Агуулга - mba.mnmba.mn/media/mba/content/0001 POST/Banking_industry_2014-IV.pdf · 2014 оны 4 дүгээр улирал 6 | Хуудас Хөрөнгийн өсөлт 2014

Агуулга

Товч дүгнэлтүүд .................................................... 1

Банкны салбарын өсөлт .............................................. 3

Хөрөнгийн өсөлт .................................................... 6

Нийт актив, пассивын бүтэц ......................................... 7

Хадгаламж ......................................................... 10

Зээл .............................................................. 11

Зээлийн өрийн үлдэгдлийн бүтэц .................................... 12

Орон нутаг дахь банкны үйл ажиллагаа .............................. 13

Чанаргүй зээл ..................................................... 16

Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц .................................... 19

Хүү, хүүгийн зөрүү ............................................... 21

ЗУРГИЙН ЖАГСААЛТ

ЗУРАГ 1. САНХҮҮГИЙН САЛБАРЫН ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН ..................... 3

ЗУРАГ 2. ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ӨСӨЛТИЙН ХУВЬ ......................... 3

ЗУРАГ 3. МӨНГӨНИЙ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН ДИНАМИК ..................................... 4

ЗУРАГ 4. МӨНГӨНИЙ НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН (M2) БҮТЭЦ .................................. 5

ЗУРАГ 5. БАНКУУДЫН НИЙТ АКТИВ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ ................................. 7

ЗУРАГ 6. БАНКНЫ СИСТЕМИЙН АКТИВЫН БҮТЭЦ ..................................... 8

ЗУРАГ 7. БАНКНЫ СИСТЕМИЙН ПАССИВЫН БҮТЭЦ .................................... 9

ЗУРАГ 8. НИЙТ ХАДГАЛАМЖ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ, БҮТЭЦ ............................... 11

ЗУРАГ 9. ЗЭЭЛИЙН ӨРИЙН ҮЛДЭГДЭЛ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ .............................. 12

ЗУРАГ 10. ЗЭЭЛИЙН ҮЛДЭГДЭЛ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН САЛБАРААР ........................ 13

ЗУРАГ 11. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ДИНАМИК ............................. 14

ЗУРАГ 12. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ҮЛДЭГДЭЛИЙН УЛИРЛЫН ИНДЕКС .......... 14

ЗУРАГ 13. АЙМГУУДЫН ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ХАМААРАЛ ............................ 15

ЗУРАГ 14. ЗЭЭЛИЙН ЧАНАРЫН АНГИЛАЛ БОЛОН НИЙТ ЗЭЭЛД ЭЗЛЭХ ХУВЬ .............. 16

ЗУРАГ 15. ЧАНАРГҮЙ ЗЭЭЛ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН САЛБАРУУДААР ........................ 18

ЗУРАГ 16. ХЭВИЙН ЗЭЭЛИЙН ХУГАЦААНЫ БҮТЭЦ ................................... 19

ЗУРАГ 17. САЛБАРУУДЫН ХЭВИЙН ЗЭЭЛИЙН ХУГАЦААНЫ БҮТЭЦ ....................... 20

ЗУРАГ 18. ХҮҮГИЙН ДИНАМИК .................................................. 21

Банкны аж үйлдвэр

2014 оны 4 дүгээр улирал

1 | Х у у д а с

Товч дүгнэлтүүд

Санхүүгийн салбарын бодит дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2013 онд

677.3 тэрбум төгрөг байсан бол 2014 оны урьдчилсан

гүйцэтгэлийн мэдээгээр 818.8 тэрбум төгрөг болж, 21 хувиар

өссөн байна. 2014 онд санхүүгийн салбарын ДНБ-ий нийт ДНБ-д

эзлэх жин 5.3 хувьд хүрч, банкны салбарын шинжээчдийн

төсөөлснөөс 0.1 пунктаар өндөр байна.

Мөнгөний нийлүүлэлт 2014 оны 4 дүгээр улиралд 10.6 их наяд

төгрөгт хүрч өмнөх улирлаас 5.6 хувиар, өмнөх оны мөн үеэс

12.4 хувиар өссөн байна. Банкны салбарын шинжээчид мөнгөний

нийлүүлэлтэд эзлэх банкнаас гадуурх мөнгөний жинг 2013, 2014

онуудад 7.5 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас

гаргасан гүйцэтгэлийн мэдээгээр 2014 оны эцэст 4.7 хувь болсон

байна. Энэ нь шинжээчдийн төсөөллөөс 3 орчим пунктаар бага

байгаа бөгөөд банкны салбарын хөрөнгө татах үйл ажиллагаа илүү

идэвхитэй байгааг илэрхийлж байна.

2014 онд мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх гадаад валютын харилцах,

хадгаламжийн жин өмнөх оноос 6.2 пунктаар өсч, 32.1 хувьд

хүрсэн байна. Харин төгрөгийн мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх жин

6.2 пунктаар өссөн байна.

2014 онд арилжааны банкуудын нийт хөрөнгө 22.6 их наяд төгрөг

болж, өмнөх оны мөн үеэс 8 хувь, 2012 оны мөн үеэс 88 хувиар

тус тус өссөн байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4

дүгээр улирлын нийт активийн жилийн өсөлтийг дундажаар 63 хувь

байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик

мэдээллээр 8 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 8 дахин бага

гарсан байна.

2014 онд арилжааны банкуудын нийт хадгаламж 7.3 их наяд төгрөг

болж, 2013 оны түвшнээс 15 хувиар, 2012 оны түвшнээс 50 хувиар

өссөн байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр

улирлын нийт хадгаламжийн жилийн өсөлтийг 23 хувь байхаар

төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр

15 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 8 пунктаар бага гарсан

байна.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар банкуудын нийт зээлийн

үлдэгдэл 12.4 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 16

хувиар өссөн байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4

дүгээр улирлын банкуудын нийт зээлийн үлдэгдлийн жилийн

өсөлтийг 42 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас

гаргасан статистик мэдээллээр 16 хувь болж, шинжээчдийн

төсөөллөөс 2.5 дахин бага гарсан байна.




2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар үл хөдлөх хөрөнгийн үйл

ажиллагааны салбар нийт зээлийн 18 хувийг, бөөний болон

жижиглэн худалдааны салбар нийт зээлийн 14.5 хувь буюу бусад

салбаруудаасаа хамгийн өндөр жинг эзэлж байна.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар нийт зээлийн 92.8 хувийг

хэвийн зээл, 2.2 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 5.0 хувийг

чанаргүй зээл эзэлж байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны

4 дүгээр улирлын банкуудын чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх

хувийг 5.1 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас

гаргасан статистик мэдээллээр 5.0 хувь болж, шинжээчдийн

төсөөллөөс 0.1 пунктаар бага гарсан байна.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар (i) уул уурхайн салбар,

(ii) бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар, (iii) барилгын

чанаргүй зээлийн салбар бүрийнхээ нийт зээлд эзлэх хувь

хамгийн өндөр байна.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар нийт хэвийн зээлийн 17

хувийг 1 жил хүртэл хугацаатай зээл, 60 хувийг 1-5 жилийн

хугацаатай зээл, 24 хувийг 5 жилээс дээш хугацаатай зээл

бүрдүүлж байна.

Зээлийн багцад нь 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай зээл

хамгийн өндөр жин эзэлж байгаа салбарууд бол боловсрол, үл

хөдлөх хөрөнгийн салбарууд байна.

Аймгуудын нийт хадгаламж 2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар

1,083.3 тэрбум төгрөг буюу улсын нийт хадгаламжийн 14.8 хувь,

нийт зээлийн үлдэгдэл 2,765.7 тэрбум төгрөг буюу нийт зээлийн

22.2 хувийг эзэлж байна.

Зээлийн жигнэсэн дундаж хүү нь хадгаламжийн жигнэсэн дундаж

хүүнээс илүү хурдтай өссөнөөр энэ улиралд хүүгийн зөрүү 1

пунктаар нэмэгдсэн байна. Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4

дүгээр улиралд зээлийн хүүг 17.8 хувь байхаар төсөөлж байсан

ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 19.5 хувь

болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 1.7 пунктаар өндөр байна. Мөн

шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улиралд хадгаламжийн хүүг 12.1

хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан

статистик мэдээллээр 12.5 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс

0.4 пунктаар өндөр гарсан байна. Шинжээчдийн таамагласнаар

банкны хүүгийн зөрүү 5.6 нэгж байхаар байсан ба гүйцэтгэлийн

статистикаар 7.0 болж, мөн таамагласнаас 1.4 пунктаар өндөр

байна.




Банкны салбарын өсөлт

Санхүүгийн салбарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл

Манай улсын санхүүгийн салбарын 95 хувийг банкны салбар бүрдүүлж

байна. Тиймээс санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний

өсөлтөөс банкны салбарын өсөлтийг харах боломжтой юм.

Санхүүгийн салбарын бодит1 дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 2013 онд

677.3 тэрбум төгрөг байсан бол 2014 оны урьдчилсан гүйцэтгэлийн

мэдээгээр 818.8 тэрбум төгрөг болж, 21 хувиар өссөн байна.

Зураг 1. Санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

Зураг 2. Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өсөлтийн хувь

1 2010 оны үнээр

2.4% 3.0% 2.6% 2.6%

3.1% 4.0%

4.7% 5.3% 5.7%

130.0

169.6 143.1 143.6

198.8

277.0

677.10

818.20

-1.0%

1.0%

3.0%

5.0%

7.0%

9.0%

11.0%

13.0%

15.0%

0.00

100.00

200.00

300.00

400.00

500.00

600.00

700.00

800.00

900.00

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий нийт ДНБ-д эзлэх хувь

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий нийт ДНБ-д эзлэх хувийн

төсөөлөл Санхүүгийн салбарын ДНБ, тэрбум төгрөгөөр, зүүн

тэнхлэг

10.2% 8.9%

-1.3%

6.4%

17.5%

12.3% 11.6% 7.8%

19.5%

30.4%

-15.6%

0.3%

38.5% 39.4%

33.1%

20.9%

-20.0%

-10.0%

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Нийт ДНБ-ий өсөлт

Санхүүгийн салбарын ДНБ-ий өсөлт




2007-2013 онуудад санхүүгийн салбарын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

нь нийт дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дундажаар 3.2 хувийг

бүрдүүлж байсан юм. Харин 2014 онд нийт дотоодын нийт

бүтээгдэхүүний 5.3 хувийг санхүүгийн салбар бүрдүүлсэн байна.

Банкны салбарын шинжээчид2 2014 онд санхүүгийн салбарын ДНБ-ий

нийт ДНБ-д эзлэх хувь 5.2 хувь байхаар төсөөлж байсан бол

урьдчилсан гүйцэтгэл 5.3 хувь буюу шинжээчдийн төсөөллөөс 0.1

пунктаар өндөр гарлаа. Энэ нь банкны салбарын өсөлт бусад

салбаруудын дундаж єсєлтєєс илїї хурдтай байгааг илэрхийлж

байна.

Мөнгөний нийлүүлэлтийн бүтэц

Мөнгөний нийлүүлэлт 2014 оны 4 дүгээр улиралд 10.6 их наяд

төгрөгт хүрч өмнөх улирлаас 5.6 хувиар, өмнөх оны мөн үеэс 12.4

хувиар өссөн байна.

Зураг 3. Мөнгөний нийлүүлэлтийн динамик

Мөнгөний нийлүүлэлтэд (M2) эзлэх банкнаас гадуурх мөнгөний

бууралт нь банкны салбарын өсөлтийг харуулах нэг гол үзүүлэлт

юм. Манай улсын хувьд банкнаас гадуурх мөнгө 1999 онд мөнгөний

нийлүүлэлтийн 39 хувийг эзэлдэг байсан бол 2014 оны 4 дүгээр

улирлын байдлаар 4.7 хувь болж, 14 жилийн хугацаанд 8 дахин

буурсан байна. Өөрөөр хэлбэл, нийт мөнгөний 95.3 хувь нь банк

болон бусад хадгаламжийн байгууллагуудаар дамжиж байна.

2 2013 оны 3 дугаар улиралд арилжааны банкны шинжээч нараас банкны

салбарын шинжээчдийн таамаглал буюу салбар гол үзүүлэлтүүдийн ирээдүйн

төсөөллийг авч, нэгтгэн нийтэд зарласан юм.

10,635.8

0.0

2,000.0

4,000.0

6,000.0

8,000.0

10,000.0

IV IV IV IV IV IV IV IV IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

00 01 02 03 04 05 06 07 08 2009 2010 2011 2012 2013 2014




Банкны салбарын шинжээчид мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх банкнаас

гадуурх мөнгөний жинг 2013, 2014 онуудад 7.5 хувь байхаар

төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан гүйцэтгэлийн мэдээгээр

4.7 хувь болсон байна. Энэ нь шинжээчдийн төсөөллөөс 3 орчим

пунктаар бага байгаа бөгөөд банкны салбарын хөрөнгө татах үйл

ажиллагаа илүү идэвхитэй байгааг илэрхийлж байна. Мөн энэ нь

иргэдийн банкинд итгэх итгэл илүү нэмэгдэж байгааг илэрхийлэх

юм.

2014 оны хоѐрдугаар улиралд байгууллагын хадгаламж 2.01 их наяд

төгрөг байсан бол 4 дүгээр улиралд 1.57 их наяд төгрөг болж 0.44

их наяд төгрөгөөр буурсан байна. Харин 2014 оны 2 дугаар улиралд

1.45 их наяд төгрөгтэй тэнцэж байсан валютын хадгаламж 4 дүгээр

улирлын байдлаар 1.97 их наяд төгрөгтэй тэнцэж сүүлийн хоѐр

улиралд 0.52 их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн байна.

Зураг 4. Мөнгөний нийлүүлэлтийн (M2) бүтэц

Валютын харилцах данс 2014 оны 4 дүгээр улиралд 1.44 их наяд

төгрөгт хүрч өмнөх оны мөн үеэс 0.46 их наяд төгрөг буюу 48

хувиар өссөн байна.

2014 онд мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх гадаад валютын харилцах,

хадгаламжийн жин өмнөх оноос 6.2 пунктаар өсч, 32.1 хувьд хүрсэн

байна. Харин төгрөгийн мөнгөний нийлүүлэлтэд эзлэх жин 6.2

пунктаар өссөн байна.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

IV IV IV IV IV IV IV IV IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

00 01 02 03 04 05 06 07 08 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хадгаламжийн

байгууллагаас

гадуурх мөнгө

Төгрөгийн

харилцах

Валютын

харилцах

Валютын

хадгаламж

Байгууллагын

төгрөгийн

хадгаламж

Иргэдийн

төгрөгийн

хадгаламж




Хөрөнгийн өсөлт

2014 онд арилжааны банкуудын нийт хөрөнгө 22.6 их наяд төгрөг

болж, өмнөх оны мөн үеэс 8 хувь, 2012 оны мөн үеэс 88 хувиар тус

тус өссөн байна.

Банкны салбарын нийт активийн хэмжээ 2012 оны 2 дугаар улирлаас

хойш 7 улирал тасралтгүй өссөн бөгөөд харин 2014 оны нэгдүгээр

улиралд 1 хувиар, 3 дугаар улиралд мөн 2.2 хувиар буурсан байна.

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

3,500.0

4,000.0

I II III IV I II III IV I II III IV

2012 2013 2014

Иргэдийн төгрөгийн хадгаламж

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0


2012 2013 2014

Байгууллагын төгрөгийн

хадгаламж

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0


2012 2013 2014

Хадгаламжийн байгууллагаас

гадуурх мөнгө

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0


2012 2013 2014

Валютын хадгаламж

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0

1,600.0


2012 2013 2014

Валютын харилцах

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

1,400.0

1,600.0


2012 2013 2014

Төгрөгийн харилцах




Мөн активийн жилийн өсөлтийн хурд 2013 оны 1 дүгээр улирлаас

эхлэн 4 улирал тасралтгүй өсөөд байсан бөгөөд харин 2014 онд

дараалан 4 улиралд дараалан буураад байна.

Нийт активийн жилийн өсөлт дэлхийн эдийн засаг, санхүүгийн

хямралын нөлөөгөөр 2008 оны 4 дүгээр улирлаас огцом унаж, 2009

оны 2, 3 дугаар улирлуудад харгалзан 1.8 хувь, 1.4 хувь болж

уналтын доод цэгтээ хүрсэн байна. Улмаар, нийт активийн жилийн

өсөлт 2010 оны 2 дугаар улирлаас эхлэн тасралтгүй өссөөр 2011

оны 3 дугаар улиралд 55.6 хувьд хүрч хямралаас хойшхи хамгийн

өндөр цэгтээ хүрчээ. Харин түүнээс хойш өсөлтийн хэмжээ буурсаар

2012 оны 4 дүгээр улиралд нийт активийн жилийн өсөлт 28 хувьд

хүрсэн юм.

Зураг 5. Банкуудын нийт актив, түүний өсөлт

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улирлын нийт

активийн жилийн өсөлтийг дундажаар 63 хувь байхаар төсөөлж

байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 8 хувь

болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 8 дахин бага гарсан байна. Энэ нь

банкны салбарын хөрөнгийн өсөлт төсөөлснөөс хурдтай саарч

байгааг харуулж байна.

Нийт актив, пассивын бүтэц

2014 оны байдлаар банкны системийн нийт активийн 55.1 хувийг

зээл, 13.3 хувийг банкны нөөц, 14.5 хувийг Засгийн газар, төв

28%

74%

8%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

-

5,000.00

10,000.00

15,000.00

20,000.00

25,000.00

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Нийт актив, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг




банкны болон бусад үнэт цаас, 17 хувийг гадаад актив болон бусад

актив тус тус бүрдүүлж байна.

2014 онд өмнөх оноос төгрөгийн зээл 22.9 хувь, ЗГҮЦ 16.5 хувиар,

банкны нөөц 8.7 хувь, төв банкны үнэт цаас 5 хувь, бусад актив

17 хувиар өссөн бол гадаад актив 58.4 хувь, бусад үнэт цаас 25.5

хувь, валютын зээл 1.8 хувиар тус тус буурсан байна.

Зураг 6. Банкны системийн активын бүтэц

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


2012 2013 2014

Бусад

Валютын зээл

Төгрөгийн зээл

Бусад үнэт цаас

Засгийн газрын үнэт

цаас

Төв банкны үнэт цаас

Гадаад актив

Банкны нөөц

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500


2012 2013 2014

Банкны нөөц

0200400600800

1,0001,2001,4001,6001,800


2012 2013 2014

Гадаад актив

0

200

400

600

800

1,000

1,200


2012 2013 2014

Төв банкны үнэт цаас

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500


2012 2013 2014

Засгийн газрын үнэт цаас




2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар банкны системийн нийт

пассивын 39.4 хувийг хадгаламж, 12.2 хувийг харилцах, 11 хувийг

гадаад пассив, 9.5 хувийг өөрийн хөрөнгө тус тус бүрдүүлж байна.

Зураг 7. Банкны системийн пассивын бүтэц

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500


2012 2013 2014

Бусад үнэт цаас

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000


2012 2013 2014

Төгрөгийн зээл

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500


2012 2013 2014

Валютын зээл

0

100

200

300

400

500

600

700


2012 2013 2014

Чанаргүй зээл

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


2012 2013 2014

Бусад

Өөрийн хөрөнгө

Засгийн газрын хадгаламж

Гадаад пассив


Төгрөгийн хадгаламж





10 | Х у у д а с

Хадгаламж

2014 онд арилжааны банкуудын нийт хадгаламж 7.3 их наяд төгрөг

болж, 2013 оны түвшнээс 15 хувиар, 2012 оны түвшнээс 50 хувиар

өссөн байна. 2014 оны 2, 3 дугаар улирлуудад дараалан буураад

байсан хадгаламж 4 дүгээр улиралд сэргэсэн байна.

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600


2012 2013 2014


0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600


2012 2013 2014


0

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000


2012 2013 2014

Төгрөгийн хадгаламж

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500


2012 2013 2014


0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

I III I III I III

2012 2013 2014

Гадаад пассив

0200400600800

1,0001,2001,4001,6001,8002,000

I III I III I III

2012 2013 2014

Засгийн газрын

хадгаламж

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

I III I III I III

2012 2013 2014

Өөрийн хөрөнгө



11 | Х у у д а с

Хадгаламжийн жилийн өсөлтийн хувь нь 2011 оны 2 дугаар улирлаас

хойш буурч байсан ч 2013 оны 3 дугаар улирлаас сэргэлт эхэлсэн

юм. Улмаар 2014 оны 1 дүгээр улиралд сүүлийн 10 улирлын хамгийн

өндөр түвшинд хүрсэн боловч сүүлийн 4 жилийн хамгийн доод

түвшинд хүрээд байна.

Зураг 8. Нийт хадгаламж, түүний өсөлт, бүтэц

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улирлын нийт

хадгаламжийн жилийн өсөлтийг 23 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 15 хувь болж,

шинжээчдийн төсөөллөөс 8 пунктаар бага гарсан байна.

Зээл

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар банкуудын нийт зээлийн

үлдэгдэл 12.4 их наяд төгрөгт хүрч, өмнөх оны мөн үеэс 16 хувиар

өссөн байна. 2014 оны дөрөвдүгээр улиралд зээл нь нийт активийн

55.1 хувьд хүрсэн байна.

Нийт зээлийн жилийн өсөлтийн хурд өмнөх улирлаас 8 функтаар

буурсан байна.

Нийт зээлийн өсөлтийн хурд 2011 оны дөрөвдүгээр улирлаас эхлэн 4

улирал дараалан буурсан ба харин 2013 оны эхний улирлаас эхлэн 4

улирал дараалан өссөөд байсан юм. Харин 2014 онд 4 улирал

дараалан буураад байна.

15%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

-

1,000.00

2,000.00

3,000.00

4,000.00

5,000.00

6,000.00

7,000.00

8,000.00


2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хадгаламж, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг



12 | Х у у д а с

Зураг 9. Зээлийн өрийн үлдэгдэл, түүний өсөлт

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улирлын банкуудын

нийт зээлийн үлдэгдлийн жилийн өсөлтийг 42 хувь байхаар төсөөлж

байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 16 хувь

болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 2.5 дахин бага гарсан байна. Энэ нь

банкны салбарын зээл олгох цаашид удааширч болзошгүйг илэрхийлж

байна.

Зээлийн өрийн үлдэгдлийн бүтэц

Дараах зурагт зээлийн өрийн нийт үлдэгдлийг эдийн засгийн

салбаруудаар нь ангилж харууллаа. 2014 оны 4 дүгээр улирлын

байдлаар үл хөдлөх хөрөнгийн үйл ажиллагааны салбар нийт зээлийн

18 хувийг, бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар нийт зээлийн

14.5 хувь буюу бусад салбаруудаасаа хамгийн өндөр жинг эзэлж

байна. Мөн барилга, боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарууд нь бүгд

нийт зээлийн үлдэгдэлийн 10 хувиас дээш жин эзэлдэг томоохон

салбарууд юм.

Дээр дурьдагдсан нийт зээлийн үлдэгдэлд өндөр жин эзэлдэг

салбаруудын зээлийн өсөлт мөн өндөр байна. Манай улсын эдийн

засгийн гол салбар болох хөдөө аж ахуйн салбар нийт зээлийн 2.5

хувь орчмыг эзэлж байна.

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

-

2,000.00

4,000.00

6,000.00

8,000.00

10,000.00

12,000.00

14,000.00


2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Нийт зээл, тэрбум төгрөгөөр Жилийн өсөлт, баруун тэнхлэг



13 | Х у у д а с

Зураг 10. Зээлийн үлдэгдэл, эдийн засгийн салбараар

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй

салбаруудаас үл хөдлөх хөрөнгийн салбар болон ХАА-н салбарын

зээл хамгийн ихээр өссөн байна.

Нийт зээлийн үлдэгдэлд бага жин эзэлдэг санхүү, даатгал;

боловсрол; цахилгааны үйлдвэрлэл зэрэг салбаруудын зээлийн

үлдэгдэл 2013 онд буурах хандлагатай байсан ч 2014 онд сэргэж

эхэлсэн байна.

Орон нутаг дахь банкны үйл ажиллагаа

Аймгуудын хадгаламж болон зээлийн үлдэгдэл ерөнхийдөө өсөх

хандлагатай байна. 2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар аймгуудын

нийт хадгаламж 1,083.3 тэрбум төгрөг буюу улсын нийт

хадгаламжийн 14.8 хувь, нийт зээлийн үлдэгдэл 2,765.7 тэрбум

төгрөг буюу нийт зээлийн 22.2 хувийг эзэлж байна.

0.0 500.0 1,000.0 1,500.0 2,000.0 2,500.0 3,000.0

Бусад

Төрийн удирдлага ба …

Усан хангамж; бохир ус, …

Мэргэжлийн, шинжлэх …

Боловсрол

Захиргааны болон дэмжлэг …

Цахилгаан,хий, уур, …

Хүний эрүүл мэнд ба …

Мэдээлэл, холбоо

Тээвэр ба агуулахын үйл …

Байр, сууц болон хоол …

Санхүүгийн болон …

Хөдөө аж ахуй, ойн аж …

Уул уурхай, олборлолт

Боловсруулах үйлдвэрлэл

Барилга

Бөөний болон жижиглэн …

Үл хөдлөх хөрөнгийн үйл …

2014 оны 4-р улирал





14 | Х у у д а с

Зураг 11. Аймгуудын хадгаламж, зээлийн динамик

Аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл болон зээлийн үлдэгдэл нь

улирлын шинж чанараас хамаарах хэлбэлзэл өндөртэй байна. Энэ нь

манай улсын хөдөө орон нутгийн

иргэдийн орлого, зарлагын

түвшин улирлын шинж чанараас

хамааран өөрчлөгддөгтэй

холбоотой юм.

Аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл

жил бүрийн 2 дугаар улиралд

хэвийн үеэс 13.3 тэрбум

төгрөгийн хадгаламж илүү

хийгдэж, зээлийн үлдэгдэл

хэвийн үеэс 12.4 тэрбумаар

буурдаг төлөв ажиглагдаж байна.

Энэ нь 4, 5, 6 дугаар саруудад

малчдын орлогын гол эх үүсвэр

болох ямааны ноолуурын орлого

орж ирдэг сарууд юм.

Харин 3 дугаар улиралд аймгуудын хадгаламж үлдэгдэл хэвийн үеэс

9.9 тэрбум төгрөгөөр, зээлийн үлдэгдэл хэвийн үеэс 22.2 тэрбум

төгрөгөөр өсдөг төлөв ажиглагдаж байна. Энэ нь орон нутгийн

иргэдийн зардлын томоохон хэсэг болох оюутны сургалтын төлбөр

болон хот руу хүүхдээ сургуульд явуулахтай холбоотой зардал

гардаг үе юм.

Мөн жил бүрийн 4 дүгээр улиралд аймгуудын хадгаламжийн үлдэгдэл

өсч, зээлийн үлдэгдэл буурч байна.

15%

17%

19%

21%

23%

25%

27%

29%

0.0

400.0

800.0

1,200.0

1,600.0

2,000.0

2,400.0

2,800.0

I III I III I III I III I III I III I III I III

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Орон нутаг дахь зээл

Орон нутаг дахь зээлийн нийт зээлд

эзлэх хувь

5%

7%

9%

11%

13%

15%

17%

19%

21%

23%

25%

0.0

200.0

400.0

600.0

800.0

1,000.0

1,200.0

I III I III I III I III I III I III I III I III

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Орон нутаг дахь хадгаламж

Орон нутаг дахь хадгаламжийн нийт

хадгаламжид эзлэх хувь

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

1 2 3 4

Тэр

бу

м т

өгр

өгө

өр

Хадгаламжийн улирлын индекс

Зээлийн улирлын индекс

Зураг 12. Аймгуудын хадгаламж,

зээлийн үлдэгдэлийн улирлын индекс



15 | Х у у д а с

2014 оны гуравдугаар улирлын эцсийн байдлаар хамгийн өндөр

хадгаламжтай аймгууд бол Орхон, Дархан-Уул, Өмнөговь зэрэг

аймгууд байна. Хамгийн өндөр зээлийн үлдэгдэлтэй аймгуудад мөн

Орхон, Дархан-Уул, Сэлэнгэ аймгууд орж байна.

Сүүлийн жилүүдэд Өмнөговь, Дорноговь аймгуудын хадгаламж болон

зээлийн үлдэгдэл эрчимтэй нэмэгдэх хандлагатай байна.

Зураг 13. Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал

Говьсүмбэр

Дархан-Уул

Дорноговь

Орхон

Өмнөговь

Сэлэнгэ

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0 300.0

Ха

дга

ла

мж

ий

н ү

лд

эгд

эл, т

эрб

ум

тө

гр

өгө

өр

Зээлийн үлдэгдэл, тэрбум төгрөгөөр

Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал

Linear (Аймгуудын хадгаламж, зээлийн хамаарал)



16 | Х у у д а с


2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар нийт зээлийн 92.8 хувийг

хэвийн зээл, 2.2 хувийг хугацаа хэтэрсэн зээл, 5.0 хувийг

чанаргүй зээл эзэлж байна. Чанаргүй зээлийн 53.1 хувийг муу

зээл, 21.2 хувийг эргэлзээтэй зээл, 25.8 хувийг хэвийн бус зээл

эзэлж байна.

2014 оны 4 дүгээр улиралд нийт зээлд эзлэх чанаргүй зээлийн жин

өмнөх улиралтай харьцуулахад 0.3 хувиар өссөн байна. Харин

хугацаа хэтэрсэн зээлийн нийт зээлд эзлэх жин өмнөх улирлаас 1.5

хувиар буурсан байна. Хугацаа хэтэрсэн зээл өсөх нь богино

хугацааны дараа чанаргүй зээл дахин өсгөх эрсдэлийг үүсгэж

байдаг юм.

Зураг 14. Зээлийн чанарын ангилал болон нийт зээлд эзлэх хувь

2000 оны эхний улиралд чанаргүй зээл маш өндөр буюу нийт зээлийн

30 хувь орчмыг эзэлж байсан байна. Түүнээс хойш эрчимтэй

буурсаар 2001 оны 4 дүгээр улиралд 6 хувьд хүрч тогтворжсоноор

2008 оны 3 дугаар улирал хүртэл тогтвортой байсан байна.

Харин 2008 онд эхэлсэн санхүүгийн хямралын нөлөөгөөр чанаргүй

зээл 2008 оны 4 дүгээр улирлаас эхлэн 4 улирал өсч, 2009 оны 4

дүгээр улиралд дээд цэгтээ буюу нийт зээлийн 17 хувь хүртэл

өсчээ.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Хэвийн зээл

Хугацаа хэтэрсэн зээл

Хэвийн бус зээл

Эргэлзээтэй зээл

Муу зээл



17 | Х у у д а с

Чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувь хэмжээ 2011 оны сүүлчээр

эргэн 6 хувь хүртэл буурч, түүнээс хойш тогтворжих хандлага 2013

оны 3 дугаар улирал хүртэл үргэлжилжээ.

0.0

2,000.0

4,000.0

6,000.0

8,000.0

10,000.0

12,000.0

14,000.0


2012 2013 2014

Хэвийн зээл

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0

500.0


2012 2013 2014

Хугацаа хэтэрсэн зээл

0.0

100.0

200.0

300.0

400.0

500.0

600.0

700.0


2012 2013 2014


0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

160.0

180.0


2012 2013 2014

Хэвийн бус зээл

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0


2012 2013 2014

Эргэлзээтэй зээл

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0


2012 2013 2014

Муу зээл



18 | Х у у д а с

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улирлын банкуудын

чанаргүй зээлийн нийт зээлд эзлэх хувийг 5.1 хувь байхаар

төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр

5.0 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 0.1 пунктаар бага гарсан

байна. Энэ нь арилжааны банкуудын чанаргүй зээлийн түвшин буурч

илүү хурдтайгаар буурч байгааг илэрхийлэх бөгөөд мөн эдийн засаг

харьцангуй сэргэх хандлагатай болж байгааг илэрхийлж байна.

Дараах зурагт эдийн засгийн салбаруудын чанаргүй зээлийн тухайн

салбарынхаа нийт зээлд эзлэх хувийг сүүлийн хоѐр жилийн 4 дүгээр

улирал болон 2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар харуулав.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар (i) уул уурхайн салбар, (ii)

бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар, (iii) барилгын чанаргүй

зээлийн салбар бүрийнхээ нийт зээлд эзлэх хувь хамгийн өндөр

байна.

Зураг 15. Чанаргүй зээл, эдийн засгийн салбаруудаар

0.0 50.0 100.0 150.0 200.0 250.0 300.0

Бусад



Захиргааны болон …

Усан хангамж; бохир ус, …


Боловсрол






Үл хөдлөх хөрөнгийн …

Тээвэр ба агуулахын үйл …


Барилга

Бөөний болон жижиглэн …







19 | Х у у д а с

Сүүлийн нэг жилийн хугацаанд чанаргүй зээл нь хамгийн хурдтай

өсч байгаа салбар нь бөөний болон жижиглэн худалдааны салбар

байна.

Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар хэвийн зээл 11.5 их наяд

төгрөг хүрч, нийт зээлийн 92.8 хувийг эзэлж байна. Хэвийн

зээлийн хугацааны бүтцийн динамикийг дараах зурагт харуулав.

2014 оны 4 дүгээр улирлын байдлаар нийт хэвийн зээлийн 17 хувийг

1 жил хүртэл хугацаатай зээл, 60 хувийг 1-5 жилийн хугацаатай

зээл, 24 хувийг 5 жилээс дээш хугацаатай зээл бүрдүүлж байна.

Зураг 16. Хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

2004 оныг хүртэл нийт хэвийн зээлийн 90 гаруй хувийг 1 жил

хүртэлх буюу богино хугацаатай зээл эзэлдэг байжээ. Харин 2004

оноос эхлэн 1-5 жилийн хугацаатай зээлийн нийт хэвийн зээлд

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III I III

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай

1-5 хүртэл жилийн хугацаатай

1 хүртэл жилийн хугацаатай

0.0

1,000.0

2,000.0

3,000.0

4,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

1 хүртэл жилийн

хугацаатай

0.0

2,000.0

4,000.0

6,000.0

8,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

1-5 хүртэл жилийн

хугацаатай

0.0

500.0

1,000.0

1,500.0

2,000.0

2,500.0

3,000.0

I III I III I III

2012 2013 2014

5 ба түүнээс дээш

жилийн хугацаатай



20 | Х у у д а с

эзлэх хувь өссөөр 2013 оны оны жилийн эцэст 59 хувьд хүрсэн

байна.

2007 оноос хойш 5 жилээс дээш хугацаатай хэвийн зээл өсөлт

нэмэгдэж 2010 оны гуравдугаар улиралд нийт хэвийн зээлийн 22

хувьд хүрсэн байна. Түүнээс хойш өнөөг хүртэл 5 жилээс дээш

хугацаатай хэвийн зээлийн нийт хэвийн зээлд эзлэх хувь

тогтвортой өсөх хандлагатай байна.

Урт хугацаат зээл өсөх хандлагатай байгаа нь банкуудад цаашид

илүү урт хугацаатай эх үүсвэр татах хэрэгтэйг харуулж байна.

Дараах зурагт хэвийн зээлийн хугацааны бүтцийг салбаруудаар нь

харуулав. Зээлийн багцад нь 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай

зээл хамгийн өндөр жин эзэлж байгаа салбарууд бол боловсрол, үл

хөдлөх хөрөнгийн салбарууд байна. Харин төрийн удирдлага,

санхүүгийн салбаруудад урт хугацаат зээл хамгийн бага жин эзэлж

байна.

Зураг 17. Салбаруудын хэвийн зээлийн хугацааны бүтэц

0% 20% 40% 60% 80% 100%




Захиргааны болон …

Тээвэр ба агуулахын …


Бөөний болон …

Барилга



Бусад




Усан хангамж; бохир …

Зээлийн бүгд дүн


Боловсрол

Үл хөдлөх хөрөнгийн …

1 хүртэл жилийн хугацаатай 1-5 хүртэл жилийн хугацаатай 5 ба түүнээс дээш жилийн хугацаатай



21 | Х у у д а с

Хүү, хүүгийн зөрүү

2014 оны 4 дүгээр улиралд банкуудын зээлийн жигнэсэн дундаж хүү

19.5 хувь болж өмнөх улирлаас 1.2 пунктаар өссөн байна. Сүүлийн

хоѐр улиралд дараалан буураад байсан зээлийн жигнэсэн дундаж хүү

2014 оны 4 дүгээр улиралд өслөө. Хадгаламжийн жигнэсэн дундаж

хүү 12.5 хувь болж өмнөх улирлаас 0.2 пунктаар өссөн байна.

Зээлийн жигнэсэн дундаж хүү нь хадгаламжийн жигнэсэн дундаж

хүүнээс илүү хурдтай өссөнөөр энэ улиралд хүүгийн зөрүү 1

пунктаар нэмэгдсэн байна.

Зураг 18. Хүүгийн динамик

Банкны салбарын шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улиралд зээлийн хүүг

17.8 хувь байхаар төсөөлж байсан ба Монголбанкнаас гаргасан

статистик мэдээллээр 19.5 хувь болж, шинжээчдийн төсөөллөөс 1.7

пунктаар өндөр байна. Мөн шинжээчид 2014 оны 4 дүгээр улиралд

хадгаламжийн хүүг 12.1 хувь байхаар төсөөлж байсан ба

Монголбанкнаас гаргасан статистик мэдээллээр 12.5 хувь болж,

шинжээчдийн төсөөллөөс 0.4 пунктаар өндөр гарсан байна.

Шинжээчдийн таамагласнаар банкны хүүгийн зөрүү 5.6 нэгж байхаар

байсан ба гүйцэтгэлийн статистикаар 7.0 болж, мөн таамагласнаас

1.4 пунктаар өндөр байна. Энэ нь зээлийн хүү төсөөлснөөс өндөр

байсантай шууд холбоотой юм.

МОНГОЛЫН БАНКНЫ ХОЛБОО

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

18.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

18.0%

20.0%

22.0%

24.0%

26.0%

I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

2009 2010 2011 2012 2013 2014

Зээлийн хүү

Хадгаламжийн хүү

Хүүний зөрүү, баруун тэнхлэг

Documents

Агуулга - mba.mnmba.mn/media/mba/content/0001 POST/Banking_industry_2014-IV.pdf · 2014 оны 4 дүгээр улирал 6 | Хуудас Хөрөнгийн өсөлт 2014