Fran-polm.publio.pl/files/samples/a4/a1/2a/66036/Francuski_dla...Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski Opracowanie: Podstawy gramatyki francuskiej oraz Czasy i czasowniki francuskie:

FRA

NC

US

KI

ISBN: 978-83-0000-000-5

Podstawy gramatyki francuskiej – zawierają m.in.:

zasady użycia zaimków osobowych, przyimków,

rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania.

Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach,

sposób ich tworzenia, liczebniki porządkowe

oraz główne, itp.

Czasy i czasowniki francuskie – prezentują niezbędne

informacje dotyczące podstawowych rodzajów

czasów, typów czasowników, ich zastosowanie

i odmianę; ta część zawiera także spis i odmianę

czasowników posiłkowych, modalnych

i nieregularnych.

Słownik polsko-francuski i francusko-polski

– składa się z około 20.000 artykułów hasłowych,

prezentujących słownictwo z zakresu różnych

dziedzin życia i sfer działalności człowieka.

Francusko-polski słownik tematyczny – zawiera

49 kategorii tematycznych. Hasła pogrupowano

według najważniejszych dziedzin życia, a następnie

podzielono na kategorie bardziej szczegółowe.

Na przykład w kategorii ANIMALS AND PLANTS,

można znaleźć: amphibians and reptiles, mammals,

birds, insect, domestic animals, trees, fruit trees,

flowers.

Idiomy francuskie – zawierają około 3.000 najczęściej

stosowanych i najbardziej popularnych wyrażeń

idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami

oraz przydatne przysłowia i powiedzenia.

www.rea-sj.plCena: 24,90 zł

dla początkujących i średniozaawansowanych (A1–B1)

dla p

oczątk

ujących

i śred

nio

zaawan

sow

anych

(A1–B

1)FR

AN

CU

SK

I

FRANCUSKI

dla p

oczątk

ujących

i średn

iozaaw

anso

wan

ych (A

1–B1)

GRAMATYKA

Czasy i czasowniki

SŁOWNIKpolsko-francuski i francusko-polski

Francusko-polski słownik tematyczny

IDIOMY

Francuski OKLADKA.indd 1Francuski OKLADKA.indd 1 5-10-11 13:04:505-10-11 13:04:50

Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski

Opracowanie:Podstawy gramatyki francuskiej oraz Czasy i czasowniki francuskie: na podstawie licencji wydawnictwa INFOA – Maria Katarzyna PodrackaSłownik polsko-francuski, Słownik francusko-polski – Alicja JanickaFrancusko-polski słownik tematyczny – Aneta SmogorzewskaIdiomy francuskie – Krzysztof Chodacki

Korekta: Danuta Piętka

© Wydawnictwo REA, 2012

Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja, adaptacja całości lub części niniejszej publikacji, kopiowanie do bazy danych, zapis elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny, dźwiękowy lub inny wymaga pisemnej zgody Wydawcy i właściciela praw autorskich.

Wydawnictwo REA s.j.Dział Handlowyul. Kolejowa 9/11, 01-217 WarszawaTel.: 22 631 94 23, 22 632 69 03, 22 632 68 82Fax: 22 632 21 15e-mail: [email protected]

Skład i łamanie: Studio Gravite, Olsztyn

Fran-pol.indb 2Fran-pol.indb 2 17-01-12 8:34:4417-01-12 8:34:44

ISBN 978-83-7544-463-6

WSTĘPNiniejsza publikacja, dzięki szczególnej formie, stanowi doskonałą pomoc

nie tylko dla uczących się języka francuskiego (na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym) czy wyjeżdżających za granicę, ale także dla tych, którzy po prostu interesują się tym językiem.

Można z niej korzystać na każdym etapie nauki, kiedy dopiero zaczynamy poznawać język, ale również kiedy chcemy usystematyzować swoje wiadomości. Dzięki niej poznajemy system języka francuskiego: zarówno gramatykę, jak i leksykę.

Przejrzysta forma tablic, w których zaprezentowano Podstawy gramatyki francuskiej oraz Czasy i czasowniki francuskie, na pewno ułatwi przyswojenie materiału podczas nauki i pomoże w praktycznym stosowaniu języka, np. w korespondencji.

W jednym tomie, podzielonym na 6 odrębnych części, zamieszczono:

Podstawy gramatyki francuskiej Czasy i czasowniki francuskie Słownik polsko-francuski Słownik francusko-polski Francusko-polski słownik tematyczny Idiomy francuskie

• Podstawy gramatyki francuskiej – zawierają m.in.: zasady użycia zaimków osobowych, przyimków, rzeczowników, przymiotników i ich stopniowania. Przedstawiają również szyk wyrazów w zdaniach, sposób ich tworzenia, liczebniki porządkowe oraz główne, itp.

• Czasy i czasowniki francuskie – prezentują niezbędne informacje dotyczące podstawowych rodzajów czasów, typów czasowników, ich zastosowanie i odmianę; ta cześć zawiera także spis czasowników posiłkowych, modalnych i nieregularnych.

• Słownik polsko-francuski i francusko-polski – składa się z około 20.000 artykułów hasłowych, prezentujących słownictwo z zakresu różnych dziedzin życia i sfer działalności człowieka.

• Francusko-polski słownik tematyczny – zawiera 49 kategorii tematycznych. Hasła pogrupowano według najważniejszych dziedzin życia, a następnie podzielono na kategorie bardziej szczegółowe. Na przykład w kategorii ANIMAUX ET PLANTES można znaleźć: amphibiens et reptiles, mammifères, oiseaux, insectes, animaux domestiques, arbres, arbres fruitiers, fleurs.

• Idiomy francuskie – zawierają około 3.000 najczęściej stosowanych i najbardziej popularnych wyrażeń idiomatycznych wraz z ich polskimi odpowiednikami oraz przydatne przysłowia i powiedzenia.


SPIS TREŚCI

WSTĘP ............................................................................................. 3

Podstawy gramatyki francuskiej ......................................... 5

Czasy i czasowniki francuskie ........................................... 27

Słownik polsko-francuski ..................................................... 65

Słownik francusko-polski ................................................... 207

Francusko-polski słownik tematyczny ......................... 353

Indeks .......................................................................................... 438

Idiomy francuskie .................................................................. 481


• Rodzajniki

• Liczba mnoga rzeczowników

• Przymiotniki i ich stopniowanie

• Przysłówki

• Zaimki: osobowe, dzierżawcze, zwrotne, wskazujące, względne

• Przyimki

• Podstawowy podział spójników

• Szyk wyrazów, zdania pojedyncze, złożone, okolicznikowe

• Kalendarz

• Użycie przecinka w pisowni

GRAMATYKIFRANCUSKIEJ

PODSTAWY


6

1 ALFABET FRANCUSKI

a (a)b (be)c (se)d (de)e (e)

f (ef)g (że)h (asz)i (i)j (żi)

k (ka)l (el)m (em)n (en)o (o)

p (pe)q (kü)r (er)s (es)t (te)

u (ü)v (ve)w (dubl ve)x (iks)y (igrek)z (zed)

2 RODZAJNIK – OKREŚLONY, NIEOKREŚLONY I CZĄSTKOWY

LICZBA POJEDYNCZA

RODZAJ MĘSKI RODZAJ ŻEŃSKI

RODZAJNIK NIEOKREŚLONYarticle indéfini

un garçon(jakiś) chłopiec

une femme(jakaś) kobieta

RODZAJNIK OKREŚLONYarticle défini

le garçon(ten) chłopiecl'hôtel(ten) hotel

la femme(ta) kobietal'école(ta) szkoła

RODZAJNIK CZĄSTKOWYarticle partitif

du sucre(cukier)de l'air(powietrze)

de la crème(śmietana)de l'huile(olej)

LICZBA MNOGA

RODZAJNIK NIEOKREŚLONY

des garçons(jacyś) chłopcy

des femmes(jakieś) kobiety

RODZAJNIK OKREŚLONY

les garçons(ci) chłopcyles hôtels(te) hotele

les femmes(te) kobietyles écoles(te) szkoły

RODZAJNIK CZĄSTKOWY

des légumes(jarzyny)

des huîtres(ostrygi)


7

3 LICZBA MNOGA RZECZOWNIKÓWKOŃCÓWKA LICZBY POJEDYNCZEJ

RZECZOWNIKI KOŃCÓWKA LICZBY MNOGIEJl. poj. l. mn.

- un garçonune pommele livrela table

des garçonsdes pommesles livresles tables

-s (nie wymawia się)

-s-z-x

le coursle gazla noix

les coursles gazles noix

---

-au-eu-eau

le tuyaule feule bureau

les tuyauxles feuxles bureaux

-x(nie wymawia się)

-ou le bijoule cailloule choule genoule hiboule joujoule pou

les bijouxles caillouxles chouxles genouxles hibouxles joujouxles poux

-x(nie wymawia się)

(tylko 7 rzeczowników; reszta zakończona na -s)

-al le chevall'hôpitall'animalle métal

les chevauxles hôpitauxles animauxles métaux

-aux(+ pozostałe rzeczowniki)

le balle calle carnavalle chacalle choralle festivalle récitalle régal

les balsles calsles carnavalsles chacalsles choralsles festivalsles récitalsles régals

-s(wyjątek)

-ail le baille coraill’émaille soupiraille travaille vantaille vitrail

les bauxles corauxles émauxles soupirauxles travauxles vantauxles vitraux

-aux

(reszta rzeczowników zakończona na -s)

le boeufl’oeufl’os

les boeufsles oeufsles os

końcowej samogłoski tematowej nie wymawia się

monsieurmadamemademoiselle

messieursmesdamesmesdemoiselles

zmiana pisowni tematu wyrazu


8

4 STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW

rodzaj męski rodzaj żeński

l. poj. l. mn. l. poj. l. mn.

1. stopień fort(silny)

forts(silni)

forte(silna)

fortes(silne)

2. stopień plus fort(silniejszy)moins fort(mniej silny)

plus forts(silniejsi)moins forts(mniej silni)

plus forte(silniejsza)moins forte(mniej silna)

plus fortes(silniejsze)moins fortes(mniej silne)

3. stopień le plus fort(najsilniejszy)le moins fort(najmniej silny)

les plus forts(najsilniejsi)les moins forts(najmniej silni)

la plus forte(najsilniejsza)la moins forte(najmniej silna)

les plus fortes(najsilniejsze)les moins fortes(najmniej silne)

5 PRZYMIOTNIKI NIEREGULARNE

1. stopień 2. stopień 3. stopień

bon meilleur le meilleur dobry

mauvais plus mauvaispire

le plus mauvaisle pire zły

petit plus petitmoindre

le plus petitle moindre mały

6 STOPNIOWANIE PRZYSŁÓWKÓW


viteszybko

plus viteszybciej

le plus vitenajszybciej

moins vitemniej szybko/

wolniej

le moins vitenajmniej szybko/

najwolniej


9

7 PRZYSŁÓWKI NIEREGULARNE


beaucoup plus le plus dużo; bardzo

bien mieux le mieux dobrze

mal plus malpire

le plus malle pire

źle

peu moins le moins mało

8 ZAIMKI OSOBOWE – PRONOMS PERSONNELS

LICZBA OSOBA AKCENTOWANE(mocne)

NIEAKCENTOWANE (słabe)mianownik celownik biernik

pojedyncza 1.2.3. m*3. f*

moitoiluielle

je (j’)tuilelle

me (m’)te (t’)luilui

me (m’)te (t’)le (l’)la (l’)

mnoga 1.2.3. m3. f

nousvouseuxelles

nousvousilselles

nousvousleurleur

nousvouslesles

9 ZAIMKI DZIERŻAWCZELICZBA OSOBA RZECZOWNE PRZYMIOTNE

pronoms possessifs adjectifs possessifsr. męski r. żeński r. męski r. żeński

pojedyncza 1.2.3.

le mienle tienle sien

la miennela tiennela sienne

montonson

matasa

mnoga 1.2.3.

le nôtrele vôtrele leur

la nôtrela vôtrela leur

notrevotreleur

pojedyncza 1.2.3.

les miensles tiensles siens

les miennesles tiennesles siennes

mestesses

mnoga 1.2.3.

les nôtresles vôtresles leurs

nosvosleurs

*m – masculin (rodzaj męski), f – féminin (rodzaj żeński)


10

10 ZAIMKI ZWROTNE – PRONOMS RÉFLÉCHIS

OSOBA LICZBA POJEDYNCZA LICZBA MNOGA

1.2.3.

me (m')te (t')se (s')

nousvousse (s')

Zaimki zwrotne znajdują się:– przed formą osobową czasownika (Je me réveille).– po rozkaźniku twierdzącym (Réveille-toi!).– między partykułą przeczącą ne i formą osobową czasownika w przeczącym

zdaniu oznajmującym (Il ne se réveille pas).– między partykułą przeczącą ne i formą osobową czasownika w przeczącym

zdaniu rozkazującym (Ne te réveille pas!)– przed bezokolicznikiem (Nous allons nous réveiller).– przed czasownikiem posiłkowym être w czasach złożonych (Vous vous êtes réveillés).

11 ZAIMKI WSKAZUJĄCEPRZYMIOTNEadjectifs démonstratifs


l. poj. ce livrecet avion

cette maisoncette hache

l. mn. ces livresces avions

ces maisonsces haches

RZECZOWNEpronoms démonstratifs


l. poj. celui celle

l. mn. ceux celles

Zaimki wskazujące rzeczowne mogą być poszerzone o partykuły -ci i -là. Powstają tzw. formy złożone.

a) pojęcie bliższe: Ce livre-ci est plus intéressant que ce livre-là. Ta oto książka jest bardziej interesująca niż tamta. Je veux vous présenter mes deux fils. Celui-ci s’appelle Jean et celui-là est Pierre. Chcę wam przedstawić swoich dwóch synów. Temu na imię Jan, a tamtemu Piotr.b) pojęcie wymienione jako ostatnie: Nous avons parlé de Robert et Jacques. Ce garcon-ci est plus sage que ce garcon-là. Mówiliśmy o Robercie i Jakubie. Ten oto chłopiec jest rozsądniejszy niż ten pierwszy.


11

12 ZAIMKI WZGLĘDNE – PRONOMS RELATIFS

FORMY PROSTE

l. poj. = l. mn.rodzaj męski = rodzaj żeński

rodzaj nijaki (zaimki względne zastępujące rzeczy)

podmiot qui qui

dopełnienie bliższe

qui que

dopełnienie dalsze

de quià qui

de quoià quoi

okolicznik avec qui avec quoi

FORMY ZŁOŻONE

podmiot lequel laquelle lesquels lesquelles

dopełnienie bliższe

lequel laquelle lesquels lesquelles

dopełnienie dalsze

duquelauquel

de laquelleà laquelle

desquelsauxquels

desquellesauxquelles

okolicznik aveclequel

aveclaquelle

aveclesquels

aveclesquelles

qui – odnosi się do osób i rzeczy rodzaju męskiego i żeńskiego liczbypojedynczej i mnogiej; jest podmiotem zdania względnego: Je ne connais pas la dame qui vient. Nie znam tej pani, która nadchodzi.Jeżeli mówimy o osobach i chcemy wyrazić dopełnienie dalsze, stawiamy przed qui przyimek: C’est la fille à qui je pense.

To ta dziewczyna, o której myślę.que – służy najczęściej do wyrażenia dopełnienia bliższego lub

orzecznika; jest dopełnieniem bliższym w zdaniu względnym: La femme aux cheveux bruns que vous voyez est ma tante. Kobieta z brązowymi włosami, którą widzicie, jest moją ciotką.

dont – jest połączeniem zaimka względnego que z przyimkiem de: Le tableau dont vous m’avez parlé est vraiement très beau. Obraz, o którym mi pan opowiadał, jest naprawdę bardzo piękny.

quoi – używane jest po przyimkach: Je ne sais pas de quoi vous parlez. Nie wiem, o czym pan mówi. Je me demande à quoi tu penses. Zastanawiam się, o czym myślisz.


12

13 ZAIMKI PYTAJĄCE – PRONOMS INTERROGATIFS

FORMY PROSTE ZAIMKÓW PYTAJĄCYCHFunkcja w zdaniu Pytanie dotyczy:

osoby rzeczyPodmiot qui

Qui frappe à la porte?Kto puka do drzwi?

-

Dopełnienie bliższe

quiQui attendez-vous?Na kogo państwo czekają?

queQue faites-vous?Co państwo robią?

Dopełnienie dalsze

de quiDe qui parlez vous?O kim państwo mówią?

de quoiDe quoi te souviens-tu?Co sobie przypominasz?

à quiÀ qui pensez vous?O kim państwo myślą?

à quoiÀ quoi réfléchissez-vous?O czym państwo rozmyślają?

Okolicznik przyimek + quiAvec qui as-tu dansé?Z kim tańczyłeś?

przyimek + quoiAvec quoi écris-tu?Czym piszesz?

FORMY WZMOCNIONE ZAIMKÓW PYTAJĄCYCHPodmiot qui est-ce qui

Qui est-ce qui arrive?Kto przychodzi?

qu’est-ce quiQu’est-ce qui se passe?Co się dzieje?

Dopełnienie bliższe

qui est-ce queQui est-ce que vous cherchez?Kogo szukacie?

qu’est-ce queQu’est-ce que tu cherches?Czego szukasz?

Dopełnienie dalsze

de qui est-ce queDe qui est-ce que vous parlez?O kim rozmawiacie?

à qui est-ce queÀ qui est-ce que tu penses?O kim myślisz?

de quoi est-ce queDe quoi est-ce que vous parlez?O czym rozmawiacie?

à quoi est-ce queÀ quoi est-ce que tu penses?O czym myślisz?

Okolicznik przyimek + qui est-ce queAvec qui est-ce qu’il est parti?Z kim on wyjechał?

przyimek + qu'est-ce queAvec qu’est-ce que tu écris?Czym piszesz?

14 ZAIMKI NIEOKREŚLONE

zaimki nieokreślone przymiotne (adjectifs indéfinis) – towarzyszą rzeczownikowi, z którym zgadzają się w liczbie i rodzaju: quelque (jakiś), chaque (każdy), maint (niejeden), différent (różny, odmienny), divers (różny, rozmaity);zaimki nieokreślone rzeczowe (pronoms indéfinis) zastępują rzeczownik i pełnią jego funkcje gramatyczne: quelqu’un (ktoś), quelque chose (coś), personne (nikt), rien (nic), autre (ktoś inny), chacun (każdy, każdy człowiek);


13

zaimki występujące w obu funkcjach: autre (inny; ktoś inny), tout (cały; wszystko), tel (taki, taki sam; taki oto), même (taki sam; ten sam), certain (pewien, jakiś), certains (l. mn.: niektórzy), aucun (żaden; nikt), nul (żaden; nikt), plusieurs (kilka, parę; kilku);zaimek nieokreślony rzeczowy: on (ktoś, jakiś człowiek; my), występuje zawsze jako podmiot (np. On oublie vite.);przeczące znaczenie zaimków nieokreślonych:aucun, nul, pas un, personne, rien

15 PRZYIMKI – PRÉPOSITIONS

à – do, w, na, o (miejsce):

Il habite à la campagne. Mieszka na wsi. (czas):

Il travaille du matin au soir. Pracuje od rana do wieczora. (środek, narzędzie):

Je pêche à la ligne. Łowię ryby na wędkę. (sposób, powód):

Il s’est ruiné au jeu. Zrujnował się grą. (ustalenie, cecha charakterystyczna):

C’est une machine à écrire. To maszyna do pisania. (posiadanie):

La jupe rouge est à moi. Ta czerwona sukienka jest moja. (stosunek, cena, kolejność):

Nous sommes venus à dix. Przyszło nas dziesięciu.

après – po, o, za (czas i kolejność):

Après la pluie, le beau temps. Po deszczu jest piękna pogoda. (miejsce):

Première rue après le carrefour. Pierwsza ulica za skrzyżowaniem. (kierunek, cel):

Le chien aboie après les passants. Pies szczeka na przechodzących ludzi.

avant – przed (przeciwieństwo do après, określającego czas): Il est debout avant le lever du soleil. Wstaje przed wschodem słońca.

avec – z (towarzyszenie):

Je te prends avec moi. Wezmę cię ze sobą. (sposób):

J’accepte avec plaisir. Przyjmę z radością. (środek, narzędzie):

Avec mon panier je vais au marché. Idę z koszykiem na targ. (przyczyna):

Avec votre talent ce sera facile. Z pańskim talentem będzie łatwo.

chez – u, przy, do (miejsce, kierunek): Je demeure chez ma tante. Mieszkam u swojej ciotki.


14

contre – o, przeciw (przeciwieństwo, opozycja): Je joue contre François. Gram przeciwko Franciszkowi.

dans – w, do (miejsce):

La photo est dans la boîte. Zdjęcie jest w pudle. (czas):

Nous partirons dans deux mois. Wyjedziemy za 2 miesiące.

de – od, z, o, na (punkt wyjścia, miejsce):

Nous sommes de Paris. Jesteśmy z Paryża. (sposób):

Nous vous remercions de tout coeur. Dziękujemy państwu z całego serca. (narzędzie, instrument):

Notre professeur joue du violon. Nasz profesor gra na skrzypcach. (miara):

Il gagne 100 euros de l’heure. Zarabia 100 euro na godzinę. (przyczyna):

Les enfants dansent de joie. Dzieci tańczą z radości. (pochodzenie, sprawca, powód, autor):

Nous connaissons bien les oeuvres de Balzac. Dobrze znamy dzieła Balzaca. (posiadanie):

C’est la maison de mes parents. To dom moich rodziców. (materiał):

J’ai acheté une jupe de laine. Kupiłam sobie wełnianą suknię.

depuis – od (czas): Je suis ici depuis le début de juin. Jestem tutaj od początku czerwca.

dès – od, jak tylko (punkt wyjściowy): Je l’ai reconnu dès l’entrée. Poznałem go już przy samym wejściu.

devant – przed (miejsce): Mon auto est devant la poste. Mój samochód jest przed pocztą.

derrière – za (miejsce): Derrière la maison nous avons un jardin fruitier. Za domem mamy sad.

en – w (miejsce):

Nous allons en ville. Idziemy do miasta. (czas):

D’aujourd’hui en quinze jours. Od dzisiaj za dwa tygodnie.


15

(sposób):Il est tombé en héros. Poległ jako bohater.

(stan):La maison est en flammes. Dom jest w płomieniach.

(materiał):Est-ce que tu as une montre en or? Masz zegarek ze złota?

(dziedzina):Il est fort en mathématiques. Wyróżnia się/jest mocny w matematyce.

(środki transportu):Nous irons en voiture, en train, en avion, en auto-stop. Pojedziemy samochodem, pociągiem, samolotem, autostopem.

(stan, przebieg):Je suis en train d’écrire. Właśnie piszę.

entre – między (miejsce):

Entre le mur et la table, il y a une chaise. Między ścianą a stołem jest krzesło. (wśród, pośród, między innymi, w kręgu innych):

Lisez entre les lignes. Czytajcie między wierszami. (czas):

Je viendrai entre trois et quatre heures. Przyjdę między godziną trzecią a czwartą.

envers – wobec, do Il est plein de déférence envers moi. Wobec mnie jest pełen szacunku.

outre – oprócz, mimo Outre les bagages, nous avions les chiens avec nous. Oprócz bagażu mieliśmy

ze sobą psy.

par – przez (miejsce):

Il est sorti par cette porte. Wyszedł tymi oto drzwiami. (narzędzie, instrument):

Il arrivait le samedi par le train. W soboty przyjeżdżał pociągiem. (sposób):

Je l’ai dit par plaisanterie. Powiedziałem to żartem. (sprawca działalności, autor):

Ce roman a été écrit par Hugo. Tę powieść napisał Hugo. (czas):

Il se baigne par tous les temps. Kąpie się bez względu na pogodę/w każdą pogodę. (udział, dział, część):

Je mange trois fois par jour. Jem trzy razy dziennie.

parmi – między Il reste parmi nous. Pozostanie między nami.


16

pendant – w czasie, podczas:Il a été malade pendant le voyage. W czasie podróży był chory.

pour – do, na, dla, za (kierunek):

Pour quelle destination part-il? Dokąd on jedzie? (czas):

Pour les vacances j’ai beaucoup de projets. Na wakacje mam dużo planów. (proporcjonalność, stosunek do osoby, rzeczy, okoliczności):

Marcel est grand pour son âge. Marcel jest jak na swój wiek duży. (cel):

Les parents travaillent pour ton bien. Rodzice pracują dla twojego dobra. (przyczyna):

Merci pour les livres. Dziękujemy za książki. (stosunek oceniający, przyczyna):

Il le fait passer pour habile. Uważa go za zdolnego.

près de – przy, blisko, obok Il est près de nous. Jest blisko nas.

sans – bez Le train sans arrêt jusqu’à Cracovie. Pociąg zatrzymuje się dopiero w Krakowie.

sous – pod, za, w (miejsce i kierunek):

La serviette est sous la table. Teczka jest pod stołem. (czas):

Je vous répondrai sous huitaine. Odpowiem państwu w ciągu tygodnia. (sposób):

Nous voyons les choses sous un mauvais jour. Widzimy rzeczy w niekorzystnym świetle.

(przyczyna):Marcel agit sous l’empire de colère. Marcel postępuje pod wpływem złości.

sur – na, za (miejsce):

Il porte sa serviette sur le dos. Nosi teczkę na plecach. (bliskość w czasie, kolejność):

Elle va sur ses vingt ans. Ma prawie 20 lat. (wzgląd, uwaga, nazwa działalności):

Il exprime son opinion sur la vie. Wyraża swój pogląd na życie. (powtarzanie, kolejność życiowa):

Ils marchent sur les pas de leur père. Idą śladami swojego ojca. (sposób, wymiar, część całości):

C’était un cas sur cent. Był to jeden przypadek na sto.


17

vers – do, na, około (miejsce, kierunek lub pozycja w przybliżeniu):

Vers le nord, il y a un village. Na północy jest wieś. (czas, określenie czasu w przybliżeniu):

Vers midi nous allons déjeuner. Około południa będziemy jeść obiad.

PRZYIMKI CZASOWE

– à trois heures– dans trois heures– il y a trois heures– après trois heures– trois heures plus tard– depuis trois heures– vers trois heures– avant trois heures– de trois heures en trois– trois heures après– au bout de trois heures– pendant trois heures– à partir de trois heures

o godzinie trzeciejza trzy godzinytrzy godziny temupo godzinie trzeciejpo trzech godzinachod trzech godzinokoło godziny trzeciejprzed godziną trzeciąco trzy godzinytrzy godziny późniejpo trzech godzinachw przeciągu trzech godzinod trzeciej godziny

16 PODSTAWOWY PODZIAŁ SPÓJNIKÓW

SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE– łączą zdania współrzędne

zdanie główne spójnik zdanie główne

Mój brat jest dentystą, a siostra sprzedawczynią.

SPÓJNIKI PODRZĘDNE– podporządkowują zdanie podrzędne zdaniu głównemu

zdanie główne spójnik zdanie podrzędne

Powiedzał nam, że pojedzie do Francji.

Mon frère est dentiste et ma soeur est vendeuse.

Il nous a dit qu' il irait en France


18

17 SPÓJNIKI WSPÓŁRZĘDNE – CONJONCTIONS DE COORDINATION

– et– ni... ni...– non seulement..., mais aussi...– mais– cependant; pourtant; toutefois– quand même; malgré cela

– d’un côté..., de l’autre– soit..., soit; ou (bien)..., ou (bien)– tantôt..., tantôt– car– c’est-à-dire– c’est pourquoi– donc– par conséquent

a, iani... ani...nie tylko ..., lecz takżejednak(że), lecz, alejednak(że), lecztym niemniej, jednak(że), (po)mimo toz jednej strony ..., z drugiejbądź ... albojak tylko ..., zarazdlatego że, (al)bowiem, ponieważmianowicie, bowiemdlategowięc, zatem, w takim raziea więc, a zatem

18 SPÓJNIKI PODRZĘDNE – CONJONCTIONS DE SUBORDINATION

– que– alors que

– après que– avant que– comme– lorsque– quand– comme– parce que– puisque– afin que; pour que– de peur que; de crainte que– de façon que; de manière que– à condition que– au cas où– si– quoique– tandis que– sauf que– outre que– ainsi que– comme si– sans que

żekiedy, podczas gdy/kiedy;natomiast(dopiero) kiedyzanimkiedy; tak jakkiedy, (dopiero) kiedykiedy, jakponieważ, bowiemdlatego żeponieważ, skorożeby, abyz obawy, że/żeby (nie)tak żeby/żepod warunkiem żew przypadku/w razie gdybyjeżeli, gdyby chociaż, mimo żepodczas gdy/kiedy, natomiastpoza tym żepomimo tego żejak równieżjak gdyby(i) nie, a nawet, i nawet


19

PRZYKŁADY ZDAŃ:– Je regrete que je ne puisse pas aller avec vous. Przykro mi, że nie mogę iść z państwem/z wami.– Alors qu’il travaillait, je regardais des revues. Podczas gdy pracował, przeglądałem czasopisma.– Je ne vais pas parce que je n’ai pas le temps. Nie idę, dlatego że nie mam czasu.– Puisque nous sommes tous, nous pourrons commencer. Ponieważ jesteśmy wszyscy, możemy zacząć.

19 SZYK WYRAZÓW

1. 2. 3. 4. podmiot orzeczenie dopełnienie okolicznik

Le garçon écrit une lettre en France. Le professeur examine ses élèves chaque jour.

Okolicznik może znajdować się też na początku zdania:Demain, ma soeur va avec son ami au cinéma.

20 ZDANIA POJEDYNCZE

OZNAJMUJĄCE:Le livre est intéressant. Ta książka jest interesująca.Je vais à l’école. Jadę do szkoły.Elle écoute la radio. Ona słucha radia.

PYTAJĄCE:– pytania intonacyjne: nie mają na początku zaimka pytającego ani przysłówka

pytającego, mogą być jednak wprowadzone za pomocą wyrażenia pytajnego est-ce que. Oczekujemy odpowiedzi tak lub nie:

Vous viendrez ce soir? Przyjdziecie dziś wieczorem?Est-ce que cela vous convient? Czy to państwu odpowiada?

– pytania uzupełniające: na początku tych zdań znajdują się zaimki pytające albo przysłówki pytające:

Qu’est-ce qui se passe? Co się dzieje?A qui voulez-vous parler? Z kim chcą państwo rozmawiać?

ROZKAZUJĄCE:wyrażają rozkaz, polecenie, instrukcję, radę, prośbę, zakaz itp.:Viens avec moi! Chodź ze mną!Ne vous fâchez pas. Niech się państwo nie gniewają./

Nie gniewajcie się.


20

ŻYCZENIOWE:wyrażają życzenie, pragnienie, za pomocą trybu łączącego:Qu’il soit heureux! Oby był szczęśliwy!Qu’iĺ puisse venir à temps! Oby przyszedł na czas!

WYKRZYKNIKOWE: wyrażają postawę uczuciową, przejaw radości, zaskoczenia, strachu, smutku

itp.:Comment tu es gentil! Jaki ty jesteś uprzejmy!S’il pleuvait? Czyżby padało?

ZDANIE PRZECZĄCE:Je ne l’ai pas entendu. Nie słyszałem go.Nous ne sommes pas contents. Nie jesteśmy zadowoleni.Personne n’est venu. Nikt nie przyszedł.

21 ZDANIA ZŁOŻONE

WSPÓŁRZĘDNEStosunki:

– złożone są co najmniej z dwu zdań głównych

łączne – et, ni, aussi, ensuite, même, plus, encoreNous écoutons la musique et nous dansons.Słuchamy muzyki i tańczymy.

rozłączne – ou, ou bien, soit... soit, tantôt... tantôtTéléphonez ou écrivez une lettre.Zadzwońcie albo napiszcie list.

przeciwstawne – cependant, mais, toutefois, néanmoins,pourtant, d’ailleurs, au contraireIl est malade, mais il viendra.Jest chory, ale przyjdzie.

wynikowe – donc, aussi, pourtant, par conséquent, c’est pourquoi, ainsi, alorsIl est parti c’est pourquoi il n’a pas pu venir.Wyjechał, dlatego nie mógł przyjść.Vous taisez ainsi vous consentez.Milczycie, a więc się zgadzacie.

przyczynowe – car, tant, en effet, effectivement, bienLa récolte est bonne, car il a fait beau temps.Plony są dobre, ponieważ była dobra pogoda.

PODRZĘDNE – złożone są co najmniej z 1 zdania głównego i 1 zdania pobocznego. Rodzaje zdań pobocznych:

podmiotowe – wyrażają podmiot zdania nadrzędnegoIl est probable qu’il viendra.Jest prawdopodobne, że przyjdzie.


21

dopełnieniowe – zastępują dopełnienie zdania nadrzędnegoque, de ce que, à ce queIl sait que je travaille. Wie, że pracuję.

przydawkowe(względne)

– zastępują przydawkę rzeczownika zdania nadrzędnegoqui, que, dont, quoi, lequel, oùJe comais l'homme qui nous a salués.Znam mężczyznę, który nas pozdrowił.

okolicznikowe – wyrażają okoliczniki, które rozwijają orzeczenie zdania głównego.

Podział na zdania okolicznikowe: – miejsca

– czasu– warunku

– przyzwolenia– wyrażające życzenie– sposobu

– przyczyny– celu

22 ZDANIA OKOLICZNIKOWEczasu – wyrażają relacje czasowe

quand (kiedy, gdy), lorsque (kiedy, gdy tylko), au moment où (kiedy, w chwili gdy), comme (kiedy, gdy), à mesure que (w miarę jak), pendant que (podczas gdy), tandis que (gdy tymczasem, gdy), tant que (dopóki), chaque fois que (za każdym razem kiedy), toutes les fois que (ilekroć)

Je suis arrivé, quand il téléphonait.Przyszedłem, kiedy telefonował.

przyczyny lub powodu

– wyrażają to, co spowodowało zdarzenie w zdaniu nadrzędnymparce que (dlatego że, ponieważ), puisque (ponieważ, bowiem, skoro), comme (ponieważ), attendu que (ponieważ, z uwagi na), étant donné que (zważywszy że, wobec), vu que (biorąc pod uwagę że), non pas que, non que, ce n’est pas que (nie żeby)

Je l’aiderai, parce qu’il est mon ami.Pomogę mu, dlatego że jest moim przyjacielem.

celu – odpowiadają na pytanie: dlaczego?, w jakim celu?pour que, afin que (żeby, aby), de crainte que, de peur que (żeby nie, z obawy że/żeby)

Nous vous le répéterons, afin que tout soit clair.Będziemy wam to powtarzać, aby wszystko było jasne.

skutku – określają sposób lub rozmiar zdarzenia czy cechysi… que (tak… że), tant… que (tak… że, tyle… że), tellement… que (tak… że), de manière que, de telle sorte que, de façon que, de/en sorte que (w taki sposób że, tak że/żeby)

Je vous aiderai tant que je pourrai.Pomogę wam tak, jak będę mógł.


22

warunku – wyrażają realny lub nierealny waruneksi (jeżeli, gdyby), pour peu que (choćby tylko trochę, jak tylko), au cas où (w razie gdyby), pourvu que (oby/byle tylko; o ile nie), à/sous condition que (pod warunkiem że), à moins que (chyba że), en admettant que (zakładając że, przyjmując że), supposé que, à supposer que (przypuśćmy że), selon que (w zależności od tego czy), que… ou (czy… czy)

Au cas où vous ne seriez pas d'accord, nous le changerons.W razie gdyby państwo nie będą się zgadzali, zmienimy to.

przyzwolenia – wyrażają przyzwoleniebien que, quoique, encore que (chociaż, mimo że), loin que (nie tylko ... lecz), où que (gdziekolwiek, dokądkolwiek), si + przymiotnik + que, pour + przymiotnik + que, tout + przymiotnik + que, quelque + przymiotnik + que (jakkolwiek by, choćby)

Bien qu'il ait des problèmes, il continue à travailler.Pomimo że ma problemy, nadal pracuje.

23 LICZEBNIKI GŁÓWNE

0123456789

1011121314151617181920

zéroun, unedeuxtroisquatrecinqsixsepthuitneufdixonzedouzetreizequatorzequinzeseizedix-sept dix-huitdix-neufvingt

21222330405060708090

100101102200600

1 0002 3516 000

1 000 0001 000 000 000

vingt et unvingt-deuxvingt-troistrentequarantecinquantesoixantesoixante-dixquatre-vingtsquatre-vingt-dixcentcent un, cent unecent deuxdeux centssix centsmilledeux mille six cent cinquante et unsix mille

un millionun milliard


23

24 LICZEBNIKI PORZĄDKOWE

le 1er le premierla 1ère la premièrele (la) 2nd(e) le (la) second(e)le (la) 2e le (la) deuxièmele (la) 3e le (la) trosièmele (la) 4e le (la) quatrièmele (la) 5e le (la) cinquièmele (la) 6e le (la) sixièmele (la) 7e le (la) septièmele (la) 8e le (la) hutièmele (la) 9e le (la) neuvièmele (la) 10e le (la) dixièmele (la) 11e le (la) onzièmele (la) 12e le (la) douzièmele (la) 20e le (la) vingtièmele (la) 21e le (la) vingt et unièmele (la) 22e le (la) vingt-deuxièmele (la) 100e le (la) centièmele (la) 101e le (la) cent unièmele (la) 356e le (la) trois cent cinquante-sixième

25 PODSTAWOWE DZIAŁANIA ARYTMETYCZNE

dodawanie 2deux

+et

3trois

=font

5cinq

odejmowanie 6six

-moins

2deux

=font

4quatre

mnożenie 2deux

xfois

3trois

=font

6six

dzielenie 8huit

:divisés par

2deux

=font

4quatre

data w datach używane są liczebniki główne opróczle 1er janvier, mai, ...

ułamki 1⁄5 un cinquième½ un demi, une moitié¼ un quart


24

26 OKREŚLANIE CZASU

godz. 1:00 il est 1 heuregodz. 3:00 il est 3 heuresgodz. 3:05 il est 3 heures cinqgodz. 3:10 il est 3 heures dixgodz. 3:15 il est 3 heures et quartgodz. 3:20 il est 3 heures vingtgodz. 3:30 il est 3 heures et demiegodz. 3:35 il est 4 heures moins vingt-cinqgodz. 3:40 il est 4 heures moins vingtgodz. 3:45 il est 4 heures moins le quartgodz. 3:50 il est 4 heures moins dixgodz. 3:55 il est 4 heures moins cinq

27 DNI TYGODNIA

lundimardimercredijeudivendredisamedidimanche

dimanche

poniedziałekwtorekśrodaczwartekpiąteksobotaniedziela

w niedzielę

28 MIESIĄCE

janvierfévriermarsavrilmaijuinjuilletaoûtseptembreoctobrenovembredécembre

en maiau mois de mai

styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień

w majuw (miesiącu) maju


25

29 PORY ROKU

le printempsl’étél’automnel’hiver

au printempsen étéen automneen hiver

wiosnalatojesieńzima

wiosnąlatemjesieniązimą

30 UŻYCIE PRZECINKA W PISOWNI

Przecinkiem oddzielamy:

– grupy jednakowych części zdania, jeśli nie są one oddzielone spójnikami et, ou lub ni. Przecinek stawiamy, w odróżnieniu od języka polskiego, przed etc. (itd.)

Décembre, janvier, février – ce sont les mois d’hiver. Grudzień, styczeń, luty są miesiącami zimowymi.

– zdania współrzędne, o ile nie są oddzielone spójnikami et, ou lub ni Luc est grand, Michel est petit. Luc jest wysoki, Michał jest mały.

– wyrażenia jednosłowne, znajdujące się zwłaszcza na początku zdania; niektóre przysłówki, spójniki, partykuły, wykrzykniki

Tiens, il est joli, n’est-ce pas? Popatrz, jest ładny, prawda?

– okoliczniki lub część zdania, którą podkreślamy Ma mère, elle est si belle! Moja mamusia jest taka piękna!

– luźno dołączoną i wtrąconą część zdania Mon ami, professeur d’anglais, viendra avec moi. Mój przyjaciel, nauczyciel języka angielskiego, przyjdzie ze mną.

– konstrukcje zdaniowe - bezokolicznikowe lub imiesłowowe Arrivés tard, ils ont dû prendre le train de minuit. Ponieważ przyszli późno, musieli jechać pociągiem o północy.

– w korespondencji – zwracanie się do odbiorcy listu Chère Marie, je te remercie de ta lettre. Droga Mario, dziękuję ci za twój list.

– przecinek stawiamy po zdaniu pobocznym, jeżeli za nim następuje zdanie główne S’il avait des problèmes, il le dirait. Gdyby miał problemy, powiedziałby o tym.


Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu

pełnej wersji książki

w serwisie

Documents

Fran-polm.publio.pl/files/samples/a4/a1/2a/66036/Francuski_dla...Projekt okładki: Radosław Pazdrijowski Opracowanie: Podstawy gramatyki francuskiej oraz Czasy i czasowniki francuskie: