohtësisë.Çdo trup mund të studiohet nësezotëron ose rrezaton energji. Zeroabsolute është mungesa totale engrohtësisë, por të ftohtit nuk ek-ziston. Ne përdorim këtë term përtë përshkruar si ndihemi kur nukka ngrohtësi. Më thoni, a ekzistonerrësira? - vazhdoi nxënësi.

- Ekziston djalosh! - përgjigjetprofesori.

në atë vend. Errësira është vetëmnjë term i përdorur nga njeriu përtë përshkruar gjendjen kur nuk kadritë. Dhe për ta mbyllur, i riu epyet profesorin për herë të fundit:

- Profesor, a ekziston e keqja?

- Dhe profesori përgjigjet: - Siçtë thashë në fillim, në botë jemidëshmitarë të krimeve, dhunës,shkatërrimit. Këto janë e keqja!

- Studenti përgjigjet: - E keqjanuk ekziston, profesor! E keqjaështë mungesa e së mirës. Si nërastet e mëparshme, e keqja ështënjë term që njeriu e përdor për tëpërshkruar mungesën e Zotit. Zotinuk e krijoi të keqen! E keqja vjensi rezultat i mungesës së Zotit nëzemrat e njerëzve, njësoj si nukekziston të ftohtit, apo errësira kurnuk ka dritë!

- I riu, mori duartrokitje nga të gji-thë studentët e tjerë. Rektori i uni-versitetit që ishte i pranishëm në orëne mësimit e pyet: - Si e ke emrin?

- Ai u përgjigj: Albert Ajnshtajn!

Zoti është një realitet i paprek-shëm, por jeton në zemrën tonë!

A ekziston Zoti?

Të shtunën e parë të Kreshmëve të Më-dha, Kisha jonë kujton një ngjarje shumë tërëndësishme. Në vitin 361, perandor u bëJuliani, i cili më vonë u quajt apostati, sepsendonëse ishte rritur i krishterë e mohoi fenëe krishterë dhe filloi të restauronte përsërifenë pagane. Duke dashur të prishë çdo gjënga krishterimi, javën e parë të Kreshmëssë Madhe, duke filluar nga e hëna, të krishte-rët hanin ushqime të veçanta, të cilët fillonindhe agjërimin e madh prej 40 ditësh, ai nëmënyrë të fshehtë i leu këto ushqime megjakun e idhujve. Nga sakrificat dhe flijimetqe u ishin bërë idhujve, ai mori gjakun dheme të spërkati ushqimet, duke kujtuar sekështu do të ndynte kreshmën që mbanin tëkrishterët.

Shën Theodhori i madh, shenjti të cilinkujtojmë sot së bashku me mrekullinë, iushfaq në ëndërr patrikut të asaj kohe, Theo-dhosit dhe i tha: “Nga të gjitha ushqimet që

Mrekullia e Grurit e Shën Theodhorit

E shtuna e parë e Kreshmëve të Mëdha

janë atje të mos merrni asgjë, por merrni grurë,ziejeni dhe shpërndajuani besimtarëve”. Dheashtu u bë. Dhe Zoti nëpërmjet këtij shenjti iruajti të krishterët që ta ruanin të pastër kresh-mën e tyre. E shtuna e parë iu kushtua kësajmrekullie, meqenëse gruri në kuptimin e kri-shterë ishte simboli i ngjalljes. Ashtu si fara egrurit që bie në tokë dhe nuk vdes, edhe pse nëdukje duket sikur shpërbëhet dhe vdes, por mbindhe jep fryte të tjera, ashtu dhe të krishterët,ndonëse do të duket se do të vdesin, por nuk dotë vdesin. Ky është besimi i thellë i krishterë.Kjo është arsyeja pse bëjmë grurin si një shenjë,si një simbol i ngjalljes së Krishtit dhe ardhjessë dytë të Tij. Shën Theodhori vdiq si martir,duke dhënë jetën për besimin. Ata u liruan ngapasionet, gjë që na mëson të ndjekim shembulline tyre. Pikërisht këtë na tregon historia e shenj-torëve dhe martirëve dhe kjo është arsyeja pse ikujtojmë gjatë Kreshmës së Madhe. Kreshmaështë një përpjekje, një rrugë, një udhëtim mu-

ndimi, është një kërkim për t’u takuar me Zotinditën e Ngjalljes. Le t’i lutemi Shën Theodhorittë na mbrojë dhe forojë në besim dhe në për-kushtimin ndaj Zotit.

- As errësira nuk ekziston! Nëtë vërtetë ajo është mungesa e dri-tës. Dritën mund ta studiojmë,errësirën jo. Nëpërmjet eksperi-menteve fizike mund të shpër-bëjmë dritën e bardhë në disangjyra të ndryshme që e përbëjnëatë në varësi të ndryshimit tëgjatësisë të valëve të dritës, ndërsaerrësirën jo! Si mund ta përcaktojmëshkallën e errësirës në një vend?Duke u bazuar te drita qe ndodhet

9MARS 2011 NGJALLJA

Historia e ndërtimit të Katedra-les së Krishtit Shpëtimtar, HramChrista Spasitelja në Moskë, zë fillnë fillim të shekullit të nëntëmbë-dhjetë, pas fitores së vitit 1812 mbiNapoleon Bonapartin. Sipas tradi-tës shekullore të carëve rusë, ashtusi Car Mikhaili kishte ndërtuar nëvitin 1625 katedralen e Kazanit nëSheshin e Kuq pas dëbimit të push-tuesve polako-lituanezë apo kate-drales së Shën Vasilit, të ndërtuarnga Ivani i Tmerrshëm, pas fitoresmbi Khanat Kazanin edhe CarAleksandri I vendosi ndërtimin enjë katedraleje madhështore për tëshprehur mirënjohjen ndaj Perë-ndisë për këtë fitore të bujshme, sidhe për të demonstruar madhështi-në e paanë të perandorisë ruse.

...Në vitin 1832, Carit NikollaiI, i cili kishte trashëguar fronin evëllait të tij Aleksandrit I, që vdiqnë mënyrë të papritur, iu paraqitprojekti. Katedralja e re i rikthehejtraditës ruso-bizantine të ndërtimittë tempujve orthodhoksë, duke u har-monizuar natyrshëm me stilin e ndër-timeve të tjera të qytetit. Në të njëj-tin vit u miratua zbatimi i këtij pro-jekti. Më 10 shtator 1839 u vendosguri i parë i katedrales së re.

Përurimi i Katedrales së KrishtitShpëtimtar, i planifikuar për në vitin1881, u shty për shkak të vrasjes sëCar Aleksandrit II. Vetëm pas dyvjetësh, më 26 maj 1883, mes fishek-zjarrëve dhe tingujve të kambana-ve, u krye përurimi në një ceremonitë përbashkët me kurorëzimin eCarit të ri, Aleksandrit III. Që ngaajo ditë Katedralja e Krishtit Shpë-timtar do të përbënte qendrën e je-tës orthodhokse të Moskës dhe gji-thë perandorisë. Atje u kryen shër-besa dhe ceremoni të rëndësishme,si 100-vjetori i fitores mbi Napoleo-nin, 300-vjetori i ardhjes në fron tëdinastisë Romanov apo premiera euverturës 1812 e Çajkovskit.

Pas revolucionit, Bashkimi So-vjetik do të bëhej vendi i parë nëbotë që do të kishte objektivin ideo-logjik të eliminimit të fesë. Regjimi

komunist do të shkatërronte, mbyll-te ose kthente në depo kishat dhemanastiret, do të përndiqte klerikëtdhe besimtarët, do të konfiskontepasuritë e Kishës, dhe duke trumbe-tuar ateizmin do të krijonte një pro-pagandë të tmerrshme antifetareduke e quajtur besimin qesharakdhe jashtë mode. Vetëm në pesëvitet e para pas marrjes së pushte-tit bolshevikët do të ekzekutonin 28episkopë dhe mbi 1200 priftërinj.Në janar të vitit 1918 patriku Tihondo të anatemonte bolshevikët dukebërë që këta të fundit të shtoninpërpjekjet e tyre sistematike për tëshkatërruar Kishën në të gjithanivelet e saj. U ndalua ndërtimi i ki-shave të reja, u mbyllën seminaretteologjike dhe u ndalua rreptësishtshtypi fetar. Të krishterët prakti-kantë u përjashtuan nga postet erëndësishme dhe u mënjanuan ngaçdo perspektivë për karrierë. Orga-nizata e të rinjve “Komsomol” inku-rajonte anëtarët e saj për të kryerakte vandale kundër Kishës dhebesimtarëve. Në vitin 1922 KishësOrthodhokse, tashmë të dobësuar,iu rrëmbye me dhunë katedraljanga e ashtuquajtura kisha e rinovi-mit, një lëvizje skizmatike e përkra-hur nga forcat e reja që kishin ar-dhur në pushtet. Nga ky vit e nëvazhdim lufta kundër fesë do tëmerrte forma edhe më të ashpra.Mes viteve 1917 - 1935 do të arres-toheshin 130 000 klerikë, dy të tre-tat e të cilëve do të gjenin vdekjen.Nga viti 1927 dhe deri më 1940 nu-mri i kishave orthodhokse do të tku-

rrej nga 29 584 në më pak se pesë-qind.

Fati i Katedrales së Krishtit Shpë-timtar do të vulosej përfundimishtpas disa vitesh, kur aparati shtetë-ror, me miratimin e Josif Stalinit,do të vendoste që kjo vepër të sa-krifikohej për t’i liruar vendin Pa-llatit të Sovjetëve, zemrës së ardh-shme të “kryeqytetit të socializ-mit”. Ndryshe nga katedralja qëlidhej drejtpërdrejt me lavdinë eperandorisë cariste, Pallati i Sovje-tëve do të përfaqësonte Bashkimine ri Sovjetik, me një ngrehinë të pa-përfytyrueshme 415 metra të lartë,e cila do të linte në hije edhe Em-pire State Building. Me urdhër tësekretarit të partisë Lazar Kagano-viç, i cili mbikëqyrte shumicën e ndër-timeve të reja në kryeqytet, u ur-dhërua mbyllja dhe zbrazja e kate-drales dhe pasditen e datës 5 dhje-tor të vitit 1931, ajo u hodh në erë.

...Por shekulli i revolucioneveruante ende surpriza për Rusinë.Rënia e Bashkimit Sovjetik, zbra-zëtia e krijuar dhe më e dukshmese kurrë në vlera e identitet bëri qëthirrja e Frontit Popullor Rus, e ni-sur që nga koha e Perestrojkës, tëkulmonte në ditën e 150-vjetorit tëpërurimit të Katedrales së KrishtitShpëtimtar: “Na lini të ringjallimvlerat shpirtërore të popullit tonë!Shkatërruesit e vendit dhe ma-shtruesit e popullit të pendohen!”...

Në vitin 1994 bashkia e Moskësvendosi rindërtimin e kësaj katedra-leje, pikërisht në vendin ku kishte

qenë para se të shkatërrohej. Më7 janar 1995, ditën kur orthodhoksëtrusë festojnë Krishtlindjet, u vendosguri i themelit. Për ta rikrijuar sa mëbesnikërisht këtë monument shpir-tëror nuk u shfrytëzuan vetëm ski-cat dhe projekti, por edhe kujtimete dëshmitarëve okularë, si dhe fototë shumta të gjetura nëpër arkiva.Meqenëse themelet u derdhën nëbeton dhe jo si origjinali, i cili kishtethemele tullash, koha e ndërtimit ureduktua në pesë vjet e gjysmë.

Katedralja e Krishtit Shpëtim-tar është rindërtuar besnikërisht meorigjinalin e shkatërruar në vitin1931. Në pjesën e saj qendrore, du-ke përfshirë edhe kupolën krye-sore me kryqin, arrin lartësinë 103,5metra ndërsa nga lart ka formën enjë kryqi të rregullt, rreth 85 metratë gjerë. Themelet e këtij tempulli,që e kalojnë trashësinë tre metra,janë ndërtuar me pllaka betoni tëarmuar dhe janë veshur nga jashtëme një shtresë tullash mbi të cilënështë realizuar veshja me mermertë bardhë nga Uralet. Katedraljaka katër kambana, më e vogla pe-shon pesë tonë dhe më e madhja,e cila bie vetëm në raste shumë tëveçanta, gati tridhjetë tonë.

Më 31 dhjetor 1999, simbolikishtdy mijë vjet pas lindjes së Krishtit,ky tempull u hap për publikun gjerëdhe më 19 gusht 2000 PatriarkuAleksej II përuroi zyrtarisht kate-dralen e rindërtuar të Krishtit Shpë-timtar.

Marrë nga revista “Kërkim” 6

HISTORIA E JASHTËZAKONSHME E NJË KATEDRALEJE

Xhorxhi Trebicka


Kalendarii Liturgjive Hyjnore,

PRILL 20111 E Premte † Oshg. Maria ngaEgjipti. Dësh. Geronti. (IV e Akathistit)2 E Shtunë † Osh. Titi, çudibërësi.Dësh. Amfiani. Dësh. i ri Panajoti.

3 E Diel † IV KRESHMËS (Joani iShkallës). Josif himnografi. Osh. Iliri.6 E Mërkurë † Eftiqi i Kon/pojës.Osh. Grigor sinaiti. 120 dësh. në Persi.8 E Premte † Ap. Agavi, Rufi, Fle-gonti, Asingriti nga 70-t. (Akathisti

i plotë)9 E Shtunë † Dësh. Efpsiki. Oshd.Vadimi. Dësh. Rafaeli, Nikolla, Irini.

10 E Diel † V KRESHMËS (Mariae Egjiptit). Dësh. Perikliu, Sofokliu.13 E Mërkurë † Omol. Martini iRomës. Dësh. Elefteri, Zoili,Theodhosi.15 E Premte † Hierod. Leonidhi iAthinës. Dëshg. Vasilisa e Anastasia.16 E Shtunë † Ngjallja e Llazarit.Dëshg. Agapi, Irini, Hjonia.

17 E Diel † E DAFINAVE, Hyrja eKrishtit në Jerusalem. (Shërbesae dhëndrit) (Vaj, verë e peshk.)18 E Hënë † E MADHE. Josifi iDhiatës së Vjetër. (Shërbesa e

dhëndrit)19 E Martë † E MADHE. (Para-volia e 10 virgjëreshave.) (Shërbesa

e dhëndrit)20 E Mërkurë † E MADHE. Lyerjae këmbëve të Zotit Krisht. (Bëhet

Efqeli.)21 E Enjte † E MADHE. DarkaMistike. (Lexohen 12 Ungjijtë.)22 E Premte E MADHE. Pësimetdhe Varrimi i Krishtit. (Shërbesa e

Orëve & Epitafi)23 E Shtunë † E MADHE. Zbritjanë Ferr e Zotit Krisht.

24 E Diel † PASHKA E MADHE,NGJALLJA E ZOTIT JISUKRISHT.25 E Hënë † E Ndritshme. Dëshm.Gjergj Trofeprurësi. Eniani i Alek/ndrisë.26 E Martë † E Ndritshme. Ap. eUngj. Marku. Vasili i Amasisë.Oshg. Justa.27 E Mërkurë E Ndritshme.Simeoni i Jerusalemit. Osh. Evlogji.(Hahen të gjitha.)28 E Enjte E Ndritshme. 9 dësh. e Ki-zikës (Theogni etj.). Osh. Memnoni.29 E Premte † E Ndritshme. Burimi Jetë-dhënës. Ap. Jasoni. (Hahen të gjitha.)30 E Shtunë † E Ndritshme. Ap.Jakovi, vëlla i Joan Theologut.Osh. Donati.

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajës, Nr. 151Tiranë

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypur në shtypshkronjën “Ngjallja”

Organ i Kishës OrthodhokseAutoqefale të Shqipërisë

Del nën kujdesine Këshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Të dielën e parë të Kreshmëssë Madhe kori i studentëve të Qe-ndrës Studentore, Tiranë, psali nëkishën e Lindjes së Krishtit, nëShkodër. Së bashku me ta ishte dhearkimandrit Asti, i cili bashkëmeshoime atë Nikollën, priftin e kishës.Puna për përgatitjen e korit filloiqë para 5 muajsh, ku çdo të enjtestudentët mësonin të psalnin Litur-gjinë Hyjnore të përgatitur nga atëJustini.

Predikimin e mbajti atë Asti, icili ndër të tjera theksoi rëndësinëe besimit që duhet të ketë çdo be-simtar. “Sot është dita të reflektoj-

më sa besim kemi te Zoti dhe sa ejetojmë këtë besim çdo ditë.”

Pas Liturgjisë vizituan kalanë eShkodrës dhe mësuan më shumëmbi historinë e saj.

Kori i studentëve në kishën e ShkodrësStudentët do të vazhdojnë udhë-

time të tilla edhe në kisha të tjera,që, duke adhuruar së bashku mekomunitetin e zonës, të rritemi mëKrishtin në një komunitet dashurie.

Edhe këtë vit, siç është bërë tash-më traditë prej disa vitesh, studen-tët e Akademisë Teologjike “Ngjalljae Krishtit”, në Shën Vlash të Du-rrësit, bashkë me pedagogët edhestafin dhuruan gjak për njerëzit nënevojë. Rreth 20 persona u bënëpjesë e këtij akti të madh humanitar,duke kontribuuar sadopak për tëaksidentuarit, për fëmijët talasemi-kë, për personat që pësojnë djegieetj, në një kohë kur nevojat për gjakjanë 10 herë më të mëdha se sasiae gjakut që dhurohet.

Organizata e Kryqit të KuqShqiptar, në bashkëpunim me të ci-lën u bë dhurimi i gjakut, dha infor-macionin e nevojshëm për të gjithë.Kështu, personat e përshtatshëm përtë dhuruar janë ata që gëzojnëshëndet të plotë, janë midis moshës

Dhuroni gjak, shpëtoni jetë

Me shkëlqim dhe madhështi u festua Dita eOrthodhoksisë edhe në Rusi. Në fjalën e tij për këtëtë kremte të madhe të Orthodhoksisë Patriarku Kirillfoli për rëndësinë shpirtërore dhe historike të Ri-vendosjes së Ikonave:

“Sot, ashtu si edhe në të shkuarën përpjekjet përdobësimin e besës, përpjekjet për ta paraqitur atë sidiçka qesharake, si mungesë qëndrueshmërie dhesi diçka të panevojshme për njeriun modern, nukrezultuan të suksesshme, sepse, vetë Perëndia iudha njerëzve dhuratën e besës dhe është Ai vetë qëndihmon çdo besimtar ta ruajë këtë dhuratë.”

Në vazhdim nënvizoi se “Disa pyesin veten përsena duhet besa? Për çfarë i nevojitet ajo njeriut mo-dern kur ai ka fuqinë e fjalës, fuqinë e teknologjisë,fuqinë e parasë etj.? Mos duke pasur në themel tëgjitha këto fuqi do të mundim ta quajmë të lumturnjeriun dhe të ndërtojmë Mbretërinë e Qiejve këtunë tokë, pa Perëndinë?”

Të gjithë ata që e luftuan Kishën, dështuan

18-60 vjeç, me peshë trupore mbi50 kg. Gjithashtu, para se të dhurojëdikush gjak, bëhen disa ekzaminimetë nevojshme nga mjeku përgje-gjës, si p.sh. matja e tensionit dhee hemoglobinës, për të parë nësedikush mund të dhurojë gjak apojo. Po ashtu, u tha mjaft qartë sedhurimi i gjakut nuk përbën rrezikpër njeriun, sepse sasia që dhurohetzëvendësohet brenda disa ditëshnga vetë organizmi.

Të dhurosh gjak, nuk do të thotëthjesht të japësh shpresë, të japëshjetë, por gjithashtu të ndihmoshveten edhe të tjerët. Edhe Kisha,na inkurajon të bëjmë vepra të tilladashurie, sepse ne e dimë që çdotë mirë që i kemi bërë dikujt, iakemi bërë vetë Zotit.

Përgatiti: Gabriela Dalipi

“Gjithë rrugëtimi i gjinisë njerëzore tregon se kyqëllim është i pamundur të realizohet me mjete njerë-zore. Mbretëria e Qiejve ka në themel të saj Fuqinë ePerëndisë, e cila vjen si përgjigje e besës sonë.” - shtoiai. Më pas vazhdoi: “Mbretëria e Perëndisë është diçkaqë njerëzit me vetëdije ose jo e caktojnë si qëllim tëekzistencës së tyre dhe e quajnë si lumturia në shkallënmë të lartë të saj. Dhe besa është ajo që i jep njeriutmundësinë e arritjes së këtij qëllimi.”

Duke përfunduar, Fortlumturia e Tij, Kirilli theksoi:“Sot që festojmë triumfin e Kishës, do të përsëris dheunë nga ana ime atë që thanë Etërit gjatë shekujve 8-9,por edhe në vazhdim. Të kemi gjithmonë shpresën tonëte Krishti, sepse Ai na fali thesarin më të madh, atë tëBesës Orthodhokse, e cila na mbron nga çdo ngasje.”

Në fund të Liturgjisë, Patriarku u dhuroi dy astro-nautëve rusë një ikonë të Shën Marisë me rastin e udhë-timit hapësinor që do të kryhet në kujtim të 50-vjetorittë të parit fluturim hapësinor të drejtuar nga njeriu.

11MARS 2011 NGJALLJA

Të Dielën e Orthodhoksisë, 13 Mars, Papa dhe Patriarku i Aleksandrisë,Theodhori II, pas përfundimit të Liturgjisë Hyjnore, i shoqëruar nga mitropolitii Kabalës z. Jona, bir dhe nxënës shpirtëror i Kryepiskopit tonë Anastas, klerii mitropolisë së Ugandës, përfaqësuesi i komunitetit mysliman dhe shumëbesimtarë, shkuan në enorinë e Shën Andonit të Madh të Mondes dhe kryenceremoninë e themelimit të manastirit të parë në Afrikë, që nderohet meemrin e oshënares, Maria e Egjiptit. Vëllazëria që do të banojë në manastir,përbëhet nga tri murgesha afrikane, që jetuan për dy vjet në manastirin e sëTërëshenjtës së Hrisopigjisë në Hania të Kretës. Patriarku i AleksandrisëTheodhori, shprehu me këtë rast shpresat dhe ndjenjat e mira e pozitive qëkrijon themelimi i vëllazërive murgërore në kontinentin afrikan.

Presidenti i Departamentit të Marrëdhënieve Kishtare me Jashtëi Patriarkanës së Moskës, Ilarion Alfejev, në fjalimin e tij me temë“I riu bashkëkohor në Kishë. Pozicioni i tij, rrugët dhe mundësitë”,midis të tjerave tha:

“Rinia është bërthama kryesore që ndërmerr risk në mes tëbesimtarëve të tjerë të një enorie, sepse ndërgjegjja dhe koncepti i përgjith-shëm për botën i një të riu, gjendet në fazën e formimit. Me kalimin emoshës aksi i brendshëm bëhet më i fortë, ndërsa sa më i ri të jetë njeriu,aq më shumë vend ka në shpirtin e tij për ndikimet shpirtërore të jasht-me... Në epokën sovjetike, u krijua një stereotip sipas të cilit Kisha ështëkryesisht për njerëzit që ndodhen në një moshë të pjekur dhe veçanërishtpër të moshuarit, por në të vërtetë nuk është kështu. Nuk duhet të nangushëllojë mendimi se Perëndia do të sjellë të gjithë njerëzit në Kishë,pa u përpjekur ne më parë. Ai do që ne të jemi bashkëpunëtorë të Tij dhekjo do të thotë, se të gjithë ne, bashkë me të rinjtë duhet të bëhemi apos-tuj të Krishtit në botë... Një ri i krishterë që jeton në kushtet e stome,ndodhet vazhdimisht në gjendjen e një dyzimi. Nga njëra anë është njerii Kishës dhe jeta e tij duhet të jetë e rreptë e duhet të jetë sipas dok-trinës morale të krishterë. Nga ana tjetër, i tërë ambienti i kërkon të ndër-marrë një rrugë krejtësisht të kundërt dhe i parashtron vlera krejtësishttë kundërta. Si vlera më e madhe në jetën e një të riu paraqitet e ashtu-quajtura marrëdhënie e lirë midis dy gjinive. Marrëdhënia midis burritdhe gruas shqyrtohet kryesisht në prizmin e kënaqësisë, komoditetit,falë të cilit shkelen lehtësisht rregullat morale mbi të cilat është mbështeturpër shekuj të tërë kuptimi i familjes dhe i moralit familjar. Në rast se tërinjtë ndjekin me rreptësi rrugën e Kishës në lidhje me këtë fenomendhe nuk kanë marrëdhënie para se të martohen, kjo do të përbëjë njëthemel të fortë për ndërtimin e një familjeje sa më të plotë... Shoqëria esotme përballet me krizën e familjes. Problemet në fushën demografike,janë pasojat e krizës themelore që ra mbi njerëzimin, të krizës familjare.Prandaj dhe vihen re fenomenet e divorcit, familjet e mangëta, familjetpa fëmijë, plagë që shkaktohen për shkak të aborteve të mëparshme etj.Në rast se do të ruhej mënyra e jetesës sipas asaj që thotë Kisha, nuk dotë kishin ekzistuar këto fenomene, do të kishim familje të shëndetshmeme shumë fëmijë dhe martesa të qëndrueshme...

Rrugëtimi i njeriut përcaktohet nga vitet e rinisë dhe Kisha ftohet tëkontribuojë në këtë, nëpërmjet enorisë, e cila duhet të jetë jo vetëm vendiku kryhen shërbesa, por edhe vendi i komunikimit midis besimtarëve...Është shumë e rëndësishme që enoritë të bëhen qendra ku të rinjtë tëkenë mundësi të gjejnë rrugën drejt Perëndisë dhe drejt njëri-tjetrit...”.

Përgatiti dhe përktheu Dhjak. A. Bendo

.

Manastiri i parë orthodhoks i grave në Uganda

“Që një i ri të jetojë si i krishterë, kjo dotë thotë të shkojë kundër rrymës”Pas presioneve të fundamenta-

listëve, në West Java, në Indoneziu mbyll një kishë e krishterë. Me-gjithëse e ndërtuar sipas ligjeve nëfuqi, gjë që e ka konfirmuar dhegjykata e lartë indoneziane, mjaftu-an kërcënimet e ekstremistëve që

Afrikë

Më 2 mars, në Islamabad, njëkomando e armatosur dhe e mas-kuar, vrau në rrugë Ministrin pakis-tanez për Minorancat ShahbazBhatti, i cili nuk shoqërohej nga as-një rojë sigurie, me gjithë kërcë-nimet e marra. Vrasja u mor përsi-për nga një grup talibanësh.

Ai kishte mbrojtur një tjetër tëkrishterë, Asia Bibi, dënuar me

Qeveria malajziane lejoi qar-kullimin e 35 mijë Biblave të shty-pura në Indonezi, por vetëm mekushtin që secila të ketë të shkruarnë kapakun e saj: “Vetëm për tëkrishterët”. Biblat, e shkruara në

IndoneziMbyllet kisha

autoritetet lokale t’i vinin kyçin. Ma-dje, në kuadrin e këtyre kërcëni-meve tre personalitete myslimanetë moderuara, që ishin për hapjene kishës, morën pako bomba, njëraprej të cilave shkaktoi disa të plago-sur.

Malajzi

Zhbllokohet ngarkesa me Biblagjuhën vendëse, hynin në urdhë-resën e qeverisë (të hedhur poshtënga gjykata), që të krishterët e kanëtë ndaluar të përdorin fjalë “Allah”për të përcaktuar Perëndinë.

Pakistan

Vritet ministri që mbrojti të krishterëtvdekje me prova të falsifikuara,sipas ligjit famëkeq për blasfeminëdhe për këtë ishte bërë objektiv iekstremistëve, të cilët më parë vra-në për të njëjtën arsye guvernatorine shtetit të Panxhabit. Ministri nji-hej për përpjekjet e tij për të vendo-sur harmoni midis komunitetevefetare në Pakistan.


Kisha e Shën Marisë në Zervat, është vje-dhur gati tri herë për një periudhë dymujore qënga dhjetori 2010 deri në fillim të shkurtit 2011.Kjo kishë ka pësuar një restaurim të plotë parapak kohësh ku në restaurim janë përfshirë,përveç anës arkitektonike dhe konstruktive, dherestaurimi i plotë i pjesës së artit. Pikërisht ele-mentët artistikë të kësaj kishe kanë qenë objektvjedhjeje, e cila ka nisur me shpërthimin e derësmetalike dhe më pas duke u vjedhur tri herërresht janë zhdukur vlera të papërsëritshme, sitë gjitha ikonat e mëdha të ikonostasit, ikonat evogla në pjesën e sipërme (baltakini), kryqi mbiikonostas, si dhe polieli që varej nga kupola direktnë qendër të kishës. Polieli përbëhej nga minia-tura ikonash dhe i pasur me shumë dekoracionetë tjera. Tashmë, çdo gjë që ka mbetur atje përsa i përket pjesëve të drurit të gdhendur, ështëshumë pak nga shkëlqimi i plotë që ajo ka pasurnë momentet pas restaurimit. Fatmirësisht këtopjesë të dekoracionit, të cilat u rimontuan mëmbrapa pasi u restauruan në vendet e tyre ishintë ruajtura dhe me kërkesë të vazhdueshme ngabanorët e fshatit ato u restauruan dhe u vunënë interierin e kishës për t’i rikthyer atij pamjene dikurshme.

Duke gdhirë data 11.02.2011 është shpër-thyer dera e kishës së Shën Premtes në fshatinÇetë, Kavajë duke vjedhur lekët që ndodheshinnë arkën e kishës, si dhe të gjitha pajisjet dheveglat shumë të kushtueshme të grupit të punësqë po bën restaurimin e kësaj kishe. Duke e di-tur se që nga janari kjo kishë i është nënshtruarnjë restaurimi të plotë, i cili është gati në përfu-

VJEDHJE NË VAZHDIMËSI TË KISHAVE ORTHODHOKSE

MONUMENTE KULTURE

Vidhet kisha “Fjetja e Hyjlindëses” në Zervat, Gjirokastër

Vidhet kisha e Shënepremtes, Kavajëndim, si pasojë e një kujdesi dhe interesimi tëdrejtpërdrejtë të Kryepiskopit Anastas, i ciliështë interesuar në vazhdimësi për restaurimine kësaj kishe dhe gjetjen e fondeve për reali-zimin e tij. Por gjithsesi keqbërësit nuk mendoj-në kaq shumë, që ka një organizëm që kujdesetpër trashëgiminë e tyre kulturore, por vazhdojnëprocesin e tyre të vjedhjeve dhe të dëmtimeve

të objekteve të kultitorthodhoks dhe për-sëri organet shtetë-rore përkatëse, qëkanë për detyrë ligjo-re të mbrojnë këtomonumente dhe tëkapin keqbërësit, ikalojnë këto gjëra nëheshtje.

Përgatiti:Ark. Rest.

Gentian Stratobërdha

Kjo ngjarje si në kishën e Zervatit, për me-diat dhe informacionin e përgjithshëm është njëngjarje e radhës e zakonshme, por që kohët efundit janë intensifikuar shumë dhe gati çdo javëdëgjojmë dhe marrim informacion nga besimtarënë zona të ndryshme të Shqipërisë për intensifi-kimin e vjedhjeve në kisha. Pikërisht, e njëjta si-tuatë ndodh gjithmonë: kishat vidhen, elementëte trashëgimisë sonë kulturore zhduken dhe ndo-shta përgjithmonë. Shteti, që ka për detyrë t’imbrojë, nuk mban përgjegjësi, policia si zako-nisht vjen me vonesë, pas dy ditësh, dhe nuk ka

konkluduar asnjëherë me kapjen e ndonjëkeqbërësi, gjithmonë po i njëjti skenar qëpërsëritet pafundësisht dhe pa zgjidhje. Përrastin e Zervatit ne kemi dokumentacion të plotëtë elementeve që janë vjedhur, si me përshkrimetekstesh, ashtu dhe me imazhe fotografike.Asnjë organ i rendit, qoftë në Tiranë apo nëGjirokastër, pavarësisht denoncimeve të një-pasnjëshme që janë bërë, nuk është interesuarpër të marrë informacionin e nevojshëm se çfarëkonkretisht është vjedhur.

Vidhet kisha e BularatitNë mëngjesin e datës 18 mars, banorët

e fshatit Bularat, konstatuan se kisha e tyreishte vjedhur. Në të ishin marrë disa sende,duke e përdhosur vendin e shenjtë.Kryeplaku bëri denoncimin në organet epolicisë, por deri tani ngjarja e përsëriturnuk ka autorë.

Documents

Gazeta e Marsit 2011