Sot“Shqip” 48 faqe

www.gazeta-shqip.com

Adresa e redaksisë:Rr. Sami Frashëri,

Pallatet e Aviacionit, Nr. 4Tel: 04 272 565 • 068(9) 20 35 300

E-mail: info@gazeta-shqip.com

Viti II - Nr. 198 (488) E diel, 22 korrik 2007 E përditshme e pavarur Çmimi 10 lekë, 1.5 euro

PER REKL AMA KONTAKTONI NE NUMRAT: 069 20 50 420 • FA X 04 272 567 • 069 20 50 458GAZETA SHQIP marketing@gazeta-shqip.com

Ekspertët amerikanë vlerësojnë ndryshimet në rend, ndërsa tri ditë më parë Brukseli kritikoi ashpër shkarkimet

Policia, përplasen BE dhe SHBAAmerikanët e ICITAP-it kundër evropianëve të PAMECA-s për reformën

NE FAQEN 7

Djali i Azemitpërfundon prapë

në polici, akuzohetpër rrahjen e një

vajze në pub

Kiriol Hajdari shoqërohet përnjë orë bashkë me një shok

NE FAQEN 16

KUSH E KADERRIN MAÇ

SOKOL BALLA

Megjithëse është endeherët të parashikosh secilat do të jenë rrjedho-

jat politike të situatës së krijuargjatë dhe pas zgjedhjes së Presi-dentit të Republikës, tri gjërajanë tashmë të qarta për tëgjithë. Dy prej tyre duket se do tëkenë një impakt të mirë te njerëz-it. E para, se vendi nuk do të sh-kojë në zgjedhje të parakohshmedhe, e dyta, se President u zgjodhBamir Topi. Pavarësisht se e dimëse ai nuk mund të jetë dot - sëpaku jo që në ditën e parë - Pres-ident i gjithë shqiptarëve, majtasdhe djathtas, është hera...

Demokracianë darën

Nano-BerishaANDREA STEFANI

AFER PS

Jemin Gjana,kafe në kolltukun

e Ramës

Janë orët e para të ditës. Ndryshe nga zakonisht në oborrine selisë rozë nuk ndodhet as-

një makinë deputeti, as ajo e kry-etarit Rama. Sapo kalon hyrjenke rastin të shikosh veçse fytyratë vrenjtura. Ndihen të tradhtu-ar, të prerë në besë. Shumë ngaata që shikonin gjërat të shkoninnë rrugën e duhur sipas tyre,janë detyruar të dorëzohen për-ballë kapitullimit. Ekranet elokalit ngjitur me partinë më tëmadhe të opozitës vazhdojnë tëjapin lajmin se Bamir Topi...

NE FAQEN 3

E ardhmja e Sollakut, në Amerikë?NE FAQEN 5

NE FAQET 2-4

NE FAQEN 10

BILISHT

Identifikohetkufoma, u vrapër hakmarrje

Viktima e gjetur një ditë mëparë e masakruar në qytetin e Bilishtit ka tashmë një

identitet. Policia ka zbuluar nëorët e vona të dy ditëve më parëse bëhet fjalë për 28-vjeçarin ngaDibra, Adriatik Hata. Personi qëështë gjetur i vrarë, sipas...

REPORTAZH

NE FAQET 36-37

Afër & LargZheg në

“kryeqytetine erës”FATOS BAXHAKU

NE FAQEN 43

PERGJIGJE

Mashtrimi i radhësi mafies së

monumentevetë kulturës

Z.Ramohitaj,Më lejoni që në fillim të përgjigjesndaj jush, të respektoj lexuesit enderuar të gazetës, dukeshpjeguar se si qëndron e vërtetambi shpifjet e shkruara keq dhejo në koherencë logjike, me të cilatju keni veshur procesin e rikthim-it në një monument kulture tëTORRES në Durrës. Për parantezë,dua t'ju kujtoj se MTKRS sot gjen-det përpara skandaleve dhe abuz-imeve te mëdha që u janë bërëmonumenteve të kulturës, në 8vitet e qeverisjes së majtë...

OPINION

FISNIK BROVINA

NE FAQEN 6

EMERGJENCA

Kreu i Mjedisit: Të përdorim gjithçka për të shuar flakët

Zjarret, Xhuveli në Fier:S’kemi mjete, por mushka

NE FAQEN 12

MATURA

Provimet nxjerrin në pah nivelin tepër të ulët të të rinjve

Mbi 80% e gjimnazistëveme nota të dobëta, 5 dhe 6

Telefonatë me Moisiun në prag të ndërrimit të pushtetit. Mediu i kërkon Ramës të mos i përjashtojë deputetët: ata zgjidhën krizën

Topi: Sollaku, pjesë e reformësPresidenti i ri: Prioritet dialogu me opozitën. PS-ja bojkoton betimin, Meta jo

Drejtor

Kryeredaktor

Zv/Kryeredaktor

BESNIK MYFTARI

BLEDAR ZAGANJORI

URIM BAJRAMI

OKAZION

OKAZION

NE FAQEN 35

NE FAQEN 11

Këndo o muzë zemërimin eliderit historik Nano qëpër inat të Ramës ose

Metës, i shiti rishtas socialistët teBerisha! Tashmë autoritarizmi dotë rinisë edhe më rreptë sulminmbi institucionet, sepse Nano ubë patericë për të. Si tradicional-isht në rreth 15 vjet tranzicion,demokracia dhe opozita do tëndodhen përsëri nën darën e oli-gopolit të ringjallur politik Nano-Berisha. Pasi e dominuan arenënpolitike me anë të një konflikti tërreptë mes tyre, dy liderët më tëstazhionuar të tërë tranzicionitlindor, kanë ndërruar taktikë....

“Në kryeqytetin e erës”nuk lëviz asnjë gjethe.

Vapa e padurueshme kavendosur të sundojë fortedhe në këtë pjesë të

vendit, ku në ditëzakonshme të verës,

masat e ajrit që vijnë ngadeti “lozin hareshëm” me

ato që depërtojnë ngamali përmes Luginës

SHQIP 2 E DIEL, 22 KORRIK 2007MAZHORANCAPER PRESIDENTIN

Mediu vlerësoi pjesëmarrjennë votim të 6 deputetëvesocialistë, që sipas tij,shmangën zgjedhjet

“Procesi ishte tërësishtkushtetues dhe vendimmarrjaiu la deputetëve të Kuvendit,siç e përcakton Kushtetuta”E djathta

“Nanoistët” shmangën zgjedhjet e rejaFatmir Mediu: Deputetët që votuan Topin nuk duhen përjashtuar nga PS-ja

ERJON AJAZI

Kreu i republikanëve dheministri i Mbrojtjes, FatmirMediu, ka vlerësuar pjesë-

marrjen e 6 deputetëve socialistënë votimin e katërt për Presiden-tin, duke shmangur nëkëtë mënyrë zgjedhjete parakohshme. Aleatimë besnik i partisë nëpushtet i ka shprehururimet e tij Presidentittë ri të vendit, duke de-klaruar se Topi do të jetëPresident i të gjithë sh-qiptarëve. Në reagimine tij për zgjedhjen ePresidentit të ri, Mediu,theksoi se kreu i ri i sh-tetit do të gjejë mbësh-tetjen maksimale ngaMinistria e Mbrojtjes.Duke i uruar suksesenë punën e tij si Presi-dent, Mediu tha sezgjedhja e Presidentit ubë në përputhje të plotëme Kushtetutën dhekjo zgjedhje shpëtoivendin nga një krizëakoma më e madhe siçishte opsioni izgjedhjeve të para-kohshme. Për mëshumë se dy javë, kreui PR-së është shprehurqë opozita të ndryshojëqëndrim për zgjedhjete parakohshme dhe të paraqitetnë Parlament për të mbajtur qën-drimin e saj dhe t’i lërë deputetëtpër të bërë zgjedhjen e tyrenëpërmjet votës së fshehtë.Ndërkohë, numri një i republi-kanëve nuk ka lënë pa komentuaras zhvillimet brenda partisë më tëmadhe opozitare. “Nuk përzihemnë punët e Partisë Socialiste, pordeputetët “nanoistë” nuk duhenpërjashtuar”, tha Mediu. Ai vlerë-soi pjesëmarrjen në votim tëpremten të 6 deputetëve social-istë, që, sipas tij, shmangënmbajtjen e zgjedhjeve të para-kohshme. Gjithashtu, vlerësimenga radhët e mazhorancës ka mar-rë edhe kandidati i AleancësDemokratike, Neritan Ceka, edhepse ky i fundit u largua i revoltuar

nga salla e Parlamentit pas votim-it të Presidentit. Mediu, me njëdeklaratë publike në Ministrinë eMbrojtjes vlerësoi kandidimin ekreut të PAD-së, Neritan Ceka, përpjesëmarrjen duke e cilësuar si njërol të rëndësishëm prezencën e tijnë shmangien e krizës politike nëvend. I pyetur për marrëdhënietqë do të ketë në këta dy vjet shu-mica dhe opozita me njëra-tjetrën,aleati kryesor i partisë në pushtetdhe miku më i mirë brenda sëdjathtës për opozitën, Fatmir Me-diu, ka shmangur çdo koment përmënyrën se si do të zhvilloheshinkëndej e tutje marrëdhëniet mesmazhorancës dhe opozitës. Ajo çkaMediu thekoi me këmbëngulje sepjesa më e madhe e Parlamentitishte kundër zgjedhjeve të para-

kohshme, si brenda mazhorancësashtu edhe brenda opozitës. “Mëshumë se 95% të deputetëve tëopozitës, që unë kam kontaktuar,kanë qenë kundër zgjedhjeve tëparakohshme”, tha ai. Në po tënjëjtën linjë ka qëndruar me dek-laratën e tij edh kreu i PartisëDemokrate të Re dhe ministri i Ar-simit, Genc Pollo, i cili uroi Presi-dentin Topi për detyrën e tij. Dukee konsideruar votimin në seancëne djeshme në Kuvend tërësishtkushtetues, Pollo tha se “Kuvendipërmbushi detyrën e tij dhe për-caktoi Bamir Topin si President tëRepublikës”. “Ka qenë një procesjo i lehtë, plot me kontradikta, lu-hatje dhe konflikte, proces, i cili,ndonëse nuk gjeti zgjidhje kon-sensuale sipas modelit të 5 viteve

më parë, duhet thënë se ishtetërësisht kushtetues dhe vendim-marrja iu la deputetëve të Kuven-dit, ashtu siç e përcakton ligjithemeltar i shtetit”, u shpreh kry-etari i PDR-së. Sipas tij, në këtëmënyrë u realizuan 3 objektivat;një proces i respektueshëm; njëkandidat e një personalitet përPresident i standardeve të duhu-ra dhe evitimi i zgjedhjeve par-lamentare në shtator, të dëmshmepër të gjithë. Nga ana tjetër, krye-tari i PDR-së fton opozitën, që pasreagimit të parë qejfmbetës, tëkuptojë që ishin politikat e bojkotitato që çuan në dështim, në mo-spërmbushje të objektivave, dhejo veprimi i deputetëve të saj nëpërputhje me mandatin popullortë tyre.

E djathta vlerësoi Cekën që futiprocesin në rrugë kushtetuese, edhepse u largua nga salla i revoltuar

Sipas kreut republikan, më shumë se95% e opozitës ishte kundër opsionittë zgjedhjeve të parakohshme

MEDIU“S’kam pasur preferenca as për Bamir Topindhe as për Neritan Cekën. Kam dashur qëvendi të shkojë përpara dhe të evitohenzgjedhjet e parakohshme”, tha Mediu

POLLOKreu i PDR-së e ka ftuar opozitën të lërëqejfmbetjet dhe i ka sugjeruar asaj të kuptojëse ishin politikat e bllokimit ato që çuan nëdështim dhe aspak veprimi i deputetëve tësaj

PDPartia Demokratike është shkëputur përfundi-misht nga tensioni i zgjedhjeve të parakohs-hme, ku edhe gjatë ditës së djeshme kanëfestuar zgjedhjen e Bamir Topit si President

shtypiMediat e huaja, jehonë për

Bamir Topin President

Zgjedhja e Presidentit të Republikës, Bamir Topi,është pasqyruar në të gjitha mediat ndërko-

mbëtare. Shmangia e zgjedhjeve të parakohshmedhe zgjedhja e Presidentit ka zënë vendin kryesor tëlajmeve në agjencitë e ndryshme të botës. Fishekz-

jarrët në Tiranë dhe festimi me armë në Fierështë shoqëruar me vëmendjen e shtypitndërkombëtar në zgjedhjen e Presidentittë ri të Republikës. Mediat e huaja shkrua-jnë se Presidenti i ri i Shqipërisë është BamirTopi, i cili zgjidhet me votat e shumicës sëParlamentit, ku votat e demokratëve janëmbledhur me ato të disa socialistëve përtë plotësuar numrin që Parlamenti tëzgjedhë kreun e shtetit dhe të evitojë zgjedh-jet e parakohshme. Agjencia e lajmeve ‘Re-uters’ shkruan se Parlamenti shqiptar zgjo-

dhi si President të vendit, Bamir Topin, duke shman-gur krizën e zgjedhjeve të përgjithshme që mund tëkishin shtyrë reformat e nevojshme për anëtarësiminnë Bashkimin Evropian dhe në NATO. Sipas kësajagjencie, Bamir Topi gëzon respekt nga shumica eshqiptarëve për qetësinë, nacionalitetin në skenënpolitike dhe dëshirën për kompromis, e cila konsid-erohet si diçka e rrallë në politikën shqiptare, por ainuk pranohet nga socialistët, të cilët këmbëngulinpër një President konsensual. E.A.

mesazhi

Departamenti i Shtetit përshëndetzgjedhjen e Presidentit të ri

Shtetet e Bashkuara përshëndesin popullin dheParlamentin e Shqipërisë për përfundimin me

sukses të procesit të zgjedhjes së Presidentit tëtyre të ri”, u shpreh Departamenti Amerikan i Sh-tetit menjëherë pas përfundimit të votimit në Par-lamentin shqiptar. Ky ka qenë mesazhii shkurtër që SHBA ka preferuar tëlëshojë në drejtim të klasës politike sh-qiptare. Sakaq, faktori ndërkombëtarkishte bërë thirrje të vazhdueshme ditëte fundit për zgjidhjen sa më shpejt tëçështjes së kreut të ardhshëm të sh-tetit. Në një deklaratë për mediat, tri ditëmë parë, zv/ndihmëssekretarja ameri-kane e Shtetit, Rozmari Di Karlo, u kërkoifaktorëve politikë në vend që të gjeninsa më shpejt rrugën e konsensusit përtë zgjedhur kreun e shtetit. “Ne dëshi-rojmë së tepërmi të shikonim që kjo ngecje të marrëfund shpejt, që të gjitha palët të arrijnë në konsen-sus, në mënyrë që të zgjidhet Presidenti i ri”, qeshprehur Di Karlo. Sipas saj, zgjedhjet janë meshumë rëndësi për një shoqëri demokratike janëme shumë rëndësi dhe me siguri mënyra se sivendi i bën zgjedhjet është e rëndësishme përaspiratat e Shqipërisë për të hyrë në NATO dhe nëBashkimin Evropian. D.M.

DEKRETI

Zgjedhjet e pjesshme në zonënnr. 31 do mbahen në shtator

Presidenti i ri Bamir Topi doduhet të dekretojë datën e

zgjedhjeve të pjesshme nëzonën 31. Pas zgjedhjes në pos-tin e kreut të shtetit, ai do heqëdorë nga mandati i deputetit.Topi, në momentin që do bëjëbetimin në Kuvend, pritettë dorëzojë aty edhemandatin eligjvënësit, të fituarnë zgjedhjet e ko-rrikut 2005. Kush-tetuta parashikonqë është Presi-denti ai që vlerësonkohën kushtetuesedhe shpall datën ezgjedhjeve të pjesshmeparlamentare. Më tutje, itakon Komisionit Qendror tëZgjedhjeve që të përgatisë ter-renin për mbajtjen e këtij proce-si elektoral. Burimet sqarojnë seka shumë gjasa që këtozgjedhje të mbahen në muajinshtator, nga java e tretë. Kjo përshkak se Kuvendi, por edhe të

gjitha institucionet shtetërore dotë marrin pushimet në muajingusht. Ligji parashikon edhe njëkohë prej një muaji në dispozi-cion të partive politike për të kry-er fushatën zgjedhore. Sakaq,Komisioni Qendror i Zgjedhjeve

kërkon kohë tënevojshme për të kryerregjistrimin e sub-jekteve politikepjesëmarrëse nëgarë, ngritjen e ko-misioneve zgjed-hore, regjistrimin ekandidaturave për

deputetë. Në sfidëne 3 korrikut 2005, në

zonën 31 kandiduan përPartinë Demokratike, BamirTopi, dhe për Partinë Socialiste,Mimi Kodheli. Sipas rezultatit tëzgjedhjeve, rezultoi se Topi fi-toi 9756 vota ose 53,35% kun-drejt Kodhelit që mori 6100 votaose 33,36%. Kandidati i LSI-së,Ilir Dashi, fitoi në atë garë 1499vota ose 8,20% të totalit. D.M.

SHQIP 2 P O L I T I K E

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 3

QENDRIMI

PSKLOSI"Të blihen deputetë është njëngjarje që nuk ndodh më nëbotë. Shqipëria prodhoi përsërinjë çudi dhe kjo çudi ishte shitja edeputetëve për të blerë Presiden-tin. Mendoj se turpi shkon si tekata që u shitën, por shumë mëshumë shkon tek ata që blenë"

LSIMETA"LSI ka ruajtur integritetin e sajnga fillimi në fund, nuk ka rënëpre e ndikimeve, e lojërave tëndryshme, nuk ka paraqiturasnjë kandidat të sajin si forcëpolitike, por ka mbështetur nëmënyrë parimore Presidentinaktual. Ka treguar dinjitetin esaj përballë shqiptarëve"

PSDGJINUSHI"Topi pranoi që nga një kandi-daturë që doli kundër pazarevedhe të rrezikshme Nano-Berishatë bëhej pjesë e këtij kompromi-si, pjesë e këtij pazari. Ka folurvazhdimisht kundër korrupsionitgalopant të Nanos sipas tij, porpranoi të zgjidhej President ngaklani i Zemunit"

PADDEMETI"Përgjegjësia e asaj që ndodhidje në Kuvend i takon PS-së, ecila nuk i menaxhoi siç duhetdeputetët e saj. Përgjegjësikryesore është Nano, i cili tregoise si mund t'i shesë interesat eelektoratit, tradhtoi elektoratindhe gjithë opozitën, siç bëri nëzgjedhjet e vitit 2005"

Milo: Për sa kohë qëata që e votuan janëdeputetë të Kuvenditdhe kalohet numri 84 ivotave, nuk vihet nëdyshim legjitimiteti

Pakica ka reaguar ashpër duke akuzuar për vjedhje votash dhe interesa kriminale

PS: Bojkot betimit të Topit.Meta: Do të jemi në seancë

LSI: Procesi kushtetues, por pa konsensus. Urojmë Bamirin

DARDAN MALAJ

Politika e re, forca e re që kjoprodhon nuk mund të pajtohet me zgjedhjen e Bamir To-

pit si President, ndaj nuk do të jetënë Kuvend gjatë ceremonisë sëbetimit". Ky ka qenë qëndrimi i de-klaruar dje nga deputeti i PartisëSocialiste, Blendi Klosi. Ai shprehusolidaritetin e Partisë Socialiste dheopozitës së bashkuar me të gjithëata të cilët kërkonin që qeveria dheKryeministri Berisha të ballafaqo-heshin me votën e lirë dhe zgjedhjetë parakohshme. "Jam këtu tëshprehem në emër të Par-tisë Socialiste për atë qëndodhi dje, një ngjarjeshumë e turpshme për poli-tikën moderne", theksoiKlosi. Sipas tij, deputetët qëmorën pjesë në seancë janëpërjashtuar tashmë ngaPartia Socialiste. "Ne u për-poqëm të bënim politikë,negociuam, morëm pjesënë tryezën e kryetarëve,morëm pjesë në të gjithaaktivitetet e këtij muaji, meshpresën se në Shqipëri dotë bëhej politikë", insistoiKlosi. Ndërsa, sipas tij, ajoqë ndodhi dje (pardje) ësh-të një ngjarje e padenjë nëpolitikë. "Të blihen de-putetë është një ngjarje qënuk ndodh më në botë. Sh-qipëria prodhoi përsëri njëçudi dhe kjo çudi ishte shit-ja e deputetëve për të blerëPresidentin. Mendoj se turpi shkonsi tek ata që u shitën, por shumë,më shumë shkon tek ata që blenë",nënvizoi deputeti Klosi. I pyeturlidhur me provat për akuzat ehedhura nga PS, ai sqaroi se "votate djeshme (pardjeshme) janë vetëprova, qoftë dhe filmimet tuaja,janë deputetë të cilët deklarojnëvotën, ngjarje që nuk ndodh në fs-hatin më të humbur, ndodhi dje nëKuvendin e Shqipërisë". Opozita,shtoi ai, bëri strategjinë, bëri vep-rime brenda kuadrit të politikës,ndërsa ajo çka ndodhi nuk ishtepolitike, por pazari i gjësë së gjallë.Kryetari i LSI-së, Ilir Meta, vlerësoise kjo periudhë dyvjeçare dheveçanërisht kjo e dy muajve të fun-dit ka lënë shumë për të dëshiruarpër sa i takon pjekurisë së klasëspolitike në vend dhe respektimit tërregullave të lojës demokratike dhenjëkohësisht te ndërtimi dhe reali-zimi i konsensusit për zgjedhjen ePresidentit. "Për votimin e djeshëm

mund të them se ai është një vazh-dim pra i kësaj shije aspak të mirëtë këtij procesi të nisur që më 4 ko-rrik", tha ai. Meta deklaroi se natyr-isht që ia vlen të distancohesh ngaprocesi si një proces jokonsensual,por megjithatë, nuk mund të themise nuk ka qenë proces kushtetuesnë kuptimin që janë respektuarprocedurat kushtetuese e par-lamentare, pavarësisht mungesëssë konsensusit, prishjes së konsen-susit, problemet apo dyshimet qëjanë hedhur për transparencën eprocesit të djeshëm. Ai gjeti rastintë urojë Topin si President të ri të

vendit që nga President imazhorancës që është ak-tualisht, të bëjë përpjekjettë ngrihet në atë nivel qëkërkon Kushtetuta për ro-lin e Presidentit që të jetëjashtë ndikimit të partisë sëtij dhe mazhorancës për-katëse, e cila praktikisht eka zgjedhur dhe të bëhetPresident i të gjithëve. "Edi që është një ndërmarrjee vështirë kur nuk kemi tëbëjmë me një produkt kon-sensual ashtu siç kishteshumë shpresa më parë",tha Meta. I pyetur nëse dotë shkojë në seancën ebetimit të Presidentit të ri,ai u përgjigj se: "padyshimqë unë do jem në të gjithaseancat e ceremonitë që dozhvillohen si për të respek-tuar e nderuar Presidentinaktual, zotin Moisiu, të cil-in përfitoj nga rasti edhe një

herë të shpreh konsideratat më tëlarta të miat dhe LSI për kontribu-tin që ka dhënë, ashtu edhe për tëinkurajuar Presidentin e ri që tëmos ndihet i detyruar vetëm ndajmazhorancës që e ka zgjedhur, portë gjejë forca për të qenë Presidenti të gjithë shqiptarëve, i hapur metë gjitha forcat politike, i hapuredhe me ju, me të gjitha mediat".Meta u shpreh i lumtur që LSI karuajtur integritetin e saj nga filli-mi në fund, nuk ka rënë pre endikimeve, e lojërave të ndry-shme, nuk ka paraqitur asnjë kan-didat të sajin si forcë politike, porka mbështetur në mënyrë pari-more Presidentin aktual. "Ashtuedhe një produkt konsensual cil-ido që të ishte ai përveç njërit,njëkohësisht në të gjithë këtëproces ashtu siç edhe në seancëne djeshme, LSI-ja ka treguar din-jitetin e saj përballë gjithë qyteta-rëve shqiptarë", theksoi Meta.

të mërkurënPritet mbledhja e Asamblesë

për të zgjedhur KryesinëPartia Socialiste pritet të rikthejë gjallërinë

në jetën partiake. Shumë shpejt pritetqë të mblidhet për herë të parë Asamblejae re e partisë. Organi i cili do të konstituo-het dhe do zgjedhë më pas Kryesinë ere me 25 anëtarë. Në këtë mbledhje doduhet që të caktohen edhe sekretarët erinj të partisë. Skema e bërë publikeshumë kohë më parë parashikonte or-ganizimin e një sekretariati si qeveri-hijeme rreth 15 vende sekretarësh mbi ba-zën e problematikave të ndryshme. Ak-tualisht, nuk ka asnjë forum i cili mundtë mblidhet, pasi një pjesë nuk janëzgjedhur dhe pjesa tjetër s'është kon-statuar ende.

RregullorjaSi përjashtohen deputetët

"rebelë" të grupitVotimi në kundërshtim me vendimin poli

tik të grupit në seancat e rëndësisë sëveçantë përbën një nga rastet kur konsumo-het shkelja e rëndë e disiplinës së grupit.Një masë ndëshkimore e sanksionuar nërregulloren e funksionimit të grupit. Vendimipër masën e çregjistrimit merret me propo-zim të Kryesisë së PS-së, të Kryesisë sëgrupit parlamentar ose të jo më pak se 1/10së anëtarësisë të grupit. Propozimi bëhet meshkrim dhe me motivim të qartë. Vendimipër këtë merret me votim të fshehtë nëmbledhjen e grupit, kur marrin pjesë jo mëpak se 2/3 e deputetëve. Vendimi përçregjistrimin e deputetit nga grupi miratohetnga Kryesia e Partisë Socialiste.

QËNDRIMI

"Topi President me votate klanit të Zemunit"

Gjinushi: Opozita do bojkotojë betimin e tij

Kreu i socialdemokratëve, Skënder Gjinushi,deklaroi dje se Topi pranoi që nga një kan-

didaturë që doli kundër pazareve dhe kompro-miseve të rrezikshme Nano-Berisha të bëhejpjesë e këtij kompromisi, të bëhet pjesë e këtijpazari. "Topi ka folur vazhdimisht kundër kor-rupsionit galopant, korrupsionit më të rrezikshëmnë Evropë që përfaqësohet nga klani Nano si-pas tij, dhe sot pranon të marrë mandatin e Pres-identit të Republikës me votat e këtij klani, ndajai nuk mund ta gëzojë këtë mandat", tha Gji-nushi. Topi, shtoi ai, tregoi se si konsensusinpolitik e zëvendësoi me diversion politik, se sibashkëpunimin dhe votën e lirë konstitucionaletë deputetëve e zëvendësoi me mercenarizëm.Seanca, sipas tij, ishte një nga më të turpsh-met dhe më me imoralitet çka bëri që Topi tëzgjidhet me votat e mercenarëve. Në seancëne betimit, sipas tij, pjesëmarrja e opozitës ësh-të e kotë dhe se në vend të Topit duhet të beto-hen Nano e Berisha. Gjinushi prej ditësh patiakuzuar publikisht se vihen re tentativa për tëblerë deputetët nga opozita me qëllim zgjedhjene kreut të ardhshëm të shtetit. D.M.

Në selinë e Partisë Socialiste, një ditë pas votimit të Bamir Topit për President

“Viziton” selinë rozë, Gjana pikafe në kolltukun e RamësJanë orët e para të ditës. Ndry

she nga zakonisht në oborrin eselisë rozë nuk ndodhet asnjëmakinë deputeti, as ajo e kryetar-it Rama. Sapo kalon hyrjen kerastin të shikosh veçse fytyra tëvrenjtura. Ndihen të tradhtuar,të prerë në besë. Shumë nga ataqë shikonin gjërat të shkonin nërrugën e duhur sipas tyre, janëdetyruar të dorëzohen përballëkapitullimit. Ekranet e lokalitngjitur me partinë më të madhetë opozitës vazhdojnë të japinlajmin se Bamir Topi është Presi-denti i ardhshëm i vendit. Infor-macion që në vetvete nuk ngjallaq urrejtje për militantët e pran-ishëm sa për emrat e gjashtë de-putetëve "rebelë". Paçka seaskush nuk e përdor më këtëfjalë, duke e zëvendësuar shpeshme atë "tradhtar". Në çdo tav-olinë flitet për "bëmat" e grupittë të gjashtëve. Shkohet deri atysa hamendësohet se për çfarë in-teresash u krye kjo lëvizje. Më të

guximshmit marrin kurajën tëbëjnë edhe llogaritë kush kahumbur e kush fituar në këtëeveniment të fundit politik,brenda vetë të majtës. Ndërsaorët shkojnë pa pushim, i vetmi

zyrtar që shkel në parti ështëBlendi Klosi që përballet me me-diat. Por ndërsa Klosi bëhet gatipër konferencën e shtypit, nëlokal fillojnë të shfaqen surprizat.Si për ironi të fatit, ndoshta jo kre-

jt pa qëllim, ministri Jemin Gja-na preferon të pijë kafe në loka-lin e socialistëve. Hyrja e tij nëkëto ambiente has në sy të habi-tur që s'kanë si ta konsiderojnëndryshe veçse provokim. Gjana,i shoqëruar nga dy miq të tij, uletnë kolltukët që zakonisht rezer-vohen vetëm për krerët e lartë tëselisë rozë mes të cilëve natyr-shëm kryetarin Rama. Pasi shijonpër pak kohë kafen, Gjanapërmes lokalit kryen perfor-mancën e radhës duke lënë so-cialistët me gojën hapur. Askushnuk di të thotë se çfarë dondodhë të nesërmen në partinëmë të madhe të së majtës. Mbi-zotëron zhgënjimi, ndoshtashumë presin gjyqin e të gjash-tëve. Firmëtarët aq më pak janëtë pritur më në ambientet e Par-tisë Socialiste. D.M.

VEZHGIM

NE FOTOSelia ePartisëSocialiste

P O L I T I K E

SHQIP 4 E DIEL, 22 KORRIK 2007

PRESIDENTIINTERVISTA

P O L I T I K E

Presidenti i ri: Sistemi idrejtësisë, problematik.Duhen reforma të thella nëkëtë institucion

Në lidhje me pikën më tëdebatueshme, Topi nuk kamohuar mundësinë ezëvendësimit të Prokurorit

"Unë, President mbi palët. Prioritet, dialogu me opozitën"

Topi: Sollaku, pjesë ereformës në prokuroriPresidenti Bamir Topi ka

premtuar se do të jetë njëkryetar shteti mbi palët.

"Do të jem totalisht mbi palët, nënjë pozicion mjaft objektiv dhedo të jem promotor që klima poli-tike shqiptare të jetë bash-këpunuese në interes të sfidavemadhore që ka Shqipëria, përrritjen ekonomike të vendit, përqetësinë shoqërore dhe besojpër dy sfidat më të mëdha për in-tegrimin në Evropë dhe nëNATO", tha Topi në intervistën etij të parë si President i Repub-likës së Shqipërisë për "Zërin eAmerikës". Topi ka premtuar senjë nga prioritetet e tij do të jetëdialogu dhe bashkëpunimi mepartitë e majta. Në lidhje mepikën më të debatueshme midisdy kampeve politike, ai nuk kamohuar mundësinë e zëvendë-simit të Prokurorit të Përgjiths-hëm. "Institucioni i Prokurorisëdo të jetë pjesë e një reforme tëthellë", tha Presidenti i ri i vendit.

E majta flet për blerjevotash dhe në fakt, ju vo-tuan edhe ata që kishinkundërshtuar kandi-daturën tuaj, ndjekësit ezotit Nano. Në një situatëtë tillë, si mund ta fitoni jubesimin e opozitës?

Unë mendoj që të marrësh 85vota në Parlament, natyrishtmund të jenë bërë shumë ko-mente nga pozicione të ndry-shme politike, por ju e dini qëgara në Parlament u realizuaedhe nga qejfmbetje nga kam-pet respektive, qoftë nga zotiNano, qoftë nga zoti Ceka, po erëndësishme është që të gjithëdeputetët që ishin të pranishëmduhen konsideruar në tjetër pikëvështrimi, si deputetë tëpërgjegjshëm, të cilët në respekttë votës që kanë marrë qoftë ngashoqëria nga populli erdhën përtë plotësuar një detyrim kush-tetues për të mos e lënë vendinnë krizën e zgjedhjeve të para-kohshme. Nga kjo pikëpamje, sakohë procesi konsiderohetlegjitim pa asnjë lloj paragjykimiqë vjen nga një parti e majtë dotë thosha që Presidenti i Repub-likës duhet t'i largohet paragjyki-meve dhe duhet të jetë mbi palëtdhe unë zotohem në këtë mo-ment që po flas jo vetëm partivetë djathta, por edhe partive tëmajta, në mënyrë të veçantë par-tisë më të madhe opozitare, Par-tisë Socialiste që do të jem total-isht mbi palët, në një pozicionmjaft objektiv dhe do të jem pro-motor që klima politike sh-qiptare të jetë bashkëpunuesenë interes të sfidave madhore qëka Shqipëria, për rritjenekonomike të vendit, për qetës-inë shoqërore dhe besoj për dysfidat më të mëdha për inte-grimin në Evropë dhe në NATO.

Le të flasim për një çësh-tje më konkrete zoti Topi.Shkaku që prishi konsen-susin për një Presidentkonsensual ishte çështja eshkarkimit të Prokurorit tëPërgjithshëm. Do ta sh-karkoni ju atë dhe nëse posi do ta arrini këtë?

Unë e kam shprehur edhe mëparë që Presidenti i Republikësnuk zgjidhet duke u kondicionu-ar nga pozicioni i Prokurorit tëPërgjithshëm. Presidenti i Re-publikës, sikundër është prem-tuar, do të jetë iniciues dhe bash-këpunues në reformimin e siste-mit të drejtësisë, i cili ështëshfaqur mjaft problematik. Kynuk është koment dhe pozicionqë është marrë vetëm nga par-titë politike shqiptare, por edhenga institucionet ndërko-

mbëtare, çka presupozon që in-stitucioni i Prokurorit tëPërgjithshëm është një etapë ecila duhet patjetër tejkaluar jovetëm për shkak të punës tëpamjaftueshme dhe mjaft prob-lematike, por për shkak të atijpozicioni të palimituar që e çoninstitucionin e Prokurorit tëPërgjithshëm, në një mandat tëpaprecedentë, ndërkohë që të

gjitha personalitetet, qoftë këtonë nivelet më të larta të shtetitdhe qofshin këto në nivelin eProkurorit të Përgjithshëm nëvendet e tjera ka një afat. Nga kjopikëpamje, pozicioni i institu-cionit të Prokurorit të Përgjiths-hëm do të jetë pjesë e një reformetë thellë, ku natyrisht presupo-zohet edhe një marrje në konsid-eratë e pozicionimit të ri për in-

stitucionin e prokurorit.

Zoti Topi, një nga dek-laratat e tuaja të para ishteedhe ajo për pavarësinë eKosovës. Në fakt, situataështë kritike për shkak serezoluta nuk do të hidhetnë votë në Këshillin e Sig-urimit. Cili do të ishte me-sazhi juaj për Kosovën nëkëto momente?

Mesazhi im për Kosovën nëkëto momente është që të jetëpikërisht në kohezion të plotëme pjesën më substanciale tëmendimit të faktorit ndërko-mbëtar. Të jetë në koherencë tëplotë pikërisht me ato pozicioneqë marrin miqtë e mëdhenj tëKosovës dhe të Shqipërisë dhe tëvendeve demokratike. Pra, tëjenë përkrah Shteteve të Bash-kuara të Amerikës, të cilat mekohë kanë projektuar një tëardhme të re për Kosovën. Dheunë jam i bindur që populli i Ko-sovës është një popull që jovetëm ka vuajtur, por është njëpopull që është formuar gjatëprocesit të izolimit dhe dis-kriminimit social dhe ka arriturnë një pjekuri politike ku klasapolitike e Kosovës sot është esinkronizuar dhe sot është në njëmendim unik dhe besoj që sëshpejti ato do të gëzojnë frytet epavarësisë së Kosovës, që do tëvijnë patjetër jo të vetmuara, porsi pjesë e një koalicioni të gjerëbotëror, i cili e ka projektuar nëmënyrë të padiskutueshme pa-varësinë e Kosovës.

"Marrë nga VOA"

PRESIDENCA Të martën, gati ceremonia në Pallatin e Brigadave. Retrospektivë e stafetës nga Meidani te Moisiu

Topi, telefonatë Moisiut nëprag të ndërrimit të pushtetit

Të martën pritet që Presidenti i zgjedhur ngavotimi i 20 korrikut të marrë zyrtarisht man-

datin e kreut të shtetit. Burimet konfidencialerrëfejnë se pas mesazhit të nisur nga Moisiu njëditë më parë, Topi ka marrë atë në telefon dukevlerësuar rolin dhe punën e tij prej pesë vitesh siqytetari i parë i vendit. Në bisedën mes tyre më-sohet të jetë vënë theksi tek thellimi i frymës sëbashkëpunimit të mëtejshëm. Të martën, ndër-sa ora do shënojë 18:00 në sallën e seancaveplenare, Bamir Topi do të kryejë betimin para de-putetëve. Më pas do të udhëtojë drejt Pallatit tëBrigadave nga ku do ndërrojë stafetën me kreunaktual të shtetit. Procedurë që është kryer edhepesë vjet më parë kur Rexhep Meidani i kaloipushtetin Alfred Moisiut.

MandatiNë bazë të ceremonialit shtetëror, Presidenti i

ri Bamir Topi pas fjalës së betimit do të përshën-detet me deputetët dhe do të udhëtojë drejt Pal-latit të Brigadave, vend ku e pret kreu aktual ishtetit, Alfred Moisiu, i cili do jetë në orët e fundittë mandatit. Në një ceremoni të veçantë, Moisiudo t'i dorëzojë Presidentit të ri detyrën bazuar mbimandatin që i dha vota e 85 deputetëve të Kuv-endit. Në ceremoninë në fjalë do të jenë të ftuaredhe të gjitha personalitetet politike në vend,përfshirë 140 deputetët e Parlamentit. Ftesë eveçantë do t'u drejtohet edhe trupave diploma-tike të akredituara në Tiranë. Nuk dihet ende nëse

opozita dhe përfaqësuesit politikë të saj do tëpreferojnë apo jo të marrin pjesë në ceremoninëe organizuar nga Moisiu. Ndërsa kanë deklaruarse do bojkotojnë betimin në sallën e Kuvendit.Pas Pallatit të Brigadave, zyrtarisht Topi do mundtë quhet Presidenti në detyrë i Shqipërisë dheAlfred Moisiu do etiketohet si ish-president. Tëtilla raste natyrshëm që shoqërohen me paradëushtarake dhe me të shtëna topash për nder të

qytetarit numër një të vendit.

RetrospektivëAjo çka i mungonte politikës shqiptare të per-

iudhës së pluralizmit ndodhi në verën e vitit 2002.Rexhep Meidani dhe Alfred Moisiu u dhanë nëatë kohë një leksion politikanëve të shumicës dhepakicës, të majtës e të djathtës. Për herë të parëpas shumë vitesh, kreu i shtetit u zgjodh përmesnjë ceremonie të mirëfilltë zyrtare. Një ceremoniqë në llojin e saj ishte unike, 21 të shtëna topi,paradë e Forcave të Armatosura dhe një fjalimpara deputetëve vendosën Alfred Moisiun në de-tyrën e Presidentit. Menjëherë pas betimit në Ku-vend, ai me një eskortë presidenciale prej katërmotorësh policie dhe dy makinash u drejtua tePresidenca. Më pas, i shoqëruar nga RexhepMeidani, të dy shkuan në Pallatin e Brigadave.Një shtrëngim duarsh dhe më pas të shtënat papushim të topave kanë shënuar ndërrimin zyrtartë pushtetit. Të dy presidentët parakaluan më paspara politikanëve nga të dyja krahët dhe pjesë-tarët e trupit diplomatik të akredituar në Tiranë.Nëse i rikthehemi retrospektivës politike rezultonse Ramiz Alia në largimin e tij nuk kreu ndonjëceremoni të veçantë të ndërrimit të pushtetit meSali Berishën. Ashtu sikurse ky i fundit në largimine tij më 24 korrik 1997, nisur edhe nga situata ekrijuar në vend nuk pati mundësi të organizontediçka të tillë.

D.Malaj

Mesazhi im për Kosovën nëkëto momente është që të jetëpikërisht në kohezion të plotëme pjesën më substanciale tëmendimit të faktoritndërkombëtar

Moisiu-Topi

SHQIP 5E DIEL, 22 KORRIK 2007 A K T U A L I T E T

VëzhgimZyrtarët e prokurorisë deklarojnë nën zë seskenari i parë ka të bëjë me largimin e Sollakutnë SHBA. Skenari i dytë është qëndrimi në post.Skenari i tretë është dorëheqja

“Pas Topit President, Sollaku drejt SHBA”Një ditë në prokurori. Flasin nën zë zyrtarët: Tri variantet e të ardhmes së kreut të akuzës

LARGIMI 1998/ Si emigroi në Amerikë zv/prokurori i Përgjithshëm, i cili hetoi dosjen "Nano"

“Arratia” në Amerikë e DervishitSkenarët që po përpilohen nga

mazhoranca për emrin e ri tëkryeprokurorit ia kanë numëru-ar ditët Theodhori Sollakut nëdetyrë. Skenari më i mundshëm,sipas zyrtarëve të tij, është largi-mi jashtë Shqipërisë. Destina-cioni më i mundshëm ështëSHBA-ja, ku flitet se krye-prokurori ka fituar një bursë.Pikërisht kjo rrugë është ndër-marrë edhe herë të tjera ngakrerë të akuzës. Në vitin 1998 kalënë detyrën zv/prokurori iPërgjithshëm, Fatos Dervishi,për t'u instaluar në Amerikë, kufitoi edhe licencën për avokat.Duket se rruga e z. Dervishi do tëndiqet edhe nga Sollaku. Sipasburimeve, pozitat e kreut aktualtë prokurorisë ngjasojnë me ish-zv/prokurorin. Në vitin 1998 Fa-tos Dervishi ishte nën presion

për hetimin e disa dosjeve tëbujshme gjatë karrierës së tij.Disa nga dosjet që ka hetuar janëskandali i ndihmave nga Italia,ku u arrestua dhe dënua ish-

kryeministri Fatos Nano, dënimii personave të akuzuar për skan-dalin "Arsidi", arrestimi dhe heti-mi i 4 minoritarëve grekë meakuzën "spiunazh në dëm të sh-

1994. Ai qëndroi në detyre derinë vitin 1998, kohë në të cilën aiemigroi në Shtetet e Bashkuara tëAmerikës. Në vitin 2003 ai filloistudimet për master në drejtësi tePace La# School, studime të cilat imbaroi në vitin 2004. Në Vitin2004 ai iu bashkua një firme lig-jore në shtetin e Nju-Jorkut. Fir-ma ku zoti Dervishi punon ështënjë nga firmat më të dëgjuara nëNju-Jork për sa i përket lëndi-meve personale. Në fakt, historiapo përsëritet. Titullari aktual i in-stitucionit të akuzës është vënënë shënjestër nga mazhoranca.Sollaku u emërua në vitin 2002,pas shkarkimit të Arben Rakipit.Emri i tij kishte konsensusin eforcave politike. Ai krijoi edheProkurorinë e Krimeve të Rënda,ku janë hetuar, gjykuar dhe dënu-ar disa banda kriminale.

NE FOTO:(MAJTAS),FatosDervishi,ish-zv/prokuror iPërgjithshëm

SOKOL ÇOBO

Kërkesa e vetme e kreut tëqeverisë, Sali Berisha, ndajPresidentit të ri të vendit,

Bamir Topi, për largimin ekryeprokurorit Theodhori Sollakunga posti, është priturmjaft ftohtë ngaprokurorë dhe hetues.Në tri institucionet eprokurorisë në Tiranëmbizotëronte qetësiaabsolute. Duke qenëditë e shtunë, pothua-jse të gjithë zyrtarët eakuzës qendrore kanëshijuar "weekend"-injashtë Tiranës. Megjith-atë, punonjësit eprokurorisë duket sekanë informacion përtë gjithë skenarët që dotë ndërmarrë Sollakupas zgjedhjes sw Presi-dentit tw ri tw vendit.Nën zë deklarojnë seskenari i parë ka të bëjëme largimin drejtAmerikës, ku flitet sekryeprokurori ka fituarnjë bursë. Skenari i dytëështë qëndrimi në post,për të "pritur" propoz-imin për shkarkim ngaParlamenti. Skenari itretë është dorëheqja.

"Sollaku nëAmerikë"Pushimet e verës

kanë prekur edheProkurorinë e Përgji-thshme. Pjesa më emadhe e zyrtarëve nukgjendeshin dje nëprokurori. Një punonjës i policisë,si dhe roja e dezhurnit ishin "tit-ullarët" e djeshëm të akuzës qen-drore. Roja i godinës thotë seProkurori i Përgjithshëm nuk kaqenë në godinë. Ndërsa, i kontak-tuar me telefon, stafi i ngushtë ikreut të akuzës deklaroi sekryeprokurori gjendej në Tiranënë orët e mesditës së djeshme, ese nuk kishte asnjë informacionpër axhendën e pasdites. Na utha edhe se të gjitha institucionete prokurorisë në rrethe e Tiranëvazhdojnë normalisht punënedhe ditëve të shtuna. Me rreg-ullore të brendshme çdoprokurori cakton një personel, ipërbërë nga prokurorë dhehetues, të cilët do të hetojnë ng-jarjet në flagrancë. Ndërsa nëlidhje me vendimet që do të mar-rë Sollaku pas votimit të Presiden-tit tha se "vendimi i takon person-alisht kryeprokurorit". Ndërkaqnën zë, punonjës të akuzës qen-drore deklarojnë se Sollaku kafituar një bursë për në Shtetet eBashkuara të Amerikës, dukeparë zhvillimet më të fundit nëpolitike. Megjithatë, zyrtarët nukjapin shumë detaje, duke u mjaf-tuar me formulën se kjo ështëçështje personale e titullarit të in-

stitucionit."Ankth për emrin e ri"Edhe pse me temperatura të lar-

ta në kafenetë anës institucionit tëProkurorisë së Përgjithshme kanëfilluar diskutimet për emrin e ri post-sollaku. Në tavolina deklarojnë disa

emra që qarkullojnë, por nuk bëhentë ditura detajet. Sipas tyre, emri i rii kreut të akuzës do të jetë konsen-sual. Ndryshe nga kandidatët përpresident të Republikës, zyrtarët eprokurorisë kanë bindjes se forcatpolitike do të bien në konsensus me

njëra-tjetrën për emrin e ri tëProkurorit të Përgjithshëm. Megjith-atë, "fantazia" e tyre shkon shumëlarg, duke diskutuar emrat që mundtë zëvendësojnë Sollakun. Në "listat"e tyre bien në sy avokatë të njohur,prokurorë dhe anëtarë të KLD-së.

Sollaku:“Akuzat ndaj meje,

haluçinacione politike”Disa ditë më parë kryeprokurori The

odhori Sollaku i ka quajtur halu-cinacione të një politikani të deformu-ar akuzat e kryeministrit Berisha ndajpersonit të ti j. Sipas Sollakut, jovetëm që akuzat nuk kanë asgjë tëvërtetë, por kjo është një fyerje ndajtë gjithë prokurorëve në tërësi. Ai kadeklaruar se akuzat e kryeministrit ikonsideronte si "halucinacione të njëpolitikani të deformuar, që me shpifjete tij të tipit melodramatik, mundohettë krijojë imazhin që prokuroria ështëe lidhur me krimin". Prokurori rrëzoimundësinë e largimit të tij nga posti,gjë që kërkohet me ngulm nga maz-horanca. "Procesi i zgjedhjes së Pres-identit duke u vendosur kushte in-stitucioneve të tjera, dhe Prokurorit tëPërgjithshëm, do ta kompromenton-te Presidentin e ri të Republikës sëShqipërisë dhe njëkohësisht do të sill-te një imazh të keq në përpjekjet epolitikës për të shtrembëruar stand-ardet e funksionimit ligjor", tha krye-prokurori. Më tej ai ka vijuar se "kara-kteri i z. Berisha, imuniteti që ka fitu-ar gjithë këto vite, e ka bërë atë që tëmos japë asnjë të dhënë për akuzatndaj tij lidhur me pasurinë. Për veri-fikimin e tyre janë disa rrugë. E para,duhet të bësh padi civile. Ju e dinitashmë që Kryeministri nuk ka asnjëqindarkë, sepse i ka kaluar te famil-jarët, bile edhe pasurinë e paluajt-shme nuk e ka në emër të tij por e kanë emër të vajzës".

SKENARET EPROKURORISE

NE FOTO:Kryeproku-rori Sollakuduke hipurnë makinë

tetit shqiptar", si dhe zbardhja engjarjes ku mbeti i plagosur njëmarins amerikan në qytetin eDurrësit. Dervishi u zgjodh ngaParlamenti shqiptar në vitin

E DIEL, 22 KORRIK 2007

E DIEL, 22 KORRIK 2007SHQIP 6 A K T U A L I T E T

Reforma, përplasje mes misioneve policoreICITAP nota vlerësuese, PAMECA tri ditë më parë adresoi kritika

Misioni amerikan vlerëson krijimin e patrullave të përgjithshme të policisë në kryeqytet

MASA

Shtyhet seanca për dy të pandehurit e tjerë

Akuzohen për vrasjene policit, vëllezërit

Syziu mbeten në burgNË FOTO:Tomë dheBardhokSyziu

Dy vëllezërit, Tomë dhe Bardhok Syziu nga Mirdita do të

qëndrojnë në burg deri në përfun-dimin e procesit hetimor dhe të atijgjyqësor në ngarkim të tyre. Këtë e

ka vendosur dje Gjyka-ta e Krimeve të Rëndanë kryeqytet, gjatë se-ancës për shqyrtimin emasës së sigurisë. Tru-pi gjykues, pasi ka dëg-juar deklarimet e për-faqësuesit të akuzës, sidhe pretendimet epalës mbrojtëse, ka

vendosur të lërë në burg pa afatTomë Syziun, 38 vjeç, dhe BardhokSyziun, 32 vjeç. Ata do të përgjigjenpërpara drejtësisë për akuzat e“vjedhjes me armë në bash-këpunim të mbetur në tentativë”dhe “vrasje për shkak të cilësive tëveçanta të viktimës”

Ndërkaq seanca gjyqësore përvlerësimin e masës së sigurisë përdy të pandehurit e tjerë që plotë-sojnë grupin është shtyrë për sot,për shkak të mosrakordimit tëorareve midis gjykatës, avokatëvedhe prokurorëve të çështjes. ArjanReçi dhe Tonin Gjoka janë dypjesëtarët e tjerë të grupit të aku-zuar për një sërë veprash penale,ndër të cilat, më e rënda është vras-ja e policit Gjon Paçuku dhe plagos-ja rëndë e tre punonjësve të tjerë tëpolicisë, Nikollë Marku, BardhoshJaku, Ndue Çupi, të gjithë efektivatë Komisariatit të Mirditës.

Tri ditë më parë Ministria eBrendshme njoftoi për organiz-imin e një operacioni policor tëkoduar me emrin “Shkopeti”, gjatëtë cilit ishin vënë në pranga katërpersona. Sipas Ministrisë, TomëSyziu, Bardhok Syziu, Arjan Reçidhe Tonin Gjoka ishin pjesëtarë të“një bande me rrezikshmëri tëtheksuar shoqërore”. Të njëjtatburime zyrtare thanë pas opera-cionit të kryer nga forcat e policisësë Lezhës, në bashkëpunim meProkurorinë e Krimeve të rënda, se“veprimtaria kriminale e kësajbande ishte shtrirë prej fundit tëvitit 1996 deri në vitin 2002 në rre-thet e Mirditës dhe të Dibrës”.

Ngjarja më e rëndë për të cilënakuzohen anëtarët e kësaj bandembetet pa dyshim vrasja e policitGjon Paçuku dhe plagosja rëndë etre punonjësve të tjerë të grupit tëgatshëm të policisë. Në orët e paratë 28 qershorit të vitit 2000, anëtarëte bandës kishin hyrë në një park-ing, në ambientet e ish-SMT-së sëqytetit të Rrëshenit, për të vjedhurpjesë makinash. Grupi i gatshëm ipolicisë i njoftuar nga roja i parkin-gut është nisur menjëherë nëdrejtim të SMT-së, duke menduarse kishin të bënin me vjedhës ordin-erë. Por sa i janë afruar murit rre-thues të parkingut ata janë gjendurnën breshërinë e armëve, ndërsanjë granatë dore i ka marrë jetënpolicit Gjon Paçuku dhe ka plago-sur tre punonjësit e tjerë.

Tashmë të akuzuarit për këtëvepër penale e jo vetëm për të, dotë duhet të qëndrojnë pas hek-urave të burgut deri në përfundi-min e gjykimit të tyre. Ndërkaq,burime nga Prokuroria e Krimevetë Rënda bëjnë të ditur se nëkuadër të këtij hetimi mund të ketëedhe arrestime të tjera.

F. Serjani

FLORION SERJANI

Reforma më e fundit nëradhët e Policisë së Shtetitduket se ka krijuar ndër të

tjera edhe një ndarje midis dy mis-ioneve policore që asistojnë po-licinë shqiptare, atij evropian Pam-eca, dhe atij amerikan ICITAP. Notatë ndryshme vlerësimi kanë ardhurbrenda pak ditësh nga selitë e tëdyja këtyre strukturave këshilli-more. Dje burimet zyrtare të Poli-cisë së Shtetit kanë bërë publike njëdeklaratë të misionit ICITAP në tëcilën “cilësohet e drejtë reforma nëpolici”. Në njoftimin e shpërndarënga Drejtoria e Përgjithshme e Pol-icisë thuhet se “ICITAP i ka cilësuarsi të rëndësishme këto reforma qëdo të përforcojnë më tej imazhin epolicisë dhe do të japin rezultate tëndjeshme në luftën kundër krim-it”.

Këto deklarime me nota tejetpozitive bien në kundërshtim mevlerësimet që ka dhënë PAMECA,vetëm katër ditë më parë. Si një ngaorganizatat më të rëndësishme qëbashkëpunon me Policinë e Shtetit,misioni i Bashkimit Evropian kashprehur shqetësimin e madh nëlidhje me mënyrën se si janë bërëlargimet e kohëve të fundit ngaPolicia e Shtetit. “Ndërsa numri ipersonelit të punësuar është padiskutim një çështje e qeverisë sh-qiptare, pasi lidhet me kapacitetete saj financiare dhe me prioritetet esaj, mënyra se si janë bërë shkur-timet duhet të jetë transparentedhe në përputhje me ligjin”, kishindeklaruar drejtuesit e këtij misioninë një njoftim për shtyp.

Ajo që bie në sy në prononcimine amerikanëve është se vlerësimetmë të mëdha vijnë për krijimin dhenisjen nga puna të patrullave tëpërgjithshme të policisë nëkryeqytet, të cilat zëvendësuan ishrepartin “Shqiponja”. 141 efektivate këtyre patrullave janë trajnuarnga ekspertët e ICITAP-it dhepërcjellin në terren përvojën ameri-kane. Por ekspertë të Policisë sëShtetit thonë se këto lloj patrullashkanë nevojë për plotësime në

kuadrin ligjor, për të rregulluarfunksionimin sipas mënyrës ameri-kane. Kështu, në planet e Drejtorisësë Përgjithshme të Policisë parash-ikohet që patrullat e përgjithshmetë luajnë rolin jo vetëm të policit tërendit, por edhe të policit rrugordhe të atij të krimeve. Por kjo mundtë krijojë probleme me publikun, icili deri më tani i ka parë të ndara

funksionet e këtyre sektorëve.Kështu, drejtuesi i një automjetinjeh si autoritet që mund t’i kërkojëdokumentacionin e makinës, poli-cin rrugor dhe jo policin e rendit, icili, sipas ligjit, mund t’i kërkojë atijvetëm dokumentet identifikuesepersonale. Në këtë mënyrë special-istët e policisë shprehen se hapi ihedhur për zëvendësimin e “Shqi-

ponjave” ishte më i madh dhe më ishpejtë sesa duhet. Ndërsa përmisionin amerikan “patrulluesit epërgjithshëm do të kthehen në sh-tyllën kryesore të shërbimit policorbrenda Policisë së Shtetit”.

Gjithsesi, në prononcimin e ICI-TAP-it nuk ka asnjë qëndrim lidhurme largimet nga radhët e policisë,për shkak të reformës. Pikërisht kjo

Largimet kanë bërë tëpamundur përfitimin ekonomikqë pritej si rezultat i trajnimeveme kosto të lartë, të kryeranga organizatat ndërkombë-tare për punonjësit e policisë

1 KRITIKELargimet kanë sjellë dobësimine një sërë sektorësh, të cilëtkonsiderohen si jetikë përvazhdimësinë e projekteve tëfilluara, si dhe për anë-tarësimin në BE dhe në NATO

2 KRITIKEICITAP e cilëson të drejtëreformën në polici. Për të tëgjitha veprimet e kryera ngakrerët në kuadër të reformave,janë krejtësisht frytdhënëse nëpunën e policisë

1 VLERESIMNjë tjetër mbështetje e fortënga amerikanët e ICITAP-itvjen për 141 kursantët etrajnimit bazë, të cilët udiplomuan nga një programtrajnimi i ideuar rishtazi

2 VLERESIM

QENDRIME

VAKUMI LIGJOREkspertë të policisë thonë

se patrullat e përgjithshmekanë nevojë për plotësime

në kuadrin ligjor për tërregulluar funksionimin

sipas mënyrës amerikane

mungesa

Shans i ri në fushën e punësBREAKING VIEWS

ka qenë edhe pika me e kritikuarnga PAMECA, sipas të cilës sh-karkimet në masë “kanë sjellëdobësimin e një sërë departa-mentesh ose sektorësh, të cilat kon-siderohen si jetikë për vazhdimës-inë e projekteve të filluara dhe përpërmbushjen e kërkesave të pra-nimit në Bashkimin Evropian dhenë NATO”.

PAQARTËSIAPatrullat e përgjithshme

kanë rolin e policit të rendit,të atij rrugor dhe të atij të

krimeve. Problemi është sepubliku i ka parë të ndara

funksionet e këtyresektorëve

Problemi

“Opportunity Albania”, në bashkëpunim me Zyrën Rajo-nale të Punës, me mbështetjen e Ministrisë së Punës,Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, organizuanditën e premte, 20 korrik 2007, një trajnim për 126 prakti-kantët, të cilët prej disa muajsh tashmë janë pjesë e “Op-portunity Albania” në kërkim të një eksperience pune. Kri-teret e pranimit të praktikantëve në “Opportunity Albania”janë bazuar në udhëzimin e Vendimit të Këshillit të Minis-trave, datë 27.12.2006. në mbështetje të nenit 102, pika 4e Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, në zbatim tëpikës 11, në bashkëpunim me Ministrinë e Punës. Mëposhtë janë përmendur disa prej tyre:1- Punëkërkuesit duhet të jenë me rezultate të mira (me-satare e lartë);2-Pranohen punëkërkues, familjet e të cilëve përfitojnëndihmë ekonomike;3-Pranohen punëkërkues që bëjnë pjesë në grupe tëveçanta të përcaktuara në ligjin “Për nxitjen e punësimit”;4- Pranohen të diplomuar jashtë shtetit, të cilëve u bëhetnjohja e diplomës nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës;5-Në rastet kur punëkërkuesit largohen nga praktika pro-fesionale, punëdhënësi duhet të bëjnë njoftim në zyrën epunësimit. Kursantët e larguar nuk zëvendësohen;6-Praktika profesionale e financuar nga zyra e punësimit

kryhet vetëm një herë;Ky projekt, që ka si partnerë kryesore “Opportunity Alba-nia”, Zyrën Rajonale të Punësimit në Tiranë dhe Ministrinëe Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta,ka filluar më datë 7 qershor të këtij viti dhe është pas-qyruar si një nismë ambicioze nga “Opportunity Albania”në mediat më kryesore te vendit. Të gjitha këto projektetë ideuara nga “Opportunity Albania” përfundojnë në mua-jin tetor, ndërsa programi për punëkërkuesit e papunë qëkanë mbaruar arsimin e lartë brenda ose jashtë shtetit,zgjat deri më 30 dhjetor 2007.Pas kësaj 30 praktikantë që plotësojnë kushtet e pranim-it do të përzgjidhen dhe do të jenë pjesë e stafit të “Op-portunity Albania”, duke ofruar kështu një shans të ri nëfushën e punës. Pas përfundimit të një projekti të më-parshëm janar-qershor, kanë qenë 10 praktikantë të cilëtjanë punësuar dhe punojnë tashmë me kohë të plotë në“Opportunity Albania”. Edhe një herë “Opportunity Alba-nia” vjen si një institucion serioz që ofron jo vetëm ndih-ma në mikrofinancë ndaj bizneseve të vogla e të mesmenë vend, por edhe në shtimin e mundësive për punë-simin e atyre studentëve, të cilët janë në kërkim të njëshansi për të shprehur aftësitë e tyre profesionale në njëtreg pune që nuk u jep hapësira.

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 7A K T U A L I T E TNGJARJATE BLLOKU

Polica ka shoqëruar dje23-vjeçarin dhe GeraldDemirin, të cilët pokeqtrajtonin Olta Muhollinnë zonën e ish-Bllokut

Vajza: “Këta persona mëkanë marrë me forcë ngapub-i dhe më kanë rrahure më kanë çarë buzën”.Pajtohen dy orë më pas

Kiriol Hajdari shoqërohet për të dytën herë në komisariat

Djali i Azem Hajdaritrreh një vajzë në pub

QENDRIMI

Policia e Tiranës kreu djearrestimin në flagrancë të njëpunonjësi të Drejtorisë Rajo-nale të Shfrytëzimit të Trans-portit Rrugor Tiranë, me funk-sion kontrollor rrugor. Arresti-mi i Petrit Avdies u bë sepseështë kapur në flagrancë ngaseksioni ekonomik në sajë tëinformacioneve operative tëmarra për të, në afërsi të pikëssë koalidimit të automjeteve,e ndodhur në rrugën “GjergjFishta”, duke i marrë njëqytetari shumën e parave prej3000 lekësh, në favor të mos-marrjes së masës administra-tive ndaj qytetarit për kthimine lejes së qarkullimit të autom-jetit. Leja e qarkullimit e këtijtë fundit ishte e bllokuar mëdatë 18 korrik 2007, për mu-ngesë në dokumentacion.Ndërkohë, ndaj punonjësitishte regjistruar në Prokuror-inë e Rrethit Gjyqësor Tiranë,procedimi penal për kon-sumim të veprës penale tëkorrupsionit pasiv të person-ave që ushtrojnë funksionepublike, vepër kjo e parash-ikuar në nenin 259 të Kodi Pe-nal. Pas një kontrollit të ush-truar, ju gjendën në cilësinë eprovës materiale 3 kartë-monedha të prerjes 1000 le-këshe, si dhe dokumenti zyr-tar me të cilën ishte bllokuarleja e qarkullimit të shtetasittë dëmtuar. Materialet i kalu-an Prokurorisë së RrethitGjyqësor Tiranë.

Arrestohetkontrollori

rrugor, moriryshfet

Kërcënohet kryetari i Ko-munës së Zall-Herrit. Ngjarjaka ndodhur dy ditë më parë nëfshatin Çekrezë në periferi tëTiranës. Gani Allushi kishteshkuar për të shuar një konf-likt pronësie, kur ka marrëedhe kërcënimin me jetë.Menjëherë ka denoncuar ng-jarjen në Komisariatin e Poli-cisë Nr. 5. Oficerët e policisëkanë shoqëruar kërcënuesin,i cili është Adem Ceka, 54 vjeç.Burime zyrtare nga policia eTiranës thanë se ngjarja kandodhur dy ditë më parë rrethorës 14:00. Ceka, sipas poli-cisë, ka penguar zbatimin evendimit për zhbllokimin etokës bujqësore. Ai ka zënë njëpjesë të tokës, të cilën ezotëronte padrejtësisht.

Kërcënohetkryetari i

Komunës sëZall-Herrit

SOKOL ÇOBO

Shoqërohet për të dytën herënë polici Kiriol Hajdari, djali iish-deputetit të Partisë

Demokratike, Azem Hajdari.Burime zyrtare nga policia e Ti-ranës thanë për gazetën“Shqip” se “forcat ‘Shqipon-ja’ kanë shoqëruarmëngjesin e ditës së shtunënë Komisariatin Nr. 2 sh-tetasit Kiriol Hajdari, 23 vjeçdhe Gerald Demirin, 19vjeç, të cilët po keqtrajtoninshtetasen Olta Muhollin,22 vjeçe, në zonën e ish-Bllokut”. Sipas policisë, kaqenë ora 04:30 e mëngjesittë djeshëm, kur gjatëpatrullimit është konstatu-ar një fuoristradë ngjyrë grie tipit “Range Rover” metarga DD 965 BN, në të cilënështë parë një person i sek-sit femër që po keqtrajtohej.Në momentin që fuoristra-da ka pikasur makinën epolicisë që patrullontezonën te rruga “ThanasZiko”, në zonën e ish-Bllokut, fuoristrada ështëlarguar në rrugën “Komunae Parisit”, që del te bulevar-di “Bajram Curri”. Burimetthanë se forcat e policisë ekanë ndaluar mjetin tetregu në bllokun “1 Maji”dhe kanë njoftuar sallënoperative dhe patrullën 44/1 (Sh-qiponjat). Në ndihmë të policëvekanë ardhur edhe dy patrulla tëtjera (45/6 dhe 45/8). Nga fuoris-trada kanë zbritur shoferi dhepasagjeri, të cilët ishte ulur nësediljen e pasme. Në vendin e parëtë pasagjerit ishte një person i sek-sit femër, e cila ka kërkuar ndih-mën e policisë, duke deklaruar se“këta persona më kanë marrë meforcë nga pub-i dhe më kanë rrahure më kanë çarë buzën”. Menjëherëforcat e policisë kanë nxjerrë va-jzën nga makina, e cila kishtebuzën të çarë dhe e futën atë nëmjetin e policisë. Sipas policisë,vajza ka kërkuar mbrojtjen e poli-cisë. Ajo quhej Olta Muholli, edatëlindjes 02.05.1985, lindur dhebanuese në Tiranë. Policia kasekuestruar edhe fuoristradëndhe ka kryer shoqërimin e të dyjapalëve në Komisariatin nr. 2 të pol-icisë. Dy personat e tjerë të sho-qëruar ishin Gerald Demiri idatëlindjes 08.06.1988, lindur dhebanues në Tiranë dhe Kiriol Haj-dari i datëlindjes 25.05.1984 lindurdhe banues në Tiranë. Të dyjapalët janë lënë nën mbikëqyrjen eforcave të Komisariatit Nr. 2 për tëzgjidhur konfliktin. Nga rapor-timet e policisë ka rezultuar se nukështë regjistruar asnjë incidentgjatë shoqërimit në komisariat, kutë shoqëruarit janë lënë nënmbikëqyrjen e oficerit të rojës. “Për

shoqërimin është njoftuar edhesalla operative dhe patrulla 44/1”,deklaroi policia e Tiranës.

Policia e Tiranës tha dje se kalënë të lirë personat e shoqëruar.Në ambientet e komisariatit vajzaka zgjidhur konfliktin me dy

djemtë, duke i falur. Gjithçka ësh-të kryer nën mbikëqyrjen eforcave të policisë, ku morën pjesëedhe zyrtarë të lartë të policisë sëTiranës. Ngjarja është raportuarnormale, ku punonjësit e policisëdhe të arrestuarit, midis të cilëve

edhe djali i ish-deputetit të PD-së,Azem Hajdari, kanë zbatuar ligjin.Vetëm disa ditë më parë, KiriolHajdari pretendonte se ishtekeqtrajtuar nga policia, pas njëgrindjeje mes të rinjsh, në rrugën“Vaso Pasha”. Përgjatë festës ata

Një 58-vjeçar ka ngacmuar seksualisht në ashensor një 16-

vjeçare. Ngjarja ka ndodhur disaditë më parë në afërsi të Rrugës sëElbasanit, ku Ydajet Gorazi kangacmuar minorenen V.K. Lajmibëhet i ditur nga burime pranëpolicisë së Tiranës. Sipas tyre, “mëdatë 20 korrik 2007 filloi procedimipenal në gjendje të lirë ndaj sh-tetasit Ydajet Ali Gorazi, 58 vjeç,banues në Tiranë, me arsim tëmesëm”. Burimet pohojnë seprindërit e 18-vjeçares kanë sh-kuar në Komisariatin e Policisë Nr.1, ku kanë kryer kallëzimin për-katës. Ata kanë deklaruar se Ylmiuka ngacmuar vajzën në mënyrësistematike. Denoncimi ështëregjistruar në datën 18 korrik tëkëtij viti. Në dosje thuhet se Gorazika ngacmuar në ashensor mi-

norenen, me fjalë dhe veprime.Pas kësaj, disa hetues kanë marrëedhe deponimin e 58-vjeçarit. Aika deklaruar se nuk ka kryer asnjëvepër penale, si dhe të ketë ngac-muar asnjë vajzë. Në mënyrë kat-egorike ka deklaruar se gjithçkaështë shpifje ndaj personit të tij.Pasi kanë marrë dëshmitë e “pro-tagonistëve”, oficerët e policisëgjyqësore kanë vendosur fillimine procedimit penal ndaj 58-

vjeçarit, nën akuzën e “ngacmimitseksual të të miturave”. Ai do tëmbahet nën kontroll nga policiaderi në sqarimin e rrethanave tëngjarjes. Mospasja e prece-dentëve penalë ka shpëtuar ngaburgu Gorazin. Neni 101 i KoditPenal thotë se: “Kryerja e mar-rëdhënieve seksuale ose ho-moseksuale me dhunë, me fëmijëtë mitur në moshën katërmbëdh-jetë deri në tetëmbëdhjetë vjeçdhe që ka arritur pjekurinë seksu-ale, dënohet me burgim nga pesëderi në pesëmbëdhjetë vjet”.Duket se 58-vjeçari mund të penal-izohet edhe me dënime të lehta,nëse minorenia tërheq kallëz-imin. Gjithsesi, burimet thanë senuk kanë prova që implikojnëGorazin në ngacmimin seksual.

s.çobo

Prindërit e vajzës kanëdeklaruar se 58-

vjeçari e ka ngacmuarvajzën në mënyrë

sistematike

DENONCIMIU regjistrua nëdatën 18 korrik tëkëtij viti. Në dosjethuhet se Gorazika ngacmuar nëashensor mi-norenen, me fjalëdhe veprime

Ngjarja ka ndodhur në Rrugën e Elbasanit, ku Ydajet Gorazi ngacmoi V.K.

TIRANE

58-vjeçari ngacmon nëashensor 16-vjeçaren

kishin konsumuar shumë pije alk-oolike dhe pronari i lokalit ka ven-dosur që rreth orës 03:00 t’i japëfund argëtimit. Të rinjtë janë kon-frontuar me badigardët. Më pasme policinë, ku 23-vjeçari pësoidisa dëmtime në shpatull.

E DIEL, 22 KORRIK 2007

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 9E K O N O M I

Ekspertët thonë se propozimi i qeverisë shqiptare për uljen e tatimit mbi fitimin do të kundërshtohet fort nga FMN-ja

Taksa e sheshtë, dyshime për zbatiminKLODIAN TOMORRI

Revista prestigjioze angleze"The Economist"parasheh se qeveria sh-

qiptare do ta ketë shumë të vësh-tirë të bindë Fondin MonetarNdërkombëtar për të zbatuar pro-jektin e saj, që ul në masën 10 përqind tatimin mbi fitimin nëkuadër të taksës së sheshtë. Mad-je, në raportin vjetor për Sh-qipërinë, të publikuar vetëm parapak ditësh, ekspertët e "TheEconomist Inteligence Unit"parashikojnë se ka shumë gjasa,që nisma e qeverisë përpërgjysmimin e tatim-fitimit tështyhet ose të anulohet fare, sipasojë e oponencës së fortë qëpritet të bëjë FMN-ja gjatë mua-jve në vazhdim. "Duke pasurparasysh skepticizmin e FMN-sëpër aftësinë e autoriteteve sh-qiptare në përmirësimin embledhjes së taksave në një tëardhme të afërt propozimi përreduktimin e tatimit mbi fitiminmund të rrëzohet ose të shtyhetderi në një afat të pacaktuar",thotë "The Economist".

Efektet e uljes sëtatim-fitimitEfektet negative të uljes së ta-

tim-fitimit në buxhet, sipas Minis-trisë së Financave, parashikohennë 150 milionë euro, shifër kjo ecilësuar nga FMN-ja si shumë elartë për një buxhet si ky i yni. Por,filozofia e qeverisë shqiptare ësh-të për t'i lënë në dorë të biznesitkëto para, për shkak se, sipas drej-tuesve të financave, sektori privatështë menaxhues më i mirë i fond-

eve se ai publik. Por, fryma konser-vatore e Fondit Monetar Ndërko-mbëtar nuk mund të pranojë njëtkurrje të buxhetit në këtë masë,për sa kohë drejtuesit e FMN-sënuk do të jenë të sigurt se qeveriashqiptare dhe administrata tati-

more do të mund të kompensojëkëto para, si pasojë e përmirësimittë administrimit fiskal.

Kërcënimet eekonomisë"The Economist" parashikon

që për dy vitet në vazhdim eko-nomia shqiptare të vazhdojë tërritet me ritmet më të larta në ra-jon, afër 6-7 për qind, si pasojë ekërkesës së brendshme, që mbe-tet e fortë. Por, kjo rritje, sipasraportit, do të jetë e kushtëzuar nënjë masë të madhe nga kriza en-ergjetike, e cila mbetet një faktori përhershëm rreziku për eko-nominë shqiptare. Ndërkohë, njëtjetër shqetësim i ekspertëve tërevistës është edhe deficiti i lartëtregtar, i cili, sipas tyre, pritet tërritet gjatë periudhës 2007-2008,për shkak të rritjes së vazh-dueshme të çmimeve të naftës,që ndikon direkt në koston e im-porteve. Për vitin që lamë pas,diferenca në vlerë mes mallraveqë vendi ynë ka blerë nga jashtëme ato që ka shitur iu afrua nivelittë 2 miliardë dollarëve, ndërkohëqë vazhdon të thellohet vit pasviti. Ky shqetësim, sipas tyre,bëhet edhe më serioz po tëmbahen parasysh nivelet shumëtë ulëta të investimeve të huajadirekt dhe rënien e vazhdueshmetë dërgesave të emigrantëve. Kjomund të sjellë një deficit në një tëardhme jo të largët në bilancin epagesave, aq më tepër tani qëShqipëria ka privatizuar thuajsetë gjitha asetet e saj strategjike,duke ia shitur ato kompanive tëhuaja. Kjo do të thotë që fitimetqë ato realizojnë këtu, dalin jash-të vendit në formën e valutës. Përvitin 2006, bilanci i përgjithshëmi pagesave rezultoi me një tepricëprej 207 milionë eurosh, dukeqenë të mjaftueshme për të për-balluar nivelin e deficitit të vazh-dueshëm.

"The Economist": Qeveria shqiptare do të tërhiqet nga ulja e tatim-fitimit

SHTYPI EKONOMIKTAKSA E SHESHTE

Banka Botërore ka mbështetur fondacionin "Mjaft" për të organizuar në qytetin e

Vlorës dhe të Korçës një panair pune.Ndonëse panairet e punës kanë ngjashmërime panairet e tjera, që shqiptarët kanë parëderi tani, kanë një ndryshim: Që nuk rek-lamojnë produkte, por shërbime, më konkre-tisht vende vakante pune, mundësi të tjerapunësimi, si dhe stazhe. "Pjesëmarrja kaqenë e pëlqyeshme, duke konsideruar qëkjo ishte hera e parë në Korçë dhe Vlorë qëorganizohet një aktivitet i tillë. Si në Korçë,ashtu edhe në Vlorë kanë qenë 15 biznesepërfaqësuese dhe numri i punëkërkuesve nëKorçë ishte 70, ndërsa në Vlorë mbi 120", thapër gazetën Antuen Skënderi, drejtuese e këtijprojekti. Siç vihet re nga shifrat, diferenca nëraportin midis punëkërkuesve dhepunëdhënësve është akoma e madhe. "Sig-urisht që ne e kishim marrë këtë parasyshdhe besoj se çdo shqiptar e di që ky ështëaktualisht niveli i tregut të punës në Shqipëri.Çfarë synonim të arrinin nëpërmjet këtyrepanaireve të punës, ishte jo vetëm trans-metimi i informacionit për të gjithë publikundhe për ata që nuk kanë mundësi të kenënjë të njohur që t'i ndihmojë, por mbi të gjithatë prezantonim një mënyrë të re fitimpru-rëse për të dyja palët, mënyrë që normali-zon tregun e punës dhe bëhet krejt trans-parente", tha Skënderi. Panairet e punës shër-bejnë si vendtakim i bizneseve lokale, ko-mbëtare, rajonale, por dhe ndërkombëtareme personat e interesuar për punësim. Uvu re se shumica e punëkërkuesve ishin tërinj, gjë që justifikohet edhe me faktin seaktualisht janë të rinjtë, edhe ata të arsimuar,që nuk mundet të gjejnë dot një punë.

Banka Botërore dhe "Mjaft"testojnë tregun e punës

E DIEL, 22 KORRIK 2007

panairiNE FOTOPërfaqësuesi i

FMN-së nëshqipëri,

Istvan Zhekely

SHQIP 10 E DIEL, 22 KORRIK 2007O P I N I O N

ANDREA STEFANI

Këndo o muzë zemërimin e liderithistorik Nano që për inat tëRamës ose Metës, i shiti rishtassocialistët te Berisha! Tashmë

autoritarizmi do të rinisë edhe më rreptësulmin mbi institucionet, sepse Nano u bëpatericë për të. Si tradicionalisht në rreth15 vjet tranzicion, demokracia dhe opozi-ta do të ndodhen përsëri nën darën e oli-gopolit të ringjallur politik Nano-Berisha.Pasi e dominuan arenën politike me anëtë një konflikti të rreptë mes tyre, dy liderëtmë të stazhionuar të tërë tranzicionit lin-dor, kanë ndërruar taktikë. Me kohë e kanëkuptuar se nuk mund të mbijetojnë poli-tikisht pa njëri-tjetrin, se nuk mund tëdominojnë edhe më gjatë botën e poli-tikës pa njëri-tjetrin. Morali, idetë, flamujtjanë flakur dhe vendin e tyre e ka zënëpragmatizmi pa moral. Mbështetësit eNanos e kanë kuptuar se kur votohet nëfavor të Berishës votohet edhe në favor tëNanos dhe anasjelltas. Prandaj edhetradhtimi nga disa deputetë nanoistë i fl-amujve të opozitës, po shpallet nga ber-ishistët si “patriotizëm” dhe “tolerancë”.Por e vërteta është krejt tjetër. Shqipëriadoli nga një krizë politike, por politika e sajhyri në një krizë edhe më të thellë morale,shmangu zgjedhjet e parakohshme dherrezikun e destabilitetit, por shtoi shansete autoritarizmit. Votimi si Presidenti i Bam-ir Topit, nëpërmjet bashkimit të votavenano-berishiste, i dha një grusht dër-rmues traditës së brishtë të konsensusitdhe mundësisë për reforma bipartizane,duke lënë hapur shtegun për tensione tëtjera politike. Momentalisht intriga trium-foi mbi marrëveshjen, pazari mbi konsen-susin, imoraliteti mbi moralin, pabesiapolitike mbi devocionin politik, lakmiambi virtytin, kulisa mbi politikën. Por jopërfundimisht. Kjo fitore politike e autori-tarizmit shënon njëherazi edhe një tjetërdisfatë morale të tij. Sepse aleanca Nano-Berisha është puthja e autoritarizmit mekorrupsionin, sepse u pa qartë që për tëshmangur humbjen, Berisha u mbështetnë bastunin e “Padrinos”, të atij që ndër-sa synonte pushtetin, e mallkonte aqshumë në emër të antikorrupsionit.

* * *Votimi nga 7 deputetë socialistë i kan-

didaturës së Topit, duke lënë në baltëkandidaturën e Cekës dhe opozitën, nx-ori në pah një tipar tjetër alarmant të kal-bëzimit të politikës shqiptare: paturpës-inë. Opozita, në përpjekjet e saj për të ar-ritur një konsensus, synoi të shmangtepazaret e fshehta, shitjen ose trafikimin evotave nga disa deputetë nanoistë bren-da radhëve të saj. Por dështoi, sepsekundërshtari i saj kryesor u bë paturpë-sia. Ngaqë disa deputetë të majtë bënëhapur atë që është e turpshme ta bëshedhe në fshehtësi. Votuan kandidatin eshumicës për President duke maksimali-zuar kërcënimin autoritarist përdemokracinë. Votuan kundër strategjisëdhe vullnetit politik të partisë së tyre, dukeu shndërruar në kamikazë politikë tëNanos dhe Berishës. Vunë klanin politikmbi partinë, kultin e pështirë të “liderithistorik” mbi lidershipin legjitim, dolënhapur kundër flamurit të partisë së tyre,flamurit të opozitës, kundër mandatit tëtyre popullor. Sepse s’ka asnjë dyshim qëkëta deputetë janë ngjirur para votuesvetë tyre kundër autoritarizmit të Berishës.Dhe janë votuar nga elektorati i majtë,pikërisht se kanë krijuar tek ai besimin senuk do të tradhtojnë idealin e pluralizmit,lirisë dhe luftës pa kompromis kundër

DEMOKRACIA NEDAREN NANO-BERISHA

despotizmit berishist. Dy ditë më parë atae tradhtuan hapur këtë besim. Atë që poli-tikanë të tjerë e bëjnë zakonisht skutave,sepse kanë turp nga populli, ata e bënëhapur. Dhe kjo është pikërisht ajo trans-parencë që i shkon për shtat paturpësisë.Politikanë të tjerë do të përpiqeshin qëpazare të tilla, të paktën, t’i bënin fshe-htazi edhe sepse nuk do të donin të kom-promentoheshin para zgjedhësve. Shitjae hapur e interesave të opozitës nga 7 de-putetë mund të shpjegohet edhe si njëshprehje e besimit që ata kanë, se do tëmund të arrijnë ta manipulojnë një pjesëtë publikut me gjoja qëndrimin e tyre “pa-triotik”, për të “shpëtuar” vendin ngazgjedhjet e parakohshme. Por në këtë rastpatriotizmi i tyre është i rremë, ështëthjesht një strehë si për të gjithë sharla-tanët. Sepse rrëshqitja e vendit nëzgjedhje të parakohshme, mund tëshmangej fare mirë duke iu përmbajturstrategjisë së opozitës për të nxjerrë Ner-itan Cekën President. Një strategji qëkërkonte ta zgjidhte krizën e Presidentit,pa i bërë lëshime autoritarizmit, njëstrategji që çështjen kombëtare nuk iakundërvinte çështjes së demokracisë, lir-inë e Kosovës -lirisë politike në Shqipëri.Dhe nuk duhet harruar që të gjitharegjimet despotike në Shqipëri kanë sakri-fikuar lirinë politike në emër të lirisë ko-mbëtare, liritë e qytetarëve brenda ven-dit, në emër të lirisë nga i huaji. Me aktin etyre, këta 7 deputetë i bënë një shërbimtë paçmuar jo Shqipërisë, jo Kosovës, jodemokracisë, jo lirisë, por autoritarizmit.

Ka dhe një shpjegim tjetër për këtëpaturpësi ekstreme politike: nevoja emadhe e Berishës dhe e Nanos, të këtyredy njerëzve që kanë bllokuardemokracinë dhe qarkullimin e elitave qënatyrshëm ajo sjell, e këtyre dy politi-kanëve që shqetësohen vetëm se si t’i zg-jatin jetën e monopolit të tyre politik. Të 7deputetët nanoistë u shndërruan në ka-mikazë të kësaj nevoje të ankthshme. Dhesi për të gjithë kamikazët, misioni i tyrepolitik mbaron këtu.

* * *Imoraliteti nuk shpaloset vetëm në

anën e nanoistëve, por edhe në mes tëberishistëve. Tradhtia e idealeve është edyfishtë. Tradhtisë së demokracisë ngananoistët, i përgjigjet tradhtimi i antikor-rupsionit nga Berisha. I pushtuar nga ep-

shi për pushtet absolut, Berisha nuk undal para asgjëje, edhe para marrjes sëmbështetjes nga një klan politik që ai e kaanatemuar aq fort si të korruptuar.Ndërkaq është krejtësisht e turpshme tall-ja që partitë aleate të Berishës, i bënë kan-didaturës fisnike të Neritan Cekës. Sepsenuk ka asnjë moral, madje asnjë kuptimpolitik, që një kandidaturë të mbështetetdhe të braktiset brenda pak ditësh kur ri-vali mbetet po ai. Nuk ka asnjë kuptimpolitik që rreth 30 vota, të kalojnë në njëkohë të shkurtër nga Topi te Ceka dhepastaj nga Ceka te Topi. Nuk mund tëgjendet asnjë argument i mirëfilltë politikpër këtë dukuri. Çfarë i detyroi Medijtë,Pollot, Ndokët, Starovët që një herë tëmbështesin kandidaturën konsensuale të

Cekës dhe pastaj ta braktisin atë? Çfarëndryshoi te Ceka brenda 2-3 ditësh? As-gjë. I vetmi shpjegim është mbizotërimi ipazareve mbi konsensusin politik, ikulisave mbi lojën e hapur politike. I vet-mi shpjegim është loja mashtruese,kurthi i ngritur ndaj opozitës, që ajo tëtërhiqej në sallën e Kuvendit dhe meprezencën e saj të maskonte pazaret e pis-ta, tashmë të akaparuara nano-berish-iste. Është një turp që aleatët e Berishës eluajtën këtë lojë pikë për pikë sipas udhë-zimeve të Berishës. U dëshmua edhe njëherë se Berisha nuk është aleati i tyre imadh, por padroni i tyre i madh. E si mundtë shpresohet se këta autorë të korrup-sionit më të pacipë politik (opozita aku-zon edhe për më shumë, edhe për shitjevotash) mund të luftojnë korrupsioninekonomik? Sot po këta zbatues tëzellshëm të intrigave të Berishës, dalin ethonë se faji qe i opozitës që “bojkotoi”seancën, çka në fakt, do të thotë se patizgjuarsinë të mos binte në kurthin që atai kishin ngritur. Thonë edhe se procesi qekushtetues. Vërtet i tillë qe në germë, pori pamoralshëm në frymë. Sepse frymë eKushtetutës (veçanërisht për problemine Presidentit) është konsensusi, ndërsaprocesi që u mundësua nga truket e ale-atëve të veckël të Berishës, e shkatërroipërfundimisht atë. Dhe aspak për tëshpëtuar Shqipërinë, as Kosovën, por nëemër të autoritarizmit. U provua përsërise asnjëherë ligji nuk do të arrijë ta zëv-endësojë moralin, se pa këtë të fundit,edhe procedura më e ligjshme do të jetënë thelbin e vet kundër frymës së ligjit.Zhgualli do të jetë ligjor, por thelbi antilig-jor. Por nuk është e para herë që ligjet(madje edhe Kushtetuta) keqpërdorennga politikanët për qëllime krejt të tjeranga ato që vetë ligjet synojnë. Nga politi-kanë si këta që me imoralitetin e tyre poli-tik, me shërbimin prej skllavi ndaj kultittë Berishës, mund të prodhohet njëproces përbindësh si ky, një proces mino-taur, me rroba kushtetuese por me hallateimorale.

* * *Ndërkaq aleanca Nano-Berisha ka sh-

kaktuar edhe një pështjellim në radhët eopozitës, por njëherazi edhe një mundësipastrimi të saj nga fanatikët e kulteve tëvjetra politike, nga ato klane që me pabe-sinë e tyre, po i shkaktojnë disfatë pas dis-

fate. Tashmë, e vetmja shpresë kundër njëautoritarizmi edhe më kërcënues, ështërezistenca e një opozite të bashkuar dhe eshpirtit qytetar të rritur në shoqërinë sh-qiptare në këto 17 vjet. Nuk duhet harru-ar se autoritarizmi ka edhe një tjetër tëmetë. Qeverisja e tij është joproduktivemadje, ai lind pikërisht aty ku një qeverika nevojë konstante dhe gjen terren, përt’i bërë të heshtin zërat që shqiptojnë tëvërtetën e dështimit të saj. Dhe qeveria“Berisha” ndodhet përballë sfidave qëprej dy vjetësh kanë marrë për të ngjyrat edisfatës në disa fronte. Është ky dështimqë pritet t’i bëjë edhe më të forta presio-net autoritariste për të mbytur zërin eopozitës dhe të mediave kritike ndajqeverisë. Por edhe më i madh, edhe më ifortë do të jetë reagimi i organizmit tëdemokracisë që do të kërkojë mbijetesë.Muajt që vijnë do të jenë, mjerisht, arenëe një përplasjeje edhe më të ashpër mesautoritarizmit të vjetër nano-berishistdhe demokracisë.

* * *Aleanca e pamoralshme Nano-Ber-

isha, që pataksi një opinion të tërë camuaj më parë, u kurorëzua me votiminmë të pamoralshëm nga një grupnanoistësh. Fryti i hidhur i kësaj aleanceprej Zeusësh, është kapja nga Berisha etë gjitha institucioneve të pavarura.Kryeministri tregoi edhe një herë se as-gjë nuk është më e shtrenjtë për të sepushteti absolut. Berisha fliste për kon-sensus, ndërkohë që në prapaskenë, sëbashku me vëllamin e tij Nano, bëninpazare për ta minuar atë në favor të push-tetit absolut. Dhe e minuan. Në fakt,nevoja për konsensus i lind një partie alideri nga mungesa e pushtetit absolut.Në sajë të aleancës me nanoistët Berishanuk e ka më këtë nevojë, që është më ebezdisshmja për një autoritarist, nevojënpër t’u marrë vesh me opozitën. Bashki-mi i votave të nanoistëve me Berishën idha fund nevojës për konsensus tëmazhorancës, duke krijuar përsëri njëterren të favorshëm për realizimin më to-tal të tiranisë së shumicës. Të po asaj ti-ranie, pasojat e së cilës shqiptarët i kanëprovuar në kurriz gjatë qeverisjes së parëtë Berishës. Në këtë kuptim, Shqipëriaështë kthyer në fillim të viteve ’90. Tash-më Berisha i ka edhe një herë shanset tëshpalosë me arrogancë strategjitë e tij ti-ranike. Tashmë Kryeministri do të ketëduart e lira të shpalosë agresivitetin e tijautoritarist të maskuar si përherë meluftën kundër korrupsionit, krimit, ma-fies. Një kryqëzatë e vërtetë pritet tëshpërthejë kundër korrupsionit të majtëduke neglizhuar atë të qeverisjes Berishaose thjesht, duke goditur vetëm disaemra pa rëndësi ose çështje pa peshë.Një amortizues i këtij epshi për të godi-tur kundërshtarët në emër të luftëskundër korrupsionit (epsh që i ndrydhursi sustë për dy vjet rresht mezi pret të çliro-het), do të ishte një President që do tëqëndronte mbi palët. Se të jesh një Pres-identi i të gjithë shqiptarëve, do të thotëtë ngrihesh mbi partitë. Shenjat nuk janëse Topi do të mund të dalë në rolin e Moi-siut, kur dihet që asnjëherë deri më sot,ai nuk i ka dalë në krah Presidentit të an-atemuar, shantazhuar dhe sulmuar egër-sisht nga Berisha, propaganda dhe bu-rokracia e tij. Por të mos paragjykojmë.Bamir Topi është tani President i Repub-likës, dhe po tani fillon sfida e tij që ështëtë sublimohet duke u ngritur mbi partitë.Le të shpresojmë se do të bazohet,sikundër premtoi, vetëm te Kushtetuta, letë shpresojmë se do të mundet me ba-mir.

Fryti i hidhur i kësaj aleance prej Zeusësh, është kapja nga Berisha e të gjitha institucioneve të pavarura.Kryeministri tregoi edhe një herë se asgjë nuk është më e shtrenjtë për të se pushteti absolut. Berishafliste për konsensus, ndërkohë që në prapaskenë, së bashku me vëllamin e tij Nano, bënin pazare për taminuar atë në favor të pushtetit absolut. Dhe e minuan. Në fakt, nevoja për konsensus i lind një partie alideri nga mungesa e pushtetit absolut. Në sajë të aleancës me nanoistët Berisha nuk e ka më këtënevojë, që është më e bezdisshmja për një autoritarist, nevojën për t’u marrë vesh me opozitën. Bashkimii votave të nanoistëve me Berishën i dha fund nevojës për konsensus të mazhorancës, duke krijuarpërsëri një terren të favorshëm për realizimin më total të tiranisë së shumicës

Shqipëria është kthyer në

fillim të viteve ’90. Tashmë

Berisha i ka edhe një herë

shanset të shpalosë me

arrogancë strategjitë e tij

tiranike. Tashmë

Kryeministri do të ketë duart

e lira të shpalosë

agresivitetin e tij autoritarist

të maskuar si përherë me

luftën kundër korrupsionit,

krimit, mafies. Një

kryqëzatë e vërtetë pritet të

shpërthejë kundër

korrupsionit të majtë duke

neglizhuar atë të qeverisjes

Berisha ose thjesht, duke

goditur vetëm disa emra pa

rëndësi ose çështje pa peshë

SHQIP 11E DIEL, 22 KORRIK 2007 O P I N I O N

KUSH E KA DERRIN MAÇSOKOL BALLA

Megjithëse është ende herët të parashikosh se cilatdo të jenë rrjedhojat politike të situatës së krijuargjatë dhe pas zgjedhjes së Presidentit të Republikës, tri gjëra janë tashmë të qarta për të gjithë.

Dy prej tyre duket se do të kenë një impakt të mirë te njerëzit.E para, se vendi nuk do të shkojë në zgjedhje të parakohshmedhe, e dyta, se President u zgjodh Bamir Topi. Pavarësisht se edimë se ai nuk mund të jetë dot – së paku jo që në ditën e parë– President i gjithë shqiptarëve, majtas dhe djathtas, ështëhera e parë që në krye të shtetit vjen një person me origjinëqytetare, i lindur dhe i rritur në subkulturën kombëtare, që eofron vetëm metropoli i vendit, Tirana. Një negociator i shkëlqy-er dhe person me shumë pak, ose aspak armiq, Bamir Topi ofrondiçka që nuk e ofrojnë shumë veta në politikë: edhe nëse nuke do, Bamirin nuk arrin ta urresh dot. Pra, me pak fjalë, ka shumëgjasa që me gjithë dyshimet që vërtiten mbi mënyrën sesi ai uzgjodh, për pesë vitet e ardhshme të kemi një Presidencë nor-male.

Pasoja e tretë, jo më pak e rëndësishme, por me impakt mëtë vonë në popull, është pa diskutim kriza e së majtës sh-qiptare. E quaj krizë, pasi deri para zgjedhjes së Topit Presi-dent, ajo nuk ishte e tillë. Ishte më shumë një gjendje amorfe,stanjative, e ngjashme me ujin në një kënetë, që nuk lëviz. Kjo,sepse kriza presidenciale krijoi një imazh iluziv pasqyrash, kutë gjithë kujtonin se shihnin veten, por, në fakt, shikonin tjetrin.Partitë e vogla të majta, duke filluar nga LSI-ja, e duke mbaruarte partia me tek derë e Paskal Milos, dhanë shenjat e para tëgoditjes finale, që erdhi të premten në mbrëmje. Ato filluanpazaret dhe lojërat e vogla, që u konkretizuan në kandidimin eNeritan Cekës, firmat e të cilit erdhën nga e djathta, por kandi-datura e të cilit u rrëzua më pas në Kuvend me vota të majta.Deri para zgjedhjes së Topit President, e majta nuk ishte nëkrizë, pasi askush në të, deri as Rama, Blushi apo Gjinushi, nukbesonin kur nga të gjitha anët u vinin paralajmërimet se meFatos Nanon kjo e majtë, në këtë gjendje, nuk hynte dot në luftë.As Rama, as Blushi dhe as Gjinushi, jo vetëm nuk e besonin, pornuk e kishin as idenë më të vogël se çfarë po ndodhte natënpara 20 korrikut. Kjo, sepse asnjë prej tyre nuk besonte se ajoqë përflitej realisht do të ndodhte. Ngushëllimi i vetëm për taështë se ata në këtë mosbesim nuk ishin vetëm. Por ja që ndo-dhi. Kriza presidenciale e vitit 2007 nuk ishte një krizë e zakon-shme, ndaj dhe zgjidhja e saj erdhi përmes një lëvizjeje të pa-precedentë dhe të jashtëzakonshme. Një politikan i mirë, këtëduhet ta kishte kuptuar.

Që selia rozë është në gjendje shoku, për këtë nuk ke nevojëtë harxhosh shumë energji që ta kuptosh. Sepse, mjaft të sho-hësh sesi kryetari i partisë nuk është në gjendje të përballet asme provokime që i vijnë përmes reporterësh në një konferencëpër shtyp, apo duke analizuar fjalimin e tij, në të cilin kuptohetse zoti Rama, jo vetëm nuk ka një zgjidhje të krizës, por nuk e di

akoma se ka një krizë. Për më keq, nuk e kupton se ky është njëfat i madh për të dhe filozofinë e tij të politikës së re. Më i qartëse Rama është, për shembull, Ben Demeti, i cili vuri gishtin mbiplagë dhe i kërkoi Ramës të përjashtonte jo Bukuroshin, porFatosin, jo veglën, por mjeshtrin e madh. Por jo. Rama as këtënuk e bën dot. Nuk e bën dot se ende nuk kupton se ka një krizëdhe se ende shpreson që të hapë sytë një moment dhe e gjithëkjo t’i duket ëndërr. Se shpreson, bashkë me Blushin dhe Gji-nushin, që nga grupi nuk do të ikin paskëtaj më shumë se dyapo tri veta. Rama nuk e kupton dhe nuk e zgjidh dot krizën medokrra mediatike, si ato në fjalimin e tij të mbrëmjes, kur tentoitë fshehë trishtimin e humbjes me një buzëqeshje të sforcuar.Sepse, tentoi të gjente fajin te një pasqyrë tjetër dhe jo tek ajoqë ka përballë. Se drejtoi gishtin nga Topi, sepse nuk ka endeguximin t’i dalë përballë në sy realitetit tjetër. Realitet që ai einjoroi dhe e veshi me ngjyra rozë telenovelash, por përfundoita shikojë në horror veten, personazh në serinë e fundit. Nësegjashtë deputetë socialistë shkuan edhe votuan në Parlamentpër Bamir Topin, faji nuk është i Bamir Topit. Nëse kryetari ipartisë nuk është në gjendje ta luajë në një fushë të madhepolitikën, faji nuk është i Bamir Topit. Nëse kryetari i PartisëSocialiste nuk është në gjendje ta detyrojë Kryeministrin të uletdhe të mbyllë një marrëveshje më të dhe në mungesë ky i fun-dit e mbyll me ish-kryetarin e saj, ky nuk është faji i Bamir Topit.Nëse ish-kryetari i PS-së është aq i aftë sa të zgjidhë brenda 24orëve dy “kriza” të mëdha, atë të mosshitjes së Albtelekomitdhe mosshitjes së një pjese të opozitës, ky sërish nuk është fajii Bamir Topit.

“Faji” i vetëm i Bamir Topit është se doli President përmesnjë skeme të jashtëzakonshme politike, që lënë mënjanë mor-alin dhe kur ajo të zbardhet vërtet në të gjitha detajet e saj, dotë zërë në historinë tonë moderne po atë rëndësi që pati në his-torinë e Anglisë Komploti i Barutit. Me një ndryshim: Komplotii Barutit hyri në histori duke dështuar. Ndërsa dështimi i Ramëspër të bllokuar Topin President duhet të jetë momenti i fillimittë reflektimit të kryetarit të opozitës. Që duhet të nisë me uriminndaj Presidentit të ri të vendit dhe të përfundojë me një ven-dim të madh dhe të dhimbshëm politik. Partia Socialiste kavetëm një shans të mbijetojë me kryetar Edi Ramën: Rama tëshpallë divorcin me Nanon dhe të përballojë kostot e këtij di-vorci, në elektorat dhe në bazë dhe PS të shpallë divorcin me tëgjithë bllokun e majtë e të deklarojë se në zgjedhjet e tjera do tëhyjë si forcë e vetme. Pa aleatë dhe aleate, pa dushk dhe dush-karë, pa “Sarandë” dhe “Skrapar”. Pesëkatëshi i krizës për Pres-identin përfundoi në katin e katërt dhe në formën e tij më tëegër: lojtari që dukej i fundit me pikë, i la Edi Ramës derrin maç,pikërisht në dorë të fundit. Rien ne va plus monsieur. Les jeuxsont faites! Tani nis një lojë tjetër. Dhe loja e re nuk mund tënisë pa i dhënë dorën kundërshtarit fitues në lojën e vjetër.Rama mund ta ketë të vështirë të identifikojë se kush ështëvërtet kundërshtari që e mundi, Topi apo Nano. Po që të fitojëlojën e re, duhet ta nisë atë duke i shtrënguar dorën të parit…

Partia Socialisteka vetëm një

shans tëmbijetojë mekryetar Edi

Ramën: Rama tëshpallë divorcin

me Nanon dhe tëpërballojë kostote këtij divorci, nëelektorat dhe nëbazë dhe PS tëshpallë divorcin

me të gjithëbllokun e majtë etë deklarojë se nëzgjedhjet e tjera

do të hyjë si forcëe vetme. Pa

aleatë dhe aleate,pa dushk dhedushkarë, pa

“Sarandë” dhe“Skrapar”.

Pesëkatëshi ikrizës për

Presidentinpërfundoi në katin

e katërt dhe nëformën e tij më të

egër: lojtari qëdukej i fundit me

pikë, i la EdiRamës derrin maç,pikërisht në dorëtë fundit. Rien neva plus monsieur.

Les jeux sontfaites! Tani nis një

lojë tjetër. Dheloja e re nuk mundtë nisë pa i dhënë

dorënkundërshtaritfitues në lojën

e vjetër

“Faji” i vetëm iBamir Topit

është se doliPresident

përmes njëskeme të

jashtëzakonshmepolitike, që lënë

mënjanëmoralin dhe kurajo të zbardhet

vërtet në tëgjitha detajet esaj, do të zërë

në historinëtonë modernepo atë rëndësi

që pati nëhistorinë e

AnglisëKomploti i

Barutit. Me njëndryshim:Komploti i

Barutit hyri nëhistori duke

dështuar.Ndërsa

dështimi iRamës për tëbllokuar Topin

President duhettë jetë momenti

i fillimit tëreflektimit tëkryetarit të

opozitës. Qëduhet të nisë

me urimin ndajPresidentit të ritë vendit dhe tëpërfundojë menjë vendim tëmadh dhe tëdhimbshëm

politik

E DIEL, 22 KORRIK 2007SHQIP 12 A K T U A L I T E T

Ministrat zbresin nërrethe për të organizuarluftën kundër zjarreve,por zjarrfikësit kërkojnëmakina të reja dhe ujë

“Qeveria ka mundur që me financat esaj të dobëta të blejë disa kafshë, simushka e kuaj për të ndërhyrë nërastet më problematike”

Ministri “Qeveria të ndërhyjë me investime dhetë modernizojë mjetet, ose më mirë tambyllë sektorin tonë. Punojmë memakina të vitit 1957”

ZjarrfikësitEmergjenca

Mushka për të shuar zjarretXhuveli në Fier: S’ka fonde për mjete, por kemi blerë kafshë

MATILDA TROKA

Qeveria ofron mushka dhekuaj për të fikur zjarret. Kjoështë strategjia e përcak-

tuar nga mbledhja e jashtëzakon-shme e qeverisë më 19 korrik, kuru ngrit edhe shtabi i emergjencës,i drejtuar nga zëvendëskryeminis-tri Gazmend Oketa.

Ministri i Mjedisit, Lufter Xhu-veli, në një takim të zhvilluar dhenë Prefekturën e Fierit me Shtab-in e Emergjencës së Mbrojtjes ngaZjarri nuk ka siguruar mbështetjefinanciare për repartin e speciali-zuar për situata të tilla emergjente,por ka deklaruar se: “krahasmasave të shumta administrativeqë qeveria shqiptare ka marrë nësigurimin e formimit të një shtabiemergjent, që drejtohet nga zëv-endësministri Gazmend Oketa, kamundur që me financat e saj tëdobëta të blejë disa kafshë, simushka e kuaj për të ndërhyrë nërastet më problematike të zjarreve.Përmend këtu zjarrin e rënë sot nëLlogora”.

Kjo deklaratë e ministrit, e cilaka rënë si “bombë” për shtabin eemergjencës nga zjarret në Fier,nuk e ka stepur kreun e repartit tëmbrojtjes nga zjarri dhe shpëtimittë prefekturës Ahmet Çuçalla, që irevoltuar i ka kërkuar konkretishtnga anëtarët e shtabit në shkallëvendi dhe ministri Lufter Xhuveli,ndërhyrje në infrastrukturën erepartit që drejton.

“Nëpërmjet jush dua t’ushpreh krerëve të qeverisë njëkërkesë: Ose të ndërhyjnë me in-vestime dhe të modernizojë mje-tet tona, ose më mirë ta mbyllësektorin tonë. Po punojmë memjete tejet të amortizuara, të cilatështë e vështirë të mbahen nëpunë. Janë mjete me vit prodhimi1957, ish BÇ-të e dikurshme. Namungon që nga uniforma jonë deridhe te baza më konkrete materi-ale, shkuma”, i ka thënë shefi imbrojtjes nga zjarri në Fier, minis-trit Lufter Xhuveli, në prani të tëgjithë anëtarëve të shtabit të ngri-tur në Fier për raste zjarresh.

Gjithashtu, Çuçalla nuk ka hez-ituar sërish të rreshtojë problema-tikat e shumta të funksionimit tëkëtij shtabi dhe aq më shumë tërepartit që drejton. “Bashkëpuni-mi me komunat dhe bashkitë nërang prefekture mungon, ndërko-hë që çështja më problematikeështë sigurimi i ujit për mbushjene mjeteve. Duke përmendur ras-tin më konkret, atë të djegies sëfabrikës së polesterolit, ku në dis-pozicion ishin 13 mjete zjarrfikëse,pas zbrazjes së parë të depozitavetë tyre, ne e kishim të vështirë t’irifurnizonim ato me ujë”.

Si për ironi të kësaj kërkese tëbërë prej njeriut që përgjigjet përzjarret në Qarkun e Fierit, i cili i vuriministrit Xhuveli në dispozicion 70rastet e rënies nga zjarri vetëm nëdymujorin e fundit, ministri i Mje-disit ka deklaruar se “Qarku i Fier-it, i cili në përbërje gjeografike kareliev të ndërthurur si fushor, ko-drinor e malor, pyje e korije nuk kapas zjarre të shumta”.

Në takimin e zhvilluar dje nëPrefekturën e Fierit, ku merrninpjesë krerë të lartë të institucion-

eve më të rëndësishme, merita evetme e përballimit të situatave tëtilla alarmante u është dhënëForcave të Ndërhyrjes së Shpejtëtë Policisë, që ka qenë efikase saherë kanë ndërhyrë.

Ndërsa takimi për zjarrin zhvil-lohej në Prefekturën e Fierit, dyvatra zjarri të mëdha ishin ende

aktive në territorin e qarkut. Njëishte në kullotat e fshatit Kallm nëKomunën e Mbrostrarit dhe tjetrinë parkun arkeologjik të Bylisit, nërrethin e Mallakastrës. Sipas buri-meve nga qyteti i Ballshit, ku ishteangazhuar nënstacioni i mbrojtjesnga zjarri për këtë rreth, konfirmo-het se zjarri ka prekur një sipërfaqe

të vogël brenda kufijve të parkut.Këto burime sigurojnë gjithashtu,se flakët përvëluese u janë afruarsë tepërmi edhe bazilikave të njo-hura të kësaj qendre të madhearkeologjike dhe turistike. Ështëdashur ndërhyrja e 3 mjeteve zjar-rfikëse, që zjarri në këtë park të vi-het nën kontroll.

Ndërsa zhvillohejmbledhja, dy vatra

zjarri ishin aktive nëterritorin e qarkut

MUNGESATKreu i zjarrfikësve tëFierit tha se reparti i tij,e ka të vështirë të gjejëedhe ujë në rastezjarresh

RASTETNë dy muajt e fundit,në territorin e Qarkut tëFierit janë regjistruar 70rastet të rënies sëzjarrit

VLERËSIMIMinistri i Mjedisitdeklaroi dje, se Qarku iFierit nuk mund tëkonsiderohet problema-tik për zjarret

PËRPLASJA

SITUATA

Flakët kanë prekur dje edhe parkun kombëtar të Llogorasë

Vlorë, shënohen shtatë rastezjarresh në harkun e 24 orëveBrenda 24 orëve janë regjistruar

shtatë raste të rënies së zjarritnë Qarkun e Vlorës. Pylli i Sodës dhekullotat në tre fshatra janë vendetdhe zonat më të rrezikuara, ndërko-hë që flakët kanë përfshirë dje edhenjë pjesë të pyllit në parkun ko-mbëtar të Llogorasë.Në qytetin e Selen-icës, djegia e mbeturi-nave urbane ka sh-kaktuar përhapjen evatrës së zjarrit dukerrezikuar edhe njëbanesë pranë Bash-kisë së Selenicës. Enjëjta situatë ështëparaqitur edhe në fs-hatin Tragjas, kukullotat kishin marrë zjarr në njësipërfaqe të konsiderueshme. Porrënia e zjarrit në kullota si në DukatFshat, Tragjas edhe zona të tjerakryhet shpeshherë edhe nga vetëbanorët, të cilët me vendosjen ezjarreve kërkojnë rigjenerimin etokës për vitin e ardhshëm. Shefi izjarrfikësve të Vlorës, Petrit Sherifi,ka kërkuar një bashkëpunim tëqytetarëve vlonjatë në lidhje melajmërimin që duhet të kryejnë nëkohë në rastin e konstatimit të zjar-rit dhe jo kur flakët e saj kanë mbu-luar gjithçka. Edhe drejtori i Shër-

bimit Pyjor, Agim Muça, ështëshprehur se të gjitha institucionetjanë në gatishmëri të plotë ndajkëtij fenomeni, i cili është i përvit-shëm dhe që një pjesë e zjarreve qëshkaktohen vijnë nga pakujdesia enjerëzve, por edhe nga vendosja e

zjarreve nga banorëte fshatrave në kullo-ta për shkak tërigjenerimit të tokës.Në këtë bash-këpunim dhe në ak-sionin e shuarjes sëzjarreve një ndih-mesë shumë tëmadhe jep repartispecial i policisë“Delta Force”, pasi

edhe mjetet e ndihmës së shpejtëdhe terreni i thyer në shumë fsha-tra vështirëson së tepërmi punëndhe shuarjen e zjarrit. Bash-këpunimi i institucioneve ka qenëedhe në qendër të një takimi tëzhvilluar në Prefekturën e Qarkuttë Vlorës, ku është theksuar senjerëzit duhet të ndërgjegjësohenpër lajmërimin në kohë në momen-tin e konstatimit të zjarrit dhe përnjë bashkëpunim në lidhje me ev-itimin e çdo katastrofe që flakët ezjarrit sjellin.

M. Mërkuri

Zjarret, fajis’është jetim

KORÇË

Komisioni i emergjencavecivile në Prefekturën e Ko-rçës ka arritur në përfundi-min se zjarret që kanë rënësë fundi në pyjet e qarkutjanë shkaktuar nga njerëz-it. Në këtë takim ku ishintë pranishëm përfaqësuestë pushtetit lokal, policisë,shërbimit pyjor etj., ukërkua marrja e masaveparandaluese për tëshmangur rënien e mëte-jshme të tyre. “Zjarret nëpyje nuk shkaktohen asn-jëherë pa dorën e njeriut.Në këto kushte kërkohenmasa të forta për vrojtimindhe sinjalizimin e rastevetë rënies së zjarreve”, thadje përgjegjësi i sektorit tëemergjencave civile nëPrefekturën e Korçës, DhoriÇekrezi. Ndërsa prefektjaElfrida Zefi, kërkoi nga për-faqësuesit e komunavedhe nga shërbimi pyjorbashkërendimin e masaveme qëllim parandalimin samë të shpejtë të zjarrevenë pyje.

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 13A K T U A L I T E T

Gjana: T’i kërkojmë ndihmë KFOR-itMinistri i Bujqësisë pranon se nuk ekzistojnë as mjetet, as fondet

Ministri përjashton banorët e zonave nga aksionet kundër zjarreve: Kemi eksperienca të këqija

SULEJMAN DIDA

Ministri i Bujqësisë, JeminGjana, ka udhëtuar djepasdite në Kukës ku ka

mbledhur me urgjencë drejtuesit eshërbimit pyjor dhe ata të pushtetitvendor, për problemin e zjarreve nëmasivet pyjore. Drejtorët e pyjevetë Kukësit, Hasit dheTropojës kanë treguar seme gjithë angazhiminmaksimal të tyre, disavatra zjarri kanë dalë jash-të kontrollit, siç është Gjal-lica në Kukës, e cila vazh-don të digjet që prej 8ditësh dhe ka bërë shk-rumb qindra hektarë, dyvatra zjarri në Valbonë tëTropojës dhe një tjetërvatër në rrethin e Hasit nëCahan, në të cilën zjarri kadepërtuar nga Pashtriku iKosovës, ku janë djegurmasivet më të çmuara tëzonës. “Ne nuk kemi mjeteefikase për të shuar zjarret,por duhet të mobilizojmëtë gjitha strukturat e push-tetit vendor, ushtrinë dhepolicinë, komunitetin ezonave për të lokalizuardhe fikur zjarret në masiv-et pyjore”, tha ministri Gja-na, pasi u njoh me situatën.Duke iu referuar rastit të Hasit, kuzjarri kishte depërtuar nga Kosova,ministri tha se mund t’i kërkohejndihmë KFOR-it me mjetet që ataposedojnë për shuarjen e vatravetë veçanta të zjarrit, aty ku ne e kemitë vështirë. Por prefekti i Kukësit,Qamil Cenalia, tha se kishte pasurnjë bisedë me një përfaqësues tëKFOR-it, por kjo kërkesë duhej tëngrihej në institucion dhe të mosvononte. Duke raportuar secilin përzonën e vet, drejtorët e shërbimitpyjor të Kukësit, Hasit dhe Tropojësthanë se pavarësisht punës maksi-male të autoriteteve zjarret kanëngritur krye, edhe për shkak se “ko-muniteti është treguar indiferent”.Inxhinieri Ilmi Kola tha se në zonëne malit të Gjallicës janë dërguar 20specialistë, por s’mundën të bëjnëasgjë, për shkak të terrenit të vësh-tirë. Edhe nga repartet ushtarake uraportua për një angazhim të disatogave prej 50 ushtarësh, që kishinpunuar në Gjallicë, por zjarri atje kadalë jashtë kontrollit dhe ka dëm-tuar drurët shekullorë të pishës dhefaunën e veçantë, duke krijuaredhe premisa për erozion. Edhe nëanën lindore të Gjallicës një zjarr podjeg masivet e pishës në fshatinLojme. Dy vatra zjarri edhe në Val-bonë, siç u tha aty kanë dalë jashtëkontrollit, për shkak të terrenit tëvështirë, ndërsa një vatër zjarri nëCahan të rrethit të Hasit ka përf-shirë dhjetëra hektarë të bjeshkëssë Pashtrikut. Zjarri i përhapur ditëmë parë në zonën e Kosovës dheditë pas dite kishte përparuar nëanën e rrethit të Hasit. “Komunite-ti është treguar indiferent, nuk nandihmon si më parë”, thanë drej-tuesit zonalë të pyjeve. Për këtëfakt Gjana i kërkoi ndihmë medias.“Media duhet të bëjë më shumë nëdrejtim të sensibilizimit të komuni-tetit, të bëhet pjesë e përpjekjevetona për të pasur situatën në kon-troll”, tha Gjana duke porositurprefektin që të ngrinte urgjentishtgrupet e punës në zona, në mënyrëqë të kapet çdo vatër e mundshmenë fillimet e veta dhe të bëjmë tëmundur lokalizimin dhe shuarjen.Aktualisht nuk ka ndonjë grup per-manent nëpër zona përveçse ek-spertëve të pyjores të cilët, siçthanë, duan mbështetje nga shte-ti. “Duam financime shtesë përnjerëzit që mund të angazhojmëme shuarjen e zjarreve” tha drejtorii pyjeve të Hasit Kadri Ahmataj. Porministri ka kujtuar se “ka pasur ras-te kur njerëzit i kanë vënë vetë zjar-rin pyllit, për të marrë lekë përshuarjen e tij”.

Pas çmimit të bukës rritetedhe ai i ujit të pijshëm. Prejnjë të gjithë familjet që kon-

sumojnë ujë të ambalazhuar ekanë blerë atë më shtrenjtë. Fir-mat tregtuese e kanë rritur çmim-in me 10 lekë për bidon. Kështu çdobidon 6-litërsh për konsum famil-

MJETET

I dërguari i qeverisënë Kukës pohonmungesën emjeteve efikase dhefondeve të nevo-jshme për shuarjene zjarreve të shum-ta që rrezikojnëzonën

DËSHTIMI

TIRANE Mungon uji në çezma, përfitojnë privatët. Shtrenjtohen bidonat e konsumit familjar

Rritet me 20 për qindçmimi i ujit të ambalazhuar

jar tani kushton 60 lekë. Rritja ësh-të taksative për të gjitha markat eujit të pijshëm që gjenden në treg.Me anë të një marrëveshjeje tëdrejtuesve të stabilimenteve, ujikushton më shumë. Sipas tyre,shkak për këtë është bërë munge-sa e energjisë elektrike, si dhe rrit-

ja e çmimit të plastikës që përdor-in për bidonët. “Punojnë mbi 8 orënë ditë me gjenerator”, tha për“Shqip”, distributori i ujit tëpijshëm të ambalazhuar. Porduket se përveç shkaqeve zyrtare,është më bindës ai i rritjes së çmim-it për shkak të rritjes së ofertës. Prej

ditësh në familjet kryeqytetasemungon uji i çezmës. “Edhe kurvjen ai është i turbullt”, thonë ban-orët. Kjo ka bërë që e vetmjazgjidhje të jetë uji i blerë, i ambal-azhuar. Edhe shitësit pranojnë se“uji mund të jetë rritur pasi kashumë kërkesa”. Ndërkohë që ata

e mbushin dhe eambalazhojnë prafirmat private,thonë se kjo bëhetpër shkaqeekonomike. Gjith-sesi, ajo çka tashmëështë lehtësisht edallueshme ështëse qytetarët e ble-jnë ujin 10 lekë mështrenjtë. Kështuçdo bidon për kon-sum familjar qëderi dje kushtonte50 lekë tani kush-ton 60. Por ka edheraste që kushton70. Kjo varet ngasasia e ujit që përm-ban bidoni. Nësenë etiketë lexon sh-tatë kile, çmimiështë 70 lekë. Nëselexon 5, çmimi ësh-të 50 lekë, e kështume radhë për tëgjitha sasitë qëgjenden në treg.

Çmimi është standard për të gjithamarkat. Kështu nëse blen ujë Ti-rana, ujë Selita, apo ujë Vesa, tipaguan njësoj. Kjo të paktën për 7firmat e stabilimenteve qëgjenden në qytetin e Tiranës. Këtostabilimente janë të vendosurapranë malit të Dajtit, si dhe në au-tostradën Tiranë-Durrës. Sipas tëdhënave nga pikat e shitjes, më-sohet se gjatë kësaj verepërvëluese është rritur numri ikërkesave për ujë. Kështu, njëminimarket shet afro 100 shishenë ditë. Kjo sasi është shumë emadhe krahasuar me vitet e tjera.Një nga tregtarët tha se “në këtëmasë uji është shitur vetëm para 5vjetësh kur uji i Bovillës doli i pistë”.

Ri.De.

S’ka parapër të luftuar

me flakëtAshtu si në gjithë Shqipërinë

dhe në Qarkun e Shkodrës, sit-uata e zjarreve të rëna në pyje dhekullota paraqitet mjaft problema-tike. Prej disa ditësh, zona të tërajanë përfshirë nga flakët. Situatabëhet më alarmante kur dita-ditësdigjen me dhjetëra hektarë dheaskush nuk mund të veprojë, pasizjarrfikësit e kanë të pamundur tëshkojnë në ato zona të thella parrugë, ndërsa për të shkuar në këm-bë duhen veshje të veçanta, të cilatmungojnë. Nga ana tjetër, edhendërhyrja nga ajri është e pamun-dur, pasi Shqipëria nuk dispononmjete të tilla. Në këto kushte tëgjithë bëhen spektatorë, duke pri-tur që zjarret t’u afrohen banesaveose rrugës automobilistike dheatëherë të mund të futen në punëzjarrfikësit. Por deri sa zjarret tëvijnë tek zjarrfikësit, qindra hektarëpyje e kullota do të shkrumbohennga flakët. Për të analizuar këtë sit-uatë, prefekti i Qarkut Shkodër,Maxhit Cungu, ka mbledhur djenë zyrën e tij shtabin rajonal tëemergjencave, ku e pranishme ish-te edhe ministrja e Integrimit Ma-jlinda Bregu, në rolin e të dele-guarës nga qeveria. Në këtë anal-izë të situatës, një nga shqetësimetkryesore ishte mungesa e person-ave të cilët marrin pjesë në shuar-jen e vatrave të zjarrit ose atyre qëpunojnë si vrojtues, për të eviden-tuar vatrat e zjarrit dhe kjo vjen përshkak të mungesës së fondeve.

Ar.Ho.

SHKODËR

KFOR-I

Ministri Gjana ikërkon ndihmëKFOR-it me mjetete mundshme përshuarjen e zjarreve,në mënyrë tëveçantë kur këtozjarre vijnë ngapyjet e Kosovës

MEDIA

Gjana i ka bërëthirrje edhemedias, të trego-het më aktive nësensibilizimin ekomunitetit përdëmet e pari-parueshme qësjellin zjarret

NDËRMJETËSIMI

E vetmja gjë qëmund të bëjëministri Gjana,është komunikimime autoritetet eQarkut të Lezhës,për një zjarr që po iafrohet prej andejKukësit

ShtabiMinistra në çdo zonë zjarri

Të enjten, Këshilli i Ministrave zhvilloinjë mbledhje të jashtëzakonshme përmarrjen e masave për përballimin esituatës së krijuar, për shkak të zjarrevetë rëna në zona të ndryshme të vendit.Këshilli i Ministrave vendosi ngritjen enjë grupi pune të kryesuar ngazëvendëskryeministri Oketa dhe tëpërbërë nga ministri i Mjedisit, Xhuveli,ministri i Brendshëm, Nishani dheministri i Mbrojtjes, Mediu. Gjithashtu,Kryeministri kërkoi që secili ministërtë ndjekë nga afër situatën në një qarktë caktuar, në bashkëpunim meautoritetet vendore.

Olldashimerr në dorë

situatënSituata kritike e krijuar në vend nga

rënia e zjarreve shoqërohet mengritjen e shtabeve të emergjencëspër parandalimin e tyre, ndërsaqeveria ka akorduar edhe një fondpër pagimin e vullnetarëve që përf-shin në aksionet për shuarjen e zjar-reve. Ka qenë shtabi i emergjencavecivile në Prefekturën e Durrësit, qëka diskutuar mbi marrjen e masavepër parandalimin e zjarreve në këtotemperatura të nxehta që i favori-zojnë ato. Në takim morën pjesë dheministri i Punëve Publike, Trans-porteve dhe Telekomunikacioneve,Sokol Olldashi dhe zv/ministri i Mje-disit, Aleksandër Garuli. Në fjalën etij Olldashi theksoi rëndësinë emasave që duhen marrë për tëshmangur rënien e zjarreve masivenë Qarkun e Durrësit. Gjithashtu aii bëri thirrje popullatës të tregohet ekujdesshme, pasi në shumë rastezjarret janë pasojë e pakujdesivenjerëzore. Gjatë takimit theksi uvendos mbi bashkëveprimin e or-ganeve dhe pushtetit lokal për tëparandaluar dhe shmangur nëkohë rreziqet dhe pasojat e zjarrevetë verës. Bashkëpunimi dhe bash-kërendimi i veprimeve mes rep-arteve zjarrfikëse, njësive të pushtetitvendor, Prefekturës, Policisë së Sh-tetit dhe ushtrisë janë konsideruar simasa për të zgjidhur në kohë situatatqë mund të krijohen. Për komunatdhe bashkitë është lënë si detyrëmonitorimi i vazhdueshëm i zonaveqë kanë nën administrim dhe qërrezikohen nga gjuhët e zjarrta.

Va.Qy.

DURRËS

ÇMIMIÇdo bidonuji që deridje kushtonte50 lekë tanikushton 60

SHKAKUU rrit ngamungesa eenergjisëdheshtrenjtimi iplastikës

SHQIP 14 E DIEL, 22 KORRIK 2007

“As Rusia nuk e do ndarjen e Kosovës”“Propozojmë vetëm vazhdimin pa kushte të bisedimeve Beograd-Prishtinë”

INTERVISTA/ Flet Aleksandar Aleksejev, ambasadori i Rusisë në Beograd: Ju tregoj interesat tona në Ballkan

K O S O V E

KOMENT

KOSOVA,VIKTIMA MË E

FUNDIT E RUSISËPërkundër negociatave disamujore,

shumë kompromiseve dhe njënumri projektrezolutash, Këshilli i Sig-urimit i Kombeve të Bashkuara ështëmë larg se kurrë në gjetjen e njëzgjidhjeje për Kosovën. Mbrëmjen e sëhënës Rusia ka refuzuar draftrezolutëne re për provincën serbe, përkundërfaktit që sponsoruesit euramerikanëkishin përfshirë kërkesat e Rusisë përvazhdimin e negociatave edhe përkatër muaj të tjerë. Aleati i ngushtë iSerbisë, Rusia, frikësohet se drafti do tërezultojë në pavarësinë e Kosovës.“Pothuajse i gjithë teksti dhe në mënyrëtë veçantë anekset, janë të mbushurame konceptin e pavarësisë së Kosovës”,ka thënë të martën ambasadori rus nëOKB, Vitali Çurkin. Në kërkim të forcim-it të presioneve mbi Rusinë, BashkimiEvropian ka deklaruar të martën se dotë mund ta tërheqë çështjen e Kosovësnga Këshilli i Sigurimit, në rast se Mos-ka do të vazhdojë të refuzojë draftettjera. BE-ja shpreh shqetësimin që nërast se komuniteti ndërkombëtar dësh-ton në gjetjen e një zgjidhjeje, Kosovamund ta shpallë pavarësinë në mënyrëtë njëanshme.

Që nga përfundimi i luftës ndërmjetforcave serbe dhe gueriljeve shqiptarenë vitin 1999, çështja e Kosovës ka qenënjë pikëpyetje e madhe në Evropë. Qëatëherë në Kosovë janë instaluar forcatpaqeruajtëse të OKB-së. Megjithatë, për-pjekjet për negocimin e një zgjidhjeje përshqiptarët e Kosovës, të cilët kërkojnëpavarësi, dhe për serbët, të cilët e konsi-derojnë Kosovën djepin e shtetit të tyre,kanë dështuar. Të mërkurën, komenta-torët gjermanë kanë shqyrtuar lojën eshahut të Rusisë në Ballkan. E përditsh-mja majtiste “Süddeutsche Zeitung” sh-kruante: “Putini dhe Serbia nuk do tëmund të ngujojnë nevojat e 90 % të pop-ullsisë së Kosovës. Për këtë arsye, blloki-mi i tyre është i rrezikshëm. Një gjë e tillëthjesht do të mund të ushqejë reagimetemotive, që shumë shpejt do të mundtë nxisin ndonjë konflikt të dhunshëm.Kjo nuk nënkupton një luftë të re në Ko-sovë - një sulm terrori nga nacionalistëte dëshpëruar kosovarë do të mjaftonte”.

E përditshmja ekonomike “Han-delsblatt” ka një qëndrim të përafërtpër motivet e Rusisë: “Është shumë edyshimtë se taktikat e bllokimit të Ru-sisë janë si rezultat i pastër i mar-rëdhënieve të mira me serbët, sepsedraftrezoluta e re, e cila është gjerësishte bazuar në planin e Ahtisaarit, kërkonqë misioni aktual i OKB-së në Kosovë tëmarrë fund. Me pas, detyrat e Këshillittë Sigurimit do t’i dorëzoheshin BE-sëdhe NATO-s. Për Moskën, kjo do tënënkuptonte zgjerim të mëtejshëm tëPerëndimit. Zgjerim që duhet të pen-gohet me çdo kusht”. E përditshmjadjathtiste “Frankfurter Allgemeine Zei-tung” ka shqyrtuar situatën nga njëperspektivë më e gjerë, duke filluar mezënkat e fundit diplomatike ndërmjetMoskës dhe Londrës për rastin e vde-kjes së Litivenkos. “Refuzimi i prerë iMoskës për ekstradimin e ish-agjentittë KGB-së, Andrei Lugovoi - i dyshuarikryesor për vrasjen nga autoritetet bri-tanike - tregon në mënyrë të përkryerstrategjinë ë Putinit për t’i treguarPerëndimit kthimin e Rusisë si fuqi.

Ka një qëndrim të qartë për kërcën-imin e përdorimit të armëve kundërUkrainës dhe Gjeorgjisë, ndaj pozitësruse në Iran dhe Kosovë, zënkës së fun-dit për mburojat raketore dhe bllokimine strategjisë për investigimet eLitvinenkos”. “E tërë figura të kujtonngjarjet e periudhës së kaluar, të cilënPerëndimi në kapitullin e quajtur ‘Luf-ta e Ftohtë’, do të kishte dëshirë t’ualinte në dorë historianëve. Megjithatë,gjithnjë e më shumë ka indikacione sePutini nuk i frikësohet rikthimit”.

“Der Spiegel”

Ambasadori i Rusisë në Serbi, Aleksandar Aleksejev, thotë se asshteti që ai përfaqëson nuk edëshiron ndarjen e Kosovës.

Gjatë një interviste ai ka shpjeguar arsy-et e kundërshtimit rus për planin e Ahti-sarit, por edhe të projektrezolutave tëfundit të paraqitura në OKB, ndërsa kapropozuar vazhdimin pa kushte të bised-imeve Prishtinë-Beograd.

Si e komentoni rëndësinë eçështjes së Kosovës për bashkës-inë ndërkombëtare, por dhe për-shtypjen se shtetet perëndimorepo këmbëngulin në shpejtimin ezgjidhjes së këtij problemi?

Çështja e Kosovës është mjaft aktuale.Asaj i kushtohet vëmendje e madhe dhejam i bindur se edhe në të ardhmen kjovëmendje nuk do të jetë më e pakët. Nukmendoj se është ide e mirë që zgjidhja eproblemit të Kosovës të shpejtohet. Do-mosdoshmërisht duhet edhe shumëpunë për të arritur te marrëveshjet seri-oze dhe zgjidhjet e pranueshme, që nënjë periudhë afatgjatë do ta rregullojnëkëtë çështje edhe për Beogradin, edhepër Prishtinën.

Kristina Galak, zëdhënëse e për-faqësuesit të lartë të BE-së HavierSolana, tha kohë më parë se, BE-ja do të marrë përgjegjësinë dhedo ta miratojë vendimin për Kos-ovën, nëse Rusia vazhdon tëpërsërisë vetëm “jo”. Si e komen-toni këtë deklaratë?

Më duket se deklarata është rezultat imosnjohjes së thelbit të këtij problemi.

A mundet që SHBA-ja dhe BE-ja të mos e marrin shumë parasy-sh qëndrimin e Rusisë dhe tëpërpiqen ta anashkalojnë atë, osetë fshihen nga anëtarët e OKB-sëe publiku botëror? A i frikësohetmë të vërtetë Perëndimi vetosruse në OKB?

Këtu nuk është fjala nëse dikushpërpiqet ta injorojë mendimin e Rusisë,por për këtë çështje qëndrimet e SHBA-së, BE-së e Rusisë, në thelb nuk përkojnë.Prandaj, janë të domosdoshme përpjek-jet që këto qëndrime të afrohen. Përpjek-jet bëhen nëpërmjet kontakteve dyp-alëshe të të gjitha shteteve që kanë njërol serioz në zgjidhjen e problemit të Kos-ovës, në kuadër të OKB-së. Prandaj nukdo ta dramatizoja këtë çështje.

Disa analistë politikë i quajnëmarrëdhëniet e tanishme SHBA-Rusi si Luftë e re e Ftohtë. Si i kon-sideroni marrëdhëniet e sotmemes Uashingtonit e Moskës?

Gazetarët janë shpesh në kërkim tëtekstit që bie në sy. Jam i bindur se kthiminë kohën e Luftës së Ftohtë nuk u përgjig-jet interesave të Rusisë dhe të asnjë ven-di tjetër në botë. Ka dallime mes shtetevedhe ndonjëherë janë vërtet serioze.Megjithatë, them se asnjëherë nuk kaqenë fjala për luftë ose kthim në Luftën eFtohtë.

Ç’mund të na thoni për rezul-tatet e takimit dhe të bisedimevemidis Vladimir Putinit e XhorxhBushit?

Kemi arsye të jemi të kënaqur, sepsetakime të tilla në nivel kaq të lartë,paraqesin kulmin e marrëdhënieve sh-tetërore të Rusisë e SHBA-së. Së pari, përshkak të çështjeve strategjike, sepse këtobisedime nisin shumë punë. Natyrisht,këtu ka dhe një varg problemesh, siç janëvendosja e mbrojtjes antiraketë nëEvropë ose çështja e Kosovës. Për këto, kazgjedhje metodike - të përplasemi ose tëgjejmë zgjidhje! Gjithmonë jemi për tëgjetur zgjidhje.

Cili është thelbi i konfliktit ruso-amerikan rreth mbrojtjes antira-ketë dhe sa e kërcënon realisht kyprojekt pozicionin strategjik tëRusisë?

Mendojmë se Evropën dhe botën e

kërcënojnë një varg rreziqesh të reja. Këtojanë terrorizmi, krimi i organizuar ndër-nacional, tregtia e drogës, trafiku i armëvedhe epidemitë e sëmundjeve të ndry-shme. Asnjë shtet, sado i fuqishëm, nukmund të fitojë i vetëm mbi këto prob-leme. Fjala është për nevojën e vendosjessë sistemit të bashkëpunimit ndërko-mbëtar, që së bashku t’u kundërvihemikëtyre problemeve. Prej këtij këndvësh-trimi udhëhiqemi edhe lidhur me idenëe vendosjes së mbrojtjes antiraketë nëEvropë. Presidenti Putin ka një varg pro-pozimesh konkrete. Disa segmente tëmbrojtjes antiraketë të SHBA-së nëEvropë, ne në Rusi na shqetësojnë mjaft.Pra, ekspertët tanë kanë arritur në për-fundim se ato janë më tepër të drejtuarakundër Rusisë, sesa kundër atyre sh-teteve, që autorët e kësaj ideje i përmen-din në mënyrë deklarative. Vazhdimishtna thonë se nuk është kështu dhe sembrojtja antiraketë nuk është drejtuarkundër Rusisë, por ne dyshojmë se kjoështë e vërtetë.

Ka spekulim se Rusia do ta pra-nojë pavarësinë e kontrolluar tëKosovës, në këmbim të mar-rëveshjes rreth mbrojtjes antira-ketë. Si do ta komentoni këtë?

Çështja e Kosovës nuk është objekttregtie. Ka pasur vazhdimisht shumë ha-mendje rreth Kosovës dhe Rusisë, për-katësisht rreth disa privilegjeve për Mosk-ën nga ana e Serbisë. Të gjitha këto janëspekulime të pamenduara. Kosova ësh-të qëndrim parimor i yni dhe i diktuar ngadomosdoshmëria e ruajtjes së parimevebazë, të së drejtës ndërkombëtare.

A ka pasur probleme në organi-zimin e takimit të KryeministritKoshtunica dhe Presidentit rus,Vladimir Putin, dhe cilat janëtakimet e pritshme të zyrtarëve tëlartë serbë e rusë?

Asnjë problem të veçantë nuk ka pa-

sur. Organizimi i vizitave në nivel të lartëështë problem i madh dhe test për am-basadorët. Meqë takimi shkoi mirë, kjo dotë thotë se ambasadat tona kanë punuarmirë. Kjo është normale, sepse në raste tëtilla punohet shumë. Presim të vijë nëSerbi edhe Boris Grizlovi, kryetari i Dumësruse, i cili do të takohet me anëtarët e rinjtë Parlamentit serb. Do të jetë takimi iparë në këtë nivel. Mendoj se mund tëshpresojmë rezultate serioze në bash-këpunimin ndërparlamentar.

Sa ndërmarrje e biznesmenërusë punojnë në Serbi?

Në Serbi nuk ka shumë ndërmarrjeruse. Shpresojmë se do të ketë më tepër.Investitori kryesor është “Lukoil” e kaedhe disa firma ruse që kanë objekte in-dustriale. Momentalisht, kompania jonë“Metropol” ka blerë “Putnik”-un, opera-torin më të madh turistik në Serbi. Tash-më është bërë plani i investimeve, meqëllim që “Putnik”-u të bëhet degë e fu-qishme ekonomike.

A ka të vërtetë në spekulimet,se mbështetja ruse për Serbinërreth Kosovës, është e kushtëzuarme hyrjen e kapitalit rus në Serbidhe blerjen e ndërmarrjeve tëmëdha shtetërore?

Kjo është absolutisht e pamundur. Epërsëris, se rreth Kosovës nuk ka tregti.

Si komentohet në Rusi fakti qëSerbia u është drejtuar më shumëinvestimeve nga vendet e BE-sësesa Rusisë?

Nuk analizojmë nga cili drejtim in-vestohet në Serbi. Ka një varg kompan-ish tonat dhe projekte investimesh qëtregojnë interes për Serbinë. I infor-mojmë ata dhe ata vetë marrin vendim,nëse do të marrin pjesë në bizneset tek juose jo, sepse varet nga kushtet e tregut.Askush nuk mendon se drejt kujt ështëkthyer Serbia.

Na thoni cili është interesi i

mediave ruse për Serbinë dheçështjen e Kosovës?

Çështja e Kosovës është gjithnjë epranishme në mediat ruse. Në gazetatruse ka shumë shkrime serioze për his-torinë e Kosovës, të cilat sqarojnë shkaqete qëndrimit tonë dhe nga çfarë nisetudhëheqja serbe kur mbron interesat eSerbisë në krahinë.

Çfarë mendoni për qëndrimet,sipas të cilave Moska i ka kushtu-ar vëmendje të madhe Kosovës,për shkak se ka probleme meÇeçeninë?

Kjo është marrëzi absolute. Situata nëÇeçeni është krejt tjetër nga gjendja nëKosovë, dhe mes tyre nuk ka asnjë lidhje.Në Çeçeni ka përfunduar çdo aktivitetserioz terrorist. Në këtë republikë funk-sionojnë organet e pushtetit të zgjedhur.Policia lokale, me mbështetjen e asaj fed-erale, kontrollon plotësisht gjendjen.Njësitë e policisë çeçene kanë pjesëmar-rje aktive në misionet paqësore. Në Libankemi dërguar një njësi xheniere, e cilamerr pjesë në ndërtimin e infrastruk-turës. Këtë njësi e sigurojnë forcat spe-ciale policore nga Çeçenia.

Ç’mendoni për mundësinë eshpalljes së pavarësisë nga sh-qiptarët, si dhe që për këtë të mar-rin mbështetjen e SHBA-së dheBE-së?

Ne studiojmë mundësitë më të ndry-shme të zhvillimit të situatës në Kosovë.Mendojmë se kjo shpallje e pavarësisëështë varianti më i keq. Detyra jonëthemelore është, jo si do të reagojmë, porsi të bëjmë që shqiptarët e Kosovës të mose shpallin vetë pavarësinë. Për këtë ne popunojmë. Rusia është për vazhdimin pakushte të bisedimeve serioze rreth çësh-tjes së Kosovës.

Por shqiptarët flasin publikishtse ata nuk duan të marrin pjesënë këto bisedime...?

Ne mund të bisedojmë për shkaqet ekëtij predispozicioni, por megjithatëmendojmë se e ardhmja e Kosovës ështëme bisedime dhe me gjetjen e kompro-misit.

A duhet të ndërmarrë udhëheq-ja serbe me këtë rast diçka në pla-nin diplomatik?

Nuk do të jepja këshilla për qeverinëserbe. Sigurisht që Beogradi është i hapurpër vazhdimin e bisedimeve dhe është igatshëm për arritjen e kompromisit seri-oz. Kjo gatishmëri ka mbështetjen e plotëtë Rusisë.

Gjithnjë e më shpesh po flitetpër mundësinë e ndarjes së Kos-ovës. . .?

Rusia, duke u nisur nga vendimet emarra në Grupin e Kontaktit, mendon senuk ka ndarje të Kosovës. Megjithatë, pobisedojmë për të gjitha mundësitë.

BE-ja ka lajmëruar misionin mëtë madh ushtarak të saj në Kos-ovë. A do të marrë pjesë Rusia nëkëtë mision dhe me ç’kushte?

Rusia nuk është anëtare e BE-së, pran-daj nuk e shoh si domosdoshmëri pran-inë tonë ushtarake në këtë mision.

A ka interesa Rusia, siç thonëdisa analistë, që nëpërmjet Ser-bisë, të forcojë praninë e saj poli-tike e diplomatike në Ballkan?

Kam rezerva ndaj idesë se për të ven-dosur ura bashkëpunimi, ne duhet tëshfrytëzojmë ndonjë vend. Rusia ka mar-rëdhënie diplomatike të zhvilluara mesecilin vend të Evropës Juglindore. Në çdokryeqytet të këtyre shteteve punojnëambasadat tona, të cilat zgjidhin detyrate bashkëpunimit dypalësh. Por, men-dojmë se Serbia është vendi kyç i BallkanitPerëndimor. Prej këtej rrjedh interesi ynë,që ajo (Serbia) të jetë vend i stabilizuardhe njerëzit në të të jetojnë të kënaqur.

Marrë me shkurtime nga “NedjelniTelegraf”

Përgatiti: Ardit Shehu

Kopertina e revistës “Nedeljni telegraf” (numri i fundit)me foton e ambasadorit rus në Beograd

Çështja e Kosovës është gjithnjë epranishme në mediat ruse. Nëgazetat ruse ka shumë shkrimeserioze për historinë e Kosovë

E DIEL, 22 KORRIK 2007SHQIP 16 A K T U A L I T E T

FIER/ Asnjë i dyshuar për marrjen e arit të zi. Dyshohet se furgonat “ushqehen” me naftën e grabitur

Denoncimi, vidhet sërish naftë në tubacionet kryesoreKatër rastet e fundit të identifikimit

të vjedhjeve të naftës në tubacio-net e sektorëve të nxjerrjes së saj, si dhemë shumë se 20 rasteve të regjistruarasi vjedhje të dyshimta nga përgjegjësite këtyre sektorëve nuk kanë një autortë ndaluar prej policisë së Fierit. Ndër-sa 2 muaj më parë është mundur të sh-katërrohet një bandë kontrabande evjedhjes së naftës bruto dhe të për-punuar, burimet zyrtare policore të Fi-erit pohojnë faktin se ekziston një rrjet

i mirorganizuar, që është ende aktiv mevjedhjet që kryen në vendburimet enaftës. Shefi i sigurisë në Qendrën eTransportimit të Naftës dhe Gazit Pa-tos ka njoftuar autoritetet e postëspolicore në qytetin e Patosit përvjedhjen e naftës në tubat kryesorë qëndodhen në fshatin Visokë të Komu-nës Dukas së rrethit Mallakastër. Sipaszëdhënëses së policisë, Enkelejda All-kanjari, mësohet se “në vendin e ng-jarjes ishte bërë ndërhyrje në tubin

kryesor të naftës të stacionit nr.1 Vi-sokë, i cili përcjell naftë deri në repar-tin 161 të Kombinatit të Përpunimit tëThellë të Naftës Ballsh”. Sipaszëdhënëses së policisë Fier mësohet senë vendin e ngjarjes janë gjetur mbetjenafte në territor që ka rezultuar se ish-te derdhur nga mbushja e ndonjëmjeti, gjurmët e mjetit të rëndë që ish-te furnizuar në mënyrë kontrabandenë këtë pikë, një dorashkë e dorës sëdjathtë, si dhe disa volantë që, sipas

specialistëve, shërbejnë për hapjen esaraçineskave të montuara përgjatëtubacionit. Por, një fakt shqetësuesështë sigurimi i tregut informal ngavjedhësit e naftës. Të pyetur nga gaze-ta, afro 30 drejtues furgonash dhemjetesh taksi 4+1 që kryejnë linjënBallsh-Fier apo dhe linja urbane bren-da rrethit të Mallakastrës kanë treguarse e sigurojnë karburantin e tyre menjë çmim 80 lekë për litër.

M . T.

Në bazë shenjave të gishtërinjve, policia gjen 28-vjeçarin që mendohej se do të ikte në Greqi

Identifikohet kufoma e BilishtitDyshohet që dibrani Adriatik Hata të jetë vrarë për hakmarrjeViktima e gjetur një ditë më

parë e masakruar në qytetin e Bilishtit ka tashmë një

identitet. Policia ka zbuluar në orëte vona të dy ditëve më parë sebëhet fjalë për 28-vjeçarin nga Di-bra, Adriatik Hata. Personi që ësh-të gjetur i vrarë, sipas policisëlokale, ishte shpërngulur mebanim në Tiranë, ndërsa pas për-pjekjeve të shumta të dy policiveasaj të Devollit dhe të Korçës, poredhe grupit të ekspertëve krimi-nalistë nga Tirana është arritur nëpërfundimin se bëhet fjalë pikër-isht për 28- vjeçarin Hata. Burimetzyrtare të policisë rajonale të Ko-rçës kanë bërë të ditur se ky kaqenë një rast i vështirë, ndërsa pasautopsisë dhe konsultimit të disaekspertëve mjekoligjorë është ar-ritur në përfundimin se i riu ështëvrarë me mjete të forta pasi kishtedëmtime në pjesën e kafkës.Vetëm kjo ka arritur ta konfirmojëvrasjen, pasi në pamje të parë tru-pi i pajetë nuk tregonte shenja tëgoditjeve të forta, edhe pse që nëfillim u dha alarmi se ai ishte vrarë.Kanë qenë gjurmët e gishtave qëkanë nxjerrë edhe identitetin e 28-vjeçarit. Nga verifikimi në sistem ishenjave të gishtërinjve ka dalë seviktima ishte Adriatik Hata. Sipasburimeve zyrtare të policisë së Ko-rçës nga avancimi i hetimeve gjatë

këtyre dy ditëve ka rezultuar seAdriatik Hata kishte hyrë në terri-torin vendas nga pika e kalimitkufitar të Kapshticës. Ka qenë data8 korrik kur Hata është regjistruarsi deportiv i kthyer nga ana e palësgreke në kufi. Ai nuk ka pasur mevete asnjë dokument identifikimi,ndërsa nga hetimet e deritan-

ishme mësohet se i riu nuk kishteas para, gjë që hedh poshtë versio-nin e një grabitjeje ndaj tij. Për po-licinë mbetet ende enigmë se ku kaqëndruar Hata gjatë gjithë këtyreditëve. Vetëm tri ditë më parë ai ish-te shfaqur në qytetin e Bilishtit,sipas të dhënave nga banorët ekësaj zone. I riu ka qëndruar në

qytetin e Korçës vetëm një ditë nënjë hotel periferik, tip shtëpie kunuk kishte mundur të paguajë përmë shumë se një natë. Një ngapistat që po heton tashmë policiaështë ajo e hakmarrjes së mund-shme, por nuk përjashtohet asmundësia që i riu të ketë pasurborxhe të pashlyera. Një tjetërversion është ai se i riu kërkonte tëikte nga mali për faktin se mundtë ndiqej nga persona të cilët ekërkonin për ta vrarë. Por ky ver-sion mbetet i errët, pasi në këtërast ai mund të ishte ekzekutuarmë parë dhe me armë, jo me mjetetë forta. Punën e policisë dhe tëhetimeve po e vështirëson gjithnjëe më shumë edhe fakti se Hata kaqëndruar në vend për më shumëse 12 ditë, ndërsa në rast se duhettë ikte nga mali mund të nisejvetëm qoftë edhe pa para. Policiaka edhe një version të tretë nëdorë, atë se si riu për mungesëparash dhe për mbijetesë mundtë ketë kryer ndonjë grabitje dhemë pas është vrarë, ose ka tentuartë kalojë ilegalisht klandestin kun-drejt një shume të caktuar. Përvrasjen e 28-vjeçarit Adriatik Hatapolicia ka shoqëruar deri tani tëpaktën 20 persona, midis të cilëveedhe persona nga zona veriore evendit.

J.Dhimitri

Policia shoqëron

rreth 20 të dyshuar

si autorë të kësaj

ngjarjeje

Durrës, shkak përplasja

Aksidentohen lehtëkatër të mitur

Janë aksidentuar lehtë dy ditëmë parë nga përplasja e një au-toveture në një nga rrugët rajo-nale të rrethit të Durrësit 4 tëmitur. Sipas burimeve policore,natën e kaluar është arrestuardrejtuesi i automjetit, HamdiHoxha, 51 vjeç, i cili po udhëton-te me autoveturën tip “Opel”,me targë DR 2119 D, në rrugënSukth-Manëz. Autovetura kadalë nga rruga, duke plagosurkatër të mitur, të cilët ndod-heshin në anë të rrugës. Sh-tetasit M. Sh, 17 vjeç, A. M., 15vjeç, F. K., 11 vjeç dhe A. P. 14vjeç, që të gjithë banues në Fer-më Sukth, janë dërguar men-jëherë në spitalin rajonal tëqytetit, ku ndodhen jashtërrezikut për jetën

Dibër i morën kasetofonin

Kapen, vodhënmakinën e policit

Dy të rinj kanë guxuar të vjedhinkasetofonin e makinës së njëpolici dhe kanë përfunduar nëprangat e policisë. Zëdhënësi iDrejtorisë së Policisë të QarkutDibër, Aldo Puca, tha për “Sh-qip”, se ngjarja ka ndodhur nëqytetin e Peshkopisë, ku dy tërinj, Lavdrim Xhafa dhe ÇlirimLleshi, kanë rënë në prangat epolicisë, pasi në bashkëpunimme njëri-tjetrin, kishin vjedhurkasetofonin e makinës së njëpunonjësi policie. Menjëherëpas kësaj vjedhjeje, grupi i pol-icisë kriminale Dibër, ështëvënë në zbulimin e autorëve.

H . L .

Fier, kishin vjedhur paketa

Arrestohen me 7gramë heroinë

Dy të rinj, të cilët dyshohen prejpolicisë si përdorues droge tëfortë janë arrestuar orët e paratë mëngjesit të djeshëm, ndër-sa janë shoqëruar për në ambi-entet e Komisariatit të PolicisëFier qysh mbrëmjen e sëpremtes. Marjus Filipi dheSokol Ziu janë dy të rinj banorëtë qytetit të Fierit, përkatësisht23 dhe 26 vjeç, të cilët janë ar-restuar ndërsa kishin vjedhurnjë furgon që shpërndante pa-keta. Përveç 45 stekave të pa-ketave të tipit “Slims” e “Coo-per”, atyre iu gjet një sasi e vogëlheroine prej 7 gramësh.

M . T.

Ka përfunduar çështja penale në ngarkim të shefit të policisëtë Burgut Burrelit, Shaban Lleshi, dhe dy punonjësve tëbrendshëm të këtij burgu. Siç dhe është bërë me dije nga medi-

at, pasditen e 10 korrikut, shefi i pol-icisë së Burgut të sigurisë së lartë nëBurrel, në bashkëpunim me dyvartësit e tij policë të sigurisë sëbrendshme në këtë burg, kanëdhunuar keqas magazinierinSkënder Hysa, duke i shkaktuar atijplagë të rënda në kokë, vesh dhethyerje të disa brinjëve. Kështumësohet se Drejtoria e Përgjiths-hme e Burgjeve, për dy gardianët eburgut, që zbatuan urdhrin epaligjshëm të shefit të tyre, kadhënë urdhrin e largimit nga puna,ashtu siç dhe propozoi drejtori i këtij

burgu, Shyqiri Dushku. Ndërsa për Shaban Lleshin, autorinkryesor të kësaj ngjarjeje, është dhënë masa administrative“vërejtje me paralajmërim për pushim nga puna”.

Dibër, KESH pret dhjetëra

lidhje të paligjshme

SHKURT

Ngjarja në Burgun eBurrelit, mbyllet çështja

Prej dy ditësh, gërshërët e KESH-it, kanë nisur ndërprerjen eenergjisë elektrike, për debitorët familjarë dhe privatë, si

dhe prerjen e lidhjeve të paligjshme në Qarkun e Dibrës. Aksio-ni ka nisur në qytetin e Burrelit dhe kryesohet nga vetë drejtorii Përgjithshëm i KESH-it, Gjergj Bojaxhi, dhe ai i shpërndarjes,Seit Dollapi, ku të ndarë në dy grupe të mëdha, në Burrel dheBulqizë, kanë nisur nga puna për prerjen e lidhjeve të paligjshmepër konsumatorët dhe për debitorët familjarë dhe privatë.Vetëm brenda një dite, në një lagje të qytetit të Burrelit, janëndërprerë 70 lidhje të paligjshme. H . L .

SHQIP 17E DIEL, 22 KORRIK 2007

NE FAQET 20-21

Rotçildët,

fajdexhinjtë

që duan të

sundojnë botën

I përkas brezit të pestë tëRotçildëve. Kemi kaluar përmes

dy luftërash botërore, revolu-cionesh, trazirash të forta. Fakti qëjemi ende këtu përbën në vetvetenjë rezultat të rëndësishëm". Fytyrai përshkohej nga një buzëqeshje elehtë kënaqësie, gjestet i kryenteme shumë elegancë, zëri nuk i fshi-hte asnjë notë emocionale. Të pa-ktën i tillë shfaqej Sër Evelin RobertAdrian de Rotçild të martën, teksashpallte largimin nga kreu i grupitqë kryesonte, i përbërë nga pjesë-tarët e një familjeje bankierësh tëmëdhenj hebrenj, e cila thuajse pasdy shekujsh ndarjeje mes degëvefranceze e angleze, tashmë pounifikohet nën drejtimin e kushëriritnga Parisi që quhet David. Bashki-mi familjar, i nisur që në vitin 2003,që njëherësh është unifikim i push-tetit bankar të Rotçildëve, kadomethënie të rëndësishme his-torike, por veçanërisht ekonomike:është një mesazh që i lëshohettregut dhe sidomos asaj pjese tëfinancave ndërkombëtare, që janëkundër kapitalizmit familjar, të cilinRotçildët duket se as që kanë ndërmend ta harrojnë...

RIBASHKIMI

Një ditë të freskët maji, nëAfrikën e Jugut, një grupnjerëzish të jashtëza-

konshëm u mblodhën në sh-tëpinë luksoze të njërit prejpasanikëve dhe biznesmenëvemë të fuqishëm britanikë, SërRiçard Branson. Mes tyre ren-diteshin Nelson Mandela dhe eshoqja, Graca Machel, peshkopiDezmond Tutu dhe ish-presi-dentja e Irlandës dhe kryetare eKomisionit të të Drejtave të Nje-riut të Kombeve të Bashkuara,Mary Robinson. Ky ishte edhetakimi i parë i Pleqve të Botës, njëiniciativë kjo e Nelson Mandelësdhe që formalisht u zyrtarizuajavës që shkoi në Johanezburg.Në takimin e tyre të parë, person-at e rëndësishëm kaluan pesëditë mbyllur në resortin super tështrenjtë ku zakonisht një natëkushton 2000 USD. Gjatë asajkohe u diskutua për objektivatdhe mënyrën e prezantimit tëgrupimit në publik. Në grupinnismëtar, veç kryesorëve, ndod-heshin edhe disa këshilltarë siekonomisti peruvian Hernandode Soto, parlamentari britanik,Tani Ben, dhe disa profesorë tëfamshëm universiteti. Disku-timet kanë qenë të një sfere shumëtë gjerë që nga situata në Darfur ederi tek armët e dëmtimit në masë.Por veç nismëtarëve që u bënëbashkë në mbledhjen e majit, gru-pi që prezantoi javën që shkoiMandela përfshin gjithashtuedhe ish-sekretarin e Përgjiths-hëm të OKB-së, Kofi Anan, Mu-hammad Yunus, ekonomistin ngaBangladeshi të ashtuquajturin"bankieri i të varfërve", i cili moriçmimin "Nobel" për paqe një vitmë parë për futjen e idesë së kre-dive të vogla...

“Pleqtë” e planetit, në kërkim të paqesDymbëdhjetë njerëz të shquar e të respektuar pretendojnë se do t'i japin një zgjidhje ndryshe halleve të planetit

Mandela, Karter e Branson, themeluesit e një grupimi të frymëzuar nga tributë

HISTORI

CIA, 60-vjetori i"kompanisë" që"prodhon" mistere dheheronj të heshtur në tëgjithë botën

NE FAQET 28-29

DOSSIER

NE FAQET 18-19

NE FAQET 26-27

Peripecitë e shtypit nëkohën e Zogut. Kur gazetati kërkonin monarkutsubvencione financiare dhelehtësi për të mbijetuar

Ndërsa njerëzitdështojnë shpesh

të bëjnë paqe,kafshët që vepro-jnë vetëm me in-

stinkte ndonjëherëna befasojnë edhe

ne humanëve. Itillë është rasti ikësaj fotoje të

marrë dje në njëkopsht zoologjik nëKinë, ku tigri i egërluan me lepurin ebutë. E veçantaështë se ka qenë

lepuri, ai që me njëguxim të panjohur

për racën e tijështë futur vetë nëkafazin e tigrit dhe

ky i fundit i kaofruar një miqësi jotë zakonshme. Përdrejtuesit e kopsh-tit zoologjik ështëhera e parë që ata

dëshmojnë njëfenomen të tillë të

çuditshëm

FOTO KONTRAST

SHQIP 18 E DIEL, 22 KORRIK 2007N D R Y S H E

Historia e panjohur e peripecive dhe pengesave të shumta tështypit të shkruar, gjatë periudhës së Monarkisë së Zogut (1925-

1939), ku falë një legjislacioni modern dhe tepër të përparuar për kohën, në disa prej

qyteteve kryesore të Shqipërisë u ngritën dhe lulëzuan mjaft gazeta e revista. Cilat ishin

disa nga vështirësitë ekonomike dhe financiare me të cilat u përball ai

shtyp asokohe dhe çfarë kërkesash kishin botuesit e tyre në adresë të qeverive të Zogut?

DASHNOR KALOÇI

Gjatë viteve të periudhës së Monarkisë së Zogut,(1925-1939), krahas zhvillimit të gjithanshëmekonomiko-kulturor që pësoi vendi ynë në disa

fusha të jetës, një përhapje të madhe pati edhe gazetar-ia me shtypin e shkruar. Në vazhdën e mjaftgazetave dhe revistave që ishin hapur dhe bot-oheshin në Shqipëri e disa prej kolonive krye-sore të saj në botë (Bukuresht, Sofje, Kajro, SHBAetj.), që nga vitet e para të shekullit të kaluar, gjatëperiudhës së Monarkisë së Zogut ato pësuan njërritje dhe zhvillim akoma dhe më të madh, si ngaana e përmbajtjes dhe profesionalizmit, ashtudhe nga formati i botimit e pamja e jashtme e tyre.Mirëpo, edhe pse shtypi i shkruar shqiptar gjatëatyre viteve pati një lulëzim të paparë, ku jo vetëmnë Tiranë, por edhe në shumë qytete të tjera tëvendit si në Durrës, Elbasan, Korçë, Gjirokastër,Shkodër, Vlorë etj., botoheshin një numër i madhgazetash e revistash, madje shumica e tyre ishinditore, gjatë asaj kohe ai u përball me problemedhe vështirësi të ndryshme në planin ekonomi-ko-financiar. Nisur nga ai fakt, në disa prej gazetavedhe revistave të asaj kohe u bënë prezente një sërëartikujsh, ku pasqyrohej ajo gjendje e vështirëekonomiko-financiare me të cilën përballej shtypishqiptar i atyre viteve. Veç tablosë realiste tëgjendjes së shtypit të shkruar të cilën mjaftëgazetarë, analistë dhe botues të njohur e bëninprezente publikisht para lexuesit, ata nuk ngu-ronin t'i bënin edhe një sërë kërkesash qeverivetë ndryshme të asaj periudhe, duke i kërkuarmarrjen e një sërë masave me qëllimin e vetëm tërritjes dhe zhvillimit të Shtypit Kombëtar. Nga atoshkrime të asaj kohe, kemi përzgjedhur për bot-im ato të shkruara nga gazetari e botuesi i njohur,Nebil Çika, të cilat po i publikojmë pa asnjë ndry-shim dhe në gjuhën zyrtare të asaj kohe.

Botuesi Nebil Çika: Psenuk shiten gazetat tek neNjë shoku ynë i cili kishte vajtur në Korçë për

Krishtlindjet, kur u kthye pardje na tha: "Ndenjadhjetë ditë në Korçë dhe nuk bleva asnjë gazetë pori këndova rregullisht të tria gazetat e kryeqytetitnëpër kafene". Shoku ynë s'ishte i vetmi që këndonnë kafene gazetat e vendit. Shumica e madhe e kën-donjësve i këndojnë gazetat nëpër kafene, bibliote-ka, nëpër... zyra nga shoku. Kemi bërë hesap se "Min-erva", e cila ka nja 1900 blerës, këndohet në Shqipëripatjetër prej 10.000 vetëve. Dhe "Minerva" po të shitejvetëm 4.000 copë do të kishte atlejerin e saj për foto epër klishe e do të dilte e përjavëshme, me së paku 40faqe me shumë dhe më tërheqëse se është sot. Po ësh-të shkaku që gazetat dhe revistat shqiptare prej shu-micës këndohet në kafene e në biblioteka, ose duke u

Kur gazetat e Monarkisë i kërkoninlehtësira dhe subvencione qeverisë

nuk e lëshon dot kollaj.Gazetat shqiptare me pakinformacionShiten, në Tiranë, Korçë, Durrës, Vlorë etj, me qindra

gazeta dhe revista të huaja. Bie fjala shiten në Tiranë 50copë "Lu" në javë, nga 3 lekë copa, kurse "Illyria" jonëme 1 lek copën, nuk shet veçse 70-80 copë në javë. Gjenç'të këndosh në gazetën e huaj. Prandsaj gazeta sh-qiptare po nuk e zmadhoi formatin e saj dhe po nuk umbush me lëndë të pasur e të zgjedhur, sa që këndon-jësi të ndjej se nuk e këndon dot në pesë minuta dhe seduhet ta blejë dhe ta këndojë në shtëpi, dhe gjith ash-tu, po nuk u shit një çerek leku copa, nuk ka se si tëzhvillohet dhe të përparojë Shtypi Kombëtar. Jepi satë duash subvencion. Ky nuk ia shton shitjen. Dhe ponuk u shtua shitja, nuk shtohet as zelli as posibiliteti ipronarit dhe i drejtorit që t'a përmirësojë gazetën oserevistën e tij. Në gjendjen e sotme të tyre, si pa kapi-tale dhe pa blerës të mjaftë që janë, gazetat vetës'mund të bëjnë kurgjë për ta zmadhuar formatin dhepër të ulur çmimin e tyre. Zoti Timo Dilo që e di mjaftmirë punët e gazetarisë, kur dolli "Arbëria" e ndjeusaktësisht se i duhej t'a zmadhonte formatin e"Vatrës" e ta shiste një çerek leku copën. Dhe patiimprudencën ta shpallë këtë gjë. Por kur erdhi nëpraktikë puna, pa se ishte e pamundur. Po s'na ezgjati dorën qeverija, jo me subvencion por me spir-itë (frymëmarrje, shënimi ynë), ndihme të vërtetë,gazetat shqiptare do të jenë shumë kohë siç janë sotose afro. Po ç'mund të bëjë qeverija? Shumë gjera,po të dojë. Ndihmat më kryesore, po dhe krejt prak-tike që mund të na bëjë, do t'i tregojmë pasnesër(në numrin e ardhshëm).Problemet e shtypit në Shqipëri

Në njërin nga artikujt e mëparshëm treguamse subvencioni që ka dhënë dhe u jep shtetigazetave, me mënyrën me të cilën ua jep, nuk kabërë dhe nuk bën tjetër veçse të pengojë themel-isht zhvillimin e Shtypit Kombëtar. Në dy të tjerët(numrat e gazetës), shpjeguam se gazetat dhe re-vistat t'ona nuk shkojnë për tri arsye kryesore: 1)Sepse shitja nuk është e organizuar aspak në kra-hinat dhe botonjësi është skllav i qejfit dhe i in-teresit të shitësve, që janë vetëm në qëndrat eprefekturave; dhe meqenë se gazetarët tanës'janë akoma gazetarë dhe nuk mblidhen dot në

një mënd e në një mëndje për t'ë organizuar shitjen nëkrahinat, duhet që Qeverija të krijojë në çdo qytet tëmath agjentë për shitje gazetash dhe revistash e li-brash shqipe. 2) Sepse gazeta dhe revista e huaj, emadhe shumë nga formati dhe me lajme të plota tëcilat ne nuk lejohemi t'i botojmë, dhe e pasur nga lën-da, i bën një konkurencë të tmerrshme gazetës dherevistës shqiptare; duhet pra që Qeverija t'u impozojë(imponojë), nga një pullë qarkullimi gjysëm lekësheatyre. 3) Sepse gazeta shqiptare është e vogël dhe e

marrë nga shoku që i blen.Fare thjesht është puna: gazeta shqiptare këndohet,edhe ajo më kapadaiu në gjysëm ore. Vërtet ti rri pra nëkafene, porosit një kafe dhe i thua: "Më bije dhegazetat". Gjer sa të vij kafja dhe ta pish, i këndon që tëtrija gazetat, natyrisht pjesët që i interesojnë. Fundi ifundit lajmet do t'i këndosh vetëm nga njëra. Nga tëtjerat do t'i këndosh ndonjë koment ose ndonjë artikulldhe mbaroi puna. Ç'të shtërngon ta marrësh dhe ta fu-

tësh në xhep për ta kënduar nështëpi. E dyta, një gazetë shqiptare, mikroskopike,kushton gjysëm leku e janë shumë të rrallë ata që mundtë blejnë dy gazeta ose tri në ditë. Sa për revistat janëedhe më shtrenjtë akoma. Që të shiten gazetat, prakëndonjësi të mos mundet t'a këndojë në kafene: du-het të jetë e madhe nga formati dhe të mbajë shumëgjëra tëheqëse. Një gazet e tillë s'e këndon dot në kaf-ene gjithë bota, qoftë sepse duhet shumë kohë, qoftësepse s'të vjen rradha ta këndosh, pse ai që e ka në dorë

Disa nga gazetat kryesoreqë botoheshin gjatëperiudhës së monarkisëse Zogut në Shqipëri

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 19N D R Y S H E

Në analizat e shumta që bëheshin në gazetat e periudhës së Monarkisësë Zogut në lidhje me vështirësitë e shumta ekonomike dhe financiare

me të cilat ndeshej çdo ditë shtypi i shkruar, bëhej analogji edhe me shtypine shkruar të vendeve të tjera ballkanike, ku gazetat, veçanërisht ato kritike tëqeverisë, kishin një ndihmë të madhe nga shtetet e tyre. Lidhur me këtë,ndërmjet të tjerash aty thuhej: "Në Greqi, shteti u bën çdo lehtësi dhe i jep çdondihmë shtypit të vendit, pa marrë parasysh në se është pro ose kundërqeverisë në fuqi. Më kryesorja nga këto është ndihma që i jep duke i siguruarkartën (letrën e gazetave, shënimi ynë). Karta për libra dhe gazeta është farelirë në Greqi. S'ka asnjë taksë dhe u jepet gazetave dhe revistave 3 dhramikiloja, d.m.th. më pak se një gjysëm leku, kurse gazetat e paharxhuara (tëpashitura), që shitenm pastaj me okë, bëjnë 6 dhrami okën. Ne këtu nëShqipëri e paguajmë kartën 2 gjer më dy lek e gjysëm kilon. Mirpo kartaështë sëpaku një e katërta e shpenzimeve të përgjithshme. P.sh. karta e"Minervës", kushton nja 7 napolona për numër! Për "Arbërinë" 25 napolona nëmuaj. Qeverija në vënd të subvencionit të na japë kartën. Dhe është fare elehtë kjo: Qeverija e sotshme deshi të një gazetë të mirë dhe krijoi "Kohën ere", duke i caktuar 100 napolona në muaj. Eh pra, me 1200 napolona Qeverija, mund të sjellë kartën për konsumimin e përvjetëshëm të të gjithë gazetavedhe revistave që dalin në Shqipëri. Po ta kemi kartën gratis ose fundi edheme gjysmën e çmimit se sa i kushton Qeverisë kur ta sjellë ajo, ne menjëherëe zmadhojmë formatin, duke i shtuar fare pak shpenzimet tona, dhe dukeqenë të sigurtë se, me lëndë të pasur do t'i imponohemi këndonjësit dhe dot'i nxjerrim shpenzimet e shtuara. Në Turqi, përveçse dhe atje karta s'rëndohetme as një taksë, ato gazeta dhe revista që venë pas formës kamaliste (qe-maliste, pro qeverisë së Musta Qemalit, shënimi ynë), subvencionohen nëbazë të faqeve dhe të tirazhit që kanë. Po edhe sikur këtë sitem të pranojështeti ynë, prap se prapë nga anarshija e kartës duhet të na shpëtojë. NëShqipëri s;ka tregtarë dhe depozita karte. Kartën e bijen shtypshkronjat dhena e zënë sa të duan. Por unë thme se pas refleksionit të pjekur, se dhënja ekartës gratis dhe hapja gjerazi e dyerve të informatave, dhe pastaj falja osezbritja e taksës postare, do të ishte gjysma e ndihmës së tërë që mund të najapë Qeverija e Shtypit Kombëtar, në e do me të vërtetë zhvillimin e tij. Z.Mehmed Konitza, kur shkruante në numrin e fundit të "Minervës", se Mehmdibeu me lirinë e shtypit na shiti erë dhe ne e muarëm për ar, kishte plotësishttë drejtë nga kjo pikëpamje që lirija e Shtypit , sidomos kur na kufizohet edhebotimi i lajmeve të jashtme (të cilat i këndon populli njësoj me të gjitha hollë-sirat në gazetat e huaja të shitura me mija në Shqipëri), nuk është veçse njëerë e këndshme për zhvillimin e shtypit. Me 1200 napolona në vit (për tësiguruar kartën gratis), dhe duke harxhuar nja 3000 napolona për njëherëvetëm edhe në mënyrë huaje, për krijimin e një shtypshkronje moderne, shte-ti mund t'i sigurojë vetes konkursin e një Shtypi Kombëtar të fortë, po gjithnjënë bazë të direktivave që do të japë. Për se si duhet të krijojë një shtypshkro-një dhe për se si duhet t'i jepen direktivat shtypit, këto dy gjëra formojnëartikullin tonë të nesërmë, ndofta të fundit për Shtypin Kombëtar".

"Në Turqi qeverija subvenciononedhe shtypin opozitar"

Në shtetet ballkanike shtypit i krijojnë të gjitha lehtësirat

varfër nga lënda, këndohet në kafene e në zyra në pesë minutae pra duhet ta zmadhojë formatin, të pasurohet nga lënda dhetë shitet një çerek leku copa; me qënë se gazetat s'kanë kapi-tale, këtë s'mund ta bëjnë veçse me ndihmën e Qeverisë.

Vuajtjet në shtypshkronjëKëndonjësi shqiptar që merr në dorë gazetën nuk i vete

kurrë mëndja se ç'vuajne gazetarët e shkretë në shtypshkro-një për të nxjerrë një numër gazete. Shtypshkronjat t'ona janënë gjendje primitive akoma. S'ka personel teknik, e para epunës. Lëre që s'kanë një përgatitje teknike, por s'kanë dalë asnga shkolla fillore. Me zi dinë të këndojnë germat. Kryeradhon-jësi, që është ay që i bën faqet e gazetave e të librave dhe qëduhet të ketë pak kulturë të përgjithshme, një çikë gusto, një-fare shije estetike, le që s'kupton aspak nga këto gjëra, por asqë është në shkallë që mund të kuptojë se ç'i kërkon ti e ta bëjëashtu si thua. Duhet t'i rijsh mbi krye. Po prap puna s'mund tëbëhet si e do ti, pse mungojnë shkronjat, mungojnë vijat, mu-ngojnë të gjitha. "Arbënia", e cila pas fjalës që kemi bërë nështypshkronjën, duhet të hyjë në makinë në katër të mëngjez-it, dy ditë me radhë nuk hyri dot veçse në tetë, sepse e kishinadoptuar rishtaz sistemin e faqosjes që kemi sot dhe humbis-nim katër orë kohë për t'i bërë titujt e lajmeve në mënyrë që tëkenë pak simetri dhe estetikë. Të lodhesh gjithë ditën me për-gatitjen e gazetës, e pastaj të të pëlcasë shpirti në shtypshkro-një duke parë se është e pamundur të nxjerrësh një gjë tëbukur, dhe, sikur nuk mjafton kjo, të humbasësh edhe 2-3 orëkohë, e me gjithë këto vuajtje të qëndrosh në këmbë edhe kursheh se gazeta nuk të shitet sa duhet, janë gjëra që gazetarinëshqiptare e ngrenë në shkallën e një virtyte të mbrujtur mevuajtje. Mirë-po, sikur të kesh një shtypshkronjë ku puna ecënme ritmin e rregullt të një sahati, ne, duke kohën dhe energjinëqë shpenzojmë në shtypshjkronjë, frymën e mundimit e tësakrificës s'onë do të vënim në shërbimin e publikut duke idhënë një lajm më tepër, duke shkruar një artikull më të studi-uar, duke menduar një përmirësim teknik që mund ta lartë-sojë edhe pak nivelin informativ e kulturor të gazetës.

Shtypshkonjat me teknologji të vjetërMe shtypshkronjat e sotme, duke përjashtuar shumë a pak

vetëm, njërën prej shtypshkronjave që është me më shumënaze, nuk mund të vejë përpara puna e zhvillimit të ShtypitKombëtar. Pa kapital siç jemi sot, asnjeri prej nesh nuk mundtë bëjë një shtypshkronjë si ç'duhet. Mirpo shpejtësia dhe es-tetika janë gjëra të pandarshme nga profesioni i gazetarisë.Atëhere s'ka çare tjetër veçse Shteti të vërë dorë mbi këtë gjë,duke krijuar në Tiranë një shtypshkronjë moderne. FletorjaZyrtare më datë 16 tetuer 1929 ka botuar një dekret-ligjë "Mbingrehjen e Shtypshkronjës Mbretnore", pasi Oborri Mbretnu-er s'ka të bëjë aspak me shtypshkronja, fjala Mbretnore natyr-isht i është ngjitur shtypshkronjës për të impresionuar autorite-tet përkatëse, por megjithë këtë, dekret-ligja, e cila shkoi ngaParlamenti dhe u bë ligjë, nuk u vu në veprim. Më duket sepunën e prishi z. Teki Selenica, për të mbrojtur-siç thoshin-njështypshkronjë që e simpatizonte tepër, si dhe... për shkak senuk donte, me të drejtë, që të pasurohet ndonjë funksionarshteti, në kurriz të shtetit, me të ardhurat e asaj shtypshkronje.Sidoqoftë z. Teki Selenica ka bërë, në këtë rast, një punë të mirë.Shtypshkronjat e shtetit janë një luks të cilin kanë leje ta bëjnëvetëm shtete të pasur dhe sidomos të mëdhenj, që kanë njëmiljon sende për të shtypur. Ndër ne, shteti duhet të marrëvetëm nisiativën për të krijuar një shtypshkronjë: ose të bindëndonjë kapitalist duke i dhënë fjalë se do ta përkrahë që tëkrijojë një shtypshkronjë moderne, ose të porositë vetë një sh-typshkronjë, me këste, siç jepen shtypshkronjat sot prej fab-rikave, duke ardhur në marrëveshje me gazetat dhe revistat evendit, të cilat për sa i përket shtypshkronjës, mund të formojnënjë shoqëri kolektive dhe t'ia sigurojë shtetit, prap me këste, tëhollat që ky do të angazhohet t'i paguajë fabrikës që do të japështypshkronjën. Po le të rihet çështja. Ne si kompetentë qëjemi, na është mbushur mëndja se pa një shtypshkronjë mod-erne e të plotësuar e cila bëhet me afro 3000 napolona, ShtypiKombëtar s'mund të zhvillohet, dhe veç kësaj, Shteti ka dobiratë mëdhaja materiale nga një shtypshkronjë e tillë e cila mund

të shtypë edhe pullat. Me shpenzimet që bëhen për to në çdoshtypje, mund të sigurohen shpenzimet e vitit të një shtypsh-kronje moderne e të plotësuar. Ndryshe të mos flasim më përzhvillimin e Shtypit Kombëtar.

Mjetet që i duhen gazetarit shqiptarNë numrin e parafundit të fletores s'onë, kishim cekun edhe

disa nga mjetet që i duhen gazetarit shqiptar dhe kishim bamënjë ekspoze të gjendjes së kësaj klase duke i tregue biografinë.Nga kjo biografi ka rrjedhun se, në periudha tashmë të kalueme,gazetari ka arrijtun që edhe ta shfrytëzojë fletorizmin (gazetarinë,shënimi ynë), për disa interesa tregtare; kjo ka rrjedhun me për-jashtimet e duhuna, nga fakti se gazetat t'ona kanë pasë gjith-monë tirazh aqë të përkufizuem sa të mos u sigurojshin drej-tuesëve të tyne një të ardhur të mjaftueshëm për nevojat e jetës.Tashmë, mandej, edhe se, për arsyena të ndryshme, që nuk xanëvënd në këtë artikull, spekullasionin tregtar, i kryem prej disa ele-mentesh të dyshimtë, arriti deri sa ta mbyllë fletorizmin e kulluem,fletorizmin e ngritun në një art të vërtetë. Asht fakt i pakontes-tueshëm tashma se njeriu mundohet që t'i shfrytëzojë prirjet eveta landore ose intelektuale për të sigurue jetesën e vet dhe,shumë rrallë, për t'u bamë therror pa ndonjë dobi landore për njëprofesion. Gazetari shqiptar kur ka qenë nevoja, ka arritun deri satë rroki armët për një çashtje të shenjtë kombëtare; por këtë e kabamë vetëm, si qytetar dhe jo si fletorar (gazetar). Gjetiu, përkun-drazi, pasioni gazetaresk ka arritur deri sa të shtypë adeptët(gazetarët profesionistë më të mirë), e vet që të aventurëohen nëfusha luftet ku plumbat derdhen si breshër dhe ku rreziku i jetësparaqitet eminent dhe gjithmonë këcënues. Ne mund të themise llogariten me shifra me shumë xero gazetarët që kanë mbetunnë fushë të luftës duke u nisur vetëm për të kryem misionin e tynetë lartë të ndriçimit të opinionit publik.

Gazetari shqiptar nuk e ka të siguruar jetënPor në asht se ata janë aventure e deri sa ta shohin vdekjen

me sy, kjo ka ardhur nga fakti se jeta e tyne asht e siguruemeprej një shpërblimi të begatshëm që u jep familjeve të tynemundësinë që të mos vuajnë për bukë. Ne shqiptarët nuk kemiarriturin edhe që ta sigurojmë gazetarin shqiptar si një elementme randësi të madhe të jetës s'onë; asht e vërtetë se po fillon tëinjektohet edhe ndër ne një farë bindje se fletorizmi duhet tëketë një vënd të dukshëm në përgatitjen e opinionit publik;por kjo nuk asht veçse një etapë që po sa ka fillue të faqet këtue dy vjet ma përë. Asht mirë që të theksohet se gazetarit sh-qiptar i mungojnë shumë mjete landore për ta përballun meshpirt detyrën e tij të randë nga çdo pikëpamje. Fillojmë duketanë se me gjendjen e sotme, gazetarit t;onë i mungojnë shtyp-shkronjat që punojnë vetëm për të nxjerrun në dritë gazeta;mund të themi se prej kohe Tirana ka pasë dy edhe më shumëfletore të përditëshme që botoheshin në shtypshkronja tëndryshme të vendit, të cilat nuk merreshin vetëm me gazetat,por gazetat i kishin si një mjet për t'i rrumbllakue të ardhuratqë burojshin prej burimeve të ndryshme. Këtu duhet të mosharrojmë se nuk mund të kryhet kurrë një shërbim i mirëgazetaresk deri sa je i lidhun, nga pikëpamja e rradhitjes sëlandës, vetëm me një shtypshkronjë që ka një mijë e një punëtë tjera për të kryem. Prandaj kishim me propozue se lania e lirëe veprimit të shumë shtypshkronjave që të konkurrohen nëçmime dhe në punë të përsosun do të ishte një mjet që do t'ijepte gazetarit armën e vetme dhe të fuqishme të çfaqjes sëveprimtarisë së tij. Nga ana tjetër, mandej, gazetari nuk duhettë trajtohet ma keq se një nënpunës në pagesa, ashtu siç nukduhet të paguhet rradhitësi i një shtypshkronje me shpërbli-met e vorfna të sotme; sepse së parit, i duhet të frekuentojëvende ku nuk mund të paraqitet me petkat (rroba veshje), enjë shërbëtori, të dytit i duhet njoftur mundimi i punës së njështypshkronje ku arrin të bahet i paaftë për jetesë vetëm mbaspak vjetësh pune. I kemi të gjalla shembujt punëtorësh shtyp-shkronje që preken prej turbekulozi dhe nisen për në atë botëpa pasë të drejtë familja e tyne që të kërkojë ndonjë shëpër-blim prej të zotit të Shtypshkronjës. Duke pëerfundue, themise shtypi i ynë duhet që të kujdeset për të përkrahun krijimine ngulun gazetarësh të sprobvuem dhe t'i konsiderojë si njëmision të kushtueshëm për lirinë e atdheut.

Mbreti Zog gjatë një dreke me disa deputetë dhe ministra në vitin 1936

Stambolli në vitet e paratë shekullit të kaluar

Precedenti

SHQIP 20 E DIEL, 22 KORRIK 2007N D R Y S H E

Në fshatrat e tribuve janë pleqtë ata që zgjidhin hallet e njerëzve në

kohë krizash. A mundet të luajë një rol të tillë, në këtë fshat-planetin tonë global, një grup personash të respektuar qëmbartin cilësi e vlera të larta? Një iniciativë e tillë sapo është

nisur javën që shkoi nga Nelson Mandela

Një ditë të freskët maji, në Afrikëne Jugut, një grup njerëzish të jashtëzakonshëm u mblodhën në

shtëpinë luksoze të njërit prej pasani-këve dhe biznesmenëve më të fu-qishëm britanikë, Sër Riçard Branson.Mes tyre renditeshin Nelson Mandeladhe e shoqja, Graca Machel, peshkopiDezmond Tutu dhe ish-presidentja eIrlandës dhe kryetare e Komisionit të tëDrejtave të Njeriut të Kombeve të Bash-kuara, Mary Robinson. Ky ishte edhetakimi i parë i Pleqve të Botës, një inicia-tivë kjo e Nelson Mandelës dhe që for-malisht u zyrtarizua javës që shkoi në Jo-hanezburg. Në takimin e tyre të parë,personat e rëndësishëm kaluan pesëditë mbyllur në resortin super të shtren-jtë ku zakonisht një natë kushton 2000USD. Gjatë asaj kohe u diskutua përobjektivat dhe mënyrën e prezantimittë grupimit në publik. Në grupinnismëtar, veç kryesorëve, ndodheshinedhe disa këshilltarë si ekonomisti pe-ruvian Hernando de Soto, parlamentaribritanik, Tani Ben, dhe disa profesorë tëfamshëm universiteti. Diskutimet kanëqenë të një sfere shumë të gjerë që ngasituata në Darfur e deri tek armët edëmtimit në masë.

Por veç nismëtarëve që u bënë bash-kë në mbledhjen e majit, grupi që pre-zantoi javën që shkoi Mandela përfshingjithashtu edhe ish-sekretarin ePërgjithshëm të OKB-së, Kofi Anan,Muhammad Yunus, ekonomistin ngaBangladeshi të ashtuquajturin "banki-eri i të varfërve", i cili mori çmimin "No-bel" për paqe një vit më parë për futjene idesë së kredive të vogla te të varfrit,ish-ministri i Jashtëm kinez, Li Zhaoxingdhe ish-kryeministri i Norvegjisë dhedrejtor i Organizatës Botërore të Shën-detësisë. Pesë nga anëtarët e grupitjanë nobelistë, ndërkohë që dy emra tëtjerë do t'i shtohen listës së kandidatëvepër çmimin prestigjioz këtë vit. Një ftesëiu bë edhe Aung San Suu Kyi, lideres sëzgjedhur në mënyrë demokratike tëBurmës, e cila pjesën më të madhe të 18viteve të fundit i ka kaluar në arrest sh-tëpie nga junta ushtarake në pushtet.Karrigia e saj do të mbetet e lirë deri nëmomentin që ajo do të vijë e do të bash-kohet me grupin. Por pas këtij prezanti-mi të personave që marrin pjesë në këtëiniciativë, cili është qëllimi i Pleqve tëBotës? A kemi të bëjmë me një skuadëryjesh të vetëzgjedhura me misionqortimin e qeverive botërore? Apo kjoështë një alternativë ndaj një organizatetë Kombeve të Bashkuara gjithnjë e mëtë përçarë e më pak efikase?

Po t'i referohemi deklaratës që shpal-li këtë javë formimin e grupit për sa upërket objektivave të tij, ata parashtro-hen me një gjuhë shumë të moderuar."Pleqtë", thuhet në deklaratë, "kanëvendosur të bëhen bashkë për të kon-tribuar me mençuri, lidership të pavar-ur dhe kurajë e moral për të kapërcyer ezgjidhur disa nga krizat më të mëdhaglobale të kohës sonë". Më pas thuhetse anëtarët e grupit do të përpiqen që tëushtrojnë ndikimin dhe përvojën e tyrepër zgjidhjen e çështjeve të ndryshmeglobale në pozicionin e "ndërmjetësvetë ndershëm", ata do të shërbejnë si një"megafon" për të shumëfishuar volu-min në situatat e krizave të tilla si SIDA,malaria, ngrohja globale, gjithashtu dotë shërbejnë edhe si një zë i pavarur i ar-syes dhe mençurisë ndaj vendimeve qëmarrin qeveritë dhe organizata të tjera.Por, ndërkohë, grupi nuk do të merretme ekzekutimin e programeve në ter-ren, apo me dublimin e veprimtarisë sëOrganizatës së Kombeve të Bashkuarae organizata të tjera të nivelit të lartë.Nuk do të ketë pushtet legjislativ, apopolitik, nuk do të ketë ushtri apo grup tëarmatosur në dispozicion dhe në fundnuk do të lëvrojnë buxhete prej miliar-da dollarësh. Thënë shkurt, grupi do tëjetë më shumë një provë në lidhje meefektivitetin e "armës" që quhetmençuri, pavarësi, autoritet moral në

një botë të përfshirë nga konflikti. Përdy nga pjesëmarrësit e grupit, biznes-menin britanik, Branson dhe muzikan-tin Peter Abriel, takimi i Afrikës së Jugutpërbën një ëndërr të ushqyer prej ko-hësh, madje që prej një periudhe 8-vjeçare. Duke qenë miq të mirë prejvitesh kishin kohë që flisnin për ndër-futjen e kulturës qeverisëse të pleqve tëfiseve e tribuve në qeverisjen e proble-meve e krizave të botës. Pleqtë e fiseveindigjene janë mbartës të mençurisë erregullave të trashëguara dhe zgjidhëstë krizave në mënyrë paqësore.

Sipas dyshes, ekzistojnë shumë orga-nizata ndërkombëtare dhe institucione,që nga OKB e të tjera me radhë poshtësaj, misioni i të cilave është zgjidhja eproblemeve globale, por ende nuk ekz-iston ndonjë grup i veçantë tërësisht ipavarur, pa lidhje me pushtetin politik,ekonomik, ushtarak, apo fetar, por i bërëbashkë nga përvoja e mençurisë sëanëtarëve të tij. Nëse do të ekzistontenjë grup i tillë, cilat do të ishin arritjet etij?

Mendimet ishin të shumta. Dikush esheh si ushtrim të ndikimit të anëtarëvenë luftën kundër SIDA-s, apo nëzgjidhjen e konflikteve botërore. Sipasdikujt tjetër, një grupim i tillë do tashihte situatën ndryshe nga organizmatndërkombëtarë, apo qeveritë e ndry-shme, të cilat kanë interesat e tyre per-sonale në qendër të çdolloj vendimmar-

rjeje. Në fund të shumë diskutimeve qëi paraprinë krijimit të grupit, emri qëbashkoi gjithë idetë dhe qëllimet ishteai i Nelson Mandelës. Ai është shembul-li i tolerancës dhe i faljes. Ai arriti që tëfalë xhelatët e tij, kur doli nga burgu,madje i ftoi ata në qeverinë e tij, dukeparandaluar një gjëmë të madhe përgjithë kombin e tij në rast se do të kishtevepruar i nxitur nga hakmarrja dhe ina-ti. Kësisoj, sipas nismëtarëve të grupit,emri i Nelson Mandelës është i rëndë-sishëm dhe me vlerë për të gjithë. KurMandelës iu hodh ideja fillimisht nëvitin 2001 për një iniciativë të tillë, ai upërgjigj me maturi se një veprim i tillëdo të bënte që OKB-ja të ndihej e anash-kaluar nga një grup personash tëvetëzgjedhur. Në vitin 2003, Mandelësiu hodh edhe njëherë ideja e një grupi-mi të tillë, këtë herë në shtëpinë e tij dhenë praninë e së shoqes. Madje, ideja ish-te që çifti në fjalë të ishin në krye të njëiniciative të tillë, pra të themelimit tëgrupimit të Pleqve. Këtë herë, Mandelaishte më i hapur dhe kështu nisi punapërgatitore, e cila u kryesua nga biznes-meni britanik. Fillimisht u synua që tëkristalizoheshin objektivat e grupit dhekjo përmes studimit të shumë të ngjas-hmëve të tillë nëpër tribu të ndryshme,qëllimi i të cilëve ishte vetëm paqja dhembrojtja e njerëzve. Vështirësia e parëkishte të bënte me anëtarët e tjerë tëgrupit. Personat që mbartin vlera uni-

versale, që respektohen thellësisht enjëherazi botërisht të njohur numëro-hen me gishtat e dorës, ndaj sfida ishtee madhe, për më tepër që grupi duhettë kishte një barazpeshë gjinore, etnike,kulturore e racore. Mandela si fillimkishte nxjerrë disa emra, por kjo nukmjaftonte. Megjithatë, menjëherë paskësaj nisi një proces përzgjedhjeje dheeliminimesh.

KriteretPor cilat ishin kriteret në bazë të të

cilave do të bëhej përzgjedhja. Së pari,kandidati nuk duhet të ishte i përfshirënë politikë; nuk duhet të kishin një ax-hendë personale apo interesa; duhet tëgëzonin besim dhe respekt të madh nëarenën ndërkombëtare; të kishindemonstruar integritet të shkëlqyer dhetë gëzonin reputacion; të ishin shquarpër kurajë morale personale. Në njëfarëmënyre personat duhet të kishin qenënë pozicione të tilla që të kishin shfaqurvlera njerëzore të jashtëzakonshme. Njëtjetër kriter ishte demonstrimi i faktit seata mund të vepronin të nxitur nga njëideal, pa pasur frikë nga pasojat perso-nale. Më pas e vlefshme ishte edhe af-tësia e të dëgjuarit dhe së fundi, por jomë pak i rëndësishëm, ishte aftësia e tëgjithëve për të bërë humor dhe për t'iparë gjërat nga një perspektivë opti-miste. Nga 300 emra në fillim lista u sh-kurtua në 30 mes të cilëve aktivistë të tëdrejtave të njeriut, shkencëtarë, ekono-

ISH-PRESIDENTI

Karter, shprehu rezerva nëlidhje me mosbarazinë qëekziston ndërmjet "ëndrrëspër paqe, dashuri e kujdes"

dhe një organizate që,gjithsesi, përbëhet nga

njerëz dhe gjëra materialeqë herët ose vonë mund të

shmangen nga thelbi

ërkim të p12kalorësit në

Grupi i Pleqve, formacioni që pretendon të zgjidhë ndryshe kri

SHQIP 21E DIEL, 22 KORRIK 2007 N D R Y S H E

mistë, filozofë, vizionarë socialë, special-istë të shëndetit publik të ardhur ngaçdo cep i botës. Më në fund, në verën evitit 2006, një grup personash me influ-encë e me mendje të ndritur umblodhën diku në një resort në Ishujt eVirgjër. Mes tyre ndodheshin XhimiVales, themeluesi i Uikipedias, LeryPage dhe Sergei Brin, themeluesit eGooglit, Stiv Case, drejtuesi i AOL e për-faqësues të tjerë të bizneseve të mëdhae organizatave filantropiste. Të pran-ishëm ishin edhe peshkopi DezmondTutu dhe ish-presidenti amerikan,Karter. Gjatë këtij takimi, në një mjedisluksoz dhe çlodhës u bluan mendimetmbi misionin e Pleqve dhe çka është mëe rëndësishme ishte se çfarë do të arrin-in ata ndryshe nga sa kishin arritur derinë atë moment organizatat e shoqatat etjera, të tilla si OKB. Si do të operohej nëraste krizash me ndërhyrje e influencëpersonale, apo do të veprohej në tërësi?Sipas peshkopit Dezmond Tutu, një ngarolet e grupit do të ishte veprimi përmesdhënies së shembullit të gjallë të faktitse "qeniet njerëzore janë krijuar për tëmirë". Sipas tij, një pjesë e misionit tëPleqve është ndërgjegjësimi i njerëzvese në thelb ata janë të gjithë të mirë dhese e keqja është vetëm një shmangie ngae mira që është themelore. Ky është sh-kaku që ajo çka ndodh në Darfur, në Bur-ma, apo Zimbabve na tmerron, pasi ësh-të jashtë normës së asaj me të cilën ësh-

të mbrujtur shpirti njerëzor. Ndërsa ish-presidenti amerikan, Karter, shprehurezerva në lidhje me mosbarazinë qëekziston ndërmjet "ëndrrës për paqe,dashuri e kujdes" dhe një organizate që,gjithsesi, përbëhet nga njerëz dhe gjëramateriale që herët ose vonë mund tëshmangen nga thelbi, ose të degjener-ojnë. Sipas tij, ishte shumë e vështirë ar-ritja e një ekuilibri mes idealit, ëndrrësdhe anës praktike të gjërave. Po sipasKarterit, grupi mund të funksionojë sinjë gjykatë apeli në zgjidhjen e konflik-teve, një vend ku njerëzit të thonë: "Psetë mos shkojmë ta zgjidhim te pleqtëkonfliktin para se të nisë lufta?". Pozi-cioni dhe statusi i tyre unik do t'u japë tëdrejtën që të komunikojnë dhe flasin meliderë dhe monarkë, me gjeneralë dhenjerëz të fuqishëm, por edhe me ata qëfshihen me të vërtetë pas konflikteve,persona jo publikë, por që në fakt, janëshkaktarët e trazirave dhe që në asnjërast nuk përfshihen në zgjidhjen e prob-lemeve. Problemet me të cilat do të mer-ret Grupit i Pleqve do të jenë të pa-kufishme të tilla si varfëria dhe vuajtjanë vendet e botës së tretë, të drejtat egrave dhe ato të njeriut, sëmundje, am-bienti dhe konfliktet. Një nga qëllimete grupit do të jetë "dëgjimi" i proble-meve e halleve të botës dhe një ngagjërat e propozuara është përfshirja eteknologjisë së fundit në arritjen e ko-munikimit mes njerëzve e faktorëve me

grupin, pra krijimi i një ure komunikimikrejtësisht të veçantë e origjinale e tepërtë veçantë deri më tani. Pra, bëhet fjalëpër një mundësi në të cilën të përfshi-hen të gjithë edhe parisieni, por edheqytetari i Iranit, apo Darfurit. Ndërko-hë, grupi nuk do të merret meekzekutimin e programeve të mirëfilltanë terren, por me kalimin e kohës nëuebsajtet e grupit do të krijojnë një ko-munitet global, që do të merret me për-gatitjen e platformave të projektevehumanitare. Nga sa dihet deri më tani,"Pleqtë" do të takohen të paktën dy herënë vit nëpër vende të ndryshme në tëgjithë botën, por do të jenë në kontakttë vazhdueshëm përmes videokonfer-encave. Në muajt e ardhshëm do tëemërohet një shef ekzekutiv dhe shumëkëshilltarë të aftë për çështje nga më tëndryshmet.

FinancimiFinanciarisht, projekti do të financo-

het më së shumti nga Branson dhe Gab-riel, por edhe nga persona dhe organi-zata të tjera si ajo e themeluar nga TedTurner në 1998 Fondacioni UN, Njerëz-imi i Bashkuar, një tjetër organizatëfilantropike e themeluar nga eBay, sidhe filantropi biznesmen, RajmondÇambers. Fondi vlerësohet të jetë për trivitet e ardhshme rreth 20 milionë dol-larë.

I efektshëm?Më në fund vjen pyetja më e rëndë-

sishme: A do të jetë një grupim i efekt-shëm? Kësaj nuk i dihet, por të paktëntë gjithë po provojnë. Në një botë si kjoe sotmja me You Tube dhe internet idejae një grupi "të mençurish" e njerëzish qëjanë të interesuar të dëgjojnë dhe tëzgjidhin probleme dhe këtë do ta bëjnëduke u dhënë zë atyre që janë të varfërdhe të pafuqishëm është një ide e fu-qishme. Një nga mundësitë që kjo ndër-marrje ka shanse që të kthehet në suk-ses është prezenca e Mandelës aty.Mandela është 89-vjeçar me një gjendjeshëndetësore të brishtë, e megjithatë,ai mbart në vetvete një forcë të rrallë, tëcilën e përçon në mënyrën më të mrekul-lueshme. Forca dhe autoriteti moral i tijndërthuren, dhe kjo është gjëja e rrallë,me një madhështi e përunjësi njëherazi.Në takimin e shpalljes së grupimit, Man-dela në fjalën e mbajtur në lidhje meproblemet më të mëdha me të cilat për-ballet sot bota, tha se institucionet dheqeveritë janë shpesh të lidhura endërthurura me interesa të ngushtapersonale që shpesh bëhen pengesë përzgjidhje efikase të krizave. Në këtë pei-zazh, ndikimi i një grupimi njerëzish tëpaanshëm, të cilët punojnë vetëm në tëmirë të njerëzimit e paqes mund të ndi-hmojë zgjidhjen e atyre problemeve dhekrizave që shpesh duket si pa rrugëdal-je. Sipas tij, "Pleqtë" kanë mundësinëqë të shfaqin një rol model për botën,për klasat qeverisëse, në krijimin e ini-ciativave të tyre në mbështetje të tëtjerëve përmes të komunikuarit të lirë etë qartë dhe punës e negocimit me fak-torët e dukshëm e të padukshëm tëpushtetit e të vendimmarrjes. Nëmbledhjen e parë të javës që shkoi, disanga "Pleqtë" nuk ishin të pranishëm, porpër ata që u ndodhën nisja zyrtare ekësaj iniciative është shumë e rëndë-sishme.

FunksionimiPleqtë do të kenë një mandat

trevjeçar me mundësinë e përsëritjes.Më vonë do të shihet mundësia e krijim-it të degëve në vende të ndryshme tëbotës. Përzgjedhjet do të bëhen ngabaza e të dhënave ekzistuese në të cilënekzistojnë 300 emra, si dhe nga reko-mandimet e publikut. Sipas idesë sëMandelës dhe së shoqes, do të ishte mirëorganizimi i një debati të hapur botërornë lidhje me emrat e personave që du-het të bashkohen me "Pleqtë".

E rëndësishme është që të mos zgjid-hen persona të gabuar për shkak të nx-itimit. Ndërkohë, një sërë figurash tëtjera do të angazhohen edhe në rolin eambasadorëve të "Pleqve". Fillimisht,çështjet me të cilat do të angazhohenpjesëtarët e grupit do të jenë dy ose trindër të cilat njëra do të jetë në fushën ezgjidhjes së konflikteve. Sipas idesë fille-stare, veprimtaria e grupit do të zhvillo-het jo publikisht dhe jo nën projektorëtmediatikë. Një tjetër çështje e rëndë-sishme e axhendës është reagimi i men-jëhershëm jopozitiv që do të marrë kjoiniciativë nga vetë njerëzit. Gjëja e parëqë ata do të bëjnë është të pyesin: pokush na qenkan këta të vetëzgjedhur etë vetëshpallur shpëtimtarë që preten-dojnë të zgjidhin hallet e botës? Madje,do të ketë edhe nga ata që nuk do t'umbushet mendja për asnjërin nga em-rat e listës duke filluar nga Branson i pari,që është një biznesmen pasanik britan-ik e me shumë influencë. Por, sipaszëdhënëses së grupit, ndaj këtyre dyshi-meve ka një përgjigje shumë të thjeshtëdhe kjo përgjigje janë emrat e Mandelës,Dezmond Tutus dhe Xhimi Karterit e tëtjerëve sigurisht, persona të njohur përreputacion e ndershmëri, të cilët nuk dotë ndërmerrnin një iniciativë të tillë nërast se do të bëhej fjalë për realizimin eambicieve të një biznesmeni. Edhe nëtë shkuarën ka pasur shumë iniciativabotërore të ngjashme, por dallimi meskësaj dhe atyre është se këtë herë ështëarritur një kombinim i mençurisë dheburimeve. Grupi nuk do të mbetet vetëmnë aktin e lëshimit të deklaratave, poredhe në vënien në zbatim të projektevee marrëveshjeve të arritura. Sipasideuesit të grupit, Branson, krijimi dheekzistenca e "Pleqve" do të konsidero-hej një sukses edhe sikur ai të bëntevetëm një gjë pozitive, por planet janëpër shumë gjëra të mira tani dhe në de-kadat që do të vijnë.

BIZNESMENI

Sipas ideuesit të grupit,Branson, krijimi dhe

ekzistenca e "Pleqve" dotë konsiderohej një sukses

edhe sikur ai të bëntevetëm një gjë pozitive, por

planet janë për shumëgjëra të mira tani dhe në

dekadat që do të vijnë

paqes

krizat e planetit

(Nga e majtanë të djathtë)

Peter Gabriel, Muham-mad Yunus, Mary

Robinson, Kofi Annan,Graca Machel, Nelson

Mandela, JimmyCarter, Li Zhaoxing,Desmond Tutu andRichard Branson

SHQIP 22 E DIEL, 22 KORRIK 2007N D R Y S H E

AnanasAnanas

8 gradë

5 Kg

50 kalori

1493

ShijetFrutat ekzotike

Me të drejtë e konsiderojnë princin e dietës së stinës së verës. Falënjë enzime djeg yndyrat, parandalon pezmatimetdhe ndihmon në tretje. Tani është një fryt që

këshillohet nga mjekët dhe preferohet ngakonsumatorët. Por pak e dinë, se ndër shekuj, kjo dhuratë

e botës së re bëri për vete sovranët e të gjithë Evropës dhe

tronditi ekonominë

Pesha maksimale

Temperatura për ta konservuar

Llojet

MbretëreshëAnanaset e familjesMbretërore janë të vogla(një kilogram e gjysmë).Janë të shijshëm,aromatikë dhe tëëmbël. Përdorenkryesisht në pastiçeri, nërecetat e ëmbla

KajeneËshtë pagëzuar me emrinKajene. Kësaj familjeje ipërket tipi i ananasit më ipërhapur dhe ieksportuar. Me përmasagjysmë të mëdha, iëmbël, i fortë e gjithëlëng, ananasi është ipërshtatshëm për t'ukonservuar

AbakaksiMes shumëllojshmërisë sëananasit, ata të familjesAbakaksi janë më pak tënjohura. Mishi i frytit është iëmbël dhe i lëngshëm. Ky llojananasi kultivohet pothuajsevetëm për konsumin dhe shitjennë tregjet e Amerikës Latine

Ananasi spanjollËshtë më i vlerësuari (RedSpanish). Ai ka formëbarkalece, lëvozhgë të trashëdhe ngjyrë portokalli. Falë trupittë tij të fryrë, që ka shumë tuldhe shije të athët, përdoret sipër t'u ngrënë ashtu edhe sipërbërës në pastiçeri

Ananasi është një lloj fryti që i përket familjes Bromeliaci. Kjo familje e madhe dhe e rëndësishme, e cila vjen nga vendet tropikale, sidomos nga ata tëAmerikës, përmban rreth 1000 tipe ananasi. Fjala ananas buron nga emri ifrytit në gjuhën e indianëve të Amerikës.

Fryti ekzotik e ka prejardhjen nga Amerika e Jugore. Ai u dërgua në ishujt Karaibenga indianët e Amerikës dhe në Guadalupe u zbulua për herë të parë në vitin 1493 ngaKristofor Kolombi. Më pas, fryti u eksportua në Evropë dhe prej aty filloi shpërndarja nëishujt e Paqësorit nga spanjollët dhe anglezët. Plantacionet e tij gjenden pothuajse në tëgjitha anët e globit, në Havai, Azinë Juglindore, Amerikën Latine, Florida, Kuba dhe ishujtFilipine. Sot, ananasi është një nga frutat më të njohura. Gjethet e tij janë të gjata e të fortasi heshta dhe me anë të dhëmbëzuara, ndërsa lulja e frytit është e kuqe.

Ananasi e ka prejardhjen nga Amerika Jugore dhe me të njëjtin term identifikohet edhe fryti,i cili ka formën e një boçeje pishe të fryrë nga thelpinjtë dhe ka ngjyrë kafe.

Lëngu i tij ka një erë karakteristike, paksa ngacmuese, por një shije të mrekullueshme, e gjith-ashtu është shumë i ushqyeshëm. Ananasi përmban një proteinë të quajtur bromelina ose mësaktë një enzimë sulfhidrike, e cila përveç se kontrollon fenomenet e pezmatimit, ka një efektproteolotik (ndikon në tretjen e proteinave), është i pasur me kalium dhe vitamina. Fryti ishijshëm është gjithashtu aleat kundër celulitit. Jo të gjithë e dinë se lëngu i tij të jep energji,është freskues, pastrues, i pasur me minerale dhe karoten. Nëse "bashkëpunoni" akoma meananasin, do të zbuloni parime të tjera fitoterapike, ka një efekt të ëmbël, antidepresiv dheanoreksik (këtu hyjnë produktet që të shëndoshin).

Kërcelli i frytit, shumë i pasur me bromelinë, enzima proteolitike, është i aftë të kontrollojëedemat si të tipit post traumatike dhe ato me origjinë pezmatuese. Nga lëngu i frytit dhe veçanër-isht nga kërcelli i ananasit, që është një ekskluzivitet i Amerikës Jugore, përftohen dy enzima mestrukturë të ngjashme të karakterizuara nga një aktivitet i dukshëm proteolitik, të afta për tëtretur në pak minuta 1000 herë peshën e tyre të proteinave.

Ananasi është një fryt që përdoret shumë nga besnikët e dietave. Dieta me ananas bazo-het kryesisht në përdorimin e frytit, i cili falë substancave që përmban, arrin të djegë tëgjitha yndyrat dhe të eliminojnë celulitin. Ananasi është i pasur edhe me vitamina e min-erale. Dietë është shumë efikase, jo e lodhshme e stresuese, e cila mund të ndiqet për disaditë, duke e ndërprerë e duke e filluar sërish.

Shija e ëmbël e frytit ekzotik

për 100 gram

Viti që e zbuloi Kolombi

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 23N D R Y S H E

sPërgatitja

KonservimiAnanasi është një fryt ekzotik që rritet nëvendet e nxehta dhe si i tillë nuk e duron tëftohtin. Duhet ta blini përditë që të shmangniprishjen e tij, sepse po ta mbani në frigorifer,ai prishet. Nëse nuk është pjekurmjaftueshëm, mund të konservohet për 6 ditënë frigorifer, në pjesën ku bën më pak ftohtë.Është mirë të shmangni mbylljen në një vendhermetik. Futeni në një kavanoz alumini dhembylleni në mënyrë që të mos depërtojëajrin. Ideale do të ishte qëndrimi i tij në njëvend të përshtatshëm me temperaturën eambientit, duke e lënë të mbyllur për dy javë,në mënyrë që të favorizohet rritja e tij

Me shurupPasi lihet disa ditë për t'uzbutur, ananasi mbulohetme ujë dhe sheqer. Ditëntjetër, pasi është zbutur, ihidhet shurupi dhe pritet nëfeta rrumbullake. Lihet ipaprekur për 48 orë në njëvend dhe më pas është gati

Me sheqerNëse përgatitja mesheqer kërkon saktësipër të shmangurngjitjen e ananasit,këtë mund tazëvendësojë lëngu iportokallit

Në akullorePërveç përdorimit të tijnë shumë receta,ananasi nuk mund t’ishpëtojë as akullores.Lengu i tij i pasur mevitamina i jep një shijedhe aromë tëmrekullueshme akullores

Kujdesi Nëse e doni për takonsumuar, lëvozhganuk duhet të jetëasnjëherë jeshile osegri, sepse në tëkundërt fryti është ipapjekur

Nga shumë studime është konstatuar se ananasi ështëshumë i ushqyeshëm dhe konsiderohet si një "mik" imirë i organizmit dhe shërbehet gjithnjë pasi kemingrënë një ushqim të rëndë, me qëllim tretjen e tij. Ky ifundit, përveçse mund t'i japë një shije dhe aromë tëmrekullueshme ushqimeve, është i pasur me betakarotinë, hekur, magnez, të gjithë elementët thelbësorëpër një shëndet të mirë dhe lëkurë të hidratuar. Poashtu, lëngu i tij, i përzier me aloeveran dhe vitaminën Cështë një ushqyes i mrekullueshëm dhe kurues "magjik"për shumë plagë të lëkurës. Gjithashtu, kremrat mepërmbajtje ananasi, që përdoren gjithandej, si përtonifikimin e lëkurës, ashtu edhe për anticelulitin, janë

shumë efikase. Përveçse një fryt i këndshëm, që nukmungon kurrë në tavolinat tona, ai shndërrohet në një

element i rëndësishëm në recetat e bukurisë, tëaplikuara në shumë qendra estetike. Veç tëtjerash, ananasi përmban parime aktive meveprim fibrinolitike, që duke vepruar në nivelin erruazave të gjakut, reduktojnë zgjerimin ekalitrit të rruazave të gjakut, po ashtu edhedepërtueshmërinë e tepruar në kapilarë, qëmund të provokojnë ënjtjet ose dhembjet elokalizuara. Enzima proteinike Bromeliname të cilën është veçanërisht i pasur kërcellii ananasit, zhvillon një aksion antiedemige-na dhe kundra ënjtjes.Por ky fryt ka edhe disavantazhet e veta.Përbërësit e tij mund të jenë të dëmshëmpër personat që vuajnë nga ulcera dheduhet të shmanget nga ata që janë nëtrajtim mjekësor.

Përbërja kimike e ananasit:

- enzimë kundërshtuese (proteolitike):bromelina- esencë- acid organik dhe acid citrik- vitamina: pigment vegjetal, vitaminëA, vitaminë e grupit B, vitaminë C- aminoacide dhe proteina- mineralet: jod, magnez, manganez dhe

kalcium

Bromelina me prioritetin e saj kundra mpiksjes,kur nuk aplikohet në pacientët që trajtohen me

pentoksifilënë (ilaç enë zgjerues), rrit gjithnjë e mëshumë rrezikun e gjakderdhjes. Për këtë arsye ajo ështëe rrezikshme të bashkohet me heparinën.Ajo mund të rrisë, ndër të tjera, thithjen e tetraciklinësdhe amoksicilinës. Në një studim të kryer në 127pacientë, bromelina rrit nivelin e molekulave të amoksi-cilinës në raportin me grupin e kontrollit të trajtuar meamoksicilinë dhe placebo. Ndër të tjera, në grupin mebromelinë përballen nivelet e thata të amoksicilinës, qëështë gjithnjë e më shumë në rritje. Rezultate të ngjas-hme janë nxjerrë si për amoksicilinën dhe tetraciklinënnë një tjetër studim të kontrolluar me placebo, e reali-zuar te 54 pacientë.Ky është fryti me formë ovale, që vjen nga vendet eAmerikës Latine, me dimensione të vogla dhe me njëlartësi deri në 30 cm, me gjethe të gjata thuajse njëmetër, të cilat duket se bien si balluke mbi këto fruta.Ananasi karakterizohet nga pjesa e verdhë e frytitaromatik, e veshur me një lëvore të murrme, të verdhëose të gjelbër, të ndërthurura mes tyre. Zakonisht aikëputet ende pa u pjekur mirë.

Përdorimi i tij nëkuzhinë dhe mjekësi

Fryti ekzotik e ka prejardhjen nga Amerika e Jugore. Ai u dërguanë ishujt Karaibe nga indianët e Amerikës dhe në Guadalupe uzbulua për herë të parë në vitin 1493 nga Kristofor Kolombi. Mëpas, fryti u eksportua në Evropë dhe prej aty filloi shpërndarjanë ishujt e Paqësorit nga spanjollët dhe anglezët. Plantacionete tij gjenden pothuajse në të gjitha anët e globit

SHQIP 24 P R O G R A M I D I T O R I D I G I T A L B

DOKUMENTAR

"ARRESTED DEVELOPMENT"

ora 19:00

I cilësuar si: "Një shou me një zgjuarsiflakëruese dhe origjinalitet tëpapërsëritshëm." Fitues i çmimit Emi.Majkëll Bluth është i vetmi "njeri normal" nënjë familje të çmendurish, i cil i detyrohet tëmerret me biznesin e pasurive tëpatundshme të familjes së ti j pasi i ati kapërfunduar në burg. Dëfryes plot humordhe argëtim.

FILM ARTISTIKFILM ARTISTIKFILM ARTISTIKFILM ARTISTIKFILM ARTISTIK

E DIEL, 22 KORRIK 2007

NAVY SEALS

ora 21:00

Janë një nga forcat më elitare të ushtrisë nëbotë. Një forcë speciale që ka mbajtur barrëndhe përgjegjësinë e disa prej operacioneve mëspektakolare të historisë. Një vazhdim i sagëssë "Forcave Speciale", ku rrezikohet, provohetderi në fund dhe shpëtohen jetë njerëzish.

KOMEDIKOMEDIKOMEDIKOMEDIKOMEDI DOKDOKDOKDOKDOKUMENTUMENTUMENTUMENTUMENTARARARARAR

PER TE GJITHE FEMIJET

8:00 Robotet9:25 Te rendesh i lire10:50 Shagi12:30 Djali me skejtbord14:00 Telashe me duzine 215:30 Luane me cmim te lire17:20 4 Fantastiket19:00 Misioni Ekstrem/Arktik 9/1019:50 Sfido dhe fito21:35 Kthim ne kopshtin sekret23:10 Piter Pan1:00 Robotet2:25 Te rendesh i lire3:50 Shagi5:30 Djali me skejtbord7:00 Balamori

9:00 Ujku Alberto9:15 Milo9:30 Kim Possible10:00 Filmi vizatimor shqiptar

(Premierë) MTD11:00 Sherazade12:50 Spider Man 13 (Premierë)13:30 Kanguri Xhek14:45 Liza në botën e çudirave16:00 Dhuratat e Donaldit17:00 Ujku Alberto17:20 Milo17:40 Kim Possible18:30 Filmi vizatimor shqiptar

(Premierë) MTD19:10 Sherazade19:30 Barbi dhe magjia e

Pegasus (Premierë)20:15 Spider Man 13 (Premierë)21:30 Makinat23:00 Hirushja-20:30 Faivëll-22:00 Final Fantasy3:30 Djali çekiç5:00 Bebet Bratz6:30 Dinosauri8:00 Tomi dhe Xherri

DOSJA PORTOKALLI 4

Nje program i jashtezakonshem ku per shikuesit te gjithate fshehtat e te pathenat e show-t me te suksesshem dote dalin ne pah. Eshte koha qe te gjitha thashethemet temarrin pergjigje, koha per te kuptuar si kane mundur atate jene mbreterit e cdo te diele. Ne kete program do teargetoheni me intervista me personazhe e show"Portokalli" dhe krijuesit e saj; Backstage ku do te vijendryshe puna e tyre qe finalizohet ne skene; dhe te gjithaketo do te mbeshteten me pjeset me te mira teperzgjedhura te "Portokalli" ne vite.

USHTUSHTUSHTUSHTUSHTARAKARAKARAKARAKARAK

8:55 A mund t'i arrijmë yjet?

9:20 Vitman, mbreti i tankeve

10:15 Shigjetat e kuqe -

diamantë të qiejve

11:05 Sniper

12:40 Gara hapësinore-3

13:35 Talebanët

14:20 Tregtia e transplanteve

14:50 Skafet me turbinë

15:45 Siguria ajrore: Mësim nga

tragjedia

16:15 Vdekja e një kombi-2

17:05 Katastrofat

17:55 Spymaster-5

18:45 Mafia siçiliane

19:30 Dangerzone-2

20:20 Kontrafigura më

spektakolare në botë

21:00 Planet i tërbuar - El Nino

(Premierë)

22:00 Navy Seals-3

22:55 Vdekja e një kombi-2

23:45 Sistemi diellor-2

0:40 Historia e Land Rover-2

1:30 Wembley, oazi i

legjendave-2

2:25 Kronika e gangsterëve-2

3:15 Në kërkim të të zhdukurve

4:10 Kënaqësitë e ushqimit-2

5:00 Kujdesi për gjirin-3

5:55 Festivali i aviacionit

britanik-1

6:45 Festivali i aviacionit

britanik-2

7:40 Pepsi vs Kola

8:35 Nëndetëset

9:00 Familja Spageti9:30 Pimpa10:00 Xhim Hënori11:00 Dag12:00 Utena12:45 Laki Luk13:20 Shiva14:35 Shfaqja e madhe e Klifordit16 :15 Famil ja Spageti16:45 Pimpa17:05 Xhim Hënori17:55 Utena18:20 Dag19:35 Për darkë me Timon e

Pumba (Premierë)21 :00 The wi ld - Natyra e egër22:15 Dhelpra dhe zagari23:30 Pyll i Magjik0:55 Marko Polo2:10 Miku im gjigand4:00 Kiriku dhe shtriga5:30 Qyteti i magjepsur7:00 Mulan8:00 Klasikët e Kartonave

06.30 Lajme, Flesh, Moti, Horoskopi

07.30 Info

08:00 Film serial "Vrasje Enigmatike" pj.12 (sez.4)

08.59 Programi i dites

09.00 Lajme

09.15 Moti

09.18 Horoskopi

09.25 Film Serial Vizatim PR. "SpongeBob" pj.4

10.00 Film Serial Vizatimor ritr. "Perrallat me

te bukura ne bote - Macoku me

cizme" pj.4

10.30 E diela Select (Mixer)

11.58 Programi i dites

12.00 Lajme

12.15 Moti

12.20 Film Serial ritr. "Shtepiake te

deshperuara" pj.26, 27 (sez.2/3, 4)

13.55 Formula 1, Garat, Nurburgring,

Gjermani

15.58 Programi i dites

16.00 Lajme

16.30 Moti

16.35 Reality Show ritr. "Extreme"

17.29 Programi i dites

17.30 Lajme

17.50 Moti

17.55 Film Serial (sitcom) Pr. "Friends" pj.97

(sezoni 4/24, e fundit)

18.30 Reality Show ritr. "Top Gear" pj.53

(sez.9/4)

19.28 Programi i dites

19.30 Lajme

20.00 Moti

20.05 Reportazh ritr. "Exclusive -

Virgjereshat, si harruam te jemi

femra" 31 minuta

20.45 DOSJA PORTOKALLI (4)

23.05 Lajme

23.35 Moti

23.40 Film Serial ritr. "Sopranot" sez.4, pj.1

00.33 Newsroom

01.00 Lajme e moti

01.25 E diela Select (Mixer)

03.30 Lajme e moti

03.45 Muzike

HISTORIA E PAZGJIDHUR: MJEKËSIALIGJORE NË SHTËPINË E BARDHË

ora 22:00

Shtëpia e Bardhë është simboli më i njohur ipresidencës amerikane. Brenda këtyremureve është shkruar historia. Pornjëkohësisht brenda këtyre mureve ka edhenjë histori sekrete, e cila pret të tregohet.2 korrik 1881! Presidenti Xhejms Garfilld hynnë sallën e pritjes. Nga pas, nga një distancëe afërt, atentatori afrohet dhe hap zjarr ndajtij. Explorer 2 ju rrëfen të dielën, 22:00,historinë e atentatit ndaj presidentit Garfillddhe përpjekjeve të dëshpëruara të njëshpikësi brilant për ta shpëtuar.

06 00 Afterlife 6 (II)

07 00 Law & Order 3 (III)

08 00 Cirku i diellit: Saltimdanco

09 30 What I like about you

20/21 (I)

10 30 Dead like me 3 (I)

11 30 Law & Order 3 (III)

12 30 Arrested development

9/10 (I)

13 30 The wire 8 (I)

14 30 Afterlife 6 (II)

15 30 Film shqiptar: Dy here

mat

17 00 What I like about you

22 (I)/1 (II)

18 00 Law & Order 4 (III)

19 00 Arrested development

11/12 (I)

20 00 Dead like me 4 (I)

21 00 The wire 9 (I)

22 00 Afterlife 7 (II)

23 00 Bad girls 13 (V)

00 00 Law & Order 4 (III)

01 00 Arrested development

11/12 (I)

02 00 The wire 9 (I)

03 00 What I like about you 22

(I)/1 (II)

04 00 Bad girls 13 (V)

05 00 Law & Order 4 (III)

7:00 Egjipt - Rruga drejt

Përjetësisë

8:00 Planeti Tokë, Pj. 4

9:00 Odisea e Oqeanit, Pj. 1

10:00 Koha e Jetës Suaj, Viti 1971

11:00 Vendimet që Tronditën

Botën, Pj. 3

12:00 Uriah Hip, Firefly dhe të tjera

13:00 Rrethudhëtimi i Plotë Pj. 7

14:00 Rënia e Dinastisë

Rumanov

14:30 Një Histori e Britanisë,

Trupi i Mbretëreshës

15:30 El Eskorial, Endrra e një

Monarku

16:00 Gratë faraone

17:00 Udhëtimi i Jetës, Pj. 5

18:00 Planeti Tokë, Pj. 1

19:00 Era fashiste

22:00 Terror në Tokio

23:00 Mjekësia ligjore në

Shtëpinë e Bardhë

(Premierë)

0:00 Mesapotamia, Kthim në

Eden

1:00 Bregdeti Britanik, Pj. 12

2:00 Qëndresa

3:00 Koha e Jetës Suaj, Viti 1969

4:00 Vendimet që Tronditën

Botën, Pj. 1

5:00 Një Histori e Britanisë,

Mbreti Vdekje

6:00 Rrethudhëtimi i Plotë Pj. 5

ora 20:45

SHQIP 25E DIEL, 22 KORRIK 2007 P R O G R A M I D I T O R I D I G I T A L B

HOROSKOPI

PESHQITKjo është një periudhë që po e jetoni nëmënyrë kritike dashurinë dhe ndjenjattuaja. Do të jeni shumë të impenjuar nëpunë gjatë kësaj jave, orë të zgjatura dhepak pushim. Probleme me tretjen eushqimit mund të ndikojnë në humorin tuaj.

UJORIDo të tregoheni pak sipërfaqësor nëmarrëdhënien në çift. Problemi juajështë se nuk doni të merrni përsipërpërgjegjësi. Një zhgënjim për njëçështje pune mund t'ju bëjë të mosjeni në humorin e duhur. Shëndetiparaqitet i mirë.

BRICJAPIEgoizmi dhe xhelozia e tepruar mund tëvënë në plan të dytë marrëdhënien në çift.Intimiteti do të mungojë duke uzëvendësuar me një sjellje tekanjoze. Nëfushën profesionale do të keni kontakte tëreja. Mundohuni të ndryshoni paraqitjen ejashtme, do të njeheni më mirë.

SHIGJETARIKeni përkrah një partner nervoz dhejo të qetë. Ju takon juve ta qetësonime ëmbëlsi dhe qetësi. Pozitive dotë jetë dhe dita juaj në punë. Do tëarrini të organizoni gjithçka mirë.Shëndeti nuk do të jetë në nivelin eduhur, kujdes me stresin.

AKREPIMirëkuptim i madh me partnerin, pasioni këndshëm që do t'ju bashkojë për tëshijuar momente qetësie. Në punë, dotë keni surpriza dhe takime të reja, dotë merrni të ardhura të paparashikuara,por bëni kujdes mos shpenzoni shumë.Kujdes me temperaturat e larta.

PESHORJASot do t'i kushtoheni më shumë miqvese partnerit. Në fushën profesionale dotë jeni më shumë se kurrë të aftëpërfitoni nga okazionet që ju paraqitenpër të bërë njohje të reja, që do të jenëtë vlefshme për aktivitetin tuaj.Shëndeti fizik do të jetë i mirë.

LUANINuk do të mungojnë rastet për të bërëplane argëtuese në shoqërinë e miqvetuaj. Në fushën profesionale mosveproni gjithmonë sipas instinktit tuaj,lërini dhe të tjerët të shprehin opinionin etyre. Krenaria dhe ambicia e tepruarmund t'ju çojnë në konflikte me kolegët.

GAFORRJATë sigurt në vetvete në çdo situatëedhe në ato më të vështirat do tëjeni të gatshëm të sfidoni konkur-rencën, intuitiv dhe të aftë për tëzgjidhur çështje të rëndësishme. Mevapën, energjitë tuaja fizike do tëjenë të dobëta.

BINJAKET Do të shfaqen raste që do tabëjnë marrëdhënien tuaj në çift mëtë gjallëruar. Në fushën profesion-ale duhet të impenjoheni më shumëpër të arritur një pozicion tërëndësishëm, mundohuni të jeni mëkonkret.

DEMIDo të ndjeheni pozitiv dhe me një humortë mirë që do t'ju ndihmojë të largonipasiguritë dhe mëritë ndaj partnerit.Duhet të dëgjoni më shumë intuitën tuaj,se atë të personave që ju premtojnë njëndryshim rrënjësor në punë. Do tëndjeheni pak të lodhur.

DASHI Në marrëdhëniet në çift do të përpiqenitë ndani gjithçka me partnerin. Do t'jujepet mundësia të shfaqni aftësitë tuajanë fushën profesionale, duke përfunduarkështu investime të rëndësishme. Sot dotë keni një formë të mirë fizike dhe njërritje të energjive.

SPORT

KALENDKALENDKALENDKALENDKALENDARI SPORARI SPORARI SPORARI SPORARI SPORTIVTIVTIVTIVTIV

KINEMA

DASHURI NË AKULLora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30

Regjia:Paul Michael Glaser

Aktorët:D. B. Sweeny, Moira Kelly

Përmbledhja:Dag Dorsi është mbreti i hokeit, porkërkon ta lërë sportin. Keit Mosliështë mbretëresha kryeneçe e akullit.Të dy, i ëndërronin lojrat Olimpike,deri kur dikush i njohu e afroi bashkë.

BEQARI Ora 19:30 Ora 19:30 Ora 19:30 Ora 19:30 Ora 19:30

Regjia:Gary Sinyor

Aktorët:Chris D'Donnell, Renèe Zellweger

Përmbledhja:Gjyshi i ka lënë me testament njëpasuri të paimagjinueshme... mekusht që të martohet para ditëlindjessë tij të 30-të. Kjo do të thotë se aika vetëm 24 orë kohë për t'u vënënë kërkim të 'Nuses'.

MEDALIONIora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30

Aktorët:Jackie Chan, Claire Forlani

Përmbledhja:Edi, një polic nga Hong Kongupër pak do të pësojë një aksidentfatal për shkak të një medalionimisterioz dhe do të shndërrohetnë një luf tëtar të pavdekshëmme fuqi të mbinatyrshme.

FRANKENSHTAINOra 21:00Ora 21:00Ora 21:00Ora 21:00Ora 21:00

Regjia:Kenneth Branagh

Aktorët:Robert De Ni ro , KennethBranagh, Helena Bonham Carter

Përmbledhja:Pasion i , obses ion i dhe horror indërthuren për të kr i juarh is tor inë më të tmerrshme dhetë jashtëzakonshme të të g j i thakohërave bazuar në nove lën eMary Shel ley. V ik torFrankenste in do të bëhet v ik t imae përndjek jes së përb indëshi t qëkr i jo i me duart e veta.

HORROR ROMANCË

AKSION KOMEDI ROMANTIKE

VIRGJERESHASot do të dalin në pah disa pasiguri tëkarakterit tuaj, duke shkaktuartensione me partnerin. Disa ndryshimedo t'ju bëjnë të humbisni vlerësimin përvetveten, por duhet ta përballonisituatën me qetësi e diplomaci.

KOMEDI ROMANTIKEKOMEDI ROMANTIKEKOMEDI ROMANTIKEKOMEDI ROMANTIKEKOMEDI ROMANTIKE

MOS THUAJ ASNJË FJALË

ora 23:00ora 23:00ora 23:00ora 23:00ora 23:00

Regjia: Rohan Sippy

Përmbajtja: Historia e Rait që kërkon tajetojë jetën dhe Namratës bukuroshe, detyrae së cilës është t'i gjejë Rait një nuse. Por, përndjenjat nuk duhen bërë kurrë plane.Dashuria dhe kurajoja do t'i bashkojë bashkë,pa thënë asnjë fjalë.

MISION EKSTREM NE ARKTIK

ORA 19:00

Tete femije do te nisen per nje misionekstremDestinacioni - Arktiku kanadezMisioni i tyre - kudesi per strofullat e arinjvepolare, duke I ndjekuar ata ne rrugen emigrimit pranveror. Nje vend ku erresirazgjat me muaj.Nga njera aventure tek tjetra meentuziazmin dhe guximin ekstrem qe nxit epanjohura.

DRAMEDRAMEDRAMEDRAMEDRAME

DITARI I NJË SKANDALI

ORA: 21:00

Regjia: Richard EyreAktorë: Cate Blanchett, Judi Dench, Bill Nighy,Andrew Simpson, etj.

Sheba Hart është mësuesja e re lëndëveartistike në shkollën "St. George". Ndër kolegëte saj është edhe e moshuara Barbara Covett,një grua me të cilën Sheba do të lidhë njëmiqësi të fortë. Por mësuesja e re nuk e vë reqë ndjenjat e mikes së saj i kapërcejnë ato tënjë miqësie të thjeshtë.

ROMANCËROMANCËROMANCËROMANCËROMANCË

NJË NATË SA NJË JETË

ora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30ora 21:30

REGJIA: Andy TennantAKTORËT: Mathew Perry, Salma Hayek

PËRMBAJTJA:Arkitekti Aleks Uitman takon rastësisht në LasVegas Isabel Fuentesin. Pas një nate tëvetme pasioni, Isabel mbetet shtatzënë. Atavendosin të martohen, por pa e ditur setraditat e kulturave të ndryshme do t'u hapinshumë telashe.

SERIAL PER ADOLESHENTESERIAL PER ADOLESHENTESERIAL PER ADOLESHENTESERIAL PER ADOLESHENTESERIAL PER ADOLESHENTE

MOTO GP, U.SORA 23:00 P2

SHQIP 26 E DIEL, 22 KORRIK 2007

Pas 200 vjetësh bashkohen në njësipërmarrje të vetme degët angleze dhefranceze të bankierëve misteriozë

N D R Y S H E

ROTÇ

I përkas brezit të pestë të Rotçildëve. Kemi kaluarpërmes dy luftërash botërore, revolucionesh,trazirash të forta. Fakti që jemi ende këtu përbën

në vetvete një rezultat të rëndësishëm". Fytyra i për-shkohej nga një buzëqeshje e lehtë kënaqësie, gjest-et i kryente me shumë elegancë, zëri nuk i fshihteasnjë notë emocionale. Të paktën i tillë shfaqej SërEvelin Robert Adrian de Rotçild të martën, teksashpallte largimin nga kreu i grupit që kryesonte, ipërbërë nga pjesëtarët e një familjeje bankierësh tëmëdhenj hebrenj, e cila thuajse pas dy shekujshndarjeje mes degëve franceze e angleze, tashmë pounifikohet nën drejtimin e kushëririt nga Parisi qëquhet David.

Bashkimi familjar, i nisur që në vitin 2003, qënjëherësh është unifikim i pushtetit bankar tëRotçildëve, ka domethënie të rëndësishme historike,por veçanërisht ekonomike: është një mesazh që ilëshohet tregut dhe sidomos asaj pjese të financavendërkombëtare, që janë kundër kapitalizmit famil-jar, të cilin Rotçildët duket se as që kanë ndër mendta harrojnë.

Bëhet fjalë për rikthim në origjinë, në gjysmën eviteve shtatëqind, kur familja, nën drejtimin e MajerAmshel Rotçild, pa asnjë lloj çarjeje të brendshme,dominonte jetën financiare të Evropës.

Është pikërisht ajo familje që dërgoi para përmesKanalit Anglez për të financuar marshimin dhe tri-umfin e Dukës Uellington në Vaterlo mbi Napoleo-nin (i cili, u zbulua shekuj më pas se nga ana e tijkishte marrë para borxh te Rotçildët).

Evenimenti i kësaj jave shënon pikërisht vazh-dimësinë e kësaj tradite të vjetër - aftësinë e famil-jes, që ka krijuar një ndër dinastitë më të mëdha nësistemin bankar privat, për të ruajtur dhe shtuarpasurinë (që mbahet sekret mefanatizëm nga të gjitha brezat esaj), e familjes e cila për ekspertëte kësaj fushe llogaritet në miliar-da e miliarda.

Sekreti ka qenë edhe fjala kyçnë historinë e gjatë dhe në disaraste të përfolur të Rotçildëve.Duke nisur që nga Majer AmshelRotçild, bir i një fajdexhiu dhetregtari floriri hebre, i cili u vendosnë geton e Frankfurtit në vitin1744, i specializuar jo vetëm nëpraktikat dinake financiare, porgjithashtu edhe mjaft i zoti nëmbajtjen e llogarive të fshehta enë varrosjen e parave, duke ga-rantuar që nuk do të shihen kurrënga sytë e tagrambledhësve.

Si babai i familjes, pasi arriti njëfarë suksesi, shpërndau pesë ngadjemtë në qytete të ndryshme tëEvropës së atëhershme nëmënyrë që të përfitonte sa tëmundej nga shfaqja në skenënbotërore të kapitalizmit dherritjen e tregtisë ndërkombëtare.

Natani u dërgua në Londër,Xheims në Paris, Salomoni nëVjenë dhe Karli në Napoli, teksavendosi që më të madhin ndër ta,Amshelin, ta mbante pranë vetesnë Prusi. Më të rëndësishmit nëbiznesin familjar rezultuandjemtë që u dërguan në Londërdhe Paris, ku dy degët kryesore tëfamiljes zhvilluan një lloj rivaliteti miqësor, me de-gën angleze që u përqendrua në biznes dhe me atëfrancezen, e cila iu përkushtua më shumë filantro-pisë, arteve e prodhimit të verës.

Duhet theksuar se asnjë nga sipërmarrjet eRotçildëve nuk duhet kufizuar me "banka", në kup-timin me të cilin e njohim gjerësisht këtë koncept.Ajo që themeloi Majer Rodçild në vitet 1970 ishte njëbiznes i thjeshtë, i cili u rrit nga shitja e monedhavetë rralla, te fajdexhiu kryesor i qeverive të babëzituranë mbarë kontinentin tonë. Një bashkëkohës gjer-man e cilësoi Majerin me fjalët: "Krenaria e Izraelit...përpara arkës së parave të cilit i përkuleshin thellë eme nderim mbretër e perandorë". Novelisti Thakereishkroi që Natani ishte "jo Mbreti i hebrenjve, porhebreu i mbretërve". Vëllezërit financuan të gjithapalët gjatë luftërave napoleoniane, duke luajtur tënjëjtin rol edhe gjatë luftës austro-prusiane.

Për shekuj është spekuluar mbi faktin që vetëmfalë makinacioneve financiare në betejën e Vater-losë, Natani arriti ta njëzet fishonte pasurinë e famil-jes. Rotçildët kontrollonin një rrjet agjentësh nëpërgjithë Evropën, të cilët, falë barkave të shpejta,

letrave të koduara e pëllumbave korrierë, arrinin tafurnizonin familjen shumë përpara burimeve zyr-tare. Viktor Rotçild, baroni i tretë, dhe ish-kreu iBankës së Londrës, N.M. Rotçild kanë mbrojtur tezënse Natani kishte fituar në atë kohë shifra kolosale,duke bërë që të përhapej lajmi se Uellingtoni kishhumbur, ndërkohë që zotëronte informacion të sak-të se kish ndodhur krejt e kundërta - tezë që megjith-atë kundërshtohet nga Neil Ferguson, historiani qëka shkruar ndoshta librin që tregon më me saktësigjithë rrugëtimin r Rotçildëve.

Sigurisht, brenda motos së djemve të familjes,"Concordia, Integritas, Industria" (Bashkim, Integ-ritet, Industri), aftësia e Natanit për të ulur çmimet easeteve, falë përdorimit të një rrjeti agjentësh, të cilëtpërhapnin thashetheme, të qëna e të paqena, ishtelegjenda. Pas kësaj ishte po ai, Natan Rodçild, qëduke shfrytëzuar panikun e njerëzve të cilët shisninpër pesë para gjithçka zotëronin, blinte me çmimeminimale gjithçka mundej.

Por roli më i rëndësishëm i familjes në rang globali detyrohet atij procesi përgjatë të cilit Rotçildët kri-juan botën bankare që shohim sot. Natani operoi

kryesisht si spekulator në tregun e bonove në vitet epara të shekullit XIX. Ai dhe të vëllezërit krijuan dhenjëherësh popullarizuan, bonot qeveritare, të cilat ukrijonin mundësi investitorëve, të vegjël e të mëd-henj, të blinin sasi borxhesh të shteteve sovrane falëblerjes së bonove me interesa të paracaktuara.

Qeverive u pëlqente diçka e tillë, pasi falë tyrearrinin të siguronin për momentin shuma as-tronomike parash. Investitorëve u pëlqenin, sepsekëto bono ishin të tregtueshme - me çmime qëvareshin nga mbarëvajtja e qeverisjes - ndërkohë qëata më të guximshmit kishin shanse të fitonin shu-ma kolosale. Një risi e tillë mundësoi investime të pa-para nëpër hekurudha, revolucionin industrial, siedhe bashkëpunime kolosale siç qe rasti i kanalit tëSuezit. Në të gjitha këto aktivitete Rotçildët merrninnjë pjesë të tortës.

Ishte një lloj i ri i pushteti, pak i njohur deri në atëçast. "Nuk më intereson cila kukull është ulur në fro-nin e Anglisë për të mbretëruar mbi perandorinë, nëtë cilën dielli nuk perëndon kurrë. Britaninë e kon-trollon njeriu që kontrollon prurjen e parave në Brit-ani dhe prurjen e parave në Britani e kontrolloj unë",

Sekreti ka qenëedhe fjala kyç nëhistorinë e gjatë

dhe në disa raste tëpërfolur të

Rotçildëve. Dukenisur që nga Majer

Amshel Rotçild, bir injë fajdexhiu dhe

tregtari floriri hebre,i cili u vendos në

geton e Frankfurtitnë vitin 1744

David de Rotçild

SHQIP 27E DIEL, 22 KORRIK 2007

ÇILDET

Familja kthehet në origjinë

ka thënë Natani. Familja zhvilloi një lloj shmangie tëinteresit nga pushteti i dukshëm, i cili u kthye në rreg-ull për të gjithë pjesëtarët e dinastisë. Një aristokratnjë herë iu drejtua Natanit i cili e kish ulur kokën mbitavolinë teksa shqyrtonte disa shkresa. Pa e parë bank-ieri iu përgjigj: "Merr një karrige". Aristokrati u nxeh dhetha: "Po flet me Princin e Turnit dhe të Taksisit". Nataniu përgji9gj: "Merr dy karrige". Në një pikë të caktuar ar-riti të shpëtonte nga kolapsi edhe Bankën e Anglisë, pasrënies së çmimit të arit gjë që solli rrënimin e plotë të 145bankave. Në vitin 1885 iu dha titulli i trashëgueshëmBaroni Rotçild.

Shumë nga karakteristikat që e bëjnë familjen raststudimi duhen kërkuar te dëshirat dhe vullneti i theme-luesit të saj Majer Rotçild. Ai kishte vendosur që pasuriae tij të mos i nënshtrohej asnjë lloj kontrolli publik; qëpozicionet kyçe në shtëpinë Rotçild të mbaheshin vetëmnga pjesëtarët e familjes; që fëmija i parë mund tatrashëgojë pasurinë vetëm në qoftë se të tjerët biendakord; që pjesëtarët duhet të martoheshin mes kush-ërinjve të parë a të dytë në mënyrë që pasuria të mbetejnë familje; që cilido shmangej nga këto "ligje" duhejpërjashtuar nga çdo e drejtë. Si edhe të gjitha këto do të

vlenin përjetësisht për pasardhësit e familjes.Pjesërisht ky vullnet i detyrohej jo vetëm për-

pjekjes për ruajtjen e identitetit hebraik, por edhevendosmërisë për t'i dhuruar një model bashkëko-mbësve më të varfër. Rotçildët shpenzuan shumëenergji e para në kërkim të emancipimit të hebrenjvedhe barazisë racore në gjithë kontinentin evropian.

Në vitin 1938, Viktori, stërnipi i Natanit, i shkoi tëgjithë dëgjuesit tha se pavarësisht "vrasjes së ngad-altë të 600 mijë njerëzve" në kontinent, "jemi që tëgjithë dakord mbi faktin sa e bezdisshme është dynd-ja e turmave në një vend, qoftë edhe kur bëhet fjalëpër periudha të shkurtra kohore". Familja ka qenëgjithashtu e ndarë edhe kur ka ardhur fjala te realiz-imi i ëndrrës hebreje për krijimin e një atdheu për këtëpopull. Disa nga pjesëtarët e familjes mbështesninvendosjen e para sionisteve të kolonëve në Palestinë,ndërkohë që të tjerët e kundërshtonin me justi-fikimin se një gjë e tillë do të nxiste antisemitët tëngrinin zërin mbi identitetin e hebrenjve të asimilu-ar tashmë në vendet e tjera të botës. Asnjë prej tyrenuk u bë palë me lëvizjen antisemite të shekullit XX,as me zërat që i damkosnin Rotçildët si mendjet e një

komploti për të shtënë gjithë botën në dorë.Ka qenë bota ajo që ka ndryshuar përreth

Rotçildëve. Dikur Natan Rotçild ishte njeriu më i pa-sur në Britani dhe me shumë gjasa në gjithë rruzullin.Po të flasim me termat e sotme ka qenë shumë më ipasur se Bill Geits. Por në Amerikë nuk gjetën kurrëterrenin e duhur për të shtrirë aktivitetet e familjes.Ndërkohë që bota iu nënshtrua korporatave. Bota ebankave private u la pas dore, të kontrolluara si bi-znese familjare u la pas dore.

E megjithatë, familja ka rënë nga statusi i tmer-rësisht e pasur në atë jashtëzakonisht e pasur. Dhekanë arritur t'i përshtaten ndryshimeve të ko-hërave. Ata fituan miliarda në vitet '80, falë privati-zimit të industrive prona të shtetit, masë e këshillu-ar nga ata vetë. Në Francë, pas shtetëzimit të bankëssë tyre nga ana e presidentit socialist Fransua Mi-terran gjithsesi ia dolën me sukses të qëndronin nëmajat e botës financiare. Gjithsesi, në asnjë çast nukjanë për t'u qarë hallin. Në vitin 1997, kompania efamiljes me qendër në Zvicër i rriti fitimet me 66%.Aspak rastëisisht firma quhet "Rothschild Contin-uation" (Rotçild Vazhdimësi).

Më të rëndësishmitrezultuan djemtë që u

dërguan në Londër dheParis, ku dy degëtzhvilluan një lloj

rivaliteti miqësor, medegën angleze që u

përqendrua në biznesdhe me atë francezen,e cila iu përkushtua

më shumëfilantropisë, arteve e

prodhimit të verës

Themeluesi iperandorisë së

biznesit të familjes

Majer, i mbetur jetim në moshën12 vjeçare, u detyrua të siguronteqë i vogël jetesën duke u ba-zuar te emri i mirë që gëzonte iati në Frankfurt. Ndërtoi pak ngapak një karrierë të suksesshmenë shitjen e monedhave të rralladhe medaljeve, duke shpërthy-er në botën financiare falë huavepër shtetet dhe tregtisë. Ishtenjeriu që krijoi edhe emblemëne familjes duke vendosur njëshqiponjë romake mbi një mbu-rojë të kuqe.Majer vendosi edhe parimet mbitë cilat duhej bazuar biznesi ifamiljes: fitime të vogla për tëgarantuar lidhje të gjata e tëshëndetëshme biznesi.

Majer Amshel Rotçild(1743-1812)

N D R Y S H E

SER EVELIN ROBERTADRIAN DE ROTÇILD

Shpalli largiminnga kreu i grupitqë kryesonte, ipërbërë ngapjesëtarët e njëfamiljeje banki-erësh të mëdhenjhebrenj, e cilathuajse pas dyshekujsh ndarjejemes degëvefranceze e an-gleze, tashmë pounifikohet

SHQIP 28 E DIEL, 22 KORRIK 2007N D R Y S H E

Gjashtëdhjetë vjet më parë, në verën e vitit 1947, një avokat itrajnuar si spiun për të luftuar nazistët, bashkë me një gjeneral tëlartë, bindën Presidentin Truman dhe Kongresin e SHBA-së për tëkrijuar CIA-n (Agjencia Inteligjente Qendrore). Që prej luftës kundërBashkimit Sovjetik deri tek ajo irakiane, agjentët e kësaj burokracietë pafund, shpesh janë mobilizuar dhe kanë vdekur në "front"

CIA dhe luftëtarët pa identitetNumrit 44 të "Wall street", pak metra larg

kullës së bronztë, e cila u bën rojë triumfevedhe katastrofave të bursës amerikane, i

përkon folesë tashmë bosh, të një grabitqari, i ciliprej këtej nisi fluturimin e tij për të futur botën nënkthetra. Brenda një ndërtese anonime, me gurë tëbardhë dhe tulla të kuqe, për të cilën asnjë turist nuke ngrinte kokën për ta parë, në një nga zyrat epafundme ligjore të "Wall Street", një avokat i sapok-thyer nga lufta sekrete kundër fashistëve dhe na-zistëve dhe një gjeneral i lartë me nofkën "i egri", nëverën e 60 vjetëve më parë, imagjinuan për herë tëparë CIA-n.

Ishin Alen Dulles me prejardhje nga familjaAugusta, të cilin lufta e kishte transformuar ngajurist në një superspiun dhe ish-eprori i tij, BillDonovan, komandant i OSS (shërbimi sekret ishpërbërë në vitin 1945). Të dy bashkë, pastakimesh të pafundme në atë studio ligjore të "WallStreet", arritën ta bindnin Presidentin Heri Trumandhe drejtorin xheloz të FBI-së, Edgar Hover, t'ipërgjigjeshin armikut të ri e të paskrupullt, Bash-kimit Sovjetik, me të njëjtën monedhë dhe të njëj-tin përçmim. Dhe ishte falë tyre që Kongresi i SHBA-së konfirmoi krijimin e CIA-s, madje falë edhe njëtë treti, Xhejms Angleton, i cili e kishte kaluar fëm-ijërinë pas të atit i cili shiste kasat regjistrueseamerikane Ncr, në Romën fashiste të Musolinit.

Që prej dy gjeneratash, ndërmjet suksesesh në

errësirë dhe dështimesh të hedhura në dritë, krije-sa që ata tre burra sollën në jetë nën simbolin e sh-qiponjës, rebelimit, trëndafilit të erërave, pra CIA,është sinonimi konkret dhe njëkohësisht i pakup-tueshëm, romanesk dhe ideologjik i gjithçkaje qëbota dashuron dhe urren nga Shtetet e Bashkuaratë Amerikës. "Asgjë prej atyre që dini për CIA-n nukështë e vërtetë", thoshte shpesh "personi i tretë",Xhejms Angleton, paranojaknë profesion, përgjegjës përkundërspiunazhin dhe keqin-formimin. Dhe të humbasëshnë labirintet e gënjeshtrave,të lojërave të dyfishta, madjetë trefishta, të komploteve re-ale ose imagjinare është njësport i praktikuar nga Kremli-ni deri në Kandahar, ngagjykatat italiane deri tek uni-versitetet amerikane. Por neshpesh harrojmë realitetin ve-zullues, atë që CIA nuk ështëmë një organizëm i përbërë vetëm nga burra, portashmë edhe nga gra.

Është një burokraci e pafund dhe e pakufizuarmadje, në të cilën edhe numri i të punësuarve ështëi klasifikuar, një sekret shtetëror, i cili fsheh historiburrash dhe grash. Të punësohesh aty me detyrënpër të qenë shërbëtori "i mangët" i liderëve politikëdhe gabimeve të tyre, shpeshherë ka si shkak pagatshumë të vogla shtetërore dhe të një jete të mërzit-

shme të ndërprerë nga hapësira terrori. Janë gjith-monë agjentë në gatishmëri, të predispozuar të qël-lohen nga ndonjë plumb në rrugicat e Bejrutit ose nëndonjë shpellë afgane. Janë të gatshëm të "rihen" mëshumë se mushka e marrë hua.

"Kërkojmë persona për të cilët përfundimi i mis-ionit është më i rëndësishëm sesa identiteti publik",thotë kështu slogani i fundit që CIA ka nxjerrë për të

ngritur moralin e adminis-tratës së saj, ndërsa njëkohë-sisht fryn e njëjta erë e akulltakuzash që ngrihet kur politi-ka e poshtëruar nga vetë ven-dimet dhe arroganca e saj, kanevojë për një mushkë tek ecila të shfryhet. Motoja e fun-dit pretendon të jetë diçka mëserioze së një spot i thjeshtëpublicitar. Në fakt bëhet diç-ka më serioze kur sheh "murine nderit" në të cilin shëm-bëllejnë 88 yje të vegjël anon-

imë, gjashtë cm secili. Ky është memoriali i agjentëvetë rënë në detyrë, i vendosur në hyrje të një ndërtesenë Langley, zyrat qendrore të agjencisë. Historitë e 88grave e burrave që duhej të mbaheshin sekrete, tash-më janë në dritë, në fakt, veç njërës, asaj të 88 e shtu-ar dy muaj më parë pa asnjë koment.

Janë histori që më në fund do të vërtetojnë ose jomitet stereotipa gazetareskë mbi agjentët 007 dhendoshta për këtë arsye CIA është kaq skeptike për të

na i bërë të njohura. Nisim nga i rëni i parë, ylli numër1 u vendos në atë mur për të përkujtuar Dagllas Mak-iermen, një ekspert i kriptografisë, i cili gjatë Luftës sëDytë Botërore u dërgua në Kinë gjatë drejtimit tëMaos. Dagllas u vra gabimisht nga rojet kufitare tibe-tiane, ndërsa ishte duke u ndjekur nga luftëtarëtmaoistë. Tibetianët, si për ironi të fatit, e kishin ngatër-ruar për një agjent rus në shërbim të Maos.

Ndërsa presidentët me administratat e tyre dhesenatorët, luanin me këtë "ministri" të gjithçkaje dhetë asgjëje, duke e përdorur si patericë dhe pastaj dukee hedhur poshtë si një objekt i stërvjetruar, madjeduke e përdorur për të shpëtuar imazhin politik ash-tu siç bëri Riçard Nikson për të ndaluar inspektimin eFBI-së për çështjen e Uatergeit, ndërkohë që njerëzite tij vdisnin në heshtje në mbarë botën. Në Langley,drejtorët qendrorë, Dci në fjalorin e koduar, përga-titeshin për të ndjekur erërat politike duke sjellë nëmajë njerëz të zotë ose të rekomanduar nga të tjerë sipër shembull parlamentari Porter Gos, të cilin e zgjo-dhi vet Xhorxh Bush, i cili ndenji në krye të CIA-s përmë pak se nëntë muaj. Merita e tij kryesore ishte sepsevotoi pro Xhorxh Bushit, ndërkohë që ai ishte kandi-dat për Presidentin e SHBA-së. Në botë, agjentëtvdisnin dhe vazhdojnë të vdesin në heshtje, "vrasjetë bardha", të rënë në detyrë.

Xhejms Grath, një nga yjet në moshë të re, vdiqnë vitet gjashtëdhjetë nga një vetëtimë, ndërsa ishteduke riparuar një radio transmetues me fuqi shumëtë lartë, në kufijtë e Gjermanisë Lindore. Por gruas sëtij nuk iu shpjegua shkaku i vdekjes për të mbajtur

“Kërkojmë persona për tëcilët përfundimi i misionitështë më i rëndësishëmsesa identiteti publik”,

thotë kështu slogani ifundit i CIA-s

SHQIP 29E DIEL, 22 KORRIK 2007 N D R Y S H E

NE FOTOT:Nga e majta në të djathtë ilustrohen: pjesa e jashtmee zyrave qëndrore të CIA-s, në Langley Virxhinia; nëqendër, "muri i nderit" me 88 yjet që simbolizojnëagjentët e rënë në detyrë; një pamje e brendshme;një zyrë; një sallë monitorimi; nëpunës në detyrë

ALENDULLESPas diplomimit nëPrinston zgjodhikarrierën diploma-tike. Ka qenëdrejtori i parë i CIA-s dhe ai që e drejtoimë gjatë, nga viti1953 deri më 1961

EDGARHOVERLindi në Uashington,në vitin 1895. Drejtori ifamshëm i FBI-së ngaviti 1924 deri më 1972.Ishte kundër krijimit tëCIA-s me frikën se entii ri do të kufizontehapësirën e tij

XHORXHTENETLindi në Nju-Jork nëvitin 1953. Ka qenënë krye të CIA-s përshtatë vjet, nga viti1997 deri më 2004.Raportet e tij ubënë preteksti iluftës në Irak

VALERIE PALMELindi në vitin 1963. Ish-agjente e CIA-s. Bashkëme bashkëshortin,ambasadorin XhozefUilson, u bënë viktimat eskandalit të dokumen-teve false për trans-portin e uraniumitNigeri-Irak

sekret ekzistencën e atij transmetuesi që natyrishtStasi dhe Kgb e njihnin fare mirë.

Tridhjetë vjet ishin të mjaftueshëm për të njo-hur emrin e Xhon Meriman, i cili u dërgua në Kongone atyre viteve për të mos u lejuar sovjetikëve kontrol-lin e asaj toke aq të pasur me burime natyrore. Vdiqnga një shkëmbim zjarri në pyjet tropikale të Kongos.Nëse agjencia do ta kishte nxjerrë nga ai vend dhe tatransportonte në spitalin më të afërt, ai i kishte tëgjitha mundësitë për të shpëtuar nga vdekja, por rrez-iku se mos zbulohej prezenca amerikane në Kongoishte më e rëndësishme se jeta e një personi të vetëm.

Lary Friedman u vra nga një minë antinjeri. Mëpas, tre yje të tjerë u shtuan në murin e nderit. Pra, treagjentë me mision në Liban, në masakrën e marin-save në Bejrut. Të tre ishin rekrutuar zyrtarisht nëradhët e marinsave si të tillë, por realisht ishin per-sonel i CIA-s. U dënuan të vdisnin në heshtje për tëmos e nxjerrë këtë sekret, i cili ishte kuptuar shumëmirë nga i gjithë personeli i asaj kazerme që këta nukishin marinsa, por vetëm civilë me uniformë.

Bud Peti, një pilot vullnetar për transportin earmëve dhe të parave për kapon e guerilasve an-golanë Savimbi, i cili njëkohësisht u dënua zyrtar-isht nga Uashingtoni dhe u përkrah në mënyrësekrete për të mos nxjerrë sekretin. Dhe nusja e tijtashmë e ve, denjoi të hapte arkivolin që CIA kish-te dërguar gjoja brenda me trupin e pajetë të agjen-tit (i cili kishte rënë bashkë me Hercules C-130 "avi-on i madh i aeronautikës amerikane"), por që real-isht ajo e gjeti bosh. Trupi i pajetë ishte zhdukur,

një yll u vendos në murin e nderit. Dy agjentë tëtjerë dhanë jetën në Afganistan, menjëherë pasndërhyrjes ushtarake amerikane pas 11 shtatorit,ndërkohë që gjeneralët me katër yje të Pentagonitpohuan me mllef se nuk kishin asnjë plan për tëmposhtur organizatën në Taliban dhe vetëm CIAkishte komando të gatshme për t'u nisur drejt ma-leve dhe një plan për të rekrutuar me pagesë mer-cenarët e veriut, për t'i dër-guar më pas drejtë Kabulit.

"Përdorin jetët njerëzore simallra tregtie", belbëzonte vël-lai i të vdekurit, që nuk ishte nëarkivol (kujtojmë "Asgjë prejatyre që dini për CIA-n nukështë e vërtetë"). Atëherë nësevërtet ka vdekur dhe kur CIAbën gabime, sikur ka gabuar nëveprimet dhe analizat e ndër-marra nga vet ajo, nga Kili deritek deponimet për Musadeknë Iran, i cili u gjykua me ide-ale shumë të "majta", atëherë përse e gjen veten tëvetmuar përballë senatorësh jo të denjë që i paraqes-in të gjitha hipotezat abstrakte presidentëve të xhin-dosur, si për shembull rasti i Kenedit, i cili donte tëzbarkonte të mërguarit kubanezë, të cilët ishin tra-jnuar nga vetë ajo për të pushtuar ishullin, ose rastine zv/presidentit Dik Kenei që pretendonte se Irakudispononte armë të shkatërrimit në masë, por të cilatnuk u vërtetuan kurrë. Kur shihet si e drejtë, si në ras-

tin e të ashtuquajturës "çliruesi i Bagdadit", AhmedKalabi, i cili ia punoi Pentagonit të Rumsfeldit, të cilëtishin shumë në ankth për të mësuar atë që donin tëdëgjonin prej kohësh, por që u tradhtuan nga XhorxhTenet, që i kishte premtuar Bushit arsenal të mjaf-tueshëm për të parë.

Pastaj nëse lufta e ftohtë, dueli i gjatë me Mosk-ën, u fitua vetëm falë CIA-s, nëse Angelton, i cili u

rrit pas të atit të tij që i shistekasa bareve të Romës fash-iste dhe më pas cilësohet sinjë paranojak klinik, i posh-tëruar nga miku i tij Kim Phil-by, këto janë çështje të cilatzbulohen vetëm me kalimine kohës, si për shembull ten-tativa keqardhëse për tëvrarë Kastron me helmet emafies. Por CIA, që mbush 60vjet që nga krijimi i saj dhetashmë ka parë largimin eagjentëve të saj më të mirë

menjëherë pas poshtërimit nga çështja e Irakut, nukdo të ishte ajo idealja dhe ajo që pretendonin të ish-te për tre burrat që e ideuan. Ata djem nuk janë më.Madje, as ai personel i zgjedhur e vërtet i aftë qëDulles zgjidhte me kujdes ndërsa Edgar Hover i dër-gonte raporte të fshehta Presidentit Truman, dukei akuzuar se ata ishin të gjithë homoseksualë (pikër-isht Hover, i cili pasi linte punën e përditshme si drej-tor i FBI-së, shkonte në shtëpi dhe vishej si balerinë

klasike për të kënaqur "shokun e tij të jetës" besnik,që madje ishte edhe zëvendësi i tij në drejtimin eFBI-së). Por ama, këta të paktën kanë vdekur ngapleqëria ose nga helmet që përdornin kur kapeshinnga kundërspiunazhi i një vendi tjetër, si për shem-bull rasti i agjentit të preferuar të Dulles, i cili e piuhelmin pasi u kap nga KGB-ja.

Ylli i fundit që u bashkua me 79 të tjerët në murine nderit të agjencisë, mban emrin e një gruaje. ReiçëllDean, e rekrutuar në vitin 2005 dhe ndërroi jetë nëvitin 2006 në Kazakistan, zyrtarisht nga një aksidentautomobilistik. Dhe rasti më i sikletshëm për agjenc-inë mban gjithashtu emrin e një gruaje, agjentjaValerie Palme, e cila turpëroi Shtëpinë e Bardhë,duke dërguar bashkëshortin e saj, ambasadorinXhozef Uilson, për të inspektuar çështjen qeshar-ake të uraniumit nigerian. Valerie ishte një agjenteme identitet të rremë, e mbuluar nga sekreti sh-tetëror siç e pohoi më në fund kërkimi që bëriprokurori special i zgjedhur pikërisht nga adminis-trata e Bushit, duke bërë të përfundojë me burg përdëshmi të rreme krahu i djathtë i Çenei, Skuter Liby,por që shpëtoi prej burgut nga vet dora e Bushit.Tashmë Plame ka bërë një denoncim për dëmet qëqeveria i solli pas nxjerrjes së saj në publik. Një gruashefe, në seksionin e CIA-s që mbi të gjitha denon-con qeverinë. Ata të tre që e krijuan agjencinë, tash-më do të ishin tmerruar...

Përgatiti: Endrit Veleshnja

Që nga rënia e ReiçëllDean në Kazakistan

deri te skandali iValerie Palme, gruajaka marrë një rol të

rëndësishëm në CIA

SHQIP 30 E DIEL, 22 KORRIK 2007N D R Y S H E

Ishte paralajmëruar shpesh - e tashmë Aleksandër Donskoi e kagjetur veten pas hekurave: kryebashkiaku i shumëlakuar i qytetit rustë Arhangelskut, e sheh veten viktimë të një komploti politik tëstërholluar, sepse ka guxuar të sfidojë Presidentin Putin e njerëzit e tij

Politikë& personazh

ALEKSANDER DONSKOIKandidati presidencial rus, arrestohet me mbathje

E tërhoqën duke e nxjerrë medhunë në rrugë. Madjepolicët e një njësie speciale të

veshur me uniformat e zeza të Min-istrisë së Brendshme, e thyen farederën e apartamentit të AleksandërDonskoit. E më pas, menjëherë uduk se kryebashkiaku i shumël-akuar në media, i admiruar ngabashkëqytetarët e tij të qytetit të Ar-hangelskut, në veri të Rusisë, thua-jse u gjend pa ndjenja në krahët etyre. Me një urdhërarresti në dorëdhe i gjendur nën shikimet kuresh-tare e të frikshme të fqinjëve të tij,shumë kamerave televizive dhegazetarëve të mediave vendase, atae kapën atë prej krahësh, si të ishtenjë kriminel dhe me forcën emuskujve e morën me vete. Kjo ndo-dhi të mërkurën. Dy ditë ka kaluarDonskoi njëra pas tjetrës në ambi-entet e burgut policor, sikur të ishtenjë kriminel ordiner, ndërsa para gjy-qit ai duhej të depononte i mbyllurbrenda një kafazi me hekura. "Unëjam shumë i lodhur. Ata do të bëjnëgjithçka për të më nxjerrë jashtë loje",tha me një zë të ngjirur burri që vuannga tensioni kronik i gjakut, ndërsafliste për një media të huaj. Ndërko-hë, ai mbante veshur akoma një palëpantallona, sipër të cilave kishte ve-shur një T-shirt të verdhë me nën-shkrimin: "Unë e dua Arhangel-skun!"

Në mbrëmjen e arrestimit, Don-skoi, përkundrazi, ishte parë nëlajmet e mediave lokale, i veshurvetëm me një palë mbathje tëbardha. Një skenë që i shkontendoshta për shtat më shumë një"striptease-show", në qendër të sëcilës ndodhej pikërisht 37-vjeçariekstravagant, kryebashkiaku i qy-tetit rusoverior. Vetëm pak para këtijakti, ai kishte deklaruar publikishtmendimet e veta në lidhje me pref-erencat e tij seksuale, në një interv-istë për revistën ruse të meshkujve

FHM, duke u shprehur fare i qetë nëdukje, se ai e cilësonte si diçka nor-male të shihte filma porno me gruane tij dhe të shkonte në klube "strip-tease" - e madje s'kishte një ditë qëkishte qenë për herë të fundit në njëtë tillë.

Por në fakt nuk është se janëpikërisht të tilla mendime e veprimeqë shqetësojnë në veçanti meç'duket Presidentin Putin e entou-rage-in e tij. Pushteti shtetëror duketse është vënë në lëvizje plotësisht,nisur nga arsye të tjera, e madje megjithë forcën e vet. Sjellja e tij, besonvetë Donskoi: qysh gjatë tetorit tëshkuar, ai kishte bërë të ditur pub-likisht kandidaturën e tij si pasues iPutinit në zgjedhjet presidenciale tëmarsit 2008. Që prej asaj kohe, ai ësh-të bërë ndërkohë shumë i njohurpërtej mureve të qytetit të tij tëlindjes.

Donskoi nuk mund tambyllë dot gojënDonskoi është shumë i lakuar në

media, e i adhuruar nga shumëkushnë Rusi, pasi ai nuk ka frikë të flasë

dhe shkakton gjithnjë turbullira nërrethet politike: madje ai ështëshumë radikal kur vjen puna përplagë të rënda të shoqërisë ruse:kështu, për të luftuar më fort korrup-sionin, ai ka kërkuar të kryhenekzekutime në Sheshin e Kuq tëMoskës". Ai pranon se në Amster-dam, dikur ka tymosur marijuanëdhe u këshillon burrave të tjerë tëflirtojnë, nëse atyre u pëlqen njëgrua tjetër.

Nëpër intervista të ndryshme, aishpesh ka gjetur rastin të shigjetojëqeverinë me kritika të hidhura. Kurpara dy javësh, e gjithë Rusia festoidhënien së drejtës për të zhvilluarLojërat Olimpike Dimërore në Soçi,Donskoi mori përsipër rolin e fëmijësplangprishës, duke akuzuar se kymegaprojekt nuk ishte gjë tjetërveçse një ide e Putinit për të hedhurpara së koti e për të përmbushurkështu dëshirat e tij megalomane.Në stacionin radiofonik moskovit,kritik ndaj qeverisë, "Echo Moskëj",ai vuri dhe bast duke thënë se "nësenjë shumë kaq e madhe do të shkon-te për restaurimin e ndërtesave qëpo bien përtokë në mbarë Rusinë,atëherë ai ishte më se i bindur seshumë njerëz do të ishin mirënjo-hës".

Që ai me të tilla tone të ashpra emendime që ngjallin debat, nuk dotë ishte i pranueshëm e i përkrahurnë Kremlin, kjo gjë pak i bënte për-

Arrestimi në Arhan-gelsk: AleksandërDonskoi mbahet fortnga dy policë tëforcave speciale. Dyditë ka kaluar ai njërapas tjetrës në ambi-entet e burgut poli-cor, sikur të ishte njëkriminel ordiner,ndërsa para gjyqitduhej të depononte imbyllur brenda njëkafazi me hekura

Në mbrëmjen earrestimit të tij,

Donskoi, ishte parënë lajmet e mediave

lokale i veshurvetëm me një palëmbathje të bardha

Qysh gjatë tetorit tëshkuar, ai kishte bërëtë ditur publikishtkandidaturën e tij sipasues i Putinit nëzgjedhjet presidencialetë marsit 2008

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 31N D R Y S H E

shtypje, megjithëse ishte parala-jmëruar disa herë. Në të njëjtën in-tervistë, Donskoi tha se sapo kishteshpallur kandidaturën e tij përzgjedhjet presidenciale, kishte mar-rë menjëherë një kërcënim telefon-ik nga këshilltari i Putinit për RusinëVeriore, Ilja Klebanov. Ky i fundit ikishte thënë se: ai duhet t'i bënte he-sapet mirë më pas nëse nuk tërhiqej:"Ne mund të ndërmarrim një proce-durë penale kundër teje. Më pas tido të humbasësh gjithçka që ke,përfshirë këtu edhe postin e krye-bashkiakut".

Në fakt, në Rusinë e Putinit,duket se çdo opozitë ndaj tij shtypetqë në rrënjë. Ashtu siç ndodhi nërastin e shtypjes së demonstratavetë organizatës "Rusia Tjetër" - inici-uar nga ish-kampioni i botës nëshah, Garri Kasparov.

Kërcënimet e bërarealitetQë kjo punë nuk do të kufizohej

më pas vetëm në kuadër të kërcën-imeve verbale, këtë kryebashkiakuu desh ta konstatonte fillimisht nënëntor të vitit 2006.

Asokohe u çel dhe seanca e parëgjyqësore ndaj tij, pasi ai u akuzuase gjoja kishte falsifikuar diplomëne shkollës së lartë. Më pas u sajua njëproces i montuar ku ai akuzohej këtëradhë për veprimtari të paligjshmebiznesi dhe mosdërgimin në desti-nacion të parave për investime qërridhnin nga fondet publike të bash-kisë. Ai - citohej të thuhej asokohe nëpretendimin e gjykatës - akuzohetse ka keqpërdorur e abuzuar me115.000 Euro të fondeve të bashkisësë qytetit që menaxhon dhe se mad-je i kishte lejuar vetes të paguantenjë truproje "ekstra" për të birin.Prokuroria e akuzon atë se ka kryeredhe abuzime të tjera të ngjashme.E këto akuza mund ta çonin Don-skoin shtatë vjet të mira në burg - ekështu edhe mandati i tij si krye-bashkiak, praktikisht nuk mund tëkonsumohej.

Donskoi, kryebashkiak isuksesshëmDonskoi u zgjodh në vitin 2005 si

se kishte marrë ryshfet. Kështu, mëpas, sikur të ishte ndonjë djaloshadoleshent, apo ndonjë reporter"paparazzi", Donskoi kishte hedhurnë faqen zyrtare të bashkisë në in-ternet, gjatë javës që shkoi, një vid-eo të dyshimtë, ku dukej në pamjetë parë një burrë që ngjasonte meguvernatorin e Arhangelskut, qëmerrte para nga një burrë tjetër.Prokuroria e Përgjithshme u desh tëhapte hetime për korrupsion.

Nga ana tjetër, për t'i bërë të nd-jejë të njëjtën gjë e për t'i ulur dinji-tetin para qytetarëve të vet, momen-ti i arrestimit të tij me mbathje, uhodh në internet dhe u shfaq nëfaqen zyrtare të qytetit si një "fo-toesse" komike. "Çfarë teatri ab-surd", thotë Vitalij Leleko, një gazetari kanalit televiziv lokal. Askush nuk edi se si do të shkojë tani kjo punë. Igjithë qyteti po zien nga thasheth-emet e batutat, thotë ai.

Donskoi, protagonist ishpeshtë i shtypitQë kryebashkiaku po ia mban

frymën pezull mbarë qytetit, kjonuk habit më askënd. Gjatë dimrittë shkuar, ai kishte ngritur rreth eqark monumentit të Leninit, 300njerëz prej dëbore, thjesht për takthyer më shumë vëmendjen emediave ndaj Arhangelskut. Motivimë i dashur i Donskoit është kolek-sioni i rinocerontëve, me të cilin aika pozuar shpeshherë për mediat.Tashmë ai duhet të mbajë veshurnjë lëkurë të trashë rinoceronti, sh-kruhej diku, për t'i bërë ballë njëprocesi e qëndrimi - me shumëgjasa - të gjatë në burg. Të paktën,gjyqtarët i lejuan atij liridalje përkëtë fundjavë.

Synimin për ta bërë Arhangel-skun e tij të zërë titujt e parë nëpërgazeta, Aleksandër Donskoi e arritiedhe një herë me sukses të plotë. Porndryshe nga hera e parë, këtë radhënuk u desh të sajoheshin bablokëdëbore apo të pozohej krah rinocer-ontëve, por në fokus ishin tëbrendshmet e tij të bardha.

Përgatiti: Armand Plaka

Për shumë vëzhgues vendas e të huaj, Vladimir Putin përbënnjë kërcënim për demokracinë dhe stabilitetinglobal. Por, për anëtarët adoleshentë të klubit të adhuruesve të tij,Presidenti rus nuk është gjë tjetër, veçse një hero i pazëvendësueshëm

“Ne e duam Putinin”Takim me klubin e fansave adoleshentë të Presidentit rus

kryebashkiak i qytetit të Arhangel-skut me 365.000 banorë. Qysh prejasaj kohe, ai ka arritur të bëjë diçkaatje. Aktualisht, ai po ndërton dhe njëstadium të ri. Duket se ai po punonshumë edhe për ndërtimin e pallat-eve të banimit, për të zbutur sa mun-det plagën e strehimit për bash-këqytetarët e tij. Kjo e ka bërë Don-skoin të kapë shifra të larta adhuri-mi e përkrahjeje nëpër sondazhet ebëra në popull. Konkretisht,përkrahja e besueshmëria për të ngaana e bashkëqytetarëve të vet, arrinkuotën 76 për qind, çka flet qartë përarritjet e tij.

Më parë, Donskoi, ka qenë drej-tor i përgjithshëm i një rrjeti shpërn-

darjeje të mallrave ushqimore nëArhangelskut - aktivitet i cili i siguroitë ardhura të majme. Në një interv-istë për revistën FHM, Donskoi upyet, nëse ai ishte apo jo i pasur. "Nëkrahasim me shumicën e popullsisëruse, unë e konsideroj veten të pa-sur. Por në krahasim me oligarkun,Roman Abramoviç, unë kam shumëpak pasuri", u përgjigj ai.

Donskoi akuzoiguvernatorin për ryshfetPara gjyqit, Donskoi pretendoi

dy ditë më parë se pas arrestimit tëtij fshihej guvernatori i rajonit të Ar-hangelskut, Nikolai Kiseljov. Ky i fun-dit, kishte dashur të hakmerrej ndajtij, pasi ai e kishte akuzuar Kisiljovin,

Në Rusinë ePutinit, duket seçdo opozitë ndajtij shtypet që në

rrënjë.., siçndodhi në rastin

e shtypjes sëdemonstratavetë organizatës"Rusia Tjetër"

Donskoi uzgjodh në vitin

2005 sikryebashkiak i

qytetit tëArhangelskut me365.000 banorë.Qysh prej asaj

kohe, ai ka arriturtë bëjë diçka atje

Klubet e fansave janë shndërruar sotnë një biznes të madh në mbarëbotën. Anëtarët e tyre shpenzojnë

miliona për reklama e udhëtime, dukemarrë pjesë në konventa ku ata mblidhentë kryejnë adhurimin kolektiv ndajshumëçkaje, që nga "Star Trek"-u deri teksalccicet. Por në rrethinat e Moskës, njëgrup studentësh fytyrë-njomë, të veshurme bluza të gjera në ngjyrë portokalli,mund të pretendojnë se janë pjesë e njëshoqërie adhuruese nga më të pazakon-tat sot në botë. Ata kanë një moshë mesa-tare rreth të 18-ve, e kësisoj do të ishte mëe arsyeshme t'i imagjinoje që të kishin siobjekt adhurimi një grup muzikor ado-leshentësh me djem apo vajza apo një yllkinemaje. Por 1.500 anëtarët e "VV FanClub" kanë idhull të tyrin një peshë më tërëndë, pikërisht Presidentin rus, VladimirVladimiroviç Putin. Në një fotoalbum tëfotografit hungarez, Bela Doka, anëtarëtadoleshentë të "VV Fan Club" shihen tëadhurojnë Presidentin e tyre që enderojnë si shenjtor - pra jo siç besonshumëkush sot brenda apo jashtë Ru-sisë, se ai është një kërcënim ndajdemokracisë dhe stabilitetit global.Themeluesi i klubit, Igor Boiko, një stu-dent 19-vjeçar i shkencave sociale thotëse: "Ne duam të kthejmë vëmendjen enjerëzve ndaj aspekteve pozitive të Pres-idencës së tij ... ai i dha fund luftës nëÇeçeni dhe gjithashtu problemeve mëkryesore me të cilat përballej vendi,shumë prej të cilave janë zgjidhur me re-zultate të dukshme". Shumë nga anët-aret femra të grupit, që numëron rreth450 aktivistë në Moskë, nderojnë Presi-dentin e tyre që jeton me duar të pastra,të fortë e të pashëm si një figurë prej ba-

imazhin e Putinit", thotë ai. "Unë u hab-ita me të vërtetë me përmasën e adhu-rimit e dashurisë që ata kanë për të.Duket sikur ata të mos kenë asgjë të për-bashkët me realitetin ku jetojnë". Qyshprej hipjes së tij të shpejtë në Kremlin, nëvitin 1999, Putin është akuzuar shumënga vëzhguesit politikë brenda e jashtëRusisë, se ka penguar lirinë e shtypit,minuar demokracinë, abuzuar me resur-set e mëdha energjetike të vendit të tijdhe se i ka dhënë shkas rritjes së nacio-nalizimit. Por asnjë nga këto shqetësime,nuk duket se i shqetësojnë dot anëtarëte devotshëm të "VV Fan Club", të cilëve uvijnë ndërmend kujtimet e hidhura tëfëmijërisë së varfër në Rusinë e dikur-shme nën Presidencën e Boris Jelcinit.Shumë i panjohur për rusët para se tëvinte në pushtet, Putin gëzonte mbësh-tetje të gjerë popullore falë trajtimit tëashpër që ai i bëri rebelëve çeçenë - kumbështetja ndaj tij arriti nivelin e rreth80% - duke vazhduar të shënojë rritje,ndërsa ekonomia nisi ta marrë sërishveten e të dalë nga kaosi i viteve '90.Akuzat e fundit ndaj tij në lidhje mepërfshirjen në vrasjen e ish-oficerit tëKGB-së, Aleksandër Litvinenko, duketse kanë shkaktuar disa shqetësime sëfundmi. Për anëtarët e klubit të fansave,Putin, një ish-spiun i KGB-së dhembajtës i shiritit të zi në sportin e xhu-dos, është i pazëvendësueshëm - dhemadje ata bëjnë shpesh thirrje përamendimin e Kushtetutës, ku të parash-ikohet konsumimi i një mandati tjetërpresidencial për Putinin, duke nisur ngamarsi i vitit të ardhshëm, pasi tashmëPresidenti i tyre ndodhet në limitet ekonsumimit të mandatit të tij të dytë.

bai të kombit, apo dhe si bashkëshortideal. "Ai është një politikan perfekt,sportiv dhe njeri familjar!", thotë gjithëgëzim Vika Matorina, 18-vjeç. NdërsaDoka, kohët e fundit, shpenzoi dy javë

me "VV Fan Club" dhe nuk e fshehu dothabinë kur pa gjithë atë mbështetje përPutinin, imazhi i të cilit dukej në të gjithëposterat që ishin ngjitur në muret ndanështretërve të studentëve në konvikte, në

distiktivat e fletëhyrjet e tyre, ku përkrahportretit të tij, mbizotëronte "trikolori"."Ata shpenzojnë orë të tëra duke bised-uar në internet dhe madje shkojnë në uni-versitet duke mbajtur veshur bluza me

Në rrethinat eMoskës, një

grup stu-dentësh

fytyrënjomë, tëveshur me

bluza të gjeranë ngjyrëportokalli,mund të

pretendojnëse janë pjesë

e një shoqërieadhuruesenga më të

pazakontatsot në botë.Ata kanë një

moshë mesa-tare prej rreth

të 18-ave

SHQIP 32 E DIEL, 22 KORRIK 2007

ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTELUANI KETU PER TE FITUAR NJE ABONIM NJEMUJOR NE DIGITALB

Pasi të keni zgjidhur fjalëkryqin emëposhtëm, shkronjat që dalin ngakutitë e ngjyrosura me gri dhe që upërgjigjen numrave të një karte riaboni-mi njëmujor digitalb konvertoini sipaskodit poshtë fajalëkryqit. Janë dhënëdhjetë nga dymbëdhjetë numrat qëpërmban karta. Me ta zgjidhur fjalkryqinduhet të telefononi në numrin 04 272565, 068(9) 20 35 300. Telefonatatpër fituesit priten nga ora 1000 -1030.Nëse numrat që do t'i tregoni ju janë tësaktë atëherë do t'ju jepen edhe dynumrat e fundit dhe do të bëni rimbush-jen me një SMS. Kujdes! Fiton ai që ezgjidh më shpejt dhe telefonon i pari.

HORIZONTAL1. Monna e Petrarca-s.4. Argjentina në tabela.6. Ndajnë Europën ng Azia.10. Inicialet e Redford.11. Të parat në sport.12. Diane që interpreton Helenën

e Trojës.13. Kështu quheshin lojrat për

nder të Apollonit.15. Me to bëjnë torta.17. Duhen respektuar në kohë.20. Në hyrje të oazit.21. Qe vajza e Helenës dhe

Menelaut.24. Një elegant si Aramis.25. Këngëtarja që thiret

Priftëresha e Tabou.29. Fillojnë ilustrimet.30. Ishin mongolë të Timurlengut.31. Diftong poetik.32. Simboli i kallajit.

PERGJIGJET E DJESHME

E = 1. G = 5. I = 3. N = 6. R = 9.

VENDOSI NUMRAT KETU

ZGJIDHNI FJALEKRYQIN DHE FITONI KARTE

33. Bisht palloi.35. Wallach aktor.36. Muzika e Jovanotti-t.38. Një pjesë e dramës.39. Film i Lars von Trier.42. Pak latinisht.44. Diftong në duar.45. Van Santen regjisor.47. Mund të jenë kundërajrore.50. Diftong në duel.51. Tony i John Travolta-s.52. Janë rrëfënjat.

VERTIKAL2. Këndohet nga Inva Mula.3. Një pjesë e urtësisë.

4. Inicialet e Pacino-s.5. Në krye të grupit.6. Tognazzi që qe aktor.7. Vreri pa kufij.8. Louis, poet surrealist.9. Kështu janë regjimet diktatoriale.11. Janë telefilmat.12. Një enë uji.13. Shkroi Tregime të

jashtëzakonshme.14. Kishin priftërinj druidë.15. Mund të jenë fetare të tilla.16. Francesco te Roma.18. Inicialet e Altman.19. Kështu thirrej Zeusi.22. Mbahet një me inat.

23. Princi i Borodin.25. Joplin q qe këngëtare.26. Mbetur në fund.27. Janë të vërteta.28. Inicialet e Santana-s.34. Bëhej i padukshëm me një

unazë.37. Katerina e Henrikut VIII.40. Dy italiane.41. Gjysmë kaotik.43. Me break për të marrë setin.46. Interpretoi Rocky Graziano

(inic).47. Në krye të brigatës.48. Ekstreme për tuareg.49. Dy anët e një elementi.

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 33

SHTESAT

TË ZGJEDHURITDy të përzgjedhurit eparë do të jenë njëdjalë nga Durrësidhe një vajzë ngaDibra. Ata do takryejnë operacioninnë spitalin e Barit

ÇIFTETDhurues dhe pacien-ti që do të transplan-tojë veshkën duhett’u nënshtrohen disaanalizave dhe duhettë kenë disa tëpërbashkëta

DHURUESITKryesisht dhuruesitpër transplantin janëfamiljarët, prindi,motra vëllai ose iafërmi. Por, në tëardhmen mund tëjenë edhe kufomat

Nëse do të bëni ndërhyrjen, plotësoni standardet për 6 muaj

Në 2008-ën do të ketë15 transplante veshkash

Ligji i duhanit

Nevojitet ngritjae një policie

sanitareVendosja e gjobave për të

gjithë ata që shkelinligjin e duhanit deri tani karezultuar e suksesshme. Veçpunës së inspektorëve,edhe qytetarët, pronarët ehoteleve, lokaleve,restoranteve apo ambi-enteve të tjera publike janëtë interesuar të jenë korrektdhe të respektojnë ligjin.Por, deri tani, nuk rezultonefektive vjelja e gjobave.Konkretisht, inspektorët eDrejtorisë së Higjienëskanë për detyrë të gjobisin,të hapin procesverbale apotë kontrollojnë të gjitha am-bientet publike, nëse zba-tohet ligji apo jo. Ndërkohëqë vjeljen e gjobave të tyree kryen qeveria vendore.Konkretisht, duke u nisurnga vjeljet e gjobave që kabërë pushteti vendor përvitin 2006, shifrat janë tepërtë ulëta. Qeveria vendore kavjelë vetëm 10 për qind tëgjobave të vendosura ngaDrejtoria e Shëndetit Pub-lik. Në këto kushte, sipasspecialistëve të DSHP-së, evetmja mënyrë për të qenëefektivë edhe në vjeljen egjobave, mbetet ngritja enjë policie sanitare. Pas gjo-bitjes nga inspektorët, kjopolici detyron me anë tësanksioneve të gjitha sub-jektet të paguajnë dhe tëzhdëmtojnë dëmin në bazëtë ligjit përkatës. Sipas tëdhënave paraprake, deri në14 korrik të 2007-ës janë zh-villuar 2605 kontrolle, janëvendosur 19 gjoba dhe janëpërgatitur 599 procesver-bale. Ligji i duhanit ndalonpirjen e duhanit në ambi-entet publike. Në rast thy-erje të ligjit, inspektorët gjo-bisin subjektet përkatëseme vlera të cilat konsidero-hen të larta. L.Mixha

Spitalet italiane e kanë realizuartransplantin që në vitin 1970. Dje, nënjë konferencë enkas për projektin etransplantit, mjeku italian Schena de-klaroi se asokohe kushtet e infras-trukturës në Itali ishin pothuajse tënjëjta me ato që ka sot spitali sh-qiptar. Por, mjekët dhe stafet italianepërgatitën pa ndihmën dhe asis-tencën e ndonjë vendi tjetër më tëzhvilluar, të gjitha kushtet enevojshme. I transplantuari i parë ish-te një ushtar, i cili kishte problemekronike dhe i ishte nënshtruar edhedializës. Mamaja e tij ishte donatorjaqë i dhuroi veshkën. “Ai jetoi mëshumë se 30 vjet”, tha mjeku italian.Sot, në spitalet italiane realizohen 50deri në 80 transplante në vit. Ndërsa,duke nisur që nga vitet 1972 e derisot, stafet e specialistëve andej detitkanë realizuar rreth 800 transplante.

Italianët realizuantransplantin pa asistencë

Eksperienca

duhet të mbështesin transplantin,ndërsa qytetarët duhet tëndërgjegjësohen për të qenë do-natorë. “Një pacient që kryen dial-izë nuk mund të integrohet në sho-qëri, ndërsa një që kryen transplantështë si të tjerët”, shpjegoi mjekuSchena. Sipas tij, tanimë projektiështë gati dhe shëndetësia sh-qiptare duhet të marrëpërgjegjësitë për të krijuar të gjithëinfrastrukturën e nevojshme.

Ndërkaq, projekti financon edheblerjen e aparaturave tënevojshme, të cilat shërbejnë përrealizimin e ndërhyrjes. Në Sh-qipëri ndodhen rreth 180 personaqë janë të sëmurë me veshka. Tëgjithë këta pacientë i nënshtrohenprocesit të dializës. Shërbimi i ne-frologjisë në Qendrën Spitalore kangritur prej disa muajsh grupet epunës për realizimin e zbatimit tëtransplantit si dhe janë krijuar gru-

pet e punës. Janë duke u përgati-tur laboratori i imunologjisë nëQSUT, nën drejtimin e prof. GencSulçebe dhe laboratori i virologjisëe bakteriologjisë për krijimin ekushteve të përshtatshme nëmbrojtjen e pacientëve nga infek-sionet. Punonjësit e këtyre labora-torëve, gjatë gjysmës së parë të këtijviti, janë dërguar për specializim nëItali. Trajnimi i tyre kishte një ko-hëzgjatje nga 3 deri në 6 muaj.

Nestor Tereska: Janë

gjetur çiftet e para të

kompatibilitetit për

transplantin e parë

LORINA MIXHA

Projekti tashmë ka marrëformë. Edhe shumica emjekëve po përfundojnë

specializimet në spitalet italiane.Paratë janë dhënë nga KomunitetiEvropian. Po ashtu, mjekët konfir-mojnë që janë gjetur edhe çiftet ekompatibilitetit për kryerjen etransplanteve të para. Përzgjedhjaështë bërë, duke pasur parasyshnjë sërë standardesh që duhet tëplotësohen nga pacienti që do tëtransplantohet dhe dhuruesi iveshkës. Sipas shefit të nefrol-ogjisë, Nestor Tereska, përzgjedh-jet janë bërë duke parë shkallën epërngjasimeve nga 100 për qind, eduke vazhduar kështu në përqind-jet më të ulëta. Por, dje, mjeku kanjoftuar se janë dy të rinj ata që dotë kryejnë transplantin të parët.Emrat nuk bëhen publik, por Ter-eska ka deklaruar dje se një djalënga Durrësi dhe një vajzë nga Di-bra do të jenë pacientët e parë tëcilët do të kryejnë ndërhyrjen evështirë në spitalin e Barit. Do tëjenë 7 pacientët të cilët do të krye-jnë operacionin në spitalin italian.Më pas, pjesa tjetër do të ketëmundësi të bëjë ndërhyrjen aq tëpërfolur në spitalin shqiptar. SipasTereskës, do të jenë mesatarishtnga 10 deri në 15 pacientë që do tëpërfitojnë për të kryer transplantinnë Shqipëri në vitin 2008.

Operacionet do të jenë falas dhedo të mundësohen nga projekti iKomunitetit Evropian, Interreg III,në bashkëpunim me rajonin e Pul-jas. Sipas projektit, mjekët italianëdo të kryejnë 7 operacionet e paranë Bari dhe pastaj do të vijnë nëTiranë për të kryer operacionet etjera, derisa stafet shqiptare tëbëhen tërësisht të pavarura për tërealizuar ndërhyrjen. Ndërhyrja eparë do të realizohet në fund tëkëtij viti në Bari, ndërsa në fillim të2008-ës operacioni do të kryhet nëShqipëri.

Por, që të realizohet kjo gjë nëvendin tonë duhet të plotësohendisa standarde. Mjekët italianë qëpo ndihmojnë mjekët shqiptarëdhe shëndetësinë shqiptare për tërealizuar ndërhyrjen, kanë qenëpër një vizitë dyditore në Shqipëri.“Kemi vizituar spitalin “Nënë Tere-za”. Mendojmë që për gjashtë muajspitali duhet të plotësojë disa kri-tere për të realizuar ndërhyrjen. Nëradhë të parë, spitali duhet të ketëndriçimin e nevojshëm, nuk duhett’i mungojnë reagentët e duhet tëketë të disponueshme salla kiru-rgjikale. Spitali duhet të jetë gati përtë pasur nën kujdes pacientin pastransplantit”, tha dje drejtori i In-stitutit të Nefrologjisë dhe Trans-planteve, Francesco Schena. Sipasprofesorit italian, transplanti ësh-të një ndërhyrje që realizohetvetëm duke punuar në grup. Por,qeveria, Kryeministri, Presidentidhe qytetarët duhet të bëjnëpjesën e tyre. Strukturat politike

www.oltrelasanita.orgdo të jetë sajti ku në trigjuhë të huaja të gjithëtë interesuarit mund tëndjekin konferencat,aktivitetet, vendimetapo të rejat më të funditlidhur me transplan-timin, ekzaminimet emamografisë apo pub-testet, si dhe çdoinformacion që ka lidhjeme projektin e Komuni-tetit Evropian, nëbashkëpunim merajonin e Puljas, InterregIII. Sajti do të nisë tëfunksionojë për pak ditë

Një sajt përprojektet eshëndetësisë

NDERHYRJAKIRURGJIKALE

E DIEL, 22 KORRIK 2007 S O C I A L E

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 35S O C I A L E

MaturaMinistria e Arsimit publikon të

dhënat mbi tre provimet e maturës së

këtij viti. Kalueshmëria, 90 për qind

GARADrejt universiteteve garojnë24 mijë të rinj, të tjerëtmbetës

MBETESITAfro 5000 maturantë mbetennë klasë në provimet edetyruara

TE DOBETRreth 81 për qind ematurantëve rezultojnë tëjenë me 5-a e 6-a

TE MIREVetëm 19 për qind e tërinjve kanë marrë 8, 9, 10

Gjimnazi, 80 % e nxënësve me 5 dhe 6Notat e maturantëve. Niveli i dobët i shkollave doli nga rezultatet e provimeve

TIRANE Drejtoria Arsimore: Kontrolli nëpër shkolla tregoi se notat nuk janë reale

Matja e njohurive: Provimi me shkrim, i keqNxënësit vlerësohen kryesisht

përmes provimeve me shkrimgjatë orëve të mësimit. Kjo ka bërëqë mësuesit të mos jenë shumë tëqartë për njohuritë që zotërojnënxënësit e tyre. Shkaku ështëvetëm një: klasat janë me rreth 50nxënës dhe mësuesi e ka të pam-undur t'i pyesë ata një e nga një.Këtë konkluzion e ka nxjerrë Drej-toria Arsimore e Tiranës, gjatë njëkontrolli të ushtruar në shkollatpublike të kryeqytetit gjatë vitit sh-kollor që sapo u mbyll. Pas këtijkontrolli kanë dalë edhe konkluzi-onet. Sipas specialistëve të kësajdrejtorie, vihet re një tendencë emësuesve për t'i vlerësuar nxënësitmë shumë përmes testeve me sh-krim, një fakt që e vështirëson njo-hjen e njohurive të nxënësit ngamësuesi. Kjo ndodh, si pasojë enumrit të madh të nxënësve në njëklasë në shkollat publike dhe pam-

jaftueshmërisë së kohës për të kon-trolluar përgatitjen e nxënësve ngamësuesi. Vlerësimi i nxënësvevetëm nëpërmjet testeve me sh-krim nuk është produktive, pasi kanxënës që më të mirën e njohurive

e tregojnë me shkrim dhe ka të tjerëqë përgatitjen e tyre maksimale eshfaqin me të pyeturën me gojë.Kështu shkruhet në draftin e mon-itorimit vjetor të kryer nga Drejto-ria Arsimore. Ai përmban të dhëna

shkrim nga lëndët që kërkojnëprovim të njohurive me gojë. Nëlëndët shoqërore, që janë lëndët ekomunikimit, duhet të dominojëvlerësimi dhe testimi me gojë, me-todat e diskutimit dhe të debatit",thuhet më tej në këtë analizë.Kështu, vlerësimi i njohurive nëshkolla mbetet ende një problem.Kjo, vetëm për shkak se mungonstandardizimi i notës. "Nuk ka endenjë notë të standardizuar, që për tënjëjtën njësi matëse të ketë tënjëjtën përgatitje nga nxënësi",thanë specialistët e arsimit. Nëmënyrë që mësuesit të mos i japinmë shumë seç meriton nxënësit,apo në raste të caktuara, ta vlerë-sojnë negativisht, është enevojshme një notë standarde.Pra, institucionet përgjegjëse du-het t'i përkthejnë këto sinjale si njëmungesë e seriozitetit në shkollë,pasi ajo nis nga vlerësimi. R.D.

SHKAKUKlasat janëme rreth 50nxënës dhemësuesi eka tëpamundurt'i pyesënxënësitme gojë

Provimet e maturës tregojnë seniveli i shkollave të mesmeështë mjaft i dobët. Kështu,

pas publikimit të notave të tri provi-meve të maturës, Ministria e Arsim-it ka dalë në konkluzionin se pjesamë e madhe e nxënësve janë posh-të nivelit mesatar. "81 për qind e tëgjithë maturantëve pjesëmarrës nëprovimet e lëndëve me zgjedhjejanë vlerësuar me notat 5, 6 ose 7",thuhet në njoftimin zyrtar të kësajministrie. Të dhënat tregojnë senxënësit ndryshe vlerë-sohen në shkollë dhendryshe në provimetpërfundimtare, ato tëmaturës shtetërore.Kështu, për këtë vitvetëm 19 për qind e tërinjve kanë arritur takalojnë nivelin mesatartë të nxënit. Sipas Min-istrisë së Arsimit, 19 përqind e nxënësve kanëmarrë notat 8, 9 dhe 10".

Siç shihet edhe nga tëdhënat zyrtare, pjesamë e madhe e gjimna-zistëve mësojnë vetëmpër të kaluar. Edhe psethuhet qartë se sa ështënumri i nxënësve vetëmme 5, rezultatet e shpal-lura nëpër shkolla kanëtreguar se ata janë tëshumtë. Nga të triaprovimet, notat më tëulëta janë vënë re nëprovimin e letërsisë, përtë cilin kishte edhe kon-testime nga ana enxënësve, të cilët pro-testuan për ditë të tërapërpara Ministrisë sëArsimit. Ndërkohë,provimi i letërsisë ka pasur rezul-tate më të mira dhe kalueshmërimë të vogël. Kjo, në pamje të parë,duket si lojë fjalësh, por është evërtetë, të paktën sipas AVA-s, qëështë institucioni përgjegjës përmenaxhimin e provimeve. Kështu,mësohet se "në matematikë kal-ueshmëria ishte 89 për qind, ndër-sa janë marrë një numër i kon-siderueshëm dhjetash dhe nota tëtjera të mira si 8 apo 9". Ndërsa nëprovimin e letërsisë janë marrë 2dhjeta në gjithë Tiranën, ndërko-hë që kanë kaluar klasën në sh-kallë kombëtare plot 92 për qind etë rinjve".

Përpos dy provimeve tëdetyrueshme, tashmë nxënësitjanë njohur edhe me notat e provi-meve me zgjedhje. Në kryeqytetjanë shpërndarë nëpër shkolla tëgjitha listat e notave, ndërsa dje atojanë afishuar. Por, Ministria e Arsim-it njofton se edhe qytetet e tjera ikanë tërhequr notat nga AVA dhenëse nuk i kanë shpërndarë këtëfundjavë, do ta bëjnë me detyrimderi të hënën në mëngjes. "Në tëgjitha gjimnazet publike e private,si dhe në shkollat profesionale të

vendit, janë shpërndarë rezultatete provimeve me zgjedhje tëmaturës shtetërore 2007", citojmënga njoftimi për shtyp i MASH-it.

Në provimet e lëndëve mezgjedhje morën pjesë gjithsej24665 maturantë nga 32400 qëishin regjistruar. Në këto provimekanë mbetur në klasë vetëm 200nxënës në të gjithë vendin. Kësh-tu, nga 24665 pjesëmarrës kaluankëtë provim me sukses 24499veta. Të gjithë këta janë kandidatë

potencialë për në universitet. Ajoçka vihet re nga të dhënat e shi-frave, është se kalueshmëria ësh-të më e madhe se në dy provimete tjera.

Kështu, duke bërë një bilancpërfundimtar për maturën 2007,shihet se 81 për qind e të gjithëmaturantëve pjesëmarrës nëprovimet e lëndëve me zgjedhjejanë vlerësuar me notat 5, 6 ose7 dhe 19 për qind e tyre me no-tat 8, 9 ose 10. Po kështu, kaluan

afro 98 për qind e tyre. Me anëtë një krahasimi me ato të vitittë kaluar, mund të themi mebindje se kemi një nivel më tëulët të notave, si edhe kaluesh-mëri më të vogël. Nëse nëprovimin e parë të maturës, atëtë letërsisë, morën pjesë 29050maturantë, në atë me zgjedhjeishin në provim vetëm 24665maturantë. Pra, afro 5000 të tjerëmbeten rrugës. Ata nuk mund tëgarojnë për në universitet. R.D.

konkursiGara, fituesit e

fakulteteve, në shtatorMatura mbaroi. Tetëmbëdhjetëvjeçarët

përjetuan emocione të forta në këtëverë. Në një maratonë disamujore, ata më-suan dhe dhanë tri katër lëndë në triprovime. Notat e provimeve të marra sëbashku, por edhe nota mesatare e shkollëssë mesme janë komponentët e rezultatitpërfundimtar, me të cilin të rinjtë garojnëpër në universitet. Por, këtë emocion atado ta përjetojnë në shtator. Është pikërishtkjo koha që ka zgjedhur Ministria e Arsimitpër të shpallur fituesit e këtij viti. Ndryshenga një vit më parë, ata do të renditen nëbazë të kërkesave preferenciale që kanëbërë në formularin A2. Gjatë muajit qershor,nëpër shkolla u shpërndanë këta formu-larë që përmbanin të gjitha degët e të gjithauniversiteteve publike në vend. Konkur-rentët kishin për detyrë t'i rendisin ato si-pas dëshirës që kanë për t'i ndjekur, dukei shënuar me 1 e kështu me radhë deri tek10. Pra, secili pre tyre mund të studiojë nënjë degë që i caktohet nga Ministria e Ar-simit, duke u bazuar në formularin e plotë-suar nga vetë të rinjtë. E veçanta e këtij vitiështë se nuk ka shanse për çregjistrim.Pra, nëse një maturanti i del emri si fituesnë një degë që e ka renditur të tretën dheregjistrohet në këtë fakultet, nuk mund tëtërhiqet më mbrapsht, edhe pse, pasrënies së vijës, emri mund t'i dalë fitues nënjë degë që e ka më të dëshiruar dhe karenditur të dytën në formularin A2. Këtë ebën të ditur Ministria e Arsimit, e cila dek-laron se "çdo kandidat fitues mund të regjis-trohet vetëm një herë në fakultet, dukemarrë kështu me vete edhe riskun". R.D.

PROVIMET EPJEKURISE

DIFERENCANë provimet

e lëndëve mezgjedhje

morën pjesëgjithsej 24665

maturantënga 32400 qëishin regjis-

truar

për 200 shkolla të qytetit të Tiranës.Drejtoritë e shkollave janë reko-manduar për ruajtjen e raportit tëdrejtë të vlerësimit. Përfundimet emonitorimit udhëzojnë realizimin endarjes së lëndëve të testimit me

E DIEL, 22 KORRIK 2007

E DIEL, 22 KORRIK 2007SHQIP 36 R E P O R T A Z H

AFER&LARG

Zheg në “kryeqytetin e erës”Dominoja, një nga zbavitjet e paktaVapa ka pllakosur mbi Milot

FATOS BAXHAKU

Në kryeqytetin e erës” nuk lëviz asnjë gjethe. Vapa e padurueshmeka vendosur të sundojë fort edhe

në këtë pjesë të vendit, ku në ditë zakon-shme të verës, masat e ajrit që vijnë ngadeti “lozin hareshëm” me ato që depër-tojnë nga mali përmes Luginës së Matit.Jemi vetëm në orët e para të mëngjesit, emegjithatë, një re e verdhë avulli ka nisurtë zhurisë shtëpitë e gjelbra të Milotit-Fushë. Jemi në Kurbin, një zonë e mbush-ur plot me histori të vjetra dhe të reja. Sapodalin nga rruga e gjerë e Veriut makinatmarrin udhën drejt Verilindjes, drejttraseve që të çojnë në Mirditë, Kukës apoDibër. Shoferët duken që tani të mërziturnga rruga e gjatë në pisk të vapës që i pret.I shohim me keqardhje ndërsa ndalojmënë qendër të Milotit. Shumë prej tyre dotë mbërrijnë në shtëpi andej nga orët edarkës. Freskohemi ca në anë të rrugësdhe presim të takojmë miqtë e vjetër.

Një parlament i vogëlNjë nga ne ka punuar e jetuar shumë

vjet në këto anë. Miqtë mbërrijnë vetëmsapo kanë kaluar pak minuta nga telefo-nata jonë. Zakoni ta do që përshëndetjete para të lidhen me familjen dhe shënde-tin. Kolegu ynë i njeh personalisht shumëprej anëtarëve të familjeve të miqve,kështu që ca minuta, që shërbejnë edhepër t’u njohur me mirë me ne të tjerët, ikalojmë duke bërë muhabet me sytë ehedhur nga rruga kryesore e Milotit.Njerëzit janë strukur nga vapa. Vetëm pakvetë guxojnë të kapërcejnë asfaltin e zhu-ritur e të hidhen këndej udhës. Si ka kalu-ar “hetimi” i parë, të kujt jemi, me kë jemi,përse kemi ardhur, biseda kalon pash-mangshmërisht, si pa u ndjerë andej ngaajo puna e Presidentit. Në darkë ështëvotimi i katërt dhe njerëzit duan të dinëdiçka më shumë nga ne, njerëzit që vijmënga Tirana. Ndokush zhgënjehet kur nukmëson ndonjë përgjigje të prerë: “Po si brekshtu, a thatë vetë që jeni gazetarë!?”.Kishte të drejtë në një farë mënyre. Mbasedo të kishte qenë më mirë që votimi i katërtpër President të na gjente në Tiranë. Poredhe këtu ku jemi po mësojmë jo pak. Tëpaktën po marrim vesh se si e duan kurbi-nasit të jetë Presidenti i ri, “ma i pari iShqypnis”. Në darkë do të mësojmë sePresidenti i ri i përmbushte pak a shumëkërkesat e atyre milotasve që takuam.

Bashki apo komunë?I bëjmë disa foto në rrugën qendrore

të Milotit. Disa të moshuar, që kanë hapurgurët e dominosë në një trotuar në hije,disa të rinj, që nuk pyesin për vapën, porhahen me njëri-tjetrin në një tavolinë bi-lardoje, dy policë të mërzitur, që janëstrukur në hijen e njërës prej të paktavepemë. Kjo është rruga kryesore e Milotit,në këtë paradite korriku.

Pastaj takojmë Leonin, nënkryetarin.Ky na vë në dispozicion me shumë gatish-mëri të gjitha të dhënat zyrtare që kanëzyrat qendrore. Ne e dimë për komunë,ndër letra shkruhet “Bashkia e Milotit”. “Ajeni bashki apo komunë?”, e pyesim dukeqenë ende shumë të paqartë. Nënkrye-tari vë buzën në gaz: “Eh, kjo është njëhistori e vjetër. Zyrtarisht, për qendrën nëTiranë ne jemi komunë. Porse këshilli ynëkomunal që në korrikun e shtatë vjetëve

më parë pati marrë vendim që t’i propo-zohej qeverisë kthimi nga komunë nëbashki. Që atëherë e deri më sot ne, metonën, jemi bashki, kurse për të tjerët ko-munë”. “Për të tjerët” domethënë përqeverinë dhe sa kohë që është komunë nëqytet nuk do të mbërrijnë të ardhurat ngataksat që do të mund ta shndërronin këtëvend, ku kryqëzohen disa nga arteriet mëkryesore të Shqipërisë e të rajonit, nga njëvend i mekur, që jeton vetëm me emigra-cionin apo me ndonjë tregti të vogël në njëvend ku do të zhurmonte jeta. “I kemi tëgjitha – tund kokën Leoni – ujin, klimën,pozicionin, afërsinë me kryeqytetin,kryqëzimin e rrugëve, fushën, malin, liq-enin, njerëzit e papërtueshëm e shumë tëdhënë pas iniciativës private. Me pak mëshumë kujdes, kjo zonë e ky qytet tani dotë ishin vende të zhvilluara, por…”. Kjo“por” e fundit do të na mbetet ndër mendjepër sa kohë do të sillemi në rrugët e Milotit.Një mik tjetër i bashkohet grupit tonë.Është Simon Koka, një ekonomist i vjetërqë i ka rrahur me pëllëmbë të gjitha këtozona. E kush më mirë sesa ky njeri, e di sesi ka qenë dhe çfarë po bëhet?

Rozmarinë në stacionin etrenitËshtë nga të paktat monumente his-

torike që është fare i mbrojtur. Është i sig-urt, sepse ndodhet në vendin më të forti-fikuar të qytetit, në oborrin e godinës sëpolicisë. Monument që mezi duket, i rre-thuar nga degët e një shelgu është krejt enë hyrjen kryesore të policisë. Prej tij më-sojmë se malësorët e këtyre anëve, kurbi-nasit e kanë ngritur flamurin në të njëjtënditë kur Ismail Qemali shpallte “Mëvetës-inë”, më 28 Nëntor të 1912-ës. Dallojmënjë emër të shkruar me germa bronzi mbimonumentin prej betoni: Gjin Pjetri. Eshfletojmë një libër që kemi marrë mevete dhe mundohemi të mësojmë mëshumë për këtë bashkëkohës të IsmailQemalit. “Ishte burrë i squet…, trim dhebujar. Ma e para shtëpi në Skuraj, e nji nga

më të parat e Kurbinit. Shtëpi e madhe,me shumë meshkuj, me tokë e bagëti,shkurt shtëpi pasanike dhe derë e çelun.Burrë i pashëm, i hollë, i gjatë…”, ka shk-ruar për të dikush që e mbante mend.Duhet të ketë pasur një jetë shumë inter-esante ky Gjin Pjetri që kishte lindur më1856-ën dhe vdiq më 1914-ën. Që më1878-ën është një nga veprimtarët eLidhjes së Prizrenit, më 1900 ishte tash-më i pari i familjes dhe i fisit të tij të madh.Më 1904 në Tallajbe të Krujës lufton metrupa të shumta osmane. Burgoset, liro-het drejton kuvende të malësorëve. Mik iafërt me Isa Boletinin, Bajram Currin, Is-mail Qemalin e Shtjefën Gjeçovin, drejtonkurbinasit në kryengritjen e 1911-ës. Kurnë nëntorin e 1912-ës Kruja kishte rënë nëdorë të ushtrive serbe vendi më i përsh-tatshëm për të ngritur flamurin kishtembetur Miloti. Monumenti i fshehur mespolicëve dhe shelgjeve përkujton pikër-isht atë ditë. Një njeri me një jetë të tillë tëtrazuar, me sa duket nuk mund të kishtenjë fund të qetë. Vdiq papritur kur ishtevetëm 52 vjeç. Asokohe shumë vetë ishintë bindur se vdiq i helmuar.

Historinë e harrojmë shpejt, sapokalojmë kryqëzimin e rrugës që të çondrejt stacionit të trenit. Ndryshe ngashumë të tjerë në Shqipëri, ky është rreg-ulluar disi kohët e fundit. Vetëm se ështëkrejt bosh. Një letër e vendosur mbi portëne hyrjes na bën me dije se kur kalon treniqë shkon për Shkodër. I pari ka kaluar nëorën tetë, i dyti do të kalojë andej nga orëte drekës. Një plak, një fëmijë i vogël dhebaristja e një lokali janë të vetmit banorëtë stacionit, që duket sikur është mësuartashmë me atë gjendjen e një vendi kunuk ndodh asgjë. Plaku, Ferit Meta, tipikmalësor me mustaqe, gëzohet kur nasheh. Sapo është kthyer nga tokat e tij dhepo bën një pushim në rrugën drejt sh-tëpisë. Simoni, që vetë punon ende nëstacionin e heshtur, e ka të njohur të vjetër.Plakut dikur i paskëshin thirrur me emrin“kulaku”. Disa prona më shumë se të tjerët

Pasapor ta e Milotit

Sipërfaqja e komunës: 138 kilometra katrore.Popullsia: 13 mijë banorë.Qendra: Qyteti i Milotit.Qendra të tjera të banuara: Fshatrat, Mal-Milot, Fushë-Milot, Shullaz,Malbardhë, Delbnisht, Selitë, Gallatë, Skuraj, Vinjollë, Gernac, Shko-pet, Ferrë-Shkopet, Prozhmë.Rrugët: përshkohet nga 45 kilometra rrugë automobilistike dhe 100kilometra rrugë fshati. Në ndërtim e sipër një segment prej 9 kilo-metrash i rrugës Durrës-Prishtinë.Shkollat: Një shkollë e mesme me 226 nxënës, nëntë shkolla 9-vjeçare me 1837 nxnënës, nëntë kopshte me 184 fëmijë. Japin mësim108 mësues.Shëndetësia: Një qendër shëndetësore në Milot me 25 vetë, nga tëcilët tre janë mjekë. Ambulanaca në disa fshatra. Shumë prej tyrejanë ndërtuar e vënë në funskionim me fondet e Kishës Katolike.Ndihma ekonomike: përfitojnë ndihmë të plotë ekonomike 225 familje.Ndihmë të pjesshme ekonomike marrin 466 familje. Pagesë paaftësiemarrin 218 persona, nga të cilët 180 të paaftë për punë dhe 38 tëverbër.Bujqësia dhe pyjet: Sipërfaqaj e tokës 12064 hektarë. Toka e punuar2182 hektarë. Drurë frutorë 118 hektarë. Mjete të mekanizuara: 2traktorë me zinxhirë, 43 me goma, 15 minitraktorë dhe dy autoko-mbajna. Ndarja e tokës: Paisur me tapi: 1784 familje. janë refuzuar369 tapi dhe presin për të marrë tokën dhe tapinë 232 familje.

PERVIZËT

Djali i gjeneralit,Valentini, edhe ky

ushtarak, ka një historidhe më të dhimbshme.Ishte martuar me njëitaliane kur studiontenë akademi dhe nuk utakua më me të për 46

vjet me radhë

“Kulla” e familjes Neziri

Stacioni pret trenin e drekës

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 37R E P O R T A Z H

Shën Kolli, apo Shën Nikolla,figura që frymëzoi më pasnjërin prej personazheve

më të mrekullueshme të shpikuranga mendja e njeriut, Plakun e Vitittë Ri, lindi në Turqinë e sotme mesviteve 260 dhe 280. Ishte djali i njëfamiljeje kristiane të pasur dhe tëritë e tij duket se kanë kaluar paprobleme deri në kohën kur qytetine tij të lindjes e përfshiu njëepidemi e rëndë murtaje. Kjo umori jetën të dy prindërve. Nikollai ri mbeti trashëgimtar i vetëm injë pasurie të madhe, të cilën evuri menjëherë në shërbim të tësëmurëve dhe të vobektëve.Legjenda rrëfen se një baba i varfërnuk kishte para që të martonte trivajzat e tij. Shën Kolli kishte marrëvesh se i varfëri kishte vendosurqë t'i kthente vajzat në prostituta,në mënyrë që t'i nxirrnin vetëparatë e dasmës. Tri herë meradhë shenjti hodhi natën nëoborrin e fatkeqëve tri qese meflorinj. Paratë u gjetën, vajzatshpëtuan nga rruga dhe u martuantë lumtura. Që atëherë një ngasimbolet e Shën Kollit janë tri qesetë vogla me florinj, gjithnjë tëgatshme për t'iu dhuruarnevojtarëve.Në qytetin Mira nisi karrierënpriftërore dhe me vdekjen e

peshkopit vendas u caktua ngakomuniteti i krishterë si peshkop i ri.Në 305 futet në burg nga perandoriDiokloecian. Lirohet nga Konstantinii Madh në 313. Vdiq në Mira, më 6dhjetor 343.Kulti i Shën Kollit u përhap meshpejtësi të paparë në botën ekrishterë. Në shekullin V vetëm në

Kostandinopojë kishte pesë kisha qëi kushtoheshin atij.Në shekullin XI, kur qyteti i Shën Kollitra në duart e myslimanëve, dy fuqidetare të Adriatikut, Bari dhe Veneciandërmorën një garë të çuditshme,kush e kush të shtinte më parë nëdorë eshtrat e shenjtorit. Më 9 maj1087, 52 barezë u nisën për në Azinë

e Vogël. U kthyen dy vjet më vonë,me eshtrat e Shën Kollit, që kishinarritur t'i merrnin fshehurazi. Legjendathotë se atje ku ndaluan qetë, qëtërhiqnin ngarkesën e sjellë, atje uvendos ndërtimi i një kishe të madheku do të ishte edhe varri i Shën Kollit,sot Bazilika e Barit, i cili që prej kësajkohe e konsideron Shën Kollin

patronin e tij mbrojtës.Porse historia e eshtrave nukmbaron me kaq. Gjithnjëmosbesues ndaj rivalëve të tyrebarezë, njëmbëdhjetë vjet mëvonë, venedikasit nisën njëekspeditë tjetër për në Azinë eVogël. Në vitin 1100 edhe ata ukthyen me një grusht eshtrash. Ivarrosën ato në një kishëmadhështore në Lido dhe eshpallën Shën Kollin patron tëflotës së tyre detare. Kështu, tëdy qytetet këmbëngulën meshekuj e shekuj për skeletin evërtetë të shenjtit. Vetëm vonë upa se në fakt, të dy qytetet kishintë drejtë, të dyja palët kishin marrënga një pjesë të skeletit të shenjtë.Shën Kolli është patron mbrojtës injë liste shumë të gjatë kategorish:i peshkatarëve dhe marinarëve,fëmijëve, vajzave beqare,nxënësve, farmacistëve,tregtarëve, viktimave të gabimevegjyqësore dhe avokatëve. Kulti i tiju dërgua në Amerikë ngaemigrantët holandezë me emrinSanta Klaus. Pas kësaj lindilegjenda e Plakut të Vitit të Ri qëmrekullon çdo vit fëmijët e gjithëbotës. Shën Nikolla kujtohet më 6dhjetor, data e vdekjes së tij dhemë 9 maj, data e rivarrimit të tij nëBari.

kishin bërë që plaku dhe fisi i tij të jetoninpër shumë dekada me këtë nofkë. Taninuk ka dëshirë të flasë për të shkuarën.Nuk na pyet as nga vijmë e as ku shkojmë.Vetëm na fton përzemërsisht: “Po ju urdh-noni për nji kafe. Shif sa afër e kamshpinë”.

Në oborrin e stacionit, në mes të mag-azinave të mëdha të braktisura na shponhundën një erë e fortë rozmarine. Tash-më grupit të vogël të “banorëve” të stacion-it i është shtuar edhe një grua. Në pikë tëdiellit ajo po grumbullohen bimët që janëshpërndarë në një sipërfaqe goxha tëmadhe. “Si ia bën që punon me tërë këtëvapë?”, e pyesim gruan që e ka lënë për camomente punën. “Vapë asht vapë, po nekshtu na duhet. Se bimët thahen mashpejt dhe ne fitojmë diçka ma tepër”. Jaku e kemi gjetur një njeri, mbase të vet-min në këto ditë, që jo vetëm nuk ankohetnga i nxehti i padurueshëm, por edhe për-fiton prej tij. Të lodhur e të djersitur derinë palcë thuajse ia kemi zili gruas që vazh-don të grumbullojë rozmarinë në piskune vapës.

Miloti i vjetërPo të përjashtojmë urën e famshme të

ndërtuar nga Zogu, nga Miloti i vjetër kanëmbetur veçse pak gjëra. Në qendër na tre-gojnë një ndërtesë dykatëshe që ndrys-hon nga arkitektura e godinave të stilitsocialist që janë në të dy anët e rrugës. “Kjoasht kafja e Lul Palit – na tregon Simoni –ktu e kishin zakon me ndalu të gjithënjerëzit e ransishëm që kalojshin ktej.Deputetë, gjeneralë, priftërinj, hoxhal-larë, pushtues, çlirimtarë, komunistë eantikomunistë, të gjithë nuk kanë kaluarnëpër Milot pa u ndal nji herë te kjo kafe”.I hedhim një sy ndërtesës së braktisur qëtashti me sa duket shërben vetëm për tëngjitur postera elektoralë e për të shkruarparulla politike. ‘Eh, sikur të kishte gojë etë fliste…”, psherëtin Simoni, portreti i tëcilit ka marrë një pamje sikur po e sheh përherë të parë këtë godinë.

Lart në kodër mbërrijmë te Kisha eShën Kollit. Është një kishë e madhe evendosur në majë të një kodre prej ngaduket thuajse krejt qyteti. Në krahasimme kishat e vjetra të zonës, ajo është ndërmë të rejat. Është ndërtuar më 1939-ën.Në vitet e ateizmit të shtetit u shndërruanë vatër kulture, kurse qela, shtëpia epriftit u kthye në një banesë ku u ven-dosën të ardhurit. Tani ajo është rindër-tuar krejtësisht dhe është shndërruar nënjë qendër kulturore për të rinjtë. Bane-sat që më parë i kishin zënë frymën, tanikanë nisur të largohen dhe një shesh imadh, i gjerë është hapur para kishës.Edhe këtu nuk dëgjojmë zhurmë tjetërpërveçse atë të ndonjë fëmije në ndonjështëpi aty afër, që se ç’i kërkon së ëmës.Kisha është bërë e famshme jo vetëm përlidhjen e saj me banorët e Kurbinit, porsepse në të ka shërbyer nga 1945-a e derimë 1967-ën monsinjor Frano Illia, një ngafigurat më interesante të katolicizmit sh-

qiptar, botues i “kanunit të Skënderbeut”,ipeshkëv i dioqezës së Pultit e Shkodrës, ishuguruar nga vetë Papa Gjon Pali II gjatëvizitës së tij në Shqipëri më 1993-in. FranoIllia pat lindur në Juban, pranë Shkodrësmë 1918-ën dhe jetoi për shumë vjet nëgjirin e kurbinasve. “… Unë tani kqyr-shëm si anmik i pushtetit popullor. Prit-shëm për çdo ditë burgim. Dhe kjo ishteme të vërtetë torturë… Nuk vonoi e erdh23 shtatori 1967. Ishte kohë dreke e unëpo rrijshem në kuzhinë me fytyrë në dri-tare… kur ia behin nji gips dhe prej tijzbritën pesë vetë… Atëherë Koçi para dheunë pas tij me duer lidhë përpara u drej-tuem te gipsi. Unë në vend që të ve këm-bën në veturë, u shkëputa e në do hapaputha murin e kishës”, kështu ka nisurkalvari i këtij njeriu, i cili, megjithatë, arrititë mbijetonte, edhe pasi e dënuan mevdekje nën akuzën për: spiunazh në fa-vor të Vatikanit”, edhe pse kaloi vite të gja-ta burgimi të rëndë e më pas survejimi tërreptë. Në qetësinë që rrethon kishën eShën Kollit – e shpallur kishë shenjtore –kemi kohë të kujtojmë e të shfletojmë his-toritë e vjetra që kanë gjalluar dikur këty-re anëve.

Ndërsa kthehemi për poshtë në qytetkthejmë pak në një shtëpi të vjetër. Ështështëpia, a më mirë me thënë “kulla” efamiljes Neziri, e ndërtuar pak a shumë nëtë njëjtën kohë me kishën dhe e vendo-sur vetëm pak metra larg saj. Lulla ështëndër të paktat ndërtime që kanë mbeturtë pandryshuara nga jashtë. Duhet të ketëqenë një goxha investim për kohën.Muret e saj të gurta janë shumë të trasha,aq të trasha sa të përballonin çdolloj bete-

je. E zonja e shtëpisë është duke tjerrë leshnë hijen e një pjergulle. Si të gjithë kurbi-nasit na fton me këmbëngulje për një kafe,porse ne kemi ende do vende për të parëdhe kështu varemi në rrugën që na çondrejt qendrës.

Pazari i Milotit ka qenë dhe është njënga më të njohurit e krejt zonës. Çdo të dielkëtu mblidhen fshatarë e tregtarë nga tëgjitha zonat përreth dhe vendi shndërro-het në një panair të vërtetë. Nga miqtëtanë mësojmë se shumë familje mbahenvetëm me tregtinë që bëjnë në një ditë tëvetme të javës. Tezgat e pazarit në anë tëMatit na duken më të trishtueshme sekurrë. Jo vetëm se janë bosh, por të shtrem-bëruara e të ndryshkura sikurse i shohimsikur na e largojnë atë imazhin që kemikrijuar për këtë Pazar që zhvillohet që prejkohësh që nuk mbahen mend. Mbase kurtë zgjidhet dilema bashki-komunë,dikush do të kujtohet edhe për këtë këndtë trishtuar që megjithatë mban milotasitme bukë. Fare në krah të pazarit shohimnjë shtëpi të modifikuar që duket se ësh-të ndërtuar që prej shumë vitesh. Ështështëpia ku ka banuar një tjetër figurë enjohur e Milotit, gjenerali Prenkë Pervizi.Ky ishte nipi i atij Gjin Pjetrit, monumentii të cilit është ende në oborrin e policisë. Ushkollua në Austri, ku u njoh edhe meAhmet Zogun asokohe fare të ri. Mori pjesëedhe në mbledhjen e Mukjes në shtator-in e 1943-it, por vetëm pak ditë më vonë epranoi postin e ministrit të Mbrojtjes nënpushtimin gjerman. Në 1946-ën arratisetnë Greqi, ku qëndron në emigracion poli-tik për 16 vjet. Pastaj vendoset në Belgjikë,ku vdiq më 1977-ën. Nga kjo familje janëme dhjetëra të vrarët, të pushkatuarit, tëvdekurit nëpër burgje. Djali i gjeneralit,Valentini, edhe ky ushtarak, ka një historidhe më të dhimbshme. Ishte martuar menjë italiane kur studionte në akademi dhenuk u takua më me të për 46 vjet me radhë.Kur çifti u bashkua më 1991-in, ishte tash-më shumë vonë. Valentini dha shpirt ilodhur nga vuajtjet dhe i befasuar ngalumturia.

Një burrë, i zoti më i fundit i shtëpisë sëPervizit, në fillim shqetësohet kur shehnjerëz të panjohur që sillen rreth shtëpisësë tij. Po Simoni e qetëson: “Janë për his-toritë e vjetra”. “Ah, kshtu mirë – merrfrymë thellë burri – se me këto të sotmetnuk po e marrim vesh se si po dalim”. Në tëikur e bëjmë edhe një tjetër “parlament”të vogël dhe biseda, duam apo nuk duam,shkon edhe një herë te Presidenti i ri. Nëmbrëmje në Tiranë shohim në TV Presi-dentin e porsazgjedhur teksa përqafohetme deputetët. Shumë nga kërkesat emilotasve tanë duket se janë plotësuar.

— — —Për hartimin e këtij shkrimi janë

përdorur të dhëna nga libri Vlash Prendi,“Kurbini, tradita, kultura”, “Skanderbeg

Books”, 2002. Autori falënderon edhekolegun Dashnor Kaloçi për ndihmën e

pakursyer.

SHËN KOLLI, SHENJTI ME DY VARRE

FeritiNjë plak, një

fëmijë i vogël dhebaristja e një lokali

janë të vetmitbanorë të stacionit,

që duket sikurështë mësuar

tashmë me atëgjendjen e një

vendi ku nukndodh asgjë.

Plaku, Ferit Meta,tipik malësor me

mustaqe, gëzohetkur na sheh.

SimoniNjë mik tjetër i

bashkohet grupittonë. Është Simon

Koka, njëekonomist i vjetërqë i ka rrahur me

pëllëmbë të gjithakëto zona. E kushmë mirë sesa ky

njeri, e di se si kaqenë dhe çfarë po

bëhet?

Kisha e rinovuar e Shën Kollit

“Ne nga vapa fitojmë...”

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 39

BOTEPavarësisht prej skandaleve, gëzon shumë mbështetje dhe përkrahje nga partia në pushtet

Një femër, Presidente e IndisëPër herë të parë, në pozicionin e kreut të shtetit aziatik

“Ky është një momentshumë i veçantë për negratë dhe sigurishtburrat, pasi për herë tëparë kemi një femër nëpostin e Presidentes sëIndisë”, deklaroi SonjaGandi, liderja ePartisë së Kongresit,politikania më efuqishme në vend dhembështetësja kryesoree Presidentes

Një femër, që dje ështëPresidentja e demokracisë më të madhe në

botë, Indisë. Për herë të parë, ven-di me popullsinë e dytë më tëmadhe në botë, do të qeverisetnga një zonjë. Kjo për mbësh-tetësit e saj përbën edhe një shanspër mbështetje më të madhelidhur me të drejtat e milionagrave të shtypura në Indi. Pratib-ha Patil, ish-kandidatja 72-vjeçare për postin e Presidentit,që aktualisht sapo mori manda-tin për një post që është mëshumë honorifik, por jo i parëndë-sishëm, e mundi lehtësishtkundërshtarin e opozitës dhe ish-zëvendëspresidentin e vendit,Bhairon Singh Shekhawat, në njëvotë të vendosur nga Parlamentidhe politikanët e vendit. “Kjo ësh-të një fitore për njerëzit e thjeshtëdhe të shtypur, një pjesë e mad-he e të cilëve janë gratë”, deklaroie sapozgjedhura në fjalën e parëtë mbajtur para shtypit. “Unë ujam mirënjohëse njerëzve, bur-rave dhe grave që më dhanë këtëfitore e cila, në fakt, është një fi-tore në mbrojtje të parimeve mëtë shenjta të kombit e vlerave, qëna veçojnë e na japin nder”, kavazhduar Presidentja e re. Guv-ernatore e një shteti që ndodhetnë shkretëtirë, ajo u shfaq nëqendër të jetës politike të vendit,në momentin kur koalicioni qever-isës i kryesuar nga Partia e Kon-gresit dhe aleatët e tij komunistëdështuan në arritjen e një mar-rëveshjeje për një kandidat tëpërbashkët. “Ky është një mo-ment shumë i veçantë për negratë, dhe sigurisht burrat, pasi

për herë të parë kemi një femërnë postin e Presidentes së In-disë”, deklaroi Sonja Gandi lider-ja e Partisë së Kongresit dhe poli-tikania më e fuqishme në vend.Mbështetësit e Presidentes së rengulën këmbë në rolin e saj nëmbështetje të të drejtave dhe li-rive të grave. India është një sh-tet ku dhuna ndaj femrës ështënjë fenomen i përditshëm, i rëndëdhe në rritje e sipër. Sipas statis-tikave, në këtë shtet, çdo tri minu-ta një grua ose vritet, përdhuno-het ose abuzohet në mënyra ngamë të ndryshmet. Presidenca eish-guvernatores reflekton edherritjen e rolit qeverisës së grave nëIndi krahasuar me të shkuarën.Një pjesë e madhe e femrave tëvendit synojnë të kualifikohen,të marrin pjesë në punë e postetë rëndësishme në biznesin pri-vat, por edhe në administratënpublike. Pas rezultateve, mbësh-tetësit e Patil dolën në rrugë dukekënduar dhe kërcyer mes fishek-

zjarrëve që nuk reshtnin enjerëzve që brohorisnin nga tëgjitha anët. India edhe në të sh-kuarën ka pasur figura femrashqë u kthyen në ikona si në rastin evjehrrës së Sonja Gandit, Indirës,e cila ishte ndër femrat e para nëbotë që zuri vendin e Kryeminis-tres në vitin 1966. Por gjithë kjohistori fitoreje e triumfi ka edheanën e saj më pak të shndritshme.Hiaj ra kur gjatë ditëve të fushatësdoli se banka për gratë në theme-limin e së cilës kandidatja presi-denciale kishte kontribuar ishtembyllur në vitin 2003 për shkak tëborxheve dhe akuzave për parreg-ullsi financiare. Patil dhe nëpunëstë bankës ishin paditur në gjykatëme akuzat se huat e destinuara përgratë e varfra u ishin ofruar mekushte shumë lehtësuesenjerëzve të afërt të familjeve tëdrejtueseve të bankës. Kandidat-ja, madje, u akuzua edhe për ten-tativën që kishte bërë për tëmbrojtur të vëllain nga dënimikapital në një çështje vrasjeje.Sigurisht që të gjitha akuzat uhodhën poshtë nga kandidatja,por pati edhe çështje të tjera, tëcilat nuk dolën si duhet gjatë fus-hatës si probleme që kishin tëbënin me organizimin apo disamendime të kandidates në lidhjeme gratë myslimane, të cilat nuku pritën mirë nga komuniteti. Porpavarësisht të gjithave, Presi-dentja e re gëzon popullaritet dhenjë mbështetje shumë të madhembi të gjitha mbështetjen e men-dores së saj, Sonja Gandi, e cila epropozoi dhe do ta mbështesëPresidenten e parë femër të ven-dit edhe në të ardhmen.

Kryeministri Erdogan shpreson që arritjet ekonomike do ta ndihmojnë në ripërtëritjen e mandatit qeverisës

Turqia, sot në votë parlamentareNdeshja për pushtet vë përballë nacionalistët me islamikëtPolitikanët turq kanë bërë

apelin e fundit ndaj votuesve në prag të zgjedhjeve

parlamentare në sfidën mes partisënë pushtet me rrënjët në is-lam dhe rivalëve nacional-istë. Këto zgjedhje konsid-erohen edhe si një test përdemokracinë shekullore nëvend. Kryeministri 53-vjeçar, Erdogan, shpresonqë arritjet e tij ekonomike,rritja e standardit të jetesësdhe rënia e inflacionit do tëjenë një arsye shumë e mirëqë populli të votojë përpartinë e tij, për t’i dhënë njëtjetër mandat qeverisës 5-vjeçar. Ndërkohë, kundër-shtarët kryesorë janë nacio-nalistët, të cilët e bazojnëparashikimin për fitore teçështjet e sigurisë e tëmbrojtjes, veçanërisht përsa i takon problemit me kur-dët që ndodhen në kra-hinën juglindore të venditdhe përbëjnë një të pestëne 74 milionë banorëve tëvendit. Partitë e opozitës ikanë kritikuar qeverisësitpër programin e privatizim-it dhe kryesisht shitjen evazhdueshme që i ështëbërë bankave vendase të huajve.Nacionalistët kanë deklaruar se qe-veritarët kanë shitur interesat ko-mbëtare, duke mos i mbrojtur atonë asnjë rast. Në lidhje me prob-

lemin kurd, opozitarët janë shumëmë të ashpor kryesisht të gjithapartitë opozitare kanë kërkuar

inkursion të trupave nëIrakun Verior për të shtypurrebelët kurd që ndodhenaty. Vetë Kryeministri kashprehur shqetësimin e tijnë lidhje me shtimin e ten-sionit pas deklaratave tëpartive opozitare për tëmësymur Irakun Veriordhe është munduar tëqetësojë gjakrat e ndezurmes opozitës dhe përfaqë-suesve të të drejtave të nje-riut, si dhe atyre të komu-nitetit kurd. Megjithatë, Er-dokan është përpjekur qëtë jetë shumë i kujdesshëmnë lidhje me probleminkurd, i cili është një ngapikat delikate për të cilatTurqia diskutohet për keqnë arenën ndërko-mbëtare. Zgjedhjet epërgjithshme në Turqi dotë ndiqen me një vëmend-je të veçantë edhe ngandërkombëtarët, veçanër-isht Bashkimi Evropian.Kryeministri i vendit ështëpërpjekur deri tani që të re-alizojë të gjitha kërkesat evëna prej tyre për një pers-

pektivë evropiane, por pavarësishtkësaj e ardhmja e vendit vështirëse mund të shihet në Evropë në sëafërmi.

Kryeministri 53-vjeçar, Erdogan, shpreson që arritjete tij ekonomike, rritja e standardit të jetesës dherënia e inflacionit do të jenë një arsye shumë e mirëqë populli të votojë për partinë e tij, për t’i dhënënjë tjetër mandat qeverisës 5-vjeçar.

Erdokan është përpjekur që të jetë shumë ikujdesshëm në lidhje me problemin kurd, icili është një nga pikat delikate për të cilatTurqia diskutohet për keq në arenënndërkombëtare

ZGJEDHJET

SHQIP 42 E DIEL, 22 KORRIK 2007K U L T U R E

INTERVISTA/ Regjisori Dejan Projkovski rrëfen kohën e ngjizjes së kësaj vepre

Nën gjurmët e Aleksandrit të MadhRegjisori i shfaqjes së Teatrit Kombëtar të Sh-

kupit, Dejan Projkovski, është vetëm 28-vjeçar, por me karrierë të spikatur në ven-

din e tij. Ka drejtuar mjaft spektakle nga autorë tëndryshëm, ndërkohë që në Butrint është ndier imrekulluar, duke e quajtur skenën e tij më tëpërkryerën për shfaqjen e “Jonadab”.

Si e pritët pjesëmarrjen në këtë festi-val?

-E morëm seriozisht Butrintin dhe përgatitjenpër të ardhur në skenën e tij. Punuam dy muajrresht dhe çdo gjë ka qenë pothuaj eksperimen-tale, derisa arritëm në spektaklin e mbrëmshëm.

Çfarë ju ka lodhur më shumë?-Punë të veçantë bëmë me korin, me të cilin u

punua edhe në një mjedis të veçantë. Kur punojame spektaklin, kisha një simbol dykrahësh, dy-

drejtimësh, që shpresoj të jetë kuptuar. Shpirti imgjatë punës është Aleksandri i Madh i Maqedonisë.

Çfarë ka midis regjisurës suaj dhe be-simit tuaj?

-Unë jam një kristian. Ndërkohë që edhe egjithë puna si regjisor për mua është si në njëkishë, ku punohet me qetësi dhe përkushtim ab-solut. Kushdo që vjen në këtë tempull, i lutet zotittë vet që ka. Edhe vetë drama përmban një frazëqë jep filozofinë e lirisë së besimit, mes sentencës“Unë besoj në asgjë”, por që në substrakt tingël-lon “unë besoj”.

Mendoni se i kini folur kohës mbrëmënga thellësia e mijëvjeçarëve?

-Roli i Jonadabit është shkruar për të dytënherë në Dhiatën e Vjetër. Por ne shkëputemi ngamomenti biblik dhe i flasim kohës duke u marrë

me çështjet universale që preokupojnë.Cili do të ishte përcaktimi juaj për per-

formancën tuaj?-Spektakli ynë është si një film thriller, që ka

brenda dhunën, seksin, marrëdhëniet në famil-je, gjithçka.

Sa ju ndihmoi Butrinti për të arriturmë të mirën e shfaqjes suaj?

-Butrinti duket sikur luan në një mrekulli. Mëdukej vetja si pjesë e trupës dhe e publikut, njëdyzim ky që bën të ndihesh mirë. Në Butrint na uduk sikur luteshim para një zoti që na ndihmoi tëkishim sukses, gjë që u duk edhe në pjesëmar-rjen e publikut me aktin e ndezjes së qirinjve prejtij. I gjithë festivali është një proces që i ngjan njëlaboratori të madh të teatrit.

Thoma Nika

Shpesh gjendemi të mbërthyer nëasgjënë që nuk lëviz e atëherëkujtohemi të thërrasim dikë të nanxjerrë nga gjendja. Jo rrallë

zgjidhja vjen si prej qiellit e kjo është elidhur me përfytyrimin tonë. Është nënatyrën njerëzore që secili komunikondhe kërkon daljen nga situata prej atij qëka për zemër dhe e ka hyjni. Ekziston apojo Perëndia? Kësaj pyetjeje i dha njëpërgjigje me gjuhë teatrale spektakli“Jonadab”, që sollën maqedonasit nëButrint, në natën e parafundit të festivalit“Butrinti 2000”. Drama e sjellë nga TeatriKombëtar i Shkupit të Maqedonisë, e sh-kruar nga Peter Shafer, përfaqëson njëzbërthim teatral që i bëhet Biblës, me-sazheve dhe personazheve të saj. Dramaqë emeton ngjarje madhore nga Libri iShenjtë, erdhi me dramaticitet artistik.Motivi i besës ishte strumbullari i shfaqjes,ku parakaluan karaktere njerëzish të pre-rë në besë dhe besëprerës. Ngjarjet zhvil-lohen njëmijë vjet para Krishtit, të vendo-sura në tokën e Jerusalemit. Brendashfaqjes lëvizën katër elementë: uji-dri-ta-toka-zjarri. Loja e aktorëve u kornizuabrenda një kuadratimi të skenës, ku luhejmbi rërë. Rëra në vend të tokës u bë terre-ni skenik i shprehjes së ideve, i dramaci-tetit të skenave dhe përjetimit të emocion-eve. “E gjithë puna ishte si në një kishë,ku punohet me qetësi dhe përkushtimabsolut”, u shpreh regjisori nga Shkupi,Dejan Projkovski, duke argumentuar sekushdo që vjen në këtë tempull, i lutetzotit të vet që ka.

Në rolin kryesor, atë të Jonadab, luajti

Branko Gyorchev, i cili, sipas Biblës, ishtenipi i mbretit David. Ai u përball me Davi-din, mbretin e Judës dhe Izraelit, të luaj-tur nga Mitkos Apostolovski. Publicistidhe studiuesi i njohur, Maks Velo, ka evi-dentuar si vlerë të shfaqjes ekuilibrimin earritur nga regjisori mes gjithë elementëtpërbërës të saj. E nënvizuar me tonet eduhura, sipas tij, erdhi lidhja e epokësnjëmijë vjet para Krishtit me kohët më tëvona. Nga sugjestionet më të forta kaveçuar që problemet njerëzore transme-tohen gjithmonë. Aktori protagonist i disaroleve të mëdhenj, Mirush Kabashi, e kaquajtur shfaqjen e maqedonasve një suk-ses jo vetëm të trupës, por edhe të festi-valit. Ndërkohë që ai ka bërë prezentshqetësimin që vjen nga tendenca e vëre-jtur në disa prurje në edicionin e 8-të kuregjia ka qenë bërtitëse, dukuri nga e cilanuk bënte përjashtim as “Jonadab”.“Gjendemi ballas me një egocentrizëmshqetësues të regjisë, që krijon ritëm im-ponues për aktorin dhe humb spektator-in. Tendenca e keqe është për t’u dhënëpas efekteve të regjisë dhe jo pas me-sazheve dhe lojës aktoreske”, tha meshqetësim Kabashi.

Vlerë e shfaqjes ishte jo vetëm loja ebesueshme e ansamblit të aktorëve, poredhe kostumografia dhe muzika me notadramatike dhe biblike. “Jonadab”- në vitin2003 është shpallur projekti më i mirë kul-turor, ndërsa është cilësuar si spektakli mëi mirë i vitit 2004 në Republikën e Maqedo-nisë. Pjesëmarrja në Festivalin e Butrintit ika paraprirë turneut artistik që e pret nëOhër, debutimit në Festivalin e Splitit etj.

Një lexim artistik i Biblës“BUTRINTI 2000”

Teatri Kombëtar i Dramës së Shkupit ngjit në skenën e Festivalit të Butrintit “Jonadab”

Brenda shfaqjes lëvizën katër

elementë: uji-drita-toka-zjarri.

Loja e aktorëve u kornizua

brenda një kuadratimi të

skenës, ku luhej mbi rërë

Maks Velo ka evidentuar si

vlerë të shfaqjes

ekuilibrimin e arritur nga

regjisori mes gjithë

elementëve përbërës të saj

Sopranoja e njohur interpreton në kështjellën e madhe të Gjirokastrës

Orët plot emocione me Inva MulënSopranoja e njohur shqiptare, Inva Mula, ka inter-

pretuar live në kështjellën e madhe të Gjirokastrësnë një koncert gala të organizuar nga shoqata atd-hetare–kulturore “Argjiro” me qendër në Paris, nën

kujdesin e deputetit të këtij qyteti, Genc Ruli. E shoqëruarnga kuarteti orkestral “Gaudi”, drejtuar nga muzikanti i tal-entuar, Arben Skënderi, në përbërje të sëcilit ishin edhe tre muzikantë, francezë atakanë sjellë orë të paharrueshme për tëgjithë të pranishmit. Ndryshe nga tradita eorganizimit të koncerteve në skenën e fes-tivalit, në skenë të koncertit të mbrëmshëmnë kalanë e Gjirokastrës u kthyen vetëmuret dhe harkadate kësaj kalaje. Kjo ish-te zgjedhja që ka bërë skenografi i koncertiBashkim Zahaj dhe regjisori Ilirjan Apolo-ni. Koncerti gala i sopranos tonë të madhe,Inva Mula, shoqëruar nga kuarteti orkes-tral “Gaudi” u pëlqye dhe u përcoll me du-artrokitje nga të ftuarit, kryesisht përfaqë-sues të një shtrese të lartë të shoqërisë ven-dase dhe të të ftuarve specialë të ardhurnga Tirana enkas për këtë koncert. Tëardhurat e koncertit do t’i kalojnë shtëpisëtë së moshuarve në Gjirokastër. Kjo veprimtari është njënga tri veprimtaritë kulturore që sho qata “Argjiro” e Parisitdo të organizojë deri në shtator të këtij viti në mjediset ekështjellës së Gjirokastrës”, tha për “Shqip” presidentja ekësaj shoqate, Ilda Mara. Në muajin gusht 2007 në kësh-tjellën e Gjirokastrës nga një trupë teatrale franceze do të

organizohet shfaqja e tragjedisë “Kush e solli Doruntinën”dhe nga 14 deri më 16 shtator 2007 në mjediset e kështjellësmesjetare të Gjirokastrës do të zhvillohet festivali ndërko-mbëtar “Takimet Muzikore të Dy Botëve” që do të jetë njëgërshetim i përkryer i muzikës tradicionale dhe klasike memuzikën bashkëkohore evropiane. Nga organizatorët e tri

veprimtarive, koncerti i sopranos Inva Mula,sipas organizatorëve, do të shërbejë për dyqëllime, së pari për të lançuar festivalinndërkombëtar që do të mbahet në shtator tëvitit të ardhshëm dhe ndihmës humane për tëmoshuarit. Shoqata kulturore franko-shqiptare“Argjiro” synon jo vetëm që me fondet embledhura nga kjo gala të ndihmojë azilantët eShtëpisë së të Moshuarve të Gjirokastrës, poredhe të ndihmojmë sadopak në rritjen e shkëm-bimeve kulturore të Shqipërisë në Evropë e mëgjerë, në shërbim të vlerave kulturore, intelek-tuale, artistike, historike e njerëzore. “Nëpërm-jet këtij koncerti, ne synojmë t’i japim një ritëmtë ri jetës kulturore-artistike në Gjirokastër, tëforcojmë kontaktet e drejtpërdrejta ndërmjetartistëve shqiptarë dhe të huaj, të edukojmëpublikun me një art cilësor dhe bashkëkohor, të

nxisim turizmin, të promovojmë vlerat e qytetit muze dhekalasë së tij nëpërmjet aktiviteteve periodike ndërkombëtaredhe t’i ofrohet publikut dhe turizmit tonë një alternativë argë-tuese, edukuese, cilësore dhe induktive”, theksoi pas shfaqjesorganizatorja Mara

Engjëll Serjani

Ndryshe nga tradita eorganizimit të

koncerteve në skenën efestivalit, në skenë të

koncertit të mbrëmshëmnë kalanë e

Gjirokastrës u kthyenvetë muret dhe

harkadate kësaj kalaje

SHQIP 43E DIEL, 22 KORRIK 2007 K U L T U R E

Kanë mjaftuar dy orë që të gjithakopjet e librit të fundit të sagës“Harry Potter” të shiten të sh-tunën edhe në Prishtinë, në li-

brarinë “Dukagjini”. Të gjitha 100 kop-jet që i ka pasur kjo librari në gjuhën an-gleze, 50 për fëmijë dhe 50 kopje tëtjera për të rritur, janë shitur para orës11, vetëm dy orë pasi libraria ishtehapur. “Ende pa shkuar ora 11, për mëpak se dy orë, janë shitur të gjitha 100kopjet”, ka pohuar Yll Pajaziti, drejtormenaxhues në librarinë “Dukagjini”.Libri i fundit i serisë i titulluar “HarryPotter and the Deathly Hallows”, ështëshitur në kopje të limituara, ndërsa qënga e hëna do të vijnë kopje të mjaf-tueshme, ka pohuar Pajaziti. Libri i suk-sesshëm i autores J.K.Rowling ështëshitur edhe në këtë librari në po tënjëjtën ditë, si dhe në të gjitha qendrate tjera të mëdha botërore. Të shtunën,pas orës 12 të natës, në të gjitha li-braritë që punojnë 24 orë, ka dalë nëshitje libri i shumëpritur, i cili deri këtëditë, është mbajtur në kushte të rreptasigurie. Mania për të pasur këtë libërka filluar sidomos nga deklarimet e sh-krimtares, e cila ka thënë se së paku dypersonazhet kryesore të këtij libri dotë vdesin. Lexues të shumtë në gjithëbotën kanë filluar të kërkojnë nga sh-

Mashtrimi i radhës i mafies së monumenteve të kulturësFISNIK BROVINA*

Z.Ramohitaj,Më lejoni që në fillim të përgjigjes ndaj

jush, të respektoj lexuesit e nderuar tëgazetës, duke shpjeguar se si qëndron evërteta mbi shpifjet e shkruara keq dhejo në koherencë logjike, me të cilat ju keniveshur procesin e rikthimit në një monu-ment kulture të TORRES në Durrës.

Për paranteze, dua t’ju kujtoj se MT-KRS sot gjendet përpara skandaleve dheabuzimeve te mëdha që u janë bërë mon-umenteve të kulturës, në 8 vitet e qever-isjes së majtë, nga subjekte të caktuaraprivate, sigurisht nën petkun e mbrojtjessë interesave të ngushta politike.

Duke u nisur nga situata absurde meshndërrimin në objekt dëfryes dheaspak social-kulturor të TORRES, ku “judhe ortakët tuaj të biznesit” vazhdonit tëshfrytëzonit, jashtë çdo afati të lidhur nëkontratë, Drejtoria Rajonale e Monu-menteve të Durrësit, u detyrua t’i drejto-hej organeve të drejtësisë, e mbështeturfuqimisht në këtë vendim të saj nga MT-KRS.

Në bazë të një projekti, referuar dhevendimit të ministrit për ruajtjen dhemirëmbajtjen e monumenteve të kul-turës dhe zonave muzeale si destina-cione kryesore për turizmin kulturor,Drejtoria Rajonale e Monumenteve iudrejtua Gjykatës së Rrethit me një padicivile ndaj jush, ku e gjithë kjo procedurëu krye në transparencë të plotë dhe melajmërim në kohë të subjektit tuaj privat.

Pas shqyrtimit, Gjykata e Durrësit idha të drejtë DRM të marrë në dorëzimkëtë objekt muzeal. Përfaqësuesit e

Përmbarimit, me vendimin e formës sëprerë të Gjykatës së Durrësit, nr. 92, datë26.6.2007 ndërhynë për të kryer mision-in e përcaktuar, atë të kthimit të monu-mentit nga pijetore dhe mejhane nëgjendjen e tij të mëparshme.

I gjithë ky proces është inspiruar dhembështetur fuqimisht nga MTKRS nëzbatim të ligjit mbi ruajtjen e monu-menteve të kulturës. Ju zotëri, si hum-bës i procesit gjyqësor, në dëshpërim esipër, së bashku me ata që qëndrojnë

pas jush, niset një sulm në media me sh-krime kundër Drejtorisë Rajonale tëDurrësit për të kulmuar me shpifjen eradhës kundër meje dhe institucionit qëunë përfaqësoj.

Dhe për këtë, ju dhe mafia në monu-

mentet e kulturës dhe ndërtim nukhezitoni të përdorni dhe akuzat person-ale si armë të fundit për të denigruarhapat e vendosur dhe të guximshëm tëqeverisë Berisha në luftën kundër kor-rupsionit. Kjo është e vërteta mbi këtëdhe, për këtë, në ministrinë e Kulturës,Rinisë dhe Sporteve ekziston dokumen-tacioni përkatës, i cili përkundrejtshpifjes tuaj është në dispozicion tëpublikut në çdo moment.

Më duhet të njoh lexuesit e nderuarse ti je një njëri që nuk ke shërbyer nëmejhane, por vazhdon t’i shërbesh ma-fies së ndërtimit, e cila ka shtrirë kthe-trat edhe në monumentet e kulturësdhe këtë herë, duke përdorur dhe hapë-sirën mediatike.

Kam një përgjigje të thjeshtë për py-etjen tuaj, lidhur me projektet e TORRESnë Durrës, dhe ky është projekti ynë“tolerancë zero ndaj pijetoreve dhe me-jhaneve në monumentet e kulturës, de-gradimit të tyre në vende ku asgjë s’kalidhje me kulturën”.

Dhe së fundi, i dashur letërshkruesqë bën publike bilancet e fitimeve tëkëtyre 8 viteve dhe qaheni se keni mbe-tur i vobektë, më lejoni t’ju sugjeroj qëtë paktën për bizneset e tjera të dyshim-ta, që ju posedoni, të jeni më transpar-ent me organet tatimore. Dhe të jesh ibindur se, sikundër ministria që unëpërfaqësoj, edhe organet tatimore do tëjenë po kaq të vendosura dhe me toler-ancë zero ndaj evazionit fiskal, dukebërë transparente bizneset tuaja dhe tëatyre që qëndrojnë pas jush.

*Përgjigje e drejtorit tëkabinetit të ministrit Pango

Libri i suksesshëm i autores J.K Rowling po shënon një numër rekord shitjesh në të gjithë libraritë e botës

“Harri nukduhet të vdesë” krimtarja që të mos e mbysë djalin

magjistar, Harry Potter. Të shtunën,ata kanë arritur që të kenë në duart etyre përgjigjen e vërtetë të sh-krimtares. Shitja e librit në gjuhën an-gleze ka filluar njëherazi në disa vendetë botës, ku është përjetuar me emo-cion dalja në treg e botimit në anglisht,e botuar në dy versione, për fëmijëdhe për të rritur. Dy ditë para daljes nëshitje, në qendrat e mëdha, Londër,Nju-Jork e Sidnei, njerëzit kanë priturnë radhë për të pasur të parët këtëlibër. Edhe pse ditë pushimi në Izrael,megjithatë libri ka dalë në shitje. Rowl-ing, 41 vjeç, reagoi kur gazetat ameri-kane botuan përmbledhjen e librit tëpremten në sajë të kopjeve që kishinpasur përpara botimit. Ndërsa tëpremten, gazeta franceze ‘Le Parisien’,botoi një përmbledhje të shkurtër tëepilogut të librit të fundit. Të gjithakëto i kanë shkaktuar një dhimbje tëmadhe koke botuesit, “BloomsburyPublishing”, i cili ka harxhuar me mil-iona dollarë për të ruajtur në sekret tëplotë përmbajtjen e librit. Deri më tani,Rowling, 41-vjeçare, ka arritur që tëshesë 325 milionë kopje të librit, në mëshumë se 60 gjuhë.

a . b

Të gjitha 100 kopjet e librit “Harry Potterand the Deathly Hallows”, 50 kopje për

fëmijë dhe 50 për të rritur, janë shitur paraorës 11 në librarinë “Dukagjini”, më pak se

dy orë pas hapjes së kësaj librarie

Dy ditë para daljes në shitje, në qendrat emëdha, Londër, Nju-Jork e Sidnei, njerëzitkanë pritur në radhë për të pasur të parëtkëtë libër. Edhe pse ditë pushimi në Izrael,megjithatë libri ka dalë në shitje

SHQIP 44 E DIEL, 22 KORRIK 2007

Një romantiki pandreqshëm

DIN MEHMETI/ Emblema e poezisë kosovarerrëfehen për jetën si poet në një vend si Kosova,miqësinë me Azem Shkrelin dhe lidhjet meletërsinë e ish-Federatës Jugosllave

K U L T U R E

ALDA BARDHYLIGjakovë

Ai është aty, në tryezën e mbushur me miq, tëcilët e rrethojnë gjithnjë tavolinën ku ai ulet,i veshur me një këmishë të kaltër, të ngjashëm me sytë. Vitet nuk kanë mundur t’i

ndryshojnë asgjë në atë portret tashmë të mbuluarme ca rrudha të lehta, në atë fytyrë aq romantike saedhe ngjan Gjakova nga lart.

Ky është qyteti ku ai ka ndarë gjithnjë jetën. Nëato mori shtëpish të ndërtuara me kujdes, ndodhetdhe banesa e tij, ku ndan jetën me të shoqen. Ky ësh-të qyteti të cilin nuk e braktisi as atëherë kur serbëtu lëshuan të vrisnin çfarë të gjenin në ato shtëpi. Ainuk bëri asgjë, madje edhe derën harroi ta mbyllë,duke dashur të mos besonte se “shkau ishte aty përt’i shfarosur”. Ende i ka në mendje fytyrat e dy ush-tarëve, të cilët hynë në shtëpi atë mbrëmje. I ven-dosën tytën e automatikut mbi kokë, duke e pyeturse “çfarë është kjo shtëpi e mbushur me libra”. Ai utha se ishte shkrimtar, por në kohë lufte ushtarët nukduan t’ia dinë për fjalët. “Ti gënjen”, i thanë ata. Dheky burrë, që tashmë kthen ngadalë me dorën ku idallohen damarët e kaltër kafenë, rrëmbeu nga bib-lioteka disa libra të përkthyer në serbisht dhe uatregoi... Librat sërish e shpëtuan nga vdekja, ashtusi gjithnjë e kishin shpëtuar nga dhembjet e gjata,nga netët e trishta, duke parë vendin e tij që s’pomund t’ia dilte nga robërimi...

Din Mehmeti nuk do ta kujtojë Gjakovën apoPrishtinën e atyre viteve. I bindur se historia nukka qenë asnjëherë në anën e vendit të tij, ai e rrëfenkëtë histori shkarazi në kafenenë ku zhvilluambisedën, duke dashur t’ia lërë të shkuarës atë kohë.

Sytë që kanë një blu të thellë, gati sa si përlotenpas çdo fjalie, teksa rrëfen jetën e tij me letrat. Ndi-het i lumtur se dikush ka shkuar ta takojë si poet,në këto kohë të trazuara për Kosovën. Kërkon të mëtregojë vendin ku në çdo rrugë fshihet jeta e tij, kaf-enenë ku ulet për të medituar gjithçka...

Të gjithë e njohin Din Mehmetin në këtë qytet.Ai është si një mbret i heshtur, para së cilit të gjithëndalen për ta përshëndetur...

Por thellë brenda tij duket se ai ka mbetur njëromantik i pandreqshëm, i cili nuk lodhet së foluripër orë të tëra për poezinë...

Mund të më tregosh rrugëtimin tëndbashkë me poezinë, në një vend si Koso-va, gjithnjë i paqëndrueshëm politikisht,plot drama... Si ka qenë jeta jote prej poe-ti në një vend të tillë?

Unë si poet e kam ndjerë thellë në veten timepeshën e ngjarjeve shoqërore apo politike që kanëshoqëruar jetën e vendit tim. Të gjitha ato ngjarjetë vogla dhe të mëdha kanë qenë pjesë e jetës simedhe si të tilla i kam paraqitur edhe në poezinë time,duke rrëfyer aty çdo gjë, duke i pranuar dhe refu-zuar, duke bërë një luftë të vazhdueshme...

Me gjithë ato çfarë ka ndodhur me të keqentonë, qoftë individuale apo shoqërore, mund tëthem se poezia ime është një biografi e pikëllim-it, e cila duke qenë e tillë është përpjekur të thotëdiçka jo vetëm për atë çfarë unë ndieja, por përekzistencën ku ajo inkuadrohet, atë shoqërore,historike, politike. Jeta ime është poezia ime dhenë këtë sens mendoj se ajo ka një kuptim. Kabrenda edhe zhgënjimin, por mendoj se brendasaj ka një sens shumë të fortë të qëndresës, ash-tu natyrshëm siç kemi mundur të qëndrojmë ne.Por, qëndresa në poezi është krejt ndryshe ngaqëndresa në jetë...

Le të shkojmë pas në kohë, në ato vitekur ju filluat të shkruanit. Kam lexuarbiografinë tuaj, kur një djalosh nga fsha-trat e thella të Kosovës, të cilit i pëlqentetë këndonte këngët e traditës, nisi të shk-ruajë. Si do ta kujtonit këtë jetë me letrat?

Në jetën time letrare asnjëherë nuk kam qenërob i një forme, apo i ideve të ndryshme. Sigurishtqë jam udhëhequr nga ato, por gjithnjë kam dashurtë ecë sipas ngritjeve të problemeve shoqërore dhepolitike. Në fillim poezia ime ka qenë një poezi epeizazhit të vendlindjes. Në të mund të dëgjojazërin e atyre njerëzve që e adhurojnë vendin kukanë lindur, janë dashnorë të përjetshëm tënatyrës, të cilët rrinë deri natën vonë dhe medi-tojnë gjatë për një jetë më të mirë. Këta njerëz, qëunë i njoh aq mirë, i ka mësuar historia të durojnëe të besojnë pafundësisht, pasi gjithnjë kanë qenëtë lodhur nga këto gjëra. Poezia ime është përpjekurtë hyjë në botët e këtyre njerëzve, t’i identifikojëata. Në këtë plan mund të them se jam pakëz ro-mantik, për arsye se dikur besoja se me anë të artitmund të ndryshohet gjendja politike dhe sho-qërore e një vendi. Besoja deri në verbëri, se fjalaështë një magji e madhe, që mund të bëjë ndry-shime rrënjësore në shpirtin e njeriut për ta bërëatë më të përsosur sesa është, një njeri si duhet tëjetë në rrethana të caktuara shoqërore, si mund tëkontribuojë më mirë për historinë dhe vendin e tij.Por, më vonë, teksa rritesha unë bashkë me poez-inë, teksa endesha në emrat e mëdhenj të letërsisëbotërore, kam kuptuar me dhembje se nuk ështëletërsia ajo që i ndryshon gjërat. Ajo në të vërtetë

është një art që e urtëson shpirtin e njeriut dhe emagjeps me të bukurën që të ofron, por në jetë ajoështë e pamundur ta bëjë këtë, nuk ka mjete dheforcë ta ndryshojë këtë.

Kjo ishte ajo çfarë unë mendoja në fillimet e miasi poet, por me kalimin e kohës kjo ka ndryshuartek unë, pasi jam përpjekur të ballafaqohem metema të tjera, që mi ka imponuar koha dhe rretha-nat shoqërore. Gjithnjë rrethanat shoqërore kanënjë ndikim te poeti, ato mund t’i ndryshojnë poet-ët, pasi, në fund të fundit, poeti është një trup sigjithë të tjerët, madje me një ndjeshmëri më tëmadhe, i pafuqishëm të mos e ndjerë atë që e rre-thon, ta braktisë atë. Por, gjithnjë është e rëndë-sishme mënyra sesi ti i rrëfen këto rrethana në art.Unë shumë vonë kam mundur t’i kap damarët epoezisë bashkëkohore shqiptare e botërore dhehaptazi e them se unë dhe shokët e mi poetë tëbrezit tim kemi mësuar shumë prej shkrimtarëvetë mëdhenj botërorë.

Natyrisht ne kemi marrë nga shumëllojshmëriae shprehjeve të tyre, të formave të ndryshme, pasinë Kosovë historiku i kulturës sonë ishte një his-torik i diskutueshëm, për shkak të robërive shek-ullore që është kanosur historikisht te ne. Gjëratkanë nisur të ndryshojnë më vonë, diku nga viti1945.

Pra, krejt çfarë jam munduar të bëj është që tëpërcjell besnikërisht ngjarjet e mëdha dhe të voglashoqërore e politike. Gjithashtu jam përpjekur t’ishpreh ato në mënyrë subjektive, duke u dhënëformën e ndjenjave të mia, të pikëpamjeve të mia,jo duke u ndenjur gjithnjë besnik atyre ngjarjeve,por në bazë të tyre, duke krijuar paralelizma herë-herë fantastike, herë-herë edhe forma të cilat nukmund të ngjasin në jetë. Edhe shprehjetmetaforike kanë qenë shprehje të një ëndrre tëpoetit për diçka më të mirë në jetë.

Ju i përkisni atij brezi intelektualësh qëkrijuan elitën e mendimit në Kosovë.Mund të na rrëfeni diçka më tepër për këtëperiudhë. Dhe doja të dija mbi komuni-kimin që keni pasur mepoetë apo shkrimtarë tëish-Federatës Jugosllave?

Së pari, mund të them se nekemi krijuar një mënyrë speci-fike.

Ne gjithnjë kemi qenë tëmbikëqyrur, për ne janë kujdes-ur të tjerët, pasi ishim letrarëdhe gjithçka çfarë bënim shiko-hej se mos devijohej nga vijatdhe mos gabonim. Nuk ka qenëe lehtë të krijoje nën një atmos-ferë të tillë, të jesh gjithnjë ipërndjekur në mendimet e tua.Gjërat ndryshuan disi pas viteve‘70, atëherë kur ne filluam tëkishim autonominë tonë. U kri-jua një hapësirë ku ne mund të shkruanim me njëfrikë disi më të minimizuar, sigurisht që ishim sër-ish të mbikëqyrur, por jo sa të mos i shfaqnim men-dimet tona.

Gjatë viteve 1972-1974, kur u krijua autonomiae Kosovës, ne ishim në kontakte të vazhdueshmeme shkrimtarë të republikave të ish-FederatësJugosllave. Duke qenë se ishim një brez i shkolluarnë fakultete të ndryshme të ish-Jugosllavisë, ne

nuk ramë në kontakt vetëm me letërsinë jugosllave,por edhe me letërsinë botërore nëpërmjet saj. Nëatë kohë, në ish-Jugosllavi kishte potencë njerëz-ish që përkthenin nga letërsia e huaj, ndryshe ngaçfarë mungonte në Kosovë. Ata kishin njohje të gju-hëve të huaja, duke sjellë në gjuhën e tyre emra tënjohur të letërsisë së huaj. Kështu, ne i kemi njo-hur burimet e letërsisë së huaj nëpërmjet gjuhësjugosllave. Kjo ka qenë një përparësi, nga e cilakemi fituar, pasi librat kanë qenë të dobishëm përkrijimin e një bërthame të re në letërsinë shqiptare.Nga ky brez i poetëve të viteve ‘60 dolën emra qëkrijuan elitën e mendimit, si Azem Shkreli, Ali Po-drimja, Rajmond Deda, këtu bëj pjesë edhe unë.Ne supozohemi nga kritika që jemi krijuesit e poez-isë moderne shqiptare në Kosovë.

Ne kemi mundur të sjellim në poezinë tonë for-ma dhe përmbajtje të njëjta, si në poezinë e shkru-ar në Evropë, por të brumosur me jetën kosovare,me jetën shqiptare, me përpjekjet tona drejt një as-pirate, të cilën ende nuk e kemi arritur.

Ne kemi mundur t’u japim këtyre përpjekjevenjë formë moderne, në mënyrë që të mos mbesintë lokalizuara, por t’i drejtohen botës me metaforanga më universale.

Nëse u referohemi përkthimeve që janë bërëderi tani nga letërsia kosovare jashtë, kuptojmë seajo është e pranueshme dhe pranohet, pikërishtpër faktin se evropianët duan të njohin shpirtin eKosovës, shpirtin e shqiptarëve dhe përpjekjet etij nëpërmjet vargut të poetëve dhe metaforaveorigjinale të tyre. Kjo është ajo që mund të quhetnjë nga fitoret e poezisë sonë.

Kjo poezi mund të quhet e stabilizuar në formëne atij brezi dhe ka mbetur një poetikë, e cila nukmund të përsëritet, pasi e kanë konservuar nëvetvete një pjesë të kohës dramatike të popullit sh-qiptar, duke i sjellë ato me tone origjinale, të drej-tuara nga tonet evropiane dhe botërore nëpërmjetmjeteve artistike.

Ju keni qenë mik i Azem Shkrelit. Mundtë më flisni pak për të?

Unë kam qenë mik i ngushtëme Azem Shkrelin, sepse jemibashkë edhe nga një krahinë.Kështu bashkë na bashkoi am-bienti nga kishim ardhur, kuj-timet e rritjes sonë nën të njëjtënfrymë, psikologjia, motivet dhee menduara jonë disi e njëjtë.Kemi qenë miq shumë të mirë.Unë e konsideroj atë si një ngapoetët ndër më të mirët që kemisot andej dhe këtej kufirit. Ai kanjë stil aq origjinal sa askush nukmund ta përsërisë dhe të mosbrejë nën ndikimin e tij. Atë nuke mbajnë shumë temat, por stili.Stili i tij është një stil azemian.Ashtu si Floberi në romanin e tij

është i përsosur në stil. Unë nuk di nëse ka poetëkosovarë të ketë aq stil origjinal sa Azem Shkreli.

Më lejoni t’ju pyes se cilët kanë qenëvitet tuaja më të bukura dhe vitet që jukanë lënduar më shumë?

Ah, kjo është një pyetje jashtëzakonisht e mirë,por në të njëjtën kohë është një pyetje që më kthennëpër disa shtigje të pikëllimit personal. Vite, të cilatkur e kthej kokën në të kaluarën hesht, kam dëshirë

të hesht dhe shpeshherë, më shumë se kurdoherëtjetër, të pështy, të pështy zi, vrer, kuq, të pështy etë pështy, për çdo gjë çfarë kaloi, pasi kemi parëhidhërime të tepruara që e mbulonin gëzimin.

Por, sa herë kthehem në të kaluarën më para-qiten edhe disa xixa të gëzimit që kam arritur të jemgjallë e të jem këtu me ty sot, duke folur për poez-inë. Ndiej, në një farë mënyre, gëzim, pasi jeta imenuk më ka kaluar krejtësisht bosh, sepse nëbiografinë e jetës sime kam mbjellë një farë, e cilai ka nxjerrë produktet e veta në një farë kohë,megjithëse verdiktin është koha ajo që e jep.

Por, kam pasur dhe gëzime përkundër gjithëasaj dhune të ushtruar mbi ne, pasi ne qëndruamdhe ajo qëndresë e luftë e pareshtur na ka sjellëderi në këtë fazë ku jemi tani.

E kaluara ime është e kaluara kosovare dhe si etillë ka qenë një përpjekje ekzistenciale, përpjekjepër të ekzistuar. Ka qenë një rrugë e ndjekjeve, njëfobi e tmerrshme se dikush po na ndjek mbrapa.Ne duhet të shkruanim, të punonim, por, gjithsesi,ishim të ndjekur. Tragjedia qëndron këtu, se nëvitin 1945, kur Kosova iu bashkua Serbisë, atëherëne e kuptuam se janë shkelur idealet e luftës sonënë Luftën e Dytë Botërore, kur flitej se pas çlirimit,Kosova do t’i takonte Shqipërisë dhe kjo nuk u re-alizua. Kur Kosova iu bashkua Serbisë, ne si njerëztë kulturës ishim të zhgënjyer dhe të tjerët e dininse në çfarë gjendje psikologjike ishim. Ne, atëherë,kemi qenë të zhgënjyer dhe kemi ecur nëpër zh-gënjime personale dhe jemi munduar që nëpërm-jet zhgënjimit të bëjmë diçka, që të mos vdesin ide-alet. Të mbjellim diçka në tokën tonë. Dhe vërtet,diçka kemi mbjellë, hamarin e kulturës nuk e kemibosh. Kemi krijuar një shtresë të kulturës, kemi li-bra, kemi biblioteka etj.

Mendoni se gjithnjë do të dominojë kjofrymë në poezinë kosovare?

Poezia kosovare dhe poezia e popujve të tjerë tëvegjël, që për një kohë të gjatë kanë qenë nën sun-dimin e të huajve, i ka ngjyrat e veta karakteristike,ka ngjyrë militante, thuajse se ajo ka dëshirë të ndi-hmojë me çdo kusht tjetrin, ka tendencë të jetë disisurrealiste. Poezia udhëhiqet nga një ide për ta ng-jallur njeriun, për ta ndihmuar atë drejt ngritjes sëtij individuale. Por, kjo është ngjyra e poezisë pro-vinciale, e popujve të vegjël me kultura gati-gatifillestare, të varfra në krahasim me të tjerat. Tani,definitivisht mund të them se një poezi e tillë do tëmbetet gjallë për aq sa kanë për të qenë aktualengjarjet që ajo i përshkruan, për aq sa koha do tëkërkojë t’i identifikojë ato ngjarje e ato përpjekjeqë janë brumosur në poezinë e poetëve të ndry-shëm. Mirëpo, kjo poezi është e tejkaluar. Poeziaështë jashtë kohës dhe hapësirës në Evropë. Ajonuk do të jetë poezi e rrethanave shoqërore, por errethanave shpirtërore të poetit, ama të poetit qënuk i dihet në cilën kohë jeton. Është një poeziuniversale e gjërave që flasin e s’flasin. Është njëmetaforikë që shpërthen nga shpirti i poetit, por joe angazhuar. Sado që një poet thotë se ne nuk jemitë angazhuar dhe se shkruajmë vetëm për vete, kjoështë një mashtrim, pasi një gjë të tillë mund tabëjnë vetëm snobët. Është e pamundur të mosmendojë poeti se do të shkruajë për lexuesin.

Doja të dija mbi komunikimin që poet-ët në Kosovë kanë pasur me kohën kur nëShqipëri zhvillohej një letërsi tjetër, ajo esoc-realizmit?

Intervista

I bindur se historia nuk

ka qenë asnjëherë në

anën e vendit të tij, ai e

rrëfen këtë histori

shkarazi në kafenenë ku

zhvilluam bisedën, duke

dashur t’ia lërë të

shkuarës atë kohë

SHQIP 45E DIEL, 22 KORRIK 2007 K U L T U R E

Letërsia shqipe e këtyre dy kaheve përbëjnëtërësinë e letërsisë kombëtare shqiptare. Kjo letër-si është një letërsi, jo dy letërsi. Është një letërsi,pasi shkruhet në një gjuhë, në atë standarde e tëunifikuar, prandaj ne jemi të integruar si sh-qiptarë dhe kjo nuk na lë shumë hapësirë të nda-hemi. Megjithatë, gjatë këtyre 40 viteve shkrimeqë bëheshin në Shqipëri, dallonin nga ato qëbëheshin në Kosovë në disa pikëpamje. Thirrjete poezisë shqipe në Shqipëri kishin frymë soc-realiste.

Ndryshe nga ne në Kosovë, poetët në Shqipëri,gjatë asaj periudhe, ishin të detyruar të shkruaninnën moton e “njeriut të ri”. Ata nuk mund të shkru-anin të lirë, jashtë rregullave të vendosura të ko-hës, larg ideologjisë komuniste, pasi kjo gjë kush-tonte shumë dhe unë i di të gjitha rastet e bur-gosjeve në burgjet komuniste. Është e trishtë egjithë ajo çfarë ka ndodhur atje. Por mendoj seedhe në atë mënyrë të robëruar ata mundën tërrëfenin situatën reale në të cilën ndodhej kjoletërsi, ai vend dhe për këtë gjë ajo letërsi ështëpjesë e historisë sonë. Prandaj, poetët në Shqipërinuk kanë mundur të jenë më modernë, ashtu siçndodhte në të njëjtën kohë në vende të ndryshmetë Evropës. Ata nuk kishin mundësi të lexonin, tapërsosnin formën dhe mendimin e tyre, pasi ish-in vetë rrethanat e tilla... Ndërsa në Kosovë, pa-varësisht se ishim të përndjekur, ne kemi mundurtë jemi më të lirë, të kemi më shumë mundësi ko-munikimi.

Në një libër për Ballkanin, cili ështëvendi që do t’i lije poezisë shqipe?

Poezinë shqipe, në të dyja anët e kufirit, në tërësi

në një libër karshi librave të tjerë të poezive ball-kanike, do ta vendosja aty ku ajo e meriton. Ajo emeriton të jetë karshi poezisë më të mirë të popu-jve ballkanikë, me të veçantat e veta natyrisht.Poezia shqipe sjell të veçantat e veta, ngjyrën evet. Dhe kjo ngjyrë është e veçantë në këtë libër,mund të jetë e ngjashme edhe me ndonjë populltjetër ballkanik. Mendoj se kul-turat e huazuara e ndihmojnënjëra-tjetrën, unë po them mebindje se poezia shqipe sot nëbotë edhe mund të konsidero-het një poezi, e cila ka një pamjemoderne.

Unë e lexoj poezinë bashkëko-hore të vendeve të ndryshme, sitë Greqisë, ish-Republikave tëJugosllavisë, sllovene, francezeetj., por poezia jonë është një farëindi, një farë skeleti i fortë i jetës,i historikut të shqiptarit, ingjyrës, i natyrës së tij, e cila i jepmundësi asaj të futet në poezinëe botës. Pasi, poezia e botës nukmund të jetë e njëtrajtshme.Poezia shqipe është poezi botërore. Nëse poeziajonë do të ishte moderne, siç është poezia modernefranceze, nuk do të vlente.

Çfarë mendon Din Mehmeti tashmë nëkëtë moshë? Cilat janë ato që orvaten nëmendjen tënde?

Kjo është një pyetje shumë e mirë. Përgjigjja esaj është sikur unë të ulem e të shkruaj një roman,por romani është i mundimshëm tani për mua.

D in Mehmeti e kujton atë kohë,kur pasi kishte mbaruar studimet në Beograd, vjen të

punojë në Bibliotekën Kombëtare tëTiranës për të mbrojtur doktor-aturën. “Punoja me orë të tëra”, rrëfenai. Në një nga ato mbrëmjet e lehtanë Tiranën e atyre viteve, ai kishtetakuar Eqrem Çabejin, që për vite meradhë ka qenë miku i tij i mirë. Teksaishin ulur të pinin një kafe, Çabej ikishte thënë se “përse kërkon të mer-ret me studime”. “Ti ke talent, diçkaqë u mungon studiuesve, përse kërkonta çosh jetën duke rrëmuar në librate të tjerëve. Ti duhet të shkruash. Neduhet të merremi me librat e tu”.Këto fjalë e kishin ndjekur për kohë tëtëra në mendje, teksa kthehej nga Ti-ranë në Gjakovë, duke vendosur mëpas ta linte doktoraturën e studimetdhe të bëhej një dashnor i përjetshëmi poezisë.

POLICËT DHE LIBRAT

N a t ëQyteti dridhej

Klithte nëpër krisma

Ata erdhën edhe në shtëpinë timeSi një furtunë e zezë

Që rrënon gjithçka

Erdhën e përmbysën çdo gjëNë bibliotekën time

I gjuajtën librat nëpër dhomëI shqelmuan i shqyen

Fytyrat dyllë nga vdekjetDuart tmerr nga krimet

Ku i ke armët kuJo kam vetëm libra

M’i ngulën sytëE gjarpërinjtë

E ulërinë:Libra libra libra

Pse gjithë këta libra?!Heshtje e gjatë

Librat merrnin frymëAta më shikuan mendueshëm

U zverdhën e ikën pa thënë asgjë

Mbrapa lanë erë të ndytëKob frikë

Gjakovë, prill 1999

Unë vetëm mendoj, unë gjithçka mendoj, unë tanivetëm meditoj, unë meditoj e meditoj për temapër jetën.

Kam dëshirë të shkruaj një vepër, e cila do tëmbetet. Në këtë moshë të kap shpesh mendimi senuk ke mundur t’i thuash të gjitha. Prandaj, gjith-një kam përshtypjen se nuk e kam kryer siç duhet

detyrën time, mendoj të shkru-aj një vepër, e cila qëndron, e cilabën rezistencë. Nuk mund tëdal jashtë natyrës sime të dikur-shme. Më pëlqen të meditoj përnatyrën, lumenjtë, drurët, megjithçka.

Por, ajo çfarë më mungon,është fakti i të qenit më i qetë.Shumë gjëra kanë ndryshuar nëkohë dhe njerëzit nuk mëduken më si dikur. Janë më tëftohtë, gati sa nuk kacafyten menjëri-tjetrin dhe kjo nuk mëpëlqen.

Nuk mendoja se ishin kësh-tu njerëzit përpara. Tashmë kurbëj rezymenë më dalin njerëzit

sikur shpërthejnë nga toka, si gjarpërinjtë ndajvetes. Unë jam i ftohtë ndaj tyre, por shoh dhefjalët që i thonë të tjerët nuk zënë vend, kacafytennë luftë mes vetes, gjë e cila më bën të më duketvetja sikur kam dalë jashtë kohës. Ndoshta ështëmosha kjo që më bën t’i shoh këto gjëra. Kam njëalergji ndaj këtyre gjërave, por shoh se edhe sin-qeriteti është një formë e tepërt në këtë kohë.

Është një jetë pa formë, ashtu siç unë e kam

Këshillae Eqrem

Çabej

shprehur në një varg “Tokë pa qiell”. Njerëzit ikinnga njëri-tjetri... Njeriu ikën nga njeriu, bisha ikënnga bisha, gjarpërinjtë ikin nga gjarpërinjtë. E shohjetën tashmë me një sy krejt kritik. Kam dëshirë tëshkruaj diçka për këtë gjë, por nuk e di në do mundt’ia arrij...

Cila është poezia e fundit që ke shkru-ar?

Vetëm dy ditë më parë kam nisur një libër mepoezi në Tiranë për t’i botuar te shtëpia botuese“Toena”. Janë 80 poezi të reja të miat. Por, poezia efundit, ajo që është në atë përmbledhje dhe më kambetur në mendje, është: “Është diku një plak siunë”...

E mban mend?“Është diku një plak si unë”. (Mbledh pak buzët

dhe mbyll sytë). E kam të pamundur ta them...Kur ka qenë poezia më e bukur tek ty,

gjatë kohës kur ishe i ri apo tani?Kur isha i ri poezia ka qenë shpërthimi i shpirtit

tim, me një tendencë të caktuar për ta ndryshuarbotën dhe jetën. Ishte optimizmi im, ka jetuar memua dhe fizikisht, edhe në pikëpamje shpirtërore.Unë jam gëzuar me të, pasi ajo më ka ndihmuar,ishte angazhimi im shpirtëror që më ka ndihmuarmua si qenie, më ka dhënë forcë.

Poezia e tanishme është disi më intelektuale,më meditative, më metaforike. Ajo nuk është ajopoezi që mediton për ekzistencën njerëzore, por jome atë vrullin djaloshar, me atë zjarrin e dikurshëm.Është një poezi e frenimeve, ndërsa më përpara ajoishte një poezi e zjarreve, e vullkaneve të voglabrenda meje. Ndoshta edhe tani është e tillë, porështë një zjarr që nuk i duket tymi...

Sytë që kanë një blu të

thellë gati sa s’i përloten

pas çdo fjalie, teksa

rrëfen jetën e tij me letrat.

Ndihet i lumtur se dikush

ka shkuar ta takojë si

poet, në këto kohë të

trazuara për Kosovën

SHQIP 46 E DIEL, 22 KORRIK 2007

SPORT

Të gjithë "big"-ët eSuperiores e kanë

përqendruar vëmend-jen te 30-vjeçari

BARIÇTrajneri i Kombëtares ika sugjeruar sulmuesit

aventurën jashtë vendit,për të gjetur hapësira

në Kombëtare, porofertat e klubeve të

Superiores janë shumëjoshëse

Beqaj

Leje ngaAnorthosis

për Marsejën

30-vjeçari është epiqendra e merkatos në kampionatin shqiptar: Një lojtar që do t'i shkonte për shtat çdo skuadre

Teuta e Tirana, luftë për Daniel XhafajnDurrsakët duan ta mbajnë, sulmuesi ka lidhur kontratë me kampionët

Pinjolli i familjes mbretërore, mesazh në zyrat e klubit matjan

Princi Leka, faks Burrelit“Urime për heqjen e dënimit”

E VEÇANTE

Kapllani

Karlsruher, jashtë Kupës së LigësEdmond Kapllani dhe Karlsruher janë eliminuar në

çerekfinalet e Kupës së Ligës në Gjermani, pasi kanëhumbur 1-0 në ndeshjen e luajtur në fushën e nënkampi-onëve të Shalke 04. Sulmuesi i Kombëtares shqiptare kafituar një penallti që në minutën e 5-të të takimit, ku gjyq-tari nuk ka hezituar të fërshëllejë një faull të shkaktuarndaj Kapllanit nga Kobiashvili. Megjithatë, mundësia edhënë nuk është shfrytëzuar nga Tamas Hajnal, i afruarnë këtë verë te skuadra nga Baden-Baden. Rezultatinfinal të ndeshjes e vendosi rrjeta e realizuar nga HalilAltintop, që kaloi Shalken në gjysmëfinale. Në këtë sfidë,trajneri Edmund Beker provoi një sistem të ri loje, ku 24-vjeçari kuqezi ka luajtur si sulmues i vetëm dhe passhpinës së tij vepronin dy mesfushorë ofensivë. er. ko.

ERALD KODHELI

Të gjithë të çmendur përDaniel Xhafajn. Sulmuesiështë pa dyshim lojtari më i

dëshiruar nga klubet e mëdha nëShqipëri dhe lufta për të marrëshërbimet e tij vazhdon të jetë efortë. Tirana e Teuta janë në kërkimtë një fjale, të një shtrëngimi du-arsh. Ndërkohë, edhe Partizani eVllaznia presin zhvillime të mund-shme, pse jo për të përfituar nëmomentin e fundit. Të gjithë"big"-ët e Kategorisë Superiore ekanë përqendruar vëmendjen(sigurisht edhe forcat) te 30-vjeçari, që cilësohet nga të gjithë sinjë lloj shpëtimtari për skuadrat etyre: mesatarja e golave të shënu-ar është e admirueshme.

Aktualisht, situata rrethshënuesit të 20 golave në edicio-nin e kaluar është shumë e komp-likuar. Dëshiron të luajë jashtë 28mijë kilometrave katrorë dhe pro-vohet tek Amkar në Rusi, luan meTeutën në turin e parë eliminatortë Kupës UEFA dhe (të paktënashtu si thonë burime konfiden-ciale) ka firmosur parakontratëme Tiranën. Mes fundit të majit(miqësorja e humbur 3-1 me An-glinë B) dhe fillimit të qershorit(takimi eliminator i fituar 3-0 nëfushën e Luksemburgut), DanielXhafaj ka bindur trajnerin e Ko-mbëtares Oto Bariç për kualitetine tij. Madje, pas këshillës së kroat-it 75-vjeçar, sulmuesi ka tentuaraventurën jashtë Shqipërisë, pasivetëm në këtë mënyrë do arrintetë siguronte fanellën kuqezi. Por,kur ka kaluar më shumë se njëmuaj nga dita e parë e provës meAmkarin, kontrata ende nuk kaardhur dhe lojtari ka pasur ofertatë njëpasnjëshme. E para në listëishte Tirana: skuadra ka ndry-shuar shumë nga ajo e vitit të kalu-ar, që u shpall kampione dhepërveç afrimit të Fortuzit dëshi-ron edhe një tjetër goleador, i cilido t'i japë më shumë siguri nëfazën realizuese. Sipas burimevepranë bardhebluve mësohet seXhafaj ka firmosur një parakon-

tratë për të milituar aty në sezo-nin e ri, që starton më 25 gusht.Por, Teuta, skuadra ku 30-vjeçarika luajtur për shumë sezone,duket se po tenton ta bindë që aitë qëndrojë në bregdet. Presi-denti Edmond Hasanbelliu ësh-

të i gatshëm që të rrisë ofertën,me qëllimin e vetëm që Xhafaj tëjetë pjesë e nënkampionëve. Ak-tualisht, sulmuesi po luan medurrsakët në turin e parë elimina-tor të Kupës UEFA, madje kashënuar edhe golin e parë në

humbjen 6-2 të pësuar në fush-ën e Slaven Belupo. Zyrtarët eTeutës kanë bërë të ditur se paskësaj disfate turpëruese në ekipdo ndryshojnë shumë gjëra, porobjektivi kryesor është mbajtja eDaniel Xhafës, për të cilin do ish-

in të gatshëm të bënin gjithçka.Në garë qëndrojnë edhe Partiza-ni e Vllaznia (edhe pse disi më tëtërhequr), që ëndërrojnë për tëafruar golashënuesin dhe më pastë provojnë të fitojnë diçka tërëndësishme në këtë sezon.

Princi Leka, trashëgimtari i parë i fronitmbretëror në Shqipëri, ka dërguar një faks në

zyrat e klubit të Burrelit, ku ka uruar drejtuesit dhefutbollistët për heqjen e dënimit dhe rikthimin eskuadrës në Kategorinë e Parë. Në mesazhin embërritur lexohej: “I dashur president, të dashurfutbollistë, do të dëshiroja t’ju uroja të gjithëve jupër heqjen e dënimit ndaj klubit të Burrelit, si edhepër rikthimin në kategorinë ku keni milituar gjatësezonit të kaluar”. Duke qenë se familjambretërore është me origjinë matjane, ky lajm eka gëzuar princin, i cili i ka uruar suksese skuadrësdhe ka premtuar se do bëjë të pamundurën të jetëprezent në disa ndeshje të ekipit. “Falja juaj ishtenjë lajm i gëzueshëm për mua dhe për të gjithëtifozët e ekipit të Burrelit. Uroj që të keni sa mëshumë suksese dhe fitore në vazhdim dhe po presme padurim që të marr pjesë në ndeshjet e

skuadrës suaj”. Ky faks ka qenë padyshim një sur-prizë e bukur për Burrelin, që vetëm pak kohë mëparë u lejua nga Komiteti Ekzekutiv në FederatënShqiptare të Futbollit që të luante në Kategorinëe Parë. Gjatë sezonit të kaluar, matjanët ishinskualifikuar nga kampionati dhe dërguar një kat-egori më poshtë, sepse përgjegjësi i gjyqtarëve nëfederatë, Sulejman Mema, ishte sulmuar brutal-isht në korridoret e stadiumit. Kjo ngjarje i ka rrez-ikuar jetën ish-shefit të garave dhe ka sjellë masëne parë ekstreme në futbollin shqiptar, e cila ështëpasuar nga pezullimi i Tomorit. Gjithsesi, paskërkesave të shumta për falje, të dyja këto ekipejanë lejuar që të rikthehen në aktivitetin e më-parshëm. Aktualisht, Burreli ka startuar fazënpërgatitore nën drejtimin e trajnerit BaftjarPunavija.

e. kodheli

Arjan Beqaj ka marrë lejen nga Anorthosis Fam-

agustra për të udhëtuardrejt Francës, ku do të testo-het në radhët e OlimpikMarsejës. Lajmin e ka zyrta-rizuar sajti elektronik i klubit,që citonte se drejtuesit qip-riotë nuk dëshironin që t’ibëheshin pengesë portierittë Kombëtares shqiptare.“Pasi ka luajtur në ndeshjene parë eliminatore të KupësUEFA, të fituar 1-0 në fush-ën e Vardarit, Arjan Beqaj kakërkuar autorizimin e drej-tuesve të klubit për t’u pro-vuar te Marseja në Ligën IFranceze”, shkruhej në ko-munikatën për shtyp. “Lejapër t’u larguar disa ditë udha, por në rast se Beqaj dota bindë stafin teknik tëmarsejezëve, atëherë An-orthosis duhet të vihet nëkërkim të një tjetër portieri”.Provën në Francë “gardian-it” ia ka siguruar mesfushoriLorik Cana, që është një ngalojtarët më të vlerësuar tekOlimpik Marseja. Nëse kalonte nënkampionët e Francës,Beqajt do t’i duhet të luftojëpër një vend si portier i dytëme 32-vjeçarin SebastianHamel, ndërkohë që numrin1 e mban Sedrik Karraso.

e. kodheli

Teramo

Në mbrojtjetë Myrtajt

për “dopingun”Florian Myrtaj është para

qitur përpara panelitdëgjimor antidoping, nëlidhje me kortizonin e për-dorur në ndeshjen “play-out” kundër Ankonës. Dje,sulmuesi shqiptar, i cili ishtei shoqëruar nga mjeku i Ter-amos, Nino Bonolis, dhe ngaavokati Grasini, kanë thënëfjalën e tyre përparagjykatësve sportivë, dukesqaruar përse në këtë rastnuk bëhej fjalë për përdorimtë substancave të ndaluara.Materialet do t’i paraqitenkomisionit antidoping tëCONI-t, që do japë një ven-dim vetëm në muajin gusht.Gjithsesi, ish-lojtari i Ko-mbëtares dhe mjeku Bono-lis janë dukur optimistë.“Kemi shpjeguar arsyet tonadhe besoj se kjo çështje dozgjidhet me një skualifikimminimal”, ka deklaruar dok-tori. Ndërsa Myrtaj ështëshprehur: “Kjo situatë nukka lidhje me dopingun, kandodhur një gabim burokra-tik. Përpara ndeshjes meAnkonën kemi deklaruar sekisha marrë një sasi të cak-tuar kortizoni, pas kishaprobleme në këmbë dhevetëm në këtë mënyrë mundtë luaja”. Myrtaj po vazhdonstërvitjet me Teramon, porPaganeze duket shumë ebindur për të marrë shër-bimet e vlonjatit.

e. kodheli

E DIEL, 22 KORRIK 2007 SHQIP 47S P O R T

Piloti i MekLarenit ka shpëtuar për mrekulli pa asnjë dëmtim, por stafi mjekësor nuk e ka konfirmuar pjesëmarrjen në garën e së dielës

Raikonen me Ferrarin arrin “pole-position” në NurburgringMekLaren pohoi se

piloti nuk kishte

pësuar asnjë frakturë

40-vjeçari është tërhequr prej disa muajsh nga arbitrimi e tashmë rrezikon burgun

Mediat amerikane: Tim Donaxhi,gjyqtari i korruptuar në NBA

Gazetat amerikane kanë zbuluar emrin e gjyqtarit, që për

llogari të mafies trukonte ndesh-jet e basketbollit amerikan (NBA),duke ndikuar tepikët, faullet dhegjithçka tjetër qëka lidhje me lojën.Bëhet fjalë për TimDonaxhi. Fotot e tijkanë mbushurfaqet e para të tëgjitha gazetave nëSHBA: një arbitërme vesin e bix-hozit, që për shkaktë borxheve të shumta të akumu-luara, prej dy vjetësh punonte përllogari të krimit të organizuar.Lajmi është publikuar për herë tëparë nga “New York Post”, që zbu-loi se hetimi i FBI-së kishte filluarpërpara një viti dhe nga përgjimete telefonatave dolën në dritë faktetronditëse: Donaxhi, i cili punon-te si gjyqtar i NBA-së prej 13vjetësh, kishte vendosur baste në

disa takime të sezoneve 2005/’06dhe 2006/’07, madje dukendikuar me vendimet e tij, gjith-monë sipas orientimeve dhedëshirave të mafies. Një akuzëshumë e fortë, nga e cila gjyqtari40-vjeçar, i tërhequr prej disa mua-jsh nga arbitrimi, mund të përfun-

dojë në burg për shumë vjet. Edhepse FBI-ja dhe zyrtarët e NBA-sënuk tregojnë asnjë detaj rrethhetimit, mediat amerikane kanëbërë të ditur se udhëzimet e gjyq-tarit nuk ishin që me vendimet etij të nxirrte një skuadër fitueseapo humbëse (kjo do të binte

shumë në sy). Ideja ishte qëDonaxhi duhej të ndikonte nëdiferencën e pikëve mes skuad-rave dhe në pikët finale. Tashmë,hetuesit amerikanë po tentojnë

të zbulojnë secilat kanë qenëndeshjet e ma-nipuluara, edhesepse në dy vitet efundit “bilbili” kadrejtuar 131ndeshje gjatë se-zonit të rregulltdhe 20 në “play-off”. Komisioneri i

NBA-së, Stern, ka folur me tonekritike: “Po bashkëpunojmë nëhetime dhe kërkojmë që drejtë-sia të vihet në vend: ai individduhet të dënohet dhe dopunojmë që gjëra të tilla mos tëndodhin më”. Më parë Donaxhika qenë i njohur në vitin 2004, kurnë ndeshjen që gjykonte lojtarëte Indiana Peisërs janë zënë metifozët e Detrod Pistons.

Emerson tashmë

dëshiron Milanin

Kazaku Aleksandër Vi-nokurov është shpallurfituesi i garës së 13-tënë “Tour de France”,duke regjistruar kohënmë të shpejtë të kro-nometruar për 54 kilo-metra. Edhe pse garonprej kohësh me disaplagë në këmbë, çiklistii “Astanas” ka arritur nëfinish për 1 orë 6 minu-ta dhe 34 sekonda,duke qenë 1’14 më ishpejtë se australianiEvans. Rasmusen arritita ruajë bluzën e verdhëtë liderit.

Lion triumfon

në Kupën e PaqesNjë gol i realizuar ngaKim Kallstrom i kadhënë Lionit fitoren për-ballë Boltonit, në finalene Kupës së Paqes.Përveç trofeut, kampi-onët francezë kanë për-fituar edhe një çmimprej 2 milionë eurosh.Triumfi në këtë aktivitetka qenë shumë idëshiruar për Lionin, qëkishte arritur finalenedhe në dy edicionet emëparshme, por nëfund nuk kishte arritur tëngrinte Kupën.

Vinokurov fiton

garën e 13-të

Pasi trajneri i ri i Realit,Bernard Shuster, ka po-huar se nuk e do nëskuadrën e tij, Emersoni lëshon sinjale dashurieMilanit. “Jam gati të vlerë-soj të gjitha ofertat, dek-laroi ‘Puma’. Reali ështëklubi më i pasur në botë,por Milani është i orga-nizuar shumë më mirë.Te kuqezinjtë, gjithçka sinë fushë ashtu edhe jas-htë funksionon përmrekulli. Paratë nuk janëproblem”.

RREFIMIAdriano: Gjeja prehje tek alkooli

Pas problemeve që ka kaluar në këto dy vitet e fundit, Adriano ështërrëfyer duke treguar gjithçka ka ndodhur. Në një intervistë të botuar

në sportiven italiane, “La Gazzetta dello Sport”, sulmuesi ka deklaru-ar: “Pasi më vdiq babai vuajta shumë. Kjo dhimbje bëri që të prishjaedhe marrëdhëniet me shoqen time. Prej atij momenti gjeja prehjevetëm tek alkooli dhe nuk lija natë pa dalë. E kisha të nevojshme,sepse nuk më zinte gjumi natën. Gjërat u riparuan në 1-vjetorin eAdrianinjos dhe tashmë kam marrë përgjegjësitë e mia. Në sezonin eri shpresoj të paraqitem në maksimum dhe do punoj shumë për tangritur nivelin e lojës sime”.

TALENTIMançester blen “Ronaldinjon e ri”

Rhein Deivis është 9 vjeç, i dashuruar me futbollin dhe ëndërron tëtakohet me Kristiano Ronaldon. Por, kur ka topin nëpër këmbë ai

bën gjëra të jashtëzakonshme, duke të kujtuar Ronaldinjon. Pas njëvideoje që qarkullonte në internet, drejtuesit e Mançesterit janë bindurdhe kanë vendosur menjëherë që t’i ofrojnë familjes së talentit të trans-ferohen nga Australia në Angli. Në rolin e mesfushorit sulmues, Rheinështë dukshëm më superior se moshatarët e tij. Projekti është i qartë: 9-vjeçari do niset menjëherë drejt Mbretërisë së Bashkuar dhe do përfitojënjë bursë në akademinë sportive të “Red Devils”.

KLASIFIKIMIKy aksidentmund takomprometojëgarën eHamilton drejttitullit kampion,pasi rivalëtkanë mundësita ngushtojnëdiferencën

ALONSOSpanjolli nukështë dukuraspak ishqetësuarnga aksidenti ishokut tëskuadrës dheka besim tëplotë teMekLareni i tij

Hamilton, aksident me 270 km/h

Lideri i kampionatit në Formula 1, Ljuis Hamilton, ka shpëtuar për mrekulli, pa pësuar

asnjë dëmtim nga një aksident meshpejtësi të lartë në fundin eprovave zyrtare të Çmimit të Madhtë Evropës. Piloti debutues meMekLarenin ka dalë nga pista nëkthesën që mban emrin e legjendësgjermane, Mikael Shuma-her, dhe me 270 km/h ështëpërplasur me muretmbrojtëse. 22-vjeçari ka dalëvetë nga makina dhe përparase të transportohej me ambu-lancë në spitalin e cirkuitit tëNurburgring ka bërë medorë, duke treguar se gjithç-ka ishte në rregull. Zyrtarëtkanë bërë të ditur se Hamil-ton ishte i vetëdijshëm dhefliste normalisht. Shkak përaksidentin e anglezit ështëbërë një problem me rrotën epërparme në krahun e djath-të, që në momentin e daljesnga kthesa është dëmtuar.Ndërkohë, drejtuesit e skud-erisë MekLaren kanë bërë tëditur se piloti nuk kishte pë-suar fraktura dhe për t’u sig-uruar për gjendjen e tij tëmirë duhej të qëndronte përdisa orë në një spital qëgjendej afër Kolbencit. Gjith-sesi, ata nuk kanë saktësuarnëse Hamilton do jetë nëgjendje që të paraqitet nor-malisht në garën që startonsot në orën 14:00, e cila trans-metohet në “Top Channel”. Nësemjekët i japin lejen për të zbriturmenjëherë në pistë, britaniku dostartojë nga vendi i dhjetë në vijën enisjes. “Është ende shumë shpejtpër të folur rreth gjendjes së tij, pornë këto momente nuk duket se kadhimbje në asnjë vend e nuk kaasnjë kockë të thyer”, ka deklaruarRon Denis për mediat. “Vendiminëse Ljuis do jetë në garë do ven-doset në një moment të mëvon-shëm, por fakti që na qetëson ësh-të se deri më tani gjithçka ka qenënë rregull”. Denis saktësoi se aksi-denti është shkaktuar nga “dëmti-mi i grushtit të rrotës së përparmenë krahun e djathtë, e duket segoma nuk ishte vendosur nëmënyrën e duhur”. “Të paktën edimë se nuk kemi asnjë problemmekanik me makinën”, përfundoidrejtuesi më i lartë i skuderisë ang-lo-gjermane. Sesioni i provave zyr-tare u ndalua për një kohë të gjatë,kur kishin mbetur vetëm 5 minutae gjysmë nga fundi dhe u deshënrreth 30 minuta që pilotët e tjerë tëfillonin xhirot normale për të ven-dosur se cili do nisej nga vendi i pari.“Në disa raste është shumë e vësh-tirë të presësh, duhet të jesh i du-rueshëm e kur gjithçka të fillojë, tëjapësh maksimumin”, deklaroiRaikonen, që me Ferrarin e tij regjis-troi kohën më të shpejtë. Finland-ezi, i cili vjen në Nurburgring pas dyfitoreve radhazi, e frenoi kro-nometrin në kohën 1’31"450. Pas tiju pozicionua Fernando Alonso me1’31"741, ndërsa Felipe Masa për-fundoi i treti me vetëm 36 të qind-tat më shumë se kampioni spanjoll.Dy pilotët e BMW-Sauber, Hajdfillddhe Kucika, u pozicionuan në ven-det 4 e 5, ndërsa Veber me Red Bulldo niset i gjashti.

‘‘

‘‘

Donaxhi ndikonte në

diferencën e pikëve

mes skuadrave dhe

në pikët finale

‘‘

‘‘

Fotot e gjyqtarit

kanë mbushur faqet

e para të të gjitha

gazetave në SHBA

SKANDALI