Upload
love
View
38
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Fundur Starfsgreinanefndar 3. mars 2011. Málefni starfsmenntunar og stefnumörkun Jón Torfi Jónasson jtj @ hi.is http://www.hi.is/~jtj/ Menntavísindasvið HÍ. Til umræðu. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Fundur Starfsgreinanefndar3. mars 2011
Málefni starfsmenntunar og stefnumörkun
Jón Torfi Jó[email protected] http://www.hi.is/~jtj/
Menntavísindasvið HÍ
Til umræðu
Set fram nokkrar spurningar um starfsmenntun, en ég tel að við þeim öllum verði að gefa svör í umræðum um mótun stefnu um starfsmenntun. Og sennilega ýmsum fleiri spurningum.
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 2
Nokkrar tölur
Tölurnar eiga aðeins að draga fram hve aldursdreifingin í framhaldsskóla er mikil.
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 3
Skólasókn í framhaldsskóla
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 4
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
1980
1982
1984
1986
1988
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
2006
2008
2010
Fjöldi 16-19 ára
Fjöldi í framhaldsskóla
Heimild: Hagstofa Íslands. Talnaefni - Mannfjöldi; Skólamál, febrúar 2011
Skólasókn í framhaldsskóla eftir aldri, hlutfall aldurshóps
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 5
0
10
20
30
40
50
60
70
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
15-19
20+
21+
25+
Skólasókn í framhaldsskóla eftir aldri, hlutfall aldurshóps
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 6
y = 0,5182x + 88,982R² = 0,8461 y = 1,0091x + 76,673
R² = 0,8225
y = 0,9364x + 68,018R² = 0,7744
y = 0,7091x + 63,018R² = 0,657
y = 0,1545x + 35,527R² = 0,0757
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
%
15 ára
16 ára
17 ára
18 ára
19 ára
20 ára
Linear (16 ára)
Linear (17 ára)
Linear (18 ára)
Linear (19 ára)
Linear (20 ára)
Skólasókn í framhaldsskóla eftir aldri, hlutfall aldurshóps
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 7
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
%
20 ára
21 árs
22 ára
23 ára
24 ára
25-29 ára
30-39 ára
40 ára og eldri
Aldur brautskráðra með burtfarar- og sveinspróf
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1995
-199
6
1996
-199
7
1997
-199
8
1998
-199
9
1999
-200
0
2000
-200
1
2001
-200
2
2002
-200
3
2003
-200
4
2004
-200
5
2005
-200
6
2006
-200
7
2007
-200
8
2008
-200
9
%
Hlutfall brautskráðra 25 ára og eldri
Sveinspróf 25+ %
Burtfararpróf úr iðn 25+ %
Til umræðu
• Fyrir hverja er starfsmenntun? Atvinnugreinar, atvinnulíf, þjóðfélagið, nemendur?
• Hvað er átt við með orðinu starfsnám, starfsmenntun? Kemur munurinn á verkmenntun og starfsmenntun þessu máli við?
• Hvaða sjónarmið eiga að ráða ferðinni við uppbyggingu náms til starfs? Almenn menntun, sérhæfð menntun, hvað á að koma fyrst, hvað síðar?
• Hvar á starfsmenntun heima í skólakerfinu? Á framhaldsskólastigi, á háskólastigi, á millistigi? Hve mikið á að dreifa henni um landið?
• Að hvaða marki á starfsmenntun heima í skóla og að hvaða marki á vettvangi vinnunnar? Í hvaða hlutföllum, hvenær hvort?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 9
Til umræðu
• Að hvaða marki eiga sjónarmið óháð starfsgrein, t.d. tengd brottfalli, eða færanleika í skólakerfinu, að ráða einhverju um skipan námsins?
• Hver á að ráða uppbyggingu námsins? Atvinnugreinin sjálf, ráðuneyti, kennarar? Hvers kyns fagmennska og vitneskja er gagnleg til þess?
• Hver á að bera kostnaðinn af náminu, hvort heldur er í skóla eða á vinnustað? T.d. af búnaði í skóla, vinnustaðahlutanum, eða námsefninu?
• Hvaða kraftar utan skólans stýra ferðinni, beint eða óbeint hvað varðar þróun og vinsældir einstakra greina? Hagsmunir skóla, fagfélaga, atvinnurekenda; hugmyndir um virðingarstöðu náms, aðrir valkostir, afstaða atvinnurekenda, staða á vinnumarkaði, kostnaðarrök? Hverju á atvinnugreinin að stýra?
• Hver ofangreindra atriða eru viðkvæm í umræðu?Jón Torfi Jónasson - Málfundur
Starfsgreinanefndar 2011 10
Til umræðu um stefnumörkun
• Hvaða ofangreindum atriðum ætti einkum að taka mið af í mótun stefnu um starfsmenntun?
• Hver þessara atriða eru þess eðlis að það ætti að hugsa þau alveg upp á nýtt?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 11
Fyrir hverja er starfsmenntun?
• Atvinnugreinar, atvinnulíf, þjóðfélagið, nemendur?
• Að hvaða marki skal tekið mið af þörfum atvinnulífs? Hvað með úreldingu hugmynda, eða breyttar aðstæður?
• Að hvaða marki skal hafa í huga það gagn sem ekki er farið að hugsa fyrir?
• Að hvaða marki má ungt fólk taka áhættu með framtíð sína?• Oft talið að núverandi atvinnulíf muni halda áfram, tiltölulega lítið
breytt og núverandi kröfur þess eigi að ráða ferðinni.
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 12
Hvað er átt við með orðinu starfsnám, starfsmenntun?
• Kemur munurinn á verkmenntun og starfsmenntun þessu máli við?• Að hvaða marki getur verklegt nám átt rétt á sér, skipt miklu máli, á
öllum skólastigum án þess að miða við tiltekin störf; sbr. aldagamlar hugmyndir Jóns Þórarinssonar um handiðn um þarsíðustu aldamót.
• Hvernær er verið að blanda saman umræðu um starfsnám og verklegt nám?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 13
Hvaða sjónarmið eiga að ráða ferðinni við uppbyggingu náms til starfs?
• Almenn menntun, sérhæfð menntun, hvað á að koma fyrst, hvað síðar?
• Hvernig verður fagmaður til?• Hve mikið skal koma í grunnmenntun og hve mikið í þróun í starfinu
sjálfu? og hvernig þá?• Hvaða rök eru fyrir því að almenna námið komi fyrst?• Hvaða rök eru fyrir því að sérhæfða, hlutbundna námið komi á undan?• Hve mikið bóklegt nám skal vera í menntun til verklegra starfa og
hvenær skal því stillt inn í námi?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 14
Hvar á starfsmenntun heima í skólakerfinu?
• Á framhaldsskólastigi, á háskólastigi, á millistigi? Hve mikið á að dreifa henni um landið?
• Hvers vegna skal nám til starfs vera á framhaldsskólastigi?• Hvers vegna skal nám til starfs vera á milliskólastigi?• Hvers vegna skal nám til starfs vera á háskólastigi?
• Hver ákveður þetta? Hvernig breytist þetta?• Bera saman iðnám og nám heilbrigðis- og uppeldisstétta.
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 15
Að hvaða marki á starfsmenntun heima í skóla og að hvaða marki á vettvangi vinnunnar
• Í hvaða hlutföllum, hvenær hvort?– Ætti sennilega oftar að koma fyrr, en er oft sett síðast; kemur þá í stað starfsþjálfunar
sem ætti að fara fram á vinnustað
• Athuga hvernig nám til starfs færist sífellt meira inn í skólana
• Hvaða rök eru með því? Opnari aðgangur, fagleg rök, kostnaðarrök, …• Hvaða rök eru gegn því? Fagleg rög, þróun fagmennsku, hlutbundið
nám, nám við aðstæður á vinnustað, …
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 16
Að hvaða marki eiga sjónarmið óháð starfsgrein, t.d. tengd brottfalli, eða færanleika í skólakerfinu, að ráða einhverju um skipan námsins?
• Í hvaða hlutföllum, hvenær hvort?
• Hefur skipulag námsins ráðist of mikið af færanleika rökum? Þ.e. af þeim rökum að nemendur þurfi að geta flutt sig og þurfi þá að fá sem mest metið?
• Hefur umræðu um brottfall og starfsmenntun á framhaldsskólastigi verið blandað of mikið saman? Sjá líka umfjöllun fyrr um verknám og starfsnám.
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 17
Hver á að ráða uppbyggingu námsins?
• Atvinnugreinin sjálf, ráðuneyti, kennarar? Hvers kyns fagmennska og vitneskja er gagnleg til þess?
• Hvaða þekking á að ráða ferðinni?– Á starfinu, hvernig?– Á þörfum vinnumarkaðar?– Á breytingum á vinnumarkaðaði?– Á námskrá og breytt viðhorf til hennar?– Á allri “new skills” umræðunni?– Á breytingu á skólakerfinu?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 18
Hver á að bera kostnaðinn af náminu, hvort heldur er í skóla eða á vinnustað?
• T.d. af búnaði í skóla, vinnustaðahlutanum, eða námsefninu?
• Hvaða skyldur hefur hver aðili, t.d. atvinnugreinin, menntakerfið?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 19
Hvaða kraftar utan skólans stýra ferðinni?
• Beint eða óbeint hvað varðar þróun og vinsældir einstakra greina? Hagsmunir skóla, fagfélaga, atvinnurekenda; hugmyndir um virðingarstöðu náms, aðrir valkostir, afstaða atvinnurekenda, staða á vinnumarkaði, kostnaðarrök? Hverju á atvinnugreinin að stýra?
• Skoðum sérstaklega virðingarrökin, þau hafa einhverra hluta vegna reynst erfiðust síðastliðin 60-70 ár
• Hver er raunveruleg afstaða vinnuveitenda? Hvernig sveiflast hún til? Hvaða áhrif hefur hún?
• Hvaða aðrir hagsmunir koma við sögu? Hve miklu ráða þeir?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 20
Til umræðu um stefnumörkun
• Hver ofangreindra atriða eru viðkvæm í umræðu og verða fyrir vikið heldur útundan?
• Hvaða ofangreindum atriðum ætti einkum að taka mið af í mótun stefnu um starfsmenntun?
• Hver þessara atriða eru þess eðlis að það ætti að hugsa þau alveg upp á nýtt?
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 21
Til umræðu um stefnumörkun
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 22
Brýnt að endurskoða
Brýnt að breyta
Má breyta
Þarf ekki að breyta
Útundan í umræðu
Viðkæmt í umræðu
x
x
x
x
x
xxx
Hver á að ráða uppbyggingu námsins? Atvinnugreinin sjálf, ráðuneyti, kennarar?Hver á að bera kostnaðinn af náminu, hvort heldur er í skóla eða á vinnustað?
Hafa í huga menntun fyrir einhverja tiltekna starfsgreinFyrir hverja er starfsmenntun? Atvinnugreinar, atvinnulíf, þjóðfélagið, nemendur?Hvað er átt við með orðinu starfsnám, starfsmenntun? Kemur munurinn á verkmenntun og starfsmenntun þessu máli við? Hvaða sjónarmið eiga að ráða ferðinni við uppbyggingu náms til starfs? Almenn menntun, sérhæfð menntun, hvað á að koma fyrst, hvað síðar? Hvar á starfsmenntun heima í skólakerfinu? Á framhaldsskólastigi, á háskólastigi, á millistigi? Hve mikið á að dreifa henni um landið? Að hvaða marki á starfsmenntun heima í skóla og að hvaða marki á vettvangi vinnunnar? Í hvaða hlutföllum, hvenær hvort?Að hvaða marki eiga sjónarmið óháð starfsgrein, t.d. tengd brottfalli, eða færanleika í skólakerfinu, að ráða einhverju um skipan námsins?
Kærar þakkir
Jón Torfi Jónasson - Málfundur Starfsgreinanefndar 2011 23