1

Franc KafkaKështjella

RomanRoman

shqipërimi dhe një pasthënie nga Ardian Klosishqipërimi dhe një pasthënie nga Ardian Klosi

2

© Copyright of the translation: S. Fischer Foundation by order of TRADUKI

Botimi i kësaj vepre u mbështet nga TRADUKI, një rrjet ndërkombëtar, të cilit i përkasin Ministria Federale për Çështje europiane e ndërkombëtare e Republikës së Austrisë, Ministria e Jashtme e Republikës Federale Gjermane, Fondacioni kulturor zviceran Pro Helvetia, KulturKontakt Austria, Instituti Goethe, Fondacioni S. Fischer, Agjencia sllovene e Librit JAK dhe Ministria e Kulturës e Republikës së Kroacisë.

Ky është përkthimi i botimit gjerman të vitit 1982, sipas dorëshkrimit origjinal, botuar nga S. Fischer Verlag/Frankfurt am Main.

Titulli i origjinalit: Das Schloß© Të gjitha të drejtat e botimit në gjuhën shqipe i takojnë K&B

Korrektore: Elsa DemoIdeja e ballinës: Jutta BenzenbergDesigner: Vlash PapaPërpunimi grafik: Greta Konomi

ISBN 978-99943-0-292-5

Shtypur në Shtypshkronjën “Guttenberg”Tiranë, 2012

Website: www.botimedudaj.com

3

4

5

1.Mbërritja

Ishte mbrëmje vonë kur mbërriti K.-ja. Fshati ishte mbuluar Ishte mbrëmje vonë kur mbërriti K.-ja. Fshati ishte mbuluar nga një borë e trashë. Prej kështjellës nuk dukej asgjë, ajo ishte nga një borë e trashë. Prej kështjellës nuk dukej asgjë, ajo ishte mbështjellë në mjegull dhe terr, as dhe ndonjë dritëz e mekur mbështjellë në mjegull dhe terr, as dhe ndonjë dritëz e mekur nuk tregonte gjë për një kështjellë të madhe. K.-ja qëndroi një nuk tregonte gjë për një kështjellë të madhe. K.-ja qëndroi një copë herë të gjatë mbi urën e drunjtë që çonte nga rruga krye-copë herë të gjatë mbi urën e drunjtë që çonte nga rruga krye-sore në fshat duke vështruar përpjetë drejt asaj që dukej si sore në fshat duke vështruar përpjetë drejt asaj që dukej si zbrazëti.zbrazëti.

Pastaj shkoi të kërkonte një vend për të kaluar natën; në Pastaj shkoi të kërkonte një vend për të kaluar natën; në bujtinë njerëzit ishin ende zgjuar, bujtinari vërtet nuk kishte bujtinë njerëzit ishin ende zgjuar, bujtinari vërtet nuk kishte dhomë të lirë por, i kapur në befasi dhe i hutuar së tepërmi dhomë të lirë por, i kapur në befasi dhe i hutuar së tepërmi nga ai mysafir i vonë, tha se do e rregullonte K.-në të flinte në nga ai mysafir i vonë, tha se do e rregullonte K.-në të flinte në dhomën e madhe të bujtinës mbi një thes me kashtë, çka K-ja e dhomën e madhe të bujtinës mbi një thes me kashtë, çka K-ja e pranoi. Aty kishte ende disa fshatarë që rrinin ulur me nga një pranoi. Aty kishte ende disa fshatarë që rrinin ulur me nga një krikëll birrë, por ai nuk kishte dëshirë të fliste me askënd, e mori krikëll birrë, por ai nuk kishte dëshirë të fliste me askënd, e mori vetë thesin me kashtë nga mansarda nën çati dhe e vendosi atë vetë thesin me kashtë nga mansarda nën çati dhe e vendosi atë pranë vatrës. Ishte ngrohtë, fshatarët rrinin të heshtur, ai i zhbi-pranë vatrës. Ishte ngrohtë, fshatarët rrinin të heshtur, ai i zhbi-roi pakëz me sytë e lodhur, pastaj ra në gjumë.roi pakëz me sytë e lodhur, pastaj ra në gjumë.

Mirëpo fare pak kohë më pas e zgjuan. Përpara tij, krah bujti-Mirëpo fare pak kohë më pas e zgjuan. Përpara tij, krah bujti-narit, po qëndronte një djalë i ri, i veshur me petka qyteti, me narit, po qëndronte një djalë i ri, i veshur me petka qyteti, me një fizionomi teatrale, me sytë e ngushtë e vetullat e dendura. një fizionomi teatrale, me sytë e ngushtë e vetullat e dendura. Fshatarët ndodheshin ende aty, disa syresh i kishin kthyer karri-Fshatarët ndodheshin ende aty, disa syresh i kishin kthyer karri-get për të parë e dëgjuar më mirë. Djaloshi kërkoi ndjesë plot get për të parë e dëgjuar më mirë. Djaloshi kërkoi ndjesë plot mirësjellje që e kishte zgjuar K.-në, u paraqit si djali i kastella-mirësjellje që e kishte zgjuar K.-në, u paraqit si djali i kastella-nit të kështjellës e pastaj tha: “Ky fshat është pronë e kështjellës, nit të kështjellës e pastaj tha: “Ky fshat është pronë e kështjellës, kush banon ose bun këtu, banon ose bun në njëfarë mënyre në kush banon ose bun këtu, banon ose bun në njëfarë mënyre në kështjellë. Mirëpo askush s’ka të drejtë ta bëjë këtë gjë pa lejen e kështjellë. Mirëpo askush s’ka të drejtë ta bëjë këtë gjë pa lejen e kontit. Ndërsa ju një leje të tillë nuk e keni, së paku nuk e keni kontit. Ndërsa ju një leje të tillë nuk e keni, së paku nuk e keni dëftyer.”dëftyer.”

6

K.-ja ishte ngritur përgjysmë, i kishte ndrequr pakëz flokët K.-ja ishte ngritur përgjysmë, i kishte ndrequr pakëz flokët e tani duke i parë ata njerëz nga poshtë lart tha: “Cili është ky e tani duke i parë ata njerëz nga poshtë lart tha: “Cili është ky fshat ku paskam ngatërruar rrugën? Ka këtu një kështjellë?”fshat ku paskam ngatërruar rrugën? Ka këtu një kështjellë?”

“Posi jo”, foli ngadalë djaloshi, ndërkohë që njëri apo tjetri “Posi jo”, foli ngadalë djaloshi, ndërkohë që njëri apo tjetri nga të pranishmit tundnin kryet përmbi K.-në, “kështjella e zotit nga të pranishmit tundnin kryet përmbi K.-në, “kështjella e zotit kont Vestvest.”kont Vestvest.”

“Duhet pasur leje për të kaluar natën këtu?” pyeti K.-ja si të “Duhet pasur leje për të kaluar natën këtu?” pyeti K.-ja si të donte të bindej se njoftimet e mëparshme i kishte parë ndoshta donte të bindej se njoftimet e mëparshme i kishte parë ndoshta në ëndërr.në ëndërr.

“Duhet pasur leje”, i erdhi përgjigjja, ku ndihej një shpo-“Duhet pasur leje”, i erdhi përgjigjja, ku ndihej një shpo-ti e rëndë për K.-në, ndërkohë që djaloshi pyeste bujtinarin dhe ti e rëndë për K.-në, ndërkohë që djaloshi pyeste bujtinarin dhe myshterinjtë me krahun nderur: “apo mos vallë nuk duhet pasur myshterinjtë me krahun nderur: “apo mos vallë nuk duhet pasur leje?”leje?”

“Atëherë do më duhet ta marr një leje”, tha K.-ja duke gogësi-“Atëherë do më duhet ta marr një leje”, tha K.-ja duke gogësi-tur dhe shtyu mbulojën, si të donte të çohej në këmbë. tur dhe shtyu mbulojën, si të donte të çohej në këmbë.

“Po prej kujt do ta merrni?” pyeti djaloshi.“Po prej kujt do ta merrni?” pyeti djaloshi.“Nga zoti kont”, tha K.-ja, “rrugë tjetër s’më mbetet.”“Nga zoti kont”, tha K.-ja, “rrugë tjetër s’më mbetet.”“Tani në mesnatë të merrni leje nga zoti kont?” thirri djaloshi “Tani në mesnatë të merrni leje nga zoti kont?” thirri djaloshi

dhe bëri një hap praptas.dhe bëri një hap praptas.“Nuk është e mundur?” pyeti K.-ja ftohtas. “Përse më zgjuat “Nuk është e mundur?” pyeti K.-ja ftohtas. “Përse më zgjuat

atëherë?”atëherë?”Këtu djaloshit i kërcyen xhindet, “Rrugaçëri!” bërtiti ai, “kërkoj Këtu djaloshit i kërcyen xhindet, “Rrugaçëri!” bërtiti ai, “kërkoj

të respektohet administrata kontërore! Ju zgjova për t’ju njoftuar të respektohet administrata kontërore! Ju zgjova për t’ju njoftuar se duhet ta lini truallin e kontit që këtë çast.”se duhet ta lini truallin e kontit që këtë çast.”

“Mjaft më me këtë komedi”, tha K.-ja me një zë mjaft të “Mjaft më me këtë komedi”, tha K.-ja me një zë mjaft të ulët, u shtri përsëri dhe hodhi mbulojën mbi vete, “po shkoni ulët, u shtri përsëri dhe hodhi mbulojën mbi vete, “po shkoni ca si tepër larg djalosh, nesër do merrem pakëz me këtë sjelljen ca si tepër larg djalosh, nesër do merrem pakëz me këtë sjelljen tuaj. Kam për dëshmitarë bujtinarin dhe ata zotërinjtë aty, nëse tuaj. Kam për dëshmitarë bujtinarin dhe ata zotërinjtë aty, nëse do të më duhen dëshmitarë. Përndryshe dëgjojeni mirë që unë do të më duhen dëshmitarë. Përndryshe dëgjojeni mirë që unë jam gjeometri, i ardhur këtu me urdhrin e kontit. Ndihmësit e jam gjeometri, i ardhur këtu me urdhrin e kontit. Ndihmësit e mi do të vijnë nesër me karrocë bashkë me aparaturat. Nuk doja mi do të vijnë nesër me karrocë bashkë me aparaturat. Nuk doja ta humbja këtë ecje nëpër dëborë, mirëpo për fat të keq diku e ta humbja këtë ecje nëpër dëborë, mirëpo për fat të keq diku e ngatërrova rrugën, prandaj mbërrita kaq vonë. E dija fort mirë ngatërrova rrugën, prandaj mbërrita kaq vonë. E dija fort mirë

7

se ishte tepër vonë për t’u njoftuar në kështjellë, nuk më nevoji-se ishte tepër vonë për t’u njoftuar në kështjellë, nuk më nevoji-teshin udhëzimet tuaja. Ndaj dhe u mjaftova me këtë shtrojë teshin udhëzimet tuaja. Ndaj dhe u mjaftova me këtë shtrojë për të kaluar natën, të cilën ju, për ta shprehur mjaft butë, patët për të kaluar natën, të cilën ju, për ta shprehur mjaft butë, patët mosmirësjelljen ta prishnit. Këtu marrin fund shpjegimet e mia. mosmirësjelljen ta prishnit. Këtu marrin fund shpjegimet e mia. Natën e mirë, zotërinj.” Dhe K.-ja u kthye për nga vatra.Natën e mirë, zotërinj.” Dhe K.-ja u kthye për nga vatra.

“Gjeometër?” dëgjoi ai të pyesnin me druajtje prapa shpi-“Gjeometër?” dëgjoi ai të pyesnin me druajtje prapa shpi-nës së tij, pastaj ra kudo qetësi. Mirëpo djaloshi si e mori veten nës së tij, pastaj ra kudo qetësi. Mirëpo djaloshi si e mori veten shpejt u hodh e i tha bujtinarit me një ton që ishte aq i mbytur shpejt u hodh e i tha bujtinarit me një ton që ishte aq i mbytur sa mund të merrej si kujdesje për të mos prishur gjumin e K.-së, sa mund të merrej si kujdesje për të mos prishur gjumin e K.-së, por po dhe aq i lartë sa të kuptoheshin fjalët: “Do të pyes në por po dhe aq i lartë sa të kuptoheshin fjalët: “Do të pyes në telefon.” Si, paskej telefon në këtë bujtinë fshati? Qenkëshin të telefon.” Si, paskej telefon në këtë bujtinë fshati? Qenkëshin të pajisur për mrekulli. Këto detaje veçmas e befasonin K.-në, por pajisur për mrekulli. Këto detaje veçmas e befasonin K.-në, por në tërësi i kishte pritur. Doli se telefoni ishte pothuaj mbi kryet e në tërësi i kishte pritur. Doli se telefoni ishte pothuaj mbi kryet e tij, por ai i përgjumur siç ishte nuk e kishte parë. Tani që kishte tij, por ai i përgjumur siç ishte nuk e kishte parë. Tani që kishte ndër mend të telefononte, djaloshi pa dyshim që nuk mund të ndër mend të telefononte, djaloshi pa dyshim që nuk mund të kujdesej më për gjumin e K.-së, tani puna ishte veç nëse K.-ja kujdesej më për gjumin e K.-së, tani puna ishte veç nëse K.-ja do ta lejonte të telefononte apo jo dhe ai vendosi ta lejonte. Le do ta lejonte të telefononte apo jo dhe ai vendosi ta lejonte. Le që nuk kishte më kuptim të bënte sikur flinte kështu që u kthye që nuk kishte më kuptim të bënte sikur flinte kështu që u kthye sërish mbi shpinë. Pa se si fshatarët u mblodhën të druajtur kokë sërish mbi shpinë. Pa se si fshatarët u mblodhën të druajtur kokë më kokë për të komentuar të rejat, se mbërritja e një gjeome-më kokë për të komentuar të rejat, se mbërritja e një gjeome-tri nuk ishte punë e vogël. Ishte hapur dhe dera e kuzhinës, atë tri nuk ishte punë e vogël. Ishte hapur dhe dera e kuzhinës, atë hapësirë e mbushte tani figura e bëshme e bujtineshës, bujtinari hapësirë e mbushte tani figura e bëshme e bujtineshës, bujtinari iu afrua asaj në majë të gishtërinjve për ta njoftuar për të rejat. iu afrua asaj në majë të gishtërinjve për ta njoftuar për të rejat. Tani filloi biseda telefonike. Kastellani po flinte, por u njoftua në Tani filloi biseda telefonike. Kastellani po flinte, por u njoftua në telefon një nënkastellan, njëri nga nënkastellanët, njëfarë zotërie telefon një nënkastellan, njëri nga nënkastellanët, njëfarë zotërie Fric. Djaloshi, i cili u prezantua me emrin Shvarcer, tregoi se Fric. Djaloshi, i cili u prezantua me emrin Shvarcer, tregoi se si e kishte gjetur K.-në, një burrë rreth të tridhjetave pothuajse si e kishte gjetur K.-në, një burrë rreth të tridhjetave pothuajse zhelan, tek flinte i qetë mbi një thes me kashtë, me një çantë të zhelan, tek flinte i qetë mbi një thes me kashtë, me një çantë të vogël shpine për nënkresë e me një bastun me gunga aty pranë. vogël shpine për nënkresë e me një bastun me gunga aty pranë. Natyrisht që i ishte dukur e gjitha e dyshimtë e, meqë bujtinari Natyrisht që i ishte dukur e gjitha e dyshimtë e, meqë bujtinari me sa dukej e kishte lënë pas dore detyrën e vet, qe bërë tashmë me sa dukej e kishte lënë pas dore detyrën e vet, qe bërë tashmë detyra e Shvarcerit për t’i shkuar asaj çështjeje në rrënjë. Mirëpo detyra e Shvarcerit për t’i shkuar asaj çështjeje në rrënjë. Mirëpo K.-ja zgjimin, marrjen në pyetje, përmendjen e detyrueshme të K.-ja zgjimin, marrjen në pyetje, përmendjen e detyrueshme të

8

emrit të kontit, e kishte pritur mjaft vrazhdë, ndoshta tekefundit emrit të kontit, e kishte pritur mjaft vrazhdë, ndoshta tekefundit me të drejtë, pasi thoshte se ishte gjeometër i porositur nga vetë me të drejtë, pasi thoshte se ishte gjeometër i porositur nga vetë zoti kont. Natyrisht që e ndjente për detyrë qoftë dhe formale zoti kont. Natyrisht që e ndjente për detyrë qoftë dhe formale për ta verifikuar këtë pohim, ndaj Shvarceri i lutej zotit Fric që të për ta verifikuar këtë pohim, ndaj Shvarceri i lutej zotit Fric që të informohej në zyrën qendrore, nëse pritej me të vërtetë një gjeo-informohej në zyrën qendrore, nëse pritej me të vërtetë një gjeo-metër i atillë, e përgjigjja i duhej dhënë shpejt me telefon.metër i atillë, e përgjigjja i duhej dhënë shpejt me telefon.

Pas kësaj ra qetësia, atje tej Frici po informohej, ndërsa këtu Pas kësaj ra qetësia, atje tej Frici po informohej, ndërsa këtu prisnin përgjigjen. K.-ja ndenji siç ishte, nuk u rrotullua as dhe prisnin përgjigjen. K.-ja ndenji siç ishte, nuk u rrotullua as dhe një herë, nuk dukej madje as dhe kureshtar, vetëm shihte përpa-një herë, nuk dukej madje as dhe kureshtar, vetëm shihte përpa-ra drejt. Rrëfimi i Shvarcerit, ajo përzierje ligësie e kujdesi, i ra drejt. Rrëfimi i Shvarcerit, ajo përzierje ligësie e kujdesi, i dha një përfytyrim për njëfarë kualifikimi diplomatik, të cilin dha një përfytyrim për njëfarë kualifikimi diplomatik, të cilin me sa dukej në kështjellë e kishin deri dhe njerëz të një rangu me sa dukej në kështjellë e kishin deri dhe njerëz të një rangu të ulët si Shvarceri. Me ç’kuptohej as zelli nuk mungonte, pasi të ulët si Shvarceri. Me ç’kuptohej as zelli nuk mungonte, pasi zyra qendrore kryente edhe shërbim natën. Dhe përgjigjja erdhi zyra qendrore kryente edhe shërbim natën. Dhe përgjigjja erdhi e shpejtë, sepse menjëherë Frici i ra ziles së telefonit. Por me e shpejtë, sepse menjëherë Frici i ra ziles së telefonit. Por me sa u kuptua fjalët e tij ishin të pakta, pasi Shvarceri menjëherë sa u kuptua fjalët e tij ishin të pakta, pasi Shvarceri menjëherë e vari receptorin me zemërim. “E thashë unë”, briti ai, “as dhe e vari receptorin me zemërim. “E thashë unë”, briti ai, “as dhe një gjurmë gjeometri, një vagabond i ulët, gënjeshtar është ai, po një gjurmë gjeometri, një vagabond i ulët, gënjeshtar është ai, po ndoshta edhe më keq.” Për një çast K.-ja mendoi se të gjithë ata, ndoshta edhe më keq.” Për një çast K.-ja mendoi se të gjithë ata, Shvarceri, fshatarët, bujtinari dhe bujtinesha do të derdheshin Shvarceri, fshatarët, bujtinari dhe bujtinesha do të derdheshin përmbi të e për t’i bërë ballë së paku atij turri të parë, u mblodh përmbi të e për t’i bërë ballë së paku atij turri të parë, u mblodh i tëri kruspull nën mbulesë, e pastaj zuri ta nxjerrë dalëngadalë i tëri kruspull nën mbulesë, e pastaj zuri ta nxjerrë dalëngadalë kokën përjashtë - kur telefoni ra përsëri e këtë herë siç iu duk kokën përjashtë - kur telefoni ra përsëri e këtë herë siç iu duk K.-së, me shumë forcë. Sado që zor se kishte të bënte rishtas K.-së, me shumë forcë. Sado që zor se kishte të bënte rishtas me K.-në, të gjithë ngrinë ndërsa Shvarceri u kthye drejt telefo-me K.-në, të gjithë ngrinë ndërsa Shvarceri u kthye drejt telefo-nit. Aty dëgjoi një shpjegim të gjatë e pastaj tha me zë të ulët: nit. Aty dëgjoi një shpjegim të gjatë e pastaj tha me zë të ulët: “Domethënë gabim? Tepër e pakëndshme për mua. Telefonoi “Domethënë gabim? Tepër e pakëndshme për mua. Telefonoi vetë shefi i zyrës? E çuditshme, e çuditshme. Po si t’ia shpjegoj vetë shefi i zyrës? E çuditshme, e çuditshme. Po si t’ia shpjegoj këtë gjë tani zotit gjeometër?”këtë gjë tani zotit gjeometër?”

K.-ja ngrehu veshët. Domethënë kështjella e kishte emëruar K.-ja ngrehu veshët. Domethënë kështjella e kishte emëruar gjeometër. Nga njëra anë kjo ishte e pafavorshme, pasi tregonte gjeometër. Nga njëra anë kjo ishte e pafavorshme, pasi tregonte që në kështjellë dinin për të gjithçka nevojitej, e kishin peshuar që në kështjellë dinin për të gjithçka nevojitej, e kishin peshuar mirë raportin e forcave dhe e pranonin luftën buzagaz. Por nga mirë raportin e forcave dhe e pranonin luftën buzagaz. Por nga

9

ana tjetër ishte dhe e favorshme, sepse dëshmonte, sipas mendi-ana tjetër ishte dhe e favorshme, sepse dëshmonte, sipas mendi-mit të tij, që e nënvlerësonin dhe që ai do të kishte më tepër liri mit të tij, që e nënvlerësonin dhe që ai do të kishte më tepër liri sesa mund të kishte shpresuar më parë. E nëse pandehnin se kjo sesa mund të kishte shpresuar më parë. E nëse pandehnin se kjo njohje, pa dyshim me epërsi, e ekzistencës së tij si gjeometër do njohje, pa dyshim me epërsi, e ekzistencës së tij si gjeometër do mjaftonte për ta mbajtur vazhdimisht të tmerruar, atëherë gabo-mjaftonte për ta mbajtur vazhdimisht të tmerruar, atëherë gabo-heshin, e gjitha veç e rrëqethte sapak, më shumë jo. heshin, e gjitha veç e rrëqethte sapak, më shumë jo.

Shvarcerin që po i afrohej tani me druajtje K.-ja e largoi me Shvarcerin që po i afrohej tani me druajtje K.-ja e largoi me një lëvizje të dorës; nuk pranoi as që të kalonte në dhomën e një lëvizje të dorës; nuk pranoi as që të kalonte në dhomën e bujtinarit, siç po i thoshin tani me ngulm, nuk ia ktheu megjith-bujtinarit, siç po i thoshin tani me ngulm, nuk ia ktheu megjith-atë bujtinarit një pije para gjumit, bujtineshës një sqoll me sapun atë bujtinarit një pije para gjumit, bujtineshës një sqoll me sapun dhe një peshqir e as që i nevojitej të kërkonte ta linin vetëm në dhe një peshqir e as që i nevojitej të kërkonte ta linin vetëm në atë dhomë, pasi tani të gjithë po nguteshin me fytyrat e kthyera atë dhomë, pasi tani të gjithë po nguteshin me fytyrat e kthyera matanë që të dilnin përjashtë, në mënyrë që të nesërmen ai të matanë që të dilnin përjashtë, në mënyrë që të nesërmen ai të mos i njihte, llamba u shua e më në fund ra qetësi. Dëgjoi një a mos i njihte, llamba u shua e më në fund ra qetësi. Dëgjoi një a dy herë minj që vraponin ngutthi, por pastaj fjeti gjumë të thellë dy herë minj që vraponin ngutthi, por pastaj fjeti gjumë të thellë deri të nesërmen në mëngjes.deri të nesërmen në mëngjes.

Pas mëngjesit i cili, sikurse gjithë qëndrimi i K.-së, sipas Pas mëngjesit i cili, sikurse gjithë qëndrimi i K.-së, sipas fjalëve të bujtinarit, do të paguhej nga kështjella, ai kërkoi të fjalëve të bujtinarit, do të paguhej nga kështjella, ai kërkoi të shkonte menjëherë në fshat. Mirëpo meqë bujtinari, me të cilin shkonte menjëherë në fshat. Mirëpo meqë bujtinari, me të cilin ai, duke kujtuar sjelljen e tij të mbrëmshme, kishte shkëmbyer ai, duke kujtuar sjelljen e tij të mbrëmshme, kishte shkëmbyer vetëm fjalët më të nevojshme, kthehej një e dy nga ai duke iu vetëm fjalët më të nevojshme, kthehej një e dy nga ai duke iu lutur heshturazi, ai e mëshiroi dhe e la të ulej për një copë herë lutur heshturazi, ai e mëshiroi dhe e la të ulej për një copë herë të shkurtër pranë tij.të shkurtër pranë tij.

“Unë nuk e njoh ende kontin”, tha K.-ja, “thonë se punën e “Unë nuk e njoh ende kontin”, tha K.-ja, “thonë se punën e mirë e paguan mirë, është e vërtetë? Se, kur ke lënë kaq larg grua mirë e paguan mirë, është e vërtetë? Se, kur ke lënë kaq larg grua e fëmijë sikurse unë, atëherë do që të sjellësh diçka në shtëpi.”e fëmijë sikurse unë, atëherë do që të sjellësh diçka në shtëpi.”

“Në këtë pikë zotëria nuk ka pse bëhet merak, nuk dëgjojmë “Në këtë pikë zotëria nuk ka pse bëhet merak, nuk dëgjojmë ndonjëherë të ankohen për pagesa të këqija.”ndonjëherë të ankohen për pagesa të këqija.”

“Sa për mua”, tha K.-ja, “unë bëj pjesë ndër njerëzit e druaj-“Sa për mua”, tha K.-ja, “unë bëj pjesë ndër njerëzit e druaj-tur e mund t’ia them hapur edhe një konti mendimin tim, por tur e mund t’ia them hapur edhe një konti mendimin tim, por natyrisht është shumë më mirë të jetosh në paqe me zotërinjtë.”natyrisht është shumë më mirë të jetosh në paqe me zotërinjtë.”

Bujtinari ishte ulur përballë K.-së në zgrip të pezulit të drita-Bujtinari ishte ulur përballë K.-së në zgrip të pezulit të drita-res pa guxuar të ulej në mënyrë më të rehatshme, ndërkohë që res pa guxuar të ulej në mënyrë më të rehatshme, ndërkohë që

1010

e këqyrte K.-në vazhdimisht me një palë sy të mëdhenj, të kaftë e këqyrte K.-në vazhdimisht me një palë sy të mëdhenj, të kaftë e të trembur. Në fillim kishte ngulmuar t’i afrohej K.-së, tani po e të trembur. Në fillim kishte ngulmuar t’i afrohej K.-së, tani po dukej sikur do donte më mirë t’ia mbathte që andej me të katra. dukej sikur do donte më mirë t’ia mbathte që andej me të katra. Mos kishte frikë vallë se do ta pyeste për kontin? Mos kishte frikë Mos kishte frikë vallë se do ta pyeste për kontin? Mos kishte frikë se nuk i zihej besë atij “zotërie”, siç e mbante ai K.-në? K.-së se nuk i zihej besë atij “zotërie”, siç e mbante ai K.-në? K.-së iu desh që t’ia hiqte mendjen që andej. Vështroi orën dhe tha: iu desh që t’ia hiqte mendjen që andej. Vështroi orën dhe tha: “Ndihmësit e mi kanë për të mbërritur së shpejti, do mundesh t’i “Ndihmësit e mi kanë për të mbërritur së shpejti, do mundesh t’i rregullosh këtu?”rregullosh këtu?”

“Patjetër, zotëri”, tha ai, “po nuk do të banojnë ata me ty në “Patjetër, zotëri”, tha ai, “po nuk do të banojnë ata me ty në kështjellë?”kështjellë?”

Pse, kaq lehtë e me dëshirë hiqte dorë ai nga bujtësit, sidomos Pse, kaq lehtë e me dëshirë hiqte dorë ai nga bujtësit, sidomos nga K.-ja, përderisa po kujtonte kështjellën?nga K.-ja, përderisa po kujtonte kështjellën?

“Kjo nuk është ende e sigurtë”, tha K.-ja, “më së pari duhet “Kjo nuk është ende e sigurtë”, tha K.-ja, “më së pari duhet të mësoj se ç’punë kanë për mua. Në qoftë se do më duhet të të mësoj se ç’punë kanë për mua. Në qoftë se do më duhet të punoj këtu poshtë, atëherë do të ishte më e arsyeshme të banoja punoj këtu poshtë, atëherë do të ishte më e arsyeshme të banoja këtu poshtë. Veç kësaj kam frikë se nuk do të më përshtatet jeta këtu poshtë. Veç kësaj kam frikë se nuk do të më përshtatet jeta lart në kështjellë. Dua të jem gjithmonë i lirë.”lart në kështjellë. Dua të jem gjithmonë i lirë.”

“Ti nuk e njeh kështjellën”, tha bujtinari me zë të ulët.“Ti nuk e njeh kështjellën”, tha bujtinari me zë të ulët.“Natyrisht”, tha K.-ja, “nuk duhet gjykuar para kohe. Njëherë “Natyrisht”, tha K.-ja, “nuk duhet gjykuar para kohe. Njëherë

për njëherë unë nuk di asgjë për kështjellën përveçse ata lart për njëherë unë nuk di asgjë për kështjellën përveçse ata lart dinë ta zgjedhin gjeometrin e duhur. Por ndoshta aty ka edhe dinë ta zgjedhin gjeometrin e duhur. Por ndoshta aty ka edhe përparësi të tjera.” U çua pastaj në këmbë për të shpëtuar nga përparësi të tjera.” U çua pastaj në këmbë për të shpëtuar nga bujtinari që gjithë kohën kafshonte i paqetë buzët. Nuk ishte e bujtinari që gjithë kohën kafshonte i paqetë buzët. Nuk ishte e lehtë të fitoje besimin e këtij njeriu.lehtë të fitoje besimin e këtij njeriu.

Tek ikte K.-ja vuri re një portret të errët brenda një kornize Tek ikte K.-ja vuri re një portret të errët brenda një kornize po të errët. I kishte rënë në sy qyshkur ishte në shtrojat e veta, po të errët. I kishte rënë në sy qyshkur ishte në shtrojat e veta, por nga largësia nuk kishte mundur të dallonte imtësitë e kishte por nga largësia nuk kishte mundur të dallonte imtësitë e kishte pandehur se fotoja vërtet ishte hequr nga korniza dhe kishte pandehur se fotoja vërtet ishte hequr nga korniza dhe kishte mbetur aty veç një sfond i zi. Por tani po shihte se ajo ishte mbetur aty veç një sfond i zi. Por tani po shihte se ajo ishte një foto që tregonte portretin nga mesi e lart të një burri rreth një foto që tregonte portretin nga mesi e lart të një burri rreth të pesëdhjetave. Kryet ai e mbante të varur mbi kraharor aq të pesëdhjetave. Kryet ai e mbante të varur mbi kraharor aq poshtë saqë thuajse nuk i dallohej asgjë nga sytë, atë varje dukej poshtë saqë thuajse nuk i dallohej asgjë nga sytë, atë varje dukej se e përcaktonte balli i lartë e i rëndë dhe hunda e fortë kërrute. se e përcaktonte balli i lartë e i rëndë dhe hunda e fortë kërrute.

1111

Mjekra që i varej pas gushe për shkak të atij qëndrimi të kokës, Mjekra që i varej pas gushe për shkak të atij qëndrimi të kokës, binte edhe më poshtë. Dorën e majtë e mbante me gishtëri njtë binte edhe më poshtë. Dorën e majtë e mbante me gishtëri njtë e hapur brenda flokëve të dendur, por nuk mundej ta ngrinte e hapur brenda flokëve të dendur, por nuk mundej ta ngrinte kokën më shumë. “Kush është ky”, pyeti K.-ja, “konti?” K.-ja kokën më shumë. “Kush është ky”, pyeti K.-ja, “konti?” K.-ja po rrinte tani para atij portreti dhe s’po kthehej aspak për nga po rrinte tani para atij portreti dhe s’po kthehej aspak për nga bujtinari. “Jo”, tha bujtinari, “kastellani.” “E paskeni të pashëm bujtinari. “Jo”, tha bujtinari, “kastellani.” “E paskeni të pashëm kastellanin në kështjellë, me të vërtetë”, tha K.-ja, “gjynah që kastellanin në kështjellë, me të vërtetë”, tha K.-ja, “gjynah që ka një djalë kaq të mbrapshtë.” “Jo”, tha bujtinari, e tërhoqi ka një djalë kaq të mbrapshtë.” “Jo”, tha bujtinari, e tërhoqi pakëz K.-në nga vetja dhe i pëshpëriti në vesh: “Shvarceri dje e pakëz K.-në nga vetja dhe i pëshpëriti në vesh: “Shvarceri dje e teproi, i ati është thjesht një nënkastellan, madje nga ata më të teproi, i ati është thjesht një nënkastellan, madje nga ata më të fundit.” Në këtë çast bujtinari K.-së iu duk si fëmijë. “Maska-fundit.” Në këtë çast bujtinari K.-së iu duk si fëmijë. “Maska-rai!” tha K.-ja duke qeshur, mirëpo bujtinari nuk qeshi bashkë rai!” tha K.-ja duke qeshur, mirëpo bujtinari nuk qeshi bashkë me të por tha: “Edhe babai i tij është i fuqishëm.” “Lëri ato!” me të por tha: “Edhe babai i tij është i fuqishëm.” “Lëri ato!” tha K.-ja, “je ti që e mban për të fuqishëm. Mos dhe mua vallë?” tha K.-ja, “je ti që e mban për të fuqishëm. Mos dhe mua vallë?” “Ty”, tha tjetri i druajtur por seriozisht, “nuk të mbaj për të fuqi-“Ty”, tha tjetri i druajtur por seriozisht, “nuk të mbaj për të fuqi-shëm.” “Duket di të vëzhgosh mirë”, tha K.-ja, “i fuqishëm unë, shëm.” “Duket di të vëzhgosh mirë”, tha K.-ja, “i fuqishëm unë, e thënë midis nesh, me të vërtetë që nuk jam. E për këtë shkak e thënë midis nesh, me të vërtetë që nuk jam. E për këtë shkak kam për të fuqishmit ndoshta jo më pak respekt sesa ti, por nuk kam për të fuqishmit ndoshta jo më pak respekt sesa ti, por nuk jam kaq i çiltër si ti e nuk jam i gatshëm ta pranoj gjithmonë.” jam kaq i çiltër si ti e nuk jam i gatshëm ta pranoj gjithmonë.” Si për ta ngushëlluar e afruar pakëz, K.-ja i trokiti lehtas bujti-Si për ta ngushëlluar e afruar pakëz, K.-ja i trokiti lehtas bujti-narit në faqe. Tani më në fund ai vuri pak buzën në gaz. Dukej narit në faqe. Tani më në fund ai vuri pak buzën në gaz. Dukej me përnjëmend si djalosh me fytyrën e tij thuajse pa qime. Çudi me përnjëmend si djalosh me fytyrën e tij thuajse pa qime. Çudi si ishte lidhur me atë gruan e tij të bëshme e të moshuar, të cilën si ishte lidhur me atë gruan e tij të bëshme e të moshuar, të cilën mund ta shikoje nëpër një sportel se si bënte punë lart e poshtë mund ta shikoje nëpër një sportel se si bënte punë lart e poshtë në kuzhinë me bërrylat larg nga mesi. Por tani K.-ja nuk donte në kuzhinë me bërrylat larg nga mesi. Por tani K.-ja nuk donte të depërtonte edhe më shumë në të, që ta zbonte atë buzëqe-të depërtonte edhe më shumë në të, që ta zbonte atë buzëqe-shje që e përftoi më së fundi, ndaj veç bëri një shenjë që tjetri t’i shje që e përftoi më së fundi, ndaj veç bëri një shenjë që tjetri t’i hapte derën dhe doli jashtë në ditën e bukur dimërore.hapte derën dhe doli jashtë në ditën e bukur dimërore.

Tani po i shihte qartë konturet e kështjellës që përvijohe-Tani po i shihte qartë konturet e kështjellës që përvijohe-shin në ajrin e kthjellët, edhe më të qarta nga dëbora që shtrihej shin në ajrin e kthjellët, edhe më të qarta nga dëbora që shtrihej kudo e përmbi të gjitha trajtat me një cipë të hollë. Në të vërtetë kudo e përmbi të gjitha trajtat me një cipë të hollë. Në të vërtetë aty sipër në mal dukej se kishte shumë më pak dëborë sesa këtu aty sipër në mal dukej se kishte shumë më pak dëborë sesa këtu poshtë në fshat ku për K.-në ishte po aq e mundimshme të bënte poshtë në fshat ku për K.-në ishte po aq e mundimshme të bënte

1212

përpara si edhe të djeshmen në rrugën kryesore. Këtu dëbora përpara si edhe të djeshmen në rrugën kryesore. Këtu dëbora arrinte deri te dritaret e kasolleve e pastaj shtrihej e rëndë mbi arrinte deri te dritaret e kasolleve e pastaj shtrihej e rëndë mbi çatitë e ulëta, kurse lart në mal gjithçka ngrihej lart e lirë dhe e çatitë e ulëta, kurse lart në mal gjithçka ngrihej lart e lirë dhe e lehtë, së paku kështu dukej së këndejmi.lehtë, së paku kështu dukej së këndejmi.

Në tërësi kështjella, siç dukej nga larg, i afrohej asaj çka kishte Në tërësi kështjella, siç dukej nga larg, i afrohej asaj çka kishte pritur K.-ja. Nuk ishte as ndonjë kështjellë e moçme kalorësiake, pritur K.-ja. Nuk ishte as ndonjë kështjellë e moçme kalorësiake, as ndonjë ngrehinë e re luksoze, porse një ndërtim mjaft i shtrirë as ndonjë ngrehinë e re luksoze, porse një ndërtim mjaft i shtrirë i përbërë nga godina të shumta të ulëta, pak syresh dykatëshe, i përbërë nga godina të shumta të ulëta, pak syresh dykatëshe, të ngjeshura me njëra-tjetrën kurriz më kurriz; po të mos e të ngjeshura me njëra-tjetrën kurriz më kurriz; po të mos e dije se ishte kështjellë, do ta kishe mbajtur për ndonjë qytet të dije se ishte kështjellë, do ta kishe mbajtur për ndonjë qytet të vogël. K.-ja pikasi vetëm një kullë që nuk kuptohej nëse i përki-vogël. K.-ja pikasi vetëm një kullë që nuk kuptohej nëse i përki-ste ndonjë banese apo ndonjë kishe. Qark saj vinin rrotull tufa të ste ndonjë banese apo ndonjë kishe. Qark saj vinin rrotull tufa të tëra sorrash. tëra sorrash.

K.-ja vazhdoi rrugën me sytë e përqendruar mbi kështje-K.-ja vazhdoi rrugën me sytë e përqendruar mbi kështje-llë, pasi asgjë tjetër nuk i interesonte. Por sa më shumë afro-llë, pasi asgjë tjetër nuk i interesonte. Por sa më shumë afro-hej aq më tepër kështjella e zhgënjente, në të vërtetë ajo ishte hej aq më tepër kështjella e zhgënjente, në të vërtetë ajo ishte thjesht një qytezë e mjerë, e përbërë nga shtëpi fshati, që dallo-thjesht një qytezë e mjerë, e përbërë nga shtëpi fshati, që dallo-heshin ndoshta vetëm pse ishin ndërtuar të gjitha me gurë, heshin ndoshta vetëm pse ishin ndërtuar të gjitha me gurë, mirëpo leskrat e bojës u kishin rënë me kohë ndërsa gurët duke-mirëpo leskrat e bojës u kishin rënë me kohë ndërsa gurët duke-shin sikur po shkërmoqeshin. K.-së iu kujtua kalimthi qyteza e shin sikur po shkërmoqeshin. K.-së iu kujtua kalimthi qyteza e tij amtare, e cila s’binte aspak më poshtë kësaj gjoja kështjelle; tij amtare, e cila s’binte aspak më poshtë kësaj gjoja kështjelle; sikur puna për K.-në të kishte qenë vetëm vizita në të, atëherë sikur puna për K.-në të kishte qenë vetëm vizita në të, atëherë gjithë ky shtegtim i gjatë dilte se ishte i kotë e për të do të kish gjithë ky shtegtim i gjatë dilte se ishte i kotë e për të do të kish qenë më e arsyeshme të vizitonte edhe një herë qytetin e vjetër qenë më e arsyeshme të vizitonte edhe një herë qytetin e vjetër amtar ku s’kishte qenë më prej një kohe të gjatë. Në mendimet amtar ku s’kishte qenë më prej një kohe të gjatë. Në mendimet e tij krahasoi kullën e kishës së qytetit amtar me atë kullë përtej. e tij krahasoi kullën e kishës së qytetit amtar me atë kullë përtej. Kulla e dikurshme ngjante si të rinohej tek ngrihej përpjetë dhe Kulla e dikurshme ngjante si të rinohej tek ngrihej përpjetë dhe mbyllej me një çati të gjerë prej tjegullash të kuqe, vërtet ndërte-mbyllej me një çati të gjerë prej tjegullash të kuqe, vërtet ndërte-së tokësore - e ç’mund të ndërtojmë tjetër ne? - por e një qëlli-së tokësore - e ç’mund të ndërtojmë tjetër ne? - por e një qëlli-mi mjaft më të lartë se grumbulli i shtëpive të ulëta e me një mi mjaft më të lartë se grumbulli i shtëpive të ulëta e me një shprehje shumë më të kthjellët sesa ka dita e turbullt e punës. shprehje shumë më të kthjellët sesa ka dita e turbullt e punës. Ndërsa kjo kullë këtu lart - ishte e vetmja që dukej -, kulla e një Ndërsa kjo kullë këtu lart - ishte e vetmja që dukej -, kulla e një shtëpie banimi, siç po dilte tani, ndoshta e kështjellës kryesore, shtëpie banimi, siç po dilte tani, ndoshta e kështjellës kryesore,

1313

ishte një ngrehinë e njëtrajtshme rrumbullore, e mbuluar në një ishte një ngrehinë e njëtrajtshme rrumbullore, e mbuluar në një pjesë të saj bujarisht prej shermashekut, me dritare të vogla që pjesë të saj bujarisht prej shermashekut, me dritare të vogla që po vezu llonin tani nën diell - e gjitha kishte diçka si të marrë po vezu llonin tani nën diell - e gjitha kishte diçka si të marrë - e me një ballkon si përmbyllje që i kishte llamarinat mbrojtë-- e me një ballkon si përmbyllje që i kishte llamarinat mbrojtë-se si të pasigurta, të parregullta, plasa-plasa si të vizatuara nga se si të pasigurta, të parregullta, plasa-plasa si të vizatuara nga një dorë e trembur dhe e shkujdesur fëmije, ashtu siç ngriheshin një dorë e trembur dhe e shkujdesur fëmije, ashtu siç ngriheshin të dhëmbë zuara drejt qiellit të kaltër. Ngjante sikur një banor i të dhëmbë zuara drejt qiellit të kaltër. Ngjante sikur një banor i çartur, të cilin me të drejtë e kishin mbyllur në dhomën më të çartur, të cilin me të drejtë e kishin mbyllur në dhomën më të largët të shtëpisë, ishte ngritur përpjetë dhe e kishte çarë tejpërtej largët të shtëpisë, ishte ngritur përpjetë dhe e kishte çarë tejpërtej çatinë në mënyrë që ta shihte gjithë bota.çatinë në mënyrë që ta shihte gjithë bota.

K.-ja mbajti përsëri hapat, sikur tek qëndronte, kishte më K.-ja mbajti përsëri hapat, sikur tek qëndronte, kishte më tepër forcë arsyetimi. Mirëpo e shqetësuan. Prapa kishës së fsha-tepër forcë arsyetimi. Mirëpo e shqetësuan. Prapa kishës së fsha-tit, ku kishte qëndruar - në të vërtetë kjo ishte veç një kapelë e tit, ku kishte qëndruar - në të vërtetë kjo ishte veç një kapelë e zgjeruar si ndonjë stallë për të mbajtur brenda famullinë - ishte zgjeruar si ndonjë stallë për të mbajtur brenda famullinë - ishte shkolla. Kjo, një ndërtesë e ulët gjatoshe, që bashkonte në mëny-shkolla. Kjo, një ndërtesë e ulët gjatoshe, që bashkonte në mëny-rë të çuditshme karakterin e një gjëje të përkohshme me një gjë rë të çuditshme karakterin e një gjëje të përkohshme me një gjë tepër të vjetër, ndodhej prapa një kopshti të rrethuar me gardh, i tepër të vjetër, ndodhej prapa një kopshti të rrethuar me gardh, i cili tani ishte kthyer në një fushë të mbushur me borë. Fëmijët cili tani ishte kthyer në një fushë të mbushur me borë. Fëmijët atë çast po dilnin prej saj së bashku me mësuesin. Ata u ngje-atë çast po dilnin prej saj së bashku me mësuesin. Ata u ngje-shën përqark mësuesit, të gjithë sytë u drejtuan për nga ai, teksa shën përqark mësuesit, të gjithë sytë u drejtuan për nga ai, teksa i llomotisnin papushim nga të gjitha anët fjalë që K.-ja në atë të i llomotisnin papushim nga të gjitha anët fjalë që K.-ja në atë të folur të shpejtë nuk i kuptonte. Mësuesi, një burrë i ri, i shkur-folur të shpejtë nuk i kuptonte. Mësuesi, një burrë i ri, i shkur-tër, shpatullngushtë, por që e mbante shtatin drejt pa u dukur tër, shpatullngushtë, por që e mbante shtatin drejt pa u dukur qesharak, e kishte diktuar K.-në qysh së largu, gjithsesi përveç qesharak, e kishte diktuar K.-në qysh së largu, gjithsesi përveç grigjës së vet, K.-ja ishte i vetmi njeri rreth e përqark sa të hante grigjës së vet, K.-ja ishte i vetmi njeri rreth e përqark sa të hante syri. K.-ja, si i huaj, e përshëndeti i pari atë shkurto me pamje syri. K.-ja, si i huaj, e përshëndeti i pari atë shkurto me pamje komanduese. “Mirëdita, zoti mësues”, tha ai. Sakaq fëmi-komanduese. “Mirëdita, zoti mësues”, tha ai. Sakaq fëmi-jët u mekën. Kjo heshtje e papritur ndoshta i pëlqente mësue-jët u mekën. Kjo heshtje e papritur ndoshta i pëlqente mësue-sit si përgatitje për fjalët që do të thoshte. “Po shikoni kështje-sit si përgatitje për fjalët që do të thoshte. “Po shikoni kështje-llën”, pyeti ai me një zë më të butë nga ç’e kishte pritur K.-ja, llën”, pyeti ai me një zë më të butë nga ç’e kishte pritur K.-ja, megjithatë me një ton që dukej sikur nuk e miratonte atë çka megjithatë me një ton që dukej sikur nuk e miratonte atë çka bënte K.-ja. “Po”, tha K.-ja, “jam i huaj këtu, dje mbrëmë kam bënte K.-ja. “Po”, tha K.-ja, “jam i huaj këtu, dje mbrëmë kam mbërritur në këtë fshat.” “Nuk ju pëlqen kështjella?” pyeti me mbërritur në këtë fshat.” “Nuk ju pëlqen kështjella?” pyeti me

1414

të shpejtë mësuesi. “Si?” ia ktheu K.-ja, pakëz i shtangur dhe e të shpejtë mësuesi. “Si?” ia ktheu K.-ja, pakëz i shtangur dhe e përsëriti pastaj pyetjen me një zë më të butë: “Nuk më pëlqen përsëriti pastaj pyetjen me një zë më të butë: “Nuk më pëlqen kështjella? Përse mendoni se nuk më pëlqen?” “Ajo nuk i kështjella? Përse mendoni se nuk më pëlqen?” “Ajo nuk i pëlqen asnjë të huaji”, tha mësuesi. Për të mos thënë ndonjë gjë pëlqen asnjë të huaji”, tha mësuesi. Për të mos thënë ndonjë gjë që mund të tingëllonte keq, K.-ja ndërroi bisedë dhe pyeti: “E që mund të tingëllonte keq, K.-ja ndërroi bisedë dhe pyeti: “E njihni patjetër kontin?” “Jo”, tha mësuesi dhe donte të kthente njihni patjetër kontin?” “Jo”, tha mësuesi dhe donte të kthente shpinën, por K.-ja nuk hoqi dorë dhe pyeti edhe një herë: “Si? shpinën, por K.-ja nuk hoqi dorë dhe pyeti edhe një herë: “Si? Nuk e njihni kontin?” “E si ta njoh?” tha mësuesi me zë të Nuk e njihni kontin?” “E si ta njoh?” tha mësuesi me zë të ulët dhe shtoi pastaj në frëngjisht: “Tregoni pak vëmendje ndaj ulët dhe shtoi pastaj në frëngjisht: “Tregoni pak vëmendje ndaj pranisë së fëmijëve të pafajshëm.” K.-ja nga kjo gjeti të drejtën pranisë së fëmijëve të pafajshëm.” K.-ja nga kjo gjeti të drejtën të pyeste: “A mund t’ju vizitoj ndonjë ditë zoti mësues? Do të të pyeste: “A mund t’ju vizitoj ndonjë ditë zoti mësues? Do të rri një kohë të gjatë këtu e qysh tani ndihem pakëz i braktisur, rri një kohë të gjatë këtu e qysh tani ndihem pakëz i braktisur, nuk u përkas as fshatarëve por me gjasa as kështjellës.” “Midis nuk u përkas as fshatarëve por me gjasa as kështjellës.” “Midis fshatarëve dhe kështjellës nuk ka asnjë dallim”, tha mësuesi. fshatarëve dhe kështjellës nuk ka asnjë dallim”, tha mësuesi. “Ndoshta”, tha K.-ja, “por kjo nuk i ndryshon gjë gjendjes sime. “Ndoshta”, tha K.-ja, “por kjo nuk i ndryshon gjë gjendjes sime. A mund t’ju vizitoj ndonjëherë?” “Unë banoj në rrugën e Mjell-A mund t’ju vizitoj ndonjëherë?” “Unë banoj në rrugën e Mjell-mave, pranë kasapit.” Kjo në të vërtetë ishte më shumë njoftim i mave, pranë kasapit.” Kjo në të vërtetë ishte më shumë njoftim i një adrese sesa ftesë, megjithatë K.-ja tha: “Mirë pra, do të vij.” një adrese sesa ftesë, megjithatë K.-ja tha: “Mirë pra, do të vij.” Mësuesi pohoi me kokë e vazhdoi pastaj menjëherë rrugën së Mësuesi pohoi me kokë e vazhdoi pastaj menjëherë rrugën së bashku me grumbullin e fëmijëve që sërish ia patën të bërtitura-bashku me grumbullin e fëmijëve që sërish ia patën të bërtitura-ve. U zhdukën me të shpejtë në një rrugicë që varej teposhtë. ve. U zhdukën me të shpejtë në një rrugicë që varej teposhtë.

Kurse K.-ja ngeli si i hutuar, i zemëruar nga biseda. Për herë Kurse K.-ja ngeli si i hutuar, i zemëruar nga biseda. Për herë të parë qysh se kishte ardhur po ndjente seriozisht lodhje. Rruga të parë qysh se kishte ardhur po ndjente seriozisht lodhje. Rruga e gjatë deri këtu në krye dukej sikur s’i kishte rënduar fare - me e gjatë deri këtu në krye dukej sikur s’i kishte rënduar fare - me sa lehtësi kishte ecur gjithë ato ditë, i qetë hap pas hapi! - mirëpo sa lehtësi kishte ecur gjithë ato ditë, i qetë hap pas hapi! - mirëpo tani po shfaqeshin pasojat e atij stërmundimi, natyrisht krejt pa tani po shfaqeshin pasojat e atij stërmundimi, natyrisht krejt pa vend. Kishte një si shtytje të fortë për të kërkuar njohje të reja, vend. Kishte një si shtytje të fortë për të kërkuar njohje të reja, mirëpo çdo njohje e re ia shtonte lodhjen. Sikur ta detyronte mirëpo çdo njohje e re ia shtonte lodhjen. Sikur ta detyronte veten në gjendjen që ishte, të paktën ta shtynte shëtitjen e tij deri veten në gjendjen që ishte, të paktën ta shtynte shëtitjen e tij deri në hyrje të kështjellës, kjo do të kishte qenë më se e mjaftueshme.në hyrje të kështjellës, kjo do të kishte qenë më se e mjaftueshme.

Kështu bënte ai përpara, mirëpo rruga ishte e gjatë. Kjo Kështu bënte ai përpara, mirëpo rruga ishte e gjatë. Kjo për arsye se ajo rrugë kryesore e fshatit nuk çonte për te mali i për arsye se ajo rrugë kryesore e fshatit nuk çonte për te mali i kështjellës, vetëm sa i afrohej, por pastaj si ta bënte me qëllim kështjellës, vetëm sa i afrohej, por pastaj si ta bënte me qëllim

1515

merrte kthesë e sado që nuk i largohej kështjellës, prapëseprapë merrte kthesë e sado që nuk i largohej kështjellës, prapëseprapë as nuk i afrohej. Gjithë kohën K.-ja priste që më në fund rruga as nuk i afrohej. Gjithë kohën K.-ja priste që më në fund rruga të merrte drejt kështjellës, e veç pse e priste vazhdonte të ecte; të merrte drejt kështjellës, e veç pse e priste vazhdonte të ecte; me sa dukej ngurronte ta linte atë rrugë për shkak të lodhjes që me sa dukej ngurronte ta linte atë rrugë për shkak të lodhjes që ndjente, po kështu bënte çudi me gjithë atë gjatësi të fshatit që ndjente, po kështu bënte çudi me gjithë atë gjatësi të fshatit që s’kishte të mbaruar, një e dy ato shtëpiza të vogla me xhamat e s’kishte të mbaruar, një e dy ato shtëpiza të vogla me xhamat e dritareve të veshur me avull, kudo dëborë dhe këmbë njeriu - më dritareve të veshur me avull, kudo dëborë dhe këmbë njeriu - më në fund u shkëput prej kësaj rruge që e kishte rrëmbyer dhe u në fund u shkëput prej kësaj rruge që e kishte rrëmbyer dhe u derdh në një rrugicë, por aty dëbora ishte edhe më e thellë, ta derdh në një rrugicë, por aty dëbora ishte edhe më e thellë, ta nxirrje këmbën që zhytej në të qe një punë edhe më e rëndë, i nxirrje këmbën që zhytej në të qe një punë edhe më e rëndë, i shpërthyen ndërkaq bulëza djerse e papritur qëndroi në vend pa shpërthyen ndërkaq bulëza djerse e papritur qëndroi në vend pa mundur të shtyhej më tej. mundur të shtyhej më tej.

Por s’mund të quhej i braktisur, pasi si në të djathtë ashtu Por s’mund të quhej i braktisur, pasi si në të djathtë ashtu dhe në të majtë kishte kasolle fshatarësh. Bëri një top dëbore dhe në të majtë kishte kasolle fshatarësh. Bëri një top dëbore dhe qëlloi me të një dritare. Menjëherë u hap dera, e para derë dhe qëlloi me të një dritare. Menjëherë u hap dera, e para derë që hapej në gjithë atë rrugë përmes fshatit, e aty po qëndronte që hapej në gjithë atë rrugë përmes fshatit, e aty po qëndronte tani një fshatar plak i veshur me një gozhup gëzofi, me kokën tani një fshatar plak i veshur me një gozhup gëzofi, me kokën e varur mënjanë, miqësor por edhe i dobët. “A mund të vij pak e varur mënjanë, miqësor por edhe i dobët. “A mund të vij pak te ju”, tha K.-ja, “jam shumë i lodhur.” Nuk e dëgjoi fare se te ju”, tha K.-ja, “jam shumë i lodhur.” Nuk e dëgjoi fare se ç’tha plaku, pranoi me falënderim kur tjetri i shtroi përpara një ç’tha plaku, pranoi me falënderim kur tjetri i shtroi përpara një dërrasë, e cila menjëherë e shpëtoi prej dëborës e kështu u ndodh dërrasë, e cila menjëherë e shpëtoi prej dëborës e kështu u ndodh brenda sa bëri pak çapa.brenda sa bëri pak çapa.

Ishte një dhomë e madhe e zhytur në mugëtirë. Kush vinte Ishte një dhomë e madhe e zhytur në mugëtirë. Kush vinte nga jashtë në fillim nuk shihte asgjë. K.-ja u kalamend duke u nga jashtë në fillim nuk shihte asgjë. K.-ja u kalamend duke u përplasur pas një korite teshash, aty e mbajti dora e një gruaje. përplasur pas një korite teshash, aty e mbajti dora e një gruaje. Nga një qoshe vinin britma të shumta fëmijësh. Nga një qoshe Nga një qoshe vinin britma të shumta fëmijësh. Nga një qoshe tjetër vinte tym me shtëllunga që e kthente gjysmëdritën në terr, tjetër vinte tym me shtëllunga që e kthente gjysmëdritën në terr, K.-ja po rrinte tani si i kredhur në re. “Është i pirë”, tha dikush. K.-ja po rrinte tani si i kredhur në re. “Është i pirë”, tha dikush. “Kush jeni ju?” thërriti një zë i prerë e pastaj me sa dukej duke “Kush jeni ju?” thërriti një zë i prerë e pastaj me sa dukej duke iu drejtuar plakut: “Përse e le të futet brenda? Mund të lejosh të iu drejtuar plakut: “Përse e le të futet brenda? Mund të lejosh të hyjë kështu brenda çdo vagabond që përvidhet rrugëve?” “Unë hyjë kështu brenda çdo vagabond që përvidhet rrugëve?” “Unë jam gjeometri i kontit”, tha K.-ja duke dashur kësisoj të mbro-jam gjeometri i kontit”, tha K.-ja duke dashur kësisoj të mbro-hej ndaj asaj që ende mbetej e padukshme. “Aha, është gjeome-hej ndaj asaj që ende mbetej e padukshme. “Aha, është gjeome-

1616

tri”, tha një zë femre e pas kësaj ra heshtje e plotë. “Më njih-tri”, tha një zë femre e pas kësaj ra heshtje e plotë. “Më njih-ni?”, pyeti K.-ja. “Sigurisht”, foli shkurt po ai zë. Fakti që K.-në ni?”, pyeti K.-ja. “Sigurisht”, foli shkurt po ai zë. Fakti që K.-në e njihnin, nuk fliste në të mirë të tij.e njihnin, nuk fliste në të mirë të tij.

Më në fund tymi u davarit pak dhe K.-ja dalëngadalë po e Më në fund tymi u davarit pak dhe K.-ja dalëngadalë po e shihte se ku ndodhej. Dukej se ishte dita e larjes së përgjithshme. shihte se ku ndodhej. Dukej se ishte dita e larjes së përgjithshme. Pranë derës po lanin tesha. Ndërsa tymi vinte nga qoshja e Pranë derës po lanin tesha. Ndërsa tymi vinte nga qoshja e majtë, aty ku në një lug të madh druri, aq i madh sa K.-ja s’ki-majtë, aty ku në një lug të madh druri, aq i madh sa K.-ja s’ki-shte parë kurrë, me madhësinë e dy shtretërve, po laheshin, mes shte parë kurrë, me madhësinë e dy shtretërve, po laheshin, mes avujve të ujit dy burra. Por edhe më befasuese, pa u kuptuar se avujve të ujit dy burra. Por edhe më befasuese, pa u kuptuar se ku qëndronte befasia, ishte qoshja e djathtë. Nga një dritare e ku qëndronte befasia, ishte qoshja e djathtë. Nga një dritare e madhe në çati, e vetmja në gjithë atë faqe të pasme të dhomës, madhe në çati, e vetmja në gjithë atë faqe të pasme të dhomës, hynte, pa dyshim që nga oborri, një dritë e zbehtë dëbore e cila hynte, pa dyshim që nga oborri, një dritë e zbehtë dëbore e cila i jepte fustanit të një gruaje, që rrinte e lodhur në një poltron i jepte fustanit të një gruaje, që rrinte e lodhur në një poltron të lartë thuajse e shtrirë, një shkëlqim si prej mëndafshi. Ajo të lartë thuajse e shtrirë, një shkëlqim si prej mëndafshi. Ajo mbante në gji një foshnje. Përreth saj luanin disa kalamaj, fëmijë mbante në gji një foshnje. Përreth saj luanin disa kalamaj, fëmijë fshatarësh siç kuptohej, por ajo nuk dukej se u përkiste atyre, pa fshatarësh siç kuptohej, por ajo nuk dukej se u përkiste atyre, pa dyshim që sëmundja dhe lodhja i bën edhe fshatarët të duken të dyshim që sëmundja dhe lodhja i bën edhe fshatarët të duken të fisëm. fisëm.

“Uluni!” tha njëri nga burrat, një mjekrosh që kishte edhe “Uluni!” tha njëri nga burrat, një mjekrosh që kishte edhe mustaqe, me një gojë nën to që rrinte gjithmonë hapur duke mustaqe, me një gojë nën to që rrinte gjithmonë hapur duke dihatur, ndërkohë që dëftente, ç’pamje komike, me dorë përmbi dihatur, ndërkohë që dëftente, ç’pamje komike, me dorë përmbi cepin e lugut drejt një sënduku tek i stërkalte ndërkaq K.-së me cepin e lugut drejt një sënduku tek i stërkalte ndërkaq K.-së me ujë të ngrohtë gjithë fytyrën. Mbi sënduk tani rrinte ulur duke u ujë të ngrohtë gjithë fytyrën. Mbi sënduk tani rrinte ulur duke u kotur plaku që i kishte hapur derën K.-së. K.-ja ishte mirënjohës kotur plaku që i kishte hapur derën K.-së. K.-ja ishte mirënjohës që më në fund mund të ulej. Tani askush s’po interesohej më që më në fund mund të ulej. Tani askush s’po interesohej më për të. Gruaja te korita e teshave, leshverdhë, me plotërinë e rini-për të. Gruaja te korita e teshave, leshverdhë, me plotërinë e rini-së, këndonte teksa punonte, burrat në banjë përplasnin këmbët e së, këndonte teksa punonte, burrat në banjë përplasnin këmbët e rrotulloheshin, fëmijët rrekeshin t’u afroheshin, por hanin cirka rrotulloheshin, fëmijët rrekeshin t’u afroheshin, por hanin cirka të forta uji që s’e lanë pa lagur askënd, duke i zbuar që andej, të forta uji që s’e lanë pa lagur askënd, duke i zbuar që andej, gruaja në poltronë rrinte si e pajetë, nuk vështronte as dhe fëmi-gruaja në poltronë rrinte si e pajetë, nuk vështronte as dhe fëmi-jën që kishte në gji, por veç i ngulte sytë diku në lartësi.jën që kishte në gji, por veç i ngulte sytë diku në lartësi.

K.-ja duhej ta kishte vështruar për një kohë të gjatë atë K.-ja duhej ta kishte vështruar për një kohë të gjatë atë imazh të pandryshuar, të trishtuar e të bukur, por pastaj duhej imazh të pandryshuar, të trishtuar e të bukur, por pastaj duhej

1717

ta kishte zënë gjumi, pasi e zgjoi një zë i lartë, teksa i ishte varur ta kishte zënë gjumi, pasi e zgjoi një zë i lartë, teksa i ishte varur koka mbi supin e plakut në krah të tij. Burrat e kishin mbaruar koka mbi supin e plakut në krah të tij. Burrat e kishin mbaruar banjën ku po harbonin tani fëmijët e mbikëqyrur nga gruaja banjën ku po harbonin tani fëmijët e mbikëqyrur nga gruaja bionde, e tani po rrinin të veshur përpara K.-së. Doli që mjekro-bionde, e tani po rrinin të veshur përpara K.-së. Doli që mjekro-shi që bërtiste ishte më i pakti nga të dy. Tjetri, jo më shtatlartë shi që bërtiste ishte më i pakti nga të dy. Tjetri, jo më shtatlartë se mjekroshi e me një mjekër shumë të vogël, ishte një burrë i se mjekroshi e me një mjekër shumë të vogël, ishte një burrë i heshtur, i ngadaltë e i mendueshëm, trupgjerë, i gjerë edhe në heshtur, i ngadaltë e i mendueshëm, trupgjerë, i gjerë edhe në fytyrë, me kryet varur. “Zoti gjeometër”, tha ai, “nuk mund të fytyrë, me kryet varur. “Zoti gjeometër”, tha ai, “nuk mund të rrini këtu. Na falni për mosmirësjelljen.” “As unë nuk desha të rrini këtu. Na falni për mosmirësjelljen.” “As unë nuk desha të rrija”, tha K.-ja, “desha vetëm të pushoja pak. Tani që pusho-rrija”, tha K.-ja, “desha vetëm të pushoja pak. Tani që pusho-va, po iki.” “Ju ndoshta habiteni nga mikpritja e pakët jona”, tha va, po iki.” “Ju ndoshta habiteni nga mikpritja e pakët jona”, tha burri, “por ja që ne nuk e kemi për zakon mikpritjen, ne nuk burri, “por ja që ne nuk e kemi për zakon mikpritjen, ne nuk kemi nevojë për miq.” K.-ja, paksa i çlodhur nga gjumi, pakëz kemi nevojë për miq.” K.-ja, paksa i çlodhur nga gjumi, pakëz më i kthjellët se më parë, po gëzohej nga ato fjalë të çiltra. Tani më i kthjellët se më parë, po gëzohej nga ato fjalë të çiltra. Tani po lëvizte më lirshëm, mbështetej mbi bastun një herë këtu e një po lëvizte më lirshëm, mbështetej mbi bastun një herë këtu e një herë aty, iu afrua pastaj gruas te poltrona e në atë dhomë ishte herë aty, iu afrua pastaj gruas te poltrona e në atë dhomë ishte më shtatlarti nga të gjithë.më shtatlarti nga të gjithë.

“Pa dyshim”, tha K.-ja, “e ç’t’ju nevojiten miqtë. Veçse herë “Pa dyshim”, tha K.-ja, “e ç’t’ju nevojiten miqtë. Veçse herë pas here duhet ndonjë si unë për shembull, gjeometri.” “Këtë pas here duhet ndonjë si unë për shembull, gjeometri.” “Këtë unë nuk e di”, tha ngadalë burri, “në qoftë se ju kanë thirrur, unë nuk e di”, tha ngadalë burri, “në qoftë se ju kanë thirrur, del që me sa duket nevojiteni, por ky është një përjashtim, ndër-del që me sa duket nevojiteni, por ky është një përjashtim, ndër-sa ne njerëzit e vegjël, u përmbahemi rregullave e këtë ju lutem sa ne njerëzit e vegjël, u përmbahemi rregullave e këtë ju lutem mos na e merrni për keq.” “Jo, jo”, tha K.-ja, “unë veç mund mos na e merrni për keq.” “Jo, jo”, tha K.-ja, “unë veç mund t’ju falënderoj, juve dhe të gjithë të tjerëve këtu.” E befasisht për t’ju falënderoj, juve dhe të gjithë të tjerëve këtu.” E befasisht për çdonjërin aty, K.-ja u kthye me një të hovur e u gjend përpara çdonjërin aty, K.-ja u kthye me një të hovur e u gjend përpara gruas. Ajo po e vështronte tani K.-në me sytë e saj të kaltër të gruas. Ajo po e vështronte tani K.-në me sytë e saj të kaltër të lodhur, mbi kokë kishte një shami të tejdukshme të mëndafshtë lodhur, mbi kokë kishte një shami të tejdukshme të mëndafshtë që i binte deri në mes të ballit, foshnja po flinte te gjiri i saj. që i binte deri në mes të ballit, foshnja po flinte te gjiri i saj. “Kush je ti?” pyeti K.-ja. Përçmuese, me një përbuzje që ishte “Kush je ti?” pyeti K.-ja. Përçmuese, me një përbuzje që ishte e paqartë nëse i drejtohej K.-së ose vetë përgjigjes së saj, ajo tha: e paqartë nëse i drejtohej K.-së ose vetë përgjigjes së saj, ajo tha: “Një vajzë nga kështjella.”“Një vajzë nga kështjella.”

E gjitha kjo zgjati veç një çast, e ja ku po qëndronin njëri më E gjitha kjo zgjati veç një çast, e ja ku po qëndronin njëri më të djathtë e tjetri më të majtë të K.-së dy burrat, të thoshe se mjet të djathtë e tjetri më të majtë të K.-së dy burrat, të thoshe se mjet

1818

tjetër komunikimi nuk kishte veçse ta çonin me forcë te dera. tjetër komunikimi nuk kishte veçse ta çonin me forcë te dera. Plaku nuk u kuptua pse atë çast u gëzua për diçka dhe përplasi Plaku nuk u kuptua pse atë çast u gëzua për diçka dhe përplasi duart. Edhe gruaja që lante qeshi ndërkohë që fëmijët ia nisën duart. Edhe gruaja që lante qeshi ndërkohë që fëmijët ia nisën papritur një potereje si të marrë.papritur një potereje si të marrë.

K.-ja shpejt u ndodh në rrugicë, burrat po e mbikëqyrnin K.-ja shpejt u ndodh në rrugicë, burrat po e mbikëqyrnin nga pragu i derës, tani po binte sërish dëborë, megjithëse moti nga pragu i derës, tani po binte sërish dëborë, megjithëse moti dukej pak më i çelët. Mjekroshi thirri me padurim: “Nga doni dukej pak më i çelët. Mjekroshi thirri me padurim: “Nga doni të shkoni? Kjo rrugë çon te kështjella, kurse kjo në fshat.” Atij të shkoni? Kjo rrugë çon te kështjella, kurse kjo në fshat.” Atij K.-ja nuk i dha përgjigje, por tha duke u kthyer nga tjetri që K.-ja nuk i dha përgjigje, por tha duke u kthyer nga tjetri që dukej më i komunikueshëm me gjithë epërsinë e tij: “Kush jeni dukej më i komunikueshëm me gjithë epërsinë e tij: “Kush jeni ju? Kujt i detyrohem për qëndrimin tim?” “Unë jam lëkurë-ju? Kujt i detyrohem për qëndrimin tim?” “Unë jam lëkurë-regjësi Lazeman”, mori si përgjigje, “por i detyruar s’keni pse t’i regjësi Lazeman”, mori si përgjigje, “por i detyruar s’keni pse t’i jini askujt.” “Mirë”, tha K.-ja, “ndoshta do piqemi ndonjëherë.” jini askujt.” “Mirë”, tha K.-ja, “ndoshta do piqemi ndonjëherë.” “Nuk e besoj”, tha burri. Atë çast mjekroshi thirri me dorën ngri-“Nuk e besoj”, tha burri. Atë çast mjekroshi thirri me dorën ngri-tur: “Mirëdita Artur, mirëdita Jeremias!” K.-ja u rrotullua, ja që tur: “Mirëdita Artur, mirëdita Jeremias!” K.-ja u rrotullua, ja që paska pasur njerëz edhe në këtë rrugicë të fshatit! Nga drejtimi paska pasur njerëz edhe në këtë rrugicë të fshatit! Nga drejtimi i kështjellës po afroheshin dy të rinj shtatmesatarë, të dy shumë i kështjellës po afroheshin dy të rinj shtatmesatarë, të dy shumë të hollë, me rroba të ngushta, edhe fytyrat i kishin të ngjashme të hollë, me rroba të ngushta, edhe fytyrat i kishin të ngjashme me njëri-tjetrin, lëkura e fytyrës vinte në një të kaftë të errët, e me njëri-tjetrin, lëkura e fytyrës vinte në një të kaftë të errët, e shpuar nga një mjekër me majuc në një të zezë të veçantë. Në shpuar nga një mjekër me majuc në një të zezë të veçantë. Në atë gjendje që ishte rruga po ecnin tepër shpejt, tek hidhnin pas atë gjendje që ishte rruga po ecnin tepër shpejt, tek hidhnin pas një takti të rregullt këmbët e tyre hollake. “Ç’po bëni?” thi rri një takti të rregullt këmbët e tyre hollake. “Ç’po bëni?” thi rri mjekroshi. Me ta mund të merreshe vesh vetëm duke bërtitur, mjekroshi. Me ta mund të merreshe vesh vetëm duke bërtitur, aq shpejt ecnin e s’ndalnin. “Punë”, ia kthyen ata të dy duke aq shpejt ecnin e s’ndalnin. “Punë”, ia kthyen ata të dy duke qeshur. “Ku?” “Në bujtinë.” “Aty po shkoj dhe unë”, bërtiti K.-ja qeshur. “Ku?” “Në bujtinë.” “Aty po shkoj dhe unë”, bërtiti K.-ja papritmas, më shumë se gjithë të tjerët, kishte shumë dëshirë që papritmas, më shumë se gjithë të tjerët, kishte shumë dëshirë që ta merrnin me vete ata të dy; nuk i dukej ndonjë punë e madhe ta merrnin me vete ata të dy; nuk i dukej ndonjë punë e madhe njohja me ta, por me sa dukej ishin nga ata shoqërues që të njohja me ta, por me sa dukej ishin nga ata shoqërues që të gja llërojnë rrugës. Mirëpo ata sado i dëgjuan fjalët e K.-së, veç sa gja llërojnë rrugës. Mirëpo ata sado i dëgjuan fjalët e K.-së, veç sa pohuan me kokë dhe menjëherë u zhdukën.pohuan me kokë dhe menjëherë u zhdukën.

K.-ja rrinte gjithë kohën në dëborë, as që i bëhej ta ngrinte K.-ja rrinte gjithë kohën në dëborë, as që i bëhej ta ngrinte këmbën e të vazhdonte një copëz rrugë duke u zhytur prapë në këmbën e të vazhdonte një copëz rrugë duke u zhytur prapë në thellësi; lëkurëregjësi dhe shoku i tij, të kënaqur që më në fund thellësi; lëkurëregjësi dhe shoku i tij, të kënaqur që më në fund

1919

e kishin hequr qafe K.-në, u shtynë dalëngadalë duke parë prap-e kishin hequr qafe K.-në, u shtynë dalëngadalë duke parë prap-tas një e dy për nga K.-ja, përmes derës paksa të hapur, për në tas një e dy për nga K.-ja, përmes derës paksa të hapur, për në shtëpi e kështu K.-ja mbeti i vetëm në dëborën që e mbështolli shtëpi e kështu K.-ja mbeti i vetëm në dëborën që e mbështolli krejt. “Është vendi për t’u dëshpëruar pak”, i shkrepi në mendje, krejt. “Është vendi për t’u dëshpëruar pak”, i shkrepi në mendje, “sikur të ndodhesha këtu rastësisht, jo me qëllim.”“sikur të ndodhesha këtu rastësisht, jo me qëllim.”

Nga kasollja në anën e majtë u hap një dritarez që e mbyllur Nga kasollja në anën e majtë u hap një dritarez që e mbyllur kishte pasur një ngjyrë blu të thellë, ndoshta tek reflektonte kishte pasur një ngjyrë blu të thellë, ndoshta tek reflektonte dëborën e ishte vërtet aq e vockël sa tani që u hap nuk mjafton-dëborën e ishte vërtet aq e vockël sa tani që u hap nuk mjafton-te as për të treguar krejt fytyrën e njeriut që po shihte përjashtë, te as për të treguar krejt fytyrën e njeriut që po shihte përjashtë, vetëm sytë, një palë sy të vjetër të kaftë. “Ja ku është”, dëgjoi vetëm sytë, një palë sy të vjetër të kaftë. “Ja ku është”, dëgjoi K.-ja një zë të dridhur gruaje. “Është gjeometri”, tha një zë K.-ja një zë të dridhur gruaje. “Është gjeometri”, tha një zë burri. Pastaj burri u avit te dritarja dhe pyeti jo vrazhdë, megjith-burri. Pastaj burri u avit te dritarja dhe pyeti jo vrazhdë, megjith-atë si të kishte merak vetëm që rruga para shtëpisë së tij të ishte atë si të kishte merak vetëm që rruga para shtëpisë së tij të ishte krejt në rregull: “Kë po prisni?” “Po pres ndonjë slitë që të më krejt në rregull: “Kë po prisni?” “Po pres ndonjë slitë që të më marrë me vete”, tha K.-ja. “Këndej nuk kalon asnjë slitë”, tha marrë me vete”, tha K.-ja. “Këndej nuk kalon asnjë slitë”, tha burri, “këtu nuk ka qarkullim.” “Po a është kjo rruga që çon burri, “këtu nuk ka qarkullim.” “Po a është kjo rruga që çon në kështjellë”, ia ktheu K.-ja. “Prapëseprapë, prapëseprapë”, tha në kështjellë”, ia ktheu K.-ja. “Prapëseprapë, prapëseprapë”, tha burri me njëfarë kokëfortësie, “këtu nuk ka qarkullim.” Pas kësaj burri me njëfarë kokëfortësie, “këtu nuk ka qarkullim.” Pas kësaj të dy heshtën. Por me sa dukej burri po mendonte për diçka, të dy heshtën. Por me sa dukej burri po mendonte për diçka, pasi po vazhdonte ta mbante të hapur dritaren prej nga vërshon-pasi po vazhdonte ta mbante të hapur dritaren prej nga vërshon-te tym. “Rrugë e keqe”, tha K.-ja si për ta ndihmuar. Por ai tha te tym. “Rrugë e keqe”, tha K.-ja si për ta ndihmuar. Por ai tha vetëm: “Po, sigurisht.” Por pas një grime shtoi: “Nëse doni mund vetëm: “Po, sigurisht.” Por pas një grime shtoi: “Nëse doni mund t’ju çoj unë me slitën time.” “Po, ju lutem”, tha K.-ja i gëzuar t’ju çoj unë me slitën time.” “Po, ju lutem”, tha K.-ja i gëzuar së tepërmi, “sa ju bën?” “Asgjë”, tha burri. K.-ja u habit shumë. së tepërmi, “sa ju bën?” “Asgjë”, tha burri. K.-ja u habit shumë. “Ju jeni gjeometri”, u shpjegua burri, “dhe i përkisni kështje-“Ju jeni gjeometri”, u shpjegua burri, “dhe i përkisni kështje-llës. Ku dëshironi të shkoni?” “Në kështjellë”, tha K.-ja me të llës. Ku dëshironi të shkoni?” “Në kështjellë”, tha K.-ja me të shpejtë. “Atëherë nuk ju çoj”, tha burri menjëherë. “Po unë i shpejtë. “Atëherë nuk ju çoj”, tha burri menjëherë. “Po unë i përkas kështjellës”, tha K.-ja, duke përsëritur fjalët e vet burrit. përkas kështjellës”, tha K.-ja, duke përsëritur fjalët e vet burrit. “Ndoshta”, tha burri si për ta larguar. “Atëhere më çoni te bujti-“Ndoshta”, tha burri si për ta larguar. “Atëhere më çoni te bujti-na”, tha K.-ja. “Mirë”, tha burri, “po vij menjëherë me slitën.” E na”, tha K.-ja. “Mirë”, tha burri, “po vij menjëherë me slitën.” E gjitha nuk të linte përshtypjen e ndonjë mirësjelljeje të veçantë, gjitha nuk të linte përshtypjen e ndonjë mirësjelljeje të veçantë, por vetëm një përpjekje tepër egoiste e të frikur, gati pedante për por vetëm një përpjekje tepër egoiste e të frikur, gati pedante për ta hequr qafe K.-në nga sheshi përpara shtëpisë.ta hequr qafe K.-në nga sheshi përpara shtëpisë.

2020

U hap porta e oborrit dhe së andejmi doli një slitë e vogël për U hap porta e oborrit dhe së andejmi doli një slitë e vogël për pesha të lehta, krejt e rrafshët e pa asnjë ndenjëse, tërhequr nga pesha të lehta, krejt e rrafshët e pa asnjë ndenjëse, tërhequr nga një kalë i vogël i dobët, prapa saj burri, që nuk mund të quhej një kalë i vogël i dobët, prapa saj burri, që nuk mund të quhej plak por i dobët, i kërrusur, çalë-çalë, me një fytyrë thatime të plak por i dobët, i kërrusur, çalë-çalë, me një fytyrë thatime të kuqe e tërë rrufë e cila dukej krejt e vockël ashtu mbi gushën kuqe e tërë rrufë e cila dukej krejt e vockël ashtu mbi gushën e mbështjellë fort nga një shall i leshtë. Ai burrë dukej që qe i e mbështjellë fort nga një shall i leshtë. Ai burrë dukej që qe i sëmurë, kishte dalë vetëm për të bartur K.-në. K.-ja ia përmendi sëmurë, kishte dalë vetëm për të bartur K.-në. K.-ja ia përmendi këtë pak a shumë, por burri e largoi me dorë. K.-ja mësoi vetëm këtë pak a shumë, por burri e largoi me dorë. K.-ja mësoi vetëm që ai ishte karrocieri Gershteker dhe se e kishte marrë këtë slitë që ai ishte karrocieri Gershteker dhe se e kishte marrë këtë slitë të parehatshme ngaqë e gjeti për kollaj, se po të nxirrte një tjetër, të parehatshme ngaqë e gjeti për kollaj, se po të nxirrte një tjetër, kjo do kishte kërkuar shumë kohë. “Uluni”, tha ai duke treguar kjo do kishte kërkuar shumë kohë. “Uluni”, tha ai duke treguar me kamxhik prapa përmbi slitë. “Do të ulem përbri jush”, tha me kamxhik prapa përmbi slitë. “Do të ulem përbri jush”, tha K.-ja. “Unë do të ec”, tha Gershtekeri. “Po pse?” pyeti K.-ja. K.-ja. “Unë do të ec”, tha Gershtekeri. “Po pse?” pyeti K.-ja. “Unë do të ec”, përsëriti Gershtekeri e aty e kapi një kollë e fortë “Unë do të ec”, përsëriti Gershtekeri e aty e kapi një kollë e fortë që aq e shkundi sa e detyroi t’i ngulte fort këmbët në dëborë e të që aq e shkundi sa e detyroi t’i ngulte fort këmbët në dëborë e të mbahej me duar në zgrip të slitës. K.-ja nuk foli më, u ul prapa mbahej me duar në zgrip të slitës. K.-ja nuk foli më, u ul prapa mbi slitë, kolla dalëngadalë u qetësua dhe ata u nisën. mbi slitë, kolla dalëngadalë u qetësua dhe ata u nisën.

Kështjella atje lart, që për çudi tanimë ishte e errët, ku K.-ja Kështjella atje lart, që për çudi tanimë ishte e errët, ku K.-ja kishte shpresuar të mbërrinte po sot, u largua sërish. Por si kishte shpresuar të mbërrinte po sot, u largua sërish. Por si të ishte dashur një shenjë lamtumire, prej andej kumboi zëri i të ishte dashur një shenjë lamtumire, prej andej kumboi zëri i një kambane, i gjallë e gazmor, një kambanë që së paku i dha një kambane, i gjallë e gazmor, një kambanë që së paku i dha zemrës dridhma, sikur ai tingull, që ishte edhe i dhëmshëm, zemrës dridhma, sikur ai tingull, që ishte edhe i dhëmshëm, të kërcënonte me përmbushjen e asaj të cilën ai e dëshiron-të kërcënonte me përmbushjen e asaj të cilën ai e dëshiron-te aq i pasigurt. Mirëpo shpejt ajo kambanë e madhe heshti e u te aq i pasigurt. Mirëpo shpejt ajo kambanë e madhe heshti e u zëvendësua nga një kambanëz e dobët monotone, ndoshta atje zëvendësua nga një kambanëz e dobët monotone, ndoshta atje sipër, por ndoshta edhe poshtë në fshat. Ajo këngëz i shkonte sipër, por ndoshta edhe poshtë në fshat. Ajo këngëz i shkonte pa dyshim më mirë udhëtimit të ngadaltë dhe atij karrocieri të pa dyshim më mirë udhëtimit të ngadaltë dhe atij karrocieri të mjerë por të paepur.mjerë por të paepur.

“Ej ti”, thirri K.-ja papritur - tani ndodheshin pranë kishës, “Ej ti”, thirri K.-ja papritur - tani ndodheshin pranë kishës, nuk mbetej më dhe shumë rrugë deri te bujtina, kështu që K.-ja nuk mbetej më dhe shumë rrugë deri te bujtina, kështu që K.-ja po guxonte të thoshte diçka - “bëj shumë çudi që nuk trembesh po guxonte të thoshte diçka - “bëj shumë çudi që nuk trembesh të më shëtisësh kështu me përgjegjësinë tënde. A ke të drejtë ti të më shëtisësh kështu me përgjegjësinë tënde. A ke të drejtë ti apo jo?” Gershtekeri as që ia vuri veshin por vazhdoi me hapin apo jo?” Gershtekeri as që ia vuri veshin por vazhdoi me hapin

2121

e tij të qetë përbri kalit. “Ti”, thirri K.-ja, bëri shuk pakëz dëborë e tij të qetë përbri kalit. “Ti”, thirri K.-ja, bëri shuk pakëz dëborë nga slita dhe e qëlloi me të Gershtekerin drejt e në vesh. Këtu nga slita dhe e qëlloi me të Gershtekerin drejt e në vesh. Këtu ai mbajti këmbët dhe u rrotullua; po kur K.-ja e pa atë tani kaq ai mbajti këmbët dhe u rrotullua; po kur K.-ja e pa atë tani kaq pranë vetes - slita ishte shtyrë pak më tutje - atë njeri të kërru-pranë vetes - slita ishte shtyrë pak më tutje - atë njeri të kërru-sur, disi të keqtrajtuar, me fytyrën e lodhur hollake e cila faqet sur, disi të keqtrajtuar, me fytyrën e lodhur hollake e cila faqet i kishte pak si të ndryshme, njërën të rrafshët, tjetrën të varur, i kishte pak si të ndryshme, njërën të rrafshët, tjetrën të varur, me gojën e hapur në përgjim ku dukeshin vetëm pak dhëmbë me gojën e hapur në përgjim ku dukeshin vetëm pak dhëmbë aty-këtu, ato fjalë që pak më parë i tha me ligësi, i përsëriti tani aty-këtu, ato fjalë që pak më parë i tha me ligësi, i përsëriti tani me keqardhje, pra nëse nuk do të ndëshkohej Gershtekeri që po me keqardhje, pra nëse nuk do të ndëshkohej Gershtekeri që po transportonte K.-në. “Çfarë do ti?” pyeti Gershtekeri pa kuptuar transportonte K.-në. “Çfarë do ti?” pyeti Gershtekeri pa kuptuar gjë, dhe pa pritur ndonjë shpjegim të mëtejshëm i thirri kalit dhe gjë, dhe pa pritur ndonjë shpjegim të mëtejshëm i thirri kalit dhe kështu vazhduan rrugën.kështu vazhduan rrugën.

Kur thuajse kishin mbërritur te bujtina, K.-ja këtë e kuptoi Kur thuajse kishin mbërritur te bujtina, K.-ja këtë e kuptoi nga një kthesë e rrugës, për habinë e tij ishte errur krejt. Kaq nga një kthesë e rrugës, për habinë e tij ishte errur krejt. Kaq gjatë ishte larguar? Sipas llogarisë së tij, nuk ishin më shumë gjatë ishte larguar? Sipas llogarisë së tij, nuk ishin më shumë se një, dy orë. Dhe ai ishte nisur në mëngjes. Uri nuk ndjente se një, dy orë. Dhe ai ishte nisur në mëngjes. Uri nuk ndjente asfare. Pak kohë më parë kishte qenë dritë e plotë e ditës, kurse asfare. Pak kohë më parë kishte qenë dritë e plotë e ditës, kurse tani errësirë. “Ditë të shkurtra, ditë të shkurtra”, tha ai me vete, tani errësirë. “Ditë të shkurtra, ditë të shkurtra”, tha ai me vete, rrëshqiti prej slitës dhe iu drejtua bujtinës.rrëshqiti prej slitës dhe iu drejtua bujtinës.

Sipër mbi shkallën e vogël të jashtme të shtëpisë, pa me këna-Sipër mbi shkallën e vogël të jashtme të shtëpisë, pa me këna-qësi bujtinarin që po i bënte dritë me një fener të ngritur lart. qësi bujtinarin që po i bënte dritë me një fener të ngritur lart. Teksa iu kujtua kalimthi karrocieri, K.-ja mbajti këmbët, diku në Teksa iu kujtua kalimthi karrocieri, K.-ja mbajti këmbët, diku në errësirë dëgjoi një të kollitur, ishte ai. Do të shiheshin prapë së errësirë dëgjoi një të kollitur, ishte ai. Do të shiheshin prapë së shpejti. Vetëm kur u ndodh sipër pranë bujtinarit që e përshë-shpejti. Vetëm kur u ndodh sipër pranë bujtinarit që e përshë-ndeti me përulësi, vuri re në të dyja anët e derës nga një burrë. ndeti me përulësi, vuri re në të dyja anët e derës nga një burrë. Ia mori nga dora bujtinarit fenerin dhe ndriçoi ata të dy; ishin Ia mori nga dora bujtinarit fenerin dhe ndriçoi ata të dy; ishin burrat që i pat takuar më parë, ata që qenë thërritur me emrat burrat që i pat takuar më parë, ata që qenë thërritur me emrat Artur dhe Jeremias. Tani e salutuan. Ai qeshi ngaqë iu kujtua Artur dhe Jeremias. Tani e salutuan. Ai qeshi ngaqë iu kujtua koha e ushtrisë, ajo kohë e lumtur. “Kush jeni ju?” pyeti ai duke koha e ushtrisë, ajo kohë e lumtur. “Kush jeni ju?” pyeti ai duke vështruar herë njërin e herë tjetrin. “Ndihmësit e tu”, u përgji-vështruar herë njërin e herë tjetrin. “Ndihmësit e tu”, u përgji-gjën ata. “Janë ndihmësit”, i mbështeti me zë të ulët bujtina-gjën ata. “Janë ndihmësit”, i mbështeti me zë të ulët bujtina-ri. “Si?”, pyeti K.-ja, “jeni ju ndihmësit e mi të vjetër, ata që ri. “Si?”, pyeti K.-ja, “jeni ju ndihmësit e mi të vjetër, ata që urdhërova të vijnë, që po i pres?” Ata pohuan. “Shumë mirë”, urdhërova të vijnë, që po i pres?” Ata pohuan. “Shumë mirë”,

2222

tha K.-ja pas një grimë here, “shumë mirë që erdhët.” “Shiko-tha K.-ja pas një grimë here, “shumë mirë që erdhët.” “Shiko-ni”, tha K.-ja pas një çasti tjetër, “u vonuat, jeni shumë të shku-ni”, tha K.-ja pas një çasti tjetër, “u vonuat, jeni shumë të shku-jdesur.” “Ishte rrugë e gjatë”, tha njëri. “Rrugë e gjatë”, përsëri-jdesur.” “Ishte rrugë e gjatë”, tha njëri. “Rrugë e gjatë”, përsëri-ti K.-ja, “po unë ju takova kur po vinit prej kështjellës.” “Po”, ti K.-ja, “po unë ju takova kur po vinit prej kështjellës.” “Po”, thanë ata pa shpjegim tjetër. “Ku i keni aparatet?”, pyeti K.-ja. thanë ata pa shpjegim tjetër. “Ku i keni aparatet?”, pyeti K.-ja. “Nuk kemi”, thanë ata. “Aparatet që ua kam lënë në mirëbesim”, “Nuk kemi”, thanë ata. “Aparatet që ua kam lënë në mirëbesim”, tha K.-ja. “Nuk kemi gjë”, përsëritën ata. “Phë! Ç’gjindje!” tha tha K.-ja. “Nuk kemi gjë”, përsëritën ata. “Phë! Ç’gjindje!” tha K.-ja, “a merrni vesh ju nga matja e tokës?” “Jo”, thanë ata. “Si K.-ja, “a merrni vesh ju nga matja e tokës?” “Jo”, thanë ata. “Si kështu, në qoftë se jeni ndihmësit e mi të vjetër, duhet të merrni kështu, në qoftë se jeni ndihmësit e mi të vjetër, duhet të merrni vesh”, tha K.-ja. Ata heshtnin. “Ejani atëherë”, tha K.-ja dhe i vesh”, tha K.-ja. Ata heshtnin. “Ejani atëherë”, tha K.-ja dhe i shtyu para vetes brenda në shtëpi.shtyu para vetes brenda në shtëpi.