Full text of "530005500055000540005300095001140011500069"
Skip to main content
Search the history of over 327 billion web pages on the
Internet.
search Search the Wayback Machine
Featured
texts All Texts latest This Just In Smithsonian Libraries
FEDLINK (US) Genealogy Lincoln Collection Additional
Collections
eBooks & Texts
Top
American Libraries Canadian Libraries Universal Library
Community Texts Project Gutenberg Biodiversity Heritage Library
Children's Library
Open Library
Public Lab Books to Borrow
Featured
movies All Video latest This Just In Prelinger Archives
Democracy Now! Occupy Wall Street TV NSA Clip Library
TV News
Top
Animation & Cartoons Arts & Music Community Video
Computers & Technology Cultural & Academic Films Ephemeral
Films Movies
Understanding 9/11
News & Public Affairs Spirituality & Religion Sports
Videos Television Videogame Videos Vlogs Youth Media
Featured
audio All Audio latest This Just In Grateful Dead Netlabels Old
Time Radio 78 RPMs and Cylinder Recordings
Live Music Archive
Top
Audio Books & Poetry Community Audio Computers &
Technology Music, Arts & Culture News & Public Affairs
Non-English Audio Podcasts
Librivox Free Audiobook
Radio Programs Spirituality & Religion
Featured
software All Software latest This Just In Old School Emulation
MS-DOS Games Historical Software Classic PC Games Software
Library
Internet Arcade
Top
Community Software APK MS-DOS CD-ROM Software IPA Software
Software Sites Tucows Software Library
Console Living Room
Shareware CD-ROMs CD-ROM Images ZX Spectrum Vintage Software
DOOM Level CD ZX Spectrum Library: Games CD-ROM Software
Library
Featured
image All Image latest This Just In Flickr Commons Occupy Wall
Street Flickr Cover Art USGS Maps
Metropolitan Museum
Top
NASA Images Solar System Collection Ames Research Center
Brooklyn Museum
web texts movies audio software image logo Toggle navigation
ABOUTCONTACTBLOGPROJECTSHELPDONATEJOBSVOLUNTEERPEOPLE
search
Search metadata Search text contents Search TV news captions
Search archived web sites
Advanced Search
upload personSIGN IN
ABOUTCONTACTBLOGPROJECTSHELPDONATEJOBSVOLUNTEERPEOPLE
Full text of "530005500055000540005300095001140011500069"
See other formats
Siiheyli
Ahmed bin Hemdem Kethuda
DivAN
Dr. M. Esat HARMANCI
T. C. KULTUR VE TURIZM BAKANLIGI KUTUPHANELER VE YAYIMLAR GENEL
MUDURLUGU
3189
KULTUR ESERLERI
440
ISBN 978-975-17-3415-0
www.kulturturizm. gov.tr
e-posta: [email protected]
Bu kitap internet ortaminda ilk kez yayimlanmaktadir.
OZ GECMi
1970 Kayseri Yeilhisar dogumlu. Ilk ve orta ogrenimini aym yerde
tamamladiktan sonra 1988 yilinda Selguk Universitesi Egitim
Fakultesi Turk Dili ve Edebiyati Ogretmenligi bolumunde baladigi
lisans ogrenimini 1992de tamamladi. Aym yil Gebze Guzeltepe Fevzi
Qakmak Lisesi edebiyat ogretmenligine atandi. 1995te Mu Malazgirtte
askerlik gorevini tamamladiktan sonra 1996 yilinda Kocaeli
Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Turk Dili ve Edebiyati
Yiiksek Lisans Programina kaydoldu. 1997 yilinda aym universitenin
Fen-Edebiyat Fakultesi Eski Turk Edebiyati ABDnda aratirma
gorevlisi olarak goreve baladi. Yuksek lisansim inasi Divam konulu
tezi ile 1999da tamamladiktan sonra 2000 yilinda Marmara
Universitesi Tiirkiyat Aratirmalari Enstitusu Eski Turk Edebiyati
Doktora Programina kaydoldu. 2003 yilinda Manisali Camii
Muhabbet-name (Vamik u Azra) konulu tezi ile doktor unvanim aldi.
2004 yilinda Kocaeli Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Eski Turk
Edebiyati ABDnda yardimci dogent kadrosuna atandi. 2007 yilinda
Suheyli Divam ile dogent unvanim almayi hak etti. 2009 yilinda
dogentlik kadrosuna atandi. Halen bu gorevi surdtirmektedir.
iglNDEKlLER
ON SOZ 5
KAYNAK^A 7
KISALTMALAR 10
SUHEYLlNlN HAYATI, EDEBI Ki$iLIGi VE DUUNCE YAPISI
HAYATI 11
EDEBI KiiLiGi 23
DUSUNCE YAPISI 31
ESERLERi
1. Acaibul-Measir ve Garaibiin-Nevadir 35
2. Fezail-i am 36
3. Miineat 36
4. Tarih-i Mescid-i Haram 36
5. Tarih-i Misr-i Kadim 37
6. Tarih-i Misr-i Cedid 37
7. Tarih-i ahi 37
8. Divan 38
NUSHANIN TAVSIFI 40
NUSHANIN YAZIM OZELLiKLERi 43
METNIN KURULUU ILE iLGiLi NOTLAR 45
METiN
KASIDELER 48
MUSAMMATLAR 143
GAZELLER 196
ON SOZ
Osmanli imparatorlugunun her bakimdan ihtiam uyandiran on
altinci yiizyili, klasik Tiirk edebiyati i9in de aym oranda
ihtiamli olmutur. iperide ve dianda siyasi niifuzu elinde
bulunduran devlet, yoneticileri eliyle sanata, ozel olarak da
edebiyata el uzatacak firsati ve morali kendinde bulmutur. Yiizyilm
sonlanna dogru ve ozellikle on yedinci yiizyilm balannda, doguda
Iran ile yaanan arkasi kesilmeyen miicadeleler, batidaki fetihlerde
karilailan giujliikler ve i9erideki Celali isyanlan, on altinci
asra nispetle devletin sosyal ve kiiltiirel alanda verdigi
hizmetlerin hizim kesmitir. Bu tarih arahgmda uretken bir air ve
miini olarak hayatta bulunan Siiheylinin macerasi da,
imparatorlugun maneviyatmin bozulmaya baladigi bu doneme rast
gelir.
Donemin airleri, gelenege uyarak seleflerinin devletlilerden
gordiigii itiban aym diizeyde gormek istemilerdir. SiiheyW nin air
ve miini kimligi, bu gelenegin nimetlerinin en 90k paylaildigi
istanbuldaki edebiyat 9evrelerinde ekillenmitir. Ancak, bir daha
donmemek iizere ehirden aynlinca bu imkan ve itibardan da mahrum
kalmi, eserlerinde de siklikla vurguladigi bu i9 sizisim omriinun
sonuna kadar hissetmitir. amli bir ailenin 9ocugu olarak
Anadoludaki air ve yazarlar derecesinde eser verebilmek i9in tarada
bir omiir mucadele etmi, ne yazik ki hayatta iken ve oliimunden
sonra edebi degeri, hak ettigi ol9iide takdir edilen bir air
olamamitir.
Divan 1 dimdaki eserlerini mensur olarak kaleme alan Siiheyli
Ahmed b. Hemdem Kethuda, literatiirlerde daha 90k tarih ve hikaye
yazarligi ile yer almitrr. Kaynaklar onun Divan mdan bahsetseler de
yakin tarihe kadar kiitiiphanelerde bu eserin bulunmadigi ileri
suriilmutur. Amasya Beyazit II Halk Kiitiiphanesi 1098 numarada
kayitli, 149 yapraktan oluan Siiheyli Divan \ ile, Amasyada baka
bir eser iizerinde yaptigim soruturma surecinde tamtim. Niisha, ilk
bakita goziimu korkutmutu. Yeihrmakm tamasi sonucu Amasya Beyazit
II Halk Kiitiiphanesi iki kez sel baskmma ugrami ve onemli sayida
yazma eser lslanarak bir kismi okunamaz hale gelmiti.
Siiheyli nin Divan 1 da bu felaketten etkilenmi, ozellikle ilk
yirmi yapragi islanmi ve miirekkepleri dagilmiti. Musammatlanndan
bir kismim okuyup bu yilginlik verecek okuma siirecinden ka9mak
niyetinde iken, tek manzum eseri olan Divan 1 ile kiiltiir
tarihimizde yer alan onemli bir ahsiyeti gormezlikten gelmeye
vicdani ve mesleki sorumlulugum izin vermedi. Elimizdeki niisha,
yeni yaziya aktardigimiz metnin yegane niishasi olmamalidir.
Niishadaki iaretler ve miistensihin tasarruflan, bize Divan in baka
nusbalar im n bulundugu izlenimini vermektedir. Yaptigimiz
kiitiiphanc ve katalog taramalannda, Divan in baka bir niishasina
rastlayamadik. Bugiin i?in elde olmayan ve ne zaman ortaya
pikacagim bilemedigimiz niishalan beklemektense bu metni imdilik
kaydiyla Suheylinm Divani olarak sunuyoruz. Umut ederiz ki daha
kapsamli ve tam bir metni kurabilmek ipin yakin tarih bize ans
verir.
Biitiin zorluk ve eksiklerine ragmen elimizde imdilik tek
niishasi bulunan Divan da, tabiatin kararttigi sayfalann yuziinii,
dijital teknolojinin imkanlan ile agartmaya 9alitim. Bu yontemle de
96ziilmeyen bazi kisimlan kiituphancdc yazmayla fiziksel bir bag
kurarak 9ozmeyi denedim. Buna ragmen olduk9a silik ya da miirekkebi
dagilmi on be beyit okunamamitir. Soziin gelii, goziin feri ve
kalbin hissi ile tahmin etmeye 9alitigimiz kisimlan koeli parantez
i9inde teklif ettik. Nushamn Tavsifi baligi altmda degerlendirilen
gerek9elerle, metni kopyalayan kiinin tasarrutu saydigimiz
yanliliklann pogunu dipnotta gostermeden Nushamn Yazim Ozellikleri
kismmda degerlendirmeye 9a! 1 ti k.
Yayma hazirladigim kitapta*, biyografik eserlerde hakkmda birka9
ciimlelik bilgiye rastladigim Suheyli nin hayatim, edebi kiiligi ve
duiince yapisim, Divan 1 ve diger mensur eserlerinden yararlanarak
kurgulamaya 9alitim. Diger bir boliim, air ve yazar kimligi ile
bugiin i9in ona ait oldugunu bildigimiz eserlerin tamtilmasmdan
olumaktadir. Calimanm son kismi ise Metnin Kuruluu ile Ilgili
Notlar kismmda siralanan esaslar dogrultusunda kurdugum Divan
metnini ihtiva etmektedir.
Eksiklerin tamamlamp kusurlarm bagilanacagmi diler, 9alimam
sirasinda emegi ge9en ve katkisi olan herkese teekkiir ederim.
Izmit, 2007
* Bu 9alima, 2007 yilmda Akgag Yaymlari tanfindan divanlar
serisinin 14 . kitabi olarak yayinlanmitrr.
KAYNAKCA
Babinger, Franz, Osmanh Tarih Yazarlari ve Eserleri, Qev. Cokun
Upok, Kiiltiir Bakanligi Yaymlan, Ankara 2000.
Bagdatli Ismail Paa, Iz&hii l-Meknim fi z-Zeyli ala Kefi
z-Ziinun an Es&mnl- Kiitiibi vel-Fiinun, MEB Yaymlan, Istanbul
1947.
Bapmar, Fatih, Pervane Beg, Mecmuatiin-Nezair (315 a -340 a ),
Marmara Unv. Tiirkiyat Arat. Enst., Yiiksek Lisans Tezi, Istanbul
2003.
Bilgin, Uzeyir, Pervane Beg, Mecmuatiin-Nezair (131 b -164 b ),
Marmara Unv. Tiirkiyat Arat. Enst., Yiiksek Lisans Tezi, Istanbul
2002.
Bursali Mehmed Tahir, Osmanh Muellifleri, Haz. Cemal Kumaz,
Mustafa Tat
