Formalne procedure za dobijanje geografskih

oznaka

dr Dragan Brenjo

Zoom platforma, 07.04.2021.

Online konferencija:

CERTIFIKACIJOM DO USPJEHA!

Postizanje geografskih oznaka za poljoprivredne

proizvode Bosne i Hercegovine

Politika kvaliteta EU

• 60-tih godina postaje dio Zajedničke

poljoprivredne politike EU

• 1992. - prekretnica u razvoju politike kvalitete u EU

Umjesto kvantiteta daje se akcenat na kvalitet

prehrambenih proizvoda

Alat za postizanje bolje konkurentnosti na tržištu

Značaj geografskih oznaka kvaliteta?

Kako doći do sistema

osiguranja kvaliteta?

Sistemi kvaliteta hrane –

ZAŠTO REGISTROVATI ???

▪ Na tržištu spadaju u proizvode više cjenovne

kategorije

▪ Stvaranje identiteta i prepoznatljivosti proizvoda

▪ Podizanje i postizanje stalnog kvaliteta

▪ Daje dodatnu vrijednost i prepoznatljivost

geografskom području sa koga potiču

▪ Doprinosi ruralnom razvoju kraja

▪ Osnivanje interesnih udruženja u svrhu

zajedničkog nastupa i promocije na tržištu

▪ Registrovana oznaka ne može postati generička

(uobičajena)

▪ Od bilo kakve direktne ili indirektne komercijalne upotrebe

neregistrovanih proizvoda

▪Zloupotrebljavanja, oponašanja ili upotreba za stvaranje

zablude

▪Bilo kakve lažne informacije koje mogu dovesti potrošača u

zabludu u odnosu na pravo porijeklo, prirodu ili kvalitet

▪Bilo kojeg drugog postupka koji može dovesti u zabludu

potrošača u odnosu na pravo porijeklo proizvoda

▪Osnovno pravilo koje odražava isključivost zaštite

je, da zaštićenu oznaku mogu koristiti samo lica koja

su kao ovlašćeni korisnici te oznake upisani u

odgovarajući registar.

Registar geografskih oznaka EU

UKUPNO -------------------------------- 3832 PROIZVODA

➢ Registar vina ……………..…… 1621

➢ Registrar hrane …………..…… 1606

➢ Registar jakih alk. pića ….…… 249

➢ Registar aromatizovanih vina .…. 5

OZNAKE ZAZAŠTITU PREHRAMBENIH

PROIZVODA U EU

8

PDO - oznaka porijekla - 661

PGI - oznaka geografskog

porijekla - 881

TSG – oznaka garantovano

tradicionalnog specijaliteta –

64

UKUPNO: 1606

6. april 2021.

Promet proizvoda sa zaštićenim

geografskim oznakama porijekla u EU

iznosi 74,8 milijardi evra (6,8% tržišta

hrane i pića u EU) a izvoz 16,9 milijardi

evra (15,4% ukupnog izvoza hrane i pića

iz EU).

Spoljnotrgovinska razmjena poljo.-prehr.proizvoda u BiH (mlrd. KM); 2010-2019

Pokrivenost izvoza uvozom za polj.-prehr. proizvode u BiH (u %); 2010-2019

Pravilnik

o sistemima kvaliteta

za prehrambene proizvode

(„Sl. glasnik BiH”, broj 90/18)

▪ZAKON O HRANI

(''Sl. glasnik BiH'', broj 50/04)

Pravilnik o izgledu i

načinu korištenja znaka

OP, OGP i GTS

(„Sl. glasnik BiH”, broj 82/19)

Uredba EU

1151/2012

Uredba EU

668/2014

PRAVO PODNOŠENJA ZAHTJEVA

Pojedini proizvođač i/ili prerađivač,

nezavisno o tome da li je fizička ili pravna

osoba ako ispunjava određene uslove

navedene u Pravilniku.

13

Zahtjev za registraciju može podnijeti grupa

proizvođača i/ili prerađivača toga proizvoda.

P O S T U P A K R E G I S T R A C I J E

proizvodnja i priprema i

prerada odvijaju u

definisanom geog. području

ZOP ZOGP

proizvodnja i/ili priprema

i/ili prerada odvijaju u

definisanom geog. području

KOJA OD OZNAKA SE ŽELI REGISTROVATI?

▪Sistem zaštite identičan ZOP/ZOGP Posebnost proizvoda ne smije biti uzrokovana geogr. porijeklom

GTS proizvodi moraju se moći proizvoditi u bilo

kojem kraju zemlje iz koje dolaze, Evrope ili svijeta

Posebnost ovim proizvod. daje načinproizvodnje u kojem se koriste tradicionalnesirovine, ili trad. sastav, ili trad. načinproizvodnje ili prerade

GARANTOVANI TRADICIONALNI SPECIJALITET – GTS

Trajanje postupka registracije

• Ne bi trebalo da bude duži od 12 mjeseci, a zavisi od

toga da li je uložen prigovor te od toga koliko brzo su se

sve zainteresovane strane uspjele dogovoriti

• Nakon što je oznaka registrovana u BiH, može se

pokrenuti i postupak registracije oznake na nivou EU.

Zahtjev se šalje Evropskoj komisiji putem Agencije

• Postupak registracije u BiH je identičan postupku

registracije na nivou EU

18

POSTUPAK REGISTRACIJE U BiH

1. Udruženje (Grupa)

2. Izrada specifikacije prehrambenog proizvoda

3. Podnošenje zahtjeva za registraciju oznake Agenciji za bezbjednost hrane

4. Formalno ispitivanje zahtjeva

5. Sažetak se objavljuje u ''Službenom glasniku BiH'' i veb-stranici Agencije i

(rok od dva mjeseca za ulaganje prigovora)

6. Rješavanje o eventualno pristiglim prigovorima.Ukoliko prigovor nije uložen

rješava se o zahtjevu za registraciju

7. U slučaju pozitivnog rješavanja zahtjeva za registraciju oznake, oznaka se

upisuje u odgovarajući Registar oznaka te slijedi objavljivanje registrovane

oznake u ''Službenom glasniku BiH'' i veb-stranici Agencije

REGISTROVANA OZNAKA NA NIVOU BiH

8. Certifikacijsko tijelo provodi utvrđivanje usklađenosti proizvodnje, prerade i

samog prehrambenog proizvoda sa specifikacijom.

9. POKRETANJE POSTUPKA ZAŠTITE OZNAKA NA NIVOU EU

REGISTROVANA OZNAKA NA NIVOU EVROPSKE UNIJE

Postupak registracije na nivou EU

Dužina znaka 4 cm

Širina znaka 2 cm

Ostale veličine i varijacije

nisu dozvoljene

ZOP ZOGP

GTS

Znak oznake

Zaštićeni proizvodi u BiH

1) Visočka pečenica – ZOGP

2) Nevesinjski krompir – ZOGP

3) Livanjski izvorni sir – ZOP

4) Livanjski sir – ZOGP

5) Drvarski mućeni pekmez od drenjina

- ZOP – u fazi registracije

Službene kontrole obuhvaćaju

• Provjeru usklađenosti s važećim propisima o

hrani – u svim fazama proizvodnje i distribucije

(Pravilnik o službenim kontrolama…), vrše

isključivo nadležni inspekcijski organi.

Kod proizvoda ZOP, ZOGP i TSG:

• Potvrda o usaglašenosti sa specifikacijom

proizvoda - certifikacijska tijela.

• Provjera korišćenja registrovanih oznaka na

tržištu – nadležni inspekcijski organi.

CERTIFIKACIJA- Potvrđivanje usaglašenosti sa

specifikacijom proizvoda

• Sprovodi se nakon donošenja rješenja o zaštiti naziva a

prije stavljanja proizvoda na tržište.

• Sprovodi ga jedno ili više kontrolnih tijela koja djeluju kao

tijela za ocjenjivanje usaglašenosti za proizvode

ovlaštena od Savjeta ministara BiH, na prijedlog

Agencije.

• Tijela za ocjenjivanje usaglašenosti moraju biti

akreditovana prema zahtjevima standarda BAS EN

ISO/IEC 17065.

• Trenutno su u BiH ovlaštena dva tijela.

Provjera usklađenosti sa

važećim propisima o hrani, u

svim fazama

Nadležne inspekcije

Potvrda usaglašenosti sa

specifikacijom za ZOP, ZOGP i TSG

Certifikacijska tijela

Provjera korišćenja registrovanih

ZOP, ZOGP i TSG na tržištu

Nadležne inspekcije

Šema kontrole proizvoda ZOP, ZOGP i GTS u BiH