Embed Size (px)
Citation preview
FEBEM Duurzaamheidsrapport 2010-2011
De Belgische milieubedrijven geven het duurzame voorbeeld
2
Bezoek onze website
www.febem-fege.be
Indien een bedrijf volwaardig lid
wenst te worden van FEBEM,
moet het zich verbinden de deon-
tologische code van de Federatie
te respecteren. Deze code bevat
enkele duidelijke engagementen
naar het respecteren van wetgeving
toe en schrijft ook een bepaalde col-
legialiteit voor. Voor FEBEM zijn dit
basisverklaringen, waar elk regulier
bedrijf zich moet aan houden. Er is
dan ook een duidelijke procedure
voorzien indien zou worden gesig-
naleerd dat een van onze leden deze
deontologie niet zou respecteren.
Deze procedure is al enkele malen
in werking gezet met telkens een
uitklaring van enkele onduidelijk-
heden als gevolg. De code zorgt dus
ook voor een betere sfeer tussen de
bedrijven en is ook een kapstok voor
verdere uitwerkingen binnen enkele
sectoren. Zo is in het kader van deze
code door de Federatie een “code
van goede praktijk” uitgewerkt voor
de behandeling van asbestafval én
een code voor de aanvaarding van
afvalstoffen op stortplaatsen. Een
code voor de problematiek van
het mengen van afvalstoffen is in
ontwerpfase, net als enkele richt-
lijnen voor de recuperatie van papier
en karton. Het is de bedoeling deze
codes te laten omzetten in regelge-
ving maar in tussentijd moeten onze
leden deze codes wel te respec-
teren. De leden-grondreinigers
van FEBEM engageren zich ook
om de milieubeleidsovereenkomst
voor bodemsaneringsoperaties te
respecteren. FEBEM meent dat
op deze manier de Federatie ef-
fectief werk maakt van de verdere
professionalisering van de sector
en zonder “windowdressing” ten
velde zaken helpt verbeteren. Het
FEBEM-lidmaatschap is dus ook
duidelijk een kwaliteitslabel, wat
uitwendig gemaakt wordt door een
ingekaderde verklaring die de vol-
waardige leden ontvangen.
Deontologische code
DE LEDEN VAN FEBEM STAAN GARANT VOOR EEN KWALITEITSVOLLE EN CORRECTE DIENSTVERLENING DIE
MENS, MILIEU EN MAATSCHAPPIJ TEN GOEDE KOMT. FEBEM EN HAAR LEDEN ZIJN OVERTUIGD DAT HET SUCCES
VAN DE FEDERATIE EN HAAR LEDEN TE VERBINDEN IS MET HET VERTROUWEN DAT MEN KAN HEBBEN IN DE
FEDERATIE EN DE LEDEN.
VOOR FEBEM EN HAAR LEDEN STAAN VOOROP
· professionalisme: een professionele werking met aandacht voor kwaliteit en het resultaatsgericht organiseren van de
dienstverlening;
· partnerschap: een open werking waarbij discussies constructief en oplossingsgericht worden gevoerd met aandacht en
respect voor ieders mening;
· groepsgeest: FEBEM en haar leden vormen een team en komen als een groep naar buiten;
· waardeschepping: een toegevoegde waarde voor de sector in België, de klanten en het leefmilieu;
· respect voor het leefmilieu: de vrijwaring van het leefmilieu voor de toekomstige generaties, daar werken FEBEM en haar
leden dagdagelijks aan;
· wederzijds respect: meningsverschillen vormen de kleur van de democratie, andere meningen dienen
voldoende aandacht te krijgen en mogen niet leiden tot conflicten.
DE LEDEN VAN FEBEM STELLEN ZICH GARANT
· de wetgeving te allen tijde te respecteren;
· een eerlijke concurrentie te voeren waarbij re
spect voor de vrije marktwerking centraal staat;
· het imago van de sector te verbeteren;
· voortdurend te streven naar verbetering ten voordele van klanten, partners, maatschappij en leefmilieu;
· de volledige medewerking te verlenen aan de overheidsinstanties in zoverre FEBEM het eens is met de betrokken
overheidsstandpunten.
NAAR DE FEDERATIE TOE ZULLEN DE LEDEN
· zich neerleggen bij consensusbeslissingen van de federatie;
· collegiaal zijn met de federatie en de andere leden;
· in FEBEM-vertegenwoordigingen waarin men zetelt enkel het FEBEM-standpunt verkondigen;
· maximaal participeren aan de FEBEM-evenementen zoals studiedagen, Algemene Vergadering,
Ledenraden, Trefdagen, Werkgroepen en Task Forces;
· zich zoveel mogelijk eerst naar de federatie richten alvorens problemen van algemeen belang aan te kaarten bij overheden;
· een transparantie vertonen naar de federatie toe betreffende activiteiten, financiële resultaten en interne structuren
(organogram) waarbij de federatie zich borg stelt voor de nodige confidentialiteit.
Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer
“FEBEM, bedrijvig in milieuzorg”
ETHISCH EN DEONTOLOGISCH CHARTER VAN DE BEDRIJFS-
FEDERATIE FEBEM, DE FEDERATIE VAN DE MILIEUBEDRIJVEN
FEBEM vertegenwoordiger
FEBEM lid
DE LEDEN VAN FEBEM STAAN GARANT VOOR EEN KWALITEITSVOLLE EN CORRECTE DIENSTVERLENING DIE
MENS, MILIEU EN MAATSCHAPPIJ TEN GOEDE KOMT. FEBEM EN HAAR LEDEN ZIJN OVERTUIGD DAT HET SUCCES
VAN DE FEDERATIE EN HAAR LEDEN TE VERBINDEN IS MET HET VERTROUWEN DAT MEN KAN HEBBEN IN DE
FEDERATIE EN DE LEDEN.
VOOR FEBEM EN HAAR LEDEN STAAN VOOROP
· professionalisme: een professionele werking met aandacht voor kwaliteit en het resultaatsgericht organiseren van de
dienstverlening;
· partnerschap: een open werking waarbij discussies constructief en oplossingsgericht worden gevoerd met aandacht en
respect voor ieders mening;
· groepsgeest: FEBEM en haar leden vormen een team en komen als een groep naar buiten;
· waardeschepping: een toegevoegde waarde voor de sector in België, de klanten en het leefmilieu;
· respect voor het leefmilieu: de vrijwaring van het leefmilieu voor de toekomstige generaties, daar werken FEBEM en haar
leden dagdagelijks aan;
· wederzijds respect: meningsverschillen vormen de kleur van de democratie, andere meningen dienen
voldoende aandacht te krijgen en mogen niet leiden tot conflicten.
DE LEDEN VAN FEBEM STELLEN ZICH GARANT
· de wetgeving te allen tijde te respecteren;
· een eerlijke concurrentie te voeren waarbij re
spect voor de vrije marktwerking centraal staat;
· het imago van de sector te verbeteren;
· voortdurend te streven naar verbetering ten voordele van klanten, partners, maatschappij en leefmilieu;
· de volledige medewerking te verlenen aan de overheidsinstanties in zoverre FEBEM het eens is met de betrokken
overheidsstandpunten.
NAAR DE FEDERATIE TOE ZULLEN DE LEDEN
· zich neerleggen bij consensusbeslissingen van de federatie;
· collegiaal zijn met de federatie en de andere leden;
· in FEBEM-vertegenwoordigingen waarin men zetelt enkel het FEBEM-standpunt verkondigen;
· maximaal participeren aan de FEBEM-evenementen zoals studiedagen, Algemene Vergadering,
Ledenraden, Trefdagen, Werkgroepen en Task Forces;
· zich zoveel mogelijk eerst naar de federatie richten alvorens problemen van algemeen belang aan te kaarten bij overheden;
· een transparantie vertonen naar de federatie toe betreffende activiteiten, financiële resultaten en interne structuren
(organogram) waarbij de federatie zich borg stelt voor de nodige confidentialiteit.
Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer
“FEBEM, bedrijvig in milieuzorg”
ETHISCH EN DEONTOLOGISCH CHARTER VAN DE BEDRIJFS-
FEDERATIE FEBEM, DE FEDERATIE VAN DE MILIEUBEDRIJVEN
FEBEM vertegenwoordiger
FEBEM lid
FEBEM Duurzaamheidsrapport 2010-2011
Inhoud
4 Voorwoord – “Doen wat we zeggen, zeggen wat we doen”
5 Prosperity – Meer inkomsten, veel concurrentie
5 Omzetcijfersstijgen
6 Winstmargesnementoe
7 FEBEM-initiatieven:Werkenaaneerlijkeconcurrentie
8 People – Aandacht voor duurzaam personeelsbeleid
8 Diversiteitentrouw
10 Veiligheidvoorop
11 FEBEM-initiatieven:Opleidingenveiligheidcentraal
12 Planet – Sector verkleint ecologische voetafdruk
12 Luchtemissiesterugdringen
13 Sectorstootminderbroeikasgassenuit
14 Wateremissiesblijvendalen
15 DeBelgischemilieusectorbindtdestrijdaanmetdeCO2-uitstoot
16 Recyclageneemttoe
18 Energiebesparenenproduceren
19 FEBEM-initiatieven:Samenvooreenbetermilieu
20 Products – Naar een optimalisering van het inzamel- en recyclageproces
20 Afvalbeheer
22 Hetmarktaandeelvanprivaatrechtelijkeondernemingengroeit
23 Steedsmeerafvalingezameld
24 Facts&figuresoverafvalinzameling
26 FEBEM-initiatieven:Vooreencontinueverbeteringvandekwaliteitvan
dedienstverlening
27 Onze leden
29 Partners
Colofon
Het FEBEM Duurzaamheidsrapport 2010-2011 is een realisatie van de Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer.
Redactie: Forte (www.forte.eu), Werner Annaert, Anita Cosaert, Cédric Slegers, Baudouin Ska en Mireille Verboven.
Lay-out: 2Mpact (www.2mpact.be).
V.U. Werner Annaert.
Dit jaarbericht wordt gedrukt op 100 % gerecycleerd en chloorvrij papier.
Ce rapport de durabilité est également disponible en français sur www.febem-fege.be.
Wilt u meer informatie over onze federatie ?
FEBEM - Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer Buro & Design Center Esplanade 1b.87 BE-1020 Brussel Tel. 02/757.91.70 Fax 02 240 27 29 [email protected]
4
Velen praten over duurzaamheid, maar weinigen
durven echt keuzes maken. Onze leden maken die
keuzes wel. Dit rapport bewijst voor de tweede keer
op rij dat de privaatrechtelijke milieubedrijven in
België heel wat investeren in de duurzaamheid van
onze sector. En dat op meerdere niveaus: finan-
cieel, sociaal, ecologisch en productmatig.
Duurzaamheid, de kern van de sector
De milieusector is van nature een duurzame sector. De kernactiviteiten van onze leden leveren een belangrijke bijdrage aan een beter milieu. Door verontreinigde bodems te zuiveren, door afval selectief in te zamelen, door de verschillende fracties in gespecialiseerde centra te sorteren om ze nadien op de meest geschikte manier te verwerken of te recycleren.
Voortrekker op vlak van duurzaamheid
Maar de Belgische milieusector doet meer. Ze wil het goede voorbeeld geven. Met succes. Heel wat van onze leden gelden als voorbeeld binnen hun inter- nationale moedergroep en hun specifieke sector. Onder meer door elektrische wagens in gebruik te nemen, door algen te kweken als biomassa, door onderzoek naar de mogelijkheden om materialen uit oude afvalfracties te recupereren, enz. Maar ook door te investeren in de financiële gezondheid van hun organisatie en in de oplei-ding, begeleiding en veiligheid van hun medewerkers. En dat ondanks de vaak moeilijke financiële en economische situatie.
“De Belgische milieusector praat niet alleen over duurzaamheid, onze leden voegen de daad ook bij het woord. We mogen best fier zijn op de resultaten.”
Federatie steunt en volgt het goede voorbeeld
Helaas krijgen onze leden hiervoor niet altijd de steun die ze verdienen. De beleidsmakers durven niet altijd keuzes te maken pro duurzaamheid en klanten kiezen vaak nog te veel op basis van het kostenplaatje. Als federatie willen we daar verandering in brengen. Hoe? Door samen met onze leden duurzame initiatieven op te zetten, zoals de selectieve inzameling van pmd in de bedrijfswereld. Door samen met VAL-I-PAC in enkele nieuwe sectoren de inzameling van papier en karton te organiseren. Door het voorbeeld van onze leden te volgen en als federatie ook zelf actie te ondernemen. Door regelmatig rond de tafel te gaan zitten met beleidsmakers en collega- federaties, zodat we de marktkansen van onze leden kunnen vrijwaren en uitbreiden. Maar ook, en vooral, door de inspanningen van onze leden te communiceren naar de buitenwereld. Want we walk the talk, but we also talk the walk. We doen niet alleen wat we zeggen, we zeggen ook wat we doen. We mogen best fier zijn op de inspanningen die onze sector doet en de resultaten die daaruit voortkomen. Daarom ook dit duurzaamheids-rapport.
Veel leesplezier.
Werner AnnaertAlgemeen DirecteurFEBEM
Voorwoord: “Doen wat we zeggen en zeggen wat we doen”
5
Ondanks de economische crisis van 2008, slaagde de afvalsector erin het hoofd boven water te houden. De cijfers voor 2010 tonen vooral de hevige concurrentie tussen de verschillende operatoren. Afval wordt steeds zeldzamer en dus wordt bevoorrading almaar belangrijker, zowel op nationaal als op Europees niveau. De recyclagesector daarentegen boomt door de hoge prijs voor grondstoffen. Dankzij deze evolutie namen gerecycleerde producten een gunstige positie op de markt in. Tot slot zette de markt voor bodemsanering zijn ontwikkeling verder.
1.1 Omzetcijfers stijgen
In 2010 zag de Belgische milieusector een stijging van haar globale omzetcijfer. Vooral kmo’s (+18 %) deden het goed in vergelijking met de grote bedrijven (+7 %). De evolutie van de omzetcijfers varieerde wel van sector tot sector.
InzamelingHet omzetcijfer van de bedrijven die actief zijn in afval-inzameling, zoals de verhuur van containers voor huis-aan-huis inzameling, is relatief stabiel gebleven. Er was een gemiddelde stijging van 1 % ten opzichte van 2009.
RecyclageIn 2010 stegen de prijzen van primaire grondstoffen. Grondstoffen ondervonden daardoor toenemende concurrentie van gerecycleerde producten, die op hun beurt hun prijzen zagen toenemen en de inkomsten van recyclagebedrijven een ‘boost’ gaf. De ondernemingen die papier en karton recycleerden, zagen hun omzet met
gemiddeld 90 % toenemen. De omzet van bedrijven die schroot en plastic recupereren, steeg met respectievelijk 59 en 35 %. Voor inert afval, bedroeg de gemiddelde omzetstijging 11 %. De inkomsten voor bedrijven die elektrisch afval recycleren steeg dan weer met 4 %, terwijl de inkomsten van glasrecycleerders stabiel bleven (+0,2 %).
StortenenverbrandenDe stortplaatsen van klasse II zagen hun omzetcijfer dalen met 16 %. Een gevolg van de daling van de stort-hoeveelheden (zie grafiek 2). Verbrandingscentra zagen hun omzet lichtjes dalen (-3 %).
1 Meer inkomsten, veel concurrentie
Bodemsanering
Recyclage van inert afval
Recyclage van AEEA
Recyclage van papier/karton
Recyclage van plastic
Recyclage van glas
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Evolutie van het omzetcijfer (2009-2010)
Grafiek 1: In 2010 kenden de recyclagebedrijven een opmerkelijke stijging van hun omzetcijfer.
2.000.0001.800.0001.600.0001.400.0001.200.0001.000.000
800.000600.000400.000200.000
0
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
Wallonië
Vlaanderen
Evolutie van de gestorte afvalhoeveelheden in ton
Grafiek 2: De laatste tien jaar belandt steeds minder afval op stortplaatsen.
PROSPERITY PEOPLE PLANET PRODUCTS
6
BodemsaneringDe omzet van de bodemsaneringsbedrijven steeg met bijna 3 % in vergelijking met 2009. Deze activiteit zet haar opwaartse beweging van de afgelopen zes jaar verder. De daling in 2009 werd in 2010 meteen rechtgezet.
1.2 Winstmarges nemen toe
In 2010 stegen de winstmarges binnen de milieusector. Vooral kleine bedrijven die gespecialiseerd zijn in het recycleren van bepaalde fracties zagen hun winsten aanzienlijk toenemen (+30 %). Ook hier variëren de tendensen van het ene vakgebied tot het andere.
InzamelingBedrijven die afval inzamelen zagen de winstmarges opnieuw stijgen. Daar waar deze bedrijven over het alge-meen verlies leden in 2009, behaalden ze aanzienlijke winstmarges in 2010.
RecyclageBedrijven die plastic, schroot en inert afval recycleren, zagen hun winstmarges stijgen. Voor andere fracties was 2010 minder gunstig. De marge voor papierrecyclage bijvoorbeeld daalde met 30 %, ondanks een omzet-cijfer in volle expansie. Voor bedrijven die elektrisch en elektronisch afval recycleren, daalden de winstmarges zelfs met 80 %. Glasbedrijven zagen een gelijkaardige daling van hun marges. België is immers in een optimaal afvalbeheersysteem aanbeland, waarin geen belangrijke vooruitgang meer wordt verwacht. De operatoren voeren dus een hevige concurrentiestrijd op alle markten, wat de marges naar beneden drukt.
StortenenverbrandenDe winsten van de stortplaatsen van klasse II daalden met bijna 60 %. FEBEM spoort de Belgische gewestelijke autoriteiten dan ook aan om na te denken over de duur-zame toekomst van de stortplaatsen. Verbrandingsinstal-laties noteerden 5 % meer winst in 2010.
BodemsaneringBodemsaneerders zagen hun winstmarges stijgen met bijna 50 %, daar waar die de laatste twee jaar aan het dalen waren.
We willen het tijdschrift Incidences bedanken voor de financiële cijfers van meer dan 400 bedrijven, die het publiceerde in haar nummer van 26 september. Die informatie leverde een belangrijke bijdrage voor het schrijven van dit hoofdstuk.
2011 / 2012 : De afvalsector blijft op zijn hoede
Twee keer per jaar houdt het VBO een enquête over de economische conjunctuur. In het kader daarvan stelt FEBEM haar bestuurders een aantal vragen, zodat we het VBO een correcte visie op de toekomst van de sector kunnen geven. Tussen maart en november 2011 zagen we:
▪ Een daling van de productie, terwijl we in maart nog een stabilisering verwachtten.
▪ Een daling van de export, hoewel we in maart nog aan een stijging dachten.
▪ Een stabilisering van de rendabiliteit, de investe-ringen en de tewerkstelling zoals voorspeld in maart.
Wat zal de toekomst brengen?
▪ Op korte termijn vrezen we dat de productie, de rendabiliteit en de investeringen zullen dalen.
▪ We zien op korte termijn ook de export toenemen.
▪ Op lange termijn zal alles zich opnieuw stabiliseren.
We zijn dus optimistischer over de investeringen dan zes maanden geleden. Tussen maart en december zien we belangrijke vervangings- en uitbreidingsinvesteringen. Innovatie of rationalisatie blijven op een laag pitje, net als in maart. De afgelopen zes maanden stuurden in eerste instantie de wetgeving en vervolgens de kost van energie en primaire grondstoffen en de arbeidskosten de inves-teringen. Op basis van de wettelijke bepalingen die nu gekend zijn, zullen in de eerste plaats de kost van energie en primaire grondstoffen gevolgd door de beschikbaar-heid van gekwalificeerd personeel en de arbeidskosten bepalend zijn voor investeringen. Regelgeving komt pas op de vijfde plaats.
7
1.3 FEBEM-initiatieven
Werken aan eerlijke concurrentie
FEBEM verdedigt de belangen van haar leden. We zetten tal van initiatieven op om de markt te verruimen en om alle marktspelers gelijke kansen te bieden – van kmo’s tot multinationals, van openbare organisaties tot privaatrechtelijke ondernemingen. Enkele realisaties van 2010.
BepaaldeafvalstoffenerkennenalsproductenomhunwaardeteverhogenDe prijs van een afvalstof hangt deels af van zijn erken-ning als product dat herbruikbaar is in andere toepas-singen. Dankzij de inspanningen van FEBEM, vooral via Belgische experts die actief zijn op Europees niveau, zijn bepaalde types afvalstoffen, zoals glas en plastic, op dit moment op weg om erkend te worden. Door te ijveren voor zo’n producterkenning wil FEBEM haar leden, die deze ‘afvalstoffen’ voortbrengen en opnieuw verkopen, ondersteunen.
AanpassingvanhetactieterreinvandeintercommunalesFEBEM komt regelmatig samen met COPIDEC en INTERAFVAL, de federaties van de afvalintercommu-nales in Wallonië en in Vlaanderen. Er zijn verschillende besprekingen geweest met de intercommunales om de spelers te identificeren die met huishoudelijk afval vergelijkbaar bedrijfsafval inzamelen en verwerken. Door zich te focussen op de dienstverlening aan particulieren kunnen de intercommunales zich ten volle wijden aan hun voornaamste rol. De privaatrechtelijke ondernemingen kunnen dan hun dienstverlening aan bedrijven verder ontwikkelen.
FinanciëlediscussiesIn 2010 heeft FEBEM meerdere dossiers behandeld met een rechtstreekse financiële impact voor de leden.
▪ Onderhandelingen met de gewestelijke autoriteiten over het budget dat aan de bodemsanering moet toegekend worden.
▪ Besprekingen met de VREG over een minimumprijs voor de groene elektriciteitscertificaten.
▪ Onderhandelingen over de vergoeding voor Recytyre.
▪ Bespreking met de gewesten over de afvalheffingen.
▪ Onderhandeling met Fost Plus over de vergoeding voor pmd van bedrijven.
▪ Overleg met VAL-I-PAC over de premies voor inza-meling en recyclage van industriële verpakkings-afvalstoffen.
▪ Vergoeding door Fotini voor gegevensoverdracht.
▪ Onderhandeling met de havens voor waarborgen bij afgifte scheepsafval.
▪ ...
8
FEBEM vertegenwoordigt ongeveer 10.000 medewerkers in de Belgische milieusector. Uit cijfers blijkt dat het gros van die werknemers jarenlang trouw blijft aan hun bedrijf, het resul-taat van het duurzame personeelsbeleid in de sector. De speerpunten binnen die aanpak zijn opleiding en begeleiding. Op die manier willen FEBEM en de leden-bedrijven de veiligheid binnen de sector en de toestroom van nieuwe medewerkers verbeteren.
2.1 Diversiteit en trouw
Werkgevervoorhoog-enlagerge-schooldenOp basis van een steekproef bij 3.765 sectormede-werkers bracht FEBEM de opleidingsniveaus binnen de sector in kaart. Daaruit blijkt dat heel wat lagerge-schoolden in de sector werk vinden. Bij de mannen heeft 42 % een diploma lager onderwijs, terwijl 21 % een diploma hoger onderwijs bezit. Deze cijfers zijn gelijk-aardig aan de resultaten van 2009. De vrouwen hebben een hoger opleidingsniveau dan de mannen: 58 % van de vrouwen heeft een diploma hoger onderwijs, dat is 8 % meer dan in 2009. Slechts 9 % van de vrouwen bezit enkel een diploma lager onderwijs. De medewerkers met een lager diploma zijn vooral te vinden onder de arbei-ders.
Hoger universitair onderwijs
Hoger niet-universitair onderwijs
Secundair onderwijs
Lager onderwijs
TotaalVrouwenMannen
100 %
90 %
80 %
70 %
60 %
50 %
40 %
30 %
20 %
10 %
0 %
Grafiek 3: Opleidingsniveau van het personeel in de sector.
2 Aandacht voor duurzaam personeelsbeleid
PROSPERITY PEOPLE PLANET PRODUCTS
9
SteedsmeerdiversiteitDe sector streeft naar diversiteit in de afkomst van zijn medewerkers, hun geslacht, enz. Uit een analyse van 3.765 sectormedewerkers van vijf grote bedrijven blijkt dat in de sector gemiddeld 21 % vrouwen en 79 % mannen werken.
Uit een steekproef van 4.899 medewerkers van zeven grote bedrijven, blijkt dat 11 % van de medewerkers een andere nationaliteit heeft. Het gaat hierbij vooral om medewerkers met de Marokkaanse, Turkse, Nederlandse en Franse nationaliteit. Bij de arbeiders heeft 14 % een andere nationaliteit, bij de bedienden is dat slechts 5 %.
AlleleeftijdsklassenvertegenwoordigdUit de gegevens van 5.581 medewerkers uit de sector blijkt dat het grootste deel zich, net als in 2009, in de leeftijdscategorie tussen 30 en 50 jaar bevindt. Zo’n 13 % is jonger dan 30 en 21 % is ouder dan 50 jaar. De groep van de arbeiders telt met 25 % werknemers boven 50 jaar beduidend meer oudere werknemers dan de bedienden (14 %).
TrouwaandewerkgeverEen analyse van 5.501 sectormedewerkers leert dat de meerderheid tussen 1 en 5 jaar in dienst is. Dat is iets minder dan in 2009. In 2010 zijn er echter meer mede-werkers die minder dan een jaar of meer dan 20 jaar aan hetzelfde bedrijf trouw zijn. Zo’n 37 % van de werknemers is al meer dan tien jaar trouw aan hetzelfde bedrijf. Dat is meer dan in het jaar 2009, toen 32 % langer dan 10 jaar
voor eenzelfde bedrijf werkte.
Sectormaaktdankbaargebruikvaninterim-krachtenIn 2010 presteerden interim-krachten bij zes grote bedrijven in de sector in totaal 1 miljoen interim-uren, wat overeenkomt met ongeveer 526 fulltime werknemers. Niet alleen leent het werk in onze sector zich tot het inzetten van interim-arbeid, maar ook kunnen interim-krachten de periodieke pieken en dalen in de afval- productie opvangen.
Tabel 1: De gemiddelde leeftijd van de werknemers in de sector.
Leeftijd 2009 2010
Jonger dan 20 jaar 0,5 % <0,5 %
20 tot 25 5 % 3 %
25 tot 30 10 % 10 %
30 tot 35 14 % 13,5 %
35 tot 40 17 % 17 %
40 tot 45 18 % 18 %
45 tot 50 15 % 17 %
50 tot 55 11 % 12 %
55 tot 60 7 % 7 %
Ouder dan 60 jaar 2,5 % 2 %
Tabel 2: Anciënniteit van de werknemers in de sector.
Leeftijd 2009 2010
minder dan 1 jaar 4,5 % 8 %
1 tot 5 41 % 34 %
5 tot 10 22,5 % 21 %
10 tot 15 16 % 19 %
15 tot 20 9,5 % 9 %
meer dan 20 jaar 6,5 % 9 %
10
2.2 Veiligheid voorop
FEBEM maakte een overzicht van de kerncijfers uit de jaarverslagen van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk van haar leden. Hieruit blijkt dat de gemiddelde frequentiegraad (Fg) in 2010 licht is gestegen. Hetzelfde geldt voor de gemiddelde werkelijke Ernstigheidsgraad (wEg) en de Gemiddelde globale ernstigheidsgraad (Geg) (tabel 3).
In 2010 registreerde het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO) in de ‘afvalsector’ (Nace2 code 38) 529 ongevallen met gevolg (waarbij de betrokken medewerker minstens één dag afwezig was). In 2009 en 2008 was het aantal arbeidsongevallen vergelijkbaar, met respectievelijk 514 en 663 ongevallen. Het grootste aantal ongevallen vond plaats bij de terugwinning van gesorteerd materiaal.
Steeds meer bedrijven implementeren een veiligheidsmanagementsysteem Steeds meer bedrijven in de sector implemen-teren een uniform, gecertificeerd veiligheids-managementsysteem conform de internationale OHSAS 18001-norm. OHSAS (Occupational Health and Safety Assessment Series) is het veiligheidsbroertje van de ISO 9001-norm voor kwaliteit en de ISO 14001-norm voor milieu. Dankzij dit systeem kunnen onze leden de veiligheid en de impact van de veiligheidsinitia-tieven binnen hun organisatie op een systema-tische manier opvolgen.
Ten strijde tegen dodehoekprobleem
Om ook de veiligheid van de andere wegge-bruikers te verhogen, rust de sector haar vrachtwagens toenemend uit met dodehoek-spiegels en -camera’s. Onze leden organiseren ook opleidingen waarin de chauffeurs ze correct leren te gebruiken.
Tabel 3: Kerncijfers ongevallen met gevolg (minstens een dag afwezigheid).
NACE2 code 38Gemiddelde
frequentiegraad (Fg)
Gemiddelde werkelijke
Ernstigheidsgraad ( wEg)
Gemiddelde globale
ernstigheidsgraad (Geg)
2010 32,71 0,92 4,39
2009 32,51 0,88 4,47
2008 40,06 1,17 4,99
11
2.3 FEBEM-initiatieven
Opleiding en veiligheid centraal
FEBEM zet zich op verschillende vlakken in voor alle medewerkers van de Belgische (en Europese) milieusector. Het aspect veiligheid is één van de vier strategische pijlers waarop de federatie focust, onder meer door de leden te informeren via tal van brochures, opleidingen en infoavonden. FEBEM zet zich ook in om de integratie van nieuwe sectormedewerkers te versoepelen.
OpleidingveiligomgaanmetgevaarlijkafvalIn samenwerking met SGS organiseert FEBEM oplei-dingen voor medewerkers uit de sector die met gevaarlijk afval werken. De deelnemers leren op hun site hoe ze met deze materialen op een veilige manier moeten omgaan. FEBEM biedt een gelijkaardige opleiding aan voor mede-werkers van het leger.
BasisopleidingvoornieuwemedewerkersFEBEM organiseert een basisopleiding voor nieuwe werknemers in de sector. De opleiding gaat dieper in op de organisatie van de sector, de verschillende actoren (privé en publiek), de belangrijkste elementen van de wetgeving, enz. Ook medewerkers die al langer actief zijn in de sector en die hun kennis willen opfrissen, zijn welkom.
BrochureoverpreventieenveiligheidinsorteercentraIn onze brochure ‘Preventie en veiligheid: sorteercentra’ infomeren we de sorteercentramedewerkers over de gevaren verbonden aan het werk in een sorteercentrum. De deelnemers leren ook hun verantwoordelijkheid opnemen bij de preventie van ongevallen.
ToolboxfichesverhogenhetveiligheidsbewustzijnDe werkgroep QESH (Quality, Environment, Safety & Health) van FEBEM ontwikkelde in 2010 veiligheidstool-boxfiches voor haar leden. De fiches moedigen de teamleden aan om regelmatig samen een geselecteerd veiligheidsonderwerp te behandelen. Dat verhoogt het veiligheidsbewustzijn en stimuleert de communicatie tussen de uitvoerende en de leidinggevende niveaus.
VeiligheidstipsvoorbedrijfsbrandIn 2010 organiseerde FEBEM infosessies rond brand-preventie. De deelnemers kregen informatie over onder meer brandbeveiligingssystemen, het belang van een nauwere samenwerking met de brandweer en een optimale communicatie in geval van brand, ook met de directe omgeving.
FEBEMlooptenfietstvoorhetgoededoelEinde mei vaardigde FEBEM ongeveer twintig spor-tievelingen af naar de 20 km van Brussel. In juni legde een FEBEM-fietsteam 1.000 km af en zamelde samen 5.250 euro in voor Kom Op Tegen Kanker. Met deze acties willen de medewerkers van de FEBEM-leden en het FEBEM-secretariaat het sportieve voorbeeld tonen en iedereen aansporen om meer te voet of met de fiets eropuit te trekken in plaats van met de wagen.
12
Sommige mensen zien de milieusector nog altijd als een vervuilende sector. Ze zien zelden dat de bedrijven in onze sector net een oplossing aanbrengen voor tal van vervuilings-problemen. Verschillende spelers leveren al jaren inspanningen om hun impact op het milieu aanzienlijk te verminderen. Bijvoorbeeld door de emissies in lucht en water terug te dringen. Daarnaast helpen de Belgische milieubedrijven ook andere industrieën om hun ecologische voetafdruk te verkleinen. Dankzij recyclage hebben producenten minder natuurlijke grondstoffen nodig en daalt het energieverbruik tijdens de productie van nieuwe producten. Door energie op te wekken uit afval helpt de sector het verbruik van fossiele brandstoffen te beperken.
3.1 Luchtemissies terugdringen
Algemeneverontreinigingspara-metersblijvenonderwettelijkenormenBinnen de afvalverwerkingsector zijn een aantal bedrijven onderworpen aan continue metingen. Voor de afvalver-brandingsinstallaties zijn daarom heel wat parameters gekend. De luchtemissies van de verbrandingsinstalla-ties zijn afkomstig van:
▪ roosterovens, wervelbedinstallaties en draai-trommelovens;
▪ installaties voor huishoudelijk en vergelijkbaar bedrijfsafval;
▪ installaties voor gevaarlijk afval en specifieke afval-stoffen, zoals slib van waterzuiveringsinstallaties.
Sinds de dioxinecrisis midden jaren negentig voerden heel wat afvalverbrandingsinstallaties investeringen door
om hun rookgassen te wassen. Ondertussen recupereren de verbrandingsinstallaties ook energie.
Ondanks de continue wijziging van de verbrande afval-soorten en de toegenomen capaciteit aan verbrandings-installaties blijven de luchtemissies de laatste jaren rela-tief stabiel voor dioxines en stof; de SOX en NOX-waarden zijn gestegen (tabel 4a
1).
jaardioxines [mg]
stof totaal [ton]
SOX als SO2 [ton]
NOX [ton][ton]
1990 253.750 ng 1.051 1.325
2000 12.068 11 218 2.022
2001 13.230 14 134 2.396
2002 4.200 13 113 2.513
2003 4.673 11 87 2.026
2004 2.412 13 115 2.307
2005 3.574 15 153 1.960
2006 3.509 10 53 1.161
2007 4.384 9 43 1.289
2008 4.684 8 44 1.298
2009 4.680 7 73 1.386
sectordioxines [mg]
stof totaal [ton]
SOX als SO2 [ton]
NOX [ton][ton]
1990Afvalverbranding 253.750 ng 1.051 1.325
Vlaanderen (totaal) 491.089 ng 259.889 255.358
2009
Afvalverbranding 4.680 7 73 1.386
Vlaanderen (totaal) 42.322 30.619 54.383 138.244
1 bron : MIRA kernset milieudata 2010
3 Sector verkleint ecologische voetafdruk
PROSPERITY PEOPLE PLANET PRODUCTS
Tabel 4b: Het aandeel van de Vlaamse afvalverbrandingssector in de totale uitstoot van verontreinigingsparameters in Vlaanderen.
Tabel 4a: Emissies van algemene verontreinigingsparameters in de afval-verbrandingssector (Vlaanderen).
13
1990 2000 2006 2007 2008 2009
Totaal België 143.344 145.415 137.737 132.908 135.155 124.440
Afvalsector 3.404 2.329 1.247 1.151 1.050 978
% bijdrage afvalsector t.o.v. totale hoeveelheid België
2,37 1,60 0,91 0,87 0,78 0,79
% afvalsector ten opzichte van totale hoeveelheid afvalsector in 1990
100 (referentie)
68,4 36,6 33,8 30,9 28,7
3.2 Sector stoot minder broeikas-gassen uit
De bijdrage van de afvalsector in de broeikasgasemis-sies is beperkt ten opzichte van de totale uitstoot van broeikasgassen in België. Het aandeel van de afvalsector neemt bovendien continu af. In 2009 stootte de afvalsector 0,978 miljoen ton CO2-equivalenten (CO2eq) uit of 0,8 % van de totale uitstoot in België (124,4 miljoen ton CO2eq). Dat is minder dan de helft van de broeikasgasemissies in 1990 (figuur 4 en tabel 5). De daling is grotendeels het gevolg van een sterk verminderde methaanuitstoot door stortplaatsen. De uitstoot van CO2 door de sector blijft een aandachtspunt. De sector ondernam daarom het afgelopen jaar tal van initiatieven om de CO2-uitstoot
verder in te dijken (zie: ‘De Belgische milieusector bindt de strijd aan met de CO2-uitstoot’).
Er zijn ook ovens die biomassa, zoals hout, verbranden. Deze verbranding wordt als CO2-neutraal beschouwd.
VermedenemissiesHet gebruik van afvalstoffen in plaats van primaire grond- of brandstoffen vermijdt de uitstoot van CO2. Alle verbrandingsinstallaties in België samen vermijden 1,5 miljoen ton CO2/jaar.
Andere1%Afval
2%Landbouw 10%
Verwarming van gebouwen
(residentieel)14%
Verwarming van gebouwen
(tertiaire)3%
Transport14%
Industrie (processen)
11%
Industrie (energie)21%
Industrie (combustion)24%
Andere0.9%Afval
0.8%Landbouw 9.2%
Verwarming van gebouwen
(residentieel)16.3%
Verwarming van gebouwen
(tertiaire)5.2%
Transport21.5%
Industrie (processen)
9.2%
Industrie (energie)21.3%
Industrie (combustion)15.6%
Grafiek 4: Het relatieve aandeel van de Belgische afvalsector in de totale uitstoot van broeikasgassen in België 2.
Tabel 5: De uitstoot van broeikasgassen in de afvalsector (in kton CO2eq) in België.
2 bron: website www.climat.be
14
3.3 Wateremissies blijven dalen
VlaanderenDe milieusector heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in nieuwe en meer efficiënte afvalwaterzuivering en een betere opvolging van de installaties. Die investeringen werpen duidelijk hun vruchten af. Een selectie van rele-vante parameters toont dat de totale geloosde vracht van de afvalsector daalde in de periode 2000 tot 2009. Zowel de biologische zuurstofvraag (BZV), de chemi-sche zuurstofvraag (CZV), als de hoeveelheid zwevende stoffen (ZS) namen af (tabel 6).
WalloniëVolgens een analyse van de DGARNE (Division Géné-rale de l’Agriculture des Ressources Naturelles et de l’Environnement) blijft de waterlozing in de Waalse privaatrechtelijke en publieke afvalsector stijgen. De komende jaren verwacht de sector een daling van de lozingen, mede onder impuls van de verstrengde wetge-ving in Wallonië en Europa.
Tabel 6: Lozing van oppervlaktewater door afvalverwerkende bedrijven (Vlaanderen).
sector afval
en afval-
water
sector afval
sector afval
en afval-
water
sector afval
sector afval
en afval-
water
sector afval
JaarBZV
(ton O2)
BZV
(ton O2)
CZV
(ton O2)
CZV
(ton O2)
ZS
(ton)
ZS
(ton)
2000 427,9 59,5 1.407,1 311,6 224,1 77,1
2001 147,6 44,7 924,7 323,1 188,7 68,0
2002 131,1 38,0 1.058,9 292,8 133,7 62,2
2003 91,2 13,0 898,7 257,2 100,5 20,1
2004 110,7 19,2 898,7 322,0 96,8 20,3
2005 228,4 16,5 1.085,7 229,9 105,0 26,0
2006 235,0 25,5 1.237,9 230,7 343,2 38,1
2007 145,5 23,3 968,5 241,8 148,9 52,7
2008 110,7 19,2 (*) 875,1 234,1(*) 153,4 43,9(*)
2009 104,1 18,0(*) 791,1 211,6(*) 111,7 32,0(*)
(*) De evaluatie van de wateremissies in
Vlaanderen gebeurde op basis van de cijfers
uit de MIRA rapporten3. De cijfers betreffen
gemiddelde waarden van bemonsterde
bedrijven en van schattingen voor niet-
bemonsterde bedrijven.
1995
Totale belasting bij waterlozing Verwerkte afvalvolumes Toegevoegde waarde bij afvalbedrijven
1997 1999 2001 2003 2005
Grafiek 5: Evolutie van de waterlozingen door de afvalsector in het Waalse Gewest.
3 MIRA kernset 2010_ lozingen in bedrijfsafvalwater (subsector 2.6)
15
3.4 De Belgische milieusector bindt de strijd aan met de CO2-uitstoot
RecyclagevanafvalvermindertCO2-uitstootIn België spaart de recyclage van verpakkingsafval maar liefst 860.000 ton CO2eq uit. Een ton papier recycleren in plaats van verbranden vermijdt de uitstoot van 750 kg CO2. De recyclage van 389.500 ton glas uit verpak-kingen, ramen die in het bouwafval belanden en de ruiten van wagens bespaart 270.000 ton CO2. Dat komt overeen met 120.000 wagens van de weg halen.
HernieuwbareafvalstoffenverbrandenDe Belgische verbrandingsinstallaties verbranden steeds meer biomassa. Omdat biomassa geldt als CO2-neutrale, hernieuwbare afvalstof compenseren de installaties een deel van hun CO2-uitstoot. Voor sommige installaties loopt dit op tot de helft van hun CO2-uitstoot.Daarnaast recupereren steeds meer verbrandingsinstal-laties energie. In 2010 produceerden de vijftien leden van BWE2E (de Belgische vereniging voor verbrandings- installaties van huisvuil) bijvoorbeeld 1.158.670 MWh elek-triciteit en 1.229.024 MWh warmte. Daardoor vermijden ze dat dezelfde hoeveelheid warmte en elektriciteit elders met fossiele brandstoffen moet worden geproduceerd, en sparen ze 77,8 kg CO2/GJ warmte uit en 0,54 kg CO2/kWh elektriciteit uit.
AlgenkwekenmetCO2
Een afvalstortplaats vormt de perfecte locatie om algen-biomassa te kweken, een waardevolle grondstof voor de chemische industrie en zelfs voor de productie van elektriciteit. Alle elementen zijn aanwezig om het kweek-proces van algen te bevorderen: nutriëntenrijk afvalwater, warmte, en CO2 en NOX uit de rookgassen. In een piloot-project onderzoekt één van de FEBEM-leden samen met externe partners hoe het een algenreactor optimaal kan integreren in haar stortplaats.
CO2-scanberekentbesparingbijsorterenBeter sorteren, betekent meer recycleren en minder afval verbranden. Verschillende FEBEM-leden ontwikkelden een CO2-scan waarmee ze kunnen berekenen hoeveel CO2-uitstoot ze kunnen vermijden door hun afval te sorteren in gespecialiseerde sorteercentra of door selec-tieve inzameling.
DuurzamelogistiekverovertdesectorVerschillende milieubedrijven onderzoeken het potentieel van alternatieve brandstoffen en hybride voertuigen. Chauffeurs krijgen cursussen ecodriving om zuiniger te leren rijden. Daarnaast bekijkt de sector ook geautoma-tiseerde systemen die de meest efficiënte route uitstip-pelen, zodat de vrachtwagens minder kilometers moeten afleggen of minder stops moeten inlassen. Bepaalde bedrijven voeren al filevermijdende, flexibele rijtijden in om de brandstofkosten en de CO2-emissies in toom te houden.
De Belgische milieusector werkt aan een moderne, milieuvriendelijke
vloot van vrachtwagens. In 2011 dook de eerste elektrische vuilniswagen
in België op in het centrum van Mechelen.
16
3.5 Recyclage neemt toe
België is een wereldleider als het aankomt op afval sorteren en recycleren. Bovendien doet ons land het elk jaar nog beter. Deze rubriek vestigt de aandacht op de recyclagecijfers voor enkele belangrijke fracties.
BelgiëaandetopvoorrecyclagehuishoudelijkafvalIn 2010 produceerden de leden van Fost Plus bijna 755.000 ton huishoudelijke verpakkingen. Daarvan werd 91,5 % of ongeveer 690.000 ton gerecycleerd en 3,4 % energetisch gevaloriseerd. De recyclagecijfers voor de verschillende huishoudelijke afvalfracties bedragen:
▪ Papier/karton: 201.005 ton
▪ Glas: 334.935 ton
▪ Plastic: 71.381 ton
▪ Metalen: 83.478 ton
▪ Andere: 29 ton
RecyclagevanbedrijfsverpakkingenstijgtIn 2010 zorgden de premies van VAL-I-PAC voor 40.000 ton meer recyclage van bedrijfsverpakkingen dan in 2009. Vooral de recyclage van hout, papier en karton kenden een aanzienlijke stijging (tabel 7).
Optimalerecyclagevanelektr(on)ischeapparatenIn 2010 werden grote hoeveelheden elektr(on)ische apparaten ingezameld (zie Products) en voor een groot deel ook gerecycleerd. Zo werden koel- en vries- apparaten, groot wit (zoals wasmachines), televisie-schermen, monitoren, en gasontladingslampen voor 90 % of meer gerecycleerd. Voor de overige apparaten bedraagt het recyclagepercentage 81 %. Voor alle frac-ties liggen de recyclagecijfers hoger dan de wettelijke verplichtingen.
BandenwordenrubbergranulaatZo’n 81 % van de banden wordt gerecycleerd, voorna-melijk (78 %) als granulaat voor de aanleg van sport-grasvelden, atletiekpistes en speelpleinen. Het wordt ook samengeperst tot isolatiemateriaal, tegels en matten. De vraag naar granulaat is in 2010 verdubbeld in vergelijking met 2007.
Tabel 7: De absolute en procentuele recyclagecijfers voor de verschillende fracties bedrijfsafval in België (in ton).
2009 2010[ton]
Papier/karton 335.269 92,8 % 359.798 96,1%
Hout 87.486 59,4 % 103.823 64,6%
Kunststof 48.049 58,7 % 48.925 55,7%
Metaal 28.597 89,7 % 29.768 85,1%
Andere 886 11,2 % 849 10,7%
TOTAAL 500.331 79,4 % 543.162 86,1%
Recyclage banden
Andere verwerking
4%4%
14%
78%
Vernieuwing
Granulaat
Hergebruik
Grafiek 6: De recyclage van banden in België.
17
RecyclagevanpvcblijftstabielIn 2010 recycleerde België 210.000 ton pvc. Het gaat vooral om ramen, raamprofielen en kabels (figuur 7).
Vlaamse publieksprijs ‘Materialen in Beweging’ gaat naar een van de FEBEM-leden Naar aanleiding van de Open Bedrijven Dag kreeg een van de FEBEM-leden de publieksprijs ‘Materialen in Beweging’. Het bedrijf werd gelauwerd om zijn visie om afvalstoffen terug in te zetten als grondstof. Ook de inzet van het bedrijf om bij het ontwerp van een product maximaal rekening gehouden met de recyclage op het einde van de levenscyclus, werd erg gesmaakt.
50 %
40 %
30 %
20 %
10 %
0 %Harde pvc-foliesFlexibele pvc-
toepassingenKabelafvalLeidingen en
dichtingenRamen en profielen
2009
2010
Grafiek 7: De Belgische recyclage van pvc voor de verschillende fracties.
18
3.6 Energie besparen en produceren
Tegen 2020 moet het Europese energieverbruik voor 20 % van hernieuwbare energie komen. Bovendien wil Europa het energieverbruik tegen die datum met 20 % beperken. De milieusector levert hierin een belangrijke bijdrage. Ze helpt bedrijven energie besparen door gerecycleerde producten aan te reiken, ze recupereert energie uit afvalstoffen en ze produceert hernieuwbare brandstoffen, zoals biomassa en biogas.
RecyclagevanmaterialenbespaartenergieRecyclage is om meerdere redenen een duurzame optie. Er moeten geen primaire grondstoffen ontgonnen, getransporteerd en bewerkt worden. Bovendien spaart recyclage ook heel wat energieverbruik uit. De recyclage van metalen kan tot 95 % energie besparen.
Ook voor niet-metalen lopen de energiebesparingen door recyclage hoog op. De recyclage van plastic bijvoor-beeld vraagt slechts 10 % van de energie die nodig is om plastic producten te maken uit ruwe grondstoffen4. Voor de productie van gerecycleerd glas is slechts twee derde van de energie nodig. Bovendien kan glas oneindig worden gerecycleerd. Voor de recyclage van papier is 60 % minder energie nodig. De recyclage van 1 ton papier levert een besparing op van 4000 kWh energie, 270 liter olie en 26.000 liter water.
EnergieopwekkenuitstortgassenDoor de vergisting van organisch materiaal op stort-plaatsen komt biogas vrij dat kan worden ingezet om energie op te wekken. Een afvalinstallatie in het noorden van België produceert al sinds 2004 biogas. Er zijn vier motoren actief die energie opwekken voor ongeveer 4.800 gezinnen. De elektriciteitsproductie stijgt er jaarlijks en de technologie wordt steeds verder geoptimaliseerd.
GroenestroomproductieuitbiomassaIn 2010 kwam ongeveer 45 % van de groene stroom in Vlaanderen uit biomassa of biogas. In Wallonië zijn er 11 installaties die samen 1,5 miljoen ton hout verwerken. De milieusector is een belangrijke leverancier van deze groene brandstoffen. Zo produceren vergistingsinstal-laties biogas. Er zijn in Vlaanderen ongeveer 50 vergis-tingsinstallaties, goed voor een totale capaciteit van zo’n 70 MW. In Wallonië zijn er 18 installaties, waaronder dertien agrarische eenheden. Dertien eenheden, met een totale capaciteit van 12 MW, zijn al in gebruik; vijf zijn er nog in aanbouw.
Zowel de biomassa- als de vergistingsinstallaties hebben het niet gemakkelijk. De helft van de 26 biomassa-verwerkende bedrijven in Vlaanderen zou met verlies opereren. Dat komt deels omdat de marktwaarde van groenestroomcertificaten met 15 % daalde in vergelijking met twee jaar geleden. De aankoopprijs van biomassa voor vergisting is goed voor 45 tot 55 % van het totale kostenplaatje. De verdere ontwikkeling van de nog rela-tief nieuwe technologie vraagt investeringen om dat soort problemen te voorkomen.
* Het uitsorteren en het transport zijn in de cijfers opgenomen. Tabel 8: De energiebesparing bij de recyclage van metalen (Bron: British Metal Recycling Association).
Energiebespa-ring Energiebesparing
Aluminium 95%
Koper 85%
Lood 60%
Staal 62-74 %
Zink 60%
4 Dr. Mike Biddle, President of MBA Polymers
19
3.7 FEBEM-initiatieven
Samen voor een beter milieu
De Belgische milieubedrijven bewijzen met concrete resultaten hun inspanningen voor een betere planeet. Ook de federatie draagt haar steentje bij. Onder meer door initiatieven op te zetten samen met haar leden, maar ook door zelf acties te ondernemen.
Actievoorpmd-inzamelingbijbedrijvenIn 2010 werkte FEBEM samen met Fost Plus een campagne uit die bedrijven moest aanzetten om pmd selectief in te zamelen. Ongeveer 130 ondernemingen namen deel aan de actie en zamelden samen ruim 200 ton pmd in. Momenteel bekijken FEBEM en Fost Plus hoe dit uit te breiden.
Bouw-ensloopafvalsorterenmetpictogrammenDe Vereniging der Belgische Aannemers van Grote Bouwwerken (ADEB-VBA) ontwikkelde samen met FEBEM pictogrammen om de inzameling van afvalstoffen op een bouwwerf te verbeteren. De pictogrammen delen het bouw- en/of sloopafval op in vijf fracties: gevaarlijke afvalstoffen, hout, inerte stoffen, metalen en allerlei, en kunnen op de containers worden aangebracht.
(www.adeb-vba.be)
Aan de hand van pictogrammen kunnen werfmedewerkers bouw- en
sloopafval op een correcte manier sorteren.
BelgiëstuwtEuropeesduurzaammateriaalbeleidHet huidige verbruik van natuurlijke grondstoffen, zal de aarde snel uitputten. België wilde in 2010, als voorzitter van de Europese Unie, van de gelegenheid gebruik maken om het afvalbeleid te vervangen door een duur-zaam materiaalbeleid, die de volledige levenscyclus van het delven van de grondstof tot productdesign, productie, gebruik en verwijdering dekt.
Meerafvalindehaven,minderopzeeFEBEM ijvert al jaren voor een gereglementeerde afgifte van scheepsafval in de havens. In 2010 zamelden de drie belangrijkste Belgische havens opmerkelijk meer scheepsafval in. In totaal ontvingen ze ongeveer 30.500 m³ afval (zie Products). FEBEM adviseert de havens hierbij om zo de druk voor afgifte blijvend hoog te houden.
Door gerichte initiatieven laten steeds meer
schepen hun afval achter in de haven in
plaats van het in zee te dumpen.
20
4 Naar een optimalisering van het inzamel- en recyclage- proces
PROSPERITY PEOPLE PLANET PRODUCTS
België brengt zo’n 48 miljoen ton afval voort. Het merendeel van de verschillende fracties wordt goed gesorteerd, ingezameld en verwerkt. De FEBEM-leden leveren een grote bijdrage dankzij hun dienstverlening. FEBEM ondersteunt haar leden daarin door toe te zien op een kwalitatieve aanpak. In dit hoofdstuk vindt u eerst enkele algemene gegevens over de Belgische afvalmarkt. Nadien komen enkele facetten van de sector meer in detail aan bod.
4.1 Afvalbeheer
DemeerderheidisbedrijfsafvalBelgië produceerde ongeveer 48,6 miljoen ton afval in 2008. De grote meerderheid van dit afval (90 %) is van industriële oorsprong, de rest is afkomstig van de huis-houdens (9 %) en de landbouw (1 %). Slechts 12 % van dit afval is gecatalogeerd als gevaarlijk afval.
Bedrijfsafval:neerwaartsetendensPrimair bedrijfsafval bestaat vooral uit bouw- en sloop-afval, bodemafval en waterbehandelingsafval. Hun hoeveelheden nemen licht af, terwijl het aandeel van gevaloriseerd afval stijgt.
In Wallonië wordt de nuttige toepassing van bedrijfsafval geraamd op 90 % op een geanalyseerde afzet van onge-veer 6,3 miljoen ton.
In Vlaanderen produceerde de bedrijfswereld 21,8 miljoen ton primair afval in 2008. Het MINA-plan 3+ wil de hoeveelheid bedrijfsafval in 2010 terugbrengen tot onder het niveau van 2002.
MinderhuishoudelijkafvalperinwonerTussen 2000 en 2010 daalde het volume huishoudelijk afval langzaam maar zeker. Er belandt ook steeds minder restafval op stortplaatsen. De belangrijkste fracties huis-houdelijk afval die in 2009 ingezameld werden, waren groenafval (24 %), bouw- en sloopafval (20 %) en papier/karton (19 %).
Aandeel van het type afval in deBelgische afvalproductie
Huishoudelijk afval4 459 161.07, 9%
Landbouwafval 286 003.74 , 1%
Bedrijfsafval43 876 751.35
90%
Aandeel van het type afval in de Belgische productie
Gevaarlijk afval5.918.820,8212%
Niet-gevaarlijkafval
42.703.095,3588%
Grafiek 8: Bedrijfsafval vertegenwoordigt zo’n 90 % van de totale afvalproductie in België.
Grafiek 9: Slechts 12 % van het afval wordt geklasseerd als gevaarlijk.
21
In 2010 werd in Wallonië 1.007.199 ton afval ingezameld buiten de containerparken, een daling van 2,76 % ten opzichte van 2009. Per inwoner daalde de hoeveelheid afval van 298,04 naar 287,90 kg/jaar. De hoeveelheid afval die huis-aan-huis en via de glasbollen werd inge-zameld daalde in 2010 tot 936.545 ton, 2,79 % minder dan in 2009. Per inwoner betekent dat een daling van 277,19 naar 267,71 kg/jaar. Het totale volume per inwoner bedraagt dus 555,61 kg/jaar.
In Vlaanderen werd 3.305.355 ton huishoudelijk afval ingezameld in 2010. Dat komt neer op ongeveer 525 kg per inwoner, hetzij 7 kg minder dan in 2009. De laatste tien jaar is het volume afval per inwoner geleidelijk aan
gedaald van 558 kg in 2001 tot 525 kg in 2010. Op lange termijn heeft Vlaanderen zich bovendien als objectief gesteld om onder de 560 kg afval per inwoner te blijven.
SelectieveinzamelingbijbedrijvenneemttoeDe laatste tien jaar geraakt selectieve inzameling steeds meer ingeburgerd in het bedrijfsleven. Uit de gegevens van VAL-I-PAC blijkt dat het aantal rolcontainers voor papier/karton de afgelopen tien jaar verdubbeld is. Ook het aantal zakken voor de inzameling van folie is in die tijdsspanne aanzienlijk gestegen.
De Vlaamse huishoudens produceren steeds
minder afval.
jaar hoeveelheid (ton)
2006 3.284.413
2007 3.420.203
2008 3.369.945
2009 3.325.696
2010 3.303.355
Tabel 9: totaal volume huishoudelijk afval ingezameld in Vlaanderen.
800.000
700.000
600.000
500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
0
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
Aantal foliezakken
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
20
10
Evolutie van het aantal rolcontainers papier/karton
25000
20000
15000
10000
0
Grafiek 10: Evolutie van aantal foliezakken in België.
Grafiek 11: Evolutie van aantal rolcontainers papier/karton in België.
22
Gemeenten:selectieveinzamelingOver het algemeen zamelen de gemeenten meer zelf het gesorteerde verpakkingsafval in. Deze tendens bevestigt het standpunt van FEBEM, dat de selectieve inzameling financieel niet leefbaar zou zijn voor de privésector.De gemeenten doen een beroep op de privésector voor het gros van de afvalfracties die in de containerparken worden ingezameld.
4.2 Het marktaandeel van privaatrechtelijke ondernemingen groeit
In België beheren de gemeenten de huis-houdelijke afvalstromen. Ze kunnen daarvoor een beroep doen op openbare instanties of op privaatrechtelijke ondernemingen. Vooral de laatste groep krijgt steeds meer de voorkeur.
De gemeenten en intercommunales nemen meer en meer hun toevlucht tot de diensten van de privésector. Al zijn er enkele regionale verschillen.
Wallonië:deprivésectorvoordecontainerparkenIn Wallonië nam de privésector 63 % van de afvalin-zameling voor zijn rekening in 2009. Dit aandeel stijgt. Heel wat Waalse gemeenten beschikken over hun eigen dienst voor huis-aan-huis inzameling, maar doen beroep op privaatrechtelijke ondernemingen om het afval in de containerparken in te zamelen. Kortom, de privésector heeft een meerderheidsmarktaandeel voor het restafval, het grof vuil en de fracties die in de containerparken worden ingezameld.
Vlaanderen:grootaantaloperatorenpergemeenteDe Vlaamse privésector beheert zo’n 112.000 ton afval meer dan tien jaar geleden. Het aandeel van de privésector in afvalinzameling ging van 43 naar 47 % tussen 2000 en 2009. In de loop van deze tien jaar, is het marktaandeel van de privésector gestegen voor alle afvalstromen, behalve voor glas en verpakkingen. De gemeenten behouden hun marktaandeel voor de selec-tieve huis-aan-huis inzameling.
De Vlaamse gemeenten doen een beroep op een groot aantal operatoren. Zo varieert het aantal privéoperatoren waarmee ze werken van 1 tot 15.
Tabel 10: aandeel van de privésector in de ophaling van de verschillende huishoudelijke afvalstromen in Vlaanderen en Wallonië (2009).
Vlaanderen Wallonië
Grof vuil 38% 68%
Huisvuil 40% 50%
Organisch afval
48% -
Papier en karton
49% 59%
PMD (verpak-kingen)
50% 54%
Bouw- en sloopafval
50% -
Glas 63% -
AEEA 76% -
Klein gevaar-lijk afval
92% 100%
23
4.3 Steeds meer afval ingezameld
Elke afvalfractie wordt anders gesorteerd en ingezameld. Ze hebben wel één ding gemeen-schappelijk: sorteren wordt steeds meer een gewoonte in België. Bijgevolg stijgen de ingeza-melde afvalvolumes.
Op het vlak van huishoudelijke verpakkingen blijven de Belgen kampioen in het sorteren. Zo werd in 2010 per inwoner bijvoorbeeld 15 kg pmd, 30 kg glas en 70 kg papier/karton ingezameld.
Papier:meerdandehelftgerecupereerdWereldwijd wordt jaarlijks 400 miljoen ton papier en karton geproduceerd. Meer dan de helft daarvan is gerecycleerd. In België werd 1.885.000 ton papier inge-zameld in 2010.
Ongeveer de helft van het gerecupereerde papier is afkomstig van de industrie en de bedrijfswereld. In dit cijfer zijn de papiersnippers en –knipsels van fabrikanten en omvormers inbegrepen, en ook de onverkochte dagbladen en tijdschriften. Iets meer dan een derde komt van de huishoudens.
Glas:dekwaliteitnogverbeterenIn 2010 zetten de verschillende spelers hun inspan-ningen verder om de kwaliteit van het ingezamelde glas te verbeteren. Het glas is voornamelijk afkomstig van drie soorten toepassingen:
Verpakkingsglas: vervuilende fracties vermijden
Het merendeel (86 %) van het verpakkingsafval wordt ingezameld via de glasbollen. Het komt er daarbij op aan om porselein, steen en keramiek te vermijden, want deze fragmenten smelten bij een hogere temperatuur. FEBEM en Fost Plus richtten een werkgroep op om communicatie-initiatieven op te zetten daar waar er te veel ongewenste fracties in de glasbollen eindigen.
Glas uit de bouw: het glas scheiden van de andere materialen
Zo’n 13 % van de glasscherven komt van ramen die afkomstig zijn uit de bouwsector, goed voor ongeveer 50.000 ton. Recyclagebedrijven zamelen de oude ramen in bij bouwbedrijven of containerparken. De kwaliteit hangt af van de voorafgaande scheiding van hout, aluminium en plastic.
Autoruiten: ook panoramische daken
Een kleine hoeveelheid van het ingezamelde glas (4.500 ton) komt van de autoruiten van voertuigen. Nu steeds meer wagens over glazen, panoramische daken beschikken, bepaalt de Europese richtlijn Voertuig-wrakken dat ook deze fractie gerecycleerd moet worden.
Potentieel aan te recycleren glas
Ruiten afkomstiguit de bouwsector50.000, 13 %Autoruiten
4.5000, 1 %
Verpakkingsglas335.000, 86 %
Grafiek 12: Het gros van het gerecycleerde glas komt van glazen verpakkingen (België).
24
▪ De haven van Antwerpen beheerde 16.084 m3 afval in 2010, een stijging van 5,5 % tegenover 2009.
▪ De haven van Zeebrugge beheerde een totaal volume van 14.102 m3 afval in 2010, een stijging van 18,7 % in vergelijking met 2009.
▪ De haven van Gent beheerde 279 m3 afval in 2010, een daling van 27,5 % ten opzichte van 2009.
Bodemsanering in neerwaartse lijn In 2010 daalde het volume bodemsaneringen in Vlaanderen met 11,3 %, van 954.005 naar 846.050 ton. Nochtans is het omzetcijfer voor deze activiteit gestegen. De werkgroep FEBEM/OVB buigt zich over de redenen voor de daling.
4.4 Facts & figures over afval-inzameling
2010 was een dynamisch jaar voor de milieu-sector met steeds meer afvalfracties die apart worden ingezameld. Enkele cijfers.
AfgedanktebandenomgevormdtotsportterreinenIn 2010 is 27.425 ton banden ingezameld in Wallonië en 57.542 ton in Vlaanderen. Deze banden worden groten-deels gerecycleerd. In 78 % van de gevallen worden de afgedankte banden hergebruikt onder de vorm van rubber granulaten. Er is steeds meer vraag naar deze granulaten voor gebruik in sportterreinen, atletiekpistes en speelpleinen. Ze worden ook samengeperst tot isola-tiematerialen, tegels en tapijten.
VerhoogdeverwerkingvanhavenafvalHavenafval omvat diverse soorten plastic, voedings-resten, slib en reinigingsproducten. De drie voornaamste havens in België beheren steeds meer afval. De cijfers verschillen wel van de ene haven tot de andere.
15.23517,93%
9.96411,73%
8.4649,96%
2.8003,3%
4.8145,67%
9.93811,7%
14.00816,49%
9.43111,1%
1.9162,25%
8.3979,88%
Ophaling per provincie (in ton en in %)
Grafiek 13: In 2010 zijn bijna 85.000 ton banden ingezameld in België.
Tabel 11: FEBEM en OVB buigen zich over de redenen achter de daling van de cijfers voor bodemsanering in 2010 in Vlaanderen.
Bodemsanering (ton) 2009 2010
Biologisch 491.058 450.616
Fysico-chemisch 424.821 359.370
Thermisch 38.126 34.053
Totaal 954.005 846.050
25
Meerdan100.000tonelektr(on)ischeapparateningezameldBelgië is toonaangevend in het efficiënt inzamelen en ecologisch verwerken van afgedankte elektrische en/of elektronische apparaten. In 2010 werden in totaal meer dan 100.000 ton apparaten ingezameld en verwerkt, goed voor ongeveer 10 kg per inwoner. In 2001 was dit nog 1,54 kg. Er werden ook 2.375 ton professionele elektr(on)ische apparaten ingezameld in 2010.
NaareenrecyclagevancellenbetonElk jaar produceren de industriële en residentiële bouw-sectoren in België 50.000 tot 100.000 ton afval van cellenbeton. Uit een studie van OVAM in 2011 blijkt dat er recyclagemogelijkheden zijn voor dit soort beton. Deze opties zijn in volle ontwikkeling. De voornaamste fabrikant van cellenbeton heeft al beslist om gebroken beton te gebruiken in zijn productieproces.
MeerfrituurolieingezameldvoormeerbiodieselSinds 2006 steeg de ingezamelde hoeveelheid frituur-olie en –vet met 26 %, goed voor 8.600 ton in 2010. Per huishouden betekent dit gemiddeld 2,4 kg. Het gros van de ingezamelde oliën en vetten (90 % in 2010) wordt omgevormd tot biodiesel, 9 % dient als brandstof voor de productie van groene elektriciteit, 1 % eindigt in producten zoals plastic en industriële zepen.
InzamelingvanmotoroliestijgtIn 2010 werd 45.470 ton motorolie ingezameld, 4,9 % meer ten opzichte van 2009. Daarmee zit de inzameling van deze fractie opnieuw in de lift na de daling van vorig jaar.
België,wereldleidervoordeinzamelingvanbatterijenIn 2010 zamelde Bebat 2.512 ton batterijen in, een stabiel cijfer ten opzichte van 2009. België is daardoor wereld-leider voor de selectieve inzameling van batterijen (236g per inwoner in 2008). Daardoor kan ongeveer 54,3 % van de batterijen die op de markt worden gebracht gerecy-cleerd worden. 32 % van deze batterijen zijn ingezameld in bedrijven, 26 % in containerparken, 23 % in scholen en 17 % in handelszaken. Bovendien worden niet alle batterijen via Bebat ingezameld. Loodaccumulatoren, bijvoorbeeld, worden ingezameld en verwerkt op de vrije markt.
SteedsmeerindustriëleverpakkingeningezameldIn 2010 werd beduidend meer verpakkingsafval ingeza-meld bij bedrijven: 12,5 % meer hout, 8,5 % meer kunst-stoffen, 7,2 % meer papier/karton, 4,1 % meer metalen en 20,7 % meer andere materialen. In totaal werd 599.000 ton industriële verpakkingen ingezameld via het systeem van VAL-I-PAC.
100 %
90 %
80 %
70 %
60 %
50 %
40 %
30 %
20 %
10 %
0 %
TL-lampen
Andere toestellen
Groot wit
Koel- en vriestoestellen
Televisie- en computerschermen
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Grafiek 14: Het aantal ingezamelde elektrische en/of elektronische apparaten stijgt continu (België).
26
OprichtingvanCOBEREC-FEBEMPaperIn het jaar 2010 is COBEREC-FEBEM Paper opgericht. De Confederatie van de Belgische Recuperatie (COBEREC) en FEBEM willen zo alle operatoren van de papier- recyclageketen in België met elkaar in contact brengen. Samen vertegenwoordigen de twee federaties 50 Belgi-sche bedrijven die gespecialiseerd zijn in de inzameling en recyclage van oud papier. Eén van de actiepunten is de gemeenten stimuleren om een systeem voor selectieve papierinzameling met containers uit te werken.
Actievedeelnameaandeonder-handelingenoverEnd-of-WasteOp Europees niveau neemt FEBEM actief deel aan de lopende onderhandelingen over het ‘End-of-Waste’ (EOW) statuut van organisch afval, plastic, glas, papier en koper. Deze onderhandelingen worden gevoerd vanuit FEAD. De federatie vaardigt altijd een Belg af naar deze onderhandelingen. De EOW-aanpak bepaalt dat een afvalstof niet langer beschouwd wordt als een afvalstof vanaf het moment dat ze voldoet aan alle criteria die worden opgesomd in de respectieve beschikkingen. De huidige kalender voorziet een publicatie van die criteria in de loop van 2012.
4.5 FEBEM-initiatieven
Voor een continue verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening
FEBEM stimuleert de continue verbetering van de kwaliteit binnen de sector en blijft werk maken van de verdere professionalisering van de dienstverlening van haar leden. Een greep uit de talrijke initiatieven van FEBEM.
Eenwerkgroepvoorelkeafval-fractieFEBEM realiseert een groot deel van haar initiatieven via de werkgroepen. Deze komen vier tot vijf keer per jaar samen. Ze bespreken de actuele problemen, werken gemeenschappelijke standpunten uit en raadplegen externe specialisten. Er bestaat een werkgroep voor elke afvalfractie, waaronder glas, papier, plastic, banden, gevaarlijk afval en bouwafval.
FEBEMondersteuntdeEuropesesectorinzakeglas-recuperatieSinds het begin van 2010 neemt FEBEM het secre-tariaat van de Europese Federatie van de glasrecyclage (FERVER) op zich. Eén van de objectieven van FERVER is de erkenning van glasafval als volwaardig product. Een ander actiepunt: de administratieve vereenvoudiging van de procedures voor opslag en transport van glasafval.
26
27
LEDENLIJST
Meer info op onze websitewww.febem-fege.be
Frimpex 3370 Boutersem
Garwig 8650 Houthulst www.garwig.be
Geldof 8560 Wevelgem www.geldof-recycling.be
Gemini Corporation 2050 Antwerpen www.geminicorp.be
General Plastics International D-24558 Henstedt-Ulzburg gpigmbh.blogspot.com
Geocycle 7181 Seneffe www.geocycle.be
Geo-Milieu 2440 Geel www.geo-groep.com
Gielen Container Service 3600 Genk www.gielen-recyclage.be
Gilgemyn oudpapierbedrijf 8560 Wevelgem
Govaerts Recycling 3570 Alken www.govaplast.com
GRC-Kallo 9130 Kallo www.decnv.com
GRCT 2270 Herenthout www.grct.be
GRL 3560 Lummen www.grl.be
Grondreinigingscentrum Limburg 3560 Lummen www.carmans.be
GRV 8800 Roeselare www.vanheede.com
HallurecF-59250 Halluin www.plasticollect.com
HCI 2950 Kapellen www.hci.be
Henri Containerdienst 3300 Tienen www.sita.be
Holcim Belgique 7034 Obourg www.holcim.be
Hoslet1325 Chaumont-Gistoux www.sita.be
Houtrecyclage Vandendriessche8900 Ieper www.houtrecyclage.be
IEH Recycling 2310 Rijkevorsel www.iehrecyclingbelgium.com
Inafzo 8980 Zonnebeke
Indaver 2800 Mechelen www.indaver.be
Ivo Van den Bosch Containerdienst 2520 Ranst www.ivovandenbosch.be
Jeritop 9031 Drongen www.jeritop.be
Jozef Michel oudpapier 2920 Kalmthout
Kargro Group 2920 Kalmthout www.tyreplan.be
Kayak Maritime Services 2000 Antwerpen
Kempisch Recyclage Bedrijf 2340 Beerse www.krb-glasscollecting.be
Klerk’s Plastic Recycling KPR 2320 Hoogstraten www.hyplast.be
Lammertyn.net 9070 Destelbergen www.lammertyn.net
Laureys Peter9200 Dendermonde www.peterlaureys.be
Lavatra8930 Lauwe
Lhoist Recherche & Développement1342 Ottignies www.lhoist.com
MAC2030 Antwerpen
Machiels3500 Hasselt www.groupmachiels.com
Maintenance Industrielle Walonne
4Biofuels 1070 Brussel www.4energyinvest.com
A&S Energie8780 Oostrozebeke www.a-s-energie.be
A.B.R. 1850 Grimbergen www.demeuter.be
Accurec 3980 Tessenderlo
Aclagro 9032 Wondelgem www.aclagro.be
Adams Massenhoven 2240 Massenhoven www.adams-massenhoven.be
Adensol 9120 Beveren-Waas www.adensol.eu
Aerts Jan Containerdienst 2160 Wommelgem www.aerts-containers.be
Alfamet 9200 Dendermonde www.alfamet.be
Alvin 7012 Jemappes
Amacro1654 Huizingen www.amacro.be
André Celis Containers & Recyclage 3210 Lubbeek www.celis.be
Antwerp Tank Cleaning ATC 2030 Antwerpen www.vanloon.be
AOP Antwerpse Oudpapiercentrale 2660 Hoboken
Apparec 2830 Tisselt-Willebroek www.apparec.be
Atravet9160 Lokeren www.attravet.be
AVR België2400 Mol www.avr-belgie.be
AWS 2860 Sint-Katelijne-Waver www.aws.eu
BAM Wallonie4053 Chaudfontaine www.bamwallonie.be
Bel Fibres 7022 Hyon
Beta Recycling 3660 Opglabbeek www.betarecycling.com
Bionerga 3740 Bilzen / 3630 Maasmechelen www.bionerga.be
Bioterra 3660 Opglabbeek www.bioterra.be
Bio Oil Recycling 8200 Brugge www.allvet.be
BLC-group 9600 Ronse www.containerdienst-bert.be
Bongaerts Recycling 3990 Peer
BOS 2030 Antwerpen
Bosatec 3600 Genk www.groupmachiels.com
Bremcon 2070 Zwijndrecht www.bremcon.be
Broeckx Plastic Recycling NL-5085 ET Esbeek www.broekcx.nl
Bruco Containers 2030 Antwerpen www.bruco.containers.com
Brussel Recyclage 1190 Brussel www.brussel-recyclage.be
BST 2830 Willebroek
www.belgianscrap.com
BSV 8530 Harelbeke www.bsv-nv.be
Buchen Industrial Services 7170 Manage www.buchen.net
Campine Recycling 2340 Beerse www.campine.be
CETB 7141 Carnières www.sita.be
Cimenteries CBR 1170 Brussel www.cbr.be
Cogal 9100 St.-Niklaas www.cogal.be of www.dehon.com
Cogetrina 7522 Marquain www.dufour.be
Comet Tyre Recycling 6200 Chatelet www.cometsambre.be
Conelso 2840 Reet www.fransdevocht.be
Corvers 3583 Beringen www.sita.be
De Bree Solutions 9990 Maldegem www.debree.be
De Coninck 3020 Veltem www.de-coninck.be
De Coster Dominique 3530 Houthalen-Helchteren www.decosternv.be
De Dijcker Recycling 2860 Puurs www.ddrecycling.be
De Kock E. 3090 Overijse www.dekock.info
Demets Containers 1120 Brussel www.sita.be
De Meuter Containers 1000 Brussel www.sita.be
De Neef Chemical Processing 2220 Heist-op-den-Berg www.deneef.net
Depovan 8800 Roeselare www.vanheede.com
Dilissen Transport 3900 Overpelt www.dilissen-transport.com
Doopa 8800 Roeselare www.doopa.be
Duferco Diversification 7100 La Louvière www.duferco.be
Ecomac 3990 Linde-Peer www.groupmachiels.com
Ecosmart 2870 Puurs www.vangansewinkel.com
Edelchemie Benelux3650 Dilsen www.edelchemie.be
Ekol 3530 Houthalen-Helchteren www.ekol.be
EKP Recycling 2860 St Katelijne Waver www.jacobsbeton.be
Electrawinds 8400 Oostende www.electrawinds.be
Eneco België 2800 Mechelen www.eneco.be
Envisan 9308 Hofstade-Aalst www.envisan.com
Eurofat 8552 Zwevegem-Moen
Eurowaste 2000 Antwerpen www.eurowaste.be
Fim P&R 2260 Westerlo, www.fim.be
FMM 1070 Brussel www.recylex.be
Foronex 8710 Wielsbeke www.foronex.com
28
7971 Basècles
Maltha3920 Lommel www.maltha.nl
Marpobel 2030 Antwerpen
Marpos 8380 Dudzele
Matco 8790 Waregem www.matco.be
Matco Glas 8710 Wielsbeke
M.C.A. Recycling 1190 Vorst www.mca-recycling.com
MCR 2627 Schelle
M.E.C. nv 8500 Kortrijk
Minérale 6042 Lodelinsart
Molok 3530 Houthalen www.molok.-benlux.com
Monseu 1440 Braine le Chateau
MTD Milieutechnieken 2270 Herenthout www.mtd-etec.com
New West Gypsum Recycling 9130 Kallo www.nwgypsum.com
Norland 5300 Andenne www.sita.be
OCS - ATM 2170 Antwerpen www.atmmoerdijk.nl
Oostvlaams Milieubeheer OVMB 9042 Gent www.ovmb.be
Op de Beeck 9130 Kallo www.odbeeck.be
Oriental Recycling 2230 Oevel www.orientalrecycling.com
Out of Use 3200 Aarschot www.outofuse.com
Pack2pack 8800 Rumbeke www.pack2pack.com
Papnam 5060 Auvelais
Pieck Containers 3290 Tessenderlo www.sita.be
Pirobouw 2900 Schoten www.pirobouw.com
Plastirec 2330 Merksplas www.plastirec.be
Progra 2235 Hulshout www.belgras.be
Protelux 6880 Bertrix
Put Boudewijn & zoon 3582 Beringen www.putboudewijn.be
Ravago Production 2370 Arendonk www.ravago.be
RCMD 9870 Zulte www.rcmd.be
R.D. Recycling 3530 Houthalen www.rdrecycling.be
Recma 4100 Seraing
Recmix 3800 Sint-Truiden
Renovius 3900 Overpelt www.renovius.be
Recoval Belgium 6182 Souvret www.trcnv.be
Recupa 1070 Bruxelles
Recup-Oil 8770 Ingelmunster
Recyc-Oil 8710 Wielsbeke www.recyc-oil.be
Recydel 4020 Wandre www.vangansewinkel.com
Recyfood
3560 Lummen www.recyfood.be
Recyfuel 4480 Engis www.recyfuel.be
Recygom 4821 Andrimont www.sita.be
Recyper 9100 Sint-Niklaas www.sita.be
Remo Milieubeheer 3530 Houthalen www.groupmachiels.com
REMONDIS 4041 Milmort www.remondis.be
Rendac 9470 Denderleeuw www.rendac.com
Repaper 2910 Essen
Re-Tyre 3920 Lommel
Revabo 2990 Wuustwezel www.hensnv.be
Revatech 4480 Engis www.revatech.be
Rik’s Plastics 3600 Genk www.riksplastics.com
Romarco 9240 Zele www.romarco.be
Rulo 7742 Hérinnes-lez-Pecq www.rulo.be
Rumst Recycling 2840 Rumst
Rymoplast 3920 Lommel www.morssinkhofplastics.nl
SAF Recyclage 9990 Maldegem
SEOS Plastic Recycling 4600 Verviers
SGS Ewacs 9120 Beveren-Melsele www.be.sgs.com
SHANKS sa 1435 Mont-St-Guibert www.shanks.be
SHANKS Vlaanderen 8800 Roeselare www.shanks.be
SHANKS Vlaanderen 9042 Gent www.shanks.be
Silvamo 8800 Roeselare
SIMS Recycling Solutions 9100 Sint-Niklaas www.sims-group.com
SITA Remediation 1850 Grimbergen www.sitaremediation.be
SITA Recycling Services 2340 Beerse www.sita.be
SITA Treatment 1180 Brussel www.sita.be
SITA Wallonie 4460 Grâce-Hollogne www.sita.be
Smet Jet 8400 Oostende www.edelweissnv.be
Smurfit Kappa 2170 Merksem www.smurfitkappa.com
Soborel 3550 Heusden-Zolder www.vangansewinkel.com
Socaplast 1840 Londerzeel www.socaplast.be
Sodecom 7040 Quévy www.vanheede.com
Sodever 1420 Braine l’Alleud
Soraf 2840 Rumst www.ljanssens.be
Soret 1560 Hoeilaart
Soreplastic 6971 Champlon www.soreplastic.be
SO.TRA.EX 4700 Eupen
www.sotraex.com
Spanin 8780 Oostrozebeke www.indaver.be
Stadsbader-Flamand 8530 Harelbeke www.stadsbader.com
Stallaert Recycling 1800 Vilvoorde www.stallaert.be
Stevan 8860 Lendelede www.stevan.be
Stok&Co 3530 Houthalen-Helchteren www.vangansewinkel.com
Stora Enso Langerbrugge 9000 Gent www.storaenso.com
SVK 9100 Sint-Niklaas www.svk.be
Tellgnosis 2860 Sint-Katelijne-Waver
Thomé H. & Fils 1730 Mollem
Transcoma 3600 Genk www.transcoma.be
Tri-Terre SAFS 4040 Herstal
TWZ 9940 Evergem www.twz.be
Valomac 1850 Grimbergen www.sita.be
Vandewiele Recycling 8470 Gistel www.houtmolen.be
Van Gansewinkel 2870 Puurs www.vangansewinkel.com
Vangansewinkel Aalst 9300 Aalst www.vangansewinkel.com
Vangansewinkel Eeklo 9900 Eeklo www.vangansewinkel.com
Vanheede Environment Group 8940 Wervik www.vanheede.com
Van Moer H & Zn 9120 Melsele www.vanmoerh.be
Van Pelt Containerbedrijf 2900 Schoten www.vanpelt-nv.be
Van Puijfelik NL 4815 CD Breda www.vanpuijfelik.nl
VEKO Recycling8760 Meulebeke www.jeritop.be
Veolia ES 2030 Antwerpen www.veolia-es.be
Verpola 8000 Brugge www.verpola.be
VIDTS Recycling7822 Ghislenghien www.vidtsrecycling.be
Vlar Papier 2830 Tisselt www.storaenso.com
Vosselaarse Oud Papier Centrale 2330 Merksplas www.vopc.be
Vulsteke & Verbeke 8970 Poperinge www.vulsteke-verbeke.be
W-Cycle 1500 Halle www.colruyt.be
West Waste Treatment 8600 Diksmuide www.wwt.be
WOS 3600 Genk www.wos-genk.be
PartnersFEBEM werkt nauw samen met bedrijven die
gespecialiseerde services verlenen op maat van
onze sector. Dat gaat van de levering van afval-
containers en afvalverwerkingsmachines tot advies
over milieuwetgeving en IT-ondersteuning. Deze
partnerships verlenen de nodige ondersteuning
voor de verdere professionalisering van onze
sector.
Interesse? Een demo op maat? Bel ons op 0800 30 144Interesse? Een demo op maat? Bel ons op 0800 30 144
www.senTRAL.be:dé website voorveiligheid, milieu enarbeidsgeneeskunde
Gemaakt in samenspraak met preventieadviseurs,milieucoördinatoren en arbeidsgeneesheren uit de praktijk.
senTRAL is de enige website in België met:
• wetgeving• commentaar op de wetgeving• commentaar op rechtspraak• de praktische uitvoering van de wetgeving• praktische en invulbare werkdocumenten
in Word en Excel formaat• de volledige NBN basisnormen• nieuws
voor de drie domeinen.
Met senTRAL hebt u alle info meteenbij de hand !
Kluwer • Ragheno Business Park • Motstraat 30 • 2800 Mechelen
ann_senTRAL.indd 1 26/10/09 15:38:45
[email protected] | www.bestsorting.com
P sort it all in one pass
P save space
P limit costs
P reduce energy
It’s not a waste to sort !
GZ-Zone 8, Oosterring 23, B-3600 Genk
Telefoon 089 - 623830 / Fax089 - 623829
E-mail: [email protected]
WHEN YOU NEED TO BE SUREwww.be.sgs.com
• LABORATORIA
• LUCHTONDERZOEK
• REACH & SDS
• MILIEU-ADVIES
• VEILIGHEIDSSTUDIES
• GEOTECHNIEK
• GELUID & TRILLINGEN
SGS IS THE WORLD’S LEADING INSPECTION, VERIFICATION, TESTING AND CERTIFICATION COMPANY
adv SGS-febem_3.indd 2 5/11/10 11:26
HERTSENS TRANSPORT NV Heirbaan 9, 9150 KRUIBEKE T 03/250.12.20 F 03/250.12.24 www.hertsens.eu [email protected] Als het om correcte service gaat
Wij produceren slijtdelen Een competente contactpersoon
bij u in de buurt Meten en advies bij u ter plaatse Alleen bij CRACO: Premium-slijtvast
staal CRACOX®400 tot CRACOX®650 Altijd leveringsmogelijkheden
dankzij enorme voorraad
CRACO BelgïeStefan van MarckeGSM 0498-515363 [email protected]
The reflection of quality
driven by quality
DAF Trucks België • Telefoon: 03/710.14.11 • Telefax: 03/710.14.02 • www.daf.be • Geef voorrang aan veiligheid
DAF_RANGE_2010_A4_B.indd 1 18-03-2010 13:04:52
SCHMIDT BELGIUM Boomsesteenweg 74 - B 2630 Aartselaar Tel.: +32(0)3 458 15 85 Fax: +32(0)3 458 18 25 e-mail: [email protected] BELGIQUE Route de Wavre 110 - B 4280 Hannut Tel.: +32(0)19 65 76 32 Fax: +32(0)19 65 76 33 e-mail: [email protected]
KWALITE IT OP WEGEN ROUTE POUR LA QUAL ITE
hoogkwalitatieve machinesbedrijfszekerheidservice 24/24 u.wisselstukkenbeheeronderhoudklantvriendelijkheid
machines de haut qualitéfi abilité
service 24/24h.gestion de pièces de rechange
entretienacceuil clientèle
Geen loze woorden maar bij ons een dagdagelijkse opdracht.
www.schmidt-belgium.be
Ne sont pas des vaines paroles mais
notre mission journalière.
www.schmidt-belgique.be
WEB: WWW.BELTYRE.BE
EMAIL: [email protected]
TEL.: +32-(0)89-65 64 11
Bespaar geld en verhoog uw productiviteit met onze innovatieve reeksSG Revolution banden. Deze duurzame band, ontworpen voor de meest veeleisende omgevingen, is bestand tegen sneden en scheuren veroorzaakt door losse en scherpe voorwerpen op de werkplek.Zo wordt verloren tijd ten gevolge vandure bandherstellingen tot eenminimum beperkt.
SG Revolution banden – erkendespecialisten in de afval- enrecyclingsector, doen onze klantentijd en geld besparen doordat er geen lekke banden meer hersteld moeten worden. Bovendien gaan ze langermee, kunnen ze gemakkelijk wordengemonteerd en bieden ze hetzelfde rijcomfort als gevulde luchtbanden, waardoor uw bestuurders en uwmachines langer productief blijven.
Bel ons vandaag nog en ontdek hoe wij uw afval- en recyclingactiviteiten productiever kunnen maken.
SG Revolution banden
SG Revolution: Maak komaf met lekke banden!
Advertentie 148x100 CMYK.indd 2 7/06/10 19:46Met milieubeleid ga je best om met kennis van zaken.
M-tech is gespecialiseerd in:
Milieuvergunningen
Externe milieucoördinatie
Milieuaudits en ISO
Veiligheidsrapportage en -studies
Milieueffectenrapportage en -studies
Open ruimte en planologie
Energiestudies
ADR-regelgeving
Afval- en bodemwetgeving
Hasselt Maastrichtersteenweg 210, 3500 Hasselt T.011/223240•F.011/234670
Gent Industrieweg 118/4, 9032 Gent T.09/2168000•F.09/3753617
Brussel Clovislaan 82, 1000 Brussel T.02/7340265•F.02/7346180
Namur Av. Comte de Smet de Nayer 2/28, 5000 Namur T.081/226082•F.081/229922
www.m-tech.be
B O VAenvironmental consulting
Ruime ervaring en expertise in:
Stortplaatsbeheer (erkend deskundige, inrichtings- en afwerkingsplannen, ...)
Studies TOP, grondreiniging en baggerwerken (inrichting, ...)
Afvalstoffenstudies en -beheer (optimalisatie beheer, gebruikscertificaten, ...)
Haalbaarheidstudies (milieutechn., fin.-econ., maatsch. aanvaardbaarheid, ...)
Milieueffectenrapporten (MER, ontheffingsnota’s, ...)
Milieueffectenstudies (impactbepaling, remediërende maatregelen, ...)
Milieucoördinator (extern, bijstand, ...)
Milieuvergunning (opmaak, begeleiding, ...)
Milieuauditing (due diligence, compliance, ...)
Bodemstudies (erkend Bodemsaneringsdeskundige type II)
Bodemonderzoeken (oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken)
Bodemsaneringsprojecten (ook begeleiding van saneringswerken)
Grondverzetstudies (technisch verslag, studie ontvangend terrein, ...)
Second opinions (bodemonderzoeken, milieumanagement, ...)
Authority engineering (haalbaarheid, onderbouwing, overleg overheden, ...)
Expertise en bemiddeling (conflictbemiddeling, ...)
Geert Bogaert, GSM 0495 274 185 - [email protected]
Wetenschapspark 1 (Greenbridge, Plassendale I) - B-8400 OostendeTel. 059 33 92 51 - Fax 059 33 92 59
Wellingstraat 102 - B-9070 DestelbergenTel. 09/328.11.40 - Fax 09/328.11.50
advertentie-bova.indd 1 17-2-2011 13:22:46
Plastic Omnium N.V.,Ring Oost 14, B-9400 Ninove
Tel. 054 31 31 31Fax 054 31 31 30E-mail: [email protected]
Verder kijken dan de inzamelmiddelen:
de kracht vanPlastic Omnium
Internet: www.plasticomnium.be
Plastic Omnium uw ideale partner in dienstverlening!
Plastic Omnium: dienstverlener met meerwaarde:
Plastic Omnium produceert en levert een zeer uitgebreid gamma van kunststof recipiënten en inzamel-middelen. Maar Plastic Omnium is veel meer dan een producent en leverancier. Zo bieden wij een veelzijdige dienst-verlening rond containers, afvalbakken, DifTar en ondergrondse containers. Voor verschillende gemeenten en openbare besturen in de Benelux verzorgen wij deze service al jaren op basis van langlopende contracten.Al sinds 2002 is Plastic Omnium ISO 9001 gecertificeerd voor: de opmaak van offertes en planningen, de implementatie, de interventies en nazorg met betrekking tot container-managementsystemen, alsmede voor onze Ecosourcing-diensten, waaronder Service Premier en DifTar.
Meer informatie:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling Verkoop.Tel.: 054 31 31 31 - Fax: 054 31 31 30E-mail: [email protected]
